Các bài toán về giới hạn dãy số

1. Lý thuyết
a) Dãy số có giới hạn 0
Ta nói rằng dãy số (un) có giới hạn là 0 khi n dần tới dương vô cực, nếu với mỗi số
dương nhỏ tùy ý cho trước, mọi số hạng của dãy số kể từ một số hạng nào đó trở đi,
|un| nhỏ hơn số dương đó.
Kí hiệu: lim u n  0 hay lim un = 0 hay u n  0 khi n   .
n 

b) Dãy số có giới hạn hữu hạn

Ta nói rằng dãy số (un) có giới hạn là số thực L nếu lim (un – L) = 0
Kí hiệu: limu n  L hay lim un = L hay u n  L khi n   .
n 

c) Dãy số có giới hạn vô cực

y số un) có giới hạn à  khi n   , nếu un có thể ớn hơn ột số dương t
ể từ ột số hạng nào đó trở đi.
ý hiệu limu n   ho c u n   khi n  

y số un) có giới hạn à  khi n   , nếu lim  u n   

ý hiệu limu n   ho c u n   khi n  

d) Một vài giới hạn đặc biệt

limu n  0  lim u n  0

 0,  k  0,k  ; limn k  ,  k  0,k  

1 1
lim  0; lim * *

n nk

0 khi q  1
limq n  
 khi q  1

e) Định lý về giới hạn hữu hạn

* Nếu lim un = a và lim vn = b và c là hằng số. hi đó ta có :
lim(un + vn) = a + b
lim(un - vn) = a - b
lim(un vn) = a.b

un a
lim  ,  b  0
vn b
lim(cun ) = c.a
lim|un | = |a|

lim 3 u n  3 a

Nếu u n  0 với mọi n thì a  0 và lim u n  a .

* Định lí kẹp: Cho ba dãy số (vn); (un) và (wn):

 v n    u n    w n  , n  N
 *

Nếu  thì lim un = a.


 lim v n  lim w n  a
Hệ quả: Cho hai dãy số (un) và (vn):
 u n  v n , n  N*
Nếu  thì lim un = 0.
lim v n  0
f) Một vài quy tắc tìm giới hạn vô cực
* Quy tắc tìm giới hạn tích lim (unvn)
Nếu limu n  L  0, limvn   (hay  ) . hi đó: lim (unvn)

lim un = L lim vn lim (unvn)

+  

+  

-  

-  

un
* Quy tắc tìm giới hạn thương lim
vn

un
lim un = L lim vn D u của vn lim
vn

L  Tùy ý 0

0 + 
L>0
0 - 
 0 + 
L<0
0 - 
g) Tổng cấp số nhân lùi vô hạn
Xét c p số nhân vô hạn u1; u1q; u1q2; … u1qn; … có công ội |q| < 1 được gọi à c p số
nhân ùi vô hạn.

Tổng của c p số nhân ùi vô hạn à S  u1  u1q  u1q 2  .... 

u1
1 q
 q  1
2. Các dạng toán
Dạng 1. Tính giới hạn sử dụng một vài giới hạn đặc biệt
Phương pháp giải:
Sử dụng các giới hạn đ c biệt:

limu n  0  lim u n  0

 0,  k  0,k  ; limn k  ,  k  0,k  

1 1
lim  0; lim * *

n nk

0 khi q  1
limq n  
 khi q  1

Ví dụ minh họa:
Ví dụ 1: Tính các giới hạn sau:
1
a) lim
n2
1
b) lim
n n 3
2

1
c) lim
n n
Lời giải
Áp dụng công thức tính giới hạn đ c biệt, ta có:
1
a) lim 0
n2
1
b) lim 0
n2  n  3
 1
c) lim 0
n n
Ví dụ 2: Tính các giới hạn sau:
n
1
a) lim  
2
n 1
5
b) lim  
4
c) lim (-0,999)n
Lời giải
n
1 1
a) lim    0 vì 1
 
2 2
n 1
5 5
b) lim     vì 1
4 4
c) lim (-0,999)n = 0 vì |-0,999| < 1.
Dạng 2. Tính giới hạn hữu hạn của phân thức
Phương pháp giải:
Trường hợp ũy thừa của n: Chia cả tử và và mẫu cho nk (với nk à ũy thừa với số ũ
lớn nh t).
Trường hợp ũy thừa ũ n Chia cả tử và mẫu cho ũy thừa có cơ số lớn nh t.
Sử dụng một vài giới hạn đ c biệt:
limu n  0  lim u n  0

 0,  k  0,k  ; limn k  ,  k  0,k  

1 1
lim  0; lim * *

n nk

0 khi q  1
limq n  
 khi q  1

Ví dụ minh họa:
Ví dụ 1: Tính các giới hạn sau

2n 3  3n 2  4
a) lim 4
n  4n 3  n
  5   4n
n

b) lim
 7   4n 1
n 1

2n n  1
c) lim
n  2 n 3
2

Lời giải

2n 3  3n 2  4
2n 3  3n 2  4 n4
a) lim 4  lim
n  4n 3  n n  4n 3  n
4

n4
2 3 4
  2  4 0  0  4
 lim n n n  0
4 1
1  3 1  0  0
n n
2 3 4 4 1
Vì lim  0, lim 2  0, lim 4  0 , lim  0 và lim 3  0 .
n n n n n

 5  4n
n

 5   4n  7   7 
n n 1 n 1

b) lim  lim
 7   4n 1  7   4n 1
n 1 n 1

 7   7 
n 1 n 1

1  5 
n n
1  4  1 1
.   .  .0  .0
7  7  7  7 
 lim n 1
 7 7  0
 4  1 0
1  
 7 

 5 
n n
 4 
Vì lim    lim    0
 7   7 

2n n  1
2n n  1 2
c) lim 2  lim 2 n
n  2 n 3 n  2 n 3
n2
 2 1
 2
n n 00
 lim  0
2 3 1 0  0
1  2
n n n
2 1 2 3
Vì lim  0, lim 2  0 , lim  0, lim 2  0 .
n n n n n
Ví dụ 2: Tính các giới hạn sau:

5n 2  3n  7
a) lim
n2
4n 2  n  2
b) lim
2n 2  n  1
2n  2  n
c) lim
n
4n
d) lim
2.3n  4n
Lời giải

5n 2  3n  7  5n 2 3n 7   3 7 
a) lim  lim      lim  5   2 5
n2  n 
2 2 2
 n n n  n

4n 2  n  2 1 2
4n 2  n  2 2
4   2 4
b) lim  lim n  lim n n   2
2n  n  1
2
2n  n  1
2
1 1
2  2 2
n2 n n

2n  2 n 2
 2  1
2n  2  n n n  lim n
c) lim  lim  2 1
n n 1
n
4n
4n 4n 1
d) lim  lim  lim 1
2.3n  4n 3 n
4 n
3
n
2. n  n 2.   1
4 4 4
Dạng 3: Tính giới hạn hữu hạn sử dụng phương pháp liên hợp
Phương pháp giải: Sử dụng các công thức liên hợp thường sử dụng trong các bài toán
chứa căn)
 ab
a b
a b
ab
a b
a b
a  b2
a b
a b
a  b2
a b
a b
ab
3
a3b
3
a 2  3 ab  3 b2
ab
3
a3b
3
a 2  3 ab  3 b2
a  b3
3
a b
3
a 2  3 a.b  b 2
a  b3
3
a b
3
a 2  3 a.b  b 2
Ví dụ minh họa:
Ví dụ 1: Tính các giới hạn sau:
a) lim  n2  7  n2  5 
b) lim  n2  1  n 
c) lim  n 2  3n  5  n 
Lời giải

a) lim  n  7  n  5  lim
2 2
 n2  7  n2  5
n2  7  n2  5
2
 lim 0
n 7  n 5
2 2

b) lim  n  1  n   lim
2
 n2  1  n  n2  1  n 
n2  1  n
 n2  1  n2 1
 lim  lim 0
n 1  n
2
n 1  n
2

c) lim n 2  3n  5  n 
 lim
 n2  3n  5  n  n 2  3n  5  n 
n 2  3n  5  n
n 2  3n  5  n 2 3n  5
 lim  lim
n 2  3n  5  n n 2  3n  5  n
3n 5 5
 3 3
 lim n n  lim n  .
n 2  3n  5 n 
3 5
 
2
 1 1
n2 n n n2

Ví dụ 2: Tính giới hạn sau: lim  3

n 3  3n 2  n 
Lời giải

lim  3
n 3  3n 2  n 
 3 
 
n 3  3n 2  n  3  n 3  3n 2   n 3 n 3  3n 2  n 2 

2


 lim
n  3n 2   n 3 n 3  3n 2  n 2
3 2
3

n 3  3n 2  n 3
 lim
n  3n 2   n 3 n 3  3n 2  n 2
3 2
3

3n 2
 lim
n  3n 2   n 3 n 3  3n 2  n 2
3 2
3

3n 2
 lim n2
n  3n 2 
3 2
n 3 n 3  3n 2 n 2
3

  2
n2 n2 n
 3
 lim
n  3n 2 
3 2
n 3  3n 2
3
 3 1
n6 n3
3 3
 lim  1
 3 3
2 111
3
1    3 1   1
 n n
Dạng 4: Tính giới hạn ra vô cực dạng chứa đa thức hoặc căn thức
Phương pháp giải:
t c ớn nh t của đa thức à nhân tử chung.
Sử dụng quy tắc giới hạn tới vô cực lim (unvn)
Nếu limu n  L  0, limvn   (hay  ) . hi đó: lim (unvn)

lim un = L lim vn lim (unvn)

+  

+  

-  

-  
Ví dụ minh họa:
Ví dụ 1: Tính các giới hạn sau:

 
a) lim n 4  2n 2  3

b) lim  2n  3n  1
3

c) lim  5  2 
n n

Lời giải
 3

a) lim n 4  2n 2  3  limn 4 1   
2
n 2
 4   
n 
 2 3
limn 4   ; lim 1  2  4   1  0 .
 n n 

 3 1

b) lim 2n 3  3n  1  limn 3  2   
   
n 2 n3 
  3 1
limn3   ; lim  2  2  3   2  0
 n n 

 n   2 n  
c) lim  5  2   lim 5 .1       
n n

   5   

  2 n 
Vì lim5   và lim 1      1  0 .
n
 5 
 
Ví dụ 2: Tính các giới hạn sau


a) lim 2n  n 3  2n  2 

b) lim n  n 4n  1
2

Lời giải


a) lim 2n  n 3  2n  2 
  2 2 
 lim  2n  n 3 1  2  3  
  n n  

 2 2 2 
 limn n   1  2  3   
 n n n 

 2 2 2 
limn n   ; lim   1  2  3   0  1  1  0
 n n n 


b) lim n  n 4n  1
2

  4 1 
 lim  n 2  n. n 2   2  
  n n  

 4 1 
 lim n 2 1   2   
 n n 
 4 1 
Vì limn 2   và lim 1    1 0.
 n n2 
Dạng 5: Tính giới hạn ra vô cực dạng phân thức
Phương pháp giải:
 t c ớn nh t của tử và mẫu ra à nhân tử chung.
Sử dụng quy tắc giới hạn tới vô cực lim (unvn)
Nếu limu n  L  0, limvn   (hay  ) . hi đó: lim (unvn)

lim un = L lim vn lim (unvn)

+  

+  

-  

-  
Ví dụ minh họa:
Ví dụ 1: Tính các giới hạn sau:

2n 4  3n 3  2
a) lim
n3  2

 2n  1  3n 2  2 
3

b) lim
2n 5  4n 3  1
Lời giải
 3 2 
n4  2   4 
2n  3n  2
4 3
 lim 
n n 
a) lim
n 2
3
 2
n 3 1  3 
 n 
 3 2 
 2  n  n4 
 lim  n.  
2 
 1 3 
 n 
3 2
2 
limn   ; lim n n4  2  0 .
2
1 3
n

 2n  1  3n 2  2 
3

b) lim
2n 5  4n 3  1
 3
 1 3 2
n  2   . n 2   3  2 
 lim 
n  n 
 4 1 
n 5  2  2  5 
 n n 
3
 1  2
 2   3  2 
 lim n 2 . 
n  n 
 
4 1
2  2  5
n n
3
 1  2
 2   3  2  2.33
limn   ; lim
2  n  n 
  27  0
4 1
2  2  5 2
n n
3n 2  2n 4  3n  2
Ví dụ 2: Tính giới hạn sau lim .
4n  3n 2  2
Lời giải

3n 2  2n 4  3n  2
lim
4n  3n 2  2
 3 2 
n2  3  2  3  4 
n n 
 lim 
 2 
n4  3  2 
 n 

 3 2 
3  2  3  4 
n n 
 lim n   
 2 
4 3 2 
 n 

 3 2 
3  2  3  4 
n n  3 2
limn   ; lim    0.
 2  4 3
4  3 2 
 n 
Dạng 6: Tính giới hạn sử dụng định lý kẹp
Phương pháp giải:
Sử dụng định lý kẹp và hệ quả của định lý kẹp

 v n    u n    w n  , n  N
*

Định lí kẹp: Cho ba dãy số (vn); (un) và (wn): Nếu  thì

 lim v n  lim w n  a
lim un = a

 u n  v n , n  N
*

Hệ quả: Cho hai dãy số (un) và (vn): Nếu  thì lim un = 0.

 lim v n  0
Ví dụ minh họa:
Ví dụ 1: Tính các giới hạn sau:

 1
n

a) lim
n4
  1n 1 
b) lim  n 1  n 1 
 2 3 

Lời giải

 1
n
1 1
a) Vì  và lim 0
n4 n4 n4

 1
n

Nên lim 0.

n4

 1
n
1 1 1
b) Vì n 1
 n 1
 n 1  n 1
2 3 2 3

 1 1   1 n 1  1 n 1 
và lim  n 1  n 1   lim        0  0  0
2 3   2   3  

  1n 1 
Nên lim  n 1  n 1   0 .
 2 3 

Ví dụ 2: Tính các giới hạn sau :
sin 2 n
a) lim
n2
1  cos n 3
b) lim
2n  3
 Lời giải

sin 2 n 1 1
a) Vì  và lim 0
n2 n2 n2

sin 2 n
Nên lim 0
n2

1  cos n 3 2 2
b) Vì  và lim 0
2n  3 2n  3 2n  3

1  cos n 3
Nên lim  0.
2n  3
Dạng 7: Giới hạn dãy số có công thức truy hồi
Phương pháp giải:
Cho dãy số (un) ở dạng công thức truy hồi, biết (un) có giới hạn hữu hạn
Giả sử lim un = a (a là số thực) thì lim un+1 = a.
Thay a vào công thức truy hồi. Giải phương tr nh t a.
Ta được giới hạn của (un) là lim un = a.

Ví dụ minh họa:
 u1  1

Ví dụ 1: Tìm lim un biết (un) có giới hạn hữu hạn và  u n  :  2u n  3 .
 u   , n *

un  2
n 1

Lời giải
Giả sử lim un = a, hi đó i un+1 = a
2a  3
Suy ra a   a 2  2a  2a  3  a 2  3  a   3 .
a2
2u n  3
Do u1  1  0,u n 1   0 n  *
nên a  0  a  3
un  2
V y limu n  3 .


u1  2
Ví dụ 2: Tìm lim un biết (un) có giới hạn hữu hạn và  u n  :  .
u n 1  2  u n , n 
*

Lời giải
Vì u1  2  0;u n 1  2  u n  0
Giả sử lim un = a a > 0), hi đó i un+1 = a
a  1 (Loai)
Suy ra a  2  a  a 2  a  2  a 2  a  2  0   .
 a  2
V y lim un = 2.
Dạng 8: Giới hạn của tổng vô hạn hoặc tích vô hạn
Phương pháp giải:
* Rút gọn (un) (sử dụng tổng c p số cộng, c p số nhân ho c phương pháp à trội)
* Rồi tìm lim un theo định lí ho c dùng nguyên í định lí kẹp.

 v n    u n    w n  , n  N
 *

* Định lí kẹp: Cho ba dãy số (vn); (un) và (wn): Nếu  thì


 lim v n  lim w n  a
lim un = a
 u n  v n , n  N*
Hệ quả: Cho hai dãy số (un) và (vn): Nếu  thì lim un = 0.
lim v n  0
Ví dụ minh họa:
Ví dụ 1: Tính các giới hạn sau:

 1 1 1 
a) lim    ...  
 1.3 3.5  2n  1 2n  1 
1  2  3  4  ...  n
b) lim
1  3  32  33  ...  3n . n  1
Lời giải
 1 1 1 
a) lim    ...  
 1.3 3.5  2n  1 2n  1 
1 2 2 2 
 lim .   ...  
2  1.3 3.5  2n  1 2n  1 
1 1 1 1 1 1 1 
 lim .     ...   
2 1 3 3 5 2n  1 2n  1 
1 1  1
 lim 1  
2  2n  1  2
 1  2  3  4  ...  n
b) L  lim
1  3  32  33  ...  3n . n  1
Xét tử số: Ta th y 1; 2; 3; 4; … ; n là một dãy số thuộc c p số cộng có n số hạng với u1
= 1 và d = 1.

Tổng n số hạng của c p số cộng: Sn 

 u1  u n  n  1  n  n .
2 2
Xét mẫu số: Ta th y 1; 3 ; 32 ; 33 ; … ; 3n là một dãy số thuộc c p số nhân có (n+1) số
hạng với u1 = 1 và q = 3.

1  q n 1 1  3n 1 3n 1  1
Tổng (n + 1) số hạng của c p số nhân: Sn 1  u1.   .
1 q 1 3 2

1  n  n
2 n
hi đó : L  lim n 1
 lim n 1
3 1 3 1
.(n  1)
2
n n
n n n 2n  2  2
Vì n 1   n  n    và lim    0
3  1 3.3  1 3
n
3 3 3
n
Nên L  lim 0
3n 1  1

(Bằng quy nạp ta luôn có n  2n , n  *

và

3n  1, n  *
 3n 1  3n  2.3n  2  1  3n 1  1  3n ).

 1 3 5 2n  1 
Ví dụ 2: Tính giới hạn sau: lim     
 2 4 6 2n 
Lời giải
1 3 5 2n  1
Xét u n    
2 4 6 2n
2k  1 2k  1 2k  1 2k  1
Ta có    ,  k  * .
2k 4k 2 4k 2  1 2k  1
 1 1 
 
2 3 
3 3 
 
4 5 
......... 

2n  1 2n  1 
 
2n 2n  1 

1 3 2n  1 1 3 2n  1
    . ...
2 4 2n 3 5 2n  1
1
 un  .
2n  1
1 1
o đó u n  , n và lim 0
2n  1 2n  1
Nên lim un = 0.

 1 3 5 2n 1 
V y lim      0.
2 4 6 2n 
Dạng 9: Tổng cấp số nhân lùi vô hạn
Phương pháp giải:

Tổng của c p số nhân ùi vô hạn à S  u1  u1q  u1q 2  .... 

u1
1 q
 q  1
Ví dụ minh họa:
Ví dụ 1: Tính tổng
1 1 1
a) S  1    
2 4 8
b) S  1  0,9   0,9    0,9  
2 3

Lời giải
1 1 1 1
a) S  1     là tổng c p số nhân lùi vô hạn với u1 = 1 và q  .
2 4 8 2
1 1 1 1
Nên S  1       2.
2 4 8 1
1
2
b) S  1  0,9   0,9    0,9   là c p số nhân lùi vô hạn với u1 = 1 và q = 0,9.
2 3

1
Nên S  1  0,9   0,9    0,9      10 .
2 3

1  0,9
Ví dụ 2: Biểu diễn các số th p phân vô hạn tuần hoàn ra phân số:
a) a  0,32111...
b) b  2,151515...
Lời giải
32 1 1 1
a) Ta có a  0,32111...   3  4  5  ...
100 10 10 10
1 1 1 1 1
Vì    ... là tổng của c p số nhân lùi vô hạn với u 1  và q 
103 104 105 103 10
1
32 3 289
Nên b   10  .
100 1  1 900
10
15 15 15
b) Ta có b  2,151515...  2     ...
100 1002 1003
15 15 15 15
Vì    ... là tổng của c p số nhân lùi vô hạn với u 1  và
100 1002 1003 100
1
q
100
15
71
Nên b  2  100  .
1 33
1
100
3. Bài tập tự luyện
Câu 1. Trong các mệnh đề sau, mệnh đề nào là mệnh đề Sai?

 1
n
1 1
A. lim 3  0 . B. lim 0. C. lim  1 . D.
n n2 n3
1
lim  0.
n
Câu 2. Dãy số nào sau đây có giới hạn bằng 0?
 n n n n
4  4  5 1
A.   . B.    . C.    . D.   .
3  3  3 3
Câu 3. Dãy số nào sau đây có giới hạn bằng 0?

n 2  2n 1  2n 1  2n 2
A. lim . B. lim . C. lim . D.
5n  5n 2 5n  5 5n  5
1  2n
lim .
5n  5n 2
sin  n!
Câu 4. Tính giới hạn lim bằng
n2  1
A. 0. B. 1. C.  . D. 2.
1  3  5  ...   2n  1
Câu 5. Cho dãy số (un) với u n  . hi đó i un bằng
3n 2  4
1 2
A. . B. 0. C. . D. 1.
3 3
1 1 1
Câu 6. Cho dãy số (un) với u n    ....  . hi đó i un bằng
1.2 2.3 n  n  1
3
A. 2 B.1. C. . D. Không có
2
giới hạn.

 
Câu 7. Tính lim n  3 8n 3  3n  2 bằng:

A.  . B.  . C. -1. D. 0.

 
Câu 8. Tính lim n  4n 2  n 3 bằng:
3

4 4
A.  . B.  . C. . D. -4.
3 3
3n  2.5n
Câu 9. Tính lim bằng:
7  3.5n
2 1 1 2
A. . B.  . C. . D.  .
3 6 7 3
Câu 10. Trong bốn giới hạn sau đây, giới hạn nào là 0 ?
  2n  1 n  3
2
2n  3
A. lim . B. lim .
1  2n n  2n 3
1  2n 2 2n  1
C. lim 2 . D. lim .
n  2n 3.2n  3n
2  2u n  1
Câu 11. Cho dãy số (un) được xác định bởi u1  1, u n 1  với mọi n  1 .
un  3
Biết dãy số (un) có giới hạn hữu hạn, lim un bằng:
2
A. -1. B. 2. C. 4. D. .
3
3n  n 4
Câu 12. Giới hạn dãy số (un) với u n  là.
4n  5
3
A.  . B.  . C. . D. 0.
4
n 3  2n  5
Câu 13. Chọn kết quả đ ng của lim .
3  5n
2
A. 5. B. . C.  . D.  .
5

 1
n 1
1  1 1
Câu 14. Tổng S       +...+  ... bằng:
2  4 8 2n
1 3 2
A. 1 . B. . C. . D.
3 4 3
Câu 15. Biểu diễn số th p phân 1,24545454545… như ột phân số:
249 137 27 69
A. B. C. D.
200 110 22 55

Bảng đáp án

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
C D D A A B B C D D B A D B B