Professional Documents
Culture Documents
Rainwater Harvesting
Rainwater Harvesting
Sm HL¢V fË¡L«¢aL pÇfc Hhw Hl plhl¡q fËL«¢al c¡el Jfl ¢eiÑln£m z ¢L¿¹¥ fË¡L«¢aL
Sml S¡N¡e ¢e¢cÑø z hª¢øl SmL pwl¢ra lM fl L¡kÑLl i¡h a¡L kMe f§ehÑÉhq¡l Ll¡ qu ,
pC fË¢œ²u¡L hª¢øl Sm pwlrZ h¡ Rainwater Harvesting hm z Hl p¡q¡kÉ NË£×jL¡m£e h¡
ö×L Ga¥a Sml pjpÉ¡ m¡Oh qu z hª¢øl Sm qm f¢lhn h¡åh z f¢lhn pwlrZ J h¡Ù¹¥a¿» lr¡u
fËL«¢al Sm i¡ä¡l pjªÜ l¡M¡ fËu¡Se z öd¤ fËLÒf NËqZC eu , SepQaea¡ hª¢ÜlJ fËu¡Se luR z
fª¢bh£l j¡V i¨i¡Nl c¤C i¡N Sm , HL i¡N ÙÛm z ¢L¿¹¥ fª¢bh£l HC ¢hf¤m Sml¡¢nl
97.5% mhe¡š² Sm Hhw 2.5% p¤¤fu Sm h¡ ¢j¢ø Sm z Bh¡l HC 2.5% ¢j¢ø Sml h¢nl i¡N
(1.9% ) AfË¡fÉ Hhw ¢qjh¡q J a¥o¡l BµR¡ce l©f ¢hcÉj¡e z a¡C fË¡fÉ ¢j¢ø Sml f¢lj¡Z M¤hC Lj
, j¡œ 0.6% z fË¡fÉ ¢j¢ø Sml h¢nl i¡N i¨-NiÑÙÛ AÉ¡L¥Cg¡l ¢hcÉj¡e Hhw M¤h Lj f¢lj¡Z i¨-fªù£u
Sm l©f qÊÊc J ec£a ¢hcÉj¡e z a¡C j¡e¤ol hÉhq¡kÑ ¢j¢ø Sml fËd¡e Evp Bd¤¢eL Mee ¢œ²u¡ Hhw
Eš¡me k¿»p‹¡l à¡l¡ i¨-NiÑÙÛ Sm i¡ä¡l bL ¢e×L¢oÑa Sm Hhw M¤h Lj f¢lj¡e i¨-fªù£u Sm z
i¨-NiÑÙÛ ¢j¢ø Sml üÒf p’ul Lb¡ j¡b¡u lM Ad¤e¡ ec£l N¢afb ¢e¢jÑa hy¡dl fÕQ¡a L«¢œj
Ef¡u pªø Smd¡l¡ Hhw qÊÊc bL j¡e¤ol hÉhq¡ll fªù£u Sml plhl¡q hª¢Ü Ll¡ quR z
¢ae¢V fËd¡e rœ ¢j¢ø Sm hÉhq©a qu - L«¢o pwœ²¡¿¹ , ¢nÒf pwœ²¡¿¹ Hhw N¡qÑÙÛÉ z HC
¢ae¢V rœl jdÉ phÑ¡¢dL f¢lj¡Z ¢j¢ø Sm hÉhq©a qu L«¢orœ , a¡lfl ¢nÒf , Hhw phÑ¢ejÀ
f¢lj¡e hÉhq©a qu N¡qÑÙÛÉ rœ z EõM Ll¡ ka f¡l k N¡qÑÙÛÉ Hhw ¢nÒf hÉhq©a Sml
A¢dL¡wnC k¡N¡e Evp (k Evp bL k¡N¡e cJu¡ qu) ¢gl k¡u z ¢L¿¹¥ L«¢orœ SmpQel
L¡S hÉhq©a ¢j¢ø Sml fË¡u f¤l¡V¡C AfQu OV (h¡u¤jäm h¡×f£i¥a qu) z HacpšÄJ H¢nu¡
jq¡cnl l¡øÊ…¢m ¢eScl ü¡bÑ p¡de SmpQe B¢aâ¥a Hhw h¡d¡q£ei¡h i¨-NiÑÙÛ Sm ¢e×L¢oa Ll
QmR z öd¤ L«¢orœ eu , ¢nÒf Hhw N¡qÑÙÛÉ rœJ i¨-NiÑÙÛ Sml Q¡¢qc¡ J S¡N¡e œ²jn h¡sR z
haÑj¡e i¨-NiÑÙÛ Sm pqS-fË¡fÉ e¡ qJu¡ pšÄJ j¡e¤ol hÉhq¡l i¨-NiÑÙÛ Sml k¡N¡e
i¨-fªù£u Sml a¥me¡u AeL h¢n z HR¡s¡ hª¢øl AdxrfZl à¡l¡ i¨-fªù£u Sml p’u f¤el¡u f§ZÑ
Ll¡ pñh qmJ i¨-NiÑ Sml p’u LMeC f¤el¡u f§ZÑ Ll¡ pñh eu z HC AhÙÛ¡u ¢hp¡š² l¡p¡u¡¢eL
hÙ¹¥ , °Sh J A°Sh c§oL, Hhw pwœ²¡jL S£h¡Z¤l à¡l¡ i¨-NiÑÙÛ Sml œ²jhÜÑj¡e c§oZ i¨-NiÑÙÛ Sml
k¡N¡eL A¢dLal pˆ¥¢Qa LlR z haÑj¡e q¡l AfQu OVa b¡Lm Ac§l i¢hoÉa i¨-NiÑÙÛ Sml
qÊÊ¡p S¢ea L¡lZ HL AhZÑZ£u f¢lhn pjpÉ¡l pª¢ø qh z p¤¤al¡w haÑj¡e Hhw i¢hoÉa fËSeÈl p¤¤ù¥
f¢la«¢çl SeÉ i¨-NiÑÙÛ Sml pQae f¢lQ¡me AaÉ¡hnÉL Hhw hª¢øl Sml pwlrZ HL¡¿¹i¡h
fËu¡Se z
hª¢øl Sm pwlrZ Hl p¤¤¢hd¡ :-
kph A’m ,¢hnoa nql¡’m jª¢šL¡u Smd¡lZ rja¡ eC h¡ M¤hC Lj , a¡C pCph
A’m °h‘¡¢eL fÜ¢al j¡dÉj R¡c hª¢øl Sm dl lM a¡ i¨-fªùÙÛ Sm¡d¡l fËlZ Ll i±jSml
p’u hª¢Ü Ll¡ pñh z nql¡’m Hi¡h hª¢øl Sm pwlre Llm l¡Ù¹¡O¡V Sm Sj¡l pjpÉ¡ m¡Oh
qh Hhw ¢LR¥V¡ qmJ Sml pjpÉ¡ c§l qh z fl NªqÙÛ¡¢ml fËu¡Se Hhw HC pwl¢ra SmL
f¢löÜ Ll SmL f¡e£u Sm ¢qp¡h hÉhq¡l Ll¡ ka f¡l z
hª¢øl Sm kMe i¨¢ji¡Nl jª¢šL¡L pÇf«š² Ll gm , aMe A¢a¢lš² Smd¡l¡ i¨fªùÙÛ
Smd¡l¡ l©f ¢eL¡¢na qu z HC A¢a¢lš² Sm HLp¡b pwNËq Ll ¢e¢jÑa i¨-fªùÙÛ Sm¡d¡l (f¤L¥l ,
X¡h¡ fËi«¢aa ) fËlZ Ll pwNËq Ll¡ k¡u z i±jSml f¤exfË¡¢çaJ HC Sm hÉhq¡l Ll¡ k¡u z
Hi¡h Sm pwlrZ i±jSm Eš¡mel fËu¡Se£ua¡L AeL¡wn qÊÊ¡p Ll Hhw L«oL J NªqÙÛl
q¡al L¡RC pNl¢ra Sm b¡L¡u i¢hoÉa SmpQ h¡ f¡e£u Sml fËu¡Se hÉhq¡l Ll¡ k¡u z
QLXɡj fܢa ;-
R¡V¡ e¡m¡ Smd¡l¡l fËh¡N fb ¢e¢jÑa R¡V¡ BL¡ll h¡ LLe¡ LMe¡ AÙÛ¡u£ hy¡dL
QLXÉ¡j hm z H¢V j§ma SmfËh¡ql N¢a qÊÊ¡p Ll jª¢šL¡ ru l¡d Lla Hhw Sm pwlrZl
j¡dÉj pQpq ¢h¢hd L¡S hÉhq©a qu z HC p¤¤fË¡Q£e fÜ¢a ö×L A’m i¨-fªùÙÛ Smd¡l¡l Sm
pNlrZ M¤hC L¡kÑLl£ z
N¡¢m fÔ¡N ;-
jª¢šL¡ pNlrZ J BâÑa¡ dl l¡M¡l rœ HC fÜ¢a M¤hC L¡kÑLl z hoÑ¡l pju f¡q¡s£
Hm¡L¡u f¡q¡sl N¡ hu ej Bp¡ Smd¡l¡ , R¡V¡ ec£l hy¡L kM¡e luR pM¡e H¢V °al£ Ll¡
ka f¡l z Hl j¡dÉj hy¡dl fRe ÙÛ¡u£i¡h AeLV¡C Sm dl l¡M¡ pñh z kM¡e i¨¢jl Y¡m
j¡T¡¢l J d¡f L¡V¡ eC HhN hª¢øf¡al f¢lj¡Z Lj pM¡e N¡¢m fÔ¡N HL¢V L¡kÑLl fÜ¢a z
¢lQ¡SÑ nÉ¡gV :-
NË¡jl f¤L¥ll rœ kM¡e ANi£l jª¢šL¡l Ù¹l SmL Sm¡d¡l fy±R¡e¡l hÉ¡f¡l h¡d¡
pª¢ø Ll , pM¡e Hdlel fÜ¢a M¤hC Efk¤š² z f¤L¥l k¢c ¢lQ¡SÑ nÉ¡gV h¢pu A¢a¢lš² SmL
jª¢šL¡l e£Q fy±R¡e¡l hÉhÙÛ¡ Ll¡ k¡u , a¡qm i±jSml j¡œ¡ hª¢Ü f¡h z HR¡s¡ f¢l¢ja Sm
hÉhq¡l Ll ¢h¢hd L¡S Ll¡ k¡h z
Reference:
https://m.vikaspedia.in.energy
https://www.rrbntpcexam.com