10

Self-Learning Kit
Filipino
Quarter 4 - Week 6

ANIE T. MERLO
Manunulat
Filipino – Grade 10
Self-Learning Kit
Quarter 4– Week 6
Unang Edisyon, 2020

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman, kailangan muna ang
pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung ito ay pagkakakitaan.
Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay ang pagtakda ng kaukulang
bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand name,
tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa Self-Learning Kit na ito ay
nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang makuha
ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at mga may-akda
ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa Self-Learning Kit na ito ay kinakailangan
ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.

Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa anomang
paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Kalihim: Leonor Magtolis Briones
Pangalawang Kalihim: Diosdado M. San Antonio

Bumuo sa Pagsusulat ng Self-Learning Kit

Manunulat: Anie T. Merlo
Editor: Rechiel N. Omagac
Tagasuri: Belinda G. Casona
Tagaguhit: John Orven V. Saldaña
Tagalapat: Joel R. Capuyan
Tagapamahala: Leah P. Noveras, Ed.D., CESO VI
Leviticus M. Barazon Jr., Ph. D.
Lilia R. Ybañez
Belinda G. Casona
Reynilda G. Ramoneda
Raymond L. Ceniza
Joel R. Capuyan

Inilimbag sa Pilipinas ng ________________________

Department of Education – Region VII Schools Division of Danao City

Office Address: Sitio Upland, National Road, Danao City, Cebu
Telephone No. (032) 262-6211
E-mail Address: danao.city@deped.gov.ph
Website: depeddanaocity.com

i
Paalaala sa Mag-aaral

Ang Self-Learning Kit (SLK) na ito ay ginawa para malinang ang iyong
kakayahan batay sa Most Essential Learning Competencies (MELC) ng Filipino 10,
Quarter 4, Week 6. Ito ay ginawa sa simpleng paraan para madali mong
maunawaan ang aralin sa linggong ito. Ito ay binubuo ng mga sumusunod na
bahagi:

Nakapaloob dito ang gawain na naglalayon na

Aking alamin ang iyo nang mga nalalaman sa araling
Nalaman ito

Kasama rito ang mga gawain para mabalikan

Aking ang mga nakaraang aralin at mahanda ka sa
Madugtong bago

Nakabahagi rito ang paglalahad at pagtatalakay

Aking
sa mga konsepto na kailangan mong malaman sa
Malalaman
bagong aralin na ito

Kabilang dito ang mga gawain para sa pansariling

Aking
pagsasanay upang malaman ang iyong
Masubukan
natutunan sa bagong konsepto

Nakapaloob dito ang kasanayan para masukat

Aking
ang iyong kaalaman at pagkaintindi sa mga
Tayahin
konseptong nalalaman

Aking Kasama rito ang mga gawain at pagsasanay na

Karagdagang kailangan mong gawin para lalo pang
Magawa mapahusay ang iyong kaalaman

Susi sa Nakapaloob dito ang tamang sagot sa lahat ng

Pagwawasto mga pagsasanay

Nabahagi rito ang mga pinagkukunan sa

Sanggunian
paglikha ng Self- Learning Kit (SLK) na ito

ii
Aralin o
Nilalaman
El Filibusterismo
Kabanata 1: Sa Ibabaw ng Kubyerta
Kabanata 13: Ang Klase sa Pisika
Kabanata 39: Ang Katapusan
Kasanayang • Naisasaad ang pagkamakatotohanan ng akda
Pampagkatuto sa pamamagitan ng pag-uugnay ng ilang
pangyayari sa kasalukuyan.
• Naipaliliwanag ang kahulugan ng mga salitang
hiram sa wikang Espanyol.
• Nabibigyang-kahulugan ang matatalinghagang
pahayag na ginamit sa binasang kabanata ng
nobela sa pamamagitang ng pagbibigay ng
halimbawa.
MELC Code F1PB-IVh-i-92, F10PT-IVg-h-88, F10PT-IVb-c-83

Aki Aking Nalaman

A. Panuto: Alamin natin kung gaano na ang lawak ng iyong kaalaman sa

nilalaman sa modyul na ito. Sagutin ang lahat ng aytem. Piliin ang letra ng
tamang sagot at isulat ito sa sagutang papel.

1. Lulan sa ibabaw ng kubyerta ang mga sumusunod na tauhan MALIBAN

kay________.
A. Basilio B. Simoun C. Donya Victorina D. Ben Zayb
2. Sino ang nagmungkahi na gumawa ng tuwid na kanal sa Ilog Pasig na
mag-uugnay sa lawa ng Laguna at sa look ng Maynila?
A. Basilio B. Simoun C. Donya Victorina D. Ben Zayb
3. Ayon kay Rizal, ano ang sinisimbolo ng dalawang bahagi ng kubyerta :
ang ibabaw at ilalim nito patungkol sa pamahalaan?
A. Nangangahulugan na ang pamahalaan ay binubuo ng ibat-ibang
uri ng personalidad.
B. Sinisimbolo nito na malayaang makapili ang pamahalaan kung ano
ang gusto ay siyang masusunod.
C. Nagpapalagay ito na ang pamahalaan kagaya ng kubyerta ay
nauuri ang mga tao na may mataas at may mababang uri.
D. Sinisimbolo nito na ang pamahalaan ay walang piniling tao,
mayaman man o mahirap.

1
4. Ang lugar kung saan naglalayag ang Bapor Tabo na lulan nito ang mga
kilalang personalidad.
A. Manila Bay B. Marikina River C. Ilog Pasig D. Laguna Bay
5. Bakit mataas ang tingin ng mga tao kay Simoun?
A. Dahil alam nila na siya ay si Crisostomo Ibarra
B. Dahil siya ay mayaman na mag-aalahas.
C. Dahil alam nila na naiimpluwensiyahan niya ang Kapitan Heneral.
D. Dahil siya ay matapang at handa ng maghigante.
6. Bakit kay Padre Florentino nagtungo si Simoun kahit na siya ay sugatan?
A. Iminungkahi ito ng isang kaibigan na walang ibang lugar na ligtas.
B. Naniniwala si Simoun na si Padre Florentino lamang ang higit na
makakaunawa sa kanya.
C. Wala siyang ibang nakikitang matutuluyan.
D. Wala siyang pagpipilian, kaya dumiritso na lamang siya.
7. Ano ang taglay na hiwaga ng malungkot at mapangutyang ngiti ni
Simoun nang mabatid niyang siya ay darakpin kinagabihan?
A. Buo na sa isipan niya ang pagpapatiwakal.
B. Alam niyang hindi siya mahuhuli.
C. Hindi siya matutunton ng mga guwardiya sibil.
D. Wala sa nabanggit
8. Bakit nagtakip ng mukha si Padre Florentino nang maipagtapat ni
Simoun ang tunay niyang pangalan?
A. Hindi siya makapaniwala sa ibinunyag ni Simoun.
B. Hindi niya inakalang tama ang kanyang paghihinala.
C. Ang pagtatapat ni Simoun ay itinuring niyang isang pangungumpisal
kaya, hindi siya mapipilit ng sino mang makapangyarihan na
ibunyag ito.
D. Palatandaan ito na itoý isang lihim na ibabaon hanggang sa
kanyang huling hantungan.
9. Ano ang ikinamatay ni Simoun?
A. Siya ay nabaril ng mga guwardiya sibil.
B. Hindi inaasahang aksidente habang nakikipaglaban.
C. Umiinom ng lason
D. Lahat ng nabanggit.
10. “Nasaan ang kabataang naglalaan ng magagandang sandali, ng
kanilang mga pangarap at kasiglahan alang-alang sa ikabubuti ng
kanilang bayan? Ito ay winika ni____________.
A. Simoun B. Basilio C. Juanito D. Padre Florentino

2
 Aking Madudugtong

Balikan……….

Nakilala ninyo na ang mga tauhan ng nobelang El Filibusterismo,

gayun din ang buod nito na pumupukaw ng iyong interes upang alamin
ang kabuuang pangyayari sa nobela.

Ang nasabing nobela ay pampolitika na nagpapadama,

nagpapahiwatig at nagpapagising pang lalo sa maalab na hangaring
makapagtamo ng tunay na kalayaan at karapatan ng bayan.

Sa modyul na ito ay mas lalo nating mapalawak ang ating kaalaman

ukol sa nobela at maiuugnay natin ang mga pangyayari na maaaring
may kahalintulad sa kasalukuyang kalagayan ng ating lipunan. Lubos
nating maunawaan ang huling Kabanata ng nobela at ang mga
pahayag ng mahahalagang tauhan sa nobela. Dito rin natin
matutunghayan ang ibat-ibang hiram na wikang Kastila na
mapahanggang ngayon ay patuloy na ginagamit sa ating pang-araw-
araw na pakikipagtalastasan.

Handa ka na ba?

Aking Malalaman

Mga Salitang Hiram sa Kastila

Malaki ang naging impluwensiya ng mga mananakop sa ating bansa — hindi

lamang sa kultura kundi maging sa ating wika.

Maraming salita sa wikang Filipino ang nagmula sa wikang Kastila o Espanyol.

Bagama’t mula sa kanila ang orihinal na salita, ginamit ito ng mga Pilipino ayon sa
sariling kayarian ng ating wika.

Mga Halimbawa ng Salitang Hiram sa Espanyol

apellido – apelyido
cuenta – kwenta
siempre – siyempre
labios – labi
3
lunar – nunal
fiesta – pista
muňeca – manika
toalla – tuwalya

Mga salitang hiram sa Kastila na mga katawagang pampangasiwaan, legal at

pangmilitar: gobyerno, administrasyon, militar, admiral, heneral, koronel, kapitan,
tenyente, sarhento, ranggo, titulo, testigo, senso, edukasyon, siyensiya, teknolohiya,
domestiko, produkto, agrikultura, komersyo, komunikasyon, musika, oras, relihiyon,
bola, baraha, sugal, barakuda, barkada, at marami pa.

Matalinghagang Pahayag
Ang wikang Filipino ay puno ng mga matatalinghagang pahayag.

Ang matatalinghagang pahayag ay may malalim o hindi tiyak na kahulugan.

Sinasalamin ng paggamit nito ang kagandahan at pagkamalikhain ng wikang
Filipino.

MGA PILING KABANATA NG EL FILIBUSTERISMO

Kabanata 1 – Sa Ibabaw ng Kubyerta

Naglalayag sa ilog Pasig ang Bapor Tabo isang umaga ng Disyembre. Patungo ito
sa Laguna at lulan sa ibabaw ng kubyerta sina Don Custodio, Ben Zayb, Donya
Victorina, Kapitan Heneral, Padre Irene, Padre Salvi, at Simoun.

Mataas ang tingin ng mga tao kay Simoun dahil na rin alam nila, lalo na ng mga
tao sa Maynila, na naiimpluwensiyahan nito ang Kapitan Heneral.

Dahil sa kabagalan ng bapor habang sila’y naglalakbay ay napag-usapan sa

ibabaw ng kubyerta ang pagpapalalim ng ilog Pasig.

Sa kanilang usapan ay iminungkahi ni Simoun na gumawa ng tuwid na kanal na

mag-uugnay sa lawa ng Laguna at sa look ng Maynila.

Nagkasagutan sila ni Don Custodio na isang opisyal na konsehal at nagbigay ng

solusyon na kumbinsihin na lang diumano ang mga tao na mag-alaga ng itik.
Kinakain daw kasi ng mga itik ang mga suso sa ilog. Sa ganitong paraan,
huhukayin daw ng mga tao ang ilog upang may makuhang suso na kanilang
ipapakain sa mga alagang itik.

Ngunit hindi nagustuhan ni Donya Victorina ang naturang suhestyon dahil nadidiri
siya sa balot.
4
Kabanata 13: Ang Klase sa Pisika (Physics)

Buod:

Ang silid ng klase ay taluhaba. Ang upuan ay parang hagdan na tatlong baytang
at ito nakapaligid sa 3 panig ng silid. Sa isang dulo ng silid ay ang hapag ng guro at
ang nasa likod ay ang pisarang may nakasulat na Viva! na naroon na mula pa
nung unang araw ng pasukan sa taong iyon. Walang palamuti o ano man ang
mga dingding na bato. May mga kasangkapan sa pisika ngunit ito ay nakalagay
sa isang aparador na may salamin at nakasusi at kung gamitin man ay ipinakikita
lamang sa klase mula sa malayo tulad ng Santisimo ng Pare. Iyon ay ipinakikita
lamang sa mga dayuhan upang di masabi ng mga ito na nahuhuli ang UST sa
ibang bansa sa kahusayan sa pagtuturo at kaya lamang di natututo ang mga
Pilipino ay dahil katutubo ang walang-katalinuhan.

Ang guro, si Padre Millon ay isang batang Dominikong napabantog sa pilosopiya

sa Kolehiyo ng San Juan de Letran. Iyon ang una niyang pagtuturo ng pisika.

Unang tinanong sa klase ang isang antukin. Parang ponograpo itong tumugon ng
isang isinaulong leksiyon na ukol sa salamin, bahagi nito, kauriang bubog o kalaing.
Pinatigil ng guro ang estudyante. Pinilosopiya ang musika. Kung kalaing, metal at
bubog daw ang salamin ano raw uri ang kahoy na may makintab na barnis o
marmol na binuling maigi? Di tinugon ng estudyante ang tanong. Ipinagpatuloy
ang isinaulong aralin na parang plakang natigil at muling pinaandar sa
ponograpo. Pinatigil uli ang estudyante, muling tinanong sa sampay bakod na
kastila.

Binulungan ito ni Pelaez. Mali ang idinikta. Sinunod nito. Natawa pati ang guro
matapos insultuhin ang estudyante. Binigyan uli ng tanong sa bahagi ng salamin.
Kung ano ang ibabaw ay siyang salamin, bale wala ang harapan; ang
mahalaga’y ang nasa likuran. Di ba? Nalito ang estudyante. Lahat ay sumesenyas
na sumang-ayon na siya at nadiktahan siya ni Pelaez nang Concedo, Padre,
(sang-ayon Padre). Iyon ang itinugon ng estudyante.

Tanong uli ng prayle: Kung katkatin ang asoge sa likod at palitan ng bibingka, ano
mayroon?

Bulong ni Pelaez: Bibingka!

Tinawag ng propesor si Pelaez. Tumayo si Pelaez. Napabubulong ito kay Placido. Sa

katatapak sa paa ni Penitente ay napasigaw sa sakit ang tagadikta. Siya ang
tinatanong ng propesor matapos na siya’y murahin at taguring espiritu sastre.
5
Sinasabi ng aklat na ang mga salaming kalaing ay binubuo ng tanso o ng iba
pang kalaing, totoo o hindi? tanong ng guro.

Ganyan ang sabi ng aklat, Padre, tugon ni Placido.

Ang salaming bubog ay binubuo ng isang patag na bubog na ang magkabilang

mukha ay pinakintab ng maigi at ang isang mukha ay kinulapuan ng tinggang
puti, tama?

Iyan ang sabi ng aklat, Padre?

Ang tinggang puti ba ay kalaing?

Sabi po ng aklat.

Ergo (samakatuwid), ang salaming bubog na may merkuryo, isang kalaing, ay

salaming bubog-kalaing. Paano mo maipaliliwanag, espiritu sastre?

Nalito si Placido. Inulan ng mura si Placido. Nagtawanan ang klase. Itinanong ang
pangalan ni Placido. Napalatak na patuya ang kura. Anito: Placido Penitente
lalong angkop ang Placido suplado. Lalapatan kita ng penitencia. Hinanap sa
mahabang talaan ang pangalan ni Placido. A labinlimang pagliban! Isa nalang at
aalisin ka na sa klase.

Napatindig si Placido. Aapat daw ang liban niya at ikalima ang pagkahuli niya.
Himig intsik na nanuya ang guro. Bihira akong bumasa ng talaan kaya’t sa bawat
isang huli ay limang liban ang inilalagay ko. Makaikatlo kitang nahuli kaya’t
labinlima. Kung ang limang liban mong inamin ang susundin ko, may utang ka
pang 10. At bibigyan kita ng masamang marka sa masamang sagot mo ngayon.

Ngunit Padre, hindi dapat na ang isang wala sa klase ay makabigkas ng mali sa
aralin, tanong ni Placido.

"A... pilosopong metapisiko! Hindi mo ba alam na maaaring ang lumiban sa

klaseng iyon, saan man siya naroon, ay di rin nakaalam ng aralin? Pilisopastro!"
panunuya pa ng Pari.

Nagpanting ang tainga ni Placido. Tama na, Padre. Maaring markahan ninyo ako
nang ano mang marka nguni’t wala kayong karapatang umaglahi sa akin! Inyo na
ang inyong klase! At siya ay umalis nang walang paalam .

Natigagal ang klase. Di nila akalaing magawa iyon ni Placido. Nagsermon ang
pari. Nagsuwail daw si Placido sa mga tumataguyod sa paaralan ng kastila.
6
Nagmura si Padre Millon hanggang sa tumugtog ang kampanilya. Naglabasan
ang may 234 na estudyanteng di pumapasok nang walang nalaman at lumabas
nang sa gayon ding kalagayan.

Mga Tulong sa Pag-aaral

1. Si Padre Millon:

a. Tapos sa pilosopiya at teolohiya at mahilig sa metapisika (mga teorya) ay

nagturo ng kimika at pisika, magkasalungat na mga asignatura.

b. Pasulyap sulyap lamang sa mga aklat ng kimika at pisika (A little knowledge is a

dangerous thing) na karamihan ay di pinanaligan at kalabas labas ay magtuturo
ng mga asignaturang ito sa paraan ng pilosopiya. (Siya’y di pa makapaniwala na
ang mundo ay bilog at ito’y umiinog at umiikot sa araw.)

k. May paglahi sa itinituro at tinuturuang mga makamandag na kasarian ng isang

guro.

d. Siya lamang ang nagtatanong at ayaw magpatanong. (Ikinatutuwa ang

katangahan ng tinuturuan at kinaiinis ang tamang pagtugon sa kanyang mga
tanong.)

e. Ipinasasaulo nang walang labis at walang kulang ang mga aralin, di

ipinaliliwanag.

g. Nagtutungayaw at nagmumura ng estudyante.

Mga Tanong at Sagot

1. Bakit sampay-bakod na kastila ang ginagamit ni Padre Millon sa klase?

Tugon

Wala siyang paggalang sa mga tinituruan na ipinalalagay niyang mga tanga

lamang.

2. Bakit sa pagtingin na lamang sa silid aralan sa pisika ay masasabi kaagad na

sadyang walang matutunguhan ang mga estudyante?

Tugon

Ang pisika ay di maituturo ng sa bibig lamang. Kailangan ang mga larawan,

kasangkapan at mga halimbawa’t paliwanag sa pisara. Ni isang larawan ay wala
sa buong silid. Nakasusi ang mga kasangkapan. At mga pisara ay di ginagamit.
Doo’y may sumulat ng VIVA! (Mabuhay!) noong unang araw ng pasukan. Enero
na’y di pa nabubura. Dapat, iyon ay magiging klase ng pilosopiya, di ng pisika.

3. Ano ang masasabi natin sa mga tukoy ni Rizal ukol sa pagtuturo?

7
Tugon

Ang mga principle ni Rizal sa pagtuturo ay hindi naluluma hanggang ngayon. a.) di
dapat maging malaki ang bilang ng mag-aaral sa isang klase b.) di dapat
inaaglahi at kinagaagalitan o hinihiya ang estudyante k.) ang guro ay di lang
dapat matalino at saklaw ang kanyang itinituro kundi dapat ay may malasakit o
lugod siya sa pagtuturo at sa asignaturang itinuturo d.) ang maraming bakasyon ay
nakakatabang ng pag-aaral at nakahihikayat sa pagliban.

4. Ano ang masasabi natin kay Placido, sa ugali niyang inilalarawan sa kabanata?

Tugon

Siya’y naglalarawan sa karaniwang Pillipino. Mapagtimpi tayo’t mapayapa.

Hangga’t maaari’y nagtitiis tayo laban sa gulo. Nguni’t kung tayo’y napapasubo
na, marunong din tayong sumabog na parang bulkan.

KABANATA 39 – ANG KATAPUSAN

Malungkot na tumugtog ng kanyang armonium si Padre Florentino. Kaaalis ni Don

Tiburcio de Espadana na nag-akalang siya ang Kastilang tinutukoy sa telegrama
na darakpin daw sa gabing iyon. Inakalang siya’y natunton na ni Donya Victorina.

Ang telegrama ay pinabasa ng tenyente ng guwardiya sibil sa bayan kay Padre

Florentino sa ngalan ng pagkakaibigan. Anang telegrama: “Espanyol escondido
casa Padre Florentino cojera remitara vivo muerte”.

Ang totoo, si Simoun ang Kastilang tinutukoy sa telegrama. Sugatang dumating

doon si Simoun may dalawang araw na. Di man lamang siya inusisa ay tinanggap
siya ng pari. Hindi pa nakabalita ang pari ng nangyari sa Maynila. Inakala ng pari
na dahil wala na ang Kapitan Heneral ay may nagtangkang maghiganti kay
Simoun. Ang sugat niya’y buhat daw sa kawalang-ingat, ayon sa mag-aalahas.
Nagkasiya ang pari sa mga palagay. At nakatulong ang hinala ng pari na si
Simoun ay tumakas sa mga kawal na tumutugis nang tanggapin nito ang
telegrama.

Si Simoun ay tumangging paggamot pa sa mediko sa kabesera. Pumayag siyang

paalaga kay Dr. de Espadana lamang. Malubha ang mga sugat ni Simoun.

Tumigil sa pagtugtog si Padre Florentino. Iniisip ng pari ang kahulugan ng

pakutyang ngiti ni Simoun nang mabatid nito ang tungkol sa telegrama at sa
ikawalo ng gabi ang dating ng mga darakip. Naisip ni Padre Florentino na isang
taong palalo si Simoun. Dati’y makapangyarihan, ngayo’y kahabag-habag.

8
Nguni’t bakit sa kanya pinili ni Simoun na makituloy? At darakpin na lamang nang
patay o buhay ay nakukuha pang ngumiti nang pakutya. Inisip ni Padre Florentino
kung paano maililigtas ng isang paring Pilipino si Simoun gayong noong
kapanahunan nito ay humamak sa kanyang pagkamahabang-uri ng pagkapari at
pagka-indiyo.

Di pinansin ni Simoun ang pakisuyo ni Padre Florentino may dalawang buwan ang
nakalilipas upang tulungang makalaya si Isagani sa piitan. Si Simoun ang gumawa
ng mga kaparaanan upang mapadali ang pagaasawa ni Paulita kay Juanito na
lubos na ipinagdamdam ni Isagani at ikinalalayo nito sa mga kapwa tao. Nilimot ni
Padre Florentino ang lahat. Wala siyang inisip kundi ang pagliligtas kay Simoun.
Nguni’t parang walang pagnanasang mailigtas ni Simoun ang sarili.

Pumasok si Padre Florentino sa silid ni Simoun. Wala nang mapangutyang anyo sa

mukha ni Simoun. Waring isang lihim na sakit ang noon ay tinitiis ng mag-aalahas.

Napaghulo ng pari na uminom ng lason si Simoun. Nabaghan ang pari.

Tinangka ni Padre Forentino na ihanap ng lunas si Simoun. Pasigaw na sinabi ng

mag-aalahas na huwag na silang mag-aksaya ng panahon dahil mamatay siyang
dala niya ang kanyang lihim. Ang pari ay lumuhod sa kanyang reclinatorio (luhuran
sa pagdarasal) at nanalangin sa paanan ng imahen ni Hesukristo at pagkatapos
ay buong kabanalang kanyang inilapit ang isang silyon sa maysakit, at
tumalagang makinig.

Ipinagtapat ni Simoun ang tunay niyang pangalan. Halos nasindak ang pari.
Malungkot na ngumiti ang maysakit. Tinakpan ng pari ng panyo ang mukha at
tumungo upang makinig. Isinalaysay ni Simoun ang kanyang buhay. Labintatlong
taon siya sa Europa. Nagbalik siyang puno ng pangarap at pag-asa.Pinatawad
ang mga nagkasala sa kanyang ama pabayaan lamang siyang mabuhay nang
payapa. Ngunit mahiwagang mga kamay ang nagtulak sa kanya sa isang
kaguluhang gawa-gawa at ang lahat ay nawala sa kanya.: pangalan, yaman,
pag-ibig, kinabukasan, kalayaan at naligtas lamang siya sa kamatayan sa tulong
ng isang kaibigan. Tinika niyang maghiganti. Nangibang bansa siya dala ang
bahagi ng kayamanan ng kanyang magulang at siya’y nangangalakal. Nakilahok
siya sa himagsikan sa Kuba. Nakilala niya roon ang kapitan heneral na noon ay
kumandante pa lamang. Pinautang siya. Naging kaibigan matalik dahil sa
kawalanghiyaan ng kapitan na si Simoun ang nakaalam. Sa tulong ng salapi ay
nakuha niyang maging kapitan heneral ang kaibigan at naging sunud-sunuran sa
kanya dahil sa katakawan sa salapi.Inupatan niya ang kapitan sa paggawa ng
maraming kabuktutan.

9
Mahaba ang pagtatapat ni Simoun at gabi na nang matapos. Sandaling naghari
ang katahimikan. Inihingi ng tawad ng pari ang mga pagkukulang ni Simoun at
hiniling niya kay Simoun na igalang ang kalooban ng Diyos. Mahinahong
nagtanong si Simoun kung bakit hindi siya tinulungan ng Diyos sa kanyang layunin.
Ang sagot ng pari ay dahil masama ang kanyang pamamaraan. Hindi maililigtas
ng krimen at kasamaan ang mga dinumihan ng krimen at kasamaan. Ang poot ay
walang nalilikha kundi mga panakot; ang krimen ay mga salarin ang nalilikha.
Pag-ibig lamang ang nakagagawa ng mga bagay na dakila. Ang katubusan ay
kabutihan; ang kabutihan ay pagpapasakit, ang pagpapasakit ay pag-ibig

Tinanggap ni Simoun ang lahat na sinabi ng pari. Inamin niyang siya ay nagkamali.
Ngunit naitanong niya ng dahil ba sa magkakamaling iyon ay ipagkait na ng Diyos
ang kalayaan ng isang bayan at ililigtas ang napakaraming higit pang salarin
kaysa sa kanya. Ang matatapat at mababait ay nararapat na magtiis nang ang
mga adhika nila ay makilala at lumaganap. Ang nararapat na gawin ay magtiis at
gumawa ang tugon ng pari.

Napailing si Simoun. Ang magtiis at gumawa ay madaling sabihin sa mga hindi pa

nakaranas ng pagtitiis at paggawa. Anong klaseng Diyos ang humingi ng ganoon
kalaking pagpapasakit. Sinabi ng pari ay ito raw ang isang Diyos na
makatarungan. Diyos na nagpaparusa sa kakulangan natin ng pananalig at sa
mga gawa nating masama. Pinabayaan natin ang kasamaan kaya’t katulong
tayo sa paglikha nito. Ang kalayaan ay di natin dapat tuklasin sa tulong ng
patalim. Tuklasin natin ito sa tulong ng nagpapataas ng uri ng katwiran at
karangalan ng tao. Gumawa tayo ng mabuti , tapat at marangal hanggang
mamatay tayo dahil sa kalayaan.

Pinisil ni Simoun ang kamay ng pari. Naghari ang katahimikan. Dalawang pisil pa.
Nagbuntunghininga si Simoun. Higit na mahabang katahimikan.

Nang mapunang hindi umiimik ang maysakit ay pabulong na nagwika si Padre

Florentino; “Nasaan ang kabataang naglalaan ng magagandang sandali, ng
kanilang mga pangarap at kasiglahan alang-alang sa ikabubuti ng kanilang
bayan ? Saan naroon ang handang magpakamatay upang hugasan ng dugo ang
napakaraming pagkakasala? Upang karapatdapat ang pagpapakasakit ito’y
kailangang malinis at busilak. Nasaan ang kabataang may lakas na tumanan na
sa aming mga ugat, ng kalinisan ng diwa na narumihan na sa amin, ng apoy ng
sigla na patay na sa aming puso? O kabataan, kayo’y aming hinihintay!”

Nangilid ang luha sa mga mata ng pari. Binitawan ang kamay ni Simoun. Lumapit
sa durungawan. May kumatok na utusang nagtanong kung magsisindi na ng

10
ilawan. Sa tulong ng isang lampara ay tinanglawan si Simoun. Hinipo ito; nabatid
na ito ay patay na. Lumuhod at nanalangin si Padre Florentino.

Tinawag ang mga utusan, pinaluhod at pinagdasal. Umalis sa silid si Padre

Florentino. Kinuha ang takbang bakal ni Simoun. Dinala ito sa talampas na laging
inuupuan ni Isagani upang sisirin ng tingin ang kalaliman ng dagat. Doon ay
inihagis ng pari ang mga takba ng brilyante at alahas ni Simoun. Nilulon ng dagat
ang kayamanang yaon.

Mga Tanong at Sagot

1. Bakit kina Padre Florentino nagtungo si Simoun?

Sagot

Siyang inaakala ni Simoun na makauunawa sa kanya ng higit sa iba.

2. Ano ang taglay na hiwaga ng malungkot at mapangutyang ngiti ni Simoun nang

mabatid niyang siya ay darakpin kinagabihan?

Sagot

Buo na sa isipan niya ang pagpapatiwakal.

3. Bakit nagtakip ng mukha si Padre Florentino nang maipagtapat ni Simoun ang

tunay niyang pangalan?

Sagot

Upang ituring na ang pagtatapat na iyon ni Simoun ay isang pangungumpisal.

Kung sa gayon, hindi siya mapipilit ng sino mang kapangyarihan na ibunyag ang
mga nabatid sa mag-aalahas sapagkat yaon ay lihim ng kumpisalan.

4. Ayon sa salita ni Padre Florentino, makatlong nabigo ang mga balak ni Simoun.
Alin ang una, pangalawa at pangatlong pagkabigo?

Sagot

Una ang kabiguang bunga ng di-inaasahang pagkamatay ni Maria Clara. Nalito si

Simoun. Hindi niya naisagawa ang hudyat ng pagbabangon. Ang ikalawa ay sa
kawalan ng ingat sa maaring mangyayari. Ang ikatlo ay dahil sa kaparaanang
lubhang mahiwaga.

11
 Aking Masusubukan

A. Panuto: Basahin ang bawat pahayag at bilugan ang titik ng tamang sagot
upang mabuo ang diwa ng bawat pangyayari mula sa akda.

1. Ang Bapor Tabo ay sumsagisag sa_______.

A. Uri ng sasakyan noon.
B. Tiwaling pamamahala noon.
C. Pananaw ng mga Kastila sa Pilipino.
D. Pagwawalang-bahala ng pamahalaan.
2. Ang sapilitang paggawa na iminumungkahi ni Simoun ay tumutugon sa__.
A. Pagpapairal ng himagsikan.
B. Paglutas sa suliranin sa Ilog Pasig.
C. Pagsagot sa pangangailangan ng bayan.
D. Pagpapalaganap sa suliraning Pambansa
3. Nangingilag ang mga prayle at Don Custodio kay Simoun dahil sa___.
A. Ito ay mayaman C. Kaibigan ito ng Kapitan Heneral
B. Ayaw nila ng alahas nito D. Tutol ito sa kanilang panukala
4. Kapansin-pansin na ang mga estudyante ay parang ponogropo kung
tumugon. Ang parang ponogropo ay nangangahulugang_________.
A. Paulit-ulit magsalita C. Sumasagot nang tutuhanan
B. Nagsasalita nang di-naiintindihan D. Sagot ng sagot
5. Alin kaya ang dapat na ginawa ni Placido Penitente sa panlalait ng kanyang
propesor?
A. Mangatwiran C. Magdabog na lamang
B. Magsawalang-kibo D. Umalis ng walang paalam
6. Alin ang kahalagahan ng pagiging huwarang mag-aaral?
A. Pupurihin ng mga tao C. Magtatagumpay sa kinabukasan
B. Mabibigyan ng parangal D. Makatutulong sa guro
7. Ayon sa telegrama ng Kapitan Heneral, ang huhulihing tao na nagtatago
kina Padre Florentino ay si______.
A. Don Tiburcio B. Simoun C. Basilio D. Macaraig
8. Nang tanggapin ni P. Florentino ang telegrama mula sa tenyente ay
may_____si Simoun sa kanyang bahay.
A. Isang Araw B. Dalawang Araw C. Tatlong Araw D. Apat na Araw
9. Ang nag-aakalang siya ang darakpin ng mga guwardiya sibil.
A. Don Tiburcio B. Simoun C. Basilio D. Macaraig
10. Nang dumating si Simoun sa bahay ni Padre Florentino siya ay____.
A. Sugatan B. Mamatay na C. Malakas na malakas D. Walang malay

12
B. Panuto: Piliin sa loob ng kahon ang mga malalapit na kahulugan ng mga
salitang Kastila na nakaitim o nakadiin sa piling bahagi sa Kabanata 13 ng El
Filibusterismo.

A. pauyam na termino ni Padre Millon sa Espiritu Santo

B. pauyam na tawag sa pilosopo
C. pangkaraniwang aparatong pampatugtog
D. banal na sakramento
E. luhuran sa pagdarasal)
F. Samakatuwid
11. Parang ponograpo itong tumugon ng isang isinaulong leksiyon na ukol sa
salamin, bahagi nito, kauriang bubog o kalaing.
12. May mga kasangkapan sa pisika ngunit ito ay nakalagay sa isang aparador
na may salamin at nakasusi at kung gamitin man ay ipinakikita lamang sa
klase mula sa malayo tulad ng Santisimo ng Pare.
13. Ang pari ay lumuhod sa kanyang reclinatorio at nanalangin sa paanan ng
imahen ni Hesukristo at pagkatapos ay buong kabanalang kanyang inilapit
ang isang silyon sa maysakit, at tumalagang makinig.
14. Siya ang tinatanong ng propesor matapos na siya’y murahin at taguring
espiritu sastre.
15. "A... pilosopong metapisiko! Hindi mo ba alam na maaaring ang lumiban sa
klaseng iyon, saan man siya naroon, ay di rin nakaalam ng aralin?
Pilisopastro!" panunuya pa ng Pari.

Aking Tatayahin

A. Ang sumusunod na mga salita ay hiram natin sa wikang Kastila. Sa tulong ng

tsart na nasa ibaba, ibigay ang katumbas na salita sa Filipino at ang
kahulugan nito.

Mga Orihinal na Anyo Katumbas na Kahulugan

Salitang o Baybay salita sa Filipino
Hiram
1.Bintana Ventana
2. Hardin Jardin
3.Kwarto Cuarto
4. Pamilya Familia
5. Pari Padre

13
 B. Panuto: Suriin kung ang bawat bahagi ng akdang nabasa ay nagsasaad ng
pagkamakatotohanan kung iuugnay sa mga pangyayari sa kasalukuyan.
Isulat ang MK kung ito ay nagsasaad ng pagkamakatotohanan at DMK kung
hindi.

1. Pawang mga mayayaman at may pangalan ang mga nakasakay sa

ibabaw ng kubyerta. Walang karapatan ang mga mahihirap na tumuntong
sa nasabing parte ng bapor.
2. Ang galit ay kailanman hindi mababago ang mabait na puso kaya hindi
masisira ang anumang paghanga at paggalang na ibinibigay sa mga tao.
3. Ang matatapat at mababait ay nararapat na magtiis nang ang mga adhika
nila ay makilala at lumaganap.
4. Hindi maitutuwid ang mali sa paggawa ng isa pang pagkakamali.
5. Pakitunguhan nang maayos ang mga panauhin
6. Alamin ang buhay at pamumuhay ng ibang tao.
7. Salungatin ang isang gawain sa pamamagitan ng dahas.
8. Mananalig sa kapangyarihan ng Panginoon.
9. Tama lamang na umasa sa himala.
10. Maging matatag sa pagharap sa mga suliranin sa buhay.

C. Ibigay ang kahulugan ng mga matatalinghagang pahayag ng mga piling

tauhan sa nobela. Magbigay ng halimbawang karanasan na maiuugnay sa
pahayag.
11. “Pag-ibig lamang ang nakagagawa ng mga bagay na dakila. Ang
katubusan ay kabutihan; ang kabutihan ay pagpapasakit, ang
pagpapasakit ay pag-ibig”.
Padre Florentino

__________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________

12. “Nasaan ang kabataang naglalaan ng magagandang sandali, ng kanilang

mga pangarap at kasiglahan alang-alang sa ikabubuti ng kanilang bayan?
Saan naroon ang handang magpakamatay upang hugasan ng dugo ang
napakaraming pagkakasala? Upang karapatdapat ang pagpapakasakit
ito’y kailangang malinis at busila’.

Padre Florentino

__________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________
14
 Aking Karagdagang Magagawa

A. Ipaliwanag ang naging tugon ni Padre Florentino kay Simoun:

“Hindi maililigtas ng krimen at kasamaan ang mga dinumihan ng krimen at

kasamaan”.

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
B. Panuto: Ano ang pagkakatulad ng Bapor Tabo at ng ating Pamahalaan.

1.
2.
3.
4.
5.

15
 Susi sa Pagwawasto
Aking
Masusubukan

Aking A.
Aking Karagdagang Magagawa
Nalaman 1. D
1. A 2. C Mga posibleng kasagutan sa Gawain.
2. B
3. C 3. C
A. Hindi solusyon ang paggawa ng masama at paghihigante sa
4. C 4. B paglutas ng isang problema kung ilalagay mo sa iyaong sariling
5. C kamay ang hustisya. Maging positibo at mananalig sa Diyos na ang
5. B lahat ng karanasan at pangyayari sa buhay ay may dahilan. Huwag
6. B
6. C lang tayong mawalan ng pag-asa.
7. A
8. C 7. B B.
9. C 8. B
10. D
9. A
10. A
B. 1. Ang takbo ng Bapor Tabo ay kasim-bagal
nag pag-usad ng pamahalaan.
11. C
12. D 2. Ang mayayamang nakasakay sa ibabaw ng
kubyerta ay kagaya ng mga
13. E makapangyarihang naloklok sa puwesto ng
14. A pamahalaan.
15. B 3. Ang ating pamahalaan ay di- gaanong
mabilis ang pag-unlad tulad ng inaasahang
takbo ng Bapor Tabo.
4. Bumubuga ng maitim na usok ang Bapor
kasing-itim ng budhi ng mga kurakot na
opisyal ng ating pamahalaan.
5. Higit na kawawa ang mga nakasakay sa
ilalim ng kubyerta na pawang mahihirap
kaysa sa ibabaw at mayayamang prayle at
politico.

16
 Sanggunian

http://angelfilibusterismo.blogspot.com/2011/01/kabanata-xxxix.html
https://tl.wiktionary.org/wiki/Kategorya:Mga_salitang_Tagalog_na_hiniram_sa_Espanyol
https://www.tagaloglang.com/salitang-hiram-sa-kastila/
https://www.google.com/search?q=pagsasanay+sa+hiram+na+wikang+kastila&rlz=1C1VDKB_enPH
945PH945&tbm=isch&source=iu&ictx=1&fir=jGYsSrbsXmlJqM%252CQXcdnOenw6954M%252C_&v
et=1&usg=AI4_-kR7I6SPVCmtvTrFk06hbFq0wtfEOw&sa=X&ved=2ahUKEwjv15rCluHwAhXP-
GEKHQOuAxQQ9QF6BAgIEAE#imgrc=jGYsSrbsXmlJqM
https://brainly.ph/question/9717158
https://tl.wikipedia.org/wiki/El_filibusterismo
https://brainly.ph/question/11661529
https://www.wattpad.com/227858792-el-filibusterismo-buod-pahiwatig-ng-bawat-
kabanata/page/2
https://quizizz.com/admin/quiz/5fa7e8522b16b1001be7677e/el-filibusterismo-aralin-11-20
https://www.slideshare.net/dionesioable/modyul-6-unang-markahan-filiorig
https://www.slideshare.net/kyung2/el-filibusterismo-quizzes
https://www.wattpad.com/222724698-el-filibusterismo-buod-pahiwatig-ng-bawat-kabanata

17