Republic of the Philippines

Department of Education
REGION III – CENTRAL LUZON
SCHOOLS DIVISION OFFICE OF NUEVA ECIJA
TAGAYTAY ELEMENTARY SCHOOL
TAGAYTAY, TALAVERA NUEVA ECIJA 3114

MALA-MASUSING BANGHAY ARALIN SA

ARALING PANLIPUNAN VI

I. LAYUNIN
A. Pamantayang Pangnilalaman
B. Pamantayan sa Pagganap
C. Pinakamahalagang Kasanayan sa
Pagkatuto (MELC) (Kung mayroon, isulat
ang pinakamahalagang kasanayan sa
pagkatuto o MELC
D. Pagpapaganang Kasanayan
(Kung mayroon, isulat ang pagpapaganang
kasanayan.)
II. NILALAMAN
III. KAGAMITAN PANTURO
A. Mga Sanggunian
a. Mga Pahina sa Gabay ng Guro
Ang mag-aaral ay…
- naipamamalas ang mapanuring pag-unawa
at kaalaman sa bahagi ng Pilipinas sa
globalisasyon batay sa lokasyon nito sa
mundo gamit ang mga kasanayang
pangheograpiya at ang ambag ng
malayang kaisipan sa pag-usbong ng
nasyonalismong Pilipino
Ang mag-aaral ay…
- naipamamalas ang pagpapahalaga sa
kontribusyon ng Pilipinas sa isyung
pandaigdig batay sa lokasyon nito sa
mundo
 Nalalaman ang mga kontribusyon ng mga
Natatanging Pilipinong nakipaglaban para
sa kalayaan
 Nabibigyang halaga ang mga kontribusyon
ng mga natatanging Pilipinong
nakipaglaban para sa kalayaan
 Naipapamalas ang kahalagahan ng mga
kontribusyon ng natatanging Pilipinong
nakipaglaban para sa kalayaan
Kontribusyon ng mga Natatanging Pilipinong
nakipaglaban para sa Kalayaan
MELC- pahina 37
AP Curriculum Guide- AP6PMK-Ih-11, pahina 126

b. Mga Pahina sa Kagamitang Pang Pilipinas: Bansang Papaunlad 6.2000. Pp.191-

mag-aaral
c. Mga Pahina sa Teksbuk
d. Karagdagang Kagamitan mula sa
Portal ng Learning Resource
194
https://prezi.com/p/ltpd9jaj4cju/kontribusyon-ng-
mga-natatanging-pilipinong-nakipaglaban-para-sa-
kalayaan/
Learning Resource Portal
https://lrmds.deped.gov.ph/detail/10603
B. Listahan ng mga Kagamitang Panturo
para sa mga Gawain sa Pagpapaunlad at
Pakikipagpalihan
IV. PAMAMARAAN
A. Balik- Aral Sagutin ng TAMA o MALI:

__________ 1. Hindi pormal na ipinagkaloob ng

España ang Pilipinas sa Amerika.
____________ 2. Noong Pebrero 24, 1898
pinasinayaan ang Unang Republika ng Pilipinas sa
Malolos, Bulacan.
____________ 3. Hindi kinilala ng mga Amerikano at
iba pang dayuhang bansa ang pamahalaang
Republika.
____________ 4. Lubos ang pagtanggap ng mga
Pilipino sa kanilang pangulo na si Emilio Aguinaldo at
ang kapangyarihan ng Republika ng Pilipinas.
____________ 5. Ang pagbaril at ang pagpatay sa isa
sa apat na sundalong Pilipino ng isang Amerikanong
sundalo ang nagbugso sa galit ng mga Amerikano at
dahilan sa paglusob sa hukbo ng mga Pilipino.
____________ 6. Si Heneral Antonio Luna ang
namuno sa labanan sa panig ng Bulacan.

Pagpapakita ng mga larawan.

B. Paghahabi sa layunin ng aralin
(Establishing a purpose for the Punan ng wastong titik ang mga patlang upang
lesson) matukoy ang nasa larawan.
 Ipakita ang concept map. Pag-aralan kung ano
ang nakapaloob dito.
C. Pag-uugnay ng mga halimbawa sa
bagong aralin (Presenting examples/
instances of the new lesson)

Ano sa palagay ninyo ang ang kinalaman ng mga

larawang ito sa ating paksa ngayon?

Napag aralan natin kung paano tayo nasakop ng

mga dayuhan at kung paano natin nakamit ang
ating kasarinlan at kalayaan. Ngayon pag-aaralan
natin ang mga naging kontribusyon ng mga
natatanging Pilipino na nakipaglaban para sa ating
kasarinlan.

D. Pagtalakay ng bagong konsepto at JOSE P. RIZAL

paglalahad ng bagong kasanayan #1
(Discussing new concept)
 Si Dr. Jose Rizal ang kinikilalang
pambansang bayani ng Pilipinas na tubong
Calamba, Laguna. Siya ay sumulat ng
dalawang nobela, ang Noli Me Tangere at
El Filibusterimo na kapwa naglalahad ng
pang-aabuso ng mga Espanyol sa mga
Pilipino at nagbubunyag sa maling
pamamalakad ng mga ito.
 Noong Hulyo 18, 1892, itinatag ni Rizal ang
samahang La Liga Filipina. Ang samahang
ang layunin ay pagkaisahin ang mga
Pilipino at itaguyod ang pag-unlad ng
komersyo,
industriya at agrikultura. Subalit dahil sa
samahang ito ipinakulong siya sa Fort
Santiago at kalaunan ay ipinatapon sa
Dapitan. Sa panahon ng pamamalagi niya
rito, nanggamot siya ng mga maysakit at
hinikayat ang mga tao
 rito na paunlarin ang kapaligiran. Noong
Disyembre 30, 1896, hinatulan si Rizal ng
kamatayan dahil napagbitangan Siyang
nagpasimula ng rebelyon laban sa mga
Kastila at binaril sa Bagumbayan
(ngayon ay Luneta o Rizal Park).

ANDRES BONIFACIO

Si Andres Bonifacio ang nagtatag ng Kataas-

taasan, Kagalang-galangang Katipunan ng mga
Anak ng Bayan o KKK at itinuturing na “Ama ng
Himagsikan”. Tinagurian siyang
Supremo ng Katipunan dahil siya ang Pangulo ng
Kapisanang Mapanghimagsik. Mula sa isang
mahirap na pamilya, maagang naulila si Bonifacio
at ang mga kapatid nito. Sa edad na 14, binuhay
niya ang kanyang mga kapatid sa pamamagitan
ng pagtitinda ng mga bastong kawayan at
papel na abaniko at nagtatrabaho siya bilang
mensahero. Itinatag niya ang Katipunan noong
Hulyo 7, 1892. Bunga ito ng kabiguan ng
mapayapang kampanya para sa reporma ng La
Solidaridad at ng naganap na pagdakip kay Dr.
Jose Rizal at pagpapatapon rito sa Dapitan. Ang
lihim na
kapisanang kanyang itinatag ay lumaganap bago
natuklasan at sumiklab ang Himagsikang Pilipino
noong Agosto 1896. Subalit dahil sa hidwaan ng
dalawang pangkat ng mga Katipunero, ang
Magdiwang at Magdalo sa Cavite, naging mitsa
ito ng di pag-kakaunawaan sa pagitan ni Bonifacio
at Aguinaldo. Nahatulan ang una ng sedisyon at
pinarusahan ng kamatayan. Noong ika-10 ng
Mayo 1897, dinala si Bonifacio at kapatid na
Procopio sa Bundok Buntis at pinatay

EMILIO JACINTO
Si Emilio Jacinto ang tinaguriang “Utak ng
Katipunan” dahil sa kanyang mga sinulat para sa
Katipunan kabilang dito ang Kartilya ng Katipunan
na kinapapalooban ng mga aral at tuntunin na
dapat sundin ng mga kasapi ng samahang KKK.
Siya rin ang editor ng “Kalayaan”, ang opisyal na
pahayagan ng Katipunan. Ginamit niya ang
sagisag na “Pingkian at Dimas-ilaw”. Sa
kanyang murang edad, nahalal siyang Kalihim ng
Kataas taasang Sanggunian at hinirang na
tagapayo ng Supremo ng Katipunan.

Nang pataksil na ipapatay si Bonifacio sa Cavite,

gamit ang kanyang talino ay ipinagpatuloy ni
Jacinto ang pakikibaka laban sa mga Espanyol.
Subalit dinapuan siya ng sakit na malarya sa edad
na 24 na naging mitsa ng kanyang maagang

MARCELO H. DEL PILAR

 Si Marcelo H. Del Pilar ay kilala bilang dakilang
Propagandista, isang ilustrado at may taguring
Plaridel. Siya rin ang nagtatag ng Diariong
Tagalog, kung saan binabatikos niya ang pang-
aabuso ng mga prayle at kalupitan ng
pamahalaang Espanyol. Dahil sa tahasang
pagbatikos sa mga maling gawain ng mga Kastila,
iniutos ng mga ito na hulihin siya. Nakatakas si del
Pilar at nagpasyang pumunta sa Espanya at
sumapi sa mga Pilipinong Propagandista na
lumalaban para sa reporma. Noong Enero
12, 1889, pinangunahan ni del Pilar ang
pagtatatag ng isang pangkat pampulitika na
binubuo ng mga Pilipinong Propagandista at
upang manawagan sa pagkakaroon ng pagbabag

Noong ika-15 ng Disyembre 1889, pinalitan niya si

Jaena bilang patnugot ng o sa Pilipinas. La
Solidaridad, ang opisyal na pahagayan ng
Kilusang Propaganda na nagsilbing tinig
ng kilusan. Katulad ni Bonifacio, naniniwala rin si
del Pilar sa paghihimagsik.
Nagpasya siyang makipagtulungan rito subalit
nagkasakit siya ng tuberkulosis at
hindi na naipagpatuloy ang kanyang mga adhikain.

EMILIO AGUINALDO
Si Emilio Aguinaldo ay isang Pilipinong heneral,
pulitiko at pinuno ng kalayaan na nakibaka para sa
kasarinlan ng bansa. Pinamunuan niya ang isang
nabuong pag-aalsa laban sa Espanya noong 1896
at isang pag-aaklas sa mga Amerikano noong
1899 hanggang 1901. Nahalal siyang pangulo ng
Unang Republika ng Pilipinas at nagpahayag ng
kasarinlan ng bansa noong Hunyo 12, 1898 sa
Kawit, Cavite.

MELCHORA AQUINO
Si Melchora Aquino o mas kilala sa tawag na
“Tandang Sora,” “Ina ng Katipunan,” “Ina ng
Himagsikan,” at “Ina ng Balintawak” ay
ipinanganak noong Enero 6, 1812. Siya ay isa sa
bayaning Pilipino na dapat hangaan. Siya ay
galing sa mahirap na pamilya at hindi nakapag-
aral. Sa pamamagitan ng sariling sikap ay
tinulungan niya ang kaniyang sarili na magbasa at
sumulat. Pinalaki niya ng mag-isa ang anim na
anak. Pitong taon pa lamang noon ang kaniyang
ika-pitong anak nang namatay ang kaniyang
asawa na si Fulgencio de Ramos na isang Cabeza
de Barangay.

E. Paglinang sa Kabihasaan
(Tungo sa Formative Gumamit ng graphic organizer sa pagsagot ng
Assessment) (Developing Mastery) gabay na tanong.
 Magbigay ng mga katangian ng mga Pilipinong
nakipaglaban upang makamit ang ating kalayaan
gamit ang fishbone.

F. Paglalahat ng Aralin PAGLALAHAT:

(Making generalizations and
abstractions about the lesson) Ang mga bayani nati’y nag-iwan ng mga
aral at halimbawa nang sila’y lumaban at
nagbuwis ng buhay para sa ating kalayaan.
Ipinamalas nila na ang pagmamahal sa tinubuang
lupa at sariling lahi ay ang pinakadakilang anyo ng
pag-ibig. Ikinintal nila sa ating mga isipa’t
damdamin na ang pagkakaroon ng sariling
pamahalaan ay mahalagang salik ng pagkabansa
– isang pamahalaang kinikilala, iginagalang at
ipinagmamalaki ng mga nasasakupan. Kaakibat
ng pagtatatag ng sariling pamahalaan ay ang
pagbalangkas ng saligang batas na magiging
batayan ng mga alituntuning susundin ng mga
mamamayan para sa ikabubuti ng lipunang
kanilang ginagalawan. (http://nhcp.gov.ph/%EF%BB
%BF%EF%BB%BFisang-pagpupugay-sa-ating-mga-bayani-at-
sa-pamana-nilang-kalayaan/

G. Pagtataya ng Aralin Panuto: Piliin sa loob ng kahon ang mga bayaning

(Evaluating learning) gumanap ng natatanging
 kontribusyon sa pagkamit ng kalayaan. Isulat ang
titik ng tamang sagot. Isulat ito sa sagutang papel.

_______ 1. Itinatag ang Konstitusyon ng Malolos

sa Malolos Bulacan.

_________ 2. Ideneklara niya ang kalayaan ng

iwinagayway niya ang watawat ng Pilipinas sa
kaniyang bahay sa Kawit, Cavite.

_________ 3. Siya ay isang Pilipinong

rebolusyonaryo at bayani na

nagtatag ng Kataastaasan Kagalanggalang na

Katipunan ng mga Anak ng Bayan (KKK) o
Katipunan.

_________ 4. Nagtatag ng samahang La Liga

Filipina.

_________ 5. Manunulat at abogado na kasama

ni Rizal sa samahang La Liga Filipina.

_________ 6. Sumulat ng nobelang Noli Me

Tangere at El Filibusterismo.

_________ 7. Bahay niya ang naging pagamutan

ng mga katipunero at naging lugar sa
pagpupulong sa panahon ng himagsikan.

_________ 8. Isinabuhay niya ang mga aral ng

Katipunan na kaniyang isinikap na pagyamanin.

_________ 9. Utak ng mga kilusang nagpalaya sa

Pilipinas at pinakamatapang na Propagandista.

_________ 10. Siya ay nanawagan para sa

pantay na pagtrato sa mga Pilipino, sa paglilimita
sa kapangyarihan ng mga Kastilang Español at
representasyon para sa Pilipinas sa korte ng
España.

H. Karagdagang gawain para sa Isulat mo sa iyong sagutang papel ang mga

takdang-aralin at remediation kontribusyon ng sumusunod na mga natatanging
(Additional Activities for bayani at kung paano mo sila pahahalagahan.
application or remediation) 1. Jose P. Rizal
2. Graciano Lopez Jaena
 3. Andres Bonifacio
4. Gregorio Del Pillar
5. Melchora Aquino
6. Emilio Aquinaldo
I. Remarks

J. Reflection a. Bilang ng mag-aaral na nakakuha ng 80% sa

pagtataya._____

b. Bilang ng mag-aaral na nangangailangan ng iba

pang gawain para sa remediation._____

Inihanda:

EDUARDO A. ZAMORA JR.

Dalubguro I

Nilagdaan:

FLORENCIA S. AUSTRIA
Ulong Guro III