Συστήματα Ηλεκτρικής Ενέργειας

Τριφασικά κυκλώματα
Γιατί τριφασική τάση;
 Υπάρχουν μεγάλα φορτία που χρειάζονται τριφασική τάση (π.χ.
κινητήρες που χρειάζονται σταθερή ροπή).

 Μπορούμε να πάρουμε περισσότερη ισχύ ανά μονάδα βάρους

από μια τριφασική μηχανή παρά από μια μονοφασική.

 Η ισχύς που μεταφέρεται σε ένα τριφασικό σύστημα είναι

πάντοτε σταθερή και όχι εναλλασσόμενη όπως σε ένα
μονοφασικό σύστημα.

 Χρειαζόμαστε λιγότερη μάζα καλωδίου για τη μεταφορά

τριφασικής ισχύος.

1
 Τριφασικά κυκλώματα
Συμμετρικό τριφασικό σύστημα
ia

ib

Vm  120 2 ic

Στιγμιαία τιμή τάσης

Στιγμιαία τιμή ρεύματος
van (t )  Vm cos( t )(V )
ia(t)  I m cos(ω t  θ)
vbn (t )  Vm cos( t  120)(V )
i (t)  I m cos(ω t  θ 120 )
b vcn (t )  Vm cos( t  240)(V )
ic(t)  I m cos(ω t  θ  240 )
ia (t )  ib (t )  ic (t )  0 v an (t )  vbn (t )  vcn (t )  0

van(t)=vφ(t)=vp(t) φασική τάση (τάση μεταξύ φάσης α και ουδέτερου)

vab(t)=vπ(t)=vL(t) πολική τάση (τάση μεταξύ φάσης α και φάσης b)
2
Τριφασικά κυκλώματα
van (t )  VM cos t 
vbn (t )  VM cos t  120
vcn (t )  VM cos t  240  VM cos t  120

3
 Τριφασικά κυκλώματα
Διανυσματικό διάγραμμα φασικών τάσεων

Θετική ακολουθία (abc) Αρνητική ακολουθία (acb)

Van | V p | 0 Van | V p | 0
Vbn | V p |   120 Vbn | V p | 120
Vcn | V p |   240 | V p | 120 Vcn | V p | 240
4
Τριφασικά κυκλώματα
Σύνδεση πηγών
Κατά αστέρα (Υ) Κατά τρίγωνο (Δ)

Σύνδεση φορτίων
Κατά αστέρα (Υ) Κατά τρίγωνο (Δ)

5
 Τριφασικά κυκλώματα
Φασικά και πολικά μεγέθη
Φασικά ονομάζονται τα μεγέθη που αναφέρονται σε κάθε κλάδο της τριφασικής
συνδεσμολογίας
Φασική τάση είναι η τάση στα άκρα κάθε πηγής (Van, Vbn, Vcn)
Φασικό ρεύμα είναι το ρεύμα που διαρρέει κάθε πηγή (Ina, Inb, Inc, Iab, Ibc, Ica)
Πολικά ονομάζονται τα μεγέθη που αναφέρονται στους ακροδέκτες της πηγής
(ή στις γραμμές σύνδεσης με το φορτίο)
Πολική φάση είναι η τάση μεταξύ δύο φάσεων (Vab, Vbc, Vca)
Πολικά ρεύματα είναι τα ρεύματα που διαρρέουν τις γραμμές (Ia, Ib, Ic)
(Για τις συνδέσεις φορτίων τα φασικά και πολικά μεγέθη ορίζονται ανάλογα)

Ia (=IL) + a Ia
Vab+ Vca(=VLL) -
Ib (=IL) +
a + Inb (If b - Ica Vab(=VLL)
Van +
Vbn +
- - + - Iab
-
Ina (If n Vbc Vca Ibc b
- c
- - + Ib
Vcn + Vbc(=VLL)
+ Ic (=IL)
Inc (If
c Ic 6
Τριφασικά κυκλώματα

7
 Τριφασικά κυκλώματα
Πηγή σε συνδεσμολογία αστέρα (Υ)

- Συμμετρικό σύστημα
If + Vab
+ Van | V p | 0
+ Van + Vbc - Ia (=IL)
Vbn | V p |   120
- - Vbn φορτίο
Vcn | V p |   240
- n Vca
Vcn
+
- + Ic Van  Vbn  Vcn  0
Πολικές τάσεις
V  V  V  |V |0  |V |  120  |V |1  ( cos120  j sin 120 )
ab an bn p p p
 1 3

 |V|  |V |   j   3|V |30
p p
 2 2  p

Vab  Van  Vbn  3|V p|30  3Van  30

Vbc  Vbn  Vcn  3|V p|  90  3Vbn  30
Vca  Vcn  Van  3 V p   210  3Vcn  30 8
 Τριφασικά κυκλώματα
Διανυσματικό διάγραμμα φασικών και πολικών τάσεων
Σύνδεση σε αστέρα (Υ)

Vcn
Vca Vab

30°
-Vbn
120° Van

Vbn

Vbc

Van | V p | 0 Vab  Van  Vbn  3Van  30

Vbn | V p |   120 Vbc  Vbn  Vcn  3Vbn  30
Vcn | V p |   240 Vca  Vcn  Van  3Vcn  30 9
 Τριφασικά κυκλώματα
Πηγή σε συνδεσμολογία τριγώνου (Δ)
Ic
A Ia
Ica
VA - I +
ca VB
+ φορτίο
I bcI - ab
C B Iab
- + Ib
VC Ib Ia
Ibc
Ic
Ακολουθία ABC

VLL  V p
I L  3I p  30
VLL = Πολική τάση (VAB, VBC, VCA)
Vp = Φασική τάση συμπίπτει με την πολική
στο τρίγωνο (VA, VB, VC)
IL = Πολικό ρεύμα (ή ρεύμα γραμμής) (Ia, Ib, Ic)
Ip = Φασικό ρεύμα (Iab, Ibc, Ica)
10
 Τριφασικά κυκλώματα
Φορτίο επαγωγικό σε συνδεσμολογία τριγώνου (Δ) – Ακολουθία ABC

11
 Τριφασικά κυκλώματα
Φορτίο επαγωγικό σε συνδεσμολογία τριγώνου (Δ) – Ακολουθία ABC
Διανυσματικό διάγραμμα φασικών (IAB, IBC, ICA) και πολικών (IA, IB, IC) ρευμάτων

Ακολουθία ABC

Επίσης το μέτρο της τάσης στα άκρα κάθε

κλάδου του φορτίου (φασική τάση στο φορτίο)
ισούται με την πολική τάση , δηλαδή |Vπ| = |Vp|
12
 Τριφασικά κυκλώματα
Φορτίο επαγωγικό σε συνδεσμολογία τριγώνου (Δ) – Ακολουθία ABC
Παράδειγμα :

13
 Τριφασικά κυκλώματα
Φορτίο χωρητικό σε συνδεσμολογία αστέρα (Υ) – Ακολουθία CBA

14
 Τριφασικά κυκλώματα
Φορτίο χωρητικό σε συνδεσμολογία αστέρα (Υ) – Ακολουθία CBA

15
 Τριφασικά κυκλώματα
Φορτίο χωρητικό σε συνδεσμολογία αστέρα (Υ) – Ακολουθία CBA
Παράδειγμα:

16
 Τριφασικά κυκλώματα
Φορτίο χωρητικό σε συνδεσμολογία αστέρα (Υ) – Ακολουθία CBA
Παράδειγμα:

17
 Τριφασικά κυκλώματα
Μετατροπή από Δ σε Υ σύνδεση - Τάσεις

 VLL
V
 an    30
Vab  VLL0  
3
  VLL
Vbc  VLL -120    bn
V    150 
 VLL120    3
Vca   VLL
V
 cn  90
 3
Παράδειγμα

Van  24030

Vbn  240  90 Vab  3 | V p | 30
V  240150
 cn 18
 Τριφασικά κυκλώματα
ΙΣΧΥΣ
ΣΥΝΔΕΣΜΟΛΟΓΙΑ ΑΣΤΕΡΑ

19
 Τριφασικά κυκλώματα
Συμμετρικό σύστημα

ia (t )  I M cos t   
ib (t )  I M cos t    120
ic (t )  I M cos t    240

20
 Τριφασικά κυκλώματα

van (t )  VM cos t  ia (t )  I M cos t   

vbn (t )  VM cos t  120 ib (t )  I M cos t    120
vcn (t )  VM cos t  240 ic (t )  I M cos t    240

Στιγμιαία ισχύς σε κάθε φάση:

pa (t )  van (t )ia (t )  VM cos  t I M cos  t   

Με χρήση της ταυτότητας cos( ) cos(  )  12 cos(   )  12 cos(   )

Η στιγμιαία ισχύς είναι σταθερή

21
 Τριφασικά κυκλώματα
Στιγμιαία τριφασική ισχύς p(t )  pa (t )  pb (t )  pc (t )

p(t )  van (t )ia (t )  vbn (t )ib (t )  vcn (t )ic (t )

cos  t cos( t   ) 
p(t )  Vm I m  cos( t  120) cos( t  120   ) 
 cos( t  240) cos( t  240   )

cos   3Vrms I rms cos( )

VM I M
3
2

22
 Τριφασικά κυκλώματα
Τριφασική ισχύς
Η μιγαδική ισχύς στις τρεις φάσεις:

S 3f  P3f  jQ3f  S a  S b  S c
 Van I*a  Vbn I*b  Vcn I*c  3Vp I*p  3P  j3Q

23
 Τριφασικά κυκλώματα - Συνδεσμολογίες
Σύστημα τεσσάρων αγωγών (Υ-Υ)

Z Y = Z S + Z l + ZL

24
 Τριφασικά κυκλώματα - Συνδεσμολογίες
Σύστημα τριών αγωγών (Υ-Δ)

25
 Τριφασικά κυκλώματα - Συνδεσμολογίες
Σύστημα τριών αγωγών (Δ-Υ)

26
 Τριφασικά κυκλώματα - Συνδεσμολογίες
Σύστημα τριών αγωγών (Δ-Δ)

27
 Τριφασικά κυκλώματα
Σύστημα τεσσάρων αγωγών, μετρήσεις ανά φάση

IA PA
Phase A
A W

VAN V IB PB
Phase B
A W

VBN V
IC PC
Phase C
A W

VCN V
Neutral (N)

28
 Τριφασικά κυκλώματα

Σύστημα τριών αγωγών

PAB
Η τριφασική ισχύς IA
A W
Phase A

είναι το άθροισμα
των ενδείξεων των
VAB = VA - VB V
Phase B
δύο βαττομέτρων
(συνδεσμολογία Aron) VCB = VC - VB
V
Phase C

PT  PAB  PCB IC
A W
PCB

29
Βιβλιογραφία

Γ. Βαλαβάνης, 1Φ και 3φ σημειώσεις, 2005

Γ. Γιαννακόπουλος και Ν. Βοβός, Εισαγωγή στα Συστήματα
Ηλεκτρικής Ενέργειας, 2008.