1

Grignardreagentia in de organische synthese

1 GRIGNARDREAGENTIA IN DE ORGANISCHE SYNTHESE

1.1 VORMING VAN ORGANOMAGNESIUMVERBINDINGEN : DE GRIGNARD REACTIE

Alkylhalogeniden reageren met magnesiummetaal in droge ether als solvent met vorming van
organomagnesiumhalogeniden, die men naar hun ontdekker Grignardreagentia noemt.
Algemeen schrijven we:

R-X + Mg ___> R-Mg-X (X = Cl,Br,I ; R = 1air,2air,3aire alkylgroep,arylgroep)

droge
diëthylether
(C2H5-O-C2H5)

b.v. CH3-CH2-CH2-Br + Mg ___> CH3-CH2-CH2-MgBr

1-broompropaan propylmagnesiumbromide

Br + Mg MgBr

broombezeen fenylmagnesiumbromide

Deze Grignardreagentia reageren met verschillende functies zodat ze uiterst nuttig zijn bij
organische synthesen van de meest uiteenlopende aard. Essentieel in de reacties is dat door de
lage elektronegativiteit van magnesium de polariteit van de covalente C – Mg binding in R-
MgX C- - Mg+ is, d.w.z. dat het organische gedeelte een nucleofiel karakter krijgt.
We zien hiervan in de cursus verschillende voorbeelden bij verschillende functionele groepen.
Voorlopig vermelden we dat Grignardreagentia met water reageren, waarbij men kan
beschouwen dat water als sterker zuur uit het Grignard reagens dat als een zout beschouwd
kan worden, het veel zwakkere zuur RH vrijmaakt :

RMgX + HO-H R-H + Mg(OH)X

sterker zwakker
zuur zuur

Analoog zal elke verbinding die een H-atoom gebonden heeft aan een meer elektronegatief
atoom dan koolstof (in alkanen), het Grignardreagens ontbinden*.

* Men spreekt van zure of beweeglijke H-atomen.

 2
Grignardreagentia in de organische synthese

RMgBr + R'-COOH RH + R'-COO-MgBr

RMgBr + R'-NH2 RH + R'-NH-MgBr
RMgBr + R'-OH RH + R'-O-MgBr
RMgBr + R'-C≡C-H RH + R'-C≡C-MgBr

(H op sp1 C-atoom !)

1.2. DE ADDITIE VAN GRIGNARDREAGENTIA : SYNTHESE VAN ALCOHOLEN

Grignardreagentia RMgX vertonen een uitgesproken polariteit RMgX (cfr. § 1.1). Men kan
dus verwachten dat ze een nucleofiele additie op een carbonylgroep kunnen uitvoeren, met als
eerste stap een aanval van de R-groep met het elektronenpaar van de R-Mg binding. Het positief
geladen MgX-gedeelte komt dan terecht op de zuurstof van de carbonylgroep.

R' R' OMgX H3 O + R' OH

O
R" R" R R" R

R MgX

Behandeling van het halogeenmagnesiumalkoxide met een waterige zure oplossing levert in het
geval van een keton (R' en R H) een tertiair alcohol, in het geval van een aldehyd een
secundair alcohol, in het bijzondere geval van formaldehyd een primair alcohol.

R' 1° RMgX R' R

O secundair alcohol
H 2° H3 O + H OH

H 1° RMgX H R
O primair alcohol
H 2° H3 O + H OH
formaldehyd

We hebben hier meteen een zeer belangrijke syntheseweg voor een enorme diversiteit van
alcoholen uitgestippeld (cfr. de combinaties van en de variëteit in de groepen R,R' en R", die
zowel alifatisch als aromatisch kunnen zijn). Deze alcoholen zélf kunnen dan weer als
uitgangsproducten voor verdere synthesen gebruikt worden : alcoholen bekleden een
sleutelpositie binnen de organische synthese.
 3
Grignardreagentia in de organische synthese

Enkele voorbeelden met afwerking in waterig zuur midden (werk uit als oefening) :

H
MgBr + C O CH2 OH
H
cyclohexylmagnesium- cyclohexylmethanol (65%)
bromide

O MgBr

(CH 3 )2 CHCH 2 C H + (CH 3 )2 CHCH 2 CH

OH

3-methylbutanal fenylmagnesium- 1-fenyl-3-methyl-1-butanol (73%)

bromide

O CH3 CH2 OH

+ CH 3 CH 2 MgBr

cyclohexanon ethylmagnesium 1-ethylcyclohexanol (88%)

bromide
Opmerking

De reactie van Grignardreagentia met CO2 is zeer vergelijkbaar en levert carbonzuren:

OMgBr H2 O / H+ OH
O C O O O
R R

R MgBr

In het labo zal je zo, vertrekkend van broombenzeen en vast CO2 (droogijs), via de
Grignardreactie benzoëzuur (-COOH) synthetiseren.

Merk op dat door reactie met het Grignardreagens de C-keten wordt verlengd : dit is een
voorbeeld van een ketenopbouwende reactie.