Professional Documents
Culture Documents
النشاط الإداري
النشاط الإداري
ا ثا: ,
ا واع ا ط ا+داري
وا $رط ا1دار ص ا * و +ن :ا $رط ا1دار ا " 6ب ا1 6م ا $رط ا1دار
. ا
ا ط ب ا ول :
ا رط ا+دار ا
Aن Aأ راد ا ظ *+ا ظم ا"م و ط ا1داري ا " م أي ا و "رف أ
? واB 3ل ? ،و " ذ ك ن ا $رط ا1دار د ل ( إط ر ا وظ @ف ا د دو ، طر ا
ل ط Aا" و 6ق U 6أن ا $رط ا1دار وھو د ل +م 1ن د ده ،وا طB
ز و ا ز ا ذي رك ( ط ق وا A6ن ا ل أ وا ر د ( ا ة ا، + 1
? و وح ،و ذا ن ا Bت ا ( و ر ا &ظ *+ا ظم ا"م إ* د 1ن دد ا
( ھذا ا ل ھ( Bت ; +ر ددة 6واء 6 * +وى ا ھداف او ا $ط ت. +
(ا Gل ذ ك ا ط ا3داري * +ا " د ا وط ( ا ذي ر ?6ا وز ر ا ول وا وزراء و
ر . أو ا 3م و ر ?6ا " ل أو ا $أو ر@ س ا +ا
ا طبا: ,
ا رط ا+دار ا ( /
ن $ط ا راد ،و " د إ * " ا ظما"م ( د $رط ا1دار ا
ھو ن أھداف ا $رط ا1دار ا " ، د د د أھداف دودة درج 6ط إدار
ا D$ن ( ظ م ط ع ن ا ط +ت أو ل ن ا 1ت و ظ م ا " ل " ( BGض ا 1ت
ظ * +ا طرق ا " و ، ا " و ،و ذا ا $رط ا1دار ا ص ا" ا
ا 6ن .و ( $رط را ا "6ر و را ا 6ر ،وا $رط ا1دار ا
، * وص و د ل و ز +ن ا $رط ا1دار ا " ا1دار ا
ص ( ط ق دد ،ط ع ا 6ك ر 6ق ا1 " J 6ا $رع ن B
ا د د . BG
و ز ا ط ا1داري ا ص +ن ا ط ا1داري ا " م
.1و ود ص دد و وع ا ط ا1داري ا ص د وو وح .
ر وا د وا را . ددة 6 * +ل ا ن ل ا $رط ا1دار ا .2ا و@ 6ل ا " 6
ر و 1ن وص 6 * + +ل ا ا ط ا1داري ا ص .3ا " و ت ا ط (
. ?وف $ط ر ص نا تا 6& +رات و ، "6ر@ س ا 1 + إ
ا ثا ,ث:
و* ل ا ط ا+داري
دا ر ا $رط 6ب و@ 6ل ط ق + ف 6ط ت ا $رط ا3دار ا م ا " ودة إ رس
ا ظم أي إ دار وا+د + ا1دار ،و ذ ھذه ا دا ر إ +ن طر ق ا رارات ا ظ
أن ر 6ا $رط ا " م ،أو +ن طر ق ا رارات ا &رد Eدار د ر ر ص أو ا ، A
Aدأ ا $ر +و ذا ر ن $ط ا راد و ر م ذ ك ( م (; با ا3دار
@ . ا
ا ط ب ا+ول :
ط ا+داري ا و* ل ا و
ا درة D$ن ظ م دان " ن ن د ن ا $رط ظ
ف ا وص ا $ر " وا ھ(
ر و 6دھ وا " ا &راد أو زو + 1د ط ب ا " (
ا3دار 6 ،د إ ا 6ط ا1دار
.
وا رارات ا &رد ا رارات ا ظ
اءات ا ط ا دار ،وا ار ا ا دارة أو ا
) ('ث ھ #$ %ا ارات ا " ! ھ
* ا) ادي '8اث أ ")+) 4 7أو #023 ")+) 4 56 3أو ! 001ه أو
ا داري ھ - .! * $ +ھ ا دارة
; . 3 $ : #3 إ <= 1
@ و ? +ب أن در ھذا ا رار +ن ا3دارة ،أي 1ب أن در +ن ا 6ط ا $ر " أو ا
و +د ، ب أن ون إ ح +ن إرادة &ردة و ز ،و ذ ا رار 6 * +ل ا Gل،
Uآ Gر و إ $ 3ء أو "د ل أو ا > 3ء ،و 6م ا رارات ا3دار إ * رارات ظ
و رارات رد :
ط ا+داري : أو وا 0ا .1ا رارات ا " ظ
ط + Jا را 6م ا ظ ،وھ( ك ا ( در & ظ * +ا ظ م ا " م د و ? 1ا ، GBG
( ر@ س ا و و ا وزراء و " م "طف * +ھذه ا را 6م، ا و ذھ ا 6ط ا ظ
ط ق +ا وا@ Jا ط ( G رارات ا ط ا ( ذھ ا3دارة ،ن و* 6أ
ن ا ون ،أ ا $رط ا3دار ا و ھ( أ ل در نا ا $رق ،وا رارات ا ظ
G ،ل ذ ك ط ق ا وا ن ،و ط ق ا ظ ن ا رارات ا ظ ذ ھ( ا رى ا
ا" و . ز@ وا " ر ،و ن ا 6 ا "
م ا ط ا1داري ، ھ( أھم و 6 6د إ ا $رط ا1دار ( ر6 ا را 6م ا ظ
د "ض ،ا دف ردة و; ر $ و وا@ Jا ط ا1داري ھ( وا+د +و و و+
ب $رھ ( ا ر دة ظ م ا " م ،و * 6ب > ا 1زا أو ? ا $ط ا &ردي
ا ر ، 6ن +دم ا $ر " 1ب ا رار ا1داري أو $رو G ، ? +ل ذ ك وا@ Jظ م ا رور
: وا 6ر ھ( وا@ Jط إداري و د ا راد و ق ا طرق ا
@ . أو " ذك $ط ؤ ا ظر :وھو Aإ راء " ن أو د ر " ن
ن أ ل ا م $ط " ن. ول * +إذن ن ا 6ط ت ا رورة ا ا ذن :وھو
نأ لا ذ ون ا $ط ; ر وع ن ب إ ط ر ا 6ط ا " ا /ط ر :وھو +د
? ا د 6ور ن ب إ ط ر & ظ * +ا ظ م ا " م BG ،ق ا ظ ھر ا دا ر ا Bز
ا ھ ر و ط 6ر ا ظ ھرة ن أ ل ا ذ ا دا ر ا Bز . نا ا6طت
ط ا داري : -2ا رارات ا رد أو أوا ر ا
و +ن ا راد دد ن @ 6Dم ( * +رد ذا ? أو * + وھ( ا رارات ا درة ط
ر B 61ء * + " أو ا رار G ،ل ذ ك ا رار ا در " ن رد ( وظ & +و
ر ن ھذه ا رارات ا &رد أ را " ل ($ء ن أ ل ا &" ا " ،و د
ر 6 Aرة أو ا در دم زل أ ل 6وط ،و د در 1ع +ن +ل ($ء " ن
ت ا $رط ا3دار ا ( م +د ا ع +م ،أوا ر ا ط ا1داري ھذه " ر ن أھم ا
* ( ا3ذن أو ا ر أو ا ،Aو * 6دا ر ا &رد . وا6ط دا ر رد
ول 6ري * + و ف ا رار ا ظ ( +ن ا رار ا &ردي ن ث و ت 6ر ? ( ق ا راد،
ا راد ن ر $ Wره ،أ ا 6 ( Gري ( ق ا راد ذ ر Wإ B+م ?.
: ا طبا,
رط ا دار ا و* ل ا د
D ز ا & ذ ،د Aا راد +ن & ذ رارا & ذ رارا وإد Dإ ا3دارة
AاB 3ل ظ م ا " م ،وإ ر ھؤ1ء ا راد * +ا رام أ م ا ون ،وذ ك ا * و@ 6ل د
و ا درك ا ( Aا رام وات ا + 6دة و وات ا $رط و ا وات ا 6ا " 61
ط & ? + Jذ ا $ر أو ا & ذ ا ري ،و ( ھذا ا3ط ر ص ا دود ا و ،وھذا
" ت ا " و * +و ل 6ط ت ا $رط ا & ل 29ن ظ ر 15و ر 1958ا " ق
" 6ل ا وة ،إ 1أ ? ( أ ن Gرة د ا3دار ا ق ( &ر ق ا " ت ا 6أو ; ر ا 6
ذا ا د ل ،و ر;م ن ذ ك 6 Dط ت ا $رط ا3دار إ * ا & ذ ر 1د و
و دون اB 3ل ظ م ا " م دم زل ، رورة أو و ود ظروف ا" 6 ا ري ظرا
أ ل 6وط ا &وري و ; رھ ن ا G
إ 1أن ھذا ا & ذ د $روط :
ا & ذ ا @( رارات ا درة +ن ا3دارة & ذا ر دو ا وء .1أن ر ص ا ون إ
ا " 61ل ،أ إذا م ن ھ ك ص و ( ز ا & ذ Bق أن D ء ظرا إ* ا
إ ?.
( +ن ا & ذ * +ا +ر أن ا ون ز ا & ذ ا ري ( ھذه .2أن ون ھ ك ر ض وا ع
. ا
& ذ وھو " ( ا Bغ ا " ن وا " و .3ا Gت ا ع ا راد +ن ا & ذ وا+ط @ م ا دة ا
ر دة " و و رك ا رف ا 1ري م.
& ذ ا رار ا در +ن ا1دارة دو ا وء & ذ .4أ 1و د و 6أ رى ن ن B
ا ري.
و دون ( ط ب ا د ل ا &وري Kدارة و ود طر ا رورة ا وى ،أي .5
ا" . ا رورة وا " 61ل و ق ط ت ا اB 3ل ظ م ا " م A ،
ط ،ك ا $رط ا1دار و@ 6ل د ا1 إذن +د ر ض ا ط ون وا ن ا ظ
ن ط ا ظ م ا " م ا & ذ ا ري وا " 6ل ا وة ا " و .
ا " ذ ا 3ري
و +م ،إ 1أ ? و ( 1ت " و إ، @ G 6 ا ل ھو إ Gل ا راد رارات ا3دارة و
Aأي إ Bل أو ھ @ ت ا ط ا3داري ول ا وء إ * ا & د ا $ر و إ 6دام ا وة ا د
ء ،دث ھ +ن و * +إذن 6ق ن ا و اB 3ل ظ م ا " م دون ا $راط
"ل & ذ ا رارات ا ( درھ ر ،وھو ا3دارة م &6 6ط ت ا@ G 6
ن رض ا G 1ل ( ?" Jر ز &وق * +ا واط ن ، ا3دارة ك ا زا ا@ G 6
ء " ر ا و ون وم ? ون ت 6ؤو ء ،ن رارا دون ا وء
دأ ا م ا G1ت " ، ث +*+A ر ا1داري ا ذي 1د ل إ" 1د د+وى ا " ن
* +ن اد.*+
ا ةا ا "! ء ا
:ا 0 %ا C D ! - .دارة 2 :ل ا +ة 0 %و ! 4 A0.ارا!; و@ ? '%$ا % 3ع ا FGاد
#$ا 0H)Iع و ا +Jع ; 6أن ا +ة ' ! Iم إ 8 "F Iا Jورة وا M2 :Iل.
ا ث ا را : 4
ھ ت ا ط ا+داري
(. " د ا وط ( وا رى * +ا 6وى ا رس * +ا ھ كھ@ت
ا ط ب ا ول :
ت ا وط * ط ت ا رط ا+دار وط -ا
و ( ك ،و ا وز ر ا ول )ر@ س ا 6ط ت ا ط ا3داري * +ا 6وى ا ر زي " ود
،و ا وزراء 61د * +ا & ل 62ن ا د 6ور .
أ-ا ك
دد - . ت ( ھذا ا ت و أ م د 6ر ; 1992 1972ر " رف ? -وق
ر 6ا وز ر ا ول )ر@ س ا و ( . ا6ط ا ظ
+ع ا Nا #3 19 *Hا '+ :ر # 1996ا 5Mم Rن ا O.P : Qإداري N $و < -
ا 'وام و ا :Iار.
تو ت ا & ول 42 - 41ن ا د 6ور + 2011ت * +ا +دة د د ا -ر وع
وص . ذا ا ( ا ه و و Aر@ س ا و م ا ؤ 66ا
ت ا & ل 90ن ا د 6ور :أن ر@ س ا و ھو ا ذي رس ا 6ط ا ظ . -
Aا 6ط ت و * + 6 6Dا 6ط ا ظ ك & ? ا رس ا &" ( ا G 61ء أ (
6 ? Jط ا ط ا1داري ا & ل 35ن ا د 6ور 1996و ا & ل 59 ا ( &رد زاو
ن ا د 6ور .
ب -ر س ا )و
،و ? +ر@ س ر 6ا 6ط ا ظ و ب ا & ل 90ن ا د 6ور ق و ل ر@ س ا و
. رس ا $رط ا3دار ا " أو ا ا و
ف 1ت ا $رط ا3دار ر ط رارات ظ و در Bل $ر ? 6ط ا ظ
رس ا $رط ا3دار ا" ، ا" و ا6 د و 1ا BGث ،ا ن ا " م وا ا"
$رط را ا "6ر 6ب ا دة 36ن ظ ر 225 . 00 . 1ا در ر 5 Wو و ا
ن و & 2000ذ ون 06-96ا " ق ر ا "6ر وا ? E 6وز ر@ س ا و
ر 6ت ا ر أن " وا دا س ا 6أن در رارا " D Bر ? ا " ن
$رط ا 6ر و رس أ وا+د ا 6دا ل ا ل " ن أو &وض ? +م $روط
ون. وا و1ن و
ج -ا وزراء
$ر ن Bل و " م "طف * +ا رارات رس ا وزراء ا $رط ا3دار $ل ; ر
ا درة ن طرف ر@ س ا و . ا ظ
BGوز ر ا & Bو 6ب ا & ل ا ول ن ر6وم 657 . 77 . 2ر $ 29 Wر 1977
وع ا راب رس ا $رط ا3دار ا وط ( ت و ظ م وزارة ا &B ا "ق
. ظ * +ا ك ا > وي و$رط ا و ا " ق $رط ا ا وط (
رس ا $رط ا3دار $ل ; ر $ر +ن طر ق و ت وا وا ر ا ( أ وز ر ا دا
إ * رؤو ? 6ا " ن وزار ?. و
ا طبا: ,
تا -ا * ط ت ا رط ا دار ; *"وى ا
ا طبا ,ث:
ا و ا و
( ا ل ا و ( * +ا +ر أن ھذا ا & وم ن ا & ھ م ا Gر ; و "د & وم ا و ا "
و ا+ط ء ظ م و ( دد & وم ا و ا " أ ءت &$ل Aا ت ا ظروف
ن ا دف ول و وع دد ،وھذا ن ا دف ن ورا@ إ+ط ء رب +م أو و &ت
ون "ر ف ا و أو ا $ك ( رورة ا ث +ن & وم ا وا " Aل ا & ? ردد 6
و( .
& Aھم ط & وم ا و ا " و &د د د & وم ا و ا " و ھ ك " ر "
أ رى .
و و ا را
* +ا+ط ء و ل م " ل * +ا+ط ء "ر ف و1ت ا " و ا وص ا
و1ت ا ( "دادھ و ذا د * + 1 Gذ ك " ر6وم ا &ر (6ل 22أ و ر 1984و Aردا
ا 6د و را ب أ; " و ھذا ا ص " ر ص و ( ? ظم ا و " ا دو 6ھم
ث "د و ? و +و . ف ا و1ت ا " و ا ا و وا
و +ر *+ 6 " ؤدي ا * "ر ف ا و ا " و و ق +ر ا ھ ك +ر
ا و ا ":
(ر ا3 + أ -ا
( ا " و و اB 61ل ا -ا$
+أو ر $ -ط ذو >
و1ت ا ا ن ا طرق ا ( " ل و -طر 6ر و +ل ر
. -وا د و ر ا دو أو أ د ا $ص ا " و ا "
و ا (ر ا * ب-ا
ف رورة * +د ر ر ق +و ( و رورة ؤ + 66و و " 1ل ا" $ 1ل
" ق أر ح و * ? +و ان ت ر $ط ( اذ 1ن أن +ن ا و ا
طق ا ر Jو ا ردود و ان ت 6 1ر ر ق +و ( 1 Eن أن " 1د ( ر6
و ا &" ا " . & وم ا وأ $ط
و و ا و )لا ا
.
ھ ك $ن @ 6د ن و ھ ا ؤ 66ا " و ا $ر
ر ءو;ز ا ( ; و ا " 3ر أ -ا و+ت ا و ا )و ' )ل ا ؤ** ا
* م ا ون ا ص D " 6ك ا د د Eن ت ا $ر ا وط ر 6وأ
م و وا+د ا ون ا3داري ( ا "د د ن ا وا Aث ط ق + "
-ظ م ا ون ا " م
-ا ط Aا1داري "ض ا " ود
+دا إذا ت ھ ك ا G 6ءات زھ ا ون A -ا ز
( ا ون ا ص و اB 3س ...ا W -ا " 6د ھ طرق ا & ذ ا " ول
' )ل ر) ت ب -ا و+ت ا و ا " "م ")و
و ھ ك و +ن :
ل "ض ا $ص ا دو ل رأس ا ل أو * +أ -ا $ر ت ذات رأس ا ل ا " م و ك
Gل ا وك و ا Dت . ا "و ا"
ط Gل ا طوط ا و ا &ر . 6 دا $ -ر ت ا1
دي ،و $ل $ر ا 6ھ ، د ذ 3أ $ل و ھم $ل ا Aذو ا & Aا1 وا و ا "
"و ت. وا $ر ت ا و
+و $ر رو و ا ( أ+ط 16 @1ر & 1946ا ؤ 66ذات ا > ا A
ا ر ،ؤ 66ا رو و +ت $ر و ھذا ا و Aد ? +ون 2ر 1970و م ا > ء ھذه
و . ون 4و وز " 1990ل ن ا رو و $ر ون 16را ر 1984 ا 6ھ
أ واع وG +ل ا ؤ 66ت ا " $ ،ر ت رأس ا ل ا " م ،أو $ر ت ا و1ت ا " ا
ط دا ا1
و ،وا ظم ون أ $ * + 6 6ل $ر ت إ 1أن ھ ك ا1 ^$ت Gل & وا و1ت ا "
... Aا .W ا و ( ا ط ق ، +و ا ر ا ( ب أن
ھ م أ/رى ' ;@= "G و ا وم ا
ري أم 1و ا ر ق 6واء أ ت ذات ط Aا ن & ھ م ا ؤ 66ا " ھ ك را ط و B+وG
ا" و ( و ا و ا" .
و ا ؤ** ا و ا أ -ا
ا " و و د ون ذ ك ( اط ر ا ؤ 66ا " أو ( اط ر $ر و ا" ا ر ا$
Gل $ر ا رو و ل 1990 6 و ھ ك ا G 6ء ھو أن ون ( اط ر ھ @ أو ظ
&ر . 6
دو و ا +ت و 1 ? +ن أن ون & ا و ا " 6ر * +ا را ق ا > ر $
. + ر و > * و ت ا
و ا ر'ق ا م و ا ب-ا
و وع $ط ر ق +م وا ذي ن و ودا ل إ @ $و ا وا ق ن ا "د د ن ا و1ت ا "
س رور ل ر ق 1وا ق داھ Aا و ا " و & و ( ا رق ا"م و ا و ا"
رورة ر ق +و (. ل و 1در
ا" . > تا د أد * ن ا ر وا د ا دو أو +ت & رض ا و ا "
* وإن ت أ $ص أو ك ا ( ك أ; ب و " 1 ? +ر و1ت +
. " ل $ل و Gق Aا1دارة ا " و ت ر
درھ ( ھذا ا ل +و ود "ض ا و1ت ا " ا ( 6ر را ق + ھ ك "و ت
? ا دو ا ز ا ط ا @ دون ا ط و ق ا ظ م ا و ( Bز Gل ر ء ر 6ا ذي
ا رار أو ا ذر ا ذي ? > 6و و ?.
و ا ط 4ا " 3ري و ا ج-ا
&ن +ا & ا ر . رورة و وع و $ط ا ل و +
و $ 1 ? +ل و +ھ @ ت س و ان ت و ر * +ا " ر ا رى.
@ت " 1 +د و +ا ن ا ر " ق ر و & ل ھ @ او ظ
. ; +ر $ ر و أو را ق + رأ6
واC و+ت ا ءا إ
ط $ر ،أو + ( و د ون رأ6 د و د * +ا " د ا وط ( او ا ا و ا"
ن ا دو أ $ص ا ون ا " م و ا واص.
ء وإ Cء ر) ت ذات رأس ا ل ا م أ -إ
و ا61م و ا ( ون 6ھ و $ * +ل $ر ت و1ت +و وط " ر G
و دھ أو $را Aأ $ص +أ رى ،ذا ن ا رأس ا ل ا " م ث دو أ ر
ت ؤ6س ا و1ت ( $ل * +ا +ر أن ا دو ا ف ن ا $ر ت "د د G
س ھ ك ( ا ون ا >ر ( و Jا ط+، دا ؤ 66ت +أو $ر ت ا1
$ 3ء ا $ر ت ذات ا رأس ا ل ا " م د 6ر ا >ر 1992 ،1996 ،1972 ،و ا
وص ر س &س ا 6و " ق $ Eء ا ؤ 66ت ا " 2011أذا ت وا
ا $ر ت ا & 6ا ذ ر.
>رب ا ( زوا و ت ا رو ا ( أ D$ت ظ ر ،و $ر ا ا $ر ا وط
ا "د د ن ا و1ت ا ( م ا $ؤھ و ق درة ا ز ا & ذي * ون ،وھ ك أ أ D$ت
ب .. ا & Bو ا $ر ا وط ا G 6 6ل $ر ا وا6ط ا 1داع ا و ( وا
ا .W
ت ا & ل 45ن د 6ور 1996و ذا ا & ل 71ن د 6ور ا ( U 6 2011 6ب
ص ( ا $ 1ء. ا1 ? أن ا و ھ(
ت ا & ل 45ن *> +ون و ق إن ا ؤ 66ت ا " ذات ا & ا ر و ا
د 6ور 1996و ا & ل 71ن د 6ور .2011
ا طبا /س:
أ* وب ا ("=+د ا "/ط
ط وم * +أ 6س ا $راك ا 6ط ت وا راد ( إدارة ا ر ق وا6ط إ $ء $ر ھ( طر
م ا ون ا ص و وا+د ا ون ا ري ،و ا دو ھ( ن A ذ $ل $ر 6ھ و
ر ن ،و ن وم " ن د ري ا $ر و ذا ا وم را و 6ر ا $ر و ھ( أ
و ب ا ذ ر Dن ا دو 6ھم % 45 6ن رأس ل ا " م ،م Uھذا ا 6وب ( ا "د د ن
د $ر ا طوط ا دول و د +رف ا >رب ا " 6ل ھذه ا طر ( إدارة "ض ا را ق ا1
... Bا .W ا و ،ا ك ا وط ( ،ا $ر ا >ر
ا ط ب ا * دس :
ا "د ر ا وض
دا ا & ا D G Gأ $ص ا ون ا " م * + 61ا 6وى ا ( ا * " Jض را ا *
،و ھذا ا د ر ف +ن د ر ا &وض را ق ا " ا ا واص و ق أ " Jرو
6ر 1 Zز و ا 3ز ..ا Wاذ ز ? +ظر ا * ا ردود وا @ Uا ( ا $لا د
د .
ا رة ا و :
وم ا "د ر ا وض
ا $رع أ+ط* "ر & د ر ا &وض ،وذ ك ( إ داث ون ظم ? ،ون ) ،(54-05ث
Aون ا " م +ر ? * +أ ? " " :ر ا د ر ا &وض +دا &وض و ? $ص " وي
Aون ا " م " * 6ا &وض" دة ددة د ر ر ق +م و * 6ؤو ? إ * $ص " وي
ق أر ح ن ا د ر ل أ رة ن ا ر & ن أو أو ا ص " * 6ا &وض إ ?" ول ? ق
ا ذ ور أو ھ " ،و ن أن " ق ا د ر ا &وض ذ ك Eز أو د ر D$ة +و أو ھ "
6ھم ( زاو $ط ا ر ق ا " م ا &وض "
:
ا رة ا ,
(/ص ا "د ر ا وض
و $ل ار @ص أ 6 6و ھ( :ا3ط ر ا و ( و ا دة ا ز ھذا ا " د &رد BGث
ا ط .
ض إ رام ; د ا -./ا أو طر و 1-ا ط ر ا
و #$ T ' F <0 $ط 0% ! Aا !Iق ا - .أو #$ إ ام + $د ا ' 0ا +ض ! Tو AFأ 0ت 3
( ل ا " ول ت ا $ر " و ا ظ طر ق ا راة أو ط ب ا "روض و ذ ك و ق
ا & ت ا" و .
ض د ا -./ا -2ا دة ا ز
ص إ ء +ود ا د ر ا &وض م أ طر " 1دى 6 30و 1ل +ن 6 5وات ،أ
د ? ،و م ا 6ر ع ا ر ق ن ل ا 6ط ا &و +ن طر ق ط " "د ا ء ا " د ا
& ق ا طر ن. " ا $راء "د رور دة ز
ض ; د ا -./ا ; -3ا ر=
ن سا و و ر + Aود ا د ر ا &وض ا * ر ا س ا 6 * +1ت وا
. وا ط و aت ا 1ص ا ر ( و ا د ق درة ن وز ري ا دا ا
ا ث ا * دس :
و ر) ا /واص ' إدارة ا را'ق ا
+اص 0:I 5M$ا 'و #$ا 00ا " j2.ا ا AFا ( 3 . X +0أدى ; ا Nا) 2 :I
ر: ا -Gص ا +%2و ھ %ك أ '$ Jم ا ) ; ! $ N $ @G .Xط ; F ، %023ا اk 6
ا N $ 4ا ا AFأو !Rط 0ه و ! ( H 3'@ <;0 +ا "F 3 2ا )+ن ا ' +! I " 1أ -ص
'$ 3 3 $ا ا 'و وا $ Mت ا ( 0وا :mت ا . 3 2
ادارة ا ا AFا #3 3 2ط ف ھ d0ت @ ? mدي 8إ : #0 M0 ) N
( ا " 3ا و :ا +ل ا و ا &ردة و ا د ا ب ا ذة ن طرف ا @ ت ا
A ء ا1داري ، Aر 6ل & ذ م ا ر ق ا " م > (6إدار و
وص ل & ا " ر ا و ا رى ذه ا @ ت 6ب ا وال ا 3راءات " دة و
م ا " ن ،ا ظ م ا و ( وا ،و ا 6ؤو +ن ا رار ا ( د... G ل ھو
ا .W
ا ! /2ا : 0%1ا V%م ا ) d0; ")+ت ا ? ا " 3 $ F 3 '! Iو +;23 #د ; ; م
' أ <3 8و +4ا'$ه ا .3 #3 0 6 0: :Gدئ ا ( Hا ، 3 2أو ا " ! '$اIدارة ،وھ V) +م
ا )+ن ا ص .
ا 3"4ا ول :
ا ; %ت ا .8 :/و%6&7 %8 9ص و ا %= 8ت ا <%6
: ) >9 -./-
ت ا " د أو ا " د : ،و ا &ر أو ا و تا ظ ز ن ا &ر با ل ( ھذا ا
أو ا 0 0% أ .ا ; %ت ا ?2/
و ھ" ا ( Iت ا " ا ;0F . $ا Jء اIداري +pن ان ا +ا) #0و ا ا T0:ا 0 0V%ھ" ا " أk $
إ #3 "3+ $ AF 3 0 '! 0) 3ط ف ھ d0ت @ ? و ا # 3 01ا . $رھ أ -ص ، 3 $و ھ %ك
V8U3ت # 3ا وج ; "Fھ ا ا M!Iه وھ":
و إط رھ ا و ( و د ر رق +و ( Dذ$ ا " ود " -1ض ا 1ت ا @ ت ا
" ت ،ا ت ، "رو ( ظل أ م و وا+د ا ون ا ص ا ظ ( ن ذج 6B
ا $ر ت.
ذه ا > &ذ م رق+م " ود - 2ھ ك 1ت أ رى م ا داث ھ @ ت
رار او م 6 * + ،ل ا Gل $ 6ر ا و د ن ا &ر 6ن و ذا ا ظ ت ا ( ل إ
ا 6رط ن ...ا . Wل $ل ھذه ، +ا را ز ا و ا را ز ا ور و ھ ك أ
Aون و ء ا &ر " (6رھ ذات > ن وع د د ؟ ا + ا ت أ$
ا ص.
ت ا د أو ا " =د ب-ا ر
،ن أن ون ددة و ب +د د ر ر ق +م ن طرف ھ @ ت أو أ $ص
ز > Gل +ود ا إداري ،و أھم ا + Gود ا را ق ا " و ا > ر ا 6ة ا ( (6 1أ
6ب +دم ا ر; ( ا+ط ء & ا وظف ا " و ( ا را ق ا " و + ،ود ا وظ & ا " و
واص .
ا طبا: ,
ت ا ?2/ ا طق; ا ر و ا ظما
تا د وا ر
A ا ( ا 6ؤو و ذا ا ظ "ق +ل ا د ا ب @ت ا ھ ك ا$
أ دGت أ رارا و ذا " 6ل * +و Jل ط * +دة.
د ا 3ب -1ا ; ل ا+دار ا
ظ > ب ذات Eدار أ +ل ادار أ د ا وم ا @ ت ا
ا ر م
. أو رد ; ر ظ
ء ا1داري Aر ا وزت ا 6ط أو ت رق ا ون E ھذه ا +ل ا3دار
ص دأ ا $رو ، +ا وع و ا 3زا ا & ذ ،ا و ر ب +ن ذ ك ن @ Uو
م ا1دار . ا
- 2ا ود ا دار
س ھ ك ل ط ق " ر ا " ود ا3دار ( ھذا ا ل ? س + Gد اداري و ا " د A
م ا " ول ? ت ا و ا ( ظم ا " ن ا > رة " * ھ@
$< 6ص ا " .
-3ظ م ا *ؤو
ن زاو ن : ن " ھو ظ م " د ھذه ا$3
ث ( د +وى ا 6ؤو ا ر و +د @ ا ا ھ( ا ل "ر ا و :و
د ر رق +و (. ا " ود ا @تا
اذا ت ا دو أو $ص " وي +م آ ر 6ؤو+ 1ن ا رار ا : ,و ھ( ر ط "ر
د ر أو & ذ م ر . " ود ا ( 6ھ@
ن ا ر "ق @تا * ا $3رة ( ا ر Dن م ا $رط ا1دار ; ر " رف
ه أو م &و ض ي &و ض و " ? +ر ; ر ذي و وع ل +د ت 6ط ;ر
ت ا $رط ذه ا @ ت. و ?6طت و ا
ا : @ %1 ا
و* A%ا % 2ط ا داري
m! N 8دي ا دارة N $ ;3 ;3أ # 8و < 6ن Pور #3و \Pرھ #إ -ر!; #3 $+ M3ا *= :+
!' 2ھ Gداء وا M! ;! .ه ا +اط+ ! '4 ، #0%ن 0)+) 4وھ" ا $Gل اIدار ا ) 0)+و! ? #0
4ارات إدار أو أ $ل ا) اد Z) #3وا '8أو أ $ل ا! #3 04ط #0Fور 0= Pوھ" ا + 2د
و! ' Mوا "F 024ا +ظ #0وا 2ل ا " ! +م *0cاIدارة اIدار ،ھ ه ا + ! '4 *= :+ن
و+ ! '4ن 3د ! ; 2ا+3Gال ا " !' 2ھ اIدارة و! 2 % ;HHا 3 2و ;0 $ Aا+3Gال
"3 ! k) 6إ A0 (! Nا ( Hا RM ! ;) F 3 2إ +4 Nا '$ا )+ن ا 2م و ا 0 3زات ا 3 2وا 'و
) # 0='.3ط; "Fدو ا ( Aوا )+ن +ن ) "Fق ا ' ا 3 2وھ" ! \ ا
و 0$و 0:دة ا )+ن. '0 3 :ة '.أ ا
أ; ل ا دارة ا
ت اIدار 1ض ! ! Z0آ 7ر #3 0)+) 4 ا $Gل ا )C 0)+دارة ا 3 2ھ" ا " ! +م ; ا
@Uل إ) ء 3ا' ' 0)+) 4 56ة أو إ'8اث ! "F * '2ا ا 56ا ) 0)+ا = ، :و +ي "Fذ Q
ا ا 56ا ) 0)+ا 3 2أو ا ? .
و! T %ھ ه ا $Gل إ : #0 dF N
ا $Gل ا ) 0)+ا Hدرة Z) #3وا '8و! * ا ار ا داري ا " 0V%وا ار اIداري ا دي
ن 6دھ +ا & ق ا3دارة و; رھ ن ا $ص ذا أو ا +ل ا و ا درة ن
أو +وھ( ا " ود ا1دار . +
ا @Bا ول :
ا ار ا داري
s 2! N $ * 2%:ا ار اIداري و ! 500ه "4 #$ا $Gل اIدار ا @Gى <3+; 3 D0P+! \3 ،
; Fو J4ء ) T7 ،ق ا - Nوط< ،و 0ن أر ) ، <) 6ذه ،و ); < .
ا ط ب ا ول :
" ر ف ا رار ا+داري
ا ار اIداري ھ +ا * 2ا )Iادي ا Hدر #$ا دارة .23ا #$اراد!; و ا ('ث "F ")+) 4 7G
و ا 56أو ا 02P+ا ) Ft 0)+اد * '2او ا 5دة أو ا 1 Iء ا % :دا ; : N $ا '
ا
ا" . ( و ? ا وا ر وا واھ( و
ا دث ر1 وا ط Aا& 1رادي ھو ا ط Aا ز رار ا3داري * +ا " د ا1داري ،
أ رى. و ا $1ص ا " و أو ا ط " ن ? +إ ( 1ظل وا ق إراد ن ا3دارة ن
ر ا رار ا+داري :
دد ن رار ا1داري ھ ا " ر ا " وي و ا " ر ا دي و ا و و. (+ ھ ك " رن
رار ا+داري وي را -ا
ذھ ا ( در +ا رار ا3داري وھو ذا ا & وم ھو ا رارات ا ( و ق ھذا ا " ر ھو ا
إدار أو 6ط إدار و ھو ا " ر ا ذي " د ? ا >ر ا1دار ا 6ط ا & ذ +رھ
" ق ا ر د +وي ا > 3ء 6ب ا $طط ( ا " 6ل س ا * +و ا ددة 1
س ا $ 27 * +ر ن ا & ل ا ول ظ ر ا $ر ف ا ظم ا 6ط * + 6 6Dا & رة ا G
ا & رة ا1دار 12و وز .1991 1957و أ
ل ھذه ا وص ر زت * +ا " ر ا " وي ( "ر ف ا رار ا1داري ث ا +رت ن
م ا1دار ك ا رارات ا در +ن ا 6ط ت ا1دار و ا ط"ون ص ا >ر ا1دار و ا ا
6ب ا $طط ( ا " 6ل ا 6ط .
رار ا+داري ر ا و و; أو ا دي -ا
ن أ +ل ا & ذ ا "ر ط " ا " ل ا3داري ب و ? ( ذا ? ،رارات إذا ت ط "
@ ر ت ن طق +ل ا $ر " أو ا ا +رت ادار ،أ اذا ت ط "
درت ك ا +ل ،و ھذا ا " ر أو ا ؤ 66ا ( ا " ل ا1دار دون ا ذ " ن ا +1ر ا
أ ده ل ن :دو ( ،و رد ،و ر 6ل وا ن .
ا طبا: ,
أر) ن ا رار ا+داري
? ،ن ا Bزم * +ا ل و ر 6أر ن وھم + :ري و م ا رار ا3داري و
با ر ( ص وا $ل و " ران ن +ر ا $رو +ا ر أي ا ا1
ا ر ط وھر ا رار ا1داري و ھم :ا 6ب و ا ل و رار ،و +ر ا $رو +ا دا
ا> .
: ا رة ا و
رار ا+داري رو; ا /ر3 ; (ر ا
ص ا ذي م و ? ا " ر +ن ارادة ا1دارة ن ا " ر ا 6 6ا " ر ا $ل و ا1
$رو +ا رار ا ر ،وھذه ا " ر " ر م ر Dر ن ا رار ا ر ،و
ا 6ط ت ا1دارة دة و "دم د ھ ش ا ورة .
أ( ; -ر ا )ل ' ا رار ا+داري
Aا رار + -دة - +ن در ن ( رار ا3داري ،و1 و د ?ا ظ را ر
$ Bرط ( ا رار ا3داري أن در ( > " أو ( $ل " ن ، ا3دارة ي $ل دد ،
وظ @& +ن إراد ا ز ت ا3دارة أ Gء أ ? ري ل ط ق ھذا ا و ف و
" ن. د إ داث أGر و (
ب ( ; -ر ا ("/+ص ' ا رار ا+داري
ص ? +ا ون ا 6دف ن ? Bھد زدو : ص & وم ا1
ن +ل و ر ت ا3دار ا ( 6ب ا $رو" +د رور دة " ا و -ا
از ن .
م و د دا 6ؤو ا3دارة ا ھ م . ا و < راد -ا
م +د إ م ? ( ا دود ا < $ص ا " ص ھو ا Bا " رف و ا1
و ? ا $رع. ط ،ا و و ، +و ا $ ،از
( دد ا ل ا را ( ا ذي رس ? ا1دارة ا .1
ء ھذه ا دة ( و .2ز ( دد ا ز ن ا ذي رس ? ا1دارة ا
.3و و+ (+ن طر ق د د ا +ل ا ( 1وز $ص +م ا م > رھ
م + .4ر ( $وذ ك د د ا $1ص ا $ر ن " ل ا3داري و 1وز &و ض ا
إ 1ون .
: ا رة ا ,
رار ا+داري رو; ا دا/ ; (ر ا
را ( رار ا1داري ( ا 6ب و ا > و ا ل و ھ( + Gل +ر ا $رو +ا دا
ث ا 6ط ا د ر ا وا "6ا ( &رد ا 6ط ت ا1دار +س ا " ر ا ر *
ھ ش ا ورة . 6ط ت ا1دارة دة و "دم د
أ( ; -ر ا * ب ' ا رار ا+داري
ھ +ا 3Gا N $ Aا ار ،و " +ن ا ار ا داري 0 :أن +ن < Z.:ه ا )+ن .
و $ا " ! *2Mا دارة ! '@* و!'Hر ا ار ا داري ،إ3 وا Z.ھ +ا ( ا +ا 024أو ا ) 0)+ا
N $ Z +اIدارة ا '@* \% ان +ن 3 U $د J0 6ن ،أو ز 5ال ';3د V%م ا 2م 3
ا) ر ا 3Gاض ا 8 "F '2ا +ارث ،و ھ %ك R 6 0)+) 4 U $د +3 Zظ 3 "3+ $ sإذا 6ن
U2F *2Fأ@* +ا '$ا +ظ. 0 0
و اذا k $اIدارة ! = N $ 0إ?'ار 4ار إداري ")+) 4 Z.: N $ ^:m3 0Xأو 3دي 6 ،ن
! ;F Hط@ ( ط ق ا ون * +ا و @ " Aب ا 6ب ،و ھو +ل ; ر $روع ن ا ط"ن ?
ا ( آل إ ا رار ( إذا ن ن ? ا ق ن ا و @ Aا ؤد إ * ا د+وى ا > 3ء ،و ا
@Bا رار * ن ( م ا Gت ( ذ ك ا ف ا و ( E ،ن س ن ? را
. ا و @ Aو B6
أو ا دف ' ا رار ا+داري ب ( ; -ر ا C
ت،و دم ھو إ $ع ا ; ا رار ا1داري ا ( ذھ ا 6ط ت ا $ر * +ا را ق ا "
ا" . د ت
+J ا" +سا $ ق & Aذا ( أو و اذا ا 6د ت ا1دارة
ء ا3داري " ب إ 6ءة ا " 6ل ا 6ط ا +داء دي ل > Kء أ م ا
ا ' Bا رار ا+داري ج 2) -
و < 'Hا 7Gا ي #$ TM%ا ار - .3ة +: ،اء ) ء + +3 ")+) 4 56 3د أو إ . <= 1و "F ZM
< ا )+ن و 'H *(3ا ار أن +ن % 3و =5ة #3ا 08 %ا ) ، 0)+وإ 6 Iن ا ار طU
)+ن ھ %ا N%2ا +ا ، \:أي ا '$ة ا ) 0)+أ 6ن 'H3رھ +3 #002! Uc3 .ظ *( F sا ار ھ+
و \Pا "F * '2! : < 04 ! ، ' ' ")+) 4 56 3 "F Sا 02P+ا )+ 0)+ظ. s
ا طبا ,ث:
ا واع ا رارات ا+دار
ث < راد ،و ن 6 & ا 6دا ا * داھ ،أGرھ ن 6م ا رارات ا1دار ا * أ واع
ء. و +ر ا
ث داھ ن -1ا رارات ا+دار
إ * و +ن : ن 6
ا وع ا ول :
ا رارات ا " ظ
ردة 6ري * + وي * +وا+د + ھ( ك ا رارات ا ( أو ا @B ا رارات ا ظ
Aا راد ا ذ ن ط ق +م ا $روط ا ( وردت ( ا +دة ،و +و ا را ز ا و ا (
( ، Aطب رد أو ا $ص (ا طق *+ ا رار ا ظ ( ( " 1أ
اذا ت ز "ض " Aن & م 1ذوا م ،و ا رارات ا ظ @ " (ا
در +ن ا3دارة ،و * +ذ ك د در $ * +ل @1أو ( $ل رار @ص ا $ر E A
ر در +ن & +ن ا ون ن ث ا در و ا وا@J وزاري ،رارات ا ظ
در ن ا ز ا & ذي ث " ر ھذا ا ر 6ط ادار ، ا ر ن ،أ ا رارات ا3دار
+ Aرھ أ 1 +ادار ذا Dن ا ون ( ر أ * +و أ * 6ن ا ، @Bو ا وا@J
و ?+ون GBGأ ور : ء ا3داري ،وا @Bأو ا ون ا ظ * ر ب +ن ار ا
-أ ? 1ن أن >( و أو "د ? أو "ط ? أو "&* ن & ذه
Jا $رع وزة + -دم ا طرق و و +ت ا
(. أن ؤول ا ون أو &6ره ن ا ر ر * +ا $رع وا 1-
و ا وا@6 Jب ا & ? أر " أ واع :
:ھ( ا ( درھ ا1دارة >رض و Aا ون و Aا & ذ ،وھ( -1ا وا 0ا " ذ ا ")
ون و د ? و "? B ،ك أن "دل ? او ف ا ? او "طل & ذه. A
- 2ا وا 0ا *" :و ھ( ا ( &رد ا ز ا و ( Eدارھ دون ا 61د * +ون 6ق و
وص ظ م ا را ق ا " و مو " دون $ر ا 6ط ا $ر " ،و ھذه ا وا@; J
و 6رھ .
- 3وا 0ا رورة :ھ( ا وا@ Jا ( درھ ا 6ط ا & ذ ( ; ا ر ن أو ا 6ط
ك ا6ط ا &ذ ن ، دد أ ن ا دو وB6 ظروف ا+ @ G 6 ا $ر " ا وا
Bأن ظم ا ور ظ ا ون ا Bو ب أن "رض ھذه ا رارات * +ا 6ط ا $ر " (
أ رب ر 3رارھ .
:ھ( ا رارات ا ( درھ ا 6ط ا & ذ &و ض ن ا 6ط ا $ر " - 4ا وا 0ا " و
ظ م "ض ا @ 6ل ا دا ا ( Bط ق ا $ر Aو ون ذه ا رارات وة ا ون 6واء درت
ا " دھ . ( ; ا 6ط ا $ر " أو (
ا وع ا : ,
ا رارات ا رد
ل &رد " ن ذات أو أ راد " ن 1ت رد ھ( ا رارات ا ( \$را ز و
رة وا دة G ،ل ا رار ا در " ن وظف +م أو رد ط ذوا م و و & 6ذ و و+
ر +دد ن ا وظ& * 6م ا.* +
وا رارات ا1دار ا &رد ا واع :
- 1ا ارات ا دار @ E Fأ Dھ: %
ا ارات اIدار Ft 35 3اد و ھ+35 3 Tن 8ا ;3و ا +Jع ;! 0Jا@ .را أو .ا أ3
ارات ا " Hأ 7ھ N $اIدارة و ا ; #0 3 2دون أن +ن ; ! N $ 07Rا FGاد ";F . %
اءات ا 'ا@ . 0 ! N
اءات Fار اIداري Y08 #3أ 7ه ) $+ن أ N $ 7ا FGاد أو أ N $ 7ر ل اIدارة و! Nا
ا 'ا@ ;0 + 6 0ت وا 0 2ت وا 'ور ت ا Hدرة #$رؤ :ء ا دارة.
: و ا رارات ا - 2ا رارات ا )
BGرار إداري & ل و ودة 6 ر * +إ Gت ا &$ھ( ا ( ( D 1د د ل
وظف م " ? +و ،أ ا رارات ا @$ھ( ا رارات ا ( ر ب +إ $ء را ز و
د دة أو إ داث > ر ( ا را ز ا و ا @ "دي أو إ > ء.
? أو " ?. Gل :ا رار ا در " ن وظف +م أو
: ا ر= ث دى /و; ن - 3ا رارات ا+دار
ء ا "و ض و $ل ا 3راءات و ا وا ر و ء ا > 3ء أو " ھ ك رارات ادار
Gل ا" ا ر ت ا ( وم ا 6ط ت ا1دار ( د رھ را ق ا "
وظ& ن " ن و ا ر و ا ل و ا & ل ...ا W ا رارات ا1دار ا
ا ، 0 %و! '2 50م @ 4 ;$+Jا Jء +:اء وھ %ك 4ارات ا دار ا " !'Hر #$ا
2ت ا #2 أ 6ن 1ء أو ا j +2و ھ ه ا ارات $R 2 3ل ا 0دة أو ! Qا " k2%3ا
;0Fأ 3م ا Jء و! Nأ $ل ا ( 3+أو ا 0دة ،وھ" ا " ! ھ ا ( . $ 3+رھ ; 0: 0:
\3 4U2ا .ن أو 4U$ا ( \3 3+ا 'ول ا 0.% Gھ ه Iإدار $I 6ل ا ( 03+ا 2
ا $Iل ) Vا Gھ ; 0وط ; 20.ا 0: 0وا '+ :ر 4 2P @ 0Xا Jء ا داري.
ا ط ب ا را : 4
ذ ا رار ا+داري و *ر G
ي "F ا '? )+) 4 Hاره ،و I <% ا ار ا داري +ن ) ! #3 Fر '? uروه #3ا
A8ا FGاد ا ط < #0.إ Iإذا + $ا < #$ط Aأ'8ى ا *= :+ا رة . )+) 4
و %;F T7 #3ك ! ر ن ر= 0 0ن %ذ ا ارات ا دار ھ ! ر '? uور ا ار ،و! ر uا < T 2أو
+3 "F <) :ا ; ا FGاد .
" - 1ر ( Iدور ا رارات ا+دار :
و ذة ن ر Wدوره ،و ن Gم 6 ? Eرى ( ق ا3دارة ن ھذا ا رار ا3داري "د
ا ر ; ، Wر أن ھذا ا رار 1ون ذة ق ا راد إ 1ن ر + Wم ? زم ذ ك +م ?
Dدى و@ 6ل اB+3م ا ررة و .
ا رارات ا دار : دأ ;دم ر3 أ-
وق ( ا را 6ري آ Gر ا رارات ا3دار * +ا 6ل ،و6 1ري GDر ر "( * +ا
واط ن و د وز ا G 6ءا أن ون رارات ا1دار أGر ر "( ص ر Jن ا ون ا 6
و ق $رط ن أ 6 6ن :
( +د ر Aا د+وى ( ا ل -أن Aا 6ب Bل أ ل ر Aا د+وى ا @ > 1أو أ Gء دة ا
ا و (.
6و ب ط. B -أن ون ا رارات ا 6و $رو "دم $رو+
ب -ار 3ء أ ,ر ا رارات ا+دار :
ن إر ء ( ك ا3دارة ( "ض ا ( ل +دة +دم ا ر " ا رارات ا3دار * +ا
ء ا3داري * +ا ز ( ذ ك ن ا رارات & ذ ا رار ا3داري إ * ر 1 Wق ،ودرج ا
أو ا وا@ Jوا رارات ا3دار ا &رد : ا3دار ا ظ
Q ! :ا دارة أر ء آ 7ر ا ارات ا 0 0V%إ ! Nر A8I u " G2 %- -ارات اHدار ا ?2/
#08 *6 "F ; '2! #و ^0 'Hورھ Gن ا ارات ا +4 ;%$ v %! 0 0V%ا 3 $ '$و M3دة 3
Ftاد ا M 8Iج +3 "Fا ; ا 'و Rي .Z 3 A8
" G2 %- -ارات ا دار ا رد :رار ا &ردي اذا در ل أوا ? ا وى ودا ز 6ط
+د ا ر Wا دد & ذه و ? +و رار طل . ا1دار ا
%K - 2ر Jا " %- Iار ا داري
إذا 6ن ا ار ا داري A8 "F %ا دارة 'Hوره + I <) F ،ن +3 "F Q 6ا ; ا FGاد 5 0F ،م
'8 < T; $ Qى و *= :ا U$م ا رة )+) 4وھ" :
-اM)Hن # I :ا $Iد <0 $إ+H Iص ا ارات ا د .
ارات ا . 0 0V% -ا : 2أ? k(.ا '$ة ا 3 2ا! .ع ا "F %ا ' Mة ا . % 0 :
ا طبا /س:
د ن ا ("/+ص ا ا رارات ا+دار
وا*ط ا" در
A وع ( دأ ا $ر +ا 6 6و ا $رو +ا و ا رام و ( ا دول ا د راط
دئ ون & و ? ا وا A6دا ن ا د 6ور و رورا وا ن ا " د و ا ء ا6طت ا"
ون و "رف. ا"
ت ا 6ط ا3دار ا د 6ك ا دى ا طر ن و ھ : و ا $رع ( ظ ? 1
ر ھ "ق 1 -إ دار وا+د +أ رة ھ Dر " ل " ن أو ا 1ع +ن ا م ?
ر دورھ * +ط ق ا ون * +ا &ر ت ا ( ا 6و ت $روط 6ط ا دة Kدارة اذ
ل و ر $روط " ر و ا د $ ،رع اذا ا $رط ا زا ددھ ا ون 6 * +ل ا و
،و 6ط ا1دارة ( Jار Dد ا3دارة ن و ود ا $روط &رض + " Jر
ص ا د. "رو 6ط ا1 ھذه ا &ر
1 - 2د ن ا $1رة ا داء إ * أن ا 6ط ا د ر ا ( Aا1دارة رو او ا G 6ء * +دأ
رس ( ا 1ت ا ( ر ا $رع Eراد ? وإدار ? دأ ا 1ر إ ا $رو +ذ ك أن "
ر ،و ا $رع "ل ذ ك إ? & 1 ا د ر ن دون أن ددھ ( ھذا ا ل وا+د دة
Jا" . ق ا ھداف ا ( و ھ ا3دارة ن ا ا 6ا @B
ص ا د و ا6ط ا در ا ن ب ا و ق ن Jأن 6ط ا1دارة راوح ن ا1
6ر 6م " ل ا1داري.
ا ط ب ا * دس :
" ذ ا رار ا+داري
ن ا Cن : و ق ا دى ا طر &ذ ا1دارة رارا
ر -1ا " ذ ا 3ري ا
+Mء ا Nا Jء و * ) #3زع A8 "Fا دارة C #دارة ! 4 0 %ارا!; N $ا FGاد دو) 8
"Fا 0 %ا .Mي أن ( *0ا 3Gإ Nا Jء.
و 3 ? +دارة &رد ز ن أ 6 6ن :
ط ن ا " ل ا1داري +دة ا B6 و B6ا رارات ا1دار ا ( & رض : أو
ب * +ا راد أ $ل ا "6ف و ا $طط ،و ھو ا " 6د ا دف ت
،و ( 6ن ھذا ا و 1 Aت ا رام ا رارات ا1دار و ان $وا ول $رو +و
ا "دام ا رار ا1داري ث ا " ب ( 1س ?.
إ ? إ1 ( 1ت :ا & ذ ا ري ا $ر ھو طر ق ا 6 1 ، (@ G 6ط Aا3دارة أن ,
ددة *0.: N $ا ( ، Hو Ft N .اد A8ط Zا 1ء او ا ف ! 0 %ا ارات 6 6ن R- #3ن
! 0 %ھ | ا'8اث ) ='! # I vار ، ;6و ZMا@ .ر أو إ) ار ، N%2 A. 3ا ; Tاذا 6ن ذ Q
6 ، U0( 3أن ! 0 %ا دارة ھ ه ا 0Pت +ن m 3 N $و Y0( ; 0اذا ا Jء إذا أ # $أن
v= ) #$ j +2ھ ا ا ار وإن 6ن ا < ) 0 % ا ار +P+3ع ا 3 0X 0 %وع 35 3 ";F
0)+) 4و 3و. $
ء - 2ا " ذ وا*ط ا
Tذ Qو AFا'8ى ا ': #0 +$
ء +دم واز ا ع ا د+وى -ا ).ى ا 6 : 0.ص ن ا ون ا و "( ا &ر (6و +ل ا
ول * +أ م زم ا راد ط ق ا رارات ا1دار ،و ( 6ن ھذا ا دأ ا 1ت ا د
أو +اذا ا 6ل و Aا " و ا @ ،و ? +ط ك ا3 ا ون را ا ذي أ ر
ء ا " دي ; ر ص +Dل ا1دارة. م ا " د أو ا نا +دة ا "
& زاء ا ون * +ا " و ت ا @ :ذ ك ( ا &ر ت ا ( ص ا د;وى ا 3
ث ون ا د+وى ا @ و 3 6ر ا راد * +ا رام ا رارات ا3دار . رار اداري
ا طبا* :4
ا رار ا+داري
ا رار ا3داري زاول ا رار ا3داري ن +م ا ظ م وا ون و و &? +ن إ داث ا GCر د
ا و أي " * دان ھذا ا رار ا وة ا و .
ا رار ا1داري 6ط Aآ Gره ا و . و
وق ا ( ون ھذه أن >* أو 6ب رارا ( أي و ت د س ن ا1دارة 1
< راد و ? +ب ا ز ( ھذا ا ل ن ا > ء ا رارات ا1دار ا رارات د أ+ط و أ 6
او . 6
• إ Cء ا رار ا داري
( و ذا ا ف 6ل و رك أ Gر 6ر * +ا 6
د إ ء آ Gر ك ا رارات
ا > 3ء +ن ا 6ب.
وص 6ب ا رارات ا1دار و د ا "دام ا رار ن ظ دوره أي ا ؤھ & أ
و GDر ر "( ،و * ن ا رار ; ر $روع ز Kدارة ? 6و * ن B 6و
Bوز ا 6ب إ1 ( 1ت ا. @ G 6 6
ا @Bو ا رارات وص ا رارات ا $رو ، +ب ا ز ن ا رارات ا ظ أ
ا &رد .
: -إ Cء ا رارات ا " ظ
أو 6دل أن "د أو > ( ل و ت، ك ا1دارة ا ق > Eء ا رارات ا ظ
ت ا Jا " م ،و س د أن Uو ود ق 6ب. ; رھ و
وذ ك 6ب أن ا رارات ا1دار \$را ز و +و ردة 1رد )ذا (.
" ذا د ; راف و ا ر= أ -ق ا+دارة ' ا "و G 3و ا
ق ( Eن ھذا "ط زات ا 6ط ا " ظرا ون ا3دارة طر ( ا " د ا3داري A
ق و ? ( ھذا ا ل & & * +ذ ا " د 1زا ? ا " د و دور ر
& ذ ا " د +ن طر ق دور ت و $ورات و " ت وإ" 1رض ا " د 6ء ا و ، B6
3دارة ت ھذه ا 6ط و 6ط ا3دارة ( ھذه ا ر & * +ذ ا " ود ا3دار 6ت ط
ق ;رض ظ م وا طراد Eذا ا " 6ت > ن 6ر ا را ق ا " ق ھدف دد ھو
1ب أن ل ا ر إ * ل ر ق ا " م " ر ذ ك إ 6ءة ( ا " 6ل ا 6ط . آ ر1
اB> 61ل ا $ر +ن طر ق ا د ل ( ا 6ر ا دا ( ر ق.
ا " =د ب -ق ا+دارة ' "و= 4ا 3زاءات ;
& ذ ؤدي ا * و Aزاءات ? +و ا ( زا ? ا " د زم ل إ Bل ن طرف ا
ا زاء ا ( و ا >ط و ا 3راه و W6ا " د وإ @? ل وا ره * +ا & ذ ا $ر ? & * +أو
&و ت ا ر ق ا " م إ * ; ره و ھ( دا ر م 6 * +ب ا " د و ت 6ؤو ? وھذه ا زاءات
و Aزاءات @ . ن 6ر ا ر ق ا " و ( $ل د و ظم ،ن 1 نأ ل
ج * -ط ا+دارة ' " د ل روط ا د ا+داري
ن أن Kدارة ا ق ( "د ل $روط ا " د & ا &راد دون وا ا " د " ،ن ا1دارة 1
" د ،ث أ+طت ا >ر ا " رف زا ا وا س $روط ا " د ا
وص ر 12 Wو ، 1967و اذا م وز درا ذا ا سا *+ ا1دار
و ط ب ا "و ض ا 6ب و " د أن ا ط ق ا ط ( ن طرف ا1دارة ز " د
ء W6ا " د. طب ن ا
ة ا1دارة وز ا ط ق ا ط ( وإ 1ز " د و د ( أن ون ا "د ل ? " * +ول وأ1
وط ب ا "و ض.
د * -ط ا+دارة ' ا ء ا د ا+داري أو '* Iا د
ت ا " ! \ ; ا دارة ا '4 2ة +3 "Fا ; :ا دارة "Fإ); ء ا ' 2ا داري #3أھ Tا
ا N 8 ;23 '4 2و ان ;23 Z ! Tأي @ Rو ا دارة اذا رأت Rن ا ' 2أ? @ D.رج إط ر
ا ( Hا "= ;) '8 < \J! 3 2وھ +أ '8أھ Tا ? %2ا +Mھ ا 50ة ' 2اIداري .
ا رة ا : ,
وق ا " =د 4ا+دارة
د 6دھ ( وا & Aده أن ا " د Aا1دارة 6دف دئ أ6 6 ھذه ا وق ط>* +
ر و ? * +وء ا ر GBG ( 6وھ( : ن و; ا ق ار Jو ا
ل ا دي ا أ -ا (ول ;
( ن ا1دارة أو ا راد أو و ? * +ا ل ا دي أو ا دي أو ا أھم وق ا " د Aا1دارة
ھ " و ا ل ا ( 6د وا " ( BGث ظ ھر :
+ -ود ا ور د وا >$ل و ا ل ذ ورة ا Gن
ذ $لا رب + -ود ا وظ & ا " و
+ -ود ا رض " ر @دة
> ر ن ون $ * +ل ر6م و * ا ر6وم وا ر ت وا ور أ +ود ا 1ز ;
،و ا ل ا ( ا ذي ه ا " د وا ط @1و ظ " ا1دارة Eراد ا &ردة
? إ 1ا G 6ءا أ ا ل ا دي ا ذي ن ا1دارة " > (6د 1ن ا 6س (
6ط Aا1دارة "د ? Eدار ? ا &ردة دون ور و ذو > ظ ها " د نا
ر ءا " د " .
" =د ءا" وض ب -ق ا="
6ب ا3دارة Eداث رر ? "دم * "ض ا "و ت ( ن أن وا+د ا " و
ا ( زھ و م * ا " د ا "و ض +ن ا +ل ا3 ا " د ،و ذك & ذھ ا زا
6ق ا " د ا "و ض إذا وا ? أ Gء & ذ رق ا"م ، ن واردة " د و ا Jأ أ6 6
م د ل ( 6ب طر ( ا " د و د رھ +د ا " د و "ل ا & ذ ا " د "و ت د ا@ G 6
أ Gر ن ا & ا ( دراھ .
د ج -ا "وازن ا
! - * '2وط ا ' 2وز دة أو إ) ص ا 5ا 3ت ا ;23 '4 2راد!; أن ا $Iاف Cدارة
ا %دة ' Iأن ; Z) #3أ@ #3 <(% *c '4 2 A8ا 0 3Iزات ا 3 0وي ا 5دة
"Fا 5ا'2 F <! 3ا ! "Jأن +ن #3ط 20.ا + 2د ا دار أن !( ' Aر ا 3ن !+از) #0
ا .$Gء ا " ( ; ا \3 '4 2ا دارة و #0ا 5ا ا " ، ; \ %و N $ھ ا Fن Fة ا +ازن ا "
! U @I A 2ل ا " + 2د *2ا دارة وھ" Fة U3ز "F * '2 3ا + 2د ا دار و# I
ا $Iد ;0 $أ *6 "F : :ا 0Pت و <0 $و Zأن ) %ول ا ( Iت ا " ا $ف ;0Fا Jء
A( '4 2ا (+Hل N $ا N 8 j +2و Z ! ! T +اIدارة أي @ Rو ھ" : " 6
-1ظر ' ل ا +ر
ر Aا +ل ا3دار ا $رو +ا ( س ا دو ا " م ا &ر ،(6و راد " ل ا و Aإط رھ
ر ز ا ( " د " و ھ ك $روط در +ن ا 6ط ا3دار ا " دة ،و ؤدي إ * رر
ا ط ق ظر ا ر :
-أن ون ا 3راء ا ذي أ در ? ا3دارة ; ر و Aو ت إ رام ا " د
دي " د -أن + Uن ھذا ا &"ل رر " د ب ا وى ا1
ا3دارة ا " دة -أن ون ا &"ل ا ر درة ن
-أن در ا راء & $رو +دون ط Dن ا1دارة
ر ب * +وا ر $روط ط ق ظر +ل ا ر إ +دة ا وازن ا ( " د ( Gل ھذه ا &ر
ا 3راء ا ذي أ در ? ا3دارة" ،و +ن طر ق "و ض ا " د +ن ا رار ا ( ت ?
.B
-2ظر ا ظروف ا ط ر
ر 1916-3-30 W ? ظر ا ظروف ا ط ر@ ن ق س ا دو ا &ر ،(6ا ذي أ رھ (
ب: إ رة د " وردو" و ا ط ق ھذه ا ظر D$ن
-و وع وادث ا ; + @ G 6ر و " "د إ رام ا " د .
" د و ن D$ن ھذه ا @ 6ر أن ؤدي إ * -أن ؤدي ا ظرف ا ط رئ إ * إ ق @ 6ر ; ر Dو
د 6ب ( و &? . ا طراب ( ا وازن ا ( " د و أن ؤGر 6 * +ر ا ر ق
& ن م وز Aا +ء G ( -ل ھذه ا &ر ت Eن ا " د ; ر "&( ن ا زا ? وإ
* زول ا ظروف ا ط ر@ . ا1دارة و ا " د & ؤ
-ن ا Bزم أن ون ا ظروف ا ددة & ذ ا 1زام ؤ و ھ( ا 6ب ا $ر ا ذي ل دون & ذ
ا " د.
1ن أن ون إ 1ز@ + 6دة ا " د * +ط( ا "و ت . -ا ( j +2ھذه ا
ا Cر ا "و= - 3ظر ا ( و ت ا
أ Gء & ذه ر ب * +ط ق ھذه ا ظر * +رورة "و ض ا " د إذا أدت ا "و ت ا
ظ ر ھذه ا "و ت ( ورة ظواھر ط " ا @ G 6و ; ر و " أ B ا 1زا ? ،و;
+د إ ام ا .' 2
ء وا و "ب ا ز * ا $3رة ( ا ر أن ھذه ا ظر ت ا BGث دا
ب ا وا ط و ا " ر ا زة . ھو
ن ( 0ا د; ء * "+و ووا د
ت وا ب ا و ث وا رات وا ت ا دروس و د وھ ت ا زد ن
ون زوروا "ق و & ھ م ا ون وا $ر " ت وا وا ن و د د ا ر ت و ل و
دو وا
:ا ون * +ا را ط ا (
https://www.bawabat-el9anon.com