Slide Bai Ging Trit HC DNH Nghia V

Nội dung chính
 Định nghĩa
 Phương thức và hình

thức tồn tại của vật chất
 Tính thống nhất vật

VẬT CHẤT chất của thế giới
VẬT CHẤT
maikda@ussh.edu.vn 1
QUAN NIỆM VỀ VẬT CHẤT TRƯỚC MÁC
1. Đất
1
2. Nước
TRƯỜNG PHÁI
2
LOKAYATA
3 3. Lửa
4
4. Không khí
TRIẾT HỌC TRUNG QUỐC CỔ ĐẠI
Thuyết Ngũ Hành
Nhà triết học Talet
(624- 547 TCN)
Cơ sở của thế giới là Mọi cái trên thế giới đều

NƯỚC sinh thành từ nước
Nước bốc hơi thành mưa, “Thế giới là một hòn

mưa làm thành sông đào khổng lồ lênh đênh
suối, nuôi sống vạn vật giữa đại dương vô tận”
Nhà triết học Anaximen
(585-525 TCN)
Cái tạo nên

mọi sự vật
hiện tượng
trong thế giới
là không khí.
Đất, đá…
Nước
Gió, mây
Không khí đặc
Lửa
Không khí loãng
Triết gia Heraclit
(520-460 TCN)
Cơ sở đầu tiên của thế giới là LỬA
Tất cả đều được sinh thành từ lửa, và đều bị

biến thành lửa
Ông bác bỏ quan niệm rằng thượng đế sáng

tạo ra thiên nhiên
“Vũ trụ không phải do một lực lượng siêu nhiên

thần bí nào tạo ra, mà nó mãi mãi, đang và sẽ là
ngọn lửa vĩnh viễn đang không ngừng bùng cháy
và tàn lụi”
Triết gia Anaximendro
(610- 546 TCN)
Apayron
Apayron
Cơ sở đầu tiên của thế giới là một
bản nguyên không xác định về mặt  Sự tương tác giữa các
chất và vô hạn về mặt lượng mặt đối lập (nóng - lạnh,
ẩm – khô) tạo ra toàn bộ
thế giới
Quan niệm trừu tượng hơn về

vật chất trong thời cổ đại
Triết gia Đêmôcrit
Nguyên tử là các hạt vật chất
cực kỳ nhỏ bé, nhỏ bé nhất,
không thể phân chia được
Cơ sở đầu tiên Thế giới là

của thế giới là vĩnh viễn, vô
tận
Nhuyên tử
Sự kết hợp
hoặc tách rời
các nguyên
tử khác nhau
Nguyên tử luận của Đêmôcrit
Hạn chế Ưu điểm
Là những phỏng đoán

Tư tưởng khá táo
giả định do những hạn
bạo thời cổ đại về vật
chế về khoa học
chất
Khẳng định thế

Vẫn quy vật
giới phát triển tự
chất về một
thân, không phải
dạng vật chất
nhờ vào lực
cụ thể cảm
lượng siêu nhiên
tính
Nguyên tử
Những định hướng của nó đối với sự phát triển

của khoa học có ý nghĩa hết sức to lớn
Quan niệm về vật chất
Nguyên tử là thành phần bé

Cận nhất không thể phân chia được
Đồng nhất vật chất với

nguyên tử
Đại Thuộc tính phổ biến các vật

thể chính là khối lượng
Quan niệm về vật chất thời Cận đại
Vận động của

Khối lượng Hạn chế
vật chất
Bất biến, không Mọi vận động là Quan niệm siêu

phụ thuộc vào hình về vật chất,
vận động của vật vận động cơ
đồng nhất vật
thể học chất với một
dạng cụ thể
Có ý nghĩa lớn trong việc chống lại quan điểm duy tâm, tôn giáo,
khẳng định tính vật chất của thế giới
Không đưa ra được sự khái quát triết học trong quan niệm về thế giới vật chất
Cổ Trung Cận Mác
đại đại đại Lênin
Hoàn cảnh ra đời định nghĩa vật chất của Lênin
Năm 1895 Năm 1896

Beccoren (1852-1908)
Rơnghen (1842-1923) đã phát hiện ra hiện tượng
phát hiện ra tia X phóng xạ
Những phát
minh quan
trọng trong
khoa học
Năm 1897 Năm 1901
Thomson (1856 – 1940) Kaufman phát hiện ra
phát hiện ra điện tử khối lượng của điện tử
tăng khi vận tốc của nó
tăng
Những phát minh rất quan trọng đem lại cho con người những hiểu
biết mới, sâu sắc về cấu trúc của thế giới vật chất
Hoàn cảnh ra đời định nghĩa vật chất của Lênin
Sự đồng nhất vật chất với những Nguyên tử không phải là phần tử
dạng cụ thể của vật chất như chủ nhỏ nhất, không thể phân chia
nghĩa duy vật trước Mác quan được của vật chất, mà nó rất
niệm là sai lầm, không đúng phức tạp, có thể bị phân rã và
chuyển hóa
Khối lượng cũng không phải là bất Khối lượng không phải là thuộc
biến mà khối lượng tăng khi vận tính đặc trưng cho vật chất nói
tốc của nó tăng chung.
Tác động của các phát minh khoa học
Mang lại những hiểu biết mới và

1. cụ thể hơn cho con người về thế
giới
Đảo lộn những quan niệm cũ,

2. bác bỏ những quan niệm duy vật
siêu hình về vật chất
Tạo ra cuộc khủng hoảng về thế

3. giới quan của các nhà triết học và
khoa học
Được các nhà duy tâm lợi dụng để

4. xuyên tạc và đả phá chủ nghĩa duy
vật
Lập luận của các nhà duy tâm
Nếu nguyên tử Vật chất cũng

bị phân chia, thì có thể bị mất đi,
nó có thể bị bị tiêu tan
“mất đi”
1 2
4 3
Chủ nghĩa duy vật Nền tảng của

đã chết chủ nghĩa duy
vật bị sụp đổ
Các nhà theo chủ nghĩa duy tâm lập luận
HỆ QUẢ
* *
Nhiều nhà khoa học Chủ nghĩa duy

tự nhiên đã trượt từ
chủ nghĩa duy vật
tâm chiếm ưu
máy móc, siêu hình thế, chủ nghĩa
đến chủ nghĩa tương duy vật bị đe
đối, hoài nghi và cuối
cùng rơi vào quan dọa mất vị thế
điểm của chủ nghĩa của mình
duy tâm.
Lênin đã bác bỏ quan điểm mang tính
duy tâm trên.
Cái mất đi không phải là vật chất, mà

chỉ là giới hạn của nhận thức của con
người về tổ chức và kết cấu của nó
mà thôi.
V.I. Lênin
Thành tựu Quan niệm

Phê phán Mác
Khoa học CNDT Ăngghen
Định nghĩa toàn diện, sâu sắc

và khoa học về phạm trù vật chất
Định nghĩa vật chất của Lênin
Lênin (1870-1924) Định nghĩa
“Vật chất là một phạm trù

triết học dùng để chỉ thực
tại khách quan được đem
lại cho con người trong
cảm giác, được cảm giác
chúng ta chép lại, chụp lại,
phản ánh và tồn tại không
lệ thuộc vào cảm giác”
V.I. Lênin: Toàn tập, Nxb Tiến bộ,

Mátxcơva, 1980, t.18, tr.322,
Phương pháp định nghĩa
Định nghĩa theo cách thông thường
Hình chữ nhật là

hình bình hành có
hai đường chéo
bằng nhau
Quy đối tượng vào một khái niệm rộng
lớn hơn và chỉ ra các đặc điểm của nó
Phương pháp định nghĩa của Lênin
Vật chất là một phạm trù

khái quát nhất, rộng nhất
Vật Ý
chất thức
Đặt vật chất đối lập với phạm

trù ý thức, một phạm trù rộng
tương đương với vật chất
PHÂN TÍCH ĐỊNH NGHĨA
NỘI DUNG ĐỊNH NGHĨA VẬT CHẤT CỦA LÊNIN
“Vật chất là một phạm trù triết học”. Nghĩa là vật chất
1 là một phạm trù rộng và khái quát nhất.
Có nghĩa là, không thể hiểu VC theo nghĩa hẹp như

2 các khái niệm thường dùng trong các lĩnh vực khoa
học cụ thể hoặc trong đời sống hàng ngày.
Tồn tại CẢM
VẬT CHẤT
“thực tại khách quan”

Không lệ GIÁC
thuộc
Thuộc tính cơ bản của vật chất là “thực tại khách

quan”, “tồn tại không lệ thuộc vào cảm giác”.
Đây chính là tiêu chuẩn để phân biệt cái gì là vật chất, cái gì
không phải là vật chất.
* “Thực tại khách quan được đem lại cho con người
trong cảm giác”
* “tồn tại không lệ thuộc vào cảm giác”
VẬT CHẤT
* * *
* *
Điều đó khẳng định “thực

tại khách quan” (vật chất) Vật chất tồn tại
là cái có trước, còn “cảm không lệ thuộc vào ý
giác”(ý thức) là cái có thức.
sau
“Thực tại khách quan… Có nghĩa là, “thực tại khách
được cảm giác của chúng quan” (vật chất) được biểu
ta chép lại, chụp lại, phản hiện thông qua các dạng cụ
ánh”, “tồn tại không lệ thể
thuộc vào cảm giác”.
“Thực tại khách quan”(vật “Thực tại khách quan”

chất) chính là nguồn gốc, ấy, bằng “cảm giác”(ý
nội dung khách quan của thức) con người có thể
“cảm giác”(ý thức). nhận thức được
Nội dung phạm trù vật chất của Lênin

2 3
1 4
“Dùng để chỉ “Thực tại khách
thực tại khách quan được đem
Vật chất là lại cho con
“…Được cảm giác
quan”, “tồn tại chúng ta chép lại,
một “phạm không lệ
người trong chụp lại, phản
trù triết học” cảm giác”, “tồn ánh”
thuộc vào tại không phụ
cảm giác” thuộc vào cảm
giác”
Đây là tiêu Khẳng định Thực tại

Vật chất là chuẩn để vật chất có khách quan
một phạm phân biệt trước, ý là nguồn
trù rộng vật chất với thức có sau, gốc, nội
nhất và khái cái gì vật chất dung khách
quát nhất không phải không phụ quan của ý
là vật chất thuộc và ý thức
maikda@ussh.edu.vn thức 27
Nội dung định nghĩa của
Lênin về vật chất xuất phát
Hai mặt trong nội dung vấn
từ vấn đề cơ bản của triết
đề cơ bản của triết học đã
học, đặt phạm trù vật chất
được giải quyết.
trong quan hệ với phạm trù
ý thức.
VẤN ĐỀ CƠ BẢN CỦA TRIẾT HỌC
Ý nghĩa quan niệm vật chất của Lênin
3 Định hướng đối với các khoa học

cụ thể trong việc đi sâu nghiên cứu
thế giới.
2 Chống quan điểm duy tâm về vật chất,

tạo cơ sở lý luận để khắc phục quan điểm
duy tâm về xã hội của CNDV trước Mác.
1 Bác bỏ thuyết không thể biết; Khắc phục được

tính chất siêu hình, trực quan trong các quan
niệm trước về vật chất.

Slide Bai Ging Trit HC DNH Nghia V

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Slide Bai Ging Trit HC DNH Nghia V

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Nội dung chính

 Phương thức và hình

 Tính thống nhất vật

Thuyết Ngũ Hành

Cơ sở của thế giới là Mọi cái trên thế giới đều

Nước bốc hơi thành mưa, “Thế giới là một hòn

Cái tạo nên

Cơ sở đầu tiên của thế giới là LỬA

Tất cả đều được sinh thành từ lửa, và đều bị

Ông bác bỏ quan niệm rằng thượng đế sáng

“Vũ trụ không phải do một lực lượng siêu nhiên

Quan niệm trừu tượng hơn về

Cơ sở đầu tiên Thế giới là

Hạn chế Ưu điểm

Là những phỏng đoán

Khẳng định thế

Những định hướng của nó đối với sự phát triển

Nguyên tử là thành phần bé

Đồng nhất vật chất với

Đại Thuộc tính phổ biến các vật

Vận động của

Bất biến, không Mọi vận động là Quan niệm siêu

Năm 1895 Năm 1896

Mang lại những hiểu biết mới và

Đảo lộn những quan niệm cũ,

Tạo ra cuộc khủng hoảng về thế

Được các nhà duy tâm lợi dụng để

Nếu nguyên tử Vật chất cũng

Chủ nghĩa duy vật Nền tảng của

Các nhà theo chủ nghĩa duy tâm lập luận

Nhiều nhà khoa học Chủ nghĩa duy

Cái mất đi không phải là vật chất, mà

Thành tựu Quan niệm

Định nghĩa toàn diện, sâu sắc

Lênin (1870-1924) Định nghĩa

“Vật chất là một phạm trù

V.I. Lênin: Toàn tập, Nxb Tiến bộ,

Định nghĩa theo cách thông thường

Hình chữ nhật là

Vật chất là một phạm trù

Đặt vật chất đối lập với phạm

Có nghĩa là, không thể hiểu VC theo nghĩa hẹp như

“thực tại khách quan”

Thuộc tính cơ bản của vật chất là “thực tại khách

* “tồn tại không lệ thuộc vào cảm giác”

Điều đó khẳng định “thực

“Thực tại khách quan”(vật “Thực tại khách quan”

Nội dung phạm trù vật chất của Lênin

Đây là tiêu Khẳng định Thực tại

VẤN ĐỀ CƠ BẢN CỦA TRIẾT HỌC

3 Định hướng đối với các khoa học

2 Chống quan điểm duy tâm về vật chất,

1 Bác bỏ thuyết không thể biết; Khắc phục được

You might also like