10

Filipino
Unang Markahan – Modyul 6:
Ang Tinig ng Ligaw na Gansa
(Tulang Liriko-Pastoral Egypt)
Filipino – Ikasampung Baitang
Alternative Delivery Mode
Unang Markahan – Modyul 6: Ang Tinig ng Ligaw na Gansa (Tulang Liriko-Pastoral Egypt)
Unang Edisyon, 2020

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng karapatang-
sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman, kailangan muna ang
pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung ito ay
pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay ang
pagtakda ng kaukulang bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand name, tatak
o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito ay nagtataglay
ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang makuha ang
pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at mga may-akda
ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa modyul na ito ay kinakailangan ng
pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.

Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa anomang
paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Nanunuparang Tagapamanihala: Carleen S. Sedilla CESE
Nanunuparang Pangalawang Tagapamanihala: Brian E. Ilan EdD

Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul

Manunulat: Violeta Z. Samillano

Geraldine P. Mantilla

Editor: Juliet Contreras

Joel L. Zamora

Tagasuri: Maria Fe C. Balaba

Tagaguhit: Rain Merit A. Ataiza

Tagalapat: Anna Liza A. Ataiza

Tagapamahala: Angelita S. Jalimao

Hepe, Sangay ng Pagpapatupad ng Kurikulum

Neil Vincent C. Sandoval

Pandibisyong Tagamasid, LRMS

Maria Fe C. Balaba
Pandibisyong Tagamasid, Filipino at MTB

Inilimbag sa Pilipinas ng Pampaaralang Sangay ng Lungsod ng Makati sa tulong ng

Pamahalaang Lokal ng Makati (Local School Board)

Department of Education – Schools Division Office of Makati City

Office Address: Gov. Noble St., Brgy. Guadalupe Nuevo

City of Makati, Metropolitan Manila, Philippines 1212
Telefax: (632) 8882-5861 / 8882-5862
E-mail Address: makati.city@deped.gov.ph
 Alamin
Ang modyul na ito ay ginawa bilang tugon sa iyong pangangailangan.
Layunin nitong matulungan ka sa iyong pag-aaral habang wala ka sa loob ng silid-
aralan. Hangad din nitong madulutan ka ng mga makabuluhang oportunidad sa
pagkatuto.
Ang modyul na ito ay nilikha at sinulat para sa iyo upang mabatid mo ang
mga kaalaman at impormasyon tungkol sa tula. Iba’t iba ang mga gawain upang lubos
mong maunawaan ang paksa at mga aralin. Higit sa lahat ito’y maiangkop sa iyong
panlasa dahil sa kakaibang sitwasyon ng iyong pag-aaral sa kasalukuyan. Ang wikang
ginamit ay akma rin sa pang-unawa mo bilang mag-aaral. Ang mga aralin ay iniayos
upang makasunod sa tamang panuntunan.
Kung sakaling ikaw ay mahirapang sagutin ang mga gawain sa modyul na
ito, huwag mag-alinlangang konsultahin ang iyong guro o tagapagdaloy. Maaari ka rin
humingi ng tulong sa iyong mga magulang, sa nakatatanda mong kapatid o sino man
sa iyong mga kasama sa bahay na mas nakatatanda sa iyo.
Ang modyul na ito ay nilikha at sinulat para sa iyo upang mabatid mo ang
mga kaalaman at impormasyon tungkol sa tula. Sa katapusan ng pag-aaral ng modyul
na ito, inaasahang:
1. Naisusulat nang wasto ang pananaw tungkol sa:
a. Pagkakaiba-iba at pagkakatulad ng mga epikong pandaigdig;
b. Ang paliwanag tungkol sa isyung pandaigdig na iniugnay sa buhay ng mga
Pilipino; at
c. Sariling damdamin at saloobin tungkol sa kultura kung ihahambing sa kultura
ng ibang bansa at suring-basa ng nobelang nabasa o napanood. F10PU-Ie-f-67
2. Nagagamit ang angkop na hudyat sa pagsunod-sunod ng mga pangyayari.
F10WG-Ie-f-60

Subukin
Malaman kung ano na ang natutuhan mo. Basta maging matapat ka lang sa
iyong sarili sa pagsagot sa pagsusulit na ito. Magsimula na tayo………
Panimulang Pagsusulit:
Panuto: Bilugan ang tamang sagot / salita ayon sa iyong pang-unawa.
1. Ito ay genre ng panitikan na nababasa sa isang upuan lamang.
A. Nobela B. Dula C. Maikling kuwento D. Tula
2. Binubuo ito ng mga taludtod at saknong.
A. Dula B. Tula C. Nobela D. Maikling kuwento
3. Akdang pampanitikan na isinasagawa sa isang entablado.
A. Maikling kuwento B. Tula C. Dula D. Nobela
4. Ito ay lundayan ng kultura, salamin ng idealismong Pilipino.
A. Panitikan B. Maikling Kuwento C. Alamat D. Dula
5. Tahas o nakatagong kahulugan ng isang tula. Paglalarawan ng malikhaing gunuguni.
A. Tula B. Tayutay C. Talinghaga D. Taludtod
6. Tulang naglalarawan ng simpleng paraan ng pamumuhay sa bukid.
A. Pastoral B. Elehiya C. Soneto D. Dalit
7. Uri ng panitikan na pinagyayaman sa pamamagitan ng paggamit ng tayutay at
malayang paggamit ng mga salita sa iba’t ibang estilo.
A. Sanaysay B. Nobela C. Tula D. Maikling Kuwento
8. Pinag-isang tunog sa hulihan ng mga taludtod.
A. Sukat B. Tugma C. Talinghaga D. Kariktan
9. Isang uri ng tulang pamamanglaw na madaling makilala ayon sa paksa gaya ng
kalungkutan, kamatayan at iba pa.
A. Pastoral B. Elehiya C. Soneta D. Dalit
10. Ano ang tawag sa kaugalian na tinatangkilik at pinapahalagahan ng bawat
mamamayan Pilipino man o dayuhan?
A. Tradisyon B. Ugali C. Kultura D. Gawi
1
 Ang Tinig ng Ligaw na Gansa
Aralin
(Tulang Liriko-Pastoral Egypt)
1
Isinalin sa Filipino ni Vilma C. Ambat

Ang Tinig ng Ligaw na Gansa

Ang tinig ng ligaw na gansa

nahuli sa pain, umiyak
Ako'y hawak ng iyong pag-ibig,
hindi ako makaalpas.
Lambat ko ay aking itatabi,
subalit kay ina'y anong masasabi?
Sa araw-araw ako'y umuuwi,
karga ang aking mga huli
Di ko inilagay ang bitag sapagkat sa pag-ibig
mo'y nabihag.
https://pixabay.com/photos/egypt-sphinx-1839-gizeh-weltwunder-997632/

Balikan

Upang magkaroon ka ng mas malalim na pagkilala sa ating paksa tunghayan mo

muna ang nilalaman ng kasaysayan ng tulang Pilipino.
FILMSTRIP: KASAYSAYAN NG MAHAHALAGANG YUGTO NG PANULAANG PILIPINO

Matandang Panahon.
Panahon ng
mga Kastila na Ang panahong ito ay
nagmula noong nagsimula noong unang
taong 1521
pagdating ng mga
hanggang sa
taong 1876. Negrito o Aeta hanggang
sa taong 1521.

Panahon ng Panahon ng mga

Pambansang Amerikano na nag-
Pagkamulat
umpisa noong taong
1898 hanggang sa
Ito ay panahon ng pagkatapos ng
himagsikan. panahon ng digmaan

2
 ANG PANULAANG PILIPINO Ang panulaan ay binubuo ng mga
bugtong, salawikain at kasabihan, tanaga,
tulang pambata, bulong, awiting bayan, at
epiko.
Ang mga ito'y nakasulat din ngunit
ng dumating ang mga Kastila marami ang
sinunog na mga literatura at saka dahil
marami ang nakasulat sa mga kahoy at
dahon ito ay natunaw pagkalipas ng
maraming taon.
Bagamat magkakaiba ang
lengguaheng gamit ng mga sinaunang tao
ang kanilang panitikan ay may iisang
mensahe at layunin.
Ang epiko ay mahabang tula na
inaawit o binibigkas. Ito ay tungkol sa
mahiwagang pangyayari at kabayanihan ng
isang mamamayan.

Mga Tala para sa Guro

Ang lahat ng mga tala ay nakalagak sa FB PAGE ng kagawara
https://www.facebook.com/maestrokutabonifacio para sa mas masinsinang
talakayan ay maaring gamitin ang FB messengaer atbp social media apps.

Tuklasin

TULA AT EPIKO
Ang tula ay isang akdang pampanitikan na dapat maikintal sa puso at isip ng
bawat mag-aaral. Dito nakaugat ang kultura ng bawat bansa. Magkakaiba man ito
subalit magaganda. Ang tradisyunal na porma at istruktura ng tula ay kailangang
maingatan, mapangalagaan at panatilihing buhay. Ito ang kahalagahan ng panitikan at
tula sa ating kasaysayan. Ang ating bansa ay hindi dapat ipagsawalang bahala. Ito ang
nag-uugnay sa tao at pamilya, pangkat at lipunan, bansa at buong daigdig.
Pagkakaiba-iba at Pagkakatulad ng mga Tulang Pandaigdig
1. Ang bawat tula ay may angking katangian at kabuuan. Lumilikha ito ng sariling
daigdig.
2. May karapatan at kalayaan ang makata sa estruktura ng kanilang tula.
3. Gumagamit ang makata ng sarili nilang mga salita.
4. Ang tula ay may iba’t ibang dimensyon: paningin, pandinig, pandama, panlasa
5. Ang kagandahan ng tula ay mapayayabong sa pamamagitan ng iba’t ibang
pagpapakahulugan dito.
Ang tula ay isang akdang pampanitikan na naglalarawan ng buhay batay sa guniguni
kaisa ng ating damdamin at ipinapahayag sa pananalitang may angking aliw-iw.
https://www.tagaloglang.com/epiko/

Ang epiko ay tulang pasalaysay na nagsasaad ng kabayanihan ng pangunahing

tauhan na nagtataglay ng katangiang nakahihigit sa karaniwang tao na kadalasan
siya’y buhat sa lipi ng mga diyos o diyosa. Ang paksa ng mga epiko ay mga kabayanihan
ng pangunahing tauhan sa kaniyang paglalakbay at pakikidigma.

3
 Ang salitang epiko ay galing sa Griyego na epos na nangangahulugang ‘awit’
ngunit ngayon ito’y tumutukoy sa pasalaysay na kabayanihan.
Mga Epiko ng Pilipinas: Biag ni Lam-ang, Hudhud at Alim, Ullalim, Ibalon,
Maragtas, Hinilawod, Agyu, Darangan, Tulalang
Mga Epiko sa Ibang Bansa: Iliad at Odyssey (Gresya), Siegried (Alemanya),
Kalevala (Finland), Ramayana (India), Kasaysayan ni Rolando (Pransiya), Beowulf
(Inglatera), El Cid (Espanya), Sundiata (Mali), Epiko ni Haring Gesar (Tibet)
Ating tunghayan ang mga tula ng kabayanihan sa panahon ng digmaan laban
sa Pandemya. https://www.facebook.com/hfajarda/posts/2537844829803577
Mga Tula ng Makata ni Herbert Fajarda
Pandemya

Salot na bumalot, daigdig kinabog Embisibol ka man sa aming paningin

Suriin
Inuna ay singkit, Kano'y di pinatulog
Matindi ka bayrus, kaylan mahuhulog
Kahit anong lahi, iyong kinakalog.
Pero may araw din 'yong pananatili
Pamuksa sa iyo'y andyan na, sandali...
Kapag nabuo na'y 'wag kang magkamali
Pagkat korona mo'y lahat mababali
At parang bulag, kung kami ay
maghanting
Di kami titigil na ika'y sugpuin
Pagkat ika'y salot na dapat lipulin.
Ang pandemyang ito'y mayroong katapat
Ang pagluhod, dasal tanging nararapat
Magkaisa't sa Diyos ilapit lahat.
Yaring pasanin na ating buhat- buhat.

Suriin
Uri ng Tulang Liriko
Ang Tulang Liriko ay nagtataglay ng mga karanasan, guni-guni, kaisipan at mga
pangarap tungkol sa pag-ibig, ligaya lungkot, hinanakit atbp. Karaniwan itong maikli
at payak. Itinatampok dito ng makata ang kaniyang sariling damdamin.

1. Pastoral – ay mula sa salitang Latin na “pastor”, hindi lamang tungkol sa buhay ng

pastol at pagpapastol. Ito ay tulang pumapaksa at naglalarawan ng simpleng
paraan ng pamumuhay, pag- ibig atbp.
2. Elehiya – isang tula ng pamamanglaw na madaling makilala ayon sa paksa gaya
ng kalungkutan, kamatayan at iba pa. Maaaring ito’y pagdaramdam o kahapisan para
sa isang minamahal, pamimighati dahil sa isang yumao o nag-aagaw buhay pa lamang
na dahil sa kalungkutan ay nagnanais na ang maliligayang sandali ay agad lumipas.
3. Awit - ito ay may paksa ng pagmamahal o pag-ibig, pagmamalasakit at pamimighati.
Tinatawag na kundiman na ayon kay Jose Villa Panganiban ay isang awit hinggil sa
pag-ibig o palasintahan. Ito’y nilalapatan ng tugtugin, karaniwang maikli at punong-
puno na pagsamo at pagluhog sa isang sinisinta.
4. Soneto - ito ay may labing apat na tatudtod ito ay tungkol sa damdamin at kaisipan
na mayroong malinaw na kabatiran sa likas na pagkatao. Sa kabuuan, ito’y naghahatid
ng aral sa mambabasa.
5. Oda - ito ay mayroong istilo at kaisipan higit na dakila at marangal, walang tiyak
na bilang ng pantig o taludtod sa isang saknong. Ito rin ay nagpapahayag ng matayog
na damdamin at kaisipan ng makata. Sa matandang panulaan, karaniwang ito’y isang
awit ng papuri patungkol sa mga pambihirang nagawa ng isang dakilang tao, bansa o
anumang bagay (buhay man o patay) na maaaring papurihan sa pamamagitan ng
pagtula.
6. Dalit - ito ay maikling papuri sa Diyos o sa Mahal na Birhen na may aliw-iw subalit
hindi kinakanta. Nabibilang din sa uring ito ang tula ng pagmamahal at pagkalugod na
ang layunin ay pagdakila at pagpaparangal. Sa panahon ng mga Espanyol ang
dalitsamba at dalitbansa ay itinuturing nang iisa dahil kilala ang dalawa sa taguring
dalit. Ang dalitsamba ay patungkol sa Diyos, samantalang ang dalitbansa ay
pagpapahayag ng pag-ibig at pagdakila sa bayan.

4
 Sa panahon ng pandemya marami ang tinaguriang bayani. Marami ang sumubok
magtanim upang hindi na umasa sa ayuda. Ito’ y humikayat sa maraming tao na muling
subukan kahit na sa kanilang bakuran lamang. Pinalakas pa ito ng programa ng ating
pamahalaan na “Balik Probinsiya.” Halika ka, samahan mo akong basahin ang tulang
ito.

Ang Tinig ng Ligaw na Gansa

Ang tinig ng ligaw na gansa
nahuli sa pain, umiyak
Ako'y hawak ng iyong pag-ibig,
hindi ako makaalpas.
Lambat ko ay aking itatabi,
subalit kay ina'y anong masasabi?
Sa araw-araw ako'y umuuwi,
karga ang aking mga huli
Di ko inilagay ang bitag sapagkat sa pag-ibig
mo'y nabihag.
Suriin ang ilang mga gabay na tanong sa ibaba.
_______1. Sino ang persona sa tula?
_______2. Anong positibong katangian ang maaari mong ibigay sa kaniya?
_______3. Bakit napakahalaga niya sa ating lipunan?
_______4. Bakit napapanahon ang mensahe ng tula?
_______5. Ano ang naramdaman mo matapos basahin ang tula?

Pagyamanin

Nais kitang bigyan ng mga karagdagang paliwanag para sa ating bagong aralin,
upang hindi ka mahirapan at maging madali sa iyo ang lahat.
Ang mga panandang pandiskurso ay maaaring maghudyat ng pagkakasunod
sunod ng mga pangyayari / kilos o di kaya’y maghimaton tungkol sa pagkakabuo ng
diskurso. Karaniwan nang kinakatawan ng mga pang-ugnay o pangatnig. Oppsss….
Sandali lang may salitang bago sa iyo? Bigyan muna natin ito ng kahulugan nang hindi
ka mahirapan.
MAGHIMATON - ipahiwatig, palatandaan
DISKURSO - Pagsulat at pagsasalita na may katagalan o kahabaan.

Mga hudyat;
Sa Pagsisimula;
Una, sa umpisa, noong-una, unang-una
Sa gitna;
Ikalawa, ikatlo, ikaapat …………….
Sumunod, pagkatapos, saka
Sa wakas;
Sa dakong huli
Sa huli

Maaari sa ibang paraan gaya ng;

A. Pagbabagong-lahad/ pagpupuno -
Sa ibang salita, sa kabilang dako, sa madaling salita, at, saka, pati
Halimbawa: Sa madaling salita ay mahusay talaga sila at patunay nito ang
Hagdang-hagdang Palayan sa Banaue.
B. Pagbibigay pokus - Bigyang pansin ang, pansinin na, tungkol sa
Halimbawa: Ang pagsasagawa ng Canao ay kadalasan tungkol sa
pagpapasalamat kay Bathala.

5
C. Muli, kasunod, din/ rin
Halimbawa: Ang mga Igorot ay hindi lang mahilig sumayaw, sila rin ay mahusay
umawit.
D. Bilang paglalahat, sa kabuuan, samakatuwid
Halimbawa: Bilang paglalahat, masasabing mahusay talaga ang mga Pilipino sa
anomang diskarte sa buhay.
E. Pagtitiyak o Pagpapasidhi - Siyang tunay, walang duda
Halimbawa: Walang dudang likas na mahuhusay ang mga mag-aaral sa
pagbuo ng isang robotics.
F. Pagbubukod o Paghihiwalay -Maliban, bukod kay, huwag lang, bukod sa
Halimbawa: Bukod sa kanyang sinabi, isinulat niya pa ito sa isang papel.
G. Pagsasaad ng kinalabasan o kinahinatnan - Tuloy, bunga, nito, kaya, naman
Halimbawa: Bunga ng lockdown nahirapang sumunod ang ilang kababayan
natin.
H. Pagsasaad ng kondisyon o Pasubali - Kapag, sakali, kung
Halimbawa: Sakaling lalabas ka ng bahay, isipin mong mabuti kung ito ay
makakatulong sa iyo.
TANDAAN:
1. Kapag ang pinagsunod-sunod ang mga pangngalan, gumamit ng mga pang-uring
pamilang na panunuran o ordinal.
Halimbawa: Una si Doris, pangalawa si Mario, Pangatlo si Anna………..
2. Kapag pinagsunod - sunod ay proseso o paraan ng pagsasagawa ng isang bagay
tulad ng pagluluto, pag -e email, pagsasagawa ng power point at iba pang
bagay o tinatawag na tekstong prosidyural.
Halimbawa: Una, kasunod, panghuli at iba pa.
3. Paggamit ng mga salitang hakbang + pang-uring pamilang o Salitang step, , ,
Halimbawa; Step 1, step 2, step 3
Unang hakbang, ikalawang hakbang, ikatlong hakbang
Panuto: Basahin at pagsunod-sunurin ang mga pahayag sa tulong ng paglalagay
ng bilang 1-5.
_____A. At sa huli, marami na ang nagpapasalamat dahil sa malaking tulong na
naibigay ng programang Maka-tulong ng ating lungsod.
_____B. Samakatuwid, kailangan lang pala nating maghintay nang kaunti dahil
hindi ganun kalaking halaga ang pakakawalan ng pamunuan mula sa kaban
ng yaman ng ating lungsod.
_____C. Sa umpisa. Waring nagugulumihanan ang mga komon tao, sa tila piling
pamimigay ng ayuda sa ating siyudad. Kinukwestyon bakit nauna ang mga
mag -aaral gayong sinasabi nila na hindi lang naman mga mag-aaral ang may
bibig.
_____D. Sa kabilang dako, kumikilos na pala ang pamunuang lungsod ng Makati
para sa napipintong pagbigay ng limang libong pisong ayuda para sa lahat.
_____E. Sumunod namang nakatanggap ay ang mga senior citizen muli,
makaririnig ka ng mga reaksyong: “Paano naman kami?”

Isaisip
1. Ang epiko ay isang anyo ng tula na nagsasalaysay ng kabayanihan ng mga
pangunahing tauhan.
2. Ang panulaang Pilipino ay masasalamin ang kabayanihan at kadakilaan ng mga
bayaning nakipaglaban sa panahon ng iba’t ibang uri ng digmaan na hinarap
ng sambayanan.
3. Tinatawag na “macro-epic” yaong mga epiko na napakahaba na kinakailangan
ang higit sa mga isang daang araw para ikuwento. Napakaloob sa macroepic ang
4. https://www.youtube.com/watch?v=dD4V3jAcIBc halimbawang vidyo ng
spoken poetry ng kabayanihan sa panahon ng pandemya.

6
 5. Halimbawang akda sa panahon ng kabayanihan
Padayon Lang sa Pag-akda
Textula ni Joel Costa Malabanan
Ika-2 ng Hunyo, 2017 sa PNU
Wala na ngang bagong huhukaying paksa
Lahat, nagalugad nitong manlilikha
Salansan na lamang ng mga salita
Ang siyang magbibihis sa alinmang akda
Ngunit ang damdamin kayang paalabin
Ang angas at tapang kaya pang gisingin
Pag nakikibaka ang mga sulatin
Bulok na sistema: hangad na langgasin
Kaya ang magsulat ng para sa bayan
Kahit retorikang paulit-ulit lang
Palaging may angkin pa ring kabuluhan
Kapag hinahawan ay ang kalayaan!
Palaging hulmahin ang sukat at tugma
Upang ang katwira'y isalang sa digmaan

Isagawa
Sa tingin ko dahil sa kakaiba ang sitwasyon natin sa ngayon kayang-kaya mong magpasaya ng
ibang tao. Narito ang mga paksa na maaari mong pagpilian.
Gawain 1: Pumili ng isang paksa at subukang gumawa ng isang tula na maaring tumalakay sa
ilang mga isyu ng ating lipunan. Isulat sa iyong kwaderno o sagutang papel ang iyong
ginawang tula.
a. Frontliners ...Bayani sa COVID-19
b. New Normal na Pag-aaral Handa Ka na ba?
c. Pananampalataya Ang Sagot sa Problema
d. Kalayaan, Bayanihan Tungo sa Bansang Ligtas
Gawain 2: Suriin ang mga larawan sa ibaba tungkol sa mga isyung pandaigdig. Paano mo
maiuugnay ang iyong sarili, ang buhay ng isang Pilipino? Ipahayag ang iyong pananaw.

Pandemic
PANDEMIC GLOBALISASYON
Globalisasyon

▪Noong 2003, lumaganap ang isang ▪ Ang globalisasyon ay tumukoy sa

misteryosong sakit sa maraming integrasyon ng mga ekoomiya sa
bansa sa South America, Europe, at daigdig. May ibat ibang
Asya at kumitil ng daan- daang manipestasyong ekonomiko ang
buhay. Ito ang tinaguriang Sevvere
globalisasyon. Halimbawa nito ang
Acute Respiratory Syndrome, mas
kilala bilang SARS.
sumusunod:
▪ Ang SARS ay isang halimbawa ng ✓ang lumalaking gampanin ng
pandemic. Ayon sa World Health mga multinasyonal na
Organization (WHO), ang korporasyon sa pandaigidigan
pandemic ay isang epidemyang ekonomiya;
nagaganap pandaigdigan o sa isang ✓ang pagtataas ng trade barriers
napakalwak na lugar, tumatawid ng tulad ng quota restriction at
mga bansang hangganan at taripa sa kalakalan; at
karaniwang nakaapekto sa ✓ ang pagbuo ng mga rehiyonal
malaking bilang ng tao. at pandaigdigang samahang
▪ Halimbawa ng mga samahang ekonomiko tulad ng European
tumitiyak sa mabuting kalusugan Union at International Monetary
ng mga tao sa daigdig ang WHO at Fund.
ang Centers for Disease Control and
Prevention (CDC).
HUMAN AT DRUG TRAFFICKING
HUMAN AT DRUG TRAFFICKING GLOBAL WARMING
▪ Isang malubhang paglabag Global Warming
sa karapatang pantao ay
ang Human Trafficking. Isang malaking bantang
Tumutukoy ito sa kinahaharap ng daigdig ang global
pangangalakal ng tao sa
warming. Panganib ito sa tao,
pamamagitan ng puwersa o
kaniyang kapaligiran, at lahat ng
panloloko upang
mapagsamantalahan o nabubuhay na nilalang. Banta rin
abusuhin. ito sa kabuhayan ng mga
▪ Ayon sa datos ng UN mamamayan. Halimbawa ng
Global Initiative to Fight masasamang naidudulot ng global
Human Trafficking: warming ay:
▪ May 137 bansa ang ✓Ang pagtaas ng temperature sa
sangkot sa human daigdig; o Ang pagbabago ng
trafficking; kapaligiran;
▪ Karamihan ng biktima ay ✓Ang pagtaas ng antas ng tubig;
nasa edad 18 hanggang 24 ✓Mas malakas na pagbagyo;
taong gulang; ✓Pagkalat ng mga sakit na
▪ May 1.2 milyong bata ang kaugnayan sa pag-init ng
itina-traffick bawat taon; at panahon; at
▪ 95 bahagdan ng mga ✓Pagkamatay ng iba’t ibang uri
biktima ng human ng hayop.
trafficking ang nakararanas
ng pisikal at seksuwal na
karahasan.
https://www.slideshare.net/charlesbautista/mga-isyu-at-suliraning-pandaigdig

7
 Tayahin
Panuto: Piliin ang tamang sagot. Ilagay ito sa sagutang papel.
______1. Ang panahong ito ay nagsimula noong unang pagdating ng mga Negrito o
Aeta hanggang sa taong 1521.
A. Panahon ng Amerikano C. Matandang Panahon
B. Panahon ng Kastila D. Panahon ng Pambansang Pagkamulat
______2. Nag-umpisa noong taong 1898 hanggang sa pagkatapos ng panahon ng
digmaan
A. Panahon ng Amerikano C. Matandang Panahon
B. Panahon ng Kastila D. Panahon ng Pambansang Pagkamulat
______3. Ito ay may paksa ng pagmamahal o pag-ibig, pagmamalasakit at
pamimighati.
A. Tulang Pastoral B. Awit C. Elehiya D. Soneto
______4. Ang akdang ito ay halimbawa ng tulang pastoral na ang persona ay umibig.
A. Pandemya C. Republikang Basahan
B. Ang Tinig ng Ligaw na Gansa D. Padayon Lang sa Pag-akda
______5. Ang mga epiko na napakahaba ay kinakailangan ang higit sa mga isang
daang araw para ikuwento ay tinatawag na____________.
A. Macro-epic B. Epic C. Micro-epic D. Micro

Karagdagang Gawain
Pumili ng isang pelikula o nobela na iyong napanood o nabasa at gumawa ng isang
pagsusuri.
Dekada ’70 Hunchback of Notredame
Harry PotterRomeo at Juliet
Pamantayan
I. Suring-basa / Pelikula/Nobela (30 puntos)
a.Mabisang Panimula ……………………. 5 puntos
b.Pagsusuring pangnilalaman …………… 10 puntos
c.Pagsusuring Pangkaisipan ……………… 10 puntos
d.Buod ………………………………………… 10 puntos
II.Pagbabahagi (20 puntos)
a.Kahandaan ……………………………… 5 puntos
b.Pagbabahagi ng impormasyon …………. 5 puntos
III.Lalim ng pagsusuri ………………………. 10 puntos
Kabuuang Puntos 50 puntos
Interpretasyon
Napakahusay: 45-50 puntos
Mahusay: 35-44 puntos
Mahusay-husay: 25-34 puntos
Dapat pang paghusayan: 24 puntos-pababa
Binabati kita sa matagumpay mong pagtuklas ng karunungan at pagpapaunlad ng
iyong mga kasanayan. Ipinakita sa iyo ng mga natalakay na akdang pampanitinikan sa
Modyul 1 kung gaano kahalaga ang kultura ng bawat bansa at kung paano ito
nakaaambag sa pag-unlad ng paraan ng pamumuhay ng iba’t ibang bansa na
naiimpluwensiyahan nito. Ihanda ang iyong sarili sa paglalakbay sa mga akdang
pampanitikan ng mga bansang Kanluranin tulad ng Brazil, Carribean, Amerika,
Iceland, Portugal, at Inglatera.