Professional Documents
Culture Documents
Diksiyon Egzersizleri
Diksiyon Egzersizleri
www.turkedebiyati.org
DİL
www.turkedebiyati.org
DİL
www.turkedebiyati.org
DİL
www.turkedebiyati.org
DİL
www.turkedebiyati.org
DİL
www.turkedebiyati.org
DİL
www.turkedebiyati.org
DİL
www.turkedebiyati.org
DİL
www.turkedebiyati.org
DİL
www.turkedebiyati.org
DİL
www.turkedebiyati.org
ÇENE
Güzel konuşmada çenenin rolü çok önemlidir. Tüm
dillerdeki tüm harfler çenenin kullanımıyla
seslendirilirler. Konuşma esnasında çene birbirinden
farklı hareketleri hızla art arda gerçekleştirmek
zorundadır. Çene açılır, kapanır, daralır, genişler. Alt
çene ileri ve geri hareket eder
www.turkedebiyati.org
ÇENE
Ağzımızın üst bölgesinde bulunan dişlerin bağlı olduğu
kemik yapısı sabittir. Dolaysıyla tüm bu hareketler alt
çeneyi yöneten kaslar tarafından gerçekleştirilirler.
Dikkat edelim: “iii” sesini çıkardığımızda çene geriye
doğru çıkmaya zorlanır. “aaa” sesini çıkardığımızda
hizasından aşağıya doğru açılır.
www.turkedebiyati.org
ÇENE
. “Üüü” sesini çıkardığımızda ileriye doğru geçmeye
zorlanır. “ne” dediğinizde daralıp birden açılır. “Sen”
dediğimizde önce kapanır, sonra açılır ve sonra yine
kapanır.
Tüm bu son derece karmaşık ama gerçekten karmaşık
hareketleri inanılmaz bir hızla gerçekleştirir.
www.turkedebiyati.org
ÇENE
Çenemizin kullanımında sorunlarla karşılaşabiliriz.
Çene kasları geliştirilmemiş ve kondisyonsuz
olduğunda değişik hareketleri düzenli olarak ve
sorunsuz şekilde yapamayız.
Bu durumda bazı çene hareketleri kaybolur ve bu
kayboluş seste de kayıplar oluşturur.
www.turkedebiyati.org
ÇENE
Diğer önemli sorun “çene darlığı”dır. Türk toplumunda
yaygın bir çene darlığı olduğu söylenmektedir.
Dar çene açık ve yuvarlak sesleri bozuk seslendirir.
Örneğin “aa”, “ii” gibi anlaşılabilir. “Ooo”, “uuu” gibi
anlaşılabilir. Eğer çenemizi yeterince sağlıklı
kullanamıyorsak tüm seslerin çıkarılmasında sorunlar
yasayabiliriz.
www.turkedebiyati.org
ÇENE
www.turkedebiyati.org
ÇENE
Elinizi alt çenenize dayayarak
“çak çak” diye bağırın. Aşağıya itilen çenenizin
yukarıya itilmesini sağlayın.
Böylece çenenizi aşağıya iten kaslarınızın
güçlenmesini sağlayın.
www.turkedebiyati.org
ÇENE
www.turkedebiyati.org
ÇENE
İki elinizi yumruk yapıp çenenizin altından
bastırın.
Alt çenenizi açın, başınızı geri itin
ve alt çenenizi kapatın.
Tekrar çenenizi açın ve başınızı daha geriye itin.
Tekrar yapın.
www.turkedebiyati.org
ÇENE
www.turkedebiyati.org
ÇENE
Çenenizi
hızla ileri geri
hareket ettirin.
www.turkedebiyati.org
ÇENE
Çenenizi
dairesel hareketlerle
hızla döndürün.
www.turkedebiyati.org
DUDAK
Dudakların kullanılmaması durumunda bazı seslerin
çıkarılması kesinlikle mümkün değildir.
www.turkedebiyati.org
DUDAK
Türkçemizde ağırlıklı olarak dudağın kullanımına
dayandırılan sesler şunlardır:
“b, f, m, o, ö, p, u, ü, v,”
Bu seslerde bulanıklık veya anlaşılma güçlüğü
oluşturan bir konuşma biçimine sahipseniz bunun
dudak tembelliğinden kaynaklandığını bilesiniz.
www.turkedebiyati.org
DUDAK
Bununla birlikte dudaklar diğer seslerde de belli
pozisyonlar alırlar. Bu yönüyle örneğin “i, i,” gibi sesleri
çıkarırken dudağın katkısı dikkate alınmalıdır. Bu sesler
dudak olmaksızın da seslendirilebilirler ama istenen
kalitede seslendirilmeleri mümkün olmaz. Dudak
egzersizleriyle dudak kaslarımızın istenen her hareketi
dudaklarımıza rahatlıkla yaptırmasını sağlamamız
gerekiyor.
www.turkedebiyati.org
DUDAK
Nefesinizi ağzınızdan kuvvetle verirken “poffff”
deyin.
Hava dudaklarınızı basınçla itsin.
Basıncın dudak kaslarınızı şiddetli zorlaması sağlayın.
www.turkedebiyati.org
DUDAK
Sıkı sıkı kapalı ve dişlerinize yakın
-çeneniz kapalıya yakin-
tuttuğunuz dudaklarınızdan üflediğiniz havanın
dudaklarınızı kuvvetle üfürerek çıkmasını sağlayın.
www.turkedebiyati.org
DUDAK
Dudaklarınızı kapatıp ileri uzatın
ve dairesel hareketlerle
hızla döndürün.
www.turkedebiyati.org
DUDAK
Çenenizi kapatın ve hızla “mi, mu, mi, mu” deyin.
Ardından ayni şekilde şu sesleri tekrar edin:
“fe, ve”,
“pe, be”,
“u, ü”,
“o, ö”.
Abartı yapmanız ve dudak kaslarınızı yoruncaya kadar
çalışmayı sürdürmeniz önemlidir.
www.turkedebiyati.org
DUDAK
Bir kalemi yatay olarak dudaklarınızda tutup
“Benim memleketim. Bir ben vardır bende
benden içeri”
deyin. Dudaklarınız iyice yorulduğunda
dudaklarınızı gevşetin ve kapalı tutarak
havayı dışarı itin.
Hava püfürdeyerek, dudaklarınızı titreştirerek
dışarı çıksın.
www.turkedebiyati.org
Nefes Çalışmaları
www.turkedebiyati.org
Nefes Çalışmaları
Alınan bir tek nefesi, kesik kesik boşaltalım.
www.turkedebiyati.org
SESİ ISITMA
www.turkedebiyati.org
SESİN TİZLİĞİ
Mmmmmmmnnnnnnnn
www.turkedebiyati.org
SESİ KUVVETLENDİRME
1, 2, 3, 4, 5, 4, 3, 2, 1
www.turkedebiyati.org
SESİ KUVVETLENDİRME
www.turkedebiyati.org
SESİ KUVVETLENDİRME
www.turkedebiyati.org
İŞİTİLEBİLİR
LİK
İŞİTİLEBİLİRLİK
Tekrar edin.
www.turkedebiyati.org
İŞİTİLEBİLİRLİK
www.turkedebiyati.org
İŞİTİLEBİLİRLİK
Aşağıdaki cümleleri bir solukta ses yoğunluğunu
yitirmeden okuyun.
(Sesinizin gürlük derecesinin cümle boyunca aynı olmasını sağlayın.)
— Kalp, günde 100.800 defa çarpmakta ve bu devre zarfında da 130 tonluk bir
ağırlığın 30 cm yüksekliğe kaldırılmasına denk düşen bir güç sağlamaktadır.
www.turkedebiyati.org
İŞİTİLEBİLİRLİK
Aşağıdaki ifadelerin ilk bölümlerini
yakınınızdaki kişiyle konuşur gibi, ikinci
bölümlerini 100 kişiye konuşur gibi kuvvetli bir
sesle okuyun.
www.turkedebiyati.org
İŞİTİLEBİLİRLİK
Sıradaki metni, 1. çok yavaş bir
sesle 2. küçük bir odada olağan
bir sesle; 3. büyük bir salonda,
daha kalabalık bir dinleyici
karşısındaymış gibi okuyun.
www.turkedebiyati.org
Tembelliğin ne olduğunu ve insanların başına nasıl
çoraplar ördüğünü düşündünüz mü? Bu soru çok mu
çocukça? Hemen herkes tembelliğin kötü olduğunu
bilir. Kimse tembel olmayı kabullenmek istemez. Ama
acaba kaç kişi gerçekten tembel olup olmadığını
araştırmıştır? Tembellik ya zihinsel, ya bedensel olur ya
da her ikisinde birden yaşanır. İnsanların büyük bir
kısmı zihinlerini, önemli bir kısmı da bedenlerini
çalıştırmazlar. Yine insanların çok önemli bir kısmı hem
bedenlerini hem de zihinlerini çalıştırmazlar.
www.turkedebiyati.org
İŞİTİLEBİLİRLİK
www.turkedebiyati.org
Ses Perdesi-
Bükümlülük
www.turkedebiyati.org
Bükümlülük
Sesin bükümlü çıkışı ses perdesinde değişiklik
yapmakla mümkündür.
“Do-re-mi-fa-sol-la-si-do” notalarını düşünün. Her bir
notayı farklı bir perdeden çıkarıyorsunuz. Gırtlağınızı
küçültüp yukarıya yaklaştırdıkça sesiniz incelir: Tersini
yaptıkça sesiniz kalınlaşır. Pes ve tiz sesler arasında
sesinizle müzik üretirsiniz.
www.turkedebiyati.org
Bükümlülük
Ses çıkışı monoton olmamalıdır. Ses yüksek alçak
tonda, hızlı-yavaş arasında, duraklamalı-duraklamasız,
vurgulu-vurgusuz arasında değişerek çıkmalıdır. Sesin
değişirliğini-bükümlülüğünü sesin müzikselliği olarak
da tanımlayabiliriz. Herkesin kendine özgü bir
konuşma müziği vardır.
Sese kolayca bükümlülük verebilmek için ses
perdesinde değişim oluşturma yeteneğimizi
geliştirmemiz gerekir.
www.turkedebiyati.org
Bükümlülük
Üç temel ses perdesi üzerinde duralım: Pes, orta ve tiz sesler. Pes
kalın, tiz ise ince sestir. Her üç perdede kendi içinde notalanabilir.
Ses perdesi bir tür notadır. Notaların kelimelere uyarlanmasına da
“bükümlülük” veya “boğumlama” diyebiliriz. Eğer konuşmacı
sesinde boğum yapamıyorsa bilgisayar makinesinin tek düze
çıkardığı sese benzer ses çıkaracaktır. Sesi bireyselleştiren ve herkesi
ayrı bir konuşmacı yapan asıl sır sesin kişiye göre farklı
boğumlanmasıdır.
www.turkedebiyati.org
Bükümlülük
Pes(kalın sesinizle) “do, re, mi, fa, sol, la, si, do- - do,
si, la, sol, fa, mi, re, do” kolaylaştırıncaya kadar tekrar
ediniz.
www.turkedebiyati.org
Bükümlülük
Sırasıyla kalın, orta ve ince sesinizle peş peşe “do, re,
mi” deyin.
Ayni çalışmayı nota yerine sesler ile yapın: “e, e,e”, “a,
a, a”, “i, i, i”
www.turkedebiyati.org
Bükümlülük
www.turkedebiyati.org
Bükümlülük
www.turkedebiyati.org
Bükümlülük
Aşağıdaki cümleleri, duyguların gerektirdiği gibi,
sesin perdesini yükselterek ya da alçaltarak okuyun.
www.turkedebiyati.org
Bükümlülük
Gelin buraya.
Kaç para?
O mu, saçma.
Çarpın ellerinizi.
Heyecanını sevdim delili budur.
Eminim.
Sanıyorum başarabilirim.
www.turkedebiyati.org
Bükümlülük
www.turkedebiyati.org
Bükümlülük
www.turkedebiyati.org
Hoşa Gitme/Tını
www.turkedebiyati.org
Hoşa Gitme/Tını
www.turkedebiyati.org
Hoşa Gitme/Tını
Hafifçe soluyun.
www.turkedebiyati.org
Hoşa Gitme/Tını
www.turkedebiyati.org
Hoşa Gitme/Tını
www.turkedebiyati.org
Hoşa Gitme/Tını
Para sayıyormuşçasına;
www.turkedebiyati.org
Söyleme Hızı
Bir sonraki paragrafı, önce yavaş, küçük bir topluluğun
işitebileceği tonda fakat elinizden geldiğince hızlı;
sonra da, büyük bir topluluğa hitap ediyormuşçasına
ve yavaş seslendiriniz.
www.turkedebiyati.org
Söyleme Hızı
Acaba kendilerini çocuklarına duydukları şefkatte kaybeden
annelerin tattıkları mutluluk hissedişinden daha yükseklere
tırmanabilenler var mıdır?
Beşeri ilişkiler çerçevesinde yoktur şüphesiz. Ancak insan, şefkati
sadece anne-çocuk ilişkisiyle sınırlayarak hayatı boyunca muhtaç
olduğu yüksek huzurdan mahrum olmamalıdır. Çünkü 80 yasında
ihtiyarlardan sekiz günlük bebeklere kadar bütün insanlar şefkate
muhtaçtırlar ve Rablerinin engin şefkati altında karşılıksız korunurlar.
www.turkedebiyati.org
Söyleme Hızı
Bir sonraki slaytta yer alan cümleleri;
önce tekdüze bir tonla, sonra, cümlelerin duygu
yönlerini dikkate alarak yanlarında belirtilen hızlarda
söyleyin
www.turkedebiyati.org
Söyleme Hızı
- Ne güzel bir gece, değil mi? (yavaş)
- Ben bu adamı nerede gördüğümü bir hatırlayabilsem.
(hızlı)
- Böyle bir hileye başvuracak kadar alçalacağın hiç
aklıma gelmezdi. (hızlı)
- Bir daha yüzünü görmek istemiyorum senin. Defol
karşımdan. (hızlı)
- Bu derece iyi bir insanı ömrümde görmedim. (yavaş)
- Dikkat et! Arabaya çarpacaksın! (hızlı)
- İçeri girebilir miyim? (yavaş)
www.turkedebiyati.org