Maths Grade 5 Amaharic Compressed

75
0 ነ
ቁጦች
ሀ
ለ 0
0
ጠርዞች
ሥ(
ሀለሐ)
=75o ሐ
ሐ ለ
መ
ይህንን መጽሐፍ በጥንቃቄ በመያዝ
ተጠቀምበት/
ሚ በት
ይህ መጽሐፍ የትምህርት ቤትህ/

ሽ ንብረት ነ
ው፡፡ጉዳት
እንዳታደርስበት/
ሺበት ወይም ጉዳት እንዳይደርስበት
ጠብቅ/
ጠብቂ፡
፡
ይህን መጽሐፍ በጥንቃቄ በመያዝ መከተል ያለበትን
መመሪያዎች ተጠቀም/
ሚ
1.መ ጽሐፉን በጋዜጣ፣በፕሊስቲክ ወይም በተገኘው ወረቀት ሸፍን/

ኚ፡፡
2.መ ጽሐፉን ሁሌጊዜ ደረቅ እና ንፁህ በሆነቦታ አስቀምጥ/
ጪ፡፡
3.መ ጽሐፉን ሁሌጊዜ በንፁህ እጅ ያዝ/

ዢ፡፡
4.መ ጽሐፉን ላይ ምንም አይነት ፅሁፍ አትፃፍ/
ፊ፡፡
5.የምትፈልገውን/
ጊውን ቦታ በመ ክፈት ካርድ ወይም ብጣሽ ወረቀት
እንደ ምልክት በማስቀመ ጥ ተጠቀም/
ሚ ፡
፡
6.አንድም ገፅ ወይም አንድም ስዕል ከውስጡ ለመ ቅደድ አትሞክር/

ሪ፡፡
7.የተቀደደ ገፅ ካለ በማስትሽ ወይም በፕሊስተር አያይዝ/

ዢ፡፡
8.በመ ንገድ ላይም መ ጽሐፍ በማይጎዳ ሁኔታ ያዝ/
ዢ፡፡
9.መ ጽሐፉን ለሌላ ሰው ስታውስ/
ሺ በጥንቃቄ ይሁን፡
፡
10.በአዲስ መ ጽሐፍ ለመ ጀመ ሪያ ጊዜ ስትጠቀም/

ሚ፣መ ጽሐፉን በጀርባ
በማስቀመ ጥ በአንድ ጊዜ ጥቂት ገፆችን ብቻ ገልብጥ/

ጪ፡፡ቀስ ብለህ/
ሽ
የመ ጽሐፉን መ ሃል በእጅህ/
ሽ ጫ ን በል/
ይ፡፡ይህም ዘዴ የመ ጽሐፉን
ሽፋን እንዳይጎዳ ይረዳል፡

፡
ሒ ሳብ የተማሪ መጽሐፍ አምስተኛ ክፍል
ሒሳብ የተማሪ መጽሐፍ

አምስተኛ ክፍል
አዘጋጆች
ቦኪ ቶላ
ግርማ ተሾመ
ሚሊዮን በየነ
ኤዲተሮች
ግርማ ቶላ
ታደሰ ረታ
ፅጌ መንገሻ
ተርጓሚዎች
ሀይለ ዲጋ
እሸቱ ደጋፋ
ግርማ ማሙዬ
ገምጋሚዎች
ጥላሁን አለሙ
ጠንክር አበበ
ግራፊክስ
ታደሰ ድንቁ
i
© የኦሮሚያ ትምህርት ቢሮ፣ 2014/2022

ይህ መጽሐፍ በኦሮሚያ ትምህርት ቢሮ እና በአሰላ መምህራን
ትምህርት ኮሌጅ ትብብር በ2014/2022 ተዘጋጀ፡፡
የዚህ መጽሐፍ የባለቤትነት መብት በህግ የተጠበቀ ነው፡፡ ከኦሮሚያ

ትምህርት ቢሮ ፈቃድ ውጪ በሙሉም ሆነ በከፊል ማሳተምም ሆነ
አባዝተው ማሰራጨት በህግ ያስጠይቃል፡፡
ii
¥WÅ
M:‰F 1¿ btlêêôC mS‰T ……………………………1
1.1 y-tRñC x-”§Y /úB XÂ xms‰rT .....................................2
1.2 yxLjB‰ q$äC XÂ xg§lòC .........................................................3
1.3 mSm‰êE yXk#LnT ›rFt ngéCN bmtµT mFT/@
mflG………………………………………………………………….10
1.4 mSm‰êE yXk#LnT ›rFt ngር mFT/@ mflG……….…….12
1.5 መስመራዊ የእኩልነት ዓረፍተነገር በስራ ላይ ማዋል .........................15
M:‰F 2¿ KFLÍ×C .......................................................19
2.1 yKFLÍ×C ›YnT.......................................................................19
2.2 KFLÍ×CN ¥S§T......................................................................27
M:‰F 3¿ x|R×> ................................................................39
3.1 yx|r¾ XÂ ymè¾ Klú ............................................................ 40
3.2 x|R×ሽN bq$_R mSmR §Y ¥úyT ........................................ 42
3.3 x|R×>N mdmR XÂ mqnS .................................................44
3.4 x|R×>N ¥Æ²T XÂ ¥µfL ..................................................48
3.5 ክፍልፋዮችን እና አስርዮሽን ከአንዱ ወደ አንዱ መቀየር .................. 50
M:‰F 4¿ mè¾................................................................55
4.1 yÑl#N KÍYN XNd mè¾........................................................55
4.2 yxNDN ngR B²T mè¾ XNd l@§ ngR B²T mGl} ......... 60
4.3 yKFLÍ×C XÂ ymè¾ ዝምድና ..............................................63
4.4 መቶኛን ስራ ላይ ማዋል ጋር የተያያዙ የቃላት ፖሮብሌሞች
መፍትሔ mflG ............................................................................... 67
M:‰F 5¿ ySÍT XÂ YzT SFR ....................................... 73
5.1 µÊ XÂ yµÊ wrqTN bm-qM yg{ SÍTN mSfR ............73
iii
5.2 y-lL MSlÖCN SÍT bú.»2¿ b»2 XÂ bÿK¬R mSfR ......75

5.3 yngéCN YzT bú.»3 ¿ »3 XÂ bl!TR mSfR ................... 83
5.4 yስፋት XÂ yYzT †n!èC QYYR .................................................. 88
5.5 ySÍT XÂ yYzT SFR |‰ §Y ¥êL ...................................94
M:‰F 6¿ yÄ¬ xÃÃZ ……………………..……………….99
6.1 Ä¬N msBsB ...................................................................................99
6.2 yቁም XÂ ymSmR G‰FN mmSrT XÂ mtR¯M ...............102
6.3 x¥µY êU ........................................................................................107
6.4 Ä!ÂéC¿ Ä×C XÂ lÖt¶N bm-qM qlL Ãl# Ñk‰ãCN
¥µÿD …………………….………………………………….…... 111
M:‰F 7¿ y¬wq$ y__R QR} xYnèC XÂ TRè» ... 116
7.1 Æl ƒST ÄY»>N QR} Ã§cWN biÆ×ÒcW mkÍfL …… 116
7.2 yP¶ZäC¿ ypE ‰¸ìC XÂ ySðR TRè» .......................... 120
7.3 ÆlƒST ÄY»>N MSlÖCN bTRg*»ÃcW §Y bmmSrT
¥NÉÉR ……………………………………………………………....129
M:‰F 8¿ ymSméC XÂ zê&ãC SFR ……………… 134
8.1 mSméC..……………………………………......……………....... 135
8.2 zê&ãC XÂ SF‰cW .......................................................................144
8.3 ymSméC S»T¶....................................................................151
8.4 SFR ................................................................................................... 155
8.5 ymSméC¿ zê&ãCÂ SFR |‰ §Y ¥êL …………..…….….162
iv
ym¥R W-@èC ፤ kz!H M:‰F TMHRT £dT XÂ bí§½

• tlêê+ y/!úB TMHRT ýS_ Ã§cýN _QM tý”lH¼>ÝÝ
• b/!úB TMHRT ýS_ q$äCN½xg§lÛCN½tlêêôCNÂ
xg§lÛCN ¥”lL TrÄlH¼>ÝÝ
• yXk#LnT ›rFtngéC TrÄlH¼©l>ÝÝ
• yXk#LnT ›rFtngR ytlêê+ êUN TtµlH¼>ÝÝ
• yXk#LnT ›rFt ngRN mFTÿ bmtµT TfLUlH¼>ÝÝ
mGb!Ã
b/!úB TMHRT ýS_ ÃLts-# wYM ÃL¬wq$ q$_éC
btlêêôC Ywk§l#ÝÝ bz!H M:‰F SR Sl ÃêET¿ btlêêôC XÂ
Sl@èCN bm-qM XNÁT wd xND XNd¸sbsb# T¥‰lH¼>ÝÝ
tlêêôCN¿ yXk#LnT ›rFtngRN XÂ yÃlXk#LnT ›rFtngR
bm-qM y”§T ±éBl@äCN XNÄ!h#M lXk#LnT ›rFtngR
kts-#T êUãC wYM q$_éC mFT/@ýN XNÁT
XNdMTfLG¼g! T¥‰lH¼¶l!>ÝÝ
1
1.1. y-tRñC x-”§Y /úB XÂ xms‰rT

bz!H M:‰F SR q$_éC s!drd„ kmjm¶Ãý q$_R wd h#lt¾ý
q$_R XNÁT XNdtqyr yq$_éCN £dT b¥StêL y-tRNN x-
q§Y /úB XÂ xms‰rT T¥‰lH¼¶l>ÝÝ
TGb‰ 1.1
1. l¸ktl#T -tRñC y¯dlýN q$_R¼éC fLG¼g!ÝÝ
h. 10 ½ 12 ½ 14 ½16½__ ½20 l. 110½107 ½___ ½101½98
/. 75½80½__½90½__ ½ 100 m. 100½110½120, ___ ½___
2. b_Ãq& q$_R(1) |R yts-#TN yq$_éC xd‰dR tRN
Gl{¼ÀÝÝ
TRg*» 1.1
yq$_éC -tRN ¥lT q$_éC bQdM tktL s!drd„
bmjm¶ÃW XÂ bh#lt¾W tk¬¬Y q$_éC m/L Ãlý ?G
wYM TSSR tmúúYnT Ãlý kçn nýÝÝ
Múl@ 1
y¸ktl#TN yq$_éC -tRN gl{¼À!ÝÝ bÆì ï¬ý lY mGÆT
ÃlbTN q$_R ÉF¼ðÝÝ
h. 15½25½35½45½___ l. 28½__ ½ 40½ 46½___ ½ 58½__ ½70

mFT/@
h. -tRn# mjm¶Ã yts-ý q$_R §Y (10) bmdmR y¸q_lýN
q$_R ¥GßT nýÝÝ bÆì ï¬ý §Y mGÆT ÃlbT q$_R 55 nýÝÝ
l. -tRn# mjm¶Ã yts-ý q$_R §Y 6N bm=mR y¸q_lýN
q$_R ¥GßT nýÝÝ bts-#T Æì ï¬ãC §Y mGÆT ÃlÆcý
q$_éC 34½52 XÂ 64 ÂcýÝÝ
2
Múl@ 2
xND xTl@T l5 qÂT y„Å LMMD l¥DrG ፈለገ/ች
bmjm¶Ãý qN 1ኪ.». é-¼CÝÝ b¸q_l#T qÂT dGä byqn#
Ãlfý qN RqT X_F lmé_ b!ÃQD¼B¬QD xTl@t$¼a b5¾ý
qN SNT ኪ.» mé_ xlbT¼ÆT)
mFT/@
qN 1 2 3 4 5
የ¸é-ý ኪ.» 1ኪ.» 2ኪ.» 4ኪ.» 8ኪ.» 16ኪ.»
Slz!H b5¾ý qN 16ኪ.» mé_ xlbT¼ÆTÝÝ

mLm© 1.1
1. bÆì ï¬ý §Y mGÆT ÃlÆcýN q$_éC ÉF¼ðÝÝ

h. 71½ 76½81½ __ ½ ___ ½ 91 l. 13½ 18½23½___ ½ 33½38
/. 28½24½20 ½___ ½12½8 m. 100½ 115½130½ ____½___
2. lÖ¸ xNDN yLBwlD m{/F bmjm¶Ãý qN 25 gòCN

xnbbCÝÝ bh#lt¾W qN ymjm¶ÃýN X_F S¬nB¿ bƒSt¾ý
qN yh#lt¾ýN qN X_F b¥NbB m{ˆûN xNBÆ =rscEW#ÝÝ
lÖ¸ ÃnbbcEW m{ˆF SNT gòC xl#T)
1.2. yxLjB‰ q$ ä C XÂ xg§lòC
mGb!Ã
YH R:s bh#lT N;#S R:îC tkÍFlÖ yqrb nýÝÝ ymjm¶Ãý

R:s q$äCN mÚF XÂ ytlÃ† q$_éCN bmtµT ¥S§T s!çN¿
bh#lt¾ý R:S SR qlL §l# xg§lÛC êUãÒcý btlÃ†
Múl@ãC tgL[êLÝÝ
3
1.2.1. yxLjB‰ tlêêôC¿ q$äC XÂ ytlêêôC

êUãC
TGb‰ 1.2
1. tlêê+ ¥lT MN ¥lT ný)
2. yxLjB‰ q$M ¥lT MN ¥lT ný)
3. y¸ktl#TN ›rFt ngéC btlêê+ bmtµT Gl}¼ÀÝÝ
h. bxND bts- q$_R §Y 7 m=mRÝÝ
l. yxND yts- q$_R X_FÝÝ
/. kts- q$_R §Y 5 mqnSÝÝ
m. ÆL¬wq q$_R §Y 10 mdmRÝÝ
\. yh#lT q$_éC DMR 9 nýÝÝ
r. yïNt$ xÆT q$mT yL©cýN X_F nýÝÝ
TRg*» 1.2
b/!úB TMHRT ýS_ y¥Y¬wq$ ngéCN y¸wKl# ðdlÖC wYM
MLKèC tlêêôC YÆ§l#ÝÝ lMúl@ bxg§lòC -½5-½ 6- − 9
WS_ - tlêê+ nýÝÝ
Múl@ 3
ÅLt$ ÃgßcEý yftÂ W-@T xÃNt$ µgßcEW b15 YblÈLÝÝ
ÅLt$ ÃgßcEWN W-@T xÃNt$ µgßcEW W-@T UR xÃYø
y¸gL{ xg§l{ ÉF¼ðÝÝ
mFT/@
XStE xÃNt$ ÃgßcEýN W-@T "y" ný XNbLÝÝ ÅLt$ ÃgßcE ýN W-@T
y+15 YçÂLÝÝ Slz!H bz!H xg§l{ WS_ y tlêê+ nýÝÝ
4
mLm© 1.2
1. y¸ktl#TN yxLjB‰ xg§lÛC wd y”L xg§lÛC qYR¼¶ÝÝ
h. 4- l. m − 7 /. 3n + 8 m. 9
2. yg#t¥ :D» ywNDÑN :D» b8 ›mT YbLÈLÝÝ yg#t¥N
:D» y¸gL{ xg§l{ tlêê+ bm-qM ÉF¼ðÝÝ
3. ybÄt$ xÆT m-n q$S ybÄt$N m-n q$S 3 X_F XÂ 5 k!lÖ
G‰M nýÝÝ ybÄt$N xÆT m-nq$S y¸gl{ xg§l{ tlêêôC
bm-qM ÉF¼ðÝÝ$
4. yts-WN mr© bmmR÷Z y¸ktlýN \N-r™ Ñ§¼‘ÝÝ
yXRúS B²T bq$_R

1 2 3 5 8 10 ፐ
yXRúS êU bBR 3.00
5. y¸ktl#TN y”L xg§lÛC wd xLjB‰ xg§l{ qYR¼¶ÝÝ

h. ïNú Ãg¾ý yftÂ W-@T k#Mú µgßý b20 YbLÈLÝÝ
l. g#dt$ b„Å WDDR kd‰Rt$ bh#lT s@÷ND qD¥ =rsCÝÝ
/. d¸t$ wd KFl* ygÆcEW 2 dqE” zGY¬ nýÝÝ
TRg*» 1.3
bSl@èC ytÃÃz# q$_éC¿ tlêêôC wYM q$_éC XÂ
tlêêôCN yÃz# y/!úB xg§l{ yxLjB‰ xg§l{ YÆ§LÝÝ
lMúl@Ý 8 ½ 9 ½ y ½ - ½ 6y ½ 3y − 8½ 6- + 5 yxLjB‰
xg§lÛC ÂcýÝÝ
5
Múl@ 4
b”L xg§lÛC yts-#TN bxLjB‰ xg§lÛC Gl{¼ÀÝÝ
y”L xg§lÛC y”L xg§lÛC
H sÆT 7
L yn@ :D» yg*d¾üN :D» b5
YbLÈLÝÝ m + 5 ½ m yg*d¾ü :D» kçn
/ yÆHR²F RZmT y{DN RZmT 3k½ k y{D RZmT kçn
3 X_F nWÝÝ
m yh#lT q$_éC DMR 5 nýÝÝ h + l = 5 ½ ‘h’ XÂ ‘l’ q$_éC ÂcýÝÝ
xStWL¼‘
1. q$_éC wYM tlêêôC yxg§lÛC q$äC¿ XNÄ!h#M yq$_R XÂ
tlêêôC wYM ytlêêôC Bz@T yxLjB‰ xg§lÛC q$äC
ÂcýÝÝ
2. bxLjB‰ xg§l{ WS_ q$äC y¸lÃ†T b + wYM − MLKèC
ÂcýÝÝ
3.bxLjB‰ xg§lÛC xND XÂ kxND b§Y q$äC l!ñ„ YC§LÝÝ
4. tlêêôCN y¸Ãbz# q$_éC m_N q$_éC YÆ§l#ÝÝ
Múl@ 5
y¸ktl#T yxLjB‰ xg§lÛC Ã§cýN yq$äC B²T XÂ
q$äÒcýN zRZR¼¶ÝÝ
h. 4^ − 6 l. 3-yz /. 2 + 5m − 4=
m. 7mn − 81 \. - − y − z − m r. 1
6
mFT/@
yxLjB‰ xg§l{ yq$äC B²T q$äC
H 4^ − 6 2 4^ ½ - 6
L 3-y 1 3-y
/ 2 + 5d − 4= 3 2 ½ 5d XÂ -4=
M 7mn − 81 2 7mn ½ -81
\ - −y −z −m 4 - ½ - y ½ -z XÂ -m
R 1 1 1
Múl@ 6
h. bq$M 10- WS_ 10 m_N q$_R s!çN - dGä yq$Ñ
tlêê+ nýÝÝ
l. bq$M 7-y WS_ 7 m_N q$_R s!çN - XÂ y yq$M
tlêêôC ÂcýÝÝ xND q$M Ãlý yxLjB‰ xg§l{ Æl xND
q$M yxLjB‰ xg§l{ YÆ§LÝÝ
Múl@ 7
yxLjB‰ xg§lÛC 2m½ y½ 8z XÂ 100 Æl xND q$M yxLjB‰
xg§lÛC ÂcýÝÝ h#lT q$äC Ãlý yxLjB‰ xg§l{ Æl h#lT
q$M yxLjB‰ xg§l{ YÆ§LÝÝ
Múl@ 8
h. 7n + 2 Æl h#lT q$M nýÝÝ MKNÃt$M h#lT q$äC 7n XÂ 2
ÆlxND q$M Slçn# nýÝÝ
l. 5h + 8l Æl h#lT q$M nýÝÝ MKNÃt$M kh#lT Æl xND q$M
5h XÂ 8l ytgl[ SlçnÝÝ
7
mLm© 1.3
1. y¸ktlý \N-r™ WS_ yts-ýN Æì ï¬ Ñ§¼‘ÝÝ
xg§lÛC yq$äC q$$äC yq$$äC m_N

B²T q$_éC
H 5-y + 2- + 3
L Hl/ + 6/ + 9l
/ 123
M p+ 8r
\ Pqrs
R mn + /d +1
2. lÆl xND q$M XÂ lÆl h#lT q$M yxLjB‰ xg§lÛC h#lT

h#lT Múl@ãC ÉF¼ðÝÝ
1.2.2. የq§L xLjB‰ xg§l{ êU
TGb‰ 1.3
1. yÊK¬NGL äÁL ö‰R-H¼> bm-qM 3 XÂ -N dMR¼¶ ¿
3+-
2. tmúúY q$äC ¥lT MN ¥lT ný)
Múl@ 9
y¸ktl#TN xg§lÛC ytö‰r- yÊK¬NGL äÁL bm-qM
xúY¼‘ÝÝ
h. 5 + - l. xNDN Ñl# ngR 3 Xk#L ï¬ ¥µfL:
8
mFT/@
TRg*» 1.4
h#lT XÂ kh#lT b§Y q$äC tmœœY Âcý y¸Æl#T tmúúY
tlêêôC µ§cW nýÝÝ
Múl@ 10
h. 10yz½ 8yz XÂ 5yz tmúúY q$äC ÂcýÝÝ
l. 10yz XÂ 10-y tmúúY m_N q$_éC xl*cýÝÝ ngR GN h#lt$M
q$äC ytgl[#bT tlêê+ ytlÃ† yz Xn -y ÂcýÝ
Múl@ 11
h. 8-y + 6-y = (8 + 6)-y = 14 -y YÆ§LÝÝ 8-y XÂ 6-y tmúúY
q$äC Slçn# m_N q$_éÒcýN BÒ bmdmR XÂ xNÇN
tlêê+ -yN bmýsD m”lL YÒ§LÝÝ.
l. 12z − 5z = (12 − 5)z = 7z½ 12z XÂ -5z tmúsY q$äC Slçn#
m_N q$_éCN BÒ bmqÂnS$ ¥”lL YÒ§LÝÝ
9
yxLjB‰ xg§l{N ¥”lÃ dNïC

tmúúY q$äCN wd xND xQÈÅ wYM ï¬ bmsBsB XÂ
bmdmR wYM bmqnS yts-N yxljB‰ xg§l{ ¥”lL
YÒ§LÝÝ
Múl@ 12
y¸ktl#TN xgllÛC x”L¼‘ÝÝ
h. 2- +7m − 8 + 4- − 4m + 9 l. 4-z + 5-y + 7 − 3-y +
mFT/@
h. 2- +7m − 8 + 4- − 4m + 9 = 2- +4- + 7m 4m + 9 − 8
= 6- +3m + 1
l. 4-z + 5-y + 7 − 3-y + -z= 4-z + -z +5-y − 3-y +7
= 5-z + 2-y +7
mLm© 1.4
1. y¸ktl#TN xg§lÛC ytö‰r- yÊK¬NGL äÁLN bm-qM
xúY¼‘ h. - + 7 l. p ÷ 6
2. y¸ktl#TN xg§lÛC x”L¼‘
h. 2- + 3y + 4z + 5- + 8 y – 2z l. 4- + y + z – - + 2 y – 3z
1.3. mSm‰êE yXk#LnT ›rFt ngéCN bmtµT

mFTÿ mflG
mGb!Ã
Ælfý R:S SR Sl xLjB‰ q$äC XÂ xg§lÛCN XNÄ!h#M
tmúúY q$äCN tMr¦L¼šLÝÝ bz!H N;#S xRXST SR mSm‰êE
yXk#LnT ›rFt ngRN bmtµT mFT/@ mflGN
T¥‰lH¼¶Ãl>ÝÝ
10
TRg*» 1.4
b h-+l=/½ h0 h ¿ l XÂ / Ñl# q$_éC¿mLK yts-
y:k#LnT ›rFt ngR mSm‰êE y:k#LnT ›rFt ngR YÆ§LÝÝ
TGb‰ 1.4
1. b - + 5 xg§l{ WS_ -N b 3 tµ¼k!ÝÝ MN xgßH¼>)
2. b - + 13 xg§l{ WS_ - = 6 BNtµ - + 13 MN YçÂL)
3. q = 2 kçn¿ 6q + 3 xg§l{N xS§¼‘ÝÝ
4. m =1 XÂ n = 2 kçn#¿3mn +4n –3 xS§¼‘ÝÝ
5. b 5- + 1 xg§l{ WS_ tlêêŒN ï¬ b 3 tµ¼k!ÝÝ MN
xnßH¼>)
TRg*» 1.5
bxLjB‰ xg§lÛC WS_ tlêêôC bq$_éC kttk# XÂ xg§l[#
kt”ll¿ yxg§l[#N êU bq$_R YsÈLÝÝ YHM £dT yxg§l[#N êU
bq$_R ¥S§T YÆ§LÝÝ
Múl@ 13
y¸ktl#TN yxLjB‰ xg§lÛC bts-#T ytlêê+ êU xS§¼‘ÝÝ
h. 3h –l+15 ¿ h=10 XÂ l= 9 l. 5\+ 6r ¿ \ = 12 XÂ r= 11
mFT/@
xg§lÛC ytlêê+ êU xg§lÛC Sl@T
H 3h –l+15 h =10 XÂ l = 9 3×10 – 9 +15 =21+15 = 36
l 5\ + 6r \ = 12 XÂ r = 11 5 ×12 +6×11 = 60 +66 = 126
11
mLm© 1.5
1. b¸ktlý \N-r™ WS_ yts-#TN mSm‰êE yXk#LnT

›rFtngéCN XWnT y¸ÃdRg#TN kts-#T ytlêêôC êU
Mr_¼ÀÝÝ
ktlêêôC êU
mSm‰êE yXk#LnT ytlêê+
yXk#LnT ›rFtngR
›rFtngR êU
XýnT y¸ÃdRG nýÝÝ
H 2- + 1 = 9 2½3 XÂ 4
L 4m– 7 = 1 2½ 3 XÂ 4
/ 5 + r = 12 5½6 XÂ 7
m 2n – 3 = 5 2½3 XÂ 4
2. Xn@ xND ÃLtwq q$_R XÃsBk# nýÝÝ xNt¼cE 20

kdmRKbT¼>bT 64 ¬g¾lH¼ŸÃl>ÝÝ YHN PéBl@M y¸gL{
yXk#LnT ›rFtngR ÉF¼ðÝÝ k¸ktl#T q$_éC mµkL ›rFt
ng„N XWnT y¸ÃdRgýN lY¼‘ÝÝ 40½44 XÂ 54ÝÝ
3. Ãdn@ lwNDà yLdT qN y¸çN 650 BR s-cEýÝÝ wNDàM
bðT knbrý BR §Y bm=mR b800 BR Å¥ g²ÝÝ mjm¶Ã
bwNDà XJ §Y ynbrýN BR y¸Gl{ yXk#LnT ›rFt ngR
ÉF¼ðÝÝ k100BR½ k150BR XÂ k200BR yts-WN ›rFt ngR
XýnT y¸ÃdRgý yt$ ný)
1.4. mSm‰êE yXk#LnT ›rFtngRN mFT/@
mflG
bz!H R:S SR msm‰êE yXk#LnT ›rFt ngR mFT/@ xf§lGN
12
TGb‰ 1.6
1. mSm‰êE yXk#LnT ›rFt ngR - + 3 = 7 WS_ -N b 4 tKtH
x”L¼‘ÝÝ
h. XWnT yçn msm‰êE yXk#LnT ›rFt ngR xGኝ¼ß!ÝÝ
l. -N tKtH x”L¼‘ÝÝ XýnT yçn ›rFt ngR xGኝ¼ß!ÝÝ
2. xÃNt$ bxND Ñk‰ 48 k 60 xgßCÝÝ bXÃNdNÇ ytúút mLú*
4 n_B B¬È¿ ytúút$ mLîˆ SNT Âcý)
Múl@ 14
¸²NN bm-qM yXk#LnT ›rFt ngR - + 3 = 5 mfT/@ fLG¼g!ÝÝ
mFT/@
kh#lt$M ¯N ƒST KïCN BÂnú¿ bStqኝ h#lT KïC Yq‰l#ÝÝ

Slz!H¿ - = 2 YçÂLÝÝ
Múl@15
mSm‰êE Ãlk#LnT ›rF tngR y + 9 = 16 mFTÿ fLG¼g!ÝÝ
mFT/@
bxNd¾ý ¸²N §Y y¸gßý yXk#LnT ›rFtngR y + 9 = 16 wd
h#lt¾ý ¸²N §Y y¸gßý yXk#LnT ›rFtngR y = 16 − 9
tqyrÝÝYH y¸ÃúÃý kh#lt$M ¯N ¥lTM G‰Â qኝ 9 mqnS
nýÝÝ Slz!H½ y = 7 mFTÿ YçÂLÝÝ YHM b y + 9 = 16 ýS_ b y
ï¬ 7 N ktµN XýnT YçÂLÝÝ
7 + 9 = 16
16 = 16 XýnT nýÝÝ
bqኝ XÂ bG‰ tmúúY q$_R bmdmR wYM bmqnS xÒ
›rFtngR XÂg¾lNÝÝ YHM h½ l½XÂ / Ñl# q$_éC kçn#¿
13
1. h = l kçÂ½h + / = l + / YçÂLÝÝ
2. h = l kçÂ½ h − / = l − / YçÂLÝÝ
Múl@ 16
y¸ktl#T msm‰êE yXk#LnT ›rFtngR mFtÿ fLg¼g!ÝÝ
h. -+ 3 = 5 l. y + 7 = 16
/. - + 11 = 17 m. - + 10 = 20
mFT/@
h. -+ 3 = 5 l. y + 7 = 16
h. -+ 3 − 3 = 5 − 3 y + 7 − 7 = 16 − 7
-=2 y=9
/. - + 11 = 17 m. - + 10 = 20
- + 11 − 11 = 17 − 11 - + 10 − 10 = 20 − 10
-=8 - = 10
mLm© 1.6
1. y¸ktl#T msm‰êE yXk#LnT ›rFtngR mFtÿ fLg¼g!ÝÝ
h. 12 = ^ − 6 l. 3.8 + y =19 / . j −6 = 5
2. y¦êE q$mT 154 ú.» kçn½kxbt* q$mT b21 ú.» ¬_‰lCÝÝ
yxÆt*N q$mT fLG¼g!ÝÝ
3. xè g#t¥ S±RT bmS‰T m-nq$úcý b14 k!lÖG‰M qnsÝÝ
bxh#n# s›T m-nq$úcý 91 k!.G nýÝÝ yxè g#t¥N ybðT
m-nq$úcýN y¸gL} mSm‰êE yXk#LnT ›rFtngR ÉF¼ðÝÝ yxè
g#t¥N ybðt$N m-nq$S flG¼g!ÝÝ
4. b8.9 y¸ÃNS q$_R ý-@t$ 41.9 nýÝÝ q$_„N y¸gl{ msm‰êE
yXk#LnT ›rFtngR ÉF¼ðÝÝq$_„N fLgý¼g!ýÝÝ
5. yxND q$_R XÂ y24 DMR 42 kçn¿q$_„N y¸gL} msm‰êE
yXk#LnT ›rFtngR ÉF¼ðÝÝq$_„N fLG¼g!ÝÝ
14
1.5. msm‰êE yXk#LnT ›rFtngR bS‰ §Y ¥êL

bz!H R:S SR bXlT XlT n#éxCN UR ytyyz#TN msm‰êE
yXk#LnT ›rFtngR bmtµT mFTÿ mflGN Tl¥mÄlH¼©l>ÝÝ
TGb‰ 1.7
1.k!¬b@ kb@a Ùé 30 b!Å XÂ qY xbÆãCN b¸ktlý -tRN
ktklC¿
(yb!Å xbÆ B²T SNT YçÂL)
(yqY xbÆ B²T SNT YçÂL)
2. xè qË§ b2013 zmN k2012 zmN 15 k#N¬L BLÅ ylý

SNÁ xmrt$ÝÝ b2012 zmN 75 k#N¬L xmrt$ÝÝ yxè qË§N
y2013 zmN MRT y¸gL{ yXk#LnT ›rFt ngR ÉF¼ðÝÝ
Múl@ 17
w¼é ê¶t$ bÆNK kö-bcEý BR 450 S¬wÈ bÆNK /!úB ýS_
2455 BR y¸q‰T kçn¿
h. k¥ýÈa bðT bÆNK /!úÆ* ýS_ ynbrýN BR lmflG
y¸ÃglGL mSm‰êE yXk#LnT ›rFt ngR b - – h = l çn
mLK ÉF¼ðÝÝ
l. lmSm‰êE yXk#Lnt ›rFt ngR mFT/@ fLG¼g!ÝÝ
mFT/@
w¼é ê¶t$ k¥ýÈa* bðT ynb‰TN y¸Gl{ yXk#LnT ›rFt
ngR¿
q 450 = 2455 YçÂLÝÝ
q 450 = 2455
15
q = 2455+450 = 2905 YçÂLÝÝ

Slz!H w¼é ê¶t$ bðT 2905 BR nb‰TÝÝ
mLm© 1.7
1. xND yS±RT KlB ytlÃ† DUæC¿ kdUðãC - BR¿
kxÆ§èc$ y BR XÂ kq$úq$îC >Ã+ z BR µgß¿ yKlb#N gb!
y¸gL{ msm‰êE yXk#LnT ›rFt ngR ÉF¼ðÝÝ
2. xND MGB b@T ›RB :lT 125 k!.G Çq&T t-qmÝÝ b:lt$
m=rš §Y 210 k!.G b¥k¥Òý ýS_ kqr¿
h. b¥k¥Òý ýS_ mjm¶Ã ynbrýN yÇq&T m-N lmflG
y¸ጠQ$M mSm‰êE yXk#LnT ›rFt ngR mFT/@ fLG¼g!ÝÝ
l. yÉfkýN¼>ýN msm‰êE yXk#LnT ›rFt ngR xS§¼YÝÝ
3. yXSk@lN ¯n îST z#¶Ã 65ú.». nýÝÝ yh#lt$ ¯ñC RZmT
23ú.» XÂ 27ú.» kçn#¿
h. yƒSt¾ý ¯N RZmT lmflG yሚçN mSm‰êE yXk#LnT
›rFt ngR ÉF¼ðÝÝ
l. lÉFký¼>ý mSm‰êE yXk#LnT ›rFt ngR mFT/@ fLG¼g!ÝÝ
3. b"h" rDF |R §l#T yXk#LnT ›rFt ngéC mFT/@
y¸çn#TN b"l" rDF |R ktzrz„T UR x²MDÝÝ
rDF “h” rDF “l”
h. y – 7 = 22 \. y = 28
l. y + 5 = 11 r. y = 30
/. 8 + y = 22 s. y = 29
m. 14 = y – 14 ¹. y = 14
q. y = 6
16
yM:‰F 1 m-”lÃ
• yq$_éC tRN ¥lT q$_éC btmúúY dNB s!drd„ nýÝÝ
• b/!úB TMHRT ýS_ y¥Y¬qýN ngR y¸wKl# ðdlÖC
wYM MLKèC tlêêôC YÆ§l#ÝÝ lMúl@ b -½ 5-½6-
xgllÛC ýS_ - tlêê+ nýÝÝ
• h#lTÂ kh#lT b§Y q$äC tmúúY tlêêôC µl*cý
tmúúY q$äC YÆ§l#ÝÝ
• y “=” MLKT býS-# yÃz y/!úB ›rFt ngR YÆ§LÝÝ
• xND yXk#LnT ›rFt ngR býS-# tlêê+ kÃz¿tlêêŒN
tKè ›rFt ng„N XýnT y¸ÃdRG q$_R mFT/@ YÆ§LÝÝ
yKlú mLm©
1. b¸ktl#T lq$_éC tRN ýS_ q_lÖ yl#TN ƒST q$_éC
fLG¼g!ÝÝ
h. 1½3½7½15½31½63½__½__½__ l. 1½ 2½ 4½ 8½ 16½ 32½__½__½__
1 2 3 4 5
/. 1½4 ½9½16½ 25½__½__½__ m. , , , , , __ ½__½__
2 3 4 5 6
2 . y¸ktlý yn_ïC -tRN bmktL bs XÂ ¹ |R yts-ýN
Æì ï¬ Ñl¼‘ÝÝ
17
4. q_lÖ b “h” rDF |R yts-#T ›rFT ngéC b “l” rDF |R

kt\-#T tlêê+ xg§§{ UR x²MDÝÝ
“h” “l”
-
h. b 27 q$_R qns x.
27
27
l. b 27 q$_R tÆ² b.
-
/. b 27 q$_R tµfl s. - – 27
m. b 27 q$_R bl- d. 27-
;. 27 + -
4. y¸ktl#TN xg§lÛC x”L¼‘ÝÝ

h. 9/ + t +14t –8/ l. 15-+ 9y –3- + 4y +6- –y
/. 4y + 7-+ 2y + 3- m. 8h – 10 + 3- + 10t + 3h + 17t
5 kz!H b¬C Ãl#TN yxLjB‰ xg§LûC yts-#TN ytlêêôC
êU bmtµT
h. - = 12 XÂ y = 38 kçn½- + y xS§¼‘ÝÝ
l. h = 2 XÂ l =3 kçÂ½8hl+2l xS§¼‘ÝÝ
/. h = 10 XÂ l = 3 kçÂ½ 4h –l +15 xS§¼‘ÝÝ
m. X = 12 XÂ f = 11 kçÂ½4X + 6f – 5 xS§¼‘ÝÝ
6. y¸ktl#TN mSm‰êE yXk#LnT ›rFt ngéC mFT/@
fLG¼g!ÝÝ
h. - + 8 = 10 l. - + 15 = 19
/. y – 2 = 7 m. m – 23 =16
\. q + 8 = 12 r. p + 6 =10
18
ym¥R W-@èC Ý kz!H M:‰F TMHRT £dTእና bí§½

• ytlÃ† KFLÍY ›YnèC ¬W”lH¼>ÝÝ
• yKFLÍ×CN ymwdÄ¶Ã zÁ ¬W”lH¼>ÝÝ
• bxrt$ msr¬êE Sl@èC KFLÍ×CN ¬s§l¼Ãl>ÝÝ
mGb!Ã
¥N¾ýNM sW b?wT zmN n#éW kKFLÍY UR ¥gÂ¾t$ xYqÊ
nýÝÝYHM ?Brtsb# xNDN Ñl# ngR bXk#L ï¬ kÍFlÖ bmg‰T
£dT WS_ yU_¥LÝÝ Slz!H XÂNtM bz!H M:‰F SR ytlÃ†
yKFLÍ×C ›YnT XÂ KFLÍ×CN ¥S§T bm¥R KHlÖèèÒcýN
¬-ÂK‰lCh#ÝÝ
2.1 yKFLÍ×C ›YnT

mGBÃ
b4¾ KFL TMHRT M:‰F 3 SR SlKFLÍY MNnT tM‰C`LÝÝ
bz!H M:‰F ýS_M ytlÃ† yKFLÍ×C ›YnèC XÂ kxND
yKFLÍY ›YnT wd l@§ yKFLÍY ›YnT XNÁT XNdMqyR
T¥‰lTh#ÝÝ
19
TGb‰ 2.1
Kz!H b¬C Ãl#TN _Ãq&ãC §Y bb#DN ktwÃyCh# bí§
mLúCh#N lKFL g*d®ÒCh# Gl[#ÝÝ
1. bmñ¶Ã b@¬Ch# wYM bTMHRT b@¬Ch# ýS_ kg*d®ÒCh#

UR yMTkfl#T ngR xl) XST zRZ„xcý XÂ bq$_R lmGl}
äK„ÝÝ
2. xND wrqT bX©Ch# Ãz#ÝÝ h#§Ch#M bX©Ch# ÃlýN wrqT
XKL ï¬ §Y X-ûTÝÝ y¬-fý SNT SNt¾ XNdçn tÂg„ÝÝ
XNdgÂ ƒST ï¬ §Y X-ûTÝÝ XNd¬-Íý SNT SNt¾ nýÝÝ
3. KFLÍY ¥lT MN ¥lT ný)
4. yKFLÍ×CN L:L XÂ ¬HT bMúl@ Gli#ÝÝ yKFLÍ† yxND
Ñl# ngR g¸S çñ b mLK y¸ÉF nýÝÝ h XÂ l≠ 0
Múl@ 1
h. xBdn@ xNDN ¹N÷‰ xMST Xk#L ï¬ãC kö‰r-cEW bí§
kq$‰ôc$ ýS_ ƒSt$N b§CÝÝ xBdn@ yb§Ch# ¹N÷‰ bq$_R s!gl}
3 2
s!çN úYb§ yqrý bq$_R s!gl} YçÂLÝÝ
5 5
MSL 2.1
3
l. xND ll!T 12 s›T s!çN¿ 9 s›T kl@l!t$ ýS_ YçÂLÝÝ
4
MSL 2.2
20
bKFLÍY ½ l ≠ 0 ýS_ “h” §:L SÆL “l” ÄGä ¬HT tBlÖ
Y-‰LÝÝ
Múl@ 2
5
bKFLÍY ውስጥ 5 §:L XÂ 6 dGä ¬HT ÂcW ÝÝ
6
MSL 2.3
KFLÍ×C bላ:L XÂ b¬H¬cý §Y bmmR÷Z bƒST Ykf§l#ÝÝ
xND §:l# k¬Ht$ y¸ÃNS KFLÍY ?g¾ KFLÍY YÆ§LÝÝ YHM
½ h < l kçn nýÝÝ
Múl@ 3
kz!H b¬C bts-W MSL §Y ytqb#T ?g¾ KFLÍ×C ÂcýÝÝ
MSL 2.4
xND bts- KFLÍY ýS_ §:l# k¬Ht$ kbl- wYM Xk#L kçn
?g¾ ÃLçÂ KFLÍY YÆ§LÝÝ YHM ½ ሀ l
21
Múl@ 4
?g¾ ÃLçn KFLÍY nW ÝÝ kz!H b¬C Ælý MSL §Y ytqÆý
KFL ÃúÃLÝÝ
MSL 2.5
bmq$-¶Ã q$_R XÂ b?g¾ KFLÍY yts- KFLÍY DBLQ
KFLÍY YÆ§LÝÝ
Múl@ 5
1
3
4
xStýL¼‘
• ?g¾ KFLÍY k1 Ãns q$_R nýÝÝYHM ¥lT b 0 XÂ b1
q$_éC mµkL y¸gß q$_R ný ¥lT nýÝÝ
• ?g¾ ÃLçÂ KFLÍY kxND Xk#L yçn wYM y¸bL_ q$_R
nýÝÝ
• DBLQ KFLÍY k1 y¸bL_ q$_R nýÝÝ
• yKFLÍY ¬HT 0 mçN xYCLMÝÝ
22
mLm© 2.1
1. y¸ktl#TN KFLÍ×C ?g¾ KFLÍY wYM ?g¾ ÃLçn
KFLÍY b¥lT lY¼‘ÝÝ
5 6 3 7
h. l. /. m.
7 6 2 9
2. ?g¾ KFLÍ×C¿ ?g¾ ÃLçn KFLÍY XÂ DBLQ KFLÍYN
Múl@ bmS-T bäÁL¼bMSL xúY¼‘ÝÝ
3. q_lÖ bts-ý MSL lY ytqÆýN KFL bKFLÍY ÉF¼ðÝÝ
xNDN KFLÍY wd l@§ ›YnT KFLÍY mqyR

Múl@ 6
1. q_lÖ yts-#TN DBLQ KFLÍ×C wd ?g¾ ÃLçn# KFLÍ×C

qYR¼¶ÝÝ
1 2 3
h. 3 l. 1 /. 2
2 3 4
2. kz!H b¬C yts-#TN ?g¾ ÃLçn# KFLÍ×C wd DBLQ KFLÍY
qYR¼¶ÝÝ
3 7 5
h. l. /.
2 3 4
mFT/@
1 3 2 +1 7 2 3 1 + 2 5 3 4  2 + 3 11
1. h. 3 = = l. 1 = = /. 2 = =
2 2 2 3 3 3 4 4 4
3 1 7 1 5 1
2. h. =1 l. =2 /. =1
2 2 3 3 4 4
23
yb#DN |‰ 2.1
bb#DN ƒST ƒST bmçN q_lÖ yts-ý _Ãq& §Y ktwÃÃCh#
bí§ mLúCh#N lKFL g*d®ÒCh Gl[#ÝÝ
DBLQ KFLÍY wd ?g¾ ÃLçn KFLÍY lmqyR¿ h =
h½ l½ / ymq$-¶Ã q$_éC yçn# XÂ l < / bçn mLK mçn#N

bMúl@ Gl[#ÝÝ
xÒ KFLÍY
h#lT KFLÍ×C xÒ Âcý y¸Æl#T h#lt$M Xk#L yçn# q$_éCN
y¸wKl# kçn nýÝÝ xÒ KFLÍ×C yxNDN Ñl# ngR tmúúY
KÍY y¸gL[# ÂcýÝÝ
Múl@ 7
6 3
h. XÂ xÒ KFLÍ×C ÂcýÝÝ.
10 5
6 3
=
10 5
1 2
ለ. Slz!H እና xÒ KFLÍ×C xYdl#MÝÝ
2 3
24
1 2 3
/. , XÂ xÒ KFLÍ×C ÂcýÝÝ.
4 8 12
1 13
m. 3 XÂ xÒ KFLÍ×C ÂcýÝÝ
4 4
b=w¬ m¥R
bStqኝ የተሰጡትን ካርዶች
በማዘጋጀት አቻ ክፍልፋችን
ለዩ፡፡
_ND _ND çÂCh# tÅwt$ÝÝ
• µRìcN$ q§Q§Ch# gLBÈCh#
xSqM-#ÝÝ
• ymjm¶Ãý¼ê t=êC
h#lT µRìCN
ÃnúL¼¬núlCÝÝ
• KFLÍ×c$ xÒ kçn#
µRìc$N bmÃZ l@§ µRD
b¥NúT Åw¬ýN Yq_§L¼
Tq_§lCÝÝ 25
• KFLÍ×c$ xÒ µLçn# µRìc$N bmmlS t‰ýN¼êN ll@§ t¥¶

Yl”L¼Tl”lCÝÝ
• Åw¬ý bz!H msrT Yq_LÂ Bz# µRìCN ysbsb t¥¶
ÃšNÍLÝÝ
xStýL¼‘
yxNDN KFLÍY xÒ KFLÍY yMÂg¾ý §:l#N XÂ ¬Ht$N
btmsúY ymq$-¶Ã q$_R b¥B²T nýÝÝYHM ½ n

mq$-¶Ã q$_R nýÝÝ
Múl@ 8
3 5  3 15 7  3 21
h. = = = =
4 5  4 20 7  4 28
7 6  7 42 2  7 14
l. = = = =
3 6  3 18 2  3 6
mLm© 2.2
1. y¸ktl#TN KFLÍ×C wd DBLQ KFLÍY qYR¼¶ÝÝ.
5 12 9 22 16
h. l. /. m. \.
3 5 8 9 7
2. y¸ktl#TN KFLÍ×C wd ?g¾ ÃLçn# KFLÍ×C qYR¼¶ÝÝ.
3 6 2 3 5
h. 2 l. 1 /. 8 m.3 \. 4
5 7 3 4 6
3. kz!H b¬C lts-#T KFLÍ×C xÒ yçn# ƒST ƒST
KFLÍ×C ÉF¼ðÝÝ
2 1 7 2 4
h. l. /. m. \.
3 5 2 7 3
4. q_lÖ yts-#TN xÒ KFLÍ×C bMSL wYM bäÁL xúY¼‘ÝÝ
2 4 1 7 1 6 2 4
h. = l. 3 = /. = m. =
4 8 2 2 2 12 3 6
26
2.2 KFLÍ×CN ¥S§T

b4¾ KFL y/!úB TMHR¬Ch# tmúúY ¬HT Ã§cýN KFLÍ×C
mdmR XÂ mqnS tM‰CኋLÝÝ bz!H R:S SR tmúúY ¬HT
Ã§cýN KFLÍ×C mdmR XÂ mqnSN bKlú mLK ¬Ã§Ch#ÝÝ
XNDh#M ytlÃ† ¬HT Ã§cýN KFLÍ×CN mdmR XÂ mqnSN
T¥‰§Ch#ÝÝ
2.2.1 KFLÍ×CN mdmR XÂ mqnS

h. tmúúY ¬HT Ã§cýN KFLÍ×CN mdmR
TGb‰ 2.2
1. y¸ktl#TN KFLÍ×C dMR¼¶ÝÝ
3 1 2 4 3 1 7 5 5 6
h. + l. + /. + m. + \. +
4 4 5 5 3 3 9 9 13 13
2. y¸ktl#TN KFLÍ×C qNS¼¹!ÝÝ
3 1 4 1 3 1 7 5 7 3
h. − l. − /. − m. − \. −
4 4 5 5 3 3 9 9 8 8
xs¬ýL¼Y
tmúúY ¬HT Ã§cýN KFLÍ×C SNdMR xNÇN ¬HT BÒ
bmýsD §:§cýN mdmR YçÂLÝÝ YHM l¥ÂcýM XÂ
KFLÍ×C¿ XÂ Slz!H YçÂLÝÝ
Múl@ 9
2 1
+ = _________
5 5
27
mFT/@
l. ytlÃ† ¬HT Ã§cýN KFLÍ×C mdmR

Múl@ 10
3 1 4 3 3 1
h. + = _______ l. + = _____ /. + = ______
4 2 5 2 5 3
mFT/@
3 1
h. +
4 2
1
YHN DMR lmdmR ¬Ht$ 4 çñ l xÒ yçn KFLÍY fLgN
2
1
b ï¬ XNtµlNÝÝ
2
1 2
YHM = YçÂLÝÝ
2 4
3 1 3 2 5
+ = + =
4 2 4 4 4
4 3
l. + = _____
5 2
YHNN DMR lmkwN h#lt$N td¥¶ãC wd tmúúY ¬HT
Ã§cý xÒ KFLÍ×C XNqY‰lNÝÝ
8
= =
10
28
15
= =
10
4 3 8 15 23
Slz!H + = + =
5 2 10 10 10
3 1
/. + = ______
5 3
YHNN DMR lmkwN h#lt$N td¥¶ãC wd tmúúY ¬HT

Ã§cý xÒ KFLÍ×C XNqY‰lNÝÝ
3 9 1 5
= XÂ =
5 15 3 15
3 1 9 5 9 + 5 14
Slz!H + = + = =
5 3 15 15 15 15
mLm© 2.3
y¸ktl#TN KFLÍ×C dMR¼¶ÝÝ

7 1 4 5 8 1 5 2
h. + l. + /. + m. +
9 2 5 4 14 6 6 3
2 1 3 9 11 4 8 12
\. + r. + s. + ¹. +
5 4 10 4 13 3 15 5
/.tmúúY ¬HT Ã§cýN KFLÍ×C mqnS

tmúúY ¬HT Ã§cýN KFLÍ×C SNqNS xNÇN ¬HT BÒ
bmýsD kmjm¶Ãý §:L h#lt¾ýN §:L bmqnS YçÂLÝÝ
Múl@ 11
3 1
h − =________
5 5
7 5 2
l. − = _____
8 8 8
29
mFT/@
m. ytlÃ† ¬HT Ã§cýN KFLÍ×CN mqnS

Múl@ 12
y¸ktl#TN xS§¼‘ÝÝ
7 1 5 4
h. − l. −
4 2 3 5
mFT/@
7 1
h. − = _____
4 2
YHNN l¥S§T lts-#T KFLÍ×C tmúúY ¬HT Ã§cýN xÒ
KFLÍ×C mflG ÃSfLULÝÝ YHM½
1 1 2 2
= =
2 2 2 4
7 1 7 2 7−2 5
Slz!H − = − = =
4 2 4 4 4 4
5 4
l. − = ______
3 5
mjm¶Ã wd xÒ tmúúY ¬HT wd x§cý KFLÍ×C mqyRÝÝ
5 5  5 25
= =
3 5  3 15
30
4 4  3 12
= =
5 5  3 15
5 4 25 12 13
Slz!H − = − =
3 5 15 15 15
mLm© 2.4
1. kz!H b¬C yts-#TN KFLÍ×C qNS¼¹!ÝÝ
3 1 5 1 5 4 6 5
h. − l. − /. − መ. −
4 4 4 2 5 7 7 6
13 2 9 3 8 3
ሠ. − ረ.. − ሰ. − ¹.
5 6 4 8 8 5
2. bMSL bm-qM q_lÖ yl#TN KFLÍ×CN qNS¼¹!ÝÝ
2 1 1 1 2 1
h. − l. − /. −
3 3 2 3 3 2
xStýL¼Y:
h½l½/ XÂ m mq$-¶Ã q$_éC kçn#
i.
ii.
Múl@ 13
3 2 (3  5) + (4  2) 15 + 8 23
i. + = = =
4 5 45 20 20
4 1 (4  2) − (5  1) 8 − 5 3
ii. − = = =
5 2 5 2 10 10
31
2.2.2 KFLÍ×CN ¥B²T XÂ ¥µfL

qdM Æl#T KFlÖC y/!úB TMHRT ýS_ ¥B²T ¥lT
dUGä mdmR mçn#NÂ ¥µfL ¥lT dUGä mqnS mçn#N
tM‰C`LÝÝ bz!H R:S SR KFLÍ×CN ¥B²T XÂ ¥µfLN
T¥‰lCh#ÝÝ
h. KFLÍ×CN ¥Æ²T
TGb‰ 2.3
1.q_lÖ yts-#TN xÆ²¼¢E ÝÝ
1 1 3
h. 3 × 5 l. 4 × /. 
2 2 4
2. y 5 × 2 XÂ 2 × 5 L†nT bMúl@ gl}¼ÀÝÝ
Múl@ 14
1 1 1 1+1 2
h. 2 × = + = =
3 3 3 3 3
YHM b¸ktlý Múl@ mGl} YÒlLÝÝ
1 1
XStE  2 yq$_R =rR bm-qM k 2 × UR ÃlýN L†nT
3 3
2
xúY¼‘ÝÝ l. 3 × yq$_R =rRN bm-qM TKKl¾ýN mLS
5
S_¼ÀÝÝ
32
xStýL¼‘
i. KFLÍYN bmq$-¶Ã q$_R SÂÆ² §:l#N bts-ý q$_R b¥B²T
¬Ht$N XNÄl mýsD YçÂLÝÝ
ii. h½ l½ / XÂ m mq$-¶Ã q$_éC kçn#¿
Múl@ 15
1 1
.  xS§¼l!ÝÝ
3 2
mFTÿ
xNDN ÊKtNGL h#lT Xk#L ï¬ wd ¯N KfL¼‘ÝÝ xNÇN KÍY
x_q$R¼¶ÝÝ bmq-L q$Lq$L 3 Xk#L ï¬ KfL¼‘ÝÝ kƒSt$ KÍ×C
xNÇN bl@§ qlM qÆ¼b!ÝÝ µl#T KÍ×C ýS_ h#lT g!z@ ytqÆý
xND KÍY BÒ nýÝÝ ÊK¬NGl# bx-”§Y 6 Xk#L ï¬ãC
tkÍl*LÝÝ
1 1 1
Slz!H  = YçÂLÝÝ
3 2 6
mLm© 2.5
1. y¸ktl#TN KFL×C MSL wYM äÁL bm-qM xS§¼‘!ÝÝ

1 3 2 5 2 4
h.  l.  /. 
2 4 5 7 3 5
33
2. y¸ktl#TN xB²¼¢E ÝÝ
2 1 2 14 2 9 1
h.  l.  /.  m. 3
5 4 7 6 9 4 4
3 1 6 3 3 4 4
\.  r.  s.  ¹. 2 
7 5 11 8 4 5 5
l.KFLÍ×CN ¥µfL
ÆlûT KFlÖC TMHRT ¥µfL ¥lT dUGä mqnS mçn#N
tMHr¦L¼šLÝÝ
Múl@ 16
12 ÷3 =_______
mFT/@
kz!H b¬C btmlktW sN-r™ msrT 3N dUGmN z@é XSkMÂኝ
መቀነስ nWÝÝ
1ኛ 2ኛ 3ኛ 4ኛ
12 – 3 = 9 9–3=6 6–3=3 3–3=0
YHM 3 q$_R 4 g!z@ tdUGä s!qnS z@é YçÂLÝÝ

12 ÷ 3 = 4 YçÂLÝÝ
YHM ¥lT b 12 ýS_ x‰T ƒSèC mñ‰cýN ÃúyÂLÝÝ
Múl@ 17
1
3÷ = ____
2
mFT/@
1 1 1 1 1 1
3− − − − − − =0
2 2 2 2 2 2
34
1
YHM SDST g!z@ tdUGä k 3 s!qnS z@é Ys-ÂLÝÝ
2
1
Slz!H 3 ÷ =6
2
1 1
XNDh#M 3 ÷ ¥lT b 3 ýs_ SNT xl ¥lT nýÝÝ
2 2
bäÁL wYM bMSL SÂúY 3 Ñl# yçnN ngR XÃNÄNÇN Xk#L
h#lT ï¬ãC ¥kÍfL nýÝÝ
1
bx-”§Y SDST ÃúyÂLÝÝ
2
Múl@ 18
2
4÷ xS§¼‘ÝÝ
3
mFT/@
x‰T Xk#L yçn# Ñl# ÊK¬NGlÖC XÃNÄNÄÒý 3 Xk#L ï¬
bmKfL h#lT h#lt$N KÍ×C ytlÃ† qlM mqÆTÝÝ bx-”§Y
2
x‰t$M ÊK¬NGlÖC ýS_ SDST xlÝÝ
3
2 3 4  3 12
Slz!H 4 ÷ = 6½YHM 4 × = = =6
3 2 2 2
35
xStýL¼‘
h½l½ /½XÂ m mq$-¶Ã q$_éC kçn# YçÂLÝÝ.
Múl@ 19
2 1 2 3 6
 =  =
7 3 7 1 7
mLm© 2.6
1. y¸ktl#TN Sl@èC bMSL bm-qM xS§¼‘ÝÝ

2 3 1 2 2 1
h. 2  l.  /. 1  m. 
5 4 4 3 3 3
2. y¸ktl#TN xµFL¼‘ÝÝ
1 3 2 5 2 1
h. 3 l.  /.  m. 3 ÷
3 2 3 6 3 4
2 3 13 26 5 15 3
\.  r.  s.  ¹. 3
3 4 6 3 12 24 4
yM:‰F 2 ¥-”lÃ
• KFLÍY yxND Ñl# ngR KÍY nýÝÝ
• KFLÍY b mLK YÚÍLÝÝ
• b ýS_ h §:L XÂ l ¬HT YÆlLÝÝ
• KFLÍ×C b§:§cý XÂ b¬H¬cý §Y bmmR÷Z bƒST
Ykf§l#ÝÝ
• b ýS_ h < l kçn ?g¾ ÃLçn KFLÍY YÆ§LÝÝ
• b h ýS_ l < / kçn½ h DBLQ KFLÍY YÆlLÝÝ
• ?g¾ ÃLçn KFLÍY wd DBLQ KFLÍY Yqy‰LÝÝ

• DBLQ KFLÍY wd ?g¾ ÃLçn KFLÍY Yqy‰LÝÝ
36
h½ l ½ / XÂ m mq$-¶Ã q$_éC kçn#¿
➢
yKlú mLm©
1. y¸ktl#T ?g¾ KFLÍY wYM ?g¾ ÃLçn KFLÍY b¥lT
lY¼‘ÝÝ
4 2 3 8
h. l. /. m.
3 3 3 11
2. q_lÖ Ãl#TN KFLÍ×C wd DBLQ KFLÍY qYR¼¶ÝÝ
9 23 9 22 33
h. ለ. ሐ. m. ሠ.
7 5 4 19 6
3. yts-#TN DBLQ KFLÍ×C wd ?g¾ ÃLçÂ KFLÍY
qYR¼¶ÝÝ
3 6 1 3 9
h. 1 l. 3 ሐ. 7 m.2 ሠ. 5
4 8 3 5 11
4. q_lÖ yl#TN KFLÍ×C dMR¼¶ÝÝ
2 1 3 5 5 4 7 5
h. + ለ. + ሐ. + m. +
3 2 4 3 5 7 4 6
5. y¸ktl#TN KFLÍ×C qNS¼¹!ÝÝ
3 1 5 1 5 4 6 5
h. − ለ. − ሐ. − m. −
4 4 4 2 5 7 7 6
37
6. bäÁL bm-qM q_lÖ Ãl#TN KFLÍ×C dMR¼¶ÝÝ.

2 1 1 1 1 2 2 1
h. + l. + /. + m. +
3 3 4 2 3 3 5 2
7. bMSL bm-qM q_lÖ Ãl#TN KFLÍ×C qNS¼¹!ÝÝ.
2 1 1 1 1 2 2 1
h. − l. − /. 2 − m. −
3 3 2 3 3 3 3 2
8. y¸ktl#TN KFLÍ×C bäÁL bm-qM xS§¼‘ÝÝ
1 3 2 5 2 4
h.  l.  /. 
2 4 5 7 3 5
9. y¸ktl#TN KFLÍ×C xB²¼¢E ፡፡
2 1 2 14 2 9 1
h.  l.  /.  m. ×3
5 4 7 6 9 4 4
3 1 6 3 3 4 4
\.  r.  s.  ¹. 2 ×
7 5 11 8 4 5 5
10. q_lÖ yl#TN xµFL¼‘ÝÝ
1 3 2 5 2 1
h. 3 ÷ l.  /.  m. 3 ÷
3 2 3 6 3 4
2 3 13 26 5 15 3
\.  r.  s.  ¹. ÷3
3 4 6 3 12 24 4
11. w¼é g#dt$ Y² gbÃ kÿdCý 3500 BR ýS_ bh#lT xNSt¾ý
LBs*N g²CÝÝ XNDh#M bh#lT bh#lT sbt¾ lLj* LBS BTg²
XÂ bq¶ý yb@T :” BTg²¿
h. bx-q§Y LBS yg²CbT BR SNT ný)
l. yb@T :” yg²Ch# bSNT BR ný)
38

• yxSr¾ XÂ ymè¾ {Ns /úB ¬ý”lH¼qEÃl>ÝÝ
• bq$_R mSmR §Y xSR×ëCN ¬mlK¬lH¼cE Ãl>ÝÝ
• ?g¾ KFLÍ×CN kxSR×ëCN UR ¬wdD‰lH¼RÃl>ÝÝ
• bx‰t$ msr¬êE y/!úB Sl@èC xSR×ëCN ¬s§lH¼Ãl>ÝÝ
mGb!Ã
b?YwT n#éxCN ýS_ BR XÂ úNtE MN lmGl{ xSR×ëCN

XN-q¥lNÝÝ
lMúl@Ý 25 BRN XÂ 50 œNtE MN bxSR×> s!ÉF 25.50 YçÂLÝÝ

Slz!H bz!H M:‰F yMT¥rW¼¶ý kGL ?YwTH¼> UR ytyÃ²
Slçn bdNB mk¬tL Y-bQB¦L¼šLÝÝ bM:‰F 2 sl KFLÍY
›YnèC XÂ KFLÍ×CN ¥S§T tMr¦L¼šLÝÝ bz!H M:‰F SR Sl
x|R×ëC XÂ x|R×ëC Sl@T T¥‰lH¼>ÝÝ
39
3.1 yx|r¾ XÂ ymè¾ Klú

b4¾ KFL y/!úB TMHRT bKFLÍ×C XÂ x|R×ëC R:S Sl
x|r¾ XÂ mè¾ tMr¦L¼šLÝÝ bz!H R:S SR Sl x|r¾ XÂ
mè¾ ytlÃ† Múl@ãCN b¥NúT XýqTHN¼>N ¬-ÂK‰lH¼>ÝÝ
TGb‰ 3.1
¬H¬cý 10 yçn# ytwsn# KFLÍ×CN ÚF¼ðÝÝ Xnz!HN KFLÍ×C
äÁL xúY¼‘ÝÝ
1. b mLK y¸ÚF KFLÍY ýS_ l MNN ÃmlK¬L)
2. xNDN µÊ Xk#L 10 ï¬ Kfl#TÝÝ

h. xNÇN KÍY bKFLÍY Gl[#ÝÝ
l. xNÇN KÍY bxSR×> Gl[#ÝÝ
3. xNDN µÊ Xk#L 100 ï¬ Kfl#TÝÝ
h. xNÇN KÍY bKFLÍY Gl[#ÝÝ
l. xNÇN KÍY bmè¾ Gl[#ÝÝ
TRg*» 3.1
XSR×> bq$_R b@T êU XÂ bxSR×> n_B bm-qM yxNDN Ñl#
ngR KÍY y¸gL{ q$_R nýÝÝ
Múl@ 1
h. KFLÍYN XÂ xSR×>N bm-qM 85 úNtE MN Gl{¼ÀÝÝ
mFT/@
xND BR 100 úNtEM Slçn xNDN ÊK¬NGL Xk#L mè ï¬
XNkF§lNÝÝ
40
85
bKFLÍY s!çN¿ bxSR×>M dGä 0.85 YçÂLÝÝ YHM¿ z@é
100
n_B SMNT xMST tBlÖ YnbÆLÝÝ.
l. 13826.59 bq$_R b@T \N-r™ s!ÚF XNd¸ktlý YçÂLÝÝ
/. 3.56 tzRZé XNd¸ktlý YçÂLÝÝ
mLm© 3.1
1. bz!H q$_R 26517.93 §Y በመመስረት y¸ktl#TN _Ãq&ãC
mLS¼¹!ÝÝ
h. 6 y¸gßW byT¾ý yq$_R b@T ný?
l. 2 y¸gßW byT¾ý yq$_R@T ný?
41
/. 5 y¸gßW byT¾ý yq$_R b@T ný?

m. 3 y¸gßW byT¾ý yq$_R b@T ný
\. 9 y¸gßW byT¾ý yq$_R b@T ný ?
r. 1 y¸gßW byT¾ý yq$_R b@T ný
2. q_lÖ bts-#T q$_éC ýS_ 5 byT¾ý yq$_R b@T ýS_
Yg¾L)
h. 205.67 l. 123.45 /. 3.05 m. 69.54
3. kz!H b¬C §l#T äÁlÖC ytqÆýN KFL bKFLÍY XÂ
bxSR×> Gl}¼ÀÝÝ
4. y¸ktl#TN yxSR×> q$_éC bq$_R b@¬cý Gl{¼ÀÝÝ

h. 570.36 l. 7392.40 /. 3 06.08 m. 850.75
3.2 xSR×>N bq$ _ R mSmR §Y ¥úyT

mGb!Ã
Ælfý R:S SR yxSR×>N MNnT XÂ xSR×>N bäÁL ¥úyTN
tMr¦L¼šLÝÝ bz!H R:S SR xSR×>N bq$_R mSmR §Y ¥úyTN
Múl@ 2
bq$_R mSmR §Y 0.5 xúY¼‘ÝÝ
42
mFT/@
• yq$_R mSmR b 0 XÂ 1 mµkL ÃlýN Xk#L xSR ï¬
KÍL¼‘ÝÝ
• 0.5 b 0 XÂ 1 mµkL Yg¾LÝÝ
wYM
TGb‰ 3.2
1. yq$_R mSmR bmúL b 0 XÂ b 1 mµkL ÃlýN 10 Xk#L
ï¬ KfL¼‘ÝÝ bmq-L 0.7½ 0.3½ 0.9 mSm„ §Y xúY¼‘ÝÝ
2. yq$_R mSmR bmúL bÑl# q$_éC mµµL ÃlýN 10 Xk#L
ï¬ KfL¼‘ÝÝ bmq-LM 1.2½ 2.3½ 4.2 XÂ 1.7 N bmSm„ §Y
xúY¼‘ÝÝ
mLm© 3.2
1. bxND yq$_R mSmR §Y 0.25½ 0.5 XÂ 0.75 xúY¼‘ÝÝ

2. k¸ktlý yq$_R mSmR §Y y h¿l¿/ XÂ ymN êU ÚF¼ðÝÝ
3. bq$_R mSmR §Y 1.7N xúY¼‘ÝÝ
43
3.3 xSR×>N mdmR XÂ mqnS

mGb!Ã
ÆlûT r:S SR Sl xSR×> XÂ xSR×>N bq$_R mSmR §Y
¥úyTN tMr¦L¼šLÝÝ bz!H N;#S R:S SR dGä xSR×>N mdmR
XÂ mqnS T¥‰lH¼¶Ãl>ÝÝ
TGb‰3.3
1. t¥¶ ¦êE 50 BR Y² wd s#Q ÿdC ÝÝ b14 BR XÂ 25 úNtE M
XSKb!Rè g²CÝÝ b32 BR XÂ 50 úNtE M dBtR BTg² bx-
”§Y lXSKb!Rè XÂ ldBtR MN ÃHL BR xwÈC) SNT BR
bXj* Yq‰L)
2. xè g#d¬ l4 Líc$ 25 BR Xk#L xµflÝÝ SNT SNT BR
YdRúcêL)
3.3.1 xSR×ëCN mdmR

h. xSR×>N Ãl xlኝታ mdmR
Múl@ 3
1.5 + 0.29 xS§¼‘ÝÝ
mFT/@
44
xSR×>N lmdmR¿
• xSR×>N q$Lq$L yxSR×>N n_BN -Bö mÚFÝÝ
• Ñl# q$_éCN dMR¼¶ÝÝ
• yxSR×> n_BN bTKkl¾ý ï¬ §Y xSqM_¼ÀÝÝ
Múl@ 4 h. 0.34 + 2.53 l. 5.2 + 1.56 /. 0.124 + 5.023
mFT/@
h. 0.34 l. 5.20 /. 0.124
+2.53 + 1.56 + 5.023
2.87 6.76 5.147
mLm© 3.3
1. y¸ktl#TN xSR×ëC dMR¼¶ÝÝ
h. 0.23 + 0.74 l. 2.25 + 0.74 /. 0.06+ 1.12 ሰ.3.25 + 1.24

m. 1.234 + 4.03 \. 7.35 + 1.53 r.1.67 + 0.32 ሸ.0.85 +1.14
2. y¸ktl#TN äÁL bm-qM dMR¼¶ÝÝ
h. 1.3 + 0.2 l. 2.45 + 0.32 /. 1.51 + 0.4 m. 2.15 + 1.31
l. xSR×ëCN bxlኝ¬ mdmRÝÝ
Múl@ 5
ሀ. 1.15 + 0.57 = _____ ለ. 0. 25 + 0.46 = ____
mFT/@
45
Múl@ 6
ሀ. 4.34 ለ. 6.40 /. 7.725
+ 2.58 + 1.96 + 5.093
6.92 8.36 12.818
mLm© 3.4
1. y¸ktl#TN xSR×ëCN bxlኝታ dMR¼¶ÝÝ
h. 0.27 + 0.74 l. 2.35 + 0.76 /. 0.16 + 3.15
m. 1.234 + 4.83 \. 7.35 + 1ta. 58 r. 1.77 + 0.34
s. 3.75 + 1. 46 ¹. 0.85 + 1.24
2. y¸ktl#TN äÁL bm-qM dMR¼¶ÝÝ
h. 1.5 + 0.8 l. 2.65 + 0.35 /. 1.7 + 0.5 m. 0.15 + 1.87
3.3.2 xSR×ëCN mqnS
h. xSR×ëCN Ãl BDR mqnS
Múl@ 7
h. 1.46 0. 34 = ____
• äÁLN bm-qM mqnS
• q$lq$L bmÚF qNS

1.46
0.34
1.12
l. 2.85 1. 23 = 1.62
46
• äÁlÖCN bm-qM mqNS
• q$Lq$L bmÚF qNS

2.85
1.23
1.62
mLm© 3.5
1. y¸ktl#TN xsR×ëC ÃlBDR qNS¼¹!ÝÝ

h 3.45 0.22 l. 2.46 0.34 /. 3.71 0.41 m. 4.35 2.22
2. y¸ktl#TN xsR×ëC äÁL bm-qM qNS¼¹!ÝÝ
h. 2.46 1.32 l. 2.86 1.5 /. 2.75 1.52
l.xSR×ëCN bBDR mqnS
Múl@ 8
0.33 0.25 = ____

• äÁLN bm-qM mqnS
47
• q$Lq$L bmÚF qNS

0.33
0.25
0.08
mLm© 3.6
y¸ktl#TN xSR×ëC qNS¼¹!ÝÝ
h. 4.45 0.37 l. 2.36 0.27 /. 2.75 1.46 m. 0.35 0.29
3.4 x|R×>N ¥Æ²TÂ ¥µfL

3.4. 1 x|R×>N ¥Æ²T
¥Æ²T dUGä mdmR mçn#N xS¬ýS¼¹!ÝÝ y¸ktlýN TGb‰
bb#DN S„ÝÝ
TGb‰ 3.4
Y¸ktl#TN xÆz#::
h. 3 × 0.25 l. 5 × 0.3 /. 4 × 2.3 m. 6 × 0. 37
\. 0.56 10 r. 3.274 × 100 s. 1.23 × 1000 ¹. 23.07 × 10
Múl@ 9
y¸ktl#TN xS§¼‘ÝÝ
h 2 × 0.3 l. 10 × 0.52 /. 0.8 × 0.4 m. 3.56 × 2.15
mFT/@
h. 2 × 0.3 = 0.3 + 0.3 = 0.6
wYM
3 23 6
2 × 0.3 = 2 × = = = 0.6
10 10 10
48
52
l. 10 × 0.52 = 10 ×
100
520
=
100
= 5.2
8 4 8 4 32
/. 0.8 × 0.4 =  = = = 0.32
10 10 10  10 100
356 215 356  215 76540

መ. 3.56 × 2.15 =  = = = 7.654
100 100 100  100 10,000
mLm© 3.7
y¸ktl#TN xÆ²¼¢EÝÝ
h. 2 × 3.6 l. 2.56 × 5 /. 2.67 × 1.24 m. 26. 872 × 3.62
\. 6.35 × 9 r. 0.41 × 4.19 s. 2.5 × 3.25 ¹. 23.78 × 100
3.4.2. x|R×>N ¥µfL
¥µfL y¥Æ²T tglBõ> nýÝÝ
x|R×>N l¥µfL¿
(x|R×> q$_R wd KFLÍY mqyRÝÝ
(bmq-L tµÍYN bxµÍY GLÆ+ ¥Æ²TÝÝ
49
Múl@ 10
2.4 ÷ 1.2 = ____
mFT/@
24 12
2.4 ÷ 1.2 N l¥S§T mjm¶Ã wd  mLK mqyRÝÝ
10 10
24 10
bmq-LM  ¥S§T
10 12
24 10
Slz!H 2.4 1.2 =  = 2 YçÂLÝÝ
10 12
mLm© 3.8
y¸ktl#TN x|R×ëC xµFL¼‘ÝÝ
h. 3.6 ÷ 2.4 l. 4.28 ÷ 1.6 /. 0.65 ÷1.3
m. 0.326 ÷ 0.25 \. 2.38 ÷ 0.4 r. 27.09 ÷ 0.09
s. 5.25 ÷ 0.6 ¹. 7.08 ÷ 1.2
3.5 KFLÍ×CN XÂ x|R×>N kxNÇ wd xNÇ mqyR

3.5.1 KFLÍ×CN wd x|R×> mqyR
Múl@ 11
1 3 50
h. = 0.25 l. = 0.75 /. = 0.5
4 4 100
xStýL¼‘
KFLÍYN wd x|R×> lmqyR §:l#N l¬Ht$ ¥µfL nWÝÝ
50
mLm© 3.9
1. y¸ktl#TN KFLÍ×C wd x|R×> qYR¼¶ÝÝ

45 43 5 3 7
h. l. /. m. \.
100 10 4 16 5
2. q_lÖ Ælý \N-r™ yts-#TN KFLÍ×C wd x|R×>
qYR¼¶ÝÝ
KFLÍY 2 1 13 3 15 5
5 10 8 5 4 8
x|R×>
3.5.2 x|R×>N wd KFLÍY mqyR

TGb‰ 3.5
y¸ktl#TN x|R×> wd KFLÍY qyR¼¶ÝÝ
h. 0.3 l. 0.5 /. 0.25 m. 0.1 r. 0.01
Múl@ 12
h. 0.6 l. 2.45 /. 0.006 m. 3.02 \. 13. 85
mFT/@
6 3 245 49
h. 0.6 = = l. 2.45 = =
10 5 100 20
6 3 302 151
/. 0.006 = = m. 3.02 = =
1000 500 100 50
1385 277
\. 13.85 = =
100 20
51
mLm© 3.10
1. y¸ktl#TN x|R×> wd KFLÍY qYR¼¶ÝÝ

h. 0.2 l. 3.4 /. 0.076 m. 5.01
\. 22. 65 r. 25.25 s. 8.204 ¹. 6.06
2. y¸ktl#TN x|R×> äÁL bm-”M bKFLÍY Gl}¼ÀÝÝ
h. 0.8 l. 1.4 /. 1.56
የM:‰F 3 ¥-”lÃ
• X|R×> bq$_R b@T êU XÂ bx|R×> n_B bm-qM yxNDN
Ñl# ngR KÍY y¸gL} q$_R nýÝÝ
• xND Ñl# ngR b10 Xk#L ï¬ ktkfl¿ XÃNdNÇ KÍY xND
x|r¾ YÆ§LÝÝ
= 0.1
• xND Ñl# ngR b100 Xk#L ï¬ ktkfl XÃNÄNÇ KÍY xND

mè¾ YÆ§LÝÝ
YHNNM XNd¸ktlý ¥úyT YÒ§LÝÝ
52
• X|R×>N kmdmR XÂ kmqnS bðT kx|R×> n_B bí§

Ãl#TN yÄ!©!èC B²T Xk#L ¥DrG ÃSfLULÝÝ
lMúl@ 0.7 + 2.69 kmdm‰CN bFT 0.7N wd 0.70 bmqyR

yÄ!©!èCN yq$_R b@èÒcýN bm-bQ kqኝ wd G‰ Xydm„
mÿD nýÝÝ
✓ x|R×>N l¥B²T yxB™ãc$N Ä!©!èC kxb²N bí§

XÃNDNÇN xB¢E kx|R×> n_B bí§ Ãl#TN Ä!©!èC
B²T bmq$-R Ægßný m-N yBz@t$N D©!èC kqኝ wd
G‰ bmq$-R x|R×>N n_B ¥Sqm_ nýÝÝ
✓ x|R×>N wd KFLÍY bmqyR §:LN k§:L¿¬HTN k¬HT
UR b¥B²T YçÂLÝÝ
✓ KFLÍ†N wd x|R×>N lmqyR §:LN kl¬HT ¥µfL
nýÝÝ
53
yKlú mLm©
1. q_lÖ bts-#T q$_éC ýS_ 4 y¸gßW byT¾ý yq$_R b@T
ýS_ ný)
h.245.67 l. 123.45 /. 4.05 m. 69.54
2. y¸ktl#TN x|R×> wd KFLÍY qyR¼¶ÝÝ
h. 0.3 l. 2.14 /. 0.507 m. 5.03
3. q_lÖ yts-#TN x|R×ëC bäÁL µúü¼> bí§ bKFLÍY
Gl}¼ÀÝÝ
h. 0.16 l. 1.90 /. 1.5 m. 1.25
4. y¸ktl#TN x|R×ëCN dMR¼¶ÝÝ
h. 0.44 + 2.34 l. 4.89 + 1.11 /. 345,6 + 6.543
5. y¸ktl#TN x|R×ëCN qNS¼¹!ÝÝ.
h. 4.04 − 2.24 l. 4.43 − 1.11 /. 345.6 − 0.12
6 y¸ktl#TN x|R×> xÆ²¼¢EÝÝ
h. 3.5 × 2 l. 10 × 2.35 /. 0.25 × 1.25
7. y¸ktl#TN x|R×ëC xµFL¼‘ÝÝ

h 3.6 ÷ 1.2 l. 5.504 ÷ 2.56 /. 5.655 ÷ 1.3
54
ym¥R W-@èC Ý kz!H M:‰F TMHRT £dT እና bí§½

▪ ymè¾N }Nú /úB ¬”lH¼>ÝÝ
▪ KFLÍ×CN wd mè¾ TqY‰lH¼>ÝÝ
▪ mè¾N wd KFLÍY TqY‰lH¼>ÝÝ
▪ kmè¾ UR ytyyz#TN yq§T ±éBl@äCN ¬s§lH¼>ÝÝ
mGb!Ã
mè¾ y¸lý ”L by:lt$ úTs¥¼¸ xLqrHM¼¹!M ÝÝ lMúl@
yb#Â êU hMú bmè wrd s!ÆL sMtH¼> l!çN YC§LÝÝ
4.1 yÑl# KÍYN XNd mè¾
TGb‰ 4.1
1. mè¾ ¥lT MN ¥lT ný)
2. xND BR SNT úNtEäCN YY²L)
3. xND KFl zmN SNT ›mT ný)
TRg*» 4.1
mè¾ ¥lT kmè ytwsn XJ¼KFL¼ ¥lT ný ÝÝ bMLKT s!gl}
1
"%" nýÝÝ bl@§ bk#L % = YçÂLÝÝ
100
Múl@ 30 bmè s!ÚF 30% YçÂLÝÝ YHM ¥lT kmè 30 XJ
¥lT nýÝÝ
55
Múl@ 1
Xk#L mè ï¬ tkÍFlÖ ytlÃ† qläCN ytqÆ µÊãC b¸ktlý
mLK bdBtRH¼> §Y b¥zU©T y¸ktl#TN _Ãq&ãCN mLS¼¹!ÝÝ
h. qY qlM ytqb# SNT µÊãC bsN-r™ ýS_ Yñ‰l#)

l. qY qlM ytqb# bmè¾ SNT YçÂl#)
/. bsN-r™ ýS_ b!Å qlM ytqb# SNT µÊãC xl#)
m. b!Å qlM ytqb#T bmè¾ SNT YçÂl#)
mFT/@
h. bsN-r™ ýS_ qY qlM ytqb# 25 µÊãC ÂcýÝÝ

l. bqY qlM ytqb#T µÊãC bmè¾ Sgl} 25% nýÝÝ
/. bsN-r™ ýS_ bb!Å qlM ytqb#T 30 µÊãC Âcý ÝÝ
m. bb!Å qlM ytqb# µÊãC bmè¾ b!gli# 30% YçÂLÝÝ
Múl@ 2
y¸q_lýN sN-r™ yts-HN mè¾ ytlÃy qlM bmqÆT
xúY¼‘ÝÝ
h. 55% l. 27%
56
Múl@ 3
y¸ktl#TN KFLÍ×C bmè¾ Gl{¼ÀÝÝ
48 14
h. l.
100 100
mFT/@
bh#lT ›YnT mNgD mLîÒcýN mS‰T XNC§lNÝÝ
48 1
h. 1¾ mNgD: = 48  = 48%
100 100
48 48
2¾ mNgD: =  100% = 48%
100 100
14 1
l. 1¾ mNgD: = 14  = 14%
100 100
14 14
2¾ mNgD: =  100% = 14%
100 100
Múl@ 4
q_lÖ yl#TN mè¾ãC wd KFLÍY qYRÂ x”LL¼‘ÝÝ
h. 13% l. 50%
mFT/@
1 13
h. 13% = 13  =
100 100
1 50
l. 50% = 50  =
100 100
50 50 1  50 1
ሲቃለል = = YçÂLÝÝ
100 100 2  50 2
50 1
Slz!H, 50% = = YçÂLÝÝ
100 2
57
Múl@ 5
y¸q_lý \N-r™ 135% xrNg*Á qlM bmqÆT yts- nýÝÝ
Múl@ 6
kz!H b¬C Ãl#T mè¾ãC wd KFLÍY qYrH b¥”lL ÉF¼ðÝÝ
h. 150% l. 230% /. 145%
mFT/@
150 3  50 3 230 23  10 23
h. 150% = = = l. 230% = = =
100 2  50 2 100 10  10 10
145 29  5 29
/. 145% = = =
100 20  5 20
Múl@ 7
q_lÖ yts-#TN wd mè¾ qYR¼¶ÝÝ
130 240 4
h. l. /.
200 300 5
mFT/@
lnz!H _Ãq&ãC bh#lT mNgD mLúcýN mS‰T XNC§lNÝÝ
130 130  2 65 1
h. 1¾ mNgD: = = = 65  = 65%
200 200  2 100 100
130 130  130 
2¾ mNgD: =  100% =   100 % = 65%
200 200  200 
58
240 240  3 80 1
l. 1¾ mNgD = = = 80  = 80%
300 300  3 100 100
240 240  240 
2¾ mNgD: =  100% =   100 % = 80%
300 300  300 
4 4  20 80 1
/. 1¾ mNgD: = = = 80  = 80%
መልመጃ4.1
5 5  20 100 100
4 4 4 
2¾ mNgD: =  100% =   100 % = 80%
5 5 5 
mLm© 4.1
1. bµÊ wrqT §Y b100 Xk#L
mLm© 3.10 ï¬ãC ytkÍfl \N-r™
b¸ktlý mLK bdBtRH¼> §Y b¥zUjT q_lÖ yts-#TN
_yq&ãC mLS¼>ÝÝ
h. k\N-r¢$ qlM ÃLtqb#T SNT µÊãC Âcý?

l. k\N-r¢$ qlM ÃLtqb#T µÊãC bmè¾ SNT Âcý?
/. k\N-r¢$ b!Å qlM ytqb#T SNT µÊãC Âcý?
m. k\N-r¢$ b!Å qlM ytqb#T µÊãC bmè¾ SNT Âcý?
\ k\N-r¢$ qY qlM ytqb#T SNT µÊãC Âcý?
r k\N-r¢$ qY qlM ytqb#T µÊãC bmè¾ SNT Âcý?
s. k\N-r¢$ s¥ÃêE qlM ytqb#T SNT µÊãC Âcý?

¹. k\N-r¢$ s¥ÃêE qlM ytqb#T µÊãC bmè¾ SNT
Âcý?
59
2.yts-#TN mè¾ãC wd KFLÍY bmqyR x”LL¼l!ÝÝ

h. 70% l. 79% /. 36%
m. 5% \. 16% r. 145%
3. q_lÖ yts-#TN KFLÍ×C wd mè¾ qYR¼¶ÝÝ
46 38 2
h l. /.
20 19 5
11 136
m. \.
4 50
4. q_lÖ yts-ý ýS_ y -'N êU fLG¼g!ÝÝ
h. l. /. m.
8
5. xND KFL µl# t¥¶ãC ¾ý wNìC kçn#¿ bmè¾ SNT
25
YçÂl#)
6. ¾ý yMD‰CN KFL bý¦ yt¹fn nýÝÝ YH bmè¾ s!gl}
SNT YçÂL) bý¦ ÃLt¹fnW xµL bmè¾ SNT YçÂL)

7. q_lÖ yts-#TN KFLÍ×C bmè¾ qYR¼¶ÝÝ
160 270 3 44
h. l. /. m.
200 300 5 50
4.2 yxNDN ngR B²T mè¾ XNd l@§ ngR B²T

mGl}
mGb!Ã
bz!H R:S SR yxNDN ngR B²T mè¾ XNd l@§ ngR B²T bmÉF
b”§T ±éBl@M yts-#TN mè¾ ¥S§TN T¥‰lH¼>ÝÝ
60
TGb‰ 4.2
bb#DN çÂCý bmwÃyT q_lÖ ያl#TN _Ãq&ãC mLs#ÝÝ
fYú y/!úB ftÂ k20 ýS_ 16 µgß¿fYú Ãg¾ý n_B bmè¾
SNT YçÂL)
Múl@ 8
ÅLt$ y/!úB ftÂ k20 tfTÂ 18 xgßCÝÝ Xs* ÃgßcE ý n_B
bmè¾ SNT YçÂL)
mFT/@
18 18 1800
ÅLt$ ÃgßcE ý bmè¾  100% =  100% = = 90% YçÂLÝÝ
20 20 20
Múl@ 9
xÃNt$ yKFL xl” lmçN twÄD‰ 40 t¥¶ãC m¶È*T¿
ymrÈ*T t¥¶ãC 80% kçn# yKFl# t¥¶ãC B²T SNT Âcý)
mFT/@
yts-W
80% y¸çn#T 40 t¥¶ãC xÃNt$N mMr_
yt-yqW
yKFl# t¥¶ãC B²T
XStE yKFl# t¥¶ãC B²T - XNbLÝÝ bmè¾ xÃNt$N ymr-#T
…… y›rFt ng„N G‰Â qኝ l% b¥µfLÝÝ
…… y›rFt ng„N G‰Â qኝ b - b¥B²TÝÝ
………. y›rFt ng„N G‰Â qኝ l80 b¥µfLÝÝ

Slz!H yKFl# t¥¶ãC B²T 50 ÂcWÝÝ
61
Múl@ 10
1250 t¥¶ãC bxND T¼b@T ýS_ Y¥‰l#ÝÝ knz!H mµkL 750
wNìC b!çn#¿
i. yz!H T¼b@T s@T t¥¶ãC bmè¾ SNT YçÂl#)
ii. yz!H T¼b@T wND t¥¶ãC bmè¾ SNT YçÂl#)
mFT/@
ys@T t¥¶ãC B²T = 1250 – 750 = 500
500
i. የs@T t¥¶ãC bmè¾ =  100%
1250
500
=  100% = 40%
1250
750
ii. ywND t¥¶ãC bmè¾ =  100% = 60%
1250
Múl@ 11
bxND kt¥ l1450 sãC y÷v!D(19 MRm‰ ktdrg§cý ýS_
6% bd¥cý ŠYrS b!gኝÆcý¿bŠYrs# yt-q$T sãC B²T SNT
Âcý)
mFT/@
yts-¿ ydM MRm‰ ytdrg§cý sãC B²T = 1450
ŠYrs# bd¥cý ytgßÆcý sãC B²T = 6%
yt-yqýÝ ŠYrs# bd¥cý ytgßÆcý sãC B²TÝ
XStE ŠYrs# bd¥cý ytgßÆcýN sãC B²T s XNbLÝÝ
ŠYrs# bd¥cý ytgßÆcý sãC B²T bmè¾
6% 1450 = ሰ 100%
6%  1450 = y›rFt ng„N G‰Â qኝ l 100% b¥µfLÝÝ.

ሰ
100%
ሰ = 87 Slz!H ŠYrs# bd¥cý ytgßÆcý sãC B²T 87 ÂcýÝÝ
62
mlm© 4.2
1. xND b@tsB bwR k¸Ãgß#T 10,500 BR ýS_ 65% t$N lMGB
BÃýl#T¿bwR lMGB y¸Ãw-#T wÀ SNT YçÂLÝÝ
2. mMHR gmÄ byw„ 1200 BR lb@T k!‰Y ÃwÈl#ÝÝdä²cý
9600BR b!çN¿lb@T k!‰Y y¸Ãw-#T BR bmè$¾ SNT
YçÂL)
3. kxND T¼b@T t¥¶ãC ýS_ 40% s@èC ÂcýÝÝyT¼b@t$
t¥¶ãC B²T1240 b!çn#¿ywNìC q$_R SNT YçÂL)
4. bxND ykt¥ T¼b@T k¸¥„ t¥¶ãC ýS_ 40%t$ bXG‰cý
tm§Lsý Y¥‰l#ÝÝ bT¼b@t$ y¸¥„T t¥¶ãC B²T 1050
kçn#¿bXG‰cý tm§Lúý y¸¥„T t¥¶ãC SNT Âcý)
5. xND t¥¶ k30 _Ãq&ãC ýS_ 25t$N b!mLS¼BTmLS¿
t¥¶ý¼ê Ãgßý¼cEW ýጤT bmè¾ SNT YçÂL)
4.3. yKFLÍ×C XÂ ymè¾ ZMDÂ

mGb!Ã
bz!H R:S SR yKFLÍ×CÂ ymè¾ ZMDÂ t¥‰lH¼¶Ãl>ÝÝ
KFLÍYN wd mè¾ XNÄ!h#M mè¾N wd KFLÍY mqyRN
TgnzÆlH¼>ÝÝ
TGb‰ 4.3
MSL 4.1 §Y bmmR÷Z q_lÖ yts-#TN _yq&ãC mLS¼>ÝÝ
63
1. bMSL "h" §Y ytqÆý bmè¾ SNT ný?
2. bMSL "l" §Y ytqÆý bmè¾ SNT ný?

3. bMSL "/" §Y ytqÆý bmè¾ SNT ný?
xStýL¼‘
1 1 100
ymè q$_R xND x‰t¾ =  100 = = 25 ¥lT nýÝÝ bz!h#
4 4 4
1  100 
m\rT y 100% xND xrt¾ =  100% =  % = 25% YçÂL
4  4 
¥lT nýÝÝ
Múl@ 12
2
ýN 100% fLG¼g!ÝÝ
5
64
mFT/@
2 2  2  100  200
y 100% =  100% =  % = % = 40% YçÂLÝÝ
5 5  5  5
Múl@ 13
q_lÖ Ælý MSL 4.2 §Y bmmsrT yts-#TN _Ãq&ãC
mLS¼¹!ÝÝ
h. "h" |R µlý KFLÍY UR tmÈÈኝ yçn mè¾ S_¼ÀÝÝ
l. b"-" ï¬ mGÆT y¸ClýN KFLÍY fLG¼g!ÝÝ

/. b"/" |R µl#T KFLÍY UR tmÈÈኝ yçn mè¾ fLG¼g!ÝÝ
m. b"y" ï¬ mGÆT y¸ClýN KFLÍY fLG¼g!ÝÝ
mFT/@
1
h.  100% =12.5%
8
37.5 375 3
l. 37.5% = = =
100 1000 8
5
/.  100% = 62.5%
8
87.5 875 7
m. 87.5% = = =
100 1000 8
65
mLm© 4.3
1. MSL 4.3N bm-qM bFÄlÖC ï¬ Lgb# y¸Cl#TN
KFLÍY XÂ xSR×>N fLg¼g!ÝÝ
2. MSL 4.4 KB b16 Xk#L ï¬ tkFlêLÝÝ bz!H MSL §Y

bmmR÷Z q_lÖ yts-#TN _yq&ãC mLS¼¹!ÝÝ
h. bx‰Ng*Á qlM ytqbýN KFLÍ×C bmè¾ Gl:¼ÀÝÝ

l. b_q$R qlM ytqÆýN KFLÍ×C bmè¾ Gl:¼ÀÝÝ
/. bx‰Ng*Á qlM ytqÆýN KFLÍ×C bmè¾ Gl:¼ÀÝÝ
m. x‰Ng*Á qlM ytqÆýN KFLÍ×C bmè¾ Gl:¼ÀÝÝ
3. q_lÖ yts-#TN KFLÍ×C wd mè¾ qYR¼¶ÝÝ
13 9 15
h. l. /.
20 25 24
66
4.4. mè¾N S‰ §Y ¥êL UR ytÃyz#T y”§T

±éBl@äC mFT/@ mflG
bz!H R:S SR kmè¾ UR ytÃyz#TN ytlÃ† y”§T ±éBl@äC
mFT/@ mflGN yMT¥R¼¶ YçÂLÝÝ
TGb‰ 4.4
q_lÖ ÆlW _Ãq& §Y bb#DN ktwÃÃCh#bT bí§ mLúCh#N
lKFL g*d®ÒCh# xQRb#ÝÝ
è§ xND ©k@T b800 BR g²ÝÝ 15% ¬KS kt=mrbT y©k@t$$ êU
SNT ný)
xS¬ýL¼‘
2. y¥N¾ýM êU bmè¾ b!=MR
x-”§Y êU = ymjm¶Ã êU + ymjm¶Ã êU × ymè¾ +¥¶
YçÂLÝÝ
2. y¥N¾ýM êU bmè¾ b!qNS¿
xÄ!S êU = ymjm¶Ã êU − ymjm¶Ã êU × የmè¾ tqÂ>
YçÂLÝÝ
3. ymè¾ +¥¶ = 100% YçÂLÝÝ
4. ymè¾ tqÂ> = 100% YçÂLÝÝ
Múl@ 14
Xè bÄn@ Mú lmB§T l#ኳNÄ b@T ÿdý G¥> k!lÖ |U xzz#Ý Ý
G¥> k!lÖ |U êU 180 BR nýÝÝ y¬KS +¥¶ 15% b!çN ¿ xè
bÄn@ SNT BR YkF§l#)
mFT/@
ymj¥¶Ã êU =180 BR
¬KS = ymjm¶Ã êU y¬KS mè¾ YçÂLÝÝ
67
15 2700
180 15% 180  = = 27
100 100
x-”§Y êU = ymjm¶Ã êU + ymjm¶Ã êU ymè¾ +¥¶¿
= 180 + 27 = 207 YçÂLÝÝ
Slz!H xè bÄn@ 207 BR YkF§l#ÝÝ
Múl@ 15
bmSkrM wR yxND ©k@T êU 800 BRÝÝ bGNïT wR 1250 BR
kçn +¥Rý bmè¾ SNT ný)
mFT/@
ymjm¶Ã êU 800BR¿ x-”§Y êU 1250 BR
+¥¶ bmè¾ = ?
+¥¶ bmè¾ = 100%
1250 − 800
=  100%
800
450
=  100% = 56.25%
800
Múl@ 16
አቶ ገመቹ በ120,000 BR Æ©J gZè lƒST ›mT kt-qÑT bí§
25% kg²bT êU qNî b!¹_ bSNT BR ¹-# )
mFT/@
ymjm¶Ã êU = 120,000BR
ymè¾ tqÂ> = 25%
xÄ!S êU =?
xÄ!S êU = ymjm¶Ã êU − ymjm¶Ã êU × ymè¾ tqÂ>
YçÂLÝÝ
xÄ!S êU = 120,000BR 120,000BR × 25%
68
25
= 120,000BR − 120,000BR ×
100
120,000BR − 30,000BR
= 90,000 BR YçÂLÝÝ
n-§ wlD
mjm¶Ã yMNbdrý wYM yMÂSqM-ý BR êÂ(ê) YÆ§LÝÝ yêÂ
BR XÂ ywlD DMR _QL(_) YÆ§LÝÝ
_QL(_) = êÂ(ê) + n-§ wlD(w)
_ =ê +w
n-§ wlD bB„ m-NÂ böY¬ý g!z@ §Y Ymsr¬LÝÝ
n-§ wlDN l¥S§T yMN-qmý æRÑ§¿
w= ê M g! (g!=g!z@) YçÂLÝÝ
Múl@ 17
xND xRîxdR 7.5% n-§ wlD b›mT y¸kfL 200,000 BR
kÆNK tbd„ÝÝ bx‰t¾W ›mT kz!H xRîxdR SNT BR wlD
Y-bQb¬L )
mFT/@
ê = 200,000, g! = 4›mT, M = 7.5% w=?
Slz!H, w = ê M g! = 200,000  7.5%  4
7 .5
= 200,000  4 = 60,000
100
Slz!H kx‰T ›mT bí§ y¸kFlý wlD = 60,000 YçÂLÝÝ
69
mLm© 4.4
1. w¼é ïNt$ bwR 250 BR bq$-ÆÂ BDR ¥HbR lh#lT ›mT
kö-bC bí§ byw„ q$-ÆêN wd 360 BR B¬úDG¿ y+¥¶ê
m-N bmè¾ SNT ný)
2. bxND T¼b@T ymjm¶Ã ›mT t¥¶ãC B²T 3500 nb„ÝÝ
bh#lt¾ý ›mT yt¥¶ãc$ B²T wd 4200 =mrÝÝ yt=m„
t¥¶ãC q$_R bmè¾ SNT YçÂl#)
3. xè t$l# yçn ¥>N mG²T flg#ÝÝ yz!H ¥>N êU 3000 BRÂ
¬KS dGä 15% kçn¿
i. ¬Ks# SNT BR ný)
ii. xè t$l# bx-”§Y SNT BR l¥>n# YkF§l#)
4. w¼é g§n@ 15,000 BR 10% n-§ wlD lmKfL tS¥M¬W kÆNK
b!bd„ÝÝ kxMST ›mT bí§ y¸kFl#T n-§ wlD SNT ný)
5. xè Å§ 12,000 BR b7.5% n-§ wlD ÆNK b!ÃSqM-#¿
h. bƒST ›mT SNT wlD Ãg¾l#)
l. kƒST ›mT bí§ xè Å§ SNT BR kz!H ÆNK YñrêL)
70
yM:‰F 4 ¥-”lÃ
• KFLÍY N wd mè¾ lmqyR = % ::
• ¥N¾ýM êU¿bmè¾ +¥¶ µlý¿

xÄ!s# êU = ymjm¶ êU + ymjm¶yý mè¾ êU YçÂLÝÝ
• ¥N¾ýM êU bmè¾ b!qNS¿
xÄ!s# êU= ymjm¶ êU – ymjm¶yý mè¾ êU YçÂLÝÝ
• mjm¶Ã yMNbd‰ý wYM yMNö_Æý BR êÂ (ê)¿ yêÂ BR
XÂ wlD DMR _QL YÆlLÝÝ
_QL (_) = êÂ(ê) + n-l wlD(w)
_ = ê+ w
wlD btbdRnýÂ bBD„ öY¬ YwsÂLÝÝ
n-§ wlD(w) l¥S§T¿
w = ê m g! XN-q¥lNÝÝ
w = n-l wlD(w)
ê= êÂ
M= MÈn@
g! = g!z@
71
yKlú mLm©
1. q_lÖ Ãl#TN mè¾ãC wd t”ll KFLÍY qYR¼¶ÝÝ
h. 86 % l. 242 % /. 0.045 % m. 246%
2. y¸ktl#TN xS§¼‘ÝÝ
h. 25% k 1800 l. 15% k 2400
/. 45% k 396 m. 25% k 140
3. îÊú b40 BR q$Rs#N b!b§Â ¬KS 15% =Mé b!kFL bx-”§Y
SNT BR YkF§L)
4. îÊtE 4000 BR b 8% n-§ wlD BTbdR kh#lT ›mT bí§
SNT ብር n-§ wlD TkF§lC)
5. yxND k!lÖ G‰M Sk*R êU 15 nbRÝÝ kîST ›mT bí§ 22.50
kçn bmè¾ SNT BR Y=M‰L)
6.q_lÖ µl#T ybl- n-§ wlD Ãlý yt$ ný)
h. 15,000 BR l5 ›mT 3% n-§ wlD ÃlýÝÝ.
l. 14,000 BR l 6 ›mT 4% n-§ wlD ÃlýÝÝ
72

• y-lL MSlÖCN SÍT bú»2½ b»2 XÂ bÿK¬R
TsF‰lH¼¶Ãl>ÝÝ
• yngéCN YzT b¸.»3½ bú.»3½ b»3 XÂ bl!TR
TsF‰lH¼¶Ãl>ÝÝ
• ySÍT †n!èCN kxNÇ wd l@§¾W TqY‰lH¼¶Ãl>ÝÝ
• yYzT †n!èCN kxNÇ wd l@§¾W TqY‰lH¼¶Ãl>ÝÝ
mGb!Ã
b4¾ KFL TMHRT WS_ Sl SÍT XÂ YzT tMr¦L¼šLÝÝ bz!H

M:‰FM Sl SFR½ SÍT XÂ YzT b_LqT T¥‰lH¼RÃl>ÝÝ
bz!H M:‰F SR ytB‰„T ›b!Y YzèC kXlT XlT n#é XÂ
wdðT kMT¥rW¼¶W TMHRT UR ytÃÃz# Slçn bdNB
mk¬tL Y-bQB¦L¼šLÝÝ
5.1 µÊ XÂ yµÊ wrqTN bm-qM yg{ SÍTN mSfR
qdM Æl#T KFlÖC y/!úB TMHRT WS_ ytlÃ† y-lL

MSlÖCN tMr¦L¼šLÝÝ bz!H N;#S YzT SR µÊ XÂ wrqTN
bm-qM SÍTN mSfR T¥‰lH¼>ÝÝ
73
TGb‰ 5.1
kz!H b¬C yts-#TN _Ãq&ãC bb#DN twÃ†ÆcWÝÝ

ytS¥¥Ch#bTN mLS lKFL èd®ÒCh# xB‰„ÝÝ
1. ÊK¬NGL y¸çnW MN ›YnT MSL nW)

2. µÊ y¸çnW MN ›YnT MSL nW)
3. yµÊN XÂ yÊK¬NGLN mmúsÃ XÂ mlÃÃ lKFL èd®ÒCh#
Gl[#ÝÝ
4. y/!úB TMHRT dBt‰Ch# Æl µÊ wrqT kçn½ bxNÇ
wrqT g{ lY SNT µÊãC xl#)
Sl µÊ XÂ yÊK¬NGL SÍT mflg!Ã dNB úNgL{ XStE Sl
MNn¬cW XNmLkTÝÝ
• ÊK¬NGL TY† ¯ñc$ Xk#L RZmT Ã§cWÂ yXÃNÄNÇ zê&

SFR 900 yçn ‰llÖG‰M nWÝÝ
• µÊ ÊK¬NGL çñ½ x‰t$M ¯ñc$ Xk#L RZmT Ã§cWÂ

yXÃNÄNÇ zê& SFR 900 yçn nWÝÝ
74
5.2 y-lL MSlÖCN SÍT bú.»2½ b» 2 XÂ

bÿK¬R mSfR
ÆlfW R:S SR Sl ÊK¬NGLÂ µÊ MNnT XÂ yg{ SÍTN bµÊ
wrqT mSfR tMr¦L¼šLÝÝ
bz!H N;#S R:S SR y-lL MSlÖCN SÍT bú.»2½ b»2 XÂ

bÿK¬R mSfRN T¥‰lH¼>ÝÝ
yb#DN |‰ 5.1
y¸ktl#TN _Ãq&ãC bb#DN ktwÃÃCh# bí§ ytS¥¥Ch#bTN

mLS lKFL èd®ÒCh# Gl[#ÝÝ
h. ÆH§êE XÂ zmÂêE yRZmT mlk!ÃãCN zRZ„ÝÝ
l. ¥Sm¶ÃN bm-qM ydBt‰Ch#N RZmT XÂ wRD lk#ÝÝ
/. bµÊ wrqT §Y y¯n# RZmT 3 †n!T yçn µÊ bmS‰T
bxNÄND †n!T kÍFl#TÝÝ bs‰Ch#T µÊ WS_ SNT Æl xND
†n!T µÊãC xl#)
TRè» 5.1
SÍT ytkll SF‰ SFR nWÝÝ YHM yxND -lL SÍT b-ll#
y¬ÃzW ï¬ m-N nWÝÝ
Múl@ 1
1. y¸ktlW (MSL 5.1) yÊK¬NG§êE SF‰ s!çN½ SÍt$M
yÊK¬NGl#N SÍT YçÂLÝÝ
75
2. q_lÖ ÆlW (MSL 5.2) §Y ÃlW ÊK¬NGL hl/m SÍT

yTNN µÊ rs¹q SÍTN 12 g!z@ X_F YçÂLÝÝ yµÊ rs¹q
SÍTN XNd SÍT mSf¶Ã †n!T kwsDN yÊK¬NGL hl/m
SÍT 12 µÊ YçÂLÝÝ
3. kz!H q_lÖ ÃlW µÊ y¯n# RZmT 3 †n!T kçn½ SNT Æl xND

†n!T µÊãC YzêL)
mFT/@
bµÊW WS_ y¬qûTN Æl xND †n!T µÊãCN SNö_R yµÊW

SÍT 9 Æl xND †n!T µÊãC YçÂLÝÝ
76
4. xND RZmt$ 5ú.»½ wRÇ 3ú.» yçn ÊK¬NGL SNT Æl

xND †n!T µÊãCN YY²L)
mFT/@
ÊK¬NGl#N bxNÄND †n!T bmkÍfL½ Æl xND †n!T µÊ

XÂg¾lNÝÝ bz!H ÊK¬NGL WS_ y¬qûT 15 Æl xND †n!T
µÊãC ÂcWÝÝ
xStWL¼Y
Æl xND †n!T µÊ½ y¯n# RZmT xND †n!T yçn µÊ nWÝÝ
Múl@ 2
1. y¯n# RZmT 2ú.» yçnN µÊ SÍT fLG¼g!ÝÝ
k¬C XNdtmlktW½ y¯N RZmt$ 2ú.» bçnW µÊ WS_ 4 Æl

xND ú.» µÊãC Yg¾l#ÝÝ
Slz!H y¯n# RZmT 2 ú.» yçn µÊ SÍt$ 4 Æl xND ú.» µÊãC

YçÂLÝÝ YHM b4ú.»2 mLK l!ÉF YC§LÝÝ
77
2. ytqÆWN µÊ SÍT fLG¼g!ÝÝ
mFT/@
kMSL 5.6 XNdMNrÄW ytqÆW µÊ ¯N RZmT 5ú.» nWÝÝ

btqÆW µÊ WS_ y¯N RZm¬cW 1ú.» yçn# 25 µÊãC xl#ÝÝ
Slz!H ytqÆW µÊ SÍT 25 úNtE »TR µÊ YçÂLÝÝ
Múl@ 3
y¯n# RZmT 4 †n!T yçnN µÊ bSNT µÊãC †n!T mkÍfL

TC§lH¼Ãl>)
mFT/@
YHN µÊ b Æl xND †n!T µÊãC mkÍfL YÒlLÝÝ
78
mLm© 5.1
1. ¯n# 5ú.» yçnN µÊ úL¼‘ÝÝ yµÊWN ¯ñC bxNÄND ú.»
kÍFL¼YÝÝ y¯N RZmt$ 1ú.» yçn SNT µÊãC xl#)
2. y¯N RZmt$ 6 †n!T yçn µÊ b/!úB m¥¶Ã dBt‰Ch# §Y
úl#ÝÝ búlCh#T µÊ WS_ SNT Æl xND †n!T µÊãC xl#)
3. y¯N RZmt$ xND †n!T yçnN µÊ WsD¼©! XÂ y/!úB m¥¶Ã
dBtRHN¼>N >ÍN SfR¼¶ÝÝ SNT µÊ çn)
yPéËKT |‰ 5.1
bxMST xMST çÂCh# q_lÖ bt\-#T _Ãq&ãC l†

ktmµk‰Ch# bኋ§ mLS S-#ÝÝ
1. kµÊ wrqT y¯n# RZmT 6 †n!T yçnN µÊ xzU°ÝÝ
bt=¥¶M y¯n# RZmT 12 †n!T yçn µÊ wrqT xzU°ÝÝ
h. TLq$ µÊ SNT ymjm¶ÃWN µÊ bWS-# YY²L)
l. kz!H Ñk‰ bmnúT SÍT bMN Ysf‰L B§Ch# ¬SÆ§Ch#)
2. y¯n# RZmT s †n!T yçn µÊ bSNT bÆl xND †n!T µÊãC
mkÍfL TC§§Ch#)
3. kz!H Ñk‰ XNdtrÄCh#T½ y¯N RZmt$ s yçn µÊ SÍT sN
bm-qM XNÁT YglÉL)
TRè» 5.2
xND y¯N SÍt$ s †n!T yçn µÊ SÍt$ s2 yÆl xND †n!T µÊãC
nWÝÝ
79
s s2 yÆl xND †n!T µÊ YçÂL)
ySÍT mSf¶Ã †n!T yÆl xND †n!T µÊ nWÝÝ btÅ¥¶M SÍT

bÿK¬R l!sfR YC§LÝÝ SÍTN b S ðdL XNwK§lNÝÝ
Múl@ 4
xND y¯N RZmt$ 5ú.» yçnN µÊ bSNT bÆl xND úNtE »TR
µÊãC mkÍfL TC§lH¼>)
mFT/@
bÆl xND ú.» µÊãC l!kÍfL YC§LÝÝ
Slz!H yµÊW SÍT 25 yÆl xND ú.» µÊãC YçÂLÝÝ
Múl@ 5
xND RZmt$ 4 †n!T XÂ wRÇ 2 †n!T yçn ÊK¬NGL bSNT
bÆl xND †n!T µÊãC LTµÍFl# TC§lCh#)
mFTÿ
ÊK¬NGl# b Æl xND †n!T µÊãC mkÍfL
TC§lCh#ÝÝ
xStWL¼Y
xND RZmt$ R †n!T XÂ wRÇ w yçn ÊK¬NGL SÍt$ R w bl
xND †n!T µÊãC nWÝÝ
80
S R w Æl xND †n!T µÊãC nWÝÝ
Múl@ 6
1. kz!H b¬C yts-WN ÊK¬NG§êE MSL SÍT fLG¼g!ÝÝ
mFT/@
kz!H b§Y ÃlW ÊK¬NGL 30 Æl xND úNtE »TR µÊãC yÃz
nWÝÝ Slz!H yz!H ÊK¬NGL SÍT
S = 3ú.» 10ú.» = 30ú.»2
2. RZmt$ 6 ú.» XÂ wRÇ 4ú.» yçnN ÊK¬NGL SÍT
fLG¼g!ÝÝ
mFT/@
yts-Ý R = 6ú.»½ w = 4ú.»

yÊK¬NGl# SÍT S =R w
S = 6ú.» 4ú.»
S = 24ú.»2
81
mLm© 5.2
1. yTMHRT b@¬Ch#N yXGR ኳS »Ä RZmt$Â wRÇN b»TR
SfR¼¶ÝÝ y»ÄW SÍT SNT Æl xND »TR µÊãC YçÂL)
2. xè gmCS lb@T mS¶Ã k¬C ytmlktWN ÊK¬NG§êE ï¬

trKbW nbRÝÝ ktrkb#T ï¬ §Y RZmt$ 10» yçn µÊ §Y ÃrÍ
b@T k\„½ kb@T mS¶ÃW WÀ yqrW ymÊT SÍT SNT
YçÂL)
3. kz!H b¬C btsÈW MSL 1.13 §Y ytqÆWN SF‰ SÍT

fLG¼g!ÝÝ
82
4. RZmt$ 2ú.» yçn µÊ úL¼‘ÝÝ bt=¥¶M y¯n# RZmT 8ú.»

yçnN µÊ úL¼‘ÝÝ h#lt¾W µÊ SNT ymjm¶ÃWN µÊ bWS-#
l!YZ YC§L)
5. y¯N RZm¬cW kz!H b¬C lts-#T µÊãC SÍ¬cWN
fLG¼g!ÝÝ
h. 4ú.» l. 5ú» /. 8ú.» m. 90ú.» \. 13ú.»
6. RZm¬cWÂ wRÄcW bQdM tktL kz!H b¬C lts-#T

ÊK¬NGlÖC SÍ¬cWN fLG¼g!ÝÝ
h. 2ú.»½ 3ú» l. 20»½ 5» /.30¸.»½ 25¸.»
7. k¬C lts-#T yµÊãC SÍT y¯N RZm¬cWN fLG¼g!ÝÝ

h. 9 ú.»2 l. 25 »2
/. 49 »2 m. 1 ú.»2
8. yxND ÊK¬NGL SÍT 54ú.»2 XÂ wRÇ 6ú.» kçn½ RZmt$
MN ÃHL YçÂL)
9. RZmt$ 8» XÂ wRÇ 7» yçnN ym¥¶Ã KFL SÍT
fLG¼g!ÝÝ
10. y¯n# RZmT 20» yçnN µÊ ï¬ SÍt$N fLG¼g!ÝÝ
11. yxND RZmt$ 9ú.» XÂ wrÇ 4ú.» yçn ÊK¬NGL kxND

µÊ UR Xk#L SÍT b!ñrW yµÊWN ¯N RZmT fLG¼g!ÝÝ
5.3 yngéCN YzT bú.» 3½ » 3 XÂ bl!TR mSfR

ÆlfW R:S SR ySÍTN MNnT XÂ ySÍT mSf¶Ã †n!èCN
tM‰CኋLÝÝ kz!H q_lÖ yngéCN YzT bú.»3½ b»3 XÂ bl!TR
mSfRN T¥‰lCh#ÝÝ
83
TGb‰ 5.2
q_lÖ Ãl#TN _Ãq&ãC bb#DN ktwÃÃCh#ÆÒW bí§ mLúCh#N
lKFL èd®ÒCh# Gl[#ÝÝ
h. bb@¬Ch# ytlÃ† fúëC bMN Ysf‰l#)
l. bxND l!TR -RÑS WS_ ¼yW¦ P§STK¼ bm-qM xND
bLÄ! W` Sf„ÝÝ
TRè» 5.3
xND Æl ƒST ÄY»N>N MSL yÃzW ï¬¼Sp&S¼ m-N YzT
YÆ§LÝÝ
MSL 5.14 y¸ÃúyW P¶ZÑN lmÑ§T y¸ÃSfLgWN yk!†ïC

B²TN nWÝÝ
Múl@ 7
xND y¯N RZmt$ 3 †n!T yçn k!†B 27 y¯ÂcW RZmT 1 †n!T
yçn# k!†ïCN bWS-# YY²LÝÝ
84
xStWL¼Y
y¯n# RZmT s †n!T yçn k!†B YzT s3 YçÂLÝÝ
Y s s s s3
Múl@ 8
1. y¯N RZmt$ 1ú.» yçnN k!†B YzT fLG¼g!ÝÝ
mFT/@
¯N RZmt$ s yçn k!†B YzT
Y s s s
Y=1ú.» 1ú.» 1ú.»=1ú.»3
2. RZmt$ R½ wRÇ w XÂ q$mt$ q$ yçn ÊK¬NG§êE P¶zZM

YzTÝ
Y R w q$ YçÂLÝÝ
85
3. kz!H b¬C y¯N RZm¬ÒW lts-#T k!†ïC YzècÒWN

fLG¼g!ÝÝ
h. 5ú.» l. 3»
mFT/@
h. y¯N RZmT Ý s = 5ú.»

YzT Y = s3 =
Y =125ú.»3
l. y¯n# RZmT Ý s 3»
YzT Y s3
Y=
4. k¬C lts-W ÊK¬NG§êE P¶ZM YzT fLG¼g!ÝÝ
mFT/@
yts-
wRÇ w =10ú.»½ RZmT R=12ú.» XÂ q$mt$ q$ = 6ú.»
yt-yqWÝ YzT)
Y = R w q$
86
Y =10ú.» 12ú.» 6ú.»

Y = 720ú.»2
mLm© 5.3
1. xND ÊK¬NG§êE W` mÃÏ gNÄ y¯N RZmt$ 2»½ wRÇ

1» XÂ q$mt$ 1» kçn bgNÄW l!-‰qM y¸ClW yW`
m-N fLG¼g!ÝÝ
2. xND ÊK¬NG§êE P¶ZM YzT 12»3 XÂ y¯n# RZmT 6»
XNÄ!h#M wRÇ 4» kçn q$mt$ SNT YçÂL)
3. kz!H b¬C yts-W ÊK¬NG§êE yW` gNÄ ›œ y¸‰ÆbT nWÝÝ
YHN gNÄ XSk q$mt$ 5» DrS bW` ytä§ nWÝÝ
h. bgNÄW yt-r”mW W` MN ÃHL k!†b!K »TR YçÂL)
l. gNÄW MN ÃHL k!†b!K »TR W¦ mÃZ YC§L)
87
5.4 ySÍT XÂ yYzT †n!èC QYYR

bz!H M:‰F R:S SR ytlÃ† ySÍTÂ YzT mSf¶Ã †n!èCN
tM‰C`LÝÝ tmœúY SÍT btlÃ† †n!èC l!SfR YC§LÝÝ
XNÄ!h#M YzT btlÃ† †n!èC XNd¸sfR tM‰C`LÝÝ bz!H N;#S
R:S SR kxND ySÍT XÂ YzT mSf¶Ã †n!èC xqÃyRN
T¥‰§Ch#ÝÝ
TGb‰ 5.3
yz!HN R:S TMHRT kmjmRH¼> bðT y¸ktl#TN _Ãq&ãC
lmmlS äKR¼¶ÝÝ
1. yRZmT mSfRÃ †n!èC

h. ÆH§êE yçn#TN zRZ‰Ch# ZMDÂcWN Gl{¼ÀÝÝ
l. zmÂêE yçn#TN kzrz‰Ch# bí§ lx+R XÂ lrJM RqT
mSf¶Ã y¸çn#TN lYtCh# bMúl@ Gl{¼ÀÝÝ
2. ySÍT mSf¶Ã †n!èCN kzrzRH¼> bí§ xB‰‰¼¶ÝÝ
5.4.1 የርዝመት መስፈሪያ ዩኒቶችን ከአንዱ ወደ ሌላ ርዝመት

መስፈሪያ ዩኒት መቀየር
አንድ ርዝመት በተለያዩ የርዝመት መስፈሪ ዩኒት ሊሰፈር ይችላል፡፡
TGb‰ 5.4
bb#DN çÂCh# yRZmT mSf¶Ã †n!èCN bmzRzR ZMDÂcWN
Gl[#Ý
Múl@ 9
1. xè gnä b-êT tnStW h#lT k!lÖ »TR tk#L ktèz# bí§
yflg#bT ï¬ drs#ÝÝ xè gnä ytèz#T RqT b»TR SNT nW)
88
mFT/@
RqT k!.»
1k!.» = 1000»
2k!.» = 2000» s!çN G¥> k!.» dGä 500» YçÂLÝÝ
Slz!H xè gnä ytèz#T x-”§Y RqT b»TR½ 2000»+500» =
2500» nWÝÝ
2. xND yt¥¶ mqÅ ÁSK RZmT 150ú.» kçn yÁSk# RZmT
b»TR SNT YçÂL)
mFT/@
yÁSk# RZmT = 150ú.» = 100ú.»+50ú.»
1» = 100ú.»
150ú.»= 100ú.»+50ú.»
1
=1»+ »
2
1
»
=1
2
Slz!H yz!H ÁSK RZmT xND »TR tk#L nWÝÝ
3. kxND 50ú.» k¸rZM XN=T §Y 200¸.» b!ör_ ytrfW
XN=T½
h. SNT ¸l!»TR YçÂL)
l. SNT úNtE »TR YçÂL)
mFT/@
yts-
yXN=t$ RZmT = 50ú.»
ytörÈW XN=T RZmT = 200¸.»
yt-yqWÝ töRõ yqrW XN=T RZmT
h. 1ú.» = 10¸.»
50ú.» = 50 10¸.» = 500¸.»
89
töRõ yqrW XN=T RZmT

50ú.» ( 200¸.» = 500¸.» ( 200¸.» = 300¸.»
Slz!H töRõ yqrW XN=T RZmT 300¸.» nýÝÝ
l. 1ú.» = 10¸.»
200¸.» = 20ú.»
töRõ yqrW XN=T RZmT
50ú.» ( 20ú.»=30ú.»
Slz!H töRõ yqrW XN=T RZmT 30ú.» nWÝÝ
mLm© 5.4
1. q_lÖ bk!lÖ»TR yts-#TN wd »TR qYR¼¶ÝÝ
h. 3k!.» l. 5k!.» /. 7k!.»
2. kz!H b¬C yts-WN RZmT wd k!lÖ»TR qYR¼¶ÝÝ
h. 3000» l. 15000» /. 31000000 »
3. q_lÖ yts-#TN wd ¸l!»TR qyR¼¶ÝÝ
h. 45ú.» l. 2» /. 2» XÂ 30ú.»
4. y¸ktl#TN wd úNtE»TR qYR¼¶ÝÝ
h. 3» l. 230¸.» /. 1» XÂ 5ú.»
5.4.2 kxNÇ ySÍT msf¶Ã †n!èC wd l@§ ySÍT
mSf¶Ã †n!T mqyR
xND SÍt$ msfR y¸CL ngR SÍt$ XÃ=mr bÿd q$_R
ymSf¶Ã †n!t$M Xy=mr YÿÄLÝÝ Bz#WN g!z@ SÍTN
yMNSFRbTN †n!T XNdflGnW §Âgኝ XNC§lNÝÝ Slz!H btlÃ†
ymSf¶Ã †n!èC t-QmN mSfR ÃSfLULÝÝ YHNNM l¥úµT
TCL zND xNDN mSf¶Ã †n!T wd l@§ ySÍT mSf¶Ã †n!T
mqyRN T¥‰lH¼¶Ãl>ÝÝ
90
TGb‰ 5.5
y¸ktl#TN SfR¼¶ÝÝ
y¯n# RZmT 20ú.» yçnN µÊ úL¼YÝÝ
h. yµÊW ¯N RZmT SNT ¸l!»TR YçÂL)
l. yµÊW SÍT SNT µÊ úNtE»TéC YçÂL)
/. yz!H µÊ SÍT SNT µÊ ¸l!»TéC YçÂL)
xStWL¼Y
ySÍT msf¶Ã †n!èC ZMDÂ
1ú.»2 = 1ሳ.ሜ 1ሳ.ሜ 1»2 = 10000ú.»2
= 10ሚ.ሜ 10ሚ.ሜ 1»2 = 1,000,000¸.»2
= 100¸.¸2 1k!.» 2 = 1,000,000»2
1ÿK¬R = 10,000»2
Múl@ 10
1. yxND KFL b@T SÍT 8»2 kçn½ yKFl# SÍT SNT µÊ úNtE
»TéC YçÂL)
mFT/@
yts-Ý yKFl# SÍT = 8 »2
yt-yqWÝ yKFl# SÍT bú.» 2
1» = 100ú.»
1»2 = 1» 1»=100ú.» 100ú.» = 10000ú.»2 YçÂLÝÝ
Slz!H yz!H KFL SÍT 8»2 = 8 10000ú.»2 = 80000ú.»2 YçÂLÝÝ
2. y¸ktl#TN wd »2 qYR¼¶ÝÝ
h. 20,000 ú.» 2 l. 2 k!.»2
mFT/@
h. 1» 2 = 10,000 ú.» 2
20,000 ú.» 2 = 2 ×10,000 ú.» 2 = 2 × 1»2 = 2»2
l. 1k!.»2 = 1k!.» ×1k!.»
= 1000» × 1000»
91
= 1,000,000»2
2k!.»2 = 2 × 1,000,000»2
= 2,000,000»2
Slz!H 2k!.»2 = 2,000,000»2 YçÂLÝÝ.
mLm© 5.5
h. 40000ú.»2 l. 2670000ú.»2 /. 5k!.»2
2. q_lÖ yts-#TN wd k!.»2 qYR¼¶ÝÝ
h. 3,000,000»2 l. 16,000,000»2 /. 2500,000»2
3. y¸ktl#T wd ú.»2 qYR¼¶ÝÝ

h. 2»2 l. 500¸.»2 /. 12»2 m. 2300¸.»2
5.4.3. kxNÇ yYzTT msf¶Ã †n!èC wd l@§ yYzT
mSf¶Ã †n!T mqyR
xStWL¼Y
yYzTT msf¶Ã †n!èC ZMDÂ
1»3 = 1ሜ 1ሜ 1ሜ 1ሳ.»3 = 1,000ሚ.»3
= 100ሳ.ሜ 100ሳ.ሜ 100ሳ.ሜ 1»3 = 1,000,000,000¸.»3
= 1000,000¸3 1k!.»3 = 1,000,000,000»3

1ú.»3= 1ሚ.l!
1000ሚ.ሊ = 1ሊትር
1ሊትር = 1000 ሳ.ሜ3
92
Múl@ 11
1. yMktl#TN wd t-yqý qYR¼¶ÝÝ
h. 1k!.»3 wd »3 l. 2 »3 wd ú.»3
mFT/@
h. 1k!.»3 = 1 k!.» 1 k!.» 1 k!.»
= 1000» 1000» 1000»= 1,000,000,000»3
l. 1»= 100ú.»
1»3 = 1» 1» 1»
1.»3 = 100 ú.» 100 ú.» 100 ú.» = 1,000,000 ú.»3
Slz!H¿ 2»3 = 2,000,000 ú.»3
2. y¯N RZmt$ 50ú.» yçn k!†B SNT l!TR ý¦ mÃZ YC§L)
mFT/@
yts-
yk!†b# y¯N RZmT = 50ú.»
yt-yqý
k!†b# SNT l!TR ý¦ mÃZ XNdMCLÝÝ
yz!H k!†B YzTÝ( Y= (50ú.»)3
= 125‚000ú.»3
1l! =1000ú.»3
Y= 125‚000ú.»3
Y= 125l!
Slz!H y¯n# RZmT 50ú.» y£n k!†B 125 l!TR ý¦ mÃZ YC§LÝÝ
3. G¥> l!TR ý¦ SNT ú.»3 YçÂL)
mFT/@
1l!= 1000ú.»3
93
1 1
Y= l! = × 1‚000ú.»3 = 500ú.»3 YçÂLÝÝ
2 2
Slz!H G¥> l!TR ý¦ 500ú.» ý¦ YY²LÝÝ
mLm© 5.6
h. 7k!.»3 l. 86,000,000ú.»3 /. 3k!.»3
2. q_lÖ yts-#TN wd ú.»3 qYR¼¶ÝÝ
h. 5»3 l. 28‚000¸»3 /. 8»3
3. y¸ktl#TN wd l!TR qYR¼¶ÝÝ
h. 1»3 l. 40,000 ú.»3 /. 15 ú.»3
5.5 የSÍT XÂ yYzT SFR |‰ §Y ¥êL

byXlT ñéxCN ýS_ Sl SÍTÂ YzT }Ns ¦úB SN-qM
XNý§lNÝÝ Slz!H bz!H R:S |R yt¥RÂcýN æRÑ§ãC XNÁT
|‰ §Y ¥êL XNd¸ÒL XÂÃlNÝÝ
TGb‰ 5.6
1. ÆlûT R:îC SR yt¥‰Ch#$TN æRÑ§ãC lMN XNd¸-
QÑxCh# twy†bTÂ lKFL g*d®ቻCh# Gl[#ÝÝ
2. bb#DN çÂCh# yKF§Ch#N yýS_ SÍTN fLg#ÝÝ yxND
mqmÅ y¸YZ ï¬ SÍT SNT ný)
3. -NkR µl wrqT wYM µRèN y¯N RZmt$ 50ú.» yçn k!†B
xzU°ÝÝ yzU©Ch#TN k!†B bx¹ê kälCh#T bኋ§ bl!TR
Sf„TÝÝYH k!†B SNT l!TR x¹ê Ãz)
94
Múl@ 12
xND yk!†B QR{ Ãlý yý¦ myÏ gNÄ 27000 l!TR ý¦
YY²LÝÝ ygNÄý ¯N RZmT SNT »TR YçÂL)
mFT/@
XStE ygNÄý ¯N RZmT h ný XNbLÝÝ ygNÄý YzT 2‚700 l!TR
nýÝÝ
1»3=1000l!
ygNÄý YzT b»TR K†B (»3) =

27000
1000
h3= 27»3
h= 3 »
Slz!H gNÄý 3» YrZ¥LÝÝ
mLm© 5.7
1. w¼é ÅLt$ xÄ!S ls‰Cý Æl h#lT KFL ymñ¶Ã b@aN ¼MSL

5.22¼ wlL bMNÈF m¹fN flgCÝÝ yxND µÊ »TR MNÈF êU
500BR kçn¿h#lt$N KFlÖ–N bMNÈF lm¹fN MN ÃHL BR
ÃSfLU¬L)
95
2. å§Â 8» RZmTÂ 5» wRD lçn È¶Ã ÷Rn!S lmS‰T

flgÝÝyxND µÊ »TR ÷Rn!S lmS‰T 100 BR µSflg¿ x-”§Y
÷Rn!s#N lmS‰T SNT BR ÃSfLgêL)
3. ïNt$ 14» RZmTÂ 20» wRD Êk¬NG§êE yçnN b@aN wlL
s@‰¸K ¥N-F flgCÝÝ yxND µÊ »TR êU 80 BR kçn¿ x-
”§Y SNT BR ÃSfLU¬L)
4. yxND KFL wRÇ 4»½ RZmt$ 5» XÂ q$mt$ 3» kçÂ bz!H
KFL ýS_ y¸ñrýN yxyR YzT fLG¼g!ÝÝ
5. y¸ktlýN MSL SÍT fLG¼g!ÝÝ
6. kz!H b¬C lts-W k!†B YzT fLG¼g!ÝÝ
96
yM:‰F 5 m-”lÃ
▪ ÊK¬NGL x‰t$M zê&ãC SFR XÃNÄNÄÒý 900 yçn
‰llÖG‰M nýÝÝ
▪ µÊ x‰t$M ¯ñc$ Xk#L RZmT Ã§cýÂ XÃNÄNÄcý zê&ãC
SFR 900 yçn ‰llÖG‰M nýÝÝ
▪ SÍT yxND ytkll SF‰ SFR nýÝÝ
▪ y¯N RZmt$ s MDB yçn µÊ SÍt$ s2 YçÂLÝÝ
▪ RZmt$ R XÂ wRÇ w yçn ÊK¬NGL SÍt$ R w nýÝÝ
▪ ¯n# h yçn k!†B Yzt$ Y = h3 YçÂLÝÝ
97
yKlú mLm©
1. y¯n# RZmT 5 MDB yçn µÊ SNT Æl xND MDB µÊãC
býS-# l!YZ YC§L)
2. kz!H q_lÖ y¯n# RZmT lts-ý µÊ SÍt$N fLG¼g!ÝÝ
h. 3ú.» l.10¸.» /.12» m. 10ú.»
3. kz!H b¬C RZm¬cýÂ wRÄcý yts-#TN ÊK¬NGlÖC
SÍ¬cýN xS¼‘ÝÝ
h.4ú.» ¿ 6 ú.» l.10¸.»¿ 5¸.» /. 30ú.»¿ 50¸»
4. xND MGB b@T 2‚000 l!TR ý¦ Ãlý ¥-‰q¸Ã Y-q¥LÝÝ
MGB b@t$ kz!H ý¦ 1‚750 l!TR b!-qM SNT l!TR ý¦
Yq‰L)
h. 200‚00ú.»2 l.9‚700‚00ú.»2 /. 8k!.»2
6. q_lÖ yts-#TN MDïC wd k!.»2 qYR¼¶ÝÝ
h. 2‚000‚000»2 l.12‚000‚000»2 /. 3‚500‚000»2
7. q_lÖ yts-#TN MDïC wd ú.»2 qYR¼¶ÝÝ
h. 2»2 l. 500¸»2 /. 12»2 m. 2300¸»2
8. q_lÖ yts-#TN MDïC wd l!TR qYR¼¶ÝÝ
h. 5000ú.»3 l. 3»3 /. 200,000 ú.»3
9. yxND :” ¥Å¾ ÷Nt&nR RZmT 8»¿ wrD 4» XÂ q$mT
4» Bñ‰W¿ ÷Nt&n„ yÃ²W yï¬ SÍT(‹L†M) MN ÃHL nW)
10. bxND mñ¶Ã b@T ýS_ RZmt$ 4» XÂ wRÇ 2.50» yçn
መኝታ KFL xlÝÝ yz!HN መኝታ KFL SÍT fLG¼g!ÝÝ
98
ym¥R W-@èC Ý kz!H M:‰F TMHRT £dT XÂ bí§½

▪ mr©N qlL Æl# G‰æC ¥úyTN TrÄlH¼>ÝÝ
▪ yq$M XÂ ymSmR G‰æCN TmsR¬lH¼>ÝÝ
▪ yq$M XÂ ymSmR G‰æCN TRg#M TsÈlH¼Ål>ÝÝ
▪ yt\-N mr© x¥µY êU tý”lH¼>ÝÝ
▪ yt\-N mr© x¥µY êU ¬s§lH¼>ÝÝ
▪ qlL Ãl# Ñk‰ãC b¥DrG yý-@èCN :DL
TgM¬lH¼>ÝÝ
mGb!Ã
yz!H M:‰F bx‰T R:îC tqÂJè yqrb nýÝÝ XnRs#M mr©N
msBsB Ý yq$M G‰FÂ ymSmR G‰ mmSrT¿ x¥µY êUN
¥S§T XÂ Ä!ÂéC XÂ Ä×CN bm-qM qlL Ãl Ñk‰N ¥µÿD
ÂcýÝÝ
6.1. Ä¬N msBsB
bz!H R:S |R Sl mr© msBsB¿ lmr© msbsBÃ MN MN
XNdMÃSfLG½ mr© XNÁT XNdMsbsB XÂ ytsbsb mr©
XNÁT XNd¸qÂbR XÂÃlNÝÝ
99
TGb‰ 6.1
1. Ä¬ msBsB mlT MN mlT ný)
2. Ä¬ kmsBsÆCN bðT MN ¥DrG xlBN)
TRg*» 6.1
Ä¬N msBsB Ä¬N l_ÂT ymSfR ½ymsBsB XÂ y¥qÂjT
£dT msrT nW ÝÝ
Ä¬N kmsBsB bðT xSflg! yçnýN :QD ¥qD xlBH¼>ÝÝ
Xns#MÝ
• MN ¥êQ TfLUlH¼>)
• yMTfLgýN¼g!WN yT tg¾lH¼>)
• bqE g!z@Â ¦BT xlHN¼>N)
Xnz!HN XÂ ymúsl#TN _Ãq&ãC qDmH¼> mmlS xlBH¼>ÝÝ.
yb#DN |‰ 6.1.
bb#DN bmçN y¸ktlý Ñk‰ |„ÝÝ
1. yb#DÂCh#N xÆ§T =M‰Ch# yKF§Ch#N t¥¶ãC q$mT
sF‰Ch# mZGb#ÝÝ
2. ymzgÆCh#TN yt¥¶ãC q$mT êUýNÂ DGGä¹#N y¸ÃúY
\N-r™ xqÂ°ÝÝ
TRg*» 6.2
xND ytsbsb Ä¬ bxGÆb# µLtqÂj _Ê Ä¬ YÆ§LÝÝ
ytsbsb _Ê mr© y¸flGbTN mL:KT bq§l# XÄ!ÃSt§LF
wYM bq§l# lmrÄT XNÄ!ÃmC btlÃ† zÁãC tqÂJè
mQrB xlbT ÝÝ knz!HM zÁãC mµkL xNÇ yêU XÂ yDGGä>
¥œÃ \N-r™N m-qM nýÝÝ
100
Múl@ 1
q_lÖ yts-ý Ä¬ 20 yxMSt¾ KFL t¥¶ãC k10 ygß#TN ý-
@T y¸ÃúY nýÝÝ bêU XÂ DGGä> ¥œÃ \N-r™ bm-qM
Ä¬ýN xqÂJ¼©!ÝÝ
7½ 8½ 4. 3½8½7½9½7½5½2½3½7½4½ 6½ 8½ 5½10½ 9½ 8½ 6
mFT/@
yts-ýN _Ê mr© kTN> wd TLQ bQdM tktL kxsqm_N
bí§ XNd¸ktlý b\N-r™ ¥QrB XNC§lNÝÝ
yt¥¶ãC 2 3 4 5 6 7 8 9 10 DMR
ý-@T
DGGä> 1 2 2 2 2 4 4 2 1 20
mLm© 6.1
1. y¸q_lý Ä¬ 20 y6¾ KFL t¥¶ãC yxµbb! úYNS TMHRT

ftÂ wSdW k 20 Ãgß#TN ý-@T y¸ÃúY nýÝÝ
YHN Ä¬ ytlêê+ êU XÂ DGGä> ¥úÃ \N-r™ bm-qM
xqÂJ/ጂ
15½17½18½15½17½ 16½ 18½ 17½17½ 18½14½16½16½20½13½13½ 14½
17½19½19
2. q_lÖ yts-ý _Ê mr© yxND TMHRT b@T t¥¶ãCN yÅ¥
q$_‰cWN y¸ÃúY nýÝÝ ytlêê+ êU XÂ DGGä> ¥úÃ \N-r™
bm-qM xqÂJ¼©!ÝÝ
34½37½36 ½37½36 ½34½37½38½ 35½ 37½37½34½35½ 37½34½
36½34½36½38½34½38½37½36½37½ 34½35½ 38½37½ 36½37
101
6.2 yeM XÂ ymSmR G‰FN mmSrT XÂ

mtR¯M
mGb!Ã
bz!H R:S SR yq$M XÂ ymsmR G‰æCN XNÁT mmSrT XÂ
mtR¯M XNd¸ÒL T¥‰lH¼>ÝÝ
h. yq$ M G‰F
TGb‰ 6.2
1. Sl q$M G‰F yM¬WqýN¼qEýN lKFL g*d®CH¼> xb‰‰¼¶ÝÝ
2. y¸ktlýN \N-r™ bm-qM yKFL g*d®CH¼> :D»
-YqH¼> ÉF¼ðÝÝ .
yt¥¶ãC :D» B²T
10 :D»
11 :D»
12 :D»
13 :D»
14 :D»
15 XÂ kz!Ã b§Y
k§Y yts-ýN \N-r™ kä§H¼> bí§ y¸ktl#TN _Ãq&ãC

mLS¼¹!ÝÝ.
h. kmzgBµcý¼šcý t¥¶ãC ýS_ Bz# t¥¶ãC y¸gß#T
yT¾ý :D» §Y ný)
l. kmzgBµcý¼šcý t¥¶ãC ýS_ TN> B²T Ã§cý t¥¶ãC
ytgß#bT :D» yT¾ý ný)
/. y¸ktl#TN yxs‰R QdM tktL bm-qM k§Y Ælý
\N-r™ lts-ý mr© yq$M G‰F mSRT¼cEÝÝ
102
1. h#lT q-@ zê& (xGDM XÂ q$Lq$L) mSméCN mSRT¼cEÝÝ

2. yXÃNÄNÇN t¥¶ :D» bxGDM mSmR §Y ÉF¼ðÝÝ
3. yt¥¶ãCN B²T bq$Lq$L mSmR §Y ÉF¼ðÝÝ
4. yXÃNÄNÇN :D» yt¥¶ãCN B²T y¸ÃúY q$M mSRT¼cEÝÝ
5. yq$äc$ wRD Xk#L mçN xlbTÝÝ XNÄ!h#M btk¬¬Y q$äC
m¦L Ãlý yï¬ SÍT Xk#L mçN xlbT ÝÝ k§Y yts-#TN
yxs‰R QdM tktL tkTlH¼> ys‰,ý¼¹!ý MSL q$M G‰F
YÆ§LÝÝ
q$M G‰FN SNs‰ y¸ktl#TN n_ïC ¥S¬wS ÃSfLULÝÝ
✓ yq$äc$ q$mT kwkl#T êU UR wdr¾ mçN xlÆcýÝÝ
✓ yh#l#M q$äC wRD Xk#L mçN xlbTÝÝ
✓ bXÃNÄNÇ _ND q$M m¦L Ãlý yxGDM RqT Xk#L
mçN xlbTÝ
Múl@ 2
q_lÖ Ãlý yq$M G‰F yxMSt¾ KFL t¥¶ãC k15 ygß#TN
yÑk‰ ý-@T y¸ÃúY nýÝÝ G‰ûN bmmR÷Z q_lÖ yts-#TN
_Ãq&ãC mLS¼¹!ÝÝ
103
h. Ñk‰ýN ywsÇT yt¥¶ãC B²T SNT Âcý)

l. t¥¶ãc$ bB²T Ãgß#T ý-@T SNT ný)
/. kG¥> b¬C Ãgß# t¥¶ãC SNT Âcý)
m. 10 XÂ k10 b§Y Ãgß# t¥¶ãC SNT ÂcýÝÝ
mFT/@
h. Ñk‰ýN ywsÇ yt¥¶ãC B²T¿
h. ytlêê+ êU XÂ yDGGä> ¥úÃ \N-r™ÝÝ
3 + 5 + 4 + 5 + 7 + 8 + 7 + 6 + 5 + 2 = 52 ÂcWÝÝ
l. t¥¶ãc$ bB²T Ãgß#T ý-@T 11 nýÝÝ
/. kG¥> b¬C Ãl#T ý-@T 6 XÂ 7 ÂcýÝÝ 6 Ãgß# 3
t¥¶ãC s!çn#½ 7 ygß# dGä 5 ÂcýÝÝ Slz!H kG¥> b¬C
Ãgß# t¥¶ãC 3+5 = 8 ÂcýÝÝ
መ. 10 XÂ k 10 b§Y Ãgß# yt¥¶ãC B²T¿
7 + 8 + 7 + 6 + 5 + 2 = 35 ÂcýÝÝ
104
xStýL¼‘
q$M G‰æCN lmmSrT yts-ýN _Ê mr© btlêêôC êU
XÂ DGGä> ¥úÃ \N-r™ bm-qM Ä¬ýN ¥qÂ©T xlBNÝÝ
Múl@ 3
mMHR l@l!s@ yxMSt¾ KFL t¥¶ãCN y/!úB TMHRT Ñk‰
k10 bmftN Ãgß#TN ý-@T S¬qÂJ XNd¸ktlý mzgbcEýÝÝ
btlêêôC êU XÂ DGGä> ¥úÃ \n-r™ bm-qM µqÂ©H¼>
bኋ§ yq$M G‰F S‰¼¶ÝÝ
4½1½7½ 6½3½8½7½2½4½ 9½5½ 3½ 7½ 8½9½7½5½ 9½3½10
2½1½ 8½ 9½ 3½ 7½10½1½6½8½9½10½3½ 7½6½2½ 5½8½10½7
mFT/@
ytlêê+ êU XÂ yDGGä> ¥úÃ \N-r™ÝÝ
yt¥¶ãC ý-@T 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
yt¥¶ãC B²T 3 3 5 2 3 3 7 5 5 4
105
l. ymSmR G‰F
xNDN ytqÂj Ä¬ bG‰F l¥úyT yMN-qMbT l@§ yG‰F
›YnT ymSmR G‰F nýÝÝ YHN G‰F lmS‰T mr©ýN
y¸gLi#TN bxGDM XÂ B²¬cýN bq$Lq$L mSmR lY
XÂúÃlNÝÝ
Múl@ 4
mMHRT ÷kT y5¾ "h" KFL t¥¶ãCN$ byqn# q$__R b¥µÿD
búMNT ýS_ yq„TN yt¥¶ãC B²T bDGGä> \N-r™
xSqm-CÝÝ
y\N-r¢$N mr© bmmR÷Z ymSmR G‰F mSRT¼cEÝÝ
qN s® ¥Ks® rb#: /ÑS xRB
yq„ t¥¶ãC 10 8 9 7 9
B²T
mFT/@
106
mLm© 6.2
1. q_lÖ yts-ý mr© xND ys!¸Nè ¥MrÒ bxND úMNT

ýS_ yt¹-ýN ys!¸Nè BzT bk#N¬L y¸ÃúY nýÝÝ
qN s® ¥Ks® rb#: /ÑS xRB
yt¹-ý s!¸Nè 5000 7000 6500 6000 8000
bk#N¬L
k§Y yts-ýN mrj bq$M G‰F xúY¼‘ÝÝ

2. q_lÖ Ãlý \N-r™ yÃzW y8¾ KFL t¥¶ãC bxÍN åéä
TMHRT k100 Ãgß#TN yftÂ ý-@T nýÝÝ mr©ýN bmSmR
G‰F xúY¼‘ÝÝ
yftÂ ý-@T 60 65 70 75 80 85 90 95
yt¥¶ãC B²T 4 5 9 3 7 6 8 5
6.3. x¥µY êU
TGb‰ 6.3
1. yKFLH¼> t¥¶ãC x¥µY :D» SNT ný)
2. l@Ns@ k100 b¬rÑ ftÂãC b/!úB 84½ bXNGl!z¾ 56 XÂ
bxÍN åéä 88 xgßCÝÝyl@Ns@ yƒSt$ TMHRèC x¥µY ý-@T
kmè MN ÃHL ný)
107
TRg*» 6.3
yxND Ä¬ x¥µY êU y¸s§ý yts-#TN Ä¬ãC (q$_éC) bÑl#
bmdmR lx-”§Y B²¬cý b¥µfL YçÂLÝÝ
Múl@ 5
y¸ktlý mr© bCGኝ tµl zmÒ §Y ytútû y10 qbl@ãC
wÈèC B²TN ÃúÃLÝÝ bz!H zmÒ §Y ytútû ywÈèC x¥µY
B²T SNT nýÝÝ
38½40½40½75½ 67½ 70½ 75½80½50½ 45
mFT/@
38 + 40 + 40 + 75 + 67 + 70 + 75 + 80 + 50 + 45 580
x¥µY êU = = = 58
10 10
bCGኝ tk§ zmÒý §Y ytútû wÈèC B²T x¥µY 58 nýÝÝ
Múl@ 6
D¸t$ bxND ýDDR §Y bxMST yTMHRT ›YnèC ftÂ
wsdCÝÝ knz!HM ýS_ b/!úB 64½ bÆ×lÖJ 80½ bðz!KS 70 XÂ
bk@¸STR 82 ý-@T xgßCÝÝ d¸t$ bxÍN åéä TMHRT MN
ÃHL ý-@T XNÄgßC x§wqCMÝÝ ýDD„N l¥lF bx¥µY 75
¥GßT xlÆTÝÝ YHNN l¥úµT d¸t$ bxÍN åéä TMHRT SNT
¥GßT xlÆT)
108
mFT/@
XStE bxÍN åéä TMHRT ygßCýN "m" ný XNbLÝÝ
64 + 80 + 70 + 82 + m= 5 × 75
296 + m = 375
m = 375 − 296 = 79
Slz!H ýDD„N l¥lF yxÍN åéä TMHRT 79 ¥GßT xlÆTÝÝ
mLm© 6.3
1. bxND Ñk‰ §Y xSR t¥¶ãC Ãm-#T ý-@T 50½ 40½ 45½
40½ 70½90½35½30½40½60 kçn#¿ yz!H ý-@T xmµY êU fLG¼g!ÝÝ
2. bxND KFL ýS_ Ãl# 20 t¥¶ãC :D» XNd¸ktlý
tmZGbêLÝÝ yt¥¶ãc$N x¥µY :D» flG¼g!ÝÝ.
12½13½12½ 13½12½ 12½17½15½14½10½16½12½13½
14½10½ 11½12½ 13½ 14½ 15
3. SDST t¥¶ãC bx‰T z#R k10 Ãgß#T y/!úB TMHRT
ውጤት Ñk‰ y¸ktlý nýÝÝ kz!H b¬C ÃlýN \N-r™ bm-
qM q_lÖ Ãl#TN _q&ãC mLS¼¹!ÝÝ
109
yt¥¶ý SDST t¥¶ãC bx‰T z#R k10 ygß#T

SM yÑk‰ ውጤT
Ñk‰ 1 Ñk‰ 2 Ñk‰ 3 Ñk‰ 4
H 5 8 8 7
ለ 6 5 6 7
/ 3 6 5 6
መ 2 4 3 7
\ 6 7 9 10
ረ 8 6 5 5
h. yt¥¶ "h" x¥µY ý-@T fLG¼g!ÝÝ
l. yt¥¶ "r" x¥µY ý-@T fLG¼g!ÝÝ.
/. yt¥¶ "r" x¥µY ý-@T fLG¼g!ÝÝ.
m. TLQ x¥µY ý-@T Ãgß¼C t¥¶ yt$¼a ný¼C )
\. yÑk‰ xND x¥µY ý-@T SNT ný)
r. yÑk‰ ƒST x¥µY ý-@T SNT ný)
s. t¥¶ãc$ ytšl x¥µY ý-@T Ãgß#T byTßý Ñk‰ ný)
¹. t¥¶ãc$ ZQt¾ x¥µY ý-@T Ãgß#T byT¾ý Ñk‰ ný)
4. y¸ktlý \N-r™ bxND ¬¶µêE ï¬ bxND úMNT ýS_
ytdrgN g#BኝT ÃúÃLÝÝb\N-‰¢$ §Y bmmR÷Z q_lÖ
የተሰጡትን _Ãq&ãC mLS¼¹!ÝÝ
qN S® ¥Ks® rb#: /ÑS xRB QÄ» Xh#D
ytmLµC 75 67 85 89 95 110 130
B²T
h. yúMNt$ x¥µY y¯BኚãC B²T SNT ný)
l. kx¥µY b§Y B²T Ã§cý ¯Bß!ãC ytstÂgÇÆcý qÂT
yT®c$ Âcý)
110
6.4. Ä!ÂéC¿ Ä×C XÂ lÖt¶N bm-qM qlL Ãl#

Ñk‰ãCN ¥µÿD
yb#DN |‰ 6.2
bb#DN bmçN kz!H b¬C ÃlýN
Ñk‰ xkÂýn#ÝÝ
h. bÄ!ÂR y¸kÂwN Ñk‰¿
y¸ÃSfLg# mœ¶ÃãC
Æl xND BR yx!T×ùÃ Ä!ÂR
yxNbú MSL ÃlbTN g{ "x" XÂ ysW MSL ÃlbTN g{ "¸"
B§Ch# sYÑÝÝ
1. Ä!Â„N xSR g!z@ wd §Y wRW„Â sÃRF k§Y yêlýN g}

b¸ktlý xYnT \N-r™ mZGb#ÝÝ
Ñk‰ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
k§Y yêlý g}
Ãg¾Ch#TN ý-@T lKF§c$ t¥¶ãC xQRb#TÝÝ.
h. µµÿÄCh#T Ñk‰ SNT "x" xg¾Ch#)
l. µµÿÄCh#T Ñk‰ SNT "¸" xg¾Ch#)
/. xNDN DÂR wd§Y STwrý„ ý-@t$ y¸²N MSL ymçN
:Dl# MN ÃHL nýÝÝ
111
l. bÄY y¸kÂwN Ñk‰¿

y¸ÃSfLUý mú¶Ã¿ ÄY
xND ÄY SDST G_M_M yçn# µÊ gòC s!ñ„T XÃNdNÇ g}

kxND xSk SDST Æl# q$_éC tsYä y¸lY nýÝÝ
2. bb#DN bmçN y¸ktlýN Ñk‰ ks‰Ch# bí§ q_lÖ lqrb#T

_Ãq&ãC mLS S-#ÝÝ
h. xNDN ÄY xSR g!z@ wd §Y wrý„Â wd §Y børý yÄY g}
§Y y¬yýN q$_R mZGb#ÝÝ
Ñk‰ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
k§Y yw§ý g}
l. Ãg¾Ch#TN ý-@T lKFL g*d®ÒCh# xQRb#ÝÝ
/. Kz!H Ñk‰ wd §Y bø„T gòC §Y y¬†T q$_éC yT®c$
Âcý)
3. xND ÄY xND g!z@ wd §Y ktwrwr wd §Y y¸øR g} §Y
l!¬Y y¸Cl#TN q$_éC ÉF¼ðÝÝ.
4. l!çn# y¸Cl#T ý-@T mµkL 5 q$_R l!gኝ የሚችለዉ ስንት
ጊዜ ነዉ?
5. ÄY wd §Y ktwrwr wd §Y yørý g} 5 ymçN :Dl# SNT
ný)
112
/. blÖt¶ y¸kÂwN Ñk‰¿

y¸ÃSfLg# mú¶Ã¿ yq$_éC µRD
bb#DN bmçN k1 XSk 10 q$_éC ytÉûÆcý µRìC bdNB
kxdÆL”Cኋcý bí§ xND µRD XNd DNgT (úY¬Y) bmMzZ
6. q$_„ y¸ktl#TN ymçN :Dl#N xSl#ÝÝ
h. 4 ymçN l. 7 ymçN
mLm© 6.4
1. xNd Ä!ÂR xND g!z@ wd §Y b!wrwR wd §Y y¸ørý g}
yxNbú MSL ymçN :Dl# SNT ný)
2. ÄY wd §Y s!wrwR wd §Y y¸ørý g} y¸ktl#TN q$_éC
ymçN :Dl#N gMT¼cEÝÝ
h. 4 q$_R ymçN l. 2 q$_R ymçN /. 7 ymçN
113
yM:‰F 6 ¥-”lÃ
▪ ymr©N x¥µY êU y¥SlT ên¾ý ›l¥ mr©ýN
yMNwKLbTN xND q$_R l¥GßT nýÝÝ
▪ ymr© x¥µY êU y¸s§ý bmr©ý ýS_ Ãl#TN q$_éC h#l#
dMé lB²¬cý b¥µfL nýÝÝ
yKlú mLm©
1. q_lÖ Ãlý mr© y4¾ KFL t¥¶ãC y/!úB TMHRT Ñk‰
ý-@TN ÃúÃLÝÝ btlêê+ êUãCÂ DGGä> ¥úÃ \N-r™
bm-qM mr©ýN µqÂjH¼> bí§ mr©ýN bቁም G‰F
xúY¼‘ÝÝ.
5 1 9 3 6 5 4 2 9 7
3 2 5 6 2 8 9 3 10 5
9 5 2 1 3 9 7 8 4 5
9 6 3 6 8 1 2 4 7 5
2. q_lÖ yts-ý eO G‰F yxND xRî xdR ¥~bR b2012 ›.M
Ãmrt$TN MRT bèN ÃúÃLÝÝ
.
114
h. ySNÁ MRT yÆq&§N MRT bSNT èN YbLÈL)

l. ¥~b„ Ãmrtý yXHL MRT xmµY êU SNT èN ný)
/. x-”§Y ¥~b„ Ãmrtý MRT SNT èN YçÂL)
3. yh#lT q$_éC x¥µY êU 76 nýÝÝ xNÇ q$_R 25 kçn l@§¾ý
q$_R SNT YçÂL)
4. y¸ktlý ymSmR G‰F yxè l@NôN yxMST qÂT
ÃwጡTN wÀ ÃúÃLÝÝ
G‰ûN bmmR÷Z k¬C yts-#TN _Ãq&ãC mLS¼¹!ÝÝ
h. xè l@Nô Bz# wÀ Ãw-#T byT¾W qN ný)

l. yxè l@Nô wÀ x¥µY êU SNT nW)
/. xè l@Nô lxMST qÂT Ãw-#T wÀ SNT ný)
115
ym¥R W-@èC: bz!H M:‰F TMHRT £dT XÂ bíF¿

• ytlÃ† y__R QRÛC ›YnèCN TrÄ§H¼>ÝÝ
• y__R QRÛC XNdyiÆÃcW lYtH TmDÆlH¼>ÝÝ
• y¬Wq$ y__R QRÛC TRg*» TsÈ§H¼>ÝÝ
mGb!Ã
bz!H KFL y/!úB TMHRT M:‰F xND SR XÂ b4¾ KFL
y/!úB TMHRT WS_ XNd ÊK¬NGL¿ µÊ¿ ¯n ƒST b§ h#lT
ÄY»N>N tMr¦L¼šLÝÝ bz!H M:‰F SR dGä ƒST ÄY»N>ñC
ÃlcWN y__R ©!å»T¶ QRÛCN yçn# XNdn T‰Pz!M¿pE ‰¸D¿
SFR XÂ iÆ×ÒcWN T¥‰lH¼>ÝÝ
7.1 Æl ƒST ÄY»>N QR} Ã§cWN biÆ×ÒcW

mkÍfL
mGb!Ã
XNd ÊK¬NGL¿ µÊ XÂ ¯n ƒST y©!å»T¶ MSlÖC RZmTÂ
q$mT ÄY»N>N y-lL MSlÖC YÆ§l#ÝÝ bz!H M:‰F SR
TRg*»ãÒcWN XÂ ib×ÒcWN m\rT b¥DrG yÆl ƒST
ÄY»N>N MSlÖC tmœœYnT XÂ L†nTN T¥‰lH¼>ÝÝ b__R
©!å»T¶ WS_ µl#T y¬wq$ ÆlƒST Ä!Ã»N>N y¸ktl#T
ÂcWÝÝ XnRs#M k!†B! ½ P¶ZM½ pE ‰¸D½ s!l!NdR½ ÷N XÂ SðR
ÂcWÝÝ
116
TGb‰ 7.1
1. kz!H b§Y lt-qs#T Æl ƒST ÄY»N>N QR} §§cý
kxkÆb!H¼> µl#T ngéC mµµL lXnz!H QRÛC Múl@ y¸çn#TN
S_¼ÀÝÝ
2. k§Y bt‰ q$_R (1) SR ys-,WN¼¹!WN Múl@ MSL bdBtRH¼>
§Y úL¼YÝÝ
3. k§Y bt‰ q$_R (1) SR Múl@ ys-hWN¼¹!WN ngéC ygÛÒcWN
QR} XÂ B²T¿ y¯ÂcW B²T XÂ ynq$ÈcWN B²T lYtH¼>
Gl}¼ÀÝÝ
4. Múl@ ywsDµcýN ngéC q_lÖ ktzrz„T iÆ×C byT¾W SR
Yµt¬l#)
yXÃNÄNÇ Æl ƒST ÄY»N>N MSlÖC iÆY XNd¸ktlý

YglÉLÝÝ
yP¶Zä iÆ×C
• TY† XÂ G_M_M yçn# h#lT
msrèC xl#TÝÝ
• h#lt$ msrèC yT¾WNM ¯n Bz#
mçN YC§l#ÝÝ
• y¯N gÛc$ ‰llÖG‰M ÂcýÝÝ
• nq$õC xl#TÝÝ
• ¯ñC¼-RøC xl#T::
117
ys!l!NdR iÆ×C
• h#lT TY† XÂ G_M_M yçn#
m\rèC xl#TÝÝ
• h#lt$M msrèc$ KïC ÂcWÝÝ
• nq$_ ylýMÝÝ
• yt-qll y¯N g} xl#TÝÝ
pE‰¸D iÆ×C
• xND msrT BÒ xlWÝÝ
• msrt$ yT¾WM ¯n Bz# l!çN
YC§l#ÝÝ
• y¯N gÛc$ ¯n ƒSèC ÂcWÝÝ
• nq$õC xl#TÝÝ
• -røC xl#TÝÝ
÷N iÆ×C
• xND msrT BÒ xlýÝÝ
• msrt$ KB nýÝÝ
• yt-qll y¯N g} xlýÝÝ
• xND nq$_ xlýÝÝ
ySðR iÆ×C
• yt-qll g} xlýÝÝ
• msrT ylýMÝÝ
• bgÛc$ §Y y¸gß#T n_ïC
kXMBRt$ Xk#L YR”l#ÝÝ
• nq$_ XÂ ¯N¼-RZ ylýMÝÝ
Xnz!HN MSlÖC bgÉcW §Y bmmR÷Z XNd¸ktlW mkfL

YÒ§LÝÝ
118
h. gÛÒcW ¯n Bz# yçn#

- k!†B
- P¶ZM
- pE ‰¸D
l. yt-q§l gÛC Ãl*cý
- S!l!NdR
- ÷N
- SðR
mLm© 7.1
1. yKB¶T qæ kÆl ƒST ÄY»N>N MSlÖC mµkL byT¾W SR

YmdÆL)
2. KB¶T qæ
h. SNT gÛC xl#T)
l. SNT -RøC xl#T)
/. SNT nq$õC xl#T)
3. msrt$ KB yçn yW¦ m-Å Èú KÄN yl@lý kçn¿
h. SNT y-lL gÛC xl#T)
l. SNT yt-qll gÛC xl#T)
/. SNT nq$õC xl#T)
119
7.2 yP¶ZäC¿ ypE‰¸ìC XÂ ySðR TRg*».
mGb!Ã
bz!H M:‰F SR yP¶ZäC½ypE ‰¸ìC XÂ ySðR TRg*»
T¥‰lH¼¶Ãl>ÝÝ yP¶ZMN TRg*» km¥RH¼> bðT Sl ±l!ÿDéN
mrÄT xlBH¼>ÝÝ
TRg*» 7.1
±l!ÿDéN Æl ƒST ÄY»N>N MSL çnW gÛc$ bÑl# ¯n Bz#ãC

yçn# ÂcWÝÝ
Múl@ 1
y¸ktl#T MSlÖC ±l!ÿDéñC ÂcWÝÝ
TRg*» 7.2
P¶ZM h#lT G_M_M XÂ TY† msrèC ÃlW ±l!ÿDéN nWÝÝ
h#lt$ msrèC yT¾ýNM ¯n Bz# mçN s!Cl# ytq„T gÛC
p‰§lÖG‰M ÂcWÝÝ
120
Múl@ 2
kz!H b¬C Ãl#T MSlÖC P¶ZäC ÂcWÝ
yP¶ZM SM kmsrt$ UR ytÃÃz nWÝÝ

Múl@ 3
y¸ktlW P¶ZM msrt$ ÊK¬NGL Slçn ÊK¬NG§êE P¶ZM
YÆ§LÝÝ
k§Y yts-W P¶ZM¿(

• 6 ÊK¬NG§êE gÛC xl#TÝÝ Xns#MÝ ÊK¬NGL hl/m½
ÊK¬NGL ¹r\s½ ÊK¬NGL hms¹½ ÊK¬NGL l/\r½
ÊK¬NGL m/\s XÂ ÊK¬NGL hlr¹ ÂcýÝÝ
knz!HM gÛC mµkL ÊK¬NGL hl/m XÂ ÊK¬NGL
¹r\s y§Y¾W XÂ y|r¾ý bQdM tktL msrèC
ÂcýÝÝ
121
• 12 -RøC xl#TÝÝ Xns#MÝ(
½ ¿ ½ ¿ ¿ ¿ ½ ¿ ¿ ¿ ½ ½
• 8 nq$õC xl#TÝÝ Xns#MÝ nq$_ h½ nq$_ l½ nq$_ /½ nq$_

m½ nq$_ \½ nq$_ r ½nq$_ s XÂ nq$_ ¹ ÂcýÝÝ
Múl@ 4
kz!H b¬C Ãlý P¶ZM msrt$ ¯n ƒST Slçn ¯n ƒST P¶ZM
YÆ§LÝÝ
YH ¯n ƒST P¶ZM¿
• 5 gÛC xl#TÝÝ
• 9 -¶øC xl#TÝÝ
• 6 nq$õC xl#TÝÝ
• msrèc$ h#lT G_M_M
yçn# ¯n ƒSèC xl#TÝÝ
• ƒST ‰llÖG‰M yçn#
y¯N gÛC xl#TÝÝ
yP¶ZM ›YnèC:
• q-@ P¶ZM XÂ sÃF P¶ZM
• mdb¾ P¶ZM XÂ mdb¾ ÃLçn P¶ZM
• bmsr¬cW §Y bmmR÷Z P¶ZM ytlÃ† ›YnèC
Yñ„¬LÝÝ
- ¯n ƒST P¶ZM
- µÊ P¶ZM
- ÊK¬NG§êE P¶ZM
- ¯n xMST P¶ZM
- ¯n SDST P¶ZM
122
TRg*» 7.3
q-@ P¶ZM y¯N g{ ¯ñc$ lmsrèc$ q-@ nK yçn P¶ZM nýÝÝ
y¯N gÛc$ ÊK¬NGlÖC ÂcýÝÝ q_lÖ Ãlý MSL q-@ P¶ZM nýÝÝ
TRg*» 7.4
sÃF P¶ZM y¯N g{ ¯ñc$ lmsrèc$ q-@ nK ÃLçn# P¶ZM nWÝÝ
y¯N gÛc$ -‰llÖG‰M ÂcWÝÝ q_lÖ ÃlW MSL sÃF P¶ZM
nWÝÝ
TRg*» 7.5
msrt$ mdb¾ ¯n Bz# yçn P¶ZM mdb¾ P¶ZM YÆ§LÝÝ
Múl@ 5
h. k¬C bMSL §Y yts-ý P¶ZM msrt$ mdb¾ ¯n
xMST Slçn mdb¾ P¶ZM nWÝÝ
123
l. q_lÖ bMSL §Y yts-ý P¶ZM msrt$ ÊK¬NGL

Slçn mdb¾ P¶ZM ÃLçn nWÝÝ
TRg*» 7.6
h#l#M gÛc$ tgÈÈ¸ µÊ yçn P¶ZM k!†B YÆ§LÝÝ
TRg*» 7.7
msrt$$ ÊK¬NGL yçnÂ y¯N gÛc$ lmsrèc$$ q-@ nK kçn#
P¶ZÑ k!†ïYD YÆ§LÝÝ
124
TRg*» 7.8
pE ‰¸D xND msrT ÃlW ±l!ÿDéN nWÝÝ msrt$ yT¾ýM
¯n Bz# mçN YC§LÝÝ ytq„T y¯N gÛc$ bÑl# ¯n ƒSèC
ÂcWÝÝ ypE ‰¸Ç SM bmsrt$ §Y ytmr÷z nWÝÝ
Múl@ 6
q_lÖ ÃlW MSL ¯n ƒST pE ‰¸D nWÝÝ MKNÃt$M msrt$ ¯n
îST SlçnÝÝ
k§Y ÃlW pE ‰¸D x‰T gÛC xl#TÝÝ

Xns#M¿
¯n îST hl/½ ¯n îST l/m½ ¯n îST lhm XÂ hm/ ÂcýÝÝ
knዚህ gòC ýS_ ¯n îST hm/ ypE ‰¸Ç msrT nWÝÝ
- SDST ¯ñC xl#TÝÝ
Xns#M¿ ¯N ‘’ሀለ’’ ½ ¯N ‘’ለሐ’’ ½ ¯N ‘’ሐመ’’ ½¯N ‘’መሀ’’ ½ ¯N ‘’ሀሐ’’ XÂ
¯n ‘’ለመ’’ ÂcýÝÝ
- x‰T nq$õC xl#TÝÝ
Xns#M¿
nq$_ ‘’ሀ’’ ½ nq$_ ‘’ለ’’½ nq$_ ‘’ሐ’’½ XÂ nq$_ ‘’መ’’ ÂcWÝÝ
125
ypE‰¸D ›YnèC
1. q-@ pE ‰¸DÂ sÃF pE ‰¸D
q-@ pE ‰¸DÝ ypE ‰¸Ç q$mT kmsrt$ nq$_ WÀ Ãl XÂ
ymsrt$N XMBRT y¸ÃgÂኝ kçn q-@ pE ‰¸D YÆ§LÝÝ
q-@ pE ‰¸D ÃLçn pE ‰¸D sÃF pE ‰¸D YÆ§LÝÝ
Múl@ q_lÖ Ãl#T MSlÖC q-@ pE‰¸D XÂ sÃF pE ‰¸D ÂcWÝÝ
2. mdb¾ pE ‰¸D XÂ mdb¾ ÃLçn pE ‰¸D

yxND msrt$ ¯n Bz# yçn mdb¾ pE ‰¸D q$mt$ ymsrt$ nq$_
§Y ÃLçnÂ ymsrt$N XMBRT y¸ÃgÂኝ kçn mdb¾ pE ‰¸D
YÆ§LÝÝ ymdb¾ pE ‰¸D y¯N gòC h#lT G_M_M yçn# ¯n Xk#L
¯n îST ÂcWÝÝ
msrt$ ¯n Bz# mdb¾ pE ‰¸D ÃLçn pE ‰¸D mdb¾ ÃLçn
pE ‰¸D YÆ§LÝÝ
lMúl@ q_lÖ ÆlW MSL §Y XNdts-W yµÊ pE ‰¸D q-@
µÊ pE ‰¸D mdb¾ pE ‰¸D s!çN ÊK¬NG§êE pE ‰¸D GN
mdb¾ ÃLçn pE ‰¸D nWÝÝ
126
bm\r¬cý QR} §Y bmmSrT pE ‰¸D btlÃ† ›YnèC

YmdÆLÝÝ
1. ¯n ƒS¬êE pE‰¸D¿ ypE‰¸Ç msrT ¯n îST kçn ¯n îS¬êE
pE ‰¸D YÆ§LÝÝ
y¯n îS¬êE -Æ×C
▪ 4 gÛC xl#T::
▪ 4 nq$õC xl#TÝÝ
▪ 6 -RøC xl#TÝÝ
2. ÊK¬NG§êE pE‰¸D¿ ypE ‰¸Ç msrT ÊK¬NGL kçn

Êk¬NG§êE pE ‰¸D YÆ§LÝÝ
▪ 5 gòC xl#TÝÝ
▪ 5 nq$õC xl#TÝÝ
127
3. ¯n xMST pE ‰¸D¿ msRt$ ¯n xMST kçn ¯n xMST pE ‰¸D

YÆ§LÝÝ.
y¯n xMST pE ‰¸D -Æ×C
▪ 6 gòC xl#T
▪ 6 xq$õC xl#T
▪ 10 -RøC xl#T
TRg*» 7.9
SðR __R yKb#N G¥> bÄ!Ã»T„ §Y b¥øR y¸ገኝ MSL nWÝÝ
SðR xND g} BÒ xlýÝÝ gi#M yt-qllÂ msrT yl@lW nWÝÝ
bgi# §Y y¸gß#T n_ïC kSð„ XMBRT Xk#L YR”l#ÝÝ
mLm© 7.2
1. ¯n sDST P¶ZM
h. SNT gòC xl#T)
l. SNT -RøC xl#T)
/. SNT nq$õC xl#T)
m. SNT -‰llÖG‰M yçn# gòC xl#T)
128
2. bMSL 7.22 ypE ‰¸D MSL §Y bmmSrT q_lÖ Ãl#TN

_Ãq&ãC mLS¼¹!ÝÝ.
h. SNT gòC xl#T)

l. SNT -RøC xl#T)
/. SNT nq$õC xl#T)
m. SNT Æl ¯n îST gòC xl#T)
3. bxµÆb!H k¸gß# ngéC ysðRN Múl@ S_¼ÀÝÝ
7.3 ÆlƒST ÄY»>N MSlÖCN bTRg*»ÃcW §Y

bmmSrT ¥nÉiR
mGb!Ã
bz!H R:S |R blîST ÄY»>N __R MSlÖC TRg#MÂ -b×ÒcW
§Y bmmSrT ¥nÉiRN T¥‰lH¼>ÝÝ
TGb‰ 7.3
1. yP¶ZMNÂ ypE ‰¸DN xNDnTÂ L†nTN zRZRÝÝ
2. ys!l!NdRNÂ y÷NN xNDnTÂ L†nTN zRZRÝÝ
129
ÄY»N>N Ã§cýN __éC XNd¸ktlW ¥nÉiR YÒ§LÝÝ
y__R MSL SM __R MSL y__„ MSL [Æ×C
▪ 6 µÊ yçn gòC xl#TÝÝ

P¶ZM
▪ 8 nq$õ C xl#TÝÝ
▪ 6 gòC xl#TÝÝ
ÊK¬NG§êE P¶ZM ▪ 12 -RøC xl#TÝÝ

▪ 4 gòC xl#TÝÝ
¯n îS¬êE pE ‰¸D
▪ h#lT y-lL gòC xl#TÝÝ

S!l!NdR ▪ 1 yt-qll g} xlýÝÝ
▪ nq$_ ylýMÝÝ
▪ -RZ ylýMÝÝ
▪ 1 yt-qll g} xlýÝÝ
SðR
▪ nq$_ ylýMÝÝ
▪ xND nq$_ xlýÝÝ
÷N ▪ xND -lL xlýÝÝ

▪ xNd yt-qll g} xlýÝÝ
130
mLm© 7.3
k1 4 Ãl#TN _Ãq&ãC TKKL kçn# "XýnT TKKL µLçn# dGä

"hsT" b¥lT mLS¼¹!ÝÝ
1. yP¶ZM y¯N gòC ¯n îST ÂcWÝÝ
2. ypE ‰¸D y¯N gòC -‰l@lÖG‰M ÂcýÝÝ
3. msrt$ µÊ yçn pE ‰¸D xlÝÝ
4. pE ‰¸D xND msrT BÒ xlWÝÝ
5. msrt$ ¯n îST yçn P¶ZM bdBtRH¼> §Y úL¼‘ÝÝ
h. SNT ¯n îST gòC xl#T)
l. SNT y-‰l@lÖG‰M gòC xl#T)
6. ¯n xMST yçnN P¶ZM bdBtRH¼> §Y úL¼‘ÝÝ YH
P¶ZM¿
h. SNT gòC xl#T)

l. SNT -RøC xl#T)
/. SNT nq$õC xl#T)
m. SNT y-‰l@lÖG‰M gòC xl#T)
7. k_Ãq& t‰ q$_R 5 XÂ t‰ q$_R 6 §Y yt-qs#TN ¯n
îST P¶z!M XÂ ¯n xMST P¶z!M Ã§cýN xNDnTÂ
L†nT zRZRÝÝ
131
yM:‰F 7 ¥-”l!Ã
• ±l!ÿDéN Æl îST ÄY»N>N MSL çñ gòc$ bÑl# ¯n Bz#
yçn# nWÝÝ
• P¶ZM h#lT G_M_MÂ TY† msrèC Ãl#T ±l!/@DéN
nWÝÝ h#lt$ msrèC y¥N¾ýM ¯n Bz# mçN YC§l#ÝÝ yq„T
gòC -‰l@lÖG‰äC YçÂl#ÝÝ yP¶ZÑ SM bmsrt$ QR} §Y
Ymsr¬LÝÝ
• q-@ P¶ZM y¯N mSméc$ lmsrèc$ q-@ nK yçn nýÝÝ y¯N
gòc$ ÊK¬NGL YçÂl#ÝÝ
• ysÃF P¶ZM y¯N gòC lmsrèc$ q-@ nK ÃLçn P¶ZM nýÝÝ
y¯N gòc$ -‰l@lÖg‰M YçÂl#ÝÝ
• ±l!/@DéN pE ‰¸D xND msrT Ãlý nýÝÝ YHM msrT
¥N¾ýM ¯n Bz# mçN YC§LÝÝ ytq„T gòC bÑl# ¯n
îSèC YçÂl#ÝÝ ypE ‰¸Ç SM bmsrt$ §Y Ymsr¬LÝÝ
• q-@ pE ‰¸DÝ(ypE ‰¸Ç q$mT kmsrt$ nq$_ WÀ Ãl XÂ
ymsrt$N XMBRT y¸ÃgÂኝ kçn q-@ pE ‰¸D YÆ§LÝÝ
• q-@ pE ‰¸D ÃLçn pE ‰¸D sÃF pE ‰¸D yÆ§LÝÝ
• yxND msrt$ ¯n Bz# yçn mdb¾ pE ‰¸Dq$mt$ ymsrt$
nq$_ §Y ÃLçn XÂ ymsrtN$ XMBRT y¸ÃgÂኝ ከሆነ
mdb¾ pE ‰¸D YÆ§LÝÝ ymdb¾ pE ‰¸D ¯N gòC h#lT Xk#L
G_M_M ¯n îSèC YçÂl#ÝÝ
• ¯n Bz# mdb¾ ÃLçn pE ‰¸D mdb¾ yLçn pE ‰¸D YÆ§LÝÝ
lMúl@ µÊ pE ‰¸D mdb¾ pE ‰¸D s!çN ÊK¬NG§êE pE ‰¸D
mdb¾ ÃLçn pE ‰¸D nýÝÝ
• SðR xND g} BÒ nW ÃlWÝÝ gi Bz# yt-qllÂ msrT
yl@lW nWÝÝ bgi# §Y y¸gß#T n_ïC kSð„ XMBRT Xk#L
RqT §Y Yg¾l#ÝÝ
132
yKlú mLm©
I. q_lÖ Ãl#TN g§+ ›rFt ngéCN TKKL yçnWN XWnT¿
TKKL ÃLçn#TN dGä hsT b¥lT mLS¼¹!ÝÝ
1. P¶ZM h#lT msrèC xl#TÝÝ
2. ¥N¾WM ÊK¬NG§êE P¶ZM q-@ P¶ZM nWÝÝ
3. y¥N¾WM pE ‰¸D y¯N gòC ¯n îST ÂcWÝÝ
4. ¥N¾WM msrt$ µÊ yçn P¶ZM k!†B nWÝÝ
5. ¥N¾WM k!†B P¶ZM nWÝÝ
II. q_lÖ Ãl#TN _Ãq&ãC bt-ykW msrT mLS¼¹!ÝÝ
6. msrt$ ÊK¬NGL yçn pE ‰¸DN bdBtRH¼¹! §Y úL¼‘ÝÝ YH
yúLkW¼¹!W pE ‰¸D¿(
h. SNT gòC xl#T)
l. SNT -RøC xl#T)
/. SNT nq$õC xl#T)
m. SNT ¯n îST gòC xl#T)
7. msrt$ ¯n îST yçn pE ‰¸DN bdBtRH¼> §Y bmúL
y¸ktl#TN _Ãq&ãC mLS¼¹!ÝÝ
h. SNT gòC xl#T)
l. SNT -RøC xl#T)
/. SNT nq$õC xl#T)
m. SNT y-‰l@lÖG‰M gòC xl#T)
8. k_Ãq& 6 XSk 7 Sl ÊK¬NG§êE pE ‰¸D XÂ ¯n îS¬êE
pE ‰¸D xNDnTÂ L†nT zRZR¼¶ÝÝ
133
ym¥R W-@èC Ý kz!H M:‰F TMHRT £dT XÂ bí§½

• xSf§g! yçn#TN yS»T¶ fRíC -ÆY TrÄlH¼>ÝÝ
• yS»T¶ fRíC [ÆYN bm-qM ytlÃ† Múl@ãCN ¬s§lH¼¹!ÝÝ
• WSN q_¬ mSmRNÂ zê&ãCN bXk#L ï¬ TkF§lH¼>ÝÝ
• Sl Ä!G¶ trDtH¼> yts-#TN zê&ãC TsF‰lH¼>ÝÝ
• ÊK¬NGLÂ yµÊN SÍT yMTfLGbTN æRÑ§ T‰ÄlH¼©!Ãl>ÝÝ
mGb!Ã
bz!H R:S SR Sl q-@nK mSméC XÂ TY† mSméC½ ýSN
q_¬ mSmRN Xk#L h#lT ï¬ mKfLN½ zê&N Xk#L mKfL½
S»T¶ mSméCN½ µÊãCNÂ ÊK¬NGlÖCN z#¶ÃÂ SÍT
XNÄ!h#M Sl mSméC½zê&ãCÂ SF‰ T¥‰lH¼¶Ãl>ÝÝ bz!H R:S
SR mSmR y¸lý ”L q_¬ mSmR XNdçn Y¬wQÝÝ
134
8.1mSméC
mGb!Ã
bz!H R:S SR mSméCN lmúL y¸ÃglGl#T XNdn ÷M-S
¥S¥¶ÃN ymúsl#TN bm-qM q-@ nK mSméCN¿ WSN q_¬
mSmRN kh#lT Xk#L mKfL XÂ yq-@nK mSméCN múL
T¥‰lH¼>ÝÝ
8.1.1 y¸Ìr-# mSméC XÂ yTY† mSméCN MSr¬
TGb‰ 8.1
1. bdBtRH¼> §Y h#lT n_ïC MLKT xDRGÝÝ bh#lt$ n_ïC
WS_ b¥lF h#lt$N n_ïC ¥gÂßT y¸CL SNT mSméC
l!ñ„ yC§l#)
2. xND mSmRÂ kz!H mSmR ýÀ yçn xND n_B b¸ktlý
m\rT MLKT xDRG¼g!ÝÝ
h. bz!H n_B WS_ SNT mSméC ¥lF YC§l#)

l. bz!H n_B WS_ y¸ÃLûT mSméC WS_ ymjm¶ÃWN
mSmR y¸ÃëR-# SNT Âcý) y¥ÃëR_ µl Ã§ër-ý mSmR
MN YÆ§L)
/. bts-ý n_B WS_ b¥lF mjm¶Ã lts-ý mSmR
q-@nK mSméC yçn# SNT Âcý)
135
mSmR RZmT XN©! SÍT ylýMÝÝ RZmt$M wd h#lt$M xQ-

Å ¥lqEÃ ylýMÝÝ bmSm„ h#lt$ ÅæC §Y Ãl#T MLKèC
y¸Ãú†T YHNn# nýÝÝ mSmR y¸symý mSm„ §Y Æl# h#lT
ðdlÖC wYM kmSm„ ýÀ Æl xND ðdL l!syM YC§LÝÝ
Múl@ 1
y¸q_lW mSmR SÃ» XNd¸ktlW mçN YC§LÝÝ
• mSmR hl wYM
• mSmR lh wYM
• mSmR m
h#lT mSméC bxND n_B §Y BÒ ÃërÈl#ÝÝ bxND n_B §Y
y¥Yër-# kçn# xYër-#MÝÝ yh#lT mSméC mër_N l¥úyT
XNÄ!ëU-# xDRgN b¥Sm¶Ã ¥smR nýÝÝ
Múl@ 2
h#lt$ msméC ytër-#bTN n_B lY¼‘ÝÝ
mFT/@
• XÂ ’ ytër-#T b"h" n_B §Y nýÝÝ
• XÂ ytër-#T b"l" n_B §Y nýÝÝ
• XÂ ytër-#T b"/" n_B §Y nýÝÝ
136
TRg*» 8.1
bxND -lL §Y Ãl# h#lTÂ kh#lT b§Y mSméC bFi#M
y¥YëU-# kçn# TY† mSméC YÆ§l#ÝÝ TY† mSméCNÂ ቀጤ
ነክ mSméCN lmúL bs@TSk#ê&R XN-q¥lNÝÝ
TGb‰ 8.2
¥Sm¶Ã XÂ s@TSk#ê&RN bm-qM bn_B "-" ýS_ b¥lF l
q-@-nK yçn mSmR xSMR¼¶ÝÝ yts-#TN XRM©ãC tktL¼‘ÝÝ
XRM© 1: hl kn_B "-" ውጪ የሆነ አስምር/ሪ፡፡
XRM© 2: s@TSk#ê&RN bm-qM bq-@-nK zê& mSmR hl §Y

bn_B"h" wYM "l" §Y xSqM_¼ÀÝÝ
137
XRM© 3: bl@§ ys@TSk#ê&R ¥Sm¶Ã xSqM_¼ÀÝÝ
XRM© 4: bmSmR hl §Y s@TSk#ê&R XÂ ¥Sm¶Ã "-" n_BN

XSk!nµ xS-U¼g!ÝÝ
XRM© 5: s@TSk#ê&RN b¥Sm¶Ã -RZ §Y ys@TSk#ê&„ ySr¾ý ¯N

"-" n_BN XSk¸dRS wd §Y xS-U¼g!ÝÝ
138
XRM© 6: s@TSk#ê&RN ÆlbT bmÃZ ks@TSk#ê&„ ¬C¾ý ¯N

bn_B "-" WS_ y¸ÃLF mSmR xSMRÂ xSrZM¼¸ÝÝbz!HM
mSmR §Y b"\" XÂ "r" sYM¼¸ÝÝ Slz!H ’ bn_B "-" WS_
b¥lF l q-@-zê& yçn mSmR nýÝÝ
mLm© 8.1
1. y¸q_lýN mSmR sYM¼¸ÝÝ
2. b¸q_lý MSL §Y bmmSrT q_lÖ Ãl#TN _Ãq&ãC

mLS¼¹!ÝÝ
h. bn_B "m" ýS_ y¸ÃLû SNT mSméC Âcý)
l. XÂ YërÈl#) y¸ëU-# kçn# byT¾ý n_B §Y ný)

/. XÂ YërÈl#) y¸ëU-# kçn# byT¾ý n_B §Y ný)
3. "p" n_B ýS_ b¥lF mSmR "t"N y¸ÃëR-# xMST
mSméCN ÉF¼ðÝÝ
139
8.1.2. WSN q_¬ mSmRN Xk#L ï¬ mKfL
TRg*» 8.2
WSN q_¬ mSmR ¥lT bxND q_¬ mSmR yts-# h#lT
n_ïCN =Mé bmµk§cý Ãl# n_ïCN yÃz nýÝÝ"h" XÂ "l" n_ïC
ÅæC YÆl§#¿¿
bz!HM WS_ q_¬ mSmR |Ã» y¸ktlý YçÂLÝÝ

▪ WSN q_¬ mSmR hl wYM
▪ WSN q_¬ mSmR lh wYM
TRg*» 8.3
xU¥> n_B ¥lT xNDN WSN q_¬ mSmR h#lT Xk#L ï¬
y¸kFL nýÝÝlMúl@ XÂ Xk#L kçn# "m" yhm WSN q_¬
mSmR xU¥> n_B nýÝÝ bxU¥¹# n_B WS_ y¸ÃLF mSmR
dGä xU¥> mSmR YÆ§LÝÝ
‘ t’ yWSN q_¬ mSmR hl xU¥> nýÝÝ
140
TGb‰ 8.3
÷M-SNÂ ¥Sm¶ÃN bm-qM kz!H b¬C ÃlýN ‘-y’ ýSN q_¬
mSmRN h#lT Xk#L ï¬ KfL¼‘ÝÝ £dt$NM tmLkT¼cE ÝÝ
XRM© 1: y÷M-s#N ÅF b‘-’ n_B §Y ¥DrGÝÝ y÷M-s# ÊDyS
k‘-’ G¥> XNÄ!bL_ b¥DrG QST |‰¼¶ÝÝ
XRM© 2: b XRM© xND §Y yt-qMkýN ÊDyS m-N STqYR

y÷M-s#N ÅF b‘y’ n_B §Y b¥DrG ymj¥¶ÃýN QST Xk#L
h#lT ï¬ y¸kFL xSMR¼¶ÝÝ
XRM© 3: ¥Sm¶ÃN bm-qM h#lt$ QSèC ytÌr-#bTN ï¬

xgÂኝ/ኚ፡፡Xnß!HN n_ïC p Xn q b¥lT sY¥cý¼‘¸ÃcW ÝÝ
XStE ‘-y’ XÂ ‘pq’ ytÌr-#bTN ï¬ ‘m’ XNbLÝÝ ‘m’ y
xU¥> n_B YÆ§LÝÝ Slz!H = YçÂLÝÝ ‘m’ ‘-y’
xU¥> nýÝÝ
141
mLm© 8.2
1. q_lÖ Ãlý ýSN q_¬ mSmR ’/’ xU¥> n_B kçÂ

SNT xU¥> b’/’ xU¥> n_B ýS_ ÃLÍL)
2. 10ú.» y¸rZM ýSN q_¬ mSmR ýsDÂ ÷M-SNÂ

¥S¥¶ÃN bm-qM xU¥> n_BN xúY¼‘ÝÝ
3. xND ýSN q_¬ mSmR rZmt$ 29ú.» kçÂ yz!H ýSN
q_¬ mSmR G¥> SNT YçÂL)
4. ‘l’ y ’ ’ xU¥> n_B kçÂ hl¿ l/ XÂ h/ fLG¼g!ÝÝ
5. lm = (7y+9)ú.» XÂ ln =158ú.» kçÂ¿’ m b’l XÂ b’n’

mµkL Ãl xU¥> n_B kçÂ ’lm’ XÂ ’mn’flG¼g!ÝÝ
142
8.1.3. lxND yts- q_¬ mSmR q-@ nK mSmRN

mmSrT
bz!H R:S SR h#lT ›YnT xms‰rTN XNÃlNÝÝ
1. bts-ý msmR §Y n_B ýS_ b¥lF lmSm„ q-@-nK yçn

mSmR mmSrTÝÝ
2. kts-ý mSmR ý+ n_B ýS_ b¥lF lmSm„ q-@-nK yçn
mSmR mmSrTÝÝ
TGb‰ 8.4
1. ¥Sm¶ÃÂ ÷M-SN bm-qM bts- mSmR §Y Æl n_B
ýS_ b¥lF lmSm„ q-@-nK yçn mSmR mSRT¼cEÝÝ
2. ¥Sm¶ÃÂ ÷M-SN bm-qM kmSm„ ý+ n_B ýS_
b¥lF lmSm„ q-@-nK yçn msmR mSRT¼cEÝÝ
mLm© 8.3
1. bn_B ’l’ ýS_ b¥lF l’ ’ q-@-nK y¸çn# SNT

mSméC Âcý)
2. xND kts- mSmR 10ú.» y¸RQ n_B bmýsD bz!H

n_B ýS_ xLæ lmSm„ q-@-nK yçn mSmR mSRT¼cEÝÝ
3. bh#lt¾W _Ãq& §Y bmmSrT 10ú.» kmSm„ Rö
b¸gßý n_B ýS_ b¥lF lmSm„ q-@-nK yçn# SNT
mSméC Yñ‰l#)
143
8.2 zê& ã CÂ SF‰cý
mGb!Ã
bz!H R:S SR yzê& TRg#M¿ |FRÂ yzê&ãC ›YnT¿ ÷MSNÂ
¥Sm¶ÃN bm-qM zê&N Xk#L mKfLN XNÄ!h#M bPéT‰KtR
zê& mlµTN T¥‰lH¼>ÝÝ
8.2.1 zê&ãC
TGb‰ 8.5
1. =rR ¥lT MN ¥lT ný)
2. h#lT =réC ktër-# SNT ï¬ãC §Y l! ër-# YC§l#)
3. yh#lt$ =réC mnš ï¬ MN YÆ§L)
TRg*» 8.4
zê& xND mnš n_B Ã§cýN =réC yÃz nýÝÝ h#lt$ =réC
yzê&ý ¯ñC YÆ§l#ÝÝ mnš n_Æcý dGä yzê&W nq$_ YÆ§LÝÝ
Múl@ bMSL 8.1 §Y XÂ . yzê& lh/ ¯ñC ÂcýÝÝ
144
Múl@ 3
bMSL 8.2 §Y bmmSrT zê&ýN sYM¼¸ÝÝ
mFT/@
yz!H zê& |Ã» y¸ktlý YçÂLÝÝ
b”L zê& "lh/" wYM zê& "/hl" wYM zê& "h" YÆ§LÝÝ
bMLKT:
 lh/½ /hl½ h
wYM
Múl@ 4
bMSL 8.3 §l#T zê&ãC |M |_¼ÀÝÝ
mFT/@
h. b”L zê& ’rpq’ wYM
bMLKT ረፐቀ wYMቀፐረ
l. b”L zê& qps wYM zê& spqÝÝ
bMLKT  qps
wYM spq
/. b”L zê& rpሰ wYMrps zê& sprÝÝ
145
xStýL¼‘
kz!H b§Y Ãl# zê&ãC bÑl# xND nq$_ bU‰ S§lcý knß!H
zê&ãC xNDM zê& ’p’ xYÆLMÝÝ
8.2.2 SFR XÂ yzê&ãC ›YnT

zê&N lmSfR yMN-qMbT mú¶Ã PéT‰KtR YÆ§LÝÝ zê&
y¸sfRbT †NT DG¶ YÆ§LÝÝ
PéT‰KtR h#lT tq‰n! xQÈÅ Ã§cýN Sk@lÖC k00 XSk 1800

yÃz nýÝÝ
yý=¾ý Sk@L kG‰ wd qኝ k00 XSk 1800 ÃúÃLÝÝ yýS-¾ý

Sk@L qኝ ወደ ግራ k00 XSk 1800 ÃúÃLÝÝ
xND zê& ¯N k 00 bStqኝ kê§ kSk@L q$_„ ýS_ ÃlbT ný
y¸nbbýÝÝ bG‰ bk#L 00 bzê& ¯N §Y kêl býÀý Sk@L §Y
Ãlý q$_R ný y¸nbbýÝÝ
Múl@ 5
q_lÖ Ãlý PéT‰KtR kqኝ wd G‰ býS-¾ý Sk@L 750
mSfRN ÃúyLÝÝ
146
bz!H zê& SFR XNd¸ktlý Ysy¥LÝÝ
y'l' zê& SFR wYM bMLKT | YÆ§LÝÝ

y 'hl/' zê& SFR wYM yzê& '/lh' SFR wYM bMLKT
| wYM | YÆ§LÝÝ
Múl@ 6
q_lÖ Ãlý Pét‰KtR bjRÆ Sk@L kG‰ wd qኝ 1500 |FRN
ÃúÃLÝÝ
zê&ãC Æ§cý SFR §Y bmmSrT XNd¸ktlý YmdÆLÝÝ
1. ¹#L zê&.....00 S 900

2. q-@ zê&.....S 900
147
3. ZR_ zê&..... 900 S 1800

4. ZRG zê&..... S 1800
5. _MZ zê&.....1800 S 3600
6. KB zê&.....S 3600
mLm© 8.4
1. yts-ýN MSL bm-qM q_lÖ Ãl#TN _Ãq&ãC mLSÝÝ
h. nq$Ècý 'w' yçn#TN zê&ãC bÑl# ÉF¼ðÝÝ

l. '-wz' zê& ¯ñC yt®c$ Âcý)
/.  wyz l@§ SM S_¼ÀÝÝ
2. q_lÖ Ãl#TN zê&ãC bPéT‰KtR ksfrK bí§ byT¾ý yzê&
›YnT XNd¸mdb# lY¼‘ÝÝ
ረፐቀ ½ ቀፐሰ ½ ረፐሰ
3. q_lÖ yts-T zê&ãC byT¾ý zê& ›YnT |R XNd¸mdb#

lY¼‘ÝÝ
148
h. 78o l. 235o /. 89o m. 100o \. 135o
4. PéT‰KtR bm-qM q_lÖ yts-#TN zê&ãC mSRT¼cEÝÝ
h. 95o l. 145o
5. q_lÖ ytmlkt$TN zê&ãC |fR¼¶ÝÝ
8.2.3 zê&N Xk#L ï¬ mKfL

zê&N h#lT Xk#L ï¬ §Y y¸kFL =rR yzê&W xU¥> YÆ§LÝÝ
WSN q_¬ msm„M yzê&ý xU¥> YçÂLÝÝ
TGb‰ 8.6
q_lÖ yts-#TN XRM©ãC bmktL yts-ýN zê& h#lT Xk#L
ï¬ KfL¼‘ÝÝ
XRM© 1Ý y÷M-s#N ÅF b’p’ n_B §Y b¥DrG h#lt$N yzê& ¯ñC
y¸ÃëR_ QST |‰¼¶ÝÝ ytër-#bTN ï¬ ’q’ XÂ ’r’ b¥lT
sYM¼¸ÝÝ
149
XRM© 2: y÷MÆs#N ÊDüS úTqYR¼¶ y÷MÆs#N ÅF b’q’ XÂ ’r’

n_ïC §Y b¥êL bzê&ý ýS_ y¸ër-#TN h#lT QSèC |‰¼¶ÝÝ
ytër-#bTN ï¬ ’w’ b¥lT sYM¼¸ÝÝ
XRM© 3: mnš nq$_ ’p’ çñ bn_B ’w’ WS_ y¸ÃLF =rR

b¥Sm¶Ã xSMR¼¶ÝÝ
YH yzê&ý xU¥> mSmR zê&ýN h#lT Xk#L ï¬ Ykf§LÝÝ

Slz!H S (qpw) S (rpw) YçÂL ¥lT nýÝÝ
mLm© 8.5
1. ¥Sm¶ÃNÂ ÷M-SN bm-qM q_lÖ Ãl#TN zê&ãC h#lT
Xk#L ï¬ KfL¼‘ÝÝ
150
2. =rR ’pq’ zê& ’rps’ xU¥> kçn q_lÖ Ãl#TN _Ãq&ãC

mLS¼¹!ÝÝ
h. y ’-’N êU fLG¼gÝÝ
l. yzê& ’ rpq’ XÂ yzê& ’ spq’|fR fLG¼g!ÝÝ
/. yzê& ’ rps’ |fR fLG¼g!ÝÝ
8.3 ymsméC S»T¶
mGb!Ã
bz!H R:S |R S»T¶ Ã§cýNÂ yl@§cýN MSlÖC TlÃlH¼>ÝÝ
XNÄ!h#M y©!å»T¶ -lL MSlÖCN S»T¶ msméCN bmwsN¿
qlL Ãl# y©!å»T¶ MSlÖCN múLÂ yS»T¶ mSméÒcýN
mgNÆTN T¥‰lH¼¶Ãl>ÝÝ
TRg*» 8.5
xND y©!å»T¶ MSL bmSmR §Y s!¬-F ytf-„T G¥ëC
Ñl# bÑl# xNÇ G¥> bl@§ý G¥> §Y y¸ýL kçn MSl#
S»T¶ xlý YÆ§LÝÝ ym¬-ðÃý ï¬ mSmR dGä yS»T¶
mSmR YÆ§LÝÝ y©!å»T¶ MSL xND wYNM kxND b§Y S»T¶
mSméC l!ñ„T YC§LÝÝyl@lýM xlÝÝ
151
Múl@ 8
h#lT ¯n Xk#L yçn ¯n-ƒST S»T¶ xlý) µlý SNT S»T¶
msmR xlý )
mFT/@
xãN xlý¿ kz!H b¬C Ãlý h#lT ¯n Xk#L yçn ¯n-ƒST b’ hm’
msmR §Y k¬-f ytf-„T h#lt$ G¥ëC xNÇ G¥> bl@§¾ý
G¥> §Y Ñl# bÑl# YW§LÝÝ
Slz!H bh#lT ¯n-Xk#L ¯n# ƒST xND s»T¶ mSmR ከሁለቱ
Xk#L ¯ñC nq$_ wd msrt$ (q-@) mSmR ytsmr YçÂLÝÝ
Múl@ 9
‘X’ XÂ ‘W’ S»TR xlcý) µlcý SNT SNT S»t¶ mSméC
xl#êcý)
mFT/@
h#lt$M x§cýÝÝ ‘X’N wd ¯NÂ ' X ’ §Y bts-W qY msmR §Y
s!¬-F y¸gß#T G¥ëC Ñl# bÑl# xNÇ G¥> bl@§¾ý G¥>
§Y Yý§LÝÝ Slz!H ‘X’ h#lT S»T¶ mSméC YñrêLÝÝ XNÄ!h#M
‘W’ bqY mSmR §Y s!¬-F y¸f-„T G¥ëC Ñl# bÑl#
xNÇ G¥> bl@§¾ý G¥> §Y Yý§LÝÝ Slz!H ‘W’ xND S»TR
YñrêLÝÝ
152
Múl@ 10
q_lÖ Ãlý MSL S»T¶ ylýMÝÝ byT¾ýM msmR §Y b!¬-
F y¸f-„T G¥ëC xNd¾ý G¥> bl@§¾ý G¥> §Y Ñl#
bÑl# xYýLMÝÝ
xStýL¼‘
yS»T¶ msméC xGDM¿ q$Lq$L wYM sÃF mçN YC§l#ÝÝ
TGb‰ 8.7
kz!H b§Y bts-#T Múl@ãC §Y bmmSrT q_lÖ yts-#TN
_Ãq&ãC mLS¼¹!ÝÝ
1. bxkÆb!H¼> Bz# S»T‰êE yçn# ngéC xl#ÝÝ Múl@ b!‰b!éN
bl@§¾ý G¥> xµl* §Y Yý§LÝÝSlz!H xND S»T¶ x§TÝÝ kz!H
Múl@ bmnúT bxkÆb!ÃCh# S»T¶ Ã§cýN ngéC zRZ„ÝÝ
153
2. k2 እስከ 9 µl#T q$_éC S»T¶ Ã§Òý yT®c$ Âcý) SNT

SNT S»T¶ Yñ‰cêL)
3. KB S»T¶ msmR xlý) µlý SNT xlý)
4. ¯n Xk#L ¯n îST S»T¶ mSméC xlý) µlý SNT Âcý)
5. µÊ S»T¶ mSméC xlý) µlý SNT xlý) xGDM SNT
ný) q$Lq$L SNT xlW) sÃFS SNT xlý)
yb#DN |‰ 8.1
¥Sm¶ÃNÂ ÷M-SN bm-qM ÊK¬NGLN bmúL S»T¶
mSméCN wSN¼ኚ፡፡
mLm© 8.6
1. q_lÖ µl#T yXNGl!z¾ ðdlÖC WS_ yS»T¶ mSmR

Ã§cý yT®c$ Âcý) SNT SNT xl#êcý)
154
2. yxKÂìc$ ¯N RZmT 5ú.» yçnN ¯n# ƒST bmúL yS»T¶

mSm‰cýN mSRT¼cEÝÝ
1. bh#lT ¯n Xk#L ¯n îST ytÃz SF‰ bS»T¶ mSmR §Y
lh#lT b!kfL y¸qrý ¯n îST yyT¾W ¯n îST ›YnT
YçÂL)
2. RZmt$Â wrÇ bQdM tktL 4ú.» XÂ 3ú.» yçn
ÊK¬NGLN bmúL S»T¶ msm„N mSRT¼cEÝÝ
3. ¯n SDST S»TR mSmR x§cý) µ§cý SNT x§cý)
8.4 SFR
mGBÃ
bz!H R:S SR µÊãCNÂ ÊK¬NGlÖCN T¥‰lH¼¶Ãl>ÝÝ
yµÊãCÂ ÊK¬NGlÖC z#¶ÃNÂ SÍT
h. yµÊãCNÂ ÊK¬NGL z#¶Ãi
yxND ÊK¬NGL z#¶Ã lmflG y¯ñc$N RZmT mdmR nýÝÝ
lMúl@Ý y¸ktlýN ÊK¬NGL z#¶Ã fLG¼g!ÝÝ
155
ዙ= 6ሳ.ሜ+4ሳ.ሜ+6ሳ.ሜ+4ሳ.ሜ = 20ሳ.ሜ
bx+R mNgD yz!HN ÊK¬NGL z#¶Ã lmflG yh#lt$M ¯ñC

RZmT Xk#L Slçn¿
6ሳ.ሜ + 6ሳ.ሜ = 2ሳ.ሜ 6ሳ.ሜ
4ሳ.ሜ + 4ሳ.ሜ = 2ሳ.ሜ 4ሳ.ሜ

ዙ= 6ሳ.ሜ+4ሳ.ሜ+6ሳ.ሜ+4ሳ.ሜ
ዙ= 2ሳ.ሜ 6ሳ.ሜ+2ሳ.ሜ 4ሳ.ሜ
Slz!H¿ 6ሳ.ሜ+4ሳ.ሜ+6ሳ.ሜ+4ሳ.ሜ=2ሳ.ሜ 6ሳ.ሜ+2ሳ.ሜ 4ሳ.ሜ
ዙ= 6ሳ.ሜ+4ሳ.ሜ+6ሳ.ሜ+4ሳ.ሜ
ዙ= 2ሳ.ሜ 6ሳ.ሜ+2ሳ.ሜ 4ሳ.ሜ
ዙ= 20ሳ.ሜ
Slz!H RZmt$ 'R' = XÂ wRÇ 'w' yçn y¥N¾ýM ÊK¬NGL z#¶Ã
YçÂLÝÝ
156
µÊ xrt$M ¯ñC Xk#L yçn ÊK¬NGL Slçn yµÊ z#¶Ã x‰T

X_F y¯N RZmT YçÂLÝÝYHM yµÊý ¯N 's' †NtE kçn¿
YçÂL
Múl@ 11
y¸ktl#TN ÊK¬NGlÖC z#¶Ã fLG¼g!ÝÝ
mFT/@
ሀ.
ለ.
Múl@ 12
yxND ÊK¬NGL z#¶Ã 50 ú.» XÂ wRÇ 10ú.» kçn
yÊK¬NGl#N ¯N RZmT fLGÝÝ
157
mFT/@
z# = 2 (ር+ወ)
50 = 2
50 = 2 0
50 0 = 2
2 = 30
15ሳ.ሜ = R
R = 15ú.» YçÂLÝÝ
mLm© 8.7
1. yxND ÊK¬NGL z#¶Ã 150ú.» XÂ RZmt$ 50ú.» kçn
yÊK¬NGl#N wRD fLG¼g!ÝÝ
2. yxND ÊK¬NGL z#¶Ã 90ú.» kçn R+ w SNT YçÂL)
3. yxND µÊ z#¶Ã 120ú.» kçn yµÊý ¯N RZmT SNT ný)
l. yµÊ XÂ ÊK¬NGL |ÍT
TRg*» 8.6
y¯N RZmt$ 's' †n!T yçn µÊ SÍT (S)=s2 YçÂLÝÝ
Múl@ 14
y¯N RZmt$ 6ú.» yçnN µÊ SÍT fLG¼g!ÝÝ
mFT/@
158
xStýL¼Y
ySÍT †n!T yÆl xND †n!T µÊ YçÂLÝÝ lMúl@ †n!t$ ú.» kçn
ys# µÊ ú.»2 YçÂLÝÝ†n!t$ »TR kçn ys# µÊ »2 YçÂLÝÝ
yÊK¬NGL SÍT bWS-# Ãl# Æl xND µÊãC †n!T nWÝÝ
TGb‰ 8.8
1. bµÊ wrqT §Y mSm„N bm-bQ ÊK¬NGLN úL¼‘ÝÝ
2. búLkW ÊK¬NGL WS_ Ãl#TN µÊãC q$-R¼¶ÝÝ SnT ÂcW)
3. b¸q_lW ÊK¬NGL §Y bmmSrT q_lÖ Ãl#TN _Ãq&ãC
mLS¼¹!ÝÝ
h. bz!H ÊK¬NGL WS_ Ãl# µÊãC B²T SNT ÂcW)

l. yÊK¬NGl# RZmT §Y Ãl#TN µÊãC bwRÇ §Y Æl#
µÊãC S¬Æ² SNT ¬g¾lH¼¹!
/. k 'h' XÂ 'l' _Ãq&ãC mLS MN TrÄlH¼¹!)
kz!H b§Y ÃlWN TGb‰ bTKKL sRtH kçn y¸q_lWN
TrÄlH¼>ÝÝ
yÊK¬NGL SÍT bÊK¬NGl# WS_ b¸gß# yÆlxND µÊãC †n!T
B²T nWÝÝ bl@§ bk#L bÊK¬NGl# ýS_ y¸gß#TN µÊãC b²T
l¥GßT bÊK¬NGl# RZmT §Y y¸gß#TN µÊãC B²T bmq$- R
bÊK¬NGl# wRD §Y Æl# µÊãC B²T ¥Æ²T nWÝÝ
Slz!H yÊK¬NGL SÍT YçÂLÝÝ
159
S YçÂL ¥lT nWÝÝ

S SÍTN YwK§L
R RZmT
w wRDN YwK§LÝÝ
Múl@ 15
RZmt$ 6ú.» XÂ wRÇ 5ú.» yçn ÊK¬NGL SÍT fLG¼g!ÝÝ
mFT/@
S
S
S
Múl@ 16
q_lÖ §lW ÊK¬NGL ySFR SÍT fLG¼g!ÝÝ.
S
S
S
160
mLm© 8.8
1. q_lÖ §lW ÊK¬NG§êE |F‰ SÍTNÂ z#¶Ã fLG¼g!ÝÝ
2. q_lÖ §lW ¥:zñC q-@ zê& lçn#T MSL SÍTNÂ z#¶Ã

fLG¼g!ÝÝ
3. q_lÖ ¥:zñc$ q-@ zê& lçnW MSL SÍTÂ z#¶ÃN fLG¼g!ÝÝ
161
8.5 ymSméC¿ zê&ãCÂ |FR S‰ §Y ¥êL
mGb!Ã
bz!H R:S SR Sl mSméC¿ zê&ãCÂ |FR b:lT k:lT n#éxCN
WS_ |‰ §Y mêLN T¥‰lH¼>ÝÝ
TGb‰ 8.9
1. bxkÆb!H k¸gß# ÊK¬NG§êE |FR QR} Ã§cýN ngéC
bmlyT zRZR¼¶ÝÝ
2. Ã§cWNM _QM zRZRÝÝ
mLm© 8.9
1. èl¹! b¸ktlW ÊK¬NG§êE ï¬ §Y xbÆ tK§ z#¶ÃWN ¥-R
BTfLG yxbÆýN ï¬ z#¶ÃÂ SÍT fLG¼g!ÝÝ
2. xND ymrB k*S mÅwÒ »Ä RZmT 18» XÂ wRÇ 9»

kçnÝ(
h. ymrB k*S »ÄW z#¶Ã SNT YçÂL)
l. ymrB k*S »ÄW SÍT MN ÃHL YçÂL)
3. xND çt&L bGb!W WS_ ÃlWN ÊK¬NG§êE RZmT 8» XÂ
wRÇ 6» yçn mZÂ¾ ï¬N ¥ú-R flgÝÝyx_„ z#¶Ã SNT
»TR YçÂL)
4. èLt$ y¸ktlWN Ä!ÃG‰M QR} ÃlW yxbÆ ï¬ x§TÝÝ
162
h. yxbÆW ï¬ SÍT MN ÃHL nW)

l. yxbÆý ï¬ z#¶Ã MN ÃHL nW)
/.yxbÆWN ï¬ FG m=mR BTfLGÂ l12»2 xND
k#N¬L FG BT-qM lz!H ï¬ MN ÃHL k#N¬L FG
Yb”¬L)
5. RZmt$ 16» XÂ wRÇ 10» lçn SNT Æl xND µÊ »TR
s@‰¸K Yb”L)
163
M:‰F 8 ¥-”lÃ
-h#lT mSméC y¸ër-# bxND n_B §Y BÒ nýÝÝ
-bxND n_B Bz# mSméC l!ÃLû YC§l#ÝÝ
-bh#lT n_B WS_ ¥lF y¸Clý xND mSmR BÒ nWÝÝ
-kWSN q_¬ mSmR WÀ Æl n_B WS_ b¥lF WSN q_¬
mSmR h#lT Xk#L mKfL y¸CL xND mSmR BÒ nWÝÝ
-xU¥> n_B ¥lT xNDN yts- mSmR h#lT xk#L ï¬
y¸kFL n_B nWÝÝ bxU¥> n_B WS_ b¥lF WSN q_¬
mSmRN lh#lT Xk#L y¸kFL mSmR xU¥> mSmR YÆ§LÝÝ
- ¥Sm¶ÃÂ ÷M-S q_¬ mSméCN xU¥> lmúL ÃglG§l#ÝÝ
-zê& h#lT yU‰ mnš n_B Ã§cWN =réC yÃz nWÝÝ h#lt$
=réC yzê& ¯ñC YÆ§l#ÝÝ mnš n_ÆcW dGä yzê&W nq$_
YÆ§LÝÝ
-PéT‰KtR yzê& mSÍ¶Ã mú¶Ã nWÝÝ
-xND y©!å»T¶ MSL bmSmR §Y s!¬-F ytf-„T h#lt$
G¥ëC xNÇ G¥> bl@§¾W G¥> §Y Ñl# bÑl# kêl MSl#
S»T¶ mSmR xlW YÆ§LÝÝ y©!å»T¶ MSlÖC xND wYNM
kxND b§Y yS»T¶ mSméC l!ñ„T YC§LÝÝ y¥Yñ‰cWM
xl#ÝÝ
-yxNDN ÊK¬NGL z#¶Ã lmflG y¯ñc$N RZmT mdmR nWÝÝ
-yÊK¬NG§êE SF‰ SÍT yÊK¬NGl#N RZmT bwRÇ ¥Æ²T
YçÂLÝÝ
164
yKlú mLm©
1. q_lÖ yts-#T MSlÖC S»T¶ XNÄ§cWÂ XÄl@§cW lY¼‘ÝÝ
S»T¶ Ã§cW SNT yS»T¶ mSméC XNÄ§cW wSNÝÝ
2.q_lÖ lts-#T MSlÖC |F‰ SÍ¬cWNÂ z#¶ÃcWN fLG¼g!ÝÝ
3. q_lÖ lts-#T MSlÖC |F‰ ytqÆWN KFL |ÍT fLG¼g!ÝÝ
4. xND yxbÆ mTkÃ ï¬ yÊK¬NGL QR} ÃlW s!çN¿ RZmt$Â

wRÇ btk¬¬Y 12» XÂ 9» kçn 6 Xk#L ï¬ b!kÍfL yxNÇ
KÍY z#¶Ã MN ÃHL YçÂL)
165
ኦሮሚያ ትምህርት ቢሮ 2014/2022
ዋጋ _______________

Maths Grade 5 Amaharic Compressed

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Maths Grade 5 Amaharic Compressed

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

75

ይህ መጽሐፍ የትምህርት ቤትህ/

1.መ ጽሐፉን በጋዜጣ፣በፕሊስቲክ ወይም በተገኘው ወረቀት ሸፍን/

3.መ ጽሐፉን ሁሌጊዜ በንፁህ እጅ ያዝ/

6.አንድም ገፅ ወይም አንድም ስዕል ከውስጡ ለመ ቅደድ አትሞክር/

7.የተቀደደ ገፅ ካለ በማስትሽ ወይም በፕሊስተር አያይዝ/

10.በአዲስ መ ጽሐፍ ለመ ጀመ ሪያ ጊዜ ስትጠቀም/

በማስቀመ ጥ በአንድ ጊዜ ጥቂት ገፆችን ብቻ ገልብጥ/

ሽፋን እንዳይጎዳ ይረዳል፡

ሒሳብ የተማሪ መጽሐፍ

© የኦሮሚያ ትምህርት ቢሮ፣ 2014/2022

የዚህ መጽሐፍ የባለቤትነት መብት በህግ የተጠበቀ ነው፡፡ ከኦሮሚያ

5.2 y-lL MSlÖCN SÍT bú.»2¿ b»2 XÂ bÿK¬R mSfR ......75

ym¥R W-@èC ፤ kz!H M:‰F TMHRT £dT XÂ bí§½

1.1. y-tRñC x-”§Y /úB XÂ xms‰rT

h. 15½25½35½45½___ l. 28½__ ½ 40½ 46½___ ½ 58½__ ½70

Slz!H b5¾ý qN 16ኪ.» mé_ xlbT¼ÆTÝÝ

1. bÆì ï¬ý §Y mGÆT ÃlÆcýN q$_éC ÉF¼ðÝÝ

/. 28½24½20 ½___ ½12½8 m. 100½ 115½130½ ____½___

2. lÖ¸ xNDN yLBwlD m{/F bmjm¶Ãý qN 25 gòCN

YH R:s bh#lT N;#S R:îC tkÍFlÖ yqrb nýÝÝ ymjm¶Ãý

1.2.1. yxLjB‰ tlêêôC¿ q$äC XÂ ytlêêôC

yXRúS B²T bq$_R

5. y¸ktl#TN y”L xg§lÛC wd xLjB‰ xg§l{ qYR¼¶ÝÝ

1. y¸ktlý \N-r™ WS_ yts-ýN Æì ï¬ Ñ§¼‘ÝÝ

xg§lÛC yq$äC q$$äC yq$$äC m_N

2. lÆl xND q$M XÂ lÆl h#lT q$M yxLjB‰ xg§lÛC h#lT

yxLjB‰ xg§l{N ¥”lÃ dNïC

1.3. mSm‰êE yXk#LnT ›rFt ngéCN bmtµT

1. b¸ktlý \N-r™ WS_ yts-#TN mSm‰êE yXk#LnT

2. Xn@ xND ÃLtwq q$_R XÃsBk# nýÝÝ xNt¼cE 20

kh#lt$M ¯N ƒST KïCN BÂnú¿ bStqኝ h#lT KïC Yq‰l#ÝÝ

1.5. msm‰êE yXk#LnT ›rFtngR bS‰ §Y ¥êL

2. xè qË§ b2013 zmN k2012 zmN 15 k#N¬L BLÅ ylý

q = 2455+450 = 2905 YçÂLÝÝ

4. q_lÖ b “h” rDF |R yts-#T ›rFT ngéC b “l” rDF |R

4. y¸ktl#TN xg§lÛC x”L¼‘ÝÝ

ym¥R W-@èC Ý kz!H M:‰F TMHRT £dTእና bí§½

2.1 yKFLÍ×C ›YnT

1. bmñ¶Ã b@¬Ch# wYM bTMHRT b@¬Ch# ýS_ kg*d®ÒCh#

bKFLÍY ½ l ≠ 0 ýS_ “h” §:L SÆL “l” ÄGä ¬HT tBlÖ

KFLÍ×C bላ:L XÂ b¬H¬cý §Y bmmR÷Z bƒST Ykf§l#ÝÝ

xND §:l# k¬Ht$ y¸ÃNS KFLÍY ?g¾ KFLÍY YÆ§LÝÝ YHM

½ h < l kçn nýÝÝ

?g¾ ÃLçn KFLÍY nW ÝÝ kz!H b¬C Ælý MSL §Y ytqÆý

xNDN KFLÍY wd l@§ ›YnT KFLÍY mqyR

1. q_lÖ yts-#TN DBLQ KFLÍ×C wd ?g¾ ÃLçn# KFLÍ×C

h½ l½ / ymq$-¶Ã q$_éC yçn# XÂ l < / bçn mLK mçn#N

• KFLÍ×c$ xÒ µLçn# µRìc$N bmmlS t‰ýN¼êN ll@§ t¥¶

btmsúY ymq$-¶Ã q$_R b¥B²T nýÝÝYHM ½ n

2.2 KFLÍ×CN ¥S§T

2.2.1 KFLÍ×CN mdmR XÂ mqnS

bmýsD §:§cýN mdmR YçÂLÝÝ YHM l¥ÂcýM XÂ

KFLÍ×C¿ XÂ Slz!H YçÂLÝÝ

l. ytlÃ† ¬HT Ã§cýN KFLÍ×C mdmR

YHNN DMR lmkwN h#lt$N td¥¶ãC wd tmúúY ¬HT

y¸ktl#TN KFLÍ×C dMR¼¶ÝÝ

/.tmúúY ¬HT Ã§cýN KFLÍ×C mqnS

m. ytlÃ† ¬HT Ã§cýN KFLÍ×CN mqnS

2.2.2 KFLÍ×CN ¥B²T XÂ ¥µfL

ii. h½ l½ / XÂ m mq$-¶Ã q$_éC kçn#¿

1. y¸ktl#TN KFL×C MSL wYM äÁL bm-qM xS§¼‘!ÝÝ

YHM 3 q$_R 4 g!z@ tdUGä s!qnS z@é YçÂLÝÝ

1. y¸ktl#TN Sl@èC bMSL bm-qM xS§¼‘ÝÝ

h. 15½25½35½45½_ l. 28½ ½ 40½ 46½_ ½ 58½ ½70

/. 28½24½20 ½_ ½12½8 m. 100½ 115½130½ ½_