 Η αμπελοκαλλιέργεια αποτελεί τομέα της φυτικής

παραγωγής με σημαντική οικονομική επίδραση στην

οικονομία της χώρας.

 Κύρια αιτία της εγγενούς αδυναμίας του τομέα είναι η

έλλειψη τεχνογνωσίας για τους κρίσιμους παράγοντες που
επηρεάζουν την καλλιέργεια.

 Η καλλιέργεια οινοποιήσιμων ποικιλιών αμπέλου στην

Ελλάδα τα τελευταία χρόνια βρίσκεται σε κρίση παρά το
γεγονός ότι ο ελληνικός οίνος έχει καταφέρει να ανοίξει
νέους δρόμους στις αγορές του εξωτερικού.
 Η μείωση είναι απόρροια
αρκετών παραγόντων που οι
βασικότεροι συνοψίζονται
στους ακολούθους :
•Χαμηλές τιμές διάθεσης του
τελικού προϊόντος.
•Μικρός κλήρος (5 στρ. περίπου) με
αποτέλεσμα το υψηλό κόστος
παραγωγής.
•Αλλοίωση της αγοράς με την
οινοποίηση αμπελώνων παράνομα
φυτεμένων και ποικιλιών διπλής ή
τριπλής χρήσης.
•Μεγάλης ηλικίας αμπελουργοί
(άνω των 65).
 Άμπελος (Vitisvinifera)
Τάξη : Rhamnales
Οικογένεια (Familia): Vitaceae
Γένος (Genera): Vitis
Είδος (Species): Vitis Vinifera

• Το αμπέλι ή κλήμα ανήκει στην τάξη των Ραμνωδών

(Rhamnales) και στην οικογένεια των αμπελιδών (Vitaceae
ή Ampelidaceae) με πολλές ποικιλίες.

• Η οικογένεια Vitaceae κυριαρχεί σε τροπικά έως και

υποτροπικά κλίματα και περιέχει περισσότερα από 1000 είδη
που εντάσσονται σε 15 με 16 γένη.

• Ο τόπος καταγωγής της αμπέλου είναι πιθανόν η Ασία.

 Γένος
vitis

35 είδη 15 είδη 1 είδος Ευρωπαϊκής

Βορείου Ανατολικής Αμπέλου : Vitis vinifera
Αμερικής Ασίας

Διάφορες ποικιλίες 6.000 ποικιλίες

Υποκείμενα της ευρωπαϊκής

αμπέλου για την αντιμετώπιση
της φυλλοξήρας . Επιτρα- Σταφι-
οινοποίηση πέζια δοποιία
χρήση
• Είναι πολυετές φυτό που αναπτύσσεται γρήγορα. Το αμπέλι δεν είναι ούτε θάμνος
ούτε δέντρο.
• Το φυτό (πρέμνο) αποτελείται από μόνιμα και ετήσια μέρη. Μόνιμα είναι τα
πολυετή μέρη που αποτελούνται από ξύλο και ετήσια αυτά που είναι πράσινα
(βέργες, φύλλα, σταφύλια).
• Οι ρίζες προχωρούν βαθιά στη γη, εκεί όπου υπάρχει υγρασία ακόμα και κατά την
ξηρή εποχή του χρόνου.
• Ο κορμός μαζί με τους βραχίονες στηρίζει τις κληματίδες. Μέσω του κορμού
έχουμε την κυκλοφορία των χυμών, μέσω των οποίων γίνεται η τροφοδοσία του
φυτού.
• Οι βλαστοί στην πορεία του χρόνου ξυλοποιούνται και γίνονται κληματίδες, οι
οποίες θα δώσουν μετά το χειμερινό κλάδεμα την παραγωγή του επομένου έτους.
Στους ετήσιους βλαστούς διακρίνουμε: την κορυφή, τους κόμβους, τα
μεσογονάτια διαστήματα, τα φύλλα, τα μάτια, τους έλικες, τις ταξιανθίες. Τα
μεσογονάτια διαστήματα είναι ομαλά, σπάνια τριχωτά, και κατά μήκος γραμμωτά.
Το μήκος και η διάμετρος τους διαφέρει ανάλογα με τη θέση που βρίσκονται, τις
συνθήκες του περιβάλλοντος, το είδος του κλαδέματος, του κορφολογήματος κ.α.
• Τα φύλλα του αμπελιού είναι μεγάλα, παλαμοειδή και βρίσκονται στο βλαστό με
ένα μίσχο κατά εναλλαγή με δίστοιχη διάταξη. Το σχήμα τους είναι
χαρακτηριστικό και παρουσιάζει διαφορές ανάλογα με την ποικιλία και το είδος,
όπως διαφορές παρουσιάζει το χρώμα, το χνούδι στην κάτω επιφάνεια και το
μέγεθος.
• Οι έλικες στηρίζουν τους βλαστούς. Οι έλικες αναπτύσσονται πάνω στους
βλαστούς αντίθετα από τα φύλλα και συνήθως μετά τις ταξιανθίες.
• Τα μάτια βρίσκονται στους κόμπους (γόνατα) του βλαστού και εναλλάξ στις
μασχάλες των φύλλων.
• Το άνθος βγαίνει την άνοιξη κι έχει χρώμα κιτρινοπράσινο. Υπάρχουν 5
στήμονες με δίχωρους ανθήρες, οι οποίοι στην άνθηση ξεχύνουν άφθονη
κίτρινη γύρη, που γονιμοποιεί τη δίχωρη ωοθήκη με τη βοήθεια του ανέμου
(ανεμόφιλο). Η δίχωρη ωοθήκη έχει δύο καρπόφυλλα και το καθένα δύο
σπερμοβλάστες. Η κάθε μία στη γονιμοποίηση της θα δώσει ένα γίγαρτο.
• Τα άνθη του αμπελιού δένονται σε καρπούς (σταφύλια). Ο καρπός του
αμπελιού είναι ράγα και είναι σαρκώδης με περικάρπιο. Η ράγα αποτελείται
από το εξωκάρπιο, δηλαδή το φλοιό που έχει διάφορα χρώματα και σχήματα,
το μεσοκάρπιο και το ενδοκάρπιο που είναι σαρκώδες και μαλακό, μέσα στο
οποίο βρίσκονται τα γίγαρτα.
• Πολλές ράγες σχηματίζουν το σταφύλι (τσαμπί), το οποίο αποτελεί την
ταξικαρπία, και η οποία είναι βότρυς. Αυτό αποτελείται από το βόστρυχο και
τις ράγες. Ο βόστρυχος, ο σκελετός του σταφυλιού, κοινώς το κοτσάνι, είναι
ένας κεντρικός άξονα που διακλαδίζεται σε άξονες δεύτερης και τρίτης τάξης
στην άκρη των οποίων υπάρχουν ποδίσκοι, πάνω στους οποίους στηρίζονται οι
ράγες. Το μέγεθος και το σχήμα των σταφυλιών διαφέρει ανάλογα με την
ποικιλία.
 Ο ελληνικός αμπελώνας αποτελείται κυρίως από γηγενείς
ποικιλίες άλλοτε αυτόριζες και άλλοτε εμβολιασμένες με
αντιφυλλοξηρικά υποκείμενα.

 Στην Ελλάδα καλλιεργούνται περίπου 300 ποικιλίες

αμπέλου. Από αυτές θα αναφέρουμε τις σπουδαιότερες
ελληνικές και ξένες οινοποιήσιμες ποικιλίες στη χώρα μας.
ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΑΜΠΕΛΟΥ
Αγιωργήτικο (Μαύρο Νεμέας, Μαυρούδι)
Καλλιεργείται συνήθως στο νομό Κορινθίας. Είναι
ποικιλία έγχρωμη. Το πρέμνο μορφώνεται σε κύπελλο
και δέχεται βραχύ κλάδεμα. Οι οίνοι της ποικιλίας
αυτής είναι πρώτης, άριστης ποιότητας και
χαρακτηρίζεται από τον πλούτο του σε τανίνες και
χρωστικές.

Αθήρι
Καλλιεργείται στην Κρήτη και στις Κυκλάδες. Το φύλλο της
ποικιλίας αυτής είναι μεγάλο, σχεδόν στρογγυλό, παχύ, με την
κάτω επιφάνεια καλυμμένη με βαμβακώδη χνοασμό. Το σταφύλι
που παράγεται είναι μεγάλου μήκους, πυκνό, ενώ η ράγα
ωοειδής με μαλακή και ελαστική επιδερμίδα κίτρινου χρώματος.
Η σάρκα έχει γεύση γλυκιά. Η ποικιλία αυτή είναι πρώιμη, τα δε
πρέμνα διαμορφώνονται σε κύπελλο και δέχονται κλάδεμα
βραχύ. Εξ’ αιτίας της μεγάλης περιεκτικότητας του γλεύκους σε
σάκχαρα παράγεται οίνος καλής ποιότητας. Παραλλαγές του
είναι το Θραψαθήρι και το Μαυραθήρι.
 Ασύρτικο
Καλλιεργείται κατά κύριο λόγο στις Κυκλάδες, είναι ποικιλία
λευκή και πολύ παραγωγική.Ανάλογα με τις κλιματολογικές
συνθήκες που επικρατούν στην περιοχή, το πρέμνο
(αμπέλι)μορφώνεται σε χαμηλό κύπελλο . Η ποικιλία
παρουσιάζειμεγάλες αντοχές σε περονόσπορο και ωίδιο. Σε
συνδυασμό με το γλεύκος των ποικιλιώνΑϊδάνι, δίνει το
κρασί Νυχτέρι και Βισάντο.

Βηλάνα
Καλλιεργείται στους νομούς Ηρακλείου κα Λασιθίου.
Είναι λευκή ποικιλία μεγάλης παραγωγικότητας.
Μορφώνεται σε κύπελλο και δέχεται κλάδεμα
βραχύ. Από το γλεύκος της ποικιλίας αυτής
παράγεται ο οίνος πεζά, Ονομασία Προέλευσης
Ανωτέρας Ποιότητας
 ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ ΑΜΠΕΛΟΥ
Γουστολίδι (Αυγουστολίδι, Βουστολίδι, Βοστυλίδι)
Καλλιεργείται κυρίως στα νησιά του Ιονίου πελάγους, όπως η Ζάκυνθος,
Κεφαλονιά, αλλά συναντάται και στη Δυτική Πελοπόννησο. Το φύλλο
της ποικιλίας αυτής είναι μεγάλο με την άνω επιφάνεια λεία και την
κάτω βαμβακώδη. Το σταφύλι της είναι μετρίου μεγέθους, ενώ η ράγα
μικρή, σφαιρική με φλοιό χρυσαφί έως κίτρινο. Χαρακτηριστικό της
σάρκας είναι η γλυκιά και αρωματική γεύση της. Η ποικιλία αυτή είναι
πρώιμη, παραγωγική (ωριμάζει το πρώτο δεκαήμερο του Αυγούστου).
Το πρέμνο μορφώνεται σε κύπελλο. Το γλεύκος που παράγεται είναι
πλούσιο σε σάκχαρα και ο οίνος καλής ποιότητας, με χαρακτηριστικό το
λαμπερό ανοιχτό χρώμα του.
Κοτσιφάλι
Καλλιεργείται ως επί το πλείστο στο νησί της Κρήτης, στους νομούς
Λασιθίου, Ηρακλείουκαι Χανίων. Το φύλλο είναι μεγάλο, κυκλικό,
με βαμβακώδη υφή στην κάτω επιφάνειά του.Το σταφύλι είναι
πυκνό και οι ράγες φέρουν σάρκα μαλακή με ελαφρά υπόξινη
γεύση. Τοπρέμνο μορφώνεται σε κύπελλο. Οι οίνοι που
παράγονται απότην ποικιλία αυτή είναι ανωτέρας ποιότητας και
πολλοί από αυτούς είναι ΟνομασίαςΠροέλευσης όπως π. χ. Πεζά
και Αρχάνες.(ερυθρό)
 Λημνιό (Λημνιώνα, Καλαμπάκι)
Η ποικιλία αυτής συναντάται στη Β. Ελλάδα και συγκεκριμένα
στις περιοχές των Νομών Έβρου, Ξάνθης, Ροδόπης, Καβάλας,
Χαλκιδικής, στα νησιά Λήμνο, Θάσο και Μυτιλήνη καθώς και στη
Θεσσαλία. Παρουσιάζει φύλλο μεγάλο σε μέγεθος, σταφύλι
ακανόνιστου σχήματος με ράγα σχεδόν σφαιρική. Η σάρκα είναι
γλυκιά και εύγεστη. Είναι ποικιλία κανονικής ωριμότητας, -
ωριμάζει αρχές Σεπτεμβρίου- και μεγάλης παραγωγής. Οι οίνοι
που προέρχονται από την ποικιλία αυτή είναι ανωτέρας
ποιότητας.( ερυθρό)

Λιάτικο (Λιάτης, Μαυρολιάτης, Διμηνίτης)

Άλλη μια έγχρωμη ποικιλία αμπέλου, μεγάλης ζωηρότητας και
παραγωγικότητας, που απαντάται στο νησί της Κρήτης, αλλά
και στις Κυκλάδες, τα Δωδεκάνησα, τη Δ.Πελοπόννησο και τη
Ζάκυνθο. Ωριμάζει πρώιμα, δηλαδή αρχές Ιουλίου, με μικρές
αποκλίσεις ανάλογα με τις κατά τόπους κλιματολογικές
συνθήκες. Από το γλεύκος της ποικιλίας αυτής παράγονται
οίνοι με υψηλό αλκοολικό βαθμό, χαμηλή οξύτητα και μεγάλες
ποσότητες χρωστικών.
Μαυροδάφνη (Θυνιάτικο)

Μανδηλαριά(Μαντηλαριά, Μαντηλάρι, Κουντούρα

μαύρη, Δομπραίνα μαύρη)
Καλλιεργείται στην περιοχή των Κυκλάδων, Δωδεκανήσου,
Λασιθίου, Ηρακλείου, Ρεθύμνου. Είναι μια έγχρωμη ποικιλία
μεγάλης παραγωγικότητας. Περιέχει μεγάλα ποσά τανινών
και χρωστικών. Εξ’ αιτίας της σύστασης αυτής
χρησιμοποιείται για την ενίσχυσητ ου χρώματος του
γλεύκους άλλων ποικιλιών όπως Ασύρτικο, Αθήρι κ.ά.
Το γλεύκος που δίνει είναι πλούσιο σε σάκχαρα, έως και 22
% και σε οξύτητα έως και 5 ‰ σε τρυγικό οξύ, ανάλογα την
περιοχή.

Μαυροδάφνη (Θυνιάτικο)
Καλλιεργείται στην περιοχή Πατρών και
Κεφαλληνίας. Από την ποικιλία αυτή και σε
συνδυασμό με τη γηγενή ποικιλία μαύρη Κορινθιακή,
παράγεται ο γλυκός οίνος Μαυροδάφνη Πατρών. Ο
οίνος Μαυροδάφνη ανήκει στους γλυκούς οίνους
τύπου Porto.
 Μοσχάτο Σάμου (Μοσχοστάφυλο, Μοσχάτο άσπρο,
Μοσχούδι)
Η ποικιλία αυτή συναντάται στις περιοχές της Σάμου,
Αχαΐας και στα Δωδεκάνησα. Το φύλλο είναι στρογγυλό,
μετρίου μεγέθους και το σταφύλι μεγάλο, απλό και πυκνό.
Η ράγα φέρει επιδερμίδα σκληρή και η σάρκα της είναι
τραγανή, έντονα αρωματισμένη. Το πρέμνο μορφώνεται
σε κύπελλο και δέχεται κλάδεμα βραχύ. Από την ποικιλία
αυτή παράγονται οίνοι σαν το ρητινίτη (κ. ρετσίνα), τα
μιστέλια και ημίγλυκοι.

Μπατίκι (Τιμπί-Μπατίκι, Ντεμπατίκι, ΝτεβέΜπατίκι)

Είναι λευκή ποικιλία μικρασιατικής προέλευσης που
καλλιεργείται κυρίως στην Θεσσαλία(Τίρναβος) αλλά και
στην Β. Εύβοια και Δ. Μακεδονία. Μορφώνεται σε
κυπελλοειδές σχήμα και δέχεται βραχύ κλάδεμα. Οι οίνοι
της ποικιλίας αυτής έχουν χαρακτηριστικό άρωμα.
 Ντεμπίνα
Συναντάται σε ψυχρά κυρίως κλίματα όπως αυτό των
Ιωαννίνων και της γύρω περιοχής. Το φύλλο του φυτού είναι
μεγάλο, κυκλικό με την κάτω επιφάνεια καλυμμένη με
βαμβακώδη χνοασμό. Το σταφύλι είναι μετρίου έως μεγάλου
μεγέθους και η ράγα του, κιτρινωπή με χυμώδη σάρκα. Η
ποικιλία αυτή είναι όψιμη, δηλαδή η πλήρης ωρίμανση
παρατηρείται το δεύτερο δεκαήμερο του Οκτωβρίου και
αρκετά παραγωγική. Το πρέμνο μορφώνεται σε κύπελλο.

Ξινόμαυρο (Μαύρο Ναούσης, Ξινόμαυρο Κοζάνης,

Ξυνόγκαλτσο, Μαύρο Γουμένισσας Ποπόλκα)
Το συναντάμε στην περιοχή του νομού Ημαθίας, του νομού
Κοζάνης και την επαρχία της Νάουσας. Σποραδικά η
καλλιέργεια απαντά και στη Θεσσαλία (Ραψάνη). Η
ποικιλία είναι έγχρωμη. Το φυτό μορφώνεται σε χαμηλό
κύπελλο και δέχεται βραχύ κλάδεμα. Τα προϊόντα
οινοποίησης της ποικιλίας αυτής είναι ανωτέρας ποιότητας.
 Ροδίτης (Ρογδίτης, Ροϊδίτης, Αλεπού, Ροδομούσι,
Βιολεντό)
Ευδοκιμεί στις περιοχές των Νομών Πάτρας, Μαγνησίας,
Ηλείας, Μεσσηνίας, στην Εύβοια,στην Αγχίαλο Θεσσαλίας
αλλά και σποραδικά σε όλη τη χώρα(Κυκλάδες, Β.Δ.
Ελλάδακ.λ.π.). Η ποικιλία αυτή είναιέγχρωμη και
παραγωγική. Παρουσιάζει ευαισθησία στονπερονόσπορο.
Από την ποικιλία αυτή παράγονται λευκοί οίνοι.

Ρομπόλα (Ρομπόλα κέρινη, Ασπρορρομπόλα)

Η ποικιλία αυτή καλλιεργείται με επιτυχία στην περιοχή της
Κεφαλληνίας και Ζίτσας Μετσόβου. Είναι λευκή ποικιλία
μεγάλης παραγωγικότητας. Μορφώνεται σε κυπελλοειδές
σχήμα και δέχεται βραχύ κλάδεμα. Το φυτό της ποικιλίας
αυτής αξιοποιεί εδάφη φτωχά και ξηρά δίνοντας οίνους
ανωτέρας ποιότητας. Στον πληθυσμό της ρομπόλας
απαντά και παραλλαγή με ερυθρές ρόγες, η
Κοκκινορομπόλα.
 Σαββατιανό (Κουντούρα άσπρη, Δουμπραίνα άσπρη,
Σακέικο, Σαββαθιανό, Σταματιανό)
Η ποικιλία αυτή καλλιεργείται στις περιοχές της Αττικής,
Εύβοιας, Βοιωτίας και Μαγνησίας. Είναι λευκή και
παρουσιάζει μεγάλη αντοχή στην ξηρασία και στις
προσβολές από ασθένειες. Η παραγωγικότητα είναι μεγάλη.
Το πρέμνο μορφώνεται σε χαμηλό κύπελλο και δέχεται
βραχύ κλάδεμα. Χρησιμοποιείται για την παρασκευή της
ρετσίνας.

Φιλέρι – Μοσχοφίλερο
Το χαρισματικό αυτό σταφύλι –το πιο αρωματικό από όλα
τα μέλη της οικογένειας των φιλεριών, όπως υποδηλώνει
και το όνομά του, με το συνθετικό «μόσχο» – μπορεί στην
πραγματικότητα να διαθέτει ρώγες με ερυθρωπή ή
γκριζωπή φλούδα. Ωστόσο, χρησιμοποιείται σχεδόν
αποκλειστικά για την παραγωγή ξηρών λευκών και
ελάχιστων αφρωδών οίνων. Συχνά βέβαια συμμετέχει και
σε χαρμάνια οίνων (ανάμεσά τους και πολλοί ΠΓΕ), όπου
τα «ανεβάζει» με το μοναδικό άρωμά του.
 Μοσχάτο Αλεξανδρείας
Με πιθανή περιοχή καταγωγής του τη Βόρεια Αφρική, το
μοσχάτο Αλεξανδρείας φυτεύτηκε στην Ελλάδα στις
αρχές του 20ου αιώνα. Η αγάπη του για τη ζέστη το
βοήθησε να εγκλιματιστεί τέλεια στη χώρα, δίνοντας
υπέροχα γλυκά κρασιά. Τα τελευταία όμως χρόνια,
ολοένα πιο μεγάλο ποσοστό της παραγωγής του
μετατρέπεται σε ξηρά, αρωματικά λευκά, ενώ δεν
λείπουν και δείγματα αφρωδών. Σε κάθε τύπο πάντως,
το απαλό και διακριτικό μοσχάτο Αλεξανδρείας
υπόσχεται τη σαγήνη.
Παρά την εξάπλωσή του στη Βόρεια Ελλάδα, τα
ηφαιστειογενή εδάφη της Λήμνου είναι ο κορυφαίος
τόπος όπου ξεδιπλώνονται τα χαρίσματα της ποικιλίας.
Εκεί άλλωστε το μοσχάτο Αλεξανδρείας δίνει τους
οίνους ΠΟΠ Μοσχάτος Λήμνου και ΠΟΠ Λήμνος.
Γλυκείς οι οίνοι με τη γεωγραφική ένδειξη «Μοσχάτος
Λήμνου», ξηροί οι άλλοι, εκφράζουν αμφότεροι τα
τυπικά γνωρίσματα της ποικιλίας: το διακριτικό άρωμα,
με νότες βερίκοκου και μέντας, το σχετικά πλούσιο
σώμα και τη στρογγυλή παρουσία στο στόμα.
 Μοσχάτο Αλεξανδρείας (συνέχεια)

Οι μεγάλες του ρώγες ίσως το καθιστούν λιγότερο

εντυπωσιακό και αρωματικό από το λεπτόρωγο
μοσχάτο άσπρο, ωστόσο, αυτοί ακριβώς οι «χαμηλοί
τόνοι» είναι το κρυφό χαρτί της ποικιλίας, αφού
επιτρέπουν στα κρασιά της να συνοδεύουν ευκολότερα
πλήθος φαγητών. Η δε ελληνική έκφραση είναι τόσο
διαφορετική από αυτή άλλων χωρών, που αξίζει σε
κάθε περίπτωση πολλές δοκιμές. Σίγουρο είναι πως είτε
η συντροφιά διασκεδάζει έχοντας στο τραπέζι ένα
ευωδιαστό, ευκολόπιοτο ξηρό λευκό, είτε εξερευνά το
μαγικό κόσμο των επιδόρπιων κρασιών, η επιλογή ενός
ελληνικού μοσχάτου Αλεξανδρείας είναι σίγουρο ότι
θα φέρει το χαμόγελο στα χείλη.
 Οι σπουδαιότερες ξένες ποικιλίες οινοποιίας είναι:
Cabernet sauvignon ,Carignan, Chardonnay,Pinot
noir, Merlot , Syrah ,Riesling Rhenan ,Ugniblanc,
Grenache rouge

Merlot

Cabernet Syrah
sauvignon
ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΕΣ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ
Κορινθιακή
Από τις παλαιότερες ποικιλίες του
ελληνικού αμπελώνα η οποία καλλιεργείται
σε μεγάλες εκτάσεις στην Πελοπόννησος
καθώς και στα ιόνια νησιά κυρίως για την
παραγωγή σταφίδας. Προτιμά ελαφρά
χαλκώδη εδάφη, με υψηλή συγκέντρωση
σε ανθρακικό ασβέστιο που βρίσκονται σε
λοφώδεις ή ημιορεινές περιοχές.
Σουλτανίνα
Ποικιλία ασιατικής προέλευσης με κύριες
περιοχές καλλιέργειας την Κρήτη και την
βορειοανατολική Πελοπόννησο. Είναι
αρκετά ζωηρή και παραγωγική ποικιλία,
πρώιμη και μεσοπρώιμη..Δίνει καλής
ποιότητας προϊόντα σε ασβεστώδη εδάφη
αλλά γενικά απαιτούνται εδάφη υψηλών
δυνατοτήτων( βαθιά, γόνιμα με
δυνατότητα συγκράτησης νερού.
ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΕΣ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ
Victoria
Στην Ελλάδα καλλιεργήθηκε πρώτη
φορά στην περιοχή του Αγίου Παύλου
Χαλκιδικής το 1984, όπου πολύ
γρήγορα διαδόθηκε και στους νομούς
Καβάλας, Λαρίσης, κορινθίας και
Αχαΐας.

Ροζακί
Ποικιλία ανατολικής προέλευσης η
οποία καλλιεργείται σε περίπου 14
χιλιάδες στρέμματα σύμφωνα με το
ΥΠΑΑΤ για το 2011. Είναι ποικιλία πολύ
ζωηρή και παραγωγική, μέσης έως
όψιμης ωρίμανσης.
ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΕΣ ΠΟΙΚΙΛΙΕΣ
Cardinal (κάρντιναλ)
Ποικιλία μέτριας ζωηρότητας και
πολύ παραγωγική. Το χρώμα της
ράγας είναι ζωηρό κόκκινο ως
σκούρο βαθύ κερασί
ερυθροειδές, σκεπασμένο με
χνούδι ανοιχτόχρωμο σταχτί. Η
σάρκα της είναι τραγανή με πολύ
ελαφρό άρωμα και γεύση
εξαιρετική. Γενικά πρόκειται για
μια ποικιλία πολύ ανθεκτική στη
μεταφορά και λόγω της
πρωιμότητας της με πολλά
εμπορικά προσόντα πράγμα που
επιβεβαιώθηκε απ΄ την διάδοσή
της στην εσωτερική και εξωτερική
αγορά.
 Η ποιότητα και η τυπικότητα ενός κρασιού είναι άρρηκτα
δεμένη με την ποιότητα του σταφυλιού από το οποίο
παρασκευάστηκε.

 Και η ποιότητα του σταφυλιού, με τη σειρά της, εξαρτάται

άμεσα από το κλίμα της περιοχής όπου καλλιεργείται το
αμπέλι απ' όπου προέρχεται.

 Φυσικά το κλίμα κάθε περιοχής είναι η συνισταμένη αρκετών

συνιστωσών γι' αυτό και περιγράφεται μετά από
μακροχρόνιες παρατηρήσεις.
Θερμοκρασία
Τα αμπέλια προτιμούν τους μαλακούς και υγρούς χειμώνες και τα ζεστά, ξηρά
καλοκαίρια. Ανάλογα δε με τις μέσες θερμοκρασίες τους, οι αμπελουργικές
περιοχές διακρίνονται σε: κρύες, δροσερές, ήπιες, ζεστές και πολύ ζεστές.

Ηλιοφάνεια
Στην αμπελοκαλλιέργεια μας ενδιαφέρουν οι συνολικές ώρες ηλιοφάνειας κατά
τη διάρκεια της περιόδου αύξησης και ωρίμανσης του σταφυλιού. Παρ' όλο που
ο ήλιος είναι απαραίτητος για τη φυσιολογική ωρίμανση των σταφυλιών, η
υπερβολική ηλιοφάνεια μπορεί να προκαλέσει πρόβλημα σε οποιαδήποτε φάση
της ζωής του αμπελιού.
Άνεμοι
Οι άνεμοι μπορεί να έχουν αρνητικό ή θετικό ρόλο, ανάλογα με την περίοδο
κατά την οποία πνέουν. Κατά τη διάρκεια της άνθισης για παράδειγμα, μειώνουν
την παραγωγή. Όταν όμως φυσήξουν μετά από βροχή, ο ρόλος τους είναι
ευεργετικός, γιατί απομακρύνουν την υγρασία από τα φύλλα και έτσι μειώνουν
την περίπτωση εμφάνισης σαπίλας και ασθενειών. Πάντως οι δυνατοί άνεμοι
έχουν συνήθως αρνητικά αποτελέσματα γιατί σπάνε τις κληματίδες των
αμπελιών.
Παγωνιά
Οι ανοιξιάτικες παγωνιές είναι μια μόνιμη απειλή για πολλές αμπελουργικές
περιοχές, γι' αυτό και οι αμπελουργοί χρησιμοποιούν ποικίλα μέσα και μεθόδους
για να τις αποφύγουν.
Βροχή
Το αμπέλι έχει ανάγκη από νερό για την ανάπτυξη και την καρποφορία του.

Όταν οι βροχοπτώσεις είναι υπερβολικές τότε, ανάλογα με την περίοδο κατά

την οποία παρατηρούνται, μπορεί να προκαλέσουν:
 στην ανάπτυξη των φυτών: ανάπτυξη ασθενειών
 στην άνθιση: μείωση των τσαμπιών ανά φυτό
 στον τρύγο: ρίξιμο των τσαμπιών, σάπισμα, μείωση των σακχάρων και της οξύτητας

Αντίθετα όταν οι βροχοπτώσεις είναι ελάχιστες, τότε μπορεί να παρατηρηθεί:

 μικρή ανάπτυξη των φυτών, λιγοστό φύλλωμα
 μείωση της ποσότητας του χυμού λόγω συμπύκνωσής του
 αύξηση του πάχους των φλοιών, περισσότερο χρώμα και τανίνες
 Στα υγρά ιδίως κλίματα παρατηρούμε πολλές καλοκαιρινές βροχές οι οποίες είναι
δυνατόν να υποβαθμίσουν την ποιότητα των σταφυλιών και να δυσκολέψουν τον
τρύγο.
Υγρασία
Είναι υπεύθυνη για πολλές από τις ασθένειες του αμπελιού.

Συννεφιά, Ομίχλη
Η συννεφιά και η ομίχλη μειώνουν την ηλιοφάνεια, δυσκολεύοντας την
ωρίμανση των σταφυλιών.

Καταιγίδες, Χαλάζι
Το χαλάζι, αποτέλεσμα ανοιξιάτικων ή καλοκαιρινών καταιγίδων είναι η
μεγαλύτερη απειλή για τον αμπελουργό. Καταστρέφει τα φύλλα και τα
σταφύλια της τρέχουσας παραγωγής. Το χειρότερο όμως είναι, ότι
καταστρέφει και τα "μάτια" της επόμενης χρονιάς.
Βάσει αυτών των παραμέτρων προσδιορίζεται ο τύπος του κλίματος ενός τόπου.
Διακρίνουμε λοιπόν τα:
• Μεσογειακό κλίμα. Με μαλακό χειμώνα, ζεστό και ξηρό καλοκαίρι, υγρή άνοιξη και
φθινόπωρο. Οι θερμοκρασίες είναι σχετικά υψηλές και οι ώρες ηλιοφάνειας πολλές.
• Ηπειρωτικό κλίμα. Με πολλές βροχές καθ' όλη τη διάρκεια του έτους. Οι
θερμοκρασίες είναι σχετικά χαμηλές και η ηλιοφάνεια μέση.
• Ωκεάνιο. Με αρκετές βροχοπτώσεις, μέτριες θερμοκρασίες και ηλιοφάνεια

Μεσογειακό, ηπειρωτικό, κρύο ή μαλακό, το κλίμα μιας περιοχής παίζει τον καθοριστικό
ρόλο στην επιλογή των ποικιλιών σταφυλιού που θα καλλιεργηθούν σ’αυτή ή ακόμα
και σε ένα συγκεκριμένο τμήμα του αμπελώνα.
Επιπλέον επεμβαίνει καθοριστικά στην έκφραση των χαρακτήρων και της τυπικότητας των
κρασιών της.
Αναπόφευκτα, το κλίμα είναι ο πρώτος περιοριστικός παράγοντας της αμπελουργίας,
κυρίως της ποιοτικής αμπελοκαλλιέργειας.

Παρ' όλα όμως τα γενικά κλιματικά χαρακτηριστικά, οι εποχιακές διαφορές στις

βροχοπτώσεις, στους καύσωνες, στις περιόδους κρύου και ανέμων διαφοροποιούν
κάθε χρονιά την ωρίμανση των σταφυλιών καθώς και το κρασί που προκύπτει.
Αυτή τη σημασία έχει η έννοια της
«εσοδείας».
Το έδαφος είναι αποτέλεσμα τριών φυσικών παραμέτρων:

• του υπεδάφους, του μητρικού πετρώματος δηλαδή από το

οποίο προέρχεται,
• της τοπογραφίας - ανάγλυφου της περιοχής και
• του μικροκλίματος, που επεμβαίνει στην εξέλιξη του.

Στην αμπελοκαλλιέργεια παίζει συγχρόνως δύο ρόλους :

 είναι το φυσικό υπόβαθρο που στηρίζει το αμπέλι

 είναι το υπόστρωμα όπου θα βρει τα απαραίτητα για
τη θρέψη του στοιχεία.
• Το αμπέλι έχει ανάγκη από αέρα, φως, νερό και ανόργανη
τροφή (N, P, K, S, Fe, Mg, B, Mn, Cu, Zn, Mo, Na, Cl, Co).
• Από τη σύσταση του εδάφους εξαρτάται η ανόργανη θρέψη
του αμπελιού.
• Σαν αποτέλεσμα, στα πλούσια εδάφη, το αμπέλι μπορεί να
απλώσει τις ρίζες του και να βρει αρκετή υγρασία ώστε να
αναπτύξει υπερβολικά πυκνό φύλλωμα και να παρουσιάσει
μεγάλη παραγωγή σταφυλιών.
• Αντίθετα, στα εδάφη που δε συγκρατούν το νερό, το αμπέλι
πρέπει να παλέψει για να το βρει.
• Σ' αυτά τα φτωχά εδάφη τα φυτά υποφέρουν σε σημαντικές
εποχές του ετήσιου κύκλου ζωής τους.
• Η έλλειψη όμως στοιχείων διατροφής του φυτού είναι
παράγοντας που συντελεί στην παραγωγή κρασιών
ποιότητας.
 Ο πιο σημαντικός παράγοντας, που καθορίζει το ξεχωριστό άρωμα και
τη γεύση κάθε κρασιού, είναι η ίδια η ποικιλία της οιναμπέλου.
 Ο τύπος του κρασιού που παράγεται, λευκό, ροζέ ή ερυθρό, ήρεμο ή
αφρώδες, παλαίωσης ή μη, ξηρό ή γλυκό, βάζει τα πλαίσια στο δυναμικό
της χρησιμοποιούμενης ποικιλίας αμπελιού.
 Γιατί από τους γενετικούς χαρακτήρες της εξαρτώνται άμεσα το μέγεθος
της ράγας του σταφυλιού, η σύσταση και το χρώμα του φλοιού, η υφή
του και η σχέση σακχάρων και οξέων.
 Όσο μικρότερο είναι το φρούτο, τόσο μεγαλύτερη είναι η συγκέντρωση
των αρωμάτων. Όσο πιο χοντρός και έντονου χρώματος είναι ο φλοιός,
τόσο εντονότερο θα είναι το χρώμα και το άρωμα του κρασιού. Όσο
μεγαλύτερη είναι η περιεκτικότητα σε σάκχαρα, τόσο υψηλότερος θα
είναι ο αλκοολικός βαθμός του κρασιού. Η συγκέντρωση των οξέων
διασφαλίζει τη γευστική ισορροπία.
 Ας μην ξεχνούμε πάντως πως ο χαρακτήρας κάθε
ποικιλίας σταφυλιού δεν είναι πάντα
ταυτόσημος.

Διαφοροποιείται από:
 το κλίμα της συγκεκριμένης περιοχής

 τη φυσιολογία τους εδάφους του συγκεκριμένου

αμπελώνα
 την ανθρώπινη επέμβαση
 Ο ανθρώπινος παράγοντας
Το κρασί είναι συνδυασμός δύο στοιχείων, του οικοσυστήματος και του
ανθρώπου.
Υπάρχουν ορισμένα χαρακτηριστικά του οικοσυστήματος τα οποία ο
άνθρωπος δεν μπορεί να αλλάξει. Αυτά είναι εδαφολογικά
(φυσικοχημεία εδάφους), τοπογραφικά (κλίση, έκθεση και υψόμετρο)
και κλιματολογικά (θερμοκρασία, ηλιοφάνεια και βροχοπτώσεις).

Ο άνθρωπος όμως, διαμορφώνει το αμπέλι του, έτσι ώστε να είναι

προσαρμοσμένο σ' αυτό το περιβάλλον. Για την επίτευξη αυτού του
σκοπού, το φάσμα των καλλιεργητικών τεχνικών είναι πολύ πλατύ.
Μπορεί να δράσει άμεσα στο αμπέλι ή έμμεσα, επεμβαίνοντας στα
θρεπτικά στοιχεία του εδάφους (νερό, ανόργανα στοιχεία),
καταπολεμώντας τα παράσιτα κλπ.
Οι επιλογές του αμπελουργού
Ο αμπελουργός επιλέγει την ποικιλία και το υποκείμενο του αμπελιού, βάση
αυτών των χαρακτηριστικών του οικοσυστήματος.
Ακόμη μπορεί να βελτιώσει το έδαφος με ποικίλες, καλλιεργητικές τεχνικές,
φυσικές (όργωμα), και χημικές (βαθιά και ετήσια λίπανση).

Οι καλλιεργητικές τεχνικές που βοηθούν στην πραγμάτωση του

επιθυμητού αποτελέσματος ποιότητας και ποσότητας διακρίνονται:
 στις εργασίες του εδάφους πριν από τη φύτευση του αμπελιού:
όργωμα, βαθιά λίπανση
 στην επιλογή του υποκειμένου, της ποικιλίας του αμπελιού, της
πυκνότητας φύτευσης και της διαμόρφωσης του αμπελιού
 στις εργασίες του εδάφους κατά τη ζωή του αμπελιού: όργωμα -
αερισμός, λίπανση
 στις φροντίδες του φυτού: φυτοπροστασία, κλαδέματα
Ευχαριστώ για την προσοχή σας…