ვერსორიუმი(ელქტროსკოპის

შორეული წინაპარი)

მასწავლებელი:მედეა ჭითანავა
მოსწავლე:გიგი გერგედავა
სკოლა:ფრანგული სკოლა
კლასი:X კლასი
 ელექტროსკოპი
დავიწყოთ რა არის ელექტროსკოპი და რაში გამოიყენება
ელექტროსკოპი ეს არის მოწყობილობა, რომელიც გამოიყენება
ახლომდებარე ობიექტებზე ელექტრული მუხტების არსებობის
დასადგენად. იგი ასევე მიუთითებს ელექტრული მუხტის ნიშანზე;
ანუ თუ ეს არის უარყოფითი ან დადებითი მუხტი. ეს ინსტრუმენტი
შედგება ლითონის ჯოხისგან, რომელიც შუშის ბოთლშია
მოთავსებული. ამ წნელს აქვს ქვედა ნაწილში ორი ძალიან
წვრილი ლითონის ფურცელი (ოქრო ან ალუმინის). თავის მხრივ,
ეს სტრუქტურა დალუქულია საიზოლაციო მასალისგან
დამზადებული საფარით, ხოლო ზედა ბოლოს მას აქვს პატარა
სფერო, რომელსაც "კოლექციონერი" ეწოდება.
ელექტროსკოპით ელექტრონულად დატვირთულ ობიექტთან მიახლოებისას, ორი ტიპის რეაქცია
შეიძლება დაინახოს კონფიგურაციის ქვედა ბოლოს მეტალის ლამელებით: თუ ლამელები
ერთმანეთისგან გამოყოფილია, ეს ნიშნავს, რომ ობიექტს აქვს იგივე ელექტრული მუხტი. ვიდრე
ელექტროსკოპი.მეორეს მხრივ, თუ ლამელები გაერთიანდება, მიუთითებს იმაზე, რომ ობიექტს
აქვს ელექტრული მუხტი ელექტროსკოპის მუხტის საპირისპიროდ. მთავარია, ელექტროსკოპის
დამუხტვა ცნობილი ნიშნის ელექტრული მუხტით; ამრიგად, უგულებელყოფით შესაძლებელი
იქნება იმ ობიექტის ელექტრული მუხტის ნიშნის გამოტანა, რომელიც ჩვენ მოწყობილობას
მივუტანეთ.
ვერსორიუმის კონსტრუქციის ილუსტრაცია
უილიამ გილბერტმა, რომელიც ანტიკური ხანის სწავლულთა
მოსაზრებებითა და.მათი ნაშრომებით დაინტერესდა, ელექტრული
მოვლენების კვლევა ხელსაწყოს დახმა–"რებით გადაწყვიტა. მან
1600 წელს უმარტივესი ხელსაწყო, ვერსორიუმი,შექმნა (სურ.1)..
„ვერსორიუმი“ ლათინური სიტყვაა და „მბრუნავს“ ნიშნავს.
ვერსორიუმის ძირითადინაწილი ლითონის მსუბუქი წკირია, რომელიც
საყრდენზე დამაგრებულ ვერტიკალურღერძზეა ჩამოცმული. წკირი
ღერძის გარშემო ჰორიზონტალურ სიბრტყეში თავისუფ-'ლად
ბრუნავს. დაელექტროებული სხეულის წკირ–თან მიახლოებისას
წკირი შემობრუნდება. სწორედვერსორიუმის დახმარებით აღმოაჩინა
გილბერტ–მა, რომ ხახუნის შედეგად მიზიდულობის უნარსარა მარტო
ქარვა, არამედ სხვა სხეულებიც (მაგ.,საფირონი, ალმასი, მინა)
იძენდა.
 -უილიამ
გილბერტი
ვერსორიუმი არის ლითონისგან აგებული ნემსი, რომელიც თავისუფლად
ტრიალებს. ის კომპასის ნემსის მსგავსია, მაგრამ არამაგნიტიზებული. ნემსს
იზიდავს მასთან ახლოს მიტანილი დამუხტული სხეულები, რომლებიც ბრუნდება
დამუხტული ობიექტისკენ. ვინაიდან მას შეუძლია განასხვავოს დამუხტული და
არადამუხტული ობიექტები, ეს არის მოწყობილობების კლასის მაგალითი,
რომელიც ცნობილია როგორც ელექტროსკოპები. ვერსორიუმი მაგნიტური
კომპასის მსგავსია, მაგრამ მასზე გავლენას ახდენს ელექტროსტატიკური და არა
მაგნიტური ძალები. იმ დროს, როდესაც ის გამოიგონეს, მაგნიტურ და
ელექტრულ ძალებს შორის განსხვავებები ცუდად იყო გაგებული და გილბერტმა
ჩაატარა ექსპერიმენტების სერია, რათა დაემტკიცებინა, რომ ეს იყო ორი
ცალკეული ტიპის ძალები ვერსიით და სხვა მოწყობილობით, სახელწოდებით
Terrella (ან "პატარა დედამიწა"). ფაქტობრივად, გილბერტმა პირველი იყო, ვინც
მკაფიო განსხვავება გაარჩია მაგნიტიზმსა და სტატიკური ელექტროენერგიას
შორის და მიენიჭა ტერმინი ელექტროენერგიის დამკვიდრება.
გმადლობთ ყურადღებისთვის