Professional Documents
Culture Documents
Absurde Teater - Waiting For Godot
Absurde Teater - Waiting For Godot
Maar toe gebeur daar ‘n paar dinge wat die mens se idee van wat die waarheid is
skud, soos onder andere
• Galileo wat bewys het dat die aarde nie die middelpunt van die heelal is
nie, maar slegs ‘n klein, nietige planeet
1
• Darwin wat die mens se idee dat hy ‘n spesiale ras is dmv die evolusie-
teorie vernietig het
• Nietze wat verklaat dat God dood is
• Freud wat verder die stelling maak dat ons niks anders is as diere nie, want
soos diere word die mens ook maar basies deur 2 goed gedryf, drange en
seksuele behoeftes “I lust, therefor I am”
• Einstein wat met al sy teoriee bewys dat alles maar eintlik relatief is.
• WOI en WOII wat uigebreek het en gruweldade soos die uitwissing van 6
mil Jode, die atoombomaanval en die vernietiging wat daarop gevolg het
Die mens is ontnugter en voel hulle het niks meer om in te glo nie. Agv al die
teleurstellings en niks om in te glo nie, keer die mens na hom/haarself.
Mens voel vervreemd van God as gevolg van al die bogenoemde faktore en fokus
nou op hom/haarself om die “waarheid” te vind
So ontstaan eksistensialisme
2
• elke mens se aksies betekenisloos, want elkeen moet betekenis aan sy eie
aksies gee. Die mens is dus die somtotaal van sy aksies
Absurde teater
Om op te som:
• So, dramaturge van absurde teater skryf toneelstukke om die absurditeit
van die lewe te wys en deur dit te doen wys hulle eintlik vir ons hoe
hopeloos ons situasie is. = MESSAGE
• In kort, alle aspekte van die toneelstuk is so geskryf dat dit absurd
voorkom
• Al hierdie dramaturge van absurde teater skryf dat stukke waarin
karakters hulle in absurde situasie bevind en die manier waarop hulle
dan optree is nog meer absurd
3
In hierdie environment beklemtoon die dramaturg dan temas soos bv:
➢ Futility of waiting
➢ Die betekenisloosheid en sinneloosheid van die lewe
➢ Die mens se soeke na iets beter
➢ Die mensdom se onvermoë om effektief te kan kommunikeer
Struktuur
Na WOII het mense gevoel dat hul lewens nutteloos en betekenisloos was, agv die
grootskaalse verwoesting en lewensverlies. Hulle het gevoel asof hulle geen
vooruitgang meer in die lewe kon maak nie.
Daar is geen klimaks in die stuk nie. Dit is ‘n kringloop van anti-klimakse
• Didi en Gogo sê herhaardelik dat hulle kan gaan, maar hulle gaan nooit
Die doel van absurde teater is nie om die gehoor aan te spoor om orde uit chaos
te skep nie.
Dit is bloot om die chaos in die wêreld uit te beeld.
Daar is dus geen hoogtepunt of uitkoms vir die karakters nie
4
Volgens die eksistensialistiese filosofie:
• is die mens nie op aarde om enige groot doel te vervul nie.
• elkeen word in ‘n soort kokon gebore en moet ‘n besluit neem om homself
daaruit te kry, anders sal hy net doelloos voortbestaan
Mense het WOI en WOII as doelloos en onlogies gesien, veral die groot
lewensverlies.
Hulle het daarom gevoel dat die lewe onlogies is en dat hulle geen vooruitgang
maak nie
Volgens eksistensialisme en absurdisme:
• Is die wêreld ‘n onlogiese en absurde plek en moet elke mens sy eie
betekenis skep.
Volgens eksistensialisme:
• Is elke mens se aksies betekenisloos, want elkeen moet betekenis aan sy
eie aksies gee.
• Die mens is dus net die somtotaal van al sy aksies
5
Die toneelstuk is vol aktiwiteit , maar geen van die aksies verander die situasie nie
• Gogo kyk in sy skoen, maar sy voet bly steeds seer.
• Lucky probeer selfmoord pleeg met die tou, maar doen dit op so ‘n manier
dat hy dit nie kan regkry nie
Na WOII het mense gevoel dat al hul aksies nutteloos en betekenisloos was.
Wat hulle ookal gedoen het, het nie die verwoesting vd oorlog gekeer nie en het
ook nie hul situasie verbeter nie.
Karakters:
Die karakters is boemelaars
• Didi en Gogo noem nooit dat hulle ‘n huis het nie en Gogo slaap deur die
nag in ‘n sloot langs die pad
Beckett het self baie rondgereis en het nie lank op een plek gebly nie. Daarom is
baie van die karakters in sy toneelstukke boemelaars en rondlopers
As gevolg van die oorlog het mense gevoel dat hulle deur die samelewing en
omstandighede geïsoleer was van ‘n ware en betekenisvolle lewensondervinding.
Hulle het gevoel of hulle net ‘n nommer was en nie meer mense nie.
6
Eksistensialisme:
• Het die hele wereld gesien as betekenisloos en het bepaal dat elke mens,
ongeag wie of wat hy is, in dieselfde absurde sitasie is en in dieselfde
betekenislose wereld lewe.
Teater van die Absurde:
• Poog nie om ‘n realistiese storie met realistiese karakters te vertel nie,
maar om ‘n abstrakte idee oor te dra.
7
die teks aan dat hulle doodstil gaan staan.
Absurde teater het ontwikkel net na WOII. DUS al die aktiwiteit van die oorlog en
verwoesting wat plaasgevind het (uitbarstings van aktiwiteit), het die wêreld byna
ineengesort.
Dialoog
Dialoog is sinneloos en betkenisloos.
• Die karakters luister nie na mekaar nie nie en praat verby mekaar.
• Waneer die een bv. vir die ander ‘n vraag vra, herhaal die tweede die vraag,
sonder om te antwoord.
• Gogo vra bv. vir Didi wat hulle die vorige dag gedoen het en Didi herhaal
dan net weer die vraag.
8
Na WOII het mense gevoel asof hulle net doelloos voortbestaan en elke dag
dieselfde roetines herhaal. Hulle het soos masjiene gevoel wat moes werk om die
hele wereld weer op te bou.
Die teks is oorspronklik in Frans geskryf.
• Aan die titel kan ‘n mens sien dat die toneelstuk oorspronklik in Frans
geskryf was, want die woord “Godot” is ‘n Franse woord
Beckett se moedertaal was Engels, maar hy het in Frans geskryf, want hy het
geglo dat hy die dissipline van ‘n addisionele taal benodig het, anders sou dit dalk
voorkom asof die stuk te maklik geskryf was en nie baie moeite geverg het nie.
Hy het geglo dat omdat TVDA die stryd van die mensdom om te bestaan uitbeeld,
dit nie te maklik mag voorkom nie.
Dialoog word gereeld onderbreek deur stiltes, maar hulle praat weer wanneer die
stiltes ondraaglik raak.
• Daar word gereeld in die teks aangedui dat die akteurs stilbly en dat daar
lang stiltes is nadat hulle gepraat het.
Hierdie spraak was afgewissel word met siltes skep ‘n ritme in die dialoog, wat
kenmerkend is aan Beckett se werk. Dit laat die dialoog byna poëties voorkom.
9
Taal kan nie die sin van betekenisloosheid definieer nie.
Estragon sê in die eerste lyn van die toneelstuk: “Nothing to be done.” Hulle
beskryf nooit waaraan hulle niks kan doen nie en die gehoor moet hulle eie
afleidings maak.
Temas:
Wag (om te wag)
• Deur die hele toneelstuk bly Didi en Gogo op een plek en wag vir Godot om
op te daag, maar hy daag nooit op nie.
• Aan die einde van die toneelstuk kan die gehoor aflei dat hulle nogsteeds
daag gaan bly en wag.
Volgens eksistensialisme:
• Word mense in ‘n soort van ‘n kokon gebore. Elke mens kan of terugsit en
wag dat die wereld en sy omstandighede verander (wat nooit sal gebeur
nie…) of hy kan ‘n besluit neem om self sy lewe en omstandighede te
verander en dan oorgaan tot aksie.
10
• Wanneer mense besig bly, hulle nie werklik bewus is van die tyd wat
verbygaan nie, veral wanneer hulle sit en wag, hulle mag selfs verbaas wees
oor hoe vinnig die tyd skynbaar verbygegaan het.
• Net so probeer Didi en Gogo die tyd omkry terwyl hulle vir Godot wag.
Die mens se hoop op redding en die ongekende kwaliteit van God se genade
• Didi en Gogo bly op dieselfde plek en wag vir Godot in die hoop dat hy sal
opdaag en hulle situasie sal verbeter.
• Didi verwys ook direk na die verhaal van Christus se kruisiging en die
sondaars aan die kruis, van wie een gered is.
Beckett:
• Het in ‘n baie streng Christelike huis grootgeword. Hy het later ‘n ateïs
geword en het mese se geloof aan ‘n hoër mag en die hoop dat God hulle
van ewige verdoemenis sal red, begin bevraagteken.
TVDA:
• Ondersoek ook gereeld die tema van “’n Verhouding met God, of die
afwesigheid van so ‘n verhouding”
Hopeloosheid
• Beide Didi en Gogo sê in die teks: “Nothing to be done.” Dit dui daarop dat
hulle nie meer hoop het nie en dat hulle magteloos is om enige iets te doen
om hulle situasie te verander of verbeter.
TVDA:
• Beeld die wereld uit as ‘n vyandige plek, in die sin dat elke mens
verantwoordelikheid moet neem vir homself en sy eie lewe.
‘n Mens het dus geen hoop dat sy omstandighede sal verander nie, tensy hyself
iets daaraan doen.
Lyding
• Gogo ly fisies a.g.v. sy seer voete en Didi a.g.v. sy blaasprobleem.
• Lucky ondervind nie net fisiese pyn, deurdat Pozzo hom met ‘n sweep slaan
11
nie, maar hy ondervind ook sielkundige en emosionele lyding a.g.v. die
manier waarop Pozzo hom behandel.
• Hy is amper soos Pozzo se slaaf en moet alles doen wat vir hom gesê word.
Hy ondervind dus die frustrasie dat hy geen vryheid het nie.
Gedurende WOII het mensie fisies gelei, a.g.v. die oorlog waarin hulle geveg het.
Hulle het ook emosioneel gely a.g.v. die trauma waaraan hulle blootgestel was in
die verskeie oorlogsituasies.
Geliefdes van mense wat in die oorlog omgekom het, het ook emosioneel en
sielkundig gely.
Die grootskaalse verwoesting wat in Europa plaasgevind het, het ook aanleiding
gegee tot fisiese, emosionele en sielkundige lyding.
Tyd en plek:
Speeltyd in elke bedryf is gelyk aan gespeelde tyd.
• Elke bedryf is ongeveer 45min lank en is ook ongeveer 45 min in die
karakters se lewens.
Die donkerte dui op ‘n gevoel van isolasie en alleenheid. Elke mens moet sy eie
weg deur die lewe vind en ‘n manier vind waarop hy sy eie pad/bestemming kan
“sien.”
12
• Die aanwysings dui slegs aan dat die toneelstuk onder ‘n boom plaasvind,
iewers langs ‘n grondpad. Daar is geen aanduiding van die land, era of
seisoen nie.
Dit maak die toneelstuk universeel, sodat elke mens daarmee kan identifiseer.
Volgens eksistensialisme:
• Is die wereld neutraal en die feit dat die plek en tyd nie aangedui word nie,
skep die indruk van ‘n neutrale en onbepaalde wereld.
Die leegheid van die verhoog dui op die leegheid en neutraliteit van die wereld.
Die oop spasie dui ook daarop dat elke mens alleen in die wereld inkom en sy eie
weg moet baan
TVDA:
• Poog nie om ‘n realistiese storie te vertel met realistiese karakters nie,
maar om ‘n abstrakte idee oor te dra. Daarom is die verhoog nie realisties
geklee nie en is daar slegs vae aanduidings van waar die toneelstuk afspeel.
Die oop spasie op die verhoog dui op die oneindigheid van die mens se stryd om
betekenis in sy wereld te skep.
Die leë verhoog word ‘n metafoor vir die wereld self – leeg en sonder betekenis.
13