Bildiriler Kitabı TMMOB Metalurji ve Malzeme Mühendisleri Odası Eğitim Merkezi

Biyel Kolları İçin Yüksek Mukavemetli Yeni Mikroalaşımlı Çelik

•
New High Strength Microalloyed Steel for Connecting Rods
İsmail İrfan Ayhan¹, Nurten Başak Dürger¹, Bertan Parmaksızoğlu¹, Ersoy Erişir²
¹Çemtaş Çelik Makine Sanayi ve Ticaret A.Ş., Ar-Ge Merkezi, Bursa, Türkiye
²Kocaeli Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Bölümü, Kocaeli, Türkiye
³OBER Ar-Ge Teknolojileri İmalat San. ve Tic. Ltd. Şti, Kocaeli, Türkiye

Abstract 1. Giri

In this study, a new type of high strength pearlitic
steel was designed for connecting rods. Vanadium
microalloyed high carbon laboratory meltings were
studied in hot forged condition. The effects of Mn
and Cr content on the microstructural
characteristics and mechanical properties were
investigated. Light microscope, scanning electron
microscope, tensile tests and hardness
measurements were performed. Newly designed
microalloyed steel has 100% pearlitic
microstructure. The results indicate that new type of
pearlitic steel has nano sized pearlite lamellar
spacing. Nano pearlitic microstructure lead to
higher strength and acceptable ductility for
splittability compared to commercial C70S6 grade.
New designed steel showed 1183 MPa tensile
strength, 742 MPa yield strength, 9,2% elongation
and 11% reduction of area after hot forging and still
air cooling.
Özet
Bu çalı mada, biyel kolunda kullanılmak üzere yeni
bir yüksek mukavemetli perlitik çelik ala ımı
geli tirilmi tir. Vanadium mikro-ala ımlandırılmı
laboratuvar ölçekli dökümlere sıcak dövme i lemi
uygulanmı tır. Mn ve Cr’un mikroyapısal
karakteristik ve mekanik özelliklere etkisi ortaya
konmu tur. I ık mikroskobu ve taramalı electron
mikroskubu ile mikroyapısal karakterizasyon,
çekme testi ve sertlik ölçümleri ile mekanik
karakterizasyon gerçekle tirilmi tir. Yeni
geli tirilen mikroala ımlı çelik %100 perlitik
yapıya sahiptir. Sonuçlar yeni perlitik çelik
ala ımında lamellar arası mesafenin nano boyutlu
oldu unu göstermektedir. C70S6 ile
kıyaslandı ında, nano perlitik mikroyapı, yeni
ala ımda daha yüksek mukavemet ve kırılabilme
özelli i için kabul edilebilir süneklik de erleri
sa lamı tır. Yeni ala ım 1183 MPa çekme
mukavemeti, 742 MPa akma mukavemeti, %9,2
uzama ve %11 kesit daralması göstermi tir.
Günümüzde ba ta binek otomobiller olmak üzere
yeni nesil dizel araçlarda kullanılan motorların çok
daha uzun ömürlü ve yüksek performanslı
olması beklenmektedir. Bu nedenle biyel kolu ve
krank mili gibi parçalar için çok daha yüksek
mukavemetli çeliklere ihtiyaç duyulmaktadır.
Motor performanslarının arttırılması ile ilgili
çalı maların yanı sıra otomotiv endüstrisinde yakıt
tüketimi ve karbon emisyonu ile ba lantılı olarak
araç a ırlı ına çok daha fazla önem verilmeye
ba lanmı tır. Günümüzde halen araç a ırlı ının
%60'ını vasıflı çelik parçalar olu turmaktadır. Bu
nedenle, yüksek mekanik özelliklere sahip
çeliklerin geli tirilmesi araç performansını
arttırırken, parça tasarımında da daha ince kesitlerin
kullanabilmesine olanak sa lamaktadır. Son
çalı malar yüksek mukavemetli çeliklerin kullanımı
ile biyel kolu tasarımının optimize edilmesi
sayesinde % 27’ye kadar a ırlık azaltmanın
gerçekle tirilebilece ini göstermektedir [1].
Çemta yeni nesil yüksek mukavemetli biyel
kollarının ihtiyaçlarını kar ılamak için Cargem®
HC1200 ala ımını geli tirmi tir. Bu çalı mada yeni
geli tirilen çeli in mikroyapısal karakterizasyonu
ve mekanik testleri gerçekle tirilmi tir. Elde edilen
sonuçlar geleneksel olarak kullanılan C70S6 çeli i
ile birlikte de erlendirilmi tir.
2. Deneysel Çalımalar
Yeni tasarlanan Cargem® HC1200 ala ımı ve
C70S6 çeli i laboratuvar ölçekli indüksiyon
oca ında 9 kg’lık 80X80180 mm ingotlar halinde
üretilmi tir. Deneysel çeliklerin kimyasal analizi
Tablo 1’de sunulmu tur. Daha sonra 80X80X55
mm boyutlarında parçalara ayrılan ingotlar elektrik
fırınında 1200°C’de 30 dk östenitlenmi ve
ardından sıcak ön ekillendirme ile 45X50X150
mm boyutlarına getirilmi tir. Sıcak ön
ekillendirilmi numuneler i lenerek 40 mm çap
145 mm boyutlarına getirilmi tir. Elde edilen

819
19. Uluslararası Metalurji ve Malzeme Kongresi | IMMC 2018
UCTEA Chamber of Metallurgical & Materials Engineers’s Training Center Proceedings Book

yuvarlak kesitli çubuklar indüksiyon fırınında

1260-1300°C aralı ına ısıtılmı ve 1240-1245°C’de
sıcak dövme ilemi ile taslak biyel haline
getirilmitir (ekil 1). Taslak biyel parçalar sıcak
dövme sonrası durgun havada so utulmutur.
Taslak biyel parça üzerinde gövde bölgesi so uma
hızı 800-500°C arasında K tipi termokupl ile
ölçülmü olup 1°C/s’dir.
Dövme sonrası mikroyapısal karakterizasyon ıık
mikroskobu (Nikon-Epithot 200) ve SEM (15 kV,
Jeol 6060) ile gerçekletirilmitir. Da layıcı olarak
%2 Nital kullanılmıtır. Ferrit-perlit faz hacim
oranları ImageJ görüntü analiz programı ile
belirlenmitir. Dövme sonrası mekanik özelliklerin
belirlenmesi için çekme testi ve Vickers sertlik
testleri uygulanmıtır. Çekme testleri için kullanılan
numuneler taslak biyel kolu parçaların gövde
bölgesinden çıkarılmıtır.
C70S6 718,6 728,1 733,6
Mikroyapısal karakterizasyon çalımalarında ayrıca
lameller arası mesafe ( ) rasgele seçilen perlit
kolonilerinden üçer adet ölçüm alınarak yapılmıtır.
Her alaımdan toplamda 96 adet ölçüm
gerçekletirilmitir. Önceki östenit tane boyutu
ölçümü için iki farklı alaıma ait numuneler
860°C’de 30 dakika bekletilmi ve ardından su
verilmitir.
Çelik kimyasal kompozisyonlarında sıcaklı a ba lı
gerçekleen faz dönüümleri ThermoCalc
hesaplamalı termodinamik yazılımı ile
incelenmitir.
3. Sonuçlar ve Tartıma
C70S6 çeli i numunesine ait ıık mikroskobu
görüntüleri ekil 2’de verilmitir. Ferritik perlitik
mikroyapıya sahip bu alaım %94,90 perlit ve
%5,10 ferrit içermektedir. Ferrit, östenit tane
sınırlarında (proötektoid) ve tane içlerinde
gözlemlenmitir. Tane içlerinde gözlemlenen
ferritin MnS kalıntıları etrafında çekirdeklendi i
görülmektedir. Cargem® HC1200 alaımında ise
%100 perlitik yapı elde edilmitir. Tane sınırlarında
proötektoid sementit oluumu gözlemlenmemitir.

ekil 1. Üretilen alaımlarda sıcak dövme “sonrası

taslak biyel parçalar.

Tablo 1. Üretilen alaımların kimyasal analizleri ve

ThermoCalc ile hesaplanmı kritik
dönüüm sıcaklıkları.

Kimyasal Kompozisyon
C Si Mn Cr V N
(%) (%) (%) (%) (%) (ppm)
Cargem® ekil 2. C70S6 (a-100X, b-500X) ve Cargem®
0,80 0,22 0,98 0,60 0,11 60
HC1200 HC1200 (c-100X, d-500X) alaımlarına ait
C70S6 0,69 0,23 0,53 0,06 0,03 100 dövme sonrası ıık mikroskobu görüntüleri
%2 Nital.
Dönüüm Sıcaklıkları
A1b A1e Acm/A3 ekil 3’te C70S6 ve Cargem® HC1200
(°C) (°C) (°C) kalitelerinde perlit kolonilerinin taramalı elektron
Cargem® mikroskop görüntüleri verilmektedir. ekil 3’te
718,6 733,7 799,5
HC1200
genel olarak sunulan mikroyapılarda C70S6
alaımında yine proötektoid ferrit oluumu

820 IMMC 2018 | 19 th International Metallurgy & Materials Congress

Bildiriler Kitabı TMMOB Metalurji ve Malzeme Mühendisleri Odası Eğitim Merkezi

gözlenirken, Cargem® HC1200 ala ımında ise

proötektoid sementit olu umu görülmemektedir.
Ayrıca C70S6 çeli inde perlit lamellerinin
Cargem® HC1200 ala ımına göre daha kaba
boyutlu oldu u görülmektedir. ekil 4’de iki
ala ımın lameller arası mesafe da ılımı
bulunmaktadır. Cargem® HC1200 ala ımında perlit
lamelleri arasındaki mesafe ortalama 154 nm iken
C70S6 çeli inde ortalama 187 nm olarak
ölçülmü tür. Lameller arası mesafenin azalmasında
Cr elementinin etkili oldu u bilinmektedir [2-4].
Mn elementinin etkisi ile ilgili ise literatürde farklı
görü ler bulunmaktadır. Genel olarak elementlerin
perlit lamelleri arasındaki mesafeye etkisi E itlik 1
ile açıklanmaktadır [3]. Bu e itli e göre ötektoid
dönü üm sıcaklı ının (Te-A1e) artması a ırı-
so uma’nın ( T) artmasına neden olmakta ve bu da
lameller arası mesafeyi azaltmaktadır.

𝜆𝜎𝑉𝑚 𝐻
𝑇𝑒𝑇𝑒𝑃𝑠𝜎𝑉𝑚 𝐻 𝑇𝑎 𝑇















Burada  lameller arası mesafe, ferrit sementit

arayüzey enerjisi, Vm perlit molar hacmi,  H perlit
dönü ümündeki entalpi de i imidir. Cr miktarının
artması Te’yi arttırmakta ve lameller arası mesafeyi
daraltmaktadır. Mn ise Te’nin azalmasına ve
lameller arası mesafenin artı ına neden olmaktadır. ekil 3. C70S6 (a, c ve e) ve Cargem® HC1200 (b,
Farklı çalı malarda ise Mn’ın lameller arası d ve f) ala ımlarına ait dövme sonrası SEM
mesafeyi azalttı ı belirtilmektedir [5, 6]. görüntüleri- %2 Nital.

ki ala ım birbirleri ile kıyaslandı ında Cr ve Mn

miktarındaki farklılıkların lameller arası mesafenin
de i iminde etkili olabilece i dü ünülmektedir. ki
ala ımın hesaplanmı ötektoid dönü üm sıcaklıkları
(Te) arasında küçük bir fark olu sa da lameller arası
mesafenin de i imde etkili oldu u görülmektedir.
Dövme sonrası mekanik özellikler Tablo 2’de
verilmektedir. Çekme ve akma mukavemeti
sırasıyla 1183 ve 742 MPa olan Cargem® HC1200
kalitesi C70S6 kalitesine göre daha yüksek
mukavemet göstermektedir. Mukavemetteki artı C
miktarının fazla olmasıyla %100 perlitik yapının
elde edilmesi ve perlit lamelleri arasındaki
mesafenin daha dü ük olması ile açıklanabilir. Aynı
zamanda V mikroala ım elementine ait so uma
sırasında olu an V(C,N) çökeltilerinin mukavemet
artı ına neden oldu u bilinmektedir [6].

Literatüre göre perlit lamelleri arasındaki mesafe ve

mukavemet arasındaki ili ki Hall-Petch yakla ımı
ile açıklanmaktadır [7-9]. Hall-Petch yakla ımına
göre lameller arası mesafede azalmanın
gerçekle mesi malzemenin mukavemetini
arttırmaktadır. C miktarının yanında lameller arası

821
19. Uluslararası Metalurji ve Malzeme Kongresi | IMMC 2018
UCTEA Chamber of Metallurgical & Materials Engineers’s Training Center Proceedings Book

mesafenin farklı olması Tablo 2’de sunulan perlit

mikrosertlikleri arasındaki farkı açıklamaktadır.

ekil 4. SEM görüntüleri kullanılarak rastgele

seçilen perlit kolonilerinden elde edilmi
lameller arası mesafe da ılımı.

Tablo 2. Üretilen ala ımların dövme sonrası

mekanik özellikleri.
Perlit
Rm Re A L  Mikro
Alaım [Mpa] [Mpa] [%] [%] [nm] Sertlik
[HV]

Cargem® ekil 5. Cargem® HC1200 (a-500X) ve C70S6 (b-

HC 1200 1183 742 11 9,2 154 388
500X) kalitesine ait önceki östenit taneleri
C70S6 939 542 13 8,2 187 280 ısık mikroskobu görüntüleri.
4. Sonuç

Süneklik ve tokluk de erleri genellikle malzemenin
önceki östenit tane boyutu ile ili kilendirilmektedir
[10-13]. Cargem® HC1200 ala ımı daha yüksek
mukavemet de erleri sunmasına kar ılık süneklik
de erlerine bakıldı ında her iki çelikte de benzer
kesit daralması ve uzama de erleri görülmektedir.
Bu önceki östenit tane boyutu ile ili kilidir. ekil
5’te de görüldü ü gibi Cargem® HC1200 ala ımı
daha ince bir tane boyut da ılımı sunmaktadır.
Yapılan önceki östenit tane boyutu ölçümlerine
göre tane boyutları ASTM standartlarına göre
Cargem® HC1200 ala ımında 9 iken C70S6
ala ımında 7 olarak belirlenmi tir. Daha küçük
önceki östenit tane boyutu ile daha küçük boyutlara
sahip perlit kolonileri elde edildi i ekil 3’te de
görülmektedir. Önceki östenit tane boyutlarındaki
farklılı ın Cargem® HC1200 içeri indeki
vanadyumun so uma sırasında olu turabilece i
karbür veya nitrürlerden kaynaklandı ı
dü ünülmektedir.
• Yapılan çalı malar sonucunda yeni
geli tirilen Cargem® HC1200 ala ımının
yeni nesil biyel kollarının ihtiyacını
kar ılayabilecek yüksek mukavemet ve
kabul edilebilir süneklik de erlerine sahip
oldu u ortaya konulmu tur.
• V, Mn ve Cr ala ım elementleri ile perlit
lamelleri arası ortalama mesafesi 154 nm
boyutlarında elde edilmi tir.
• V ilavesi ile önceki östenit tane boyutunun
ince olması sayesinde daha ince boyutlu
perlit kolonileri elde edilmi tir. Bu da daha
yüksek mukavemete ra men sünekli in
korunmasını sa lamı tır. Kırılarak
ayrılabilme özelli i projenin ilerleyen
a amalarında karakterize edilecek olup,
süneklik de erlerinin ticari olarak
kullanılan C70S6 ala ımı ile benzer olması
Cargem® HC1200 ala ımında iyi kırılarak
ayrılabilme özelli i gözlemlenece ini
göstermektedir.

Teekkür

Bu çalı ma Kanca A. . firması ile beraber

yürütülmekte olup 3161037 proje numarası ile
TÜB TAK tarafından finanse edilmi tir.

822 IMMC 2018 | 19 th International Metallurgy & Materials Congress

Bildiriler Kitabı TMMOB Metalurji ve Malzeme Mühendisleri Odası Eğitim Merkezi

Referanslar

[1] P. Clarke, M. Green and R. Dolman, 4th

International Conference on Steels in Cars and
Trucks (2014), 442-449.
[2] M. Wang, F. Zhang and Z. Yang, Materials
Science and Technology, 33 (2017) 1673-
1680.
[3] M. Honjo, T. Kımura and K. Hase, ISIJ
International, 56 (2016) 161-167.
[4] C. Capdevilla, F. G. Caballero, C. Garcia de
Andres, Neural Network Model for Isothermal
Pearlite Transformation. Part I: Interlamellar
Spacing, ISIJ International, Vol. 45 (2005),
No. 2, 229-237.
[5] L. Kong, Y. Liu, Y. Song, J. Liu, S. Li, Y.
Liang, Y. Zheng, W. Cui, The influence of
manganese on kinetics of austenitization of the
Fe-Mn-C ternary alloys, Mechanika Vol. 23
(2017), 291-297.
[6] Y. Li, D. J. Milbourn, Vanadium
Microalloyed Forging Steel, Proceeding of the
2nd International Symposium on Automobile
Steel (2013), 47 – 54.
[7] A.R. Marder, B.L. Bramfitt, Metal Trans A 7
(1976) 365-372.
[8] M. Dollar, M. Bernstein and AW Thompson,
Acta Matell 36 (1988) 311-320.
[9] M. Kazeminezhad, A. Karimi Taheri, Mater.
Des. 24 (2003) 415-421.
[10] J. Toribio, B. Gonzalez, J.C. Matos and F.J.
Ayaso, Metals, 6 (2016).
[11] M.G.M.F. Gomes, L.H. Almedia, L.C.F.C
Gomes, Mater.Charact. 39 (1997) 1-14.
[12] C.M. Bae, W.J. Nam, C.S. Lee, Scr. Mater.,
41 (1999) 605-610.
[13] J.J. Lewandowski, A.W. Thompson, Metall.
Trans., 17A (1986) 461-472.

823
19. Uluslararası Metalurji ve Malzeme Kongresi | IMMC 2018