ANG MGA PISIKAL NA KATANGIAN NG ATING LALAWIGAN AT REHIYON
at nagpapalaki ng maraming uri ng hayop. Ang Gitnang Luzon ay isang
Ang Heograpiya ay tumutukoy sa pag-aaral ng ating pisikal na kapaligiran,
na kinabibilangan ng mga natural na istruktura, topograpiya, at iba pang tampok na
katangian ng ating lugar.
Mga Anyong Lupa
1. PULO (ISLAND) – isang anyong lupa na napalilibutan ng tubig. Ang pangkat
ng mga pulo ay tinatawag na kapuluan. Ang Pilipinas ay isang kapuluan na
binubuo ng 7,641 na pulo. Ang pulo ng Luzon ang pinakamalaki sa mga
pulong bumubuo sa ating bansa.
2. TANGWAY (PENINSULA) ay ang anyong lupa na napalilibutan din ng tubig
ngunit ang isang dulo nito ay nakaugnay sa isang mas malaking anyong
lupa. Ang rehiyon ng Bicol at ang Tangway ng Zamboanga ay mga
halimbawa ng tangway.
3. BUNDOK (MOUNTAIN) ay isang mataas na bunton ng lupa. Madalas na
matatagpuan sa mga bundok ang makakapal na kagubatan. Ang
pinakamataas na bundok sa Pilipinas ay ang Bundok Apo na matatagpuan
sa Davao.
4. BULUBUNDUKIN (MOUNTAIN RANGE) - ito binubuo ng hanay ng mga
bundok. Ang Sierra Madre at ang Cordillera ay mga halimbawa ng
bulubundukin na matatagpuan sa Luzon.
5. BUROL (HILL) - isang bunton ng lupa na mas mababa kaysa bundok. Ang
mga pinakatanyag na burol sa ating bansa ay ang Chocolate Hills na
matatagpuan sa Bohol.
6. BULKAN (VOLCANO) ay mataas na anyong lupa tulad ng isang bundok,
ngunit may bunganga na nilalabasan ng mainit at tunaw na mga bato at
kumukulong putik. Ibinubuga ang mga ito ng sumasabog na bulkan, at
nagdudulot ng malawakang pinsala sa kapaligiran. Ang Bulkang Taal ay isa
sa mga pinakaaktibong bulkan sa ating bansa.
7. Ang LAMBAK (VALLEY) ay patag na lupain sa pagitan ng mga burol at
bundok. Maraming mamamayan ang nakatira sa mga lambak. Nagtatanim
sila dito ng iba't ibang produkto tulad ng palay, mais, mga gulay, at mga
prutas. Ang Lambak ng Cagayan ay isang malawak na lambak sa Hilagang
Luzon.
8. Ang KAPATAGAN ay isang malawak at patag na lupain. Matatagpuan dito
ang mga pamayanang sakahan. Ang mga naninirahan sa kapatagan ay
karaniwang nagtatanim ng palay, gulay, punongkahoy, at iba pang pananim
malawak na kapatagan.
9. Ang TALAMPAS ay isang bundok o bulubundukin na patag ang ibabaw na
bahagi. Ang Lungsod ng Baguio sa lalawigan ng Benguet ay halimbawa ng
talampas.
Mga Anyong Tubig
1. Pinakamalaki at pinakamalawak na anyong tubig ang KARAGATAN Maalat
ang tubig nito. Matatagpuan sa karagatan ang maraming uri ng yamang
tubig. Ang Karagatang Pasipiko ang pinakamalaking karagatan sa daigdig at
pinakamalapit sa Pilipinas.
2. Ang DAGAT ay mas maliit sa karagatan at mas malapit sa mga lupain.
Maalat din ang tubig sa dagat at matatagpuan din dito ang iba't ibang
yamang tubig. Madalas din itong dinadaanan ng mga sasakyang pandagat.
3. Ang GOLPO ay anyong tubig na bahagyang napalilibutan ng lupa. Ito ay
nakaugnay sa karatig na dagat o karagatan. Ang golpo ay daungan ng mga
sasakyang pandagat.
4. Kahalintulad ng golpo ang LOOK ngunit ito ay mas maliit. Ang look ay
mainam na pangisdaan at magandang daungan ng mga sasakyang
pandagat.
5. Tinatawag na KIPOT ang makitid na anyong tubig na nasa pagitan ng
dalawang malalaking pulo. Pinag-uugnay nito ang mga dagat at karagatan.
Ang Kipot ng San Juanico ay matatagpuan naman sa pagitan ng mga pulo
ng Samar at Leyte.
6. Ang LAWA ay anyong tubig na napalilibutan ng lupa. Sariwa ang tubig sa
lawa at maaari itong inumin. Ang Lawa ng Laguna ang pinakamalaking lawa
sa Pilipinas.
7. ng ilog ay isang mahabang anyong tubig na dumadaloy sa mga lawa, look, o
dagat. Maaaring magmula ang tubig ng ilog sa ulan, o sa matataas na
lupain tulad ng bundok.
8. Ang mga SAPA AT BATIS ay mas maliliit na sanga ng ilog. Dumadaloy naman
sa pitong lungsod ng Metro Manila ang Ilog Pasig na nag-uugnay sa Lawa
ng Laguna at Look ng Maynila.
9. Ang BUKAL ay dinadaluyan ng tubig mula sa ilalim ng lupa. Sariwang tubig
ang dumadaloy sa mga bukal, at ito ay maaaring mainit o malamig. Ang
Bukal ng Tiwi sa lalawigan ng Albay ay naglalabas ng mainit na tubig at
singaw, na pinanggagalingan ng enerhiya.
10. Ang talon ay sariwang tubig na bumabagsak mula sa isang mataas na lugar.
Ang puwersa ng tubig sa talon ay kadalasang ginagamit upang makalikha ng
enerhiya. Ang Talon ng Maria Cristina sa lalawigan ng Lanao del Norte ay
nagpagkukunan ng enerhiyang ginagamit sa maraming lungsod at lalawigan
sa Mindanao.

MGA MAPANG TOPOGRAPIKO

Malaking tulong ang mga mapa upang malaman kung paano
nagkakaugnay-ugnay ang mga anyong lupa at anyong tubig. Ipinakikita sa
isang mapang topograpiko ang lahat ng anyong lupa at anyong tubig sa
ating bansa. Sa ganitong mapa, kinukulayan ng asul ang mga anyong tubig,
at kulay berde at kayumanggi naman ang mga anyong lupa. Ang kulay
kayumangging bahagi ng mapa ay nagpapakita ng patag na lupain, at ang
kulay berde na bahagi ay nagpapakita ng matataas na lupain tulad ng mga
bundok, bulubundukin, at talampas.