Rozwiązania zadań – VADEMECUM Z MATEMATYKI „NOWA TERAZ MATURA”, Poziom podstawowy

14. Statystyka
14.1. Średnia arytmetyczna, średnia ważona
Zadanie 1
Korzystając ze wzoru na średnią arytmetyczną dla 𝑛 = 5, otrzymujemy:
132+96+111+109+122 570
𝑥= = = 114 [km]
5 5

Odp. Średnia długość jednego odcinka trasy jest równa 114 km.

Zadanie 2
Korzystając ze wzoru na średnią arytmetyczną, obliczamy średnie arytmetyczne 𝑥I i 𝑥II dla każdego
z danych zestawów.
18+56+24+70 168
𝑥I = = = 42
4 4
18+56+𝑥+24+70 168+𝑥
𝑥II = =
5 5
Z warunków zadania:
1
𝑥I = 𝑥II
2
1 168+𝑥
42 = ∙ │ ∙ 10
2 5
420 = 168 + 𝑥
𝑥 = 420 − 168 = 252

Odp. 𝑥 = 252

Zadanie 3
Teatr MOWA SŁOWA otrzymał 2 noty po 1 punkcie, 8 not po 2 punkty i 5 not po 3 punkty – łącznie 15 not.
Obliczamy średnią ocenę, korzystając ze wzoru na średnią arytmetyczną.
2∙1+8∙2+5∙3 33
𝑥= = = 2,2 [pkt]
15 15

Odp. Grupie teatralnej przyznano 2,2 punktu.

Zadanie 4
Korzystamy ze wzoru na średnią ważoną zestawu danych: 15, 18, 20, 14 z wagami odpowiednio: 0,2; 0,6;
0,5; 0,3.
0,2∙15+0,6∙18+0,5∙20+0,3∙14 3+10,8+10+4,2 28 280 35 km
𝑥𝑤 = = = = = = 17,5 [ ]
0,2+0,6+0,5+0,3 1,6 1,6 16 2 h

km
Odp. Średnia prędkość wyniosła 17,5 .
h

Zadanie 5
Obliczamy sumę początkowych 15 rzutów.

1
Rozwiązania zadań – VADEMECUM Z MATEMATYKI „NOWA TERAZ MATURA”, Poziom podstawowy

15 ∙ 3,4 = 51
51+5
Średnia wszystkich wyników to = 3,5.
16

Odp. Średnia wzrosła o 0,1 (do 3,5).

14.2. Mediana, dominanta

Zadanie 1
Porządkujemy niemalejąco masy kostek masła (podane w gramach).
196, 196, 196, 197, 197, 198, 199, 199, 199, 200, 200, 200, 201, 201, 201, 201, 202, 202, 203, 204
200+200
Mediana: = 200
2
Dominanta: 201
Średnia arytmetyczna:
3∙196+2∙197+198+3∙199+3∙200+4∙201+2∙202+203+204 3992
𝑥= = = 199,6
20 20

Odp. mediana: 200, dominanta: 201, 𝑥 = 199,6

Zadanie 2
Wszystkich liczb w zestawie jest 9, więc po uporządkowaniu ich niemalejąco mediana jest na piątym
miejscu.
Porządkujemy niemalejąco osiem liczb, których wartość jest znana: 9, 9, 12, 14, 14, 18, 19, 20.
Jeśli 𝑘 < 14, to medianą będzie liczba 14 znajdująca się w zestawie danych na czwartym miejscu; jeśli
𝑘 ⩾ 14, to medianą będzie również liczba 14.
Oznaczamy medianę symbolem 𝑀: 𝑀 = 14.
Wyznaczamy średnią arytmetyczną dziewięciu liczb zestawu danych.
2∙9+12+2∙14+18+19+20+𝑘 115+𝑘
𝑥= =
9 9
Z informacji podanych w zadaniu wiemy, że 𝑥 = 𝑀 + 1.
Zapisujemy równanie.
115+𝑘
= 14 + 1
9
115 + 𝑘 = 9 ∙ 15
𝑘 = 20

Odp. 𝑘 = 20

Zadanie 3
Każda z liczb zestawu 𝑍1 : 13, 1, 14, 8, 5, 7 występuje jeden raz, więc jeśli dominantą w zestawie 𝑍2 po
dopisaniu dwóch liczb jest 10, to znaczy, że dopisano dwie liczby 10.
Zatem w zestawie 𝑍2 zapisujemy niemalejąco liczby: 1, 5, 7, 8, 10, 10, 13, 14.
8+10
Medianą tego zestawu jest liczba = 9.
2

Odp. Medianą zestawu 𝑍2 jest liczba 9.

2
Rozwiązania zadań – VADEMECUM Z MATEMATYKI „NOWA TERAZ MATURA”, Poziom podstawowy

Zadanie 4
Zapisujemy wyniki – numer kuli i liczbę wyników.
Numer kuli: 1 2 3 4 5 6 7 8 9
Liczba wyników: 5 8 4 7 6 6 10 8 6
a) Dominanta: 7
b) Mediana:
liczba na 30 miejscu: 5
liczba na 31 miejscu: 6
5+6 1
mediana: =5
2 2
5∙1+8∙2+4∙3+7∙4+6∙5+6∙6+10∙7+8∙8+6∙9 5+16+12+28+30+36+70+64+54 315 1
c) 𝑥 = = = =5
60 60 60 4

1 1
Odp. a) 7 b) 5 c) 5
2 4

14.3. Wariancja, odchylenie standardowe

Zadanie 1
Obliczamy średnią arytmetyczną zestawu danych.
4,26+4,22+4,18+4,20+4,24+4,28 25,38
𝑥= = = 4,23 [zł]
6 6
4,262 +4,222 +4,182 +4,202 +4,242 +4,282 107,3644
𝜎2 = − 4,232 = − 17,8929 ≈ 0, 0117 [zł2 ]
6 6
𝜎 ≈ √0,00117 ≈ 0,034 [zł]

Odp. 𝜎 ≈ 0,034 zł

Zadanie 2
Porządkujemy dane niemalejąco.
2, 2, 2, 2, 3, 3, 4, 5, 6, 6
Obliczamy średnią arytmetyczną liczby nieobecnych osób.
4∙2+2∙3+4+5+2∙6 35
𝑥= = = 3,5
10 10
a) Obliczamy wariancję.
4(2−3,5)2 +2(3−3,5)2 +(4−3,5)2 +(5−3,5)2 +2(6−3,5)2
𝜎2 = =
10
4∙2,25+2∙0,25+0,25+2,25+2∙6,25 9+0,5+0,25+2,25+12,5 24,5
= = = = 2,45
10 10 10
b) 𝜎 = √2,45 ≈ 1,57

Odp. a) 𝜎 2 = 2,45 b) 𝜎 ≈ 1,57

Zadanie 3
0, 0, 0, 0, 0, 0, 𝑚, 𝑚 – zestaw danych
𝜎=3
Wyznaczamy średnią arytmetyczną danych.
6∙0+2𝑚 2𝑚 𝑚
𝑥= = =
8 8 4
𝑥12 +𝑥22 + …+𝑥𝑛
2
2
Wyznaczamy wariancję, korzystając z wzoru 𝜎 2 = −𝑥 .
𝑛

3
Rozwiązania zadań – VADEMECUM Z MATEMATYKI „NOWA TERAZ MATURA”, Poziom podstawowy

6∙02 +2∙𝑚2 𝑚 2 𝑚2 𝑚2 3𝑚2

𝜎2 = −( ) = − =
8 4 4 16 16
3𝑚2 √3|𝑚|
𝜎=√ =
16 4
Zapisujemy równanie.
√3|𝑚| 4
=3│∙
4 √3
3∙4
|𝑚| =
√3
|𝑚| = 4√3
𝑚 = −4√3 lub 𝑚 = 4√3

Odp. 𝑚 = −4√3 lub 𝑚 = 4√3