ekvivalenti. ekvivalentis moluri masa.

ekvivalentebis kanoni

germanelma mecnierma, ieremia benjamen rixterma, 1793 wels daadgina,

rom qimiuri elementebi erTmaneTs mkacrad gansazRvruli masuri Tana-
fardobiT uerTdeba. kvlevis Sedegebis safuZvelze man Camoayaliba kano-
ni, romelic cnobilia ekvivalentebis kanonis saxelwodebiT:
moreagire nivTierebaTa masebi ise Seefardeba erTmaneTs, rogorc maTi
ekvivalentebis moluri masebi:

m1 Mek(1)
= (1),
m 2 Mek(2) M

sadac m1 da m2 moreagire nivTierebaTa masebia, Mek(1) da Mek(2) ki maTi

Sesabamisi ekvivalentis moluri masebi.
qimiuri ekvivalenti aRiniSneba Eq-Ti. elementis qimiur ekvivalents,
fardobiT atomur masasa da mocemul naerTSi am elementis valentobas (W)
Soris aseTi damokidebuleba arsebobs:
Ar
Eq =
W

Al- 9 g/moli.ekv;

2H2 + O2 → 2H2O

4:32;
1:8.
წყალბადის ეკვივალენტის მოლური მასაა 1 g/moli.ekv, ჟანგბადის იქნება:
8g/moli.ekv;

H2 : M = 2 g/moli; V = 22,4 ლ/მოლი;

H2: Mეკ = 1 g/moli.ekv; Vეკ = 11,2ლ/მოლი·ეკვ

O2 : M = 32 g/moli; V = 22,4 ლ/მოლი

O2 : Mეკ = 8 g/moli.ekv; Vეკ = 5,6 ლ/მოლი·ეკვ.

 2Ca + O2 → 2CaO

2×40 : 32;

20:8.

Ca -20 g/moli.ekv.

ეკვივალენტის მოლურ მასასა და ნივთიერების მოლურ მასას შორის

დამოკიდებულება გამოისახება ფორმულით:
𝑀
Mek = (2),
z
სადაც, z-ეკვივალენტების რიცხვია.
რიცხვს, რომელიც გვიჩვენებს, რამდენ ეკვივალენტს შეადგენს ქიმიური
ელემენტის ერტი ატომი ან ერთი მოლეკულა, ეკვივალენტების რიცხვის რიცხვი
(z) ეწოდება.
მაგალითად, ელემენტის ეკვივალენტების რიცხვი ნაერთებში:HCl; H2S; NH3 ;
CH4. შესაბამისად უდრის: 1, 2, 3, 4-ს.

CO- 12:16; 6:8. CO2 - 12:32; 3:8.

.

M ეკვ.(ოქსიდის)=Mოქსიდის/(ელემენტის ატომების რიცხვი გამრავლებული ელემენტის

ვალენტობაზე);

Na2O ; MgO; Al2O3.

M ეკვ.( მჟავის)=Mმჟავის / მჟავის ფუძიანობაზე; HCl; H2SO4. H3PO4

M ეკვ.( ფუძის)=Mფუძის / ფუძის მჟავიანობაზე; NaOH; Ca(OH)2. Al(OH)3

Mეკვ.(მარილის)=Mმარილის/(მეტალის ატომების რიცხვი გამრავლებული მეტალის ვა-

ლენტობაზე).

Al2 (SO4)3. H2SO4 2 : 96 1 : 48.

ganvixiloT gogirdmJavas da natriumis tutes Soris mimdinare

neitralizaciis reaqcia:
H2SO4 + NaOH → NaHSO4 + H2O
 mJava marilis warmoqmnisas gogirdmJava tutesTan erTi moli
protoniT Sedis reaqciaSi. amitom gogirdmJavas ekvivalentis moluri
masis dasadgenad misi moluri masa gaiyofa erTze.

Mek(H2SO4) = 98 g/moli.ekv

xolo reaqciaSi:
H2SO4 + 2 NaOH → Na2SO4 + 2H2O

ადგილი აქვს ორი მოლი წყალბადიონის განეიტრალებას, შესაბამისად

გოგირდმჟავას მოლური მასა გაიყოფა ორზე.

Mek(H2SO4) = 98 g/moli • 1/2=49 g/moli.ekv

ჟანგვა-აღდგენით რეაქციაში ნივთიერების ეკვივალენტის მოლური მასა იყოფა

გაცემული ან შეძენილი ელექტრონების მოლების რაოდენობაზე. ასე მაგალითად:

1. 2H2S + 3O2 → 2SO2 + 2H2O

H2S-2---------- S+4O2−2
Mek(H2S) = 34 g/moli • 1/6=16.33 g/moli.ekv

ganvixiloT reaqcia kalciumis tutesa da marilmJavas Soris:

Ca(OH)2 + HCl → Ca(OH)Cl + H2O

Ca(OH)2 reaqciaSi Sedის erTმოლ protonTan, aqedan gamomdinare

ekvivalentobis რიცხვი 1-is tolia da შესაბამისად ekvivalentis moluri masa
იქნება:

Mek[Ca(OH)2] = 74 g/moli.ekv

ხოლო რეაქციაში:
Ca(OH)2 + 2 HCl → CaCl2 + 2 H2O

74 გ/მოლიეკვ
Mek[Ca(OH)2] = = 37 g/moli•ekv
2
 ganvixiloT KMnO4-is ekvivalenti mJava garemoSi:

5 Na2SO3 + 2 KMnO4 + 3 H2SO4 → 5 Na2SO4+ 2MnSO4 + K2SO4 + 3 H2O

157 გ/მოლიეკვ
Mek = z=5
5

Tu KMnO4 nivTierebebs Jangavs neitralur garemoSi:

3Na2SO3 + 2KMnO4 + H2O → 3Na2SO4 + 2MnO2 + 2KOH

Mn+7 iZens 3 მოლ eleqtrons, e.i. am SemTxvevaSi misi ekvივალენტური

მოლური მასა იქნება:

157 გ/მოლიეკვ
Mek = ; z=3
3

tute garemoSi:

Na2SO3 + 2KMnO4 + 2NaOH → Na2SO4 + K2MnO4 + Na2MnO4 + H2O

(Mn+7 +e Mn+6) ,

Amitom, am SemTxvevaSi, KMnO4-is ekvivalentiს მოლური მასა იქნება:

Mek =M (KMnO4) = 157 g/moli•ekv; z=1

nivTierebis masis am nivTierebis ekvivalentis molur masasTan fardo-

biT ganisazRvreba ekvivalentebis raodenoba:

nek = m/Mek (3)

sadac m am nivTierebis masaa, xolo Mek – ekvivalentis moluri masa.