Sayfa 1/5

TÜRK STANDARDI
TURKISH STANDARD

TS 821 EN 1916: 2005

AC: Mayıs 2009
ICS 23.040.20; 93.030
Bu ek, CEN tarafından kabul edilen EN 1916: 2002/AC: 2008 eki esas alınarak TSE İnşaat İhtisas Grubu’nca
hazırlanmış ve TSE Teknik Kurulu’nun 28 Mayıs 2009 tarihli toplantısında kabul edilerek yayımına karar
verilmiştir.

Beton borular ve bağlantı parçaları - Donatısız, çelik lifli ve donatılı

Concrete pipes and fittings, unreinforced, steel fibre and reinforced
1 Kapsam
Kapsam metninin ilk cümlesinde geçen “birbiri ile esnek olarak birleştirilen (birimlere montajlı veya ayrı olarak
teslim edilen contalar vasıtasıyla)” ifadesi “esnek birleşim yerlerine (birimlere montajlı veya ayrı olarak teslim
edilen contalar vasıtasıyla) sahip boru hatlarında kullanılan” ifadesiyle değiştirilmiştir:

“Bu standard, tasarlanan temel kullanımı kanalizasyon, yağmur ve yüzey sularını genellikle toprak altı
boru hatlarında cazibeli şekilde veya bazı durumlarda düşük basınç yükü altında iletmek olan, esnek
birleşim yerlerine (birimlere montajlı veya ayrı olarak teslim edilen contalar vasıtasıyla) sahip
boru hatlarında kullanılan ve anma boyutları dairesel kesitli birimlerde DN 1750’yi, yumurta kesitli
birimlerde ise WN/HN 1200/1800’ü aşmayan donatısız, çelik lifli ve donatılı ön dökümlü beton borular ve
bağlantı parçalarına ait deney metotlarını ve Çizelge 1’de belirtildiği gibi olan performans özelliklerini
kapsar.”

3.1.8 Bağlantı parçası

Tarif cümlesine “girişli boru” ifadesi ilave edilmiştir:

“Rakor, dirsek, bağlantı borusu, birleşme borusu, girişli boru veya daraltma parçası (redüksiyon).

6.8 Sürme boruların imalâtında kullanılan betonun dayanımı

50 mm ± 1 mm çaplı karotlar için 0,9 olarak verilen dönüştürme katsayısı 1,07 olarak düzeltilmiştir:

“Karotların yüksekliği, çapları ± 10 mm’ye eşit olmalıdır:

− 100 mm ± 1 mm çaplı karotlar kullanılması hâlinde, sonuçlar herhangi bir dönüştürme katsayısı ile
çarpılmadan kullanılır,
− 50 mm ± 1 mm çaplı karotlar kullanılması hâlinde, sonuçlar dönüştürme katsayısı olan 1,07 ile
çarpılarak kullanılır.”

TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
TSE GENEL MÜD.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 8.02.2021
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
 Sayfa 2/5
ICS 23.040.20; 93.030 TS 821 EN 1916: 2005/AC: Mayıs 2009

A.2.5.2.2 Sıkıştırılmış contanın etkili genişliğinin değerlendirilmesi (Metot 1)

“Deney parçası” ile başlayan ilk cümlenin başına “Madde A.2.5.2.1’de kullanılan” ifadesi ilave edilmiştir:

“Madde A.2.5.2.1’de kullanılan deney parçası cihaz içine 20 oC ± 3 oC’luk ortam sıcaklığında
yerleştirilmeli, δen küçük şekil değiştirme değerine ulaşılıncaya kadar sıkıştırılmalı ve ilgili sıkıştırma kuvveti
F ile sıkıştırılmış contanın etkili genişliği bt değerleri ölçülmeli ve kaydedilmelidir.”

A.3.3.1 Metot 1

Şekil A.2’nin adında atıf yapılan çizelgenin numarası “A.3” olarak düzeltilmiştir:

“Şekil A.2 - Çizelge A.3’te verilen örneğe ait temel kabuller”

C.4.1 Genel

Şekil C2a ve Şekil C.2b aşağıdaki gibi değiştirilmiştir:

Şekil C.2a Şekil C.2b Şekil C.2c

(DN ≤ 1200 olan borular için uygun değil)

Şekil C.2 - Dairesel kesitli borular üzerinde yapılan tepe yükü deneyi için tipik deney düzenekleri

E.4 İşlem (hidrostatik deney - rutin deneyler ve başlangıç tip deneyleri)

İlk cümleye “Metot 4”e atıf ilave edilmiştir:

“Birleşimlerin dayanıklılığı Madde 4.3.4.2’de verilen Metot 1, Metot 3 veya Metot 4 ile kanıtlanıyorsa,
tek bir birim cihaza kelepçelenerek sabitlenmeli, uçları kapatılmalı ve sonrasında içeride hiç hava
kalmamasına dikkat edilerek su ile doldurulmalıdır. Daha sonra, birimin merkezinden geçen hattan
ölçülen hidrostatik iç basınç, tedricî olarak 50 kPa’a (0,5 bara veya yaklaşık 5 metrelik su sütünuna)
kadar yükseltilmeli ve sıfıra düşürülmeden önce birimin Madde 4.3.7’ye uygunluk bakımından
değerlendirilebilmesi için bu değerde 15 dakikalık zaman dilimi boyunca sabit tutulmalıdır.”

TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
TSE GENEL MÜD.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 8.02.2021
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
 Sayfa 3/5
ICS 23.040.20; 93.030 TS 821 EN 1916: 2005/AC: Mayıs 2009

E.5.2 Açısal sapma yapan birleşim yerinin su sızdırmazlığı

Birleşim yeri açıklığının kapanmasının engellenmesine ilişkin olarak verilen işlemin netleştirilmesi amacıyla
üçüncü cümlede geçen “ortalama” ifadesi kaldırılmıştır:

“Birimler, yapılarında hiçbir hasar oluşturulmadan, metrede 12500/DN (veya 12500/WN, boru en kesitinin
şekline uygun olarak) veya 50 milimetrelik açısal sapma değerlerinden küçük olanı kadar saptırılmalıdır.
Sapma, birimlerin yumurta kesitli olması hâlinde, düşey düzlem içinde yaptırılmalıdır. Bu işlem sırasında
birimler arasında kalan birleşim açıklığının herhangi bir noktada kapanması, örneğin, birimler arasındaki
uygun bir yere, imalâtçının imalâtla ilgili düzenlediği belgelerde beyan edilen açıklık [ ] değerine eşit
kalınlıkta olan bir takoz yerleştirilerek engellenmelidir.”

E.5.3 Kesme yükü etkisi altındaki birleşim yerinin su sızdırmazlığı

Su sızdırmazlık deneyine tabi tutulan borunun su ile tamamen doldurulmasının zorunlu olmadığı dikkate
alınmalıdır. Bu nedenle, madde metninde Rs eşitliğinin ve Ww tarifinin verildiği kısma aşağıdaki ifadeler ilave
edilmiştir:

“Kesme yükü Fs’e (Şekil E.1) eşit bir mesnet tepkisi oluşturmak amacıyla ilâve bir Rs yükü istenirse, bu
yük, dakikada yaklaşık 10 kN’luk yükleme hızıyla, muflu uç alın yüzüne mümkün olduğunca yakın
yerden, düşey olarak uygulanmalıdır. Borunun su ile tamamen doldurulmuş olması durumunda, Rs
yükünün değeri, aşağıda verilen eşitlik yardımıyla hesaplanmalıdır:

Rs = (Fs − Ww 2 ) × l1 ( l1 − as ) ≥ 0 (kN)

Burada;
Ww Su ile dolu bir birimin ağırlığıdır (kN).

Borunun uzunluğu boyunca su ile tamamen doldurulmamış olması hâlinde, eşitlikte bu duruma
göre gerekli ayarlama yapılmalıdır.”

F.4.1 Suya daldırılmış numunenin kütlesinin tayini (m1)

Numunenin suya daldırılmasına ilişkin olarak verilen işlemin netleştirilmesi amacıyla, ikinci cümleye “en az”
ifadesi ilave edilmiştir:

“Numune, 20 oC ± 3 oC sıcaklığa ulaştırılır ve sabit kütleye erişilinceye kadar aynı sıcaklıktaki musluk
suyu içine daldırılır. Bu işlem, birer saatlik aralar ile numunenin düşey olarak önce yaklaşık 1/3’ü, daha
sonra yaklaşık 2/3’ü ve son olarak üst yüzeyi üzerinde kalan nihaî su seviyesi en az 20 mm olacak
şekilde tamamı, kademeli şekilde suya daldırılarak gerçekleştirilir.”

Çizelge H.1
Madde 5.2.2 ve Madde 5.3.3’e göre beton örtü kalınlığının tayini için çizelgede verilen numune alma işlemleri
aşağıdaki şekilde düzeltilmiştir:

− Başlangıç tip deneyi için 1 N olarak verilen sıklık, 1 S olarak değiştirilmiştir,

− “Madde 5.2.3’e göre deneye” ifadesi “göçme yükü deneyine” olarak değiştirilmiştir.

Çizelge H.1 - Numune alma işlemleri

Madde Belirtilen deney Başlangıç tip deneyi Rutin muayene

Madde 5.2.2, Beton örtü kalınlığı Madde 5.2.3’e göre tip
Madde 5.3.3 deneyine tâbi tutulmuş her bir
boru kullanılarak 1 S veya
diğer birimler için örtü kalınlığı
ölçer kullanılarak
Göçme yükü deneyine
tâbi tutulmuş her bir boru
ve örtü kalınlığı ölçer
kullanılarak 2 N/gün

TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
TSE GENEL MÜD.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 8.02.2021
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
 Sayfa 4/5
ICS 23.040.20; 93.030 TS 821 EN 1916: 2005/AC: Mayıs 2009

Çizelge H.2

Birleşim yeri başlangıç tip deneyi için numune alma işleminin netleştirilmesi amacıyla, çizelgeye “veya
imalatçının taktirine bağlı olarak, bu birimlerden en olumsuz toleranslara sahip bir çift birim” ifadesi ilave
edilmiştir:

Rutin muayene kapsamındaki birleşim yeri deneyleri için numune alma işleminin netleştirilmesi amacıyla,
çizelgeye “…birime ait bir birleşim yeri” ifadesi ilave edilmiştir:

Çizelge H.2 - Birleşim yeri deneyleri için numune alma işlemleri

Deneyler
1) Açısal sapma
2) Kesme yükü
veya
3) Açısal sapma ve kesme yükü birlikte
Başlangıç tip deneyi Rutin muayene
(Birleşimlerin dayanıklılığını kanıtlamak için Madde
4.3.4.2’de verilen Metot 1, Metot 3 veya Metot 4’ün
kullanıldığı durumda)
Aynı gruptan; Yılda bir deneyden az olmamak şartıyla, aynı gruba ait
− Conta profil kesiti aynı, imal edilen 1000 birimden;
− Birleştirme yapılırken etkili olan birleşim profili − Conta profil kesiti aynı,
aynı olan iki çift birim, − Birleştirme yapılırken etkili olan birleşim profili aynı
veya imalatçının taktirine bağlı olarak, bu olan bir çift birime ait bir birleşim yeri.
birimlerden en olumsuz toleranslara sahip bir
çift birim. Başlangıç tip deneyinden en olumsuz toleranslar ile
başarılı sonuç alınmış olması hâlinde, imalâtçının
takdirine bağlı olarak ve aşağıda verilen sıklık
değerlerinden az olmamak şartıyla, imalâtla ilgili
düzenlediği belgelerde beyan ettiği sıklıkla sadece
birleşim ve conta profilinin boyutları doğrulanabilir:

− Her anma boyutu ve tipe ait imal edilen 25 birim

başına bir birim,
− Her anma boyutu ve tip için günde bir birim.

TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
TSE GENEL MÜD.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 8.02.2021
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.
 Sayfa 5/5
ICS 23.040.20; 93.030 TS 821 EN 1916: 2005/AC: Mayıs 2009

Şekil I.1

Akış şemasının sağ kolunda son sıradaki eşkenar dörtgen şekilli kutu içerisinde verilen standard sapma
sembolü düzeltilmiştir (δ → σ ).

Münferit
muayeneler

Bir boruyu deneye

tâbi tut

Fu > Fn ? Evet
Kabul

Hayır

Hayır
Fu ≥ 0,95 Fn ? Ret

Evet

Evet
Borular donatılı mı?

Hayır

Hayır 12 ay içindeki Evet

Münferit önceki sonuçların İstatistikî
değerlendirmeler sayısı ≥5 mi? değerlendirme

İki birimi daha deneye (n - 1) önceki

tâbi tut sonuçların bir eksiği

x 3 değerini hesapla xn değerini hesapla

Evet Evet xn ≥ Fn + kns

x 3 ≥ Fn + k3s Kabul veya
? xn ≥ Fn + knσ
?
Hayır Hayır

Ret

Şekil I.1 - Münferit değerlendirmeler esas alınarak yapılan taşıma sınır yükü (göçme yükü) muayenesi için
akış şeması (donatısız boruların Ek K tercihi kullanılarak yapılan muayenesi ve donatılı boruların temel
muayenesi dışında)

TÜRK STANDARDLARININ TELiF HAKKI TSE'YE AiTTiR. STANDARDIN BU NÜSHASININ KULLANIM iZNi TSE TARAFINDAN
TSE GENEL MÜD.'A VERiLMiSTiR. BASILMA TARiHi: 8.02.2021
TSE'DEN iZiN ALINMADAN STANDARDIN BiR BÖLÜMÜ/TAMAMI iKTiBAS EDiLEMEZ, ÇOGALTILAMAZ.