‫ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﺮاي ﺷﯿﺮﻫﺎي ﮐﻨﺘﺮﻟﯽ ﺑﺨﺼﻮص ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻃﺮاﺣﯽ‪ ،‬اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ‪ ISA-75.

01‬و‬
‫‪ ISA-75.05‬و ‪ ISA RP 75.23‬ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺟﻬﺖ ‪ Sizing‬ﯾﻌﻨﯽ ﺑﺪﺳﺖ آوردن ‪ CV‬ﺑﺮاي ﺷﯿﺮ ﮐﻨﺘﺮﻟﯽ ﮐﻪ ﻣﻘﺮر‬
‫اﺳﺖ در ﺟﺎﯾﯽ از ﺳﯿﺴﺘﻢ ‪ Piping‬ﻗﺮار ﺑﮕﯿﺮد‪ ،‬ﻫﻤﺎن ﻃﻮرﮐﻪ ﻫﻤﯿﺸﻪ ﻣﻄﺮح ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻬﺘﺮاﺳﺖ ﮐﻪ از ﻣﻌﺎدﻻت‬
‫ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺷﯿﺮ ﻫﻤﺎن ﺷﺮﮐﺘﯽ ﮐﻪ ﻣﻘﺮر اﺳﺖ ﺷﯿﺮ از آن ﺧﺮﯾﺪاري ﺑﺸﻮد اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﺎﯾﯿﻢ‪ .‬ﺑﻪ ﺗﻌﺮﯾﻒ زﯾﺮ در ﻣﻮرد‬
‫ﺿﺮﯾﺐ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺷﯿﺮ ﺗﻮﺟﻪ ﻓﺮﻣﺎﯾﯿﺪ‪:‬‬

‫ﺑﺮاي ﻃﺮاﺣﯽ ﺷﯿﺮﻫﺎي ﮐﺮوي )دﺳﺘﯽ ﯾﺎ اﺗﻮﻣﺎﺗﯿﮏ( و ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯿﺰان دﺑﯽ ﺳﯿﺎﻟﯽ ﮐﻪ از ﺧﻮد ﻋﺒﻮر ﻣﯽدﻫﺪ‪ ،‬ﯾﮏ‬
‫ﺿﺮﯾﺐ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺷﯿﺮ ‪) 1‬در ﺳﯿﺴﺘﻢ آﺣﺎد اﻧﮕﻠﯿﺴﯽ( ﯾﺎ ﻓﺎﮐﺘﻮر ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺷﯿﺮ ‪) 2‬در ﺳﯿﺴﺘﻢ آﺣﺎد ‪ (SI‬ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺿﺮﯾﺐ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺷﯿﺮ در ﺳﯿﺴﺘﻢ آﺣﺎد اﻧﮕﻠﯿﺴﯽ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻘﺪار دﺑﯽ آب ﺑﺮﺣﺴﺐ ‪ USgal/min‬در دﻣﺎي‬
‫‪ 60o F‬اﺳﺖ ﮐﻪ از ﺷﯿﺮي ﺑﺎ اﻓﺖ ﻓﺸﺎر ‪ 1 psi‬ﻋﺒﻮر ﻣﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬

‫)‪• Valve Flow Coefficient (Cv‬‬

‫‪ ‬ﺿﺮﯾﺐ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺷﯿﺮ در ﺳﯿﺴﺘﻢ آﺣﺎد اﻧﮕﻠﯿﺴﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻘﺪار دﺑﯽ آب ﺑﺮﺣﺴﺐ ‪USgal/min‬‬

‫در دﻣﺎي ‪ 60 oF‬اﺳﺖ ﮐﻪ از ﺷﯿﺮي ﺑﺎ اﻓﺖ ﻓﺸﺎر ‪ 1 psi‬ﻋﺒﻮر ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬

‫•‬ ‫)‪Valve Flow Factor (Kv‬‬

‫‪ ‬ﺿﺮﯾﺐ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺷﯿﺮ در ﺳﯿﺴﺘﻢ آﺣﺎد ‪ SI‬ﮐﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﻘﺪار دﺑﯽ آب ﺑﺮﺣﺴﺐ ‪ m3/hr‬در دﻣﺎي‬
‫‪ 5 oC‬ﺗﺎ ‪ 40 oC‬اﺳﺖ ﮐﻪ از ﺷﯿﺮي ﺑﺎ اﻓﺖ ﻓﺸﺎر ‪ 1 bar‬ﻋﺒﻮر ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ ،‬ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬

‫راﺑﻄﻪ ‪ Cg‬ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ‪:‬‬

‫𝒗𝒗𝑪𝑪 ‪𝑪𝑪𝒈𝒈 = 𝑪𝑪𝟏𝟏 .‬‬

‫‪C1‬‬ ‫•‬

‫ﺿﺮﯾﺐ اﻧﺪازه ﺷﯿﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﺒﺎرﺗﯽ دﯾﮕﺮ‪ ،‬ﺷﺮﮐﺖ ‪ Fisher‬ﺑﺮاي ﺷﯿﺮﻫﺎي ﮐﺮوي ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺟﺎﻟﺒﯽ ﺑﺮاي‬
‫اﻧﺪازهﮔﯿﺮي در ﺷﺮاﯾﻂ دو ﻓﺎزي و ﮔﺎزي اراﺋﻪ ﻧﺪاد‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ دﻟﯿﻞ ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺑﻬﯿﻨﻪﺗﺮي را اراﺋﻪ داد‪ .‬در اﯾﻦ ﻣﻌﺎدﻟﻪ‬
‫ﭘﺎراﻣﺘﺮي ﺑﻪ ﻧﺎﻣﻬﺎي ‪ C1‬و ‪ C2‬ﻣﻄﺮح ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺿﺮﯾﺐ ‪ C2‬ﺑﺮاي ﺗﺼﺤﯿﺢ ﮔﺮﻣﺎي وﯾﮋه ﺑﻪ ﮐﺎر ﺑﺮده ﻣﯽﺷﻮدﮐﻪ‬

‫‪1‬‬
‫)‪Valve Flow Coefficient (Cv‬‬
‫‪2‬‬
‫)‪Valve Flow Factor (Kv‬‬
‫از ﻧﻤﻮدار ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﺿﺮﯾﺐ ‪ C1‬ﻧﺴﺒﺖ ﺿﺮﯾﺐ اﻧﺪازه ﺷﯿﺮ ﺑﺮاي ﮔﺎز ﺑﻪ ﺿﺮﯾﺐ اﻧﺪازه ﺷﯿﺮ ﺑﺮاي ﻣﺎﯾﻌﺎت‬
‫𝐶𝐶‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ) 𝐶𝐶�𝑔𝑔 ( ‪.‬‬
‫𝑣𝑣‬

‫ﻻزم ﺑﻪ ذﮐﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻌﻀﯽ از ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎ ﺿﺮاﯾﺒﯽ ﺑﻪ اﯾﻦ راﺑﻄﻪ اﻓﺰوده ﯾﺎ ﮐﺎﺳﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬ﻣﺎﻧﻨﺪ راﺑﻄﻪ زﯾﺮ ‪:‬‬

‫‪𝐶𝐶𝑔𝑔 = 40𝐶𝐶𝑣𝑣 (𝑋𝑋𝑋𝑋)0.5‬‬

‫𝑣𝑣𝐶𝐶 ‪ 𝐾𝐾𝑣𝑣 ,‬ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻬﻢ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺼﻮص 𝑣𝑣𝐶𝐶 ‪ ،‬اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎﯾﺴﺖ دﯾﺪ ﮐﻪ "ﺿﺮﯾﺐ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ" ﮐﻪ درﺑﺎرهاش ﺑﺤﺚ‬
‫ﻣﯽﮐﻨﯿﻢ‪ ،‬ﺑﻪ ﭼﻪ ﻣﻌﻨﺎﺳﺖ و آﯾﺎ اﯾﻦ اﺻﻄﻼح درﺳﺖ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﯾﺎ ﺧﯿﺮ ؟‬

‫‪ ‬ﺗﻮﺟﻪ ﻓﺮﻣﺎﯾﯿﺪ ﮐﻪ ﺿﺮﯾﺐ ﺟﺮﯾﺎن ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﯾﯽ ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ ﻧﺪارد‪ ،‬آﻧﭽﻪ ﺣﺎﺋﺰ اﻫﻤﯿﺖ اﺳﺖ ﺿﺮﯾﺐ ﺟﺮﯾﺎن ﺷﯿﺮ‬
‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺎ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺧﻮاص ﺟﺮﯾﺎن‪ ،‬ﺳﯿﺎل و ‪ Piping‬و ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ﺑﺎ ﺳﻪ دﺑﯽ ﮐﻤﯿﻨﻪ و ﻧﺮﻣﺎل و ﺑﯿﺸﯿﻨﻪ‪ ،‬ﺳﻪ 𝑣𝑣𝐶𝐶 ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز‬
‫ﻓﺮاﯾﻨﺪي ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽآورﯾﻢ )‪ (Calculated or Required Cv‬و ﺑﺎ ‪ Rated Cv‬ﺷﯿﺮي ﮐﻪ ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﯿﻢ اﻧﺘﺨﺎب ﮐﻨﯿﻢ‬
‫)‪ CV‬ﺷﯿﺮ در ﺣﺎﻟﺖ ‪ 100‬درﺻﺪ ﺑﺎز( از ﻟﯿﺴﺖ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺷﺮﮐﺖ ﺳﺎزﻧﺪه ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ و ﻧﻬﺎﯾﺘﺎً ﺷﯿﺮ ﻣﻨﺎﺳﺐ را اﻧﺘﺨﺎب‬
‫ﻣﯽﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬

‫ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ‪ ،‬ﻣﯽﺑﺎﯾﺴﺖ اﯾﻦ ‪ ،Rated Cv‬از ‪ Cv‬ﻣﺤﺎﺳﺒﺎﺗﯽ ﻣﺎ ﺑﺮاي دﺑﯽ ﺑﯿﺸﯿﻨﻪاﻣﺎن‪ ،‬ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﺷﯿﺮ ﺑﺘﻮاﻧﺪ‬
‫دﺑﯽ ﺑﯿﺸﯿﻨﻪ در ﻓﺮاﯾﻨﺪ را از ﺧﻮد ﺑﺨﻮﺑﯽ ﻋﺒﻮر دﻫﺪ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ‪ Rangeability‬ﺷﯿﺮ ﮐﻨﺘﺮﻟﯽ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻨﺎﺳﺐ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﻄﻮر ﮐﻠﯽ‪ ،‬ﺷﯿﺮ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﯿﻦ ‪ 30‬ﺗﺎ ‪ 70‬درﺻﺪ ﯾﺎ ﮔﺎﻫﺎً ﺑﯿﻦ ‪ 20‬ﺗﺎ ‪ 80‬ﻧﯿﺰ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﺣﺮﮐﺖ ﯾﺎ‬
‫‪ Travelling‬ﻣﻌﻤﻮل را اﻧﺠﺎم و دﻗﺖ ﻻزم ﺑﺮاي ﮐﻨﺘﺮل ﺟﺮﯾﺎن در دﺑﯽ ﺑﯿﺸﯿﻨﻪ و ﮐﻤﯿﻨﻪ در ﻓﺮاﯾﻨﺪ را داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل اﮔﺮ ﺑﺨﻮاﻫﯿﻢ ﺑﻪ زﺑﺎن ﺳﺎده و ﻋﺎﻣﯿﺎﻧﻪ و ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ ﺑﻪ ﺗﻮﺿﯿﺢ ﺑﺮاي ﺿﺮﯾﺐ ‪ Orifice‬ﺑﭙﺮدازﯾﻢ‪ ،‬ﺧﻮاﻫﯿﻢ‬
‫داﺷﺖ ‪:‬‬

‫𝑃𝑃∆√ ‪𝑄𝑄 = 𝑂𝑂𝑂𝑂𝑂𝑂𝑂𝑂𝑂𝑂𝑂𝑂𝑂𝑂 𝐹𝐹𝐹𝐹𝐹𝐹𝐹𝐹𝐹𝐹𝐹𝐹.‬‬

‫‪ Bore Sizing‬ﯾﻌﻨﯽ ﭘﯿﺪا ﻧﻤﻮدن ﻗﻄﺮ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺳﻮراخ اورﻓﯿﺲ ﺑﻪ ﻃﻮرﯾﮑﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ دﺑﯽ ﮐﻪ در ﻟﻮﻟﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ‬
‫داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯿﻢ ﮐﻪ ﺑﺎﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ‪ Flow Transmitter Range‬ﺑﮑﺎر رﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺘﻮاﻧﺪ آن دﺑﯽ را اﻧﺪازهﮔﯿﺮي ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫ﺣﺎل ﮐﻪ ‪ Bore Size‬ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﯾﮏ ﺿﺮﯾﺐ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ )ﺗﺎﺑﻌﯽ از ﻋﺪد رﯾﻨﻮﻟﺪز‪ ،‬دﻣﺎ و ﻓﺸﺎر و ﻗﻄﺮ داﺧﻠﯽ‬
‫ﻟﻮﻟﻪ و ﻗﻄﺮ ‪ bore‬و‪ (..‬ﭘﯿﺪا ﮐﻨﯿﻢ ﮐﻪ وﻗﺘﯽ ﺟﺬر ﻫﺮ اﺧﺘﻼف ﻓﺸﺎر در دو ﻃﺮف ﺳﻮراخ ﺻﻔﺤﻪ اورﻓﯿﺲ را ﮐﻪ ‪FT‬‬
‫اﻧﺪازه ﻣﯽﮔﯿﺮد‪ ،‬در آن ﺿﺮب ﮐﻨﯿﻢ‪ ،‬دﺑﯽ را ﺑﻪ ﻣﺎ ﺑﺪﻫﺪ‪ .‬در اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ و ﺑﻌﺪ از ﺑﺪﺳﺖ آوردن اﻧﺪازه ﻗﻄﺮ ﺳﻮراخ‬
‫ﺻﻔﺤﻪ اورﻓﯿﺲ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ ﺿﺮﯾﺐ را ﭘﯿﺪا ﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬

‫ﺑﺮاي ﺷﯿﺮﻫﺎي ﮐﻨﺘﺮﻟﯽ ﻫﻢ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ ﻫﻤﯿﻦ ﻣﺮاﺣﻞ ﺑﺎﯾﺪ ﻃﯽ ﺷﻮد ‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ ﻣﺎ ﻣﯽ آﯾﯿﻢ ‪ Cv‬ﯾﺎ ﻫﻤﺎن ﺿﺮﯾﺐ ﺟﺮﯾﺎن ﻣﻮرد‬
‫ﻧﯿﺎز ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﺷﯿﺮ را ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽآورﯾﻢ ﮐﻪ دﺑﯽ ﻫﺎي ﺑﯿﺸﯿﻨﻪ و ﮐﻤﯿﻨﻪ را ﭘﻮﺷﺶ ﺑﺪﻫﺪ و ﺧﯿﻠﯿﯽ ﺳﺎده اﮔﺮ در اﻓﺖ‬
‫ﻓﺸﺎر دو ﻃﺮف ﺷﯿﺮ ﺿﺮب ﺷﻮد‪ ،‬دﺑﯽ ﮔﺬر ﮐﺮده از ﺷﯿﺮ ﮐﻨﺘﺮﻟﯽ را ﺑﺪﺳﺖ دﻫﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺮاي ﺷﯿﺮﻫﺎي ﮐﻨﺘﺮﻟﯽ‪ ،‬ﻣﻬﻢ‬
‫اﻧﺘﺨﺎب ﺷﯿﺮ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮ اﺳﺎس ‪ Cv‬ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺑﺮ اﺳﺎس اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ ANSI/ISA‬ﺑﺮاي ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺎﯾﻊ ﺧﻮاﻫﯿﻢ داﺷﺖ ‪:‬‬

‫اﮔﺮ دﻗﺖ ﻓﺮﻣﺎﯾﯿﺪ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ آن ﻣﯽﻣﺎﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﺎ ﺗﻤﺎم ﺿﺮاﯾﺐ ﻣﺪ ﻧﻈﺮﻣﺎن را در ﻗﺎﻟﺐ ‪ Cv‬ﺑﯿﺎن ﮐﻨﯿﻢ و ﺟﺬر اﺧﺘﻼف‬
‫ﻓﺸﺎر دو ﻃﺮف ﺷﯿﺮ را در آن ﺿﺮﯾﺐ ﻧﻬﺎﯾﯽ ﺿﺮب ﮐﻨﯿﻢ‪ ،‬آﻧﮕﺎه دﺑﯽ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﺪﺳﺖ ﺧﻮاﻫﺪ آﻣﺪ‪.‬‬

‫ﺑﻪ ﺗﻮﺿﯿﺢ زﯾﺮ در ﻣﻮرد ﭘﺪﯾﺪه ﮐﺎوﯾﺘﺎﺳﯿﻮن دﻗﺖ ﻓﺮﻣﺎﯾﯿﺪ‪:‬‬

‫وﻗﺘﯽ ﻓﺸﺎر اﺳﺘﺎﺗﯿﮏ ﻣﺎﯾﻊ‪ ،‬ﺑﻌﻨﻮان ﻧﻤﻮﻧﻪ‪ ،‬در ورودي ﭘﻤﭗ ﮔﺮﯾﺰ از ﻣﺮﮐﺰ ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪ و ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﻓﺸﺎر ﺑﺨﺎر ﺳﯿﺎل‬
‫در آن دﻣﺎ ﮔﺮدد‪ ،‬ﻣﺎﯾﻊ ﺑﺠﻮش ﻣﯽآﯾﺪ و ﺣﺒﺎﺑﻬﺎﯾﯽ از ﮔﺎز در آن‪ ،‬اﯾﺠﺎد ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬ﺣﺒﺎﺑﻬﺎي ﺑﺨﺎر ﻫﻤﺮاه ﺳﯿﺎل‬
‫ﺣﺮﮐﺖ ﮐﺮده ﺗﺎ ﺑﻪ ﻧﺎﺣﯿﻪاي ﮐﻪ ﻓﺸﺎرش زﯾﺎدﺗﺮ اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺮﺳﻨﺪ )در اﺛﺮ ﭼﺮﺧﺶ ﭘﺮواﻧﻪ( و در اﯾﻦ ﻧﺎﺣﯿﻪ‪ ،‬ﺣﺒﺎﺑﻬﺎ‬
‫ﮐﻪ ﺗﻌﺪادﺷﺎن ﺑﺴﯿﺎر زﯾﺎد ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﯽ ﻣﯽﺗﺮﮐﻨﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻓﺮاﯾﻨﺪ اﯾﺠﺎد ﻣﻮجﺷﻮك ‪) 3‬ﻣﻮج ﺿﺮﺑﻪاي(‬
‫ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ذرات ﮐﻨﺎري ﻣﺎﯾﻊ‪ ،‬ﺟﺎي ﺧﺎﻟﯽ ﺣﺒﺎﺑﻬﺎ را ﭘﺮ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ و ﺳﺒﺐ اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﻮﺿﻌﯽ ﺷﺪﯾﺪ ﺳﺮﻋﺖ‬
‫ﻗﻄﺮات ﻣﺎﯾﻊ )ﭼﻨﺪ ده ﻣﺘﺮ ﺑﺮ ﺛﺎﻧﯿﻪ( و ﺑﺮﺧﻮرد آن ﺑﺎ ﺳﻄﺢ ﭘﺮه ﺑﺎ ﻣﻮﻣﻨﺘﻮم ﺑﺴﯿﺎر ﺑﺎﻻ ﻣﯽﮔﺮدد ﮐﻪ اﯾﻦ ﻧﯿﺮوﻫﺎي‬
‫وارده ﺑﻪ ﺗﯿﻐﻪ ﭘﻤﭗ‪ ،‬ﺑﺎﻋﺚ اﯾﺠﺎد ﺣﻔﺮه و ﺧﻮردﮔﯽ و ﺻﺪﻣﻪ ﺟﺪي ﺑﻪ آن ﻣﯽﺷﻮد و ﻣﻌﻤﻮﻻً ﮐﻤﺘﺮ ﻓﻠﺰي در ﺑﺮاﺑﺮ‬

‫‪3‬‬
‫‪Shock Wave‬‬
‫اﯾﻦ ﻧﯿﺮو ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﯽﮐﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﭘﺪﯾﺪه ﻋﻼوه ﺑﺮ اﯾﻦ‪ ،‬راﻧﺪﻣﺎن ﭘﻤﭗ را ﺑﻌﻠﺖ داﺧﻞ ﻧﺸﺪن ﻣﺎﯾﻊ ﺑﻪ اﻧﺪازه ﮐﺎﻓﯽ ﺑﻪ‬
‫ﻃﻮر ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪاي ﭘﺎﯾﯿﻦ ﻣﯽآورد و ﺑﺎﻋﺚ اﯾﺠﺎد ﺳﺮ و ﺻﺪا و ارﺗﻌﺎﺷﺎت در ﭘﻤﭗ ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬ﺻﺪاي ﮐﺎوﯾﺘﺎﺳﯿﻮن‬
‫ﻣﺨﺼﻮص و ﻣﺸﺨﺺ ﺑﻮده و ﺷﺒﯿﻪ ﺑﺮﺧﻮرد ﮔﻠﻮﻟﻪﻫﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﯾﮏ ﺳﻄﺢ ﻓﻠﺰي اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﺰﻣﺎن ﺑﺎ ﺗﻮﻟﯿﺪ اﯾﻦ ﺻﺪا ﭘﻤﭗ‬
‫ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ارﺗﻌﺎش درﻣﯽآﯾﺪ‪ .‬در اﻧﺘﻬﺎ اﯾﻦ ﺻﺪاﻫﺎي ﻣﻨﻘﻄﻊ ﺑﻪ ﺻﺪاﻫﺎﯾﯽ ﺷﺪﯾﺪ و داﺋﻢ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣﯽﮔﺮدد‪ .‬ﮐﺎﻫﺶ ﻓﺸﺎر در‬
‫اﻃﺮاف ﭘﺮواﻧﻪ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻮاﺳﻄﻪ ﺷﺘﺎب ﺳﯿﺎل و ﯾﺎ ﮐﺎﻫﺶ ﻓﺸﺎر ورودي اﺗﻔﺎق ﺑﯿﺎﻓﺘﺪ‪.‬‬
‫ﮐﺎوﯾﺘﺎﺳﯿﻮن ﺑﻪ دو ﺻﻮرت اﯾﺴﺘﺎﯾﯽ ‪ 4‬و ﻏﯿﺮ اﯾﺴﺘﺎﯾﯽ وﺟﻮد دارد ﮐﻪ در ﻧﻮع اﯾﺴﺘﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﺗﺮﮐﯿﺪن ﺣﺒﺎﺑﻬﺎ‪ ،‬ﻫﻤﺎﻧﮕﻮﻧﻪ‬
‫ﮐﻪ ﺗﻮﺿﯿﺢ داده ﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻮج ﺷﻮك ﺑﻮﺟﻮد ﻣﯽآﯾﺪ و اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ در ﭘﻤﭙﻬﺎي ﮔﺮﯾﺰ از ﻣﺮﮐﺰ دﯾﺪه ﻣﯽﺷﻮد و در ﻧﻮع‬
‫ﻏﯿﺮ اﯾﺴﺘﺎﯾﯽ‪ ،‬ﻧﻮﺳﺎﻧﺎت در اﻧﺪازه و ﯾﺎ ﺷﮑﻞ ﺣﺒﺎﺑﻬﺎ ﺑﺨﺎﻃﺮ ﺑﺎزﯾﺎﻓﺖ ﻓﺸﺎر در ﭘﺎﯾﯿﻦدﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎﻋﺚ ﺑﻮﺟﻮد آﻣﺪن‬
‫ﻣﯿﮑﺮوﺟﺖﻫﺎ ‪ 5‬ﺷﺪه و ﻣﺎﻧﻨﺪ ﯾﮏ ﻣﯿﺪان ﺻﻮﺗﯽ ﻋﻤﻞ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺗﺮﮐﯿﺐ دو ﻋﺎﻣﻞ ﻣﻮجﺷﻮكﻫﺎ و‬
‫ﻣﯿﮑﺮوﺟﺖﻫﺎ ﺳﯿﺎل‪ ،‬ﺑﺎﻋﺚ ﺗﺨﺮﯾﺐ و ﺻﺪﻣﺎت ﺟﺪي ﻣﯽﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬درواﻗﻊ ﺗﻔﺎوت اﯾﻦ دو ﻧﻮع ﮐﺎوﯾﺘﺎﺳﯿﻮن ﯾﻌﻨﯽ ﻧﻮع‬
‫اﯾﺴﺘﺎﯾﯽ و ﻏﯿﺮاﯾﺴﺘﺎﯾﯽ در ﻧﯿﺮوي ﻣﺘﻘﺎرن و ﻧﺎﻣﺘﻘﺎرن وارد ﺷﺪه ﺑﻪ ﺣﺒﺎﺑﻬﺎ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺑﺎﻋﺚ ﺑﻮﺟﻮد آﻣﺪن‬
‫‪ Shock Wave‬و ‪ Microjet‬ﻫﺎ ﻣﯽﮔﺮدد(‪.‬‬

‫ﭘﺪﯾﺪه ﮐﺎوﯾﺘﺎﺳﯿﻮن ﻣﺨﺘﺺ ﭘﻤﭙﻬﺎي ﮔﺮﯾﺰ از ﻣﺮﮐﺰ ﻧﺒﻮده و در ﺷﯿﺮﻫﺎي ﮐﻨﺘﺮﻟﯽ‪ ،‬ﮐﺎﻫﻨﺪهﻫﺎي ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ در ﭼﺎﻫﻬﺎي‬
‫ﻧﻔﺖ و ﯾﺎ ﭘﺮواﻧﻪ ‪ mixer‬ﻫﺎ ﻧﯿﺰ دﯾﺪه ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫ﯾﺎدﻣﺎن ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺣﺪاﻗﻞ دو ﻧﻮع ﮐﺎوﯾﺘﺎﺳﯿﻮن دارﯾﻢ‪ .‬درﺿﻤﻦ آﺳﯿﺒﯽ ﮐﻪ ‪ Cavitation and Flashing‬ﺑﺮﺟﺎي‬
‫ﻣﯽﮔﺬارﻧﺪ در ﻣﻮرد ﺷﯿﺮ ﮐﻨﺘﺮﻟﯽ‪ ،‬ﻫﻢ از ﻟﺤﺎظ ﻇﺎﻫﺮي و ﻫﻢ اﻫﻤﯿﺖ‪ ،‬ﻣﺘﻔﺎوت ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫‪4‬‬
‫‪Inertial Cavitation‬‬
‫‪5‬‬
‫‪microjet‬‬
 ‫ﺑﻪ ﺗﻮﺿﯿﺢ زﯾﺮ در ﻣﻮرد ﭘﺪﯾﺪه ‪ Flashing‬دﻗﺖ ﻓﺮﻣﺎﯾﯿﺪ‪:‬‬

‫در ﭘﺪﯾﺪه ‪ ، Flashing‬ﻓﺸﺎر اﺳﺘﺎﺗﯿﮏ ﺧﺮوﺟﯽ‪ ،‬ﺑﻪ زﯾﺮ ﻓﺸﺎر ﺑﺨﺎر ﺳﯿﺎل در دﻣﺎي ﻋﻤﻠﯿﺎت ﮐﻪ اﻓﺖ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ ،‬در ﻫﻤﺎن‬
‫ﺣﺎﻟﺖ ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد و ﺳﯿﺎل ﺗﺒﺨﯿﺮ ﻣﯽﮔﺮدد ﮐﻪ در اﯾﻨﺤﺎﻟﺖ ﺗﺠﻬﯿﺰي ﻣﺜﻞ ﺷﯿﺮ ﮐﻨﺘﺮﻟﯽ‪ ،‬ﺑﺨﺎﻃﺮ ﺳﺎﯾﯿﺪﮔﯽ ﯾﺎ‬
‫‪ erosion‬ﺑﻮاﺳﻄﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺎﻻي ﺳﯿﺎل ﺑﺨﺎﻃﺮ اﻧﺒﺴﺎط ﻣﺎﯾﻊ ﺑﻪ ﺑﺨﺎر‪ ،‬دﭼﺎر آﺳﯿﺐ ﻣﯽﮔﺮدد وﻟﯽ در ﭘﺪﯾﺪه‬
‫ﮐﺎوﯾﺘﺎﺳﯿﻮن‪ ،‬ﺑﻌﺪ از ﺟﻮﺷﺶ و ﺗﺒﺨﯿﺮ‪ ،‬ﻓﺸﺎر اﺳﺘﺎﺗﯿﮏ ﺳﯿﺎل در ﭘﺎﯾﯿﻦ دﺳﺖ ﻧﻘﻄﻪ ‪ Vena Contracta‬ﺑﺎزﯾﺎﺑﯽ ﺷﺪه‬
‫و ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺣﺒﺎبﻫﺎي اﯾﺠﺎد ﺷﺪه‪ ،‬ﺑﻬﻢ ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ و ﺗﺮﮐﯿﺪه و اﯾﺠﺎد ‪ Shock Wave‬ﯾﺎ ‪ Microjet‬ﮐﺮده ﮐﻪ ﻟﻄﻤﻪ‬
‫ﺑﺴﯿﺎر ﺟﺪيﺗﺮي ﺑﻪ ﺗﺠﻬﯿﺰ وارد ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬

‫ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﮑﺘﻪ ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻤﺎﯾﯿﺪ ﮐﻪ در ﭘﺪﯾﺪه ‪ ، Flashing‬ﻓﺸﺎر در ﭘﺎﯾﯿﻦ دﺳﺖ ‪ Recovery‬ﻧﺸﺪه و ﻧﺘﯿﺠﺘﺎً ﺣﺒﺎﺑﻬﺎ‬
‫ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ ﺗﺮﮐﯿﺪ‪.‬‬

‫‪ ‬ﻧﻘﻄﻪ ‪ Vena Contracta‬در ﺷﯿﺮ ﮐﺮوي ‪:‬‬

‫ﺑﻪ ﻧﻘﻄﻪ ﺑﺎ ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ ﻓﺸﺎر اﺳﺘﺎﺗﯿﮑﯽ ﯾﺎ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﺳﺮﻋﺖ )ﻓﺸﺎر دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ( ‪ Vena Contracta‬ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ در‬
‫ﺷﮑﻞ ﺑﺎﻻ ﻧﻘﻄﻪ ﮐﻤﯿﻨﻪ ﻧﻤﻮدار ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﻓﺸﺎر اﺳﺘﺎﺗﯿﮑﯽ در آن ﻧﻘﻄﻪ‪ ،‬ﮐﻤﺘﺮ از ﻓﺸﺎر ﺑﺨﺎر آن ﺳﯿﺎل در دﻣﺎي‬
‫ﺳﯿﺎل ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺨﺎر ﺷﺪن ﺳﯿﺎل آﻏﺎز ﻣﯽﮔﺮدد )ﻧﻘﻄﻪ اول ﺳﻤﺖ ﭼﭗ ﺑﺮ روي ﻧﻤﻮدار‪ ،‬آﻏﺎز ﺟﻮﺷﺶ ﺳﯿﺎل ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‬
‫زﯾﺮا ﻓﺸﺎر اﺳﺘﺎﺗﯿﮑﯽ ﺳﯿﺎل ﮐﺎﻫﺶ ﭘﯿﺪا ﻧﻤﻮده و ﺑﻪ ﻓﺸﺎر ﺑﺨﺎر ﺳﯿﺎل در آن دﻣﺎ ﻣﯽرﺳﺪ(‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻧﻘﻄﻪ دوم دﻗﺖ ﮐﻨﯿﺪ‪ .‬وﻗﺘﯽ ﻓﺸﺎر ﺑﺎزﯾﺎﺑﯽ ﯾﺎ ‪ Recover‬ﺷﺪه‪ ،‬ﺑﺎﻋﺚ ﺗﺮﮐﯿﺪن ﺣﺒﺎﺑﻬﺎي ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪه ﻣﯽﺷﻮد و‬
‫ﮐﺎوﯾﺘﺎﺳﯿﻮن را ﺑﻮﺟﻮد ﻣﯽآورد‪ .‬اﮔﺮ ﻓﺸﺎر ﺑﺎزﯾﺎﺑﯽ ﻧﺸﻮد‪ ،‬ﭘﺪﯾﺪه در ﻫﻤﺎن ﺣﺎﻟﺖ ‪ Flashing‬ﺑﺎﻗﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﻣﺎﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﭙﺮﺳﯿﺪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﯿﻢ ﻣﺘﻮﺟﻪ رخ دادن ﮐﺎوﯾﺘﺎﺳﯿﻮن ﺑﺸﻮﯾﻢ ؟‬

‫در ﻣﺪارك ﺷﺮﮐﺖ ‪ VALTEK‬ﺑﺮاي ﺷﯿﺮﻫﺎي ﮐﻨﺘﺮﻟﯽ ﺧﻮاﻫﯿﻢ داﺷﺖ ‪:‬‬

‫ﮐﻪ ﺑﯿﺎن ﻣﯽﮐﻨﺪ ﮐﻪ اﮔﺮ اﺧﺘﻼف ﻓﺸﺎرﮐﻪ ﺑﺮاي ﺷﯿﺮ ﮐﻨﺘﺮﻟﯽ در اﺑﺘﺪاي ﻣﺤﺎﺳﺒﺎﺗﻤﺎن ﻓﺮض ﮐﺮدﯾﻢ ﯾﻌﻨﯽ اﺧﺘﻼف‬
‫ﻓﺸﺎر واﻗﻌﯽ‪ ،‬از اﺧﺘﻼف ﻓﺸﺎرﮐﺎوﯾﺘﺎﺳﯿﻮن در راﺑﻄﻪ ﺑﺎﻻ‪ ،‬ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺷﺪ‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ اﺣﺘﻤﺎل وﻗﻮع ﮐﺎوﯾﺘﺎﺳﯿﻮن ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد و‬
‫ﺑﺎﯾﺴﺘﯽ ﻣﻼﺣﻈﺎت ﺧﺎﺻﯽ را ﻣﺪﻧﻈﺮ ﻗﺮار دﻫﯿﻢ و از ‪ Trim‬ﻣﻨﺎﺳﺐ و ‪ Material‬ﻣﻘﺎوم و ‪ Cage‬ﻫﺎي ﻣﺨﺼﻮص‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﺎﯾﯿﻢ‪ .‬اﯾﻦ راﺑﻄﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس "ﻓﺎﮐﺘﻮر ﮐﺎوﯾﺘﺎﺳﯿﻮن" ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ در واﻗﻊ ﺷﺮﮐﺖ ‪ VALTEK‬ﻣﻘﺎدﯾﺮي‬
‫‪ Typical‬ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻃﺮاﺣﯽ ﮐﻪ ﮐﺎرﺑﺮدي ﻫﺴﺖ را ﺑﺮاي ‪Incipient Damage Cavitation (Advanced‬‬

‫)‪ Cavitation‬ﯾﺎ ﻫﻤﺎن ‪ Fi‬در ﺟﺪوﻟﯽ ﮔﺮد آورده اﺳﺖ اﻣﺎ ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﻠﯽﺗﺮ اﺣﺘﻤﺎل اﯾﻦ ﭘﺪﯾﺪه‪ ،‬ﻣﯽﺑﺎﯾﺴﺖ از‬
‫راﺑﻄﻪ ﺷﺎﺧﺺ ﮐﺎوﯾﺘﺎﺳﯿﻮن ﺑﺼﻮرت زﯾﺮ و ﺑﻄﻮر ﮐﻠﯽ روش ‪ sigma‬ﮐﻪ در اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ ANSI/ISA RP 75.23‬ﺑﻪ‬
‫ﺗﻔﻀﯿﻞ آﻣﺪه اﺳﺖ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد ‪:‬‬

‫)‪Cavitation Index = (P1-Pv)/(P1-P2‬‬

‫ﮐﻪ ‪ Pv‬ﻓﺸﺎر ﺑﺨﺎر ﻣﺎﯾﻊ در دﻣﺎي ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺼﻮرت زﯾﺮ اﺣﺘﻤﺎل ﭘﺪﯾﺪه ﮐﺎوﯾﺘﺎﺳﯿﻮن ﺗﺨﻤﯿﻦ زده‬
‫ﻣﯽﮔﺮدد‪:‬‬
 ‫‪Cavitation Index >> 2‬‬ ‫ﮐﺎوﯾﺘﺎﺳﯿﻮن رخ ﻧﻤﯽدﻫﺪ‬

‫‪1.7 < Cavitation Index < 2‬‬ ‫ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﮐﻨﺘﺮل ﮐﺎوﯾﺘﺎﺳﯿﻮن ﻧﻤﯽﺑﺎﺷﺪ‬

‫‪1.5 <Cavitation Index < 1.7‬‬ ‫ﺗﺎ ﺣﺪودي ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﮐﻨﺘﺮل ﮐﺎوﯾﺘﺎﺳﯿﻮن ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‬

‫‪1 < Cavitation Index < 1.5‬‬ ‫ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺑﺮاي ﮐﺎوﯾﺘﺎﺳﯿﻮن ﺟﺪي وﺟﻮد دارد‬

‫‪Cavitation Index << 1‬‬ ‫‪ Flashing‬در ﺣﺎل رخ دادن اﺳﺖ‬

‫ﻣﻌﯿﺎري ﮐﻪ ﻧﺮم اﻓﺰار ﻗﺪرﺗﻤﻨﺪ ‪ CONVAL‬در ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﺧﻮد اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﮐﻨﺪ ﺑﻪ ﻗﺮار زﯾﺮ اﺳﺖ )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﺮﮐﺖ‬

‫‪:(SAMSON‬‬
 ‫ﺑﻪ ﻧﻤﻮدار و ﺗﻮﺿﯿﺢ زﯾﺮ در ﻣﻮرد ﻣﻔﻬﻮم ﺟﺮﯾﺎن ﭼﻮك ﺷﺪه ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻤﺎﯾﯿﺪ‪:‬‬

‫در اﯾﻦ ﻧﻤﻮدار ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺎﻻي ﺟﺮﯾﺎن ﭼﻮك ﺷﺪه رو ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺤﺮاﻧﯽ ﯾﺎ ‪ Critical Flow‬ﻣﯽﻧﺎﻣﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﺗﻮﺿﯿﺤﺎت‬
‫ﺑﯿﺸﺘﺮ در ﻣﻮرد اﯾﻦ ﭘﺪﯾﺪه‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮاﻧﯿﺪ ﺑﻪ ﺟﺰوه ﺷﯿﺮﻫﺎي ﮐﻨﺘﺮﻟﯽ )ﻣﻬﻨﺪس اﻣﯿﺮ ﺣﺼﯿﻤﯽ( و ﺗﻮﺿﯿﺢ زﯾﺮ ﻣﺮاﺟﻌﻪ‬
‫ﻧﻤﺎﯾﯿﺪ‪.‬‬

‫ﭼﻮك ﺷﺪن ﺟﺮﯾﺎن‪ :‬اﯾﻦ ﭘﺪﯾﺪه‪ ،‬ﯾﮏ اﺛﺮ ﺟﺮﯾﺎن ﺗﺮاﮐﻢﭘﺬﯾﺮ ﺑﻮده ﮐﻪ در ﻫﻨﮕﺎم ﻋﺒﻮر ﯾﮏ ﺳﯿﺎل از ﯾﮏ ﻣﺤﺪود‬
‫ﮐﻨﻨﺪه ﺟﺮﯾﺎن )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮔﻠﻮﮔﺎه ﯾﮏ ﻧﺎزل ﯾﺎ ﺷﯿﺮ در ﯾﮏ ﻟﻮﻟﻪ( ﺑﻮﺟﻮد ﻣﯽآﯾﺪ ﮐﻪ دﯾﻨﺎﻣﯿﮏ ﺳﯿﺎﻻت و اﺛﺮ وﻧﺘﻮري‬
‫)‪ (Venturi Effect‬ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﻫﻤﺮاه ﻣﯽﮔﺮدﻧﺪ )ﭘﺎراﻣﺘﺮ ﻣﺤﺪود ﺷﺪه ﯾﺎ ﭼﻮك ﺷﺪه‪ ،‬ﺳﺮﻋﺖ ﺳﯿﺎل ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ(‪ .‬در‬
‫ﺣﺎﻟﺖ ﺳﺮﻋﺖ ﭘﺎﯾﯿﻨﺘﺮ از ﺳﺮﻋﺖ ﺻﻮت‪ ،‬ﺑﻌﻠﺖ ﻋﺒﻮر ﺳﯿﺎل از ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﮐﻮﭼﮑﺘﺮ و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﺻﻞ ﺑﻘﺎي ﺟﺮم‪،‬‬
‫ﺳﺮﻋﺖ ﺳﯿﺎل زﯾﺎد ﻣﯽﮔﺮدد درﺣﺎﻟﯿﮑﻪ‪ ،‬در ﻫﻤﺎن زﻣﺎن‪ ،‬ﺑﺨﺎﻃﺮ اﺛﺮ وﻧﺘﻮري‪ ،‬ﻓﺸﺎر اﺳﺘﺎﺗﯿﮏ )ﺑﻪ ‪ P‬در ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺑﺮﻧﻮﻟﯽ‪،‬‬
‫ﻓﺸﺎر اﺳﺘﺎﺗﯿﮏ و ﺑﻪ ﺗﺮم ‪ ½ ρv2‬ﻓﺸﺎر دﯾﻨﺎﻣﯿﮑﯽ اﻃﻼق ﻣﯽﮔﺮدد( و در ﻧﺘﯿﺠﻪ داﻧﺴﯿﺘﻪ ﺳﯿﺎل در ﭘﺎﯾﯿﻦ دﺳﺖ ﻣﺤﺪود‬
‫ﮐﻨﻨﺪه ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﮐﺎﻫﺶ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ‪ .‬ﺟﺮﯾﺎن ﭼﻮك ﺷﺪه ﯾﮏ ﺣﺎﻟﺖ ﺣﺪي ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻧﺮخ ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺎ ﮐﺎﻫﺶ ﺑﯿﺸﺘﺮ در‬
‫ﻓﺸﺎر ﭘﺎﯾﯿﻦ دﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺎداﻣﯿﮑﻪ ﻓﺸﺎر ﺑﺎﻻدﺳﺖ ﻣﻌﯿﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﻓﺰاﯾﺶ ﻧﻤﯽﯾﺎﺑﺪ‪ .‬در اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ دﺑﯽ ﺟﺮﻣﯽ از ﻓﺸﺎر ﭘﺎﯾﯿﻦ‬
‫دﺳﺖ ﻣﺴﺘﻘﻞ ﮔﺮدﯾﺪه و ﻓﻘﻂ ﺑﻪ دﻣﺎ و ﻓﺸﺎر و ﻧﺘﯿﺠﺘﺎً داﻧﺴﯿﺘﻪ ﮔﺎز ﺑﺎﻻدﺳﺖ ﻣﺤﺪود ﮐﻨﻨﺪه ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ‪ ،‬واﺑﺴﺘﮕﯽ ﭘﯿﺪا‬
‫ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ‪) .‬در ‪ Choke Valve‬ﻫﺎ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﻣﺤﺪود ﻧﻤﻮدن و ﺗﻨﻈﯿﻢ دﺑﯽ ﺗﻮﻟﯿﺪي از ﭼﺎﻫﻬﺎي ﻧﻔﺖ و ﮔﺎز‪ ،‬ﻗﺒﻞ از‬
‫ﻟﻮﻟﻪ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ‪ ،‬از آﻧﻬﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﮔﺮدد‪ ،‬از ﻫﻤﯿﻦ اﺻﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه ﺗﺎ دﺑﯽ ﺗﻮﻟﯿﺪي ﭼﺎه‪ ،‬ﻣﺴﺘﻘﻞ از ﻓﺸﺎر در ﭘﺎﯾﯿﻦ‬
‫دﺳﺖ ﮐﻪ ﻫﻤﺎن ﺗﺎﺳﯿﺴﺎت ﻓﺮاورش اﺳﺖ‪ ،‬ﮔﺮدد‪(.‬‬
‫در ﺣﺎﻟﺖ ﺟﺮﯾﺎن ﯾﺎ ﺳﯿﺎل ﺗﺮاﮐﻢﻧﺎﭘﺬﯾﺮ ﻣﺎﻧﻨﺪ آب ﯾﺎ ﻣﺎﯾﻌﺎت‪ ،‬داﻧﺴﯿﺘﻪ ﺛﺎﺑﺖ ﻣﯽﻣﺎﻧﺪ‪ .‬در اﯾﻨﺤﺎﻟﺖ ﻧﻮﻋﯽ دﯾﮕﺮ از‬
‫ﭼﻮك ﺷﺪن ﺟﺮﯾﺎن ﺑﻮﺟﻮد ﻣﯽآﯾﺪ ﮐﻪ درﺻﻮرت ﮐﺎﻫﺶ ﻓﺸﺎر ﻣﺎﯾﻊ در ﭘﺎﯾﯿﻦ دﺳﺖ ﻣﺤﺪودﮐﻨﻨﺪه ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﻪ زﯾﺮ‬
‫ﻓﺸﺎر ﺑﺨﺎر آن در آن دﻣﺎ‪ ،‬ﭘﺪﯾﺪه ﮐﺎوﯾﺘﺎﺳﯿﻮن رخ ﻣﯽدﻫﺪ‪ .‬ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ‪ ،‬ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺣﺒﺎب ﻫﺎي ﺑﺨﺎر‪ ،‬از اﻓﺰاﯾﺶ‬
‫ﻧﺮخ ﺟﺮﯾﺎن ﻣﻤﺎﻧﻌﺖ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬
‫ﺟﺮﯾﺎن در زﯾﺮ ﺣﺎﻟﺖ ﺟﺮﯾﺎن ﭼﻮك‪ Sub-Critical ،‬و ﺑﺎﻻي آﻧﺮا ‪ Critical‬ﯾﺎ ﺑﺤﺮاﻧﯽ ﻣﯽﺧﻮاﻧﻨﺪ‪.‬‬

‫𝑘𝑘‬
‫𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑐𝑃𝑃‬ ‫‪2‬‬ ‫‪𝑘𝑘−1‬‬
‫𝑃𝑃=‪Critical Pressure Ratio‬‬ ‫�‪=Rc= �𝑘𝑘+1‬‬
‫𝑢𝑢𝑢𝑢𝑢𝑢𝑢𝑢𝑢𝑢𝑢𝑢𝑢𝑢‬

‫ﮐﻪ‬
‫𝑝𝑝𝐶𝐶‬
‫𝐶𝐶 =‪K‬‬
‫𝑣𝑣‬

‫اﮔﺮ ﻧﺴﺒﺖ ‪) P2‬ﭘﺎﯾﯿﻦ دﺳﺖ( ﺑﻪ ‪) P1‬ﺑﺎﻻدﺳﺖ(ﮐﻮﭼﮑﺘﺮ و ﻣﺴﺎوي ‪ Rc‬ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺤﺮاﻧﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
‫اﺧﺘﻼف ﻓﺸﺎري ﮐﻪ در ﺳﯿﺎﻻت ﺗﺮاﮐﻢ ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ ﺑﺎﻋﺚ ‪ Choking‬ﻣﯽ ﺷﻮد را ﻣﯽﺗﻮاﻧﯿﻢ از اﯾﻦ راﺑﻄﻪ ﺑﺪﺳﺖ‬

‫ﺑﯿﺎورﯾﻢ‪:‬‬
‫اﮔﺮ اﺧﺘﻼف ﻓﺸﺎر اﺻﻠﯽ از اﺧﺘﻼف ﻓﺸﺎر ﺑﺮاي ﺑﻮﺟﻮد آﻣﺪن ‪ Choking‬ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭘﺲ ﭘﺪﯾﺪه ﭼﻮك ﺷﺪن‬

‫ﺑﻮﺟﻮد ﻣﯽآﯾﺪ و ﻣﯽﺑﺎﯾﺴﺖ اﺧﺘﻼف ﻓﺸﺎر ‪) Choking‬ﮐﻪ اﺧﺘﻼف ﻓﺸﺎر ﺣﺪي در اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ( را ﺑﺮاي‬

‫اﻓﺖ ﻓﺸﺎر ﻣﺠﺎز ﺑﺮاي ﻃﺮاﺣﯽ‪ ،‬ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار دﻫﯿﻢ‪.‬‬

‫ﻧﺎﻣﮕﺬاريﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺮاي ﻣﺮاﺣﻞ ﭘﺪﯾﺪه ‪ cavitation‬ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺗﻮﺳﻂ ﺷﺮﮐﺖﻫﺎي ﻃﺮاح و ﺣﺘﯽ ‪Handbook‬‬

‫ﻫﺎ اراﯾﻪ ﺷﻮد اﻣﺎ ﺷﺎﯾﺪ ﯾﮑﯽ از ﻣﻬﺘﺮﯾﻦ ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎ و اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ در اﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ‪ ،‬اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ ANSI/ISA 75.23‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
 ‫ﺑﺮ اﺳﺎس اﯾﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد‪ ،‬ﻣﺮاﺣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﮐﺎوﯾﺘﺎﺳﯿﻮن ﺑﻪ ﺷﺮح زﯾﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ‪:‬‬

‫‪-‬‬ ‫‪Incipient Cavitation, si‬‬

‫‪-‬‬ ‫‪Constant Cavitation, sc‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪Incipient Damage Cavitation, sid‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪Choking Cavitation, sch‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪Maximum Intensity of Vibration, smv‬‬

‫‪Incipient Cavitation‬‬

‫آﻏﺎز ﭘﺪﯾﺪه ﮐﺎوﯾﺘﺎﺳﯿﻮن ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﺑﻄﻮرﯾﮑﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺣﺒﺎبﻫﺎي ﺑﺨﺎر ﮐﻮﭼﮏ در ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺷﮑﻞ ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ‪ .‬اﻧﺘﺨﺎب اﯾﻦ‬
‫ﺳﻄﺢ ﺑﻌﻨﻮان ﯾﮏ ﺣﺪ اﯾﺠﺎد ﮐﺎوﯾﺘﺎﺳﯿﻮن‪ ،‬ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻣﺤﺪودﯾﺖ اﯾﺠﺎد ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ ﺑﻄﻮرﯾﮑﻪ ﺑﺎ وﺟﻮد اﻓﺖ ﻓﺸﺎر‬
‫ﻧﺴﺒﺘﺎً ﮐﻤﯽ‪ ،‬ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﭘﺪﯾﺪه ﮐﺎوﯾﺘﺎﺳﯿﻮن را ﺧﻮاﻫﯿﻢ داﺷﺖ‪ .‬ﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎي ﺑﺎ اﻓﺖ ﻓﺸﺎر ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺗﺎ زﯾﺎد‪ ،‬ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ‬
‫‪ trim‬ﺑﺰرﮔﺘﺮ‪ ،‬ﮔﺮانﺗﺮ و ﭼﻨﺪﻣﺮﺣﻠﻪاي ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﺮاي ﺣﻔﻆ ﻋﻤﻠﯿﺎت ﺑﺪون ﮐﺎوﯾﺘﺎﺳﯿﻮن‪ .‬اﯾﻦ ﻧﻮع رژﯾﻢ ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ‬
‫ﺷﺎﯾﺪ ﺑﺮاي ﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎي آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎﻫﯽ ﺣﺴﺎس ﯾﺎ در ﻓﺮاﯾﻨﺪﻫﺎي ﺑﯿﻮﺷﯿﻤﯽ ﻣﻌﯿﻦ ﺿﺮوري ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﻫﯿﭻ ﺗﺒﺨﯿﺮي‬
‫ﻣﺠﺎز ﻧﺒﻮده و ﺑﺎﯾﺴﺘﯽ از آنﻫﺎ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي ﺑﻌﻤﻞ آﯾﺪ‪.‬‬

‫‪Constant Cavitation‬‬

‫اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ‪ ،‬ﻣﺮﺣﻠﻪاي ﻧﻪ ﭼﻨﺪان ﺳﺨﺖ از ﭘﺪﯾﺪه ﮐﺎوﯾﺘﺎﺳﯿﻮن ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ اﯾﺠﺎد ﺳﻄﻮح ﭘﺎﯾﯿﻦ ﻟﺮزش و ﺣﻔﺮهزاﯾﯽ‬
‫ﻧﻤﻮده و ﺷﯿﺮ را در ﻣﻌﺮض ﺧﻄﺮ ﻗﺮار ﻧﻤﯽدﻫﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ‪ ،‬ﺣﺪي ﺑﺮاي ﮐﺎرﺑﺮد ﻣﺤﺎﻓﻈﻪﮐﺎراﻧﻪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫ﻣﯽﺷﻮد‪.‬‬

‫‪Incipient Damage Cavitation‬‬

‫ﮐﺎر ﮐﺮدن در اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺻﺪا و ﻟﺮزش ﻏﯿﺮﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل را ﺑﺮاي ﯾﮏ ﺷﯿﺮ ﮐﻨﺘﺮﻟﯽ اﯾﺠﺎد ﻧﻤﺎﯾﺪ ﺑﻄﻮرﯾﮑﻪ‬
‫ﻧﺸﺎﻧﻪﻫﺎي ﺟﺰﯾﯽ از ‪ pitting‬و ﻣﺤﻞﻫﺎي ﺳﻮراخ ﺳﻮراخ در ﺟﻨﺲ ﻧﺮمﺗﺮ آﻏﺎز ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﺴﯿﺎري از ﺷﯿﺮﻫﺎي ﮐﻨﺘﺮﻟﯽ‬
‫ﻣﯽﺗﻮاﻧﻨﺪ در اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ در اﻓﺖ ﻓﺸﺎرﻫﺎي ﻣﺘﻮﺳﻂ ﮐﺎر ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬اﮔﺮ ﺳﺎﯾﺶ ﺟﺰﯾﯽ ‪ trim‬ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺤﻤﻞ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮاي‬
‫ﺷﯿﺮﻫﺎي ﮐﻨﺘﺮﻟﯽ ﮐﻮﭼﮏﺗﺮ‪ ،‬ﻓﻮﻻد زﻧﮓﻧﺰن ﯾﺎ ﻣﺘﺮﯾﺎلﻫﺎي ﺳﺨﺖﺗﺮ‪ ،‬اﻏﻠﺐ ﻣﻘﺎوت ﮐﺎﻓﯽ ﺑﺮاي ﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎي‬
‫اﻗﺘﺼﺎدي ﺑﺪون اﻣﮑﺎﻧﺎت ﻃﺮاﺣﯽ ﺟﺎﻧﺒﯽ و اﺿﺎﻓﯽ را ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽآورﻧﺪ‪ .‬اﻏﻠﺐ ﻣﺘﺮﯾﺎلﻫﺎي ﺧﺎص‪ ،‬ﻃﺮاﺣﯽﻫﺎي ﭼﻨﺪ‬
‫ﻣﺮﺣﻠﻪاي ﯾﺎ ﺑﺎ ﻣﺴﯿﺮﻫﺎي ﭘﯿﭻ و ﺧﻢدار‪ ،‬ﺑﺮاي ﮐﺎر ﮐﺮدن در اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ در ﮐﺎرﮐﺮدﻫﺎي ﺑﺎ اﻓﺖ ﻓﺸﺎر ﺑﺴﯿﺎر ﺑﺎﻻ‪،‬‬
‫ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪Choking Cavitation‬‬

‫ﺑﺮاي ﺑﯿﺸﺘﺮ ﮐﺎرﺑﺮدﻫﺎي ﺷﯿﺮ ﮐﻨﺘﺮﻟﯽ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ از اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﻌﻨﻮان ﯾﮏ ﺣﺪ ﻣﺮﺟﻊ ﺑﺮاي ﻋﻤﻠﯿﺎت اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﻧﺸﻮد‪ .‬ﻫﻨﮕﺎﻣﯿﮑﻪ ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺎﯾﻊ‪ choked ،‬ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﮐﺎوﯾﺘﺎﺳﯿﻮن ﺑﻪ اﻧﺪازه ﮐﺎﻓﯽ ﺟﺪي ﻣﯽﺷﻮد ﺑﻄﻮرﯾﮑﻪ اﺣﺠﺎم زﯾﺎدي‬
‫از ﺑﺨﺎر در ﺷﯿﺮ ﮐﻨﺘﺮﻟﯽ و ﻟﻮﻟﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﯽﯾﺎﺑﺪ ﺗﺎ زﻣﺎﻧﯿﮑﻪ اﺣﯿﺎي ﻓﺸﺎر‪ ،‬ﻣﻮﺟﺐ ﻓﺮوﭘﺎﺷﯽ ﺣﺒﺎبﻫﺎ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت‬
‫دﯾﮕﺮ‪ Flash ،‬ﺷﺪن ﻣﻮﺟﺐ ﻓﺮوﭘﺎﺷﯽ ﺣﺒﺎب ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺑﺎﻗﯽ ﻣﺎﻧﺪن ﻓﺸﺎر ﭘﺎﯾﯿﻦدﺳﺖ ﺑﻪ زﯾﺮ ﻓﺸﺎر ﺑﺨﺎر ﻣﺎﯾﻊ ﻧﻤﯽﮔﺮدد‪.‬‬
‫اﻓﺰاﯾﺶ در ﺣﺠﻢ‪ ،‬ﺑﺸﺪت ﺳﺮﻋﺖﻫﺎي ﺑﺎﻻ را ﮔﺴﺘﺮش ﻣﯽدﻫﺪ‪ .‬ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﺘﺮﯾﺎلﻫﺎ زﻣﺎﻧﯿﮑﻪ در ﻣﻌﺮض ﺷﺮاﯾﻂ ‪choked‬‬

‫ﺷﺪن ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﺮاي ﻣﺪت زﻣﺎن ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﯽ ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ‪ ،‬دﭼﺎر آﺳﯿﺐ ﺟﺪي ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺷﯿﺮﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﺮاي اﯾﻦ‬
‫ﭼﻨﯿﻦ ﺳﺮوﯾﺴﯽ ﻃﺮاﺣﯽ ﻣﯽﮔﺮدﻧﺪ ﺑﺮاي ﻋﻤﻠﯿﺎت ﻏﯿﺮﭘﯿﻮﺳﺘﻪ )ﺑﻌﻨﻮان ﻣﺜﺎل‪ ،‬ﺷﯿﺮﻫﺎي اﻃﻤﯿﻨﺎن( درﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﻀﯽ از آﻧﻬﺎ‪ ،‬از اﺟﺰاي ﻓﺪاﺷﻮﻧﺪه اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ )ﺑﻌﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﭼﻮكﻫﺎ و آﺳﺘﺮيﻫﺎ( و ﺧﺮوﺟﯽ آنﻫﺎ‬
‫ﺑﻪ ﺗﺎﻧﮏﻫﺎ‪ ،‬ﻫﺪرﻫﺎ ﯾﺎ ‪ vent‬ﻫﺎ ﺗﺨﻠﯿﻪ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ ﻟﻮﻟﻪﮐﺸﯽ و ﺗﺠﻬﯿﺰات ﭘﺎﯾﯿﻦدﺳﺘﯽ از ﺳﺎﯾﺶ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬

‫‪Maximum Intensity of Vibration‬‬

‫در ﺣﯿﻦ ﭼﻮك ﺷﺪن ﺟﺮﯾﺎن‪ ،‬ﺷﺮاﯾﻂ در ﻧﻘﻄﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﺷﺪت ﻟﺮزش‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺷﯿﺮ ﮐﻨﺘﺮﻟﯽ و ﻟﻮﻟﻪﮐﺸﯽ را زﻣﺎﻧﯿﮑﻪ‬
‫در ﻣﻌﺮض ﭼﻮك ﺷﺪن در ﻣﺪت زﻣﺎن ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﯽ ﻗﺮار ﻣﯽﮔﯿﺮﻧﺪ‪ ،‬دﭼﺎر آﺳﯿﺐ ﺟﺪي ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬ﺷﯿﺮﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در‬
‫اﯾﻦ ﺳﺮوﯾﺲ ﮐﺎر ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺮاي ﻋﻤﻠﯿﺎت ﻏﯿﺮﭘﯿﻮﺳﺘﻪ‪ ،‬ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ اﺟﺰا ﻓﺪاﺷﻮﻧﺪه و ﺑﺮاي ﺗﺨﻠﯿﻪ ﺳﯿﺎل ﺑﻪ درون ﻇﺮوف‪،‬‬
‫ﺑﺪون ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ دﯾﻮارهﻫﺎي آﻧﻬﺎ ﻃﺮاﺣﯽ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫در ﻧﺮم اﻓﺰار ‪ Aspen HYSYS‬در ﻗﺴﻤﺖ ‪ ، Valve Sizing‬وﻗﺘﯽ ﯾﮑﯽ از ﺷﺮﮐﺘﻬﺎي ﺳﺎزﻧﺪه را اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽﮐﻨﯿﻢ‬

‫‪ Radio Botton ،‬ﻗﺴﻤﺖ ‪ Sizing Method‬از اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ ANSI/ISA‬ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﻣﻨﻈﻮر اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻗﺎﻋﺪﺗﺎً‬

‫ﻫﻨﮕﺎﻣﯿﮑﻪ در ﻟﯿﺴﺖ ‪ Valve Vapor Flow Models‬ﻧﺮم اﻓﺰار‪ ،‬ﺷﺮﮐﺖﻫﺎي ﻣﻄﺮﺣﯽ ﭼﻮن ‪Fisher and‬‬

‫‪ VALTEK‬و ‪ ..‬اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽﮔﺮدﻧﺪ ﯾﻌﻨﯽ اﯾﻦ ﺷﺮﮐﺘﻬﺎ از ﻓﺎﮐﺘﻮرﻫﺎي ﻣﺤﺼﻮﻻت و ﮔﺎﻫ ًﺎ از رواﺑﻂ اﺧﺘﺼﺎﺻﯽ ﺧﻮد‬

‫اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ در ﻗﺴﻤﺘﯽ از ﻣﺘﻨﯽ ﮐﻪ در زﯾﺮ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﯽﮐﻨﯿﺪ‪ ،‬در ﻓﺎﯾﻠﯽ ﮐﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺷﺮﮐﺖ ‪VALTEK‬‬

‫ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻄﺮح ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ رواﺑﻂ اﯾﻦ ﺷﺮﮐﺖ ﻧﯿﺰ‪ ،‬ﺑﺮ اﺳﺎس اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ ISA‬اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﺪﯾﻢ ﮐﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ اﻓﺖ ﻓﺸﺎر ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ‪ Choke‬ﺷﺪن و ﮐﺎوﯾﺘﺎﺳﯿﻮن را ﭼﮏ ﻧﻤﺎﯾﯿﻢ و اﮔﺮ اﻓﺖ ﻓﺸﺎر ﭼﻮك‬

‫ﺷﺪن‪ ،‬ﮐﻤﺘﺮ از اﻓﺖ ﻓﺸﺎراﺻﻠﯽ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﺮاي ﻃﺮاﺣﯽ ﻣﯽﺑﺎﯾﺴﺖ ﻫﻤﺎن اﻓﺖ ﻓﺸﺎر ﭼﻮك ﺷﺪن را ﺑﻌﻨﻮان اﻓﺖ ﻓﺸﺎر‬

‫اﺻﻠﯽ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﺑﺪﻫﯿﻢ و اﮔﺮ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺑﺸﻮﯾﻢ ﺑﺮاﺳﺎس راﺑﻄﻪ ذﮐﺮ ﺷﺪه‪ ،‬اﺣﺘﻤﺎل رخ داد ﮐﺎوﯾﺘﺎﺳﯿﻮن ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ‬

‫ﻣﻼﺣﻈﺎﺗﯽ در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﯿﺮﯾﻢ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻮاد ﻣﻘﺎوم در ﺑﺮاﺑﺮ ﮐﺎوﯾﺘﺎﺳﯿﻮن‪.‬‬

 ‫ﺑﺤﺚ ‪ 100‬درﺻﺪ ‪ opening‬ﺷﯿﺮ ﺑﺮاي ﺑﺪﺳﺖ آوردن ‪ 3‬ﻋﺪد ‪: Cv‬‬

‫ﺗﻮﺟﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯿﺪ ﮐﻪ ﻣﺎ ﺳﻪ ﻋﺪد ‪ Cv‬ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﯽآورﯾﻢ ﮐﻪ ﺑﺰرﮔﺘﺮﯾﻦ و ﮐﻮﭼﮑﺘﺮﯾﻦ آﻧﻬﺎ اﻫﻤﯿﺖ وﯾﮋهاﯾﯽ‬
‫دارﻧﺪ‪ .‬ﺑﺰرﮔﺘﺮﯾﻦ ‪ Cv‬ﺑﺮاي اﻧﺘﺨﺎب ‪ Cv‬ﺷﯿﺮ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه ﮐﺎرﺑﺮد دارد ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﮐﻪ ﻣﻘﺪار ‪ Cv‬ﺷﯿﺮي ﮐﻪ‬
‫اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽﮐﻨﯿﻢ )‪ (Rated or Nominal Cv‬ﺑﺎﯾﺪ در ﺣﺎﻟﺖ ﮐﺎﻣﻼ ﺑﺎز از ﺑﺰرﮔﺘﺮﯾﻦ ‪ Cv‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه ) ‪Required‬‬

‫‪ (or Calculated Cv‬ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ‪ Rangeability‬ﺷﯿﺮ ﮐﻨﺘﺮﻟﯽ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه ﻫﻢ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻄﻮرﯾﮑﻪ در‬
‫ﺣﺎﻟﺖ ﺻﺪ درﺻﺪ ﺑﺎز ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ‪ Cv‬ﻣﺪﻧﻈﺮ و در ﺣﺎﻟﺖ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﮐﻤﺘﺮ ﺑﺎز ﻫﺴﺖ‪ ،‬ﺑﺘﻮاﻧﺪ ‪ Cv‬ﮐﻤﺘﺮ را ﻫﻢ ﭘﻮﺷﺶ‬
‫ﺑﺪﻫﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﮔﺎﻫﺎً ﺧﺮﯾﺪار ﺟﻬﺖ اﻃﻤﯿﻨﺎن‪ ،‬ﺷﯿﺮي را ﻣﺪ ﻧﻈﺮ دارد ﮐﻪ ﻣﯽﺑﺎﯾﺴﺖ در ﺣﺎﻟﺖ ‪ 90‬درﺻﺪ ﯾﺎ ‪ 85‬درﺻﺪ‬
‫ﺑﺎز‪ ،‬ﮐﻞ ﺟﺮﯾﺎن را ﻋﺒﻮر ﺑﺪﻫﺪ‪ .‬وﻟﯽ اﮔﺮ ﻣﺤﺪودﯾﺘﯽ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻌﯿﺎر ﻫﻤﺎن ‪ 100‬درﺻﺪ ﻫﺴﺖ‪.‬‬

‫‪ Rangeability‬در واﻗﻊ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﯿﺸﯿﻨﻪ ﺟﺮﯾﺎن )ﻗﺎﺑﻞﮐﻨﺘﺮل( ﺑﻪ ﮐﻤﯿﻨﻪ آن ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺟﺰو ﻣﺸﺨﺼﺎت ذاﺗﯽ ﺧﻮد‬

‫ﺷﯿﺮ اﺳﺖ )اﯾﻦ ﻣﻔﻬﻮم در اﺳﺘﺎﻧﺪارد ‪ ANSI/ISA 75.11.01‬ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻧﺴﺒﺖ ﺑﺰرﮔﺘﺮﯾﻦ ﺿﺮﯾﺐ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺑﻪ‬

‫ﮐﻮﭼﮑﺘﺮﯾﻦ ﺿﺮﯾﺐ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﮐﻪ اﻧﺤﺮاف ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل از ﻣﻨﺤﻨﯽ ﻣﺸﺨﺼﻪ ﺑﺼﻮرت درﺻﺪ در ﯾﮏ ﺟﺪول آﻣﺪه اﺳﺖ‪،‬‬

‫ﻣﻌﺮﻓﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ( و آﻧﺮا ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﺎ ﺗﻌﺮﯾﻒ ‪ Turndown Ratio‬ﮐﻪ از ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻧﺼﺐ ﺷﯿﺮ در ﯾﮏ ﺳﯿﺴﺘﻢ ‪piping‬‬

‫ﯾﺎ ﻟﻮﻟﻪﮐﺸﯽ ﻫﺴﺖ )ﺣﺎﻟﺖ واﻗﻌﯽ(‪ ،‬اﺷﺘﺒﺎه ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺷﯿﺮﻫﺎي ﮐﻨﺘﺮﻟﯽ ﺗﻮﭘﯽ‪ Rangeability ،‬ﺑﺎﻻﯾﯽ دارﻧﺪ‪ .‬ﺗﻮﺿﯿﺤﺎت‬

‫ﺑﯿﺸﺘﺮ در اﯾﻦ ﻣﻮرد‪ ،‬در ﺟﺰوه آﺷﻨﺎﯾﯽ ﺑﺎ ﺷﯿﺮﻫﺎي ﮐﻨﺘﺮﻟﯽ آﻣﺪه اﺳﺖ‪ .‬در اﯾﻨﺠﺎ ﺑﻪ روال ﻃﺮاﺣﯽ ﺷﯿﺮﻫﺎي ﮐﻨﺘﺮﻟﯽ‬

‫ﺷﺮﮐﺖ ‪ VALTEK‬و ﻣﺪارك اﯾﻦ ﺷﺮﮐﺖ ﻣﯽﭘﺮدازﯾﻢ‪:‬‬

‫ﻣﺜﺎل اول ﺑﺮاي ﺳﺮوﯾﺲ ﻣﺎﯾﻊ‪:‬‬

‫اوﻟﯿﻦ ﻗﺪم‪ ،‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ اﺧﺘﻼف ﻓﺸﺎر اﺻﻠﯽ ﻫﺴﺖ و ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ آن ﺑﺎ اﺧﺘﻼف ﻓﺸﺎري ﮐﻪ ‪ Choking‬را ﺑﻮﺟﻮد ﻣﯽآورد‬

‫اﺳﺖ‪:‬‬

‫اﮔﺮ ﺑﻪ ﯾﺎد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯿﺪ راﺑﻄﻪاي ﮐﻪ ﺑﺮاي ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ‪ Choked Flow‬ﺑﯿﺎن ﻣﯽ ﺷﺪ‪ ،‬اﯾﻨﮕﻮﻧﻪ ﺑﻮد‪:‬‬

‫ﭘﺲ ﺑﻪ ﯾﮏ ‪ FL‬و ﯾﮏ ‪ FF‬ﻧﯿﺎز دارﯾﻢ‪ .‬اﻣﺎ ﻣﻨﻈﻮر از اﯾﻦ ﻓﺎﮐﺘﻮرﻫﺎ ﺟﻬﺖ اﺻﻼح ﺿﺮﯾﺐ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺷﯿﺮ ﭼﯿﺴﺖ ؟‬
‫ﺑﻪ ﻋﮑﺲ زﯾﺮ ﺗﻮﺟﻪ ﻓﺮﻣﺎﯾﯿﺪ‪:‬‬
‫اﺧﺘﻼف ﻓﺸﺎر اﺻﻠﯽ ﮐﻤﺘﺮ از اﺧﺘﻼف ﻓﺸﺎري ﻫﺴﺖ ﮐﻪ ‪ Choking‬را ﺑﻮﺟﻮد ﻣﯽآورد‪ ،‬ﭘﺲ ﻣﺸﮑﻠﯽ ﻧﯿﺴﺖ و‬
‫ﻫﻤﺎن اﺧﺘﻼف ﻓﺸﺎر را ﻣﺒﻨﺎي ﻣﺤﺎﺳﺒﺎﺗﻤﺎن ﻗﺮار ﻣﯽدﻫﯿﻢ‪ .‬ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ‪Incipient Damage Cavitation‬‬

‫)‪ (Advanced Cavitation‬و ﭘﯿﺶﺑﯿﻨﯽ ﭘﺪﯾﺪه ﮐﺎوﯾﺘﺎﺳﯿﻮن در روال ﺷﺮﮐﺖ ‪ VALTEK‬دارﯾﻢ‪:‬‬

‫‪Fi=Liquid Cavitation Factor‬‬

‫ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺴﺘﯽ از ﺟﺪاول ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ اﺳﺘﺨﺮاج ﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬

‫اﯾﻦ ﻣﻮرد آب ﻫﺴﺖ و راﺣﺖ اﻣﺎ‪ ،‬ﯾﺎدﻣﺎن ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺮاي ﯾﮏ ﻣﺨﻠﻮط ﺑﺎﯾﺪ دﻗﺖ ﺑﯿﺸﺘﺮي ﺑﺮاي ﺑﺪﺳﺖ آوردن‬
‫ﻓﺎﮐﺘﻮرﻫﺎي ﻣﺪ ﻧﻈﺮﻣﺎن داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯿﻢ‪ .‬ﺧﺐ اﮔﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﻨﯿﻢ‪ ،‬ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ‪187 Psi‬‬

‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﺎ ﻋﺪد ﺣﺎﺻﻠﻪ‪ ،‬اﺣﺘﻤﺎل رخ داد ﮐﺎوﯾﺘﺎﺳﯿﻮن وﺟﻮد دارد‪ .‬ﭼﻮن از اﺧﺘﻼف ﻓﺸﺎر اﺻﻠﯽ ﯾﻌﻨﯽ ‪210 Psi‬‬

‫ﮐﻤﺘﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭘﺲ ﺑﺎﯾﺴﺘﯽ ﻣﻼﺣﻈﺎت را در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﯿﺮﯾﻢ و ‪ Trim‬را ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺑﺪﻫﯿﻢ و ﯾﺎ ﻣﺘﺮﯾﺎل ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﻘﺎوم‬
‫اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻤﺎﯾﯿﻢ و ‪ Trim‬را ﻣﻘﺎوم ﻧﻤﺎﯾﯿﻢ‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ ‪ . Proper Trim and Material Selection‬در اﯾﻨﺠﺎ ﻫﻤﺎن اﺧﺘﻼف‬
‫ﻓﺸﺎر اﺻﻠﯽ را ﻣﺒﻨﺎي ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻗﺮار ﻣﯽدﻫﯿﻢ‪.‬‬

‫ﺑﺎ ﻓﺮض ‪ Fp = 1‬ﺑﺮاي اوﻟﯿﻦ ﺑﺎر ‪ Cv‬را از راﺑﻄﻪ اﺻﻠﯽ ﺑﺮاي ﻣﺎﯾﻌﺎت ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽآورﯾﻢ‪ .‬ﻣﻘﺪار ‪ Cv‬ﺑﺮاﺑﺮاﺳﺖ ﺑﺎ‬
‫‪33.4‬‬

‫در اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ اﺑﺘﺪا از ﺟﺪول ﺳﺎزﻧﺪه ﺷﯿﺮ‪ ،‬ﮐﻮﭼﮑﺘﺮﯾﻦ اﻧﺪازه ‪ Body‬را اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ‪ .‬در ﮐﻼس ﻓﺸﺎري ‪600‬‬

‫و ‪ Equal Percentage‬و ‪ ..‬ﮐﻪ ﻣﯽﺷﻮد ‪ 2‬اﯾﻨﭻ‪.‬‬

‫ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻧﻮع ﺟﺮﯾﺎن و ﻓﺎﮐﺘﻮر ﻋﺪد رﯾﻨﻮﻟﺪز‪:‬‬

‫اﯾﻦ ﻋﺪد )ﻋﺪد رﯾﻨﻮﻟﺪز ﺷﯿﺮ( از ‪ 40‬ﻫﺰار ﺑﯿﺸﺘﺮ اﺳﺖ ﯾﻌﻨﯽ ﺟﺮﯾﺎن آرام ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬ﭘﺲ اﺛﺮ ﻓﺎﮐﺘﻮر ‪ Fr‬ﻧﺎﭼﯿﺰ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬
‫ﯾﻌﻨﯽ ﻣﻘﺪارش را ﯾﮏ در ﻧﻈﺮ ﻣﯽﮔﯿﺮﯾﻢ‪.‬‬
‫اﮔﺮ از آن ﻣﻌﯿﺎر ﮐﻮﭼﮑﺘﺮ ﺑﻮد‪ ،‬ﺑﺎﯾﺴﺘﯽ از راﺑﻄﻪ‪ Fr ،‬را ﺣﺴﺎب ﻣﯽﮐﺮدﯾﻢ اﻣﺎ اﮐﻨﻮن ﻫﻤﺎن ﻋﺪد ﯾﮏ ﻫﺴﺖ و‪Cv‬‬

‫ﻧﯿﺎزي ﺑﻪ ﺗﺼﺤﯿﺢ ﻧﺪارد‪.‬‬

‫اﮔﺮ ﺟﺮﯾﺎن ﻣﺘﻼﻃﻢ ﻧﺒﺎﺷﺪ )‪ ،(Rev<40000‬ﺑﺮاي اﺻﻼح ‪ Cv‬اﺑﺘﺪا ‪ Fr‬را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽﮐﻨﯿﻢ‪ ،‬ﮐﻪ اﮔﺮ ﻣﻘﺪار آن‬
‫ﮐﻤﺘﺮ از ‪ 0.48‬ﺑﺎﺷﺪ ﯾﻌﻨﯽ ﺟﺮﯾﺎن آرام اﺳﺖ و ﺑﺮاي ﺑﺪﺳﺖ آوردﻧﺶ از راﺑﻄﻪ ‪ 3.6c‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد‪:‬‬

‫راﺑﻄﻪ ‪ 3.6c‬ﺑﺮاي ﺑﺪﺳﺖ آوردن ‪ Cv‬در ﺣﺎﻟﺖ ‪ Laminar‬اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي ﺣﺎﻟﺖ ‪ Transition‬و درواﻗﻊ ‪0.98‬‬

‫<‪ ، 0.48<Fr‬ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ‪ Cv‬و در واﻗﻊ اﺻﻼح آن‪ ،‬از اﯾﻦ راﺑﻄﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﮐﻨﯿﻢ‪:‬‬

‫ﻣﺠﺪداً ﺗﻮﺟﻪ ﻓﺮﻣﺎﯾﯿﺪ ﮐﻪ ‪:‬‬

‫‪ -‬اﮔﺮ ﻋﺪد رﯾﻨﻮﻟﺪز ﺑﺰرﮔﺘﺮ از ‪ 40‬ﻫﺰار ﺷﺪ ﭘﺲ ﻣﻘﺪار ‪ Fr‬را ‪ 1‬درﻧﻈﺮ ﻣﯽﮔﯿﺮﯾﻢ و ﻧﯿﺎزي ﺑﻪ ﺗﺼﺤﯿﺢ ‪ Cv‬ﻧﯿﺴﺖ‪.‬‬

‫‪ -‬اﮔﺮ ﻋﺪد رﯾﻨﻮﻟﺪز ﮐﻮﭼﮑﺘﺮ از ‪ 40‬ﻫﺰار ﺷﺪ ﭘﺲ ﺟﺮﯾﺎن ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ آرام ﺑﺎﺷﻪ ﯾﺎ اﻧﺘﻘﺎﻟﯽ و ﻣﯽﺑﺎﯾﺴﺖ ﺳﻬﻢ ‪Fr‬‬

‫ﻟﺤﺎظ ﮔﺮدد‪ .‬ﭘﺲ اﯾﻨﻄﻮر ﻋﻤﻞ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﯿﻢ ‪:‬‬

‫اﮔﺮ ﺟﺮﯾﺎن آرام ﺑﻮد ﯾﻌﻨﯽ ‪ Rev < 40000 and Fr < 0.48‬ﭘﺲ ‪ Cv‬ﺟﺮﯾﺎن آرام )راﺑﻄﻪ ‪ (3.6c‬را ﺑﺪﺳﺖ‬
‫ﻣﯽآورﯾﻢ و اﮔﺮ ﻫﻢ ﺟﺮﯾﺎن اﻧﺘﻘﺎﻟﯽ ﯾﺎ ‪ Transition‬ﺑﻮد‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ‪ ، Rev < 40000 and 0.48 < Fr < 0.98‬از راﺑﻄﻪ‬
‫‪ ، 3.6e‬ﺑﺮاي اﺻﻼح ‪ Cv‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ ‪.‬‬

‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ‪:Fp‬‬

‫ﺑﺎﯾﺪ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ‪ d/D‬و‪ Cv/d^2‬را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﻨﯿﻢ‪ .‬ﯾﺎدﻣﺎن ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ‪ d‬ﻫﻤﺎن اﻧﺪازه ﺷﯿﺮي ﮐﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﮐﺮدﯾﻢ ﺑﻮده‬
‫و ‪ D‬ﻫﻢ اﻧﺪازه ‪ Nominal‬ﻟﻮﻟﻪ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬از ﻃﺮﯾﻖ اﺳﺘﻔﺎده از اﯾﻦ دو ﭘﺎراﻣﺘﺮ و دو ﺟﺪول زﯾﺮ‪ ،‬ﻣﻘﺪار ‪ Fp‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ‬
‫ﻣﯽﺷﻮد و ‪ Cv‬اﯾﻨﮕﻮﻧﻪ اﺻﻼح ﻣﯽ ﺷﻮد‪:‬‬

‫درﻧﻬﺎﯾﺖ ﺑﺎ داﺷﺘﻦ اﻃﻼﻋﺎت اراﺋﻪ ﺷﺪه ‪ Cv‬و ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﺧﺮوﺟﯽ‪ ،‬ﺳﺮﻋﺖ ﺧﺮوﺟﯽ رو ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﯿﻢ ‪:‬‬
 ‫ﮐﻪ ﺳﺮﻋﺖ در ﺣﺪود ‪ 51 ft/Sec‬ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺟﺪوﻟﯽ زﯾﺮ و ﯾﮏ ﻗﺎﻧﻮن ﮐﻠﯽ ‪:‬‬

‫ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﯽﺷﻮد ﮐﻪ ﻋﺪد ‪ 50‬ﺑﺮاي ﺳﺮوﯾﺲ ﺳﯿﺎل ﻣﺎﯾﻊ از ﺣﺪ ﻣﺠﺎز ﺗﺠﺎوز ﮐﺮده و ﭼﻮن اﺣﺘﻤﺎل ﮐﺎوﯾﺘﺎﺳﯿﻮن ﻫﻢ‬
‫دارﯾﻢ ﭘﺲ ﻣﯽآﯾﯿﻢ و ﻣﻼﺣﻈﺎت ﺗﻐﯿﯿﺮ اﻧﺪازه ‪ body‬را اﻧﺠﺎم ﻣﯽ دﻫﯿﻢ‪ .‬اﮐﻨﻮن ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﯽ ‪Body Size = 3 Inches‬‬

‫ﻣﯽﭘﺮدازﯾﻢ‪:‬‬

‫ﯾﻌﻨﯽ ‪ d/D and Cv/d^2‬و و ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ‪. Fp‬‬

‫ﺑﺎ اﯾﻦ ﺗﻐﯿﯿﺮات‪ ،‬ﺳﺮﻋﺖ ﺧﺮوﺟﯽ ﺑﺮاﺑﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﺑﺎ ‪ 23 ft/Sec‬ﮐﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ ﺑﺎزﻫﻢ ﭼﻮن اﺣﺘﻤﺎل‬
‫رخ دادن ﮐﺎوﯾﺘﺎﺳﯿﻮن ﻫﺴﺖ ﺑﺎﯾﺴﺘﯽ ‪ Trim‬ﻣﺨﺼﻮص از ﻟﺤﺎظ ﻣﺘﺮﯾﺎل و ﺷﮑﻞ‪ ،‬ﺷﺎﻣﻞ ‪ cage‬ﺿﺪﮐﺎوﯾﺘﺎﺳﯿﻮن‬
‫اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻤﺎﯾﯿﻢ‪.‬‬

‫‪ Cv‬ﻧﻬﺎﯾﯿﻤﺎن ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽ آﯾﺪ ‪) 33.4‬ﺑﻌﻠﺖ ﺗﻐﯿﯿﺮ اﻧﺪازه ﺑﺪﻧﻪ(‬

‫• ﺗﻮﺟﻪ ﻓﺮﻣﺎﯾﯿﺪ ﮐﻪ از ﺷﯿﺮ ﮐﻨﺘﺮﻟﯽ )‪ Reduced Port(bore‬ﻫﻢ ﻣﯽﺗﻮان اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد ﮐﻪ ﻗﯿﻤﺖ آن از‬
‫ﺷﯿﺮي ﺑﺎ ”‪ Body Size = 3‬ارزاﻧﺘﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ ﯾﻌﻨﯽ ”‪2x4‬‬

‫• ﺑﺮاي دو دﺑﯽ دﯾﮕﺮ ﻫﻢ ﻫﻤﯿﻦ روال را ﺑﺎﯾﺪ ﻃﯽ ﻧﻤﺎﯾﯿﻢ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ‪ ،‬ﻗﺎﻋﺪﺗ ًﺎ اﻧﺪازه ﺑﺪﻧﻪ ﺷﯿﺮ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ روال‬
‫ذﮐﺮ ﺷﺪه‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ‪ Required CV‬ﺑﺮاي دﺑﯽ ﺑﯿﺸﯿﻨﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﻣﺸﺨﺺ‬
‫ﻣﯽ ﮔﺮدد آﯾﺎ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ‪ reducer‬ﻫﺴﺖ و ﯾﺎ ﺧﯿﺮ ؟‬
 ‫ﻣﺜﺎل دوم ﺑﺮاي ﺳﺮوﯾﺲ ﻣﺎﯾﻊ ‪:‬‬

‫اﺧﺘﻼف ﻓﺸﺎر ‪ Choking‬را ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽآورﯾﻢ و ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﯽﮐﻨﯿﻢ ﮐﻤﺘﺮ از اﺧﺘﻼف ﻓﺸﺎر اﺻﻠﯽ ﻫﺴﺖ )اﺧﺘﻼف‬
‫ﻓﺸﺎر اﺻﻠﯽ از ﻣﻘﺪار اﺧﺘﻼف ﻓﺸﺎر ﭼﻮك ﺷﺪن ﺟﺮﯾﺎن‪ ،‬ﺗﺠﺎوز ﻧﻤﻮده اﺳﺖ( ﭘﺲ ﺟﺮﯾﺎن ﭼﻮك ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ و‬
‫ﻧﺘﯿﺠﺘﺎً ﮐﺎوﯾﺘﺎﺳﯿﻮن ﻫﻢ ﻣﺤﺘﻤﻞ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ اﯾﻦ اﻓﺖ ﻓﺸﺎر را ﺑﻌﻨﻮان اﻓﺖ ﻓﺸﺎر اﺻﻠﯽ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽﮐﻨﯿﻢ‪:‬‬

‫ﭼﻮن رخ دادن ﭘﺪﯾﺪه ﮐﺎوﯾﺘﺎﺳﯿﻮن ﻣﺤﺘﻤﻞ ﻫﺴﺖ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺴﺘﯽ ﻣﻼﺣﻈﺎﺗﯽ را ﺑﺮاي ﻧﻮع و ﻣﺘﺮﯾﺎل ‪ Trim‬درﻧﻈﺮ ﺑﮕﯿﺮﯾﻢ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﻓﺮض‪ Cv ، Fp = 1‬را ﺑﺮاي اوﻟﯿﻦ ﺑﺎر ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽﮐﻨﯿﻢ ‪:‬‬

‫ﺣﺎل از ﺟﺪول ‪ Vendor‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ‪ Linear‬ﺑﻮدن ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺷﯿﺮ و ﮐﻼس ﻓﺸﺎري ‪ ، 600‬ﮐﻤﺘﺮﯾﻦ‬
‫‪ Body Size‬را ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ‪ Cv‬ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪه‪ ،‬ﯾﻌﻨﯽ ‪ 3‬اﯾﻨﭻ ‪ ،‬اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬
 ‫در اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻋﺪد رﯾﻨﻮﻟﺪز را ﺣﺴﺎب ﻣﯽﮐﻨﯿﻢ و ﻣﯽﻓﻬﻤﯿﻢ ﮐﻪ ﺟﺮﯾﺎن آﺷﻔﺘﻪ ﻫﺴﺖ و ﻧﺘﯿﺠﺘﺎً ‪Fr = 1‬‬

‫ﺣﺎل ﻧﻮﺑﺖ ﺑﻪ ﺗﺼﺤﯿﺢ ﺿﺮﯾﺐ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺷﯿﺮ ﺑﺎﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ‪ reducer‬و‪ ..‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ Fp .‬را ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺴﺒﺘﻬﺎي ‪ d/D‬و‬
‫‪ Cv/d^2‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽﮐﻨﯿﻢ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ ‪ ، Body Size and Line Size = 3 Inches‬ﭘﺲ از ﺳﻬﻢ ‪ Fp‬ﺻﺮﻓﻨﻈﺮ‬
‫ﻣﯽﺷﻮد و ﻫﻤﺎن ﻋﺪد ‪ 1‬را ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﻣﯽدﻫﯿﻢ‪ .‬ﭘﺲ ﻣﻘﺪار ‪ Cv‬دﯾﮕﺮ اﺻﻼح ﻧﻤﯽﺧﻮاﻫﺪ و ﻣﻘﺪار ‪ Cv‬ﻫﻤﺎن ‪77.5‬‬

‫ﻣﯽﻣﺎﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺳﺮﻋﺖ ﺧﺮوﺟﯽ از ﺷﯿﺮ را از راﺑﻄﻪ ‪ 3.7‬ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽآورﯾﻢ ﮐﻪ در ﺣﺪود ‪ 38 ft/Sec‬ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫ﻃﺒﻖ اﯾﻦ ﺟﺪول ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ اﻣﺎ ﭼﻮن ﮐﺎوﯾﺘﺎﺳﯿﻮن ﻣﺤﺘﻤﻞ ﻫﺴﺖ ﭘﺲ ﺷﯿﺮ در ﻣﻌﺮض ﺧﻄﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫اﻧﺪازه ﺷﯿﺮ را ﮐﻪ ﻧﻤﯽﺗﻮاﻧﯿﻢ از اﻧﺪازه ﻟﻮﻟﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ درﻧﻈﺮ ﺑﮕﯿﺮﯾﻢ‪ ،‬ﭘﺲ ﺑﻪ ‪ Section 14‬از ﻣﺪارك ﺷﺮﮐﺖ‬
‫‪ VALTEK‬ﺑﺮاي اﻧﺘﺨﺎب ﻣﺘﺮﯾﺎل ﺧﺎص و ﺷﮑﻞ ﺧﺎص ‪ Trim‬و ﺣﺘﯽ ‪ Cage‬ﺑﺮاي ﻣﻼﺣﻈﺎت ﮐﺎوﯾﺘﺎﺳﯿﻮن ﻣﺮاﺟﻌﻪ‬
‫ﻣﯽﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬

‫ﺗﻮﺟﻪ ﮐﻨﯿﺪ ﮐﻪ در ﻣﺜﺎل ﻗﺒﻞ ﻫﻢ اﺣﺘﻤﺎل ﮐﺎوﯾﺘﺎﺳﯿﻮن ﺑﻮد و ﻫﻢ ﺳﺮﻋﺖ از ﻣﻌﯿﺎر ﺟﺪول ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺗﺠﺎوز ﮐﺮده ﺑﻮد‬
‫و ﻣﺎ اﻧﺪازه ﺷﯿﺮ را ﯾﮏ اﻧﺪازه ﺑﺰرﮔﺘﺮ درﻧﻈﺮﮔﺮﻓﺘﯿﻢ و ﺳﺮﻋﺖ ﺧﺮوﺟﯽ ﮐﺎﻫﺶ ﭘﯿﺪا ﻧﻤﻮد و ﮐﻤﺘﺮ از ﺣﺪ ﺟﺪول‬
‫ﺷﺪ اﻣﺎ ﺑﺎزﻫﻢ ﭼﻮن ﮐﺎوﯾﺘﺎﺳﯿﻮن داﺷﺘﯿﻢ‪ ،‬ﻣﻼﺣﻈﺎت ﺑﺮاي اﻧﺘﺨﺎب ﻣﺘﺮﯾﺎل و ﺷﮑﻞ ﻣﻨﺎﺳﺐ ‪ Trim‬و ‪ Cage‬را اﻧﺠﺎم‬
‫دادﯾﻢ‪.‬‬

‫• اﮔﺮ ‪ Trim‬را ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺑﺪﻫﯿﻢ )ﻣﻨﻈﻮر اﻧﺪازه ﺷﯿﺮ ﯾﺎ ‪ Style‬آن ﻫﺴﺖ(‪ ،‬ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ﻣﺠﺪد ‪ Cv‬ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫• ﺑﺮاي دو دﺑﯽ دﯾﮕﺮ ﻫﻢ ﻫﻤﯿﻦ روال را ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ‪ Required CV‬ﺑﺎﯾﺪ ﻃﯽ ﻧﻤﺎﯾﯿﻢ‪.‬‬
 ‫ﻧﮑﺘﻪ‪:‬‬

‫ﺑﺮاي ﭘﯽ ﺑﺮدن ﺑﻪ اﺣﺘﻤﺎل رخ دادن ‪ Flashing‬ﻧﯿﺎزي ﺑﻪ راﺑﻄﻪ ﻧﺪارﯾﻢ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﮐﺎﻓﯿﺴﺖ در دﻣﺎي ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ ﺧﺮوﺟﯽ‬

‫ﺷﯿﺮ )ﺑﺨﺎﻃﺮ ﺗﻐﯿﯿﺮ دﻣﺎ(‪ ،‬ﺑﺒﯿﻨﯿﻢ ﻓﺸﺎر ﺑﺨﺎر ﺳﯿﺎل ﭼﻘﺪر ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد و ﺑﻌﺪ ﺑﺎ ﻓﺸﺎر اﺳﺘﺎﺗﯿﮑﯽ ﺳﯿﺎل در اﺛﺮ اﻓﺖ در‬

‫‪ Seat & Plug‬ﺷﯿﺮ ﮐﻪ ﺑﻪ آن ﻓﺸﺎر ﻣﯽرﺳﺪ‪ ،‬ﻣﻘﺎﯾﺴﻪاش ﮐﻨﯿﻢ ﮐﻪ اﮔﺮ ﻓﺸﺎر ﺧﺮوﺟﯽ ﮐﻤﺘﺮ از ﻓﺸﺎر ﺑﺨﺎر ﺳﯿﺎل‬

‫ﺑﻮد‪ ،‬ﻗﺎﻋﺪﺗﺎً ﺟﻮﺷﺶ ﺳﯿﺎل را ﺧﻮاﻫﯿﻢ داﺷﺖ‪.‬‬

‫ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﯽ ﻧﻤﻮدن ﭘﺪﯾﺪه ‪ ، Flashing‬ﻣﺜﺎل ﺑﺮاي ﺳﯿﺎل آب را ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﯽﮐﻨﯿﻢ و ﺑﺎﯾﺪ ﯾﺎدﻣﺎن ﺑﺎﺷﻪ ﺑﺮاي ﺳﯿﺎﻻت‬

‫دﯾﮕﺮ ﺑﺨﺼﻮص ﺗﺮﮐﯿﺐ‪ ،‬ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻓﺸﺎر ﺑﺨﺎر ﮐﻤﯽ دﺷﻮار ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫ﻓﺮض ﮐﻨﯿﺪ دﻣﺎ در ﺧﺮوﺟﯽ ﺷﯿﺮ و در ﻓﺸﺎر ‪ 104.7 psia‬ﺑﺨﺎﻃﺮ اﺛﺮ ژول‪-‬ﺗﺎﻣﺴﻮن‪ 350oF ،‬اﺳﺖ‪ .‬از ﺟﺪول ﺑﺨﺎر‬
‫آب ﺑﺮاي دﻣﺎي ‪ 350‬درﺟﻪ ﻓﺎراﻧﻬﺎﯾﺖ‪ ،‬ﻓﺸﺎر اﺷﺒﺎع ﺑﺮاﺑﺮ ﻫﺴﺖ ﺑﺎ‪. 134.5 psia‬‬

‫ﻓﺸﺎر اﺳﺘﺎﺗﯿﮑﯽ ﺧﺮوﺟﯽ ﭘﺎﯾﯿﻦﺗﺮ از ﻓﺸﺎر ﺑﺨﺎر ﺳﯿﺎل در دﻣﺎي ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ )‪ 350‬درﺟﻪ ﻓﺎراﻧﻬﺎﯾﺖ(‪ ،‬ﭘﺲ‬
‫ﻗﻄﻌﺎ ‪ Flashing‬دارﯾﻢ و ﻗﺴﻤﺘﯽ از آب ﺑﻪ ﺟﻮش ﻣﯽآﯾﺪ‪.‬‬

‫از ﺟﺪول ﺑﺨﺎر آب‪ ،‬ﻣﻘﺎدﯾﺮ زﯾﺮ را ﻣﺸﺨﺺ ﮐﺮده و ﻣﻘﺪار ‪ X‬را ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽ آورﯾﻢ‪.‬‬
 ‫‪ X‬ﻫﻤﺎن درﺻﺪ ‪ flashing‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫و اﯾﻦ ﻧﯿﺰ ﺑﺪﺳﺖ آوردن ﺳﺮﻋﺖ در ﺣﺎﻟﺖ ‪ flashing‬در ﺳﯿﺴﺘﻢ اﻧﮕﻠﯿﺴﯽ ‪:‬‬
‫ﻣﺠﺪد ﺑﻪ ﻣﺜﺎل ﺑﺎزﻣﯽﮔﺮدﯾﻢ‪ .‬اﮔﺮ ﺳﺮﻋﺖ را اﯾﻨﮕﻮﻧﻪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮐﻨﯿﻢ‪ ،‬ﺧﻮاﻫﯿﻢ داﺷﺖ ‪ 156 ft/Sec‬ﮐﻪ اﯾﻦ ﻋﺪد از‬
‫ﻣﻌﯿﺎر ‪ 500 ft/Sec‬ﮐﻤﺘﺮ ﻫﺴﺖ اﻣﺎ ﺑﻬﺮﺣﺎل ‪ Flashing‬دارﯾﻢ و ﺑﺎﯾﺴﺘﯽ ﻣﻼﺣﻈﺎت ﺑﻌﻤﻞ ﺑﯿﺎرﯾﻢ‪Hardened ) .‬‬

‫‪ Trim‬ﯾﺎ ﻫﻤﺎن ‪ Trim‬ﺳﺨﺖ ﺷﺪه و ﻣﺴﺎﯾﻞ دﯾﮕﺮ را ﺑﺎﯾﺴﺘﯽ رﻋﺎﯾﺖ ﮐﻨﯿﻢ(‪.‬‬

‫‪ Control Valve Sizing‬ﺑﺮاي ﺳﯿﺎﻻت ﺗﺮاﮐﻢ ﭘﺬﯾﺮ‪:‬‬

‫در اﯾﻨﺠﺎ ‪ Expansion Factor‬ﻣﻄﺮح ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﮐﻪ ﮐﺎﻫﺶ ‪ Specific Gravity‬اﯾﻦ ﻧﻮع ﺳﯿﺎﻻت را ﺑﺨﺎﻃﺮ اﻓﺖ‬
‫ﻓﺸﺎر ﺗﻮﺿﯿﺢ ﺑﺪﻫﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﺮاﺳﺎس اﻃﻼﻋﺎﺗﯽ ﮐﻪ در ﺻﻮرت ﻣﺴﺎﻟﻪ ﻣﻄﺮح ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬دو ﻧﻮع دﺑﯽ ﺣﺠﻤﯽ و ﯾﺎ‬
‫ﺟﺮﻣﯽ ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺪﺳﺖ آورد‪.‬‬

‫ﻣﺮﺣﻠﻪ اول ﺑﺪﺳﺖ آوردن ﻣﻮراد زﯾﺮ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬

‫ﻣﺮﺣﻠﻪ دوم‪ ،‬ﺑﺮرﺳﯽ ﮐﺮدن ﻣﺴﺎﻟﻪ ‪ Choked Flow‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ اﯾﻨﺠﺎ ﺑﺮاي ﺳﯿﺎل ﺗﺮاﮐﻢ ﭘﺬﯾﺮ ﺑﺎﯾﺴﺘﯽ ﭼﻨﺪ ﭘﺎراﻣﺘﺮ‬
‫و ﻓﺎﮐﺘﻮر را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﻤﺎﯾﯿﻢ‪.‬‬

‫‪ Fk‬ﯾﺎ ﻫﻤﺎن ‪ Ratio of Specific Heats factor‬و ﻧﺴﺒﺖ اﺧﺘﻼف ﻓﺸﺎر ﺑﻪ ﻓﺸﺎر ﻣﻄﻠﻖ ﺑﺎﻻدﺳﺖ )‪(X‬‬

‫و )‪Terminal Pressure Drop Ratio (XT‬‬

‫ﺧﺐ اﮔﺮ ﻣﻘﺪار ‪ X‬ﺑﺮﺳﺪ ﺑﻪ ‪ Fk . XT‬آﻧﮕﺎه ‪ Choking‬ﺧﻮاﻫﯿﻢ داﺷﺖ‪.‬‬

‫ﮐﻪ در ﺻﻮرت ‪ Choke‬ﺷﺪن ﺑﺎﯾﺴﺘﯽ از ﻣﻘﺪار ‪ Fk . XT‬ﺑﻪ ﺟﺎي ‪ X‬اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﯿﻢ‪ .‬ﺑﺮاي ﺑﺪﺳﺖ آوردن ﻣﻘﺎدﯾﺮ‬
‫‪ XT‬از ﺟﺪول زﯾﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﮐﻨﯿﻢ ‪:‬‬
 ‫ﺳﭙﺲ ‪ Expansion Factor‬را ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽآورﯾﻢ‪:‬‬

‫و ‪ Z‬ﯾﺎ ﻫﻤﺎن ﺿﺮﯾﺐ ﺗﺮاﮐﻢ ﭘﺬﯾﺮي را ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽآورﯾﻢ‪.‬‬

‫‪Pitzer Correlations for the Compressibility Factor:‬‬

‫ﻣﺸﺎﻫﺪات ﺗﺠﺮﺑﯽ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ ﺿﺮﯾﺐ ﺗﺮاﮐﻢﭘﺬﯾﺮي ﺑﺮاي ﺳﯿﺎﻻت ﻣﺨﺘﻠﻒ‪ ،‬ﺗﺎﺑﻌﯽ از ﻓﺸﺎر و دﻣﺎي ﻧﻘﺼﺎﻧﯽ‬
‫ﻫﺴﺖ و ﺑﺮاﯾﻦ اﺳﺎس ﺗﺌﻮري "دو ﭘﺎراﻣﺘﺮي ﺣﺎﻻت ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ" ﺑﻪ ﺷﮑﻞ زﯾﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪:‬‬
‫ﺗﻤﺎﻣﯽ ﺳﯿﺎﻻت ﺗﺮاﮐﻢﭘﺬﯾﺮ‪ ،‬ﻫﻨﮕﺎﻣﯿﮑﻪ در دﻣﺎ و ﻓﺸﺎر ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﻓﺘﻪ ﯾﺎ ﻫﻤﺎن ﻧﻘﺼﺎﻧﯽ ﯾﮑﺴﺎﻧﯽ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﮔﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً‬
‫ﺿﺮﯾﺐ ﺗﺮاﮐﻢﭘﺬﯾﺮي ﯾﮑﺴﺎﻧﯽ دارﻧﺪ و ﻫﻤﮕﯽ از رﻓﺘﺎر ﮔﺎز اﯾﺪهآل ﺑﻪ ﯾﮏ اﻧﺪازه اﻧﺤﺮاف ﺧﻮاﻫﻨﺪ داﺷﺖ‪.‬‬
‫ﭼﻮن ﺗﺌﻮري دو ﭘﺎراﻣﺘﺮي ﺣﺎﻻت ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ﺑﺮاي ﺳﯿﺎﻻت ﺳﺎدهاي ﭼﻮن آرﮔﻮن‪ ،‬ﮐﺮﯾﭙﺘﻮن و زﻧﻮن ﺗﻘﺮﯾﺒﺎً دﻗﯿﻖ‬
‫ﻫﺴﺖ اﻣﺎ ﺑﺮاي ﺳﯿﺎﻻت ﭘﯿﭽﯿﺪهﺗﺮ‪ ،‬اﻧﺤﺮاف ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻨﺪﺗﺮي ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﯽﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻬﺒﻮد ﻣﺤﺴﻮﺳﯽ از ﻣﻌﺮﻓﯽ ﯾﮏ ﺳﻮﻣﯿﻦ‬
‫ﭘﺎراﻣﺘﺮ ﺣﺎﻻت ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ اﺳﺘﻨﺘﺎج ﮔﺮدﯾﺪ )ﺧﺼﻮﺻﯿﺖ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻣﻮﻟﮑﻮﻟﯽ(‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﺗﻌﺮﯾﻒ ‪ Omega‬ﯾﺎ ﻫﻤﺎن "ﺿﺮﯾﺐ ﺑﯽﻣﺮﮐﺰي" ‪ ،‬ﻣﻘﺪار آن ﺑﺮاي ﺳﻪ ﺳﯿﺎل ﻣﺬﮐﻮر ﺻﻔﺮ ﮔﺮدﯾﺪ و دادهﻫﺎي‬
‫ﺗﺠﺮﺑﯽ‪ ،‬ﺿﺮاﯾﺐ ﺗﺮاﮐﻢﭘﺬﯾﺮي ﯾﮑﺴﺎﻧﯽ را ﺑﺮاي آن ﺳﻪ ﺳﯿﺎل وﻗﺘﯽ در دﻣﺎ و ﻓﺸﺎر ﮐﺎﻫﯿﺪه ﯾﮑﺴﺎﻧﯽ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﮔﺮدﻧﺪ‪،‬‬
‫ﺣﺎﺻﻞ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻣﺒﻨﺎي ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﯽ "ﺗﯿﻮري ﺳﻪ ﭘﺎراﻣﺘﺮي ﺣﺎﻻت ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ" ﺑﻪ ﺻﻮرت زﯾﺮ ﮔﺮدﯾﺪ‪:‬‬
‫ﺗﻤﺎﻣﯽ ﺳﯿﺎﻻت ﺗﺮاﮐﻢﭘﺬﯾﺮي ﮐﻪ ﺿﺮﯾﺐ ﺑﯽ ﻣﺮﮐﺰي ﯾﮑﺴﺎﻧﯽ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻫﻨﮕﺎﻣﯿﮑﻪ در ﻓﺸﺎر و دﻣﺎي ﮐﺎﻫﯿﺪه ﯾﺎ‬
‫ﻧﻘﺼﺎﻧﯽ ﯾﮑﺴﺎﻧﯽ ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﮔﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﺿﺮﯾﺐ ﺗﺮاﮐﻢﭘﺬﯾﺮي ﯾﮑﺴﺎﻧﯽ ﺧﻮاﻫﻨﺪ داﺷﺖ و ﻫﻤﮕﯽ از رﻓﺘﺎر ﮔﺎز اﯾﺪهآل‪ ،‬ﺑﻪ‬
‫ﯾﮏ اﻧﺪازه اﻧﺤﺮاف ﺧﻮاﻫﻨﺪ داﺷﺖ‪ Acentric Factor) .‬را آﻗﺎي ‪ Pitzer‬و ﻫﻤﮑﺎراﻧﺶ اوﻟﯿﻦ ﺑﺎر ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد داده‬
‫اﻧﺪ(‬
 ‫ﺑﺮﮔﺮدﯾﻢ ﺑﻪ ﻣﺒﺤﺚ ﻃﺮاﺣﯽ ﺷﯿﺮﻫﺎي ﮐﻨﺘﺮﻟﯽ ‪:‬‬

‫ﻋﻤﻮﻣﺎً ﺑﺮاي ﻃﺮاﺣﯽ ﺷﯿﺮﻫﺎي ﮐﻨﺘﺮﻟﯽ ﺑﺮاي ﺳﯿﺎل ﺗﺮاﮐﻢﭘﺬﯾﺮ‪ ،‬ﭼﻮن ﻧﻮع ﺟﺮﯾﺎن ﺳﯿﺎل ﻣﻌﻤﻮﻻً ﻣﺘﻼﻃﻢ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻋﺪد‬
‫رﯾﻨﻮﻟﺪز ﺷﯿﺮ ﮐﻨﺘﺮﻟﯽ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﻤﯽﮔﺮدد اﻣﺎ ﺑﺮاي ﺗﻌﺪاد ﺑﺴﯿﺎر ﮐﻤﯽ از ﺷﯿﺮﻫﺎ ﺑﺎ ﺿﺮاﯾﺐ ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺷﯿﺮ ﮐﻤﺘﺮ از‬
‫ﻣﻘﺪار ‪ Reynolds Number Factor ، 0/01‬ﺑﺮاي ﺗﺼﺤﯿﺢ ‪ Cv‬ﻣﯽﺑﺎﯾﺴﺖ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫ﺑﻌﺪ از ﺗﻌﯿﯿﻦ ‪ ، Z Factor‬ﺑﺎ ﻓﺮض‪ Fp = 1‬ﻣﻘﺪار ‪ Cv‬را ﺑﺮاي اوﻟﯿﻦ ﺑﺎر از ﯾﮑﯽ از ﭼﻬﺎر ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت ﻣﺴﺎﻟﻪ و ﻓﺮاﯾﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﯾﺎدﺗﺎن ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺮاي ﺳﺮوﯾﺲ ﺗﺮاﮐﻢﻧﺎﭘﺬﯾﺮ ﻫﻢ ﺑﺮاي اوﻟﯿﻦ ﺑﺎر ‪ Cv‬را ﺑﺎ ﻓﺮض ‪ Fp = 1‬ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽآوردﯾﻢ و‬
‫ﺑﻌﺪ اﮔﺮ ﻻزم ﺑﻮد‪ ،‬آن را ﺗﺼﺤﯿﺢ ﻣﯽﮐﺮدﯾﻢ‪ .‬ﺑﺎ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ‪، Cv‬ﮐﻮﭼﮑﺘﺮﯾﻦ ‪ Body‬را از ﺟﺪاول ‪ Vendor‬اﻧﺘﺨﺎب‬
‫ﻣﯽﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬

‫و اﮔﺮ )‪ Reducer and Expander (Increaser or Enlarger‬ﻗﺒﻞ و ﺑﻌﺪ از ﺷﯿﺮ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ‪ ،‬آﻧﮕﺎه ‪ Fp=1‬را‬

‫در ﻧﻈﺮ ﻣﯽﮔﯿﺮﯾﻢ‪.‬‬

‫‪ ‬در ﺻﻨﻌﺖ ﺑﻪ ﺗﻤﺎم ‪ Fitting‬ﻫﺎي ﻣﻘﻌﺮ و ﯾﺎ ﻣﺤﺪب‪ Reducer ،‬ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮد و ‪ Expander‬و ﯾﺎ‬

‫‪ Increaser‬زﯾﺎد ﻣﺮﺳﻮم ﻧﯿﺴﺖ و در واﻗﻊ ‪ Expander/ Increaser‬ﻫﺎ ﻫﻤﺎن ‪ Reducer‬ﻫﺎي ﺑﺮﻋﮑﺲ‬

‫ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﮐﻨﯿﻢ ﮐﻪ ﻣﺴﺎﻟﻪ ‪ Noise Level‬را ﻫﻢ ﺑﺎﯾﺴﺘﯽ ﺑﺮاي ﺳﯿﺎل ﺗﺮاﮐﻢﭘﺬﯾﺮ ﮐﻪ ﺳﺮﻋﺖ آن ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﺳﺮﻋﺖ ﺳﯿﺎل‬
‫ﺗﺮاﮐﻢﻧﺎﭘﺬﯾﺮ در ﺧﺮوﺟﯽ ﺷﯿﺮ ﮐﻨﺘﺮﻟﯽ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻫﻤﯿﺸﻪ ﻣﺪﻧﻈﺮ ﻗﺮار دﻫﯿﻢ‪.‬‬

‫در ﺟﺪوﻟﯽ ﻫﻢ ﮐﻪ ﻗﺒﻼ راﺟﻊ ﺑﻪ آن ﺻﺤﺒﺖ ﮐﺮدﯾﻢ در ﻣﻮرد ﺣﺪ ﺳﺮﻋﺖ ﮔﺎزﻫﺎ و ﻣﺎﯾﻌﺎت و ﺗﺼﺤﯿﺢ ‪Body‬‬

‫‪ Size‬ﻫﻢ ﮔﻮﯾﺎي ﻫﻤﯿﻦ ﻧﮑﺘﻪ ‪ Noise‬ﺑﺮاي ﮔﺎزﻫﺎ اﺳﺖ‪.‬‬

 ‫ﻣﺜﺎل اول ﺑﺮاي ﺳﯿﺎل ﺗﺮاﮐﻢﭘﺬﯾﺮ ‪:‬‬

‫از ﭼﻬﺎرﻣﻌﺎدﻟﻪ‪ ،‬ﯾﮑﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺷﺮاﯾﻂ ﺻﻮرت ﻣﺴﺎﻟﻪ ﻣﯽﺧﻮاﻧﺪ را اﻧﺘﺨﺎب و ‪ Cv‬را ﺑﺮاي اوﻟﯿﻦ ﺑﺎر ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽﮐﻨﯿﻢ‬
‫ﯾﻌﻨﯽ راﺑﻄﻪ ‪ .3.14‬ﺳﭙﺲ ‪ Fk‬و‪ X‬را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﯿﻢ‪.‬‬

‫‪ XT‬را از ﺟﺪول ﻣﯽﺧﻮاﻧﯿﻢ و ﺑﺮاي ‪ X‬و ‪ Fk‬ﻫﻢ از رواﺑﻂ ‪ 3.15‬و ‪ 3.16‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﮐﻨﯿﻢ‪:‬‬

‫‪X = 0.92 and Fk.XT = 0.7‬‬

‫اﮔﺮ ﻣﻘﺪار ‪ X‬ﺑﯿﺸﺘﺮ از ‪ Fk . XT‬ﺑﺎﺷﺪ‪،‬آﻧﮕﺎه ‪ Choking‬ﺧﻮاﻫﯿﻢ داﺷﺖ و در اﯾﻨﺠﺎ ﻫﻤﯿﻨﻄﻮر ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭘﺲ ﻣﻘﺪار‬
‫‪ Fk . XT‬را ﺑﺠﺎي ‪ X‬ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﺎت ‪ Sizing‬در ﻧﻈﺮ ﻣﯽﮔﯿﺮﯾﻢ‪ .‬ﺣﺎل ‪ Expansion Factor‬را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽﮐﻨﯿﻢ‪:‬‬
 ‫در اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ‪ Z Factor‬را ﺑﻮاﺳﻄﻪ دﻣﺎ و ﻓﺸﺎر ﮐﺎﻫﯿﺪه )ﻧﻘﺼﺎﻧﯽ(‪ ،‬از ﻧﻤﻮدار ﻣﯽﺧﻮاﻧﯿﻢ‪:‬‬

‫‪Z= 0.86‬‬

‫ﺣﺎﻻ ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﺪﺳﺖ آوردن ‪ Cv‬ﻓﺮاﻫﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﻓﺮض ‪ Fp = 1‬آﻧﺮا ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽآورﯾﻢ )ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از راﺑﻄﻪ‬
‫‪ ، 3.14‬ﻣﻘﺪار ‪ 31.7‬ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽآﯾﺪ(‪.‬‬

‫از ﺟﺪول ‪ Cv‬ﻫﺎ و ﺑﺮاي ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺷﯿﺮ‪ Linear ،‬و ﮐﻼس ﻓﺸﺎري ‪ ، 600‬ﺑﺮاي ‪ Cv‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه‪،‬‬
‫ﮐﻮﭼﮑﺘﺮﯾﻦ اﻧﺪازه ﺑﺪﻧﻪ ﯾﻌﻨﯽ ‪ 1/5‬اﯾﻨﭻ را اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬

‫در اﯾﻨﺠﺎ ﺑﻪ ‪ Pipe Size‬از ﻟﺤﺎظ ‪ Reducer‬ﻫﺎ اﺷﺎره ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺲ ﻣﻘﺪار ‪ Fp‬را ﯾﮏ درﻧﻈﺮﻣﯽ ﮔﯿﺮﯾﻢ و در‬
‫ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻣﻘﺪار‪ Cv‬ﺗﻐﯿﯿﺮي ﻧﻤﯽﮐﻨﺪ‪ .‬از راﺑﻄﻪ ‪ 3.20‬ﺑﺮاي ﺑﺪﺳﺖ آوردن ﻋﺪد ﻣﺎخ ﺟﺮﯾﺎن ﺧﺮوﺟﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ ﻋﺒﻮري ﺟﺮﯾﺎن ﻧﯿﺰ از ﺟﺪول ‪ 3-VIII‬اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﯿﻢ‪ .‬در ﺧﺮوج از ﺷﯿﺮ ﮐﻨﺘﺮﻟﯽ‪Mach ،‬‬

‫‪ Number‬ﺑﯿﺸﺘﺮ از ﻋﺪد ﯾﮏ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد و ﻧﺘﯿﺠﺘﺎً ﺟﺮﯾﺎن ﺑﺼﻮرت ‪ Super Sonic‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

 ‫ﺧﺐ ﺑﺎﯾﺴﺘﯽ اﻧﺪازه ﺷﯿﺮ را ﺑﺰرﮔﺘﺮ اﻧﺘﺨﺎب ﮐﻨﯿﻢ ﺗﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﭘﺎﯾﯿﻦ آﻣﺪه و ‪ Noise‬ﮐﺎﻫﺶ ﯾﺎﺑﺪ‪.‬‬

‫‪ ‬ﺣﺎﻻ ﺑﻨﻈﺮ ﻣﻦ ﻣﯽﺗﻮاﻧﺴﺖ ﯾﮑﯽ ﯾﮑﯽ ‪ Body Size‬را اﻓﺰاﯾﺶ داده و ﺑﺮرﺳﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺳﺮﻋﺖ و ﻋﺪد ﻣﺎخ‬
‫در ﺧﺮوﺟﯽ ﭼﻘﺪر ﻣﯽﺷﻮد و ﺑﻌﺪ ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ﺑﺎ آن‪ ،‬در ﺣﺎﻟﺖ ﺟﺮﯾﺎن زﯾﺮ ﺻﻮت‪ ،‬اﻧﺪازه ﺑﺪﻧﻪ و ﻧﻬﺎﯾﺘﺎً ﻣﻘﺪار‬
‫‪ Cv‬را ﺑﺪﺳﺖ ﺑﯿﺎورد‪ ،‬اﻣﺎ در اﯾﻨﺠﺎ ﺑﺮاي ﻋﺪد ﻣﺎخ ‪ ،0,5‬ﺳﻄﺢ ﻣﻘﻄﻊ را ﺣﺴﺎب ﮐﺮده و اﻧﺪازه ﺷﯿﺮ را ﺑﺪﺳﺖ‬
‫آورده اﺳﺖ‪:‬‬

‫اﮔﺮ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺑﺎﻻ ﮔﺮد ﮐﻨﯿﻢ‪ ،‬اﻧﺪازه ﺑﺪﻧﻪ ﺷﯿﺮ ‪ 6‬اﯾﻨﭻ ﺷﺪه و اﯾﻦ اﻧﺪازه را ﺑﺮاي ‪ Body‬در ﻧﻈﺮ ﻣﯽﮔﯿﺮﯾﻢ‪ .‬ﻣﺠﺪد ًا‬
‫ﻣﯽﺑﺎﯾﺴﺖ ‪ Fp‬را ﺣﺴﺎب ﻧﻤﺎﯾﯿﻢ‪.‬‬

‫در اﯾﻨﺠﺎ ﭼﻮن از اﺑﺘﺪا اﻧﺪازه ﻟﻮﻟﻪ ﻣﺸﺨﺺ ﻧﺒﻮده اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺮاي ﺳﻬﻮﻟﺖ ﮐﺎر‪ ،‬ﺑﻌﺪ از ﺑﺪﺳﺖ آوردن اﻧﺪازه‬
‫ﺑﺪﻧﻪ ﯾﻌﻨﯽ ‪ 6‬اﯾﻨﭻ‪ ،‬اﻧﺪازه ﻗﻄﺮ اﺳﻤﯽ ﺧﻂ ﻟﻮﻟﻪ را ﻧﯿﺰ ﻫﻤﯿﻦ ﻣﻘﺪار ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﻧﺘﯿﺠﺘﺎً ﻣﻘﺪار ‪ Fp‬ﻫﻤﺎن ﻣﻘﺪار ﯾﮏ ﺑﺎﻗﯽ‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﻣﺎﻧﺪ و ﻧﯿﺎزي ﺑﻪ ﺗﺼﺤﯿﺢ ﻣﻘﺪار ‪ Cv‬ﻧﻤﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
 ‫ﻣﺜﺎل دوم ﺑﺮاي ﺳﯿﺎﻻت ﺗﺮاﮐﻢ ﭘﺬﯾﺮ‪:‬‬

‫ﺑﺎﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﺻﻮرت ﻣﺴﺎﻟﻪ‪ ،‬از راﺑﻄﻪ ‪ 3.13‬ﻣﯽﺗﻮاﻧﯿﻢ ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ‪ Cv‬اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬

‫ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ‪ Fk‬و ‪ X‬و ‪ XT‬دارﯾﻢ‪:‬‬

‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ‪ Fk . XT = 0.71‬و ﻣﻘﺪار ‪ Choked Flow ، X‬ﻧﺪارﯾﻢ‪ ،‬زﯾﺮا ﻣﻘﺪار ‪ X‬ﮐﻤﺘﺮ از ﺣﺎﺻﻠﻀﺮب ‪Fk‬‬

‫‪ . XT‬ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺧﺐ ﺑﺮوﯾﻢ ﺳﺮاغ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ‪ Expansion Factor or Y‬ﮐﻪ ﻣﻘﺪارش ‪ 0/7‬ﻣﯽﮔﺮدد‪.‬‬

‫ﺑﺮاي ‪ Compressibility Factor/Z Factor‬دارﯾﻢ ‪:‬‬

 ‫ﻣﻘﺪار ‪ Cv‬را ﺑﺎ ﻓﺮض ‪ Fp =1‬از ﻣﻌﺎدﻟﻪ ‪ 3.13‬ﺑﺮاي اوﻟﯿﻦ ﺑﺎر ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽﮐﻨﯿﻢ‪:‬‬

‫ﺧﺐ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﮐﻼس ﻓﺸﺎري ‪ 600‬و ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﺟﺮﯾﺎﻧﯽ ﺷﯿﺮ ﺑﺼﻮرت ‪ ، Equal Percentage‬ﮐﻮﭼﮑﺘﺮﯾﻦ‬
‫اﻧﺪازه ﺑﺪﻧﻪ از ﺟﺪول ‪ ، Cv‬ﺑﺮاي اﻧﺪازه ‪ Cv‬ﻓﻮق‪ 2 ،‬اﯾﻨﭻ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺮاي اﺣﺘﺴﺎب ‪ Geometry‬و ‪ ، Fp‬ﭼﻮن‬
‫‪ Reducer‬ﻧﺪارﯾﻢ‪ ،‬ﭘﺲ ‪ Fp = 1‬و ﻣﻘﺪار ‪ Cv‬ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻧﻤﯽﮐﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺣﺎل ﻋﺪد ﻣﺎخ در ﺧﺮوﺟﯽ را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﯿﻢ )راﺑﻄﻪ ‪: (3.23‬‬

‫ﻗﺎﻋﺪﺗ ًﺎ ﻧﮕﺮان ﮐﻨﻨﺪه ﻧﯿﺴﺖ زﯾﺮا ﺟﺮﯾﺎن زﯾﺮ ﺣﺎﻟﺖ ‪ Sonic‬ﻫﺴﺖ اﻣﺎ ﺑﺮاي اﻃﻤﯿﻨﺎن ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻣﻘﺪار‬
‫زﯾﺮ ‪ 0/5‬ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺮاي ﻟﺤﺎظ ﻧﻤﻮدن ﻣﻮرد ‪ Noise‬و ﻣﺘﻌﺎﻗﺒﺎً ﻟﺮزش و آﺳﯿﺐ ﺑﻪ ﺷﯿﺮ‪.‬‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﭼﻮن ﻋﺪد ﻣﺎخ زﯾﺮ ﯾﮏ ﻫﺴﺖ دﯾﮕﺮ ﻧﻤﯽآﯾﯿﻢ ‪ Body Size‬را اﻓﺰاﯾﺶ دﻫﯿﻢ اﻣﺎ ﻣﯽﺑﺎﯾﺴﺖ ﻣﻼﺣﻈﺎﺗﯽ‬
‫ﺑﺮاي ‪ noise‬ﺑﺼﻮرت اﺳﺘﻔﺎده از ‪ Anti-noise Cage‬درﻧﻈﺮ ﺑﮕﯿﺮﯾﻢ ﯾﺎ ﻣﺜﻼ ﺷﮑﻞ ‪ Trim‬را ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺑﺪﻫﯿﻢ‪ .‬اﻣﺎ ﯾﺎدﻣﺎن‬
‫ﺑﺎﺷﺪﮐﻪ اﮔﺮ ‪ Fp‬ﺗﻐﯿﯿﺮ ﮐﺮد ﺑﺎﯾﺘﺴﯽ ﻣﺠﺪداً ‪ Cv‬را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺑﺸﻮد‪.‬‬
Anti-cavitation Low-noise Control Valve Cage Trim