Pyetja 3 : cfare tip pompash jane proteinat e tipit MDR?

Cili eshte organizmi

dhe
funksioni i tyre skema.
Cilat jane modelet lidhur me mekanizmat e veprimit te tyre? skema
Proteinat e tipit MDR ( multidrug resistence ) jane pompa te tipit ABC . Pompa e
tipit ABC
kryen transport aktiv , pra me shpenzim energjie duke shfrytezuar ne menyre
direkte energjine e
ATP-se . Ato gjenden si tek prokariotet ashtu edhe te eukariotet . Nje shembull i
pompes ABC te
eukariotet eshte pikerisht proteina e tipit MDR . Te gjitha pompat ABC , perfshire
proteinen
MDR, jane te organizuara ne kater domene : 2 domene transmembranore T permes
te cileve
kalon molekula e caktuar dhe dy domene citosolike A qe lidhin ATP-ne. Funksioni
i proteines
MDR eshte transporti i preparateve mjekesore nga citosoli ne mjedisin
jashteqelizor , ku
pompimi i preparateve kimio-terapeutike nga MDR1 rrit rezistencen e qelizave
ndaj barnave .
Proteina MDR1 gjendet me shumice ne melci , zorre dhe veshka . Ekzistojne dy
modele lidhur
me mekanizmin e veprimit te pompes MDR1 : modeli flipaze dhe modeli pompe.
Sipas modelit
flipaze, pjesa hidrofobike e substratit lidhet me pjesen hidrofobike te membranes
ndersa pjesa
hidrofile mbetet ne kontakt me citozolin . Me pas substrati difundon ne membrane
deri sa lidhet
me nje qender te caktuar te MDR1 . Energjia qe clirohet nga zberthimi i ATP-se e
shtyn
molekulen e substratit ne faqen ekzoplazmatike te membranes prej se ciles del ne
menyre direkte
ne fazen ujore jashteqelizore . Sipas modelit te pompes , substrati lidhet direkt ne
qendren
perkatese ne anen citosolike . Energjia qe clirohet nga zberthimi i ATP-se e
transferon molekulen
ne mjedisin jashteqelizor , nje mekanizem ky i ngjashem me ate te pompave te
tjera te varura nga
ATP-ja .
Teza 1
Pyetja 1 : eshte e njohur se qeliza te tilla si ato te epiteli te zorreve,
karakterizohen nga nje
polaritet i theksuar( funksione te ndryshme te membranes bazo-laterale dhe
asaj apikale)
nen shembullin e transportit te glukozes tregoni ku konsiton ky polaritet
(skema)
Nje shembull i transportit te glukozes ne qelizat e epitelit te zorreve eshte
simporteri 2
NA+/glukoze . Simporteri eshte nje pompe e pavarur nga ATP-ja e cila duke
shfrytezuar levizjen
e joneve Na+ nga jashte brenda qelizes, levizje kjo e favorizuar nga gradienti e
perqendrimit dhe
ai elektrik , leviz nje molekule tjeter sic eshte glukoza ne te njejtin drejtim kunder
gradientit te
perqendrimit . Simporteri 2Na+/glukoze eshte i lokalizuar ne pjesen apikale te
qelizave epiteliale
te zorreve, ne membranat e mikrovileve. Simporter i pavarur nga ATP-ja do te
thote qe energjia e
ATP-se perdoret ne menyre indirekte. Energjia e ATP-se do te perdoret ne menyre
direkte nga
pompa Na+/K+ ATP-aza duke krijuar nje potencial membranor negativ te
brendshem dhe
gradientin e perqendrimit te joneve Na+. Potenciali membranor negativ i
brendshem dhe
gradienti i perqendrimit i joneve Na+ sherbejne si burim energjie per levizjen e
glukozes kunder
gradientit te perqendrimit nga lumeni i zorreve ne brendesi te qelizes. Glukoza, e
perqendruar ne
brendesi te qelizes , del ne gjak me anen e nje transporteri uniporter i quajtur
GLUT2 , i vendosur
ne pjesen bazo-laterale te qelizes . dhe kjo levizje e glukozes nga brenda qelizes ne
gjak behet pa
shpenzim energjie . Pjesa apikale e qelizes komunikon me lumenin , ndersa ajo
bazo-laterale me
gjakun . Ne pjesen bazo-laterale eshte e vendosur gjithashtu pompa Na+/ K+ ATP-
aza . Nen kete
shembull , pame polaritetin e qelizave epiteliale te zorreve meqenese ne pjese te
ndryshme te saj
kryhen funksione te ndryshme. Pra , ne pjesen apikale lokalizohet simporteri
2Na+/glukoze
ndersa ne ate bazo-laterale ndodhet pompa Na+/K+ ATP-aza dhe uniporteri
GLUT2 te cilet
funksionojne ne menyra te ndryshme.
Pyetja 3 : jepni shembull te nje sistemi simporter( transport sekondar) qe
perdore ne
menyre indirekte energjine e hidrolizes se ATP-se(skema)
Ku dallohen pompat e mirefillta nga transportieret sekondare? Jepni
shembullin e nje
pompe dhe tregoni si ajo funksionon? skema
Nje sistem simporter qe perdor ne menyre indirekte energjine e ATP-se eshte
simporteri
2Na+/glukoze i lokalizuar ne pjesen apikale te membranave te mikrovileve te
qelizave epiteliale
te zorreve . Kjo proteine per cdo molekule glukoze , transporton ne te njejtin
drejtim 2 jone Na+ .
Levizja e joneve te Na+ prej lumenit te zorreve ne drejtim te qelizes behet ne saje
te dy forcave :
gradientit te perqendrimit te joneve Na+ dhe potencialit elektrik membranor
negativ te
brendshem . Hidroliza e ATP-se perdoret ne menyre direkte per te gjeneruar
gradientin e
perqendrimit te joneve Na+ dhe K+ dhe eshte gradienti i joneve K+ ai qe gjeneron
nje potencial
elektrik membranor te brendshem negativ . Pompat e mirefillta e perdorin ne
menyre direkte
energjine e ATP-se ndersa transportieret sekondare e perdorin ate ne menyre
indirekte per
transportin e lendeve . Shembull i nje pompe eshte Na+/K+ ATP-aza . Per cdo
molekule ATP-je
qe hidrolizohet , kjo pompe transferon 3 jone Na+ jashte dhe dy jone K+ brenda
qelizes . Ne
gjendjen konformacionale E1 , siperfaqja citosolike e enzimes ka tre qendra me
afinitet te larte te
lidhjes me jonet e Na+ . Mbas lidhjes se joneve Na+ ne qendrat perkatese ,
mundesohet lidhja e
ATP-se ne qendren e vet dhe grupi terminal fosfatik i saj transferohet tek aparati
E1 . Enzima i
nenshtrohet nje ndryshimi te konformacionit duke kaluar ne gjendjen E2 gjate te
ciles te tre jonet
Na+ spostohen permes saj dhe paraqiten te atashuar ne qendra aktive me afinitet te
ulet tashme
ne siperfaqen jashteplazmatike te saj . Jonet Na+ shkeputen nga enzima ne
mjedisin jashteqelizor
dhe dy jone K+ lidhen ne dy qendra aktive me afinitet te larte ne anen
jashteplazmatike te saj .
Teza 3 .
Cfare perfaqesojn formacionet LDL. Duke pasur parasysh mekanizmin e
perfshirjes se
tyre ne qelize supozoni disa prej mutacioneve qe mund te behen shkak per
shfaqejen e
hiperkolesterolemise familjare ( FH)
Cfare perfaqeson fenomeni I adoptimit dhe cili eshte roli I kanaleve dyer per
jonet e
kaliumit te varura nga ato te kalciumit ne kete rast?
Pyetja 1 : formacionet LDL ( Low Density Lipoprotein ) jane formacione permes
te cilave
transportohet pjesa me e madhe e e kolesterolit ne gjak i lidhur me proteina nga
melcia ku
sintetizohet per ne qeliza . Ato jane komplekse sferike qe permbajne ne qemder
kolesterol te
esterifikuar me acide yndyrore . Pjesa qendrore eshte e rrethuar nga nje
monoshtrese lipidike qe
permban fosfolipide dhe kolesterol . Hiperkolesterolemia familjare mund te
shkaktohet prej
mutacioneve qe prekin : - proteinen receptore
- mos prodhimi i receptoreve te LDL- ne
- lidhja e dobet ose moslidhja e receptoreve me LDL- ne
- lidhja e LDL-se me receptoret mutante , por mosperfshirja e saj ne brendesi te
qelizes .
Kur nje stimul vepron ne menyre te perseritur dhe behet monoton , atehere
organizmi mesohet
me te dhe si pasoje nuk reagon me ndaj tij . Keshtu shpjegohet qe mesohemi me
zhurmen e
trafikut etj. Sa here qe membrana plazmatike depolarizohet happen kanalet ‘’dyer’’
per jonet
Ca+ dhe si pasoje ata futen ne brendesi te qelizes . Kur qeliza ka percjelle shume e
shume
impulse ne brendesi te saj rritet perqendrimi i joneve te Ca+. Kjo ben qe te happen
kanalet ‘dyer’
per jonet K + te varura nga jonet Ca2+ dhe jonet K+ do te nxirren jashte qelizes .
Ne kete rast
vlera e potencialit te qetesise behet me negative . Qe te linde potenciali i veprimit
duhet qe
stimuli te jete me i fuqishem dhe ketu qendron lidhja me fenomenin e ‘’adaptimit’’
.
Pyetja 3 : jepni shembuj te nje sistemi antiporteri qe perdore ne menyre
indirekte energjine
e ATP-se( transporter sekondar) skema
Banda 3 eshte nje antiporter qe perdoret ne menyre indirekte energjine e ATP-se .
Banda 3 eshte
nje proteine integrale e membranes eritrocitare te gjitareve e cila ben shkembimin e
anionit CLme
anionin HCO3- . Drejtimi i reaksionit varet nga gradienti i perqendrimeve te
joneve qe
transportohen . Ne kapilaret indore fut brenda nje jon Cl- per cdo jon HCO3- qe
nxirret jashte
ndersa ne kapilaret mushkerore fut brenda nje jon HCO3- per cdo Cl- qe nxirret
jashte qelizes .
Si eshte e strukturuar skema e tipit F( ATP sintetaza) dhe cili eshte
mekanizmi molecular I
punes se saj? skema
Pompa e tipit F (ATP –sintetaza )
eshte e perbere nga dy njesi kryesore : pjesa F0 dhe F1 . Kompleksi proteinik F0
permban 3 tipa
nenjesish a , b , c . Nennjesite c ne nenperberje te kompleksit F0 formojne nje
unaze te
levizshme ne brendesi te bishtreses lipidike .Kompleksi F1 perbehet nga 5
polipeptide te
ndryshem ( alfa , beta , gama , sigma , epselon .) Nenjesite alfa dhe beta formojne
koken sferike
.Gama luan rolin e nje statori . Epseloni mbeshtet ngjitjen e gama ne bazen e
formacionit F0 .
Nenjesia sigma mban nennjesite alfa3 beta 3 ne pozicion fiks. Nennjesia beta lidh
ATP dhe ADP
dhe permban qender katalitike per sintezen e ATP-se . Gradienti elektrokimik
furnizon me
energji sintezen e ATP-se sipas mekanizmit te ndryshimmit te lidhjes . Fluksi i
protoneve
shkakton rrotullim te unazes c qe nga ana e saj rrotullon nennjesine gama . Ky
rrotullim ben qe te
shkeputet nje molekule e ATP-se e saposintetizuar . Nje rrotullim prej 360 grade
do te conte ne
clirimin e tre molekulave ATP.
Cfare do te ndodh nese ne nje endosome te vonshme ph do te ishte
6.-7. Cili mendoni ju
mund te ishte shkaku? Cfare perfaqeson riciklimi i receptoreve dhe
ku konsiston rendesia e
ketij procesi?
Ne nje Ph te tille receptori nuk do te shkeputej
nga ligandi dhe do te shkaterrohej ne vend qe te riciklohej . Shkaku
mund te ishte bllokimi i
pompave qe punojne per berjen e mjedisit acid . Ne saje te vleres se ulet
te Ph ne endozomen e
vonshme , shkeputen ligandet nga receptoret perkates ; keta te fundit me
anen e vezikulave te
zbrazura rikthehen perseri ne membrane . Ky fenomen njihet me emrin
riciklim i receptoreve .
Rendesia e ketij procesi lidhet me faktin se receptoret jane shume te
rendesishem per qelizen .
Procesi i sintezes dhe transportit te tyre kerkon kohe dhe energji prandaj
nepermjet riciklimit
qeliza kursen energji .
Pyetja 2 :Digoxina eshte nje helm shume specific qe inhibon
transportin aktiv te joneve te
Na+ jashte qelizes. Cili nga proceset e meposhteme eshte i ndjeshem
ndaj veprimit te ketij
helmi:
Transporti pasiv i glukozes permes membranes se eritrociteve
Transporti i anioneve HCO3, permes membranes se eritrociteve
Transporti aktiv i fenilalanines permes mukozes intestinale
Transporti aktiv i laktozes permes membranes se bakterieve te
zorreve
Shpjegoni zgjidhjen
Transporti i amoniacideve sic eshte fenilalanina permes mukozes
intestinale kunder gradientit te
perqendrimit , pra ne menyre aktive , kryhet nepermjet proteinave te tipit
simporter te varura nga
jonet Na+ . Meqenese digoxina eshte nje helm qe inhibon transportin
aktiv te joneve te Na+
jashte qelizes , ekuilibri i joneve Na+ do te prishet dhe per pasoje do te
ndikoje transportin aktiv
te fenilalanines permes mukozes intestinale .
Pyetja 3 : cfare perfaqesojne transportieret e tipit GLUT4? Cili
eshte roli i tyre ne ruajtjen
e nivelit te duhur te sheqerit ne gjak? Skema
Cfare perfaqeson proteina rregullatore transmembranore e fibrozes
cistike ( CFTR) skema
Transportieri i tipit GLUT4 eshte nje proteine uniporter e clia
transporton glukozen sipas
gradientit te perqendrimit dhe ky lloj transporti quhet i lehtesuar .
GLUT4 lokalizohet ne
adipocite dhe ne qelizat e muskulatures se skeletit . Eshte e njohur se
insulina , nje hormon qe
prodhohet nga pjesa endokrine e pankreasit luan nje rol aktiv per ruajtjen
e nivelit te duhur te
glukozes ne gjak . Nje rritje e nivelit te glukozes ne gjak stimulon
sekretimin e insulines e cila
nga ana e saj nxit perfshirjen e glukozes prej qelizave adipocite dhe
atyre te muskulatures se
skeletit . Kur niveli i insulines ne gjak eshte i ulet keto lloj qelizash
permbajne ne membranen e
tyre nje sasi mjaft te vogel te transportiereve te tipit GLUT4 por kur
niveli i insulines ngrihet dhe
kjo si pasoje e rritjes se sasise se glukozes ne gjak hormoni vepron ne
keto qeliza duke nxitur
fuzimin te vezikulave citoplazmatike me membranen plazmatike . Per
pasoje , membrana tashme
me nje sasi te madhe te trasnportieresh Glut 4 eshte e afte te transportoje
permes saj nje sasi te
konsiderueshme glukoze nga gjaku ne brendesi te qelizes . CFTR eshte
nje proteine kanalore per
jonet Cl- , aktiviteti i se ciles rregullohet nga AMPc . Lokalizohet ne
membranat plazmatike
apikale te qelizave epiteliale te mushkerive , gjendrave te djerses ,
pankreasit etj . Proteina
CFTR eshte shume e ngjashme me ate MDR1 ( pompe e tipit ABC ) por
permban edhe nje
domen suplementar me funksion rregullator ne anen citosolike .
Pyetja 6 : cili eshte dallimi ndermjet fagocitozes dhe endocitozes?
Jepni shembuj. Cfare
perfaqeson proteina dinamine gjate procesit te endocitozes se
ndermjetesuar nga receptoret?
Cfare perfaqeson transcitoza, ku nderhyne ajo? Jepni shembull
Endocitoza eshte dy llojesh : e pergjithshme dhe specifike ( e
ndermjetesuar nga receptoret ).
Endocitoza e pergjithshme perfshin dy lloje aktivitetesh , ngrenien e
qelizave te grimcave te
ngurta ( fagocitoze ) , pirja e pikave te lengut ( pinocitoze ). si shembull i
fagocitozes eshte
gelltitja e mikroorganizmave dhe qelizave te vdekura . Shembull i
endocitozes specifike eshte
transporti i molekulave te LDLS nga melcia drejt qelizave . Dinamina
eshte nje proteine
citozolike qe lidhet me GTP dhe e hidrolizon ate . Dinamina
vetegrumbullohet ne nje kollare
helikoidale rreth e qark qafes se gropes qe eshte duke thelluar
invaginimin membranor . Gjate
hidrolizes se GTP dinamina ndryshon konformacionin e saj duke i dhene
keshtu mundesi
vezikules te shkeputet nga membrana . Ne kete rast dinamina vepron si
nje proteine strukturore e
afte te gjeneroje forcen mekanike . Transcitoza eshte proces ne saje te
cilit lendet qe perfshihen
nen njeren ane te qelizes me anen e endocitozes se ndermjetesuar nga
receptoret , egzocitohen ne
anen tjeter te saj . Transcitoza ndodh me shpesh ne qelizat epiteliale te
polarizuara . Nje shembull
i transcitozes perben spostimi i imunoglobulina materme permes
qelizave te trastes viteline te
gjitareve ne fetus dhe permes qelizave te epitelit te zorreve tek miu i
porsalindur .
Pyetja 1 : Duke pasur parasysh punen e pompave, shpjegoni pse
preparate te tilla si
digoxina perdoren gjeresisht ne praktiken mjeksore ne rastet kur
muskulatura e zemres
nuk punon sic duhet. Skema
Ndryshe nga pompat tipike te joneve Ca++ qe flakin jonet Ca++ jashte
duke shfrytezuar
energjine direkte te hidrolizes se ATP-se , ne membranen plazmatike te
qelizave te muskulatures
se zemres pompimin e joneve Ca++ jashte qelizes e merr persiper nje
transportier antiporter .
Ky i fundit duke shfrytezuar energjine e depozituar ne gradientin e
joneve Na+ , per cdo tre jone
Na+ qe fut ne brendesi te qelizes pompon jashte saj nje jon Ca++ .
Digoxina eshte inhibitore e
qendrave aktive per jonet K+ tek pompa Na+/K+ . Lidhja e saj ne keto
qendra nxjerr jashte
perdorimit pompat e joneve Na+/K+ e per pasoje ul ne menyre te
ndjeshme energjine e
depozituar ne gradientin e joneve Na+ . Ne kete rast duke mos patur
energji jonet Ca++ do te
grumbullohen ne brendesi te qelizes duke u bere shkak per rritjen e
fuqise se tkurrjes muskulare .
Pyetja 4 : Cfare perfaqesojn proteinat rregullatore
transmembranore e fibrozes cistike
(CFTR) si eshte organizuar dhe cili eshte mekanizmi I punes se saj?
Skema
CFTR eshte nje proteine kanalore per jonet Cl- , aktiviteti i se ciles
rregullohet nga AMPc .
Lokalizohet ne membranat plazmatike apikale te qelizave epiteliale te
mushkerive , gjendrave te
djerses , pankreasit etj . Proteina CFTR eshte shume e ngjashme me ate
MDR1 ( pompe e
tipit ABC ) por permban edhe nje domen suplementar me funksion
rregullator ne anen citosolike
. AMPc aktivizon nje proteinkinaze , e cila nga ana e vet provokon
fosforilimin e aminoacidit
serine ne perberje te domenit R te proteines CFTR . Ndryshimi i
konformacionit i induktuar nga
fosforilimi lehteson lidhjen e ATP-se ne njerin prej domeneve A ku
lidhet nukleotidi ATP .
Hidroliza e ATP-se , qe vijon ne kete proces , hap kanalet per jonet Cl- ,
te cilet lejojne rrjedhjen
e joneve . Lidhja e nje molekule te dyte te ATP-se ne domenin tjeter A
percakton mbylljen e
kanalit .
cili eshte roli I proteinave klatrine dhe dinamine ne endocitozen e
ndermjetesuar nga
receptoret? Skema
Cfare perfaqeson transcitoza, ku nderhyne ajo? Jepni shembull
Transcitoza eshte proces ne saje te cilit lendet qe perfshihen nen njeren
ane te qelizes me anen e
endocitozes se ndermjetesuar nga receptoret , egzocitohen ne anen tjeter
te saj . Transcitoza
ndodh me shpesh ne qelizat epiteliale te polarizuara . Nje shembull i
transcitozes perben spostimi
i imunoglobulina materme permes qelizave te trastes viteline te gjitareve
ne fetus dhe permes
qelizave te epitelit te zorreve tek miu i porsalindur
Si arrine qelizat parietale te stomakut te bejne acid stomakun dhe
njekohesisht te ruajn pH
e tyre neutral? skema
Pergjigja e pyetjes 1 gjendet ne pyetjen 1 teza 3 .
H+/K+ ATP aza eshte nje pompe e tipit P e ngjashme ne stukture ne
funksion me Na+/K+ ATP
azen . Gjate hidrolizes se nje ATP-je kjo enzime eksporton nje jon H+
dhe importon ne jon K+.
Eksporti i joneve H+ duhet te sjelle si pasoje rritjen e perqendrimit te
anioneve OH- , pra rritjen e
Ph citosolik . Megjithate gjate pompimit te HCl , ph ne citosolin e
qelizes parietale mbetet
neutral . Teprica e anioneve OH- kombinohet me CO2 qe difundon ne
qelize prej gjakut duke
formuar HCO3- . Me pas anionet HCO3- transportohen permes
membranes bazo-laterale te
qelizes ne gjak , ne shkembim te joneve Cl- qe hyjne ne qelize nepermjet
bandes 3 . Jonet H+
pompohen jashte qelizes permes membranes apikale ne shkembim te
joneve K+ Si rezultat , ne
lumenin e stomakut ka vetem jone H+ dhe Cl-
Pyetja 6 : cilat jane format e endocitozes dhe ku dallohet ajo nga
fagocitoza?skema
Pyetja 8 :Ne sa klasa ndahen sistemet pompa?skemat
Cfare perfaqesojn proteinat MDR; si jane te organizuara ato ne
membrane dhe cili eshte
roli I tyre?
Dallojme pompat e tipit V, F , P dhe ABC .
b) Pergjigja gjendet ne pyetjen 3 , teza 1 .
Pyetja 3 : Cfare perfaqsojne proteinat e transportit te tipit MDR tek
gjitaret?Cfare
perfaqsojne transportieret e tipit GLUT -4 ne qelizt adipocite dhe
ato te musculatures te
skeletit dhe cili eshte funksioni I tyre?
Proteinat e tipit MDR ( multidrug resistence ) jane pompa te tipit ABC .
Pompa e tipit ABC
kryen transport aktiv , pra me shpenzim energjie duke shfrytezuar ne
menyre direkte energjine e
ATP-se . Ato gjenden si tek prokariotet ashtu edhe te eukariotet . Nje
shembull i pompes ABC te
eukariotet eshte pikerisht proteina e tipit MDR . Te gjitha pompat ABC ,
perfshire proteinen
MDR , jane te organizuara ne kater domene : 2 domene
transmembranore T permes te cileve
kalon molekula e caktuar dhe dy domene citosolike A qe lidhin ATP-ne .
Funksioni i proteines
MDR eshte transporti i preparateve mjekesore nga citosoli ne mjedisin
jashteqelizor , ku
pompimi i preparateve kimio-terapeutike nga MDR1 rrit rezistencen e
qelizave ndaj barnave .
Proteina MDR1 gjendet me shumice ne melci , zorre dhe veshka . :
Transportieri i tipit GLUT4
eshte nje proteine uniporter e clia transporton glukozen sipas gradientit
te perqendrimit dhe ky
lloj transporti quhet i lehtesuar . GLUT4 lokalizohet ne adipocite dhe ne
qelizat e muskulatures
se skeletit . Eshte e njohur se insulina , nje hormon qe prodhohet nga
pjesa endokrine e
pankreasit luan nje rol aktiv per ruajtjen e nivelit te duhur te glukozes ne
gjak . Nje rritje e nivelit
te glukozes ne gjak stimulon sekretimin e insulines e cila nga ana e saj
nxit perfshirjen e
glukozes prej qelizave adipocite dhe atyre te muskulatures se skeletit .
Kur niveli i insulines ne
gjak eshte i ulet keto lloj qelizash permbajne ne membranen e tyre nje
sasi mjaft te vogel te
transportiereve te tipit GLUT4 por kur niveli i insulines ngrihet dhe kjo
si pasoje e rritjes se
sasise se glukozes ne gjak hormoni vepron ne keto qeliza duke nxitur
fuzimin te vezikulave
citoplazmatike me membranen plazmatike . Per pasoje , membrana
tashme me nje sasi te madhe
te trasnportieresh Glut 4 eshte e afte te transportoje permes saj nje sasi te
konsiderueshme
glukoze nga gjaku ne brendesi te qelizes .
Pyetja 1 : .Pershkruaj punen e transportierit GLUT-4 qe ndodhet ne
membrane
plazmatike te qelizave adipoze dhe te musculatures se skeletit, sin je
shembull te difuzionit
te lehtesuar(Kini parasysh qe keto qeliza jane te ndjeshme ndaj
insulines).(skema
Transportieri i tipit GLUT4 eshte nje proteine uniporter e clia
transporton glukozen sipas
gradientit te perqendrimit dhe ky lloj transporti quhet i lehtesuar .
GLUT4 lokalizohet ne
adipocite dhe ne qelizat e muskulatures se skeletit . Eshte e njohur se
insulina , nje hormon qe
prodhohet nga pjesa endokrine e pankreasit luan nje rol aktiv per ruajtjen
e nivelit te duhur te
glukozes ne gjak . Nje rritje e nivelit te glukozes ne gjak stimulon
sekretimin e insulines e cila
nga ana e saj nxit perfshirjen e glukozes prej qelizave adipocite dhe
atyre te muskulatures se
skeletit . Kur niveli i insulines ne gjak eshte i ulet keto lloj qelizash
permbajne ne membranen e
tyre nje sasi mjaft te vogel te transportiereve te tipit GLUT4 por kur
niveli i insulines ngrihet dhe
kjo si pasoje e rritjes se sasise se glukozes ne gjak hormoni vepron ne
keto qeliza duke nxitur
fuzimin te vezikulave citoplazmatike me membranen plazmatike . Per
pasoje , membrana tashme
me nje sasi te madhe te trasnportieresh Glut 4 eshte e afte te transportoje
permes saj nje sasi te
konsiderueshme glukoze nga gjaku ne brendesi te qelizes .
Pyetja 4 : Cfare perfaqson protein rregullatore transmembranore e
fibrozes
cistike(CFTR).Cila eshte struktura dhe mekanizmi I punes se saj?
(skema
CFTR eshte nje proteine kanalore per jonet Cl- , aktiviteti i se ciles
rregullohet nga AMPc .
Lokalizohet ne membranat plazmatike apikale te qelizave epiteliale te
mushkerive , gjendrave te
djerses , pankreasit etj . Proteina CFTR eshte shume e ngjashme me ate
MDR1 ( pompe e tipit
ABC ) por permban edhe nje domen suplementar me funksion
rregullator ne anen citosolike .
AMPc aktivizon nje proteinkinaze , e cila nga ana e vet provokon
fosforilimin e aminoacidit
serine ne perberje te domenit R te proteines CFTR . Ndryshimi i
konformacionit i induktuar nga
fosforilimi lehteson lidhjen e ATP-se ne njerin prej domeneve A ku
lidhet nukleotidi ATP .
Hidroliza e ATP-se , qe vijon ne kete proces , hap kanalet per jonet Cl- ,
te cilet lejojne rrjedhjen
e joneve . Lidhja e nje molekule te dyte te ATP-se ne domenin tjeter A
percakton mbylljen e
kanalit .
sa tipe “pompash ekzistojne ne membrane qelizore? Skema
Cfare perfaqesojne pompat e tipit ABC? Ku ndodhen dhe cili eshte
funksioni I tyre?
Pyetja 1 : Pompat grupohen ne P,V,F dhe ABC . P, V ,F transportojne
vetem jone . Familja
A,B,C transporton jone e molekula te vogla .
Pompat e klases P – strukture te thjeshte , perbehen nga 2 nennjesi , nje
zinxhir polipeptidik alfa
dhe nje tjeter Beta . Alfa –fosforilohet , Beta – modulator . Te tilla jane
Na+ / K+ATPA-aza dhe
Ca2+ATPaza . Pompat e tipit V dhe F kane strukture te ngjashme . Ata
transportojne vetem
protone me nje proces qe nuk perfshin fosforilimin proteinik . Pompat e
tipit V pergjigjen per
mbajtjen e nje pH te ulet ne vakuolat bimore , lizozomet e vezikulat e
tjera shtazore . Pompat e
tipit F gjenden ne membranen plazmatike bakteriale dhe te mitokondrive
e kloroplasteve .
Pompat e tipit ABC perfshijne rreth 100 proteina te ndryshme
transportuese . Cdo tip proteine
ABC eshte specifike per nje substrat te vetem . Struktura : 2 domene
transmembranore T dhe 2
domene citosolike A qe lidhin ATP-ne (A)
Tek bakteret proteinat e tipit ABC i mundesojne qelizes te perqendroje
ne brendesi te saj
aminoacide dhe lende te tjera ushqyese kunder gradientit kimik . Te
gjitaret proteina e pompes
ABC perdor energjine e prodhuar nga hidroliza e ATP-se per te
eksportuar nje varietet
preparatesh mjekesore prej citosolit ne nje mjedis jashteqelizor.
Teza 13 . si jane te organizuara pompat e joneve CA++ dhe ne cilat
tipa membranash
qelizore I gjejme ato? Cili eshte mekanizimi I punese se tyre? skema
Pyetja 1 : Vlera me e ulet e perqendrimit te joneve Ca2+ ne citozol ne
raport me lumenin e REPit
dhe mjedisin jashte qelizor behet e mundur ne saje te punes se dy tipe
pompaper jonet Ca2+.
Te dy tipet e pompve per jonet Ca2+ jane te ngjashme ne strukture dhe
funksion por njeri tip
eshte i vendosur ne membranen plazmatike dhe tjetri ne membranat e
REP-it . Pompat per jonet
Ca2+ kane 2 vende lidhje per jonet Ca2+ dhe nje per ATP-ne . Lidhja e
joneve ne qendrat
perkatese aktivizon qendren per ATP-ne .Ne kete rast hidrolizohet ATP-
ja dhe grupi terminal
fosfatik mbetet me i lidhur ne qendren perkatese( procesi quhet
fosforilim ) . Perdorimi i nje
pjese te energjise se depozituar ne grupin fosfatik ( shnderrimi i lidhjes
makroenergjike ne lidhje
te zakonshme kimike ) ndryshon formen e proteines ransportuese . Ne
kete rast pompa e
membranes plazmatike orientohet nga jashte qelizes ndersa pompa e
membranave te REP-it ne
drejtim te lumenit te tij . Te orientuara ne kete menyre ato leshojne jonet
Ca2+ jashte qelizes apo
ne lumenin e REP-it ( sepse qendrat per keto jone paraqiten ne kete
moment inaktive. Shkeputja
e grupit fosfatik nga qendra perkatese ben qe pompa te kthehet perseri
ne orientimin e
meparshem . Ne kete konformacion qendrat per jonet paraqiten aktive
per pasoje pompat jane
gati per te filluar nje cikel te ri.
Pyetja 6 : si arrine nje qelize parietale e stomakut te bje acid
stomakun dhe te ruaje
njekohesosht pH e saj normal? Skema
Cfare perfaqeson endocitoza e ndermjetesuar e joneve Fe dhe si
realizohet ajo? skema
Kur ushqimi vjen ne stomak nga qeliza specifike nxitet nje meszh
hormonal qe me pas provokon
spostimin e ketyre veikulave ne drejtim te sipefaqes aplikale te
membranes . Mesazhi mundeson
lidhjen e istamines ne receptoret e saj qe ndodhen ne siperfaqen bazale
te qelizes parietale . Per
pasoje , brenda nje kohe te shkurter , membrana apikale pajiset me
qindra pompa te tipit H+/K+
ATP aza qe e bejne mjedisin e stomakut acid . Puna e pompes H+/K+
ATP azes gjeneron nje
perqindje te joneve dhjete ne fuqi 6 here me te madh ne lumenin e
sotmakut sesa ne citozolin
qelizor . Eksporti i joneve H+ duhet te sjelle si pasoje rritjen e
perqendrimit te amioneve OH- ,
pra rritjen e pH citozolik .Megjithese gjate pompimit te HCl , Ph , ne
citozolin e qelizes parietale
mbetet neutral , kjo mundesohet nga nje shkembim anionik . Teprica e
anioneve OHkombinohet
me CO2 qe difundon ne qelize prej gjakut duke formuar HCO3- . Me
pas anionet
HCO3- transportohen permes membranes bazolaterale te qelizes ne
gjak , ne shkembim te
joneve CL- qe hyjne ne qeize . Per kete shkembim anionesh pergjigjet
nje antiporter e cila eshte e
ngjashme ne strukture dhe funksion me banden 3 te eritrociteve . Jonet
hidrogjen qe gjenerohen
nga anhidraza karbonike , pompohen jashte qelizes permes membranes
apikale ne shkembim te
joneve K+. Jonet Cl-, te importuar ne pjese bazo-laterale ne qelie nxirren
jashte permes pjese
apikale me anen e nje proteine kanalore te vendosur ne membranen
apikale . Per te ruajtur
neutralitetin elektrik cdo jon Cl- qe del jashte permes membranes
apikale shoqerohet me nje jon
K+ qe levi gjithasht jashte nepermjet nje tjeter proteine kanalore . Keto
jane po ato jone K+ qe u
futen brenda nga H+/K+ ATP aza . Si rezultat ne lumenin e stomakut
akumulohen jonet H+ dhe
Cl - . Te gjitha qelizat qe jane duke u rritur permbajne receptoret te
transferines qe lidhin
ferrotransferinen ne nje Ph neutral . Mbas kesaj kompleksi
ferrotransferine – receptor perfshihet
ne brendesi te vezikules se mbuluar . Apotransferina ka vetine te mbetet
e lidhur me receptorin e
transferines ne nje pH te ulet te vezikules ndersa jonet Fe2+ ne nje Ph
me te ulet se 6,0
shkeputen prej ferrotransferines dhe transportohen prejt endozomes se
vonshme ne citozol . Me
pas receptori i transferines riciklohet .