Narodziny nowożytnego świata

Imię i nazwisko …………………………………………………… klasa 6a

1. Podaj określenia terenów (nie kontynentów) znanych Europejczykom przed epoką odkryć
geograficznych i po niej (2 p.)
Tereny znane Europejczykom przed odkryciami geograficznymi nazywane są
________________________________________________________________________
Tereny poznane przez Europejczyków dzięki wyprawom wielkich odkrywców nazywane są
________________________________________________________________________

2. Uporządkuj wyprawy wielkich odkrywców w kolejności chronologicznej. W tym celu wpisz w

wyznaczone miejsca cyfry od 1 do 4. Rozpocznij od wydarzenia, które było pierwsze (1p)
_____ podróż Vasco da Gamy
_____ pierwsza wyprawa Krzysztofa Kolumba
_____ pierwsza podróż Ferdynanda Magellana
_____ wyprawa Bartłomieja Diaza

3. Dopasuj do każdego żeglarza-odkrywcy właściwą literę z opisem jego osiągnięć (4p)

1. Krzysztof Kolumb (…) A. Odkrył drogę morską do Indii.
2. Bartłomiej Diaz (…) B. Poprowadził wyprawę dookoła Ziemi.
3. Ferdynand Magellan (…) C. Dopłynął do Przylądka Dobrej Nadziei.
4. Vasco da Gama (…) D. Odkrył Amerykę.

4. Uzupełnij puste miejsca odpowiednimi literami spośród podanych (A–D), tak aby powstały ciągi
przyczyna – wydarzenie – skutek. (4p)
A. wojny religijne C. upowszechnienie się książek
B. wysoka cena rękopisów D. osłabienie autorytetu Kościoła

Przyczyna wydarzenie skutek

……………………… wynalezienie druku ………………………….

……………………… poczatek reformacji ………………………….

5. Oceń, czy poniższe zdania są prawdziwe. Zaznacz literę „P” przy zdaniach prawdziwych, a „F”
przy fałszywych (4 p)
1. Ojczyzną odrodzenia są Włochy. P/F
2. Myślicielem odrodzenia, który wychwalał mądrość, był Erazm z Rotterdamu. P/F
3. Dzięki wynalazkowi Jana Gutenberga ceny książek gwałtownie wzrosły. P/F
4. Freski to obrazy malowane na mokrym tynku. P/F
6. Dopisz właściwą datę do każdego wydarzenia. Wybierz odpowiedzi spośród podanych poniżej (4p)
1555 rok, 1445 rok, 1492 rok, 1517 rok
1. wynalezienie ruchomej czcionki – __________ 3. początek reformacji – __________
2. pokój w Augsburgu – __________ 4. odkrycie Ameryki – __________

7. Oceń, czy poniższe zdania są prawdziwe. Zaznacz literę „P” przy zdaniach prawdziwych, a „F” –
przy fałszywych (3 p.)
1. Henryk VIII był w konflikcie z papieżem. P/F
2. Na mocy pokoju w Augsburgu wprowadzono zasadę, że to władcy decydowali o wyznawanej
religii. P/F
3. W 1582 roku kalendarz gregoriański, obowiązujący od I wieku p.n.e., został zastąpiony
kalendarzem juliańskim. P/F
 8. Zaznacz prawidłowe odpowiedzi (2 p) 2. Wyznawcy luteranizmu, kalwinizmu i
1. Do podziału Kościoła doszło w anglikanizmu to
A. 1492 roku. A. heretycy.
B. 1517 roku. B. niewierni.
C. 1534 roku. C. prawosławni.
D. 1555 roku. D. protestanci.

9. Połącz każdy termin z odpowiednim wyjaśnieniem. W miejsca wykropkowane wpisz odpowiednie

litery (4 p)
A. sobór B. heretyk C. pastor D. celibat

1) zobowiązanie duchownych do niezawierania małżeństwa (….)

2) protestancki duchowny (…)
3) zjazd dostojników kościelnych pod przewodnictwem papieża (…)
4) wyznawca poglądów religijnych sprzecznych z powszechnie obowiązującymi (…)

10. Rozstrzygnij, skąd pochodzili kupcy podróżujący po XVI-wiecznej Europie. Dopisz właściwą
nazwę państwa do każdej wypowiedzi. Wybierz odpowiedzi spośród podanych poniżej (4 p)

Królestwo Anglii, Królestwo Polskie, Rzesza Niemiecka, Królestwo Hiszpanii

Kupiec A. „W moim państwie żyją tylko katolicy, słyniemy z wypraw odkrywczych i założyciela zakonu
Kupiec B. „W moim kraju, po długoletnich wojnach religijnych, to władcy poszczególnych części decydują,
jaką religię wyznają ich poddani” – ____________________________
jezuitów” – ____________________________
Kupiec C. „Władca mojego państwa pochodzi z dynastii Tudorów, zlikwidował klasztory i stanął na czele
Kościoła niezależnego od papieża” – ____________________________
Kupiec D. „Większość mieszkańców mojego kraju to katolicy, w centralnej części żyją kalwiniści, a od
wschodu sąsiadujemy z wyznawcami prawosławia” – ____________________________

11. Dopisz właściwy termin do każdej definicji (3 p)

1. Duży teren przeznaczony pod uprawę jednej rośliny, na przykład trzciny cukrowej czy tytoniu.
__________________________
2. Przyrząd wyposażony w igłę magnetyczną, która wskazuje północ. __________________________
3. Zubożali hiszpańscy rycerze, poszukiwacze przygód oraz ludzie kierujący się chęcią zdobycia złota i
ziemi. __________________________

12. Na poniższej liście podkreśl te działania, które były efektem kontrreformacji (4 p.)

A. Położono większy nacisk na wykształcenie księży, którzy mieli się szkolić w seminariach duchownych.
B. Przetłumaczono Biblię na wiele języków.
C. Sporządzono indeks ksiąg zakazanych.
D. Wprowadzono zasadę czyj kraj, tego religia.
E. Zwiększono uprawnienia inkwizycji, czyli specjalnych sądów kościelnych zajmujących się sądzeniem
heretyków.
F. Powstały zbory, czyli gminy protestanckie, w których obowiązki księży przejęli pastorzy.
G. Biskupom zakazano zarządzania kilkoma diecezjami jednocześnie. Byli oni ponadto zobowiązani do
przebywania w swoich diecezjach, a proboszczowie – w przypisanych im parafiach.
13. Adam i Ala, uczniowie klasy szóstej, przygotowują projekt edukacyjny z historii.
Przeczytaj treść ich rozmowy i rozstrzygnij, o jakich wydarzeniach historycznych rozmawiają.
Następnie skreśl w każdym nawiasie błędną informację, tak aby powstały zdanie prawdziwe (4 p)

Adam: Właścicielami ziemskimi w koloniach byli Europejczycy. Miejscową ludność zmusili do

ciężkiej pracy na swoich plantacjach, na których uprawiali cenione w Europie rośliny.
Ala: Na przełomie XV i XVI wieku Kościół katolicki znajdował się w głębokim kryzysie. Wielu
wiernych oraz duchownych krytykowało tę instytucję i papieża. Niezadowolenie budził styl życia
kleru.
1. Adam mówi o (przyczynach / skutkach) wydarzenia zwanego (wielkimi odkryciami
geograficznymi / reformacją).
2. Ala opisuje (przyczyny / skutki) wydarzenia określanego mianem (wielkich odkryć
geograficznych / reformacji).

14. Uporządkuj wydarzenia z początku nowożytności w kolejności chronologicznej. W tym celu wpisz
w wyznaczone miejsca cyfry od 1 do 4. Rozpocznij od wydarzenia, które było pierwsze (1 p)

______ pokój w Augsburgu ______ wynalezienie druku

______ odkrycie Ameryki ______ wystąpienie Marcina Lutra

15. Zapisz przy podanych terminach właściwe litery z opisem (5 p.)

A. wspieranie finansowe artystów przez bogatych miłośników sztuki
B. statek z ruchomymi żaglami, umożliwiający podróżowanie w wybraną stronę świata, niezależnie od
kierunku wiatru
C. ruch społeczno-religijny postulujący wprowadzenie zmian w Kościele
D. pogląd stawiający człowieka w centrum zainteresowania artystów
E. element architektoniczny składający się z kolumn połączonych łukiem

karawela – ____, humanizm – ____, mecenat – ____, arkada – ____, reformacja – ____

Punkty - 49