Kumeler Konu Anlatimi

ÜNİTE 1
ÜNİTE 1
9 MATEMATİK
Kümeler
1. Bölüm: Kümelerde Temel Kavramlar
2. Bölüm: Kümelerde İşlemler
9. Sınıf Matematik
1. ÜNİTEDE HEDEFLENEN KAZANIMLAR
1. BÖLÜM: KÜMELERDE TEMEL KAVRAMLAR
Kazanım 9.1.1.1: Küme kavramını örneklerle açıklar ve kümeleri ifade etmek için farklı gösterimler kullanır.
Kazanım 9.1.1.2: Evrensel küme, boş küme, sonlu küme ve sonsuz küme kavramlarını örneklerle açıklar.
Kazanım 9.1.1.3: Alt küme kavramını ve özelliklerini açıklar.
Kazanım 9.1.1.4: İki kümenin eşitliğini açıklar.
2 BÖLÜM: KÜMELERDE İŞLEMLER
Kazanım 9.1.2.1: Kümelerde birleşim, kesişim, fark ve tümleme işlemlerini yapar; bu işlemler arasındaki ilişkileri
ifade eder.
Kazanım 9.1.2.2: İki kümenin kartezyen çarpımını açıklar.
Kazanım 9.1.2.3: Kümelerde işlemleri kullanarak problem çözer.
1. BÖLÜM: KÜMELERDE TEMEL KAVRAMLAR KONU ÖZETİ
A. KÜME KAVRAMI VE GÖSTERİMİ

Püf Noktası
Küme Kavramı:
{∅} kümesi boş küme değildir. Yani; {∅} ≠ ∅ dir.
Küme, nesnelerin özelliklerine göre iyi tanımlanmış bir toplu-
luğudur.
2. Alt Küme:
Kümeyi oluşturan nesnelerin her birine o kümenin elemanları
(öğesi) denir.
A ve B herhangi iki küme olsun. B kümesinin her elemanı A
Kümeler genellikle A, B, C, … gibi büyük harflerle gösterilir.
kümesininde elemanı ise, B ye A kümesinin alt kümesi denir.
Bir a elemanı A kümesinin elemanı ise bu durum "a ∈ A" biçi-
minde ifade edilir ve "a elemandır A" diye okunur.
Bir b elemanı B kümesinin elemanı değil ise bu durum • B ⊂ A → B, A nın alt kümesidir.
"b ∉ B" biçiminde ifade edilir ve "b elemanı değildir B" diye • A ⊃ B → A, B yi kapsar.
okunur. Kümelerde, bir eleman birden fazla yazılmaz.
Kümeler aşağıdaki yöntemlerle gösterilir. Alt Kümenin Özellikleri
1. Liste Yönetimi: 1. Boş küme her kümenin alt kümesidir. (∅ ⊂ A)

2. Her küme kendisinin alt kümesidir. (A ⊂ A)
Kümenin elemanlarının, { } biçimindeki bir parantez içine sıra
3. A, B ve C kümeleri verilsin. (A ⊂ B) ve (B ⊂ C) ise A ⊂ C dir.
gözetilmeden, yazılmasına "liste yönetimiyle gösterme" denir.
4. A ve B kümeleri verilsin. (A ⊂ B) ve (B ⊂ A) ⇔ A = B dir.
2. Ortak Özellik Yönetimi: 5. s(A) = n olmak üzere,
a. A nın alt küme sayısı; 2n dır.
b. A nın r elemanlı alt kümelerinin sayısı; _ r i dir.
n
Kümenin elemanlarının ortak özellikleri belirtilerek yazılması-
na "ortak özellik yöntemi" denir.
3. Öz Alt Küme:
3. Venn Şeması
Bir kümenin kendisi hariç diğer alt kümelerine o kümenin öz

Kümeyi oluşturan elemanların kapalı bir şekil içine, önüne •
alt kümeleri denir.
(nokta) konularak yazılmasına "Venn şeması" ile gösterim denir.
n elemanlı bir kümenin (2n –1) tane öz alt kümesi vardır.
B. KÜME ÇEŞİTLERİ
4. Evrensel Küme:
1. Sonlu, Sonsuz ve Boş Küme
Üzerinde işlem yapılan tüm kümeleri kapsadığı varsayılan kü-
a. Sonlu Küme: meye "evrensel küme" denir. Genellikle E ile gösterilir.
Elemanları sayılarak bitirilebilen kümelere sonlu kümeler denir. 5. Kuvvet Kümesi:

Örneğin, {1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10} kümesi sonlu bir kümedir.
Bir kümenin tüm alt kümelerinin kümesine "kuvvet kümesi"
b. Sonsuz Küme: denir. A kümesinin kuvvet kümesi P(A) ile gösterilir.
Örneğin, A = {a, b} kümesinin kuvvet kümesi;
Elemanları sayılarak bitirilemeyen kümelere sonsuz kümeler P(A) = {∅, {a}, {b}, {a, b}} dir.
denir.
Örneğin, {x |x ≥ 10 ve x ∈ R} kümesi sonsuz bir kümedir. 6. Eşit Kümeler:
c. Boş Küme: Aynı elemanlardan oluşan kümelere "eşit kümeler" denir.

A ile B kümeleri birbirine eşit ise bu durum, A = B şeklinde
Elemanı olmayan kümeye boş küme denir.
gösterilir.
Boş küme { } ya da ∅ sembollerinden biri ile gösterilir.
13
1. BÖLÜM: KÜMELERDE TEMEL KAVRAMLAR ALIŞTIRMALAR
1. BÖLÜM
KÜMELERDE
TEMEL KAVRAMLAR
A. KÜME KAVRAMI VE GÖSTERİMİ 1. Liste Yöntemi
Temel Alıştırma
Kazanım 9.1.1.1: Küme kavramını örneklerle açıklar Elemanları 1, 3, 5, 7 ve 9 olan kümeyi liste yöntemiyle
ve kümeleri ifade etmek için farklı gösterimler kullanır.
gösteriniz.
Temel Alıştırma Çözüm

Aşağıda verilen nesne topluluklarından hangileri küme Liste yönteminde elemanlar küme parantezi içine ve aralarına
belirtmez? virgül konularak yazılır.
Buna göre,
a. Asal sayılar
b. P harfi ile başlayan aylar. A = {1, 3, 5, 7, 9}
c. Uzun boylu insanlar
Çözüm
Küme, iyi tanımlanmış nesneler topluluğudur. 1. 15 ten küçük asal sayıların kümesini liste yöntemiyle ya-
Buna göre, zınız.
{2, 3, 5,7, 11,13}
a. Asal sayılar → Küme belirtir.
b. P harfi ile başlayan aylar. → Küme belirtir.
c. Uzun boylu insanlar → Küme belirtmez.
1. "Haftanın 10 harfli günleri" ifadesi küme belirtir mi?

2. Haftanın 4 harfi günlerinin kümesini liste yöntemiyle ya-
(Belirtir) zınız.
{Salı, Cuma}
2. "Türkiye 1. lig futbol kulüpleri" ifadesi küme belirtir mi?
(Belirtir)
3. "Sınıfımızdaki zeki kızlar" ifadesi küme belirtir mi? 3. Alfabemizdeki sesli harflerin kümesini liste yöntemiyle
yazınız.
(Belirtmez) {a, e, ı, i, o, ö, u, ü}
14
2. Ortak Özellik Yöntemi 3. Venn Şeması Yöntemi
Temel Alıştırma Temel Alıştırma
Elemanları 1, 3, 5, 7 ve 9 olan kümeyi ortak özellik yönte- Elemanları 1, 3, 5, 7 ve 9 olan kümeyi Venn şeması yön-
miyle gösteriniz. temiyle gösteriniz.
Çözüm Çözüm
Küme elemanlarının ortak özellikleri belirlenerek yapılan göste- Küme elemanlarının kapalı bir eğri içine ve önüne • (nokta)
rime ortak özellik yöntemi denir. konularak yazılmasına Venn şeması yöntemi denir.
Buna göre, Buna göre,
A
A = {Tek rakamlar} 1 3
5 7 9
1. 16 dan küçük asal sayıların kümesini ortak özellik yön- 1. Karesi 4 olan tamsayıların kümesini Venn şeması yönte-
temiyle gösteriniz. miyle gösteriniz.
({x: x < 16, x asal sayı}) A

2
–2
2. Karesi 36 dan büyük olmayan doğal sayıların kümesini

2. 13 den küçük çift doğal sayıların kümesini Venn şeması
ortak özellik yöntemiyle gösteriniz.
yöntemiyle gösteriniz.
B
({x: x2 ≤ 36 ve x ∈ N}) 0 2
4 6 12
8 10
3. Haftanın "P" harfi ile başlayan günlerinin kümesini Venn

3. {9, 10, 11, 12, … 39, 40}
şeması yöntemiyle gösteriniz.
C
kümesinin ortak özellik yöntemiyle gösteriniz. Pazar
Pazartesi
({x: 9 ≤ x ≤ 40, x ∈ N})
Perşembe
4. Yılın 4 harfi aylarının kümesini Venn şeması yöntemiyle

gösteriniz.
4. İki basamaklı çift sayıların kümesini ortak özellik yönte-
D
miyle gösteriniz.
Ocak
({x: 10 ≤ x ≤ 98, x = 2k, k ∈ N}) Mart

Ekim
15
B. KÜME ÇEŞİTLERİ 2. Alt Küme
Kazanım 9.1.1.2: Evrensel küme, boş küme, sonlu Kazanım 9.1.1.3: Alt küme kavramını ve özelliklerini
küme ve sonsuz küme kavramlarını örneklerle açıklar.
açıklar.
1. Sonlu, Sonsuz ve Boş Küme

Temel Alıştırma
Temel Alıştırma
A = {a, b, c, {b,c}, {d}} kümesi veriliyor.
A = {x: x asal sayı x ≤ 7 ve x ∈ Z}
Buna göre, aşağıdakilerden hangilerinin doğru olduğunu
kümesinin türünü bulunuz. bulunuz.
Çözüm I. {b, c} ∈ A
II. {b, c} ⊂ A
III. s(A) = 5
A kümesinin elemanları liste yöntemiyle yazılırsa
IV. A nın 16 tane alt kümesi vardır.
A = {2, 3, 5, 7} dir.
s(A) = 4 olduğundan A kümesi sonlu bir kümedir.
Çözüm
1. A = {x: x2 – 6x = 0, x ∈ Z} {b, c} kümesi A nın bir elemanı olduğundan dolayı

{b, c} ∈ A dır. I. doğrudur.
kümesinin türünü bulunuz. {b, c} ⊂ A olduğundan dolayı II. doğrudur.
A kümesi beş elemanlı bir kümedir. III. doğrudur.
(sonlu küme) s(A) = 5 ise A nın 25 = 32 tane alt kümesi vardır. IV. yanlıştır.
2. B = {x: 0 < x2 < x, x ∈ R}
kümesinin türünü bulunuz. 1. A = {1, 2, {1, 2}, {1, 2, {1, 2}}}

kümesi veriliyor.
(sonsuz küme)
I. {1, 2} ∈ A, II. {1, 2} ⊂ A III. s(A) = 8
ifadelerinden hangilerinin doğru olduğunu bulunuz.

3. C = {x: x2 < 0, x ∈ R}
(I ve II)
kümesinin türünü bulunuz.
(boş küme)
2. A = {a, b (a, b), {a, b}, ∅}
olduğuna göre,
4. D = {Haftanın A ile başlayan günleri} I. {a, b} ∈ A II. ∅ ∈ A III. ∅ ⊂ A IV. {a, b} ⊂ A
kümesinin türünü bulunuz. ifadelerinden hangilerinin doğru olduğunu bulunuz.
(boş küme) (I, II, III ve IV)
16
3. Öz Alt Küme
Temel Alıştırma
A = {a, b, c, d, e} Temel Alıştırma
kümesinin kaç tane alt kümesi olduğunu bulunuz. A = {a, b, c}
Çözüm kümesi veriliyor.
n elemanlı bir kümenin alt küme sayısı, 2n dir. I. { }, II. {a, b}, III. {b, c} IV. {a, c}, V. {a}, VI. {a, b, c}
ifadelerinden hangisinin A'nın öz alt kümesi olmadığını

Buna göre,
bulunuz.
s(A) = 5 ise A nın alt küme sayısı 25 = 32 dir.
Çözüm
1. A = {x: – 7 < x < 7, x ∈ N+} Bir kümenin kendisi hariç diğer alt kümelerine o kümenin öz
alt kümeleri denir.
kümesinin kaç tane alt kümesi olduğunu bulunuz. s(A) = n ise A nın 2n – 1 tane öz alt kümesi vardır.
Buna göre, {a, b,c} kümesi
(64) A = {a, b, c} kümesinin öz alt kümesi değildir.
2. A = {x: x ≤ 12 ve x asal sayı}

1. A = {a, b, c}
kümesinin kaç tane alt kümesi olduğunu bulunuz.
kümesinin kaç tane öz alt kümesi olduğunu bulunuz.
(32)
(7)
3. A = {P harfi ile başlayan haftanın günleri}

2. A = {x, y, z, …}
kümesinin kaç tane alt kümesi olduğunu bulunuz.
sonlu kümesinin 127 tane öz alt kümesi olduğuna göre,
s(A) yı bulunuz.
(8)
(7)
4. A = {a, b, c, d}
kümesinin boş küme ile kendisi dışında kaç tane alt kü- 3. Alt kümeleri ile öz alt kümelerinin sayıları toplamı 63
mesi olduğunu bulunuz. olan kümenin eleman sayısını bulunuz.
(14) (5)
5. B = {2, 3, 4} ve B ⊂ A dır.
4. A nın özalt kümelerinin sayısı 15, B nin öz alt kümeleri-
A nın B ye ait olmayan 4 elemanı daha olduğuna göre, nin sayısı 31 olduğuna göre, s(A) + s(B) toplamını bulu-
A nın alt kümelerinin sayısını bulunuz. nuz.
(128) (9)
17
A = {a, b, c, d, e} A = {1, 2, 3} ve B = {1, 2, 3, 4, 5, 6}
kümesinin alt kümelerinin kaç tanesinde kümeleri veriliyor.

a. a bulunmaz. b. a bulunur.
c. a ve e bulunur. d. a veya e bulunur. A ⊂ K ⊂ B koşulunu sağlayan kaç tane K kümesi oldu-
ğunu bulunuz.
Çözüm
Çözüm
A = {a, b, c, d, e} kümesinin 25 = 32 tane alt kümesi vardır.
a. A kümesinden a çıkarılırsa {b, c, d, e} kümesinin eleman- B nin elemanları içinden A nın elemanları çıkarılır. Geriye ka-
ları ile yazılacak 24 = 16 alt kümede a bulunmaz. lan elemanlarla kaç tane alt küme yazılacağı bulunur. Yazılan
b. a nın bulunmadığı 24 = 16 alt kümenin hepsine de a ele-
bu alt kümelerin içerisine A nın elemanları dahil edilince A
manı eklenirse 16 tane alt kümede a eleman olarak bu-
yı kapsayan ve B nin alt kümeleri olan K kümeleri bulunmuş
lunur.
olur.
c. A = {a, b, c, d, e} kümesinden a ve e çıkarılırsa geriye
{b, c, d} kümesi kalır. Buna göre,
{b, c, d} kümesinin elemanları ile 23 = 8 tane alt kümede B = {1,2, 3, 4, 5, 6} kümesinden 1, 2, 3 çıkarılırsa {4, 5, 6}
a ve e bulunmaz. Bu sekiz alt kümenin hepsine de a ve kümesi kalır.
e eleman olarak eklenirse, 8 tanesinde de a ve e eleman Bunlarla 23 = 8 tane alt küme yazılır. Bu 8 alt kümenin içerisi-
olarak bulunur. ne {1, 2, 3} dahil edilince aranılan K kümeleri bulunmuş olur.
d. A nın tüm alt küme sayısından (32) a ve e nin bulunma- A ⊂ K ⊂ B koşulunu sağlayan 8 tane K kümesi vardır.
dığı alt kümelerin (8) sayısı çıkarılırsa geriye a veya e nin
eleman olarak bulunduğu alt kümelerin sayısı kalır.
32 – 8 = 24 tür.
1. A = {a, b} ve B = {a, b, c, d, e, f}
kümeleri veriliyor.
1. A = {a, b, c, d, e, f}
A ⊂ K ⊂ B koşulunu sağlayan kaç tane K kümesi oldu-
kümesinin alt kümelerinin kaç tanesinde b bulunur. ğunu bulunuz.
(32)
(16)
2. A = {1, 2, 3, 4, 5, 6}
2. A = {a, b, c} ve B = { a, b, c, 1, 2, 3, 4}
kümesinin alt kümelerinin kaç tanesinde 3 ve 4 bulunur.
(16)
A ⊂ K ⊂ B koşulunu sağlayan A kümesinden farklı kaç
3. A = {1, 2, 3, 4, 5, 6} tane K kümesi olduğunu bulunuz.
kümesinin alt kümelerinin kaç tanesinde 2 veya 6 bulun- (15)

maz.
(48) 3. A = {a, b, c} ve B = { a, b, c, 1, 2, 3, 4}
4. A = {1, 2, 3, 4, 5, 6}
A ⊂ K ⊂ B koşulunu sağlayan A ve B kümelerinden farklı
kümesinin alt kümelerinin kaç tanesinde 1 ve 5 bulunur, kaç tane K kümesi olduğunu bulunuz.
6 bulunmaz.
(8) (14)
18
A = {1, 2, 3, 4, 5, 6} kümesinin, A = {a, b, c, d, e, f} kümesinin,
a. İki elemanlı kaç tane alt kümesi olduğunu bulunuz. a. En az dört elemanlı alt kümelerinin sayısını,
b. Üç elemanlı alt kümelerinin kaç tanesinde 4 bulunur. b. En çok üç elemanlı alt kümelerinin sayısını bulunuz.
c. Dört elemanlı alt kümelerinin kaç tanesinde 5 ve 6
bulunur. Çözüm
Çözüm a. s(A) = n olmak üzere, A nın en az r elemanlı alt kümele-

rinin sayısı,
n n n n
n elemanlı bir kümenin r elemanlı alt kümelerinin sayısı; c m+a k+a k + … + a k dir.
a k dir.
n r r+1 r+2 n
r s(A) = 6 ise A nın en az 4 elemanlı alt kümelerinin sayısı
6 6 6
c m + c m + c m = 15 + 6 + 1 = 22 dir.
a. s(A) = 6 ise A nın iki elemanlı alt kümelerinin sayısı,
6 6.5 4 5 6
d n= = 15 tir.
2 1.2
b. s(A) = n olmak üzere, A nın en çok p elemanlı alt küme-
b. Üç elemanlı alt kümelerdeki elemanlardan biri 4 olduğu- lerinin sayısı,
na göre, geri kalan 2 eleman kalan 5 eleman içerisinden
n n n
seçilir. a k + a k + … + c m dir.
0 1 p
1 5 5.4
c m c m = 1. = 10 dur.
1 2 2.1 s(A) = 6 ise A nın en çok üç elemanlı alt kümelerinin
sayısı,
c. Dört elemandan iki tanesi 5 ve 6 olduğundan kalan 2 6 6 6 6
eleman 1, 2, 3, 4 ün arasından seçilir. d n + d n + d n + d n = 1 + 6 + 15 + 20
0 1 2 3
2 4 4.3
d n . d n = 1. = 6 dır. = 42 dir.
2 2 2.1
1. A = {1, 2, 3, 4, 5, 6} 1. A = {1, 2, 3, 4, 5, 6, 7}
kümesinin en az 6 elemanlı alt kümelerinin sayısını bu-

kümesinin 3 elemanlı kaç tane alt kümesi olduğunu bu-
lunuz.
lunuz.
(8)
(20)
2. A = {1, 2, 3, 4, 5} 2. A = {1, 2, 3, 4, 5, 6, 7}
kümesinin iki elemanlı alt kümelerinin kaç tanesinde 3 kümesinin en çok 2 elemanlı alt kümelerinin sayısını bu-
bulunur. lunuz.
(4) (29)
3. A = {a, b, c, d, e, f, g}
3. A kümesinin en çok 1 elemanlı 11 tane alt kümesi ol-
kümesinin 5 elemanlı alt kümelerinin kaç tanesinde b ve duğuna göre, A nın 2 elemanlı alt kümelerinin sayısını
c bulunur a bulunmaz. bulunuz.
(4) (45)
19
3 elemanlı alt kümelerin sayısı 5 elemanlı alt kümelerinin A = {x: 0 < x ≤ 6, x ∈ N}

sayısına eşit olan bir kümenin kaç tane alt kümesi oldu-
ğunu bulunuz. kümesinin alt küme sayısını bulunuz.
Çözüm Çözüm
s(A) = n olsun. A = {1, 2, 3, 4, 5, 6} olup

s(A) = 6 dır.
n n
a k = a k ⇒ n = 3 + 5 = 8 dir. A nın alt küme sayısı 26 = 64 tür.
3 5
A nın alt küme sayısı 2n = 28 = 256 dır.
1. A = {x: 1 < x ≤ 7, x asal sayı}

1. 2 elemanlı alt kümelerinin sayısı 4 elemanlı alt kümele-
rin sayısına eşit olan bir kümenin kaç tane öz alt kümesi kümesinin alt küme sayısını bulunuz.
olduğunu bulunuz.
(63) (16)
2. A = {x: 1 ≤ x ≤ 7, x ∈ N}
2. 4 elemanlı alt kümelerinin sayısı 6 elemanlı alt kümele- kümesinin alt kümelerinin kaç tanesinde asal sayı bu-
rinin sayısına eşit olan bir kümenin 2 elemanlı kaç tane lunmaz.
alt kümesi olduğunu bulunuz.
(45) (8)
3. A = {x: 2 ≤ x ≤ 8, x ∈ Z}
3. 5 elemanlı alt kümelerinin sayısı 7 elemanlı alt kümeleri-
nin sayısına eşit olan bir kümenin en çok 2 elemanlı kaç kümesinin alt kümelerinin kaç tanesinde en az bir asal
tane alt kümesi olduğunu bulunuz. sayı bulunduğunu bulunuz.
(79)
(120)
4.s(A) = n olmak üzere,

n n 8
a k+a k = c m 4. A = {x: 3 ≤ x ≤ 8, x ∈ Z}
3 4 4
olduğuna göre, A nın 2 elemanlı kaç tane alt kümesi ol- kümesinin kaç tane öz alt kümesi olduğunu bulunuz.
duğunu bulunuz.
(21) (63)
20
5. Kuvvet Kümesi
Temel Alıştırma
Temel Alıştırma A = {x, y}
A = {1, 2} kümesi için P(A) nın alt küme sayısını bulunuz.
kümesinin kuvvet kümesini ve bu kümenin eleman sayı-

sını bulunuz.
Çözüm
n
s(A) = n ise P(A) nın alt küme sayısı 2(2 ) dir.
Çözüm
s(A) = 2 olduğundan P(A) nın alt küme sayısı
• Bir A kümesinin tüm alt kümelerinin kümesine "kuv- 2
vet kümesi" denir ve P(A) ile gösterilir. 2(2 ) =16 bulunur.
• s(A) = n ise P(A) nın eleman sayısı 2n dir.
Buna göre, A kümesinin kuvvet kümesi

1. A = {a, b, c}
P(A) = {∅, {1}, {2}, {1, 2}} ve
eleman sayısı 22 = 4 bulunur.
kümesi için P(A) nın alt küme sayısını bulunuz.
(256)
1. A = {a, b, c, d}
kümesinin, kuvvet kümesinin kaç elemanı olduğunu bu-

lunuz.
(16) 2. B kümesinin 1 tane öz alt kümesi olduğuna göre, P(B) kü-

mesin alt küme sayısını bulunuz.
2. s(B) = 6 olduğuna göre, (4)
B nin kuvvet kümesinin eleman sayısını bulunuz.
(64)
3. 8, 16, 32, 64, 128
sayılarından hangisinin bir P(A) kümesinin alt küme sa-

yısı olabileceğini bulunuz.
3. C kümesinin alt küme sayısı 32 olduğuna göre,
P(C) nin eleman sayısını bulunuz. (16)
(32)
4. P(K) nın eleman sayısı 8 olduğuna göre, K kümesinin kaç 4. P(K) kümesinin 1616 tane alt küme olduğuna göre, K küme-
tane öz alt kümesi olduğunu bulunuz. sinin eleman sayısını bulunuz.
(7) (6)
21
6. Eşit Kümeler
Temel Alıştırma
A = {x | x2 = 9 ve x ∈ R}
Kazanım 9.1.1.4: İki kümenin eşitliğini açıklar. B = {32233 sayısının rakamları}
C = {x | x2 – 5x + 6 = 0 ve x ∈ R}
olduğuna göre, A, B ve C kümelerinden hangi ikisinin

Temel Alıştırma
birbirine eşit olduğunu bulunuz.

A = {x: x, 1 ile 6 arasındaki doğal sayılar}
B = {x: 8 ≤ x3 ≤ 175 ve x doğal sayı} Çözüm
kümelerinin eşit kümeler olduğunu gösteriniz. x2 = 9 ⇒ x = –3 veya x = 3 olduğundan,

A kümesi, A = {–3, 3} dir.
Çözüm
B kümesi, B = {2, 3} dir.
A ⊂ B ve B ⊂ A ⇔ A = B dir. x2 – 5x + 6 = 0 ⇒ (x – 2) (x – 3) = 0
Başka bir deyişle, aynı elemanlardan oluşan kümelere eşit
x = 2 veya x = 3 olduğundan,
kümeler denir.
A = {2, 3, 4, 5} ve C kümesi, C = {2, 3} dir.
B = {2, 3, 4, 5} olduğundan Buna göre, B = C dir.
A = B dir.
1. A kümesi MATEMATİK kelimesinin sessiz harflerinin kümesi 1. A kümesi, {2, 3, 4, 5, 6, 7} kümesinin ve asal olmayan ele-
ve manlarının kümesi ve
B = {K, M, T} dir. B = {x: 2 < x < 8, x = 2k, k ∈ N}
A ile B nin eşit kümeler olup olmadığını bulunuz. kümeleri arasındaki ilişkiyi bulunuz.
(eşit kümeler) (A = B)
2. A kümesi {a, b, c} kümesinin 1 elemanlı alt kümelerinin kü-

mesi ve 2. A = {Ali, Ahmet, Ayşe}
B = {Akın, İlhan, Can}
B = {{a}, {b}, {c}, a, b, c} dir.
kümeleri arasındaki ilişkiyi bulunuz.
A ile B nin eşit kümeler olup olmadığını bulunuz.
(A ≠ B)
(eşit kümeler değil)
3. A = {2, 3, 5, 7, 11, 13} 3. A = {a, b, c, d, e, f}

B = {x: x < 15, x asal sayı} dir. B = {Alfabemizin ilk 6 harfi}
A ile B nin eşit kümeler olup olmadığını bulunuz. kümeleri arasındaki ilişkiyi bulunuz.
(eşit kümeler) (A ≠ B)
22
1. BÖLÜM: KÜMELERDE TEMEL KAVRAMLAR UYGULAMALI SORULAR
1. Aşağıdaki ifadelerde verilen noktalı yerleri uygun sayı, 2. Aşağıdaki ifadelerden doğru olanların karşısına (D) yan-
sembol ve kelimelerle doldurunuz. lış olanların karşısına (Y) harfi koyunuz.
a. A = {1, 2, 3, 4 .................. 20} a. A = {a, b, c, {a, b}, {a, b, c}}

kümesi .................. kümedir. kümesinde {a, b, c} ∈ A ve {a, b, c} ⊂ A
dır.
b. A = {x: 1 ≤ x ≤ 2, x ∈ R}
kümesi .................. kümedir. b. A = {a, b, c, {a, b}, {a, b, c}}
kümesinde {a, b} ∈ A ve {a, b} ⊂ A dır.
c. A = {x: x2 = x ve x ∈ R–}
kümesi .................. kümedir.
c. A = {a, b, c, {a, b}, {a, b, c}}
d. Bir x elemanı A kümesinin elemanı ise,
kümesi 8 elemanlı bir kümedir.
.................. biçiminde gösterilir.
e. Bir y elemanı B kümesinin elemanı değil ise,

.................. biçiminde gösterilir. d. A = {a, b, c, {a, b}, {a, b, c}}
kümesinin 31 tane özalt kümesi vardır.
f. Kümenin elemanlarının { } biçimindeki bir pa-
rantez içine sıra gözetilmeden yazılmasına
.............................. ile gösterme denir. e. A = {a, b, c, d, e} kümesinin alt kümeleri-
nin 24 tanesinde c eleman olarak bulunur.
g. Kümenin elemanlarının ortak özellik belirtilerek
yazılmasına ................................ yöntemi denir.
h. A = {1, 2, {1, 2}, (1, 2), ∅} f. A = {a, b, c, d, e} kümesinin alt kümeleri-

kümesindeki verilenlere göre aşağıdaki tabloyu nin 16 tanesinde c eleman olarak bulun-
doldurunuz. maz.
∈A ∉A ⊂A ⊄A
∅ g. s(A) = 9 ise A nın 2 elemanlı 45 tane alt
kümesi vardır.
{∅}
{1, 2}
(1, 2) h. s(A) = 10 ise A nın 3 elemanlı 45 tane alt
kümesi vardır.
ı. s(A) = 6 olduğuna göre,

A nın ............ tane alt kümesi vardır. ı. s(A) = 8 ise A nın en çok bir elemanlı 9
tane alt kümesi vardır.
j. s(A) = 6 olduğuna göre,
A nın 2 elemanlı ............. tane alt kümesi vardır.
k. s(A) = 6 olduğuna göre, A nın en çok iki elemanlı j. A = {a, b, c, d, e, f} ise A nın 4 elemanlı alt
.......... tane alt kümesi vardır. kümelerinin 6 tanesinde b ve c bulunur.
l. s(A) = 6 olduğuna göre, A nın en az 5 elamanlı

.......... tane alt kümesi vardır. k. A = {1, 2, 3, 4, a, b, c} ise A nın 5 ele-
manlı alt kümelerinin 6 tanesinde a, b ve
m. s(A) = 6 olduğuna göre, A nın ............ tane öz alt c bulunur.
kümesi vardır.
23
3. Aşağıdaki ifadeleri örnekteki gibi eşleştiriniz.
ı. A nın 2 elemanlı 28 tane alt kü-

a. A = {a, b} mesi olduğuna göre, s(A) yı bu-
lunuz. 15
kümesinin 1 elemanlı alt kümele- 3
rini bulunuz.
j. A = {1, 2, 3, 4, 5, 6, 7}
b. A = {a, b} kümesinin 5 elemanlı alt kümele- 64
rinin sayısını bulunuz.
kümesinin öz alt kümelerinin sa- b→3 13
yısını bulunuz.
k. A = {1, 2, 3, 4, 5, 6, 7}
c. A = {a, b, c}
kümesinin en az 5 elemanlı alt 21
kümelerinin sayısını bulunuz.
kümesinin alt ve öz alt kümeleri- {a}
nin sayıları toplamını bulunuz. {b}
l. A = {1, 2, 3, 4, 5, 6, 7}
kümesinin en çok 3 elemanlı alt

d. A = {a, b, c, d} kümelerinin sayısını bulunuz. 29
kümesinin 2 ve 3 elemanlı alt kü- {a}

melerinin toplamını bulunuz.
{b}
m. En çok 1 elemanlı 10 tane alt
kümesi olan bir kümenin eleman
15
sayısını bulunuz.
e. A = {a, b, {a}, {b}}
kümesinin hem elemanı hem de

6 n. A kümesinin 64 tane alt kümesi
alt kümesi olan elemanlarını bu-
vardır.
lunuz.
B kümesinin boş küme ile kendisi
hariç 30 tane özalt kümesi oldu- 11
f. A = {1, 2, 3, 4, 5, 6, 7} ğuna göre, s(A) + s(B) toplamını
bulunuz.
kümesinin alt kümelerinin kaç
tanesinde 1, 2 ve 3 ün olduğunu 10
bulunuz.
o. 4 elemanlı alt kümelerinin sayısı,
8 elemanlı alt kümelerinin sayı-
g. A = {1, 2, 3, 4, 5, 6, 7} sına eşit olan bir kümenin en çok
1 elemanlı alt kümelerinin sayısı- 9
kümesinin 5 elemanlı alt kümele- nı bulunuz.
rinin kaç tanesinde 5, 6 ve 7 nin 16
olduğunu bulunuz.
p. A = {x: 2 ≤ x ≤ 15, x asal sayı}

h. A nın en çok bir elemanlı 8 tane
alt kümesi olduğuna göre, A nın kümesinin 2 elemanlı alt küme
127
öz alt kümelerinin sayısını bulu- 8 sayısını bulunuz.
nuz.
24
1. BÖLÜM: KÜMELERDE TEMEL KAVRAMLAR KONU KAVRAMA TESTİ
Küme Kavramı ve Gösterimi – 1 TEST - 1
1. Aşağıdakilerden kaç tanesi küme belirtir? 4. Mayıs ayının 3 ve 4 ile bölünebilen günlerinin kümesinin
Venn şeması ile gösterimi aşağıdakilerden hangisidir?
I. Okuldaki tembel öğrenciler.
II. Rakamlardan herhangi üç tanesi
III. Türkiye Cumhuriyeti'nin Cumhurbaşkanları A) 12 B) 12 C) 3
6
24 4
IV. Bazı sessiz harfler 24 18
V. İki ayaklı kediler. 12
24
D) 6 E) 8
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
12 12
24
24
2. Yılın 5 harfli aylarının kümesinin liste yöntemiyle göste-

rimi aşağıdakilerden hangisidir? 5. Aşağıdaki kümelerden hangisi sonlu bir kümedir?
A) {x: x, yılın 5 harfli ayları} A) {Doğal sayılar kümesi}

B) {Şubat, Nisan, Mayıs, Eylül, Kasım} B) {(a,b): a + b = 3 ve a, b ∈ Z}
C) C) {x: |x| ≤ 3 ve x ∈ R}
Şubat Eylül D) {x : |x| ≤ 3 ve x ∈ Z}
Kasım E) {Gökteki yıldızların sayısı}
Nisan
Mayıs
D) {Yılın 5 harfli ayları}

E) Şubat, Nisan, Mayıs, Eylül
6. Aşağıdaki kümelerden hangisi sonsuz bir kümedir?
A) {x: |x| ≤ 2, x ∈ N}
B) {x: |x| ≤ 2, x ∈ Z}
C) {x: |x| ≤ 2, x ∈ R}
D) {x: |x| < 0, x ∈ R}
E) {x: |x| ≤ 0, x ∈ R}
3. 13 ten küçük asal sayıların kümesinin ortak özellik yön-

temiyle gösterimi aşağıdakilerden hangisidir?
A) {2, 3, 5, 7, 11}
B)
2 5 7. Aşağıdaki kümelerden hangisi boş kümedir?
11
3 7 A) {x: |x| < 0, x ∈ R}
B) {x: |x| ≤ 0, x ∈ R}
C) {x: x < 13 ve x asal sayı} C) {∅}
D) {x: 2 ≤ x < 13 ve doğal sayı} D) {x: x2 – 1 = 0, x ∈ Z}
E) {x: 1 ≤ x ≤ 13 ve x asal sayı} E) {x: |x| ≤ 1, x ∈ Z}
25
8. 11. Aşağıdaki ifadelerden hangisi bir küme belirtmez?
1 2 3 4 5 6 7 8
A) Türkiye'nin ilçeleri
sayı doğrusu üzerinde işaretlenen doğal sayıların kü- B) Türkiye'deki iller
mesi için aşağıdakilerden hangisi doğrudur? C) Türkiye'deki bazı arabalar
D) 10 ile 11 arasındaki tam sayılar
A) {1, 2, 3, 4, 6, 7, 8} E) Türkiye'deki özel üniversiteler
B) {x: 1 ≤ x ≤ 8, x ∈ N}
C) {x: 1 ≤ x ≤ 8, x ∈ R}
D) {x: 1 ≤ x < 8, x ∈ N}
E)
1 4
2 5 8
3 7
12. A = {1, 3, 5, 7, 9, 11, 13, 15}
kümesinin ortak özellik yöntemiyle gösterimi aşağıdaki-

lerden hangisidir?
A) {x: 0 < x < 17, x tek tam sayı}

B) {x: 1 ≤ x ≤ 15, x tam sayı}
9. Aşağıdaki kümelerden hangisi boş kümedir? C) {x: 1 ≤ x ≤ 15, x tam sayı}
D) {x: 0 < x ≤ 17, x tek tam sayı}
A) {2, 3} E) {x: 0 ≤ x ≤ 16, x, doğal sayı}
B)
2
3
C) {x: 2 ≤ x ≤ 3 x ∈ Z}
D) {x: 2 ≤ x ≤ 3, x ∈ R}
E) {x: 2 < x < 3, x ∈ N}
13. {p, p + 1, p + 2, p + 3, p + 4}
kümesinin Venn şeması ile gösterimi aşağıdakilerden

hangisidir?
A) B) C)
p p+1 p+2
p p+3
10. 3, 4, 5, 6, …, 30 p+2
p+1 p+1 p+3 p+4
p+3 p+4
Yukarıdaki sayılardan asal sayı olanların oluşturduğu p+4
kümenin ortak özellik yöntemleriyle gösterimi aşağıda-
kilerden hangisidir? D) E)
p p
A) {3, 5, 7, 11, 13, 17, 19, 23, 29}
p+1
B) {x: 3 ≤ x ≤ 29, x ∈ N} p+1 p+2
C) {x: 3 ≤ x ≤ 29, x tek sayı} p+2
p+4 p+3 p+5
D) {x: 3 ≤ x ≤ 29, x asal sayı}
E) {x: 2 ≤ x ≤ 29, x asal sayı}
1. B 2. B 3. C 4. A 5. D 6. C 7. A 8. B 9. E 10. D 11. C 12. A 13. B
26
1. I. s(A) = 3 ise A nın 23 = 8 tane alt kümesi vardır. 5. A kümesi 8 elemanlı bir küme olduğuna göre, 2 elemanlı
II. s(A) = 4 ise A nın 24 – 1 = 15 tane öz alt kümesi vardır. kaç tane alt kümesi vardır?
III. s(A) = 5 ise A nın alt kümeleri ile öz alt kümelerinin top-
lamı 63 tür. A) 10 B) 15 C) 21 D) 28 E) 36
ifadelerinden hangisi ya da hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

D) I ve II E) I, II ve III
6. {a, b, c, d, e, f, g}
2. A= {a, b, c, {a, b}, {a, c}, {a, b, c}}
kümesinin alt kümelerinin kaç tanesinde d bulunmaz?
Yukarıdaki A kümesinin eleman sayısı kaçtır?
A) 4 B) 8 C) 16 D) 32 E) 64
A) 4 B) 5 C) 6 D) 8 E) 10
3. A = {x: – 5 < x < 5, x ∈ N}
kümesinin alt küme sayısı kaçtır? 7. {a, b, c, d, e, f, g}
A) 4 B) 8 C) 16 D) 32 E) 512 kümesinin alt kümelerinin kaç tanesinde f bulunur?
A) 128 B) 112 C) 64 D) 56 E) 48
4. A = {a, b, c, {a, b}, {a, b, c}, ∅}
kümesi veriliyor.
I. ∅ ∈ A
II. {a, b, c} ∈ A
III. {a, b, c} ⊂ A 8. {a, b, c, d, e, f, g}
ifadelerinden hangisi ya da hangileri doğrudur? kümesinin alt kümelerinin kaç tanesinde b ve c bulu-
nur?
A) Yalnız ll B) I ve II C) II ve III
D) I ve III E) I, II ve III A) 32 B) 40 C) 48 D) 56 E) 64
27
9. A = {m, n, p} ve B = { 1, 2, 3, 4, 5, m, n, p} 13. A = {a, b, c, x, y, m, n, p}
kümeleri veriliyor. kümesinin 5 elemanlı kaç tane alt kümesi vardır?
B ≠ K olmak üzere, A ⊂ K ⊂ B koşulunu sağlayan kaç A) 28 B) 34 C) 48 D) 56 E) 64

tane K kümesi vardır?
A) 15 B) 31 C) 32 D) 63 E) 64
14. A = {a, b, c, x, y, m, n , p}
10. Bir A kümesinin 4 elemanlı alt kümelerinin sayısı, 8 elemanlı
alt kümelerinin sayısına eşittir. kümesinin 5 elemanlı alt kümelerinin kaç tanesinde
x ve y bulunur?
Buna göre, bu kümenin 1 elemanlı kaç alt kümesi var-
dır? A) 15 B) 18 C) 20 D) 24 E) 28
A) 8 B) 9 C) 10 D) 12 E) 14
15. A = {a, b, c, x, y, m, n, p}
11. A kümesinin eleman sayısı 2 artırıldığında alt kümeleri-
nin sayısı 48 arttığına göre, A kümesinin eleman sayısı kümesinin 5 elemanlı alt kümelerinin kaç tanesinde
kaçtır? m ve n bulunur, p bulunmaz?
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7 A) 10 B) 12 C) 15 D) 20 E) 24
12. Bir A kümesinin eleman sayısı, bir B kümesinin eleman sa-

yısından 3 fazladır.
16. A = {a, b, c, x, y, m, n, p}
A kümesinin alt küme sayısı B kümesinin alt küme sa-
yısından 112 fazla olduğuna göre, A kümesinin eleman kümesinin 5 elemanlı alt kümelerinin kaç tanesinde
sayısı kaçtır? a, b, c bulunmaz ve x bulunur?
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7 A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
1. E 2. C 3. D 4. E 5. D 6. E 7. C 8. A 9. B 10. D 11. B 12. E 13. D 14. C 15. A 16. A
28
1. A = {a, b, c {a, d}, e, f} 5. MATEMATİK
kümesi için; kelimesinin harflerinden oluşan kümenin kaç tane öz alt

kümesi vardır?
I. s(A) = 6
II. {a} ⊂ A A) 3 B) 5 C) 7
III. {a, b} ⊂ A D) 31 E) 63
IV. {e, f} ∈ A
V. {a,d} ⊂ A
ifadelerinden kaç tanesi doğrudur?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
6. MATEMATİK
2. A = {a, b, c, d, e, f}
kelimesinin harflerinden oluşan kümenin en çok iki ela-
B ⊂ A olduğuna göre, manlı kaç tane alt kümesi vardır?
B kümesi aşağıdakilerden hangisi olamaz? A) 7 B) 15 C) 21 D) 22 E) 35
A) {a, b, d} B) {c, e, f}
C) {b, c, d} D) {a, b, c, d, f}
E) {a, b, c, h}
3. A = {a, b, c, d}
A ⊂ B olduğuna göre, 7. {2, 3, 4, x, y}
B kümesi aşağıdakilerden hangisi olamaz? kümesinin en az üç elemanlı kaç tane alt kümesi vardır?
A) {a, b, c} B) {a, b, c, d, e} A) 10 B) 15 C) 16 D) 21 E) 26
C) {a, b, c, d, f} D) {a, b, c, d}
E) {a, b, c, d, g}
4. A = {1, 2, 3, 4} ve
B = {1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8} olmak üzere,
8. {x, y, z, 1, 2, 3, a, b}
B kümesinin alt kümelerinden kaç tanesi, A kümesini
kapsar? kümesinin 4 elemanlı alt kümelerinin kaç tanesinde
a bulunur; 3 bulunmaz?
A) 8 B) 16 C) 112
D) 232 E) 240 A) 15 B) 20 C) 40 D) 50 E) 70
29
9. A = {89, 93, 97, 101, 105, 109, 113} 13. A
a b
c d
kümesinin alt kümelerinin kaç tanesinde üç basamaklı
e f
en az bir sayı bulunur? g
A) 8 B) 16 C) 60 D) 112 E) 120 kümesinin;
I. iki elemanlı 21 tane alt kümesi vardır.

II. Üç elemanlı alt kümelerinin 15 tanesinde a elamanı var-
dır.
III. En az dört elemanlı 63 tane alt kümesi vardır.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

D) I ve II E) I, II ve III
10. A = {89, 93, 97, 101, 105, 109, 113}
kümesinin alt kümelerinden kaç tanesinde üç basamak-

lı sayı bulunmaz?
A) 8 B) 16 C) 32 D) 64 E) 120
14. A = {x: x2 < 15 ve x tam sayı}
kümesinin alt kümelerinin kaç tanesinde 1 veya 2 bulu-

nur?
A) 4 B) 8 C) 48 D) 72 E) 96
11. A = {10, 11, 12, 13, 14}
kümesinin, üç elemanlı alt kümelerinin kaç tanesinde 12

elemanı bulunur? 15. A = {a, b, c, d, e, f} ve
B = {d, e, f, g, h, c} olmak üzere,
A) 3 B) 4 C) 6 D) 8 D) 10
B kümesinin alt kümelerinden kaç tanesi A kümesinin-
de bir alt kümesidir?
A) 4 B) 8 C) 12 D) 16 E) 24
12. A = {x: 20 < x ≤ 36, x = 2k, k ∈ N} 16. A = {1, 2, {1, 3}, {3, 4, 5}}
kümesinin 4 elemanlı alt kümelerinin kaç tanesinde 24 kümesinin alt kümelerinin kaçında {1, 3} elemanı var-
ve 32 bulunur ancak, 28 ile 36 bulunmaz? dır?
A) 6 B) 10 C) 12 D) 24 E) 28 A) 2 B) 4 C) 8 D) 16 E) 32
1. C 2. E 3. A 4. B 5. E 6. D 7. C 8. B 9. E 10. A 11. C 12. A 13. D 14. E 15. D 16. C
30
2. BÖLÜM: KÜMELERDE İŞLEMLER KONU ÖZETİ
a. Kümelerde işlemler 2. Kesişim İşlemi:
1. Birleşim İşlemi: A kümesi ile B kümesinin ortak elemanlarından oluşan küme-

ye, bu iki kümenin kesişimi denir ve A ∩ B şeklinde gösterilir.
A kümesi ile B kümesinin bütün elemanlarından oluşan kü-
meye, bu iki kümenin birleşimi denir. A ∪ B şeklinde gösterilir.
A B
A B
A ∩ B = {x: ∈ A ve x ∈ B} dir.
A ∪ B = {x: x ∈ A veya x ∈ B} dir.

Kesişimin Özellikleri:
a. A ∩ A = A dir. (Tek kuvvet özelliği)

Birleşimin Özellikleri:
a. A ∪ A = A (Tek kuvvet özelliği)

b. A∩∅=∅
b. A∪∅=A
c. A ∩ B = B ∩ A (Değişme özelliği)
c. A ∪ B = B ∪ A (Değişme özelliği)
d. A ∩ (B ∩ C) = (A ∩ B) ∩ C (Birleşme özelliği)
d. (A ∪ B) ∪ C = A ∪ (B ∪ C) (Birleşme özelliği)
e. A ∪ (B ∩ C) = (A ∪ B) ∩ (A ∪ C) (Birleşimin kesişim
e. A ∪ B = ∅ ise A = ∅ ve B = ∅ dir. üzerine dağılma özelliği)
f. A∪E=E f. A ∩ (B ∪ C) = (A ∩ B) ∪ (A ∩ C) (Kesişimin birleşim

üzerine dağılma özelliği)
g. E∪∅=E g. A∩E=A
h. A ⊂ B ise A ∪ B = B dir.
h. E∩∅=∅
ı. s(A ∪ B) = s(A) + s(B) – s(A ∩ B)

ı. A ⊂ B ise A ∩ B = A dir.
j. s(A ∪ B ∪ C) = s(A) + s(B) + s(C) – s(A ∩ B) – s(A ∩ C)

j. A ve B boştan farklı iki küme olmak üzere,
– s(B ∩ C) + s(A ∩ B ∩ C)
A ∩ B = ∅ ise A ve B ayrık kümelerdir.
31
3. Fark İşlemi: 4. Tümleme İşlemi:
A ve B herhangi iki küme olsun. A kümesinde olup B kümesin- E, Evrensel küme ve A ⊂ E olsun. A kümesinde olmayan E kü-
de olmayan elemanların kümesine "A fark B" kümesi denir ve mesinde bulunan elemanların kümesine A nın tümleyeni denir
A \ B yada A – B ile gösterilir. ve Aı ile gösterilir.
E
A B Aı
A
B – A kümesi
A – B kümesi
Aı = {x: x ∉ A ve x ∈ E} dir.
A – B = {x: x ∈ A ve x ∉ B} dir.
Tümleme İşleminin Özellikleri:
Fark İşleminin Özellikleri: a. (Aı)ı = A
a. A ≠ B olmak üzere A – B ≠ B – A dır. b. ∅ı = E
b. A–A=∅ c. Eı = ∅
c. A–∅=A d. A ∩ Aı = ∅
d. ∅ – A = ∅, ∅– A = ∅ e. A ∪ Aı = E
e. (A – B) ∪ B = A ∪ B f. E – A = Aı
f. (A – B) ∩ (B – A) = ∅ g. A – B = A ∩ Bı
g. (A – B) ∪ (B – A) = (A ∪ B) – (A ∩ B) h. A ⊂ B ⇔ Bı ⊂ AI
h. (A – B) – C = A – (B ∪ C) ı. s(A) + s(Aı) = s(E)
ı. A ⊂ B ise A – B = ∅ j. (A ∪ B)I = AI ∩ BI
De Morgan kuralları
k. (A ∩ B)I = AI ∪ BI
32
5. Kartezyen Çarpım İşlemi: B. Küme problemleri
1. Sıralı İkili: Küme problemlerini çözerken aşağıdaki şema yöntemi kulla-

nılabilir.
a ve b elemanlarının belli bir öncelik sırasına göre (a, b) biçi-
minde tek bir eleman olarak yazılmasına sıralı ikili ya da kısa- E
ca ikili denir. F B
b c
(a, b) sıralı ikilisinde a ya ikilinin birinci bileşeni, b ye de ikilinin a
ikinci bileşeni denir. e
f
d
g
Sıralı ikilide bileşenlerin sırası önemlidir. h
V
a ≠ b iken (a, b) ≠ (b, a) dır.
Yukarıdaki şemada bir kulüpteki üç farklı sporu yapan sporcu-

(a, b) = (x, y) ⇔ a = x ve b = y dir.
lar gösterilmiştir.
Futbol oynayanlar F, Basketbol oynayanlar B, Voleybol oyna-
yanlar V, kulüpteki tüm sporcular kümesi E ile gösterilmiştir.
2. Kartezyen Çarpım: Şemada a, b, c, d, e, f, g ve h bulundukları bölgelerin eleman
sayılarını göstermektedir.
A ve B boş olmayan iki küme olsun. Birinci bileşeni A dan, Buna göre,
ikinci bileşeni B den alınarak oluşturulan bütün ikililelerin kü-
mesine A ile B kümesinin kartezyen çarpımı denir ve A x B
• Futbol oynayanların sayısı:
biçiminde gösterilir.
s(F) = a + b + d + e
• Basket oynayanların sayısı:
AxB = "â, b h: a ! A ve b ! B , dir.
s(B) = b + c + e + f
• Voleybol oynamayanların sayısı:
s(Vı) = a + b + c + h
Kartezyen Çarpımın Özellikleri
• Üç sporunda yapanların sayısı:
s(F ∩ B ∩ V) = e
a. A x B ≠ B x A (A ≠ B için)
• Üç sporunda yapmayanların sayısı:
kartezyen çarpımın değişme özelliği yoktur.
s[(F ∪ B ∪ V)ı] = h
• Basketbol ve Voleybol oynayanların sayısı:
b. A x (B x C) = (A x B) x C,
s(B ∩ F) = e + f
kartezyen çarpımın birleşme özelliği vardır.
• Futbol ve Basketbol oynamayanların sayısı:
c. A x A = A2, A x A x A = A3, ... tür. s[(F ∩ B)ı] = a + c + d + f + g + h
• Futbol veya Voleybol oynayanların sayısı:
d. A x (B ∪ C) = (A x B) ∪ (A x C) s(F ∪ V) = a + b + d + e + f + g
A x (B ∩ C) = (A x B) ∩ (A x C) • Futbol veya Basketbol oynamayanların sayısı:
A x (B – C) = (A x B) – (A x C) s[(F ∪ B)ı] = g + h
• En az iki spor yapanların sayısı:
kartezyen çarpımın birleşim, kesişim ve fark işlemi
s[(F ∩ B) ∪ (F ∩ V) ∪ (B ∩ V)] = b + d + f + e
üzerine dağılma özelliği vardır.
• En çok iki spor yapanların sayısı:
e. s(A x B) = s(B x A) = s(A) . s(B) dir. s[(F ∩ B ∩ V)ı] = a + b + c + d + f + g + h
33
2. BÖLÜM: KÜMELERDE İŞLEMLER ALIŞTIRMALAR
ALIŞTIRMALAR
2. BÖLÜM
KÜMELERDE
İŞLEMLER
A. KÜMELERDE İŞLEMLER 2. Kesişim İşlemi
Temel Alıştırma
Kazanım 9.1.2.1: Kümelerde birleşim, kesişim, fark
ve tümleme işlemlerini yapar; bu işlemler arasındaki iliş-
kileri ifade eder. A = {1, 2, 3, 4, 5} ve
B = {x: 3 ≤ x < 10, x ∈ N}
1. Birleşim İşlemi
Temel Alıştırma A ∩ B kümesini bulunuz.
A = {1, 2, 3, 4} ve
Çözüm
B = {2, 3, 5, 6}
A ∩ B kümesi A ve B nin ortak elemanlarının oluşturduğu bir
kümedir.
A = {1, 2, 3, 4, 5} ve B = {3, 4, 5, 6, 7, 8, 9}
A ∪ B kümesini bulunuz.
A ∩ B = {3, 4, 5} olarak bulunur.
Çözüm
Bir kümede her eleman yalnız bir kez yazılır. 2 ve 3 ortak 1. A = {x: 3 ≤ x ≤ 6, x ∈ R}
elemanlar olduğundan, bir kez yazılır. B = {x: 4 < x ≤ 7, x ∈ R}
A ∪ B = {1, 2, 3, 4, 5, 6} dır.
olduğuna göre, A ∩ B kümesini bulunuz.
(4, 6]
1. A = {x: x < 10 ve x asal sayı}
B = {x: x2 < 20 ve x doğal sayı} 2. A = {x: x < 10 ve x asal sayı}
B = {x: x2 < 20 ve x doğal sayı}
olduğuna göre, A ∪ B kümesini bulunuz.
{0, 1, 2, 3, 4, 5, 7}
{2, 3}
2. A = {yılın dört harfli ayları}
B = {haftanın dört harfli günleri) olduğuna göre,
3. A = {x: x < 30 ve x, 2 nin tam katları}
A ∪ B kümesinin 2 elemanlı kaç tane alt kümesi olduğu- B = {x: 0 ≤ x ≤ 45 ve x, 3 ün tam katları}
nu bulnuz.
(10)
{0, 6, 12, 18, 24}
34
A = {a, b, c, d} A ⊄ B, B ⊄ A, A ∩ B ≠ ∅, s(A) = 9 ve s(B) = 11

B = {b, d, e, f}
C = {c, d, f, g} olduğuna göre, A ∪ B kümesinin en çok kaç elemanlı bir
küme olduğunu bulnuz.
Çözüm
Buna göre, A ∩ (B ∪ C) kümesini liste yöntemiyle yazınız. A B
Çözüm
A = {a, b, c, d}
B ∪ C = {b, c, d, e, f, g}
A ∩ (B ∪ C) kümesi A ile B ∪ C kümelerinin ortak elemanları A∩B
olduğundan,
A ∩ (B ∩ C) = {b, c, d} dir. s(A ∪ B) = s(A) + s(B) – s(A ∩ B) dir.
s(A ∪ B) nin en çok olması için s(A ∩ B) nin en az olması
gerekir.
Buna göre, s(A ∩ B) = 1 olur.
1. A = {a, b, c, d} s(A ∪ B) = s(A) + s(B) – s(A ∩ B)
B = {b, d, e, f} = 9 + 11 – 1 = 19 bulunur.
C = {c, d, f, g}
olduğuna göre, A ∪ (B ∩ C) kümesini liste yöntemiyle

yazınız. 1. A ⊄ B, B ⊄ A, A ∩ B ≠ ∅, s(A) = 5 ve s(B) = 14 ise
{a, b, c, d, f} A ∪ B kümesinin en çok kaç elemanlı olabileceğini bu-

lunuz.
(18)
2. A = {a, b, c, d, e}
B = {c, d, e, f}
C = {a, c, g, h}
olduğuna göre, (A ∩ B) ∪ (B ∩ C) kümesini Venn şeması 2. A ⊄ B, B ⊄ A, A ∩ B ≠ ∅ , s(A) = 6 ve s(B) = 8 ise

ile gösteriniz.
A ∪ B kümesinin en az kaç elemanlı olabileceğini bulu-
c nuz.
e
d
(9)
3. A ∪ B = {1, 2, 3, 4}
B ∪ C {2, 3, 5, 6}
3. A ve B iki küme olmak üzere, s(A) = 13, s(B) = 10 ve
olduğuna göre, (A ∩ C) ∪ B kümesini bulunuz. s(A ∪ B) = 18 olduğuna göre, s(A ∩ B) yi bulunuz.
{2, 3} (5)
35
Temel Alıştırma 1. A = {x: 10 < x ≤ 99, x ∈ N
kümesinin 2 veya 3 ile tam bölünen eleman sayısını bu-

A = {x: 20 < x < 130, x ∈ N}
lunuz.
kümesinin 4 veya 5 ile tam bölünen eleman sayısını bu-
(59)
lunuz.
Çözüm
Bu aralıkta 4 ile tam bölünen doğal sayılar, 24, 28, 32, …,

124, 128 dir. 2. A = {x: 15 ≤ x ≤ 150, x ∈ N}
Bunların kümesine B denirse,
kümesinin 5 ve 6 ile bölünen kaç elemanı olduğunu bu-
s(B) = 128 4- 24 + 1 = 27 dir.
lunuz.
5 ile tam bölünen doğal sayılar,
(5)
25, 30, 35, …, 120 125 dir.
Bunların kümesine C denirse,
s(C) = 125 5- 25 + 1 = 21 dir.
4 ve 5 ile tam bölünen doğal sayılar (Bunlar (4, 5) okek = 20

olduğundan 20 ile bölünen sayılardır.)
3. A = {[0, 190) aralığındaki 9 ile tam bölünen doğal sayılar}
40, 60, … 120. B = {x: 10 < x ≤ 250, x = 5 k, k ∈ N}
Bunların kümesi B ∩ C dir.
olduğuna göre, s(A ∩ B) yi bulunuz.
s(B ∩ C) = 12020
- 40
+ 1 = 5 tir.
(4)
s(B ∪ C) = s(B) + s(C) – s(B ∩ C)
= 27 + 21 – 5
= 43 tür.
Püf Noktası 4. A = {x: 6 < x ≤ 90, x ∈ Z}
kümesinin elemanlarından kaç tanesinin 3 ile tam bölü-

Son terim − ilk terim
Terim sayısı = +1 nüp, 4 ile tam bölünemediğini bulunuz.
ortak fark
(21)
Püf Noktası
Kümelerde
"ve" bağlacı kesişime (∩) 5. A = {x: 20 ≤ x ≤ 100, x ∈ N}
"veya" bağlacı birleşime (∪)
karşılık gelir. kümesinin 4 ve 5 ile tam bölünmeyen kaç elemanı oldu-
ğunu bulunuz.
(76)
36
A = {1, 2, 3, 4, 5} ve A ∪ B = {1, 2, 3, 4, 5, m, n, p} A kümesinin eleman sayısı, B kümesinin eleman sayısından

8 fazladır.
olduğuna göre, kaç farklı B kümesi yazılabilir. A ∪ B kümesinin eleman sayısı, B nin eleman sayısının 2
katından 3 fazladır.
Çözüm
Buna göre, s(A ∩ B) yi bulunuz.
B kümesinde, m, n, p elemanları bulunmak zorundadır.
Bu elemanların yanına A = {1, 2, 3, 4, 5} kümesinin eleman-
Çözüm
larını 25 = 32 farklı şekilde yerleştirebiliriz.
Buna göre, 32 farklı B kümesi yazılabilir. s(A ∪ B) = s(A) + s(B) – s(A ∩ B)
s(B) = x alınırsa, s(A) = x + 8 ve s(A ∪ B) = 2x + 3 tür.
2x + 3 = x + 8 + x – s(A ∩ B)
s(A ∩ B) = 5 bulunur.
1. A = {1, 2} ve A ∪ B = {1, 2, 3, 4, 5, 6}
olduğuna göre, kaç farklı B kümesi yazılabilir.

1. A kümesinin alt küme sayısı 64,
(4) B kümesinin alt küme sayısı 8,
A ∩ B kümesinin 2 elemanlı alt kümelerinin sayısı 1 ol-

duğuna göre, s(A ∪ B) yi bulunuz.
(7)
2. A = {a, b, c, d} ve B = {c, d, e, m, n, p} 2. s(A ∪ B) = 32, s(A) = 5 . s(B) ve s(A ∩ B) = 4

kümeleri veriliyor. olduğuna göre, s(A) yı bulunuz.
A ∪ B = B ∪ C koşulunu sağlayan en çok elemanlı C

(30)
kümesinin 1 elemanlı alt kümelerinin sayısını bulunuz.
(8)
3. s(B) = 6, s(A ∩ B) = 2 ve s(A ∪ B) = 9
A kümesinin 2 elemanlı alt kümelerinin sayısını bulu-

nuz.
(10)
3. A ∩ B = {1, 2, 3, 4, 5, 6} ve 4. s(A) = 13
B ∩ C = {2, 3, 5, 6, 7, 8} s(B) = 10
olduğuna göre, A ∩ C kümesinin en az kaç elemanlı ol- olduğuna göre, A ∪ B nin en az kaç elemanı olduğunu
duğunu bulunuz. bulunuz.
(4) (13)
37
3. Fark İşlemi
Temel Alıştırma
s(A ∪ B ∪ C) = 24, s(A) = 19, s(B) = 14, s(A ∩ B) = 7, Temel Alıştırma

s(A ∩ C) = 8, s(B ∩ C) = 9 ve s(A ∩ B ∩ C) = 3
A B
olduğuna göre, s(C) yi bulunuz. 4 1 6
2 7
Çözüm 5 3 8
s(C) = x olmak üzere,

s(A ∪ B ∪ C) = s(A) + s(B) + s(C) – s(A ∩ B) – s(A ∩ C) – s(B ∩ C) Yukardaki şemaya göre, A – B kümesini liste yöntemi ile
+ s(A ∩ B ∩ C) yazınız.
24 = 19 + 14 + x – 7 – 8 – 9 + 3
x = s(C) = 12 bulunur. Çözüm
A = {1, 2, 3, 4, 5}
B = {1, 2, 3, 6, 7, 8}
1. A = {1, 2, 4, 5}
B = {2, 3, 5, 6} A – B kümesinin anlamı; A nın elemanları içinden varsa B nin
C = {4, 5, 6, 7} elemanları çıkarılır.
Buna göre, A – B = {4, 5} bulunur.
olduğuna göre, A ∪ (B ∩ C) kümesini Venn şeması ile
gösteriniz.
A B
1. A B
2 3
1 4 1 6
5 2 7
4 6 5 3 8
7
C
Yukarıdaki şemaya göre, B – A kümesini liste yöntemiy-
le gösteriniz.
2. s(A ∪ B ∪ C) = 26, s(B) = 15, s(C) = 13 ({6, 7, 8})

s(A ∩ C) = s(B ∩ C) = 6, s(A ∩ B) = 5
ve s(A ∩ B ∩ C) = 2
olduğuna göre, s(A ∪ (B ∩ C)) yi bulunuz. 2. A = {a, b, c, d, e} ve B = {c, d, f}
(17) kümeleri veriliyor. A – B kümesini liste yöntemiyle yazı-

nız.
({a, b, e})
3. A, B, C birbirinden farklı kümelerdir. 3. A = {x| x ∈ Z} ve B = {x| x ∈ Q}

s(A) = 6, s(B) = 8 ve s(C) = 12
kümeleri veriliyor. A – B kümesini liste yöntemiyle yazı-
olduğuna göre, A ∪ B ∪ C kümesinin en az kaç elemanı nız.
olduğunu bulunuz.
(12)
({ })
38
4. Tümleme İşlemi
Temel Alıştırma
Temel Alıştırma
A B
1 4 E = {1, 2, 3, 4, 5, 6, … 20} Evrensel küme olmak üzere,
2 8
5 A = {1, 2, 3, 4, 5, 6, … 15}
3 6 9
7
olduğuna göre, A nın tümleyenini bulunuz.
10
C
Çözüm
Yukarıda verilen kümelere göre, (A ∪ B) – (A ∪ C) küme-
sini liste yöntemiyle yazınız. A nın tümleyeni Aı dür. E evrensel kümesinde olup da A da
olmayan elemanların kümesine A nın tümleyeni denir ve Aı
Çözüm gösterilir.
Aı = {16, 17, 18, 19, 20} dir.
A ∪ B = {1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9}
A ∪ C = {1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 9, 10} olduğundan
(A ∪ B) – (A ∪ C) = {8} bulunur.
1. E, evrensel küme olmak üzere,
1. E = [2, 12] dir.

A B
A = [2, 5)
1 3 4
2 7 5 olduğuna göre, Aı kümesini bulunuz.
8
6
9 ([5, 12])
10 C
Yukarıda verilen kümelere göre, A – (B ∪ C) kümesini

liste yöntemi ile yazınız.
2. E = (–10, 8] evrensel kümesi veriliyor.

({1, 2})
Aı = (–10, –8) ∪ [3, 8]
olduğuna göre, A kümesini bulunuz.
([–8, 3))
2. A B
a b c
e
f
d 3. E, evrensel küme olmak üzere,
g
C s(A) = 12
s(Aı) = 8
Yukarıda verilen kümelere göre, (A ∩ C) – B kümesini liste
yöntemi ile yazınız olduğuna göre, s(E) yi bulunuz.
({d}) (20)
39
3. A = [0, 3] ve
Temel Alıştırma
B = [–3, 2)
A ve B, E evrensel kümesinin iki alt kümesidir.
olduğuna göre, Aı ∩ B kümesini sayı doğrusunda göste-
A ⊂ B olduğuna göre, Bı ⊂ Aı olduğunu gösteriniz. riniz.
( –4 –3 –2 –1 0 1 )
Çözüm
B E
A
4. A ve B, E evrensel kümesinin iki alt kümesidir.
A ⊂ B, s(A) = 3,
A nın tümleyeni Aı mavi renk ile gösterilmiştir.
s(B) = 10 ve
B nin tümleyini Bı kırmızı renk ile gösterilmiştir.
s(Bı) = 5
Venn şeması bakıldığında kırmızı renkte boyananlar aynı zaman-
da mavi renkte de boyanmıştır.
olduğuna göre, s(Aı)nü bulunuz.
Buna göre Bı ⊂ Aı dür.
(12)
1. Evrensel kümesi,
E = {1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10}
A = {3, 4, 5}
B = {2, 3, 4, 5, 6, 7}
olduğuna göre, Bı ve Aı kümelerini Venn şemasını kulla-
narak bulunuz. A ∪ B = {a, b, c, d, e, f}
A ∩ B = {e, f}
E
A ∩ Bı = {a, d}
B
A 9
2 7 olduğuna göre, Aı ∩ B kümesini bulunuz.
3
1 4 5
6 ({b, c})
8
10
(Bı = {1, 8, 9, 10})

ı
(A = {1, 2, 6, 7, 8, 9, 10})
6. A ve B , E evrensel kümesinin iki alt kümesidir.

2. E, evrensel kümesi E = [–2, 5] dir.
A = [–1, 1) ve B = [0, 3] s(A) + s(Bı) = 13

s(Aı) + s(B) = 9
olduğuna göre, (A ∪ B)ı kümesini sayı doğrusunda gös-
olduğuna göre, s(E) yi bulunuz.
teriniz.
( –2 –1 3 5 )
(11)
40
Temel Alıştırma
Temel Alıştırma
ı ı ı ı
[(A ∪ B ) ∪ B ] ∪ B
A B
kümesini en sade biçimde yazınız.
Çözüm
(A ∪ B)ı = Aı ∩ Bı
De Morgan kuralları C
(A ∩ B)ı = Aı ∪ Bı
şekildeki taralı bölgeyi gösteren kümeyi yazınız.
Buna göre,
Çözüm
(Aı ∪ Bı) = (A ∩ B)ı
Pembe boyalı bölge, (A ∩ C) – (A ∩ B ∩ C) ile
[(Aı ∪ Bı)ı ∪ Bı] ∪ B = [(A ∩ B) ∪ Bı] ∪ B mavi boyalı bölge, (B ∩ C) – (A ∩ B ∩ C)
(A ∩ B) ile gösterilir.
= (A ∩ B) ∪ (Bı ∪ B)
Buna göre, taralı bölge
E
[(A ∩ C) ∪ (B ∩ C)] – (A ∩ B ∩ C)
= (A ∩ B) ∪ E
[(A ∪ B) ∩ C] – (A ∩ B ∩ C)
=E
ile gösterilir.
1. A∩B=∅
1. A
olduğuna göre, (Aı ∩ Bı) ∪ B kümesini en sade biçimde
yazınız. B C
ı
(A )
2. B⊂A
olduğuna göre, (Aı ∩ B) ∪ A kümesini en sade biçimde
yazınız.
(A – [(B –C) ∪ (C – B)])
(A)
2. A B
3. [(Aı ∪ Bı) ∪ A] ∩ (A ∪ B)ı
C
kümesinin tümleyenini en sade biçimde yazınız..
(A ∪ B)
4. [(A ∪ Bı) ∩ (A ∪ B)ı] ∩ B

kümesini en sade biçimde yazınız.
(∅) ([(A ∪ B) ∩ C] – (A ∩ B ∩ C))
41
5. A ve B ayrık iki kümedir.

Temel Alıştırma
s(A – B) = 5 ve s(B – A) = 3
A ve B, E evrensel kümesinin iki alt kümesi olmak üzere,
s(A – B) = 4, s(B ∩ Aı) = 6 ve s(A ∩ B) = 2 olduğuna göre, A ∪ B kümesinin öz alt küme sayısını
bulunuz.
olduğuna göre, s(A ∪ B) yi bulunuz.
(255)
Çözüm
B ∩ Aı = B – A dır. 6. A ve B ayrık iki kümedir.

s(B ∩ Aı) = s(B – A) = 6 dır. s(A) – s(B) = 7 ve s(A ∪ B) = 9
A B E olduğuna göre, s(B) yi bulunuz.
4 2 6
(1)
A–B A∩B B–A
s(A ∪ B) = 4 + 2 + 6 = 12 bulunur. 7. A ∪ B = [–3, 4) ve A ∪ C = [–1, 6]
olduğuna göre, A ∪ (B ∩ C) kümesini bulunuz.
1. s(A) = 7 ve s(A ∩ B) = 3 ([–1, 4))
olduğuna göre, s(A – B) yi bulunuz.

(4)
8. A ve B, E evrensel kümesinin iki alt kümesi olmak üzere,

s(Aı) = 5, s(B) = 8 ve s(Bı) = 4 olduğuna göre, s(A) yı bulu-
2. s(B) = 8 ve s(A ∩ B) = 4
nuz.
olduğuna göre, B ∩ Aı kümesinin 2 elemanlı alt kümele-
rinin sayısını bulunuz. (7)
(6)
3. A = {a, b, c, d, e}
B = {a, c, e, f, g}
(A – B)ı ∪ Bı kümesini en sade biçimde yazınız.
C = {a, f, h}
olduğuna göre, s(A – (B ∩ C)ı ) yi bulunuz. (E)

(1)
4. s(A \ B) = 3.s(B \ A) = 4.s(A ∩ B) dir.

Buna göre, A kümesinin en az kaç elemanlı bir küme
A ∩ (Aı – B) kümesini en sade biçimde yazınız.
olduğunu bulunuz.
(15)
(∅)
42
5. Kartezyen Çarpım İşlemi 4. (3n, 64) = (81, 4m + 1)
olduğuna göre, m.n çarpımını bulunuz.
Kazanım 9.1.2.2: İki kümenin kartezyen çarpımını (8)

açıklar.
Temel Alıştırma
a 2 1 1
c , m=c , m
(a + 1, 6) = (4, b + 2) 5.
12 b 4 2
olduğuna göre, a.b çarpımını bulunuz.
olduğuna göre, a + b toplamını bulunuz.
Çözüm
(a, b) = (x, y) ⇔ a = x ve b = y dir.

(7)
Buna göre, (a + 1, 6) = (4, b + 2) ise
a + 1 = 4 ve 6 = b + 2
a = 3 ve b = 4 tür.
a . b = 3 . 4 = 12 dir.
6. (3a – 4, 2b+2) = (243,16)
1. (3 + a, b + 4) = (7, 5) olduğuna göre, a.b çarpımını bulunuz.
olduğuna göre, a + b toplamını bulunuz.
(18)
(5)
2. (a.b, 3) = (12, a) 7. (2m + n, m4) = (9,16)
olduğuna göre, a + b toplamını bulunuz. olduğuna göre, n kaçtır?
(7)
(5)
3. (m – 3, 5n) = (2n, m + 3) 8. (7x+1, y+11) = (28, 49x)
olduğuna göre, m.n çarpımını bulunuz. olduğuna göre, y kaçtır?
(14) (5)
43
A = {3, 4, 5} ve B = {1, 2} A = {a, b, c},

B = {1, 2, 3, 4} ve
olduğuna göre, A x B ve B x A kümesini bulunuz C = {Asal rakamlar}
Çözüm olduğuna göre, s[(A x B) ∩ (A x C)] yi bulunuz.
(A x B) = {(x, y): x ∈ A ve y ∈ B } dir. Çözüm

A x B = {(3, 1), (3, 2), (4, 1) (4, 2) (5, 1) (5, 2)}
s[(A x B) ∩ (A x C)] = s[A x (B ∩ C)]
B x A = {(1, 3), (1, 4) (1, 5), (2, 3) (2, 4) (2, 5)} = s(A).s(B ∩ C)
= 3.2 = 6 bulunur.
1. A = {a, b}, B = {b, c}

1. A = {a, b, c, d, e}, B = {1, 2, 3, 4}
olduğuna göre, A x B kümesini bulunuz.
olduğuna göre, s(A x B) yi bulunuz.
{(a, b), (a, c), (b, b), (b, c)} (20)
2. A = {x: –1 ≤ x < 2, x ∈ Z} 2. B ∩ C = ∅ olmak üzere,

B = {x: –2 < x ≤ 1, x ∈ N}
s(A) = 5, s(B) = 7, s(C) = 12
olduğuna göre, B x A kümesini bulunuz.
{(0, –1), (0,0), (0,1), (1, –1), (1,0), (1,1)}

olduğuna göre, s[(A x B) ∪ (A x C)] yi bulunuz.
(95)
3. A = {a, b, c, d, e}, B = {e, f, g}, C = {m, n} 3. s(A) = 6, s(A ∩ B) = 3 ve s[(A x B) ∪ (B x B)] = 54
olduğuna göre, C x (A ∩ B) kümesini bulunuz.

olduğuna göre, s(B – A) yı bulunuz.
(3)
{(m, e), (n, e)}
4. s(A – B) = 3, s(B) = 7 ve B ⊄ A
4. A = {1, 2}, B = {2, 3}, C = {3, 4} olduğuna göre, s(A x B) nin en çok kaç olabileceğini
bulunuz.
olduğuna göre, (A x B) ∩ (A x C) kümesini bulunuz.
{(1, 3), (2, 3)} (63)
44
B. KÜME PROBLEMLERİ 2. 32 kişilik bir sınıfta, Türkçe dersinden geçen 25, Tarih der-
sinden kalan 10 kişidir.
Kazanım 9.1.2.3: Kümelerde işlemleri kullanarak Her iki dersten geçen 17 kişi olduğuna göre, bu dersle-
problem çözer. rin yalnız birinden geçenlerin sayısını bulunuz.
Temel Alıştırma (13)
35 kişilik bir sınıfta, fizik dersinden geçen 23, kimya dersin-

3. 28 kişilik bir grupta 8 kişi santraç ve briç oynamaktadır.
den kalan 17 kişidir.
İki oyunu da oynamayı bilmeyen 8 kişinin olduğu grup-
Her iki dersten geçen 14 kişi olduğuna göre, bu derslerin
ta, bu oyunların yalnız birini oynayanların sayısını bulu-
hiçbirinden geçemeyen kaç kişi olduğunu bulunuz.
nuz.
Çözüm
(12)
F, fizikten geçenlerin kümesi K, kimyadan geçenlerin kümesi
Kı kimyadan kalanların kümesidir.
s(F) = 23, s(K) = 35 – 17 = 18 4. Bir sınıftaki öğrencilerin 18 i matematik, 22 side matematik
veya Türkçeden geçmiştir.
s(K ∩ F) = 14 tür.
s(K ∪ F) = s(K) + s(F) – s(K ∩ F) Buna göre, bu sınıfta yalnız Türkçe'den geçen kaç öğ-
= 18 + 23 – 14 renci olduğunu bulunuz.
s(K ∪ F) = 27 dir.
35 – 27 = 8 dir.
(4)
II. yol Şema Yöntemi
E s(E) = 35 5. 39 kişilik bir kafiledeki turistler Almanca veya İngilizce'den

K F ı en az birini konuşabilmektedir.
s(K ) = 17
4 14 9 s(K) = 18 Almanca konuşan 29, İngilizce konuşmayan 17 kişi ol-
s(F) = 23 duğuna göre, yalnız İngilizce konuşan kaç kişi olduğu-
x x + 27 = 35 nu bulunuz.
x = 8 dir.
(10)
6. Futbol, voleybol ve basketbol oynayanlardan oluşan bir spor-

cu kafilesinde, üç oyunu da oynayanlar 4, futbol ve voleybol
1. 29 kişilik bir kafiledeki turistler Rusça veya Çince'den en az
oynayanlar 6, voleybol ve basketbol oynayanlar 8, futbol ve
birini konuşabilmektedir.
basketbol oynayanlar 10 kişidir.
Rusça konuşan 19, Çince konuşmayan 14 kişi olduğuna
göre, kafiledeki her iki dili konuşabilenlerin sayısını bu- Futbol oynayanlar 22, voleybol oynayanlar 15, basketbol
lunuz. oynayanlar 18 kişi olduğuna göre, kafilede kaç sporcu
olduğunu bulunuz.
(5) (35)
45
37 kişilik bir grupta, esmer erkeklerin sayısı, sarışın kadınla- Matematik veya Türkçe derslerinin en az birinden geçenlerin
rın sayısının 3 katıdır. Gruptaki kadınların sayısı erkeklerden bulunduğu bir sınıftaki öğrencilerin % 40 ı matematik dersin-
7 kişi azdır. den, % 70 i ise Türkçe dersinden geçmiştir.
Grupta 4 tane sarışın erkek olduğuna göre, kaç tane es-
Bu sınıfta yalnız Türkçe'den geçen 12 kişi olduğuna göre,
mer kadın olduğunu bulunuz.
sınıfta kaç öğrenci olduğunu bulunuz.
Çözüm
Çözüm
Bu tür sorular aşağıdaki gibi tablo yardımıyla çözülür.
Sınıftaki öğrenci sayısı x olsun.
Esmer Sarışın s(M ∪ T) = s(M) + s(T) – s(M ∩ T)
Kadın 2x – 3 x 40.x 70.x 10.x
Erkek 3x 4 x= + - s (M + T) & s (M + T) = elde edilir.
100 100 100
s (T - M) = s (T) - s (M + T)
x tane sarışın kadın varsa, 3x tane esmer erkek vardır.
Verilen bilgilere göre, esmer kadınların sayısı 2x – 3 tür. 70.x 10.x 60.x
s (T - M) = - = → yalnız Türkçeden
2x – 3 + x + 3x + 4 = 37 100 100 100
geçenler.
6x + 1 = 37
6x = 36 60x
= 12 & x = 20 bulunur.
x = 6 bulunur. 100
Esmer kadınların sayısı, 2x – 3 = 9 dur.
1. Bir sınıftaki öğrencilerin % 58 inin tükenmez kalemi ve % 74

2 ünün karşun kalemi vardır.
1. 36 kişilik bir sınıfta kızların ü matematikten başarılıdır.
3
Matematikten başarılı olamayan erkeklerin sayısı, matema-
Buna göre, sınıftaki öğrencilerin en az yüzde kaçında
tikten başarılı kızların yarısına eşittir.
hem tükenmez hem de kurşun kalem olduğunu bulu-
nuz.
Matematikten başarılı 12 erkek öğrenci olduğuna göre,
(% 32)
sınıfta kaç tane kız öğrenci olduğunu bulunuz.
(18)
2. 25 kişilik bir sporcu kafilesinin % 48 i futbol, % 40 ı basketbol
ve % 16 sı hem futbol hem basketbol oynamaktadır.
2. Bir sınıftaki 30 öğrenciden16 sı erkektir. Sınıfta 12 kişi tenis
kursuna gitmektedir. Tenis kursuna giden erkeklerin sayısı, Buna göre, bu kafilede futbol veya basketbol oynama-
tenis kursuna giden kızların sayısının 2 katıdır. yan kaç kişi olduğunu bulunuz.
Buna göre, tenis kursuna gitmeyen kaç tane kız öğrenci
(7)
olduğunu bulunuz.
(10)
2
3. Bir sınıftaki erkeklerin sayısının kızların sayısına oranı
3. 40 kişilik bir sporcu kafilesinde basketbolcu erkeklerin sayısı 3
tür. Sınıfın % 28'i, erkeklerin % 40 ı sarışındır.
voleybolcu kızların sayısının 3 katıdır. Kafiledeki erekek sa-
yısı, kızların sayısından 16 fazladır. Buna göre, sınıftaki sarışın kızlar, sarışın olmayan er-
keklerin yüzde kaçı olduğunu bulunuz.
Kafilede 5 tane voleybolcu kız olduğuna göre, basketbol
oynamayan kaç tane erkek olduğunu bulunuz.
(% 50)
(13)
46
2. BÖLÜM: KÜMELERDE İŞLEMLER UYGULAMALI SORULAR
1. Aşağıdaki boşlukları uygun kelime veya sayılarla doldu- 3. Aşağıdaki ifadeleri örnekteki gibi eşleştiriniz.
runuz.
a. A 1 B ve s (A) = 12 ise, a → 12
a. A 1 B ise A , B = …… s ( A , B)
9
en az kaçtır?
A 1 B ise A + B = ………
b.
b. A∩B=∅
s(A) = 20
c. A - Â + B h = ………
ve s(A ∪ B) = 29 ise 10
s(B) kaçtır?
d. ^ A\B h , B = ………
c. s^ A - Bh = 3,
s (B - A) = 4 ve
e. ^ A , B hı = …………
26
A + B nin 7 tane öz alt kü-
mesi olduğuna göre,
f. ^ A + B hı = …………
s( A , B ) kaçtır?
d. A = " a: a≤28 ve a = 2k, k ! N ,
B = " b: b≤42 ve b = 3k, k ! N ,

2. Aşağıdaki ifadelerden doğru olanların yanına (D) yanlış
olduğuna göre, 12
olanlara (Y) yazınız.
s ^ A + B h kaçtır?
a. s Â , Bh = s Âh + s ^Bh - s Â + Bh
b. A + B = A ise B 1 A dır. e. A = " a: 20≤a≤120, a ! N ,
s Â h = 11 ve s Â h = 9 ise s(E) = 20 dir.

c. ı kümesinin 4 ile tam bölü-
nen kaç elemanı vardır? 8
d. A ve B, E evrensel kümesinin iki alt kü-
mesidir.
s(A) = 15, s(Aı) = 12 ve s(B) = 19 ise

f. A = {1, 2, 4} ,
s(Bı) = 10 dur.
B = {1, 2, 3, 5} ise
ı
e. s(A) = 7, s(A – B) = 4, s(A ) = 10 ve (A ∩ B) ⊆ K ⊆ (A ∪ B)
5
ı
s(B ) = 8 ise s(A ∪ B) = 13 tür. koşulunu sağlayan kaç
tane K kümesi vardır?
f. ı ı ı
A 1 B 1 C ise C 1 B 1 A dir.
47
4. Aşağıdaki ifadelerden doğru olanların yanına (D) yanlış 6. Aşağıdaki problemlerin yanıtlarını örnekteki gibi eşleş-
olanlara (Y) yazınız. tiriniz.
a. (a, b) = (c, d) ⇒ a.d = b.c dir. a. Futbol ve basketbol oynayanlardan

oluşan 30 kişilik bir kafilede; 22 kişi
b. A x B = B x A dır. futbol, 16 kişi basketbol oynamak-
tadır.
c. (A ∪ B) x (A ∪ C) = A x (B ∪ C) dir.
Buna göre, bu kafilede futbol ve 9
basketbol oynayan kaç kişi var-
d. s(A) = 4 ve s(B) = 5
dır?
olduğuna göre, s(B x A) = 9 dur.
e. A = {1, 2} ve B = (3, 4]
olduğuna göre,
A x B = {(1, 3) (2, 3) (1, 4) (2, 4)} tür. b. Matematik veya Fizik derslerinin
en az birinden geçenlerin bulun-
5. Aşağıdaki ifadeleri örnekteki gibi eşleştiriniz. duğu bir sınıftaki öğrencilerin % 50
si matematik dersinden, % 60 ı ise
a. (x – 1, y + 2) = (3, 5) a→3 Fizik dersinden geçmiştir.

12 Yalnız matematikten geçen 8
ise y kaçtır? 2
öğrenci olduğuna göre, her iki
dersten de geçen kaç öğrenci
b. (3a – b, 4) = (8, a + b)
4 vardır?
ise b kaçtır?
c. A = {1, 2, 3, 4}, B = {1, 2,3}
olduğuna göre, s(B x A) kaçtır? 1
c. 30 kişilik bir sınıfta erkekler

kızlardan 2 kişi fazladır. Sınıftaki
d. A x B = {(a, b), (a, c), (b, b), (b, c),
öğrencilerin yarısının 1 fazlası es-
(c, b), (c, c)}
10 mer, geri kalanı sarışındır. Sarışın
olduğuna göre, s(A) + s(B) topla- kızlar, esmer erkeklerin 4 fazlası-
mı kaçtır? nın yarısıdır. 8
Buna göre, bu sınıfta kaç tane
e. A ∩ C = {3, 4} sarışın kız öğrenci vardır?
B = {4, 5}
ise (A x B) ∩ (C x B) nin eleman 3

sayısı kaçtır?
d. 26 kişilik bir sınıfta tenis kursuna

giden 14, yüzme kursuna gitmeyen
f. A = {3, 4, 5} ve B = {c, d}
13 kişidir.
kümeleri veriliyor. Bu sınıfta her iki kursada gitme-
6
5 yen 3 kişi olduğuna göre, yalnız
Buna göre, B x A kümesinin 3 yüzme kursuna giden kaç kişi
elemanlı alt kümelerinin kaçında vardır?
(d, 4) elemanı bulunur?
48
2. BÖLÜM: KÜMELERDE İŞLEMLER KONU KAVRAMA TESTİ
Kümelerde İşlemler - 1 TEST - 1
1. A = {x, y, z, m, n} 5. A B
B = {100, 101, 102} 8
5 2
olduğuna göre, s ^ A , B h kaçtır?
9
6 1
4
3
A) 11 B) 10 C) 9 D) 8 E) 7 7
C
Yukarıdaki Venn şemasına göre, ^ A + B h , ^ A + C h küme-

si aşağıdakilerden hangisidir?
A) {1, 2, 3, 4, 7} B) {1, 2, 3, 4, 5, 6}
C) {1 2, 3, 5, 6} D) {1, 2, 3, 4}
E) {1, 2, 3}
2. A = {x, y, z, m, n}
B = {x, y, z, 1, 2}
olduğuna göre, s ^ A , B h kaçtır?
A) 6 B) 7 C) 8 D) 9 E) 10
6. A B
5 8
2
9
6 1
4
3
7
C
3. A = {x, y, z, m, n}
Yukarıdaki Venn şemasına göre, ^ A , B h + ^ A , C h küme-
B = {x, y, z, 1, 2}
si aşağıdakilerden hangisidir?
olduğuna göre, s ^ A + B h kaçtır?
A) {1, 2, 3, 4} B) {1, 2, 3}
C) {1, 2, 3, 4, 5, 6} D) {5, 6, 7, 8, 9}
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
E) {1}
4. s(A) = 5 7. A ≠ B ≠ C olmak üzere, B 1 A 1 C olduğuna göre, aşağı-

s(A + B) = 4 dakilerden hangisi doğrudur?
olduğuna göre, B kümesi en az kaç elemanlı bir küme- A) A + B + C = A B) Â + C h , B = B

dir?
C) Â , B h + C = C D) Â , B h + ^B , C h = B
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8 E) A , B , C = A
49
8. 16 elemanlı bir A kümesi ve 12 elemanlı bir B kümesi 12. A kümesinin 128, B kümesinin 32 ve A + B kümesinin
için verilen; de 8 tane alt kümesi olduğuna göre, s(A , B) kaçtır?
l. A , B nin eleman sayısı en az 16 dır. A) 8 B) 9 C) 10 D) 11 E) 12

ll. A , B nin eleman sayısı en çok 27 dir.
lll. A + B nin eleman sayısı en çok 12 dir.
A) Yalnız l B) Yalnız ll C) Yalnız lll

D) l, II ve Ill E) l ve lll
13. A = {a, b, c, d}
A 1B
9. A ≠ ∅ ve B ≠ ∅ olmak üzere
olduğuna göre, A , B kümesi aşağıdakilerden hangisi
3 s(A) = 4 s(B) = 6 s(A + B)
olamaz?
eşitliğine göre, A , B kümesinin eleman sayısı en az

A) {a, b, c} B) {a, b, c, d} C) {a, b c, d, x}
kaç olabilir?
D) {a, b, c, d, y} E) {a, b, c, d, 1}
A) 5 B) 7 C) 8 D) 10 E) 15
10. s(A) = 3 s(B) 14. A1

Y B ve B 1
Y A dır.
s Â + Bh = 2
A ∪ B nin 2 elemanlı 15 tane alt kümesi olduğuna göre,
s Â , B h = 34 A ∩ B kümesinin eleman sayısı en çok kaçtır?
olduğuna göre, s(B) kaçtır?

A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
A) 9 B) 10 C) 11 D) 12 E) 13
s Âh s ^Bh s Â + Bh
11. = = dir.
6 5 2 15. s(A) = 4
s(B) = 6
C = {1, 2, 3, 4, m, n, x, y}
s(A , B) = 36 olduğuna göre, B kümesinin kaç elemanı
vardır?
A ⊂ B ⊂ C olduğuna göre, s(A ∩ B ∩ C) kaçtır?
A) 8 B) 15 C) 16 D) 20 E) 24 A) 8 B) 7 C) 6 D) 5 E) 4
1. D 2. B 3. C 4. A 5. E 6. C 7. D 8. E 9. A 10. A 11. D 12. B 13. A 14. C 15. E
50
1. E evrensel küme, 5. A 1 E ve B 1 E dir.

A 1 E dir. s(E) = 16
s 6^B - A hı@ = 12 ve
s (A) = 5
s (A) = 9
s (E) = 13

olduğuna göre, s(B ∩ Aı) kaçtır?
olduğuna göre, s(Aı) kaçtır?
A) 7 B) 6 C) 5 D) 4 E) 3
A) 6 B) 7 C) 8 D) 9 E) 10
6. A ∩ B ≠ ∅, A ⊂ E, B ⊂ E, A ⊄ B ve B ⊄ A dır.
s(A – B) = s(B – A)
2. A, E evrensel kümesinin alt kümesidir.
s(A ∩ B)ı = 12
s(A) = 6
A = {2, 3, 5, 7, 11, 13}
Aı = {1, 4, 6, 8, 9, 10, 12}
olduğuna göre, (A ∪ B)ı kümesinin eleman sayısı en faz-
la kaçtır?
olduğuna göre, s(E) kaçtır?
A) 13 B) 12 C) 11 D) 10 E) 9 A) 7 B) 8 C) 10 D) 11 E) 12
7. s Â - B h = 12
3. A, E evrensel kümesinin alt kümesidir. s ^B - Ah = 4
s(A) = 3x – 4 s Â h = 2.s ^B h
s(Aı) = 2x + 7
s(E) = 13 olduğuna göre, A ∩ B kümesinin kaç tane alt kümesi
ı vardır?
olduğuna göre, s(A ) kaçtır?
A) 2 B4 C) 8 D) 16 E) 32
A) 2 B) 3 C) 4 D) 9 E) 11
8. E, evrensel kümesi
E = # x: 13 ≤ x ≤ 25, x ! N -
+

A = # x: 15 ≤ x ≤ 22, x ! N -
+

ı
s(A ) = 3a + 17
B = # x: x < 25, x = 2k, k ! N -
+
s(B) = 23
s(A) = 11 – 3a
olduğuna göre, A – B kümesinin 2 elemanlı kaç tane alt
olduğuna göre, s(Bı) kaçtır? kümesi vardır?
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8 A) 6 B) 10 C) 15 D) 21 E) 28
51
9. A ve B iki küme olmak üzere, 13. A 1 E ve B 1 E dir.
s(B) = 19 ve s(A ∩ B) = 9 s (A) = 17

olduğuna göre, s(B – A) kaçtır? s (A , B) = 24
2.s Â - B h = s ^B h
A) 14 B) 13 C) 12 D) 11 E) 10
olduğuna göre, s ^ A + B h kaçtır?
A) 5 B) 6 C) 7 D) 8 E) 9
10.
A ve B kümeleri için,
s Â + B h = 3.s ^B h
ı
s Â , B h = 24
s Â + Bh = 4 14. A = {n ∈ Z+| n ≤ 120; n, 4'e tam bölünür.)

B = {n ∈ Z+| n ≤ 120; n, 5'e tam bölünür.)
olduğuna göre, s(B – A) kaçtır?
A) 1 B) 2 C) 4 D) 6 E) 8
Buna göre, s(B – A) kaçtır?
A) 18 B) 19 C) 20 D) 21 E) 22
11. A ≠ ∅ ve B ≠ ∅
olmak üzere, s(A – B)ı = 35 ve s(B – A)ı = 43

15. A = {–5, –4, –3, 0, 6, 7}
olduğuna göre, s(A) – s(B) farkı kaçtır?
kümesinin üç elemanlı alt kümelerinden kaç tanesinin
A) 10 B) 8 C) 7 D) 6 E) 5 elemanları çarpımı bir pozitif tam sayıya eşittir?
A) 10 B) 9 C) 8 D) 6 E) 4
12. E evrensel kümesinin iki alt kümesi A ve B dir.
s(E) = 20
16. X ∩Y ≠ ∅
s(A \ B) = 7
s(X) = 5 . s(Y)
s(Aı + Bı) = 5 dir.
s(X – Y) = 6. s(Y – X)
Buna göre, s(B) kaçtır?
olduğuna göre, X ∪ Y kümesi en az kaç elemanlıdır?
A) 6 B) 7 C) 8 D) 9 E) 10 A) 27 B) 28 C) 29 D) 30 E) 31
1. C 2. A 3. E 4. B 5. D 6. C 7. D 8. A 9. E 10. B 11. B 12. C 13. E 14. A 15. D 16. C
52
1. (a + 3b, 24) = (11, 4a – 3b) 5. A x B = {(a, b), (a . c), (b, b), (b, c), (c, b), (c, c)}
olduğuna göre, a kaçtır? olduğuna göre, B kümesi aşağıdakilerden hangisidir?
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7 A) {b, c} B) {a, b} C) {a, b, c}

D) {a, c} E) {b}
a 15 , b k = a 5 , 2 k
a 3 1 1
2. 6. s(A) = 5
s(A x B) = 30
olduğuna göre, a + b toplamı kaçtır?
olduğuna göre, s(B) kaçtır?
A) 3 B) 6 C) 9 D) 10 E) 13
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 10
7. A x B = {(a, d), (a, b), (a, c), (b, d), (b, b), (b, c)}
3. (2a+1, 3a+b) = (8, 243)
olduğuna göre, A ∪ B kümesi kaç elemanlıdır?
olduğuna göre, a.b çarpımı kaçtır?
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8
A) 2 B) 3 C) 5 D) 6 E) 8
8. A x B = {(1, 1), (1, 2), (1, 3), (2, 1), (2, 2), (2, 3)}
4. (2x+2y, 15) = (32, 4x + 3y)
olduğuna göre, B – A kümesi aşağıdakilerden hangisi-
olduğuna göre, x + y toplamı kaçtır? dir?
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 8 A) {1} B) {2} C) {1, 2} D) {3} E) {2, 3}
53
9. A = {1, 2, 3, 4, 5} 13. A = {1, 2, 3, 4, 5}
B ∪ C = {a, b, c} A⊂B
olduğuna göre, (A x B) ∪ (A x C) kümesinin eleman sa- olduğuna göre, aşağıdaki elemanlardan hangisi A x B
yısı kaçtır? kümesinin elemanı olabilir?
A) 8 B) 9 C) 10 D) 12 E) 15 A) (5, 6) B) (6, 5) C) (7, 2)

D) (6, 4) E) (7, 1)
10. A = {1, 2, 3, 4, 5}
B = {2, 3, 5} 14. A ve B kümeleri için,
C = {3, 4, 6}
s(A ∩ B) = 3, s(B – A) = 4
olduğuna göre, s[(A \ C) x (B \ C)] kaçtır? s(A ∪ B) = 12
A) 5 B) 6 C) 8 D) 10 E) 12 olduğuna göre, s(A x B) kaçtır?
A) 36 B) 48 C) 56 D) 60 E) 72
11. A = {1, 2, 4}
B = {2, 3, 5}
15. A kümesinin öz alt küme sayısı 15 tir.
C = {3, 4, 6}
s(Ax (B ∩ C) = 36
olduğuna göre, (A x B) ∩ (A x C) kümesi aşağıdakiler-
den hangisidir? olduğuna göre, s(B ∩ C) kaçtır?
A) {(1, 3) (2, 3) (4, 3)} A) 12 B) 9 C) 8 D) 6 E) 4

B) {(1, 2) (2, 2) (4, 2)}
C) {(3, 1) (3, 2) (3, 4)}
D) {(1, 4) {2, 4) (4, 4)}
E) {(1, 5) (2, 5) (4, 5)}
16. A ⊂ B olmak üzere,
12. s(A ∩ C) = 6, s(A x B) = 40 s[(AxB) ∪ (AxC)] = 60

s[(A x B) ∩ (C x B)] = 24
olduğuna göre, s(B ∪ C) nin alabileceği en küçük değer
olduğuna göre, s(A) kaçtır? kaçtır?
A) 4 B) 5 C) 8 D) 10 E) 15 A) 30 B) 20 C) 15 D) 12 E) 10
1. E 2. C 3. D 4. B 5. A 6. C 7. A 8. D 9. E 10. B 11. A 12. D 13. A 14. C 15. B 16. E
54
Küme Problemleri TEST - 4
1. Bir gruptaki 30 kişiden 11 kişi İngilizce, 18 kişide Rusça ko- 5. 36 kişilik bir grupta 26 kişi tavla, 20 kişi de pişti oynamayı
nuşmayı bilmiyor. biliyor.
Grupta her iki oyunu da oynayanların sayısı a olduğuna
Grupda İngilizce ve Rusça konuşan 6 kişi olduğuna
göre, aşağıdakilerden hangisi kesinlikle doğrudur?
göre, bu dillerin ikisini de konuşamayan kaç kişi vardır?
A) a = 10 B) a = 20 C) 10 ≤ a ≤ 20
A) 5 B) 6 C) 7 D) 8 E) 13
D) 10 ≤ a ≤ 24 E) 20 ≤ a ≤ 26
6. 34 kişilik bir sınıfta resim dersini seçen 20, müzik dersini

2. Basketbol veya futboldan en çok ikisini oynayanlardan
seçen 16 ve bu iki derside seçmeyen 8 öğrenci vardır.
oluşan bir kafilede, basketbol oynamayan 17 kişi, fut-
bol oynamayan 14 kişi, futbol oynayan 12 kişi olduğuna Buna göre, bu sınıfta her iki derside seçen kaç öğrenci
göre, bu kafilede basketbol oynayan kaç kişi vardır? vardır?
A) 5 B) 6 C) 7 D) 8 E) 9 A) 4 B) 6 C) 8 D) 10 E) 12
7. 42 kişilik bir kafilede 20 kişi İngilizce, 18 kişi Almanca konu-

3. 40 kişilik bir grupta briç oynayan 24 kişi bezik oynayan 16 şabilmektedir.
kişi vardır.
28 kişi ise bu dillerin en çok birini konuşabildiğine göre,
Her iki oyunuda bilen 10 kişi olduğuna göre, briç ve be- kafilede yalnız bir dil konuşan kaç kişi vardır?
zik oynamayı bilmeyen kaç kişi vardır?
A) 4 B) 6 C) 10 D) 14 E) 16
A) 30 B) 20 C) 16 D) 14 E) 10
8. 40 kişilik bir grupta sürücü ehliyeti olmayanların 10 u erkek-

4. 36 kişilik bir sınıfta drama kursuna katılanlar 21, bale
tir. Sürücü ehliyeti olan 24 kişiden 14 ü bayandır.
kursuna katılanlar 19, en çok bir kursa katılanlar 25 kişi
olduğuna göre, bu kurslardan yalnız birine katılanlar Buna göre, grupta sürücü ehliyeti olmayan kaç bayan
kaç kişidir? vardır?
A) 20 B) 18 C) 17 D) 16 E) 15 A) 4 B) 6 C) 8 D) 10 E) 12
55
9. 90 kişilik bir grupta kızların % 30 u, erkeklerin ise % 40 ı 13. Bir sınıfta seçmeli A ve B derslerinden en az birini se-
sarışındır. çenler 24, en çok birini seçenler 20, yalnız birini seçen-
ler 16 kişi olduğuna göre, sınıfta kaç kişi vardır?
Sarışın olmayan erkeklerin sayısı sarışın kızların sayısı-
na eşit olduğuna göre, grupta sarışın olmayan kaç kişi A) 26 B) 28 C) 30 D) 32 E) 38
vardır?
A) 21 B) 28 C) 40 D) 56 E) 60
10. Bir grupta, İngilizce bilen 27, Fransızca bilen 17 ve Rusça

bilen 23 kişi vardır.
14. Bir okuldaki öğretmenlerin yarısı bisiklet kullanmayı bilmek-
16 kişi Rusça ve İngilizce, tedir. Okuldaki öğretmenlerin üçte birinin bisikleti vardır. Bi-
10 kişi Rusça ve Fransızca, sikleti olan öğretmenler bisiklet kullanmaktadır.
12 kişi İngilizce ve Fransızca,
Bisikleti olmadığı halde, bisiklet sürmesini bilen 12 öğ-
7 kişi üç dilide biliyor. retmen olduğuna göre, okulda toplam kaç öğretmen
vardır?
Buna göre, grupta yalnız bir dil bilen kaç kişi vardır?
A) 24 B) 36 C) 48 D) 60 E) 72
A) 12 B) 11 C) 10 D) 9 E) 8
11. M F
3 2
7
5
1
4 15. Herkesin en az bir yabancı dil bildiği 80 kişilik bir grupta
10 Rusça, Çince ve Almanca bilenler eşit sayıdadır.
K
Almanca ve Çince bilenler 12,
Yukarıdaki Venn şemasında bir sınıftaki matematik, fizik ve Rusça ve Çince bilenler 24,
kimya derslerinden geçen öğrencilerin sayısı gösterilmiştir. Rusça ve Almanca bilenler 8
Buna göre, aşağıdakilerin hangisi doğrudur? Bu üç dilide bilen 4 kişi olduğuna göre, yalnız Rusça
bilen kaç kişi vardır?
A) Yalnız matematikten geçen 19 kişidir.
B) Matematik ve kimyadan geçen 4 kişidir. A) 12 B) 15 C) 16 D) 20 E) 40
C) Yalnız bir dersten geçen 20 kişidir.
D) Yalnız iki dersten geçen 8 kişidir.
E) En az iki dersten geçen 12 kişidir.
12. 36 kişilik bir sınıfta 22 öğrenci Tarih, 18 öğrenci Coğrafya 16. Herkesin en az bir yabancı dil bildiği 60 kişilik bir grupta,
derslerinden başarılıdır. İngilizce bilen 38, Fransızca bilen 34, Almanca bilen 20, bu
üç dilide bilen 5 kişi vardır.
Sınıfta her iki dersten başarısız 10 öğrenci olduğuna
göre, yalnız bir dersten başarılı kaç öğrenci vardır? Buna göre, yalnız iki dil bilen kaç kişi vardır?
A) 10 B) 11 C) 12 D) 13 E) 14 A) 12 B) 15 C) 17 D) 22 E) 37
1. A 2. E 3. E 4. B 5. C 6. D 7. C 8. B 9. E 10. A 11. D 12. C 13. B 14. E 15. A 16. D
56
1. ÜNİTE: KÜMELER ÜNİTE YAZILI SORULARI
T.C. …………………………………………………………………………… Lisesi Öğrencinin Adı / Soyadı: …………………………………
… /… Öğretim Yılı 9. Sınıf Matematik Dersi … Dönem ……Yazılı Soruları No: …… / Sınıfı:……… Aldığı Not: …………………
1. A = {x, y, {1, 2}, {3}, 3} kümesi veriliyor. Cevap

Buna göre,
I. 3 ∈ A II. {y} ∉ A III. {3} ⊂ A

IV. {1, 2} ⊂ A V. {x, y} ⊄ A
ifadelerinden hangilerinin yanlış olduğunu bulunuz.

(Puan………………)
2. n elemanlı bir kümenin eleman sayısı 2 artırıldığında öz Cevap

alt kümesinin ne kadar arttığını n cinsinden bulunuz.
(Puan………………)
3. A1B1C Cevap
s Â h = 5 ve s (C) = 9
olduğuna göre, A ve C den farklı kaç tane B kümesi ya-

zılabileceğini bulunuz.
(Puan………………)
4. A B Cevap
1 10
4 2
11
3
6 5 8
7 9
12 13
C
Yukarıdaki Venn şemasına göre, (A , C) + B kümesini

bulunuz.
(Puan………………)
5. A = {1, 2, 3, 4, 5, 6, 7} Cevap
kümesinin 4 elemanlı alt kümelerinin kaç tanesinde çift

sayı bulunduğunu bulunuz.
(Puan………………)
57
6. A = {x: x2 – 64 = 0, x ∈ N} Cevap
B = {x: 0 ≤ x ≤ 9, x asal sayı}
olmak üzere, A ∪ B kümesinin 3 elemanlı alt kümelerinin

kaç tanesinde 5 elemanı bulunmaz.
(Puan………………)
7. 36 kişilik bir sınıfta 24 kişi matematik, 14 kişi fizik, 19 kişide Cevap
kimyadan geçmiştir.
Bu derslerin yalnız ikisinden geçen 17, hiçbirinden ge-

çemeyen 6 kişi olduğuna göre, 3 derside geçen kaç kişi
olduğunu bulunuz.
(Puan………………)
8. A B Cevap
Şekildeki taralı bölgeyi ifade eden kümeyi yazınız.
(Puan………………)
9. Â + B h , 6Â \ B hı + B@ Cevap
kümesini en sade şekilde yazınız.
(Puan………………)
10. A = {x: |x| < 3, x ∈ Z} Cevap
B = {x: x2 < 4, x ∈ Z}
olduğuna göre, A x B kümesinin eleman sayısını bulu-

nuz.
(Puan………………)
58
1. ÜNİTE: KÜMELER ÜNİTE DEĞERLENDİRME TESTİ - 1
1. Aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? 5. A ∪ B = {x, y, z, t, 1, 2}

A ∩ B = {t, 1, 2}
A) A ⊂ B ise Aı ⊂ Bı
B) A ⊂ B ise A ∪ B = B olduğuna göre, B kümesi aşağıdakilerden hangisi olabi-
C) B ⊂ A ise A ∩ B = A lir?
D) A ⊂ B ⊂ C ise C ⊂ A
E) A ⊂ B ⊂ C ise Bı ⊂ Aı ve Aı ⊂ Cı A) {x, y, z} B) {x, 1, 2} C) {y, z, t, 1, 2}
D) {x, y, z, t, 1} E) {x, y, z, 1, 2}
6. A ve B kümeleri için,
2. A = {10, 11, {10, 11}, 12}
s(A ∪ B) = 24
olduğuna göre, aşağıdakilerden hangisi doğrudur? s(A) + s(B) = 30
A) {10, 12} ⊂ A B) 12 ⊂ A C) s(A) = 5 olduğuna göre, A ∩ B kümesinin kaç tane öz alt kümesi
D) {10, 12} ∈ A E) {11} ∈ A vardır?
A) 3 B) 7 C) 15 D) 31 E) 63
3. A = {x: x2 < 40 ve x pozitif doğal sayı} 7. A ⊄ B ve B ⊄ A dır.

s(A ∪ B) = 19
olduğuna göre, s(A) kaçtır? s(A ∩ B) = 6
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7 olduğuna göre, s(A) en çok kaçtır?
A) 18 B) 15 C) 13 D) 12 E) 7
8. A ⊄ B ve B ⊄ A dır.
4. A kümesinin 8, B kümesinin 5 elemanı A ∩ B kümesinin bir s(A ∪ B) = 17
elemanı değildir. s(A ∩ B) = 5
s(A ∩ B) = 4 olduğuna göre, s(A ∪ B) kaçtır? olduğuna göre, s(A) en az kaçtır?
A) 9 B) 13 C) 15 D) 16 E) 17 A) 5 B) 6 C) 7 D) 8 E) 9
59
9. E, evrensel küme olmak üzere, 13. (4a, 3b, a + b + 16) = (64, 8a, c3)
s(A) + s(Bı) = 28 olduğuna göre, c kaçtır?

s(Aı) + s(B) = 32
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 6
olduğuna göre, s(E) kaçtır?
A) 60 B) 48 C) 42 D) 30 E) 28
10. A ⊄ B, B ⊄ A, A ⊄ C, C ⊄ A, B ⊄ C, C ⊄ B, 14. A = {a, b, c, d, e, f, g, h}

A ∩ B≠ ∅, A ∩ C ≠ ∅, B ∩ C ≠ ∅ ve A ∩ B ∩ C ≠ ∅
kümesinin 5 elemanlı alt kümelerinin kaç tanesinde
olmak üzere, a ve b eleman olarak bulunur, ama c bulunmaz?

s(A) = 10, s(B) = 9, s(C) = 8 A) 6 B) 8 C) 10 D) 15 E) 21
olduğuna göre, A ∪ B ∪ C kümesinin en çok kaç elema-

nı vardır?
A) 18 B) 20 C) 22 D) 24 E) 25
15. Bir grupta Rusça ve Çinceden yalnız birini bilen 19,

11. A Yandaki taralı bölge aşağıdaki
en az birini bilen 25, en çok birini bilen 29 kişi olduğuna
D kümelerden hangisi ile ifade
göre, bu grupta kaç kişi vardır?
edilir?
B A) 32 B) 33 C) 34 D) 35 E) 37
A) D ∩ (A ∪ B) B) D – (A ∪ B) C) A ∪ B
D) (A ∪ B)ı E) A ∩ B
16. A, B ve A ∩ B kümelerinin eleman sayıları sırası ile 9, 6 ve

12. A = {x, y, z, t} 2 ile orantılıdır.
kümesinin eleman sayısı 2 artırılırsa alt küme sayısı kaç s(A ∪ B) = 52 olduğuna göre, s(B – A) kaçtır?
artar?
A) 38 B) 36 C) 24 D) 18 E) 16
A) 16 B) 24 C) 32 D) 48 E) 64
1. E 2. B 3. A 4. C 5. D 6. D 7. A 8. C 9. E 10. B 11. B 12. E 13. C 14. A 15. C 16. D
60
1. A = {x, y, ∅, {x}, {y, {∅}} 5. 5 . s(A – B) = 4 . s(B – A)

s(B) = 2 . s(A – B)
kümesi veriliyor. s(A ∪ B) = 48
Buna göre, aşağıdakilerden hangisi A kümesinin hem olduğuna göre, s(A) kaçtır?
alt kümesi hem de bir elemanıdır?
A) 20 B) 22 C) 24 D) 26 E) 28
A) {∅} B) {x} C) {x, y}
D) {y, {∅}} E) {x, y, ∅}
6. s(A) = 6
s(A \ B) = 3
2. A = {x: x2 = 9, x ∈ Z} s(Aı) = 9
B = {y:y < 17, y asal sayı} s(Bı) = 7 dir.
Buna göre, s(A ∪ B) kaçtır?
Buna göre, s(B x A) kaçtır?
A) 10 B) 11 C) 12 D) 13 E) 14
A) 6 B) 8 C) 9 D) 10 E) 12
7. A = {x: 5 < x ≤ 14, x ∈ R}

B = {x: 7 ≤ x < 17, x ∈ R}
3. E = [ –3, 8]
olduğuna göre, Aı ∩ B kümesi aşağıdakilerden hangisi-
A = [2, 5)
dir?
B = (–2, 4)
A) [5, 7] B) (5, 7) C) [14, 17]
olduğuna göre, A ∩ Bı kümesi aşağıdakilerden hangisi-
D) (14, 17) E) (14, 17]
dir?
A) [– 3, –2] B) [4, 8] C) [4, 5)

D) (4, 5) E) (5, 8]
8 12 MF-1 sınıfındaki öğrenciler sadece LYS sonuçlarına göre

sadece mühendislik veya tıp tercihi yapacaklarını söylüyor-
lar.
Tıp tercihi yapacak erkeklerin mühendislik tercihi yapacak
kızlara oranı ile tıp tercihi yapacak kızların mühendislik terci-
3
4. A ∩ B ≠ ∅ olmak üzere, hi yapacak erkeklere oranı tür. Tıp tercihi yapacak erkek-
4
2
lerin tıp tercihi yapacak kızlara oranı ise tür.
s(A) = 3 . s(B) 3
s(A – B) = 7 . s(B – A)
Bu sınıfın mevcudu 30 dan fazla olduğuna göre, en az
olduğuna göre, A kümesi en az kaç elemanlıdır?
kaçtır?
A) 9 B) 10 C) 16 D) 18 E) 27
A) 42 B) 39 C) 36 D) 35 E) 32
61
9. A = {Matematikten geçen öğrenciler} 13. a tane öz alt kümesi olan bir kümenin eleman sayısı 2
B = { Erkek öğrenciler} artırılırsa, yeni kümenin öz alt kümelerinin sayısı aşağı-
C = {Mavi gözlü öğrenciler} dakilerden hangisi olur?
olmak üzere, A) 3a + 2 B) 2a + 1 C) 4a + 3
D) 4a + 2 E) 3a + 4
{Matematikten kalan mavi gözlü erkek öğrenciler}
kümesi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Aı ∪ (B ∪ C) B) (B ∪ C) – A C) (B ∩ C) – A
D) (B ∪ C) – Aı E) (B ∩ C) – Aı
14. 48 öğrencinin bulunduğu bir sınıftaki esmer olmayan erkek

öğrenci sayısı, esmer kız öğrenci sayısının 4 katı ve esmer
olmayan kız öğrenci sayısı, esmer erkek öğrenci sayısının 4
katından 3 fazladır.
10. A = {x | x ∈ Z, 20 ≤ x < 165}
Bu sınıfta kaç tane esmer öğrenci vardır?
kümesinin 3 veya 5 ile tam bölünen kaç elemanı vardır?
A) 8 B) 7 C) 8 D) 9 E) 10
A) 72 B) 71 C) 70 D) 69 E) 68
11. A B C
15. 38 kişilik bir sınıfta Farsça bilenlerin sayısı, Arapça bilenlerin
1 3 sayısı ve bu iki dilide bilmeyenlerin sayısı birbirine eşittir.
5 6 7
2 4
Arapça veya Farsça bilen 22 kişi olduğuna göre, Arapça
ve Farsça bilen kaç kişi vardır?
Yukarıda verilen şemaya göre, (A ∩ B) x (B ∪ C) kümesi-
nin eleman sayısı kaçtır? A) 6 B) 7 C) 8 D) 9 E) 10
A) 8 B) 10 C) 12 D) 16 E) 18
16. İngilizce, Almanca veya Fransızca bilenlerden oluşan 34 ki-

şilik bir toplulukta herkes ingilizce bilmektedir.
12. s(B – A) + s(A – B) = 3 s(A ∩ B)
Her üç dilide bilenler 8, yalnız iki dili bilenler 18 kişidir.
s (A)
s(A ∩ B) = ve s(A ∪ B) = 24
2 Buna göre, toplulukta yalnız İngilizce bilen kaç kişi var-
olduğuna göre, s(A) kaçtır? dır?
A) 6 B) 12 C) 14 D) 15 E) 18 A) 6 B) 8 C) 10 D) 12 E) 14
1. B 2. E 3. C 4. A 5. E 6. B 7. D 8. D 9. C 10. E 11. B 12. B 13. C 14. D 15. E 16. B
62
1. A = {x, y {∅}, {x}, {x, y}} 1

5. s(A – B) = 3 s(A ∩ B) = s(B – A)
3
kümesi veriliyor.
s(A ∪ B) = 52
Aşağıdakilerden hangisi A kümesinin hem elemanı hem
olduğuna göre, s(A ∩ Bı) kaçtır?
de alt kümesidir?
A) 12 B) 13 C) 14 D) 16 E) 18
A) {x, y, {x}} B) {{x}} C) ∅
D) {x, y} E) x
2. A = {x, y, {x}, {x, y}, z}

6. A = {x: 1 ≤ x ≤ 200, x = 4k, x ∈ Z}
kümesi veriliyor. B = {x: 1 ≤ x ≤ 300, x = 3k, x ∈ Z}
A kümesinin kaç elemanı aynı zamanda A kümesinin bir olduğuna göre, A ∩ Bı kümesi kaç elemanlıdır?
alt kümesidir?
A) 16 B) 28 C) 32 D) 34 E) 50
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
3. A = {∅, {x, y, z}}

7. n elemanlı bir kümenin (n – 2) elemanlı (n2 – 3n) tane alt
olduğuna göre, aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
kümesi olduğuna göre, n kaçtır?
A) ∅ ⊂ A B) ∅ ∈ A C) {∅} ⊂ A
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8
D) {{x, y, z}} ⊂ A E) {{x, y, z}} ∈ A
8. A = {1, 2, 3, 4}
4. s(A – B) = s(B – A)
B x C = {(a, 1), (a, 2), (b, 1), (b, 2)}
s(A ∩ B) = 7
s(A ∪ B) = 27
olduğuna göre, s(A) kaçtır? Buna göre, B x (A – C) kümesinin kaç elemanı vardır?
A) 10 B) 12 C) 17 D) 18 E) 19 A) 0 B) 1 C) 2 D) 4 E) 8
63
9. {1, 2, 3, 4} ⊂ A ⊂ {1, 2, 3, 4, 5, 6, 7} 13. Bir grupta, gömlek giyenler, tişört giyenlerin 3 katıdır. Göm-
lek giyen erkekler, tişört giyen bayanların 3 katıdır.
koşulunu sağlayan kaç farklı A kümesi vardır?
Bu grupta tişört giyen 10 erkek vardır. Gömlek giyen
A) 8 B) 12 C) 16 D) 35 E) 64 bayanlar, tişört giyenlerin 2 katından 4 fazla olduğuna
göre, grupta kaç kişi vardır?
A) 46 B) 48 C) 52 D) 54 E) 60
10. A = {a, b, c, d, e, f} 14. 28 kişilik bir sınıfta öğrenciler resim veya müzik derslerini
seçmektedirler.
kümesinin alt kümelerinin kaç tenesinde e eleman ola- Resim dersini seçenler, müzik dersini seçenlerin üç katı ka-
rak bulunur, c eleman olarak bulunmaz? dardır.
A) 4 B) 8 C) 16 D) 32 E) 64 Her iki derside seçen 4 öğrenci olduğuna göre, resim

dersini seçmeyen kaç öğrenci vardır?
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7 E) 8
11. A = {1, 2, 3, 4, 5, 6, 7}
15. X ve Y dillerinden en az birinin konuşulduğu 40 kişilik bir
kümesinin 4 elemanlı alt kümelerinin kaç tanesinde 6 sınıfta, yalnız X dilini bilenler sınıfın dörtte biridir.
eleman olarak bulunur?
Y dilini bilenlerin % 20'si aynı zamanda X dilini de bilgi-
A) 10 B) 12 C) 15 D) 20 E) 35 diğine göre, sınıfta yalnız Y dilini bilen kaç kişi vardır?
A) 10 B) 15 C) 16 D) 20 E) 24
12. A, B, C boştan ve birbirinden farklı kümeler olmak üzere,

16. A x B = {(1, 2), (1, 3), (1, 4), (2, 1)}
s[(A x B) ∪ (A x C)] = 24 C x D = {(1, 5), (2, 1), (3, 1), (4, 1)}
olduğuna göre, A kümesi en çok kaç elemanlı olabilir? olduğuna göre, s(A x D) kaçtır?
A) 12 B) 8 C) 6 D) 4 E) 3 A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 6
1. D 2. B 3. E 4. C 5. A 6. D 7. B 8. D 9. A 10. C 11. D 12. A 13. C 14. A 15. E 16. D
64

Kumeler Konu Anlatimi

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Kumeler Konu Anlatimi

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Kumeler Konu Anlatimi

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ÜNİTE 1

1. BÖLÜM: KÜMELERDE TEMEL KAVRAMLAR

2 BÖLÜM: KÜMELERDE İŞLEMLER

A. KÜME KAVRAMI VE GÖSTERİMİ

1. Liste Yönetimi: 1. Boş küme her kümenin alt kümesidir. (∅ ⊂ A)

Bir kümenin kendisi hariç diğer alt kümelerine o kümenin öz

Elemanları sayılarak bitirilebilen kümelere sonlu kümeler denir. 5. Kuvvet Kümesi:

c. Boş Küme: Aynı elemanlardan oluşan kümelere "eşit kümeler" denir.

A. KÜME KAVRAMI VE GÖSTERİMİ 1. Liste Yöntemi

Temel Alıştırma Çözüm

1. "Haftanın 10 harfli günleri" ifadesi küme belirtir mi?

2. "Türkiye 1. lig futbol kulüpleri" ifadesi küme belirtir mi?

2. Ortak Özellik Yöntemi 3. Venn Şeması Yöntemi

Temel Alıştırma Temel Alıştırma

({x: x < 16, x asal sayı}) A

2. Karesi 36 dan büyük olmayan doğal sayıların kümesini

3. Haftanın "P" harfi ile başlayan günlerinin kümesini Venn

4. Yılın 4 harfi aylarının kümesini Venn şeması yöntemiyle

({x: 10 ≤ x ≤ 98, x = 2k, k ∈ N}) Mart

B. KÜME ÇEŞİTLERİ 2. Alt Küme

1. Sonlu, Sonsuz ve Boş Küme

1. A = {x: x2 – 6x = 0, x ∈ Z} {b, c} kümesi A nın bir elemanı olduğundan dolayı

2. B = {x: 0 < x2 < x, x ∈ R}

kümesinin türünü bulunuz. 1. A = {1, 2, {1, 2}, {1, 2, {1, 2}}}

ifadelerinden hangilerinin doğru olduğunu bulunuz.

4. D = {Haftanın A ile başlayan günleri} I. {a, b} ∈ A II. ∅ ∈ A III. ∅ ⊂ A IV. {a, b} ⊂ A

kümesinin türünü bulunuz. ifadelerinden hangilerinin doğru olduğunu bulunuz.

(boş küme) (I, II, III ve IV)

A = {a, b, c, d, e} Temel Alıştırma

kümesinin kaç tane alt kümesi olduğunu bulunuz. A = {a, b, c}

Çözüm kümesi veriliyor.

ifadelerinden hangisinin A'nın öz alt kümesi olmadığını

2. A = {x: x ≤ 12 ve x asal sayı}

3. A = {P harfi ile başlayan haftanın günleri}

Temel Alıştırma Temel Alıştırma

A = {a, b, c, d, e} A = {1, 2, 3} ve B = {1, 2, 3, 4, 5, 6}

kümesinin alt kümelerinin kaç tanesinde kümeleri veriliyor.

kümesinin alt kümelerinin kaç tanesinde 2 veya 6 bulun- (15)

Temel Alıştırma Temel Alıştırma

A = {1, 2, 3, 4, 5, 6} kümesinin, A = {a, b, c, d, e, f} kümesinin,

Çözüm a. s(A) = n olmak üzere, A nın en az r elemanlı alt kümele-

kümesinin en az 6 elemanlı alt kümelerinin sayısını bu-

Temel Alıştırma Temel Alıştırma

3 elemanlı alt kümelerin sayısı 5 elemanlı alt kümelerinin A = {x: 0 < x ≤ 6, x ∈ N}

s(A) = n olsun. A = {1, 2, 3, 4, 5, 6} olup

A nın alt küme sayısı 2n = 28 = 256 dır.

1. A = {x: 1 < x ≤ 7, x asal sayı}

4.s(A) = n olmak üzere,

Temel Alıştırma A = {x, y}

A = {1, 2} kümesi için P(A) nın alt küme sayısını bulunuz.

kümesinin kuvvet kümesini ve bu kümenin eleman sayı-

Buna göre, A kümesinin kuvvet kümesi

kümesinin, kuvvet kümesinin kaç elemanı olduğunu bu-

(16) 2. B kümesinin 1 tane öz alt kümesi olduğuna göre, P(B) kü-

2. s(B) = 6 olduğuna göre, (4)

B nin kuvvet kümesinin eleman sayısını bulunuz.

sayılarından hangisinin bir P(A) kümesinin alt küme sa-

P(C) nin eleman sayısını bulunuz. (16)