SZKO

SZKOŁŁA LICEUM SZTUKA PISANIA MATURA ANGIELSKI HISTORIA STUDIA PRACA

ARCHIWUM STRONA G
GŁŁÓWNA

Wisława Szymborska – Milczenie Search...

roślin Submit

Wisława Szymborska

Milczenie roślin

Jednostronna znajomość między mną a wami

rozwija się nie najgorzej.
Wiem co listek, co płatek, kłos, szyszka, łodyga,
i co się z wami dzieje w kwietniu, a co w grudniu.
Chociaż moja ciekawość jest bez wzajemności,
nad niektórymi schylam się specjalnie,
a ku niektórym z was zadzieram głowę.

Atrakcje turystyczne Warszawy

Macie u mnie imiona:

klon, łopian, przylaszczka,
wrzos, jałowiec, jemioła, niezapominajka,
a ja u was żadnego.

Podróż nasza jest wspólna.

 W czasie wspólnych podróży rozmawia się przecież,
wymienia się uwagi choćby o pogodzie,
albo o stacjach mijanych w rozpędzie.

Nie brakłoby tematów, bo łączy nas wiele.

Ta sama gwiazda trzyma nas w zasięgu.
Rzucamy cienie na tych samych prawach.
Próbujemy coś wiedzieć, każde na swój sposób,
a to, czego nie wiemy, to też podobieństwo.

Objaśnię jak potrafię, tylko zapytajcie:

co to takiego oglądać oczami,
po co serce mi bije
i czemu moje ciało nie zakorzenione.

Ale jak odpowiedzieć na niestawiane pytania,

jeśli w dodatku jest się kimś
tak bardzo dla was nikim.

Porośla, zagajniki, łąki i szuwary –

wszystko, co do was mówię, to monolog,
i wy go nie słuchacie.

Rozmowa z wami konieczna jest i niemożliwa.

Pilna w życiu pospiesznym
i odłożona na nigdy.
(Wisława Szymborska, Widok z ziarnkiem piasku, Poznań 1996)

Na to warto zwróci
zwrócićć uwag
uwagęę:
tytuł, motto,
problematyka utworu,
kto mówi (podmiot liryczny, narrator), do kogo (adresat),
bohater liryczny, sytuacja opisana w tekście,
interpretacja kolejnych obrazów (Do czego można je odnieść? Po co zostały
wprowadzone?),
kierunki artystyczne, gatunek, konwencja literacka,
kontekst – związki z biografią autora, charakterem epoki, filozofią, literaturą, sztuką
(np. muzyką, filmem, malarstwem…),
kompozycja utworu, np. wersyfikacja,
język, np. słowa – klucze,
środki stylistyczne i ich funkcje.

Pamiętaj!

W różnych interpretacjach różne rzeczy mogą być najważniejsze. EPOKI LITERACKIE

Wyciągaj wnioski, dołączaj własne refleksje – byle nie odbiegające od tekstu utworu.
Łącz interpretację z analizą – to, co się w utworze mówi, jest ściśle związane z tym, A Antyk
jak się mówi. Wypracowania z antyku i Biblii
Ś Średniowiecze
Wypracowania ze

Kto do kogo mówi średniowiecza

R Renesans
Sformułowanie tematu nie niesie wyraźnej wskazówki interpretacyjnej, samodzielnie trzeba Wypracowania z renesansu
znaleźć jakiś punkt zaczepienia. Może fakt, że wiersz Milczenie roślin wygląda jak B Barok
rozmowa. Już w pierwszej zwrotce znajdujemy na to dowód: „znajomość między mną a Wypracowania z baroku
wami”. Do kogo zwraca się „ja” liryczne? Adresatem – można to odczytać i z tytułu – są O Oświecenie
rośliny: Wypracowania z oświecenia
 Macie u mnie imiona: Rom Romantyzm
klon, łopian, przylaszczka, Wypracowania z romantyzmu
wrzos, jałowiec, jemioła, niezapominajka. P Pozytywizm
Wypracowania z pozytywizmu
Także już w tytule można zobaczyć pozorność dialogu. Rośliny milczą, to „jednostronna
M Modernizm
znajomość”. A jednocześnie w przedostatniej strofie czytamy:
Wypracowania z modernizmu
wszystko, co do was mówię, to monolog, DM Dwudziestolecie
I wy go nie słuchacie. międzywojenne
W Współczesność
Kto, jeśli nie rośliny? Ten monolog jest rozmową podmiotu lirycznego z sobą samym.
Wypracowania z literatury XX
Współistnienie człowieka z naturą („łączy nas wiele”) staje się punktem wyjścia do refleksji
wieku
na temat świata i ludzi. „Podróż nasza jest wspólna” – pisze poetka, mówiąc o jedności
człowieka i przyrody. Trzeba zauważyć, że określona w tym wierszu sytuacja liryczna –
rozmowa – ściśle wiąże się z charakterem refleksji poetyckiej. LEKTURY I ICH AUTORZY

O czym rozmowa Homer

Pozornie człowiek wiele dowiedział się o otaczającym go świecie roślin: Sofokles
Rej Mikołaj
Wiem co listek, co płatek, kłos, szyszka, łodyga. Kochanowski Jan
Ta „ciekawość bez wzajemności” wynika z przeświadczenia, że wiele nas łączy: Szekspir William
Sęp-Szarzyński Mikołaj
Ta sama gwiazda trzyma nas w zasięgu. Morsztyn Jan Andrzej
Rzucamy cienie na tych samych prawach. Naborowski Daniel
Sam fakt istnienia, życia jest dowodem podobieństwa między ludźmi a roślinami. Potocki Wacław
Zauważenie bezpośredniego związku człowieka z naturą prowadzi jednak u Szymborskiej Krasicki Ignacy
do refleksji nad samym człowiekiem. Od wieków próbujemy odpowiedzieć na podobne Mickiewicz Adam
pytania dotyczące naszej egzystencji. Zastanawiamy się nad celem i sensem życia –„po co Słowacki Juliusz
serce mi bije”. Pytamy o sens poznania – „co to takiego oglądać oczami”, o istotę bytu – Krasiński Zygmunt
„czemu moje ciało nie zakorzenione”. Bezpośredni kontakt z naturą to dla Szymborskiej Fredro Aleksander
punkt wyjścia do rozważań nad sferą kultury. To, co w nas biologiczne – natura – i to, co Norwid Cyprian Kamil
sami stworzyliśmy – kultura – nierozłącznie determinują nasze człowieczeństwo. Sienkiewicz Henryk
Prowadzenie rozmowy z samym sobą pokazuje w tym wierszu, jak trudne jest Prus Bolesław
dochodzenie do prawdy o człowieku, daje jednocześnie wrażenie dystansu. Orzeszkowa Eliza (Nad
Niemnem)
Jak interpretować puentę Milczenia roślin? Poeci Młodej Polski
Żeromski Stefan
Rozmowa z wami konieczna jest i niemożliwa. Wyspiański Stanisław
Pilna w życiu pospiesznym Reymont Władysław
i odłożona na nigdy. Conrad Joseph
Niezbędna jest taka autorefleksja człowieka (1 punkt), mimo że nie dowie się o sobie nic Dąbrowska Maria
pewnego. Nikt mu w tym nie pomoże, jest samotny – dialog ze światem przyrody jest Witkiewicz Stanisław Ignacy
niemożliwy, ale „w życiu pospiesznym” (krótkim? pełnym pośpiechu?) zbyt często Gombrowicz Witold
zapominamy o najważniejszych pytaniach. Z czym to można skojarzyć? Może z filozofią Schulz Bruno
egzystencjalną? Może z poglądami Blaise’a. Pascala o „trzcinie myślącej”? Camus Albert
Kafka Franz
Warto także połączyć omawiany wiersz z innymi utworami Wisławy Szymborskiej. W jej Szczypiorski Andrzej
twórczości refleksja o człowieku, o jego związku z naturą występuje szczególnie często – Herling-Grudziński Gustaw
Chmury, Sto pociech, W zatrzęsieniu, Pożegnanie widoku, Niebo, Widok z ziarnkiem Konwicki Tadeusz (Mała
piasku, Urodziny… apokalipsa)
W utwory tej poetki nierzadko wpisana jest także podobna dialogowość – Allegro ma non Szymborska Wisława
troppo, Do serca w niedzielę, Rozmowa z kamieniem… Herbert Zbigniew
Miłosz Czesław
Używamy terminów Mrożek Sławomir
Połączenie interpretacji z analizą zmusza piszącego do wykorzystania także wiedzy z teorii Różewicz Tadeusz
literatury. Trzeba znać takie podstawowe pojęcia jak podmiot, adresat, monolog liryczny,
puenta, a także te nieco trudniejsze – dialogowość, dominanta kompozycyjna, dystans, WYPRACOWANIA Z LEKTUR
autorefleksja.

Kształt monologu lirycznego w omawianym wierszu jest celowy i funkcjonalny. W ANTYGONA – wypracowania
uporządkowanej, rygorystycznej formie widoczna jest np. zawarta często w rozmowach BIBLIA – wypracowania
perswazyjność. Łatwo pokazać słownictwo pełniące taką funkcję: chociaż moja ciekawość BOSKA KOMEDIA –
jest bez wzajemności, rozmawia się przecież. wypracowania
CHŁOPI – wypracowania
Co jeszcze warto zauważyć w Milczeniu roślin?
CIERPIENI MŁODEGO
Z pewnością oszczędność środków wyrazu – tak typową dla Szymborskiej. Język jej
WERTERA – wypracowania
wiersza bliższy byłby potocznemu, nie ma tu skomplikowanej metaforyki, bogactwa
DON KICHOT – wypracowania
środków stylistycznych. To połączenie poetyckości i potoczności zyskuje w wierszu
DZIADY – wypracowanie
Szymborskiej walor artystyczny.
FAUST – wypracowania
Zobacz: GIAUR – wypracowania
GOMBROWICZ –
wypracowania
Wisława Szymborska – biografia HERBERT – wypracowania
HOMER, Iliada, Odyseja –
Epoka – współczesność, Poetka zadebiutowała w roku wypracowania
1945. Jej tomiki noszą tytuły: Dlatego żyjemy, Pytania KAFKA – wypracowania
zadawane sobie, Wołanie do Yeti, Wszelki wypadek, KOCHANOWSKI –
Wielka liczba, Ludzie na moście. Nurty – poezja … Czytaj wypracowania
dalej KONRAD WALLENROD –
wypracowania
KRASICKI – wypracowania
KRÓL EDYP – wypracowania
LALKA – wypracowania
AleKlasa 0 LUDZIE BEZDOMNI –
wypracowania
MIŁOSZ – wypracowania
Jaka jest funkcja paradoksu w poezji Wis
Wisłławy Szymborskiej? MITOLOGIA -wypracowania
MOLIER – wypracowania
NAD NIEMNEM –
wypracowania
Człowiek i świat w wierszach Wisławy Szymborskiej NAŁKOWSKA – wypracowania
NIE-BOSKA KOMEDIA –
1. Zachciało mu się szczęścia zachciało mu się prawdy
wypracowanie
zachciało mu się wieczności, patrzcie go! Sto pociech
NORWID – wypracowania
Oczywiście – człowiekowi. Jest w tych strofach mocna
NOWELE
dawka ironii, warto też zwrócić … Czytaj dalej
POZYTYWISTYCZNE –
wypracowania
ODPRAWA POSŁÓW
GRECKICH – wypracowania
PAMIĘTNIKI PASKA –
wypracowania
AleKlasa 0
PAN TADEUSZ –
wypracowanie
PIEŚŃ O ROLANDZIE –
wypracowanie
POEZJA MŁODOPOLSKA –
wypracowania
PRZEDWIOŚNIE –
wypracowania
POWIEŚCI Sienkiewicza –
wypracowania