Grupa A Klasa .................... Liczba punktów ...... / 71 p.

Imię ..................................................................................

1 Oceń prawdziwość zdań. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F – jeśli jest fałszywe. ( ... / 2 p.)

1. Do odmierzania objętości cieczy stosuje się cylindry miarowe. P F

Podczas ogrzewania probówki należy pamiętać, aby jej wylot zawsze był
2. P F
skierowany tam, gdzie nie ma nikogo.
Wszystkie substancje wykorzystywane w eksperymentach należy traktować jak
3. P F
potencjalne trucizny.

2 Przyporządkuj schematy (1–2) do odpowiednich czynności laboratoryjnych (A–C). ( ... / 2 p.)

1. 2.

A. ogrzewanie B. dodawanie substancji C. mieszanie

1. _____ 2. _____
3 Wykonaj podane polecenia. ( ... / 2 p.)
a) Napisz, w jaki sposób należy ogrzewać substancje.
b) Napisz, w jaki sposób należy badać zapach substancji.
4 Podpisz schematy nazwami szkła i sprzętu laboratoryjnego. ( ... / 3 p.)

5 Piktogramy to znaki graficzne informujące o zagrożeniu i niebezpiecznych właściwościach substancji. ( ... / 1 p.)
Podpisz przedstawione piktogramy. Wyrażenia wybierz spośród podanych.
substancje wybuchowe • substancje łatwo palne • substancje utleniające •
substancje żrące oraz korodujące metale • substancje toksyczne • substancje drażniące •
substancje rakotwórcze i mutagenne • substancje niebezpieczne dla środowiska

6 Wymień właściwości fizyczne substancji. ( ... / 2 p.)

LHIPPMDOIQQJIH Grupa A | strona 1 z 10

7 Przeprowadź doświadczenie chemiczne przedstawione na schemacie. Określ rozpuszczalność w wodzie ( ... / 2 p.)
destylowanej badanych substancji. Zapisz obserwacje i sformułuj wniosek.

Obserwacje:..........................................................................................................................
..............................................................................................................................................
Wniosek:...............................................................................................................................
..............................................................................................................................................
8 Wybierz właściwości fizyczne siarki. ( ... / 1 p.)

A. substancja o stałym stanie skupienia i żółtej barwie, nierozpuszczalna w wodzie

B. substancja bezbarwna, o stałym stanie skupienia i charakterystycznym zapachu
C. gaz o barwie żółtej, spalający się niebieskim płomieniem
D. substancja rozpuszczalna w wodzie, o charakterystycznym zapachu, spalająca się w powietrzu
9 Zweryfikuj poprawność podanych zdań korzystając z poniższej informacji zamieszczanej na opakowaniach ( ... / 1 p.)
baterii alkalicznych. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F – jeśli jest fałszywe.
„[...] Nie ładować, nie wrzucać do ognia, nie otwierać, nie stosować razem z bateriami zużytymi lub innego
typu, gdyż mogą eksplodować, wyciec lub spowodować uszkodzenie. Nie wystawiać na działanie wysokiej
temperatury i wody. Jeśli substancja wyciekająca z baterii wejdzie w kontakt ze skórą, natychmiast przemyć
skórę wodą i zgłosić się po pomoc lekarską. Przechowywać poza zasięgiem dzieci i zwierząt […]”.
Zużyte baterie należy wyrzucać do specjalnych pojemników, ponieważ
1. znajdujące się w nich substancje mogą wyciec i zanieczyścić środowisko P F
przyrodnicze.
Zużytych baterii nie wolno wyrzucać, ponieważ można je ponownie
2. P F
naładować.

10 Skreśl w tabeli te właściwości, które nie należą do danej grupy. ( ... / 1 p.)

Właściwości substancji

fizyczne chemiczne

stan skupienia palność

barwa aktywność chemiczna

połysk gęstość

rozpuszczalność smak
zapach twardość

LHIPPMDOIQQJIH Grupa A | strona 2 z 10

11 Na pojazdach transportujących substancje, których właściwości są niebezpieczne, umieszcza się ( ... / 2 p.)
piktogramy. Określ właściwości substancji przewożonej przez cysternę oznaczoną następującymi
piktogramami:

12 Wpisz podane właściwości miedzi do odpowiednich kolumn. ( ... / 2 p.)

stały stan skupienia • barwa czerwonobrązowa • nie reaguje z kwasem solnym • ma metaliczny połysk •
reaguje z kwasem azotowym(V) • jest bezwonna • w reakcji z tlenem tworzy tlenek • jest niepalna • dobrze
g
przewodzi ciepło i prąd elektryczny • jej gęstość wynosi d = 8,96 • temperatura topnienia miedzi:
cm3
1083ºC

Właściwości fizyczne Właściwości chemiczne

13 Przyporządkuj do podanych ciał fizycznych (1–5) nazwy substancji, z ktorych je wykonano (A–F). ( ... / 2 p.)
1. przewód elektryczny (miedziany) A. żelazo
2. gwoździe B. złoto
3. folia aluminiowa C. miedź
4. wata cukrowa D. cukier
5. szkło E. glin (aluminium)
F. piasek
1. _____ 2. _____ 3. _____ 4. _____ 5. _____
14 Wskaż numer schematu, który przedstawia szkiełko zegarkowe z substancją stałą ( ... / 1 p.)
przyciąganą przez magnes.

A. schemat I B. schemat II C. schemat III D. schemat IV

LHIPPMDOIQQJIH Grupa A | strona 3 z 10

15 W tabeli przedstawiono wartości temperatury topnienia i wrzenia czterech substancji. ( ... / 1 p.)

Temperatura
Nazwa substancji
topnienia, ∘ C * wrzenia, ∘ C *

toluen −95 111

difenylometan 24 263

propen −185 −48

metan −182 −161

* Pod ciśnieniem normalnym.
Na podstawie: W. Mizerski, Tablice chemiczne, Wydawnictwo Adamantan, Warszawa 2013.
Wskaż nazwę substancji, która w warunkach normalnych jest cieczą.
A. toluen B. difenylometan C. propen D. metan
16 Uzupełnij tekst. ( ... / 1 p.)
Gęstość to stosunek ............................. substancji do jej ..................................... .
m
Wzór na obliczanie gęstości to d = , gdzie m to .............................,
V
V – ......................................, a d – ......................................... .
17 g ( ... / 2 p.)
Oblicz, ile kilogramów paliwa (gęstość d = 720 ) zmieści się w zbiorniku o
dm 3
pojemności 5 dm3. Wynik podaj z dokładnością do jednego miejsca po przecinku.
18 Na podstawie schematu doświadczenia chemicznego uzupełnij obserwacje i sformułuj wniosek. ( ... / 2 p.)

Obserwacje: .......................................................................................................................
Wniosek: ............................................................................................................................
............................................................................................................................................
19 Zaznacz właściwe dokończenie zdania. ( ... / 1 p.)
g
Gęstość pewnej substancji wynosi 5 . Oznacza to, że
dm3
A. 5 dm3 tej substancji ma masę 1 g. C. 1 dm3 tej substancji ma masę 5 g.
B. 5 cm3 tej substancji ma masę 1 g. D. 1 cm3 tej substancji ma masę 0,5 g.
20 Oceń prawdziwość podanych zdań, dotyczących trzech kulek o tej samej średnicy ( ... / 3 p.)
wykonanych z miedzi (kulka 1.) lub z żelaza (kulki 2. i 3.). Zaznacz P, jeśli zdanie jest
prawdziwe, lub F – jeśli jest fałszywe.

1. Kulki 1. i 2. są wykonane z różnych substancji, natomiast 2. i 3. z tej samej. P F

2. Kulki 2. i 3. są tym samym ciałem fzycznym, a 1. i 2. to różne ciała fizyczne. P F
3. Kulki 2. i 3. mają srebrzystobiałą barwę, a 1. – czerwonobrązową. P F
4. Kulki 1. i 2. mają takie same masy. P F

LHIPPMDOIQQJIH Grupa A | strona 4 z 10

21 Uzupełnij schemat doświadczenia chemicznego Porównanie gęstości oliwy, żelaza ( ... / 2 p.)
i korka z gęstością wody, wpisując nazwy substancji wybranych spośród podanych.
oliwa • opiłki żelaza • sproszkowany korek

Oceń prawdziwość podanych zdań. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub F – jeśli jest fałszywe.

1. Górną warstwę tworzy oliwa. P F

Opiłki żelaza pływają po powierzchni wody, ponieważ żelazo

2. P F
ma mniejszą gęstość od wody.

3. Sproszkowany korek pływa po powierzchni wody. P F

4. Oliwa ma większą gęstość od wody. P F

22 Jeden z najsłynniejszych diamentów świata waży 108 karatów. Oblicz jego objętość. Przyjmij, że gęstość ( ... / 2 p.)
g
diamentu d = 3,52 .
cm3
Cyrkonie to syntetyczne kamienie ozdobne, mogące imitować diamenty. Sprawdź, jaką masę miałaby
g
cyrkonia o takiej samej objętości jak opisany diament. Przyjmij gęstość cyrkonii d = 5,6
cm3
. Wskazówka: 1 karat = 0,2 g.
23 g ( ... / 1 p.)
Zaznacz masę azotu w pomieszczeniu o wymiarach 4 × 4 × 3 m. Gęstość azotu wynosi 1,146 .
dm3
A. 42,91 kg B. 11,55 kg C. 42 906,24 kg D. 55,008 kg
24 Piryt to żółty minerał nazywany również „złotem głupców”, ponieważ wyglądem przypomina złoto. Oblicz ( ... / 1 p.)
gęstość pirytu, wiedząc, że sześcian tej substancji o boku 1,5 cm ma masę 16,54 g.

LHIPPMDOIQQJIH Grupa A | strona 5 z 10

25 Marek i Ola z okazji zakończenia nauki w szkole podstawowej postanowili przygotować przyjęcie dla swoich ( ... / 1 p.)
kolegów i koleżanek z klasy. Marek kupił 100 balonów do dekoracji ogrodu. Po nadmuchaniu
poprzywiązywał je do drzew, balony opadły. Przeanalizuj tabelę obok i wybierz gaz, którym należałoby
napełnić balony, aby się unosiły.

kg kg
Nazwa gazu Gęstość, Nazwa gazu Gęstość,
m3 m3

powietrze 1,206 azot 1,2505

tlenek węgla(IV) 1,977 krypton 3,745

chlor 3,220 ozon 2,22

neon 0,8999 tlen 1,429

A. krypton B. azot C. tlen D. neon
26 g ( ... / 3 p.)
Oblicz masę szyby o wymiarach 140 cm × 50 cm × 0,4 cm, jeżeli gęstość szkła wynosi d = 2,5 .
cm3

27 Przelicz jednostki i uzupełnij. ( ... / 2 p.)

1 kg to ................g 1 dm3 to ................cm3

1 m3 to ..............dm3 1 m3 to ................cm3
28 Balony meteorologiczne są wykorzystywane do rejestrowania warunków atmosferycznych. Unoszą one ( ... / 1 p.)
urządzenia rejestrujące na znaczne wysokości. Do napełnienia balonów stosuje się hel. Oblicz, jaką masę w
gramach będzie miał hel wypełniający balon o objętości 2 dm3. Gęstość helu w temperaturze 25°C wynosi
kg
0,164 3 .
m

29 Rtęć, którą powszechnie wykorzystywano w termometrach, jest substancją trującą. Gdy się rozlała, ostrożnie ( ... / 1 p.)
ją zbierano, m.in. za pomocą strzykawki, i umieszczano w buteleczce z wodą. Wyjaśnij, jaka właściwość
rtęci umożliwia zabezpieczanie
jej w wodzie.
30 Opisz kolejne czynności umożliwiające rozdzielenie mieszaniny zmielonego pieprzu z solą kuchenną. ( ... / 2 p.)

31 Zaznacz metodę rozdzielania mieszaniny jednorodnej trzech cieczy. ( ... / 1 p.)

A. destylacja C. filtracja
B. sączenie D. sedymentacja

LHIPPMDOIQQJIH Grupa A | strona 6 z 10

32 Wymień metody stosowane do rozdzielania mieszanin jednorodnych. ( ... / 1 p.)

33 Zaznacz rodzaj mieszaniny (A−B), jaką tworzy woda ze żwirem oraz sposób (1−3), w jaki można ją ( ... / 1 p.)
rozdzielić na składniki.
1. krystalizację.
A. Mieszanina niejednorodna,
którą można
2. dekantację.
rozdzielić przez
B. Mieszanina jednorodna, 3. odparowanie wody.

34 Wskaż właściwość substancji, którą wykorzystuje się do rozdzielania mieszanin metodą destylacji. ( ... / 1 p.)
A. różne rozdrobnienie substancji C. rozpuszczalność w wodzie
B. różnice w temperaturach topnienia D. różnice w temperaturach wrzenia
35 Wskaż sposób rozdzielenia zawiesiny substancji w wodzie na składniki. ( ... / 1 p.)
A. ogrzewanie B. krystalizacja C. sublimacja D. sączenie
36 Wskaż przykład mieszaniny niejednorodnej i poprawny sposób rozdzielenia jej na składniki. ( ... / 1 p.)

A. sól rozpuszczona w wodzie / sedymentacja

B. piasek w wodzie / dekantacja
C. mąka w wodzie / użycie rozdzielacza
D. cukier rozpuszczony w wodzie / sączenie
37 Oceń prawdziwość podanych informacji dotyczących mieszanin. Wybierz literę P, jeśli stwierdzenie ( ... / 1 p.)
jest prawdziwe, lub literę F, jeśli jest fałszywe.

Opiłki żelaza z pyłem węglowym to przykład mieszaniny jednorodnej, której

1. P F
składniki można rozdzielić za pomocą magnesu.
Sól kuchenna z wodą to przykład mieszaniny niejednorodnej, której składniki
2. P F
można rozdzielić metodą dekantacji.

38 Do wody dostał się piasek i powstała mieszanina. Zaznacz odpowiedź, która poprawnie określa rodzaj tej ( ... / 1 p.)
mieszaniny i metodę rozdzielenia jej na składniki.
A. mieszanina jednorodna, dekantacja
B. mieszanina niejednorodna, sączenie
C. mieszanina niejednorodna, zastosowanie rozdzielacza
D. mieszanina jednorodna, destylacja
39 Wskaż mieszaninę, którą można rozdzielić za pomocą rozdzielacza. ( ... / 1 p.)
A. woda i piasek C. woda i benzyna
B. opiłki żelaza i sproszkowana siarka D. woda i alkohol

LHIPPMDOIQQJIH Grupa A | strona 7 z 10

40 Marek i Ola z okazji zakończenia nauki w szkole podstawowej postanowili przygotować przyjęcie dla swoich ( ... / 1 p.)
kolegów i koleżanek z klasy. Miejsce zabawy postanowiono udekorować różnokolorowymi balonami. Można
je napełnić helem, otrzymywanym w procesie destylacji skroplonego powietrza. Zaznacz poprawne
dokończenie zdania. Destylacja to metoda rozdzielania mieszanin, w której:

A. zlewa się ciecz znad osadu.

B. wykorzystuje się różnice temperatur wrzenia różnych cieczy.
C. korzysta się z rozdzielacza.
D. cząstki substancji stałej opadają pod wpływem sił ciężkości.
41 Wskaż numer schematu, który przedstawia otrzymywanie mieszaniny jednorodnej. ( ... / 1 p.)

A. schemat I B. schemat II C. schemat III D. schemat IV

42 Opisz czynności wykonywane kolejno podczas rozdzielania na składniki mieszaniny mąki z solą ( ... / 1 p.)
kuchenną.

43 Przeprowadzono doświadczenia chemiczne przedstawione na schematach. Zaznacz poprawne ( ... / 1 p.)

uzupełnienie zdania (A–B) oraz jego uzasadnienie (1–2).

Doświadczenie 1. przedstawia
A. reakcję chemiczną 1. nie powstała nowa substancja.
ponieważ
B. zjawisko fizyczne 2. powstała nowa substancja o innych właściwościach.

44 Zaznacz przemianę, która jest reakcją chemiczną. ( ... / 1 p.)

A. zmielenie pieprzu C. spalanie gazu ziemnego w kuchence gazowej
B. przygotowanie kostek lodu D. gotowanie wody w czajniku

LHIPPMDOIQQJIH Grupa A | strona 8 z 10

45 Zaznacz zestaw cyfr, którymi oznaczono reakcje chemiczne. ( ... / 1 p.)
1. rdzewienie żelaza
2. powstawanie mgły
3. palenie się świecy
4. zamiana rtęci ciekłej w stałą
5. topnienie lodowców
6. spalanie węgla
7. kwaśnienie mleka
8. rozpuszczanie soli w wodzie
A. 1, 3, 6 B. 1, 3, 6, 7 C. 2, 4, 7, 8 D. 1, 3, 7, 8
46 Wybierz poprawny opis przemiany. ( ... / 1 p.)

A. 1. krzepnięcie, 2. skraplanie, 3. parowanie

B. 1. topnienie, 2. parowanie, 3. resublimacja
C. 1. topnienie, 2. parowanie, 3. sublimacja
D. 1. krzepnięcie, 2. skraplanie, 3. resublimacja
47 Diagram przedstawia zjawiska fizyczne, którym ulega woda w zależności od jej stanu ( ... / 1 p.)
skupienia.

Zaznacz poprawnie dopasowane oznaczenia literowe (A ̶ C) do

stanów skupienia wody.
A. ciecz – A, gaz – B, substancja stała  ̶ C C. substancja stała – A, gaz – B, ciecz – C
B. gaz – A, ciecz – B, substancja stała – C D. ciecz – A, substancja stała – B, gaz – C
48 Napisz symbole chemiczne pierwiastków o podanych nazwach. ( ... / 2 p.)

tlen ………. potas ………. wapń ………. węgiel ……… krzem ……….

żelazo ……. srebro ………. cyna ………. fosfor ………. chlor ……….

LHIPPMDOIQQJIH Grupa A | strona 9 z 10

49 Wskaż zestaw, w którego skład wchodzą wyłącznie związki chemiczne. ( ... / 1 p.)

A. tlenek magnezu, woda, siarka, chlorowodór

B. potas, wodór, ołów, mangan
C. amoniak, tlenek sodu, woda, tlenek magnezu
D. miedź, siarkowodór, argon, tlen
50 Korzystając z układu okresowego pierwiastków chemicznych, podziel pierwiastki chemiczne o ( ... / 1 p.)
podanych nazwach na metale i niemetale.
azot • żelazo • brom • wapń • siarka • tlen • glin • miedź
• wodór • rtęć • magnez • fosfor • chlor • ołów • cynk • fluor
metale: ………………………………………………………………………………
niemetale: …………………………………………………………………………...

LHIPPMDOIQQJIH Grupa A | strona 10 z 10