Kỹ năng thủ thuật Điều dưỡng

KỸ THUẬT THEO DÕI DẤU HIỆU SINH TỒN

I. MỤC TIÊU HỌC TẬP

Sau khi hoàn thành bài này, sinh viên có khả năng:
1. Thực hiện được giao tiếp với người bệnh, đối chiếu, thông báo, giải thích cho người
bệnh về việc sắp làm.
2. Nhận định đúng tình trạng người bệnh, chuẩn bị dụng cụ đầy đủ và phù hợp.
3. Thực hiện được kỹ tiêm đếm mạch, đo nhiệt độ, đếm nhịp thở, đo huyết áp động
mạch cho người bệnh theo đúng qui trình và an toàn.
4. Tạo được sự an toàn, thoải mái và kín đáo cho người bệnh trong suốt quá trình thực
hiện kỹ thuật.
5. Thu dọn và xử lý dụng cụ đúng cách.
6. Ghi hồ sơ đúng theo qui định.

II. SINH VIÊN CHUẨN BỊ

1. Sinh viên đọc trước các tài liệu:
 Giải phẫu
 Bài giảng lý thuyết Kỹ năng thủ thuật điều dưỡng, bài Theo dõi dấu hiệu sinh tồn,
tài liệu do bộ môn biên soạn.
 Sách “Điều dưỡng cơ bản - Tập 1, Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam, Bộ Y tế
(2016), bài Theo dõi dấu hiệu sinh tồn.
2. Sinh viên xem video trước khi tới lớp và trả lời các câu hỏi:
 Động tác nào gây mất tính chính xác cho kết quả của người bệnh?
 Những điểm khác biệt giữa các bước thực hiện kỹ thuật trong phim và bảng kiểm
đã được cung cấp? Lý giải vì sao có sự khác biệt này?
3. Sinh viên chuẩn bị trước những thắc mắc liên quan đến kỹ thuật sau khi xem tài liệu
tại nhà.

III. PHÂN BỐ THỜI GIAN: 4 tiết

- Xem phim và thảo luận: 25 phút
- Giảng viên hướng dẫn kỹ thuật: 15 phút
- Sinh viên thực hành: 120 phút
- Giải quyết tình huống và lượng giá cuối bài: 10 phút

IV. DỤNG CỤ CẦN THIẾT

1. Tài liệu hướng dẫn thực hành
2. Bảng kiểm thực hành
3. Máy chiếu
1
 4. Video Kỹ thuật đo dấu hiệu sinh tồn
5. Mô hình/người bệnh chuẩn
6. Bộ dụng cụ đo dấu hiệu sinh tồn:
- Xà phòng/dung dịch rửa tay, máy đo huyết áp, nhiệt kế, đồng hồ bấm giây, khăn lau,
gối kê tay, ống nghe, bút màu xanh, đỏ
- Phiếu ghi dấu hiệu sinh tồn

V. NỘI DUNG
1. Mục đích
Mục đích chung của theo dõi dấu hiệu sinh tồn gồm:
- Phát hiện các dấu hiệu, triệu chứng bất thường đang xảy ra ở người bệnh.
- Giúp cho việc chẩn đoán bệnh được chính xác hơn (chẩn đoán xác định, chẩn đoán
phân biệt, chẩn đoán nguyên nhân).
- Theo dõi được tiến triển và tiên lượng bệnh, phần nào có tác dụng phòng bệnh.
2. Qui trình kỹ thuật
2.1. Nhận định người bệnh
Thông báo và giải thích cho người bệnh về thủ thuật sắp làm, để người bệnh nghỉ ngơi
15 phút.
2.2. Chuẩn bị dụng cụ
 Hóa chất vệ sinh tay: Xà phòng thường/ xà phòng khử khuẩn/ dụng dịch vệ sinh
tay có cồn
 Máy đo huyết áp, nhiệt kế, đồng hồ bấm giây, ống nghe.
 Khăn lau, gối kê tay.
2.2 Qui trình kỹ thuật
2.2.1 Bảng kiểm học
1. Kỹ thuật theo dõi mạch

MỤC ĐÍCH, TIÊU CHUẨN

TT NỘI DUNG
Ý NGHĨA CẦN PHẢI ĐẠT
Trang phục đủ, đúng Giảm nguy cơ nhiễm - Đội mũ, mặc áo blu đúng quy
quy định, vệ sinh tay nhiễm khuẩn cách. Đeo khẩu trang khi cần
1 thiết.
- Rửa tay thường quy/sát khuẩn
tay nhanh theo 6 bước.
2 Xem hồ sơ bệnh án, - Xác định được mục - Kiểm tra kỹ và chính xác y
kiểm tra y lệnh, nhận đích của thủ thuật sắp lệnh của bác sĩ về thời gian đếm
định tình trạng người thực hiện mạch.
bệnh - Xác định đúng người - Điều dưỡng tự giới thiệu, đối
bệnh, đánh giá tổng quát chiếu chính xác họ tên, năm
được tình trạng người sinh, địa chỉ người bệnh; báo và
2
 bệnh, dễ dàng theo dõi và giải thích rõ mục đích của kỹ
đánh giá người bệnh. thuật cho người bệnh yên tâm
- Tránh lặp lại một cách khi thực hiện kỹ thuật để người
không cần thiết công việc bệnh hiểu và hợp tác. Nếu người
đã được thực hiện bởi bệnh hôn mê cần giải thích cho
một người khác gia đình người bệnh biết
- Cho nghỉ ít nhất 15 phút sau
khi vận động mạnh
Vệ sinh tay Đảm bảo vệ sinh, tránh Rửa tay thường quy/sát khuẩn
3
lây nhiễm chéo tay nhanh đúng kỹ thuật
Chuẩn bị dụng cụ đầy Để thủ thuật được tiến Chuẩn bị khay dụng cụ:
đủ và phù hợp hành thuận lợi - Đồng hồ bấm giây (đồng hồ có
kim giây
- Gối kê tay
4
- Bút đỏ
- Bảng theo dõi để ghi
Cẩn thận nhất là với những loại
đồng hồ chưa quen dùng
Thông báo cho người Giúp người bệnh thoải Giải thích tiến trình sẽ thực hiện,
bệnh kỹ thuật sắp làm mái, tạo sự tin tưởng và yêu cầu người bệnh nằm/ngồi
5
hợp tác trong suốt quá đúng tư thế.
trình thực hiện
Xác định vị trí đếm Cảm nhận sóng mạch tốt Đặt 3 đầu ngón tay trên đường đi
mạch nhất của mạch, nhấn xuống từ từ đến
6 khi thấy mạch nẩy rõ.
Sử dụng các đầu ngón tay thay
vì lòng ngón tay.
Đếm mạch trong vòng Có kết quả đúng - Mắt nhìn đồng hồ, tay cảm
1 phút nhận sóng mạch đếm trong vòng
một phút.
- Không đếm mạch với thời gian
7
ngắn hơn một phút trừ những
trường hợp đặc biệt.
- Chú ý tính chất mạch: tần số -
cường độ - nhịp điệu - sức căng
8 Thông báo kết quả và -Người bệnh hiểu hơn về - Nói cho người bệnh biết kết
giúp người bệnh về tư tình trạng của bản thân quả và những nhận xét sơ bộ về
thế thoải mái họ để có thể hợp tác hiệu tần số mạch của người bệnh.
quả. Thận trọng khi nhận định kết
- Tạo sự tin tưởng của quả bởi ngưỡng của mỗi người
3
 người bệnh khác nhau
- Cho người bệnh nằm lại tư thế
tiện nghi
Thu dọn dụng cụ, vệ Bảo quản dụng cụ dễ - Cất đồng hồ, bút đỏ
9
sinh tay dàng, gọn gàng - Vệ sinh tay thường quy
Ghi kết quả vào hồ sơ Lưu trữ và theo dõi diễn - Ghi rõ ràng kết quả và tính
và báo bác sỹ (nếu biến của tần số mạch từ chất bất thường của mạch (nếu
10 cần) khi vào viện đến thời có) vào phiếu theo dõi (bút đỏ).
điểm đọc kết quả. - Chú ý những thay đổi lớn để
xử trí phù hợp, kịp thời

2. Kỹ thuật theo dõi nhiệt độ

MỤC ĐÍCH, TIÊU CHUẨN

TT NỘI DUNG
Ý NGHĨA CẦN PHẢI ĐẠT
Trang phục đủ, đúng Giảm nguy cơ nhiễm - Đội mũ, mặc áo blu đúng quy
quy định, vệ sinh tay nhiễm khuẩn cách. Đeo khẩu trang khi cần
1 thiết.
- Rửa tay thường quy/sát khuẩn
tay nhanh theo 6 bước.
Xem hồ sơ bệnh án, -Xác định được mục đích - Kiểm tra kỹ và chính xác y
kiểm tra y lệnh, nhận của thủ thuật sắp thực lệnh của bác sĩ về thời gian đo
định tình trạng người hiện nhiệt độ.
bệnh - Xác định đúng người - Điều dưỡng tự giới thiệu, đối
bệnh, đánh giá tổng quát chiếu chính xác họ tên, năm
được tình trạng người sinh, địa chỉ người bệnh; báo và
bệnh, dễ dàng theo dõi và giải thích rõ mục đích của kỹ
2
đánh giá người bệnh. thuật cho người bệnh yên tâm
- Tránh lặp lại một cách khi thực hiện kỹ thuật để người
không cần thiết công việc bệnh hiểu và hợp tác. Nếu người
đã được thực hiện bởi bệnh hôn mê cần giải thích cho
một người khác gia đình người bệnh biết
- Cho nghỉ ít nhất 15 phút sau
khi vận động mạnh
Vệ sinh tay Đảm bảo vệ sinh, tránh Theo quy định của Bộ Y tế
3
lây nhiễm chéo Đúng quy trình
4 Chuẩn bị dụng cụ đầy Để thủ thuật được tiến - Chuẩn bị khay dụng cụ:
đủ và phù hợp. Chuẩn hành thuận lợi, người + Đồng hồ bấm giây (đồng hồ có
bị môi trường để tiến bệnh không mỏi kim giây)
hành đo nhiệt độ cơ + Nhiệt kế thủy ngân
4
 thể + Bút xanh
+ Bảng theo dõi/sổ để ghi kết
quả
+ Khăn lau
Cẩn thận nhất là với những loại
đồng hồ chưa quen dùng
- Chuẩn bị ghế để người bệnh
ngồi hoặc giường để nằm
Vị trí phù hợp, kín đáo (nếu
cần), người bệnh thoải mái.
Thông báo cho người Giúp người bệnh thoải Giải thích tiến trình sẽ thực hiện,
bệnh kỹ thuật sắp làm mái, tạo sự tin tưởng và yêu cầu người bệnh nằm/ngồi
5 hợp tác trong suốt quá đúng tư thế, lau sạch hố nách.
trình thực hiện Có thể yêu cầu người bệnh vệ
sinh hố nách
Kiểm tra và vẩy nhiệt - Cột thủy ngân dưới - Đưa nhiệt kế ngang tầm mắt để
kế mức 350C. kiểm tra, cầm nhiệt kế gọn trong
- Vẩy đủ mạnh và đúng lòng bàn tay, vẩy dứt khoát bằng
6 kỹ thuật. cổ tay mức thủy ngân xuống
dưới 350C.
- Nhiệt kế không bị va đập vào
các vật khác để bị gẫy vỡ.
Đặt nhiệt kế đúng vị - Truyền nhiệt tốt từ cơ - Đảm bảo bầu thủy ngân tiếp
trí và đúng thời gian thể sang nhiệt kế xúc trực tiếp, hoàn toàn với vị trí
quy định - Nhiệt kế được giữ tốt, đo thân nhiệt
không bị rơi khi lấy ra. - Có thể yêu cầu người bệnh tự
7 - Có kết quả đúng đặt theo hướng dẫn và sửa lại
nếu sai. Sử dụng ngôn ngữ phù
hợp.
- Thời gian đo tùy theo vị trí đặt
nhiệt kế.
Lấy nhiệt kế ra khỏi vị - Làm sạch nhiệt kế - Lau nhiệt kế từ trên xuống
trí đo và đọc kết quả. - Đọc được kết quả dễ dưới và đặt ngang tầm mắt để
dàng, chính xác đọc chính xác mức thủy ngân
trên nhiệt kế. Hơi xoay nhẹ nhiệt
8
kế để nhìn vạch thủy ngân rõ
ràng.
- Đặt nhiệt kế vào khay đựng đồ
bẩn.
9 Thông báo kết quả và - Người bệnh hiểu hơn về - Nói cho người bệnh biết kết
5
 giúp người bệnh về tư tình trạng của bản thân quả và những nhận xét sơ bộ về
thế thoải mái họ để có thể hợp tác hiệu thân nhiệt của người bệnh.
quả. Thân nhiệt của người bệnh khi
- Tạo sự tin tưởng của đo ở các vị trí khác nhau là khác
người bệnh nhau.
- Giúp người bệnh về tư thế
thoải mái
Thu dọn dụng cụ, vệ Bảo quản dụng cụ dễ - Lau sạch bầu thủy ngân, ngâm
sinh tay dàng, gọn gàng vào lọ đựng dung dịch sát
10
khuẩn, thu dọn dụng cụ.
- Vệ sinh tay thường quy
Ghi kết quả vào hồ sơ Lưu trữ và theo dõi diễn - Ghi rõ ràng kết quả và tính
và báo bác sỹ (nếu biến của thân nhiệt người chất bất thường của nhiệt độ
cần) bệnh từ khi vào viện đến (nếu có) vào phiếu theo dõi (bút
11
thời điểm đọc kết quả. xanh).
- Chú ý những thay đổi lớn để
xử trí phù hợp, kịp thời

3. Kỹ thuật theo dõi tần số thở

MỤC ĐÍCH, TIÊU CHUẨN

TT NỘI DUNG
Ý NGHĨA CẦN PHẢI ĐẠT
Trang phục đủ, đúng Giảm nguy cơ nhiễm - Đội mũ, mặc áo blu đúng quy
quy định, vệ sinh tay nhiễm khuẩn cách. Đeo khẩu trang khi cần
1 thiết.
- Rửa tay thường quy/sát khuẩn
tay nhanh theo 6 bước.
2 Xem hồ sơ bệnh án, - Xác định được mục - Kiểm tra kỹ và chính xác y
kiểm tra y lệnh, nhận đích của thủ thuật sắp lệnh của bác sĩ về thời gian đếm
định tình trạng người thực hiện nhịp thở.
bệnh - Xác định đúng người - Điều dưỡng tự giới thiệu, đối
bệnh, đánh giá tổng quát chiếu chính xác họ tên, năm
được tình trạng người sinh, địa chỉ người bệnh; báo và
bệnh, dễ dàng theo dõi và giải thích rõ mục đích của kỹ
đánh giá người bệnh. thuật cho người bệnh yên tâm
- Tránh lặp lại một cách khi thực hiện kỹ thuật để người
không cần thiết công việc bệnh hiểu và hợp tác. Nếu người
đã được thực hiện bởi bệnh hôn mê cần giải thích cho
một người khác gia đình người bệnh biết
- Cho nghỉ ít nhất 15 phút sau
6
 khi vận động mạnh
Rửa tay thường quy Đảm bảo vệ sinh, tránh Theo quy định của Bộ Y tế
3
(sát khuẩn tay nhanh) lây nhiễm chéo Đúng quy trình
Chuẩn bị dụng cụ đầy Để thủ thuật được tiến - Chuẩn bị khay dụng cụ:
đủ và phù hợp. Chuẩn hành thuận lợi, người + Đồng hồ bấm giây (đồng hồ có
bị môi trường tiến bệnh không mỏi kim giây)
hành thủ thuật + Bút xanh
+ Bảng theo dõi để ghi
4 Cẩn thận nhất là với những loại
đồng hồ chưa quen dùng
- Chuẩn bị ghế để người bệnh
ngồi hoặc giường để nằm
Vị trí phù hợp, kín đáo (nếu
cần), người bệnh thoải mái.
Thông báo cho người - Giúp người bệnh thoải Giải thích tiến trình sẽ thực hiện,
bệnh kỹ thuật sắp làm mái. thông báo sẽ kiểm tra cho người
- Tạo sự tin tưởng và hợp bệnh nhưng không để người
tác trong suốt quá trình bệnh biết về việc đếm nhịp thở.
5 thực hiện để người bệnh Nếu người bệnh mặc áo dày cần
vẫn không tự điều chỉnh yêu cầu cởi bớt ra
nhịp thở cũng như bị ảnh
hưởng bởi ý thức của bản
thân họ.
Đặt đồng hồ ngang - Để có thể vừa đồng hồ - Đặt đồng hồ ở vị trí thuận lợi,
6 tầm mắt và vừa nhìn vị trí đếm mắt, đồng hồ và vùng đếm nhịp
nhịp thở. thở thẳng hàng.
Đếm nhịp thở trong - Đủ thời gian để xác - Bấm đồng hồ, đồng thời quan
vòng 1 phút định nhịp thở chính xác sát vùng đếm nhịp thở. Mắt sẽ
phải vừa nhìn đồng hồ vừa nhìn
7 vùng đếm. Đếm trong 1 phút.
- Trong trường hợp thở không
đều hoặc không rõ cần đếm thêm
một phút.
Thông báo kết quả và - Người bệnh hiểu hơn về Nói cho người bệnh biết kết quả
giúp người bệnh về tư tình trạng của bản thân và những nhận xét sơ bộ về tình
thế thoải mái họ để có thể hợp tác hiệu hình của người bệnh.
8
quả.
- Tạo niềm tin của người
bệnh với nhân viên y tế
9 Thu dọn dụng cụ, vệ Bảo quản dụng cụ dễ Thu dọn, lau sạch dụng cụ, vệ
7
 sinh tay dàng, gọn gàng sinh tay thường quy
Ghi kết quả vào hồ sơ Lưu trữ và theo dõi diễn - Ghi rõ ràng kết quả và tính
và báo bác sỹ (nếu biến của nhịp thở người chất bất thường của nhịp thở
10 cần) bệnh từ khi vào viện đến (nếu có) vào phiếu theo dõi).
thời điểm đọc kết quả. - Chú ý những thay đổi lớn để
xử trí phù hợp, kịp thời

4. Kỹ thuật theo dõi huyết áp động mạch

MỤC ĐÍCH, TIÊU CHUẨN

TT NỘI DUNG
Ý NGHĨA CẦN PHẢI ĐẠT
Trang phục đủ, đúng Giảm nguy cơ nhiễm - Đội mũ, mặc áo blu đúng quy
quy định, vệ sinh tay nhiễm khuẩn cách. Đeo khẩu trang khi cần
1 thiết.
- Rửa tay thường quy/sát khuẩn
tay nhanh theo 6 bước.
Xem hồ sơ bệnh án, - Xác định được mục - Kiểm tra kỹ và chính xác y
kiểm tra y lệnh, nhận đích của thủ thuật sắp lệnh của bác sĩ về thời gian đo
định tình trạng người thực hiện huyết áp.
bệnh - Xác định đúng người - Điều dưỡng tự giới thiệu, đối
bệnh, đánh giá tổng quát chiếu chính xác họ tên, năm
được tình trạng người sinh, địa chỉ người bệnh; báo và
bệnh, dễ dàng theo dõi và giải thích rõ mục đích của kỹ
2
đánh giá người bệnh. thuật cho người bệnh yên tâm
- Tránh lặp lại một cách khi thực hiện kỹ thuật để người
không cần thiết công việc bệnh hiểu và hợp tác. Nếu người
đã được thực hiện bởi bệnh hôn mê cần giải thích cho
một người khác gia đình người bệnh biết
- Cho nghỉ ít nhất 15 phút sau
khi vận động mạnh
Rửa tay thường quy Đảm bảo vệ sinh, tránh Theo quy định của Bộ Y tế
3
(sát khuẩn tay nhanh) lây nhiễm chéo Đúng quy trình
4 Chuẩn bị dụng cụ đầy - Để thủ thuật được tiến - Chuẩn bị khay dụng cụ:
đủ và phù hợp. Chuẩn hành thuận lợi, người + Huyết áp kế đồng hồ
bị môi trường tiến bệnh không mỏi. + Ống nghe
hành thủ thuật. Thử và - Xác định chất lượng + Gối kê tay
kiểm tra lại dụng cụ của dụng cụ + Bút xanh
+ Bảng theo dõi để ghi
- Chuẩn bị ghế để người bệnh
ngồi hoặc giường để nằm
8
 Vị trí phù hợp, kín đáo (nếu
cần), người bệnh thoải mái.
- Cuộn chặt băng áo lực trong
tay, rồi bơm lên và quan sát kĩ
đồng hồ áp lực, van, túi hơi. Thử
loa nghe của tai nghe.
Thông báo cho người Giúp người bệnh thoải Giải thích tác dụng, lý do thực
bệnh kỹ thuật sắp làm, mái, tạo sự tin tưởng và hiện quy trình, cách người bệnh
5 giải thích và hướng hợp tác trong suốt quá hợp tác.
dẫn người bệnh hợp trình thực hiện
tác
Cho người bệnh nằm/ - Thuận tiện cho việc tiến - Cho người bệnh nằm trên
ngồi ở tư thế thích hành thủ thuật giường hoặc ngồi trên ghế, đặt
hợp, bộc lộ vùng đo - Để có kết quả chính xác tay lên bàn, vén tay áo bộc lộ
6
huyết áp (thường đo vùng cánh tay đo huyết áp.
huyết áp động mạch
cánh tay)
Quấn băng huyết áp - Để có kết quả đúng - Quấn chặt vừa phải, cách nếp
quanh cánh tay gấp khuỷu 2 – 3 cm, hai dây
máy đo nằm dọc theo đường đi
7
của động mạch.
- Đặt đồng hồ ngang mức tim
người bệnh
Xác định điểm mất Điểm mất mạch có trị số - Một tay bắt mạch quay ở nếp
mạch gần đúng với huyết áp tối cổ tay
đa → xác định chính xác - Bơm bóng lên đến khi không
8
lượng khí/áp lực cần phải còn thấy mạch nẩy
bơm vào khi đo chính
thức
Cho người bệnh nghỉ Tim mạch trở về trạng - Xả hết hơi trong túi hơi cao su
9
15 giây thái bình thường - Để người bệnh nghỉ 15 giây
10 Đo huyết áp lần 1 Xác định huyết áp của - Khóa van, đặt ống nghe vào 2
người bệnh tai, tìm động mạch và đặt màn
ống nghe lên
- Bơm hơi quá điểm mất mạch
30 mmHg
- Mở van khóa từ từ và lắng
nghe tiếng đập đầu tiên đó là
huyết áp tối đa và đến khi không
còn nghe tiếng đập nữa hoặc
9
 thay đổi âm sắc đó là huyết áp
tối thiểu.
- Xả từ từ hết hơi cho đến khi
kim đồng hồ về đến 0
Cho người bệnh nghỉ Tim mạch trở về trạng Để người bệnh nghỉ 1 -2 phút
11
1 -2 phút thái bình thường
Đo huyết áp lần 2 Xác định huyết áp chính Lặp lại đo huyết áp như lần 1
12
xác, loại trừ các sai số
Tháo băng áp lực Thuận lợi khi kết thúc Xả hết hơi, tháo băng, xếp máy
13
thủ thuật gọn gàng
Thông báo kết quả - Người bệnh hiểu hơn về - Nói cho người bệnh biết kết
cho người bệnh,cho tình trạng của bản thân quả và những nhận xét sơ bộ về
người bệnh về tư thế họ để có thể hợp tác hiệu huyết áp của người bệnh.
14
thoải mái quả. - Giúp người bệnh về tư thế
- Tạo sự tin tưởng của thoải mái
người bệnh
Thu dọn dụng cụ, vệ Bảo quản dụng cụ dễ Thu dọn và xử lý dụng cụ đúng
15 sinh tay dàng, gọn gàng cách
Vệ sinh tay thường quy
Ghi kết quả vào hồ sơ Lưu trữ và theo dõi diễn - Ghi rõ ràng kết quả và tính chất
và báo bác sỹ (nếu biến của huyết áp người bất thường của huyết áp (nếu có)
16 cần) bệnh từ khi vào viện đến vào phiếu theo dõi).
thời điểm đọc kết quả. - Chú ý những thay đổi lớn để
xử trí phù hợp, kịp thời

2.2.2 Bảng kiểm thực hành

1. Kỹ thuật theo dõi mạch

ĐÁNH GIÁ
TT NỘI DUNG KHÔNG
ĐẠT
ĐẠT
1 Trang phục đủ, đúng quy định, vệ sinh tay
2 Xem hồ sơ bệnh án, kiểm tra y lệnh, nhận định tình trạng
người bệnh
3 Vệ sinh tay
4 Chuẩn bị dụng cụ đầy đủ và phù hợp
5 Thông báo cho người bệnh kỹ thuật sắp làm
6 Xác định vị trí đếm mạch

10
 7 Đếm mạch trong vòng 1 phút
8 Thông báo kết quả và giúp người bệnh về tư thế thoải
mái
9 Thu dọn dụng cụ, vệ sinh tay
10 Ghi kết quả vào hồ sơ và báo bác sỹ (nếu cần)
KẾT QUẢ

2. Kỹ thuật theo dõi nhiệt độ

ĐÁNH GIÁ
TT NỘI DUNG KHÔNG
ĐẠT
ĐẠT
1 Trang phục đủ, đúng quy định, vệ sinh tay
2 Xem hồ sơ bệnh án, kiểm tra y lệnh, nhận định tình trạng
người bệnh
3 Vệ sinh tay
4 Chuẩn bị dụng cụ đầy đủ và phù hợp
5 Thông báo cho người bệnh kỹ thuật sắp làm
6 Kiểm tra và vẩy nhiệt kế
7 Đặt nhiệt kế đúng vị trí và đúng thời gian quy định
8 Lấy nhiệt kế ra khỏi vị trí đo và đọc kết quả.
9 Thông báo kết quả và giúp người bệnh về tư thế thoải mái
10 Thu dọn dụng cụ, vệ sinh tay
11 Ghi kết quả vào hồ sơ và báo bác sỹ (nếu cần)
KẾT QUẢ

3. Kỹ thuật theo dõi tần số thở

ĐÁNH GIÁ
TT NỘI DUNG KHÔNG
ĐẠT
ĐẠT
1 Trang phục đủ, đúng quy định, vệ sinh tay
2 Xem hồ sơ bệnh án, kiểm tra y lệnh, nhận định tình trạng
người bệnh
3 Rửa tay thường quy (sát khuẩn tay nhanh)
4 Chuẩn bị dụng cụ đầy đủ và phù hợp. Chuẩn bị môi
trường tiến hành thủ thuật
5 Thông báo cho người bệnh kỹ thuật sắp làm
6 Đặt đồng hồ ngang tầm mắt
11
 7 Đếm nhịp thở trong vòng 1 phút
8 Thông báo kết quả và giúp người bệnh về tư thế thoải mái
9 Thu dọn dụng cụ, vệ sinh tay
10 Ghi kết quả vào hồ sơ và báo bác sỹ (nếu cần)
KẾT QUẢ

4. Kỹ thuật đo huyết áp

ĐÁNH GIÁ
TT NỘI DUNG KHÔNG
ĐẠT
ĐẠT
1 Trang phục đủ, đúng quy định, vệ sinh tay
2 Xem hồ sơ bệnh án, kiểm tra y lệnh, nhận định tình trạng
người bệnh
3 Rửa tay thường quy (sát khuẩn tay nhanh)
4 Chuẩn bị dụng cụ đầy đủ và phù hợp. Chuẩn bị môi
trường tiến hành thủ thuật. Thử và kiểm tra lại dụng cụ
5 Thông báo cho người bệnh kỹ thuật sắp làm, giải thích và
hướng dẫn người bệnh hợp tác
6 Cho người bệnh nằm/ ngồi ở tư thế thích hợp, bộc lộ vùng
đo huyết áp (thường đo huyết áp động mạch cánh tay)
7 Quấn băng huyết áp quanh cánh tay
8 Xác định điểm mất mạch
9 Cho người bệnh nghỉ 15 giây
10 Đo huyết áp lần 1
11 Cho người bệnh nghỉ 1 -2 phút
12 Đo huyết áp lần 2
13 Tháo băng áp lực
14 Thông báo kết quả cho người bệnh,cho người bệnh về tư
thế thoải mái
15 Thu dọn dụng cụ, vệ sinh tay
16 Ghi kết quả vào hồ sơ và báo bác sỹ (nếu cần)
KẾT QUẢ

3.4. Ghi vào hồ sơ

- Ngày giờ thực hiện đo thân nhiệt, đếm mạch, nhịp thở, đo huyết áp.
- Ghi kết quả vào bảng theo dõi dấu hiệu sinh tồn, cần ghi rõ:
+ Nhiệt độ và vị trí đo
+ Tần số mạch trong 1 phút, nhịp điệu, cường độ và sức căng.

12
 + Tần số thở trong 1 phút, nhịp điệu, biên độ và âm sắc.
+ Tư thế và vị trí đo huyết áp, kết quả
- Họ và tên người thực hiện.

VI. THỰC HÀNH

- Xem video
- Thảo luận nhóm
- Thực hành với mô hình
- Thực hành dựa vào bảng kiểm

VII. CÁC THUẬT NGỮ

- Điểm mất mạch
- Nhiệt kế, sốt, huyết áp tâm thu, huyết áp tâm trương, huyết áp kẹt.

VIII. CÂU HỎI LƯỢNG GIÁ

1. Dấu hiệu sinh tồn bị ảnh hưởng bởi những yếu tố nào?
2. Nhiệt độ và mạch có mối quan hệ như thế nào? Hãy cho ví dụ?

IX. BÀI TẬP TÌNH HUỐNG

1 điều dưỡng viên đang tiến hành đo huyết áp cho người bệnh bị tăng huyết áp/Suy
tim độ II. Người bệnh vừa từ phòng vệ sinh trở về giường bệnh. Theo em, chỉ số huyết áp sau
khi đo xong có đáng tin cậy không? Vì sao?

XI. TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Đỗ Đình Xuân, Trần Thị Thuận (2010), Kỹ thuật lấy dấu hiệu sinh tồn, Hướng dẫn
thực hành 55 kỹ thuật điều dưỡng cơ bản tập 1, Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam, trang 116 -
136.
2. Lê Thị Bình (2016), Theo dõi chức năng sinh lý, Điều dưỡng cơ bản - Tập 1, Nhà
xuất bản Giáo dục Việt Nam, trang 158 – 178.
3. Lê Thị Bình, Trần Thúy Hạnh (2017), Kỹ thuật đo các dấu hiệu sinh tồn, Điều
dưỡng cơ bản và nâng cao, Nhà xuất bản Khoa học và Kỹ thuật, trang 99 - 111.
4. Fundamentals of Nursing: eighth edition, Patricia A. Potter, Anne Griffin Perry,
Patricia A. Stockert, Amy M. Hall, 2013: Vital Signs, trang 441 - 483.
5. Video“30 kỹ thuật điều dưỡng cơ bản”, Cục khoa học và đào tạo, Bộ Y tế, theo
đường link https://www.youtube.com/watch?
v=x3razXX0IIg&list=PL8sDUO8JUfWqU6Kjh2rlYQs3xP2MLMCRv
6. Video Clinical Procedure skills follow the link https://geekymedics.com/hand-
washing-osce-guide/

13