Professional Documents
Culture Documents
Yatağında Yalnızmısın Eski Japon Ozanlarından Aşk Ve Özlem Şiiri
Yatağında Yalnızmısın Eski Japon Ozanlarından Aşk Ve Özlem Şiiri
ISBN: 975-8420-48-8
I. Bask1: Istanbul, Temmuz 2002
Tanit1m i�in yap1lacak k1sa ahntllar d1�mda yay1nc1n1n yaz1h izni olmaks121n
hi�bir yolla �o!jaltllamaz.
C Okuyan Us Yay1n
Kahp�1 Sokak Uzal Apt. 15216 Te�vikiye 80200 Istanbul
Telefon: (0212) 232 5373, 232 5379 Faks: (0212) 231 5220
okuyanusOokuyanus.com.tr
www.okuyanus.com.tr
i�indekiler
Ondeyi� .............5
Mansey 19
Kasa lratsume ... 21
Yukon Hamm.. ...................................................... 23
Arivara Narihira ..................................
. . . . . 25 . . . . . . . . . . . . . . . .
lse Hamm 35
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Izumi $ikibu......... .. . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . .
. . .48
Murasaki $ikibu 51
Saygyo . .. . . . .53 . . . . . . . . . . . . . . . . .
Cakuren 57
Fucivara Teyka ..59 .
Koho Kenni<;i 61 .
Ge�a $ark1/an 79
Ondeyi�
6 Ce/al Oster
May1s 2002
a
Prens Otsu
663-687 yillan aras1nda ya�ad1g1 bilinen soylu bir �air.
l�ikava Hamm
Yalnizca 7 yOzy1lda ya�ad1g1 ve saray c;evresinden oldugu biliniyor.
Dag yamacma
�ig yagd1 diin gece.
Yolunu beklerken
iligime kadar 1sland1m
dag yamacmda �igden.
Demek 1slandm
yolumu beklerken.
Ah, dag yamacma
yagan �ig
ben olayd1m ke�ke.
Prenses Yoza
Japon edebiyatm1n ilk $iir antolojisi Manyo�u'da (On Bin Yaprak Derle
mesi) yer alan ilk $airlerden. lmparatorluk saray1ndan bir soylu. 706 y1-
hnda olmii$.
11
Takayasu O�ima
7 yuzyilda ya�am1�. Manyo�u'da yer alan birkac; �iiriyle tanin1yor
Yiiregim parampan;a,
karasevdanm yollannday1m;
hir de �u turnalarm
1ss1z c;1glig1 olmasa
nas1l dayanmm bu ac1ya?
1.3
Otomo Sakanoe Hamm
8. yuzy1lda ya�am1�. Manyo�u·nun en iyi kad1n ozanlanndan biri. An
tolojide 84 �iiri var
Yapayalnmm,
gozi.im ya§h, yi.iregim yarah; 17
k1rlara vuruyorum kendi mi,
biraz olsun avunay1m diye
agustosboceklerinin ti.irki.ileriyle.
Mansey
8. yuzy1lda ya�ad1(11 bi liniyor. ManyO$U �airlerinden. Otomo Yakamo
c;i'nin yak1n dostu. Saraydaki yuksek gorevini birak1p Buda rahibi ol
mu�.
Su k1sac1k omriimii
bir �eye benzetecek olsam,
t1pk1 o tekne gibi derdim,
sabah limandan ge\ip giden
ardmda h i\bir iz birakmadan.
19
Kasa lratsume
Siirleri, Japan �iirinin i lk buyuk antolojisi Manyo�u'da yer alan bir 8.
yuzy1I ozan1. Antolojiyi derleyen Otomo Yakama<;i'nin a�k �iirleri gon
derdigi on dart kad1ndan biri. 0 da Yakamo<;i'ye yanit olarak yirmi do
kuz �iir gondermi� ve bunlar antolojiye girmi�. Yakamo<;i hi<; de sad1k
bir sevgili degilmi�; ama lratsume'nin intikam1ni zaman alm1�: Kasa Ha
mm diye de tanman lratsume, kendinden sonraki bir<;ok ozani etkile
mi�. �iirleri <;ok daha kaho olmu�.
21
Yukon Hamm
9. yuzyilda ya�am1� sarayll bir �air
Unutuldum diye
yakmd1g1m yok.
Benim ah etmem,
yalan yeminlerinden.
23
Arivara Narihira
825-880 y1llan aras1nda ya�am1�. lmparator Heizei ve Prenses lto'nun
oglu Prens Abo'nun be�inci oglu. Sonradan karde�leriyle birlikte soylu
lugu elinden ahnm1�. �ok yak1�1kh oldugu si:iylenir. Japon edebiyat1nin
klasik c;ag1 say1lan Heyan di:ineminin (794-1185) i:inemli �irlerinden.
Rokkasen denen "alt1 �iir ustas1 "ndan biri. lse'nin Oykiisii adh klasik
yap1t1n i:inde gelen kahramanlanndan.
Ay o eski ay m1?
0 eski ilkyaz m1 ilkyaz,
bir zamanlar <;i<;ege duran?
Benim govdem degil mi bu,
vaktiyle sana s1rlanm a<;an?
•
25
Kayanm oradaki
i;amm da amlan olmah.
Bin y1l sonra
gor bak, nas1l
yerlere egilir dallan .
•
27
Uykumda sevgilimi
gordiim goreli,
yumdum gozlerimi,
dii�lere baglad1m
biitiin umutlanm1 .
Gecenin aykaranhgmda
koynumda yoksun ya,
h asretinle uyamverdim:
Y iiregim yangm yeri,
memelerim yanardag.
Bitimsiz karanhk gecelerde
sonsuz ozlerim sevdigimi.
Uyku tutmaz, kora keser govdem,
tutkunun parlayan yahmlan
yak1p daglar umars1z yiiregimi.
•
28
Bag1�lad1gm armaganlar,
yiiregi mde birer karabasan;
belki unutabilirdim
seni bir an,
onlan bag1�lamam1� olsan.
•
29
Urbamm yenlerine
dokiilen gozya�lanm,
batakliga yagaduran
bahar yagmuru kadar suskun.
Nas1l duysun ki yavuklum!
Yeryiiziine yagan
yagmuru seyrederken,
saranp soluyor yiiregim
ilkyaz <;i<;ekleri nin
yitip giden renkleri yle.
Ki Tomonori
Kuzeni �air Ki Tsurayuki'yle birlikte, 905'te yay1mlanan Kokin-�u·nun
(E ski ve Yeni <;:ac;ilar Derlemesi) derleyicilerinden. Sancurokkasen de
nen "otuz alt1 �iir ustas1"ndan biri. Orta dOzeyde bOrokratik gorevler
de bulunmu�. 906 y1linda olmO�.
Irmak boylarmda,
sumercimekleri nas1l biiyiir
suya sezdirmeden usulca,
sevdam oyle biiyiir
sana sezdirmeden sessizce.
31
Fucivara Tokihira
871-909 yillan aras1nda ya�am1�. Sarayh bir �air. lmparator Uda'n1n, Fu
civara ailesinin yonetimdeki egemenli<'.jine son vermeye yonelik c;abala
nni engellemi� ve oldukc;a etkili sadaicin (sol yan bakanh<'.)1) makam1n1
elde etmi�.
33
lse Hamm
873-938 y1llan arasmda ya�ad1g1 sarnliyor. Kokin-�u'nun ve Heyan do
neminin sec; kin kad1n �airlerinden. lmparator Uda'nrn e�i On�i'nin ne
dimeligini yapm1�. Siirleriyle sarayda sayg1 gormu�. " Otuz alt1 �iir usta
s1"ndan biri.
35
Sey $onagon
10. yuzyilda ya�ad1g1 biliniyor.
Terk edilmek
almyaz1m,
anliyorum.
Anlamayan,
gozya�lanm.
37
Kiyohara Fukayabu
Saray ambarlannda yazmanhk gorevinde bulunmu$ bir ozan. Omro k1-
sa olmu$; 900'de dogmu$, 930'da olm0$.
39
0$ikoc;i Mitsune
10. yuzy1I ya�am1�. Tsurayuki, Tadamine ve daha ba�ka saray �airleriy
le ayni edebiyat c;evresinden. <;e�itli antolojilerde 193 �iiri yer ahyor.
41
Ki Tsurayuki
Bir 10. yuzy1I ozan1. Konulara gore duzenlenmi� 20 bolum i<;inde 1 1 1 1
�iirin yer ald1g1 Kokin-�u·nun derleyicisi. Heyan doneminin en onemli
�airlerinden. Kokin-�u'nun onsozunde, mevsimlerin ge<;i�i ya da bir ay
nada k1rla�m1� sa<;lann gorunmesinin verdigi huznun �iirin as1I malze
mesi oldugunu yazara k, �iirde ki yeni duyarlig1 ozetlemi�. "Siir, yurekte
ba�lar" sozu, Japon edebiyat1nin en unlu a<;1klamalan aras1nda. Tosa
eyaletinden ba�kent Kyoto'ya gidi�ini anlatt1g1 Tosa Gun/ago ile duzya
z1 alanina da yenilikler getirmi�. Tosa Gun/Oga·non, hayku ustas1 Mat
suo Ba�o·nun esin kayna klanndan biri oldugu soylenir.
Safakla gitmene
diyecegim yok.
i�ime oturan,
gece yans1
aynlman.
43
Yapraklarm dokiilmedigi
c;am ormanmda, geyik,
sonbaharm geldigini
kendi sesinin sesinden anlar.
45
Mibu Tadamine
10. yuzyil ozanlanndan. Kokin-�u derleyicilerinden biri. Yugen (dolayli
yoldan dile getirilen esteti k duygu) du�uncesini Japan �iirine getiren �a
ir olara k taniniyor.
Nereye boyle
pi.ir tela�?
Nereye gitsen
gori.ip gorecegin
aym Ay bu gece!
48
Sesinin sesini
ozli.iyorum.
Gozi.imi.in oni.indeki
yi.iz
hi<;bir �ey demiyor bana.
Simdi
bir kez gorsem seni,
bin kez
ozlerim ,
gozi.imde ti.itersin.
Her dem geldigin yol
alacakaranlikta
yitip giderken gozden ,
goziime tek goriinen
�u oriimcek ag1
hiizniin dokusunu oren.
Aklima dii�meyegor,
batakligm ate�bocekleri
uc;u�ur bedeni mi terk eden
ruhun kuyumlan gibi,
dinmek bilmeyen ozleme yenik.
49
•
Gozlerimde bulutlar,
yiiriiyi.ip gittigin yola
bakakalm1�1m;
ans1zm
Ay dogmasm m1!
a
Murasaki �ikibu
978-1014 y1llan aras1nda ya�am1�. Birc;oklannca geleneksel Japon ede
biyat1nin en buyuk yap1t1 ve dunya edebiyatindaki ilk roman ornegi sa
y1lan Genci Monogatori'nin (Genci'nin Oykusu) buyuk bir bolumunde,
Prens Genci'nin a�klanni ve hayatina giren kad1nlan aynnt1h bir bic;im
de anlatm1�; ka hramanmm ic; dunyasm1, erkeklerde rastlanmayan bir
incelikle ele alm1�tir. Saray c;evresinden olan �ikibu'nun gerc;ek ad1 bi
linmiyor; Murasaki l�kabm1, romaninin kad1n kahramaninm admdan al
d1g1 sanihyor. Hayat1yla ilgili ba�l1ca bilgi kaynag1, 1007-1010 y1llan ara
s1nda tuttugu gunce.
55
Cakuren
$iirleri Sin Kokin-�u'da yer alan Budao bir rahip. 1 139-1202 y1llan ara
s1nda ya�am1�.
Tammlara s1gmayan
ac1 koyu bir renk gi.izeli ,
de ki, ad1 yalmzlik:
Su kara daglarm i.izerine,
gi.izdi.ir, i;oker alacakaranhk.
57
Fucivara Teyka
1162-1241 yillan aras1nda ya�am1�. 9. yuzy1ldan 12. yuzy1la kadar Ja
ponya'nin ybnetimine egemen olan Fucivara ailesinden bir �air.
Do�egimde birba�1ma,
yiizii goziimiin oniinde:
Beline inen sai;lan
bak1�lanmda,
sai;mm yumu�aklig1
avui;lanmda.
59
Koho Kennic;i
1241- 1316 aras1nda ya�am1�. lmparator Go Sa ga'nin oglu. Kyoto ken
tindeki Zen �airlerinden olu�an Gozan (Be� Dag) toplulugunun i.iyele
rinden. <:e�itli saray antolojilerine katk1da bulunmu�. Japan edebiyat1-
nin en bi.iyi.ik Zen �airlerinden Musa So seki'nin hocas1.
61
Kyogoku Tamekane (1254-1332)
1254-1332 yrllari arasrnda, Kamakura kentindeki askeri feodal yoneti
min <;bktOgu donemde ya�amr�. Yogunluk pe�inde bir �iirin savunucu
su olmu�. Siirleri, il k saray antolojisi Manyo�u·ya alrnmr�. Su Tung-po
ve oteki Cinli Zen �airlerinin okulundan sayrlrr.
63
lkyu Socun
1394-1481 yillan aras1nda ya�am1�. Japon edebiyat1nin en bOyOk �air
lerinden ve Zen ustalanndan biri. Kyoto'daki Budao e<:)itim merkezi
Daito kuci'nin ba�ogretmenligine atand1ktan dokuz gun sonra gorevi
bira km1�; ikiyOzlOIO kle suc;lad1<:)1 rahipleri, kendisinin s1k s1k gitti<:)i gene
lev ve mey hanelerde tart1�maya c;agirm1�. Yetmi� ya�1ndayken, kendi
sinden kir k ya� kOc;Ok kor bir �ark1oya vurulmu�; kad1n1 tap1naga geti
rere k Budao c;evreleri �a� k1na c;evirmi�. lc;tenlikle kaleme ald1g1 erotik
�iirleriyle ve �akuhac;i (bambu flOt) mOzigindeki devrimci besteleriyle
OnlO. " K1z1I lpli k " (ya da eroti k) diye bilinen Zen o kulunun kurucusu.
Ayni zamanda, Olkenin en bOyO k hat sanat1 ustalanndan say11iyor.
Geceyans1, dii�iimde,
yiiziinii goriir ah ederim,
a�k evindeki o eski giinler 65
burnumda tiiter.
Gogerip «;i«;ege duran
bir erik agac1ydm,
balh nergisler a«;ard1
arasmda bacaklarmm.
•
69
Bu sevda
h ayalifenere
dondiirdii beni .
Ah, hayalinin 71
feneri olayd1m
ke�ke.
•
73
Guguk ku�u
otiiyor!
Yaz siisenleri,
gozlerimi
a�ka a�1yor.
Nerdeyse
kanacag1m
giizel sozlerine,
�u diinya
yalan diinya
olmasa.
Meraktan (fathyordum;
sen mi varaydm benim yamma,
ben mi geleydim senin oraya?
Sonunda, Ay'm yiizii k1zard1;
kap1m1 ortmeden uyumu�um.
74
•
Doruklann alacakaranhgmdan
agustosboceklerini duydugunda,
daglarm karalularma bakar,
artik ak�am iniyor samrsm:
geceyi dinlersin �ark1larmda .
Senle ben,
iki yaprag1y1z (fam agacmm;
bir giin kuruyup dokiilse de
hi(f aynlmayan birbirinden.
Doruklardaki yuvalannda
agustosbocekleri otedursun,
ak§am dev§irir karanhgm1.
Ne bir gelen, ne bir giden
Yalmz riizgar seslenen .
•
75
•
76
77
Gey�a �ark1lar1
Az onceki sevi�meler,
<;ubugumun ate�i gibi,
yava�<;a koreldi gitti,
yalmz kiilii kald1 geriye.