Bai 1 - GT3 - BK 27.3.2022 On

PGS. TS. Nguyễn Xuân Thảo Email: thao.nguyenxuan@.hust.edu.
vn
PHƯƠNG TRÌNH VI PHÂN VÀ LÍ THUYẾT CHUỖI

BÀI 1. CHƯƠNG I. LÝ THUYẾT CHUỖI
§ 1. Đại cương về chuỗi số
 Định nghĩa
 Điều kiện cần để chuỗi hội tụ
 Các tính chất cơ bản
1 1 1 1
Đặt vấn đề: 1       n    2
2 4 8 2
 Có phải là cứ cộng mãi các số hạng của vế trái thì
thành vế phải?
 1 + (– 1)+1 + (– 1) + .... = ?
PGS. TS. Nguyễn Xuân Thảo Email: thao.nguyenxuan@.hust.edu.vn
1. Chuỗi số:
Định nghĩa: Với mỗi số tự nhiên n, cho tương ứng với
một số thực an, ta có dãy số kí hiệu là an .
Định nghĩa: Cho dãy số {an}, ta gọi tổng vô hạn

a1  a2  a3   là chuỗi số, ký hiệu là  an , a n là số
n 1
hạng tổng quát.
Sn = a1 + a2 + a3 + ... + an là tổng riêng thứ n. Nếu lim Sn  S
n

thì ta bảo chuỗi hội tụ, có tổng S và viết:  an  S .
n 1

Khi dãy {Sn} phân kỳ thì ta bảo chuỗi  an phân kỳ.
n 1

n
Ví dụ 1. Xét sự hội tụ và tính q
n 0
n
2 n 1 1 q
Sn  1  q  q    q  , q 1
1 q
1
lim Sn  , q 1
n  1 q
Phân kỳ khi q  1

n 1
 q 
1 q
, q  1.
n 0

q
n
Chú ý : 1.  q 
1 q
, q  1.
n 1
 2
n q
2.  q 
1 q
, q  1.
n 2

1
Ví dụ 2. Xét sự hội tụ và tính 
n 1 
n n  1
1 1 1
Sn   
1.2 2.3 n  n  1
1 1  1 1 1 1  1
             1
1 2   2 3   n n  1 n 1
 1 
lim Sn  lim  1   1
n  n   n  1

1
 1
n 1 
n n  1

1
Ví dụ 3. Xét sự hội tụ, phân kỳ
n 
(Chuỗi điều hoà)
n 1
1 1 1
Sn  1     
2 3 n
Lấy n  2m 1 có
1 1 1
Sn  1      m 1
2 3 2
 1  1 1  1 1  1 1 
 1                m    m1 
 2 3 4 5 8  2 1 2 
1 1 1 m 1 1
  2.  4.    2 . m 1   m  1
2 4 8 2 2
Do đó Sn có thể lớn bao nhiêu tuỳ ý, nên có lim Sn  
n 
Chuỗi đã cho phân kỳ

1
Ví dụ 4. Chuỗi nghịch đảo bình phương:  n2
n 1
1 1 1 11 1
Sn  1  2  2    2  1   
2 3 n 2.2 3.3 n.n
1 1 1
 1  
1.2 2.3  n  1 n
1 1  1 1  1 1  1 1 1
 1                   2  2
1 2   2 3   3 4   n 1 n  n
Sn tăng và dương
 lim Sn  S
n 

1
 n2  S
n 1
Nhận xét:

  an hội tụ thì nlim

an  0 (Điều kiện cần để chuỗi
n 1
hội tụ)
Chứng minh: Có
an  Sn  Sn 1 ; lim an  lim  Sn  Sn 1   0
n  n 
 Nếu lim an  0 hoặc không tồn tại lim an thì
n  n 

chuỗi  an phân kỳ.
n 1
 Thay đổi một số hữu hạn số hạng đầu không làm
thay đổi tính hội tụ hay phân kỳ của chuỗi.

n
Ví dụ 5.  n 1
n 1
n
lim  1 0
n  n  1

n
 n  1
phân kỳ
n 1

n 1
Ví dụ 6.   1  1   1  1   1  
n 1
GIẢI
n 1 n =2k
Có lim  1 
n  1 n =2k+1.

n n
Không tồn tại lim  1 
n 
  1 phân kỳ.
n 1
Ví dụ 7. Tìm tổng (nếu có) của chuỗi số sau

3 5 2n  1
  2
  (ĐS: 1)
4 36 2 
n n 1
 n
 n  1
Ví dụ 8 a(K50). 
 
n  1


(PK)
n 1
 n
 n 
b(K60).  
 n  3


(PK)
n 1
Giải
n n
 n   3 
+) lim    lim  1  
n   n  3  n   n3
n 3 3
n
 1  3 n 3
3
 lim  1   e 0
n  n3
 
 3 
+) Do đó chuỗi phân kỳ (Vi phạm ĐK cần)

n2  1
c(K64).  tan n2  n  1 (PK)
n 1
Giải c)
n2  1
+) lim tan  tan1  0
n  n2  n  1
+) Do đó chuỗi phân kỳ (Vi phạm ĐK cần)
2) Tính chất. Giả sử

 
 an  S1,  bn  S2,
n 1 n 1
  
  ( an   bn )    an    bn   S1   S2
n 1 n 1 n 1
§2. Chuỗi số dương

 Định nghĩa
 Các định lí so sánh

 Các tiêu chuẩn hội tụ

1. Định nghĩa:  an , an  0
n 1

Nhận xét.  an hội tụ khi và chỉ khi S n bị chặn.
n 1
Trong bài này ta giả thiết chỉ xét các chuỗi số
dương
2. Các định lí so sánh.
Định lí 1. Cho hai chuỗi số dương, an  bn , n tuỳ ý
hoặc từ một lúc nào đó trở đi
 
 bn hội tụ   an hội tụ
n 1 n 1
 
 an phân kỳ   bn phân kỳ
n 1 n 1
Chứng minh.
a1  a2    an  b1  b2    bn
0  Sn  Tn
Rút ra các khẳng định.
 
1 1
Ví dụ 1.  3n  1 Ví dụ 2.
ln n
n 1 n 2
Chuỗi dương Chuỗi dương
3n  1  3 n  0 0  ln n  n, n  2
1 1 1 1
 0 
n
3 1 3 n n ln n

1 1

1 3
 n
phân kỳ
 3n  1
hội tụ n 2

n 1 1 1
3  ln n
phân kỳ
 Chuỗi đã cho hội tụ n 2
1
 1  cos
n hội tụ hay phân kỳ ?
 n
n 1
an
Định lí 2. Cho hai chuỗi số dương, lim k 0
n  bn
 
  an và  bn cùng hội tụ hoặc cùng phân kì.
n 1 n 1
 
Nhận xét. Đối với các chuỗi số dương  an và  bn :
n 1 n 1
 
an
1/ Nếu lim
n  bn
 0 và  bn hội tụ   an hội tụ
n 1 n 1
 
an
2/ Nếu lim
n  bn
  và  bn phân kì   an phân kì
n 1 n 1

n2
Ví dụ 4.  2n3  3
n 1
Chuỗi dương
2 2
1 1
n2 n n 1 n
3
 3
.  2
.
2n  3 2n 1  3 2n 1  3
3 3
2n 2n
n2 1 
lim  :   1
n   2n 3 2n 2 
 
1 n2
 2
hội tụ  3  hội tụ
n 1 2n n 1 2n  3

1
Ví dụ 5.  np , p
n 1

1 p 1 1
Khi 0  p  1 có 0  n  n  p  , do
n n  n
phân
n 1

1
kỳ nên  n p phân kỳ. Khi p  0  chuỗi phân kỳ.
n 1
Khi p  1, n tuỳ ý, chọn m sao cho n  2m , có
 1 1   1 1 
Sn  S m  1   p  p    p    p   
2 1
2 3  4 7 
 1 1 
 p
 p
2   2  1 
m  1 m
2 4 2m 1
 1  
2p 4p p
2 m 1
1 1 1
 1 p 1
 2
 m 1
2
2  p 1
2 p 1
1  am 1 1
  , 0  a  p 1  1
1 a 1 a 2

1
Dãy Sn bị chặn trên 
n p
hội tụ. 
n 1
KL: Chuỗi hội tụ với p > 1 và phân kì với p  1.

1
Ví dụ 6.  n3  3
n 1
Chuỗi dương
1 1 1
an   ; bn  3/2
n 3  3 n 3/2 1  3 n
3
n
an
lim 1
n  bn

 bn hội tụ
n 1

1
 3
n 3
hội tụ
n 1
Ví dụ 7. Xét sự hội tụ, phân kỳ

a (BK49).

1)  ln 1  n  2  n  1 (PK)
n 2

2)  sin  n  1  n  1 (PK)
n 2
b (BK50).

2 
1)  n sin 2 n
(PK)
n 1
2) 

1
2  1
n 1 (HT)
n 1
n
c (BK51).

n  cos n
1)  n 5
1
(HT)
n 1

n  sin n
2)  n 3
1
(PK)
n 1
d (BK52).

1)   n  2  n  1 (PK)
n 2
2) 


n e
1
n 1  (PK)
n 2

n 1
3)  sin 3 n7  2n3  3 (HT)
n 1
e (BK54). Xét sự hội tụ


ln n
1)  4 5
(HT)
n 1 n

1
2)  1
(PK)
n 1 arcsin  ln n
n

 2  
3)  n ln  1  arctan
3 
2 n 
(HT)
n 1 
f (K56) Xét sự hội tụ


1
1)  n  1  ln n
(PK)
n 1

ln  n  1
2)  4
n5
(HT)
n 1

 1 1 
3)    sin  (HT)
n 1  n n
g (K58) Xét sự hội tụ

ln(n  1)
1)  ( n  1)3
(HT)
n 1
h (K60) Xét sự hội tụ
 
n3
1)  ln (PK) 2) ( n e  1)  (PK)
n 1
n  2 n 1
i (K61) Xét sự hội tụ

1 1
1)  (cos
n 1
 cos )
n
(HT)
n 1

2  sin n
2)  n 2 (1  en 2
)
(HT)
n 1
j (K62) Xét sự hội tụ

  n
2 e 1
1)  n (1  cos ) (HT)
n
2)  n
(HT)
n 1 n 1

1 1
3)  ( 
n n 1
) (HT)
n 1
k (K63) Xét sự hội tụ

  1
1 n 2
1)  (  2 ) (HT)
n n 1
2)  (n 3
n  1) (HT)
n 1 n 1
l (K64) Xét sự hội tụ

 
n 2 n 1 n 1
1) ( e  1) (PK) 2)  n
(HT)
n 1 n 1
1
 
en 1 n3  n
3)  n
(HT) 4)  2n  1
(HT)
n 1 n 1
1
 1  cos
n
5) n
(HT)
n 1
GIẢI
1 2 1
1  cos 2 sin
n 2 n 1
+) 0  an    3 ,n  
n n
2n 2

1
+)  3
HT, nên chuỗi đã cho HT.
n 1
2n 2

n 2
GIẢI 1) ( e  1) (PK)
n 1
2
n 2 2
+) 0  an  e 1 en  1 ,n  
n

2
+)  n
PK, nên chuỗi đã cho PK.
n 1
3) Các tiêu chuẩn hội tụ

1
 n !
hội tụ hay phân kỳ ?
n 1
a) Tiêu chuẩn D’Alembert

an 1
lim 
n  an

Khi   1   an hội tụ
n 1

Khi   1   an phân kỳ.
n 1
Nhận xét. Khi  = 1 không có kết luận gì.
an 1
Chứng minh.   < 1: Từ lim   , chọn  > 0 đủ bé
n  an
để
an 1
 +<1 <  +  ,  n  n 0.
an
 Mặt khác có
an an 1 an0 1 n  n0
an  .  .an0    
  an0  0, n  
an 1 an 2 an0
Do đó lim an  
n 
an 1
  > 1: Từ lim   , chọn  đủ bé để    > 1 
n  an
an 1
     1  a n + 1 > an
an
 phân kì

1
Ví dụ 1.  n!
n 1
1
an  0
n!
an 1 1 1
lim  lim :
n  an n   n  1 ! n !
n! 1
 lim  lim  0 1
n   n  1 ! n  n  1

1
 n!
hội tụ
n 1
 n
3
Ví dụ 2.  n!
n 1
3n
an  0
n!
an 1 3n 1 3n 3
 : 
an  n  1! n ! n  1
an 1
lim  0 1
n  an
Chuỗi đã cho hội tụ
Ví dụ 3. Xét sự hội tụ, phân kỳ của chuỗi
1 1.3 1.3.5 1.3.5  2n  1
  
2 2.5 2.5.8 2.5.8  3n  1
1.3.5  2n  1
an  0
2.5.8  3n  1
an 1 1.3.5  2n  1 2n  1 1.3.5  2n  1

 :
an 2.5.8  3n  1 3n  2  2.5.8  3n  1
2n  1

3n  2
an 1 2
lim  1
n  an 3
Ví dụ 4. a (BK49).
 n  n  n 2
n !3 n !2 
7 n! 
1)  n
(PK) 2) n
(HT) 3) 2n (HT)
n 1 n n 1 n n 1 n
b (BK51).
 
32n 1 22n 1
1)  n  
(PK) 2) n   
(HT)
n 1 4 ln n  1 n 1 5 ln n  1
 
 2n  1 !!  2n  !!
3)  n n
(HT) 4)  n n
(HT)
n 1 n 1

3n 2  2n  1
c (BK52). 1)  2n  3n  2 (HT)
n 1
d (BK54).
 
n !3n n ! n
1)  n
(PK) 2)  n
(PK)
n 1 n n 1 n

(n !)2
e (BK60).
(2n )!  (HT)
n 1

1 (2n  1)!
f (BK61). 1)  3n n2  1
(PK)
n 2
Giải
+) an  0
an 1 1 (2n  3)! 1 (2n  1)!
+) lim  lim n 1 :
n  an n  3 (n  1)2  1 3n n 2  1
(2n  2)(2n  3)
 lim 
n  3
40
 an 1  an  a2   1  lim an  0  PK
9 n 
 3
n sin n
g (BK63). 1)  e n
(HT)
n 1
Giải
+) an  
3 3
n sin n n
+) an    bn
n n
e e
3 3
bn 1 (n  1) n 1
lim  lim n 1
: n  1
n  bn n  e e e
 
  bn HT   an HT .
n 1 n 1
 n
 2n  1 
 
 3 n  2
 hội tụ hay phân kỳ ?

n 1
b) Tiêu chuẩn Cauchy

Giả sử lim n an  
n 

Nếu   1   an hội tụ
n 1

Nếu   1  an phân kỳ
n 1
Nhận xét. Nếu  = 1, không có kết luận gì
 n
 2n  1 
Ví dụ 5.   
3n  2 
n 1 
n
 2n  1 
+) an    0
 3n  2 
n
2n  1 n
2
+) an   lim an   1
3n  2 n  3

 n2
 n  1
Ví dụ 6. Xét sự hội tụ, phân kì 
 n

  (PK)
n 1
Ví dụ 7. a (BK 49).
 2n ln n
2
 3n  n  1 
1)  2  (HT)
n 1  4n  cos n 
 3 n ln n  n2 n
2
 2n  n  1  n 5
2)  2  (HT) 3)  n 2
(HT)
n 1  3n  sin n 
n 
n 1 2 n 1
b (BK52).
 n n  4  n n  4
n 2 n3
1)  
n3
 (HT) 2)  
n 2 (PK)
n 1 n 1
 n2 n
n 5
c (BK54).  n  n 2
(HT)
n 1 3 n 1
d (BK60).
 n2  n2
 n  n 1
n
1)   
n 2
(HT) 2)  2 
n 2
 (PK)
n 1 n 1
e (BK61).
 n2
1 n 2
1)  n
 n 
 (HT)
n 1 3
f (BK62).
 n ( n 1)
n2
1)   
 n 1
(HT)
n 2
g (BK63).
 n2  2n
n 2  7n  1 
1)  
 n 
 (PK) 2)  n 
 5n  2 
(PK)
n 1 n 1
 n ( n  3)
 n 1
3)  
n 2
 (HT)
n 1
 n2
n 2
Giải g1)  
 n


n 1
n2 n
n2 n  2 2
+) 0  an     lim an  lim  1    e 1
 n  n  n   n
+) Nên chuỗi phân kỳ.
 n ( n  3)
 n 1
Giải g3)  
n 2

n 1
n ( n  3) n 3
 n 1 na  n 1
+) 0  an     lim n  lim  
n 2 n  n   n  2 
n 3
n 3 ( n  2)
 1   1  n2
 lim  1    lim  1    e 1  1
n   n 2 n   n2
+) Nên chuỗi hội tụ.

1
 n ln n
hội tụ hay phân kỳ
n 2
c) Tiêu chuẩn tích phân

Có mối liên hệ hay không giữa:

 b  k
 f ( x ) dx  blim  f ( x ) dx và  an  lim  an
 k 
a a n 1 n 1
Hình 14.4
n n
 f ( x ) dx  a1  a2    an  a1   f ( x ) dx,
1 1
Nếu f(x) là hàm liên tục, dương, giảm với mọi x  1,
và lim f ( x )  0, f(n) = an, khi đó
x 
 
 an và  f ( x ) dx cùng hội tụ hoặc cùng phân kỳ.

n 1 1

1
Ví dụ 8. 
n ln n
n 2
GIẢI
1
+) f ( x )  liên tục, dương, giảm với x  2 và có
x ln x
lim f ( x )  0
x 
 
d  ln x 

+) f ( x ) dx  ln x
PK
2 2

1
+)   n ln n
phân kỳ
n 2

1
Tổng quát có thể xét  n ln n p hội tụ chỉ khi p > 1.
n 2
1 1 1
Ví dụ 9. Chứng minh rằng: 1       ln2
2 3 4
1 1 1 1 1
S2n  1       
2 3 4 2n  1 2n
 1 1  1 1 1 
 1          
 3 2n  1   2 4 2n 
 1 1 1  1 1 1 
 1        2     
 2 3 2n  2 4 2n 
 1 1 1   1 1 1
 1       1      
 2 3 2n   2 3 n
 ln 2n    o(1)  ln n    o(1),
 1 1 
(với   lim  1      ln n  )
n   2 n 
 ln2  o(1)  ln 2 khi n   .
Mặt khác ta có
1
S2n 1  S2n 
2n  1
lim S2n 1  lim S2n  ln2
n 
 n 1
 1
 n
 ln2
n 1
Ví dụ 10. Tương tự nhận được

1 1 1 1 1 3
1         ln2.
3 2 5 7 4 2
Ví dụ 11. Xét sự hội tụ phân kì của chuỗi số sau
a (K51)
1
 ln 
n ln 1  n 
1)  2
(HT); 2)   n  3 2 (HT)
n 1  n  2  n 1

ln n
b (K52).  2
(HT)
n  2 3n
c (K60)
 
1 1
1)  n ln n
(PK); 2)  n ln n 2
(HT)
n 2 n 2
GIẢI 2)
1
+) f ( x )  liên tục, dương, giảm với x  2 và có
x ln2 x
lim f ( x )  0
x 
 
d  ln x 

+) f ( x ) dx   2
ln x
HT
2 2

1
+)   n ln2 n hội tụ
n 2
HAVE A GOOD UNDERSTANDING!

Bai 1 - GT3 - BK 27.3.2022 On

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Bai 1 - GT3 - BK 27.3.2022 On

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

PGS. TS. Nguyễn Xuân Thảo Email: thao.nguyenxuan@.hust.edu.

PHƯƠNG TRÌNH VI PHÂN VÀ LÍ THUYẾT CHUỖI

Ví dụ 7. Tìm tổng (nếu có) của chuỗi số sau

2) Tính chất. Giả sử

§2. Chuỗi số dương

 Các định lí so sánh

Ví dụ 7. Xét sự hội tụ, phân kỳ

e (BK54). Xét sự hội tụ

f (K56) Xét sự hội tụ

j (K62) Xét sự hội tụ

k (K63) Xét sự hội tụ

l (K64) Xét sự hội tụ

3) Các tiêu chuẩn hội tụ

a) Tiêu chuẩn D’Alembert

an 1 1.3.5  2n  1 2n  1 1.3.5  2n  1

b) Tiêu chuẩn Cauchy

Chuỗi đã cho hội tụ

+) Nên chuỗi hội tụ.

c) Tiêu chuẩn tích phân

Có mối liên hệ hay không giữa:

 an và  f ( x ) dx cùng hội tụ hoặc cùng phân kỳ.

Ví dụ 10. Tương tự nhận được

HAVE A GOOD UNDERSTANDING!

You might also like