Вегето қон томир дистонияси Дистониялар Гипер ва гипотоник холатлар

You might also like

Download as docx, pdf, or txt
Download as docx, pdf, or txt
You are on page 1of 4

Дистониялар.Гипертоник ва гипотоник типи.

Маърузачи: ВМО ва ҚТФ педиатрия капфедраси катта ўқитувчиси


Д.С.Косимов
• ДИСТОНИИ.
ГИПЕРТОНИК ХОЛАТЛАР
• Маъруза режаси:
• 1. Тарқалиши
• 2. Сабаблари
• 3. Патогенези
• 4.Классификацияси
• 5.Клиник белгилари
• 6.Диагноз
• 7. Даволаш
• 8. Профилактикаси

• Тарқалиши
• Болаларда гипертоник холатлар кенг тарқалган бўлиб (хар хил
авторлар бўйича), асосан препубертат ва пубертат даврида – 10-15 %
ни ташкил этади.
• Патогенези
• Артериал босимни катталиги юрак қисқариши ва артериолалар тонус
холатига боғлиқ, бу кўрсатгич ўзгариши эса холатни
(гипертоник,гипотоник) белгилаб беради.
• Бола ёшига қараб А/Б баландлиги хар хил бўлади,гипертония типи эса
асосан катта % ида иккиламчидир(яни маълум касалликлар хисобига).
• Жуда кам холларда ўсмирлик даврида гипертоник касаллик деб ташхис
қўямиз.
• Патогенез
• Ўсмирлик давригача АБни кўтарилиши буйрак,эндокрин
бузилишлар,аорта коарктацияси,феохромоцитом ва бошқа холатда
кузатилади.Ўсмирлик даври АБ ортиши генези жуда қийин. Бу холатни
гормонал қайта қуриш вақтида адреналинни ноадреналинга нисбатан
кўп ажралиши билан,буни оқибатида систолик виброс
кучайиши,буйрак усти бези ишлаб
• чиқарилаётган глюкокортикостероидларга нисбатан
минералокортикоидларни ортганлики билан изохланади.
• Гипертоник реакциялар ривожланишида наслий фактор рол
ўйнайди,лекин механизми кам ўрганилган.
• Классификация
• М.Я.Студеникин бўйича қуйидагича:
• 1.Томир вегетодистонияси гипетоник типи.
• 2. Гипертоник типи.
• 3. Симптоматик (иккиламчи типи).
• Клиникаси
• А/Б ортиши қўққисдан аниқланиб қолинади,бунда бунга олиб келинган
сабаблар аниқлана бошланади.
• Буйрак генези хисобига юзага келадиган гипертонияларда максимал ва
минимал босим кўрсатгичлари бир хил ошади.
• Бунда буйрак касаллигига хос патологик сийдик чўкмаси ва бошқа
ўзгаришлар кузатилади.
• Клиникаси
• Аорта корктацияси хисобига юзага келувчи гипертония енгил
диагностика қилинади,яъни оёқлардаги босимни паст бўлишлиги ва
систолик шовқин юзага келади.
• Феохромоцитомада АБ ортиши кризи максимал қийновчи бош
оғриқлари билан хамда сийдик ва қонда катехоламинлар миқдорини
ортиши билан характерланади.
• Ўсмир ёшгача ва ўсмирлик даврида гипертоник холатлар
вегетодистонияга учрайди. Бу кўпроқ мактабдаги юкламалар хисобига
юзага келади.Бунда АБ ўлчаганда максимал ошган,минимал оз
миқдорда ошади.Гипертония доимий эмас,босим кун даврида ўзгариб
туради ва эмоционал омилларга боғлиқ.
• Бунда болалар томонидан энг кўп шикоят:
• Ўзини ёмон сезиш,енгил чарчоқ,қўзғалувчанлик,юрак сохасидаги
оғриқ,исиб кетиш сезгиси.
• Объектив текширувда:
• -тахикардия
• -жисмоний юкламада ноадекват реакциялар,
• -вегетатив лабиллик.
• Унча кўп бўлмаган болаларда АБ доимий,хам максимал,хам минимал
ортган,текширувда топилиб қолинади(профилактик кўрикда,спорт
секциясида).
• Шикоятлари йўқ,болалар жисмоний ривожланган,танаси гиперстеник
танаси.
• Текширувда юрак размери катталашганлигини,аортада 2- оханг акцент
эшитилади.
• Хар бир холатда албатта чуқур текшириш олиб бориш
керак,иккиламчи гипертонияни бор йўқлиги учун.
• Даволаш
• Агар иккиламчи гипертония бўлса, даволаш бу гипертонияга тўғридан-
тўғри олиб келувчи касалликнинг даволаш керак, бундай холатда
симптоматик даво кам самара беради.
• Вегетотомир дистонияси гипертоник типида седатив терапия:
• -бром валериана билан,
• -элениум ва бошқалар билан.
• Даволаш
• Бундан ташқари режимни тўғри ташкил қилиш,тоза хаво,ўртача
жисмоний юкламалар. Чегараланган максимал босим ошганда Бетта
адреноблокаторлар :
- пропранолол(обзидан,индерал)
- лабетолол(систолик виброс хисобига
пасаяди).

• Даволаш
• Агар артериал босим максимал ва минимал тенг ошганда раувольфи:
- резерпин 80-400 мкг/сут 2-4 прием
- раунатин
- раувазин дозалари индивидуал
белгиланади.
Охирги йилларда босимни пасайтиришда
хужайрага Са киришини блокаторлари:
- нифедипин(кордарон)
- ангиотензин 2-капотен,каптоприл(буйрак
генезигипертониясида яхши эффект беради)
• Даволаш
- метилдопа(допегит)
бундан ташқари парелел равишда туз миқдори чегераланади,сийдик
хайдовчи :алдестерон,верошпирон,гипотиазид қўлланилади.
Агар юқоридагилар самара бермаса ёки кам эффект берса
ганглоблокирлайдиган препаратлар :
-пентамин,изопирин ва бошқалар қўлланилади,лекин бу препаратларга
эхтиёт бўлиш керак,чунки ортостатик коллапсга олиб келиши мумкин.
• Прогноз
• Болаларда гипертоник холатлар хар хил формасида бир хил эмас.
Иккиламчи гипертонияда хулосаси асосий касалликка
боғлиқ.Вегетоқонтомир дистониясида тўғри олиб бориш прогнози ижобий.
Аниқланмаган генез оқибатида доимий гипертония жиддий муаммо
туғдиради.
• Профилактика
• Кунлик режим ва овқатланиш режимини тўғри ташкил этиш
керак,физкультура ва спорт билан шуғулланиш режимини тўғри
ташкил этиш,давомли уйқу –қулай профилактик чора тадбирдир.
• ГИПОТОНИК ХОЛАТЛАР
• Гипотоник холатлар кам учрайди, асосан мактаб ёшида,гипертоник
холатга нисбатан 4% ни ташкил этади.

Сабаблари
1.Нейроциркулятор бузилишлар;
2.Эндокрин безлар: буйрак усти бези,
қалқонсимон безлар, гипофиз функциясини
тўлиқ ишламаслиги;
3.астеник конституцияга хос наслий томир
гипотонияси.
• Клиникаси
• Шикоятлари: бўшашишлик,тез-тез чарчаш,қисқа фурсатли хуш
кетишга мойиллик. Болалар уйқучан,қўзғалувчан,таъсирчан,бош
оғриғи ва юрак сохасидаги оғриқ хамда бошқалар.
Териси оқиш,ушлаб кўрилганда
совуқ,баъзида мраморсимон тери.
Юрак оханги бўғиқ.Артериал босим
пасайган систолик босим хисобига.
• Даволаш
• Кун режимини ташкил қилиш энг асосийси бўлиб,жисмоний
юкламаларни олиб бориш ва оқсилга бой озиқ овқатларни бериш.
• Медикаментоз терапия босимни кўтаришга қаратилган бўлиши керак:
- кофеин,эфедрин,кордиамин,жен-шен
настойкаси,заманихи,пантокрин,апилак ва бошқалар.
Баъзида в/и 40% ли глюкозани юбориш,алое эритмаси яхши ёрдам беради.
Ванналар.душ қабул қилиш(циркуляр ва бошқалар).
• Адабиётлар:
• Шабалов Н.П. « Детские болезни » М 2011г.
• Баранова А.А. «Болезни старшего возраста» М 2001г.
• Л.А.Исаева «Детские болезни» 2002г.
• Под.Ред. В.Н.Чернышова «Поликлиническая педиатрия» М.2004г.

You might also like