Wpływ człowieka na zmiany klimatyczne

Nie jest tajemnicą, że sprawy związane z ekologią, globalnym ociepleniem,

zanieczyszczeniem środowiska, zmianami klimatu są głównymi tematami na wielu debatach
politycznych (w tym na różnego rodzaju Forach Klimatycznych) w kraju jak i na arenie
międzynarodowej. Bardzo często ścierają się tam różnego rodzaju poglądy środowisk, które
nazwać można radykalnie ekologicznymi jak i poglądy środowisk, które zaprzeczają np.
globalnemu ociepleniu.
Dla większości naukowców jednak to ludzie w znacznym stopniu zanieczyszczają
środowisko, co powoduje ogromny wpływ na zmiany klimatyczne. Jak zauważyła kanclerz
Angela Merkel „ (…) Zmiany klimatu zdecydują o losach naszego świata, o pomyślności nas
wszystkich, a także konkretnie o tym, czy ludzie nadal będą mogli mieszkać na wyspach na
Pacyfiku.1” Zdarzają się jednak zupełnie odmienne opinie. Przykładem może być chociażby
wypowiedź posła Izby Reprezentantów z Berlina Gunnara Lindemana. Według polityka
„zmiany klimatyczne zauważyć można już od tysięcy lat, jeszcze przed pojawieniem się ludzi
na świecie. Przez cały czas mieliśmy okresy zimne i okresy ciepłe. Wpływ człowieka na to
wszystko jest tak minimalny, że nie trzeba niczemu zapobiegać.2”
Istotne byłoby przywołanie badań zrealizowanych przez Międzyrządowy Zespół ds.
Klimatu (IPCC), z którego wynika, że „Wpływ człowieka na klimat jest oczywisty. Świadczą
o tym rosnące stężenia gazów cieplarnianych w atmosferze, dodatnie wymuszanie radiacyjne,
obserwowane ocieplenie i zrozumienie systemu klimatycznego. 3” Innym wnioskiem z badania
jest także informacja, że „Jest niezwykle prawdopodobne [zgodnie z konwencją przyjętą w
raporcie oznacza to prawdopodobieństwo 95%–100%], że człowiek wpłynął w sposób
dominujący na obserwowane od połowy XX wieku ocieplenie. 4” Z jeszcze innego badania
wynika, że aż 97% naukowców oraz ekspertów w dziedzinie zmian klimatu wypowiedziało
się, że to ludzie powodują globalne ocieplenie. 5 Aby lepiej zrozumieć kwestie prognoz
klimatu warto przytoczyć także badanie przeprowadzone w 2019 roku przez Światową
Organizację Meteorologiczną, z którego przeczytać można, że średnioroczna globalna
temperatura w latach 2020-2024 będzie mieścić się w zakresie 0,91–1,59 °C ponad poziomem
przedindustrialnym.6

1
(https://www.cire.pl/artykuly/serwis-informacyjny-cire-24/129476-merkel-ochrona-klimatu-zdecyduje-o-
losach-ludzkosci).
2
Wypowiedź pozyskana na potrzeby eseju. Źródło własne
3
(https://www.ipcc.ch/site/assets/uploads/2018/03/ar5-wg1-spm-3polish.pdf).
4
(https://pl.wikipedia.org/wiki/Mi%C4%99dzyrz%C4%85dowy_Zesp%C3%B3%C5%82_ds._Zmian_Klimatu).
5
(https://skepticalscience.com/global-warming-scientific-consensus-advanced.htm).
 Warto jednak pomiędzy dwoma biegunami znaleźć tzw. „złoty środek”, który pozwoli
dojść do porozumienia obu stronom. Niezaprzeczalnie zanieczyszczenie środowiska ma
wpływ na nasz klimat dlatego „złoty środek” jest tu jak najbardziej konieczny. Czy jest to
możliwe do realizacji? Z pewnością. Potrzebna jednak wielu rozmów oraz dyskusji na ten
temat zarówno w kraju jak i na arenie międzynarodowej.
Przykłady niszczenia środowiska przez człowieka
Analizując film dokumentalny pt. „Antropocen: Epoka człowieka” z 2018 roku
zauważyć możemy jak ogromny wpływ posiada człowiek na zmiany w środowisku, w tym
zmiany klimatyczne. Na początek warto przypomnieć, że do zmian doszło na wskutek
procesów oraz zdarzeń na przestrzeni wielu lat. W ciągu ostatnich 50-lat mogliśmy zauważyć,
że liczba ludności podwoiła się, a światowa gospodarka urosła aż 4-krotnie. W ciągu ostatnich
20 lat wylesiono ponad 32 miliony ha lasów tropikalnych, ponadto poprzez paliwa kopalne
emitowanych jest 36 mld ton CO2. Według portalu kongres obywatelski „Utraciliśmy 85%
mokradeł, a 1 mln gatunków jest zagrożonych wyginięciem, trwa wielkie wymieranie
owadów. I to nie koniec naszej listy win. 7” Czy zatem kryzys klimatyczny nie istniałby gdyby
nie działalność człowieka? Jest to raczej trudne pytanie. Z pewnością jednak istniałby w dużo
mniejszym stopniu gdyby nie emisje gazów cieplarnianych, a także rozwój takich sektorów
jak: energetyczny, budowlany, transportowy oraz przemysł przetwórczy czy rolnictwo.
Przykładem na wpływ człowieka na środowisko może być np. przedstawienie miasta
Norylsk, które jest najbardziej zanieczyszczonym miastem w Rosji. Znajduje się tam bowiem
największy na świecie kompleks hut metali ciężkich. Ponadto w mieście tym bardzo trudno
zauważyć jakąkolwiek zieleń. Kolejnym przykładem może być np. Pustynia Atacama w
Chile. Tam z kolei używa się litu do produkcji leków oraz produkcji aluminium. Następnie
wzrost popytu na lit zawdzięczamy akumulatorom elektrycznych pojazdów, które produkują
baterie do elektrycznych samochodów. Warte uwagi jest także miasto Immerath w
Niemczech, gdzie funkcjonują największe koparki świata. W tym mieście nie ma praktycznie
zieleni, a gospodarstw rolnych jest bardzo mało. Przerażające wydaje się również być to co
dzieje się w Kolumbii Brytyjskiej w Kanadzie, gdzie znajdują się lasy, które są domem w
80% bioróżnorodności planety i wchłaniają aż 30% antropogenicznego węgla. Niestety na
wyspie Vancouver zostało zaledwie 10% starodrzewu. Niezadowalające są także dane z
wyżej wymienionego filmu, z którego wynika, że aż 85% lasów na ziemi zostało wyciętych

6
(https://public.wmo.int/en/media/press-release/new-climate-predictions-assess-global-temperatures-
coming-five-years).
7
(https://www.kongresobywatelski.pl/pomorski-thinkletter/wszystkie-teksty/jak-lokalnie-wspierac-dzialania-
proklimatyczne/).
bądź w jakimś stopniu okrojonych.8 Wszystko to dzieje się z ogromnych wpływów człowieka
na środowisko; nie do pomyślenia jest chociażby realizowanie pewnego rodzaju biznesu,
który znajduje się w lesie w Nigerii, gdzie sponsoruje się ludzi z lasu i zleca im ścinanie
drzew, bez których ludzkość nie może przetrwać. Na świecie znajduje się też wiele wysypisk
śmieci np. przedstawione w filmie Wysypisko Dandora w Kenii. Jest ono największym
wysypiskiem znajdującym się na terenie Nairobi. Codziennie aż 6000 osób przekopuje tam
hałdy śmieci, a wszelkie wyroby ludzkie takie jak np. plastik, beton czy aluminium się nie
rozkładają tylko zostają w biosferze i zasilają skalne warstwy ziemi. To jednak nie koniec
przykładów, z których wywnioskować można jak bardzo człowiek niszczy nasze środowisko.
Pod uwagę wziąć można rafinerię ropy naftowej w Houston w Teksasie. Tam z powodu
rafinerii dwutlenek węgla w atmosferze wzrósł bardzo gwałtownie. Należy zaznaczyć
też, że nasze środowisko niszczone jest także przez wzrost wskaźnika przyrostu
demograficznego. W skutek przyrostu coraz bardziej brakuje nam wolnej przestrzeni oraz
wody, żywności i dóbr.9 Według badań, które przeprowadzone zostały przez ONZ „do
połowy XXI wieku liczba osób na Ziemi może wzrosnąć nawet o 50%.10”
Wszystkie przytoczone
powyżej przykłady są dowodem na to jak wiele należy jeszcze zrobić, aby uratować
środowisko. Można to zrobić tylko i wyłącznie poprzez realizowanie działań na kilku
poziomach. Czy możliwe jest zatem zatrzymanie tego procesu zniszczenia realizowanego
przez człowieka? Uważam, że dopóki ludzie nie zrozumieją do jak wielu złych rzeczy
doprowadzić może brak dbałości o środowisko, to bardzo trudno będzie zrealizować
cokolwiek w tym celu, aby zapewnić sobie bezpieczną przyszłość. Pierwszym zatem istotnym
poziomem jest odpowiednia edukacja oraz rozwój ekologicznej świadomości. Pomimo
pojawienia się przedmiotu przyroda bądź biologia w szkołach, zdecydowanie za mało czasu
poświęca się tematowi ekologii. Bardzo istotne jest zatem edukowanie ludzi w tym
konkretnym temacie. Spora
dezinformacja w zrozumieniu pojęć globalne ocieplenie, czy zmiany klimatu pojawia się
także w mediach masowego przekazu. Ważna jest walka w Internecie z wszelkimi
fałszywymi informacjami. Czy edukacja społeczeństwa wystarczy, aby ochronić środowisko?
Z pewnością nie.
Kolejnym istotnym szczeblem jest także polityka klimatyczna, która prowadzona jest
przez rządzących na całym świecie. Politycy powinni wspierać działania proklimatyczne i
8
Dane z filmu dokumentalnego Antropocen: Epoka człowieka.
9
(https://depot.ceon.pl/bitstream/handle/123456789/2180/ekologia.pdf?sequence=1).
10
(http://www.unic.un.org.pl/iyfw/raport_gwns.php).
wprowadzać takie postulaty, które by to środowisko chroniły. Mowa tutaj np. o
wprowadzeniu chociażby neutralności emisyjnej, nazywanej również neutralnością
klimatyczną, węglową oraz zerową emisją netto.11
Z badania przeprowadzonego przez brytyjskich oraz niemieckich naukowców wynika,
że aby osiągnąć cele związane z hamowaniem zmian klimatu potrzebne jest ograniczenie
emisji CO2 aż o 50% do 2050 roku.12
Kraje powinny przyjąć także postulaty proponowane przez Unię Europejską takie jak:
„szerszego wykorzystania energii odnawialnej (wiatrowej, słonecznej i wytwarzanej z
biomasy) oraz elektrociepłowni; zwiększenia efektywności energetycznej, np. budynków,
przemysłu, urządzeń gospodarstwa domowego;
zmniejszenia poziomu emisji dwutlenku węgla przez nowe samochody osobowe;
ograniczenia emisji w przemyśle produkcyjnym; zmniejszania poziomu emisji ze
składowisk.13” Pomimo, że niektóre zmiany klimatyczne będą nieuniknione, potrzebne jest
wypracowywanie takich strategii i działań, które pomogą wszystkim dostosować się do
skutków zmian klimatu, jednak na ile to możliwe chronić środowisko, aby zmiany te
dokonywały się w znacznie wolniejszym tempie.14
Spora część społeczeństwa nie zwraca uwagi na to, aby chronić środowisko. Być może
wynika to z niewiedzy, że w wielu państwach skutki zmian klimatu są już bardzo widoczne.
Przykładem mogą być państwa wyspiarskie, gdzie bardzo realną perspektywą jest ewakuacja
z miejsca zamieszkania i przeniesienie się na inną wyspę. W światowej klasyfikacji zagrożeń
naturalnych na pierwszym miejscach zauważyć możemy kraje Pacyfiku. Takimi krajami są
np. Vanuatu lub Kiribati.
Pomimo, że mieszkańcy państw Pacyfiku w znacznie mniejszym stopniu przyczyniają
się do zmian klimatycznych, to jednak znajdują się w obszarze miejsc zagrożonych tymi
zmianami. Mimo, iż w Vanuatu wprowadzono zakaz sprzedaży plastikowych toreb, słomek,
czy sztucznych kwiatów (celem tych działań miało być mniejsze zaśmiecenie mórz, gdyż
życie zależy głównie od kondycji oceanu) mieszkańcy wciąż nie mogą czuć się w pełni
bezpieczni. W Kiribati mieszkańcy wiedząc, że poziom wody się podnosi i być może
niedługo „pochłonie” ich woda emigrują do sąsiednich, bezpieczniejszych wysp stając się

11
(https://www.europarl.europa.eu/news/pl/headlines/society/20190926STO62270/czym-jest-neutralnosc-
emisyjna-i-jak-mozemy-ja-osiagnac-do-2050-r).
12
(https://cordis.europa.eu/article/id/30749-50-emission-reductions-needed-by-2050-to-reach-climate-
change-targets-studies-warn/pl).
13
(https://www.eea.europa.eu/pl/themes/climate/policy-context).
14
(https://www.eea.europa.eu/pl/themes/climate/about-climate-change).
przy tym imigrantami klimatycznymi.15 W Internecie bowiem od lat pojawiają się informacje
o tym jak bardzo zagrożone jest Kiribati. Już w 2012 roku były prezydent tego kraju Anote
Tong szukał sposobu na znalezienie dla mieszkańców Kiribati nowego domu. 16 Prowadził
wtedy rozmowy z Fidżi. Szybko okazało się, że planował zakup części tego terytorium. 17
Pomimo problemów Kiribati wiele krajów nie chciało udzielić im żadnego wsparcia sam
prezydent Kiribati zawiedziony był nawet obojętnością Australii na zmiany klimatyczne. 18
Jednak warto dodać, że w 2014 roku prezydent Fidżi postanowiło otworzyć się na Kiribati i
poinformowało, że przyjmie wszystkich mieszkańców jeżeli zajdzie taka potrzeba. 19
Z badań dotyczących Kiribati wynika, że jeśli woda będzie podnosić się w tak
szybkim tempie Kiribati przestanie istnieć do 2100 roku. 20 W 2020 roku nowy prezydent
Kiribati Taneti Maamau poinformował, że zmienia plany swojego kraju w kwestii globalnego
ocieplenia i planuje podnieść poziom wysp, które tworzą Kiribati. Jak stwierdził „Są plany,
aby podnieść część atolu Tarawa za pomocą materiałów uzyskanych za pomocą bagrowania.
Współpracujemy też z Nowozelandzkim Instytutem Wody i Badań Atmosferycznych, aby
rozwinąć długoterminową strategię bezpieczeństwa dla wybrzeża Kiribati. Strategia ta wciąż
jest wypracowywana, ale jasno identyfikuje podniesienie naszych wysp jako krok naprzód w
walce ze zmianami klimatycznymi.21”
Temat zmian klimatycznych oraz globalnego ocieplenia jest kwestią omawianą przez
wiele lat. Powinien zajmować istotne miejsce w polityce na całym świecie. Powinny odbywać
się liczne konferencje oraz fora. Analizując powyższe przykłady stwierdzić można, że każdy
z nas posiada ogromny wpływ na zmianę środowiska, w tym zmiany klimatyczne. Musi
posiadać jednak pewnego rodzaju świadomość ekologiczną, dzięki której wie jak ma
postępować by chronić środowisko. Czy jest to wszystko do zrealizowania i będzie można w
ochronić środowisko? Wierzę, że tak.22
Agnieszka Malinowska

15
(https://repozytorium.ka.edu.pl/bitstream/handle/11315/29036/
HOUGARDY_Sytuacja_wyspiarskich_panstw_Pacyfiku_2019.pdf?sequence=1&isAllowed=y)

16
(https://wiadomosci.dziennik.pl/swiat/artykuly/382714,panstwo-wyspiarskie-kiribati-znika-pod-falami-
pacyfiku.html).
17
(https://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news%2C393157%2Cprezydent-anote-tong-czas-kiribati-jest-
policzony.html).
18
(https://www.rnz.co.nz/international/pacific-news/397753/kiribati-frustrated-by-australian-indifference-to-
climate-change).
19
(https://www.prnewswire.com/news-releases/fiji-will-support-kiribati-as-sea-level-rises-245034641.html).
20
(https://sites.utexas.edu/climatesecurity/2019/12/31/kiribati-policy-shift/).
21
(https://swiatoze.pl/kiribati-bedzie-sztucznie-podniesione/).
22
(https://www.atmoterm.pl/ochrona-srodowiska-jako-problem-globalny/).