Download as docx, pdf, or txt
Download as docx, pdf, or txt
You are on page 1of 2

პრეზიდენტი — ტიტული, რომელსაც ატარებენ ქვეყნების, ორგანიზაციების, კომპანიების,

სასწავლებლების პირველი პირები. ეტიმოლოგიურად პრეზიდენტი ნიშნავს პიროვნებას,


რომელიც თავმჯდომარის ფუნქციას ასრულებს (ლათინურად: prae (წინ, თავში) + sedere
(ჯდომა)).
მისი თავდაპირველი მნიშვნელობა იყო შეხვედრების, ცერემონიების გაძღოლა, ამჟამად ის
უპირატესად თანამდებობის პირთან ასოცირდება, რომელსაც აღმასრულებელი ხელისუფლება
აქვს. პრეზიდენტის, როგორც სახელმწიფოს მეთაურის, ძალაუფლების ხარისხი ვარირებს
ქვეყნიდან ქვეყანაში, ზოგიერთ ქვეყანაში მას დიდ ძალაუფლება აქვს მინიჭებული,
მაგალითად აშშ-ში, საფრანგეთში, ზოგიერთში კი ნომინალური (გერმანია, იტალია).
მსოფლიოში პირველი პრეზიდენტი იყო ფილიპო ანტონიო პასკუალე დი პაოლი,
რომელიც კორსიკის რესპუბლიკის წინამძღოლად აირჩიეს 1755 წელს, მას შემდეგ,
რაც ქვეყანას მოაპოვებინა დამოუკიდებლობა. პასკუალე პაოლიმ თავად შეიმუშავა
კონსტიტუცია.
ამ პრეცენდენტმა 34 წლით გაუსწრო ჯორჯ ვაშინგტონის არჩევას, როგორც აშშ-ს
პირველი, თუმცა მსოფლიოს ისტორიაში მეორე პრეზიდენტი.
საქართველოს პირველი პრეზიდენტი გახლავთ ზვიად გამსახურდია, რომელიც
ქვეყნის წინამძღვარი იყო 1991-1992 წლებში. იგი იყო ეროვნულ-
განმათავისუფლებელი მოძრაობის ლიდერი. 1991 წლის 14 აპრილს უზენაესი საბჭოს
სხდომაზე საქართველოს პრეზიდენტად არჩეულ იქნა იმდროინდელი თავმჯდომარე
ზვიადი.მას მხარი დაუჭირა ამომრჩევეთა უმრავლესობამ.(87.03%) .
ამ დროს ვერ მოხდა კონსტიტუციის ხელახალი შემუშავება. შესაბამისად მოქმედებდა 1978
წლის დეფექტური კონსტიტუცია, რომელშიც ცვლილებელი მრავლად განხორციელდა .
prezidentad სამხედრო გადატრიალების შედეგადად დატოვა საქართველო (1992 წლის 6
იანვარი). 1992-1993 წწ. იმყოფებოდა ქ. გროზნოში (ჩეჩნეთი). დაბრუნდა
საქართველოში 1993 წ. 1993 წლის 31 დეკემბერს საქართველოს პრეზიდენტი
დაიღუპა ხობის რაიონის სოფელ ხიბულაში (ამ ფაქტზე 2004 წლიდან მიმდინარეობს
გამოძიება საქართველოს პრეზიდენტის განკარგულება N-174 შექმნილი სახელმწიფო
კომისიისა და პროკურატურის მიერ). 1994 წლის თებერვალში იგი გადაასვენეს გროზნოში.
მისი დაღუპვის გარემოებები უცნობია. ბრიტანული პრესის ცნობით, ცხედარი იპოვეს
ერთადერთი ტყვიის ჭრილობით თავში. არსებობს მისი სიკვდილის ახსნის რამდენიმე
ვერსია, თუმცა მათი სიზუსტის დადგენა ვერ ხერხდება.

1992 წლის 7 მარტს ედურად შევარდნაძე დაბრუნდა საქართველოში და სათავეში


ჩაუდგა სახელმწიფო საბჭოს. 1992 წლის 11 ოქტომბერს აირჩიეს საქართველოს
პარლამენტის თავმჯდომარედ. პარლამენტმა იგი სახელმწიფოს მეთაურად
დაასახელა და ამასთანავე იგი ქვეყნის შეიარაღებული ძალების მთავარსარდალიც
გახდა.
პირველად გაჩნდა მთავრობის, როგორც აღმასრულებელი ხელისუფლების
კოლეგიული ორგანოს სტატუსის განმსაზღვრელი თავი. პრეზიდენტი გამიჯნული იყო
მთავრობისგან, მას ფორმალურ-იურიდიულად არ გააჩნდა აღმასრულებელი
ხელისუფლების მეთაურის კონსტიტუციური სტატუსი. იგი რჩებოდა სახელმწიფოს
მეთაურად, რომელიც წარმართავდა და ახორციელებდა საშინაო და საგარეო
პოლიტიკას.

პრეზიდენტი სრულიად იქვემდებარებდა პრემიერ-მინისტრსა და მინისტრებს, მასთან


შეთანხმებით ხდებოდა მთავრობის მიერ პარლამენტში მთავრობის სტრუქტურის,
უფლებამოსილებისა და საქმიანობის წესის განმსაზღვრელი კანონპროქეტის
წარდგენა.

პრეზიდენტი უფლებამოსილი იყო საკუთარი ინიციატივით გადაეყენებინა მთავრობა ,


თანამდებობიდან გაეთავისუფლებინა შინაგა საქმეთა, თავდაცვის და სახელმწიფო
უშიშროების მინისტრები. მისი თანხმობა აუცილებელი იყო მთავრობის მიერ სახელმწიფო
ბიუჯეტის კანონის პროექტის პარლამენტში წარსადგენად.

იგი კვლავინდებურად წარმოადგენდა შეიარაღებული ძალების მთავარსანდალს .

2017-2018 წლების საკონსტიტუციო რეფორმის ერთერთ მთავარ მიზანს ქვეყნის


გრძელვადიანი დემოკრატიული განვითარების ინტერესის შესაბამისი კონსტიტუციური
სისტემის ჩამოყალიბება იყო, რაც, მმაფრთველობის საპარლამენტო სისტემის
დამკვიდრებას გულისხმობდა. სწორედ აქედან გამომდინარე, საკონსტიტუციო რეფორმის
ერთ-ერთ სამიზნეს სახელმწიდოს მეთაურის კონსტიტუციურის სტატუსის ტრანსფორმაცია და
მისი საპარლამენტო მმართველობის მახასიათებლებისთვის ადაპტაცია წარმოადგენდა .

saqarTvelos konstituciis 49-e muxliT ganisazRvra, rom saqarTvelos prezidenti aris saqarTvelos
saxelmwifos meTauri, qveynis erTianobisa da erovnuli damoukideblobis garanti saqarTvelos
prezidenti aris saqarTvelos Tavdacvis Zalebis umaRlesi mTavarsardali. prezidenti warmoadgens
saqarTvelos sagareo urTierTobebSi. zemoaRniSnuli konstituciuri Canaweris miuxedavad,
sakonstitucio reformis Sedegad damkvidrebuli prezidentis konstituciuri statusi saparlamento
mmarTvelobis pirobebSi ZiriTadad warmomadgenlobiTi da ceremonialuri funqciebis mqone
institutad aris moazrebuli da prezidenti ar aris aRWurvili qveynis marTvis funqciiT. marTalia,
saqarTvelos konstituciiT prezidentis uflebamosilebebi SezRudulia, magram mas udaod ekisreba
mniSvnelovani roli demokratiuli saxelmwifo sistemis gamarTul funqcionirebashi.

You might also like