İkon veya ikona: halkı hristiyanlık

üzerine eğitmek için kullanılan dini

imgelerdir. Doğu kliselerince kutsal
sayılan kişi ve olayların duvar, özellikle
ahşap paneller üzerine yapılmış temsili
resimlerdir.
Resimde ikona çizimlerinde sembolik anlatımı araştırınız.
Önemli !!!!
İkon veya ikona örnekleri
Bizans sanatında kuş figürleri bulunduğu yere, içerdiği ikonografi betime göre
ya da çeşitli efsane mitlerdeki görevlerine göre anlamlar taşır.

Kuş figürleri en yaygın ve en genel sembolleri su şekilde karşımıza

çıkmaktadır.
Kuğu: İsa’nın barış sembolü
Güvercin: ölüm ve Hristiyan ruhu
Tavuskuşu: cennet ve ölümsüzlük

Bakınız: bizans sanatında kuş figürleri

Katakomb, Ravenna, italya
İYİ ÇOBAN TASVİRİ
Adem ve Havva Tasvirinin Bulunduğu Coemeterium Maius Katakompu,
Cubiculium II, 3-4. Yüzyıl, Roma, Via Nomentana (Spider, 2008, s. 179, fig.8)
 BU DÖNEMİN HEYKEL SANATINDA ROMA SANATININ
ATLETİK VUCUTLARI TAMAMEN ORTADAN KALKAR.
İNSAN KAFASININ FAİLETLİ, FEDAKAR İFADE YANINDA
VÜCUT İFADE FAKİRDİR. ÇİRKİNLEŞTİRİLMİŞTİR.FAKİR
VE PERİŞAN KÖYLÜLER, DİLENCİ KİŞİLER DÜNYEVİ
DEĞERLERİ RED EDER GÖRÜNÜŞÜ İÇİNDEDİRLER.
SİLİVRİKAPI, BİZANS KABARTMASI,
KRALLARA AİT MEZAR ODASINDAN
YEDİKULE SURLARI, BİZANS KABARTMASI
 V. YÜZYILDAN BERİ İRLANDA VE ANGLO-
SAKSONLAR’DA , VII. YÜZYILDAN SONRA DA AVRUPA’DA
KİTAP MİNYATÜRLERİ EN ÖNEMLİ İFADE VASITASI
OLMUŞLARDIR.
ORTA ÇAĞ EL YAZMASI ÖRNEĞİ
ORTA ÇAĞ EL YAZMASI ÖRNEĞİ
900-1000’DEN BERİ ROMAN SANATINDA KLİSELERİN
BÜYÜK DUVARLARINI DİNİ TASVİRLER KAPLAR.
ONDAN SONRAKİ GOTİK DEVİRDE YAPILARIN
PARÇALI DUVARLARI YER BIRAKMAZ. GOTİK RESİM
ÖNCE MİNYATÜRLERE DAHA SONRA DA XIV.
YÜZYILDAN BAŞLAYARAK GELİŞEN RESİM ÇAĞINA
DAYANIR.
ORTA ÇAĞ MİMARİSİNE GİRİŞ

ERKEN HRİSTİYAN MİMARİSİ

BİZANS MİMARİSİ
ROMAN MİMARİSİ
GOTİK MİMARİ
Hıristiyanlığın gizli gizli yayılmaya başladığı MS 1. yüzyıl ile çeşitli
ülkelerce resmî din olarak kabul edildiği MS 4. yüzyıla kadar geçen
süre içinde ortaya çıkan sanata Erken Hristiyan sanatı denir.
Erken Hristiyan sanatı, Roma sanatı ile ilişkilidir ve Romalıların
egemen oldukları topraklarda (Anadolu, Yunanistan, Mısır, İtalya
gibi) ortaya çıkmıştır
ERKEN HRİSTİYAN MİMARİSİ

HRİSTİYAN DİNİ İLE İLGİLİ EN ESKİ YAPI,

MEZOPOTAMYA’DA DURA EUROPUS KİLİSESİ. 3. YÜZYILIN
İKİNCİ YARISINA AİTTİR. BİR VAFTİZ, BİRDE YEMEK
ODASINDAN OLUŞUR.
DİĞER ÖRNEKLER III. YÜZYILDAN VII. YY’LA UZANIR. İTALYA’DA
MİLANO, ROMA, RAVENNA VE İSTANBUL’DA ERKEN HRİSTİYAN
MİMARİ ÖRNEKLERİNE RASTLANIR.
TÜRKİYE’DE ERKEN HRİSTİYAN MİMARİ ÖRNEKLERİNİ ARAŞTIRINIZ.

ÖNEMLİ !!!
İMPARATOR KONSTANTİN’İN HRİSTİYANLIĞI RESMİ DEVLET
DİNİ OLARAK KABUL ETMESİNDEN SONRA DURUM
DEĞİŞMİŞTİR. IV. YÜZYILDAN İTİBAREN KİLİSE RESİMLERİ
EĞİTİM VE ÖĞRETİM AMAÇLI OLARAK KULLANILMAYA
BAŞLANMIŞTIR. KUTSAL KİTAPTAKİ, İSA, MERYEM ANA VE
AZİZLERİN HAYATI RESMİN KONUSU OLARAK
KULLANILMIŞTIR. RESİMLER TARİHİ KAREKTER
TAŞIMAKTADIRLAR.
REVANNA, Sant’Apollinare in Classe BAZİLİKASI,
It was consecrated in 549 A.D.
San Lorenzo Bazilikası, İtalya'nın kuzeyinde Milan şehrinde bulunan bir bazilikadır. Roma döneminde
inşa edildiği bilinen bazilika zaman içerisinde çeşitli kereler yeniden inşa edilmiştir. Orta Çağdan kalma
Ticino kapısına yakın olan kilise Milan'ın en eski kiliselerinden birisidir. Bazilika dördüncü yüzyılın
sonları ile beşinci yüzyılın başına doğru inşa edilmiştir. Kilisenin inşasına yönelik tam tarih
bilinmemektedir.
BİR DİĞER YAPI BAPTİSTERİUMLARDIR. YANİ VAFTİZ EVİDİR.
Baptisterium örneği

Roma Baptisterium San Giovanni in Fonte

(Baptistery San Giovanni in Fonte)
Vaftiz edilen çocuğun çevresinde oraya gelenlerin
toplanmasını temin edebilmek için merkezi kitle
anlayışı içindedir. Yuvarlak planlıdır. Bu tip yapılar
benimsenmiş ve yayılım göstermiştir.
Hristiyanlığın bir diğer
yapısı; Mezar
kliseleridir.

Yuvarlak planlı, ortada

sarkolaj (lahitlerin
bulunduğu yer) yer
alıyordu. En önemlisi
Got Kralı Teodorik’e
aittir.
 Bizans mimarisi
Bizans mimarisi
Bizans mimarlığının özü, Roma’ya benzer. Özellikle mimaride görülen
büyüklük anlayışı roma ile aynıdır. Yunan sanatındaki ölçü ve inceliğe
dayanan anlayıştan uzaklaşılarak imparatorluğun büyüklüğü ve gücü
simgelenmiştir. Roma mimarisi gibi Bizans mimarisi tek merkezden idare
edilmiştir.

Ana malzeme tuğladır. Tuğla ve taşın birlikte kullanıldığı almaşık duvar

örme tekniği Bizans’a özgüdür.
 Bizans sanatının asıl gücü dini yapılarda görülür. En önemli yapı tipi

Bazilikadır.

Roma döneminde çarşı ve mahkeme binalarının bulunduğu bazilikalar,

bizans döneminde dinsel ibadet teri olarak kullanılmıştır.
Bizans mimarisi

KUBBELİ BAZİLİKA ÖRNEĞİ, AYASOFYA

AYASOFYA HAKKINDA ARAŞTIRMA YAPINIZ…
ÖNEMLİ !!!
MERKEZİ PLANLI KLİSELER;

İSTANBUL KÜÇÜK AYASOFYA KİLİSESİ

YUNAN HAÇ PLANI: 6. YÜZYILDAN İTİBAREN GÖRÜLÜR.

ASLINDA PLAN KAREDİR.

İSTANBUL’DA 13. YÜZYILA AİT AYA İRİNİ KİSİSESİ

KARİYE KİLİSESİ-CAMİSİ
ATİK MUSTAFA PAŞA CAMİSİ,
TRABZON AYASOFYASI, SÜMELA MANASTIRI
 YUNAN HAÇ PLANLI YAPI ÖRNEKLERİ

Aya İrini veya Azize İrini, İstanbul'da, Topkapı Sarayı'nın birinci avlusunda,
Ayasofya'nın yakınında ve onunla çağdaş olan tarihî bir müze.
Bizans mimarisi
YUNAN HAÇ PLANLI YAPI ÖRNEKLERİ
Kariye Müzesi iyi
korunmuş mozaik ve
freskleriyle dünya
çapında tanınıyor.
Doğu Roma resim
sanatının son
döneminin önemli ve
güzel örneklerini
sunuyor. Mozaiklerdeki
derinlik fikri ve
figürlerdeki hareketli
üslup; Orta Çağ'da
Rönesans Dönemi'ni
haber veren üstün bir
sanatsal değer taşıyor.
Bizans mimarisi
YUNAN HAÇ PLANLI YAPI ÖRNEKLERİ
Sümela Manastırı (Meryem Ana)
Manastırı Nerededir?
Tr a b z o n ’ u n M a ç k a İ l ç e s i ' n i n
Altındere Köyü sınırları içinde,
Altındere vadisine hakim Karadağ’ın
eteklerinde sarp bir kayalık üzerine
kurulmuş olan Sümela Manastırı,
halk arasında "Meryem Ana" adı ile
anılır. Vadiden yaklaşık 300 metre
yükseklikte bulunan yapı, bu
konumuyla manastırların şehir
dışında, ormanlarda, mağara ve su
kenarlarında kurulma geleneğini
sürdürmüştür. Meryem Ana adına
kurulan manastırın "Sümela" adını
"siyah" anlamına gelen "melas"
sözcüğünden aldığı söylenmektedir.
Bu ismin manastırın kurulduğu koyu
renkli Karadağlar ’ dan geldiği
düşünülmekte ise de Sümela
kelimesi buradaki Meryem tasvirinin
siyah rengine bağlanabilmektedir.
 SİVİL MİMARİ

BİZANS KENTLERİ ROMA ŞEHİRLERİ GİBİDİR. KENT

PLANLAMASINDA ANTİK KENTLER
VE ROMA ÖRNEK ALINMIŞTIR. KENTLERDE ANTİK ÇAĞIN
ÖZELLİĞİ OLAN ANA YOLLAR, MEYDANLAR, FORUMLAR,
SÜTUNLU CADDELER, ZAFER TAKLARI, DİKİLİ TAŞLAR, BELLİ BİR
DÜZEN İÇİNDE YER ALMIŞTIR.