1.

0 PENGENALAN

Bidang pragmatik merupakan bidang yang tidak asing dalam pembangunan aliran pendidikan.
Menurut Nor Hasyimah Jalaluddin (1992), beliau mendefinisikan pragmatik sebagai ilmu
pentafsiran linguistik yang melibatkan faktor-faktor bukan linguistik, kombinasi di antara faktor
linguistik serta bukan linguistik. Bidang pragmatik dapat membantu penyelidik untuk
mendapatkan suatu makna dengan lebih berkesan. Menurut Yule (2010), beliau menjelaskan
bidang pragmatik mengkaji makna tersirat atau cara seseorang individu tersebut memahami
maksud yang ingin disampaikan oleh lawan tutur walaupun perkataan tersebut tidak ditulis
dengan jelas. Selain melihat kepada makna perkataan atau ujaran, bidang pragmatik juga
menitikberatkan perkaitannya dengan sesuatu konteks.

Menurut Levinson (1983), beliau menjelaskan ilmu pragmatik merupakan pengkajian

hubungan antara bahasa serta konteks sesuatu ayat. Makna bagi sesuatu ayat boleh
ditentukan melalui perkataan yang dimaksudkan oleh penutur serta maksud yang difahami
oleh pendengar. Menurut Leech (1993), beliau menakrifkan pragmatic sebagai suatu kajian
mengenai bagaimana ujaran mendapat maknanya apabila digunakan dalam suatu keadaan
tertentu. Hal ini menunjukkan bahawa ilmu pragmatik berkembang dalam arus keperluan
seseorang individu tersebut untuk memahami secara mendalam keindahan struktur dan
makna bahasa tersebut.

Bahasa dapat dilihat dari sudut bidang yang berbeza walaupun bahasa merupakan
sesuatu yang abstrak. Penggunaan bahasa dalam setiap bidang digunakan mengikut
kesesuaian bidang tersebut. Menurut Noam Chomsky (1957), beliau menjelaskan bahasa
merupakan set ayat iaitu sama ada terbatas atau tidak dan setiap ayat yang terbatas
panjangnya dibina oleh satu set elemen yang terbatas. Penggunaan bahasa merupakan
faktor yang penting untuk menentukan makna dalam sesuatu perkataan, frasa atau ayat.
Bahasa merupakan salah satu media komunikasi yang menyebabkan wujudnya istilah
deiksis.

Deiksis merupakan salah satu cabang dalam bidang pragmatik yang sangat penting.
Deiksis dalam bahasa Yunani iaitu deiktikos yang bermaksud menunjuk atau menunjukkan.
Secara amnya, deiksis digunakan dalam bidang pragmatik untuk menunjukkan sesuatu pada
suatu ujaran sama ada dalam pertuturan atau penulisan. Menurut Levinson (1983), beliau
mendefinisikan deiksis adalah cara bahasa tersebut diperkatakan serta cara bahasa tersebut
melengkapi konteks ujaran.

1
 Azmin (2018) pula berpendapat bahawa deiksis perlu difahami secara mendalam
kerana setiap deiksis membawa petunjuk serta makna yang berlainan berdasarkan suatu
konteks yang berbeza. Deiksis terbahagi kepada lima jenis iaitu deiksis waktu iaitu deiksis
yang merujuk kepada penggunaan rujukan yang kabur dari segi ketetapan masa, deiksis
wacana iaitu penggunaan kata atau frasa yang digunakan untuk merujuk bahagian tertentu
dalam wacana yang diberikan, deiksis sosial iaitu deiksis yang merujuk kepada ungkapan
perbezaan yang mencerminkan nilai kemasyarakatan yang terdapat antara penutur dalam
suatu peristiwa bahasa, deiksis persona iaitu penggunaan ujaran yang digunakan dalam
peristiwa bahasa dan deiksis tempat iaitu deiksis yang merujuk kepada penggunaan rujukan
yang relevan kepada lokasi atau ruang ujaran yang dituturkan.

2.0 TRANSKRIPSI DATA

[001] Noori : Aduh lapar lah.

[002] Alesha tak mai lagi ka ha?

[003] Telefon Alesha lah.

[004] Hello Alesha, hang kat mana?

[005] Alesha : Hello, aku ada dekat kelas ni baru nak balik.

[006] Sekejap nanti aku balik.

[007] Noori : Ok weh bye.

[008] Alesha : Bye.

[009] Alesha : Assalamualaikum.

[010] Noori : Waalaikumussalam.

[011] Alesha : Weh kau tak ada kelas ke?

[012] Noori : Aku dah habis dah.

[013] Alesha : Oh yeke.

[014] Weh Nora, kau nak tahu tak?

[015] Noori : Awat?

2
[016] Alesha : Tadi Dr Afifah puji assignment aku weh.

[017] Noori : Weh yeke?

[018] Alesha : Ye!!

[019] Eh kau kata kau nak makan?

[020] Noori : Tulah, aku macam teringin nak makan Sukiya lah.

[021] Alesha :Tapi..disebabkan Dr Afifah dah puji aku, aku rasa aku macam nak reward diri aku.

[022] Aku nak makan dekat Sopoong.

[023] Noori : Tapi, aku tak ada duit…

[024] Alesha : Tapi kan kau nak makan ke kat Sopoong?

[025] Noori : Hm aku kurang berminat lah nak makan kat Sopoong tu..

[026] Alesha : Laaa dah tu kau nak makan dekat mana?

[027] Noori : Aku nak makan dekat Sukiya.

[028] Alesha : Sukiya?

[029] Noori : Sukiya ada daging pusing-pusing tu.

[030] Alesha : Eee.. Kau ni, tapi aku nak makan kat Sopoong.

[031] Aku dah lama dah nak makan kat Sopoong.

[032] Noori : Alaaa tapi kan aku suka makanan Jepun..

[033] Alesha : Tapi…aku.. Eh duduk lah weh..

[034] Kau tak penat ke berdiri je weh.

[035] Noori : Ohhh penat jugak *hahaha

[036] Alesha : Semalam kan aku tengok Running Man kan.

[037] Jadi, teringin nak nasi goreng kimchi.

[038] Noori : Lahh Sukiya tak ada nasi goreng kimchi ke?

[039] Alesha : Tak ada weh.

3
[040] Kau tak pernah makan Sukiya ke?

[041] Noori : Tak pernah weh.

[042] Alesha : Aduh, Sukiya tu kan mahal lah weh.

[043] Noori : Oh yeke?

[044] Alesha : Haah, lagi-lagi hari minggu ni kan biasalah mahal.

[045] Noori : Tapi…

[046] Alesha : Alaaa kau ni.

[047] Eh tapikan Sukiya tak ada dekat area Shah Alam.

[048] Noori : Oh yeke?

[049] Kalau macam tu kita naiklah LRT ke?

[050] Kalau Sopoong dekat mana?

[051] Alesha : Kalau Sopoong ada dekat I-City Shah Alam kot.

[052] Noori : Oh yeke… em tapi weh..

[053] Alesha : Kenapa weh?

[054] Noori : Kami nak makan Sukiya juga!

[055] Alesha : Alaaa… tapi aku kurang berminat lah dengan makan daging.

[056] Kau tahu kan aku tak boleh makan daging.

[057] Aku vegetarian.

[058] Noori : Oh yeke.

[059] Sopoong tak ada daging ke?

[060] Alesha : Kimchi kan sayur, banyak pilihan dekat situ.

[061] Noori : Dia jual kimchi je ka?

[062] Alesha : Ada je benda lain.

[063] Kalau kau nak makan benda lain ada je weh.

4
[064] Noori : Em tapi weh, aku tak ada duit lah weh.

[065] Alesha : Kalau tak ada duit, aku kena belanja kau lah ni?

[066] Noori : Tak apa ke kau belanja?

[067] Alesha : Boleh tapi kena ikut aku lah makan Sopoong.

[068] Noori : Ohh hmm.. Kau tengah buat apa tu?

[069] Alesha : Aku tengah tengok assignment Dr Afifah tadi.

[070] Dia puji aku weh.

[071] Noori : Kau buat assignment apa ni?

[072] Alesha : Pragmatik weh.

[073] Hahaha aku ingat susah tapi tengok lah aku dah buat dah ni.

[074] Noori : Oh yeke?

[075] Alesha : Haah.. masalahnya aku sorang je kena puji dalam kelas tu.

[076] Noori : Oh ye! Hebatlah kau.

[077] Alesha : Itulah, tak sangka pulak.

[078] Yang lain hampeh weh.

[079] Noori : Yeke weh?

[080] Alesha : Haah, ada lah dalam kelas tu Dr Afifah marah sesetengah pelajar.

[081] Noori : Dr tak marah hang ka?

[082] Alesha : Dr tak marah sebab aku buat yang terbaik lah.

[083] Aku hantar kerja awal.

[084] Noori : Ohh.. okay sambung, jadi kita nak pergi mana?

[085] Alesha : Kalau makan dekat Sukiya, bagi aku mewah sangat lah.

[086] Kita kan masih belajar.

[087] Nak belanja kau lagi, seratus lebih jugak aku habis kot nanti.

5
[088] Hmm dengan tambang LRT lagi, kau tahu kan Sukiya ada dekat KL je.

[089] Dekat area Selangor mana ada.

[090] Noori : Alaa ye ke? Tapi…

[091] Alesha : Tapi apa?

[092] Kalau kau nak pergi makan dekat Sukiya, tambang kau bayar, makan aku bayar.

[093] Noori : Alaaa weh tapi aku memang tak ada duit.

[094] Alesha : Kau ni miskin sangat ke?

[095] Noori : Miskin.

[096] Alesha : Lepas itu kau nak makan dekat tempat mewah.

[097] Noori : Aku banyak habiskan duit dekat Kolej Mawar tu.

[098] Alesha : Itulah kau, beli macam-macam lagi.

[099] Noori : Banyak sangat barang yang jual dekat Kolej Mawar tu.

[100] Aku habiskan lah duit aku kat situ.

[101] Alesha : Habis itu macam mana ni?

[102] Noori : Hm kalau macam itu, kita pergi em apa nama?

[103] Alesha : Sopoong?

[104] Noori : Hah Sopoong lah.

[105] Alesha : Tapi kau makan kan makanan korea?

[106] Noori : Hah aku makan, sebab aku ada campuran korea sikit.

[107] Alesha : Oh ye ke?

[108] Noori : Aku muka cantik.

[109] Alesha : Oh, sama macam korea lah ni?

[110] Noori : Ha ah betul tu.

[111] Alesha : Tapi.. boleh lah kita makan dekat sana?

6
[112] Noori : Hah ok.

[113] Hang belanja kan?

[114] Alesha : Hm macam mana eh?

[115] Aku tak adalah kaya sangat.

[116] Ok kita makan Sopoong, tapi minum air kosong je.

[117] Noori : Air kosong?

[118] Hah boleh!

[119] Janji kita dapat makan sama-sama.

[120] Alesha : Kita bawak air dari kolej lah.

[121] Noori : Hah boleh.

[122] Nanti aku bawak.

[123] Kau tengok apa lagi tu?

[124] Alesha : Aku tengok assignment aku lagi ni.

[125] Noori : Asyik tengok assignment kau je.

[126] Alesha : Kau ni, kau tak rasa bangga ke?

[127] Kau sorang je dalam kelas kena puji dengan pensyarah.

[128] Yang lain semua kena marah.

[129] Noori : Ye weh aku bangga dengan hang.

[130] Alesha : Kau tahu Ammar yang rajin tu pun kena marah jugak.

[131] Noori : Lah yeke?

[132] Alesha : Ye weh, dia buat kerja salah.

[133] Aku yang malas-malas aku ni pun hah kena puji jugak.

[134] Noori : Itulah.

[135] Rajin-rajin pun tak kena puji.

7
[136] Jadi, jom kita pergi makan?

[137] Alesha : Nak pergi makan sekarang ke?

[138] Noori : Haah lah sekarang.

[139] Kami lapaq.

[140] Alesha : Aduh, aku baru je balik.

[141] Aku nak tengok assignment ni lagi.

[142] Noori : Jom lah, jom pergi sekarang.

[143] Alesha : Kejap, aku nak mandi dulu.

[144] Noori : Alaaa tak payah lah mandi dulu.

[145] Kau dah wangi dah pun.

[146] Alesha : Kejap, bagi aku mandi dulu lah.

[147] Noori : Ye lah pergi mandi dulu, aku tunggu hang.

[148] Alesha : Ok, tunggu tau.

3.0 ANALISIS DATA

Berikut merupakan jenis-jenis deiksis yang terdapat dalam rakaman video transkripsi video
simulasi main peranan yang telah ditranskripsikan. Dapatan kajian mendapati terdapat empat
jenis deiksis yang terdapat dalam transkripsi tersebut antaranya ialah deiksis waktu, deiksis
sosial, deiksis persona serta deiksis tempat.

3.1 Deiksis Waktu

Deiksis waktu merujuk kepada penggunaan rujukan yang kabur dari segi ketetapan
masa. Menurut Levinson (1983), beliau menjelaskan deiksis waktu melibatkan pengekodan
titik temporal dan rentang relatif terhadap masa apabila sesuatu ujaaran tersebut diucapkan.
Deiksis waktu merupakan deiksis yang dapat menggambarkan masa atau sesaat apabila
sesuatu ujaran tersebut diungkapkan. Deiksis waktu merujuk kepada masa sesuatu peristiwa
tersebut berlaku. Sebagai contoh, semalam, esok, hari ini, dan sebagainya. Jadual di bawah
menunjukkan data transkripsi yang mempunyai deiksis waktu berdasarkan rakaman video
simulasi main peranan yang telah dilakukan.

8
 Data No Watak Dialog
Ujaran
D1 [016] Alesha Tadi, Dr Afifah puji assignment aku weh.
D2 [036] Alesha Semalam kan aku tengok Running Man kan.
D3 [069] Alesha Aku tengah tengok assignment Dr Afifah tadi.
D4 [137] Alesha Nak pergi makan sekarang ke?
D5 [138] Noori Haah lah sekarang.
Jadual 1 : Deiksis Waktu

Berdasarkan jadual 1 di atas, terdapat lima data transkripsi yang mempunyai deiksis
waktu. Deiksis waktu merujuk kepada masa sesuatu peristiwa itu berlaku sama ada masa kini,
masa lalu atau akan datang. Hal ini dapat dibuktikan apabila D1 menggunakan kata adverba
iaitu tadi. Berdasarkan D1, data tersebut merupakan ungkapan antara penutur dan
pendengar iaitu Alesha kepada Noori mengenai kerja yang dilakukan oleh Alesha dipuji oleh
Dr. Afifah. Menurut Asmah (2009), beliau menjelaskan kata bantu aspek ialah kata yang
menunjukkan sesuatu masa atau waktu sama ada akan datang, waktu semasa atau waktu
lepas. Selain daripada itu, menurut Levinson (1983) beliau juga menjelaskan deiksis waktu
yang mempunyai kod sesuatu masa apabila ujaran tersebut diungkapkan. Oleh hal yang
demikian, Kata adverba tadi digunakan dalam ujaran tersebut untuk menerangkan peristiwa
yang telah berlaku.

Selain daripada itu, . D2 menggunakan perkataan semalam manakala bagi D4 dan

D5 menggunakan perkataan sekarang. Sebagai contoh, bagi D2, data tersebut jelas
menceritakan waktu melalui penggunaan kata bantu aspek iaitu semalam. Kedua-dua istilah
yang dikemukakan oleh Asmah (2009) dan Levinson (1983) tersebut iaitu deiksis waktu
mempunyai tiga kategori waktu iaitu waktu akan datang, waktu semasa dan juga waktu lepas.
Maka, jelaslah bahawa D2 menunjukkan waktu lepas, manakala bagi D4 dan D5, kata bantu
aspek iaitu sekarang merupakan waktu yang dapat menggambarkan masa kini.

3.2 Deiksis Sosial

Deiksis sosial merujuk kepada ungkapan perbezaan yang mencerminkan nilai

kemasyarakatan yang terdapat antara penutur dalam suatu peristiwa bahasa. Menurut
Levinson (1983), beliau menjelaskan deiksis sosial merujuk kepada penggunaan panggilan
tertentu iaitu kata ganti nama yang mempunyai pelbagai bahasa. Beliau juga menjelaskan
bahawa deiksis sosial dibahagikan kepada dua jenis antaranya ialah deiksis sosial mutlak
iaitu deiksis yang merujuk kepada ciri sosial rujukan dan deiksis sosial relasional iaitu merujuk

9
kepada hubungan sosial antara penutur dan pendengar. Oleh hal yang demikian, deiksis
sosial digunakan untuk tujuan kesopanan berbahasa. Jadual di bawah merupakan data
transkripsi yang telah di ambil berdasarkan rakaman video simulasi main peranan yang telah
dilakukan.

Data No Ujaran Watak Dialog

D6 [004] Noori Hello Alesha, hang kat mana?
D7 [005] Alesha Hello, aku ada dekat kelas ni baru nak balik.
D8 [006] Alesha Sekejap nanti aku balik.
D9 [011] Alesha Weh kau tak ada kelas ke?
D10 [012] Noori Aku dah habis dah.
Jadual 2 : Deiksis Sosial

Berdasarkan jadual 2 di atas, terdapat lima data transkripsi yang mempunyai deiksis
sosial. Menurut Huang (2014), beliau menyatakan bahawa terdapat tiga kategori ganti nama
diri iaitu yang pertama ialah ganti nama diri yang pertama iaitu rujukan penutur yang menjadi
penutur kepada pendengar. Seterusnya, ganti nama diri kedua iaitu rujukan penutur kepada
seorang atau lebih pendengar manakala yang ketiga iaitu ganti nama diri ketiga yang
merupakan rujukan orang yang bukan penutur atau pendengar. Berdasarkan D7, D8, dan
D10, penggunaan aku diujarkan dalam hubungan sosial antara sahabat baik. Hal ini telah
menyebabkan aku merupakan kata ganti nama diri pertama kerana ujaran dalam data
tersebut menggunakan relatif jarak sosial yang rapat.

Selain daripada itu, D9 merupakan ganti nama diri yang kedua iaitu kau. Penggunaan
kau juga diujarkan dalam hubungan sosial antara sahabat baik iaitu relatif jarak sosial yang
rapat. Bagi D6, ujaran tersebut merupakan kata ganti nama diri yang kedua sama dengan D9,
akan tetapi D6 menggunakan dialek Kedah iaitu hang. Berdasarkan D9, ungkapan tersebut
mempunyai perkataan weh. Perkataan weh digunakan oleh penutur adalah kerana perkataan
tersebut juga merupakan ujaran yang digunakan oleh seseorang yang mempunyai hubungan
sosial yang rapat seperti sahabat baik. Oleh hal yang demikian, jelaslah bahawa jadual 2
diatas merupakan senarai bagi deiksis sosial.

3.4 Deiksis Persona

Deiksis Persona merujuk kepada penggunaan ujaran yang digunakan oleh peserta dalam
peristiwa berbahasa. Menurut Levinson (1983), beliau menjelaskan bahawa deiksis persona
dapat dibahagikan kepada tiga kategori iaitu kata ganti nama diri pertama iaitu kategori
rujukan penutur kepada dirinya sendiri atau kelompok yang melibatkan dirinya sendiri, kata

10
ganti nama diri kedua iaitu pemberian rujukan penutur kepada orang yang bukan pembicara
atau pendengar ujaran tersebut dan kata ganti nama diri ketiga iaitu pemberian rujukan
kepada orang yang bukan pembicara atau pendengar pada ujaran tersebut. Jadual di bawah
merupakan senarai data deiksis persona yang terdapat dalam rakaman video simulasi main
peranan yang telah dilakukan.

Data No Ujaran Watak Dialog

D11 [016] Alesha Tadi, Dr Afifah puji assignment aku weh.
D12 [021] Alesha Tapi..disebabkan Dr Afifah dah puji aku,
aku rasa aku macam nak reward diri
aku.
D13 [054] Noori Kami nak makan Sukiya juga!

D14 [080] Alesha Haah, ada lah dalam kelas tu Dr Afifah

marah sesetengah pelajar.
D15 [130] Alesha Kau tahu Ammar yang rajin tu pun kena
marah jugak.
D16 [139] Noori Kami lapaq.

Jadual 3 : Deiksis Persona

Berdasarkan jadual 4 diatas, terdapat enam deiksis persona yang terdapat dalam data
transkripsi tersebut. Berdasarkan D11, didapati data tersebut mengandungi deiksis persona.
Hal ini dikatakan demikian kerana, D11 mengandungi kata ganti nama diri pertama iaitu Dr.
Afifah. Hal ini menunjukkan bahawa terdapat perbezaan taraf kedudukan antara penutur serta
orang yang tiada di tempat perbualan berlaku. Selain daripada itu, terdapat data yang
mengandungi kata ganti nama diri kedua iaitu kau. Penggunaan kata ganti nama diri yang
kedua dapat dilihat dalam D15. Berdasarkan D15, penutur menerangkan kepada pendengar
mengenai peristiwa yang berlaku kepada rakannya.

Berdasarkan D14, penutur menggunakan ungkapan sesetengah pelajar iaitu

penggunaan kata ganti nama diri yang ketiga. Hal ini dikatakan demikian kerana, sesetengah
pelajar merujuk kepada ‘mereka’ dalam kata ganti nama diri yang ketiga. Penutur
menjelaskan kepada pendengar iaitu Alesha dan Noori mengenai sesetengah pelajar yang
berada di dalam kelasnya dimarahi oleh Dr. Afifah. Maka, penggunaan kata ganti nama diri
ketiga dapat dilihat dalam D14.

Selain daripada itu, D13 dan juga D16 menggunakan kata ganti diri yang pertama iaitu
kami. Berdasarkan peristiwa tersebut, penutur menggunakan dialek Kedah dalam ujarannya.

11
Oleh hal yang demikian, kami dalam ujaran tersebut merujuk kepada saya. Berdasarkan data
yang terdapat dalam jadual 3, kata ganti nama diri yang digunakan antara penutur serta
pendengar memberikan gambaran bahawa penutur mempunyai hubungan yang rapat dengan
pendengar. Hal ini dikatakan demikian kerana, penutur dan pendengar dalam jadual 3 lebih
cenderung menggunakan kata ganti nama diri kedua dan juga kata ganti nama diri ketiga.
Maka, enam data berdasarkan jadual 3 tersebut merupakan deiksis persona.

3.5 Deiksis Tempat

Deiksis Tempat merujuk kepada penggunaan rujukan yang relevan kepada lokasi atau ruang
ujaran yang dituturkan. Menurut Levinson (1983), beliau menjelaskan bahawa deiksis tempat
merupakan pemberian tempat menurut peserta dalam sesuatu peristiwa tutur. Sebagai
contoh, deiksis tempat mempunyai ujaran yang meliputi kata adverba tempat iaitu sini,
sana,situ, atas dan juga bawah. Berikut merupakan analisis data transkripsi yang
mengandungi deiksis tempat berdasarkan rakaman video simulasi main peranan yang telah
dilakukan.

Data No Ujaran Watak Dialog

D17 [047] Alesha Eh tapikan Sukiya tak ada dekat area Shah
Alam.
D18 [051] Alesha Kalau Sopoong ada dekat I-City Shah
Alam kot
D19 [072] Noori Aku habiskan lah duit aku kat situ.
D20 [088] Alesha Hmm dengan tambang LRT lagi, kau tahu
kan Sukiya ada dekat KL je.
D21 [089] Alesha Dekat area Selangor mana ada.
Jadual 4: Deiksis Tempat

Berdasarkan jadual 5 di atas, terdapat lima data deiksis tempat berdasarkan data
transkripsi tersebut. D17 dan D18 mempamerkan ujaran yang diujarkan oleh Alesha.
Kawasan Shah Alam yang dimaksudkan dalam ujaran tersebut merujuk kepada kawasan
restoran yang dibincangkan iaitu Sukiya dan Sopoong. Selain daripada itu, D20 dann D21
juga menunjukkan ujaran yang membawa perbincangan mengenai kawasan tempat makan
yang hendak dituju iaitu Selangor. Manakala bagi D19 pula, data tersebut menggunakan kata
adverba situ iaitu merujuk kepada kawasan tempat iaitu Kolej Mawar. Penutur menceritakan

12
kepada pendengar iaitu Noori kepada Alesha mengenai ceritanya membeli barang yang
banyak di Kolej Mawar.

Berdasarkan data yang diperoleh bagi deiksis tempat tersebut, jelaslah bahawa
deiksis tempat merujuk kepada pemberian tempat menurut peserta dalam suatu ujaran
tersebut seperti yang dinyatakan oleh Levinson (1983). Selain daripada itu, penggunaan kata
sendi nama sebelum sesuatu tempat dinyatakan juga merupakan ujaran yang menggunakan
deiksis tempat. Oleh hal yang demikian, D17, D18, D19, D20 serta D21 merupakan deiksis
tempat kerana ujaran tersebut menerangkan tempat yang diberi serta terdapat ujaran yang
mengandungi kata adverba tempat iaitu situ.

13
4.0 KESIMPULAN

Berdasarkan analisis yang telah dilakukan, terdapat empat jenis deiksis yang
terkandung dalam data transkripsi berdasarkan rakaman video simulasi main peranan yang
telah dilakukan. Keempat-empat jenis deiksis ini adalah bertetapan dengan Teori Pragmatik
Levinson (1983). Berdasarkan analisis yang dikaji, terdapat lima data yang telah dikenal pasti
dalam transkripsi data yang dihasilkan. Deiksis yang mempunyai data yang tertinggi
merupakan deiksis persona. Hal ini dikatakan demikian kerana, hubungan antara penutur dan
pendengar mempunyai hubungan yang rapat menyebabkan deiksis persona paling banyak
digunakan dalam ujaran tersebut.

Selain daripada deiksis persona, deiksis sosial juga merupakan deiksis yang kerap
digunakan oleh penutur dan pendengar. Hal ini dikatakan demikian kerana, deiksis sosial
merupakan hubungan sosial antara penutur dan pendengar. Oleh sebab itu, penutur dan
pendengar mempunyai hubungan sosial yang menyebabkan mereka selesa menggunakan
deiksis sosial dalam ujaran mereka tersebut. Setelah menganalisis data yang diperoleh dalam
deiksis sosial, didapati penggunaan aku, kau dan weh kerap digunakan berdasarkan
trasnkripsi data tersebut. Deiksis waktu dalam analisis data tersebut juga digunakan dalam
ujaran antara penutur dan juga pendengar. Berdasarkan analisis yang telah dikaji, hasil
mendapati bahawa penutur lebih menggunakan perkataaan ‘sekarang’ dalam ujarannya yang
menunjukkan waktu yang menggambarkan masa kini serta ‘semalam’ yang menunjukkan
waktu pada masa lalu.

Oleh hal yang demikian, data yang telah dikaji tersebut dapat dibuktikan bahawa setiap
ujaran yang diungkapkan oleh penutur mempunyai beberapa deiksis yang tertentu
berdasarkan teori yang dikemukakan oleh Levinson (1983). Maka jelaslah bahawa deiksis
merupakan satu unit leksikal atau frasa yang taksa serta tidak boleh difahami tanpa maklumat
konteks serta difahami secara semantiknya yang berbeza mengikut penggunaan masa dan
juga tempat.

14
RUJUKAN

Asmah Haji Omar. (2009). Nahu Melayu Mutakhir Edisi Kelima. Dewan Bahasa

dan Pustaka

Azmin. (2018). Analisis Deiksis dalam Novel Surga yang Tak Dirindukan: Kajian Pragmatik.
Fakulti Bahasa dan Seni.

Chomsky, Noam (1957). Review Of B.F Skinner’s Verba Behavior Language.

The Hague: Mount and Company.

Leech, Geoffrey. 2015. Prinsip-prinsip Pragmatik. Dewan Bahasa dan Pustaka.

Levinson, S. (1983). Pragmatics. Cambridge University Press

Nor Hashimah Jalaluddin. (1992). Semantik dan Pragmatik Satu Pengenalan. Dewan Bahasa
dan Pustaka.

Yule. (2016). Pragmatik. Pustaka Pelajar.

15