Mikko Nabuurs 13-10-17

OW HC11
Membranogenese

Functie vruchtvliezen
(dooierzak, amnion, chorion en allantoïs)
Opslag of zorgen voor aanvoer van voedingsstoffen
• Rol in zuurstofvoorziening (gaswisseling)
Idem voor afvalstoffen (afvoer)
Bescherming van foetus
• Mechanisch
• Uitdroging (eieren)
Bij zoogdieren: hormoonproductie

Mesoderm samenvatting
Axiaal
Chorda
Paraxiaal
somieten
• dermatoom (onderhuids bindweefsel)
• myotoom (spieren)
• sclerotoom (skelet)
Intermediair
Nieren
Geslachtsorganen (oergeslachtscellen uit epiblast)
Lateraal (zijplaat)
parietaal (sereuze bekleding lichaamsholten)
Visceraal (hart en bloedvaten)

Extra-embryonaal mesoderm
Parietaal mesoderm
+ (troph)ectoderm
somatopleuron
• Amnion
• Chorion
Visceraal mesoderm
+ entoderm
splanchnopleuron
• Dooierzak
• Allantois

Vruchtvliezen zoogdier (paard en carnivoor)

In principe zoals bij varken en herkauwer, MAAR
• Allantoïsholte zeer groot; groeit volledig tussen amnion en chorion uit, m.a.g. volledige
Allantochorion (= ‘waterblaas’)
• GEEN amniochorion
• Bij geboorte binnenste vlies (allantoamnion) nog om foetus heen (‘pootjesblaas’).
Mikko Nabuurs 13-10-17

• Gevolg van dit verschil: paarden, katten en honden kunnen in intact vlies geboren worden
en daarin stikken

Membranogenese vogel
Dooierzak
• Via dooierzaksteel verbonden met de middendarm
Amnion
• Binnenste vlies om het embryo, omsluit amnionholte
Chorion
• Buitenste vlies om het embryo
Allantois
• Via allantoissteel (urachus) verbonden met de einddarm

Dooierzak *
• Eerste vruchtvlies
• Endoderm en visceraal mesoderm (splanchnopleuron)
• In eerste instantie ook rol in O2-voorziening
• Dooierzak gaat door verbruik van dooier langzaam in regressie
• Vv. vitellinae (aanvoer voedingstoffen)
Amnion en Chorion
• Uit parietaal mesoderm plus ectoderm (somatopleuron)
Allantoïs
• Laatste vruchtvlies
• Uit visceraal mesoderm plus entoderm (splanchnopleuron)
• Opslag excretieproducten
• Bij uitgroei tot aan schaal wordt rol in O2 voorziening overgenomen.
• Vv. umbilicales

Functie holtes/blazen
- Allantoïsholte wordt gevuld met foetale urine (voorloper van de urineblaas)

- Amnionholte wordt gevuld met foetale urine na doorbreken membrana urogenitalis;

embryo slikt amnionvloeistof in; afvalproducten worden opgenomen via darm en dan
uitgescheiden in de allantoïsholte
• Rijping luchtwegen
• Oefenen slikmechanisme
• Vogel: voorkomt uitdroging. Evolutionair kenmerk!

Functie vruchtvliezen
Allantochorion
• zoogdieren: = foetaal deel v/d placenta → uitwisseling van stoffen (gas en
voedingsstoffen)
• omsluit holte met (veel waterig) vruchtwater:
allantoïsvloeistof
• = waterblaas
• vogels: gasuitwisseling + kalk- en eiwitresorptie
Mikko Nabuurs 13-10-17

Allantoamnion
• Bescherming
• omsluit holte met (slijmerig) vruchtwater: amnionvloeistof
• = pootjesblaas

Extra embryonale vorming bloedvaten en bloedcellen

In dooierzak en allantoisblaas (visceraal mesoderm!):
• Hemangioblasten vormen bloedeilandjes
• Cellen aan de periferie (angopblasten) vormen endotheel
• Binnenste cellen (hematopoetische stamcellen) worden primitieve bloedcellen
Bloedvatvorming: angiogenese
Bloedcelvorming: erythropoese

Bloedvaten vruchtvliezen
Allantois:
• Arteria en vena umbilicalis
Dooierzak (rol in bloedcelvorming):
• Arteria en vena vitellina
vv vitellina ontstaan extra-embryonaal in de dooierzakwand

Verschillen vogel/zoogdier
Zoogdier in principe zoals bij vogel, MAAR
• Dooierzak (navelblaas)
• belangrijk voor bloedcelvorming,
• niet voor reservevoedsel (waarvandaan voedsel?)
• gaat in regressie na vorming van allantoïs
• Intra-embryonale delen vv. en aa. Vitellina blijven bestaan: a. mesenterica cranialis en
poortader (HC12)

• Allantochorion placentafunctie