Temat: Chińska Republika Ludowa

1.Wielki Skok Chin w latach 1958-1961

Mao Tse-tung stojący na czele Komunistycznej Partii Chin w latach 1958-1961 wprowadził program Wielkiego
Skoku, który miał na celu przyspieszenie rozwoju gospodarczego w Chinach. W 1961 r. Mao wycofał się z
programu po klęsce głodowej, która spowodowała śmierć milionów chińskich chłopów.

a) Założenia Wielkiego Skoku:

 przekształcenie Chin z kraju rolniczego w przemysłowo-rolniczy

 wzrost produkcji stali

 wzrost produkcji przemysłowej i rolniczej

 budowa pieców hutniczych w chińskich wsiach

b) Skutki Wielkiego Skoku:

 gwałtowny spadek produkcji rolniczej

 klęska głodu

 śmierć głodowa chłopów

2. „Rewolucja kulturalna” w latach 1966-1969

a) pozycja polityczna Mao Tse-tunga jest osłabiona po klęsce Wielkiego Skoku.

b) 1966r. - Mao zaczyna kampanię przeciwko swoim rywalom politycznym pod nazwą

„rewolucja kulturalna”

c) powstaje Czerwona Gwardia- zrzeszona młodzież wykonywująca plany kampanii, egzekwująca obowiązkowej
posiadanie Czerwonej Książeczki (z cytatami Mao)

d) rewolucja jest prowadzona pod hasłem niszczenia dawnych idei, kultury, zwyczajów i religii

Chin.

e) terror czerwonogwardzistów dotyka większość działaczy partyjnych , którzy są oskarżani za

bycie „zwolennikami kapitalizmu”.

f) Mao przejmuję pełną kontrole nad aparatem partyjno-państwowym i doprowadza do

narodzin swojego kultu

g) „rewolucja kulturalna” zostaje wygaszona po 1969r.

h) oddziały Czerwonej Gwardii zostają rozbrojone , jej członkowie trafiają na wieś lub zostają
zamknięci w obozach.

Stosunki ChRL - USA

a) Mao wyprowadza Chiny z izolacji międzynarodowej, po czym nawiązuje stosunki z USA.

b) państwa zachodnie wycofują swoje uznanie dla Tajwanu na rzecz Pekinu .

c) wizyta prezydenta Richarda Nixona w Pekinie w 1972r. jest efektem rozmów i ocieplenia

stosunków pomiędzy Chinami a USA.

3. Maoizm- ideologia komunistyczna dostosowana przez Mao Tse-tunga do warunków i tradycji

chińskich. Maoizm skupiał się na wprowadzeniu Chin do grona mocarstw i przejęcia przywództwa nad
państwami komunistycznymi, co doprowadziło do konfliktu z ZSRR. Cechą maoizmu był kult

jednostki.

Temat: Świat w okresie zimnowojennej rywalizacji lat 50. i 60. XX

część pierwsza - stosunki USA - Kuba - ZSRR

1961 Inwazja w Zatoce Świń - zeszyt

1962 Kubański kryzys rakietowy.

Nikita Chruszczow - Pierwszy sekretarz KC KPZR

Fidel Castro - Przywódca kubańskiego ruchu rewolucyjnego. Doprowadził do obalenia dyktatury.

Przewaga USA nad ZSRR w dziedzinie broni jądrowej i środków jej przenoszenia zaczęła maleć.

Wystrzelenie w 1957 e. przez ZSRR pierwszego sztucznego satelity Ziemi uświadomiło

Amerykanom, że rakiety radzieckie z głowicami jądrowymi mogą dotrzeć na terytorium USA.

Dowody świadczące o wzrastającej potędze ZSRR

- Kolejne próbne eksplozje jądrowe

- Rozbudowa systemu międzykontynentalnych pocisków balistycznych

- Zestrzelenie nowoczesnego samolotu szpiegowskiego U-2

- Pierwszy orbitalny lot człowieka (J. Gagarin) 1961

N. Chruszczow zyskał sojusznika w osobie przywódcy kubańskiego Fidela Castro, który czuł się

zagrożony ze strony USA i proklamował na Kubie socjalizm, szukając oparcia w ZSRR

Chruszczow był pewien, że ZSRR może zdobyć przewagę strategiczną nad USA, jeżeli podejmie

zdecydowane działania i umiejętności na Kubie rakiety z pociskami jądrowymi.

Przywódca ZSRR po uzyskaniu zgody od F. Castro, nakazał potajemnie rozlokowanie na Kubie

między innymi wyrzutni rakiet bliskiego i średniego zasięgu, które mogły przenosić głowice

jądrowe. W planach były też dalekiego zasięgu.

Po wykryciu przez Amerykanów 15 października 1962 r. wyrzutni władze USA zażądały usunięcia

wszelkich rakiet z Kuby

Przez twardą postawę USA Chruszczow wycofał okręty z pociskami w zamian za gwarancję

bezpieczeństwa Kuby.

część druga - Niemcy (RFN i NRD) w czasie zimnej wojny - lata 50. i 60.

1. Powstanie berlińskie 16 – 17 czerwca 1953 r.

a) przyczyny

 NRD znalazło się pod ścisłą kontrolą ZSRR. NRD została przekształcona w kraj demokracji

ludowej: znacjonalizowano przemysł i banki, przeprowadzono czystki w SED, rozpoczęto

prześladowania Kościoła;

 pogorszenie się sytuacji bytowej ludności w związku z koniecznością spłaty reparacji wojennych

i nacjonalizacją przemysłu. Oprócz tego , zgodnie z ideologią, rozwijano głównie przemysł ciężki

 porównanie sytuacji ludności w RFN i NRD wypadało na niekorzyść NRD co było powodem

ucieczki ponad 800 tys. Niemców na zachód, w latach 1949 – 1953;

 śmierć Stalina w 1953 r. obudziła nadzieję na uniezależnienie się od ZSRR

 bezpośrednią przyczyną powstania było ogłoszenie przez władze podwyżki norm

produkcyjnych o 10%

b) 16 czerwca 1953 r. wybuchły protesty w Berlinie, które 17 czerwca objęły całą NRD. Strajkowało

ponad 300 tys. osób, głównie robotników. Dlatego powstanie określa się mianem robotniczego.

c) tzw. powstanie zostało krwawo stłumione przez wojska radzieckie. Zginęło ponad 200 osób, a

wielu demonstrantów trafiło do więzienia.

2. Budowa muru berlińskiego – 12/13. sierpnia 1961 r.

Przyczyną wybudowania muru, który odcinał zachodnie sektory Berlina od Berlina Wschodniego

było postępujące wyludnienie NRD. W latach 1949 – 1961 NRD opuściło 16% ludności, która

zdecydowała się przedostać do RFN, głównie przez Berlin. Budowa muru i zasieków pilnowanych

przez żołnierzy miała temu zapobiec. Mur zburzono dopiero w listopadzie 1989 r. Jego upadek stał

się symbolem upadku komunizmu.

3. Kryzys berliński (4 czerwca – 9 listopada 1961) – epizod zimnej wojny, którego efektem była budowa Muru
Berlińskiego. Kryzys wywołany został przez ultimatum Chruszczowa, żądające wycofania wojsk zachodnich z
Berlina.

W ultimatum, przedstawionym prezydentowi USA Johnowi F. Kennedy’emu na szczycie wiedeńskim 4 czerwca

1961, premier Nikita Chruszczow domagał się wycofania sił alianckich z Berlina do końca roku 1961 i zagroził, że
w przeciwnym razie podpisze dwustronne porozumienie pokojowe z Niemcami Wschodnimi, które jego
zdaniem zakończy prawo sił amerykańskich, brytyjskich i francuskich do przebywania w Berlinie Zachodnim.

W odpowiedzi na stanowisko radzieckie, 25 lipca, prezydent Kennedy w orędziu telewizyjnym zapowiedział

zwrócenie się do senatu USA o dodatkowe 3,25 mld dolarów na zwiększenie uzbrojenia konwencjonalnego oraz
ogłosił plan potrojenia poboru do wojska. Jednocześnie, władze Niemiec Wschodnich w tajemnicy
przygotowywały się do budowy muru, który miałby uniemożliwić dalszą ucieczkę obywateli do Berlina
Zachodniego. Polecenie zamknięcia granicy podpisane zostało w sobotę 12 sierpnia. W odpowiedzi na próbę
odcięcia aliantów od Berlina Zachodniego, Kennedy powołał 31 sierpnia 148 tys. rezerwistów do czynnej służby,
Jesienią 1961 roku USA przegrupowały do Europy 8 związków taktycznych lotnictwa wojskowego (216
samolotów). Pomimo szeregu incydentów związanych z blokadą granicy Berlina Zachodniego, Amerykanie,
obawiając się konfrontacji zbrojnej, nie zdecydowali się na zniszczenie muru i de facto zaakceptowali
wymuszony przez stronę radziecką status quo.