Professional Documents
Culture Documents
PINOP Notatki Podr
PINOP Notatki Podr
1
określonego świadczenia mającego charakter dobra quasi-publicznego. Nie trafiają one
bezpośrednio do budżetu państwa, lecz do wydzielonych funduszy celowych.
Okres podatkowy oraz sposób i termin zapłaty podatku sposób zapłaty może
być w całej należnej kwocie / w ratach / w formie zaliczek
Deklaracja podatkowa = obowiązkowy formularz, do którego sporządzenia i
składania zobowiązane są określone podmioty, w szczególności podatnicy.
Sprowadzane do rozliczenia zaliczek na podatek.
Zeznanie podatkowe = utożsamiane z definitywnym rozliczeniem podatkowym
Preferencje podatkowe zawarte w niektórych podatkach, w postaci ulg i zwolnień.
Ulga = zmniejszenie wysokości podatku w stosunku do rozmiaru ustalonego dla
danego podatku (ulga zmniejszająca podstawę opodatkowania, zmniejszająca stawkę
2
podatkową, zmniejszająca kwotę obliczonego podatku). Zwolnienie = wyłączenie z
opodatkowania stanów faktycznych lub prawnych podlegających podatkowi.
Preferencje podatkowe mogą być: systemowe (określone w powszechnie
obowiązujących ustawach podatkowych, o jednolitych zasadach dla wszystkich
podatników) lub uznaniowe/decyzyjne (będące rezultatem delegacji uprawnień do ich
udzielenia dla organów podatkowych) .
c) Klasyfikacja podatków i ich charakterystyka
3
Na skutek zaistnienia zdarzenia, z którym ustawa podatkowa wiąże powstanie
zobowiązania podatkowego (z mocy prawa) – zobowiązanie powstanie w dniu
zaistnienia stanu faktycznego lub prawnego powodującego powstanie
zobowiązania podatkowego
Na skutek doręczenia decyzji organu podatkowego, ustalającej wysokość tego
zobowiązania (na mocy decyzji organu podatkowego) – zobowiązanie
powstaje w dniu doręczenia decyzji
Zobowiązanie określa kwotę podatku (zaliczkę na podatek, ratę podatku), która ma
być zapłacona przez podmiot d tego zobowiązany.
4
Opodatkowanie działalności gospodarczej osób fizycznych w formie
karty podatkowej
Karta podatkowa = najprostsza forma opodatkowania działalności gospodarczej
osób fizycznych. Prostota polega na ograniczeniu do minimum obowiązków
ewidencyjnych. Podstawą prawną jest: ustawa z 20 listopada 1998 r. o
zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez
osoby fizyczne
Jest to forma opodatkowania działalności gospodarczej osób fizycznych jak również
w niektórych przypadkach działalności prowadzonej w formie spółki cywilnej
5
Karta podatkowa to również forma opodatkowania działalności gospodarczej
prowadzonej w formie spółki cywilnej prowadzącej wyłącznie te rodzaje działalności,
które wymienione zostały w pkt 1-6 wymienianej klasyfikacji, a łączna liczba
wspólników zatrudnionych nie może przekroczyć stanu zatrudnienia określonego w
tabeli stanowiącej załącznik nr 1 do urpe. Wspólnikami mogą być wyłącznie osoby
fizyczne.
Ustawodawca zezwala również na opodatkowanie w tej formie osobom wykonującym
wolny zawód. Zgodnie z art. 4 ust 1 pkt 11 urpe wolny zawód to pozarolnicza
działalność gospodarcza wykonywana osobiście przez lekarzy, lekarzy stomatologów,
lekarzy weterynarii, techników dentystycznych, felczerów, położne, pielęgniarki,
tłumaczy oraz nauczycieli w zakresie usług edukacyjnych polegających na udzielaniu
lekcji na godziny.
Kolejne ograniczenie dotyczy nabywcy usług świadczonych przez osobę wykonująca
wolny zawód – odbiorcą usług mogą być wyłącznie osoby prywatne.
Trzecim ograniczeniem jest to, że za osobiste wykonywanie wolnego zawodu uważa
się wykonywanie działalności bez zatrudniania na podstawie umów o pracę, umów-
zlecenia, umów o dzieło oraz innych umów o podobnym charakterze osób, które
wykonują czynności związane z istotą danego zawodu. Nie można zatem zatrudniać
osoby wykonującej czynności związane z zawodem, może natomiast zatrudnić osobę,
która wykonuje czynności niezwiązane z istotą wolnego zawodu np. pomoc biurową
lub sprzątaczkę
b) Warunki uprawniające do opodatkowania w formie karty podatkowej
Podatnik musi wnioskować o opodatkowanie w tej formie składając stosowny
wniosek. We wniosku należy zgłosić prowadzenie działalności wymienione w jednej z
12 części tabeli, przy czym działalność ta musi być prowadzona na terenie RP.
Wniosek o zastosowanie opodatkowania w formie karty podatkowej, według
ustalonego wzoru (PIT-16), za dany rok podatkowy, podatnik składa właściwemu
naczelnikowi urzędu skarbowego, nie później niż 20 stycznia roku podatkowego, a
jeżeli podatnik rozpoczyna działalność w trakcie roku podatkowego – przed
rozpoczęciem działalności.
Ograniczenie dot. zatrudnienia przy prowadzeniu działalności podatnicy nie mogą
korzystać z usług osób niezatrudnionych przez siebie na podstawie umowy o pracę
oraz z usług innych przedsiębiorstw i zakładów, chyba że chodzi o usługi
specjalistyczne (inne niż zgłoszony zakres działalności, niezbędne do wykonania
wyrobu lub świadczonej usługi)
Ograniczenie dot. rodzaju i miejsca prowadzonej działalności gospodarczej
podatnik nie może prowadzić poza jednym rodzajem działalności wymienionej w art.
23 innej pozarolniczej działalności, również małżonek podatnika nie może prowadzić
działalności w tym samym zakresie. Podatnicy nie mogą wytwarzać wyrobów
opodatkowanych podatkiem akcyzowym
c) Stawki karty podatkowej
Stawki te są stawkami kwotowymi. Są one w ustawie podwyższane w stopniu
odpowiadającym wskaźnikowi wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych w
okresie pierwszych trzech kwartałów roku poprzedzającego
Wysokość podatku wynikającego z karty podatkowej uzależniona jest od:
Rodzaju prowadzonej działalności gospodarczej
Liczby zatrudnionych
Wielkości miejscowości, w której poprowadzona jest działalność gospodarcza
(im mniejsza miejscowość, tym niższy podatek)
6
Czasem np. od liczby stanowisk (usługi parkingowe), liczby urządzeń (usługi
rozrywkowe), czy też liczby godzin przeznaczonych na wykonywanie wolnego
zawodu
Ustawodawca wymaga, aby podatnik nie przekraczał limitów zatrudnienia określonych
dla poszczególnych rodzajów działalności. Maksymalna liczba zatrudnionych wynosi 5
osób [załącznik 3 do urpe]
W razie prowadzenia działalności przez wspólników – do liczby wspólników nie
wlicza się małżonka i niepełnoletnich członków rodziny tylko jednego wspólnika. Przy
prowadzeniu działalności usługowej w zakresie handlu detalicznego i gastronomii nie
wlicza się również zatrudnianych w celu praktycznej nauki zawodu, do utrzymania
czystości w zakładzie. Pracownik lub pełnoletni członek rodziny w miejsce
nieobecnego pracownika, którego nieobecność trwa nieprzerwanie co najmniej 10 dni
nie uznaje się za zwiększenie stanu zatrudnienia. Jeżeli w miejsce nieobecnego nie
wejdzie nikt inny można obniżyć wysokość stawki.
O wszelkich zmianach stanu zatrudnienia podatnik jest obowiązany zawiadamiać w
formie pisemnej naczelnika urzędu skarbowego, najpóźniej w terminie siedmiu dni od
powstania okoliczności powodujących zmiany
7
Stawki mogą być także podwyższone:
8
d) Decyzja ustalająca zobowiązanie podatkowe naczelnik urzędu skarbowego,
uwzględniając wniosek o zastosowanie karty podatkowej, wydaję decyzję ustalającą
wysokość podatku dochodowego w formie karty podatkowej, odrębnie na każdy rok
podatkowy (art. 30). Podatnicy, którzy otrzymali decyzję odmowną są obowiązani do
założenia i prowadzenia właściwych ksiąg albo ich ewidencji poczynając od pierwszego
9
dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym została doręczona decyzja
odmawiająca. Można zrzec się zastosowania tego opodatkowania w terminie 14 dni od
dnia doręczenia decyzji ustalającej wysokość podatku. Do końca miesiąca, w którym
podatnik zrzekł się opodatkowania w formie karty, jest zobowiązany opłacać podatek
dochodowy na ogólnych zasadach (wpłata do 20 dnia kolejnego miesiąca różnicy miedzy
kwota podatku z karty a na zasadach ogólnych).
e) Ewidencja podatkowa w przypadku karty podatkowej ewidencja jest najprostszą,
podatnicy nie są zobowiązani do prowadzenia ksiąg, składania zeznań podatkowych oraz
wpłacania zaliczek na podatek dochodowy.
Z tego uproszczenia nie mogą jednak korzystać podatnicy, którzy w ubiegłym roku
korzystali z opodatkowania na zasadach ogólnych lub w innej formie, albo którzy w
roku podatkowym rozpoczęli działalność
Obowiązkiem podatnika jest także przechowywanie w kolejności numerów kopii tych
dokumentów w okresie pięciu lat podatkowych, licząc od końca, w którym wystawiono
rachunek lub fakturę
f) Rozliczenie podatku
Podatnik ma prawo obniżyć podatek dochodowy o kwotę składki na ubezpieczenie
zdrowotne opłaconej w roku podatkowym (kwota odliczanej składki nie może
przekroczyć 19% podstawy wymiaru składki), aby skorzystać z tego obniżenia musi
posiadać dowody poniesienia tych wydatków
Pomniejszony o ubezpieczenie zdrowotne podatek wpłaca się na rachunek US bez
wezwania w terminie do siódmego dnia każdego miesiąca za miesiąc ubiegły, a za
grudzień – w terminie do dnia 28 grudnia roku podatkowego (art. 31)
W razie rozpoczęcia działalności w ciągu roku podatkowego, podatek w formie karty
podatkowej za okres od dnia rozpoczęcia działalności do końca pierwszego miesiąca
pobiera się w wysokości 1/30 miesięcznej należności za każdy dzień (analogicznie
likwidacja)
W przypadku zgłoszenia przerwy w działalności lub choroby nie pobiera się
podatku za cały okres przerwy trwającej nieprzerwanie co najmniej 10 dni w
wysokości 1/30 miesięcznej należności za każdy dzień przerwy, jeżeli podatnik
zawiadomi o tej przerwie najpóźniej w dniu jej rozpoczęcia i w dniu poprzedzającym
dzień jej zakończenia (choroba do potwierdzenia zwolnieniem lekarskim)
Do 31 stycznia podatnik ma obowiązek złożyć w US roczną deklarację według wzoru
PIT-16 o wysokości składki na ubezpieczenie zdrowotnej zapłaconej i odliczonej od
karty podatkowej w poszczególnych miesiącach
KARTA PODATKOWA = prosty, kwotowy podatek, którego wielkość nie zależy od wielkości
przychodów i dochodów
10
Opodatkowanie działalności gospodarczej osób fizycznych w formie
ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych
Ryczał to od przychodów ewidencjonowanych to druga obok karty podatkowej ryczałtowa
forma opodatkowania działalności gospodarczej osób fizycznych
Podstawą prawną jest ustawa z dnia 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku
dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne
Mogą z ryczałtu korzystać osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarcza samodzielnie
bądź w formie spółki cywilnej osób fizycznych. Ryczałtem mogą być również opodatkowane
przychody przedsiębiorstwa w spadku
11
samodzielnie i jednocześnie w formie spółki (opłata w tej formie odrębnie od
działalności samodzielnej i w formie spółki, gdy spełniają limity przychodów)
Kwoty wyrażone w euro przelicza się na walutę polską wg średniego kuru euro
ogłaszanego przez NBP, obowiązującego w dniu 1 października roku poprzedzającego
rok podatkowy
Art. 8 Ustawodawca stosuje wyłączenia z możliwości opodatkowania ryczałtem. Z
ryczałtu skorzystać nie mogą:
Opłacający podatek w formie karty podatkowej
Korzystający na podstawie odrębnych przepisów z okresowego zwolnienia od
podatku dochodowego
Osiągający w całości lub części przychody z tytułu prowadzenia aptek,
lombardów, kantorów, pozarolniczej działalności gospodarczej w zakresie
wolnych zawodów innych niż wymienione w załączniku nr 2 do ustawy,
działalności w zakresie handlu częściami i akcesoriami pojazdów
mechanicznych
Wytwarzający wyroby opodatkowane podatkiem akcyzowym z wyjątkiem
wytwarzania energii elektrycznej z OZE
Dopóki podatnik nie osiągnie przychodów z wymienionych wyżej
działalności dopóty może opłacać podatek w formie ryczałtu!
Zmieniający działalności wykonywane samodzianie na działalność
prowadzoną w formie spółki z małżonkiem
Zmieniający działalności w formie spółki z małżonkiem na prowadzoną
samodzielnie przez jednego lub każdego z małżonków
Zmieniający działalności wykonywane samodzielnie przez małżonka na
działalność prowadzoną przez drugiego małżonka
Warunkiem niezbędnym do opodatkowania w formie ryczałtu jest złożenie pisemnego
oświadczenia o wyborze tej formy (art. 9). Wynika to z faktu, że ryczałt podobnie
jak karta podatkowa jest formą fakultatywną. Oświadczenie takie podatnik składa
naczelnikowi urzędu skarbowego właściwemu według miejsca zamieszkania podatnika
do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym osiągnął pierwszy przychód
z tego tytułu w roku podatkowym (lub do końca roku gdy było to w grudniu).
Oświadczenie raz złożone wywiera skutki podatkowe w latach późniejszych. Jeżeli do
określonego czasu podatnik nie dokona wyboru innej formy opodatkowania, uważa się,
że nadal prowadzi działalność podatkową w formie ryczałtu od przychodów
ewidencjonowanych.
b) Stawki podatku
Art. 12 Podstawową zasadą opodatkowania w formie ryczałtu jest to, że przedmiotem
opodatkowania są przychody, a więc wysokość podatku jest uzależniona od
przychodu.
Przychody z udziału w spółce w odniesieniu do każdego podatnika określa się
proporcjonalnie do jego prawa do udziału w zysku. W razie braku dowodów przyjmuje
się, że prawa do udziału w zysku są równe.
Stawki podatku mają charakter liniowy i są zróżnicowane w zależności od rodzaju
prowadzonej działalności gospodarczej.
20% przychodów osiąganych w zakresie wolnych zawodów
17% przychodów ze świadczenia niektórych usług m.in.: reprodukcji
komputerowych nośników informacji, pośrednictwa w sprzedaży hurtowej
samochodów osobowych i furgonetek prowadzonej przez Internet,
parkingowych
12
8,5% przychodów osiąganych z najmu prywatnego, przychodów z działalności
usługowej, w tym przychodów z działalności gastronomicznej w zakresie
sprzedaży napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5%
5,5% przychodów z działalności wytwórczej, robót budowlanych lub w
zakresie przewozu ładunków taborem samochodowym o ładowności powyżej
2 ton oraz innych
3% przychodów z działalności gastronomicznej z wyjątkiem przychodów ze
sprzedaży napojów alkoholowych powyżej 1,5 %
Podatnicy zobligowani są do prowadzenia ewidencji przychodów, co jest niezmierne
istotne szczególnie w sytuacji osiągania przychodów z różnych rodzajów działalności
opodatkowanej różnymi stawkami
Podatek należy ustalić według stawki właściwej dla przychodów z każdego
rodzaju działalności
Gdy podatnik nie prowadzi ewidencji zapewniającej ustalenie wysokości przychodu
dla każdego rodzaju działalności, ryczałt wynosi 8,5% przychodów, z tym, że w
przypadku osiągania również przychodów opodatkowanych stawkami 20% i 17%
ryczałt wynosi 20% lub 17%.
c) Zasady opodatkowania zbycia składników majątkowych podatnika
Stawką w wysokości 3% opodatkowane są przychody z odpłatnego zbycia ruchomych
składników majątku wykorzystywanych w pozarolniczej działalności gospodarczej,
nawet jeśli od dnia przestania jego używania a dnia zbycia nie minęło 6 lat (tak samo w
spadku)
Prawa majątkowe i nieruchomości – bez względu na okres ich nabycia ryczałt wynosi
10%
Budynki mieszkalne
d) Ewidencja podatkowa
Podatnicy oraz spółki opodatkowani w formie ryczałtu są zobowiązani zgodnie z art.
15:
Posiadać i przechowywać dowody zakupu towarów
Prowadzić wykaz środków trwałych oraz WNiP
Prowadzić odrębnie za każdy rok podatkowy, ewidencję przychodów
Obowiązek prowadzenia ewidencji powstaje od dnia, od którego ma zastosowanie
opodatkowanie w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.
Przechowywane muszą być owe dokumenty w miejscu wykonywania działalności/ w
siedzibie spółki/ w biurze rachunkowym
Ewidencja przychodów powinna zawierać następujące elementy:
Datę wpisu
Datę uzyskania przychodu
Numer dowodu, na podstawie którego dokonano wpisu (faktury VAT, faktury
VAT RR, dokumenty celne, rachunki itp.)
Kwotę przychodu opodatkowanego wg stawki 20%, 17%, 8,5%, 5,5% oraz 3%
Przychody ogółem
Kwotę przychodu opodatkowanego wg stawki 10%
Uwagi dotyczące wpisów
Zapisy ewidencji mogą być także dokonywane na podstawie dziennego zestawienia
faktur
Podatnicy , którzy jednocześnie są podatnikami podatku od towarów i usług mogą
ewidencjonować przychody w ewidencji łącznie z podatkiem od towarów i usług, z
13
tym, że na koniec miesiąca przychód pomniejsza się o należny podatek od towarów i
usług
Podatnik zobowiązany jest prowadzić ewidencję rzetelnie i w sposób niewadliwy
prowadzenie zgodnie z przepisami ustawy i rozporządzenia, a za rzetelną uważa się
ewidencję, jeżeli dokonywane w niej zapisy odzwierciedlają stan rzeczywisty. Taki
stan rzeczy jest również gdy:
Niewpisane/błędnie wpisane kwoty przychodów łącznie nie przekraczają 0,5%
przychodu wykazanego w ewidencji za dany rok podatkowy do dnia, w którym
błędy zostały stwierdzone
Brak właściwych zapisów jest związany z nieszczęśliwym wypadkiem lub
zdarzeniem losowym
Podatnik uzupełnił zapisy lub dokonał korekty przed kontrolą US
Błędy są wynikiem omyłki, a podatnik posiada dowody
Art. 17 W przypadku nieprowadzenia ewidencji/prowadzenia jej błędnie organ
podatkowy określi wartość niezewidencjonowanego przychodu, w tym również w
formie oszacowania i określi od tej kwoty podatek w wysokości pięciokrotności
stawek, które byłyby zastosowane do przychodu w przypadku jego ewidencjonowania.
Wielkość tej stawki nie może być jednak wyższa niż 75%.
Drugim rodzajem ewidencji szczegółowo określonym w rozporządzeniu jest wykaz
środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych. Zapisów tam dokonuje się
najpóźniej w miesiącu ich przyjęcia do użytkowania.
e) Wysokość i rozliczenie podatku
Dla celów podatkowych przychód może być pomniejszony o odliczenia wymienione
w ustawie:
Strata z lat ubiegłych
Składka na ubezpieczenia społeczne
Wydatki na cele rehabilitacyjne
Wydatki ponoszone z tytułu wpłat na indywidualne konto zabezpieczenia
emerytalnego
Darowizny na wskazane w ustawie cele
Ulga termomodernizacyjna
Jeżeli podatnik uzyskuje przychody opodatkowane różnymi stawkami i korzysta z
odliczeń od przychodów, odliczeń tych dokonuje od każdego rodzaju przychodu w
takim stosunku, w jakim w roku podatkowym pozostają poszczególne przychody
w ogólnej kwocie
Odliczenia straty nie ma bo opodatkowane są przychody!
Strata jaką może odliczyć podatnik opodatkowany na zasadach w formie ryczałtu, nie
wynika z tej formy możliwe, że podatnik był opodatkowany na zasadach ogólnych i
w tej formie podatkowej wygenerował stratę, zmieniając formę opodatkowania,
zachowuje on prawo do odliczenia straty w najbliższych kolejno następujących 5
latach, a wysokość obciążenia w jednym roku nie może przekroczyć 50% całej
straty/całościowo, gdy <= 5 mln (reszta jak wyżej)
Oprócz odliczeń od przychodu, ustawodawca wprowadził możliwość zastosowania
odliczeń od podatku. Podatek wyliczony na podstawie pomniejszonego o odliczenia
od przychodu może być zmniejszony o składkę na ubezpieczenia zdrowotne oraz
wpłaty na rzecz organizacji pożytku publicznego.
Podsumowując odliczenia od przychodu i podatku:
ODLICZENIA OD
SUMA RYCZAŁTU OD
PODATKU w tym składka
POCZĄTKU ROKU
PODATEK zdrowotna
15
III. W prowadzonej działalności nie wykorzystują ŚT i WNiP, czy innych
składników majątku o znacznej wartości (10 000 euro) udostępnionych im
nieodpłatnie przez osoby uprzednio je wykorzystujące do działalności
IV. Złożyli właściwemu naczelnikowi US oświadczenie o korzystaniu z tego
zwolnienia (pisemnie do 31 stycznia roku, w którym będziemy korzystać ze
zwolnienia)
Korzystający ze zwolnienia są zobligowani do złożenia rocznego zeznania
podatkowego oraz do uiszczenia należnego podatku za rok objęty zwolnieniem w
pięciu kolejnych latach w wysokości 20% należnego ryczałtu z roku objętego
zwolnieniem.
Do pomocy oprócz kredytu podatkowe zaliczane są m.in. odroczenie terminu płatności
podatku, rozłożenie zapłaty podatku na raty i odroczenie lub rozłożenie na raty zapłaty
zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę. Od początku roku 2007 limit
pomocy wynosi 200 tysięcy euro na trzy lata kalendarzowe.
16
17
Podstawową zasadą opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych jest
ograniczony (art. 3 ust. 2a) i nieograniczony obowiązek podatkowy (art. 3 ust. 1, 1a)
18
b) Przychody podatkowe
W świetle art. 14 za przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej uważa się
kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości
zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.
U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem
od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o
należny podatek od towarów i usług (kwoty netto).
W art. 11 przychód określony jest jako otrzymane lub postawione do dyspozycji
podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne (…). W przypadku
działalności gospodarczej, brak zapłaty za sprzedany towar czy usługę, nie przesądza o
braku przychodu.
Za datę powstania przychodu uważa się, co do zasady, dzień wydania rzeczy, zbycia
prawa majątkowego lub wykonanie usługi, albo częściowego wykonania usługi (art.
14) nie później niż dzień:
Wystawienia faktury albo
Uregulowania należności
Przychód powinien być rozpoznany w dacie najwcześniejszego ze zdarzeń
wskazanych w tym przepisie.
19
Wartości pracy własnej podatnika, jego małżonka i małoletnich dzieci, KUP
jest jednak wynagrodzenie małżonka podatnika i nieletnich dzieci
Darowizny, ofiary z wyjątkami wymienionymi w ustawie
Koszty egzekucyjne związane z niewykonaniem zobowiązań
Grzywny i kary pieniężne orzeczone w postępowaniu karnym….oraz odsetki
od nich
Inne
Rozliczenie kosztów w zależności od prowadzonej ewidencji podatkowej
20
Nieco inaczej dochód ten jest ustalany w przypadku prowadzenia działalności
gospodarczej, U podatników, którzy prowadzą księgi rachunkowe, za dochód z
działalności gospodarczej uważa się dochód wykazany na podstawie prawidłowo
prowadzonych ksiąg, zmniejszony o dochody wolne od podatku i zwiększony o
wydatki niestanowiące KUP, zaliczone poprzednio w ciężar kosztów uzyskania
przychodu (art. 24 ust.1)
U podatników prowadzących księgi przychodów i rozchodów dochodem z
działalności jest dochód ustalany jako różnica pomiędzy przychodem, a kosztami
uzyskania powiększona o różnice między wielkością remanentu kończonego i
początkowego towarów handlowych i materiałów podstawowych i pomocniczych,
półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych… lub pomniejszona o różnicę
miedzy wartością remanentu początkowego i końcowego (jeżeli wartość początkowego
jest wyższa)
D = P – K (Rk – Rp), jeżeli Rk > Rp
D = P – K – (Rp – Rk), jeżeli Rp > Rk
21
Na dzień likwidacji działalności podatnik powinien dokonać podsumowania zapisów w
księdze przychodów i rozchodów, a następnie ujęć w niej wartość spisu z natury, po
pomniejszeniu go o wartość wyposażenia. Następnie należy ustalić dochód z
uwzględnieniem różnic remanentowych. Podatek za ostatni miesiąc od tak ustalonego
dochodu należy zapłacić generalnie do dni 20. następnego po miesiącu (kwartale) w
którym zlikwidowane działalność.
Przychody – koszty + (remanent końcowy – remanent początkowy) = dochód do
opodatkowania
e) Ewidencja podatkowa
Osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych i
spółki partnerskie wykonujące działalność gospodarczą zobowiązane są prowadzić
księgę przychodów i rozchodów albo księgi rachunkowe w sposób zapewniający
ustalenie dochodu, podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku, a także
uwzględnić w ewidencji ŚT oraz WNiP informacje niezbędne do obliczenia wysokości
odpisów amortyzacyjnych. (art. 24)
Obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych dotyczy jednostek, których przychody
netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok
obrotowy wyniosły co najmniej równowartość w walucie polskiej 2 000 000 euro.
Można też, gdy są niższe na życzenie.
Pozostali podatnicy (ci, którzy nie chcą/nie spełniają warunków) zobowiązani są
prowadzić podatkowa księgę przychodów i rozchodów. A także ci:
Wykonujący działalność na podstawie umów agencyjnych i umów na
warunkach zlecenia
Prowadzący działy specjalne produkcji rolnej
Duchowni, którzy zrzekli się opłacania zryczałtowanego podatku
dochodowego
Obowiązek prowadzenia księgi nie dotyczy osób, które:
Opłacają podatek w formie ryczałtowej
Wykonują wyłącznie usługi przewozu osób i towarów taborem konnym
Wykonują zawód adwokata wyłącznie w zespole adwokackim
Dokonują sprzedaży ŚT po likwidacji działalności gospodarczej
Sposób oraz zasady prowadzenia ksiąg rachunkowych zawierają przepisy prawa
bilansowego.
Sposób prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów został szczegółowo
opisany w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 25 sierpnia 2003r. w sprawie
prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Zgodnie z nim oprócz
księgi przychodów i rozchodów prowadzić należy:
Karty przychodów, w przypadku wypłacania pracownikom należności z tytułu
pracy
Ewidencję ŚT oraz WNiP
Ewidencję wyposażenia
f) Podstawa opodatkowania i wybór sposobu opodatkowania
Podstawę opodatkowania stanowi dochód po odliczeniu przewidzianych ustawą
odliczeń (art. 26). Przy czym odliczenia są uzależnione od sposobu opodatkowania
dochodu z działalności gospodarczej.
Przewidziana dwa sposoby opodatkowania skalę progresywną i liniową
Skala progresywna jest podatkową forma opodatkowania i nie wymaga żadnego
zgłoszenia w US.
22
Wybór stawki liniowej w wysokości 19% podstawy opodatkowania (art. 30c) jest
formą fakultatywną, a więc podatnik musi w odpowiednim czasie zgłosić u
naczelnika US chęć opodatkowania w tej formie.
Ograniczenia w wyborze stawki liniowej podatnik traci prawo do stawki liniowej,
gdy uzyska przychody ze świadczenia usług na rzecz byłego lub obecnego
pracodawcy, odpowiadających czynnościom, które podatnik lub co najmniej jeden ze
wspólników wykonywał lub wykonuje w roku podatkowym w ramach stosunku pracy
lub spółdzielczego stosunku pracy. (art. 9a ust. 3)
g) Odliczenia od dochodu
23
podatkowym bezpośrednio na własne ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe
oraz wypadkowe podatnika oraz osób z nim współpracujących.
Od dochodu można odliczyć wydatki na cele rehabilitacyjne oraz wydatki związane
z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych, poniesione przez podatnika w roku
podatkowym będącego osobą niepełnosprawną lub podatnika, na którego utrzymaniu
pozostają osoby niepełnosprawne.
Ulga internetowa – w wysokości nieprzekraczającej 760 zł, wyłącznie w kolejno
następujących po sobie dwóch latach.
Darowizny – przeznaczone na cele wymienione w ustawie (art. 26 ust. 1 pkt. 9)
pożytku publicznego, kultu religijnego, kształcenia zawodowego publicznym szkołom
prowadzącym kształcenie zawodowe oraz honorowego krwiodawstwa. Łączna kwota z
tytułu darowizn nie może przekroczyć kwoty stanowiącej 6% dochodu/przychodu.
Wpłaty na IKZE (art. 26 ust. 1 pkt. 2b) limit kwoty jaki można odliczyć w ramach
IKZE od dochodu wynosi 5718 zł. 10% przychodu.
Art. 26e – podstawa opodatkowania może być zmniejszona o ulgę na działalność
badawczo-rozwojową polegającą na odliczeniu poniesionych kosztów na tą
działalność = koszty kwalifikowane:
Wynagrodzenia i pochodne pracowników realizujących działalność
Nabycie materiałów/surowców
Ekspertyzy, opinie
Odpłatne korzystanie z aparatury…
Mechanizm ulgi polega na tym, że podstawa opodatkowania jest pomniejszana o
koszty, które wcześniej zostały już naliczone do KUP. Kwota podlegająca odliczeniu
nie może przekroczyć 150% kosztów w przypadku centrów badawczo-
rozwojowych lub 100% kosztów w przypadku przedsiębiorstw nieposiadających
tego statusu.
Ulga termomodernizacyjna związana z realizacją przedsięwzięcia w budynku,
które zostanie zakończone w okresie 3 kolejnych lat, licząc od końca roku
podatkowego, w którym poniesiono pierwszy wydatek. Kwota odliczenia nie może
przekroczyć 53 000 zł. (brutto)
Obniżenie o składkę na ubezpieczenie zdrowotne (art. 27b ust. 1) kwota składki
na ubezpieczenie zdrowotne, o którą podatnik może zmniejszyć podatek, nie może
przekroczyć 7,75% podstawy wymiaru tej składki. Aby skorzystać z tego
pomniejszenia podatnik musi posiadać dokumenty potwierdzające ich poniesienie.
24
Ulga na dzieci (art. 27f)
PODSTAWA OPODATKOWANIA
ODLICZENIA OD
25
PODATKU w tym
składka
zdrowotna
WPŁACONE
PODATEK
ZALICZKI
Ustalony w ten sposób podatek podatnik wykazuje w zeznaniu rocznym – PIT-36 dla
podatników opodatkowanych skalą progresywna i PIT-36L dla podatników
opodatkowanych stawką liniową od dnia 15 lutego do dnia 30 kwietnia roku
następnego po roku podatkowym. Urzędem skarbowym, do którego należy kierować
zeznanie jest US właściwy wg miejsca zamieszkania podatnika.
Jeśli podatnik obliczając podatek należny dokonał odliczeń od dochodu, podstawy
obliczania podatku lub podatku, a następnie otrzymał zwrot odliczanych kwot w
całości lub części, w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym
otrzymał ten zwrot, dolicza odpowiednio kwoty poprzednio odliczone.
Obliczenie należnego podatku (opodatkowanie liniowe)
PODSTAWA OPODATKOWANIA
SKŁADKA
WPŁACONE
PODATEK ZDROWOTNA
ZALICZKI
26
odrębnie przez każdego z małżonków odliczeń, z tym że do sumy tych dochodów nie
wlicza się dochodów (przychodów) opodatkowanych w sposób zryczałtowany:
P = (D1+D2)/2 * Sk * 2
P – podatek D1 – dochód małżonka pierwszego D2 – d.m. drugiego Sk – skala progres.
27
Nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu podlegają podatnicy, jeżeli mają
siedzibę lub zarząd na terytorium Polski. Oznacza to, że obowiązek podatkowy
rozciąga się na całość dochodów rezydenta, bez względy na miejsce ich osiągania.
…
b) Podatnicy CIT
Podatnikami CIT są osoby prawne, szczególnie spółki kapitałowe (spółka z o.o.,
spółka akcyjna), spółki kapitałowe w organizacji, a także jednostki organizacyjne
niemające osobowości prawnej. Zakres podmiotowy ustawy nie obejmuje jednak
spółek niemających osobowości prawnej, z wyjątkiem spółek komandytowo-akcyjnych
oraz zagranicznych spółek niemających osobowości prawnej, jeżeli mają ją one za
granica i podlegają tam nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu.
Podatnikiem CIT jest również podmiot zbiorowy – podatkowa grupa kapitałowa
(PGK), składająca się z co najmniej dwóch spółek prawa handlowego mających
osobowość prawną, pozostających w związkach kapitałowych i spełniających
określone ustawowo warunki.
Podatkową grupę kapitałową tworzą spółki kapitałowe mające siedzibę w Polsce,
których przeciętny kapitał zakładowy przypadający na każdą ze spółek jest nie niższy
niż 250 000 zł, a spółka dominująca posiada bezpośredni 75% udział w kapitale
zakładowym spółek zależnych (art. 1a)
28
c) Przychody podatkowe
Przykładowe rodzaje przychodów zostały wymienione w art. 12 ust. 1 pkt. 1 (katalog
otwarty). Zgodnie z tym katalogiem do przychodów podatkowych zaliczono m.in.
otrzymane (lub postawione do dyspozycji podatnika) pieniądze, wartości pieniężne, w
tym również różnice kursowe, wartość otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo
odpłatnie rzeczy lub praw, a także innych świadczeń, wartość umorzonych lub
przedstawionych zobowiązań.
Otrzymanymi pieniędzmi lub wartościami pieniężnymi są, w rozumieniu art. 12 ust. 1
pkt 1 ustawy, tylko takie wartości, które powiększają aktywa majątkowe podatnika, a
więc takie, którymi może on rozporządzać jak własnymi.
* zaliczka na poczet dostawy towarów lub wykonania usługi otrzymana od
kontrahenta nie jest przychodem do opodatkowania w dacie jej otrzymania, ale dopiero
w momencie dostawy towarów lub wykonania usługi.
Do przychodów zalicza się wartość otrzymanych nieodpłatnych świadczeń, niezależnie
od tego, czy beneficjentem jest podmiot powiązany.
Podatnik będący beneficjentem nieodpłatnego (lub częściowo odpłatnego)
świadczenia opodatkowuje wartość takiego świadczenia, najczęściej szacowanego wg
cen rynkowych, wyceny wartości usług dokonuje się wg stosowanych wobec innych
odbiorców.
Użytkowanie ŚT bez jakiegokolwiek ekwiwalentu
Nieoprocentowana pożyczka
Pełnienie funkcji członka zarządu bez jakiegokolwiek wynagrodzenia
29
W przypadku, gdy podatnik przez wykonanie świadczenia niepieniężnego reguluje
w całości lub w części zobowiązanie, w tym z tytułu zaciągniętej pożyczki (kredytu),
dywidendy, umorzenia albo zbycia w celu umorzenia udziałów (akcji), przychodem
takiego podatnika jest wysokość zobowiązania uregulowanego w następstwie
takiego świadczenia. (art. 14a)
Od 2018 roku mamy do czynienia z podziałem przychodów na tzw. przychody z
zysków kapitałowych i pozostałe przychody z działalności.
Przychodami z zysków kapitałowych są (art. 7b ust. 1):
1) Przychody z udziału w zyskach osób prawnych
2) Przychody z tytułu wniesienia aportu
3) Inne przychody z udziału w spółce, obejmujące przychody ze zbycia udziałów
(akcji), w tym ze zbycia dokonanego celem ich umorzenia oraz przychody
uzyskane w wyniku wymiany udziałów
4) Przychody ze zbycia ogółu praw i obowiązków w spółce niebędącej osobą
prawną
5) Przychody ze zbycia wierzytelności uprzednio nabytych oraz tych
wynikających z przychodów zaliczanych do zysków kapitałowych
6) Przychody z niektórych praw majątkowych, z papierów wartościowych i
derywatów…
Szczególny rodzaj przychodów z zysków kapitałowych stanowią przychody w
udziale w zyskach osób prawnych, opodatkowane w sposób ryczałtowy, w tym
m.in.:
Dywidendy
Przychody z umorzenia udziałów (akcji) lub ze zmniejszenia ich wartości
Przychody z wystąpienia wspólnika ze spółki komandytowo-akcyjnej lub ze
zmniejszenia udziału kapitałowego wspólnika w takiej spółce
Wartość majątku otrzymanego w związku z likwidacją osoby prawnej lub
SKA
Równowartość zatrzymanych zysków osoby prawnej oraz SKA przeznaczona
na podwyższenie jej kapitału zakładowego
Niektóre przychody z działań restrukturyzacyjnych
Do przychodów związanych z działalnością gospodarczą osiągniętych w roku
podatkowym zalicza się należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie
otrzymane zasada memoriałowa
W myśl art. 12 ust. 3a
30
d) Koszty uzyskania przychodu
31
o Przyspieszenie amortyzacji szybsze zaliczenie do kosztów , możliwe jest z
reguły przez:
Podwyższenie stawek amortyzacji o współczynnik 1,2, 1,4 lub 2,0 w
odniesieniu do budynków budowli używanych w warunkach
pogorszonych albo złych lub też w odniesieniu do maszyn i urządzeń
poddanych szybkiemu postępowi technicznemu. (art. 16i)
Jednorazowe odpisy amortyzacyjne w przypadku niskocennych
składników, których wartość początkowa nie przekracza 10 000 zł
(art. 16d)
Jednorazowe odpisy amortyzacyjne w przypadku małych
podatników oraz rozpoczynających działalność – do łączne wysokości
50 000 euro w roku podatkowym, w którym zostały one wprowadzone
do ewidencji (art. 16k)
Jednorazowe odpisy amortyzacyjne dla fabrycznie nowych ŚT do
wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym 100 000 zł, pod
warunkiem, że wartość nakładów wynosi co najmniej 10 000 zł (art.
16k)
Zastosowanie metody degresywnej: stawkę amortyzacyjna z
ustawowego wykazu podwyższa się o współczynnik nie większy niż
2,0, ale stosuje się ją wartości początkowej środka trwałego,
pomniejszonej w kolejnych latach o dotychczasowe odpisy
amortyzacyjne (art. 16k)
Ustalenie indywidualnych stawek amortyzacyjnych dla używanych
lub ulepszonych środków z uwzględnieniem określonych w przepisach
minimalnych okresów amortyzacji (art. 16j)
Amortyzacja podatkowa – przykład strategii kosztowej
Optymalizacja kosztów przez wybór metody amortyzacji (PIT – art. 22a-22m; CIT –
art.16a-16m). Możliwość wyboru najbardziej optymalnej amortyzacji. Skorzystanie z
niektórych metod wymaga jednak spełnienia określonych warunków.
Ograniczenia w swobodzie wyboru metody amortyzacji dotyczą podmiotów
powstałych w wyniku zmiany formy prawnej, podziału albo połączenia podmiotów
(CIT – art. 16h ust.3).
Częstotliwość odpisów amortyzacyjnych – wybór podatnika (równe raty miesięczne,
równe raty kwartalne lub jednorazowo na koniec roku podatkowego).
Metody amortyzacji: liniowa z zastosowaniem stawek z wykazu (art.16i ust1),
liniowa z zastosowaniem stawek obniżonych (art.16i ust 5), liniowa z zastosowaniem
stawek podwyższonych (art.16i, ust.2-4), amortyzacja z zastosowaniem
indywidualnie ustalonych stawek amortyzacji (art. 16j), degresywna (art.16k ust. 1-
3), preferencyjne rozwiązanie dla małych podatników oraz podatników
rozpoczynających działalność do równowartości 50 tys. euro (art.16k ust.7-13),
jednorazowy odpis w przypadku nabytych fabrycznie nowych środków trwałych do
100 000 zł (art.16k ust.14-21).
Zadanie 1. W październiku 2022r. przedsiębiorstwo zakupiło maszynę do robót ziemnych i
fundamentowych (KŚT 580) o wartości początkowej 120 tys. zł. W tym samym miesiącu
maszyna została przekazana do używania i wprowadzona do ewidencji środków trwałych.
Należy sporządzić plan amortyzacji, uwzględniając wszystkie możliwe metody, ustalając
najkorzystniejsze rozwiązanie dla przedsiębiorstwa.
o Stawka właściwa wynosi 20%
32
o 2/12 bo dajemy do eksploatacji w październiku
33
Kategorie zwolnień podmiotowych:
Zwolnienia uwarunkowane względami publicznymi dotyczące szczególnie
podatników, których celem statutowym jest działalność naukowa, kulturalna,
charytatywna…
Zwolnienia mające na celu stymulacje niektórych zachowań podatników
Zwolnienia podatkowe subwencji, dotacji, dopłat inwestycyjnych
Zwolnienia wynikające z prawa międzynarodowego
Na szczególną uwagę zasługują zwolnienia w specjalnych strefach ekonomicznych.
Wysokość pomocy publicznej w formie zwolnienia z podatku dochodowego ustala się
na podstawie mapy pomocy regionalnej na lata 2014-2020. Podstawowa maksymalna
intensywność pomocy = procentowy udział pomocy w kosztach kwalifikowanych
wynosi 10%-50% w zależności od obszaru. Wsparcie mikro/małych przedsiębiorców
podwyższa się o 20 pp., a dla średnich o 10 pp.
i) Ustalenie podstawy opodatkowania – odliczenia od dochodu
Dochód podatkowy można obniżyć o wysokość straty podatkowej w najbliższych,
kolejno po sobie następujących 5 latach podatkowych po roku poniesienia straty, w
ramach tego samego źródła przychodów.
Od dochodu podatnicy mogą odliczyć darowizny przekazane na:
Pomoc społeczną, działalność charytatywną, ochronę i promocję zdrowia,
edukację, naukę, oświatę i wychowanie, kulturę…
Cele kultu religijnego
Podatnicy mają prawo do odliczenia od postawy opodatkowania tzw. kosztów
kwalifikowanych poniesionych na działalność badawczo-rozwojową m.in. w postaci:
Wynagrodzenia i pochodne pracowników realizujących działalność
Nabycie materiałów/surowców
Ekspertyzy, opinie
Odpłatne korzystanie z aparatury…
Ulga badawczo-rozwojowa nie wpływa na zmniejszenie KUP. Maksymalna wysokość
kosztów kwalifikowanych podlegających odliczeniu wynosi zasadniczo 100%, a w
przypadku podatników posiadających status centrum badawczo-rozwojowego –
150%. Podatnicy są zobowiązani do wyodrębnienia kosztów działalności badawczo-
rozwojowej w prowadzonej ewidencji rachunkowej.
j) Ustalanie zobowiązania podatkowego – stawka podatku
Co do zasady stawka wynosi 19% podstawy opodatkowania.
Obniżona stawka podatku w wysokości 9% podstawy opodatkowania (po wyłączeniu
zysków kapitałowych), przysługuje wyłącznie podatnikom, u których przychody nie
przekroczyły 2 000 000 euro.
34
Ponadto podatnicy niezależnie od wielkości, którzy osiągają dochody z prawa
własności intelektualnej (IP) uzyskanego z prowadzonej działalności badawczo-
rozwojowej lub z usług B-R zakupionych od innych podmiotów, mogą korzystać z
preferencyjnej stawki 5% (tzw. rozwiązanie IP box art. 24d)
k) Ustalanie zobowiązania podatkowego – odliczenia od podatku
n) Zeznanie podatkowe
35
Podatnicy CIT z wyjątkiem zwolnionych, są zobowiązani złożyć zeznanie roczne
CIT-8 o wysokości dochodu/straty osiągniętego w roku podatkowym, w terminie do
końca trzeciego miesiąca następnego roku.
36
Podatek od towarów i usług (VAT)
a) Podstawowe pojęcia - zakres podmiotowy (art.15)
37
38
c) Podstawowe pojęcia - Podstawa opodatkowania (art. 29a, ust. 1 i 6, zapłata bez podatku
VAT),
39
d) Podstawowe pojęcia - Obowiązek podatkowy (art. 19a ust.1 – zasada ogólna: z chwilą
dokonania dostawy lub wykonania usługi).
40
41
Art. 2 pkt. 25 ustawy o VAT
42
e) Deklaracje (art.99) a zapłata podatku (art.103). Deklaracje miesięczne lub kwartalne (mali
podatnicy). Zapłata dla pewnej grupy (mali podatnicy) kwartalna, a dla pozostałych
miesięczna.
Podstawowa deklaracja składana na formularzu VAT-7 przeznaczona jest dla
podatników rozliczających się za okresy miesięczne
Obowiązek deklaracyjny wynikający z art. 99 – kiedyś VAT-7 deklaracje miesięczne,
teraz JPK (jednolite pliki kontrolne), które mają część deklaracyjną i ewidencyjną
Deklaracja VAT-7K składana jest m.in. przez małych podatników, którzy wybrali
metodę kasową lub zdecydowali się na kwartalne rozliczenia VAT.
Obowiązek deklaracyjny jest związany z zapłatą, dla małych podatników możliwość
rozliczania w okresie kwartalnym. Jeśli mały podatnik zdecyduje się na jedno z
dwóch ułatwień (metoda kasowa, kwartalny tryb rozliczeniowy) to ma obowiązek
rozliczania się kwartalnego.
43
f) Zwrot bezpośredni (na rachunek) a pośredni (rozliczenie w następnych okresach
rozliczeniowych) (art. 87).
Gdy nie możemy sobie pozwolić na taką prolongatę, możemy dostać pieniądze jeśli
wniesiemy zabezpieczenia:
44
Przykłady zabezpieczeń (założenie, że mamy takie aktywa lub korzystamy z usług bankowy –
weryfikacja danych jak badanie zdolności kredytowej):
Krótszy okres (warunki: podstawowy to to, że faktury zostały już zapłacone w całości
przez podatnika!):
45
Przykład – W deklaracji za kwiecień 2022 r. podatnik wykazał nadwyżkę podatku naliczonego
nad należnym w wysokości 10 000 zł (ta kwota ma być mu zwrócona). W maju podatnik
wykonał czynności opodatkowane, od których musiał odprowadzić podatek należny w kwocie
20 000 zł. W miesiącu tym nie dokonywał żadnych zakupów towarów i usług. Co dla
podatnika jest korzystniejsze, zwrot bezpośredni, czy pośredni?
Jeżeli byłby to zwrot bezpośredni = składa deklaracje kwietniową do 25v maja i w ciągu 60
dni powinien dostać te środki na rachunku, zakładając ze organ podatkowy nie ma
wątpliwości
Gdyby wybrał zwrot pośredni to w maju mając tylko podatek należny mógłby uwzględnić
nadwyżkę naliczonego nad należnym = korzystniejszy wariant!
podmiot b nabył prawo do odliczenia podatku naliczonego w kwietniu, jeśli by z tego nie
skorzystał może wykorzystać trzy kolejne okresy rozliczeniowe (maj, czerwiec, lipiec), jeśli
jeszcze z tego nie skorzysta to ust. 13 może licząc od początku 2022 roku czas do grudnia
2026 na odliczenie podatku naliczonego w wys. 230 zł zrobienie korekty deklaracji
kwietniowej bo za ten okres powstało nasze prawo
h) Mali podatnicy (metoda kasowa oraz kwartalny tryb rozliczeniowy – mogą wybrać, ale nie
muszą), art. 21, art.86 ust.10e, art.99 oraz art.103. W jednym i drugim przypadku podatnik
rozlicza się kwartalnie. Różnica – Metoda kasowa to szczególne rozwiązanie. Kwartalny tryb
rozliczeniowy obowiązek podatkowy i odliczenie podatku naliczonego wg zasad ogólnych, ale
46
co kwartał.
47
Prawo powstaje nie wcześniej w okresie dokonania zapłaty za towary i usługi
ujęcie kasowe odnosi się nie tylko do obowiązku podatkowego, ale i prawa do
odliczenia podatku naliczonego. Metoda kasowa może być też zatem pogrążająca –
nie mam za co zapłacić, czyli nie mogę odliczyć, czyli płacę wyższy podatek.
Przykład na + 22.12.2022
Mały podatnik, wybrał metodę kasową. Przyjmijmy, że 10 stycznia dokonał dostawy na rzecz
swojego kontrahenta (nie ma statusu podatnik VAT czynny). 10 stycznia również miało
miejsce wydanie tego towaru. Rozważamy dwie sytuacje:
A. mały podatnik otrzymał zapłatę 15 maja
B. mały podatnik cały czas nie otrzymuje zapłaty
Dla podpunktu a i b wskazać termin powstania obowiązku podatkowego, kiedy VAT z tyt.
transakcji musi rozliczyć z US?
Ad. A.
Powstanie obowiązku podatkowego: 15 maja (dzień dokonania zapłaty)
Rozliczenie: do 25 lipca (po kolejnym kwartale)
Ad. B.
Powstanie obowiązku podatkowego: 180 dni od 10 stycznia czyli ok pół roku później, czyli 10
lipca
Rozliczenie do: 25 października (kolejny kwartał bo obow. powstał w III kwartale)
i) Ulga na złe długi (art. 89a – rozwiązanie, warunki które trzeba spełnić, ważne dla
wierzyciela; art. 89b – ważne dla dłużnika). Od 1 stycznia 2013 r. zmieniono regulacje w
sposób niekorzystny dla dłużnika (który może ponieść dotkliwe konsekwencje). Z kolei
wierzycielowi ułatwiono procedurę uruchamiania i postępowania rozliczenia podatku w
odniesieniu do nieściągalnych wierzytelności. Idea ulgi: „sprzedawca dostaje zwrot, a
nabywca oddaje odliczenie”.
48
Kluczowe jest uprawdopodobnienie nieściągalności wierzytelności
49
Podmiot zwolniony nie ma prawa do odliczenia podatku naliczonego!
50
51
Z mechanizmem podzielonej płatności wiążą się określone przywileje, w
szczególności:
Szybszy zwrot bezpośredni nadwyżki podatku naliczonego nad należnym na
rachunek VAT, dokonywany w terminie 25 dni, licząc od dnia złożenia
deklaracji VAT, bez konieczności spełnienia dodatkowych warunków np.
dotyczących opłacenia faktur
Obniżenia zobowiązania VAT w przypadku dokonania zapłaty przed
terminem (kwotę zmniejszenia zobowiązania oblicza się przy zastosowaniu
stopy referencyjne NBP)
Zwolnienie z solidarnej odpowiedzialnośći z dokonujący dostawy towarów
(w szczególnych sytuacjach art. 105a)
52