Sismik Tehlike Analizleri

Türk Bina Deprem

Yönetmeliği (TBDY, 2017)
Tabanlı Tasarım Spektrumları
Tasarım Bazlı Deprem Yer Hareketi
(Şartnamelerde Yöntemler)

 Deprem tehlikesi bölgeleme haritalarından

belirlenecek deprem parametrelerine (enbüyük yer
ivmesi) bağımlı tasarım spektrumları (EC8), (TDY 2007)

 Deprem tehlikesi haritalarından belirlenecek deprem

parametrelerine (0.2s ve 1s periyotlarındaki spektral
ivmeler) bağımlı tasarım spektrumları (ASCE 7-10),
(DLH 2008) (TBDY)

 Sahaya Özel Tehlike Analizleri

1945 Tarihli Türkiyenin ilk Resmi Deprem
Bölgeleri Haritası
TDY2007-Deprem bölgeleri Haritası
(Dereceye göre En Büyük Yer İvmesi)
USGS-Deprem tehlikesi bölgelendirme- En
Büyük İvme Haritası
TBDY - DEPREM YER HAREKETİ DÜZEYLERİ

 Deprem Yer Hareketi Düzeyi-1 (DD-1)

DD-1 Deprem Yer Hareketi, spektral
büyüklüklerin 50 yılda aşılma olasılığının %2 ve
buna karşı gelen tekrarlanma periyodunun 2475
yıl olduğu çok seyrek deprem yer hareketini
nitelemektedir. Bu deprem yer hareketi,
gözönüne alınan en büyük deprem yer hareketi
olarak da adlandırılmaktadır.
TBDY - DEPREM YER HAREKETİ DÜZEYLERİ

 Deprem Yer Hareketi Düzeyi-2 (DD-2)

DD-2 Deprem Yer Hareketi, spektral
büyüklüklerin 50 yılda aşılma olasılığının %10 ve
buna karşı gelen tekrarlanma periyodunun 475
yıl olduğu seyrek deprem yer hareketini
nitelemektedir. Bu deprem yer hareketi, standart
tasarım deprem yer hareketi olarak da
adlandırılmaktadır
TBDY - DEPREM YER HAREKETİ DÜZEYLERİ

 Deprem Yer Hareketi Düzeyi-3 (DD-3)

DD-3 Deprem Yer Hareketi, spektral
büyüklüklerin 50 yılda aşılma olasılığının %50 ve
buna karşı gelen tekrarlanma periyodunun 72 yıl
olduğu sık deprem yer hareketini nitelemektedir .
TBDY - DEPREM YER HAREKETİ DÜZEYLERİ

 Deprem Yer Hareketi Düzeyi-4 (DD-4)

DD-4 Deprem Yer Hareketi, spektral
büyüklüklerin 50 yılda aşılma olasılığının %68 (30
yılda aşılma olasılığı %50) ve buna karşı gelen
tekrarlanma periyodunun 43 yıl olduğu çok sık
deprem yer hareketini nitelemektedir. Bu deprem
yer hareketi, servis deprem yer hareketi olarak da
adlandırılmaktadır.
Aşılma Olasılığının ve Tekrarlanma
Periyodu
P(N ≥ 1) =1-𝑒 −𝑡

: yıllık Aşılma
Olasılığı
1
𝑇𝑟 = Tekrarlama

Periodu

𝑡: Perioyt Aralığı
kaç yılda
Aşılma Olasılığının ve Tekrarlanma periyodu

− 𝑡 ln 1.0−𝑃
P(N ≥ 1) =1-𝑒 = T=1/ 
𝑡
ln 1.0 − 0.1
50 yılda %10:  = = 0.0021
50
1
T= =474.5 yıl
0.0021

 (𝒚𝚤𝒍𝒍𝚤𝒌 Tekaralama
Kaç Yılda Aşılma Olasılığı
𝑨ş𝚤𝒍𝒎𝒂 𝒐𝒍𝒂𝒔𝚤𝒍𝚤ğ𝚤) Periodu
50 2 0.00040 2474.9
50 10 0.00211 474.6
50 50 0.01386 72.1
30 50 0.02310 43.3
TBDY - Harita Spektral İvme Katsayıları

 Birbirine dik iki yatay doğrultudaki deprem

etkilerinin geometrik ortalamasına karşı gelen
harita spektral ivme katsayıları
 Referans zemin koşulu Vs30 = 760 m/s esas
alınarak %5 sönüm oranı
 Deprem Tehlike Haritaları’nda
(www.deprem.gov.tr/)
 Kısa periyod bölgesi için harita spektral ivme
katsayısı Ss
 1.0 saniye periyod için harita spektral ivme
katsayısı S1
 TBDY - Harita Spektral İvme Katsayıları
Çizgisel ve mekansal düzleştirilmiş sismik kaynak model, SA (T=0.2sn),
2475 yıllık geri dönüş süresi
 TBDY - Harita Spektral İvme Katsayıları
Çizgisel ve mekansal düzleştirilmiş sismik kaynak model, SA (T=1.0sn),
2475 yıllık geri dönüş süresi
TBDY 2017 - Tasarım Spektral İvme Katsayıları

𝑺𝑫𝑺 = 𝑺 𝑺 𝑭𝑺
𝑺𝑫𝟏 = 𝑺𝟏 𝜸𝑭 𝑭𝟏

 𝜸𝑭 : Faya Yakınlık Katsayısı

 Yerel Zemin Etki Katsayıları (F1, Fs)

Yerel Zemin Sınıfları
 TBDY - Yerel Zemin Etki Katsayıları
Kısa periyod bölgesi için Yerel Zemin Etki Katsayıları
 TBDY - Yerel Zemin Etki Katsayıları
1.0 saniye periyod için Yerel Zemin Etki Katsayıları
TBDY - Yatay Elastik Tasarım Spektrumu
TBDY - Yatay Elastik Tasarım Spektrumu
TBDY - Yatay Elastik Tasarım Spektral
Yerdeğiştirmeleri
TBDY - Düşey Elastik Tasarım Spektrumu
TBDY - Düşey Elastik Tasarım Spektrumu
TBDY2017 - Azaltılmış Tasarım Spektral İvmesi

7.0
6.0
Deprem Yükü Azaltma

5.0
4.0
Katsayısı

3.0
2.0
1.0
0.0
0.0 1.0 2.0
Periyot, T(sn) 3.0 4.0 5.0
TBDY2017 - Azaltılmış Tasarım Spektral İvmesi

1.4

Yatay Elastik Spektral İvmesi

1.2
Azaltılmış Tasarım Spktral İvmesi, SaR(g)

Azaltılmış Tasarım Spektral İvmesi

1.0

0.8

0.6

0.4

0.2

0.0
0.0 0.5 1.0 1.5 2.0 2.5 3.0 3.5 4.0 4.5

Periyot, T(sn)
DBYBHY (2007)’de tasarım spektrumu

A(T) : Spektral İvme Katsayısı

S(T): Normalize Spektrum Katsayısı
Ao: Etkin Yer İvmesi Katsayısı
I: Bina Önem Katsayısı
Sae(T): Elastik Spektral İvme
g: Yerçekimi İvmesi
Etkin Yer İvmesi Katsayısı, A0
Normalize Spektrum Katsayısı S(T)
EuroCode 8 Tasarım Spektrumu
S, TB, TC, TD (Ulusal Parametreler)
η sönüm faktörü (ξ ≠ 5 % için)
0 ≤ T ≤ TB Se (T) = ag S (1+T/TB (η 2.5 -1))
TB ≤ T ≤ TC Se (T) = ag S η 2.5
TC ≤ T ≤ TD Se (T) = ag S η 2.5 (TC /T)
TD ≤ T ≤ 4 s Se (T) = ag S η 2.5 (TC . TD /T2)

Se(T) spektral ivme

ag 475 yıllık enbüyük ivme
TB, TC, TD (Ulusal Parametreler)
S zemin faktörü (Ulusal Parametre)
η sönüm faktörü (ξ ≠ 5 % için)
ASCE 7-05/ASCE 7-10 - Yatay Deprem Tasarım Spektrumu

SMS = FaSS
SM1 = FvS1
SS = 0.2s periyotlu spektral ivme
S1 = 1s periyotlu spektral ivme
Fa , Fv = Zemin faktörü
ASCE 7-05 - Yatay Deprem Tasarım Spektrumu

B Zemin Sınıfı ve T=0.2sn Spektral İvme İçin Oluşturulmuş

Maksimum Beklenen Deprem (MCE) Yer Hareketi Haritası
ASCE 7-10 - Yatay Deprem Tasarım Spektrumu

B Zemin Sınıfı ve T=0.2sn Spektral İvme İçin Oluşturulmuş

Riske Dayalı Beklenen En Büyük Deprem (MCER) Yer Hareketi Haritası
 ASCE 7-10 - Yatay Deprem Tasarım Spektrumu

Olasılıksal GM Deterministik GM Yeni (MCER) GM

(Risk’e Dayalı)

Uniform-Hazard GM Risk Katsayıları

Geleneksel
Uniform-Hazard
GM (2500 yıllık)
dikkate alınarak
 DBYBHY (2007) Tasarım Spektrumu
İzmir – Bayraklı
1.2
Yatay Elastik Tasarım Spektrumu, Sae(g)

1.0 Z1

Z2
0.8
Z3

0.6 Z4

0.4

0.2

0.0
0.0 0.5 1.0 1.5 2.0 2.5 3.0 3.5 4.0
Periyot, T(sn)
 TBDY 2017 Tasarım Spektrumu
İzmir – Bayraklı (DD-2)

1.4
Yatay Elastik Tasarım Spektrumu, Sae(g)

1.2
ZA
ZB
1.0
ZC
ZD
0.8
ZE
0.6

0.4

0.2

0.0
0.0 0.5 1.0 1.5 2.0 2.5 3.0 3.5 4.0
Periyot, T(sn)
Sismik Tehlike
Analizleri

Sahaya Özel Sismik Tehlike Analizleri

Sahaya Özel Elastik İvme Spektrumu
TBDY
 Bazı özel durumlarda, sahaya özel deprem
tehlikesi analizleri ile sahaya özel deprem yer
hareketi spektrumları’nın tanımlanması gerekli
olabilir. Bu spektrumlar istenirse her durumda
kullanılabilir.
 Sahaya özel deprem yer hareketi
spektrumlarının ordinatları, hiçbir zaman
Yönetmelikte tanımlanan tasarım spektrumu
ordinatlarının % 90???’ından daha küçük
olmayacaktır
Sahaya Özel Zemin Davranış Analizleri
TBDY
 Yerel zemin sınıflandırmasında ZF sınıfı olarak
tanımlanan zeminlerde sahaya özel zemin
davranış analizleri yapılacaktır. (Shake 2000,
Deep Soil)
 Bu tür analizler, istenirse diğer sınıflardaki
zeminlerde de yapılabilir
 Sahaya Özel Deprem Yer Hareketi Spektrumu
ASCE 7-10 ve AASHTO (2010) şartnamelerinde 2475 yıllık
(50 yılda %2) 1s periyotlu spektral ivmenin S1> 0.6g
değerini aştığı durumlarda tasarım bazlı spektrum ve yer
hareketlerinin yer-bağımlı Sahaya özel etüdlerle
bulunması istenmektedir.

Deprem yalıtımı tasarımı için kullanılacak tasarım

spektrumlarının belirlenmesi için öngörülen uzun
yinelenme sürelerine ve periyotları 3-6s arasında
değişen spektral değerlerin tasarımı kontrol etmeleri
nedeni ile deprem yer hareketinin rasyonel ve güncel
yöntemlerle belirlenmesi hususu zorunlu
 Sismik Tehlike Analizleri

Deterministik Yaklaşım
Zaman boyutundan bağımsız olarak bölgede meydana
gelebilecek en büyük depremin yaratacağı
yer hareketi düzeyi belirlenir

Olasılıksal Yaklaşım
Hasar yapıcı yer hareketinin belli bir yerde ve belli bir
zaman periyodu içerisinde meydana gelebilme
olasılığı araştırılır.
 Deterministik Sismik Tehlike Analizleri
 Faya sabit en yakın mesafe
 Sabit deprem Magnitüdü
 Belirli epsilon ()
Kaynak Modelleri Azalım İlişkiler İvme Spektrumu
Olasılıksal Deprem Tehlike Analizleri
Kaynak Modelleri Tekrarlanma Azalım İlişkiler

Sismik Birleştirilmiş Tehlike Spektrumu

Tehlike
Eğrileri
Olasılıksal Deprem Tehlike Analizleri
Sismik Kaynaklar

 Sismik Kaynaklar genel olarak şu şekilde sınıflandırılır

 Nokta Kaynak
 Çizgisel Kaynak
 Alansal Kaynak
Deprem Tehlike Analizleri
Tarihi depremsellik

Türkiye de tarihi depremsellik(1900 öncesi)

Deprem Tehlike Analizleri
Aletsel Depremsellik

Türkiye de Aletsel Dönem Depremsellik (Mw ≥ 4, year > 1900)

Olasılıksal Deprem Tehlike Analizleri
Sismik Kaynak Bölgelendirmesi
Sismik kaynak bölgesi sismik olarak homojen bir alan olarak
tanımlanır. Bu alan içindeki her noktanın gelecekte bir
depremin merkezi olma olasılığının aynı olduğu varsayılır .

GSHAP Projesi
Yeni Türkiye Diri fay Haritasının Özellikleri
 Olasılıksal Deprem Tehlike Analizleri
Alansal Kaynaklar
Alansal Deprem Kaynakları
Olasılıksal Deprem Tehlike Analizleri
Alansal Kaynaklar
Olasılıksal Deprem Tehlike Analizleri
Alansal Kaynaklar
Çizgisel Deprem Kaynakları : Faylar boyunca faylar boyunca
oluşturulan 8-km genişliğindeki kuşaklar
Olasılıksal Deprem Tehlike Analizleri
Çizgisel Kaynaklar
Deprem Tehlike Analizleri
Depremlerin Sınıflandırılması

₪ Ana Şok
₪ Öncü Şok
₪ Artçı Şok
₪ Arka plan Depremler
(Background Seismicity)

Belirgin olmayan faylar tarafından

tetiklenmiş depremler
“background seismicity”.
Olasılıksal Deprem Tehlike Analizleri
Gutenberg - Richter Tekrarlanma İlişkisi

Gutenberg - Richter
Tekrarlanma Kanunu

logλm = a − bm

λm: M büyüklüğünde
bir depremin yıllık
ortalama aşılma
olasılığı
a, b: Regresyon Sabiti
 Olasılıksal Deprem Tehlike Analizleri
Gutenberg - Richter Tekrarlanma İlişkisi
log λm = a - bm
3.0
y = -0.8614x + 6.0573
2.5 R² = 0.9413
2.0
Log λm

1.5

1.0

0.5

0.0
0.0 2.0 4.0 6.0 8.0
-0.5
Mag (M)

M 4 4.2 4.4 4.6 4.8 5 5.2 5.4 5.6 5.8 6 6.2 6.4 6.6 6.8 7 7.3
N 487 254 162 255 118 54 43 19 15 8 8 3 1 5 2 3 1
Log λm 2.7 2.4 2.2 2.4 2.1 1.7 1.6 1.3 1.2 0.9 0.9 0.5 0 0.7 0.3 0.5 0
Kaynak-Saha Mesafesi Tanımı

Genellikle en yakın kaynak-saha mesafesi varsayımı

(“En kötü durum” senaryo)

Nokta Kaynak Alan kaynak

Kaynak Saha
Rmin
Kaynak
Saha

Çizgisel kaynak Hacimsel kaynak

Kaynak Saha
Rmin
Kaynak
Saha
Kaynak-Saha Mesafesi Tanımı
NGA 2008
Azalım ilişkisi (attenuation relationship) ile tutarlı olmalı
Sonlu fay etkisini içermeli

NGA 2008 – Kaynak Mesafe Tanımları

Yer Hareketi Tahmin Modelleri
Azalım İlişkiler

₪ Geometrik Yayılım
₪ Sönüm (damping)
Yer Hareketi Tahmin Modelleri
Azalım İlişkiler

NORMAL DAĞILIM
Ortalama

Standart Sapma
KÜMÜL TİF D ĞILIM
Ortalama
M=6

UZAKLIK
Yer Hareketi Tahmin Modelleri
Azalım İlişkileri- Sadigh ve ark (1997)
Yer Hareketi Tahmin Modelleri
NGA 2008-2014: Gelecek Nesil Azalım
Yer Hareketi Tahmin Modelleri
NGA 2008: Gelecek Nesil Azalım
Olasılıksal Deprem Tehlike Analizleri
Örnek : Tek kaynak ve Mesafe
OSTA kullanılarak Birleştirilmiş Tehlike Spektrumunun
Hesaplanması??
Saha: Mimarlık Bölümü- Gebze Teknik Üniversitesi

M 6.5, 15km

Fay 1
Karakteristik Magnetüd Mw 6.5
Saha-Fay Mesafesi: 13km Boore et al (1997) Azalım İlşkileri
Gutenberg-Richter Tekrarlama Fay: strike-slip
log lM = a – bM
a=3.14, b=0.8
 Olasılıksal Deprem Tehlike Analizleri
Örnek : Sismik Tehlike Eğrileri
Boore, Joyner and Fumal, 1997 Azalım İlişkileri
ln(Y) = b1 + b2 (M-6) + b3 (M-6)2 + b5 lnr + bV ln (VS / VA)

Period(s) B1SS B1RV B1ALL B2 B3 B5 BV VA h slnY

0.000 -0.313 -0.117 -0.242 0.527 0.000 -0.778 -0.371 1396 5.57 0.520
0.100 1.006 1.087 1.059 0.753 -0.226 -0.934 -0.212 1112 6.27 0.479
0.200 0.999 1.170 1.089 0.711 -0.207 -0.924 -0.292 2118 7.02 0.502
0.300 0.598 0.803 0.700 0.769 -0.161 -0.893 -0.401 2133 5.94 0.522
0.500 -0.122 0.087 -0.025 0.884 -0.090 -0.846 -0.553 1782 4.13 0.556
0.600 -0.401 -0.203 -0.314 0.928 -0.069 -0.830 -0.602 1644 3.57 0.569
0.700 -0.634 -0.452 -0.555 0.962 -0.053 -0.818 -0.639 1545 3.20 0.582
0.800 -0.829 -0.666 -0.760 0.992 -0.041 -0.809 -0.666 1476 2.98 0.593
1.000 -1.133 -1.009 -1.080 1.036 -0.032 -0.798 -0.698 1406 2.90 0.613
1.500 -1.552 -1.538 -1.550 1.085 -0.044 -0.796 -0.704 1479 3.92 0.649
2.000 -1.699 -1.801 -1.743 1.085 -0.085 -0.812 -0.655 1795 5.85 0.672
Olasılıksal Deprem Tehlike Analizleri
Örnek : PGA Sismik Tehlike Eğrileri
Median= 0.15183 Standart Sapma= 1.68203
1.00000
Annual Rate of Exceedance
0.10000
SA(0.0) @ TR_72=0.103
0.01000
SA(0.0) @ TR_475=0.209
0.00100 SA(0.0) @ TR_2475=0.390
Annual Rate of Exceedance

0.00010

0.00001

0.00000

0.00000

0.00000

0.00000
0 0.5 1 1.5 2 2.5
Ground Motion Parameter
Olasılıksal Deprem Tehlike Analizleri
Örnek : SA(T=0.2) Sismik Tehlike Eğrileri
Median= 0.412 Standart Sapma= 1.652
1.00000
Annual Rate of Exceedance
SA(0.2) @ TR_72=0.162
0.10000 SA(0.2) @ TR_475=0.719
SA(0.2) @ TR_2475=1.127
0.01000
Annual Rate of Exceedance

0.00100

0.00010

0.00001
0 0.5 1 1.5 2 2.5
Ground Motion Parameter
Olasılıksal Deprem Tehlike Analizleri
Örnek : SA(T=2.0) Sismik Tehlike Eğrileri
Median= 0.0625 Standart Sapma= 1.958
1.00000
Annual Rate of Exceedance
0.10000 SA(2.0) @ TR_72=0.030
0.01000
SA(2.0) @ TR_475=0.122
SA(2.0) @ TR_2475=0.236
0.00100
Annual Rate of Exceedance

0.00010

0.00001

0.00000

0.00000

0.00000

0.00000
0 0.5 1 1.5 2 2.5
Ground Motion Parameter
Olasılıksal Deprem Tehlike Analizleri
Birleştirilmiş Tehlike Spektrumu
1.20

TR_72
1.00
TR_475
TR_2475
Spectral Acceleration, SA(g)

0.80

0.60

0.40

0.20

0.00
0 0.5 1 1.5 2 2.5
Period (sec)
 Olasılıksal sismik tehlike Ayrışımı
Deaggregation
Sismik tehlike ayrışımı, seçilmiş sismik tehlike sınırını karşılamak için senaryo
depremlerinin tanımlanmasında en etkili yoldur. Bu senaryo depremleri; dinamik
yapı analizlerinde kullanılmak için davranış spektrumunun, zamana bağlı ve/veya
seçilmiş yer hareketi kayıtlarının tanımlanmasında kullanılır.
Deprem Kayıtlarının
Seçilmesi ve
Ölçeklendirilmesi
Deprem Yer Hareketi İvme Kayıtları
Deprem İvme Kayıtlarını nerelerden elde edebiliriz?
 Türkiye
(Deprem Dairesi Başkanlığı, www.deprem.gov.tr),
(Kandilli Rasathanesi, www.koeri.boun.edu.tr )

 Uluslararası
(PEER Kuvvetli Yer Hareketi Veritabanı)
(Ulusal Kuvvetli Yer Hareketi Merkezi)
(Avrupa Kuvvetli Yer Hareketi Veritabanı)

Deprem İvme Kayıtlarını nerelerde kullanırız

 Deprem Parameterelerinin değerlendirilmesi
 Deprem Tepki Spektrumlarının elde edilmesi
 Zaman Ortamı Analizleri
Deprem Yer Hareketi İvme Kayıtları

Chopra, Dynamics of Structures

Zaman Tanım Alanında Deprem Yer Hareketi
TDY Kuralları
2.5.3 – Bir veya iki boyutlu hesap için seçilecek deprem
kayıtları’nın ve üç boyutlu hesap için seçilecek deprem
kaydı takımları’nın sayısı en az onbir olacaktır. Aynı
depremden seçilecek kayıt veya kayıt takımı sayısı üçü
geçmeyecektir.
(a) Bir veya iki boyutlu hesap için seçilen tüm kayıtlara ait
spektrumların ortalamasının 0.2Tp ve 1.5Tp periyotları (Tp =
binanın hakim doğal titreşim periyodu) arasındaki
genliklerinin, 2.3.5 veya 2.4.1’e göre tanımlanan tasarım
spektrumunun aynı periyod aralığındaki genliklerinden
daha küçük olmaması kuralına göre, deprem yer
hareketlerinin genlikleri ölçeklendirilecektir.
Zaman Tanım Alanında Deprem Yer Hareketi
TDY Kuralları
(b) Üç boyutlu hesap için seçilen her bir deprem kaydı
takımının iki yatay bileşenine ait spektrumların kareleri
toplamının karekökü alınarak bileşke yatay spektrum elde
edilecektir. Seçilen tüm kayıtlara ait bileşke spektrumların
ortalamasının 0.2Tp ve 1.5Tp periyotları (Tp = binanın hakim
doğal titreşim periyodu) arasındaki genliklerinin, 2.3.5 veya
2.4.1’e göre tanımlanan tasarım spektrumunun aynı
periyod aralığındaki genliklerine oranının 1.3’ten daha
küçük olmaması kuralına göre deprem yer hareketi
bileşenlerinin genlikleri ölçeklendirilecektir. Bu periyot
aralığı yalıtımlı binalar için değişebilir. Her iki yatay
bileşenin ölçeklendirilmesi aynı ölçek katsayıları ile
yapılacaktır.
Zaman Tanım Alanında Deprem Yer Hareketi
TDY Kuralları
(c) 16.5.2’ye göre serbest zemin analizinde kullanılacak
deprem kayıtlarının veya kayıt takımlarının yukarıdaki (a)
veya (b)’ye göre ölçeklendirilmesinde, bina hakim doğal
titreşim periyodunun üst sınırı 2Tp olarak alınacaktır.
2.5.4 – Mevcut deprem verileri ile bina özelliklerinin
gerekli kılması ve sahaya özel deprem yer hareketi
spektrumu belirlenmesi durumunda, binanın belirli
sayıda titreşim periyodu ile ilişkilendirilen
koşullandırılmış ortalama spektrumlar’dan
yararlanılarak, deprem kayıtlarının analiz sonuçlarında
daha az saçılmayı sağlayacak şekilde seçilerek
ölçeklendirilmesi yoluna gidilebilir.
Zaman Tanım Alanında Deprem Yer Hareketi
TDY Kuralları

14.14.4.2 – Deprem yalıtımlı binaların zaman tanım

alanında deprem hesabında kullanılacak deprem
kayıtlarının seçiminde 2.5’de verilen kuralların tümü
geçerlidir. Ancak 2.5.3’de tanımlanan 0.2Tp yerine 0.5TM
(TM en büyük yerdeğiştirme altında deprem yalıtımlı
binanın üst sınır değerleri ile hesaplanmış etkin titreşim
periyodu), 1.5Tp yerine ise 1.25TM (TM en büyük
yerdeğiştirme altında deprem yalıtımlı binanın alt sınır
değerleri ile hesaplanmış etkin titreşim periyodu)
kullanılacaktır.
DEPREM KAYIT KAYNAKLARI

 Kaydedilmiş Deprem Kayıtları

 Yapay Kayıtlar

 Benzeştirilmiş (Simüle Edilmiş) Kayıtlar

 KAYDEDİLMİŞ DEPREM KAYITLARININ
AVANTAJLARI ve DEZAVANTAJLARI

 Yer Sarsıntısının Doğası ve Belli Başlı Özellikleri

(Genliği, Süresi, Faz Özellikleri ve Frekans
Muhteviyatı) Hakkında Sağlıklı Bilgiler İçerir.
 Kayıtları Etkileyen Kaynak, Yayılım Ortamı ve Zemin
Faktörlerinin Etkisini Yansıtır.
 Deprem Kayıtlarının Tepki Spektrumlarının
Düzleştirilmiş Olmaması.
 Depremin Büyüklüğü, Faya Olan Mesafesi ve Zemin
Koşullarının Hepsini Birden Sağlayan Tek Bir Kayıt
Bulmaktaki Zorluk.
 DEPREM YER HAREKETLERİNİN KULLANILMASINDA
GENEL KURALLARI

 Yapay olarak üretilmiş akselerogramlarda, Kuvvetli yer hareketi

kısmının süresi, binanın birinci doğal titresim periyodunun 5
katından ve 15 saniyeden daha kısa olmayacaktır.
DEPREM YER HAREKETLERİN GENEL KURALLARI

 Yapay olarak üretilen her bir ivme kaydına göre %5

sönüm oranı için yeniden bulunacak spektral ivme
değerlerinin ortalaması, gözönüne alınan deprem
doğrultusundaki birinci (hakim) periyod T’e göre 0.2T ile
1.5T arasındaki periyodlar için, elastik spektral
ivmelerinin %90’ından daha az olmayacaktır.

> 5 T1
> 15 sec 0.2 T T 1.5 T
 YER HAREKETİNİ TASARIM SPEKTRUMLARINA UYGUN
OLARAK ÖLÇEKLEME (Scaling) YÖNTEMLERİ

Zaman Tanım Alanında Ölçeklendirme (Genlik Ölçeklendirmesi)

 PGA e göre ölçeklendirme
 Belirli periyotlarda Spektral İvme tepkilerine göre Ölçekleme
Frekans Tanım Alanında Ölçeklendirme
 Deprem kaydı kullan (TARSCHS, SeismoArtif)
 White Noise Kullana (Simquei SeismoArtif)
Zaman Tanım Alanında Spektral Eşleme
 Deprem kaydı ve wavelets kullan (RSPMatch, SeisoMatch)
ZAMAN TANIM ALANINDA ÖLÇEKLEME

Nikolaou, 1998
ÖLÇEKLEME KATSAYILARI İLE İLGİLİ YÖNTEMLERİN
SINIRLAMALARI
 Yapıların Doğrusal Elastik Analizleri İçin => en çok 4
 Doğrusal Elastik Olmayan Analizleri İçin => 0.5 - 2
arasında
 Sıvılaşma Analizleri İçin => 2’den küçük (Vanmarcke,
1979)
DEPREM KAYITLARI İÇİN VERİ BANKASI

 Pasifik Deprem Mühendisliği Araştırma Merkezi

(Pacific Earthquake Engineering Research (PEER)
Center, kuvvetli yer hareketi veri bankasında
bulunan deprem kayıtları kullanılmaktadır.

http://peer.berkeley.edu/peer_ground_motion_database/
PEER Ölçeklendirilmiş Akselerogramlar

http://peer.berkeley.edu/peer_ground_motion_database/
PEER-West2 Ölçeklendirilmiş Akselerogramlar

http://ngawest2.berkeley.edu/
Bir grup Deprem Kaydının Tasarım Spektrumuna
Uygun Olacak Şekilde Ölçeklendirilmesi
Genlik Ölçeklendirmesi
Seçilen Deprem Yer Hareketlerine Ait (DD-1 deprem düzeyi
için ölçeklenmiş) Spektral İvme ve Spektral Deplasman
Bileşke Spektrumları ve Ortalamaları
 Zaman Tanım Alanında Spektral Ölçeklendirme
Belirli bir hedef ivme tepki spektrumu ile uyumluluk sağlayabilmek amacıyla
orijinal ivme kaydına zaman tanım alanında belirli bir periyot aralığında ve
sınırlı bir sürede iteratif olarak dalgacıklar (wavelets) eklenir. (RSPMATCH –
Abrahamson 1993)

(SeismoMatch Software)
 Spektrum Uyumlu Yapay Kayıt Üretilmesi

 Bir hedef Tepki Spektrumu ile eşleşecek şekilde elde

edilir.
 İnput olarak kullanılan beyaz gürültü, sistemin tepkisi
ve çeşitli filtreler yardımıyla deprem hareketi elde
edilir.

 Dezavantajları: Elde edilen deprem hareketleri aşırı

devir sayısı sebebiyle çoğunlukla gerçekçi olmayan
yüksek enerji içeriğine sahip olurlar.
 SIMQKE (Gasparini and Vanmarcke, 1976)

 TARSCTHS (Papageorgiou et al., 2002)

 Spektrum Uyumlu Yapay Kayıt Üretilmesi

(SeismoArtif) Giriş Tasarım Spektrumu Giriş Zaman Zarfı

Giriş Tasarım Spektrumu ile uyumlu olarak elde edilmiş Akselerogram

Sentetik akselerogramlar
Stokastik model (Mühendislik Yaklaşımı)
Sentetik akselerogramlar
Green’s Fonksiyon modeli