Müsned İmam Şafi

El-Müsned
İmam Şafİî
© EL-MÜSNED / İMAM ŞAFİÎ
Bu eserin tü� m yayın hakları SAĞ� LAM YAYINEVİ�'ne aittir.
Tercü� me ve Tahkik:
SEYFULLAH ERDOĞ� MUŞ
Sertifika No:16248
ISBN: 978-975-9180-94-2
1. Baskı: Aralık-2014 / İ�stanbul
Baskı : Lord Matbaacılık

Davutpaşa Emintaş San. Sit. Topkapı/İST
SAĞLAM YAYINEVİ
Çatalçeşme Sk. No:19/1 D:4 Cağ� aloğ� lu/İ�ST
Tel: 212 527 52 79 Faks: 212 513 67 70
www.saglamyayinevi.com
e-mail:saglam@saglamyayinevi.com
EL-Müsned
Mü� ellif:
İMAM ŞAFİÎ
[Ebu Abdillah Muhammed b. İdris b. el-Abbas b. Osman b. Şafi’

b. Abdilmuttalib b. Abdimenaf el-Muttalibî el-Kuraşî el-Mekkî ]
(Vefatı: 204 Hicrî�)
Tertib:
Muhammed Âbid es-Sindî
Tercü� me ve Tahkik:
Seyfullah Erdoğmuş
mütercimin TAKDİMİ
ǶȈƷÊ ǂǳơǺ
ō ǸÈ ƷÌ ǂǳơƅơǶǈ
ō Êƥ
Bismillahirrahmanirrahim
Şü� phesiz hamd yalnız Allah'adır. O'na hamd eder, O'ndan yardım ve
mağ� firet dileriz. Nefislerimizin şerlerinden, amellerimizin kö� tü� lü� klerinden
Allah'a sığ� ınırız. Allah'ın hidayet verdiğ� ini kimse saptıramaz. O'nun saptırdı-
ğ� ını da kimse doğ� ru yola iletemez. Şehadet ederim ki, Allah'tan başka hiçbir
ilâ� h yoktur. O, bir ve tektir, O'nun ortağ� ı yoktur. Yine şehadet ederim ki, Mu-
hammed (sallallahu aleyhi ve sellem) Allah'ın kulu ve Rasû� lü� dü� r.
«Ey iman edenler! Allah’tan nasıl korkmak gerekirse ö� yle korkun ve siz
ancak mü� slü� manlar olarak ö� lü� nü� z.” (Al-i İ�mran; 3/103)
“Ey insanlar! Sizi tek bir candan yaratan ve ondan da eşini var eden, her
ikisinden birçok erkek ve kadın tü� reten Rabbinizden korkun. Kendisi adı-
na birbirinizden dileklerde bulunduğ� unuz Allah’tan ve akrabalık bağ� larını
kesmekten de sakının. Şü� phesiz Allah ü� zerinizde tam bir gö� zetleyicidir.” (en-
Nisâ� ; 4/1),
“Ey iman edenler! Allah’tan korkun ve dosdoğ� ru sö� z sö� yleyin. O da
amellerinizi lehinize olmak ü� zere dü� zeltsin, gü� nahlarınızı da mağ� firet etsin.
Kim Allah’a ve Rasû� lü� ne itaat ederse bü� yü� k bir kurtuluşla kurtulmuş olur.”
(el-Ahzâ� b; 33/70-71)
Bundan sonra, Şü� phesiz sö� zlerin en gü� zeli Allah’ın Kelam’ı, yolların en
hayırlısı Muhammed Sallallahu aleyhi ve sellem’in yoludur. İ�şlerin en kö� tü� sü�
sonradan çıkarılanlardır. Her sonradan çıkarılan şey bid’attir ve her bid’at
sapıklıktır. Her sapıklık ta ateştedir.
Tercü� mesini sunduğ� um İ�mam Şafiî� rahimehullah’ın Mü� snedi, kendisi-
nin te’lif ettiğ� i kitaplarda kendi isnadlarıyla rivayet ettiğ� i hadisler ile bunun
haricinde isnadlı olarak rivayet ettiğ� i hadislerin Rebî� b. Suleyman el-Muradî�
6 İmam Şafiî
tarafından derlenmesiyle meydana getirilmiştir. Kitabın bana kadar ulaşan

isnadları şu şekildedir:
Birinci Senedim:
Ebu Muâ� z Seyfullah el-Çubukâ� bâ� dî�; Bize; Seyyid Muhammed b. Alevî� el-
Mâ� likî� el-Hasenî� umumî� icazetle rivayet etti,
- O, babası es-Seyyid b. Alevî� b. Abbas el-Mâ� likî�’den,
- O, es-Seyyid Abbas’tan,
- O, şeyhi es-Seyyid Ebu Bekir Şattâ� ’dan,
- O, Seyyid Ahmed Zeynî� ed-Dahlâ� n’dan,
- O, Şeyh Osman b. Hasen ed-Dimyâ� tî�’den,
- O, Muhammed b. Ali eş-Şenevâ� nî�’den,
- O, Hicrî� 1099’da vefat etmiş olan Şeyh Muhammed el-Munî�r es-
Semâ� nhû� dî�’den,
- O, Muhammed b. Muhammed el-Bedî�rî�’den,
- O, Molla İ�brahim’den,
- O, Hicrî� 1071 yılında vefat etmiş olan Safiyuddin Ahmed b. Muhammed
el-Medenî�’den,
- O, eş-Şems Muhammed b. Ahmed er-Ramlî�’den,
- O, Zekeriyya b. Muhammed el-Ensâ� rî�’den,
- O, Hafız Ahmed b. Ali b. Hacer’den,
- O, es-Salah İ�bn Ebî� Ö� mer’den,
- O, el-Fahr İ�bni’l-Buharî�’den,
- O, Ebû� Cafer Muhammed b. Ahmed es-Saydalanî�’den,
- O, Hicrî� 515 yılında vefat etmiş olan Ebû� Ali el-Hasen b. Ahmed el-
Haddad’dan,
- O, Hicrî� 430 yılında vefat etmiş olan Ebû� Nuaym Ahmed b. Abdillah
el-İ�sbehâ� nî�’den,
- O, Hicrî� 346 yılında vefat etmiş olan Ebu’l-Abbas Muhammed b. Ya’kû� b
el-Esam’dan,
- O, Hicrî� 270 yılında vefat etmiş olan er-Rebî� b. Suleyman el-Murâ� -
dî�’den,
- O, Hicrî� 204 yılında vefat etmiş olan İ�mam Ebû� Abdillah Muhammed b.
El-Müsned 7
İ�dris eş-Şafiî� rahimehullah’tan rivayet etmiştir.
İkinci Senedim:
- Muhammed Mutî�’ el-Hafız b. Muhammed Vasıl b. Şeyh el-Hafız Abdur-
rahim,
- Hicrî� 1380 yılında vefat etmiş olan Şeyh Muhammed Ebu’l-Hayr el-
Meydâ� nî�’den icazetle rivayet etti.
- O, Hicrî� 1324 yılında vefat etmiş olan ez-Zahid Selim el-Musve-tî�’den,
- O, Hicrî� 1262 yılında vefat etmiş olan muhaddis şeyh Ahmed Muslim
el-Kizebrî�’den,
- O, Hicrî� 1218 yılında vefat etmiş olan asrının mü� snidi Ahmed b. Abd
el-Attâ� r’dan,
- O, Şam muhaddisi Şeyh İ�smail el-Aclû� nî�’den,
- O, el-Fahr İ�bnu’l-Buharî�’ye ulaşan isnadıyla;
- Kadı Ebu’l-Mekâ� rim Ahmed b. Muhammed el-Lebbâ� n ve Ebu Cafer
Muhammed b. Ahmed es-Saydelâ� nî�’den,
- Onlar, Ebu Ali el-Hasen b. Ahmed el-Haddâ� d’dan,
- O, Hafız Ebu Nuaym Ahmed b. Abdillah el-İ�sbehâ� nî�’den,
- O, Ebu’l-Abbas Ahmed b. Ya’kû� b el-Esam’dan,
- O, er-Rebî� b. Suleyman el-Muradî�’den,
- O da İ�mam Muhammed b. İ�dris eş-Şafiî� rahimehullah’tan rivayet etti.
* Tercümede Esas Aldığım Müsned Neşirleri

1- Bulak el-Emiriyye Nü� shasından tashih edilen Hindistan baskısı esas
alınarak çıkarılan ve Hicrî� 1400 yılında Daru’l-Kutubi’l-İ�lmiyye tarafından
yapılan neşri. Bu neşrin sonunda şu açıklanmıştır: “Şam diyarındaki en eski
nü� sha olan Emiriyye nü� shası ile karşılaştırılmıştır. Meşhur muhaddis imam-
ların dinledikleri kayıtlı olan bu nushanın tarihi Hicri 784’tü� r.”
2- Eyyub Ebu Haşrif’in tahkiki, Ahmed b. Yusuf ed-Dekkak’ın kontro-
lü� ve Abdulkadir el-Arnaut’un takdimi ile Hicrî� 1423 (2002) yılında Daru’s-
Sekafeti’l-Arabiyye tarafından basılan neşri
3- Ebu Umeyr Mecdi b. Muhammed el-Mısrî� el-Eserî� tahkiki, Şeyh Muk-
bil b. Hadi’nin takdimi ve es-Sindî�’nin tertibi ile Hicrî� 1416 yılında Mektebetu
İ�bn Teymiyye’de yayınlanan “Şifâ� u’l-İ�yyi Bitahrici ve Tahkiki Mü� snedi’ş-Şafiî�
8 İmam Şafiî
Bitertibi’l-Allâ� meti’s-Sindî�” adlı neşri

4- Ve İ�mam Suyutî�’nin: “eş-Şafiu’l-Iyyi Ala Musnedi’ş-Şafiî�” adlı şerhine
Abdurrazzak b. Es’adullah el-Buhari tarafından h.1429 yılında master tezi
olarak yapılan tahkiki esas alınmıştır.
Bab başlıklarında ve hadis numaralarında İ�mam Muhammed Â� bid es-
Sindî�’nin tertip ettiğ� i nü� shayı esas aldım. Parantezler arasında İ�mam eş-
Şafii’nin Mü� sned’ine; Ahmed b. Yusuf ed-Dekkak tarafından yapılan tahkik-
teki numaraları ekledim. Şafii’nin Sunen’indeki numaraları ise dipnotlarda
verdim. Hadislerin sıhhatine veya zayıflığ� ına dair hü� kü� mlerini ve tahricini
genelde Ebu Umeyr Mecdi el-Eseri’nin tahkikinden ve ed-Dekkak’ın tahricin-
den istifade ederek hazırladım.
Es-Sindî�’nin tertibi olan nü� shanın baskılarında kitap; İ�badetler kısmı ve
Muamelat kısmı olarak ikiye taksim edilmiş ve her kısımda numaralandırma
yeniden başlatılmıştır. Bu sebeple kitabın orjinalindeki numaralandırmayı
aynen takip ettim. Ancak kitabın sonunda es-Sindî�’nin tertibinde geçmeyip
de Mü� sned baskılarında yer alan ziyade rivayetleri, “Ziyadeler” başlığ� ı al-
tında kitabın sonuna, numara sırasını takip ederek ekledim. Bunun dışında,
Mü� sned baskılarında farklı numaralarla mü� kerrer olarak gelen rivayetleri
numara vermeksizin, ilgili bö� lü� mlere aldım ve Mü� sned neşrindeki numarası-
nı parantez içinde belirttim.
Allah Azze ve Celle’den bu çalışmamı hayra vesile kılmasını dilerim.
Seyfullah Erdoğ� muş
Çubuk-Ankara
El-Müsned 9
İmam Şafiî Rahimehullah’ın Kısaca Hayatı
Hamd, â� lemlerin rabbi olan Allah’a aittir. Allah’ın salat ve selamı da Mu-
hammed’e, ailesine ve bü� tü� n ashabının ü� zerine olsun.
Muhammed b. İ�dris b. Abbas b. Osman b. Şafii b. Saib b. Ubey b. Abdiye-
zid b. Haşim b. Muttalib b. Abdimenaf b. Kusay el-Kuraşi el-Muttalibî�. Saib b.
Ubeyd, Bedir savaşında Mü� slü� man olmuştu. Oğ� lu Şafii b. Saib, kü� çü� k yaştaki
sahabelerdendi.
İ�mam Şafiî�’nin annesi Ezdiye’dir. Kendisine hamile kaldığ� ında, rahmin-
den Mü� şteri yıldızının çıktığ� ını ve Mısır’a gidip indiğ� ini gö� rmü� ştü� . Sonra her
beldeye onun ışıkları yayılmıştı.
İ�mam Şafiî�, Gazze’de doğ� du. Askalan’da veya Yemen’de doğ� duğ� una dair
bazı rivayetler de vardır. Doğ� um tarihi hicretin 150. senesidir. Kendisi kü� çü� k
yaşta iken babasını kaybetti. Annesi, nesebi zayi olmasın diye onu iki yaşında
iken alıp Mekke’ye gö� tü� rdü� . Mekke’de yetişti, yedi yaşında iken Kur’â� n oku-
du, on yaşında iken Muvatta’ı ezberledi. On beş yaşında iken fetva vermeye
başladı. Başka bir rivayette anlatıldığ� ına gö� re ise on sekiz yaşında iken fet-
va vermeye başlamıştır. Fetva vermesine şeyhi Muslim b. Halid ez-Zencî� izin
vermişti.
Lü� gat ve şiirle ilgilendi. Huzeyl kabilesi arasında on sene kadar kaldı.
Huzeylî�ler’den Arap lü� gatlerini ve fesahatini ö� ğ� rendi. Şeyhlerden ve imam-
lardan oluşan bir cemaatten çok hadis dinledi. Ezberlediğ� i Muvatta’ı İ�mam
Malik’in huzurunda okudu. İ�mam Malik, onun okuyuş ve gayretini beğ� enip
takdir etti.
Muslim b. Halid ez-Zencî�’den sonra, İ�mam Malik’ten Hicazlıların ilmini
ö� ğ� rendi. Birçok kimseler de kendisinden rivayetlerde bulundular.
İ�bn Ebi Hatim’in rivayetine gö� re İ�mam Şafiî�, Yemen’e bağ� lı Nec-ran’da
hakimlik yapmıştır. Sonra bazı kimseler, ona karşı taassuba yeltenerek Ha-
run Reşid’e jurnallediler ve hilafete niyeti olduğ� unu sö� ylediler. Bunun ü� zeri-
ne zincire vuruldu ve katıra bindirilerek, hicretin 184. senesinde, otuz yaşın-
da iken Bağ� dat’a, halife Harun Reşid’in huzuruna gö� tü� rü� ldü� .
Halifenin huzurunda Muhammed b. Hasen ile mü� nazara yaptı. Muham-
med b. Hasen, onun hakkında gü� zel sö� zler sö� yledi. Harun Reşid de kendisine
yapılan isnadların asılsız olduğ� unu anlayarak suçsuzluğ� una karar verdi.
Muhammed b. Hasen, onu alıp kendi yanında konuk etti. Ebu Yusuf, bun-
10 İmam Şafiî
dan bir sene ö� nce vefat etmişti. Muhammed b. Hasen İ�mam Şafiî�’ye ikramda
bulundu. İ�mam Şafiî� de bir deve yü� kü� ağ� ırlığ�ınca ondan nakiller yazdı. Sonra
Harun Reşid, ona iki bin dinar verdi.
Sonra İ�mam Şafiî�, Mekke’ye dö� ndü� . Elde ettiğ� i paraları akrabalarına,
amcazadelerine ve hısımlarına dağ� ıttı. Sonra hicretin 195. senesinde Irak’a
dö� ndü� .
Bu defa aralarında Ahmed b. Hanbel, Ebu Sevr, Hü� seyin b. Ali el-Kerabisî�,
Haris b. Şureyh el-Bakkâ� l, Ebu Abdirrahman eş-Şafiî�, Za’feranî� ve diğ� erle-
rinin de bulunduğ� u bir â� limler topluluğ� u etrafında toplandı. Buradan da
Mekke’ye dö� ndü� . Mekke’den, hicretin 198. senesinde tekrar Bağ� dat’a dö� ndü� .
Bağ� dat’tan da Mısır’a intikal etti ve hicretin 204. senesinde vefat edinceye
kadar Mısır’da kaldı.
Mısır’da, “el-Ü� mm” adlı kitabını tasnif etti. Bu, onun cedid kitapların-
dandı. Çü� nkü� bu kitap, Mısırlı Rebi’ b. Sü� leyman’ın rivayetindendir. İ�mamu’l-
Haremeyn ile diğ� erlerinin iddiasına gö� re ise bu kitap kavl-i kadimdendir.
Ama bu, doğ� ruluktan uzak bir ifade ve yadırganacak bir iddiadır. Doğ� rusunu
Allah bilir.
Aralarında Abdurrahman b. Mehdi’nin de bulunduğ� u birçok bü� yü� k
imam, İ�mam Şafiî�’yi ö� vmü� şlerdir. Abdurrahman, usulle ilgili bir kitap yaz-
masını ondan istemiş, o da onun bu isteğ� ine uyarak “er-Risale”sini yazmıştı.
Abdurrahman, her namazdan sonra onun için dua ederdi.
İ�mam Şafiî�’nin ü� stadları şunlardır: Malik b. Enes, Kuteybe b. Said (bu,
İ�mam Şafiî�’nin imam olduğ� unu sö� ylerdi), Sufyan b. Uyeyne, Yahya b. Said el-
Kattan (bu da namazlarında İ�mam Şafiî� için dua ederdi), Ebu Ubeyd (bu da;
İ�mam Şafiî�’den daha fesahatli, daha takvalı birini gö� rmedim demiştir), Yahya
b. Eksem el-Kadî�, İ�shak b. Rahuye, Muhammed b. Hasen ve daha başkaları.
İ�mam Ahmed b. Hanbel, kırk sene kadar bir sü� re namazlardan sonra
İ�mam Şafiî� için dua ederdi.
Yahya b. Maî�n, İ�mam Şafiî�’den bahsederken; “O, çok doğ� ru sö� zlü� bir kim-
seydi. Onda sakıncalı hiçbir durum yoktur” demiştir. Yine bir başka defasın-
da Yahya b. Maî�n onun hakkında şö� yle demiştir: “Eğ� er yalan sö� ylemek İ�mam
Şafiî� için mutlak surette mubah olsaydı bile mü� rü� vveti, onu yalan sö� ylemek-
ten men ederdi.”
İ�bn Ebi Hatim, babasının şö� yle dediğ� ini nakletmiştir: “Şafiî�, bedenen fa-
kihti, lisanen de doğ� ru sö� zlü� ydü� .”
Ravinin biri Ebu Zü� r’a’nın şö� yle dediğ� ini nakletmiştir: “Şafiî�’nin bildik-
El-Müsned 11
lerinde, içinde yanlışlık bulunan bir hadis yoktur.” Ebu Davud’dan da buna
benzer bir sö� z nakledilmiştir.
İ�mamlar imamı Muhammed b. İ�shak b. Huzeyme’ye: “Şafiî�’ye ulaşma-
yan bir sü� nnet var mıdır?” diye sorduklarında: “Hayır” diye cevap vermişti.
Bu demektir ki: Sü� nnet, bazen senediyle ona ulaşmış; bazen mü� rsel olarak
ulaşmış, bazen de kitaplarında mevcut olduğ� u gibi mü� nkatı olarak ona ulaş-
mıştır. Doğ� rusunu Allah bilir.
Harmele, İ�mam Şafiî�’nin şö� yle dediğ� ini nakletmiştir: “Bağ� dat’ta, sü� nne-
tin yardımcısı/Nasirus-sunne diye adlandırıldım.”
Ebu Sevr dedi ki: “Şafiî�’nin benzeri birini gö� remedik. O da kendi benzeri
birini gö� rememiştir.” Za’feranî� ile diğ� erleri de bö� yle demişlerdir.
İ�mam Şafiî�’nin faziletleri ve ü� stü� nlü� kleri konusunda derlemiş olduğ� u
kitabında Davud b. Ali ez-Zahirî� şö� yle demiştir: “Şafiî�’de ö� yle ü� stü� nlü� k ve fa-
ziletler vardı ki, başkalarında bu kadar ü� stü� nlü� k ve faziletler bir araya gelme-
mişti. Nesebi yü� ksekti, dini sahihti. İ�nancı sağ� lamdı. Nefsi cö� mertti. Hadisin
sağ� lam ve sakatlarını, nasihini, mensuhunu bilirdi. Kitab ve sü� nneti, halife-
lerin yaşantılarını ezbere bilirdi. Gü� zel eserleri vardı. Arkadaşları ve ö� ğ� ren-
cileri, sağ� lam kimselerdendi. Mesela İ�mam Ahmed b. Hanbel, onun, zahidlik
ve takva bakımından, sü� nneti uygulama cihetinden eşi gö� rü� lmemiş derecede
sağ� lam arkadaşlarındandı.”
Bö� yle dedikten sonra Davud b. Ali onun Bağ� datlı ve Mısırlı arkadaşları-
nın adlarını sıralamıştır. Ebu Davud, onun fıkıh ö� ğ� rencileri arasında Ahmed
b. Hanbel’i de zikretmiştir.
İ�mam Şafiî�, Kur’â� n ve sü� nnetin manalarını en iyi bilenlerdendi Kur’â� n ve
sü� nnetten en iyi delil çıkaranlardandı. Doğ� ru yol ve ihlaslı olma bakımından
da insanların en ileri mertebede olanlarındandı.
Şö� yle derdi: “İ�sterdim ki, hiç bana nisbet edilmeksizin insanlar bu ilmi
ö� ğ� rensinler, ben bundan sevap kazanayım, ama beni ö� vmesinler.”
Birçok kişi, onun şö� yle dediğ� ini rivayet etmiştir: “Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem’in sahih hadisini gö� rdü� ğ� ü� nü� z zaman o hadise gö� re amel edin
ve benim kavlimi bir tarafa bırakın. Çü� nkü� siz o sahih hadisi benden duy-
mamış olsanız bile, ben de o hadise gö� re amel etmek ve ona gö� re konuşmak
mecburiyetindeyim. Beni taklid etmeyin, kavlime iltifat etmeyin. Sahih bir
hadisi gö� rdü� ğ� ü� nü� zde, benim kavlime ters dü� şü� yorsa kavlimi duvara çalın.
Çü� nkü� Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’in hadisine karşı benim kavlime
itibar edilmez. Kulun şirk koşma dışında bü� tü� n gü� nah çeşitleri ile Allah’ın
12 İmam Şafiî
huzuruna çıkması, onun kendi gö� rü� şü� ne ve hevesine uyması gibi bir kö� tü�
durumla Allah’ın huzuruna çıkmasından daha hayırlıdır.”
Başka bir rivayete gö� re ise: “Kulun kelam ilmi ile Allah’ın huzuruna çık-
masından daha hayırlıdır” demiştir.
Yine bir başka ravi tarafından anlatıldığ� ına gö� re İ�mam Şafiî� şö� yle demiş-
tir: “Eğ� er insanlar kelamdaki gö� rü� şleri bilselerdi, aslandan kaçar gibi kelam
ilminden kaçarlardı. Kelamcılarla ilgili olarak vereceğ� im hü� kü� m şudur ki;
onlar, hurma ağ� acının dalı ile dö� vü� lsü� nler, kabileler arasında dolaştırılarak
teşhir edilsinler ve onların aleyhinde yü� ksek sesle ilan edilerek: “Bu, kitab ve
sü� nneti terk edip kelama yö� nelen kimsenin cezasıdır!” denilsin.”
Buveytî�, Şafiî�’nin şö� yle dediğ� ini rivayet etmiştir: “Hadisçilere sarılın;
çü� nkü� onlar, insanlar arasında en doğ� ru kimselerdir. Hadisçilerden birini
gö� rü� rsen, sanki Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’in ashabından birini
gö� rmü� ş gibi olursun. Allah onlara hayır versin, onlar bizim için dinin aslını
muhafaza ettiler. Onlara minnet borçluyuz.”
İ�mam Şafiî�’nin bu manada şö� yle bir şiiri vardır:
“Kur’â� n’dan başka bü� tü� n ilimler insanı boş yere meşgul eder.
Sadece hadis ve dinin fikıh bilgisi hariç.
İ�lim dediğ� in; içinde “Bize rivayet etti ki...” ibaresi bulunandır.
Bundan başkası şeytanların vesveseleridir.”
İ�mam Şafiî� şö� yle derdi: “Kur’â� n, Allah kelamıdır; mahluk değ� ildir. Mah-
luk olduğ� unu sö� yleyen kafirdir.”
Rebi’den ve onun ö� nde gelen arkadaşlarının birçoğ� undan rivayet olun-
duğ� una gö� re İ�mam Şafiî�, Kur’â� n-ı Kerim’de Allah’ın sıfatlarını anlatan ayet-
lere ve bu konuda varid olan hadislere rastlandığ� ında; bunları keyfiyetsiz,
teşbihsiz, tahrifsiz bir şekilde selef metoduna gö� re kabul eder, hiçbir yoruma
girmezdi.
Rebi’, İ�mam Şafiî�’nin şö� yle dediğ� ini rivayet etmiştir: “Rasulullah sallal-
lahu aleyhi ve sellem’den sonra insanların en ü� stü� nü� Ebu Bekir, ondan sonra
Ö� mer, ondan sonra Osman, ondan sonra da Ali’dir. (Allah hepsinden razı ol-
sun)”
İ�mam Şafii, Hicretin 204. senesinin receb ayının sonunda cuma gü� nü�
(veya perşembe gü� nü� ) Mısır’da elli dö� rt yaşında iken vefat etti. Uzun boylu,
beyaz tenli heybetli bir kimseydi. Saçına sakalına kına yakardı. Şiilere muha-
El-Müsned 13
lifti. Allah ona rahmet etsin, makamını yü� ce kılsın.1
Allame Muhaddis Mukbil b. Hâdî el-Vadiî’nin Mukaddimesi

- Şeyh Allame Muhaddis Ebu Abdirrahman Mukbil b. Hâ� dî� el-Vadiî�
rahimehullah’ın, Ebu Umeyr Mecdi b. Muhammed el-Mısri el-Eserî� tarafın-
dan Musnedu Şafii tertibine yapılan tahkikine yazdığ� ı mukaddimedir.
Alemlerin rabbi olan Allah’a hamd, Muhammed’e, ailesine ve ashabına
salat ve selam olsun. Şehadet ederim ki Allah’tan başka ibadete layık hak ilah
yoktur. Yine şehadet ederim ki Muhammed O’nun kulu ve rasulü� dü� r.
Bundan sonra, Allah için kardeşimiz Ebu Umeyr’in İ�mam Şafiî�’nin
Mü� sned’inin tertibine yaptığ� ı tahkik ve tahricine baktım ve onun teşekkü� -
re layık bir çalışma yapmış olduğ� unu gö� rdü� m. Allah için kardeşimiz Ebu’l-
Hasen’den bu kitabın mü� racaatını yapması için sö� z aldım. Allah ona hayırlı
karşılık versin.
Ebu Umeyr kardeş – Allah onu hıfzeylesin – İ�mam Şafii rahimehul-lah’ın
Mü� sned’i bizzat yazmadığ� ını, Ta’cilu’l-Menfea mukaddimesinde belirtildiğ� i
gibi; Nisabur’lulardan birinin el-Umm kitabından ve er-Rebi’den mü� nferid
rivayetlerde bulunan Ebu’l-Abbas el-Asam’ın Mesmuat’ından hazırladığ� ını
sö� ylemiştir.
İ�mam Şafii rahimehullah bazı hadislerde: “Bize sika birisi rivayet etti”,
bazen; “bize itham edilmeyen biri rivayet etti” der. Bu ifade hadis usulü� ki-
taplarında kararlaştırıldığ� ı gibi, hadisin sahih gö� rü� lmesine yeterli değ� ildir.
İ�mam Şafii rahimehullah yine İ�brahim b. Muhammed ve Muslim b. Hâ� lid ez-
Zencî�’den de çokça rivayet etmiştir. İ�brahim çü� rü� k bir ravidir. Hatta İ�mam
Ahmed rahimehullah İ�brahim b. Muhammed hakkında: “Cehmî�, Kaderî�,
Rafizî�, onda her belâ� vardır” demiştir. Muslim ez-Zencî� ise zayıf bir ravidir.
Durum bö� yle olduğ� unu gö� re kitabın çalışma yapılmasına ihtiyacı vardır.
Nitekim Allah için kardeşimiz Ebu Umeyr – Allah onu hıfzeylesin – her hadi-
sin hü� kmü� nü� belirterek sahihi ile sakimini, illetli olanı ile sâ� lim olanını açık-
lamıştır. Kitapta yıldız gibi, hatta gü� n ortasındaki gü� neş gibi isnadlar vardır:
İ�mam Şafii rahimehullah;
Sufyan b. Uyeyne-Amr b. Dinar- Cabir radıyallahu anh isnadı,
Malik-Nafi-İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma isnadı,
Sufyan b. Uyeyne-Eyyub-Ata-İ�bn Abbas radıyallahu anhuma isnadı,
1 Hafız İ�bn Kesir’in el-Bidaye ve’n-Nihaye kitabından ö� zetlenmiştir

14 İmam Şafiî
Malik-İ�bn Şihab-Ebu Seleme-Ebu Hureyre radıyallahu anh isnadı,

Sufyan-Zuhri-Salim-babası (İ�bn Ö� mer) radıyallahu anhuma isnadı,
Malik-Ebu Hazım-Sehl b. Sa’d es-Saidî� radıyallahu anh isnadı,
Malik-İ�bn Şihab-İ�bnu’l-Museyyeb-Ebu Hureyre radıyallahu anh isnadı,
Malik-Ebu’z-Zinad-el-A’rac-Ebu Hureyre radıyallahu anh isnadı gibi is-
nadlarla rivayetlerde bulunmuştur.
Bunlardan ö� te yol yoktur. Nasıl bö� yle olmasın ki, İ�mam Şafii rahimehul-
lah “Nasıru’s-Sunne: Sü� nnetin yardımcısı” lakabıyla anılmıştır.
Son olarak diyorum ki; Allah Ebu Umeyr kardeşimize sü� nnete yaptığ� ı
hizmetten dolayı hayırlı karşılık versin. Allah’tan onu tertemiz sü� nnete hiz-
met yolunda muvaffak kılmasını, ilmini İ�slam’a ve mü� slü� manlara faydalı kıl-
masını dilerim.
Ebu Abdirrahman Mukbil b. Hâ� dî� el-Vadiî�
İBADETLER KISMI
İman ve İslâm
ƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÈ ÌƥÈƨƸÌ

È ǴǗÈ ǞÈ ǸÊ Ǉ È ǾÉ ōǻÈƗǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǮÇ ÊǳƢǷ É ÊƥÈƗǾÊ Ǹŏ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
È ǺÊ ÌƥǲÊ ȈÌ ȀÈ ǇȆ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǾÊ ÊƫȂÌ Ǐ
É ǬÈȇƢǷÈ ǾÉ ǬÈ ǨÌ Éȇȏَ‫ ا‬ȁ
ǱȂÉ È ȅÊ ō ǂÉ ÊƟƢÈƯƾÇ ƴÌ ÈǻǲÊ ǿÌ ÈƗǺÌ ǷÊ Ȇŋ ÊƥơǂÈ ǟÌ ÈƗƔƢÈ Ƴ
Ŏ ȁƽÈ ǞÉ ǸÈ ǈÌ ÉȇǅÊ ÌƗǂǳơ È ǱȂÉÉ ǬÈȇÊَّ‫لله‬ơ
ǆ É ǸÌ ƻ~È Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǱƢÈ
È ǬǧÈ ǵÊ Ȑَ‫ ا‬ǇÊْ‫إ‬Ì ȍơǺÊ ǟÈ ǱÉ ÈƘǈÌ ÈȇȂÈ ǿÉ ơÈƿÊƜǧÈ ƢÈǻƽÈ ȄōƬƷÈ
È ƿȁn
ǂÈ ǯÈ È ǝÈ Ȃō ǘÈ ÈƫǹÌ ÈƗȏَّ‫ا‬Êƛȏ~ َ‫ ا‬ǱƢÈ È ǫƢǿÈ ǂÈ ȈÌ ǣÈ ȆÈ
ō ǴǟÈ ǲÌ ǿÈ ǱƢÈÈ ǫnƨÊ ǴÈ ȈōÌ Ǵǳơȁ È ǵÊ ȂÌ ÈȈÌǳơȆǧÊ Ʃơ Ç ȂÈ È ǴǏÈ
È ǫǽÉ ǂÉ ȈÌ ǣÈ ȆÈ
ǱƢÈ ō ǴǟÈ ǲÌ ǿÈ ǱƢÈ È ǬǧÈ ǹƢ È ǔÈ ǷÈ ǁÊ
È ǂȀÌ ǋ Ê Ƕō
È ǵƢÈ ÈȈǏ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÉ ǇÉ ǁ È ǾÉ Èǳ
ǾÉ ǼÌ ǷÊ ǎÉ È ǀǿÈ ȄÈǴǟÈ ƾÉ ȇÊǃÈƗȏَ‫ ا‬Êَّ‫لله‬ơȁ
É ǬÌǻÈƗȏَ‫ ا‬ȁơÈ È ǱȂÉÉ ǬÈȇȂÈ ǿÉ ȁ ō ǂÈ ÈƥƽÌ ÈƘǧÈnǝÈ Ȃō ǘÈ ÈƫǹÌ ÈƗȏَّ‫ا‬Êƛȏ~
È ǲÉ ƳÉ ǂǳơ َ‫ا‬
nǩÈ ƾÈ Ǐ È ǴǧÌ ÈƗ~Ƕō
È ǹÌ ÊƛƶÈ È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ
É ǇÉ ǁ È ǬǧÈ
È ǱƢÈ
1- (70/1) Talha b. Ubeydullah radıyallahu anh’den: “Necd halkından
saçları dağ� ınık bir bedevî� gedi, mırıldandığ� ı işitiliyor fakat ne sö� ylediğ� i anla-
şılmıyordu. Ta ki yaklaştı, meğ� er İ�slam hakkında soruyormuş. Nebî� sallalla-
hu aleyhi ve sellem: “Bir gün ve gecede beş vakit namaz” buyurdu. Adam:
“Bana bundan başka bir şey gerekir mi?” dedi. Rasulullah sallallahu aleyhi ve
sellem: “Hayır ancak nafile kılmak istersen başka” buyurdu. Rasulullah
sallallahu aleyhi ve sellem ona Ramazan ayı orucunu anlattı. Adam: “Bana
bundan başka şey gerekir mi?” dedi. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem:
“Hayır, ancak nafile oruç tutmak istersen başka” buyurdu. Adam dö� nü� p
giderken şö� yle diyordu: “Allah’a yemin olsun bundan ne fazla yaparım ne de
eksik.” Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu ki: “Doğru söylediyse
16 İmam Şafiî
kurtuldu.”2
È ǾÉ ōǻÈƗǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǮÇ ÊǳƢǷ

È ǴǗÈ ǞÈ ǸÊ Ǉ
ÈƨƸÌ É ÊƥÈƗǾÊ Ǹŏ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǆ
È ǺÊ ÌƥǲÊ ȈÌ ȀÈ ǇȆ Ç ÈǻÈƗǺÉ ÌƥǮÉ ÊǳƢǷƢ
È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ơÈƿÊƜǧÈǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ
Ê ǇÉ ǁȄÈÈ ǳÊƛǲÆ ƳÉ ǁÈ ƔƢÈ Ƴ
È ǱȂÉ É ǬÈȇǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È Êَّ‫لله‬ơƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÈ Ìƥ
ȆǧÊ Ʃơ Ç ȂÈ
È ǴǏÈ ǆ É ǸÌ ƻ~
È Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
É ǇÉ ǁ È ǬǧÈ ǵÊ Ȑَ‫ ا‬ǇÊْ‫إ‬
È ǱƢÈ Ì ȍơǺÊ ǟÈ ǱÉ ÈƘǈÌ ÈȇȂÈ ǿÉ
nǝÈ Ȃō ǘÈ ÈƫǹÌ ÈƗȏَّ‫ا‬Êƛȏ~
َ‫ ا‬ǱƢÈ È ǫƢǿÈ ǂÉ ȈÌ ǣÈ ȆÈō ǴǟÈ ǲÌ ǿÈ ǱƢÈÈ ǬǧÈ nƨÊ ǴÈ ȈōÌ Ǵǳơȁ
È ǵÊ ȂÌ ÈȈÌǳơ
2- (70)- Talha b. Ubeydillah radıyallahu anh şö� yle dedi: “Bir adam Ra-
sulullah sallallahu aleyhi ve sellem’e geldi ve İ�slâ� m hakkında sordu. Rasulul-
lah sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Bir gün ve gecede beş vakit
namaz kılmaktır” Adam: “Bana başka bir şey gerekir mi?” dedi. Rasulullah
sallallahu aleyhi ve sellem: “Hayır, ancak nafile olarak kılarsan o başka.”
Buyurdu.3
ǶÇ ȈǸÊ ÈƫǺÌ ǟÈ Ȇŏ ÊưȈōÌ ǴǳơƾÈ ȇÊǄÈȇǺÊ ÌƥƔÊ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƶÇ ÊǳƢǏȆ È ÊƥÈƗǺÊ ÌƥǲÊ ȈÌ ȀÈ Ǉ É ǺÌ ǟÈ ÈƨÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ÉƨƸȈÈ ǐÊ ōǼǳơǺȇ É ƾŏ ǳơ~Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁ È ǱƢÈ È ǫǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǫǱƢÈ È ȅÊ ŏ ǁơƾō ǳơ
nǶÊÌ ȀÊƬǷƢō ǟÈ ȁÈ ÈśǸÊ ǴÊ ǈÌ ǸÌÉ ǳơƨÊ Ǹō ÊƟȋÈِ‫ أ‬ȁ
È ǾÊ ŏȈÊƦÈǼÊǳȁ È Êَّ‫للِه‬ÉƨƸȈ
È ǾÊ ÊƥƢÈƬǰÊ Êǳȁ È ǐÊ ōǼǳơǺȇ
É ƾŏ ǳơÉƨƸȈ È ǐÊ ōǼǳơǺȇ É ƾŏ ǳơ
3- (894) Temim ed-Dâ� rî� radıyallahu anh’den: “Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Din nasihattir, din nasihattir, din nasi-
hattir. Allah için, kitabı için, nebîsi için, müslümanların yöneticileri ve
onların geneli için.”4
É ǬÈȇÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǂȇÊ

ƪÉ ǠÌ ÈȇƢÈƥǱȂÉ È ƨǫÈ Ȑَ‫ ا‬ǟÊ ǺÊ ÌƥƽÊ ƢÈȇÊǃǺÌ ǟÈ ÈƨÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ƪÉ ǠÌ ǸÊ ǇÈ
È ǂƳ
ǶÇ ǴÊ ǈÌ Ƿ
É ǲŏ ǰÉ ÊǳƶÊ ǐÌ ŎǼǳơȄÈǴǟÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơ
4- (893) Cerir b. Abdillah radıyallahu anh’den: “Nebî� sallallahu aleyhi ve
sellem’e bü� tü� n mü� slü� manlara nasihat etmek ü� zere biat ettim.”5
2 Sahih. Buhari (46, 1891, 2678, 6956) Muslim (11) Ebu Davud (391) Muvatta
(3252) Nesai (458, 2090, 5028)
3 Sahih. Şafii, Sunen (2292) ö� nceki hadisin bir parçasıdır.
4 Sahih. Şafii, Sunen (457) Muslim (55) Ahmed (4/102)
5 Sahih. Şafii, Sunen (456) Muslim (56)
El-Müsned 17
ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÈƨǸÈ È ÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ȁÇǂǸÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ

È ǴǇȆ É ǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǺÉ ÌƥÊǄȇÊǄǠÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ƕō
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ
È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǥÇ ȂÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ
ō
ȆŏǼǷÊ ơȂǸÉ ǐÈ ǟÈ ƾÈ Ì ǬǧÈ ƢǿÈ ȂÉǳƢÈǫơÈƿÊƜǧÈ Éَّ‫لله‬ơȏَّ‫ا‬ÊƛǾÈ ÈǳÊƛȏơȂÉ
َ‫ ا‬ǳȂÉǬÈȇȄōƬƷ È ǅƢ È ōǼǳơǲÉ ÊƫƢÈǫÉƗǱơÉ ǃÈ ÈƗȏù
َ‫ ا‬ǱƢÈ Èǫ
È Ǆō ǟÈ Êَّ‫لله‬ơȄÈǴǟÈ ǶÌ ȀÉ ÉƥƢǈÈ ƷÊ ȁƢ
ùǲō ƳÈ ȁ È ǶÌ ǿÉ ƔƢÈ ǷÈ ƽÊ
È ȀÈ Ǭŏ ƸÈ Êƥȏَّ‫ا‬ÊƛǶÌ ȀÉ ÈǳơȂÈ ǷÌ ÈƗȁ
5- (649) Ebu Hureyre radıyallahu anh’den: Rasû� lullah sallallahu aley-
hi ve sellem şö� yle buyurdu: “İnsanlarla “la ilahe illallah: Allah’tan baş-
ka ibadete layık hak ilah yoktur” demelerine kadar savaşmaya devam
edeceğim. Bunu söyledikleri zaman İslam hakkı dışında kanlarını ve
mallarını benden korumuş olurlar. Hesapları ise Allah Azze ve Celle’ye
aittir.”6
ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ÈƨǸÈ È ÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ȁÇǂǸÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ

ơȂÉǳȂÉǬÈȇȄōƬƷ È ǅƢ È ōǼǳơǲÉ ÊƫƢÈǫÉƗǱơ É ǃÈ ÈƗȏ~
َ‫ ا‬ǱƢÈ È ǫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ
È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗ ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ
Ì ǬǧÈ Éَّ‫لله‬ơȏَّ‫ا‬ÊƛǾÈ ÈǳÊƛȏơȂÉ
È ǶÌ ǿÉ ƔƢÈ ǷÈ ƽÊ ȆŏǼǷÊ ơȂǸÉ ǐÈ ǟÈ ƾÈ
ƢȀÈ Ǭŏ ƸÈ Êƥȏَّ‫ا‬ÊƛǶÌ ȀÉ ÈǳơȂÈ ǷÌ ÈƗȁ َ‫ ا‬ǳƢÈǫơÈƿÊƜǧÈ Éَّ‫لله‬ơȏَّ‫ا‬ÊƛǾÈ ÈǳÊƛȏَ‫ا‬
nÊَّ‫لله‬ơȄÈǴǟÈ ǶÌ ȀÉ ÉƥƢǈÈ ƷÊ ȁÈ
6- (649/2) Ebu Hureyre radıyallahu anh’den: Rasulullah sallallahu aley-
hi ve sellem şö� yle buyurdu: “İnsanlarla la ilahe illallah demelerine ka-
dar savaşmakla emrolundum. “La ilahe illallah” dedikleri zaman, onun
hakkı dışında kanlarını ve mallarını benden korumuş olurlar. Hesapla-
rı ise Allah’a aittir.”7
ȆÈ ǓÊ ǁ È ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ÈƨǸÈ È ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ȁÇǂǸÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ

È ǴǇȆ É ǺÌ ǟÈ ÊǄȇÊǄǠÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ơȂÉǳȂÉǬÈȇȄōƬƷ È ǅƢ È ōǼǳơǲÉ ÊƫƢÈǫÉƗǱơ
É ǃÈ ÈƗȏ~
È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ
ǶÌ ȀÉ ÉƥƢǈÈ ƷÊ ȁƢ È ǶÌ ǿÉ ƔƢÈ ǷÈ ƽÊ ȆŏǼǷÊ ơȂǸÉ ǐÈ ǟÈ ƾÈ
È ȀÈ Ǭŏ ƸÈ Êƥȏَّ‫ا‬ÊƛǶÌ ȀÉ ÈǳơȂÈ ǷÌ ÈƗȁ Ì ǬǧÈ ƢǿÈ ȂÉǳƢÈǫơÈƿÊƜǧÈ Éَّ‫لله‬ơȏَّ‫ا‬ÊƛǾÈ ÈǳÊƛȏَ‫ا‬
nÊَّ‫لله‬ơȄÈǴǟÈ
6 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (15643) Ahmed (2/345, 423)

7 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (18456)
18 İmam Şafiî
7- (649/1) Ebu Hureyre radıyallahu anh’den: Rasulullah sallallahu

aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “İnsanlarla lâ ilahe illallah demelerine
kadar savaşmakla emrolundum. Bunu söyledikleri zaman, onun hakkı
dışında kanlarını ve mallarını benden korumuş olurlar. Hesapları ise
Allah’a aittir.”8
ȅŏ ƾÊ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ Ȇŏ ÊưȈōÌ ǴǳơƾÈ ȇÊǄÈȇǺÊ ÌƥƔÊ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ç ȀÈ ǋ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ȄōƬƷÈ ǾÊ ÊƥǽÉ ǁƢō ǇƢ
È ǷÊ È ǁƾÌ ÈǻǶÈ Ì ǴǧÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÈ ǇÉ ǁ È ǁƢō Ǉ È ǹō ÈƗÊǁƢÈȈƼÌ
È ȐÅ ƳÉ ǁ Ê ǳơǺÊ Ìƥ
ÈśǬÊ ǧÊ ƢÈǼǸÌÉ ǳơǺÈ ǷÊ ǲÇ ƳÉ ǁ È ǲÊ ƬÈÌ ǫȆǧÊ ǂÉ ǷÊ ƘÌÈƬǈÌ ÈȇȂÈ ǿÉ ơÈƿÊƜǧÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
É ǇÉ ǁ È ǂÈ ȀÈ ƳÈ
ȄÈǴÈƥǱƢÈ È ǫnÉَّ‫لله‬ơȏَّ‫ا‬ÊƛǾÈ ÈǳÊƛȏ َ‫ ا‬ǹÌ ÈƗƾÉ ȀÈ ǌÌ Èȇǆ È ȈÈÌ ǳÈƗ~Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
É ǇÉ ǁ È ǬǧÈ
È ǱƢÈ
ÉƅơȄōǴǏ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǱƢÈ È ǬǧÈ ǾÉ ÈǳƧÈ Ȑَ‫ ا‬ǏÈ ȏَ‫ ا‬ȁȄÈ
È ǴÈƥǱƢÈ È ǫnȆŏǴǐÈ Éȇǆ È ȈÈÌ ǳÈƗ~ǱƢÈ
È ǫǾÉ ÈǳƧÈ ƽÈ ƢȀÈ ǋ
È ȏَ‫ ا‬ȁÈ
Éَّ‫لله‬
nǶÊÌ ȀǴÊ ƬÈÌ ǫǺÌ ǟÈ ơȆÊǻƢȀÈ ÈǻǺȇ È ǀÊ ōǳơǮÈ ÊƠÈǳȁÉƗ~ǶōÈ ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
8- (1132) Ubeydullah b. Adiy b. el-Hıyâ� r’dan: “Bir adam Rasulullah sal-
lallahu aleyhi ve sellem’e gizlice bir şey sö� yledi. Rasulullah sallallahu aleyhi
ve sellem sesli konuşuncaya kadar ne sö� ylediğ� ini anlamadık. Meğ� er adam,
mü� nafıklardan birinin ö� ldü� rü� lmesini emretmesini istiyormuş. Rasulullah
sallallahu aleyhi ve sellem: “Allah’tan başka ibadete layık hak ilah olma-
dığına şahitlik ediyor mu?” dedi. Adam: “Evet ama onun şahitliğ� i geçer-
siz” dedi. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem: “Namaz kılıyor mu?” dedi.
Adam: “Evet ama onun namazı geçersiz” dedi. Bunun ü� zerine Nebî� sallallahu
aleyhi ve sellem: “İşte Allah’ın beni kendilerini öldürmekten yasakladığı
kimseler onlardır.”9
Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǩƢ
Ê ǨÈ ÊǻǺÌ ǷÊ ƩÉ ƾÊ
Ì Ȁǋ~
È ǱƢÈÈ ǫƾÇ ÌȇǃÈ ǺÊ ÌƥÈƨǷƢÈ ǇÈ ÉƗǺÌ ǟÈ ȅÊ
ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
nǆ È ÊǳƢƴÈ ǷÈ
È ƨÈƯȐَ‫ا‬ÈƯȆŌ ÈƥÉƗǺÊ Ìƥ
9- (1133) Usame b. Zeyd radıyallahu anh dedi ki: “Abdullah b. Ubey b.
Selul’un mü� nafıklığ� ına ü� ç mecliste şahit oldum.”10
8 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (15643) Muslim (21)

9 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (16578) Ahmed (5/432)
10 Sahih. Şafii, Sunen (16590)
El-Müsned 19
ȆÊƥȋ È ǫ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ

Èِ‫ أ‬ǱƢÈ È ƣƢ Ê ǘō ƼÌ È ǳơǺÈ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ǹō ÈƗ ƣƢ Ç ȀÈ ǋ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǹƢ É ÈȈǨÌ ǇƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ơȂÉǳȂÉǬÈȇȄōƬƷ È ǅƢ È ōǼǳơǲÈ ÊƫƢÈǫÉƗǹÌ ÈƗƩÉ ǂÌ ǷÊ ÉƗ~Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ
É ǇÉ ǁ
È ǱƢÈ È ǫǆ È ȈÈÌ ǳÈƗÇǂǰÌ Èƥ
ȄÈǴǟÈ ǶÌ ȀÉ ÉƥƢǈÈ ƷÊ ȁƢ È ǶÌ ǿÉ ƔƢÈ ǷÈ ƽÊ ȆŏǼǷÊ ơȂǸÉ ǐÈ ǟÈ ƢǿÈ ȂÉǳƢÈǫơÈƿÊƜǧÈ Éَّ‫لله‬ơȏَّ‫ا‬ÊƛǾÈ ÈǳÊƛȏَ‫ا‬
È ȀÈ Ǭŏ ƸÈ Êƥȏَّ‫ا‬ÊƛǶÌ ȀÉ ÈǳơȂÈ ǷÌ ÈƗȁ
È ȂÌ ǘÈ ǟÌ ÈƗƢǸō ǷÊ ȏƢÈ
È ǇÉ ǁơ
ǱȂ È ǺÌ ǷÊ ơÈǀǿÈ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÇ
Å ǬǟÊ ȆÊǻȂǠÉ ÈǼǷÈ ȂÈÌ ǳƢȀÈ Ǭŏ Ʒ È ǂǰÌ ÈƥȂÉƥÈƗǱƢÈ È ǫnÊَّ‫لله‬ơ
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ǶÌ ȀÉ ÉƬÌǴÈƫƢÈǬÈǳǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơ
10- (789) İ�bn Şihab’dan: “Ö� mer b. el-Hattab radıyallahu anh, Ebu Bekr
radıyallahu anh’e şö� yle dedi: “Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem: “İnsan-
larla la ilahe illallah demelerine kadar savaşmakla emrolundum, bunu
söyledikleri zaman onun hakkı dışında kanlarını ve mallarını benden
korumuş olurlar, hesapları ise Allah’a aittir” buyurmadı mı?” Ebu Bekr
radıyallahu anh şö� yle dedi: “Bu da onun (la ilahe illallah’ın) hakkıdır. Rasu-
lullah sallallahu aleyhi ve sellem’e verdikleri bir bağ� ı dahi bana vermeseler
elbette onlarla bu yü� zden savaşırım.”11
ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ ȅÊ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ÇǂǸÈ ǠÌ ǷÈ ǺÌ ǟÈ ÉƨǬÈ ŏưǳơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ì ǬÌǳơơÈǀǿÈ ÇǂǰÌ ÈƥȆÊƥȋ
È ȁÌ ÈƗǱÈ ȂÈ
ǽÉ ƢÈǼǠÌ Ƿ Èِ‫ أ‬ǱƢÈÈ ǫǂÈ ǸÈ ǟÉ ǹō ÈƗ
11- (790) Ebu Hureyre radıyallahu anh’den: “Ö� mer radıyallahu anh, Ebu
Bekr radıyallahu anh’e bu sö� zü� veya bu anlamda sö� yledi.”12
Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊǂÊƥƢƳ È ǺÌ ǟÈ Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ç ȀÈ ǋÊ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ÉƨǬÈ ŏưǳơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ÈƨǫÈ ƾÈ ǐǳơ
ō ǞÈ ÈǼǷÈ ǺÌ ǸȈ È ǧÊÇǂǰÌ ÈƥȆÊƥȋ È ǫǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
Èِ‫ أ‬ǱƢÈ È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ
ȏơȂÉ
َ‫ ا‬ǳȂÉǬÈȇȄōƬƷ È ǅƢ È ōǼǳơǲÉ ÊƫƢÈǫÉƗǱơ
É ǃÈ ÈƗȏ~َ‫ ا‬Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁ
È ǱƢÈÈ ǫƾÈ Ì ǫ ǆÈ ȈÈÌ ǳÈƗ
ȄÈǴǟÈ ǶÌ ȀÉ ÉƥƢǈÈ ƷÊ ȁƢ È ȀÈ Ǭŏ ƸÈ Êƥȏَّ‫ا‬ÊƛǶÌ ȀÉ ÈǳơȂÈ ǷÌ ÈƗȁÈ ǶÌ ǿÉ ƔƢÈ ǷÈ ƽÊ ȆŏǼǷÊ ơȂǸÉ ǐÈ ǟÈ ƾÈ Ì ǬǧÈƢǿÈ ȂÉǳƢÈǫơÈƿÊƜǧÈÉَّ‫لله‬ơȏَّ‫ا‬ÊƛǾÈ ÈǳÊƛ
ƨÈ ǫÈ ƾÈ ǐǳơ È ÊǼǠÌ ÈȇƢȀÈ Ǭŏ Ʒ
ō ǶÉ ȀÉ ǠÈ ǼÌ ǷȆ È ǺÌ ǷÊ ơÈǀǿÈ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÇ È ǂǰÌ ÈƥȂÉƥÈƗǱƢÈ È ǬǧÈ nÊَّ‫لله‬ơ
12- (650) Ebu Hureyre radıyallahu anh’den: “Ö� mer radıyallahu anh, ze-

20 İmam Şafiî
kat vermeyenler hakkında Ebu Bekr radıyallahu anh’e şö� yle dedi: “Rasû� lullah
sallallahu aleyhi ve sellem: “La ilahe illallah demelerine kadar insanlarla
savaşmaya devam ederim. Bunu söyledikleri zaman İslam hakkı hariç
canlarını ve mallarını benden korumuş olurlar, hesapları ise Allah’a
aittir” buyurmadı mı?” Ebu Bekr radıyallahu anh de dedi ki: “Vermedikleri
bu zekat, İ�slam hakkındandır.”13
ǺÊ ÌƥÈƨÈƦƬÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ ǹƢ È ǈÈ ȈÌ ǯ È ǺÊ ÌƥƶÊ ÊǳƢǏ È ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ƕō
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂÉ ǇÉ ǁƢ È ÈǼÈǳ ȄōǴǏ È ǱƢÈ È ǫ Ȇŏ ÊǼȀÈ ƴÌ É ǳơƾÇ ÊǳƢƻ È ǺÊ ÌƥƾÊ ÌȇǃÈ ǺÌ ǟÈ ƽÇ ȂǠÉ ǈÌ ǷÈ
ǅƢÊ ōǼǳơȄÈǴǟÈ ǲÈ ÈƦÌǫÈƗǥÈ ǂÈ ǐÈ ÌǻơƢǸÈ ō ǴǧÈǲÊ ȈōÌ ǴǳơǺÈ ǷÊ ƪÌ ÈǻƢǯ È ǂÈƯÈƗȆǧÊƨÊ ÈȈÊƦÌȇƾÈ ƸÌ
È ƔÇ ƢǸÈ ǇÊ É ǳƢÊƥƶÊ ƦÌ ǐǳơ
Ŏ ƧÈ Ȑَ‫ ا‬ǏÈ
ƶÈ ÈƦǏÌ ÈƗ ǱƢÈ È ǫùǱƢÈ È ǫ ǶÈ È Éَّ‫لله‬ơ ơȂÉǳƢÈǫ nǶÌ ǰÉ Ŏƥǁ
É ǴǟÌ ÈƗ ǾÉ ÉǳȂǇÉ ǁÈ ȁ È ǱƢÈ È ǫ ơÈƿƢǷ È ǹȁÈ ǁÉ ƾÌ Èƫ ǲÌ ǿÈ ~ǱƢÈ È ǬǧÈ
ȆÊƥǺÆ ǷÊ ƚÌ ǷÉ ǮÈ ÊǳǀÈ ǧÈǾÊ ÊƬǸÈ ƷÌ ǁÈ ȁÈ Êَّ‫لله‬ơǲÊ ǔÌ ǨÈ ÊƥƢÈǻǂÌ ǘÊ Ƿ
É ǱƢÈ È ǫǺÌ ǷƢ È Ƿō ÈƘǧÈǂÆ ǧÊ ƢǯÈ ȁȆ
È ÊƥǺÆ ǷÊ ƚÌ Ƿȅ
É ƽÊ ƢÈƦǟÊ ǺÌ ǷÊ
É Êƥ ǂÆ ǧÊ Ƣǯ
ǺÆ ǷÊ ƚÌ ǷȆ È ǮÈ ÊǳǀÈ ǧÈ ơÈǀǯ È ƔÊ ȂÌ Èǻ ȁÌ ÈƗ ơÈǀǯÈ ƔÊ ȂÌ ÈǼÊƥ ƢÈǻǂÌ ǘÊ Ƿ
É ǱƢÈ È ǫ ǺÌ ǷƢÈ Ƿō ÈƗȁ
È ƤÊ ǯÈ ȂÌ ǰÌ È ǳƢÊƥ ǂÆ ǧÊ ƢǯÈ
ƤÊ ǯÈ ȂÌ ǰÌÈ ǳƢÊƥ
13- (286) Zeyd b. Hâ� lid el-Cuhenî� radıyallahu anh’den: “Rasû� lullah sal-
lallahu aleyhi ve sellem bize Hudeybiye’de gecenin hemen ardından sabah
namazını kıldırdı. Namazı bitirince insanlara dö� ndü� ve şö� yle buyurdu: “Bili-
yor musunuz rabbiniz ne buyurdu?” Onlar: “Allah ve rasulü� daha iyi bilir”
dediler. Buyurdu ki: “Kullarımdan bazısı bana iman etmiş olarak, bazısı ka-
fir olarak sabahladı. “Allah’ın fazlı ve rahmetiyle yağmur gördük” diyen
bana iman etmiş, yıldızları inkar etmiştir. “Falan yıldız ve filan yıldız
sayesinde yağmur gördük” diyen ise beni inkar etmiş, yıldızlara iman
etmiştir.”14
ƪÊ ǷÊ Ƣǐǳơ ō ǺÊ ÌƥƧÈ ƽÈ ƢÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ ǆȇÊÈ ǁƽÌ ÊƛȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ȅÊ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ÈƨÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
Ç ǴÊ ƴÌ ǷÈ ȆǧÊ Ƕō É َّ‫ لله‬Ê ǇÉ ǁÈ ǞÈ ǷÈ ƢōǼǯÉ ǱƢÈ È ǫ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁÈ
È ǬǧÈ ǆ
ǱƢÈ È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƅơ ȄōǴǏÈ Ê ơ ǱȂ
ǶÌ ǰÉ ǼÌ ǷÊ ȄÈǧȁ
È ǺÌ ǸÈ È ǧ~ǱƢÈ È ǫÈƨÈȇȉơ ْ‫ آ‬ǶÊ É ȀȈÈÌ ǴǟÈ ÈƗǂÈÈ ǫȁnƢ
È ًƠȈÌ ǋ È Êَّ‫لله‬ƢÊƥơȂǯÊ
É ǂǌÌ Éƫȏ َ‫ ا‬ǹÌ ÈƗȄÈǴǟÈ ȆÊǻȂǠÉ ÊȇƢÈƥ~

14 Sahih. Şafii, Sunen (7218) Muslim (71) Buhari (1038)
El-Müsned 21
ǺÌ ǷÊ ƣƢ
È ǏÈ ÈƗǺÌ ǷÈ ȁ È ȂÈ ȀÉ ǧÈ ƤÈ ǫÊ ȂǠÈÉ ǧƢًƠȈÌ ǋ
È ǾÉ ÈǳÆƧǁƢÈ Ǩō ǯ È ǮÈ ÊǳƿÈ ǺÌ ǷÊ ƣƢ È ǏÈ ÈƗǺÌ ǷÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơȄÈǴǟÈ ǽÉ ǂÉ ƳÌ ÈƘǧÈ
È ǹÌ Êƛȁ
nǾÉ ÈƥōǀǟÈ ƔƢÈ ǋ È ǹÌ ÊƛÊَّ‫لله‬ơȄÈǳÊƛȂÈ ȀÉ ǧÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éَّ‫لله‬ơǽÉ ǂÈ ÈƬǈÈ
È ǾÉ ÈǳǂÈ ǨÈ ǣÈ ƔƢÈ ǋ È ǮÈ ÊǳƿÈ
È ǧƢًƠȈÌ ǋ
14- (1242) Ubade b. Sâ� mit radıyallahu anh’den: “Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem ile beraber bir mesliste idik. Şö� yle buyurdu: “Allah’a hiçbir
şeyi ortak koşmamak üzere bana biat edin.” Onlara ayet okudu ve dedi ki:
“İçinizden her kim biatine vefa gösterirse karşılığı Allah’tandır. Kim bir
günah işlerse onun ardından ona keffaret olacak bir şey işlesin. Kimin
başına böyle bir şey gelirse ve Allah onu gizlemişse o Allah’a aittir. Di-
lerse bağışlar, dilerse azap eder.”15

İlim Kitabı
ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ Èْ‫ أ‬ǺÊ ǟÈ ƽÊ ƢÈǻǄŏ ǳơȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǹƢ

È ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƱÊ ǂÈ ǟÌ ȋơ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ȆǧÊǶÌ ǿÉ ǁƢÉ ÈȈƼÈ Ê ǧǹÈ ƽÊ ƢǠÈ ǷÈ ǅƢ
È ōǼǳơǹȁ È ƾÉ ƴÊ Èƫ~Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
É ǇÉ ǁ
È ǱƢÈÈ ǫǱƢÈÈǫ
nơȂȀÉ ǬÊ ǧÈ ơÈƿÊƛǵÊ Ȑَ‫ ا‬ǇÊْ‫إ‬
Ì ȍơȆǧÊ ǶÌ ǿÉ ǁƢÉ ÈȈƻ
Ê ƨÊ ōȈǴÊ ǿÊ ƢƴÌ
È ǳơ
15- (1023) Ebu Hureyre radıyallahu anh’den: Rasulullah sallallahu aley-
hi ve sellem şö� yle buyurdu: “İnsanları madenler gibi bulursunuz. Onların
Cahiliyye’de hayırlı olanları, fakih oldukları takdirde İslâm’da da hayır-
lı olanlarıdırlar.”16
ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ÇǂȈÌ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥǮÊ ǴÊ ǸÌÈ ǳơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ
ǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ǂÈ ǔō ÈǻùǱƢÈ È ǫǶō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƽÇ ȂǠÉ ǈÌ Ƿ È ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ
ƣō ǁÉ ȁÈ ǾÇ ȈǬÊ ǧÈÊǂȈÌ ǣÈ ǾÇ ǬÌ ǧÊǲÊ ǷÊ ƢƷ
È ƣō ǂÈÉ ǧƢǿÈ ơƽō ÈƗȁƢ È ȀÈ ǜÈ ǨÊ ƸÈ
È ǿÈ ƢǟÈ ȁÈ ȁƢ È ƾً ƦÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ
È ǧȆÊƬÈǳƢǬÈ ǷÈ ǞÈ ǸÊ Ǉơ
ǲÊ ǸÈ ǠÌÈ ǳơǍÉ Ȑَ‫ ا‬ƻÌ ÊƛǶÇ ǴÊ ǈÌ ǷÉ ƤÌ ō ȀȈÈÌ ǴǟÈ ǲŎ ǤÊ Éȇȏَ‫ ا‬ƭÆ Ȑَ‫ا‬ÈƯǾÉ ǼÌ ǷÊ ǾÉ ǬÈ ǧÌ ÈƗȂÈ ǿÉ ǺÌ ǷȄÈ
É ǴǫÈǺÊ È ǳÊƛǾÇ ǬÌ ǧÊǲÊ ǷÊ ƢƷÈ
ùǶÊ Ì ȀÊƟơǁÈ ȁ
È ǺÌ ǷÊ ǖȈ É ƸÊ ÉƫǶÌ ȀÉ ÈƫȂÈ ǟÌ ƽÈ ǹō ÊƜǧÈ ǶÊ
Ì ȀÊƬǟÈ ƢǸÈ Ƴ É ǄÉ Éǳȁ
È ǵȁ È ÈśǸÊ ǴÊ ǈÌ ǸÌÉ ǴÊǳƨÉ ƸȈ È ǐÊ ōǼǳơȁ È Êَّ‫للِه‬
16- (917) Abdullah b. Mes’ud radıyallahu anh’den: “Rasulullah sallal-
lahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Allah sözümü işitip de ezberleyen,
kavrayan ve başkasına aktaran kulun yüzünü aydınlatsın. Nice fıkıh
taşıyıcısı vardır ki fakih değildirler. Nice fıkıh taşıyıcısı kendisinden
daha fakih olana taşır. Üç şey var ki müslümanın kalbi bunlardan ayrı
16 Sahih. Buhari (3493)

El-Müsned 23
kalamaz: ameli Allah için ihlâs ile yapmak, müslümanlara nasihat et-
mek ve cemaatlerinden ayrılmamak. Zira onların duaları arkalarında-
kileri de kuşatır.”17
ȆÈ ǓÊ ǁ
È ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƨÈ ǸÈ È ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ȁÇǂǸÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ
È ǴǇȆ É ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ȏَ‫ ا‬ȁ È ÊƟơǂÈ ǇÌ ÊƛȆÊǼÈƥǺÌ ǟÈ ơȂÉƯƾŏ Ʒ~
È ǲȈ È ǱƢÈ È ǫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ
Ê
nȆÈō ǴǟÈ ơȂÉƥǀǰÌ Èƫȏَ‫ ا‬ȁȆ
È ŏǼǟÈ ơȂÉƯƾŏ ƷÈ ȁÈ ƱÈ ǂÈ ƷÈ
17- (916) Ebu Hureyre radıyallahu anh’den: “Rasulullah sallallahu aley-
hi ve sellem şö� yle buyurdu: “İsrailoğullarından anlatın, sakınca yok. Ben-
den de rivayet edin, fakat benim adıma yalan söylemeyin.”18
ƾÊ ȈÌ ǇÈ ÉƗǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ

ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ Ȇŏ ǈȈ Ê ŏǼŏƬǳơƨÈ ǸÈ È ÊƥÈƗǺÉ ÌƥȁǂÉ ǸÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǴǇȆ
Êَّ‫لله‬ơǱȂ
Ê ǇÉ ǁ È ǺÌ ǟÈ ƭÉ ƾŏ ƸÈ Éƫȏَ‫ ا‬ǮÈ È ƧÈ ƽÈ ƢÈƬÈǫȆÊƥȋ
È ǳƢǷ Èِ‫ أ‬ƪÌ
É ǴǫÉƪÈ Ì ǳƢÈǫǾÊ Ƿŏ ÉƗǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈÌ ǇÈ ÉƗȆÊƥÈƗǺÊ Ìƥ
ƪÉ ǠÌ ǸÊ ǇÈ ƧÈ ƽÈ ƢÈƬÈǫ ȂÉƥÈƗ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ƪÈ Ì ǳƢÈǫ ǅƢÉ ōǼǳơǾÉ ǼÌ ǟÈ ƭÉ ƾŏ ƸÈ ÉȇƢǸÈ ǯÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
È ǴǇÈ ȁ
ƢǠً ƴÈ ǔÌ ǷÈ ǾÊ ÊƦǼÌ ƴÈ ÊǳǆÌ ǸÊ ÈƬÌǴÈȈÌǴǧÈȆÈ
ō ǴǟÈ ƣÈÈ ǀǯ È ǺÌ Ƿ~È ǱȂ É ǬÉ ÈȇǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǇÉ ǁÈ
Ǒ Èْ‫ أ‬ƶÉ ǈÈ ǸÌ Èȇȁ
È ǁÌ ȋơ È ǮÈ ÊǳƿÈ ǱȂ É ǬÉ ÈȇǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
É ǇÉ ǁ È ǧnÊǁƢōǼǳơǺÈ ǷÊ
È ǲÈ ǠÈ ƴÈ
ǽÊ ƾÊ ÈȈÊƥ
18- (915) Useyd b. Ebi Useyd, annesinden rivayet ediyor: “Ebu Katade’ye:
“Sana ne oluyor da insanların rivayet ettikleri gibi sen de Rasulullah sallal-
lahu aleyhi ve sellem’den rivayet etmiyorsun?” Ebu Katade radıyallahu anh
dedi ki: “Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’in şö� yle buyurduğ� unu işittim:
“Kim benim adıma yalan söylerse ateşte yatacağı yanını hazırlasın.”
Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem bunu sö� ylerken eliyle yere sü� rmeye
başladı.”19
17 Sahih. Ebu Ya’la (5126) Ahmed (1/437) Tirmizi (2659) İ�bn Mace (232) İ�bn
Hibban (66, 68, 69) Humeydi (1/47) Darimi (1/74)
18 Sahih ligayrihi. İ�bn Amr radıyallahu anhuma’dan: Buhari (3461) Ebu Said r -
dıyallahu anh’den: Muslim (3004) Ahmed (3/39) Ebu Ya’la (1209)
19 Sahih ligayrihi. Muslim (1-4) Buhari (106-110)
24 İmam Şafiî
È ǺÌ ǟÈ ÇǂǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ ǶÇ ȈÈÌ ǴǇ
ǺÊ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇ É ǺÉ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǾÉ Èǳ ȄÈǼƦÌÉȇȆÈ Ê Ê
ō ǴǟÈ ƣÉ ǀǰÌ ÈȇȅÈ ǀōǳơǹō Êƛ~ǱƢÈ È ǫ Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ Ìƥơ
nÊǁƢōǼǳơȆǧÊ ƪÆ ȈÌÈƥ
19- (914) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’dan: Nebî� sallallahu aleyhi ve
sellem şö� yle buyurdu: “Benim adıma yalan söyleyen kendisine cehen-
nemde bir ev bina etmiş olur.”20
ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƨÈ ǸÈ È ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ȁÇǂǸÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ

ǺÌ Ƿ~
È ǱƢÈ È ǫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ
ō
nÊǁƢōǼǳơǺÈ ǷÊ ǽÉ ƾÈ ǠÈ ǬÌ ǷÈ ÌƗȂō ÈƦÈƬÈȈÌǴǧÈ ǲÉ
Ì ǫÈƗǶÈÌ ǳƢǷ
È ȆÈ Èǫ
ō ǴǟÈ ǱƢÈ
20- (913) Ebu Hureyre radıyallahu anh’den: Nebî� sallallahu aleyhi ve
sellem şö� yle buyurdu: “Kim benim adıma söylemediğim bir şeyi söyledi
derse cehennemde oturacağı yere hazırlansın.”21
ƪÌÉ ǴǫÉǱƢÈ È ǫÇǂȈÌÈƦƳÉ ǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ

È ǺÌ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ȆÊǼÈƥȄǇȂ È ǸÉ Êƥǆ È ȈÈÌ ǳÊǂǔÊ ƼÌ
È ǳơƤÈ ƷƢ Ê ǏȄ È ǇȂ È Ƿ É ǹō ÈƗǶÉ ǟÉ ǄÌ ÈȇȆō ÊǳƢǰÈ ÊƦÌǳơƢًǧȂÌ Èǻǹō ÊƛǅƢÇ ōƦǟÈ ǺÊ Ìƥȏِ‫ا‬
ƢÈǼÈƦǘÈ ƻ
È ǱƢÈ È ǫ ƤÇ ǠÌ ǯ È ǺÉ ÌƥȆŎ ÈƥÉƗ ȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ Êَّ‫لله‬ơ ȁŎ ƾÉ ǟÈ ƣÈ
È ǀǯ È ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÉ ÌƥơǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǲȈÈ ÊƟơǂÈ ǇÌ Êƛ
ǱŎ ƾÉ ÈȇƔÇ ȆÌ ǌÈ Êƥ ÊǂǔÊ ƼÌ È ǳơȁȄ
È ǇȂ È Ƿ É ƮȇÈ ƾÊ Ʒ È ǂÈ ǯÈ È ƿ Ƕō ÉƯ Ƕō
É ǇÉ ǁÈ
ǂÊ ǔÊ ƼÌÈ ǳơƤÉ ƷƢ Ê ǏȄ
È ǇȂ È ǷÉ ǹō ÈƗȄÈǴǟÈ
21- (926) Said b. Cubeyr’den: “İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’ya dedim
ki: “Nevf el-Bikâ� lî� Hızır’ın arkadaşı olan Musa’nın İ�srailoğ� ullarının Musa’sı
olmadığ� ını iddia ediyor.” İ�bn Abbas radıyallahu anhuma dedi ki: “Allah’ın
dü� şmanı yalan sö� ylemiş. Ubey b. Ka’b radıyallahu anh bana şö� yle haber ver-
di: “Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem bize hutbe verdi.” Sonra Musa ve
Hızır kıssasında Hızır’ın arkadaşı olan Musa’nın Musa aleyhisselâ� m olduğ� u-
20 Sahih ligayrihi. Muslim (1-4) Buhari (106-110)

21 Sahih ligayrihi. Muslim (3) Buhari (110)
El-Müsned 25
nu gö� steren bir şey anlattı.”22
ǺÌ ǷÊ ǲÉ ǔÌ
È ǧÈƗ ǶÊ ǴÌ ǠÊ ÌǳơƤÈ É ǬÉ ÈȇȆō ǠÊ ǧÊ Ƣǌǳơ
É ǴǗÈ ~ǱȂ ō ƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ
È ǱȂÉ ǬÉ ÈȇǞȈ ō ƪÉ ǠÌ ǸÊ ǇÈ ȁÈ
È Êƥǂǳơ
nƨÊ ǴÈ ǧÊ ƢōǼǳơƧÊ Ȑَ‫ ا‬ǏÈ
Rebî� dedi ki: Şafii’nin şö� yle dediğ� ini işittim: “İ�lim talebi nafile namazdan
ü� stü� ndü� r.”23
ǺÌ ǟÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǠÈ Êǳ ƢًǼÌƥơƪÌ

É ǳÈƘǇ
È ǱƢÈ È ǫ ƾÇ ȈǠÊ Ǉ È ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ȃƾً ǿÉ ȆÌ ǷƢÈ ǷÈ ÊƛǺÈ ÌƥơǮÉ È ǴưÌ ǷÊ ǹȂ È ǰÉ ÈȇǹÌ ÈƗǶÉ ǜÊ ǠÌ ÉǼÈǳƢōǻÊƛ~ǾÉ ÈǳǲȈ
È ǬÊ ǧÈƢًƠȈÌ ǋƢÈ ȀÈ ȈǧÊǲÌ ǬÉ ÈȇǶÈ Ì ǴǧÈƨÇ ÈǳÈƘǈÌ ǷÈ
Êَّ‫لله‬ơ ƾÈ ǼÌ ǟÊ ǮÈ ÊǳƿÈ ǺÌ ǷÊ Êَّ‫لله‬ơȁ È ǶÉ ǜÈ ǟÌ ÈƗ~ǱƢ È ǬÈ ǧÈ nǶÌ Æ ǴǟÊ ǾÊ ȈǧÊ ǭÈ ƾÈ ǼÌ ǟÊ ǆÈ ȈÈÌ ǳ ÇǂǷÌ ÈƗ ǺÌ ǟÈ ǱÉ ÈƘǈÌ ÉƫȁÈ
ǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗȁÌ ÈƗǶÌÆ ǴǟÊ ǾÊ ÊƥȆÊǳǆ È ȈÈÌ ǳƢǷ È ǫÈƗǹÌ ÈƗÊَّ‫لله‬ơǺÊ ǟÈ ǲÈ ǬÊ ǟÈ ǺÌ Ƿ
È ǱȂÉ È Èَّ‫لله‬ơǥÈ ǂÈ ǟÈ ǺÌ Ƿ
È ƾÈ ǼÌ ǟÊ ȁ È ƾÈ ǼÌ ǟÊ ȁÈ
nƨÇ ǬÈ ÊƯÊǂȈÌ ǣÈ ǺÌ ǟÈ
22- (1182) Yahya b. Said’den: “Abdullah b. Ö� mer radıyallahu anhuma’nın
bir oğ� luna bir şey sordum. O konuda bir şey sö� ylemedi. Ona denildi ki: “Senin
gibi iki hidayet imamının oğ� luna bir şey sorulup da senin bu konuda bilgin
olmamasını gö� zü� mü� zde bü� yü� ttü� k.” O da şö� yle dedi: “Allah’a yemin olsun Al-
lah katında, Allah’ı bilenler katında ve Allah hakkında akledenler katında bil-
gim olmayan bir şeyi sö� ylemem yahut gü� venilir olmayan bir kimseden haber
vermem (tehlike bakımından) daha bü� yü� ktü� r.”24
ȆŏǻÊƛ~ǱƢÈ È ǫǾÉ ōǻÈƗǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥǵÊ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ȆŌ ǴÊ ǟÈ ǺÉ ÌƥƾÉ Ǹō ƸÈ ǷȆ
É Ǹŏ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȆŏǼǷÊ ǾÉ ǠÈ ǸÈ ǈÌ ÈȇǹÌ ÈƗ ƨÈ ÈȈǿÊ ơǂÈ ǯ
È ȏَّ‫ا‬Êƛ ǽÊ ǂÊ ǯÌ ƿÊ ǺÌ ǷÊ ȆÊǼǠÉ ÈǼǸÌ ÈȇƢǸÈ È ǧ ǾÉ ÉǼǈÊ ƸÌ ÈƬǇÌ ÈƘǧÈ Ʈȇ
È ƾÊ ƸÌ È ǳơǞÉ ǸÈ ǇÌ ȋÈَ‫أ‬
ǺÈ ǷÊ ǾÉ ǠÉ ǸÈ ǇÌ ÈƗȁ
È ǾÊ ÊƥǪÉ ÊƯÈƗǺÌ Ǹō ǟÈ ǾÉ ÈƯƾō Ʒ
È ƾÈ Ì ǫǾÊ ÊƥǪÉ ÊƯÈƗȏَ‫ ا‬ǲÊ ƳÉ ǂǳơ
ō ǺÈ ǷÊ ǾÉ ǠÉ ǸÈ ǇÌ ÈƗǾÊ ÊƥȅƾÊ ÈƬǬÌ ÈȈÈǧǞÆ ǷÊ ƢǇÈ
ǺÊ ǟÈ ƭÉ ƾŏ ƸÈ Éȇȏ~ َ‫ ا‬ǶȈ È ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛǺÉ ÌƥƾÉ ǠÌ Ǉ
È ǱƢÈ È ǾÊ ÊƥǪÉ ÊƯÈƗȏَ‫ ا‬ǺÌ Ǹō ǟÈ ǾÉ ÈƯƾō Ʒ
È ǫȁn È ƾÈÌ ǫǾÊ ÊƥǪÉ ÊƯÈƗǲÊ ƳÉ ǂǳơ
ō
22 Sahih.
23 Sahih.
24 Sahih. Şafii, Sunen (154) Muslim (1/16)
26 İmam Şafiî
É ǬÈ ŏưǳơȏَّ‫ا‬ÊƛǶō
nƩƢ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơ
23- (1181) Urve b. ez-Zubeyr rahimehullah’tan: “Muhakkak ki ben hadi-
si işitirim ve onu gü� zel bulurum. Onu anlatmama engel olan şey sadece ben-
den işiten kimsenin ona uymasından hoşlanmamamdır. Onu gü� venmediğ� im
birinden işitmişimdir fakat gü� vendiğ� im bir kimse rivayet eder. Gü� vendiğ� im
kimseden işitmişimdir fakat gü� venmediğ� im kimse rivayet eder.”25
Sa’d b. İ�brahim dedi ki: “Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’den ancak gü� -
venilir kimseler yoluyla rivayet edilebilir.”26
Kitap ve Sünnete Sarılma Kitabı
ȆÈ ǓÊ ǁ È ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǹÈ Ȑَ‫ ا‬ƴÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ÊǻȁǁÈ
ƢǸÈ ōǻÊƛǾÉ ōǻÊƜǧÈ ǶÌ ǰÉ ÉƬǯÌ ǂÈ ÈƫƢǷȆ É ƿ~ǱƢÈ È ǫǶōÈ ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ
ǺÌ ǷÊ ǾÊ ÊƥǶÌ ǰÉ ÉƫǂÌ ǷÈ ÈƗƢǸÈ
È ǧǶÊÌ ȀÊƟƢÈȈÊƦÌǻÈƗȄÈǴǟÈ ǶÊ
Ì ȀǧÊ Ȑَ‫ ا‬ÊƬƻơ
Ì ȁ
È ǶÊ Ì ȀÊǳơƚÈ Ǉ
É ƧÊ ǂÈ ưÌ ǰÈ ÊƥǶÌ ǰÈ
É ǴƦÈÌ ǫǹƢ È ǺÌ ǷÈ ǮÈ
È ǯ È ǴǿÈ
nơȂȀÉ ÈƬÌǻƢÈǧǾÉ ǼÌ ǟÈ ǶÌ ǰÉ ÉƬȈÌ ȀÈ ÈǻƢǷÈ ȁ
È ǶÌ ÉƬǠÌ ǘÈ ÈƬǇơƢ
Ì Ƿ È ǾÉ ǼÌ ǷÊ ơȂÌ ÈƫÈƘǧÈ ÇǂǷÌ ÈƗ
hi ve sellem şö� yle buyurdu: “Sizi bıraktığım sürece siz de beni bırakınız.
Zira sizden öncekiler ancak çokça soru sormaları ve nebilerine muha-
lefet etmeleri sebebiyle helak oldular. Size bir şey emrettiğim zaman
gücünüz yettiği kadarıyla onu yerine getirin. Sizi yasakladığımda ise
derhal ona son verin.”27
Èْ‫ أ‬ǺÊ ǟÈ ƽÊ ƢÈǻǄŏ ǳơȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƱÊ ǂÈ ǟÌ ȋơ
È ǲÊ ưÌ ǸÊ ÊƥǶō
ǽÉ ƢÈǼǠÌ Ƿ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
È ǴǇÈ ȁ
25- (995/1) Ebu Hureyre Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’den aynı an-

26 Sahih. Şafii, Sunen (157) Muslim (1/15) Darimi (429)
27 Sahih. Buhari (7288) Muslim (1337) Ahmed (2/447) İ�bn Hibban (18) İ�bn
Mace (2) Abdurrazzak (20374) Tirmizi (2681)
El-Müsned 27
lamda rivayet etti.28
ǹō ÈƗǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƾÇ ǠÌ Ǉ

È ǺÊ ÌƥÊǂǷÊ ƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ƣƢ
Ç ȀÈ ǋ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÇ ǠÌ Ǉ È ǺÉ ÌƥǶȈÉ ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǶÈÌ ǳƔÇ ȆÌ ǋ
È ǺÌ ǟÈ ǱÈ ÈƘǇÈ ǺÌ ǷƢ
È Ƿً ǂÌ ƳÉ ÈśǸÊ ǴÊ ǈÌ ǸÌÉ ǳơǶÉ ǜÈ ǟÌ ÈƗ~ǱƢÈÈ ǫǶō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơ
nǾÊ ÊƬÈǳÈƘǈÌ Ƿ
È ǲÊ ƳÌ ÈƗǺÌ ǷÊ ǵÈ ǂŏ ƸÈ É ÊǼǠÌ ÈȇǺÌ ǰÉ Èȇ
É ǧƢǷً ǂō ƸÈ ǷȆ
26- (991) Sa’d b. Ebi Vakkas radıyallahu anh’den: Nebî� sallallahu aleyhi
ve sellem şö� yle buyurdu: “Müslümanların en büyük suç işleyeni haram
olmayan bir şeyi sorarak, sormasından dolayı haram kılınmasına se-
bep olan kimsedir.”29
Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƾÇ ǠÌ Ǉ

È ǺÊ ÌƥÊǂǷÊ ƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ç ȀÈ ǋ
ǽÉ ƢÈǼǠÌ Ƿ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
È ǴǇÈ ȁ
27- (991/1) Sa’d b. Ebi Vakkas radıyallahu anh Nebî� sallallahu aleyhi ve
sellem’den aynı manada rivayet etmiştir.
ǽÉ ƾÈ ǼÌ ǟÊ ǹō ÈƗǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǅÇ ȁƢÈ

É ǗǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÇ ÊǳƢƻ
È ǺÉ ÌƥǶÉ ǴÊ ǈÌ ǷƢÉ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǺÌ ǷÊ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
É ǇÉ ǁ ÈǑ È ȆÉ ƷÌ ȂÌÈ ǳơǾÊ ÊƥǱÈ ǄÈ ÈǻǱȂ
È ǂÈÈ ǧƢǷÈ ȁ Ê ǬÉ ǠÌÉ ǳơǺÈ ǷÊ ƢًƥƢÈƬǯÊ
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ
É ǇÉ ǁ È ǫÊ ȁ
È ǺÌ ŏȈÈƦÉȇǶÈÌ ǳ ǲȈ È ȆÉ ƷÌ ȂÌÈ ǳơǾÊ Êƥ ǱÈ ǄÈ Èǻ ƢǸÈ ōǻÊƜǧÈ ǱȂ
Ç ǬÈ ǟÉ ȁ È ƨÇ ǫÈ ƾÈ ǏÈ
ȄÈǳÊƛƢًȈƷÌ ȁ È ǹȂ È ǴƬÌÉȇƢǷÈ ȆÊ ƷÌ ȂÌÈ ǳơǺÈ ǸÊ ǧÈÊَّ‫لله‬ơǺÈ ǷÊ ȆÇ ƷÌ ȂÈ Êƥȏَّ‫ا‬ÊƛǖÈ
É ǰÉ ÈȇƢǷÈ ǾÉ ǼÌ ǷÊ ȁȄÈ Ŏ ǫƢًƠȈÌ ǋ
È Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ
ǾÊ ÊƥǺŎ ÈƬǈÌ ÉȈÈǧǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ Ê ǇÉ ǁÈ
28- (320/1) İ�bn Tavus dedi ki: “Babam’ın yanında diyetlere dair bir ki-
tap vardı. Onun hakkında vahiy inmiş, Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sel-
lem diyet veya zekattan bir şey farz kılmamıştı. Sadece bu konuda vahiy
inmişti.”30
28 Sahih.
29 Sahih. Muslim (2358) Buhari (7289) Ahmed (1/176-179) Ebu Davud (4610)
30 Zayıf. Şafii, Sunen (7868) Muslim b. Halid ez-Zencî� zayıftır.
28 İmam Şafiî
Denildi ki: “Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem Allah’tan bir vahiy ol-
maksızın bir şeyi açıklamamıştır. Vahyin tilavet olunanı olduğ� u gibi, Rasulul-
lah sallallahu aleyhi ve sellem’e vahyedilip sü� nnet kılınanı da vardır.”
ǺÈ ǷÊ ƣƢ
Æ ÈƬǯȆÊ ÊƥÈƗƾÈ ǼÌ ǟÊ ǅÇ ȁƢÈ É ǗǺÉ ÌƥơȆÈ ÊǳǱƢÈ
È ǫǱƢÈ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǶÆ ǴÊ ǈÌ ǷȆ
È ǫƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ É ÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ê ǬÉ ǠÌÉ ǳơǺÈ ǷÊ Ƕō
ǱȂ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
É ǇÉ ǁ
ÈǑ È ȆÉ ƷÌ ȂÌÈ ǳơǾÊ ÊƥǱÈ ǄÈ ÈǻǱȂ
È ǂÈÈ ǧƢǷÈ ȁ Ê ǬÉ ǠÌÉ ǳơ
ȆÉ ƷÌ ȂÌÈ ǳơǾÊ ÊƥǱÈ ǄÈ ÈǻƢǸÈ ōǻÊƜǧÈ ƨÊ ǫÈ ƾÈ ǐǳơÊ
ō ȁÈƗ
29- (320) İ�bn Tavus dedi ki: “Babam’ın yanında diyetlere dair bir kitap
vardı. Onun hakkında vahiy inmiş, Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem di-
yet veya zekattan bir şey farz kılmamıştı. Sadece bu konuda vahiy inmişti.”31
ȏ~
َ‫ ا‬ǱƢÈ È ǫ Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗ ǽÊ ƽÊ ƢÈǼǇÌ ÊƜÊƥ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǶÊ È ǶÌ ȀÉ ÈǳÉَّ‫لله‬ơǲō ƷÈ ÈƗƢǷÈ ȏَّ‫ا‬ÊƛǶÌ ȀÉ ÈǳǲŎ ƷÊ ÉƗȏȆ
Ì ȀȈÈÌ ǴǟÈ ǵÉ ǂŏ ƷÈ ÉƗȏَ‫ ا‬ȁ َ‫ ا‬ŏǻÊƜǧÈƢًƠȈÌ ǋ È ȆÈ ō ǴǟÈ ǅƢ É ōǼǳơǺō ǰÈ ǈÊ ǸÌ Éȇ
nǶÊ Éَّ‫ لله‬È Ƿ È ȏَّ‫ا‬Êƛ
Ì ȀȈÈÌ ǴǟÈ ơǵÈ ǂō ƷƢ
30- (1157) İ�bn Uyeyne, isnadı ile (Tavus rahimehullah’tan) Rasulullah
sallallahu aleyhi ve sellem’in şö� yle buyurduğ� unu rivayet etti: “İnsanlar üze-
rimde bir şey bırakmadı. Muhakkak ki ben ancak Allah’ın onlara helal
kıldığı şeyi onlara helal kıldım ve ancak Allah’ın onlara haram kıldığı
şeyi onlara haram kıldım.”32
È ÊƥÈƗǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ ÊǂǔÌ ōǼǳơȂÉƥÈƗǶÆ ÊǳƢǇȆ

ǞÇ ǧÊ ơǁȆ È ÊǼÈƯƾō Ʒ
È ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ƢًƠǰÊ ōƬǷ
É ǶÌ ǯÉ ƾÈ ƷÈ ÈƗ Ǻō ÈȈǨÊ ÌǳÉƗ ȏù
َ‫ ا‬Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁ È ǫ ǱƢÈ
È ǱƢÈ È ǫ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ
ȅÊǁƾÌ ÈǻƢǷÈ ǱȂ É ǬÉ ÈȈÈǧǾÉ ǼÌ ǟÈ ƪÉ ȈÌ ȀÈ ÈǻȁÌ ÈƗǾÊ ÊƥƩÉ ǂÌ ǷÈ ÈƗƢǸō ǷÊ ȅÊǂǷÌ ÈƗǺÌ ǷÊ ǂÉ ǷÌ ȋơ
Èْ‫ أ‬ǾÊ ȈÊƫƘÌÈȇǾÊ ÊƬǰȇÊ
È ǁÈƗȄÈǴǟÈ
ùǽÉ ƢÈǼǠÌ ÈƦōƫơÊَّ‫لله‬ơƣƢ Ê ǧÊ ƢÈǻƾÌ ƳÈ ȁƢ
Ê ÈƬǯȆ È ǷÈ

32 Zayıf. Şafii, Sunen (77) mü� rseldir. İ�bn Uyeyne ile Tavus arasında da inkıta va -
dır.
El-Müsned 29
31- (584) Ebu Rafi radıyallahu anh’den: Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve
sellem şö� yle buyurdu: “Birinizin koltuğuna yaslanmış halde iken kendi-
sine emrettiğim veya yasakladığım bir mesele gelince: “Bunu bilmeyiz.
Allah’ın kitabında bulduğumuza tabi oluruz” derken bulmayayım.”33
È Êَّ‫لله‬ơƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÊ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ȄÈǳȂÌ ǷÊ

ƾÈ ȈÌÈƦǟÉ ǞÈ ǸÊ Ǉ È ǂǔÌ ōǼǳơȆÊƥÈƗǶÇ ÊǳƢǇ È ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ùǱƢÈ È ǫ Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÈ ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƭÉ ƾŏ ƸÈ ÉȇǞÇ ǧÊ ơǁȆ È ÊƥÈƗǺÈ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ
ƪÉ ȈÌ ȀÈ ÈǻȁÌ ÈƗǾÊ ÊƥƩÉ ǂÌ ǷÈ ÈƗƢǸō ǷÊ ȅÊǂǷÌ ÈƗǺÌ ǷÊ ǂÉ ǷÌ ȋơÈْ‫ أ‬ǾÊ ȈÊƫƘÌÈȇǾÊ ÊƬǰȇÊ
È ǁÈƗȄÈǴǟÈ ƢًƠǰÊ ōƬǷ É ǶÌ ǯÉ ƾÉ ƷÈ ÈƗǺō ÈȈǨÊ ÌǳÉƗȏَ‫ا‬
ùǽÉ ƢÈǼǠÌ ÈƦōƫơÊَّ‫لله‬ơƣƢÊ ÈƬǯȆÊ ǧÊ ƢÈǻƾÌ ƳÈ ȁƢ È ǁƽÌ ÈƗȏ
È ǷȅÊ َ‫ ا‬ǱȂ É ǬÉ ÈȈÈǧǾÉ ǼÌ ǟÈ
32- (896) Ebu Râ� fi radıyallahu anh’den: “Rasulullah sallallahu aleyhi ve
sellem şö� yle buyurdu: “Birinizi koltuğuna yaslanmış bir halde kendisine
emrettiğim veya yasakladığım bir husus getirildiğinde: “Bilmiyorum,
Allah’ın kitabında bulduğumuza tabi oluruz” derken bulmayayım.”34
Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ

È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ÊǁƾÊ ǰÈ ǼÌ ǸÌÉ ǳơǺÉ ÌƥƾÉ Ǹō ƸÈ Ƿ
É ǾÊ ȈÊǼÈƯƾō ƷÈ ȁ
È ǹƢ É ÈȈǨÌ Ǉ Èǫ
É ǱƢÈ
ǂȇÊ
É ǂǈǳơ
ō ƨÉ ǰȇÊ È ǁȋơ Èْ‫ أ‬ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ȆŎ ǠÊ ǧÊ Ƣǌǳơ
ō ǱƢÈ È ǫȐÅ ǇÈ ǂÌ ǷÉ
33- Sufyan dedi ki: “Bunu Muhammed b. Munkedir’in Nebî� sallallahu
aleyhi ve sellem’den mü� rsel rivayeti olarak da tahdis ettik.”35
Şafii dedi ki: “Hadiste geçen erî�ke kelimesi; serî�r/koltuk demektir.”
ƤÇ ÌƟƿÊ ȆÊƥÈƗǺÉ ÌƥơȆÊǼÈƯƾō Ʒ

È ǱƢÈÈ ǫȆŎ ÊǻƢǸÈ ÈȈÌǳơǲÊ ǔÌ ǨÈ ÌǳơǺÊ ÌƥǭƢ Ê ǸÈ Ǉ Ê ǺÉ ÌƥƨÈ ǨÈ ȈÊǼƷȂ
È ÉƥÈƗȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǫǶō
ǱƢÈ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗȆŏ ÊƦǠÌ ǰÌ È ǳơƶÇ ÌȇǂÈ ǋȆ
É ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ȅÊ ŏ ǂÉƦǬÌ ǸÌÈ ǳơǺÊ ǟÈ
Ƥō ƷÈ ÈƗǹÌ Êƛȁ Æ ÊƬǫÈǾÉ ÈǳǲÈ ÊƬǫÉǺÌ Ƿ~
È ǲÈ ǬÌ ǠÌÈ ǳơÈǀƻÈ ÈƗƤō ƷÈ ÈƗǹÌ ÊƛǺÊ ÌȇǂÈ ǜÈ ōǼǳơÊǂȈÌ ƼÈ ÊƥȂÈ ȀÉ ǧÈǲȈ È ƶÊ ƬÌ ǨÈ ÌǳơǵƢÈ ǟÈ
ƭÊÊ ǁƢƸÌ È ǳơƢÈƥÈƗƢÈȇơÈǀȀÈ ÊƥÉǀƻÉ ƘÌÈƫÈƗƤÇ ÌƟƿÊ ȆÊƥÈƗǺÊ Ìƥȏ ِ‫ ا‬ƪÌ É ǴǬÉ ǧÈ ƨÈ ǨÈ ȈÊǼƷȂ
È ÉƥÈƗǱƢ È ǬÈ ǧÈ nƽÉ ȂÈ ǬÈ ÌǳơǾÉ ǴÈ ǧÈ

34 Sahih.
35 Sahih ligayrihi.
30 İmam Şafiî
Ê ǇÉ ǁ
ǱȂ È ǺÌ ǟÈ ǮÈ ÉƯƾŏ ƷÈ ÉƗǱƢÈ È ǫȁȆÈ ŏǼǷÊ ǱƢ È Śً ÊưǯƢ
È Èǻȁơ È ƷƢ ً ÈȈǏ Ê ȆÈ
ō ǴǟÈ ƵƢÈ ǏÈ ȁȅÊÈ ǁƾÌ Ǐ È ƣÈ ǂÈ ǔÈ Èǧ
ȄÈǴǟÈ ȁ È ȆÈ ō ǴǟÈ Ǒ É ǂÌ ǨÈ ÌǳơǮÈ ÊǳƿÈ ȁ
È ǾÊ ÊƥÉǀƻƕ É ǶÌ ǠÈ ÈǻǾÊ ÊƥÉǀƻÉ ƘÌÈƫǱȂ
É ǬÉ Èƫȁ
È Ƕō
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ
Ê ōǼǳơǺÈ ǷÊǶō
ǶÌ ǿÉ ơƾÈ ȀÈ ǧÈǅƢ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏơ
È ǴǇÈ ȁ È ƾً Ǹō ƸÈ ǷÉ ǁƢÈ ÈƬƻơÌ ǲō ƳÈ ȁÈ Ǆō ǟÈ Èَّ‫لله‬ơǹō ÊƛǾÉ ǠÈ ǸÊ Ǉ
È ǺÌ ǷÈ
È ǠÊ ÊƟƢÈǗǽÉ ȂǠÉ ÊƦōƬÈȇǹÌ ÈƗǪÌ
ś È ǳơȄÈǴǠÈÈ ǧǾÊ ÊǻƢǈÈ ÊǳȄÈǴǟÈ ǾÉ ÈǳǁƢÈ ÈƬƻơƢ
Ê ǴƼÌ Ì ǾÊ ÌȇƾÈ ÈȇȄÈǴǟÈ ȁ
Ì ǷÈ ǶÌ ȀÉ ÈǳǁƢÈ ÈƬƻơ È ǾÊ Êƥ
ǹÌ ÈƗƪÉ ȈÌōǼǸÈ ÈƫȄōƬƷȆÈ ŏǼǟÈ ƪÈ ǰÈ ǇƢ È ǷÈ ȁÈ ǱƢÈÈ ǫǮÈ ÊǳƿÈ ǺÌ ǷÊ ǶÇ ǴÊ ǈÌ ǸÉ ÊǳƱÈ ǂÈ ƼÌ ǷÈ ȏ َ‫ ا‬ǺȇÊ
È ǂƻơ Ê ƽÈ ȁÌ ÈƗ
ƪÈ ǰÉ ǈÌ Èȇ
34- (930) Ebu Şureyh el-Ka’bî� radıyallahu anh’den: Rasulullah sallalla-
hu aleyhi ve sellem Fetih senesinde şö� yle buyurdu: “Kimin bir adamı öldü-
rülürse o iki şey arasında muhayyerdir; ya diyet ödenmesi yada kısas
yapılması.”36
Ebu Hanife b. Simak dedi ki: “İ�bn Ebi Zi’b’e dedim ki: “Ey Ebu’l-Haris! Bu
hü� kmü� alıyor musun?” Bunun ü� zerine gö� ğ� sü� me vurdu ve bana çokla bağ� ırıp
çağ� ırdı. Sonra dedi ki: “Sana Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’den hadis
rivayet ediyorum, sen ise: “Bunu alıyor musun?” diyorsun! Evet alıyorum. Bu
bana da, işiten herkese de farzdır. Muhakkak ki Allah Azze ve Celle insanlar
arasından Muhammed sallallahu aleyhi ve sellem’i seçti ve insanları onun
eliyle hidayete ulaştırdı. Allah onlar için seçtiğ� ini Rasulullah sallallahu aley-
hi ve sellem’in dili ü� zerinden seçti. Halkın ona gö� nü� lden itaat ederek veya
boyun eğ� erek tabi olmaları gerekir. Mü� slü� manın bundan başka yolu yoktur.”
Bana konuşmaya ö� yle devam etti ki susmasını temenni ettim.”37
36 Sahih ligayrihi. Bkz.: Buhari (6880) Ebu Davud (4505)

37 Ebu Hanife b. Simak b. Fadl meçhuldü� r.
Taharet/Temizlik Kitabı
Sular Bâbı
ƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ ȁÌ ÈƗǾÉ ÈƯƾō Ʒ

È ǺÌ Ǹō ǟÈ ǽÉ ƾÈ ǼÌ ǟÊ ƨÊ ǬÈ ŏưǳơǺÊ ǟÈ ƤÇ ÌƟƿÊ ȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƨÉ ǬÈ ŏưǳơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǇÉ ǁÈ ǱÈ ÈƘǇÈ ȐÅ ƳÉ ǁÈ ǹō ÈƗȅÊ ŏ ǁƾÌ ƼÌ É ǳơƾÇ ȈǠÊ ǇȆ
È ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ȅÊ ŏ ȁƾÈ ǠÌÈ ǳơǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ َّ‫لله‬
ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊ ơ
È ǬÈ ǧÈ ǒ
ǱƢ Ê ǳơȁ
É ÈȈƸÌ È ƣÉ Ȑَ‫ ا‬ǰÌ Ê ǳơƢȀÈ ȈǧÊ ƵÉ ǂÈ ǘÌ ÉƫƨÈ ǟÈ ƢǔÈ ÉƥǂÈ ƠÌÊƥǹō ÊƛǱƢ
È ǬÈ ǧÈ Ƕō
È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
nƔÆ ȆÌ ǋÈ ǾÉ ǈÉ ƴŏ ÈǼÉȇȏَ‫ ا‬ƔƢÈ ǸÌÈ ǳơǹō Êƛ~Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È ȆŎ ÊƦōǼǳơ
35- (635) Ebu Said el-Hudrî� radıyallahu anh’den: “Bir adam Rasû� lullah
sallallahu aleyhi ve sellem’e şö� yle sordu: “Buda’a kuyusuna kö� pek leşi ve ha-
yız bezi atılıyor” Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Şüphesiz
suyu hiçbirşey kirletmez.”38
Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ÇǂǨÈ ǠÌ Ƴ

È ǺÊ ÌƥƽÊ ƢōƦǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÌ ǟÈ ÇŚÊưǯ
È ǺÊ ÌƥƾÊ ȈÊǳȂÌÈ ǳơǺÊ ǟÈ ƨÉ ǬÈ ŏưǳơƢÈǻÈƘÈƦÌǻÈƗ
ǹƢ
È ǯơÈÈ ƿÊƛ~ǱƢÈ È ǫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ Ìƥ
È ȁÌ ÈƗƢǈً ƴÈ ÈǻǲÌ ǸÊ ƸÌ ÈȇǶÈÌ ǳǺÊ ȈÌÈƬōǴǫÉ ƔƢÉ ǸÌÈ ǳơ
nƢًưÈƦƻ
36- (2) Abdullah b. Ö� mer radıyallahu anh’den: Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Su, iki kulle (iki varil) miktarında olduğu
zaman necaset veya pislik taşımaz.”39
38 Sahih ligayrihi.
39 Sahih. Şafiî� Sunen (1850) Hakim (1/133) Darimi (732)
32 İmam Şafiî
È ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗǽÉ ǂÉ ǯÌ ƿÊ ȆÊǻǂÉ ǔÉ ƸÌ Èȇȏَ‫ ا‬ƽÇ ƢÈǼǇÌ ÊƜÊƥƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ

ǱȂ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÇ ÊǳƢƻ
È ǺÉ ÌƥǶÉ ǴÊ ǈÌ ǷƢ
É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ơÈǀǿÈ ȆǧÊ ȁnƢ
È ǈً ƴÊ ÈǻǲÌ ǸÊ ƸÌ ÈȇǶÈÌ ǳǺÊ ȈÌÈƬōǴǫÉƔƢÉ ǸÌÈ ǳơǹƢ È ƿÊƛ~ǱƢÈ
È ǯơÈ È ǫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
ǞÉ ǈÈ Èƫ ƨÉ Ǵō ǬÉ ÌǳƢÈǧ ǂÈ ƴÈ ǿÈ ǱÈ Ȑَ‫ ا‬ǫÊ ƪÉ ÌȇÈƗǁ
È ƾÈ
Ì ǫȁ~
È ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ È ǫ ǂÈ ƴÈ ǿÈ ǱÊ Ȑَ‫ ا‬ǬÊ Êƥ Ʈȇ
É ǺÉ ÌƥơǱƢÈ Ê ƾÊ ƸÌ È ǳơ
È ǺÊ ȈÌÈƬÈƥǂÌ ǫÊ ȁÌ ÈƗǺÊ ȈÌÈƬÈƥǂÌ ǫÊ
nƢًƠȈÌ ǋÈ ȁ
37- (637) İ�bn Curayc’den: “Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem şö� y-
le buyurdu: “Su, iki kulle miktarına ulaştığı zaman necaset taşımaz.” Bu
hadisin bir rivayetinde: “Hecer kulleleriyle iki kulle” şeklindedir. İ�bn Cureyc
dedi ki: “Hecer kullelerini gö� rdü� m. Bir kulle dokuz kırba veya bir miktar fazla
idi.”40
ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǹƢ

È ǸÈ ưÌ ǟÉ ȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥȄǇȂ É ǺÌ ǟÈ ƽÊ ƢÈǻǄŏ ǳơȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È Ƿ
ǺÈ
ō ǳȂÉƦÈȇȏ~
َ‫ ا‬ǱƢÈ È ǫ Ƕō
È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂÈ ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁÈ ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗ
nǾÉ ǼÌ ǷÊ ǲÉ ǈÊ ÈƬǤÌ ÈȇǶō ÉƯǶÊ ÊƟơƾō ǳơƔÊ ƢǸÌÈ ǳơȆǧÊ ǶÌ ǯÉ ƾÉ ƷÈ ÈƗ
38- (636) Ebu Hureyre radıyallahu anh’den: “Rasû� lullah sallallahu aley-
hi ve sellem şö� yle buyurdu: “Biriniz durgun suya bevledip de sonra on-
dan gusletmesin.”41
É ǺÌ ǟÈ Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǩƢ

ǺÌ ǟÈ ƨÈ ǟÈ ƢÈǧǁÊ ǺÊ ÌƥƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ƪÊ ǼÌÊƥƧÈ ƾÈ ȈÌ ǸÈ Ʒ È ƸÈ ǇÌ ÊƛǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǺÈ ǷÊ ǮŎ ǌǳơ
ō ƧÈ ƽÈ ƢÈƬÈǫȆÊƥÈƗȁÌ ÈƗƧÈ ƽÈ ƢÈƬÈǫǺÊ ÌƥơƪÈ ƸÌ ÈƫƪÌ ÈǻƢǯÈ ȁ È ǮÇ ÊǳƢǷ È ǺÊ ÌƥƤÊ ǠÌ ǯ È ƪÊ ǼÌÊƥƨÈ ǌÈ ƦÌ ǯÈ
ƪÈ Ì ǳƢÈǫǾÉ ǼÌ ǷÊ ƪÌ ÈƥÊǂǌÈ È ǧÆƧǂō ǿÊ ƩÌ ƔƢÈ ƴÈ È ǧơƔȂً ǓÉ ȁ È ǾÉ ÈǳƪÌ ÈƦǰÈ ǈÈ È ǧǲÈ ƻÈ ƽÈ ƧÈ ƽÈ ƢÈƬÈǫƢÈƥÈƗǹō ÈƗǞÊ ȈÊƥǂǳơō
È ǇÉ ǁÈ ǹō ÊƛȆƻÊ ÈƗƪÈ ǼÌÊƥƢÈȇś È ǬÈ ǧÈǾÊ ȈÈÌ ǳÊƛǂÉ ǜÉ ÌǻÈƗȆÊǻƕǂÈÈ ǧ
È ÊƦƴÈ ǠÌ ÈƫÈƗǱƢ
nƩƢÈÊ ǧơȂō ǘǳơÊō ȁÈƗǶÌ ǰÉ ȈÈÌ ǴǟÈ ś È ǧÊ ơȂō ǘǳơ
ō ǺÈ ǷÊ ƢȀÈ ōǻÊƛǆ Ç ƴÈ ÈǼÊƥƪÌ ǈÈ ȈÈÌ ǳƢȀÈ ōǻÊƛ~ǱƢÈ Èǫ
39- (6) İ�bn Katade veya Ebu Katade’nin – ravilerinden Rebî� şekke dü� ş-
tü� - nikahı altında bulunan Kebşe bt. Ka’b b. Malik radıyallahu anha şö� yle
40 Zayıf. Şafii, Sunen (1888, 1889) Muslim b. Halid zayıftır.

El-Müsned 33
demiştir: “Ebu Katade gelince ona abdest suyu getirdim. Bir kedi gelerek o
sudan içti. Ben de ona bakıyordum. Ebu Katade bana dedi ki: “Şaşırdın mı ey
kardeşimin kızı? Muhakkak ki Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle bu-
yurdu: “O (kedi) necis değildir. Etrafınızda dolaşan hayvanlardandır.”42
ǺÊ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƧÈ ƽÈ ƢÈƬÈǫȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ÇŚÊưǯȆ È ÊƥÈƗǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÌ ǟÈ ƨÉ ǬÈ ŏưǳơƢÈǻÈƘÈƦÌǻÈƗ
È ǲÈ ưÌ ǷÊ ȁÌ ÈƗǾÉ ǴÈ ưÌ ǷÊ Ƕō
ǽÉ ƢÈǼǠÌ Ƿ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
6/1- Yahya b. Ebi Kesir b. Abdillah b. Ebi Katade, babasından, o da Nebi
sallallahu aleyhi ve sellem’den aynısını rivayet etmiştir.43
ǺÊ Ìƥ ƽÈ ȁơÉ ƽÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈƦȈÊƦƷÈ ǺÊ Ìƥơ ÊȁÈƗ ƨÈ ÈƦȈÊƦƷÈ ȆÊƥÈƗ ǺÊ Ìƥơ ǺÊ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇÈ ǺÉ Ìƥ ƾÉ ȈǠÊ ǇÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ƕō
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊǂÊƥƢƳ
È ǺÌ ǟÈ ǺÊ ȈÌ ǐÈ ƸÌÉ ǳơ
nƢȀÈ ŎǴǯ É ǝƢ É ÈƦǈǳơ
ŏ ƪÈ Ê ǴǔÌ È ǧÈƗƢǸÈ Êƥȁ
È ǶÌ ǠÈ Èǻ~ǱƢÈ È ǫǂÉ ǸÉ ƸÌ É ǳơƪÈ Ê ǴǔÌ È ǧÈƗƢǸÈ ÊƥÉƘǓō ȂÈ ÈƬÈǻÈƗǲÈ ÊƠǇ
É ǾÉ ōǻÈƗ
40- (5) Cabir b. Abdillah radıyallahu anhuma’dan: Nebi sallallahu aleyhi
ve sellem’e “Eşeklerin artığ� ı olan sudan abdest alabilir miyiz?” diye soruldu.
Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Evet, bütün yırtıcıla-
rın artığı olan sulardan da (abdest alabilirsiniz.)”44
ǹō Êƛ~ǱȂÉ ǬÉ ÈȇǹƢ

È ǯÈ ǾÉ ōǻÈƗƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
nƢǠȈً ǸÊ Ƴ
È ǴǇÈ ȁ Ê ǷÈ ǃÈ ȆǧÊ ǹȂ
È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǹƢ È ÉƠǓō ȂÈ ÈƬÈȇơȂÉǻƢǯ È ƔƢÈ ǈÈ ŏǼǳơȁ
È ǱƢ È ƳÈ ǂǳơ
ŏ
41- (8) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’dan: “Muhakkak ki (birbirlerine
mahrem olan) erkekler ve kadınlar Nebi sallallahu aleyhi ve sellem’in zama-
nında birlikte abdest alırlardı.”45
42 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (1770) isnadında Hamide bt. Rifa’a meçhuledir.
El-Elbâ� nî� şahitleriyle sahih demiştir. Bkz.: Sahihu Suneni Ebi Davud (68, 69)
el-İ�rva (1/191)
44 Zayıf. Şafii, Sunen (1762) isnadında Said b. Salim el-Kaddâ� h zayıftır. Bkz.:
Nevevî�, el-Mecmu (1/173)
45 Sahih. Şafii, Sunen (1743) Nesai (71)
34 İmam Şafiî
ǲÇ ƳÉ ǁÈ ƨÈ ǸÈ È ǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ

È ǴǇ È ǺÌ ǟÈ ǶÇ ȈÈÌ ǴǇ É ǺÊ ÌƥǹơÈ ȂÈ ǨÌ Ǐ
È ǺÌ ǟÈ ǆ Ç ÈǻÈƗ ǺÉ ÌƥǮÉ ÊǳƢǷƢ
ǾÉ ōǻÈƗǽÉ ǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗÊǁơƾō ǳơƾÊ ƦÌ ǟÈ ȆÊǼÈƥǺÌ ǷÊ ȂÈ ǿÉ ȁ
È ƧÈ ƽÈ ǂÌ ÉƥȆÊƥÈƗǺÈ ÌƥƧÈÈŚǤÊ ǸÌÉ ǳơǹō ÈƗǩÊ ǁÈ ǃÌ ȋơ Èْ‫ أ‬ǺÊ ÌƥơǱƕ Ê ǺÌ ǷÊ
Ƕō
È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ
È ǇÉ ǁ È ǲÆ ƳÉ ǁ È ǱÈ ÈƘǇ
È ǱȂ É ǬÉ ÈȇǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ƢÈƥÈƗǞÈ ǸÊ ǇÈ
ƢÈǻƘÌ Ǔō ȂÈ ÈƫǹÌ ÊƜǧÈƔÊ ƢǸÌÈ ǳơǺÈ ǷÊ ǲȈ È ǂÈ ƸÌ ÈƦÌǳơƤÉ ǯÈ ǂÌ ÈǻƢōǻÊƛÊَّ‫لله‬ơǱȂ
È ǴÊ ǬÈ ÌǳơƢÈǼǠÈ ǷÈ ǲÉ ǸÊ ƸÌ Èǻȁ È ǇÉ ǁƢ È ÈȇǱƢ È ǬÈ ǧÈ
ȂÈ ǿÉ ~Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ É ǇÉ ǁÈ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ÊǂƸÌ ÈƦÌǳơƔÊ ƢǸÈ Êƥ ÉƘǓō ȂÈ ÈƬÈǼÈǧÈƗ ƢÈǼǌÌ ǘÊ ǟÈ ǾÊ Êƥ
nǾÉ ÉƬÈƬȈÌ Ƿ Ê ǳơǽÉ ƙÉ ƢǷ
È ǲŎ ƸÌ È ǁȂ
É ȀÉ ǘǳơō
42- (1) Ebu Hureyre radıyallahu anh’den: “Bir adam Rasulullah sallalla-
hu aleyhi ve sellem’e şö� yle sordu: “Ey Allah’ın rasulü� ! Bizler deniz yolculuğ� u
yapıyoruz ve yanımızda az miktarda su gö� tü� rebiliyoruz. Ö� yle ki, onunla ab-
dest alsak susuz kalırız. Deniz suyu ile abdest alabilir miyiz?” Bunun ü� zerine
Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Onun (denizin) suyu
temizleyici ve ölüsü helaldir.”46
Necasetler ve Bunların Temizlenmesi
ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ Èْ‫ أ‬ǺÊ ǟÈ ƽÊ ƢÈǻǄŏ ǳơȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ

È ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƱÊ ǂÈ ǟÌ ȋơ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǶÌ ǯÉ ƾÊ ƷÈ ÈƗ ƔÊ ƢÈǻÊƛ ǺÌ ǷÊ ƤÌÉ ǴǰÌ È ǳơƣÊ È ƿÊƛ~ǱƢÈ
È ǂǋơÈ È ǫ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗ
nƩơ Ç ǂō Ƿ È ǾÉ ǴÌ ǈÊ ǤÌ ÈȈÌǴǧÈ
È ǞÈ ƦÌ Ǉ
43- (3) Ebu Hureyre radıyallahu anh’den: Rasulullah sallallahu aleyhi
ve sellem şö� yle buyurdu: “Birinizin kabından köpek içerse o (kabı) yedi
sefer yıkasın.”47
ȆÈ ǓÊ ǁ Èْ‫ أ‬ǺÊ ǟÈ ƽÊ ƢÈǻǄŏ ǳơȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ƔÊ ƢÈǻÊƛ ȆǧÊ ƤÌ É ǴǰÌ È ǳơǢÈ ÈǳȁơÈ
È ƿÊƛ~ǱƢÈ È ǫ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ È ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ
46 Sahih. Tirmizi (69) Şafiî� Sunen (467)
47 Sahih. Şafiî� Sunen (1723) Buhâ� rî� (172) Muslim (279)
El-Müsned 35
Ç ǂō Ƿ
nƩơ È ǾÉ ǴÌ ǈÊ ǤÌ ÈȈÌǴǧÈ ǶÌ ǯÉ ƾÊ ƷÈ ÈƗ
È ǞÈ ƦÌ Ǉ
hi ve sellem şö� yle buyurdu: “Birinizin kabından köpek yalarsa onu yedi
defa yıkasın.”48
ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǺȇÊ

È ŚǇÊ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƨÈ ǸȈ È ǸÊ ÈƫȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥƣȂÈ ŎȇÈƗǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻÈƘÈƦÌǻÈƗ
ȆǧÊ ƤÌ È ǳơǢÈ ÈǳȁơÈ
É ǴǰÌ È ƿÊƛ~ǱƢÈ È ǫ Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ
È ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁÈ
nƣơÊ ǂÈ ŎƬǳƢÊƥǺō ǿÉ ơǂÈ ƻÌ ÉƗȁÌ ÈƗǺō ǿÉ ȏȁ Ç ǂō Ƿ
َ‫ ا‬ÉƗƩơ È ǾÉ ǴÌ ǈÊ ǤÌ ÈȈÌǴǧÈ ǶÌ ǯÉ ƾÊ ƷÈ ÈƗƔÊ ƢÈǻÊƛ
È ǞÈ ƦÌ Ǉ
hi ve sellem şö� yle buyurdu: “Birinizin kabından köpek yalarsa, birincisi
veya sonuncusu toprakla olmak üzere o kabı yedi defa yıkasın.”49
ƪÌÉ ǳÈƘǇ
È ƪÈ Ì ǳƢÈǫ ƔƢÈ ǸÈ ǇÌ ÈƗ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ǸÈ ǗÊ ƢÈǧ ǺÌ ǟÈ ǵÇ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
Ƕō ÉƯ ǾÊ ȈŏƬƷ~
É ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ƣÈ ȂÌ ōưǳơƤȈ É ǐÊ ÉȇƨÊ ǔÈ ȈÌ ƸÌ È ǳơǵÊ ƽÈ ǺÌ ǟÈ ǶōÈ ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơ
nǾÊ ȈǧÊ ȆŏǴǏÈ ȁÈ ǾÊ Ȉǋŏ ǁ É Ƕō ÉƯƔÊ ƢǸÌÈ ǳƢÊƥǾÊ ȈǏÊ ǂÌÉ ǫơ
46- (4) Esmâ� bt. Ebî� Bekr radıyallahu anha’dan: “Nebi sallallahu aleyhi
ve sellem’e, elbiseye isabet eden hayız kanı hakkında sordum. Şö� yle buyur-
du: “Onu kazı, sonra suyla çitileyerek (izini gider), üzerine su serp ve o
elbise içinde namaz kıl.”50
ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ Ê ÈƬǰǳơÊ ǱÊ ȁō ÈƗȆǧÊ ȆǠÊ ǧÊ Ƣǌǳơ ō ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÊƥǂǳơƢ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
É ÈǼÈƯƾō Ʒ
È ƣƢ ŏ ō ǺÊ ǟÈ ǞȈ
ƔƢÈ ǸÈ ǇÌ ÈƗȆÊƫƾō Ƴ È ƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ
È ǱȂ É ǬÉ ÈƫÊǁǀÊ ǼÌ ǸÌÉ ǳơƪÈ ǼÌÊƥƨÈ ǸÈ ǗÊ ƢÈǧǾÉ ÈƫÈƗǂÈ Ƿơ È ǾÉ ōǻÈƗƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÉ ÌƥǵƢÉ ǌÈ ǿÊ
Ì ǞÈ ǸÊ Ǉ
È ǀǧÈ ƨÊ ǔÈ ȈÌ ƸÌ
ǂÈ ǯÈ È ǳơǵÊ ƽÈ ǺÌ ǟÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơƪÌ É ǳÈƘǇ
È ǱȂ É ǬÉ Èƫ ÇǂǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗ ƨÈ ÈǼÌƥơ
ǾÉ ǴÈ ưÌ ǷÊ
48 Sahih. Şafiî� Sunen (1722) Muslim (279)
49 Sahih. Şafiî�, Sunen (1735) Muslim (279, 91)
50 Sahih. Şafiî�, Sunen (1147) Malik (1/79) Buhâ� rî� (1/325) Muslim (1/866) el-
Elbanî�, es-Sahiha (299)
36 İmam Şafiî
47- (4/1) Esmâ� bt. Ebî� Bekr radıyallahu anha’dan: “Nebi sallallahu aley-
hi ve sellem’e hayız kanı hakkında sordum…” Bö� ylece aynı hadisi zikretti.51
ƨÊ ÈǼÌƥơƔƢÈ ǸÈ ǇÌ ÈƗǺÌ ǟÈ ÊǁǀÊ ǼÌ ǸÌÉ ǳơƪÊ ǼÌÊƥƨÈ ǸÈ ǗÊ ƢÈǧǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥǵÊ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
È ǇÉ ǁƢ
ǱȂ È ÈȇƪÈ Ì ǳƢǬÈ ǧÈ Ƕō
È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÈ ǇÉ ǁÆ È ƧÈƗǂÈ Ƿơ
Ì ƪÈ Ê ǳÈƘǇ
È ƪÈ Ì ǳƢÈǫÇǂǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗ
ȆŎ ÊƦōǼǳơǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǞÉ ÈǼǐÌ ÈƫǦÈ ȈÌ ǯ È ƨÊ ǔÈ ȈÌ ƸÌ È ǳơǺÈ ǷÊ ǵÉ ƾō ǳơƢȀÈ ÈƥȂÌ ÈƯƣƢÈ ǏÈ ÈƗơÈƿÊƛƢÈǻơƾÈ ƷÌ ÊƛƪÈ ÌȇÈƗǁÈ ÈƗÊَّ‫لله‬ơ
ǾÉ ǏÌ ǂÉ ǬÌ ÈƬÌǴǧÈƨÊ ǔÈ ȈÌ ƸÌ
È ǳơǺÈ ǷÊǵÉ ƾō ǳơǺō ǯơ É ƾÈ ƷÌ ÊƛƣÈ ȂÌ ÈƯƣƢÈ ǏÈ ÈƗơÈƿÊƛ~ƢȀÈ ÈǳǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
È ǴǇÈ ȁ
nǾÊ ȈǧÊ ǲŏ ǐÈ ÉƫǶō ÉƯƔÊ ƢǸÌÈ ǳƢÊƥǾÉ ƸÌ ǔÈ ǼÌÈƬÊǳǶō ÉƯ
48- (4/2) Esma bt. Ebî� Bekr radıyallahu anha’dan: “Bir kadın Rasulullah
sallallahu aleyhi ve sellem’e şö� yle sordu: “Ey Allah’ın rasulü� ! Birimizin el-
bisesine hayız kanı isabet ederse ne dersin, ne yapmalıdır?” Nebi sallallahu
aleyhi ve sellem ona şö� yle buyurdu: “Birinizin elbisesine hayız kanı isa-
bet ederse onu kazısın, sonra oraya su serpsin ve sonra içinde namaz
kılsın.”52
ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹÈ Ȑَ‫ ا‬ƴÌ ǟÈ ǺÉ ÌƥƾÉ Ǹō ƸÈ ǷȆ É ÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ǺÉ ÌƥǶȈ
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơƱÊ ȁÌ ǃÈ ƨÈ ǸÈ È ǵŏ ÉƗ ǺÌ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ơǁÈ
È ǴǇ
Ƕō ÉƯ ƔÊ ƢǸÌÈ ǳƢÊƥ ǾÉ ǏÉ ǂÉ ǬÌ Èƫ Ƕō ÉƯ ǾÉ ŎƬƸÉ Èƫ~ǱƢ
È ǬÈ ǧÈ ǒ È ǳơǵÉ ƽÈ ǾÉ ÉƦȈǐÊ ÉȇƣÊ ȂÌ ōưǳơǺÊ ǟÈ ǲÈ ÊƠǇ
Ê ȈÌ ƸÌ É Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ
nǾÊ ȈǧÊ ȆŏǴǐÈ Éƫ
49- (1116) Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’in hanımı Umm Seleme ra-
dıyallahu anha’dan: Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’e hayız kanı isabet eden
elbise soruldu. Şö� yle buyurdu: “Onu kazı, sonra üzerine su serp ve sonra
içinde namaz kıl.”53

53 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (4938) İ�brahim b. Muhammed metruktur. Esma
radıyallahu anha’dan şahidi vardır.
El-Müsned 37
ǺÊ Ìƥ ƾÊ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÌ ǟÈ ǵÇ ǄÌ ƷÈ ǺÊ Ìƥ ȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÊ Ìƥ ƧÈ ǁƢÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ Ìƥ ƾÊ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǺÌ ǟÈ ǥÇ ȂÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ
ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǶȈ
È ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊِ‫إ‬ȍƾÇ Èǳȁ Ê ǁƢƸÌ
È ǵŏ ÉƗǺÌ ǟÈ Ȇŏ ǸÊ ȈÌōƬǳơƭÊ È ǳơǺÊ ÌƥǶȈÈ ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛ
ȆǧÊ ȆǌÊ ǷÌ ÈƗȁȆÈ ǴÊ ÌȇÈƿǲȈ É ǗÊ ÉƗÆƧÈƗǂÈ ǷơȆ
Ì ŏǻÊƛƪÈ Ì ǳƢǬÈ ǧÈ ƨÈ ǸÈ
È ǴǇÈ ǵō ÉƗƪÈÌ ǳÈƘǇ
È Ƨً ÈƗǂÈ Ƿơ
Ì ǹō ÈƗƨÈ ǸÈÈ ǴǇ È ǵŏ ÉƗ
ǽÉ ǂÉ Ȁŏ ǘÈ Éȇ~Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
É ǇÉ ǁ È ǱƢÈÈ ǫƨÈ ǸÈ È ǵŎ ÉƗƪÈ
È ǴǇ Ì ǳƢǬÈ ǧÈ ÊǁǀÊ ǬÈ ÌǳơǹƢ
Ê ǰÈ ǸÌÈ ǳơ
nǽÉ ƾÈ ǠÌ ÈƥƢǷÈ
50- (167) Umm Seleme radıyallahu anha’ya bir kadın: “Ben eteğ� i uzun
bir kadınım, pislik olan bir yerden yü� rü� yerek geliyorum” dedi. Umm Sele-
me radıyallahu anha dedi ki: “Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem: “Ondan
sonra gelen yer onu temizler” buyurdu.”54
ǱȂ É ǬÉ ÈȇǮÇ ÊǳƢǷ È ÈǻÈƗ ƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ

È ǺÈ Ìƥǆ È ǱƢÈ È ǫ ƾÇ ȈǠÊ Ǉ È ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ơȂÌً ǳƽÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ơȂŎƦǏ~
É ǱƢÈ È ǫȁ È ǾÉ ǼÌ ǟÈ ǶÌ ǿÉ ƢȀÈ ÈǼÈǧǾÊ ȈÈÌ ǳÊƛǅƢ
É ōǼǳơǲÈ ƴÊ ǠÈÈ ǧƾÊ ƴÊ ǈÌ ǸÌÈ ǳơȆǧÊȆŋ ÊƥơǂÈ ǟÌ ÈƗǱƢ È Èƥ
nƔÇ ƢǷ È ǺÌ ǷÊ
51- (54) Enes b. Mâ� lik radıyallahu anh şö� yle dedi: “Bir bedevî� mescide
bevletti. İ�nsanlar onun ü� zerine yü� rü� meye başladılar. Rasulullah sallallahu aley-
hi ve sellem onları engelledi ve şö� yle buyurdu: “(Bevlettiğ� i yerin ü� zerine) bir
kova su dökün.”55
È ǫƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ

ǱƢÈ È ǺÌ ǟÈ ȅÊ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǬÈ ǧÈơƾً ƷÈ ÈƗƢÈǼǠÈ ǷÈ ǶÌ ƷÈ ǂÌ Èƫȏَ‫ ا‬ȁơ
ǱƢ È ÊǼǸÌ ƷÈ ǁơ
È ƾً Ǹō ƸÈ ǷÉ ȁȆ È ǬÈ ǧÈƾÈ ƴÊ ǈÌ ǸÌÈ ǳơȆŋ ÊƥơǂÈ ǟÌ ÈƗǲÈ ƻÈ ƽÈ
Ì Ƕō ȀÉ Ǵō ǳơǱƢ
È ÈƥǹÌ ÈƗƮÈ ÊƦÈǳƢǸÈ
ǱƢ È ǧǱƢÈ È ǫnƢǠً Ǉơ Ê ȁÈ ƩÈ ǂÌ ƴō ƸÈ ÈƫƾÌ ǬÈ Èǳ~Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁÈ
È ǴǇÈ ȁ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǶÉ ǿÉ ƢȀÈ ÈǼÈǧ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ơȂÉǴƴÊ ǟÈ ǶÌ ȀÉ ōǻÈƘǰÈ
È ǧ ƾÊ ƴÊ ǈÌ ǸÌÈ ǳơƨÊ ÈȈƷƢ Ê Èǻ ȆǧÊ
ÉƅơȄōǴǏ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǱƢÈ È ǫǶō ÉƯǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ǪȇÊ
È ǂǿÈ ÉƘǧÈ ƔÇ ƢǷ È ǺÌ ǷÊ ǲÇ ƴÌ ǇÈ ȁÌ ÈƗƔÇ ƢǷÈ ǺÌ ǷÊ ƣȂ Ç ÉǻǀÈ ÊƥǂÈ ǷÈ ÈƗǶō ÉƯ
54 Sahih. Şafiî�, Sunen (4915) Ebu Davud (383) İ�bn Mace (531)
55 Sahih. Şafiî�, Sunen (5059)
38 İmam Şafiî
nơȁǂÉ ǈŏ ǠÈ Éƫȏَ‫ ا‬ȁơȁ

È ǂÉ ǈŏ ÈȇȁơȂ
È Ǹŏ É ǴǟÈ ~Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
È ǴǇÈ ȁ
52- (55) Ebu Hureyre radıyallahu anh’den: “Bir bedevî� mescide girdi
ve: “Allah’ım! Bana ve Muhammed’e merhamet et, bizimle beraber başkası-
na merhamet etme” dedi. Bunun ü� zerine Rasulullah sallallahu aleyhi ve sel-
lem: “Geniş olanı daralttın” buyurdu. Çok geçmemişti ki, adam mescid’in
bir tarafına bevletti. İ�nsanlar hemen onun ü� zerine yü� rü� dü� ler. Nebi sallallahu
aleyhi ve sellem onları engelledi, sonra bir kova veya bir sü� rahi su istedi ve
ü� zerine dö� ktü� . Sonra Nebi sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Öğre-
tin, kolaylaştırın, zorlaştırmayın.”56
Ê ǁƢƸÌ
ǺÌ ǟÈ ƭÊ È ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛ ǺÌ ǟÈ ÇǁȂǐÉ ǼÌ Ƿ
È ǳơǺÊ ÌƥǵÊ ƢǸō ǿÈ ǺÌ ǟÈ ǶȈ È ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ÉƅơȄōǴǏÈ Êَّ‫لله‬ơǱȂ
Ê ǇÉ ǁÈ ƣÊ ȂÌ ÈƯǺÌ ǷÊ Ȇō ÊǼǸÌÈ ǳơǭÉ ǂÌÉ ǧÈƗƪÉ ǼÌ ǯ~
É ƪÈ Ì ǳƢÈǫƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ
nǶōÈ ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
53- (63/2) Hemmam b. el-Haris’ten: Aişe radıyallahu anha şö� yle
dedi: “Ben Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’in elbisesinden meniyi
çitilerdim.”57
ǺÊ ǟÈ ƾÇ ȈǠÊ ǇÈ ǺÊ Ìƥ ȄÈȈƸÌ Èȇ ǺÌ ǟÈ Ȇŏ ǟÊ ơǃÈ ȁÌ ȋơ Èْ‫ أ‬ǺÊ ǟÈ ƨÈ ǸÈ
È ǴǇÈ ȆÊƥÈƗ ǺÉ Ìƥ ȁǂÉ ǸÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ƣÊ ȂÌ ÈƯǺÌ ǷÊ Ȇō ÊǼǸÌÈ ǳơǭÉ ǂÌÉ ǧÈƗƪÉ ǼÌ ǯ
Ê ǇÉ ǁ É ƪÈ Ì ǳƢÈǫƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ǶÊ ǇƢ
Ê ǬÈ Ìǳơ
Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
È ǴǇÈ ȁ
53/1- (63) el-Kasım’dan: Aişe radıyallahu anha şö� yle dedi: “Ben Rasu-
lullah sallallahu aleyhi ve sellem’in elbisesinden meniyi çitilerdim.”58

57 Sahih. Muslim (3/196)
58 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (5002) isnadında Amr b. Ebi Seleme et-Tinnisi
vardır.
El-Müsned 39
ǹƢ É ÊƥÈƗǺÊ ÌƥƽÊ ƢǸō Ʒ

È ǸÈ ȈÈÌ ǴǇȆ È ǺÌ ǟÈ ƨÈ ǸÈ È ǺÊ ÌƥƽÊ ƢǸō Ʒ
È ǴǇ È ǺÌ ǟÈ ǹƢ È ǺÉ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǈō Ʒ
É ƪÈ
ƪÉ ǼÌ ǯ~ Ì ǳƢÈǫ ƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ƽÊ ȂÈ ǇÌ ȋơ
Èْ‫ أ‬ȁ È ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛ ǺÌ ǟÈ
È ƨÈ ǸÈ ǬÈ ǴÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǶȈ
nǾÊ ȈǧÊ ȆŏǴǐÈ ÉȇǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ƣÊ ȂÌ ÈƯǺÌ ǷÊ Ȇō ÊǼǸÌÈ ǳơǭÉ ǂÌÉ ǧÈƗ
Ê ǇÉ ǁ
54- (63/3) el-Esved’den: Aişe radıyallahu anha şö� yle dedi: “Ben Rasu-
lullah sallallahu aleyhi ve sellem’in içinde namaz kıldığ� ı elbisesinden meniyi
çitilerdim.”59
Ê ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ
ƔÇ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǽÉ ǂÉ ÊƦƼÌ ÉȇƢǸÈ ǿÉ Ȑَ‫ ا‬ǯ È ǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ
É ǺÊ ÌƥơȁÇ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ǾÉ ǘÌ ǷÊ ÈƗ ùǱƢÈ
È ǫ ƣÈ ȂÌ ōưǳơƤȈ È ǫ ǾÉ ōǻÈƗ ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
É ǐÊ ÉȇȆŏ ÊǼǸÌÈ ǳơȆǧÊ ǱƢÈ È ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ
Ê ƼÈ ǸÌÉ ǳơȁ
“ǕƢ Ê ǐÈ ƦÌǳơƨÊ ÈǳǄÊ ǼÌ ǸÈ ÊƥȂÈ ǿÉ ƢǸÈ ōǻÊƜǧÈ ƧÇ ǂƻÌ
È ǩƢ É ÈÊ ƿÊƛȁÌ ÈƗƽÇ ȂǠÉ ÊƥƢǸÈ ǿÉ ƾÉ ƷÈ ÈƗǱƢÈ
È ǫǮÈ ǼÌ ǟÈ
55- (1191) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’ya elbiseye isabet eden menî�
hakkında sorulunca şö� yle dedi: “Onu kendinden bir û� d veya izhir ile gider.
Şü� phesiz o ancak tü� kü� rü� k ve balgam mesabesindedir.”60
È ǫ ƾÇ ǿÊ ƢƴÈ Ƿ
ǱƢÈ È ǺÌ ǟÈ ƾÊ ȈǸÊ ƸÌ
É ǺÌ ǟÈ ÇǁȂǐÉ ǼÌ Ƿ È ǳơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊǂȇÊǂƳ
È ǺÌ ǟÈ ƨÉ ǬÈ ŏưǳơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȆŎ ÊǼǸÌÈ ǳơǾÉ ÈƥȂÌ ÈƯƣƢ
È ǏÈ ÈƗơÈƿÊƛǹƢ
È ǯÈ ǾÉ ōǻÈƗǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǍƢō
Ç ǫȁȆ È ÊƥÈƗǺÊ ÌƥƾÊ ǠÌ Ǉ É ÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǺÉ ÌƥƤÉ ǠÈ ǐÌ ǷȆ
ǾÊ ȈǧÊ ȄōǴǏ È ǈً ÊƥƢÈȇǹƢ
È Ƕō ÉƯǾÉ ōƬƷƢ È ǹÌ Êƛȁ
È ǯ È ًƦǗÌ ǁ
È ǾÉ ƸÈ ǈÈ ǷƢ È ǹƢ È ǯ È ǹÌ Êƛ
56- (1192) Musab b. Sad b. Eb. Vakkas’tan: “Sa’d b. Ebi Vakkas radıyal-
lahu anh elbisesine menî� isabet ettiğ� inde eğ� er yaş ise onu silerdi, kuru ise
kazırdı. Sonra o elbise içinde namaz kılardı.”61

60 Sahih. Şafii, Sunen (5015) Abdurrazzak (1437) Beyhaki (2/418)
61 Zayıf. Şafii; Sunen (5018) Beyhaki (2/418)
40 İmam Şafiî
Kaplar ve Derilerin Tabaklanması
ǺÈ ÌƥơǞÈ ǸÊ Ǉ È ǺÈ ÌƥơǞÈ ǸÊ Ǉ

È ƨÈ ǴÈ ǟÌ ȁ È ǾÉ ōǻÈƗǶÈÈ ǴǇÌ ÈƗǺÊ ÌƥƾÊ ÌȇǃÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ƣƢÇ ǿÈ Êƛ ƢǸÈ ŎȇÈƗ~ǱȂÉ ǬÉ ÈȇǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơǞÈ ǸÊ ǇƢÈ ǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
È ǅƢ Ç ōƦǟÈ
nǂÈ ȀÉ ǗÈ ƾÌ ǬÈ ǧÈ ǢÈ ÊƥƽÉ
57- (11) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’dan: Nebi sallallahu aleyhi ve
sellem’in şö� yle buyurduğ� unu işitmiş: “Herhangi bir deri tabaklandığı za-
man temizlenmiş olur.”62
Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
È ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƨÈ ǴÈ ǟÌ ȁ È ǴǇÌ ÈƗ ǺÊ ÌƥƾÊ ÌȇǃÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
È ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǶÈ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
nǂÈ ȀÉ ǗÈ ƾÌ ǬÈ ǧÈ ƣƢ Êْ‫ إ‬ǢÈ ÊƥƽÉ ơÈƿÊƛ~ǱƢÈ
É ǿÈ ȍơ È ǫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ
58- (11/1) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’dan: Nebi sallallahu aleyhi ve
sellem şö� yle buyurdu: “Deri tabaklandığı zaman temizlenmiş olur.”63
ǅƢÇ ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ç ȀÈ ǋÊ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǹƢ
È ǯ È ƾÈ Ì ǫ ƨÇ ÈƬȈÌ Ƿ
È ƧÇ ƢǌÈ Êƥ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǂō Ƿ È ǱƢÈÈ ǫ ǾÉ ōǻÈƗ ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁÈ
É
È ǫ Ƕō
ǶÌ ÉƬǠÌ ǨÈ ÈƬÌǻơ Ȑَّ‫ ا‬ȀÈ ǧÈ ~ ǱƢÈ È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƅơ ȄōǴǏÈ Ȇŏ ÊƦōǼǳơ ƱÊ ȁÌ ǃÈ ƨÈ ÈǻȂǸÉ ȈÌ ǸÈ Êǳ Ƨً ȏَ‫ ا‬ȂÌ ǷÈ ƢǿÈ ƢǘÈ ǟÌ ÈƗ
nƢȀÈ ǴÉ ǯÌ ÈƗǵÈ ǂÉ ƷƢ
È ǸÈ ōǻÊƛ~ǱƢÈ È ȀÈ ōǻÊƛÊَّ‫لله‬ơǱȂ
È ǫÆƨÈƬȈÌ ǷƢ È ÈȇơȂÉǳƢÈǫnƢǿÈ ƾÊ ǴÌ ƴÊ Êƥ
È ǇÉ ǁƢ
59- (10) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’dan: “Nebi sallallahu aleyhi ve
sellem ö� lmü� ş bir koyuna uğ� radı. Onu Nebi sallallahu aleyhi ve sellem’in eşi
Meymû� ne radıyallahu anha’ya azatlılarından biri vermişti. Rasulullah sallal-
lahu aleyhi ve sellem: “Onun derisinden faydalansaydınız ya” buyurdu.
Dediler ki: “Ey Allah’ın rasulü� ! O bir leştir” dediler. “Onu sadece yemek ha-
62 Hasen. Şafii Sunen (532) Muslim (366)

63 Hasen. Şafii, Sunen (533) Tirmizi (1728) Muslim (366)
El-Müsned 41
ram kılındı” buyurdu.”64
ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ Êَّ‫لله‬ơƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ ȅÊ
ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻÈƘÈƦÌǻÈƗ
ǽÉ ȂǤÉ ÈƥƾÈ ǧÈ ƢȀÈ ÈƥƢǿÈ Êƛ ơȁÉǀƻÈ ÈƗ ȂÈÌ ǳ ǽÊ ǀÊ ǿÈ ǲÊ ǿÌ ÈƗ ȄÈǴǟÈ ƢǷ~È Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ
nƢȀÈ ǴÉ ǯÌ ÈƗǵÈ ǂÉ ƷƢ
È ǸÈ ōǻÊƛ~ǱƢÈ È ǫÆƨÈƬȈÌ ǷƢÈ ȀÈ ōǻÊƛÊَّ‫لله‬ơǱȂ È ÈȇơȂÉǳƢÈǫnǾÊ ÊƥơȂǠÉ ǨÈ ÈƬÌǻƢÈǧ
È ǇÉ ǁƢ
60- (10/1) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’dan: Nebi sallallahu aleyhi ve
sellem şö� yle buyurdu: “Şunun sahiplerine ne olmuş? Onun derisini alıp
tabaklasalar ve faydalansalardı ya.” Dediler ki: “Ey Allah’ın rasulü� ! O bir
leştir.” Şö� yle buyurdu: “Onun ancak yenilmesi haram kılındı.”65
ǺÌ ǟÈ ǹƢ ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ

È ÈƥȂÌ ÈƯ ǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ É ǺÌ ǟÈ ǖÇ ȈÌ ǈÉ
È ǫ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǞÈ ÈƬǸÌ ÈƬǈÌ ÉȇǹÌ ÈƗǂÈ ǷÈ ÈƗǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ǾÊ Ƿŏ ÉƗ
ƪÌ ǤÈ ÊƥƽÉ ơÈƿÊƛƨÊ ÈƬȈÌ ǸÌÈ ǳơƽÊ ȂÉǴƴÉ Êƥ
61- (12) Aişe radıyallahu anha’dan: “Nebi sallallahu aleyhi ve sellem ta-
baklanmış olan leş derisinden faydalanmayı emretti.”66
ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ ÌȇǃÈ ǺÌ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È ƨÈ ǸÈ
È ǴǇ È ǵŏ ÉƗǺÌ ǟÈ Ǫȇ ŏ ǂǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ
Ê ƾŏ ǐǳơÇ ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ
ǁƢÈ Èǻ ǾÊ ÊǼǘÌ ÈƥȆǧÊ ǂÉ ƳÊ ǂÌ ƴÈ ÉȇƢǸÈ ōǻÊƛ ƨÊ ǔō ǨÊ ÌǳơƨÊ ÈȈÊǻƕȆǧÊ ƣÉ ǂÈ ǌÌ ÈȇȅǀÊ ōǳơùǱƢÈ È ǫ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
È ǴǇÈ ȁ
ǶÈ ōǼȀÈ ƳÈ
62- (13) Umm Seleme radıyallahu anha’dan: Nebi sallallahu aleyhi ve
sellem şö� yle buyurdu: “Gümüş kaplardan içen kimse karnına ancak ce-
hennem ateşini doldurmuş olur.”67

66 Zayıf. Şafii, Sunen (534) İ�snadında Umm Muhammed bt. Abdirrahman b. Se -
ban meçhuledir.
67 Sahih. Şafii, Sunen (559) Buhari (5634) Muslim (2065)
42 İmam Şafiî
Helâ Edepleri
ƣȂÈ ŎȇÈƗ ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ Ȇŏ ÊưȈōÌ Ǵǳơ ƾÈ ȇÊǄÈȇ ǺÊ Ìƥ ƔÊ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ȅÊ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơ ǺÊ ǟÈ ǹƢ É ÈȈǨÌ ǇÉ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƨÉ ǴÈ ƦÌ ǬÊ ÌǳơǲÈ ÈƦǬÌ ÈƬǈÌ ÉƫǹÌ ÈƗȄȀÈ ÈǻǾÉ ōǻÈƗǶō É È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ȅÊ
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƅơȄōǴǏ ŏ ǁƢǐÈ Ìǻȋơ Èْ‫أ‬
ƾÈ
Ì ǫǒȈ È Ʒơ Ê ǂÈ ǷƢÈ ÈǻƾÌ ƳÈ ȂÈ ō ÈǼǷÌ ƾÊ ǬÈ ǧÈ ǱƢÈ
È ǧǵƢÈ ǌǳơƢ È ǫơȂÉƥǂŏ ǣÈ ȁÌ ÈƗơȂÉǫǂŏ ǋ È ǺÌ ǰÈ Ê ǳȁÈ ǱÇ ȂÌ ÈƥȁÌ ÈƗǖÇ ÊƟƢǤÈ Êƥ
ȄÈǳƢǠÈ ÈƫÈَّ‫لله‬ơǂÉ ǨÊ ǤÌ ÈƬǈÌ Èǻȁ É ǂƸÈ ǼÌÈǼÈǧƨÊ ǴÈ ƦÌ ǬÊ ÌǳơǲÈ ÈƦǫÊ ƪÌ ÈȈÊǼÉƥ
È ǥÊ
63- (702) Ebu Eyyub el-Ensarî� radıyallahu anh’den: Nebî� sallallahu
aleyhi ve sellem bü� yü� k abdest bozarken veya bevlederken kıbleye dö� nmek-
ten yasakladı. Lakin doğ� uya veya batıya dö� nmeye izin verdi. Ebu Eyyub radı-
yallahu anh dedi ki: “Şam’a geldiğ� imizde helaların kıbleye doğ� ru bina edilmiş
olduğ� unu gö� rdü� k, dö� nmeye çalıştık ve Allah Teâ� lâ� ’dan bağ� ışlanma diledik.”68
ƶÇ ÊǳƢǏȆÈ ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǶÇ ȈǰÊ Ʒ Ê ǬÈ ǠÌ ǬÈ ÌǳơǺÊ ǟÈ ǹÈ Ȑَ‫ ا‬ƴÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǺÊ ÌƥǝƢ
ƢǸÈ ōǻÊƛ~ǱƢÈ È ǫ Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ
È ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
È ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ
ȏَ‫ ا‬ȁÈ ƨÈ ǴÈ ƦÌ ǬÊ Ìǳơ ǲÊ ÊƦǬÌ ÈƬǈÌ Èȇ ȐÈَ‫ ا‬ǧ ǖÊ ÊƟƢǤÈ Ìǳơ ȄÈǳÊƛ ǶÌ ǯÉ ƾÉ ƷÈ ÈƗ ƤÈ ǿÈ ƿÈ ơÈƿÊƜǧÈ ƾÊ ÊǳơȂÌÈ ǳơ ǲÉ ưÌ ǷÊ ǶÌ ǰÈ É ǳ ƢÈǻÈƗ
ƨÊ Ƿō ǂǳơ
ŏ ȁÈ ƭÊ ȁÌ ǂǳơ È ǁƢƴÈ ƷÌ ÈƗƨÊ ÈƯȐَ‫ ا‬ÈưÊƥƲÊ ǼÌÈƬǈÌ ÈȈÌǳȁ
ō ǺÊ ǟÈ ȄȀÈ ÈǻȁnÇ È ǱÇ ȂÌ Èƥȏَ‫ ا‬ȁ È ǖÇ ÊƟƢǤÈ ÊƥƢǿÈ ǂÌ ÊƥƾÌ ÈƬǈÌ Èȇ
ǾÊ ÊǼȈǸÊ ÈȈÊƥǲÉ ƳÉ ǂǳơ
ō ȆÈ ƴÊ ǼÌÈƬǈÌ ÈȇǹÌ ÈƗȁÈ
64- (27) Ebû� Hureyre radıyallahu anh’den: Rasulullah sallallahu aley-
hi ve sellem şö� yle buyurdu: “Ben sizin için ancak bir baba gibiyim. Biri-
niz büyük abdest bozmaya gittiği zaman büyük abdest bozarken ya da
bevlini yaparken önünü veya arkasını kıbleye dönmesin. İstincayı da
üç taşla yapsın.” Tezekle, kemikle ve kişinin sağ� eliyle istinca yapmasını da
yasakladı.”69
68 Sahih. Şafii, Sunen (800, 801) Muslim (264) Buhari (144)

69 Hasen. Şafii, Sunen (846) Muslim (265) İ�bn Mace (313) Ahmed (2/247) isn -
dında Muhammed b. Aclan saduktur.
El-Müsned 43
ǾÊ Ǹŏ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ È ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈǠÊ Ǉ

È ōƦƷ È ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǹȂÉÈ ǳȂǬÉ ÈȇƢǇƢ ً Èǻ ǹō Êƛ ǱȂ
É ǬÉ ÈȇǹƢ È ǾÉ ōǻÈƗ ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǯ È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǞÊ Ǉơ Ê ȁÈ
ǺÉ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÉ ƦÌ ǟÈ ǱƢÈ
È ǫǅÊ ƾÊ ǬÌ ǸÌÈ ǳơƪÈ ȈÌÈƥȏَ‫ ا‬ȁ È ƨÈ ǴÈ ƦÌ ǬÊ ÌǳơǲÊ ÊƦǬÌ ÈƬǈÌ ÈƫȐÈَ‫ ا‬ǧǮÈ ÊƬƳƢ
È ƷȄÈÈ ǴǟÈ ƩÈ ƾÌ ǠÈÈ ǫơÈƿÊƛ
Ƕō
È ǇÉ ǁÈ ƪÉ ÌȇÈƗǂÈÈ ǧƢÈǼÈǳƪÇ ȈÌÈƥÊǂȀÌ ǛÈ ȄÈǴǟÈ ƪÉ ȈÌ ǬÈ Èƫǁơ~ Ì ƾÊ ǬÈ ÈǳǂÈ ǸÈ ǟÉ
nǾÊ ÊƬƳƢ È ƸÈ ÊǳǅÊ ƾÊ ǬÌ ǸÌÈ ǳơƪÈ ȈÌÈƥȐÅ ÊƦǬÌ ÈƬǈÌ Ƿ É ǺÊ ȈÌÈƬÈǼÊƦÈǳȄÈǴǟÈ
65- (703) Abdullah b. Ö� mer radıyallahu anhuma şö� yle derdi: “Bazı in-
sanlar diyorlar ki: “İ�htiyaç gidermek için kıbleye veya Beytu’l-Makdis’e yö� nel-
meyin” Abdullah b. Ö� mer radıyallahu anhuma dedi ki: “Ben bizim evimizin
ü� zerine çıkmıştım. Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem’i iki tuğ� la ü� zerinde
Beytu’l-Makdis’e yö� nelmiş olarak hacet giderirken gö� rdü� m.”70
È ǂÈ ǸÌ ǟÊ ǺÌ ǟÈ ƧÈ ǄÈ ƳÌ ȁȂ

ǹơ È ÉƥÈƗȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗǱƢÈ È ǫƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÉ ÌƥǵƢÉ ǌÈ ǿÊ ȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƪÇ ÊƥƢÈƯǺÊ ÌƥƨÈ ǸÈ ÌȇǄÈ ƻ
ȄōǴǏ É ǺÊ ÌƥƧÈ ǁƢÈ ǸÈ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ÇǂÌȇƾÈ Ʒ É ǺÊ Ìƥ
Æ ƳÊ ǁƢ
nǞȈ È ȀÈ ȈǧÊ ǆ È ȈÈÌ ǳÇǁƢƴÈ ƷÌ ÈƗƨÊ ÈƯȐَ‫ ا‬ÈưÊƥ~ƔÊ ƢƴÈ ǼÌÊƬǇÌ ȏơȆ
ِ‫ ا‬ǧÊ ǱƢÈ È ǫǶō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
66- (28) Umare b. Huzeyme b. Sabit, babasından rivayet ediyor: “Nebi
sallallahu aleyhi ve sellem istinca hakkında şö� yle buyurdu: “Ü� ç taşla yapın ve
bunların arasında tezek olmasın.”71

71 Sahih. Şafii, Sunen (858) İ�bn Mace (315) Taberani (3725-26) Ahmed (5/213,
214)
44 İmam Şafiî
Abdest Alma Şekli
Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ È ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ǸÈ È ÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ȅÊ

È ǴǇȆ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȐÈَ‫ ا‬ǧǾÊ ǷÊ ȂÌ ÈǻǺÌ ǷÊ ǶÌ ǯÉ ƾÉ ƷÈ ÈƗǚÈ ǬÈ ȈÌÈƬǇơơÈ
Ì ƿÊƛ~ǱƢÈ È ǫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÈ ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ
nǽÉ ƾÉ ÈȇƪÌ ÈƫƢÈƥǺÈ ÌȇÈƗȅÊǁƾÌ Èȇȏَ‫ ا‬ǾÉ ōǻÊƜǧÈ ƢًƯȐَ‫ا‬ÈƯƢȀÈ ǴÈ ǈÊ ǤÌ ÈȇȄōƬƷ Êْ‫ إ‬ǧÊ ǽÉ ƾÈ ÈȇǆÌ ǸÊ ǤÌ Èȇ
È ƔÊ ƢÈǻȍơȆ
67- (14) Ebû� Hureyre radıyallahu anh’den: Rasulullah sallallahu aley-
hi ve sellem şö� yle buyurdu: “Biriniz uykusundan uyandığında elini üç
defa yıkamadan kaba daldırmasın. Zira elinin nerede gecelediğini
bilemez.”72
Èْ‫ أ‬ǺÊ ǟÈ ƽÊ ƢÈǻǄŏ ǳơȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ Ìƥơȁ
ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƱÊ ǂÈ ǟÌ ȋơ È ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǺÌ ǷÊ ǶÌ ǯÉ ƾÉ ƷÈ ÈƗ ǚÈ ǬÈ ȈÌÈƬǇơơÈ
Ì ƿÊƛ~ǱƢÈ È ǫ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁÈ
ƪÌ ÈƫƢÈƥǺÈ ÌȇÈƗ ȅÊǁƾÌ Èȇȏ َ‫ ا‬ǶÌ ǯÉ ƾÈ ƷÈ ÈƗ ǹō ÊƜǧÈ ǾÊ ÊƟȂǓÉ ȁȆ
È ǧÊ ƢȀÈ ǴÈ ƻÊ ƾÌ ÉȇǹÌ ÈƗ ǲÈ ƦÈÌ ǫ ǽÉ ƾÈ ÈȇǲÌ ǈÊ ǤÌ ÈȈÌǴǧÈ ǾÊ ǷÊ ȂÌ Èǻ
nǽÉ ƾÉ Èȇ
68- (14/1) Ebu Hureyre radıyallahu anh’den: Nebi sallallahu aleyhi ve
sellem şö� yle buyurdu: “Biriniz uykusundan uyandığı zaman abdest ala-
cağı kaba elini sokmadan önce elini yıkasın. Zira biriniz elinin nerede
gecelediğini bilemez.”73
È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƱÊ ǂÈ ǟÌ ȋơ Èْ‫ أ‬ǺÊ ǟÈ ƽÊ ƢÈǻǄŏ ǳơȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǹÌ ÈƗǲÈ ƦÈÌ ǫǽÉ ƾÈ ÈȇǲÌ ǈÊ ǤÌ ÈȈÌǴǧÈ ǾÊ ǷÊ ƢÈǼǷ
È ǺÌ ǷÊ ǶÌ ǯÉ ƾÉ ƷÈ ÈƗǚÈ ǬÈ ȈÌÈƬǇơơÈ
Ì ƿÊƛ~ǱƢÈ È ǫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
È ǴǇÈ ȁ
nǽÉ ƾÉ ÈȇƪÌ ÈƫƢÈƥǺÈ ÌȇÈƗȅÊǁƾÌ Èȇȏَ‫ ا‬ǾÉ ōǻÊƜǧÈ ǾÊ ÊƟȂǓÉ ȁȆ
È ǧÊ ƢȀÈ ǴÈ ƻÊ ƾÌ Éȇ

El-Müsned 45
hi ve sellem şö� yle buyurdu: “Biriniz uykusundan uyandığı zaman, elini

abdest suyuna sokmadan önce yıkasın. Zira elinin nerede gecelediğini
bilemez.”74
ȆŎ ÊƦōǼǳơǱƢÈ
È ǫǱƢÈ Èْ‫ أ‬ǺÊ ǟÈ ƽÊ ƢÈǻǄŏ ǳơȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǹƢ
È ǫƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƱÊ ǂÈ ǟÌ ȋơ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
Êْ‫ إ‬ǧÊ ǽÉ ƾÈ ÈȇǆÌ ǸÊ ǤÌ ÈȇȐÈَ‫ ا‬ǧǾÊ ǷÊ ƢÈǼǷ
ƔÊ ƢÈǻȍơȆ È ǺÌ ǷÊ ǶÌ ǯÉ ƾÉ ƷÈ ÈƗǚÈ ǬÈ ȈÌÈƬǇơơÈ
Ì ƿÊƛ~Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
È ǴǇÈ ȁ
Èْ‫ أ‬ǅƢ
ƢǸÈ ōǻÊƛǶŎ ǏÈ ȋơ Ê ōƦǠÌÈ ǳơȂÉƥÈƗǱƢÈÈ ǫnǽÉ ƾÉ ÈȇƪÌ ÈƫƢÈƥǺÈ ÌȇÈƗȅÊǁƾÌ Èȇȏ َ‫ ا‬ǾÉ ōǻÊƜǧÈ ƢًƯȐَ‫ا‬ÈƯƢȀÈ ǴÈ ǈÊ ǤÌ ÈȇȄōƬƷÈ
Ȇō ǠÊ ǧÊ Ƣǌǳơ
ō ǹō ȋÈِ‫ أ‬ƧÇ ƾÈ ƷÊ ȄÈǴǟÈ ǹƢ È ƾÊ ƷÈ ȁÈ ƧÇ ƾÈ ƷÊ ȄÈǴǟÈ ǮÇ ÊǳƢǷÈ Ʈȇ
È ÈȈǨÌ ǇÉ Ʈȇ È ƾÊ ƷÈ ƪÉ ƳÌ ǂÈ ƻÌ ÈƗ
ǮÇ ÊǳƢǷÈ Ʈȇ Ê ƾÊ Ʒ
È ǚÊ ǨÌ ÈǳȄÈǴǟÈ ƢǠȈً ǸÊ ƳƢ È ƿǮÈ ÊǳƿÈ ǲÈ ƦÈÌ ǫǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ
È ǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ ǽÉ ǂÈ ǯÈ
70- (14/3) Ebu Hureyre radıyallahu anh’den: Nebi sallallahu aley-
hi ve sellem şö� yle buyurdu: “Biriniz uykusundan uyandığı zaman, elini
üç defa yıkamadan kaba daldırmasın. Zira elinin nerede gecelediğini
bilemez.”75
Ebu’l-Abbas el-Esam dedi ki: “Bu hadisi ancak Malik’in rivayetiyle tahric
ettim. Sufyan başka bir şekilde rivayet etmiştir. Zira Şafii radıyallahu anh bu
hadisi bundan ö� nce her ikisinden aynı lafızla, Malik’in lafzıyla zikretmişti.”
ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ǪȈ Ç ÊƬǟÈ ȆÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǩƢÈ ƸÈ ǇÌ Êƛ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ
É ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǶÊ ǨÈ ǴÌ Êǳ ÆƧǂÈ ȀÈ ǘÌ Ƿ É ȂÈ ǈǳơ~
È ǭơ ŏ È ǫ Ƕō
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗ ƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ
nƣŏ ǂǴ ō ÊǳÆƧƢǓÈ ǂÌ ǷÈ
71- (30) Aişe radıyallahu anha’dan: Nebi sallallahu aleyhi ve sellem şö� y-
le buyurdu: “Misvak ağızı temizleyici ve Rabbi razı edicidir.”76
ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ Èْ‫ أ‬ǺÊ ǟÈ ƽÊ ƢÈǻǄŏ ǳơȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǹƢ

É ÈȈǨÌ ǇƢ

76 Sahih. Şafii, Sunen (582) Buhari muallak olarak (1934) no’lu hadisten ö� nce
zikretmiştir.
46 İmam Şafiî
ÊŚƻÊ ƘÌÈƬÊƥǶÌ ȀÉ ÉƫǂÌ ǷÈ ȋȆ

Èَ‫ أ‬ÊƬǷō ÉƗȄÈǴǟÈ Ǫō ǋÉ ÈƗǹÌ ÈƗȏَ‫ ا‬ȂÈÌ ǳ~ǱƢÈ
È ǫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗ
nƧÇ Ȑَ‫ ا‬Ǐ
È ǲŏ ǯ É ƾÈ ǼÌ ǟÊ ǭơ
Ê ȂÈ ǈǳơ
ŏ ȁ È ƔÊ ƢǌÈ ǠÊ Ìǳơ
ve sellem şö� yle buyurdu: “Şayet ümmetime zorluk vermeyecek olsaydım
elbette onlara yatsı namazını geciktirmelerini ve her namazla birlikte
misvak kullanmalarını emrederdim.”77
ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǠÈ ÊǳǱƢÈ

È ǫǾÉ ōǻÈƗǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ Ȇŏ ÊǻǃÊ ƢǸÌÈ ǳơȄÈȈƸÌ ÈȇǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǶōÈ ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÉ ǇÉ ǁÈ ǹƢÈ ǯ È ǦÈ ȈÌ ǯȆ È ÊǼÈȇÊǂÉƫǹÌ ÈƗǞȈ É ǘÊ ÈƬǈÌ ÈƫǲÌ ǿÈ ȅÊ Èْ‫ أ‬ƾÇ ÌȇǃÈ
ŏ ǁƢǐÈ Ìǻȋơ
ǾÊ ÌȇƾÈ ÈȇǲÈ ǈÈ ǤÈ ǧÈǾÊ ÌȇƾÈ ÈȇȄÈǴǟÈ ǡÈ ǂÌÈ ǧÈƘǧÈƔÇ ȂǓÉ ȂÈ ÊƥƢǟÈ ƾÈ ǧÈǶÌ ǠÈ ÈǻƾÇ ÌȇǃÈ ǺÉ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÉ ƦÌ ǟÈ ǱƢ È ǬÈ ǧÈÉƘǓō ȂÈ ÈƬÈȇ
È ǾÊ ÌȇƾÈ ÈȇǲÈ ǈÈ ǣÈ Ƕō ÉƯƢًƯȐَ‫ا‬ÈƯǾÉ ȀÈ ƳÌ ȁ
ǺÊ ȈÌÈƫǂō Ƿ È ǲÈ ǈÈ ǣÈ Ƕō ÉƯƢًƯȐَ‫ا‬ÈƯǪÈ ǌÈ ǼÌÈƬǇơ Ì ȁ
È ǒ È ǸÈ ǔÌ ǷÈ ȁ È ǺÊ ȈÌÈƫǂō ǷÈ
ǾÊ ǇÊ ÌƗǁÈ ǵÊ ƾō ǬÈ ǸÉ ÊƥÈƗƾÈ ÈƥǂÈ ÈƥƽÌ ÈƗȁƢ
È ǸÊÈ ȀÊƥǲÈ ÈƦÌǫÈƘǧÈ ǾÊ ÌȇƾÈ ÈȈÊƥǾÉ ǇÈ ÌƗǁ È Ƕō ÉƯǺÊ ȈÌ ǬÈ ǧÈ ǂÌ ǸÊ ÌǳơȄÈǳÊƛǺÊ ȈÌÈƫǂō ǷÈ
È ƶÈ ǈÈ Ƿ
ǾÊ ȈÈÌ ǴƳÊ
Ì ǁǲÈ ǈÈ ǣÈ Ƕō ÉƯǾÉ ǼÌ ǷÊ ÈƗƾÈ ÈƥȅǀÊ ōǳơǞÊ ǓÊ ȂÌ ǸÌÈ ǳơȄÈǳÊƛƢǸÈ ǿÉ ƽō ǁ È Ƕō ÉƯǽÉ ƢǨÈ ǫÈ ȄÈǳÊƛƢǸÊ È ȀÊƥƤÈ ǿÈ ƿÈ Ƕō ÉƯ
73- (33) Yahya el-Mazinî�, Abdullah b. Zeyd el-Ensarî� radıyallahu anh’e:
“Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’in nasıl abdest aldığ� ını bana gö� stere-
bilir misin?” dedi. Abdullah b. Zeyd: “Evet” dedi. Abdest suyu istedi, ellerine
su dö� ktü� ve iki defa ellerini yıkadı. Ü� çer defa mazmaza (ağ� zına su verme)
ve istinşak (burnuna su verme) yaptı. Sonra yü� zü� nü� ü� ç defa yıkadı. Sonra
kollarını dirseklerine kadar ikişer defa yıkadı. Sonra iki eliyle başını mesh
etti. Bunu yaparken başının ö� n tarafından başlayıp arka tarafına, sonra ense-
sine doğ� ru gö� tü� rdü� , geri getirerek başladığ� ı yere dö� ndü� rdü� . Sonra ayaklarını
yıkadı.”78
È ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗƾÇ ÌȇǃÈ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ȄÈȈƸÌ ÈȇǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ǱȂ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǺÊ ȈÌÈƫǂō Ƿ
ƶÈ ǈÈ ǷÈ ȁ È ǾÊ ÌȇƾÈ ÈȇȁƢ
È ǺÊ ȈÌÈƫǂō Ƿ È ًƯȐَ‫ا‬ÈƯǾÉ ȀÈ ƳÌ ȁ È ǲÈ ǈÈ ǤÈ ǧÈ ÈƘǓō ȂÈ ÈƫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ȀÊƥ ƤÈ ǿÈ ƿÈ Ƕō ÉƯ ǾÊ ǇÊ ÌƗǁ
Ƕō ÉƯ ǽÉ ƢǨÈ ǫÈ ȄÈǳÊƛ ƢǸÊ È ǵÊ ƾō ǬÈ ǸÉ Êƥ ÈƗƾÈ ÈƥǂÈ ÈƥƽÌ ÈƗȁƢ
È ǸÊÈ ȀÊƥ ǲÈ ÈƦÌǫÈƘǧÈ ǾÊ ÌȇƾÈ ÈȈÊƥ ǾÉ ǇÈ ÌƗǁÈ
El-Müsned 47
ǾÊ ȈÈÌ ǴƳÊ
Ì ǁǲÈ ǈÈ ǣÈ Ƕō ÉƯǾÉ ǼÌ ǷÊ ÈƗƾÈ ÈƥȅǀÊ ōǳơǹƢ
Ê ǰÈ ǸÌÈ ǳơȄÈǳÊƛƢǸÈ ǿÉ ƽō ǁÈ
74- (33/1) Abdullah b. Zeyd radıyallahu anh’den: Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem abdest aldı, yü� zü� nü� ü� ç defa yıkadı, ellerini (ve kollarını) iki-
şer defa yıkadı, başını iki eliyle ö� ne ve arkaya gö� rü� rerek mesh etti. Başının
ö� nü� nden başladı, sonra ensesine kadar gö� tü� rdü� , sonra başladığ� ı yere dö� n-
dü� rdü� , sonra ayaklarını yıkadı.”79
ȆÈ ǓÊ ǁ
È ǹƢ È ǸÈ ưÌ ǟÉ ǹō ÈƗǹơ È ǂÈ ǸÌ ƷÉ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥǵÊ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
É È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǫǶō ÉƯƢًƯȐَ‫ا‬ÈƯƢًƯȐَ‫ا‬ÈƯƾÊ ǟÊ ƢǬÈ ǸÌÈ ǳƢÊƥÈƘǓō ȂÈ ÈƫǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƅơȄōǴǏ
Ƕō È ǇÉ ǁÈ ƪÉ ǠÌ ǸÊ ǇÈ ǱƢÈ
nǾÊ ȈÈÌ ǴƳÊ È ǾÊ ÌȇƾÈ Èȇȁ
Ì ǁȁ È ǾÊ ȀÊ ƳÌ ȁ
È ǺÌ ǷÊ ǽÉ ƢÈȇƢǘÈ ƻ
È ƪÌ ƳÈ ǂÈ ƻơÈ È ǀǿÈ ȆÊƟȂǓÉ ȁ É ÈƘǓō ȂÈ ÈƫǺÌ Ƿ~
È ǱȂ É ǬÉ Èȇ
75- (37) Osman b. Affan radıyallahu anh’ın azatlısı Humran dedi ki: “Os-
man radıyallahu anh oturduğ� u yerde ü� çer defa yıkayarak abdest aldı. Sonra
dedi ki: Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’in şö� yle buyurduğ� unu işittim:
“Kim şu abdestim gibi abdest alırsa, yüzünden, ellerinden ve ayakların-
dan günahları çıkar.”80
È ǴǇÌ ÈƗǺÊ ÌƥƾÊ ÌȇǃÈ ǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÉ ÌƥÊǄȇÊǄǠÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ÇǁƢǈÈ ÈȇǺÊ ÌƥƔÊ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǶÈ
ǽÉ ƾÈ ÈȇǲÈ ƻÈ ƽÌ ÈƘǧÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁ È ÈƘǓō ȂÈ ÈƫǱƢÈ È ǫƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È ǅƢ Ç ōƦǟÈ
ǾÊ ȀÊ ƳÌ ȁȄÈ
È ǴǟÈ Ƥō ǏÈ ȁ Ê ȁ
È ǽÉ ƾÈ ÈȇǲÈ ƻÈ ƽÌ ÈƗ Ƕō ÉƯ Ƨً ƾÈ Ʒơ È Ƨً ǂō Ƿ
Èǒ È ǸÈ ǔÌ ǷÈ ȁÈ ǪÈ ǌÈ ǼÌÈƬǇƢÈ Êْ‫ إ‬ǧÊ
Ì ǧ ƔÊ ƢÈǻȍơȆ
Ê ȁ
Ƨً ƾÈ Ʒơ È ǾÊ ȈÌÈǻƿÉ ÉƗȁ
È Ƨً ǂō Ƿ È ǾÉ ǇÈ ÌƗǁ
È ƶÈ ǈÈ ǷÈ ȁ
È Ƨً ƾÈ ƷơÊ ȁ È ǾÊ ÌȇƾÈ ÈȇȄÈǴǟÈ Ƥō ǏÈ ȁ
È Ƨً ǂō Ƿ Ê ȁ
È Ƨً ƾÈ Ʒơ È Ƨً ǂō ǷÈ
76- (38) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’dan: “Rasulullah sallallahu aley-
hi ve sellem abdest aldı, elini kabın içine soktu, birer defa mazmaza ve istin-
şak yaptı, sonra elini soktu ve yü� zü� ne bir defa su serpti. Sonra kollarına bir
defa su serpti. Başına ve kulaklarına bir defa mesh etti.”81

48 İmam Şafiî
ƧÊÈŚǤÊ ǸÌÉ ǳơǺÊ ǟÈ Ǻȇ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ȄÈȈƸÌ ÈȇǺÊ ÌƥȆǴÊ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ
È ÊŚǇ ŏ É ǺÉ ÌƥǶȈ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ê Èǻ ƶÈ ǈÈ Ƿ
ȁÌ ÈƗ ǾÉ ÈƬÈȈǏƢ È Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ƨÈ ÈƦǠÌ ǋ É ǺÊ Ìƥ
ƔÊ ƢǸÌÈ ǳƢÊƥǾÊ ǇÊ ÌƗǁ
È ǵÈ ƾō ǬÈ Ƿ Èǫ
É ǱƢÈ
77- (31/1) Mugira b. Şu’be radıyallahu anh’den: “Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem alnını meshetti.” Veya şö� yle dedi: “Başının ö� n tarafını suyla
mesh etti.”82
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǶÆ ǴÊ ǈÌ ǷƢ

È ǹō ÈƗ ƔÇ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ
È ǇÉ ǁ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƔÊ ƢǸÌÈ ǳƢÊƥǾÉ ÈƬÈȈǏƢ È ǫȁÌ ÈƗǾÊ ǇÊ ÌƗǁ
Ê ÈǻǱƢÈ È ǵÈ ƾō ǬÈ Ƿ È ƨÈ ǷƢÈ ǸÈ ǠÊ ÌǳơǂÈ ǈÈ ƸÈ
É ƶÈ ǈÈ ǷÈ ȁ È ǧÈƘǓō ȂÈ ÈƫǶō
È ǴǇÈ ȁÈ
78- (32) Atâ� rahimehullah’dan: “Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem
abdest aldı, sarığ� ını açtı ve başının ö� n kısmını mesh etti.” Veya “alnını suyla
mesh etti” dedi.83
ǺÊ ǟÈ ƣȂ È ŎȇÈƗ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ōȈÈǴǟÉ ǺÊ Ìƥơȁ È ƾÇ ÌȇǃÈ ǺÊ ÌƥƽÊ ƢǸō ƷÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ È ǈō ƷÈ ǺÉ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È ƨÈ ÈƦǠÌ ǋÉ ǺÊ ÌƥƧÊÈŚǤÊ ǸÌÉ ǳơǺÊ ǟÈ Ȇŏ ǨÊ ǬÈ ōưǳơƤÇ ǿÌ ȁ
È ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǺȇÊ
È ŚǇ Ê ǺÊ Ìƥơ
ǾÊ ȈÌ Ǩō ƻÉ ȁ
È ǾÊ ÊƬǷƢÈ ǸÈ ǟÊ ȄÈǴǟÈ ȁ
È ǾÊ ÊƬÈȈǏƢ
Ê ÈǼÊƥƶÈ ǈÈ ǸÈ È ǧÈƘǓō ȂÈ ÈƫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
79- (31) Mugira b. Şu’be radıyallahu anh’den: “Nebi sallallahu aleyhi ve
sellem abdest aldı, alnını, sarığ� ını ve mestlerini mesh etti.”84
Ê ǟÈ ǺÌ ǟÈ ÇŚÊưǯ
ǺÊ ÌƥǶÊ ǏƢ È ǺÉ ÌƥǲȈ É ǟÊ ƢǸÈ ǇÌ ÊƛǶÇ ǋƢ
Ê ǿÈ ȂÉƥÈƗȆÊǼÈƯƾō Ʒ É ǺÉ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǶÇ ȈÈÌ ǴǇ
ƾÊ ǧÌ ȁȆ
È ǧÊȁÌ ÈƗǪÊ ǨÊ ÈƬǼÌ ǸÌÉ ǳơȆÊǼÈƥƾÈ ǧÊ ơȁ É ǱƢÈ
È ƪÉ ǼÌ ǯ È ǫǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƧÈ ǂÈ ÊƦǏ Ê ǬÊ Èǳ
È ǺÊ ÌƥǖȈ
È ǾÉ ǧÌ ƽÊ ƢǐÈ ÉǻǶÈ
ƢÈǼÌǧƽÈ ƢǏÈ ȁ Ì ǴǧÈ ǽÉ ƢÈǼȈÌÈƫÈƘǧÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
Ê ǇÉ ǁȄÈÈ ǳÊƛǪÊ ǨÊ ÈƬǼÌ ǸÌÉ ǳơȆÊǼÈƥ
82 Zayıf. Şafii, Sunen (619) isnadında İ�brahim b. Muhammed metruktü� r.
83 Zayıf. Şafii, Sunen (620) isnadında Muslim b. Halid b. Karkara ez-Zencî� z -
yıftır. Mü� dellis bir ravi olan Abdulmelik b. Curayc tedlis sigası olan an’ane ile
rivayet etmiştir. Ayrıca rivayet mü� rseldir.
El-Müsned 49
ƢÈǼÈǳƩÌ ǂÈ ǷÈ ÈƗȁƢ
È ÈǼÌǴǯÈ ÈƘǧÈǪÉ ÈƦǘǳơ
ō ǝƢ É ÈǼǬÊ Ìǳơȁ
È ǂÆ ǸÌ ÈƫǾÊ ȈǧÊǝƢ Ç ÈǼǬÊ ÊƥƢÈǼƬÌÈƫÈƘǧÈƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ
ǱƢ È ǬÈ ǧÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È ȆŎ ÊƦōǼǳơƔƢÈ Ƴ È ǹÈ ÈƗƮÌ ÈƦÌǴÈǻǶÈ Ì ǴǧÈ ƢÈǼÌǴǯÈ ÈƗǶō ÉƯƪÌ ǠÈ ÊǼǐÈ É ǧƧÇ ǂȇÊ
È ǂƸÈ Êƥ
ȆǟÊ ơǂǳơ
ō ǞÈ È ǧƽÈ ǹÌ ÈƗ ƮÌ ÈƦÌǴÈǻ ǶÈÌ ǳ ǶÌ ǠÈ Èǻ ƢÈǼÌǴǬÉ ǧÈ nƔÇ ȆÌ ǌÈ Êƥ ǶÌ ǰÈÉ ǳ ǂÈ ǷÊ ÉƗ ǲÌ ǿÈ ƢًƠȈÌ ǋ È ǶÌ ÉƬÌǴǯÈ ÈƗ ǲÌ ǿÈ ~
ǱƢÈÈ ǫ ÆƨǸÈ ȀÌ ÈƥǱƢÈÈ ǫ nƩÌ ƾÈ ÈǳȁƢ È Ƿ È ǹÉ ȐÉَ‫ ا‬ǧ ƢÈȇǾÊ ȈǿÊ ~ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǂÉ ǠÈ ȈÌÈƫ ƨÇ ǴÈ ƼÌ ǈÈ Êƥ ơÈƿÊƜǧÈ ǾÉ ǸÈ ÈǼǣÈ
ȏَ‫ ا‬ǲÌ ǬÉ ÈȇǶÈÌ ǳȁ َ‫ ا‬Êǳ ǱƢÈ
È Ǻō ÈƦǈÈ ƸÌ Èƫ ȏ~Ȇ È ǫȁ È ȆÈ ō ǳÊƛ ǥÈ ǂÈ ƸÈ ÌǻơǶō ÉƯ nƧً ƢǋƢ È ȀÈ ÈǻƢǰÈ ǷƢ È ÈǼÈǳ ƶÌ ÈƥÌƿƢÈǧ~
ȆǟÊ ơǂǳơ
ō ƾÈ ōǳȁơÈ È ƿÊƜǧÈ ƾÈ ȇÊǄÈƫǹÌ ÈƗƾÉ ȇÊǂÉǻȏÆ َ‫ ا‬ƨÈƟƢǷÊ ǶÆ ÈǼǣÈ ƢÈǼÈǳƢǿÈ ƢÈǼƸÌ ÈƥÈƿǮÈ ǴÊ ƳÈ ÈƗǺÌ ǷÊ ƢōǻÈƗǺō ÈƦǈÊ ƸÌ Èƫ
ƔÆ ȆÌ ǋƢ Ì Êǳ ǹō Êƛ Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ
È ȀÈ ÊǻƢǈÈ Êǳ ȆǧÊ Ƨً ÈƗǂÈ ǷơȆ È ǇÉ ǁƢ È ÈȇƪÌ É ǴǫÉ nƧً ƢǋƢ È ȀÈ ÈǻƢǰÈ ǷƢ È ÈǼƸÌ ÈƥÈƿ ƨً ǸÈ ȀÌ Èƥ
ùǱƢÈÈ ǫÆƨÈƦƸÌ ǏƢ É ȀÈ Èǳȁơ È ƾً ÈǳȁƢ È ȀÈ ǼÌ ǷÊ ȆÊǳǹō ÊƛƪÌ É ǴǫÉnǹÈ Ì ƿÊƛƢȀÈ ǬÌ Ǵŏ ǗÈ ~ǱƢ È ǬÈ ǧÈƔơÈÈ ǀÈƦÌǳơȆÊǼǠÌ Èȇ
ǮÈ ÈƥǂÌ Ǔ È ǮÈ ÈƬÈǼȈǠÊ ǛÈ Ǻō ÈƥÊǂǔÌ Èƫȏَ‫ ا‬ȁ È ǲÉ ÊƦǬÌ ÉƬǈÈ È ȀÈ ȈǧÊ ǺÌ ǰÉ ÈȇǹÌ ÊƜǧÈ ƢȀÈ ǜÌ ǟÊ ǱȂ
È ǧǂÆ ȈÌ ƻƢ É ǬÉ ÈȇƢǿÈ ǂÌ ǸÈ Éǧ
ǲŏ
Ì ǴƻÈ ȁ
È ƔȂ È ǓÉ ȂÌÉ ǳơǢÊ ÊƦǇÌ ÈƗ~ǱƢÈ È ǫƔÊ ȂǓÉ ȂÌÉ ǳơǺÊ ǟÈ ȆÊǻǂÌ ÊƦƻÌ ÈƗÊَّ‫لله‬ơǱȂ È ǇÉ ǁƢÈ ÈȇƪÌ É ǴǫÉùǮÈ ÈƬǷÈ ÈƗ
nƢǸً ÊƟƢǏ È ǹȂ È ǰÉ ÈƫǹÌ ÈƗȏَّ‫ا‬ÊƛǩƢ Ê ǌÈ ǼÌÊƬǇÌ ȏơȆ ِ‫ ا‬ǧÊ ǢÌ ÊǳƢÈƥȁ È ǞÊ ÊƥƢǏÈ ȋơ Èْ‫ أ‬ǺÈ ȈÌÈƥ
80- (34) Asım b. Lakî�t b. Sabre, babasından rivayet ediyor: “Muntafik
oğ� ulları’nın Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’e gö� nderdiğ� i elçisi idim
(veya Muntafik oğ� ullarının elçi heyeti içindeydim dedi.) Ona gittiğ� imiz-
de karşılaşamadık. Aişe radıyallahu anha ile karşılaştık. Bize içinde hurma
bulunan bir tabak getirdi. Biz de ondan yedik. Bizim için harire emretti ve
yapıldı. Sonra ondan yedik. Fazla beklememiştik ki, Nebi sallallahu aleyhi
ve sellem geldi ve: “Bir şeyler yediniz mi? Sizin için bir şey emredildi
mi?” buyurdu. Biz: “Evet” dedik. Biz Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem ile
beraber otururken bir de ne gö� relim, bir çoban Rasulullah sallallahu aleyhi
ve sellem’in davarlarını, yanında bir de yeni doğ� muş meleyen bir kuzuyla
beraber ağ� ıla gö� tü� rü� yor! Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem ona hitaben;
“Yahu ne doğurttun?” diye sorunca o da “Bir dişi kuzu” diye cevap verdi.
Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem de: “Öyleyse onun yerine bize bir
koyun kes” buyurdu. Sonra bize dö� ndü� ve bana şö� yle dedi: “Sakın bunu
senin için kestiğimizi zannetme” Bizim yüz davarımız var, daha fazla
artmasını istemediğimiz için bu koyunu kestik. Her ne zaman ki, çoban
bize bir yavru doğurtur getirirse, biz de onun yerine bir koyun keseriz.”
Ben: “Ey Allah’ın rasulü� ! Benim dili uzun bir hanımım var, yani ağ� zı bozuk”
50 İmam Şafiî
dedim. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem: “Öyleyse onu boşa” buyurdu.

Ben dedim ki: “Ey Allah’ın rasulü� ! Onunla aramızda arkadaşlık (hukuku) ve
bir de çocuk var” Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem de: “Ona emret, ona
öğüt ver. Eğer onda bir hayır görürsen, nasihat etmeye devam edersin.
Karını, cariyeni döver gibi dövme!” dedi. Ben: “Ey Allah’ın rasulü� ! Bana
abdestten bahset” dedim. “Abdesti güzelce al, parmakların arasına suyu
eriştir. Oruçlu değilken burnuna suyu çokça çek” buyurdu.”85
ǺÊ Ìƥǹơ È ǂÈ ǸÌ ǟÊ ǺÌ ǟÈ ƤÇ ÌƟƿÊ ȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÇ ÌȇƾÈ ǧÉȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥǲȈ È ǟÊ ƢǸÈ ǇÌ ÊƛǺÉ ÌƥƾÉ Ǹō ƸÈ ǷƢ
ƱÊ ȁÌ ǃÈ ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǞÈ ǷƢÈ ÈǼƳÌ ǂÈ ƻ
È ǱƢÈ È ǫś È ŏȇÊǂǐÌ ōǼǳơȄÈǳȂÌ Ƿ È ǶÇ ÊǳƢǇ
È ǹÈ Ȑَ‫ ا‬ƦÌ Ǉ È ǺÌ ǟÈ Çǁǂō ƸÈ Ƿ É ǺÊ ÌƥÊŚǌÊ Èƥ
È ǫƢȀÈ ÊƥȆŏ
ǱƢÈ È ǴǐÈ ÉȇȄōƬƷ È ȆŌ ÈƥÉƘÊƥƱÉ ǂÉ ƼÌ ÈƫƪÌ ÈǻƢǯÈ ȁ È ƨÈ ǰō ǷȄÈ
È ǳÊƛǶō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơ
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơƱÉ ȁÌ ǃÈ ƨÉ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ƪÈ Ì ǳƢǬÈ ǧÈ ƔÇ ȂǓÉ ȂÈ ÊƥÇǂǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗǺÉ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơō ƾÉ ƦÌ ǟÈ ȄÈƫÈƘǧÈ
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ
È ǇÉ ǁÈ ƪÉ ǠÌ ǸÊ ǇȆ È ŏǻÊƜǧÈ ƔȂ È ǓÉ ȂÌÉ ǳơǢÊ ÊƦǇÌ ÈƗǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơō ƾÈ ƦÌ ǟÈ ƢÈȇǶō È ǴǇÈ ȁÈ
nƨÊ ǷƢÈ ÈȈǬÊ ÌǳơǵÈ ȂÌ ÈȇÊǁƢōǼǳơǺÈ ǷÊ ƣƢ
Ê ǬÈ ǟÌ Ȍ Èْ‫ أ‬ÊǳǲÆ Ìȇȁ~
È ǱȂ É ǬÉ ÈȇǶō È ǴǇÈ ȁÈ
81- (678) Nasri’lerin azatlısı Salim Seblan dedi ki: “Nebî� sallallahu aley-
hi ve sellem’in hanımı Aişe radıyallahu anha ile beraber Mekke’ye çıktık.
Ubey radıyallahu anh çıktı ve ona namaz kıldırdı. Abdurrahman b. Ebi Bekr
abdest alıp geldi. Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’in hanımı Aişe radıyallahu
anha dedi ki: “Ey Abdurrahman! Gü� zelce abdest al. Zira ben Rasû� lullah sallal-
lahu aleyhi ve sellem’in şö� yle buyurduğ� unu işittim: “Kıyamet günü ateşten
dolayı vay topukların haline!”86
È ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈǠÊ ǇȆ

ȆÈ ǓÊ ǁ È ÊƥÈƗǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ ǇÈ ǺÌ ǟÈ ǹÈ Ȑَ‫ ا‬ƴÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ƪÉ ǠÌ ǸÊ ǇȆ
È ŏǻÊƜǧÈ ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ ō ƾÊ ƦÌ ǠÈ ÊǳƪÈ
È ǓÉ ȂÌÉ ǳơǢÊ ÊƦǇÌ ÈƗǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ
ō ƾÈ ƦÌ ǟÈ ƢÈȇƔȂ Ì ǳƢÈǫƢȀÈ ōǻÈƗƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ
nÊǁƢōǼǳơǺÈ ǷÊ ƣƢ
Ê ǬÈ ǟÌ ȌÈْ‫ أ‬ÊǳǲÆ Ìȇȁ~
È ǱȂ É ǬÉ ÈȇǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǇÉ ǁÈ
82- (678/1) Aişe radıyallahu anha, Abdurrahman’a şö� yle dedi: “Abdesti
gü� zelce al ey Abdurrahman! Zira ben Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem’in
85 Sahih. Şafii, Sunen (657) Ebu Davud (142) İ�bn Hibban (3/133)
El-Müsned 51
şö� yle buyurduğ� unu işittim: “Ateşten dolayı vay topukların haline!”87
Abdesti Bozan Şeyler
È ǴǐÈ ÉȇǶō ÉƯ ơƾً ǟÊ ƢÈǫ ǵƢÉ ÈǼÈȇǹƢ

ȏَ‫ ا‬ȁȆŏ È ǾÉ ōǻÈƗ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
È ǯ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ÉƘǓō ȂÈ ÈƬÈȇ
83- (16) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’dan: “O oturduğ� u halde uyur,
sonra (yeniden) abdest almadan namaz kılardı.”88
È ǯÈ ǱƢÈ
ǹƢ È ǫ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁÈ ǮÇ ÊǳƢǷÈ ǺÊ Ìƥ ǆ Ê ÈǻÈƗ ǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈÌ ǸÈ ƷÉ ǺÌ ǟÈ ƨÉ ǬÈ ŏưǳơ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǫǾÉ ÉƦǈÈ ƷÌ ÈƗǹȂ
ǱƢÈ È ǷƢÉ ÈǼÈȈÈǧƔƢÈ ǌÈ ǠÊ Ìǳơǹȁ
È ǂÉ ǜÊ ÈƬǼÌÈȇǶō
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ Êَّ‫لله‬ơǱȂ
Ê ǇÉ ǁ È ƣƢ É ƸÈ ǏÌ ÈƗ
ǹȂ
È ÉƠǓō ȂÈ ÈƬÈȇȏَ‫ ا‬ȁÈ ǹȂŎ
È ǴǐÈ ÉȇǶō ÉƯǶÌ ȀÉ Ǉȁ É ǪÈ ǨÊ ƼÌ ÈƫȄōƬƷơ
É ƔÉ ǁ È ƽً ȂǠÉÉ ǫ
84- (15) Enes b. Mâ� lik radıyallahu anh’den: “Rasulullah sallallahu aleyhi
ve sellem’in ashabı yatsı namazını beklerken uyuklarlar – zannederim otu-
rarak dedi – hatta başları dü� şerdi, sonra (yeniden) abdest almadan namaz
kılarlardı.”89
ǺÌ Ƿ~
È ǱƢÈÈ ǫǾÉ ōǻÈƗǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ ƨÉ ǬÈ ŏưǳơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
nǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƔȂ
È ǓÉ ȁ É ȐÈَ‫ ا‬ǧƢǈً ÊǳƢƳ È ǵƢÈ ÈǻǺÌ ǷÈ ȁ
È ƔȂ É ǓÉ ȂÌÉ ǳơǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƤÈ ƳÈ ȁƢ È Ǡً ƴÊ ǘÈ ǔÌ Ƿ É ǵƢÈ Èǻ
85- (871) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma şö� yle demiştir: “Uzanarak
uyuyanın abdest alması gerekir. Oturarak uyuyanın ise abdest alması ge-
rekmez.”90

52 İmam Şafiî
ǾÉ ÈƫÈƗǂÈ Ƿơ ō ƨÉ ǴÈ ƦÉÌ ǫǱƢÈ

Ì ǲÊ ƳÉ ǂǳơ È ǫǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇ È ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
Ç ȀÈ ǋ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ǓÉ ȂÌÉ ǳơǾÊ ȈÈÌ ǴǠÈÈ ǧǽÊ ƾÊ ÈȈÊƥƢȀÈ ǈō Ƴ
ƔȂ È ȁÌ ÈƗǾÉ ÈƫÈƗǂÈ Ƿơ È ǧƨÊ ǈÈ ǷÈ Ȑَ‫ ا‬ǸÌÉ ǳơǺÈ ǷÊ ǽÊ ƾÊ ÈȈÊƥƢȀÈ ǈŎ Ƴ
Ì ǲÈ ōƦÈǫǺÌ ǸÈ È ȁÌ ÈƗ
86- (17) Salim b. Abdillah radıyallahu anh’den: “İ�bn Ö� mer radıyallahu
anhuma dedi ki: “Kişinin eşini ö� pmesi veya eliyle dokunması (ayette ge-
çen) mulamesedendir. Kim eşini ö� per veya eliyle dokunursa abdest alması
gerekir.”91
È ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ

ǾÉ ōǻÈƗ ǵÇ ǄÌ Ʒ É ǺÊ ÌƥÊǂǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢÈ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ǰÉ ÈȇƢǷƢ
ǹȂ È ǀÈƬÈǧǶÊ ǰÈ ƸÌ
È ÈǻǂÌ ǯơÈ È ǳơǺÊ Ìƥǹơ È ȁÈ ǂÌ ǷȄÈ
È ǴǟÈ ƪÌ É ǴƻÈ ƽÈ ǱȂÉ ǬÉ ÈȇÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơǺÈ ÌƥƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǞÈ ǸÊ ǇÈ
ƪÉ ǸÌ ǴÊ ǟÈ ƢǷ È ǬÈ ǧÈ ƔȂ
È ƧÉ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǱƢ É ǓÉ ȂÌÉ ǳơÊǂǯō È ǀǳơǆ ŏ ǷÈ ǺÌ ǷÊ ȁ
È ǹơ É ȁÈ ǂÌ Ƿ
È ǱƢ É ǓÉ ȂÌÉ ǳơǾÉ ǼÌ ǷÊ
È ǬÈ ǧÈ ƔȂ
ȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ
È ǇÉ ǁ È ƪÌ ǠÈ ǸÊ ǇƢ
È ȀÈ ōǻÈƗ ǹơ È ȂÈ ǨÌ ǏÈ ƪÉ ǼÌÊƥ ƧÉ ǂÈ ǈÌ ÉƥȆÊǼÌƫǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ ǹơ
É ȁÈ ǂÌ Ƿ
È ǱƢÈ ǬÈ ǧÈ ǮÈ ÊǳƿÈ
nƘÌ Ǔō ȂÈ ÈƬÈȈÌǴǧÈ ǽÉ ǂÈ ǯÈ
È ƿǶÌ ǯÉ ƾÉ ƷÈ ÈƗǆ È ƿÊƛ~ǱȂ
ō ǷơÈ É ǬÉ ÈȇǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
È ǴǇÈ ȁ
87- (22) Urve b. ez-Zubeyr şö� yle dedi: “Mervâ� n b. el-Hakem’in yanına
girdim. Abdest gereken hallerden bahsettik. Mervan dedi ki: “Cinsel orga-
nına dokunanın abdest alması gerekir” Bunun ü� zerine Urve: “Bunu bilmi-
yorum” dedi. Mervan da şö� yle dedi: “Busre bt. Safvan bana haber verdi ki, o
Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’in şö� yle buyurduğ� unu işitmiş: “Biriniz
cinsel organına dokunduğu zaman abdest alsın.”92
ǮÊ ǴÊ ǸÌÈ ǳơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÈ ȇÊǄÈȇǺÌ ǟÈ Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÉ ÌƥƾÉ Ǹō ƸÈ ǷÉ ȁȁÇ
È ǂǸÌ ǟÈ ǺÉ ÌƥǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ǸÈ ȈÈÌ ǴǇƢ
Ê ǇÉ ǁ
ǱȂ È ǺÌ ǟÈ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
È ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈǠÊ ǇȆ
È ÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ
È ǺÌ ǟÈ Ȇŏ ǸÊ ǋƢ Ê ȀÈ Ìǳơ
È ȈÈÌ ǳǽÊ ǂÊ ǯÈ
ǾÉ ÈǼȈÌÈƥǆ È ƿȄÈǳÊƛǽÊ ƾÊ ÈȈÊƥǶÌ ǯÉ ƾÉ ƷÈ ÈƗȄǔÌ È ǧÈƗơÈƿÊƛ~ǱƢÈ È ǫǾÉ ōǻÈƗǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
nƘÌ Ǔō ȂÈ ÈƬÈȈÌǴǧÈ ƔÆ ȆÌ ǋ
È ǾÉ ÈǼȈÌÈƥȁÈ
88- (23) Ebû� Hureyre radıyallahu anh’den: Rasulullah sallallahu aleyhi
ve sellem şö� yle buyurdu: “Biriniz eliyle cinsel organı arasında bir şey ol-
91 Sahih mevkuf. Şafii, Sunen (17)

El-Müsned 53
madan cinsel organına dokunursa abdest alsın.”93
ǺÊ ÌƥƨÈ ÈƦǬÌ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ƤÇ ÌƟƿÊ ȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÇ ÌȇƾÈ ǧÉ ȆÊƥÈƗǺÉ Ìƥơȁ È ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÉ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǼÈƯƾō ƷÈ
ȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ
É ǇÉ ǁ È ǫǱƢÈ
È ǱƢÈ È ǫǹƢ ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ
È ÈƥȂÌ ÈƯǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ É ǺÌ ǟÈ ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ
ǞÇ ǧÊ ƢÈǻ ǺÉ ÌƥơƽÈ ơǃÈ ȁn
È ƘÌ Ǔō ȂÈ ÈƬÈȈÌǴǧÈ ǽÊ ǂÊ ǯÈ
È ƿ ȄÈǳÊƛ ǽÊ ƾÊ ÈȈÊƥ ǶÌ ǯÉ ƾÉ ƷÈ ÈƗ ȄǔÌÈ ǧÈƗ ơÈƿÊƛ~Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ÇǂÊƥƢƳ È ǺÌ ǟÈ ǹƢ ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÌ ǟÈ ǱƢ
È ÈƥȂÌ ÈƯǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ È ǬÈ ǧÈ
ǾÉ ÈǻȁȁÉ ǂÌ ÈȇǙƢÊ Ǩō ƸÌÉ ǳơǺÈ ǷÊ ƾÇ Ʒơ
Ê ȁ È ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǂÈ ȈÌ ǣÈ ƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ È ȆŎ ǠÊ ǧÊ Ƣǌǳơ
ō ǱƢÈ È ǫǾÉ ǴÈ ưÌ ǷÊ Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ
È ǾÊ ȈǧÊ ǹȁ
ơǂً ÊƥƢƳ È ǂÉ ǯÉ ǀÌ Èȇȏَ‫ا‬
89- (24) Muhammed b. Abdirrahman b. Sevban şö� yle demiştir: Rasulul-
lah sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Biriniz elini cinsel organı-
na dokunursa abdest alsın.”94 İ�bn Nafi’ şö� yle ekledi; Muhammed b. Abdir-
rahman b. Sevban, Cabir radıyallahu anh’den, o da Nebi sallallahu aleyhi ve
sellem’den aynısını rivayet etti. Şafiî� dedi ki: “Hafızlardan birçoğ� u bunu Cabir
radıyallahu anh’ı zikretmeksizin rivayet ettiler.”
Ê ǬÈ ÌǳơǺÊ ǟÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ ǾÉ ŎǼÉǛÈƗ Êَّ‫لله‬ơ ƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÉ ÌƥǶÉ ǇƢ
ǺÊ ÌƥǶÊ ǇƢ Ê ǬÈ ÌǳơȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƩÌ ÈƘǓō ȂÈ ÈƫƢȀÈ ƳÈ ǂÈÌ ǧƧÉ ÈƗǂÌ ǸÌÈ ǳơƪÊ ǈō ǷơÈ
È ƿÊƛƪÈ Ì ǳƢÈǫƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ
90- (25) Aişe radıyallahu anha şö� yle dedi: “Kadın fercine dokunduğ� u
zaman abdest almalıdır.”95
ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ

È ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗ ƣƢ
Ç ȀÈ ǋÊ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƤÇ ÌƟƿÊ ȆÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƨÉ ǬÈ ŏưǳơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǲÌ ÈƦǬÌ ÈǻǶÈ
Ì ǴǧÈ ùƧÈ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơ
ō ȁ È ǓÉ ȂÌÉ ǳơƾÈ ȈǠÊ ÉȇǹÌ ÈƗƧÊ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơȆ
È ƔȂ ō ǧÊ ǮÈ ƸÊ Ǔ È ȐÅ ƳÉ ǁÈ ǂÈ ǷÈ ÈƗǶō
È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
ǲÆ ǇÈ ǂÌ Ƿ Èِ‫ أ‬ǀǿÈ
É ǾÉ ōǻȋơÈ
93 Hasen. Şafii, Sunen (1014) İ�bn Hibban (1118)
94 Hasen ligayrihi. Şafii, Sunen (1022) Tahavî� (1/74) İ�bn Mace (480) Ukbe b.
Abdirrahman meçhuldü� r.
54 İmam Şafiî
91- (931) İ�bn Şihab’dan: Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem namazda

gü� len bir adama abdesti ve namazı iade etmesini emretti.” Bu rivayet mü� rsel
olduğ� u için kabul etmeyiz.”96
ǺÊ ǈÈ ƸÌ È ǫǁÌ ÈƗǺÊ ÌƥǹƢ

È ǳơǺÊ ǟÈ ǶÈ È ǸÈ ȈÈÌ ǴǇ
É ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ƨÉ ǬÈ ŏưǳơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ç ȀÈ ǋ
Ê ƾÊ ƸÌ
Ʈȇ È ǳơơÈǀȀÈ ÊƥǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
92- (932) el-Hasen (el-Basrî�) rahimehullah, Nebî� sallallahu aleyhi ve
sellem’den bu hadisin aynısını rivayet etti.97
ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇÈ ǺÌ ǟÈ ȅÊ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÊ ȈƴÊ ǸÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ
È ȁÌ ÈƗƢًǧƢǟÈ ǁ
ǥÈ ǂÈ ǐÈ ÌǻơƢًƠȈÈÌ ǫȁÌ ÈƗƢًȇǀÌ Ƿ É ƾÈ ƳÈ ȁ
È ǺÌ ǷÈ ȁÌ ÈƗǥƢÆ ǟÈ ǁÉ ǾÉ ÈƥƢǏÈ ÈƗǺÌ Ƿ~
È ǱȂ É ǬÉ ÈȇǹƢ È ǯ È ǾÉ ōǻÈƗ
È Ƕō ÉƯÈƘǓō ȂÈ ÈƬÈǧ
nȄÈǼÈƦÈǧǞÈ ƳÈ ǁ
93- (867/1) Salim b. Abdillah’tan: “İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma şö� y-
le derdi: “Burnu kanayan, burun kanaması hisseden, mezî� gö� ren veya kus-
ma hisseden ayrılsın, abdest alıp sonra namaza dö� nsü� n ve kaldığ� ı yerden
tamamlasın.”98
ÈƘǓō ȂÈ ÈƬÈǧ ǥÈ ǂÈ ǐÈ ÌǻơǦÈ ǟÈ ǁơÈ

È ƿÊƛ ǹƢ È ǾÉ ōǻÈƗ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
Ì ǴǰÈ ÈƬÈȇǶÈÌ ǳȁ
Ƕō È ǞÈ ƳÈ ǁ
È Ƕō ÉƯ
94- (867) Nafi rahimehullah’tan: “İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’nın
burnu kanadığ� ı zaman ayrılır, abdest alır, sonra hiç konuşmadan (namaza)
geri dö� nerdi.”99
È ǸÈ ȈÈÌ ǴǇÉ ǺÌ ǟÈ Êَّ‫لله‬ơ ƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÊ Ìƥ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ȄÈǳȂÌ ǷÈ ÊǂǔÌ ōǼǳơ ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǺÊ Ìƥ ǹƢ
96 Zayıf. Mü� rseldir.

97 Çok zayıf. Mü� rseldir. Ayrıca Suleyman b. Erkam çok zayıftır.
98 Hasen. Şafii, Sunen (4163)
El-Müsned 55
ǹÌ ÈƗ ǽÉ ǂÈ ǷÈ ÈƗ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ

È ƤÇ ÊǳƢÈǗ ȆÊƥÈƗ ǺÈ ÌƥȆō ǴÊ ǟÈ ǹō ÈƗ ƽÊ ȂÈ ǇÌ ȋơ Èْ‫ أ‬ǺÊ ÌƥƽÊ ơƾÈ ǬÌ ǸÊ ÌǳơǺÊ ǟÈ ÇǁƢǈÈ Èȇ
ǾÉ ǼÌ ǷÊ ƱÈ ǂÈ ƼÈ È ǧ ǾÊ ǴÊ ǿÌ ÈƗ ǺÌ ǷÊ ƢÈǻƽÈ ơÈƿÊƛ ǲÊ ƳÉ ǂǳơ
ō ǺÊ ǟÈ Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǇÉ ǁÈ ǱÈ ÈƘǈÌ Èȇ
Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ
Ê ǇÉ ǁ È ƨÈ ÈǼÌƥơȅƾÊ ǼÌ ǟÊ ǹō ÊƜǧÈ Ȇŋ ǴÊ ǟÈ ǱƢÈ
È ǫǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ơÈƿƢǷ
È ȅÉ ǀÌ ǸÌÈ ǳơ
Ƕō
È ǇÉ ǁ È ƪÌ É ǳÈƘǈÈÈ ǧ ƽÉ ơƾÈ ǬÌ ǸÊ ÌǳơǱƢÈ
È ǫ ǾÉ ÈǳÈƘǇÌ ÈƗ ǹÌ ÈƗ ȆÊȈƸÌ ÈƬǇÌ ÈƗ ƢÈǻÈƘǧÈ
È ǓÉ ȁÉ ƘÌ Ǔō ȂÈ ÈƬÈȈÌǳȁÈ ǾÉ ƳÈ ǂÈÌ ǧ ƶÌ ǔÈ ǼÌÈȈÌǴǧÈ ǮÈ ÊǳƿÈ ǶÌ ǯÉ ƾÉ ƷÈ ÈƗ ƾÈ ƳÈ ȁÈ ơÈƿÊƛ~ ǱƢ
ǽÉ ƔȂ È ǬÈ ǧÈ ǮÈ ÊǳƿÈ ǺÌ ǟÈ
nƧÊ Ȑَ‫ ا‬ǐǴō Êǳ
95- (21) Mikdad b. el-Esved radıyallahu anh’den: “Ali b. Ebi Talib Ra-
dıyallahu anh Mikdad’dan, Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’e; eşine
yaklaştığ� ı zaman kendisinden mezi çıkan kimsenin ne yapması gerektiğ� ini”
sormasını istedi. Ali radıyallahu anh dedi ki: “Muhakkak ki Rasulullah sallal-
lahu aleyhi ve sellem’in kızı benim nikâ� hımdadır. Ben bunu O’na sormaktan
çekiniyorum.” Mikdad radıyallahu anh dedi ki: “Bunun ü� zerine Rasulullah
sallallahu aleyhi ve sellem’e bu konuyu sordum. Buyurdu ki: “Biriniz bunu
gördüğü zaman cinsel organına su serpsin ve namaz abdesti alsın.”100
ƨÈ ōȈǷÈ ÉƗǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÉ ÌƥǂÉ ǨÈ ǠÌ ƳƢ

È ǸÈ ǿÉ ƾÉ ƷÈ ÈƗǺÊ ȈÈÌ ǴƳÉ ǁ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ǹƢ
È ǺÌ ǟÈ ȅÊ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ȄōǴǏ È Ƕō ÉƯƧÇ Ƣǋ
È ǦÈ ÊƬǯ È ǲÈ ǯÈ ÈƗǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǹō ÈƗǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ȅÊ
È ǇÉ ǁ Ŏ ǂǸÌ ǔǳơ
ō
ƘÌ Ǔō ȂÈ ÈƬÈȇǶÈÌ ǳȁÈ
96- (26) Cafer b. Amr b. Umeyye ed-Damrî�, babasından rivayet ediyor:
Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem bir koyunun kü� rek etinden yedi ve son-
ra abdest almadan namaz kıldı.”101
Êَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǾÊ Ǹŏ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǶÇ ȈǸÊ Èƫ ǺÉ ÌƥƽÉ ƢōƦǟÈ ȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ ȅÊŎ ǂǿÌ ǄŎ ǳơƢÈǼÈƯƾō Ʒ
È ǹƢ É ÈȈǨÌ ǇƢ
É ÈǼÈƯƾō ƷÈ
ȆǧÊ ƔÉ ȆÌ ǌǳơ ō ǾÊ ȈÈÌ ǳÊƛǲÉ ōȈƼÈ ÉȇǲÈ ƳÉ ǂǳơ
ō Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơȆÊǳÊƛȆÈ ǰÊ ǋ È ǫƾÇ ÌȇǃÈ ǺÊ Ìƥ
É ǱƢÈ
nƢًŹǁÊ ƾÈ ƴÊ ÈȇȁÌ ÈƗƢًƫȂÌ Ǐ È ǞÈ ǸÈ ǈÌ ÈȇȄōƬƷÈ ǲÉ ÊƬǨÈ ǼÌÈȇȏ~
َ‫ ا‬ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ƧÊ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơ
ō
100 Sahih. Şafii, Sunen (882) Muslim (303, 19) Nesai (1/214)
101 Sahih. Şafii, Sunen (1286) Buhari (208, 675) Humeydi (898)
56 İmam Şafiî
97- (18) Abbad b. Temim, amcası Abdullah b. Zeyd radıyallahu anh’den

rivayet ediyor: “Nebi sallallahu aleyhi ve sellem’e namazda iken kendisine bir
şey olduğ� unu (yellendiğ� ini) hayal eden bir adam şikâ� yet edildi. Buyurdu ki:
“Bir ses işitmedikçe veya koku hissetmedikçe yerinden ayrılmasın.”102
Gusül Hükümleri
ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥǵÊ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ǶÊ ǴÌ ǠÊ ÌǳơǲÊ ǿÌ ÈƗƩƢ
Ê ǬÈ ÊƯǺÌ ǷÊ ƾÇ Ʒơ
Ê ȁ
È ǂÉ ȈÌ ǣÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ƿÊƛ Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ
ǞÈ ǷƢÈ ƳơÈ È ǇÉ ǁƢ È ÈȇƪÌ È ǫ ƤÇ ǠÌ ǯ
É ǴǫÉ ǱƢÈ È ǺÊ ÌƥȆŏ ÈƥÉƗ ǺÌ ǟÈ ȅÊ Èْ‫ أ‬ƣȂ
ŏ ǁƢǐÈ Ìǻȋơ È ŎȇÈƗ ȆÊƥÈƗ
ǾÉ ǼÌ ǷÊ ƧÈ ÈƗǂÌ ǸÌÈ ǳơǆ
ō ǷƢ
È Ƿ È ǲÉ ǈÊ ǤÌ Èȇ~Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǲÈ ǈÈ ǯÌ ÈƘǧÈ ƢÈǻƾÉ ƷÈ ÈƗ
nǲŏ ǐÈ ÉȈÊǳǶō ÉƯƘÌ Ǔō ȂÈ ÈƬÈȈÌǳȁÈ
98- (612) Ubey b. Ka’b radıyallahu anh’den: “Dedim ki: “Ey Allah’ın ra-
sulü� ! Birimiz cima ettiğ� inde tembelleşir de (boşalma olmazsa) ne yapar?”
Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Kadına dokunan yerini yı-
kasın, abdest alsın, sonra namaz kılsın.”103
ǺÊ ÌƥƾÊ ÌȇǃÈ ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛȆÊǼÈƯƾō Ʒ
É ǺÉ ÌƥǶȈ È ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ǺÉ ÌƥǶȈ
ǆ È ȈÈÌ ǳ~ǱȂ É ǬÉ ÈȇǹƢ
È ǯ È ǺÊ ÌƥȆŏ ÈƥÉƗǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƾÇ ÌȇǃÈ ǺÊ ÌƥƨÈ ƳÊ
È ǾÉ ōǻÈƗƤÇ ǠÌ ǯ È ǁƢƻ È ǺÌ ǟÈ ƪÇ ÊƥƢÈƯ
nƩȂ È ǸÉ ÈȇǹÌ ÈƗǲÈ ƦÈÌ ǫȆŋ ÈƥÉƗǮÈ ÊǳƿÈ ǺÌ ǟÈ ǝÈ ǄÈ ÈǻǶō ÉƯǲÆ ǈÌ ǣÉ ǱÊ
Ì ǄǼÌÉȇǶÈÌ ǳǺÌ ǷȄÈÈ ǴǟÈ
99- (614) Harice b. Zeyd, babasından rivayet ediyor: Ubey b. Ka’b ra-
dıyallahu anh şö� yle derdi: “İ�nzal olmayan kimseye gusü� l gerekmez” Sonra
Ubeyy radıyallahu anh ö� lmeden ö� nce bu gö� rü� şten dö� ndü� .104
ȅŏ ƾÊ ǟÊ Ƣǈǳơ
ō ƾÇ ǠÌ Ǉ
È ǺÊ ÌƥǲÊ ȀÌ Ǉ È ÉǻȂÉȇǺÌ ǟÈ ƨÉ ǬÈ ŏưǳơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ƾÈ ȇÊǄÈȇǺÊ Ìƥǆ
È ǺÌ ǟÈ ȅÊ

104 Zayıf. Şafii, Sunen (1363) İ�brahim b. Muhammed metruktü� r.
El-Müsned 57
ǹƢ È ǱƢÈ
È ǯ~ È ǫƾÇ ǠÌ Ǉ
È ǺÊ ÌƥǲÊ ȀÌ ǇȄÈ È ƤÇ ǠÌ ǯ
È ǴǟÈ ǶÌ ȀÉ ǔÉ ǠÌ ÈƥǾÉ ǨÈ ǫÈ ȁÈ ȁ È ǺÊ ÌƥȆŏ ÈƥÉƗǺÌ ǟÈ ǶÌ ȀÉ ǔÉ ǠÌ ÈƥǱƢÈ
Èǫ
ǹƢ Ê ǳơǆ
É ÈƬƼÌ È ƿÊƛǲÊ ǈÌ ǤÉ ÌǳƢÊƥǂÈ ǷÊ ÉƗȁ
ō ǷơÈ È ƾÉ ǠÌ ÈƥǮÈ ÊǳƿÈ ǭÊ Ì ȍơǱÊ ȁō ÈƗȆǧÊƔÊ ƢǸÌÈ ǳơǺÈ ǷÊƔƢÉ ǸÌÈ ǳơ
È ǂÉƫǶō ÉƯǵÊ Ȑَ‫ ا‬ǇÊْ‫إ‬
nǹƢ Ê ǳơ
È ÈƬƼÌ
100- (615) ez-Zuhrî�, Sehl b. Sa’d es-Saidî� radıyallahu anh’den, bazıları
Ubey b. Ka’b radıyallahu anh’den rivayet etti, bazıları Sehl b. Sa’d radıyallahu
anh’den mevkuf olarak rivayet etti. Dedi ki: “İ�slam’ın ilk yıllarında su, sudan
dolayı idi. Sonra bu terk edildi ve sü� nnet yeri sü� nnet yerine dokununca gusü� l
emredildi.”105
ȄǇȂ È ǷƢÉ ÈƥÈƗ ǹō ÈƗ ƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ È ǺÌ ǟÈ ƾÇ ǠÌ ǇÈ ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ǫō ǋÈ ƾÈ ǬÈ ÈǳǱƢ È ǬÈ ǧÈ ƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆǓÊ ǁÈ ÈśÊǼǷÊ ƚÌ ǸÌÉ ǳơǵō ÉƗƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ȄÈƫÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ȅÊ ō ǂǠÈ ǋÌ ȋơÈْ‫أ‬
Éَ‫ أ‬ŏǻÊƛ ÇǂǷÌ ÈƗ ȆǧÊ Ƕō
ǹÌ ÈƗ ǶÉ ǜŏ ǟÈ ȋȆ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È ƾÇ ǸƸō Ƿ É ƣƢ Ê ƸÈ ǏÌ ÈƗ ǥÉ Ȑَ‫ ا‬ÊƬƻơ Ì ȆÈ ō ǴǟÈ
ƢȀÈ Èǳ ǱƢÈ ǬÈ ǧÈ ǾÉ ǼÌ ǟÈ ȆÊǼǴÌ ǈÈÈ ǧ ǮÈ Ƿō ÉƗ ǾÉ ǼÌ ǟÈ ȐÅÊƟƢǇ
È ƪÈ ǼÌ ǯƢ É Ƿ È ȂÈ ǿÉ ƢǷÈ ƪÈ Ì ǳƢǬÈ ǧÈ ǾÊ Êƥ ǮÈ
È ǴÊƦǬÌ ÈƬǇÌ ÈƗ
ƾÌ ǬÈ ǧÈǹƢ
È ÈƬƼÌ Ê ǳơǹƢ
É ÈƬƼÌ Ê ǳơǃÈ ȁƢ È ƿÊƛ~ƪÈ
È ƳơÈ Ì ǳƢÈǫǱÊÉ ǄǼÌÉȇÈَ‫ا‬ȏȁǲÉ ǈÊ ǰÌ ÈȇǶō ÉƯǾÉ ǴÈ ǿÌ ÈƗƤȈ É ǐÊ ÉȇǲÉ ƳÉ ǂǳơ ō
ơƾً ÈƥÈƗǭÈ ƾÈ ǠÌ Èƥơƾً ƷÈ ÈƗơÈǀǿÈ ǺÌ ǟÈ ǱÉ ÈƘǇÌ ÈƗȏȄ
َ‫ ا‬ǇȂ É ÉƥÈƗǱƢ
È ǷȂ È ǬÈ ǧÈ nǲÉ ǈÌ ǤÉ ÌǳơƤÈ ƳÈ ȁÈ
101- (613) Said b. El-Museyyeb’den: “Ebu Musa el-Eşarî� radıyallahu
anh, mü� minlerin annesi Aişe radıyallahu anha’ya geldi ve şö� yle dedi: “Mu-
hammed sallallahu aleyhi ve sellem’in ashabının bir meselede ihtilaf etmeleri
bana ağ� ır geldi. Bu meseleyi sana yö� neltmeye karar verdim.” Aişe radıyallahu
anha: “O nedir? Eğ� er annene sorabileceğ� in bir şeyse bana onu sor” dedi. Ebu
Musa radıyallahu anh ona dedi ki: “Kişi eşiyle ilişkiye girer, sonra tembelleşir
ve inzal olmaz.” Aişe radıyallahu anha dedi ki: “Sü� nnet yeri, sü� nnet yerini ge-
çince gusü� l vacip olur.” Ebu Musa radıyallahu anh dedi ki: “Bu meseleyi artık
senden sonra kimseye sormam.”106
105 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (1365) Yunus b. Yezid el-Eylî� zayıftır. Ahmed
(5/115)
58 İmam Şafiî
ȄǇȂ É ÈƥÈƗ ǹō ÈƗ ƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ

È ǷƢ È ǺÌ ǟÈ ƾÇ ÌȇǃÈ ǺÊ ÌƥȆŏ ǴÊ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
Ê ǳơƔÊ ƢǬÈ ÊƬÌǳơǺÊ ǟÈ ƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆǓÊ ǁ Ê È ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ Èْ‫أ‬
Ì ǳƢǬÈ ǧÈ ǺÊ ȈÌÈǻƢÈƬƼÌ
ƪÈ È È ƨÈ ǌÈ ƟƢǟÈ ǱÈ ÈƘǇ È ȅÊō ǂǠÈ ǋÌ ȋơ
ǆ È ȁÌ ÈƗ ǹƢ
ō Ƿ Ê ǳơȄǬÈ ÈƬÌǳơơÈƿÊƛ~Ƕō
Ê ÈǻƢÈƬƼÌ È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂÉ ǇÉ ǁ È ǫ ƨÉ ǌÈ ÊƟƢǟÈ
È ǱƢÈ
nǲÉ ǈÌ ǤÉ ÌǳơƤÈ ƳÈ ȁ È ƾÌ ǬÈ ǧÈ ǹƢ Ê ǳơǹƢ
È ÈƬƼÌ Ê ǳơ
É ÈƬƼÌ
102- (613/1) Said b. El-Museyyeb rahimehullah’tan: “Ebu Musa el-Eşari
radıyallahu anh Aişe radıyallahu anha’ya iki sü� nnet yerinin kavuşması hak-
kında sordu. Aişe radıyallahu anha dedi ki: “Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve
sellem şö� yle buyurdu: “İki sünnet yeri kavuşunca veya sünnet yeri, sün-
net yerine dokununca gusül vacip olur.”107
ƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ

È ǺÌ ǟÈ ƾÇ ÌȇǃÈ ǺÉ ÌƥȆŎ ǴÊ ǟÈ ƢÈǼÈƯƾō Ʒ
È ǶȈ È ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛǺÉ ÌƥǲȈ
É ǟÊ ƢǸÈ ǇÌ ÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǺÈ ȈÌÈƥƾÈ ǠÈÈ ǫơÈƿÊƛ~Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǱƢÈ È ǫƪÈ Ì ǳƢÈǫƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ
nǲÉ ǈÌ ǤÉ ÌǳơƤÈ ƳÈ ȁ Ê ÈƬƼÌ
È ƾÌ ǬÈ ǧÈ ǹƢ Ê ǳƢÊƥǹƢ Ê ǳơǩÈ ǄÈ ÌǳÈƗǶō ÉƯǞÊ ÈƥǁÌ ȋơ
È ÈƬƼÌ Èْ‫ أ‬ƤÊ ǠÈ ǌǳơŎ
103- (613/2) Said b. El-Museyyeb rahimehullah’tan: Aişe radıyallahu
anha dedi ki: “Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Kişi dört şube
üzerine oturup sünnet yeri sünnet yerine yapışırsa gusül vacip olur.”108
ȁÌ ÈƗ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǶÊ ǇƢ

Ê ǬÈ ÌǳơǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ
ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ Ȇŏ ǟÊ ơǃÈ ȁÌ ȋơ Èْ‫ أ‬ǺÊ ǟÈ ƨÉ ǬÈ ŏưǳơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƤÈ ƳÈ ȁ È ƾÌ ǬÈ ǧÈǹƢ Ê ǳơȄǬÈ ÈƬÌǳơơÈƿÊƛùƪÈ
Ê ÈǻƢÈƬƼÌ Ì ǳƢÈǫƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ǶÊ ǇƢ Ê ǬÈ ÌǳơǺÊ ǟÈ ƾÇ ȈǠÊ Ǉ
È ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ Èȇ
É È ÈǻÈƗ ǾÉ ÉƬÌǴǠÈÈ ǧ ƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƅơ ȄōǴǏ
Ƕō È ȆŎ ÊƦōǼǳơȁƢ È ƨÉ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ƪÈ Ì ǳƢÈǫ ǲÉ ǈÌ ǤÉ Ìǳơ
ùƢÈǼÌǴǈÈ ÈƬǣÌ ƢÈǧ
104- (613/3) el-Kasım b. Muhammed rahimehullah’tan: Aişe radıyalla-
hu anha dedi ki: “İ�ki sü� nnet yeri kavuşunca gusü� l vacip olur.” Aişe radıyalla-
hu anha dedi ki: “Ben ve Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem bö� yle yaptığ� ımızda
107 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (1372) Ali b. Zeyd b. Cud’an zayıftır.
108 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (1373) Ali b. Zeyd b. Cud’an zayıftır.
El-Müsned 59
guslederdik.”109
ƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ

È ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥǵÊ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢÈ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƾÇ Ʒơ
Ê ȁ
È ƔÇ ƢÈǻÊƛǺÌ ǷÊ Ƕō
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È ÈǻÈƗǲÉ ǈÊ ÈƬǣÌ ÈƗƪÉ ǼÌ ǯ
È ȆŎ ÊƦōǼǳơȁƢ É ƪÈ Ì ǳƢÈǫ
105- (7/1) Aişe radıyallahu anha’dan: “Ben ve Nebi sallallahu aleyhi ve
sellem aynı kaptan guslederdik.”110
ǹō ÈƗ ƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ

È ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ȅÊ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ƪÉ ǼÌ ǯÉ ȁ
È ǩÉ ǂÈ ǨÈ ÌǳơȂÈ ǿÉ ȁ È ƵÊ ƾÈ ǬÈ ÌǳơǺÈ ǷÊ ǲÉ ǈÊ ÈƬǤÌ ÈȇǹƢÈ ǯÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǇÉ ǁÈ
ƾÇ Ʒơ
Ê ȁ
È ƔÇ ƢÈǻÊƛǺÌ ǷÊ ȂÈ ǿÉ ȁƢ
È ÈǻÈƗǲÉ ǈÊ ÈƬǣÌ ÈƗ
106- (7) Aişe radıyallahu anha’dan: “Rasulullah sallallahu aleyhi ve sel-
lem bir faraklık kaptan guslederdi. Ben de onunla tek kaptan guslederdim.”111
ƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÊ ōȇÊȁƾÈ ǠÌÈ ǳơƧÈ ƿÈ ƢǠÈ Ƿ Ê ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ
É ǺÌ ǟÈ ǶÇ ǏƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ƢǸÈ ōƥǂÈÉ ǧƾÇ Ʒơ Ê ȁÈ ƔÇ ƢÈǻÊƛǺÌ ǷÊ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ÈǻÈƗǲÉ ǈÊ ÈƬǣÌ ÈƗƪÉ ǼÌ ǯ
É ǇÉ ǁÈ ȁƢ É ƪÈ Ì ǳƢÈǫ
ȆÊǳǪÊ ÌƥÈƗȆÊǳǪÊ ÌƥÈƗǾÉ ÈǳƪÌ É ǴǫÉ
107- (7/2) Aişe radıyallahu anha’dan: “Ben ve Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem aynı kaptan guslederdik. Bazen ben ona: “Bana da bırak,
bana da bırak” derdim.”112
ō ÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƔÊ ƢÈưǠÌ ǌǳơȆ
ǅƢ
È ǴǇÈ ȁ È ȀÈ ōǻÈƗƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ȆÈ ǿÊ ǲÉ ǈÊ ÈƬǤÌ ÈƫƪÌ ÈǻƢǯƢ
È ȆŎ ÊƦōǼǳơȁ È ƨÈ ÈǻȂǸÉ ȈÌ Ƿ
È ǺÌ ǟÈ
ƾÇ Ʒơ
Ê ȁ
È ƔÇ ƢÈǻÊƛǺÌ ǷÊ
109 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (1374) Amr b. Ebi Seleme et-Tinnisi zayıftır.
60 İmam Şafiî
108- (9) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma, Meymû� ne radıyallahu anha’dan

rivayet ediyor: “Meymune radıyallahu anha Nebi sallallahu aleyhi ve sellem
ile aynı kaptan gusledermiş.”113
È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÇ

ȄōǴǏ È ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ÇǂǨÈ ǠÌ Ƴ
È ǂÊƥƢƳ È ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ƤÆ ÉǼƳ È ًƯȐَ‫ا‬ÈƯǾÊ ǇÊ ÌƗǁȄÈ
É ȂÈ ǿÉ ȁƢ È ǴǟÈ ǥÊ É ǂǤÌ ÈȇǹƢ È Ƕō
È ǯ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
È ǴǇÈ ȁ
109- (49) Cabir radıyallahu anh’den: “Nebi sallallahu aleyhi ve sellem
cü� nü� pken gusledeceğ� i zaman başından ü� ç avuç su dö� kerdi.”114
ƪÈ Ì ǳƢÈǫ ƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ

È ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǵÇ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǲÈ ǈÈ ǤÈ ǧÈ ÈƗƾÈ ÈƥƨÊ ÈƥƢÈǼƴÌ
È ǳơǺÈ ǷÊ ǲÈ ǈÊ ÈƬǤÌ ÈȇǹÌ ÈƗƽÈ ơǁÈ ÈƗơÈƿÊƛǶōÈ ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁ È ǹƢÈ ǯÈ
Ƕō ÉƯƧÊ Ȑَ‫ ا‬ǐǴō ÊǳǽÉ ƔȂ È ǓÉ ȁ É ÉƘǓō ȂÈ ÈƬÈȇǶō ÉƯǾÉ ƳÈ ǂÈÌ ǧǲÉ ǈÊ ǤÌ ÈȇǶō ÉƯƔÊ ƢÈǻȍơȆ
Êْ‫ إ‬ǧÊƢǸÈ ȀÉ ǴÈ ƻÊ ƾÌ ÉȇǹÌ ÈƗǲÈ ƦÈÌ ǫǾÊ ÌȇƾÈ Èȇ
È ƭÈ Ȑَ‫ا‬ÈƯǾÊ ǇÊ ÌƗǁȄÈ
Ç ÈȈÈưƷ
ƩƢ È ǴǟÈ ȆÊưƸÌ ÈȇǶō ÉƯƔƢÈ ǸÌÈ ǳơǽÉ ǂÈ ǠÌ ǋ
È ƣÉ ǂŏ ǌÈ Éȇ
110- (47/1) Aişe radıyallahu anha şö� yle dedi: “Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem cü� nü� plü� kten gusletmek istediğ� i zaman ellerini kaba sokma-
dan ö� nce ellerini yıkayarak başlardı. Sonra cinsel organını yıkar, sonra na-
maz abdesti gibi abdest alırdı. Sonra suyu saçlarına içirirdi. Sonra başından
ü� ç avuç su dö� kerdi.”115
È ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǵÇ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ƢǸÈ ǯ È ÈƘǓō ȂÈ ÈƫǶō ÉƯǾÊ ÌȇƾÈ ÈȇǲÈ ǈÈ ǤÈ ǧÈÈƗƾÈ ÈƥƨÊ ÈƥƢÈǼƴÌ
È ǳơǺÈ ǷÊ ǲÈ ǈÈ ÈƬǣÌ ơơÈƿÊƛǹƢ
È ǯ È Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
È ǴǇÈ ȁ
ƤŎ ǐÉ ÈȇǶō ÉƯ ǽÊ ǂÊ ǠÌ ǋ
È ǱȂ É ǴƼÈ ÉȈÈǧ ƔÊ ƢǸÌÈ ǳơȆǧÊ ǾÉ ǠÈ ÊƥƢǏÈ ÈƗ ǲÉ ƻÊ ƾÌ ÉȇǶō ÉƯ ƧÊ Ȑَ‫ ا‬ǐǴ
È ǏÉ ÉƗ ƢȀÈ Êƥ ǲŏ ō Êǳ ÉƘǓō ȂÈ ÈƬÈȇ
ǾÊ Ǵŏ ǯ
É ǽÊ ƾÊ ǴÌ ƳȄÈ
Ê ǴǟÈ ƔƢÈ ǸÌÈ ǳơǒȈ É ǨÊ ÉȇǶō ÉƯǾÊ ÌȇƾÈ ÈȈÊƥǥÇ ǂÈ ǣÉ ƭÈ Ȑَ‫ا‬ÈƯǾÊ ǇÊ ÌƗǁȄÈ
È ǴǟÈ
111- (47) Aişe radıyallahu anha’dan: “Rasulullah sallallahu aleyhi ve

El-Müsned 61
sellem cü� nü� plü� kten guslettiğ� i zaman ellerini yıkayarak başlardı. Sonra na-
maz abdesti gibi abdet alırdı. Sonra parmaklarını suya sokar, onlarla saç ve
sakalını hilallerdi. Sonra iki eliyle ü� ç avuç başından su dö� ker, sonra bü� tü� n
bedenine su dö� kerdi.”116
ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈǠÊ ǇȆÈ ÊƥÈƗǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ È ǺÌ ǟÈ ȄǇȂ È Ƿ É ǺÊ ÌƥƣȂ È ŎȇÈƗǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǇÉ ǁ É ǳÈƘǇ
È ƪÌ È ƪÈ Ì ǳƢÈǫǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ƨÈ ǸÈ
È ǴǇÈ ǵŏ ÉƗǺÌ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ơǁ È ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ
ƨÊ ÈƥƢÈǼƴÌ È ǳơǲÊ ǈÌ ǤÉ ÊǳǾÉ ǔÉ ǬÉ ÌǻÈƘǧÈÈƗȆǇÊ ÌƗǁ
È ǂÈ ǨÌ Ǔ Ì ŏǻÊƛÊَّ‫لله‬ơǱȂ
È ƾŎ ǋÉ ÈƗÆƧÈƗǂÈ ǷơȆ È ǇÉ ǁƢ È ÈȇƪÌ É ǴǬÉ ǧÈǶō È ǴǇÈ ȁÈ
ƔƢÈ ǸÌÈ ǳơǮÊ ȈÈÌ ǴǟÈ śÈ ǔȈ Ê ǨÊ ÉƫǶō ÉƯƔÇ ƢǷ
È ǺÌ ǷÊ ƩƢ È ƭÈ Ȑَ‫ا‬ÈƯǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ȆÊưƸÌ ÈƫǹÌ ÈƗǮȈ
Ç ÈȈÈưƷ Ê ǨÊ ǰÌ ÈȇƢǸÈ ōǻÊƛ~ǱƢÈ Èǫ
nƩÊ ǂÌ ȀÉ ǗÈ ƾÈ Ì ǫƪÊ ÌǻÈƗơÈƿÊƜǧÈ ~ǱƢÈ È ǫȁÌ ÈƗnǺȇÊ È ǂȀÉ ǘÌ ÈƬÈǧ
112- (48) Umm Seleme radıyallahu anha dedi ki: “Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem’e şö� yle sordum: “Ey Allah’ın rasulü� ! Ben saç ö� rgü� sü� sık olan
bir kadınım. Cü� nü� plü� kten guslederken saçlarımı çö� zeyim mi?” Rasulullah
sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Saçlarına üç sefer su döküp sık-
man, sonra üzerine su döküp temizlenmen sana yeter.” Veya: “O zaman
temizlenmiş olursun” buyurdu.117
ƨÈ ǸÈ È ǵŏ ÉƗǺÌ ǟÈ ƨÈ ǸÈ

È ǴǇ È ǴǇȆ È ÊƥÈƗƪÊ ǼÌÊƥƤÈ ÈǼÌȇǃÈ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǵÇ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƪÈ Ì ǳƢǬÈ ǧÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È ǴǗÈ ȆÊƥÈƗƧÉ ÈƗǂÈ Ƿơ
È Ȇŏ ÊƦōǼǳơȄÈǳÊƛƨÈ ƸÌ Ì ǶÇ ȈÈÌ ǴǇ É ǵŎ ÉƗƩÌ ƔƢÈ Ƴ
È ƪÈ Ì ǳƢÈǫ
ȆÈ ǿÊ ơÈƿÊƛ ǲÇ ǈÌ ǣÉ ǺÌ ǷÊ ƧÊ ÈƗǂÌ ǸÌÈ ǳơȄÈǴǟÈ ǲÌ ǿÈ Ǫŏ ƸÌ
È ǳơǺÈ ǷÊ ȆÊȈƸÌ ÈƬǈÌ Èȇȏ َ‫ ا‬Èَّ‫لله‬ơǹō ÊƛÊَّ‫لله‬ơǱȂ
È ǇÉ ǁƢÈ Èȇ
nƔƢÈ ǸÌÈ ǳơƩÊ ÈƗǁơÈ
È ƿÊƛǶÌ ǠÈ Èǻ~ǱƢÈ È ǫƪÌ ǸÈ È ǴÈƬƷơ
Ì
113- (44) Umm Seleme radıyallahu anha’dan: “Ebu Talha’nın hanı-
mı Umm Suleym, Nebi sallallahu aleyhi ve sellem’e geldi ve şö� yle dedi: “Ey
Allah’ın rasulü� ! Muhakkak ki Allah hakkı açıklamaktan haya etmez. Kadın
ihtilam olduğ� u zaman gusletmesi gerekir mi?” Rasulullah sallallahu aleyhi ve
sellem: “Evet, suyu gördüğü zaman” buyurdu.118

62 İmam Şafiî
È ǱÈ ÈƘǇ
ǲÆ ƳÉ ǁ È ǱƢÈ È ǫǹơÈ
È ƿơǃÈ ǺÌ ǟÈ ƧÈ ǂō Ƿ É ǺÌ ǟÈ ƨÈ ōȈÈǴǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈƦǠÌ ǋ
Ê ǹÌ ÊƛǵÇ ȂÌ Èȇǲō ǯ
È ǬÈ ǧÈnƪÈ ƠÌ ǋ
ǲÉ ǈÌ ǤÉ ÌǳơǱƢ É ǲÌ ǈÊ ÈƬǣÌ ơ~ǱƢ È ǬÈ ǧÈǲÊ ǈÌ ǤÉ ÌǳơǺÊ ǟÈ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁƢ
È ėȈǴÊ ǟÈ
nÊǂǘÌ ǨÊ ÌǳơǵÉ ȂÌ ÈȇȁÊ
È ǂƸÌ ōǼǳơǵÉ ȂÌ Èȇȁ È ƨÊ ǠÈ ǸÉ ƴÌ
È ƨÈ ǧÈ ǂÈ ǟÈ ǵÉ ȂÌ Èȇȁ È ǫǲÉ ǈÌ ǤÉ ÌǳơȂÈ ǿÉ ȅǀÊ ōǳơ
É ǳơǵÉ ȂÌ Èȇ~ǱƢÈ
114- (253/2) Zadâ� n dedi ki: “Bir adam Ali radıyallahu anh’e gusü� l hak-
kında sordu. Dedi ki: “İ�stersen her gü� n guslet.” Adam: “Peki ya gusü� l olan
gusü� l hangileridir?” Ali radıyallahu anh şö� yle dedi: “Cuma gü� nü� , Arafe gü� nü� ,
Kurban bayramı gü� nü� ve Ramazan bayramı gü� nü� gusletmektir.”119
Mestlere Mesh Etmek
ƔÊ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǶÈ È ǴǇÌ ÈƗǺÊ ÌƥƾÊ ÌȇǃÈ ǺÌ ǟÈ ǆ Ç ȈÈÌ ǫǺÊ ÌƥƽÈ ȁơÉ ƽÈ ǺÌ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÉ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǱÆ Ȑَ‫ا‬Êƥȁ È Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
É ǇÉ ǁ È ǲÈ ƻÈ ƽÈ ǱƢÈ È ǫƾÇ ÌȇǃÈ ǺÊ ÌƥƨÈ ǷƢÈ ǇÈ ÉƗǺÌ ǟÈ ÇǁƢǈÈ ÈȇǺÊ Ìƥ
ȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁ È ǞÈ ÈǼǏơÈÈ ƿƢǷÈ ȏÅ Ȑَ‫ا‬ÊƥƪÌ É ǳÈƘǈÈÈ ǧƨÉ ǷƢÈ ǇÈ ÉƗǱƢÈÈ ǫƢƳÈ ǂÈ ƻ È Ƕō ÉƯǾÊ ÊƬƳƢ È ƸÈ ÊǳƤÈ ǿÈ ǀÈ ǧÈ
Ƕō ÉƯ ǾÊ ÌȇƾÈ Èȇȁ È ǲÈ ǈÈ ǤÈ ǧÈ ÈƘǓō ȂÈ Èƫ Ƕō ÉƯ ǾÊ ÊƬƳƢ
È ǾÉ ȀÈ ƳÌ ȁ È ƸÈ Êǳ ƤÈ ǿÈ ƿÈ ǱÆ Ȑَ‫ا‬Êƥ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
ǺÊ ȈÌ Ǩō ƼÌ
É ǳơȄÈǴǟÈ ƶÈ ǈÈ ǷÈ ȁ È ǾÊ ǇÊ ÌƗǂÈ ÊƥƶÈ ǈÈ ǷÈ
115- (39) Usame b. Zeyd radıyallahu anh’den: “Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem Bilal ile birlikte içeri girdi, Rasulullah sallallahu aleyhi ve
sellem ihtiyaç gidermeye gitti. Sonra beraber çıktılar. Usame radıyallahu anh
dedi ki: “Bilal’e: “Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem ne yaptı?” dedim. Bilal
dedi ki: “İ�htiyaç gidermeye gitti, sonra abdest aldı, yü� zü� nü� ve ellerini yıkadı.
Sonra başını meshetti ve mestlerine mesh etti.”120
ǺÈ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÈ ƦÌ ǟÈ ǹō ÈƗ ǽÉ ơǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ ƢǸÈ ȀÉ ōǻÈƗ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ȁ
È ǞÇ ǧÊ ƢÈǻ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ǺÊ ȈÌ Ǩō ƼÌ
É ǳơȄÈǴǟÈ ƶÉ ǈÈ ǸÌ ÈȇǽÉ ƕǂÈÈ ǧƢǿÈ Ś É ǷÊ ÈƗȂÈ ǿÉ ȁ Ç ǫȁȆ
È ǍƢō È ÊƥÈƗǺÊ ÌƥƾÊ ǠÌ ǇȄÈ
È ǴǟÈ ƨÈ ǧÈ ȂǰÌÉ ǳơǵÈ ƾÊ ǫÈǂÈ ǸÈ ǟÉ

El-Müsned 63
ȆÈ ǓÊ ǁ È ǬÈ ǧÈ ǾÉ ÈǳÈƘǈÈ

È ǂÉ ǸÈ ǟÉ ǾÉ ÈǳǱƢ È ǧǭƢ È ÈƥÈƗǲÌ Ǉ
È ƾÆ ǠÌ Ǉ È ǬÈ ǧÈ Êَّ‫لله‬ơƾÉ ƦÌ ǟÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ǮÈ ÊǳƿÈ ǂÈ ǰÈ ÌǻÈƘǧÈ
È ǾÉ ÈǳǱƢ
È ǫnƢǸÊ
ǱƢÈ È ȀȈÈÌ ǴǟÈ ƶÌ ǈÈ ǷƢÈ
Ì ǧǹƢ Ê ÈƫǂÈ ǿÊ ƢÈǗƢǸÈ ǿÉ ȁ É ǳơȆǧÊǮÈ ȈÈÌ ǴƳÊ
È ǺÊ ȈÌ Ǩō ƼÌ Ì ǁƪÌ È ǴƻÈ ƽÌ ÈƗơÈƿÊƛ~ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ
ǖÊ ÊƟƢǤÈ ÌǳơǺÈ ǷÊ ǶÌ ǯÉ ƾÉ ƷÈ ÈƗƔƢÈ Ƴ
È ǹÌ Êƛȁ
È ǱƢÈ ǬÈ ǧÈ ǖÊ ÊƟƢǤÈ ÌǳơǺÈ ǷÊ ƢÈǻƾÉ ƷÈ ÈƗƔƢÈ Ƴ
È ǹÌ Êƛȁ
È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÉ Ìƥơ
116- (847) Abdullah b. Ö� mer radıyallahu anhuma Kufe valisi Sa’d b. Ebi
Vakkas radıyallahu anh’ın yanına geldi. Onun mestlere mesh ettiğ� ini gö� rdü� ve
buna karşı çıktı. Sa’d radıyallahu anh ona dedi ki: “Babana sor.” O da babasına
sorunca Ö� mer radıyallahu anh ona dedi ki: “Ayakların temiz iken mestlerini
giydiğ� inde ü� zerlerine meshet.” İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma: “Birimiz bü� -
yü� k abdest bozmaktan gelirse?” diye sordu. Ö� mer radıyallahu anh: “Biriniz
bü� yü� k abdest bozmaktan gelse de (mesh etsin)”121
È ÈƘǓō ȂÈ ÈƫǶō ÉƯǩȂ

ȄÈǴǟÈ ƶÈ ǈÈ ǷÈ ȁ Ê ǈǳƢ È ÈƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÈ Ìƥơǹō ÈƗǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
Ŏ ÊƥǱƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È Ƕō ÉƯǾÊ ȈÌ Ǩō ƻÉ
ȄōǴǏ
117- (36/1) Nafi’den: “İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma çarşıda bevletti,
sonra abdest aldı, mestlerine mesh etti, sonra namaz kıldı.”122
ǾÊ ÌȇƾÈ ÈȇȁÈ ǾÉ ȀÈ ƳÌ ȁÈ ǲÈ ǈÈ ǤÈ ǧÈǩȂ

Ê ǈǳƢŎ ÊƥÈƘǓō ȂÈ ÈƫǾÉ ōǻÈƗǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢÈ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ê Ç Ê Ê ÊÊ
ȄÈǴǟÈ ƶÈ ǈÈ ǸÈ È ǴǐÈ ÉȈǳ ƾÈ ƴÊ ǈÌ ǸÌÈ ǳơ ǲÈ ƻÈ ƾÈ ǧÈ ƧǃÈ ƢÈǼƴÈ ǳ ȆÈ ǟƽÉ Ƕō ÉƯ ǾǇÌƗǂÈ Êƥ ƶÈ ǈÈ ǷÈ ȁÈ
È ǧ ƢȀÈ ȈÈÌ ǴǟÈ Ȇŏ
È Ƕō ÉƯǾÊ ȈÌ Ǩō ƻÉ
ƢȀÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ȄōǴǏ
118- (36) Nafi dedi ki: İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma, çarşıda abdest
aldı, yü� zü� nü� ve ellerini yıkadı, başına mesh etti. Sonra cenaze için çağ� rıldı.
Onun namazını kılmak için mescide girdi, mestlerine mesh etti, sonra cenaze
namazını kıldı.”123
ǲÈ ǈÈ ǣÈ ȁÈ ÈƘǓō ȂÈ ÈƬÈǧ ǩȂ Ŏ ǧÊ ǱƢ

Ê ǈǳơȆ È ÈƥǾÉ ōǻÈƗ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǾÊ ȈÌ Ǩō ƻȄÈ
É ǴǟÈ ƶÈ ǈÈ ǸÈ È ǧ ƧÇ ǃÈ ƢÈǼƴÈ Êǳ ȆÈ ǟÊ ƾÉ ǧÈ ƾÈ ƴÊ ǈÌ ǸÌÈ ǳơǲÈ ƻÈ ƽÈ Ƕō ÉƯ ǾÊ ǇÊ ÌƗǂÈ Êƥ ƶÈ ǈÈ ǷÈ ȁ
È ǾÊ ÌȇƾÈ Èȇȁ
È ǾÉ ȀÈ ƳÌ ȁÈ
64 İmam Şafiî
ȄōǴǏ
È Ƕō ÉƯ
119- (872) Nafi rahimehullah’tan: “İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma çar-
şıda bevletti, sonra abdest aldı, yü� zü� nü� ve ellerini yıkadı, başını meshetti,
sonra Mescide girdi. Bir cenazeye çağ� rılınca mestlerine mesh etti ve sonra
namaz kıldı.”124
È ÈǻÈƗƪÉ ÌȇÈƗǁ~
ǺÈ Ìƥǆ È ǱƢÈÈ ǫǊ
Ç ȈÈÌ ǫǁ ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ
É ǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ È ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢÈ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
nȄōǴǏ È Ƕō ÉƯǺÊ ȈÌ Ǩō ƼÌ È ÈƘǓō ȂÈ Èƫȁ
É ǳơȄÈǴǟÈ ƶÈ ǈÈ ǷÈ ȁ È ÈƦÈǧƔƢً ÈƦÉǫȄÈƫÈƗǮÇ ÊǳƢǷÈ
È ǱƢ
120- (848) Abdurrahman b. Rukayş’ten: “Enes b. Malik radıyallahu
anh’ın Kubâ� ’ya geldiğ� ini, bevledip abdest aldığ� ını, mestlerine mesh edip na-
maz kıldığ� ını gö� rdü� m.”125
È ǫǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ÇǂȈÌ ƻ

ÈƘǓō ȂÈ ÈƫǱƢÈ È ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƔÊ ơƽÈ ȂÌ ǈǳơȆ
ō ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǇÉ ǁ È ƪÉ ÌȇÈƗǁȆ
È ŏǻÈƗȏَ‫ ا‬ȂÈÌ ǳ~ǱƢÈ È ǫȁ È ǾÊ ȈÌ ǷÈ ƾÈ ǫÈ ǂÈ ȀÌ ǛÈ ǲÈ ǈÈ ǤÈ ǧÈ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È Ȇŋ ǴÊ ǟÈ
nǪŎ ƷÈ ÈƗƢȀÈ ÈǼǗÊ ƢÈƥǹō ÈƗƪÉ ǼÌÈǼǜÈÈ ǳǾÊ ȈÌ ǷÈ ƾÈ ǫÈ ÊǂȀÌ ǛÈ ȄÈǴǟÈ ƶÉ ǈÈ ǸÌ ÈȇǶō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
121- (1308) Abdu Hayr dedi ki: “Ali radıyallahu anh ayaklarının ü� zerini
yıkadı ve şö� yle dedi: “Şayet Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’in ayakla-
rının ü� zerini mesh ettiğ� ini gö� rmeseydim, ayakların iç tarafını mesh etmeyi
daha uygun zannederdim.”126
Ç ǈō ǟÈ ǺÈ Ìƥǹơ
ǱƢ È ȂÈ ǨÌ ǏÈ ƪÉ ȈÌÈƫÈƗǱƢÈ È ǫǁÊ Ê ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ
Ō ǃǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǳƾÈ ȀÌ ÈƥǺÊ ÌƥơǶÊ ǏƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ƢȀÈ ÈƬƸÈ ÊǼƳÌ ÈƗ ǞÉ ǔÈ ÈƬÈǳ ƨÈ ǰÈ ÊƟȐَ‫ ا‬ǸÌÈ ǳơ ǹō Êƛ ǱƢÈ
È ǫ ǶÊ ǴÌ ǠÊ Ìǳơ ƔƢÈ ǤÈ ÊƬÌƥơ ƪÌ
É ǴǫÉ ǮÈ Êƥ ƔƢÈ ƳÈ ƢǷÈ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ
É ǳơȄÈǴǟÈ ƶÉ ǈÌ ǸÌÈ ǳơȆÈ ǈÊ ǨÌ ÈǻȆǧÊǭƢ
ƾÈ ǠÌ ÈƥǺÊ ȈÌ Ǩō ƼÌ È ƷÈ ǾÉ ōǻÊƛƪÌ É ǴǫÉƤÉ ً ǁǶÊ ǴÌ ǠÊ ÌǳơƤÊ ÊǳƢǘÈ Êǳ
É ǴǘÌ ÈȇƢǸÈ ÊƥƢǓÊ
ǮÈ ÉƬȈÌÈƫÈƘǧÈǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
Ê ǇÉ ǁÈ ƣƢ Ê ƸÈ ǏÌ ÈƗǺÌ ǷÊ ًƗǂÈ Ƿơ
Ì ƪÈ ǼÌ ǯÉ ȁÈ ǱÊ ȂÌ ÈƦÌǳơȁ È ǖÊ ÊƟƢǤÈ Ìǳơ
124 Sahih.
El-Müsned 65
ǱƢÈ È ǮÈ ÊǳƿÈ ȆǧÊ Ƕō

È ǫ ƢًƠȈÌ ǋ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ È ǺÌ ǷÊ ƪÈ ǠÌ ǸÊ Ǉ
Ê ǇÉ ǁ È ǳÈƘǇÌ ÈƗ
È ǲÌ ǿÈ ǮÉ
È ǂǧÊ ƢǈÈ ǷÉ ȁÌ ÈƗơǂً ǨÌ ǇƢ
ȏَ‫ ا‬ǹÌ ÈƗǺȇÊ É ƿÊƛƢÈǻǂÉ ǷÉ ƘÌÈȇǶō
È ōǼǯơÈ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
É ǇÉ ǁÈ ǹƢ È ǶÌ ǠÈ Èǻ
È ǯ
È ǖÇ ÊƟƢǣÈ ǺÌ ǷÊ ǺÌ ǰÈ
È ǱÇ ȂÌ Èƥȁ
ǵÇ ȂÌ Èǻȁ Ê ǳƨÇ ÈƥƢÈǼƳ
È ǺÌ ǷÊ ȏَّ‫ا‬ÊƛǺÊ
ō ȀȈÊǳƢÈȈÈǳȁ Ê ǝÊ
È ǵÇ ƢōȇÈƗƨÈ ÈƯȐَ‫ا‬ÈƯƢÈǼÈǧƢǨÈ ƻ È ǄǼÌÈǻ
122- (43) Zirr (b. Hubeyş) dedi ki: “Safvan b. Assâ� l radıyallahu anh’e
gittim. “Ne için geldin?” dedi. Ben de: “İ�lim aramaya geldim” dedim. Dedi ki:
“Muhakkak melekler kanatlarını ilim talibinin talep ettiğ� i şeye razı olmaların-
dan dolayı indirirler.” Ben: “Bü� yü� k ve kü� çü� k abdest bozduktan sonra mestle-
re mesh etme konusunda nefsimde bir sıkıntı var. Sen Nebi sallallahu aleyhi
ve sellem’in ashabından birisin, ben de sana bu konuyu sormaya geldim. Ra-
sulullah sallallahu aleyhi ve sellem’den bu konuda bir şey işittin mi?” dedim.
O da şö� yle dedi: “Evet. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem bize yolcu veya
seferî� olduğ� umuz zaman cü� nü� plü� k hali dışında bü� yü� k abdest, kü� çü� k abdest
ve uykudan dolayı mestlerimizi ü� ç gü� n ü� ç gece çıkarmamamızı emretti.”127
ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƾÇ ǴÈ ƼÌ ǷȂ

ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ È ÉƥÈƗǂÉ ƳƢ Ê ȀÈ ǸÌÉ ǳơȆÊǼÈƯƾō Ʒ
È ȆŎ ǨÊ ǬÈ ōưǳơƣƢ Ê ǿō ȂÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ÊǂǧÊ ƢǈÈ ǸÌÉ ǴÊǳǎ
È ƻÈ ǁÌ ÈƗǾÉ ōǻÈƗǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
Ê ǇÉ ǁ È ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƧÈ ǂÈ ǰÈ ÈƥȆÊƥÈƗǺÊ Ìƥ
È Ƿً ȂÌ ÈȇǶÊ ȈǬÊ ǸÌÉ ǴÊǳȁ
ƨً ǴÈ ȈÈÌ ǳȁƢ È ǺÊ ō ȀȈÊǳƢÈȈÈǳȁ
È ǵÇ ƢōȇÈƗƨÈ ÈƯȐَ‫ا‬ÈƯǺÊ ȈÌ Ǩō ƼÌ
É ǳơȄÈǴǟÈ ƶÈ ǈÈ ǸÌ ÈȇǹÌ ÈƗ
123- (42) Ebu Bekre radıyallahu anh’den: “Rasulullah sallallahu aleyhi
ve sellem yolcu için mestlere ü� ç gü� n ü� ç gece, mukim için bir gü� n bir gece
mesh etmesine ruhsat verdi.”128
ǺÌ ǟÈ Ȇŏ ÊƦǠÌ ǌǳơ

ō ǺÊ ǟÈ ǆ È ōȇÊǂǯÈ ǃÈ ȁ
È ÉǻȂÉȇȁƢ È ǺÇ ȈÌ ǐÈ Ʒ É ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ȄÈǴǟÈ ƶÉ ǈÈ ǷÌ ÈƗ Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ
È ǇÉ ǁƢ
È ÈȇƪÌ É ǺÊ ÌƥƧÊ ŚÈ ǤÊ ǸÌÉ ǳơǺÊ ǟÈ ƧÊ ŚÈ ǤÊ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ
È ǫ ƨÈ ÈƦǠÌ ǋ
É ǴǫÉ ǱƢÈ
Ê ÈƫǂÈ ǿÊ ƢÈǗƢǸÈ ǿÉ ȁƢ
nǹƢ È ǸÈ ȀÉ ÈƬÌǴƻÈ ƽÌ ÈƗơÈƿÊƛǶÌ ǠÈ Èǻ~ǱƢÈ
È ǫǺÊ ȈÌ Ǩō ƼÌ
É ǳơ
124- (41) Mugira b. Şu’be radıyallahu anh’den: “Dedim ki: “Ey Allah’ın
127 Hasen. Şafii, Sunen (1999) Ahmed (4/239) Nesai (1/83, 98)
128 Hasen. Şafii, Sunen (1994) isnadında Muhacir Ebu Mahled’de zayıflık vardır.
Lakin hadisin şahitleri vardır. Ali radıyallahu anh’den: Muslim (276) rivayet
etmiştir.
66 İmam Şafiî
rasulü� ! Mestlere mesh edeyim mi?” Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem

şö� yle buyurdu: “Eğer onları temiz oldukları halde giymişsen evet.”129
ǺÊ ÌƥƧÊ ŚÈ ǤÊ ǸÌÉ ǳơƾÊ Èǳȁ

È ǺÌ ǷÊ ȂÈ ǿÉ ƽÇ ƢÈȇÊǃ ǺÊ ÌƥƽÊ ƢōƦǟÈ ǺÌ ǟÈ ƣƢÇ ȀÈ ǋ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƤÈ ǿÈ ƿÈ Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ
È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
È ƧÊ ŚÈ ǤÊ ǸÌÉ ǳơǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈƦǠÌ ǋÉ
ȄōǴǏÈ ȁÈ ǺÊ ȈÌ Ǩō ƼÌ
É ǳơȄÈǴǟÈ ƶÈ ǈÈ ǷÈ ȁ È ÈƘǓō ȂÈ ÈƫǶō ÉƯǭȂ È ÉƦÈƫƧÊ ȁÈ ǄÌ ǣÈ ȆǧÊ ǾÊ ÊƬƳƢ
È ƸÈ Êǳ
125- (40/1) Mugira radıyallahu anh’den: “Rasulullah sallallahu aley-
hi ve sellem Tebuk gazvesinde ihtiyaç gidermeye gitti, sonra abdest aldı ve
mestlerine mesh edip namaz kıldı.”130
ƽÊ ƢōƦǟÈ ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ç ȀÈ ǋ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÊ ȈƴÊ ǸÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ȁ È ǶÆ ǴÊ ǈÌ ǷƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ǺÈ ÌƥƧÊÈŚǤÊ ǸÌÉ ǳơǹō ÈƗ ǽÉ ǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ ƧÊ ŚÈ ǤÊ ǸÌÉ ǳơǺÈ ÌƥƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǹō ÈƗ ƽÇ ƢÈȇÊǃ ǺÊ Ìƥ
È ǄÈ ǣÈ ǾÉ ōǻÈƗ ǽÉ ǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ ƨÈ ÈƦǠÌ ǋ
ǞÈ Ƿơ
É ǇÉ ǁÈ ǃÈ ǂō ÈƦÈƬÈǧƧÉ ŚÈ ǤÊ ǸÌÉ ǳơǱƢÈ È ǫǭȂ È ÉƦÈƫƧÈ ȁÈ ǄÌ ǣÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
É ǇÉ ǁ
ǱȂ È ǞÈ ƳÈ ǁƢÈ ǸÈ ō ǴǧÈ ÊǂƴÌ ǨÈ ÌǳơǲÈ ƦÈÌ ǫ Ƨً ȁơÈ ƽÈ Êƛ ǾÉ ǠÈ Ƿ
È ƪÌÉ ǴǸÈ ƸÈ È ǧ ǖÊ ÊƟƢǤÈ ÌǳơǲÈ ÈƦǫÊ Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
ǾÊ ÌȇƾÈ ÈȇǲÉ ǈÊ ǤÌ ÈȇȂÈ ǿÉ ȁÈ ƧÊ ȁơÈ ƽÈ ȍơ
Êْ‫ إ‬ǺÈ ǷÊ ǾÊ ÌȇƾÈ ÈȇȄÈǴǟÈ ǪȇÊ É ǂǿÈ ÉƗ ƩÉ ǀÌ ƻÈ ÈƗ Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ
ƢǸō ǯ É ǩƢ È ǔÈ È ǧ ǾÊ ȈÌ ǟÈ ơǁÈ ƿÊ ǺÌ ǟÈ ǾÉ ÈƬōƦƳ
É ǂÉ ǈÊ ƸÌ ÈȇƤÈ ǿÈ ƿÈ Ƕō ÉƯ ǾÉ ȀÈ ƳÌ ȁ È ǲÈ ǈÈ ǣÈ Ƕō ÉƯ Ʃơ Ç ǂō ǷÈ ƭÈ Ȑَ‫ا‬ÈƯ
ƨÊ ōƦƴÌ É ǳơǲÊ ǨÈ ǇÌ ÈƗ ǺÌ ǷÊ ǾÊ ȈÌ ǟÈ ơǁÈ ƿÊ ƱÈ ǂÈ ƻÌ ÈƗ ȄōƬƷ È ƨÊ ōƦƴÌ É ǳơȆǧÊ ǾÊ ÌȇƾÈ ÈȇǲÈ ƻÈ ƽÌ ÈƘǧÈ ǾÊ ȈÌ ǟÈ ơǁÈ ƿÊ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ÊƬōƦƳÉ
È ǫ ǲÈ ÈƦÌǫÈƗ Ƕō ÉƯ ǾÊ ȈÌ Ǩō ƻȄÈ
ǱƢÈ É ǴǟÈ ƶÈ ǈÈ Ƿ È Ƕō ÉƯ ÈƘǓō ȂÈ Èƫ Ƕō ÉƯ ǺÊ ȈÌ ǬÈ ǧÈ ǂÌ ǸÊ ÌǳơȄÈǳÊƛ ǾÊ ȈÌ ǟÈ ơǁÈ ƿÊ ǲÈ ǈÈ ǣÈ ȁÈ
ȆŏǴǐÈ ÉȇǥÇ ȂÌ ǟÈ ǺÈ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ ō ƾÈ ƦÌ ǟÈ ơȂǷÉ ƾō ǫÈ ƾÈ È ōǼǳơƾÈ ƴÊ Èǻ ȄōƬƷ
Ì ǫ ǅƢ È ǾÉ ǠÈ Ƿ
È ƪÌÉ ǴÈƦÌǫÈƘǧÈ ƧÉ ŚÈ ǤÊ ǸÌÉ ǳơ
ǅƢÊ ōǼǳơǞÈ ǷȄō È ǴǏÈ ȁ È ǾÉ ǠÈ Ƿ ō ƾÈ ƷÌ ÊƛǶō
È ǺÊ ȈÌÈƬǠÈ ǯÌ ǂǳơȃ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǭÈ ǁÈ ƽÌ ÈƘǧÈ ǶÌ ȀÉ Èǳ
Ƕō ÈƫÈƗȁÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÉ ǇÉ ǁÈ ǵƢÈ
È ǫǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ
ō ƾÉ ƦÌ ǟÈ Ƕō È ǴǇƢÈ ǸÈ ō ǴǧÈƧÈ ǂÈ ƻÊ ȉơ ْ‫ آ‬ƨÈ ǠÈ ǯÌ ǂǳơ
ō
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È ȆŎ ÊƦōǼǳơȄǔÈ È ǫƢǸÈ È ÊƦǈÌ ōƬǳơơȁǂÉ ÈưǯÌ ÈƗȁ
ō ǴǧÈƶȈ Èś È ǸÊ ǴÊ ǈÌ ǸÌÉ ǳơǮÈ ÊǳƿÈ ǝÈ ǄÈ ǧÌ ÈƘǧÈǾÉ ÈƫȐَ‫ ا‬ǏÈ

130 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (1960) Abbad b. Ziyad meçhuldü� r.
El-Müsned 67
ǹÌ ÈƗ ǶÌ ȀÉ ǘÉ ÊƦǤÌ ÈȇnǶÌ ÉƬƦÌ ǏÈ ÈƗ~ǱƢÈ

È ǫ ȁÌ ÈƗ nǶÌ ÉƬǼÌ ǈÈ ƷÌ ÈƗ~ǱƢÈ Ì ȀȈÈÌ ǴǟÈ ǲÈ ÈƦÌǫÈƗ ǾÉ ÈƫȐَ‫ ا‬Ǐ
È ǫ Ƕō ÉƯ ǶÊ È Ƕō
È ǴǇÈ ȁÈ
ǺÊ ÌƥƾÊ ǠÌ Ǉ
È ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÉ ÌƥǲȈ
É ǟÊ ƢǸÈ ǇÌ ÊƛȆÊǼÈƯƾō ƷÈ ȁ
È ƣƢ Ê ǺÉ ÌƥơǱƢÈ
Ç ȀÈ ǋ È ǫƢȀÈ ÊƬǫÌ ȂÈ ÊǳƧÈ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơơ
ō Ȃō É ǴǏÈ
ÈŚƻÊ ƘÌÈƫƩÉ ƽÌ ǁÈ ÈƘǧÈƧÉÈŚǤÊ ǸÌÉ ǳơǱƢÈ Ê ƾÊ ƷÊ
È ǫƽÇ ƢōƦǟÈ Ʈȇ È ȂƸÌ ÈǼÊƥƧÊ ŚÈ ǤÊ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥƧÈ ǄÈ ǸÌ Ʒ
È ǺÌ ǟÈ ǍƢō È ÊƥÈƗ
Ç ǫȁȆ
nǾÉ ǟÌ ƽÈ ~Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È ȆŎ ÊƦōǼǳơȆÈ ÊǳǱƢ ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ
È ǬÈ ǧÈ ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ
126- (40) Urve b. Mugira’dan: “Mugira b. Şu’be radıyallahu anh, Rasu-
lullah sallallahu aleyhi ve sellem ile beraber Tebuk gazvesine çıkmıştı. Mugi-
ra dedi ki: “Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem bü� yü� k abdest bozmak için
uzaklaştı. Ben de sabah namazından ö� nce onunla beraber edevat taşıdım. El-
lerini ü� ç defa yıkadı, sonra yü� zü� nü� yıkadı, sonra cü� bbesini kollarından çıkar-
dı. Cü� bbesinin yenleri kollarına kadar dar idi. Elini cü� bbesine soktu ve kol-
larını cü� bbesinin altından çıkardı. Dirseklerine kadar kollarını yıkadı. Sonra
abdest aldı ve mestlerine mesh etti. Sonra dö� ndü� . Mugira dedi ki: “Ben de
onunla beraber dö� ndü� m. İ�nsanlar Abdurrahman b. Avf radıyallahu anh’ı ö� ne
geçirmişler, o da onlara namaz kıldırıyordu. Nebi sallallahu aleyhi ve sellem
iki rekatten birinde ona yetişti ve onunla beraber kıldı. İ�nsanlarla beraber
diğ� er rekati kıldı. Abdurrahman selam verince Rasulullah sallallahu aleyhi
ve sellem kalktı ve namazını tamamladı. Mü� slü� manlar bundan korktular ve
çokça tesbih getirdiler. Nebi sallallahu aleyhi ve sellem namazı bitirince on-
lara dö� ndü� ve: “İyi yaptınız” veya “İsabet ettiniz” buyurdu. Onları namazı
vaktinde kılmaya teşvik etti.”131
İ�bn Şihab dedi ki: “Bana İ�smail b. Muhammed b. Sa’d b. Ebi Vakkas, Ham-
ze b. Mugira’dan Abbad’ın rivayetinin benzerini rivayet etti.132
Mugira dedi ki: “Abdurrahman’ın geri çıkmasını istedim.” Nebi sallalla-
hu aleyhi ve sellem bana: “Onu bırak” dedi.133

68 İmam Şafiî
Teyemmüm
Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǶÊ ǇƢ Ê ǬÈ ÌǳơǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ
ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ƾÆ ǬÌ ǟÊ ǞÈ ǘÈ ǬÈ ÌǻƢÈǧǽÊ ǁÊ ƢǨÈ ǇÌ ÈƗǒ Ê ǠÌ ÈƥȆǧÊ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǞÈ ǷƢ É ƪÈ
È ōǼǯ~ Ì ǳƢÈǫƢȀÈ ǼÌ ǟÈ
ƪÈÌ ǳǄÈ ÈǼÈǧƔƢÆ ǷÈ ǶÌ ȀÉ ǠÈ Ƿ
Èǆ È ǾÊ ǇƢ
È ȈÈÌ ǳȁ Ê ǸÈ ÊƬÌǳơȄÈǴǟÈ Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ
É ǇÉ ǁ È ǫÈƘǧÈ ȆÊǳ
È ǵƢÈ
nǶÊ ǸŎ ÈȈōƬǳơƨÉ Èȇƕ
127- (616) Aişe radıyallahu anha’dan: “Biz Nebî� sallallahu aleyhi ve
sellem ile beraber bir yolculuğ� unda bir kolyem koptuğ� u zaman Rasû� lullah
sallallahu aleyhi ve sellem onu aratmak için kaldı. Yanlarında su yoktu ve
teyemmü� m ayeti nazil oldu.”134
ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ ȅÊ

ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ÇǂǸÈ ǠÌ Ƿ È ǺÌ ǟÈ ƨÉ ǬÈ ŏưǳơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȆǧÊ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǞÈ ǷƢ É ǱƢÈ
È ōǼǯ~ È ǫǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÇ
È ǂǇƢ Ê ÈȇǺÊ ÌƥÊǁƢǸō ǟÈ ǺÌ ǟÈ
nƤÊ ǯƢ Ê ÈǼǸÌÈ ǳơȄÈǳÊƛǶō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǞÈ ǷƢ
È ÈǼǸÌ Ǹō ÈȈÈƬÈǧǶÊ ǸŎ ÈȈōƬǳơƨÉ ÈȇƕƪÈÌ ǳǄÈ ÈǼÈǧÇǂǨÈ ǇÈ
128- (617/1) Ammar b. Yasir radıyallahu anhuma’dan: “Nebî� sallallahu
aleyhi ve sellem ile beraber bir yolculukta idik. Teyemmü� m ayeti nazil oldu
ve Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem ile beraber omuzlara kadar teyemmü� m
yaptık.”135
Ê ÈȇǺÊ ÌƥÊǁƢǸō ǟÈ ǺÌ ǟÈ Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ ȅÊ

ÇǂǇƢ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
nƤÊ ǯƢ Ê ÈǼǸÌÈ ǳơȄÈǳÊƛǶō
È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǞÈ ǷƢ È ǫǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ
È ÈǼǸÌ Ǹō ÈȈÈƫ~ǱƢÈ
… (617) Ammar b. Yasir radıyallahu anhuma’dan: “Nebî� sallallahu aley-
hi ve sellem ile beraber omuzlara kadar teyemmü� m yaptık.”136

135 Zayıf. Şafii, Sunen (1566) rivayet yollarında ızdırap vardır.
El-Müsned 69
ȅŏ ƽÊ ǁÊ ƢǘÈ ǠÌÉ ǳơƔÇ ƢƳÈ ǁȆ

È ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ÇǁȂǐÉ ǼÌ Ƿ È ǺÊ ÌƥƽÊ ƢōƦǟÈ ǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ
É ǺÉ ÌƥǶȈÉ ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǹÌ ÈƗƢًƦÉǼƳ
É ǹƢÈ ǯ È ǂÈ ǷÈ ÈƗǶō
È ȐÅ ƳÉ ǁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗǺÊ ȈÌ ǐÈ ƸÌ
É ǳơǺÊ Ìƥǹơ È ǂÈ ǸÌ ǟÊ ǺÌ ǟÈ
ơÈƿÊƛ~ǁÈ Ō ƿ ȆÊƥÈƗ Ʈȇ È ƾÊ Ʒ
È ǂÈ ǯÈ È ÊǼǠÌ ÈȇǲÈ ǈÈ ÈƬǣÌ ơƔƢÈ ǸÌÈ ǳơƾÈ ƳÈ ȁơÈ
È ƿȁȆ È ƿÊƜǧÈ Ȇŏ È ǴǐÈ ÉȇǶō ÉƯ ǶÈ Ǹō ÈȈÈƬÈȇ
Ê ǾÉ ǈō ǷÊ ÈƘǧÈ ƔƢÈ ǸÌÈ ǳơƩÈ ƾÌ ƳÈ ȁÈ
nǭÈ ƾÈ ǴÌ Ƴ
129- (51) İ�mran b. Husayn radıyallahu anh’den: “Nebi sallallahu aleyhi
ve sellem cü� nü� p olan bir adama teyemmü� m edip namaz kılmasını emretti. Su
bulunca da gusletti.”137
Yani Ebu Zerr radıyallahu anh hadisini zikretti: “Su bulduğun zaman
cildine sür”138
ǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈȇÊȁƢǠÈ Ƿ ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ƭÊ

É ǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ É ǳơȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ
Ê ǂÌȇȂÈ ƸÌ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ǺÉ ÌƥǶȈ
ǾÉ ȀÈ ƳÌ ȁ
È ƶÈ ǈÈ ǸÈ È ǧǶÈ Ǹō ÈȈÈƫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǹō ÈƗƨÊ Ǹō ǐǳơ
È ǇÉ ǁ ŏ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƱÊ ǂÈ ǟÌ ȋơ Èْ‫أ‬
ǾÊ ȈÌ ǟÈ ơǁÈ ƿÊ ȁÈ
130- (20/1) İ�bnu’s-Summe’den: “Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem
teyemmü� m yaptı, yü� zü� nü� ve kollarını mesh etti.”139
ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ƭÊ
ǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈȇÊȁƢǠÈ ǷÉ ǺÊ Ìƥ ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ Ê ǂÌȇȂÈ ƸÌÉ ǳơ ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÉ Ìƥ ǶȈ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÉƦÈȇȂÈ ǿÉ ȁ
ǱȂ È Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳƢÊƥ ƩÉ ǁÌ ǂÈ Ƿ~
È ǱƢÈ È ǫ ƨÊ Ǹō ǐǳơ
ŏ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƱÊ ǂÈ ǟÌ ȋơ Èْ‫أ‬
nǾÊ ȈÌ ǟÈ ơǁÈ ƿÊ ȁ È ǶÈ Ǹō ÈȈÈƫǶō ÉƯÇǁơƾÈ ƴÊ ÊƥƶÈ ǈō ǸÈ ÈƬÈǧ
È ǾÉ ȀÈ ƳÌ ȁ
131- (20/2) İ�bnu’s-Summe’den: “Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem bevle-
derken ona uğ� radım. Duvara mesh etti, sonra yü� zü� nü� ve kollarını teyemmü� m
yaptı.”140
137 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (1627) isnadında İ�brahim b. Muhammed metru -
tü� r. Buhari başka bir tarikten rivayet etti: (344)
138 Şafii, Sunen (1628)
140 Sahih ligayrihi. İ�brahim b. Muhammed metruktü� r.
70 İmam Şafiî
ƨÊ Ǹō ǐǳơ Èْ‫ أ‬ǺÊ ǟÈ ƭÊ

ŏ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƱÊ ǂÈ ǟÌ ȋơ É ǳơȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÉ ÌƥǶȈ
Ê ǂÌȇȂÈ ƸÌ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ì ǴǧÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƪÉ Ǹō
ǶÈ Ì ǴǈÈ É ÉƦÈȇȂÈ ǿÉ ȁ
È ǧ ǱȂ È Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơȄÈǴǟÈ ƩÉ ǁÌ ǂÈ Ƿ È ǱƢÈÈǫ
ÊǁơƾÈ ƴÌ Ê ǳơȄÈǴǟÈ ǽÉ ƾÈ ÈȇǞÈ ǓÈ ȁ È Ƕō ÉƯǾÉ ǠÈ ǷÈ ƪÌ ÈǻƢǯƢ È ǐً ǠÈ ÊƥǾÉ ōƬƸÈ Ê ǳÊƛǵƢÈ
È ǧÇǁơƾÈ ƳȄÈ È ǫȄōƬƷ È ȆÈō ǴǟÈ ƽō ǂÉ Èȇ
Éَّ‫لله‬ơ ǾÉ ǸÈ ƷÊ ǁ
È ǶŎ ǏÈ ȋơ Èْ‫ أ‬ǅƢÊ ōƦǠÌÈ ǳơȂÉƥÈƗ ǱƢÈÈ ǫ ǵÈ Ȑَ‫ ا‬ǈǳơ ō ȆÈ ō ǴǟÈ ƽō ǁ È Ƕō ÉƯ ǾÊ ȈÌ ǟÈ ơǁÈ ƿÊ ȁ
È ƶÈ ǈÈ ǸÈ Èǧ
ǾÉ ǠÉ ǓÊ ȂÌ Ƿ Èِ‫ أ‬ǾÊ ȈǧÊ ƢǸÈ ȀÉ ÉƬƳÌ ǂÈ ƻÌ ÈƗ ǺÌ ǰÈ
È ǾÉ ōǻȋ Ê ǳȁ
È ƔÊ ȂǓÉ ȂÌÉ ǳơƣƢ Ê ÈƬǯȆ Ê ǧÊ ƢǈÈ ȈÈÌ ǳ ǹƢ Ê ÈưȇƾÊ ƸÌ Ê ǀǿÈ
È ǳơǹơÈ
ȂÉƥÈƗȃȁÈ ǁÈ ȁ È ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ȆŎ ǠÊ ǧÊ Ƣǌǳơ
ō ǱƢÈ È ǫƔÊ ȂǓÉ ȂÌÉ ǳơƣƢ Ê ǺÌ ǷÊ ǞÊ ǓÊ ȂÌ ǸÌÈ ǳơơÈǀǿÈ ȆǧÊ ȁÈ
Ê ÈƬǯ
È ÈƥǶō
ǱƢ È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÈ ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗƨÊ Ǹō ǐǳơ ŏ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƱÊ ǂÈ ǟÌ ȋơ Èْ‫ أ‬ǺÊ ǟÈ ƭÊ Ê ǂÌȇȂÈ ƸÌ
É ǳơ
ƨÊ Ǵō ǠÊ ÌǳơǽÊ ǀÊ ȀÈ ÊǳǾÊ ǷÊ ƢǸÈ ÈƬÊƥƮȇ
È ƾÊ ƸÌ È ǳơƪÉ ƳÌ ǂÈ ƻÌ ÈƘǧÈ ǶÈ Ǹō ÈȈÈƬÈǧ
132- (20) İ�bnu’s-Summe radıyallahu anh’den: “Nebi sallallahu aleyhi ve
sellem’e bevlederken uğ� radım ve O’na selam verdim. Duvara doğ� ru kalkıp
yanındaki asası ile orayı kazımadan bana cevap vermedi. Sonra elini duvar
ü� zerine koydu, yü� zü� nü� ve dirseklerini mesh etti, sonra selamımı aldı.”141
Ebu’l-Abbas el-Esam rahimehullah şö� yle demiştir: “Bu iki hadis Kitabu’l-
Vudu’da değ� ildi. Lakin bunları bu konuyla ilgili olduğ� u için Kitabu’l-Vudû� ’da
tahriç ettim. Şafiî� radıyallahu anh şö� yle dedi: “Ebu’l-Huveyris, el-A’rac’dan,
o da İ�bnu’s-Summe’den, Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’in bevledip
teyemmü� m ettiğ� ini rivayet etti.” Bu sebeple bu hadisin tam metnini buraya
aldım.”
ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÉ ÌƥÊǂǰÌ ÈƥȂÉƥÈƗȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ

ǺÌ ǟÈ ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ É ǺÉ ÌƥǶȈ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǱȂ É ÉƦÈȇȂÈ ǿÉ ȁ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơȄÈǴǟÈ ǂō ǷÈ ȐÅ ƳÉ ǁÈ ǹō ÈƗ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻ
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǽÉ ơƽÈ ƢÈǻ ǽÉ ǃÈ ȁƢ
È ƳƢÈ ǸÈ ō ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƽō ǂÈÈ ǧ ǲÉ ƳÉ ǂǳơ
ō ǴǧÈ ǵÈ Ȑَ‫ ا‬ǈǳơ ō ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Ƕō È ǴǈÈ
Èǧ
ƪÉ Ǹō È ŏǻÊƛǱȂ
Ì ǴǇȆ È ǬÉ ÈƬÈǧƤÈ ǿÈ ǀÌ ÈƫǹÌ ÈƗƨÉ ÈȈǌÌ ƻ ō ǴǟÈ ȆÊǼǴÈ ǸÈ ƷƢ
È ǮÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ƽŏ ǂǳơȄÈ È ǸÈ ōǻÊƛùǱƢ È ǬÈ ǧÈǶō È ǴǇÈ ȁÈ
َّ‫ لله‬Ê ǇÉ ǁȄÈ
ǮÈ ōǻÊƜǧÈȆÈ Ì ǴǈÈ ÉƫȐÈَ‫ ا‬ǧƨÊ ÈǳƢƸÌ
ō ǴǟÈ Ƕŏ È ǳơǽÊ ǀÊ ǿÈ ȄÈǴǟÈ ȆÊǼÈƬÌȇÈƗǁơÈ
È ƿÊƜǧÈȆÈ Ì ǴǧÈÊ ơǱȂ
ō ǴǟÈ ƽō ǂÉ ÈȇǶÈ È ǴǟÈ
141 Sahih ligayrihi. Şafii Sunen (530, 881) isnadında metruk bir ravi olan İ�br -
him b. Muhammed vardır. Ancak hadisi başka yollardan Buhari (337) Muslim
(369) ve Ebu Davud (331) rivayet etmişlerdir.
El-Müsned 71
øǮÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ƽŎ ǁÉ ÈƗȏَ‫ ا‬ǲÌ ǠÈ ǨÌ ÈƫǹÌ Êƛ

133- (19) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’dan: “Bir adam Nebi sallallahu
aleyhi ve sellem idrarını yaparken uğ� radı ve selam verdi. Rasulullah sallalla-
hu aleyhi ve sellem onun selamını cevaplamadı. Adam geçip giderken Nebi
sallallahu aleyhi ve sellem ona seslendi ve şö� yle buyurdu: “Sana cevap ver-
meme sebep olan şey gidip de “Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’e
selam verdim, selamımı almadı” demen korkusudur. Beni böyle bir
durumda gördüğün zaman bana selam verme. Eğer verirsen selamını
alamam.”142
ȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗÇǁƢǈÈ ÈȇǺÊ ÌƥǹƢ

È ǸÈ ȈÈÌ ǴǇÉ ǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈǠÊ Ǉ È ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÌ ǟÈ ǶȈ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Ƕō
Ì ǴǧÈ ǲÆ ƳÉ ǁ
ƽō ǂÉ ÈȇǶÈ È ǧ ǲÈ ÈƦÌǫÈƗ Ƕō ÉƯ ƨÇ ƳƢ
È ǴǈÈ È ƸÈ Êǳ ǲÇ ǸÈ ƳÊ
È ǂƠÌÊƥ ȄÈǳÊƛ ƤÈ ǿÈ ƿÈ Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
ō ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƽō ǁ
ǵÈ Ȑَ‫ ا‬ǈǳơ È Ƕō ÉƯÇǁơƾÈ ƴÊ ÊƥǽÉ ƾÈ ÈȇƶÈ ǈÈ ǷȄ
È ōƬƷ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
134- (1193) Suleyman b. Yesar’dan: Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem Ce-
mel kuyusuna bir ihtiyacı için gitti, sonra dö� ndü� . Bir adam ona selam verdi,
selamını almadı, elini duvara mesh etti sonra selamını aldı.”143
ƾÊ ÈƥǂÌ ǸÈ ÊƥǶÈ Ǹō ÈȈÈƫǾÉ ōǻÈƗǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǹÈ Ȑَ‫ ا‬ƴÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ō ƾÊ ǠÊ ÉȇǶÈ
ƧÈ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơ Ì ǴǧÈ ÆƨǠÈ ǨÊ ÈƫǂÌ Ƿ
Éǆ É ǸÌ ǌǳơ
ō ȁ È ƨÈ ÈǼȇƾÊ ǸÌÈ ǳơǲÈ ƻÈ ƽÈ Ƕō ÉƯǂÈ ǐÌ ǠÌÈ ǳơȄōǴǏÈ ȁ È ǶÊ ǠÈ ōǼǳơ
135- (52/1) Nafi rahimehullah’tan: “İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma
Mirbedi’n-Neam’da teyemmü� m edip ikindi namazını kıldı, sonra Medine’ye
girdi. O sırada gü� neş hala yü� ksekte idi ve namazı iade etmedi.”144
Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ Ìƥơ ǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻ ǺÌ ǟÈ ǹÈ Ȑَ‫ ا‬ƴÌ ǟÈ ǺÊ Ìƥơ ǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ Ìƥơ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǾÊ ÌȇƾÈ Èȇȁ
È ƶÈ ǈÈ ǸÈ È ǧ ǶÈ Ǹō ÈȈÈƫ ƾÊ ÈƥǂÌ ǸÊ ÌǳƢÊƥ ǹƢ È ǥÊ ǂÉ ƴÌ
È ƿÊƛ ȄōƬƷ
È ǯơÈ É ǳơǺÈ ǷÊ ǲÈ ÈƦÌǫÈƗ ǾÉ ōǻÈƗ ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ
142 Çok zayıf. Şafii, Sunen (788) isnadında metruk bir ravi olan İ�brahim b. M -
hammed b. Ebi Yahya el-Eslemî� vardır. O yalanla itham edilmiştir. Bkz.: Neve-
vi, el-Mecmu (2/89)
143 Zayıf. Şafii, Sunen (796) mü� rseldir. İ�brahim b. Muhammed metruktur.
144 Hasen. Darekutni (1/179-180) Malik (85)
72 İmam Şafiî
ȆŎ ǠÊ ǧÊ Ƣǌǳơ
ō ǱƢÈ ō ƾÊ ǠÊ ÉȇǶÈ
È ǫƧÈ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơ Ì ǴǧÈÆƨǠÈ ǨÊ ÈƫǂÌ ǷÉ ǆ
É ǸÌ ǌǳơ
ō ȁÈ ƨÈ ÈǼȇƾÊ ǸÌÈ ǳơǲÈ ƻÈ ƽÈ Ƕō ÉƯǂÈ ǐÌ ǠÌÈ ǳơȄōǴǏÈ ȁÈ
ƨÊ ÈǼȇƾÊ ǸÌÈ ǳơǺÈ ǷÊ ƤȇÊ
Æ ǂǫÈ ǥÉ ǂÉ ƴÌ É ǳơȁÈ
136- (52) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma Curuf’tan dö� nü� yordu. Mirbed’e
geldiğ� i zaman teyemmü� m yaptı, yü� zü� nü� ve ellerini mesh etti, ikindi namazını
kıldı. Sonra gü� neş yü� ksekte iken Medine’ye girdi ve namazı iade etmedi.”145
Şafiî� dedi ki: “Curuf Medine yakınındadır.”146
Hayız ve İstihaza
ƢȀÈ ÉǳÈƘǈÌ ÈȇƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ȄÈǳÊƛ ǲÈ ǇÈ ǁÌ ÈƗ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÈ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÈ ƦÌ ǟÈ ǹō ÈƗ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
Ƕō ÉƯƢȀÈ ǴÊ ǨÈ ǇÌ ÈƗ ȄÈǴǟÈ ƢǿÈ ǁơÈ ǃÈ ÊƛƽÌ ƾÉ ǌÌ ÈƬÊǳ~ƪÈ
Ì ǳƢǬÈ ǧÈ ǒ Æ ÊƟƢƷÈ ȆÈ ǿÊ ȁ È ǾÉ ÈƫÈƗǂÈ Ƿơ
Ì ǲÉ ƳÉ ǂǳơ
ō ǂÉ ǋƢ Ê ÈƦÉȇǲÌ ǿÈ
Ê ÈƦÉȇ
È ǹÌ ÊƛƢǿÈ ǂÉ ǋƢ
nƔƢÈ ǋ
137- (1006) Abdullah b. Ö� mer radıyallahu anhuma, Aişe radıyallahu
anha’ya: “Kişi hayızlı hanımıyla ilişki kurabilir mi?” diye sorması için birini
gö� nderdi. Aişe radıyallahu anha dedi ki: “İ�zarını aşağ� ı tarafına bağ� lar sonra
dilerse mubaşeret eder”147
ƢȀÈ ōǻÈƗƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥǵÊ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢÈ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
َ‫ ا‬ŏǻÊƛ Ƕō
ȏȆ È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ
Ê ǇÉ ǂÈ Êǳ Ǌ É ÊƥÈƗ ƪÉ ǼÌÊƥ ƨÉ ǸÈ ǗÊ ƢÈǧ ƪÈ
Ç ȈÌÈƦƷȆ Ì ǳƢÈǫ ƪÈ Ì ǳƢÈǫ
ǩÆ ǂÌ ǟÊ ǮÈ ÊǳƿÈ ƢǸÈ ōǻÊƛ~Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁ È ǱƢ ō ǝÉ ƽÈ ÈƘǧÈÈƗǂÉ ȀÉ ǗÌ ÈƗ
È ǬÈ ǧÈ ƧÈ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơ
ȆǴÊ ǈÊ ǣÌ ƢÈǧƢǿÈ ǁÉ ƾÈ Ì ǫƤÈ ǿÈ ƿÈ ơÈƿÊƜǧÈƧÈ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơȆ ō ǯÊ ǂÉ ÌƫƢÈǧƨÉ ǔÈ ȈÌ ƸÌ È ǳơƪÈ Ê ǴÈƦÌǫÈƗơÈƿÊƜǧÈƨÊ ǔÈ ȈÌ ƸÌ
È ǳƢÊƥǆ È ȈÈÌ ǳȁÈ
È ǵÈ ƾō ǳơǮÊ ǼÌ ǟÈ
nȆŏǴǏÈ ȁ
138- (1113) Aişe radıyallahu anha’dan: “Fatıma bt. Ebi Hubeyş, Rasulul-
145 Hasen mevkuf. Şafii, Sunen (1641)

147 Sahih. Buhari (302) Muslim (293)
El-Müsned 73
lah sallallahu aleyhi ve sellem’e: “Ben temizlenemiyorum. Namazı bırakayım

mı?” dedi. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Bu sadece
damardan gelen bir kandır. Hayız değildir. Hayız günlerin geldiğinde
namazı terk et. Bu günlerin miktarı gittiği zaman kendinden kanı yıka
ve namaz kıl.”148
Ȇŏ ÊƦōǼǳơƱÊ ȁÌ ǃÈ ƨÈ ǸÈ È ǴǇ È ǵŏ ÉƗ ǺÌ ǟÈ ÇǁƢǈÈ ÈȇǺÊ ÌƥǹƢ É ǺÌ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
È ǸÈ ȈÈÌ ǴǇ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂÊ ǇÉ ǁ È ƾÊ ȀÌ ǟÈ ȄÈǴǟÈ ǵÈ ƾō ǳơǩơ È Ƨً ÈƗǂÈ Ƿơ
É ǂÈ ȀÈ Éƫ ƪÌ ÈǻƢǯ Ì ǹō ÈƗ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
È ǴǇÈ ȁ
ǱƢ È ǬÈ ǧÈ Ƕō
È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ
È ǇÉ ǁÈ ƨÈ ǸÈ È ǵŎ ÉƗ ƢȀÈ Èǳ ƪÌ ÈƬǨÌ ÈƬǇƢÈ
È ǴǇ Ì ǧ Ƕō
È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
ȅǀÊ ōǳơƢȀÈ ÈƦȈǐÊ ÉȇǹÌ ÈƗǲÈ ƦÈÌ ǫÊǂȀÌ ǌǳơō ǺÈ ǷÊǺō ȀÉ ǔȈ É ƸÊ ÈƫƪÌ ÈǻƢǯȆÈ ÊƬōǳơǵÊ Ƣōȇȋơ È ÊǳƢÈȈōǴǳơƽÈ ƾÈ ǟÈ ǂÌ ǜÉ ǼÌÈƬÊǳ~
Èْ‫ أ‬ȁȆ
Ƕō ÉƯ ǲÌ ǈÊ ÈƬǤÌ ÈƬÌǴǧÈ ǮÈ ÊǳƿÈ ƪÌ ǨÈ Ǵō ƻơÈ ō ǺÈ ǷÊ ǮÈ ÊǳƿÈ ǁÈ ƾÈ
È ƿÊƜǧÈ ÊǂȀÌ ǌǳơ ō ǭÊ ǂÉ ƬÌÈƬÌǴǧÈ ƢȀÈ ÈƥƢǏÈ ÈƗ
Ì ǫ ƧÈ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơ
nǲŏ ǐÈ ÉƬÊǳǶō ÉƯƣÇ ȂÌ ÈưÊƥǂÌ ǨÊ ưÌÈƬǈÌ ÈƬÊǳ
139- (819) Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’in hanımı Umm Seleme radı-
yallahu anha’dan: Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem zamanında (istiha-
ze) kanaması olan bir kadın Umm Seleme radıyallahu anha’dan fetva sordu.
Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Bu hastalığa yaka-
lanmadan önceki aylarda hayız olduğu geceler ve günler sayısınca bek-
ler, ay için de bu miktar namazı terk eder, bu dönem geçince gusleder,
sonra bir kumaşla tampon yapar ve sonra namazı kılar.”149
ǵŏ ÉƗ ǺÌ ǟÈ ÇǁƢǈÈ ÈȇǺÊ ÌƥǹƢ É ǺÌ ǟÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơȄÈǳȂÌ Ƿ

È ǸÈ ȈÈÌ ǴǇ È ǞÇ ǧÊ ƢÈǻ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƾÊ ȀÌ ǟÈ ȄÈǴǟÈ ǵÈ ƾō ǳơǩơ
É ǂÈ ȀÈ ÉƫƪÌ ÈǻƢǯÈ Ƨً ÈƗǂÈ Ƿơ
Ì ǹō ÈƗǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơƱÊ ȁÌ ǃÈ ƨÈ ǸÈ È ǴǇÈ
È ǇÉ ǁ È ƨÈ ǸÈ
È ǴǇÈ ǵŎ ÉƗ ƢȀÈ Èǳ ƪÌ ÈƬǨÌ ÈƬǇƢÈ
Ì ǧ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
ō ǺÈ ǷÊ Ǻō ȀÉ ǔȈ
ǲÈ ƦÈÌ ǫ ÊǂȀÌ ǌǳơ É ƸÊ Èƫ ƪÌ ÈǻƢǯȆ
È ÊƬōǳơǵƢÈ ōȇȋơ È ÊǳƢÈȈōǴǳơƽÈ ƾÈ ǟÈ ǂÌ ǜÉ ǼÌÈƬÊǳ~ǱƢ
Èْ‫ أ‬ȁȆ È ǬÈ ǧÈ Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ
ǮÈ ÊǳƿÈ ƪÌ ǨÈ Ǵō ƻơÈ
È ƿÊƜǧÈÊǂȀÌ ǌǳơō ǺÈ ǷÊ ǮÈ ÊǳƿÈ ǁÈ ƾÈ ō ǭÊ ǂÉ ƬÌÈƬÌǴǧÈƢȀÈ ÈƥƢǏÈ ÈƗȅǀÊ ōǳơƢȀÈ ÉƦȈǐÊ ÉȇǹÌ ÈƗ
Ì ǫƧÈ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơ

149 Sahih. Şafii, Sunen (2170) benzerini Aişe radıyallahu anha’dan: Muslim (334)
74 İmam Şafiî
nǲŏ ǐÈ ÉƬÊǳǶō ÉƯƣÇ ȂÌ ÈưÊƥǂÌ ǨÊ ưÌÈƬǈÌ ÈƬÌǳȁ

È ǲÌ ǈÊ ÈƬǤÌ ÈƬÌǴǧÈ
… (819/1) Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’in hanımı Umm Seleme radı-
yallahu anha’dan: Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem zamanında (istiha-
ze) kanaması olan bir kadın Umm Seleme radıyallahu anha’dan fetva sordu.
Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Bu hastalığa yaka-
lanmadan önceki aylarda hayız olduğu geceler ve günler sayısınca bek-
ler, ay için de bu miktar namazı terk eder, bu dönem geçince gusleder,
sonra bir kumaşla tampon yapar ve sonra namazı kılar.”150
Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁÈ ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ƧÈ ǂÈ ǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ȅÊ Ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ ǱƢÈ
È ǫ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ
È ǇÉ ǁ È ƪÈ Ì ǳÈƘǈÈÈ ǧ ÈśÊǼǇ Ê ǞÈ ƦÌ Ǉ
È ƪÌ ǔȈ È ƸÊ ÉƬǇơ
Ì Ǌ Ç ƸÌ Ƴ È ƪÈ ǼÌÊƥƨÈ ÈƦȈÊƦƷ È ǵō ÉƗǹō ÈƗƢȀÈ ǼÌ ǟÈ
ǲÈ ǈÊ ÈƬǤÌ Èƫ ǹÌ ÈƗ ƢǿÈ ǂÈ ǷÈ ÈƗȁn
È ƨÊ ǔÈ ȈÌ ƸÌ È ǩÆ ǂÌ ǟÊ ȂÈ ǿÉ ƢǸÈ ōǻÊƛ~ǱƢ
È ǳƢÊƥ ƪÌ ǈÈ ȈÈÌ ǳȁ È ǬÈ ǧÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
È ǴǇÈ ȁ
ǵÈ ƾō ǳơȂÉǴǠÌ ÈȈÈǧǺÊ ǯÈ ǂÌ ǸÊ ÌǳơȆǧÊ ǆ É ǴÊ ƴÌ Èƫȁ
È ƧÇ Ȑَ‫ ا‬Ǐ
È ǲŏ ǰÉ ÊǳǲÉ ǈÊ ÈƬǤÌ ÈƫƪÌ ÈǻƢǰÈ È ǧȆŏ È ǴǐÈ ÉƫȁÈ
140- (1113/1) Aişe radıyallahu anha’dan: “Umm Habibe bt. Cahş yedi
sene istihaza oldu. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’e bu konuda sorun-
ca şö� yle buyurdu: “Bu sadece damardan gelen bir kandır, hayız değ� ildir.” Ona
gusledip namaz kılmasını emretti. O her namaz için guslederdi. Leğ� ende otu-
rur ve kan taşardı.”151
È ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛǺÌ ǟÈ ǲȈ

ǶȈ Ç ǬÊ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÉ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÉ ƦÌ ǟÈ ȆÊǼÈƯƾō Ʒ
È ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÉ ÌƥǶȈÉ ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ǌ Ç ƸÌ Ƴ È ǾÊ Ƿŏ ÉƗ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ƸÌ
È ƪÊ ǼÌÊƥ ƨÈ ÈǼǸÌ Ʒ È ǴǗÈ ǺÊ Ìƥǹơ È ǂÈ ǸÌ ǟÊ ǾÊ Ǹŏ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ƸÌ
È ǴǗÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǺÊ Ìƥ
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơȄÈǳÊƛ ƪÉ ƠÌ ƴÈ Ê ǧ Ƨً ƾÈ ȇƾÊ Ǐ È Ƨً ŚÈ ÊƦǯ
È ƨً ǔÈ ȈÌ ƷÈ ǑƢ É ƸÈ ÈƬǇÌ ÉƗ ƪÉ ǼÌ ǯÉ ƪÈ Ì ǳƢÈǫ
ǮÈ ȈÈÌ ǳÊƛȆÊǳǹō ÊƛÊَّ‫لله‬ơǱȂ È ǇÉ ǁƢ È ÈȇƪÌ É ǴǬÉ ǧÈ ƤÈ ÈǼÌȇǃÈ ȆÊƬƻÌ ÉƗƪÊ ȈÌÈƥȆǧÊ ǾÉ ÉƫƾÌ ƳÈ ȂÈ È ǧǾÊ ȈÊƬǨÌ ÈƬǇÌ ÈƗǶō È ǴǇÈ ȁÈ
nǽÉ ƢÈƬǼÌ ǿÈ ƢÈȇȂÈ ǿÉ ƢǸÈ È ǧ~ǱƢÈÈ ǫ ǾÉ ǼÌ ǷÊ ȆƸÊ ÈƬǇÌ ȋȆ È ƾŋ ÉƥǾÉ ǼÌ ǷÊ ƢǷ
Èَ‫ أ‬ŏǻÊƛȁ È ǳ ǾÉ ōǻÊƛȁ
È ƮÉ ȈÌ ƸÈ È ƨً ƳƢ
È ƷÈ
ȆÊǼƬÌ ǠÈ ÈǼǷ
È ƾÌ ǬÈ ǧÈ ƢȀÈ ȈǧÊ ȃǂÈ Èƫ ƢǸÈ
È ǧ Ƨً ƾÈ ȇƾÊ ǋ
È Ƨً ŚÈ ÊƦǯ
È ƨً ǔÈ ȈÌ Ʒ É ƸÈ ÈƬǇÌ ÉƗ ÆƧÈƗǂÈ ǷơȆ
È ǑƢ Ì ŏǻÊƛ ƪÈ Ì ǳƢÈǫ
150 Sahih. Şafii, Sunen (2170) benzerini Aişe radıyallahu anha’dan: Muslim (334)
El-Müsned 75
ǦÈ ǇÉ ǂÌ ǰÌ É ǳơǮÈ Ê ǳ ƪÉ ǠÈ ÌǻÈƗȆŏǻÊƛ~Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǵÈ ȂÌ ǐǳơ
ō ȁ È ƧÈ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơ
ō
Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǱƢÈ È ǫǮÈ ÊǳƿÈ ǺÌ ǷÊ ǂÉ ÈưǯÌ ÈƗȂÈ ǿÉ ƪÈ Ì ǳƢÈǫnǵÈ ƾō ǳơƤÉ ǿÊ ǀÌ ÉȇǾÉ ōǻÊƜǧÈ
ǂÉ ÈưǯÌ ÈƗȂÈ ǿÉ ƪÈ Ì ǳƢÈǫnƢًƥȂÌ ÈƯȅǀÊ ƼÊ ōƫƢÈǧ~ǱƢÈ È ǫǮÈ ÊǳƿÈ ǺÌ ǷÊ ǂÉ ÈưǯÌ ÈƗȂÈ ǿÉ ƪÈ Ì ǳƢÈǫnȆǸÊ ƴÈ ō ǴÈƬÈǧ~
ƢǸÊÈ ȀŏȇÈƗǺÊ ÌȇǂÈ ǷÌ ÈƘÊƥǂÉ ǷƖ
É Ǉ~
È Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È ǫƢƴė ÈƯƲŎ ÉƯÈƗƢǸÈ ōǻÊƛǮÈ ÊǳƿÈ ǺÌ ǷÊ
È ȆŎ ÊƦōǼǳơǱƢÈ
ȆÈ ǿÊ ƢǸÈ ōǻÊƛ~ƢȀÈ Èǳ ǱƢÈ È ǫ nǶÈ É ǴǟÌ ÈƗ ƪÊ ÌǻÈƘǧÈ ƢǸÊ Ê ȂǫÈ ǹÌ ÊƜǧÈ ÊǂƻÈ ȉơ
È ȀȈÈÌ ǴǟÈ ƪȇÊ ْ‫ آ‬ǺÈ ǷÊ ǭơÊ ǄÈ ƳÌ ÈƗ ƪÌ
Ê ǴǠÈÈ ǧ
Ƕō ÉƯ Êَّ‫لله‬ơ ǶÊ ǴÌ ǟÊ ȆǧÊ ǵÇ ƢōȇÈƗ ƨÈ ǠÈ ƦÌ ǇÈ ȁÌ ÈƗ ƨً ōƬǇÊ ȆǔÊ ōȈƸÈ ÈƬÈǧ ǹƢ Ê ǘÈ ȈÌ ǌǳơ ō ƩƢ Ê ǔÈ ǯÈ ǁÈ ǺÌ ǷÊ ÆƨǔÈ ǯÌ ǁÈ
È ǂǌÌ ǟÊ ȁƢ
ƨً ǴÈ ȈÈÌ ǳǺȇÊ È Ǡً ÈƥǁÌ ÈƗȆŏǴǐÈÈ ǧƪÊ ǼÌ ǬÈ ȈÌÈƬǇơ È ƩÊ ǂÌ ȀÉ ǗÈ ƾÈ
Ì ȁ Ì ǫǮÊ ōǻÈƗƪÊ ÌȇÈƗǁơÈ
È ƿÊƛȄōƬƷȆ È ǴÊ ǈÊ ÈƬǣÌ ơ
ȆǧÊȆǴÊ ǠÌÈ ǧơǮÈ ÊǳǀÈ ǯÈ ȁ È ǮÊ ÉƟǄÊ ƴÌ ÉȇǾÉ ōǻÊƜǧÈȆǷÊ ȂǏÉ ȁƢ È ȀÈ ǷƢÈ ōȇÈƗȁ È ǂǌÌ ǟÊ ȁƢ
È ƨً ǴÈ ȈÈÌ ǳǺȇÊ È ًƯȐَ‫ا‬ÈƯȁÌ ÈƗƢȀÈ ǷƢÈ ōȇÈƗȁÈ
nǺō ǿÊ ǂÊ ȀÌ ǗÉ ȁ È ǺÊō ȀǔÊ ȈÌ Ʒ È ƩƢÈ ǬÈ ȈǷÊ ǹÈ ǂÌ ȀÉ ǘÌ ÈȇƢǸÈ ǯÈ ȁÈ ƔÊ ƢǈÈ ŏǼǳơǒȈ É ƸÊ ÈƫƢǸÈ ǯÇÈ ǂȀÌ ǋ È ǲŏ ǯÉ
141- (1114) Hamne bt. Cahş radıyallahu anha’dan: “Ben şiddetli bir şe-
kilde istihaza olmuştum. Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’e bu konuda fetva
sormaya geldim. O’nu kızkardeşim Zeyneb’in evinde buldum. Dedim ki: “Ey
Allah’ın rasulü� ! Benim senden bir ihtiyacım var. Mutlaka konuşmam lazım
ancak utanıyorum.” Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem: “O nedir ey fi-
lanca!” Hamne dedi ki: “Ben şiddetli kanamayla istihaza oluyorum. Ne der-
sin bu beni namaz kılmaktan ve oruçtan alıkoyar mı?” Nebî� sallallahu aleyhi
ve sellem şö� yle buyurdu: “Sana kursuf (pamuktan bir tampon) kullan-
manı tavsiye ederim. Zira bu kanı giderir.” Hamne: “Kanama bundan da
fazla oluyor” dedi. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem: “O halde bağla”
buyurdu. Hamne: “Daha da fazla oluyor” dedi. Rasulullah sallallahu aleyhi ve
sellem: “Bir kumaş edin” buyurdu. Hamne: “Daha da fazla oluyor. Sel gibi
akıyor” dedi. Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Sana iki şey
emredeceğim. Hangisini yaparsan sana yeter. Bunlardan hangisini uy-
gulayacağını sen daha iyi bilirsin. Bu şeytanın darbelerinden bir darbe-
dir. Allah bilir ya altı veya yedi gün hayız görürsün, sonra gusledersin,
ta ki kendini temizlenmiş görerek kanaat edersin. Yirmi dört veya yir-
mi üç gün namaz kılarsın ve oruç tutarsın. Muhakkak ki bu sana yeter.
Aynı şekilde her ay kadınların hayız olduğu ve temizlendikleri gibi belli
vakitlerde kendini hayızlı sayar, belli vakitlerde de temiz sayarsın.”152
152 Zayıf. Şafii, Sunen (2189) İ�brahim b. Muhammed metruktur.

76 İmam Şafiî
ǺÊ Ìƥǆ Ê ÈǻÈƗ ǺÌ ǟÈ ƧÈ ǂÉō ǫ ǺÊ ÌƥƨÈ ÈȇÊȁƢǠÈ Ƿ

É ǺÌ ǟÈ ƣȂ È ŎȇÈƗ ǺÊ ÌƥƾÊ ǴÌ ƴÌ È ǳơǺÊ ǟÈ ƨÈ ōȈÈǴǟÉ ǺÉ ÌƥơȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǞÆ ÈƥǁÌ ÈƗȁÌ ÈƗƭÆ Ȑَ‫ا‬ÈƯƧÊ ÈƗǂÌ ǸÌÈ ǳơǒ Ê ÈȈƷ È ǫǾÉ ōǻÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
Ê ƔÉ ǂÈÌ ǫȁÌ ÈƗƧÊ ÈƗǂÌ ǸÌÈ ǳơƔÉ ǂÈÌ ǫ~ǱƢÈ È ǮÇ ÊǳƢǷÈ
ƾÉ ǴÌ ƴÌ
È ǳơƨÈ ōȈÈǴǟÉ ǺÉ ÌƥơǱƢÈ È ǫ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
È ȆŎ ǠÊ ǧÊ Ƣǌǳơ ō ǱƢÈ È ǫ nƧÈ ǂÈ ǌÈ ǟÈ ȄÈǳÊƛ ȄȀÈ ÈƬÌǻơȄōƬƷÈ
È ƾÊ ƸÌ
Ʈȇ È ǳơǥÊ É ǂǠÌ Èȇȏَ‫ ا‬Ȇŋ ÊƥơǂÈ ǟÌ ÈƗ
142- (1115) Enes b. Mâ� lik radıyallahu anh’den: “Kadının kuru’ veya ka-
dının hayız kuru’ ü� ç veya dö� rt gü� nden on gü� ne kadardır.” Şafii dedi ki: “İ�bn
Uleyye şö� yle dedi: “el-Celed hadis bilmeyen bir bedevî�’dir.”153
ƪÊ ǼÌÊƥ ƨÈ ōȈǨÊ Ǐ

È ǾÊ Ƿŏ ÉƗ ǺÌ ǟÈ Ȇŏ ÊƦƴÈ ƸÌ ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊǁȂǐÉ ǼÌ Ƿ
È ǳơǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ È ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ Ì ƩÊ ƔƢÈ Ƴ
È Ȇŏ ÊƦōǼǳơȄÈǳÊƛ ÆƧÈƗǂÈ Ƿơ È ƪÈ Ì ǳƢÈǫ ƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
È ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈƦȈÌ ǋÈ
ȅÊǂȀō ǘÈ ÈƬÈǧǮÇ ǈÌ ǷÊ ǺÌ ǷÊ ƨً ǏÈ ǂÌ ǧÊ ȅǀÊ ƻ~
É ǱƢ Ê ƸÊ ǸÌÈ ǳơǺÈ ǷÊ ǲÊ ǈÌ ǤÉ ÌǳơǺÊ ǟÈ ǾÉ ÉǳÈƘǈÌ ÈƫǶō
È ǬÈ ǧÈ ǒȈ È ǴǇÈ ȁÈ
ƢȀÈ ÊƥǂÉ Ȁō ǘÈ ÈƫÈƗǦÈ ȈÌ ǯ
È ƪÈ Ì ǳƢÈǫnƢȀÈ ÊƥȅÊǂȀō ǘÈ Èƫ~ǱƢÈ È ǫƢȀÈ ÊƥǂÉ Ȁō ǘÈ ÈƫÈƗǦÈ ȈÌ ǯ
È ƪÈ Ì ǳƢǬÈ ǧÈ nƢȀÈ Êƥ
Ì ȁÈ nÊَّ‫لله‬ơ ǹƢ
ǾÊ ÊƥȂÌ ÈưÊƥ ǂÈ ÈƬÈƬǇơ È ƸÈ ƦÌ ǇÉ Êَّ‫لله‬ơ ǹƢ
È ƸÈ ƦÌ Ǉ~
É Ƕō É
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƅơ ȄōǴǏÈ ȆŎ ÊƦōǼǳơ ǱƢÈ Èǫ
ǵÊ ƾō ǳơǁƢÈ ÈƯƕƢȀÈ ÊƥȆǠÊ ōƦÈƬÈƫƢȀÈ ÈǳƪÌÉ ǴǬÉ ǧÈ ƽÈ ơǁÈ ÈƗȅǀÊ ōǳơƪÌ
É ǧǂÈ ǟÈ ȁƢ
È ȀÈ ÉƬÌƥÈǀÈƬƳƢÈÌ ǧnƢȀÈ ÊƥȅÊǂȀō ǘÈ Èƫ~
ƱÈ ǂÌ ǨÈ ÌǳơȆÊǼǠÌ Èȇ
143- (50) Aişe radıyallahu anha’dan: “Bir kadın Nebi sallallahu aleyhi ve
sellem’e geldi ve hayızdan gusletmek hakkında sordu. Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Bir kumaşla misk al ve onunla temizlen.”
Kadın: “Onunla nasıl temizleneyim?” dedi. Rasulullah sallallahu aleyhi ve
sellem: “Onunla temizlen” buyurdu. Kadın: “Nasıl temizleneyim?” dedi. Bu-
nun ü� zerine Nebi sallallahu aleyhi ve sellem: “Subhanallah! Subhanallah”
dedi. Elbisesiyle ö� rtü� nerek: “Onunla temizlen işte” buyurdu. Kadını yanıma
çektim ve kastettiğ� i şeyi açıkladım ve ona şö� yle dedim: “Onunla kan izlerini
fercinden sil.”154
153 Çok zayıf. Şafii, Sunen (2254-55) el-Celed b. Eyyub zayıftır.

Namaz Kitabı
Namaz Vakitleri
ǱƢ ō ǄȇÊǄǠÌÈ ǳơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÉ ÌƥǂÉ ǸÈ ǟÉ ǂÈ ƻō ÈƗ ǱƢÈ

È ǬÈ ǧÈ ƧÈ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơÊ È ǫ ȅÊ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ǹƢ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ƪÉ ȈōÌ ǴǐÈ È ǧȆÊǼǷō ÈƘǧÈ ǲȇÊ
É ǂƦÌ Ƴ Ê ǱÈ ǄÈ Èǻ~ǱƢÈ È ǫǶō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ
È ǇÉ ǁ È ǹō ÊƛƧÉ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǾÉ Èǳ
ȆÊǼǷō ÈƘǧÈ ǱÈ ǄÈ Èǻ Ƕō ÉƯ ǾÉ ǠÈ Ƿ
È ƪÉ ȈōÌ ǴǐÈ È ǧ ȆÊǼǷō ÈƘǧÈ ǱÈ ǄÈ Èǻ Ƕō ÉƯ ǾÉ ǠÈ Ƿ È ǧ ȆÊǼǷō ÈƘǧÈ ǱÈ ǄÈ Èǻ Ƕō ÉƯ ǾÉ ǠÈ ǷÈ
È ƪÉ ȈōÌ ǴǐÈ
Èَّ‫لله‬ơǪÊ ōƫơÊǄȇÊǄǠÌÈ ǳơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÉ ÌƥǂÉ ǸÈ ǟÉ ǱƢ
È ǬÈ ǧÈ ǆ È ǸÌ ƼÌ È ǳơƩơ È ȂÈ È Ǵǐǳơ
ō ƾō ǟÈ ȄōƬƷnÈ ǾÉ ǠÈ Ƿ È ƪÉ ȈōÌ ǴǐÈ Èǧ
ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƽÇ ȂǠÉ ǈÌ ǷȆ É ǌÊ ÈƥǾÊ ȈÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗƧÉ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǾÉ ÈǳǱƢ
È ÊƥÈƗǺÉ ÌƥŚ È ǬÈ ǧÈ ǱȂ
É ǬÉ ÈƫƢǷÈ ǂÌ ǜÉ ÌǻơƧÉ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ƢÈȇ
144- (81) Zuhrî� dedi ki: “Ö� mer b. Abdilaziz namazı geciktirdi. Urve ona
dedi ki: “Muhakkak ki Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu:
“Cibril indi ve bana imam oldu. Ben de onunla beraber namaz kıldım.
Sonra yine indi ve bana imam oldu. Ben de onunla beraber namaz kıl-
dım. Sonra yine indi ve bana imam oldu, ben de onunla beraber namaz
kıldım. Sonra yine indi ve bana imam oldu, ben de onunla beraber
namaz kıldım.” Bö� ylece beş vakit namazı saydı. Ö� mer b. Abdilaziz dedi ki:
“Allah’tan kork ey Urve! Ne sö� ylediğ� ine dikkat et!” Bunun ü� zerine Urve ona
dedi ki: “Beşir b. Ebi Mes’ud bana babasından, o da Nebi sallallahu aleyhi ve
sellem’den rivayet etti.”155
ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ
ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ É ǺÊ ÌƥÊǄȇÊǄǠÌÈ ǳơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ǸÈ È ÊƥÈƗ ǺÉ ÌƥȁǂÉ ǸÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǴǇȆ
ǅƢ É ǺÊ ÌƥǞÊ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǶÇ ȈǰÊ Ʒ
Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ÇǂȈÌÈƦƳ È ǺÊ ÌƥǶÊ ȈǰÊ ƷÈ ǺÌ ǟÈ Ȇŏ ǷÊ ȁǄÉ ƼÌ ǸÌÈ ǳơƭÊ
Ê ǁƢƸÌ È ǳơǺÊ Ìƥ

78 İmam Şafiî
ƾÈ ǼÌ ǟÊ ǲȇÊ Ê ÊǼǷō ÈƗùǱƢÈ

É ǂƦÌ ƳȆ È ǫǶōÈ ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ
È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ
ǂÈ ǐÌ ǠÌÈ ǳơȄōǴǏ È Ƕō ÉƯǭơ Ê ǂÈ ǌǳơ
ŏ ǲÈ ưÌ ǷÊ ƔÉ ȆÌ ǨÈ ÌǳơǹƢ Èś
È ǯ È ƷÊ ǂÈ ȀÌ ǜŎ ǳơȄōǴǐÈ È ƪÊ ȈÌÈƦÌǳơƣƢ
È ǧǺÊ ȈÌÈƫǂō Ƿ Ê Èƥ
ȄōǴǏ È Ƕō ÉƯ ǶÉ ÊƟƢǐǳơ ō ǂÈ ǘÌ È ǧÈƗ ś
È Ʒ Ê ƣÊ È ǂǤÌ ǸÌÈ ǳơȄōǴǏÈ ȁ È ǾÊ Ǵŏ ǛÊ ÊǁƾÌ ǬÈ Êƥ ƔÇ ȆÌ ǋ É ǹƢ
È ǲŎ ǯ È ǯ È ś È ƷÊ
ȄÈǴǟÈ ƣơ É ǂÈ ǌǳơō ȁ ō ǵÈ ǂÉ Ʒ
È ǵƢÉ ǠÈ ǘǳơ È ś È Ʒ Ê ƶÈ ƦÌ ǐǳơȄō
Ŏ ǴǏ È Ƕō ÉƯ ǪÉ ǨÈ ǌǳơ
ō ƣƢ È ǣÈ ś È ƷÊ ƔƢÈ ǌÈ ǠÊ Ìǳơ
ÊǂǐÌ ǠÌÈ ǳơǁÈ ƾÈÌ ǫǾÊ Ǵŏ ǛÊ ǁÈ ƾÈ
Ì ǫƔÇ ȆÌ ǋ
È ǲŎ ǯ É ǹƢ È ǯ Èś È ƷÊ ǂÈ ȀÌ ǜŎ ǳơȃǂÈ ƻÌ ȋơÉْ‫ أ‬ƧÈ ǂō ǸÌÈ ǳơȄōǴǏÈ Ƕō ÉƯǶÊ ÊƟƢǐǳơ ō
ÊǁƾÌ ǬÈ ÊƥƣÊ
È ǂǤÌ ǸÌÈ ǳơȄōǴǏ È Ƕō ÉƯǾÊ ȈÈÌ ǴưÌ ǷÊ ƔÇ ȆÌ ǋÈ ǲŏ ǯÉ ǲŎ ǛÊ ǹƢ Èś
È ǯ È ƷÊ ǂÈ ǐÌ ǠÌÈ ǳơȄōǴǏ È Ƕō ÉƯǆ Èْ‫ أ‬Êƥ
Ê ǷÌ ȋƢ
Ƕō ÉƯ ǲÊ ȈōÌ ǴǳơƮÉÉ ǴÉƯ ƤÈ ǿÈ ƿÈ ś Ê ƧÈ ǂÈ ƻÊ ȉơ
È Ʒ ْ‫ آ‬ƔƢÈ ǌÈ ǠÊ ÌǳơȄōǴǏ Èْ‫ أ‬ƪÌ
È Ƕō ÉƯ ƢǿÈ ǂÌ ƻŏ ƚÈ ÉȇǶÈÌ ǳ ǱÊ ȁō ȋơ Ê ǫȂÌÈ ǳơ
ǮÈ ǴÊ ƦÈÌ ǫǺÌ ǷÊƔÊ ƢÈȈÊƦÌǻȋơ
Èْ‫ أ‬ƪÌ
É ǫȁơÈÈ ǀǿÈ ƾÉ Ǹō ƸÈ ǷƢÉ ÈȇǱƢ Ê ƶÈ ƦÌ ǐǳơȄō
È ǬÈ ǧÈƪÈ ǨÈ ÈƬÌǳơǶō ÉƯǂÈ ǨÈ ǇÌ ÈƗÈśƷ Ŏ ǴǏÈ
È ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
ÉǀƻÉ ƘÌÈǻ ơÈǀȀÈ Êƥȁ È ȆŎ ǠÊ ǧÊ Ƣǌǳơ
ō ǱƢÈ È ǧÊ ƪÌ
È ǫ ùǺÊ ȈÌÈƬÌǫȂÌÈ ǳơǺÊ ÌȇÈǀǿÈ ǺÈ ȈÌÈƥƢǸȈ É ǫȂÌÈ ǳơȁÈ
È ǳơȆǧÊ ƪȈ
ǂÊ ǔÈ ƸÌ É ǫÊ ơȂÈ ǸÌÈ ǳơǽÊ ǀÊ ǿÈ ȁÈ
145- (82) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’dan: Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Cibril bana Kabe’nin kapısı yanında iki
defa imamlık etti. İlk seferinde, güneş batıya kayıp gölgesi ayakkabı
bağı kadarken öğle namazını, sonra her şeyin gölgesi kendi boyu kadar
olunca ikindi namazını; sonra oruçlunun orucunu açtığı zaman akşam
namazını; şafak kaybolduğu zaman ise yatsı namazını, oruçluya yeme
içmenin haram olduğu vakit de sabah namazını kıldırdı. İkinci seferin-
de, her şeyin gölgesi kendi boyu kadar olunca yani bir önceki seferde
ikindiyi kıldırdığı vakitte öğle namazını; sonra her şeyin gölgesi kendi-
sinin iki katı olunca ikindi namazını; akşam namazını geciktirmeksi-
zin yine önceki vaktinde kıldı. Sonra gecenin üçte biri geçince de yatsı
namazını, sonra ortalık ağarınca da sabah namazını kıldırdı. Sonra da
bana dönüp şöyle dedi. “Ey Muhammed! Bu vakitler senden önceki pey-
gamberlerin vakitleridir. Namaz vakitleri işte bu iki vaktin arasıdır.”156
Şafiî� dedi ki: “Biz de buna tutunuruz. Bu vakitler hazardaki (yolcu olun-
madığ� ı zaman) sö� z konusu olan vakitlerdir.”
156 Sahih. Şafii Sunen (2323) Tirmizi (149)

El-Müsned 79
ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ƪÊ ǼÌÊƥƧÈ ǂÈ ǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈǠÊ Ǉ

ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ È ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÌ ǟÈ ǆ Ç ÈǻÈƗǺÉ ÌƥǮÉ ÊǳƢǷƢÈ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȆŏǴǐÈ ÉȈÈǳǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÉ ǇÉ ǁÈ ǹƢ È ǹÌ ÊƛƪÈ
È ǯ Ì ǳƢÈǫƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ
Ê ǴǤÈ ÌǳơǺÈ ǷÊ ǺÌ
ǆÈ È ǧǂÈ ǠÌ ÉȇƢǷ
È ǺÊō ȀǗÊ ȁǂÉ ǸÉ ÊƥƩƢ
Ç ǠÈ Ǩŏ ǴÈÈƬǷ
É ƔƢÉ ǈÈ ŏǼǳơǺÌ È ǧǂÊ ǐÈ ǼÌÈȈÈǧƶÈ ƦÌ ǐǳơ
Ŏ
146- (90) Aişe radıyallahu anha şö� yle demiştir: “Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem sabah namazını kılıp da kadınlar ö� rtü� lerine bü� rü� ndü� kleri
halde ayrıldıkları zaman, alaca karanlıktan dolayı tanınmıyorlardı.”157
Ì ǳƢÈǫƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
ƪÈ È ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ȅÊ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
Æ ǠÈ Ǩŏ ǴÈÈƬǷ
ƩƢ É Ǻō ǿÉ ȁ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǞÈ Ƿ È ÈśŏǴǐÈ ÉȇƩƢ Ê ÈǼǷÊ ƚÌ ǸÌÉ ǳơǺÈ ǷÊ ƔƢÆ ǈÈ ÊǻǺō ǯ~
É
nǆÈÊ ǴǤÈ ÌǳơǺÈ ǷÊ ƾÆ ƷÈ ÈƗǺō ȀÉ ǧÉ ǂÊ ǠÌ ÈȇƢǷ ō ȀǴÊ ǿÌ ÈƗȄÈǳÊƛǺÈ ǠÌ ƳÊ ǂÌ ÈȇǶō ÉƯǺÊ
È ǺÊ ō ȀǗÊ ȁǂÉ ǸÉ Êƥ
147- (680) Aişe radıyallahu anha’dan: “Mü� mine kadınlar Nebî� sallallahu
aleyhi ve sellem ile beraber baş ö� rtü� lerine bü� rü� nmü� ş olarak (sabah) nama-
zını kılar, sonra onlardan biri alacakaranlıkta tanınmayacak halde ailelerine
dö� nerlerdi.”158
É ǇÉ ǁ
ǱȂ È ǹƢ È ƪÈ
È ǯ Ì ǳƢÈǫ ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ȅÊ
ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ǹƢ
É ÈȈǨÌ ǇƢÉ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƢǷ ō ȀǗÊ ȁǂÉ ǸÉ ÊƥƩƢ
È ǺÊ Ç ǠÈ Ǩŏ ǴÈÈƬǷ
É ƔƢÉ ǈÈ ŏǼǳơǥÊÉ ǂǐÈ ǼÌÈƬÈǧƶÈ ƦÌ ǐǳơȆŏ
Ŏ ǴǐÈ ÉȇǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
ǆÈ Ê ǴǤÈ ÌǳơǺÈ ǷÊ ǺÌ
È ǧǂÈ ǠÌ Éȇ
148- (680/1) Aişe radıyallahu anha’dan: Rasulullah sallallahu aleyhi ve
sellem sabah namazını kıldırır, kadınlar ö� rtü� lerine bü� rü� nmü� ş halde ayrılır-
lar, alacakaranlıktan dolayı tanınmazlardı.”159
ǾÉ ǴÈ ưÌ ǷÊ ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ƧÈ ǂÈ ǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈǠÊ Ǉ

È ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
149- (680/2) Aişe radıyallahu anha’dan aynısı160
157 Sahih. Şafii, Sunen (2759) Buhari (578)

158 Sahih.
159 Sahih.
160 Sahih.
80 İmam Şafiî
Ê ȀÈ ǼÌ ǸÊ ÌǳơȆÊƥÈƗƨÈ ǷÈ Ȑَ‫ ا‬Ǉ

ƧÈ ǃÈ ǂÌ ÈƥȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǱƢ È ǺÌ ǟÈ ǥÇ ȂÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ōȈÈǴǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǺÊ ÌƥÊǁƢōȈǇ
ǹƢ
È ǯ È ǱƢ È ǬÈ ǧÈ Ƕō
Ê ǇÉ ǁ È ǦÉ ǐÊ ÈȇǾÉ ǠÈ ǸÊ Ǉ
È ƧÈ Ȑَ‫ ا‬Ǐ È ǾÉ ōǻÈƗ Ȇŏ ǸÊ ǴÈ ǇÌ ȋơ Èْ‫أ‬
ȄÈǳÊƛś ŏ ÊƥÉƗǂÈ ǬÌ ÈȇǹƢ
È ŏƬǈǳƢ È ǯÈ ȁ È ǴÊ ƳƢ
È ǾÉ ǈȈ È ōǼǷÊ ǲÉ ƳÉ ǂǳơ
ō ǥÊ É ǂǠÌ ÈȇƢǷÈ ȁ
È ǥÊÉ ǂǐÈ ǼÌÈȇǶō ÉƯƶÈ ƦÌ ǐǳơȆŏ
Ŏ ǴǐÈ Éȇ
ƨÊ ÈƟƢǸÊ Ìǳơ
150- (1316) Ebu Berze el-Eslemî� radıyallahu anh Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem’in namazını şö� yle anlatmıştır: “Rasulullah sallallahu aleyhi
ve sellem sabah namazını kılar, sonra ayrılırdı. Kişi yanında oturanı (karan-
lıktan) tanıyamazdı. Namazda altmış ilâ� yü� z ayet okurdu.”161
ƽÊ ȂǸÉ ƸÌ Ƿ Ê ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹÈ Ȑَ‫ ا‬ƴÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǹƢ

È ǺÌ ǟÈ ƧÈ ƽÈ ƢÈƬÈǫǺÊ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥǶÊ ǏƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
È ǫǶō
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È Ʋȇ Ç ƾÊ ƻÈ ǺÊ ÌƥǞÊ ǧÊ ơǁ
È ǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈÊƦÈǳǺÊ Ìƥ
nÊǂƳÌ Ȍ Èْ‫ أ‬Êǳ~ǱƢÈÈ ǫȁÌ ÈƗnǶÌ ǯÊÉ ǁȂƳÉ ȋ Éِ‫ أ‬ǶÉ ǜÈ ǟÌ ÈƗǮÈ ÊǳƿÈ ǹō ÊƜǧÈ ƶÊ ƦÌ ǐǳƢ
Ŏ ÊƥơȁǂÉ ǨÊ ǇÌ ÈƗ~
151- (679) Rafi b. Hadic radıyallahu anh’den: Nebî� sallallahu aleyhi ve
sellem şö� yle buyurdu: “Sabah namazını aydınlığa bırakınız. Zira bu ecri-
nizi artırır” veya “Bu ecri artırır” buyurdu.162

ǹō ÊƜǧÈ ƧÊ Ȑَ‫ ا‬ǐǳƢ
ō ÊƥơȁƽÉ ǂÊ ÌƥÈƘǧÈ ǂŎ ƸÌ Ì ƿÊƛ~ǱƢÈ
È ǳơƾō ÈƬǋơơÈ È ǫǶō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ
nǶÈ ōǼȀÈ ƳÈ ƶÊ ȈÈÌ ǧǺÌ ǷÊ ǂŏ ƸÌ
È ǳơƧÈ ƾō ǋÊ
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Sıcaklık şiddetlendiği zaman namazı se-
rinletin. Zira sıcakların şiddeti cehennemin nefes almasındandır.”163

162 Sahih.
El-Müsned 81
Ê ǇÉ ǁ Èْ‫ أ‬ǺÊ ǟÈ ƽÊ ƢÈǻǄŏ ǳơȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
È ǺÌ ǟÈ ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƱÊ ǂÈ ǟÌ ȋơ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǂŏ ƸÌ Ê ǹō ÊƜǧÈ ƧÊ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơ
È ǳơƧÈ ƾō ǋ ō ǺÊ ǟÈ ơȁƽÉ ǂÊ ÌƥÈƘǧÈ ǂŎ ƸÌ Ì ƿÊƛ~ǱƢÈ
È ǳơƾō ÈƬǋơơÈ È ǫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
È ǴǇÈ ȁ
È ƶÊ ȈÈÌ ǧǺÌ ǷÊ
nǶÈ ōǼȀÈ Ƴ
… (83/2) Ebu Hureyre radıyallahu anh’den: Rasulullah sallallahu aleyhi
ve sellem şö� yle buyurdu: “Sıcaklık şiddetli olduğu zaman namazı serin
vakte erteleyin. Zira sıcaklığın şiddeti cehennemin üfürmesindendir.”164

È ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÇ ǠÌ Ǉ
Ç ȀÈ ǋ È ǺÊ ÌƥƮÊ ȈÈÌ ǳ ǺÌ ǟÈ ƨÉ ǬÈ ŏưǳơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ÉƅơȄōǴǏÈ Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƨÈ ǸÈ
È ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ È ÊƥÈƗȁÈ
È ǴǇȆ
ǾÉ ǴÈ ưÌ ǷÊ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
È ǴǇÈ ȁ
153- (83/3) Ebu Hureyre radıyallahu anh Nebi sallallahu aleyhi ve
sellem’den aynısını rivayet etmiştir.165
ȆÈ ǓÊ ǁ È ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ

È ǺÌ ǟÈ ȅÊŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
É َّ‫ لله‬È ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ
ơȁƽÉ ǂÊ ÌƥÈƘǧÈ ǂŎ ƸÌ Ì ơÈƿÊƛ~ ǱƢÈ
È ǳơ ƾō ÈƬǋơ È ǫ Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƅơ ȄōǴǏÈ Ê ơ ǱȂ
ƢȀÈ ŏƥǁÈ ȄÈǳÊƛ ǁƢÉ ōǼǳơ ƪÊ ǰÈ ÈƬǋơ Ì ù ǱƢÈÈ ǫȁÈ nǶÈ ōǼȀÈ ƳÈ ƶÊ ȈÈÌ ǧ ǺÌ ǷÊ ǂŏ ƸÌÈ ǳơ ƧÈ ƾō ǋÊ ǹō ÊƜǧÈ ƧÊ Ȑَ‫ ا‬ǐǳƢ
ō Êƥ
ȆǧÊ ǆ ŏ ǧÊ ǆ
È ƔÊ ƢÈƬǌǳơȆ
Æ ǨÈ Èǻȁ Æ ǨÈ ÈǻǺÊ ȈÌ ǈÈ ǨÈ ÈǼÊƥƢȀÈ ÈǳǹÈ ƿÊ ÈƘǧÈ Ƣǔً ǠÌ ÈƥȆǔÊ ǠÌ ÈƥǲÈ ǯÈ ÈƗƣŏ ǁÈ ƪÈÌ ǳƢǬÈ ǧÈ
ǺÌ ǸÊ ǧÈƽÊ ǂÌ ÈƦÌǳơǺÈ ǷÊ ǹȁ
È ƾÉ ƴÊ ÈƫƢǷÈ ƾŎ ǋÈ ÈƗȁƢ
È ǿÈ ǂŏ Ʒ È ǺÌ ǸÊ ǧÈǂŏ ƸÌ È ǳơǺÈ ǷÊ ǹȁ
È ƾÉ ƴÊ ÈƫƢǷÈ ƾŎ ǋÈ ÈƘǧÈǦÊ ȈÌ ǐǳơ
ō
ùƢǿÈ ǂÊ ȇÊǂȀÈ ǷÌ ǃÈ
ve sellem şö� yle buyurdu: “Sıcaklık şiddetlendiği zaman namazı serinle-
tin. Zira sıcağın şiddeti cehennemin üfürmesindendir. Cehennem, rab-
bine şikayet ederek şöyle dedi: “Ey Rabbim! Bir kısmım bir kısmımı
yedi.” Bunun üzerine ona iki defa nefes alma izni verdi. Bir nefes kı-

82 İmam Şafiî
şın, bir nefes de yazın alır. Ondan hissedeceğiniz en şiddetli sıcaklık

bu sıcaklardır. Ondan hissedeceğiniz en şiddetli soğukluk ise zemherir
ayazıdır.”166
ǺÊ ÌƥÊǂǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƣƢ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƤÇ ÌƟƿÊ ȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÇ ÌȇƾÈ ǧÉȆÊƥÈƗǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ç ȀÈ ǋ
É ǇÉ ǁÈ ǱƢÈ
ǱȂ È ǫǱƢÈ È ǫȆŏ ǴÊ ȇƾŏ ǳơƨÈ ÈȇÊȁƢǠÈ ǷÉ ǺÊ ÌƥǲÈ
Ê ǧȂÌ ÈǻǺÌ ǟÈ ǵÇ ƢǌÈ ǿÊ ǺÊ ÌƥƭÊ
Ê ǁƢƸÌ ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ
È ǳơǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ
È ǾÉ ǴÉ ǿÌ ÈƗǂÈ ÊƫȁƢ
nǾÉ ÉǳƢǷÈ ȁ È ǧÊǂǐÌ ǠÌÈ ǳơƧÉ Ȑَ‫ ا‬Ǐ
É ǸÈ ōǻÈƘǰÈ È ǾÉ ƬÌÈƫƢÈǧǺÌ Ƿ~
155- (86) Nevfel b. Muâ� viye ed-Dî�lî� radıyallahu anh’den: Rasulullah sal-
lallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “İkindi namazını kaçıran sanki ai-
lesini ve malını kaybetmiş gibidir.”167
È ǟÊ ƢǸÈ ǇÌ ÊƛǺÈ ÌƥƾÈ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǹō ȋnÊ

ǲȈ Èِ‫ أ‬ǂǐÌ ǠÌÈ ǳơÈŉƾÊ ǬÌ ÈƫƪÉ ƦÌÈƦƷÌ ÈƗƢǸÈ ōǻÊƛȁ~
È ǱƢÈÈ ǫȆŎ ǠÊ ǧÊ ƢǌǳơƢ
ō ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǮÇ ÊǳƢǷ
È ǺÊ Ìƥǆ Ê ÈǻÈƗ ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƤÇ ÌƟƿÊ ȆÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ ǮÇ ÌȇƾÈ ǧÉ ȆÊƥÈƗ ǺÊ Ìƥ
Ç ȀÈ ǋ
ÆƨōȈƷ
È ƔƢÉ ǔÈ ȈÌÈƥǆ É ǸÌ ǌǳơ
ō ȁ È ǂÈ ǐÌ ǠÌÈ ǳơȆŏǴǐÈ ÉȇǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÉ ǇÉ ǁÈ ǹƢ È ǯÈ ǱƢÈ Èǫ
ƨÆ ǠÈ ǨÊ ÈƫǂÌ Ƿ
Éǆ É ǸÌ ǌǳơ È ȀÈ ȈÊƫƘÌÈȈÈǧȆÊǳơȂÈ ǠÌÈ ǳơȄÈǳÊƛƤÉ ǿÊ ơōǀǳơƤÉ ǿÈ ǀÌ ÈȇǶō ÉƯ
ō ȁƢ
(85) Şafii dedi ki: “Şu rivayetten dolayı ikindi namazını erken kılmak
daha hoşuma gider” Enes b. Mâ� lik radıyallahu anh’den: Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem gü� neş beyaz ve diri iken ikindi namazını kılardı. Sonra bir
kimse Avâ� lî�’ye giderdi de gü� neş yü� ksekte iken oraya varırdı.”168
ƾÊ ÌȇǃÈ ǺÌ ǟÈ ƨÊ ǷÈ ÈƗȂÌ ōƬǳơȄÈǳȂÌ ǷÈ ƶÇ ÊǳƢǏ È ǺÌ ǟÈ ƤÇ ÌƟƿÊ ȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÇ ÌȇƾÈ ǧÉȆÊƥÈƗǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ê ǇÉ ǁ È ǞÈ ǷȆŏ
È ǴǐÈ Éǻ ƢōǼǯÉ ǱƢÈ È ǫ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
È Ȇŏ ÊǼȀÈ ƴÌ
É ǳơƾÇ ÊǳƢƻ È ǺÊ Ìƥ
ƢȀÈ ǠÉ ǫÊ ơȂÈ Ƿ
È ȅÊÈ ƙǂÈÉ ǳǲÇ ƦÌÈǼÊƥȆÈ ǷÊ ǁ
É ȂÈÌ ǳȁ
È ǩȂ Ŏ ÊƫƘÌÈǼÈǧǥÊ
È ǈǳơȆ É ǂǐÈ ǼÌÈǻǶō ÉƯƣÊÈ ǂǤÌ ǸÌÈ ǳơǶōÈ ǴǇÈ ȁÈ
156- (88) Zeyd b. Hâ� lid el-Cuhenî� radıyallahu anh’den: “Rasulullah sal-

167 Hasen. Şafii, Sunen (2704) Muslim (626)
168 Hasen. Şafii, Sunen (2691) Muslim (69).
El-Müsned 83
lallahu aleyhi ve sellem ile beraber akşam namazını kılar, sonra ayrılır ve
çarşıya gelirdik. Şayet ok atılsa, dü� ştü� ğ� ü� yer gö� rü� lü� rdü� .”169
ǶÇ ȈÌ ǠÈ ÉǻȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƨÈ ǸÈ ǬÈ ǴÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ

É ǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ
É ǺÉ ÌƥǶȈÉ ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ ȄōǴǏÈ Ȇŏ ÊƦōǼǳơ ǞÈ ǷÈ ƣÊ È ǂǤÌ ǸÌÈ ǳơ ȆŏǴǐÈ Éǻ ƢōǼǯÉ ǱƢÈÈ ǫ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁÈ ÇǂÊƥƢƳÈ ǺÌ ǟÈ
ǺÈ ǷÊ ǲÊ ƦÌōǼǳơǞÊ ǫÊ ơȂÈ ǷȄÈ
È ǳÊƛǂÉ ǜÉ ǼÌÈǻƨÈ ǸÈ ǴÊ ǇȆ
È ÊǼÈƥƩȂ È ÉȈÉƥǲÈ ƻÉ ƾÌ ÈǻȄōƬƷ È ǲÉ ǓƢ È ÈǼÈƬÈǻƱÉ ǂÉ ƼÌ ÈǻǶō ÉƯǶō È ǴǇÈ ȁÈ
ǁÊ ƢǨÈ ǇÊْ‫إ‬
Ì ȍơ
157- (87) Cabir radıyallahu anh’den: “Bizler Nebi sallallahu aleyhi ve sel-
lem ile beraber akşam namazını kılar, sonra çıkar ve ok atar, Benî� Seleme’nin
evlerine girerdik ve aydınlıktan dolayı okların dü� ştü� ğ� ü� yeri gö� rü� rdü� k.”170
ŏ ǂÉƦǬÌ ǸÌÈ ǳơƾÇ ȈǠÊ ǇȆ

ȅÊ È ÊƥÈƗǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ È ǺÌ ǟÈ ƤÇ ÌƟƿÊ ȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÇ ÌȇƾÈ ǧÉȆÊƥÈƗǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȆŏǴǐÈ ÉǻƢōǼǯÉ ǂÆ ÊƥƢƳ È ǫȁ
È ǱƢÈ È Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊǂÊƥƢƳȄÈ È ǫǶÇ ȈǰÊ Ʒ
È ǴǟÈ ƢÈǼÌǴƻÈ ƽÈ ǱƢÈ Ê ǬÈ ǠÌ ǬÈ ÌǳơǺÊ ǟÈ
È ǺÊ ÌƥǝƢ
ǲÊ ƦÌōǼǳơǞÈ ǫÊ ơȂÈ Ƿ
È ǂÉ ǐÉ ƦÌÈǼÈǧƨÈ ǸÈ ǴÊ ǇȆ
È ÊǼÈƥȆÊƫƘÌÈǼÈǧǥÊ É ǂǐÈ ǼÌÈǻǶō ÉƯǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǞÈ ǷÈ
158- (87/1) el-Ka’ka’â� b. Hakî�m dedi ki: “Cabir b. Abdillah radıyallahu
anhuma’nın yanına girdik. Cabir radıyallahu anh dedi ki: “Biz Nebi sallallahu
aleyhi ve sellem ile namazı kılar, sonra Beni Seleme’ye gelirdik ve attığ� ımız
okların dü� ştü� ğ� ü� yeri gö� rü� rdü� k.”171
ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƨÈ ǸÈ È ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈÊƦÈǳȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ
È ǴǇȆ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ǶÉ ǰÉ ōǼÈƦǴÊ ǤÌ Èƫȏ~
َ‫ ا‬ǱƢÈÈ ǫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ
nǲÊ ÊƥȍƢ È ǸÉ ÊƬǠÌ ÉȇǶÌ ȀÉ ōǻÊƛȏَ‫ا‬ÈƗƔƢÉ ǌÈ ǠÊ ÌǳơȆÈ ǿÊ ǶÌ ǰÉ ÊƫȐَ‫ ا‬Ǐ
Êْ‫ إ‬ÊƥǹȂ È ǶÊ ǇơȄÈ
Ì ǴǟÈ ƣơ Èْ‫أ‬
É ǂÈ ǟÌ ȋơ
159- (89) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’dan: Nebi sallallahu aleyhi ve
sellem şö� yle buyurdu: “Bedevîler namazınızın ismi hususunda size ga-

tü� r. Benzeri Rafi b. Hadic radıyallahu anh’den: Buhari (559)
84 İmam Şafiî
lebe çalmasınlar. Onun adı işâ’dır. Dikkat edin onlar develer sebebiyle
karanlığa ertelerler ve ateme derler.”172
È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƨÈ ǸÈ È ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ȅÊ
È ǴǇȆ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ō ǭÈ ǁÈ ƽÌ ÈƗƾÌ ǬÈ ǧÈ ƧÊ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơ
nƧÈ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơ ō ǺÈ ǷÊ ƨً ǠÈ ǯÌ ǁ
È ǭÈ ǁÈ ƽÌ ÈƗǺÌ Ƿ~
È ǱƢÈ È ǫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
È ǴǇÈ ȁ
160- (237) Ebu Hureyre radıyallahu anh’den: “Rasû� lullah sallallahu
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Namazın bir rekatine yetişen, namaza
yetişmiştir.”173
ÇǁƢǈÈ ÈȇǺÊ ÌƥƔÊ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǶÈ È ǴǇÌ ÈƗǺÊ ÌƥƾÊ ÌȇǃÈ ǺÌ ǟÈ ǽÉ ǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗƢǰً ÊǳƢǷ
È ǹō ÈƗȆŎ ǠÊ ǧÊ ƢǌǳơƢ
ǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǾÉ ÈǻȂÉƯƾŏ ƸÈ ÉȇƱÊ ǂÈ ǟÌ ȋơÈْ‫ أ‬ǺÊ ǟÈ ȁÈ ƾÇ ȈǠÊ ǇÈ ǺÊ ÌƥÊǂǈÌ ÉƥǺÌ ǟÈ ȁÈ
ǞÉ Ŏ ǺÈ ǷÊ ƨً ǠÈ ǯÌ ǁ
È ǴǘÌ ÈƫǹÌ ÈƗǲÈ ƦÈÌ ǫƶÊ ƦÌ ǐǳơ È ǭÈ ǁÈ ƽÌ ÈƗǺÌ Ƿ~
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÈ ǇÉ ǁÈ
ǆ ō ƣÈ ǂÉ ǤÌ ÈƫǹÌ ÈƗǲÈ ƦÈÌ ǫÊǂǐÌ ǠÌÈ ǳơǺÈ ǷÊ ƨً ǠÈ ǯÌ ǁ
É ǸÌ ǌǳơ È ǭÈ ǁÈ ƽÌ ÈƗǺÌ ǷÈ ȁ
È ƶÈ ƦÌ ǐǳơ Ŏ ǭÈ ǁÈ ƽÌ ÈƗƾÌ ǬÈ ǧÈ ǆ É ǸÌ ǌǳơō
nǂÈ ǐÌ ǠÌÈ ǳơǭÈ ǁÈ ƽÌ ÈƗƾÌ ǬÈ ǧÈ
hi ve sellem şö� yle buyurdu: “Güneşin doğmasından önce sabah namazı-
nın bir rekatine yetişen sabah namazına yetişmiştir. Güneşin batma-
sından önce ikindi namazının bir rekatine yetişen ikindi namazına
yetişmiştir.”174
ǱȂ È ǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ

È ǇÉ ǁ È ƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƣƢ Ç ȀÈ ǋÊ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǫǶō ÉƯǆ
ǱƢÈ ō ƪÊ ǠÈÈ ǴǗÈ ƢǷÈ ƾÈ ǠÌ ÈƥƢǿÈ Ȑَّ‫ ا‬ǐÈ
É ǸÌ ǌǳơ Ŏ ǺÊ ǟÈ ǵƢÈ ÈǻǶō
È ǧƶÊ ƦÌ ǐǳơ È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ
ō ǶÊ ǫÊÈƗ`ǱȂ
ƧÈ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơ É ǬÉ Èȇǲō ƳÈ ȁÈ Ǆō ǟÈ Èَّ‫لله‬ơǹō ÊƜǧÈ ƢǿÈ ǂÈ ǯÈ ō ȆÈ ǈÊ ÈǻǺÌ Ƿù
È ƿơÈƿÊƛƢȀÈ Ǵŏ ǐÈ ÉȈÌǴǧÈ ƧÈ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơ È
ù>ÎÑǾǗ@^ȅÊǂǯÌ ǀÊ Êǳ
El-Müsned 85
162- (641) İ�bnu’l-Museyyeb radıyallahu anh’den: Rasû� lullah sallallahu

aleyhi ve sellem sabah namazından uyuyakaldı ve gü� neş doğ� duktan sonra
kıldı. Sonra şö� yle buyurdu: “Kim namazı unutursa hatırlayınca kılsın.
Zira Allah Azze ve Celle şöyle buyurmuştur: “Beni hatırlamak için na-
maz kıl.” (Taha 14)”175
Ŏ Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ÇǁƢǈÈ ÈȇǺÊ ÌƥƔÊ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǶÈ

Ȇŏ ƸÊ ÊƥƢÈǼǐǳơ È ǴǇÌ ÈƗǺÊ ÌƥƾÊ ÌȇǃÈǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
É È Êَّ‫لله‬ơǱȂ
Ê ǘÈ ȈÌ ǌǳơ
ǹƢ ō ǹÉ ǂÈÌ ǫƢȀÈ ǠÈ ǷÈ ȁÈ ǞÉÉ ǴǘÌ Èƫǆ ō ǹō Êƛ~ǱƢÈ
È ǸÌ ǌǳơ È ǫǶōÈ ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƅơȄōǴǏ È ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗ
ƪÌ ÈƥǂÈ ǣÈ ơÈƿÊƜǧÈƢȀÈ ÈǻǁƢÈ
È ǫƣȁ Ê ǂÉ ǤÉ ǴÌ ÊǳƪÌ ÈǻƽÈ ơÈƿÊƜǧÈƢȀÈ ÈǻǁƢÈ Ì ƿÊƜǧÈƢȀÈ ǫÈ ǁƢÈ
È ǫƩÌ ȂÈ ÈƬǇơơÈ Ì ƿÊƜǧÈ
È ǧƪÌ ǠÈ ǨÈ ÈƫǁơơÈ
Ê ǟÈ Ƣǈǳơ
ƩƢ ō ǮÌ È ǴÊƫȆǧÊ ƧÊ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơ
ō ǺÊ ǟÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁȄ È ȀÈ ǫÈ ǁƢÈ
È ȀÈ ÈǻȁnƢ Èǧ
163- (640) Abdullah es-Sunabihî� radıyallahu anh’den: “Rasû� lullah sal-
lallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Şüphesiz güneş, beraberinde
şeytanın boynuzu ile doğar. Yükseldiği zaman ondan ayrılır. Tepe nok-
tasına gelince tekrar gelir. Batmaya yaklaştığında tekrar onunla olur,
güneş batınca ondan ayrılır.”176
Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem bu anlarda namazdan yasakladı.177
ȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗ ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ

È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ƾÈ ǼÌ ǟÊ ȏَ‫ ا‬ȁ
Èǆ Ê ǸÌ ǌǳơ
ō ǝȂÉ Ê ǴǗÉ ƾÈ ǼÌ ǟÊ ȆŏǴǐÈ ÉȈÈǧ ǶÌ ǯÉ ƾÉ ƷÈ ÈƗ ȃǂō ƸÈ ÈƬÈȇȏ~ َ‫ ا‬ǱƢÈ È ǫ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
È ǴǇÈ ȁ
nƢȀÈ ÊƥȁǂÉ ǣÉ
164- (639) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’dan: “Nebî� sallallahu aleyhi ve
sellem şö� yle buyurdu: “Biriniz güneşin doğuşu ve batışı esnasında namaz kıl-
maya çalışmasın.”178
175 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (5157) Enes b. Malik radıyallahu anh’den şahidi:
Buhari (597) Ebu Hureyre radıyallahu anh’den şahidi: Buhari (680)
86 İmam Şafiî
Èْ‫ أ‬ǺÊ ǟÈ ǹƢ

ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƱÊ ǂÈ ǟÌ ȋơ È ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ
È ōƦƷ É ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ƣÈ ǂÉ ǤÌ Èƫ ȄōƬƷÊÈ ǂǐÌ ǠÌÈ ǳơƾÈ ǠÌ ÈƥƧÊ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơ
ō ǺÊ ǟÈ ȄȀÈ Èǻ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
ǆÉ ǸÌ ǌǳơ
ō ǞÉ È ǴǘÌ ÈƫȄōƬƷ Ŏ ƾÈ ǠÌ ÈƥƧÊ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơ
È ƶÊ ƦÌ ǐǳơ ō ǺÊ ǟÈ ȁÈ ǆ É ǸÌ ǌǳơ
ō
aleyhi ve sellem ikindiden sonra gü� neş batıncaya kadar ve sabah namazın-
dan sonra gü� neş doğ� uncaya kadar namaz kılmayı yasakladı.”179
ǹō ÈƗ ƤÇ ǠÌ Ǐ È ǺÊ ÌƥÊǂǷÊ ƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÊ ȈƴÊ ǸÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ȁ È ǶÆ ǴÊ ǈÌ ǷƢÉ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǫƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ ǽÉ ƢȀÈ ÈǼÈǧÊǂǐÌ ǠÌÈ ǳơƾÈ ǠÌ ÈƥǺÊ ȈÌÈƬǠÈ ǯÌ ǂǳơ
ǱƢÈ ō ǺÊ ǟÈ ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÈ ÌƥơǱÈ ÈƘǇ È ǾÉ ōǻÈƗǽÉ ǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗƢǇً ȁƢÈ
ÉǗ
ơÈƿÊƛ ƨÇ ÈǼǷÊ ƚÌ Ƿ È ǺÇ ǷÊ ƚÌ ǸÉ Êǳ ǹƢ
É ȏَ‫ ا‬ȁ È Ƿ`
È ǯƢ È ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÉ ÌƥơǱƢÈ ǬÈ ǧÈ ƢǸÈ ȀÉ ǟÉ ƽÈ ÈƗ ƢǷù
È ƪÌ É ǴǬÉ ǧÈ ǅÆ ȁƢÈÉǗ
ù>ÐÓƣơǄÈ ƷÌ ȋơ@^ Èْ‫ أ‬ǶÌ ǿÊ ǂÊ ǷÌ ÈƗǺÌ ǷÊ ƧÉ ǂÈ ÈȈƼÌÊ ǳơǶÉ ȀÉ ÈǳǹȂ
È ǰÉ ÈȇǹÌ ÈƗơǂً ǷÌ ÈƗǾÉ ÉǳȂǇÉ ǁÈ ȁ È Éَّ‫لله‬ơȄǔÈ
Èǫ
166- (927) Tavus, İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’ya ikindiden sonra
iki rekat namaz kılmayı sordu. İ�bn Abbas radıyallahu anhuma bundan ya-
sakladı. Tavus dedi ki: “Ben terk etmiyorum” dedim İ�bn Abbas radıyallahu
anhuma şö� yle dedi: “Hiçbir mümin erkek veya mümine kadına, Allah ve
Rasulü bir hüküm verdikleri zaman başkasını tercih etme hakları yok-
tur.” (Ahzab 36)”180
ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÈ ÌƥƨÈ ǸÈ
ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ È ÈƥÈƗ ƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ
È ǴǇƢ È ǱƢÈ È ǫ ƾÇ ȈÊƦÈǳ ȆÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ŚÈ ÊưǯƢ
È ÈȇǱƢÈ È ǫÌƿÊƛÊǂÈƦǼÌ ǸÊ ÌǳơȄÈǴǟÈ ȂÈ ǿÉ ƢÈǼȈÌÈƦÈǧƨÈ ÈǼȇƾÊ ǸÌÈ ǳơǹƢ É ÊƥÈƗǺÉ ÌƥƨÉ ÈȇÊȁƢǠÈ Ƿ
È ÈȈǨÌ ǇȆ É ǵÈ ƾÊ ǫÈ ǱȂ
É ǬÉ Èȇ
Ƕō
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ Ê ǇÉ ǁ È ƧÊ Ȑَ‫ ا‬Ǐ È ǧƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ȄÈǳÊƛƤÌ ǿÈ ƿÌ ơƪÌ
È ǺÌ ǟÈ ƢȀÈ ǴÌ ǈÈ Ê Ǵǐǳơ ō ǺÈ Ìƥ
ǺÈ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÈ ƦÌ ǟÈ ǅƢ
Ç ōƦǟÈ ǺÉ ÌƥơƮÈ ǠÈ Èƥȁ È ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ȄÈǳÊƛǾÉ ǠÈ ǷÈ ƪÉ ƦÌ ǿÈ ǀÈ ǧÈƨÈ ǸÈ È ÉƥÈƗǱƢÈ
È ǴǇȂ È ǫÊǂǐÌ ǠÌÈ ǳơƾÈ ǠÌ Èƥ
ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ȄÈƫÈƘǧÈś È ÊǼǷÊ ƚÌ ǸÌÉ ǳơǵŎ ÉƗǾÉ ÉǳȂǬÉ ÈƫƢǷÈ ǞÌ ǸÈ Ǉơ
Ì ȁ
È ƤÌ ǿÈ ƿÌ ơǱƢ È ǬÈ ǧÈƢÈǼǠÈ ǷÈ ǲÈ
Ç ǧȂÌ ÈǻǺÊ ÌƥƭÊ Ê ǁƢƸÌ È ǳơ
ƨÈ ǸÈ
È ǴǇÈ ǵŏ ÉƗ ȄÈǳÊƛ ǾÉ ǠÈ Ƿ
È ƪÉ ƦÌ ǿÈ ǀÈ ǧÈ ƨÈ ǸÈ È ǴǇÈ ǵō ÉƗ ǲÌ ǈÈ
È ǧ ƤÌ ǿÈ ƿÌ ơǾÉ Èǳ ƪÈ Ì ǳƢǬÈ ǧÈ ǮÈ ÊǳƿÈ ǺÌ ǟÈ ƪÈ Ì ǴÊƠǈÈ
Éǧ
180 Hasen. Abdurrazzak (3975)
El-Müsned 87
ǵÇ ȂÌ ÈȇƩơÈ
È ƿǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÉ ǇÉ ǁ È ȆÈō ǴǟÈ ǲÈ ƻÈ ƽÈ ƨÈ ǸÈ È ǵŎ ÉƗƪÈ
È ǴǇ Ì ǳƢǬÈ ǧÈ ƢȀÈ ÈǳÈƘǈÈ
Èǧ
ƪÌ É ǴǬÉ ǧÈƨÈ ǸÈ È ǵŎ ÉƗƪÈ
È ǴǇ Ì ǳƢÈǫƢǸÊ È ƾÊ ǼÌ ǟÊ ȄōǴǐÈ
È ȀȈŏǴǐÈ ÉȇǽÉ ơǁÈ ÈƗǺÌ ǯÉ ÈƗǶÈÌ ǳǺÊ ȈÌÈƬǠÈ ǯÌ ǁȅ È ǧÊǂǐÌ ǠÌÈ ǳơƾÈ ǠÌ Èƥ
ȆŏǴǏÈ ÉƗƪÉ ǼÌ ǯȆ É ŏǻÊƛ~ǱƢÈ È ǫƢȀÈ ȈŏǴǐÈ Éƫǭơ È ǁÈ ÈƗǺÌ ǯÉ ÈƗǶÈÌ ǳƧً Ȑَ‫ ا‬Ǐ
È ƪÈ ȈōÌ ǴǏÈ ƾÌ ǬÈ ÈǳÊَّ‫لله‬ơǱȂ
È ǇÉ ǁƢ È Èȇ
ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ ȆÊǻȂÉǴǤÈ ǌÈ
È ǧ ÆƨǫÈ ƾÈ ǏÈ ȁÌ ÈƗ ǶÇ ȈǸÊ Èƫ ȆÊǼÈƥƾÉ ǧÌ ȁ
È ȆÈ Ê È ǂȀÌ ǜŎ ǳơƾÈ ǠÌ ÈƥǺÊ ȈÌÈƬǠÈ ǯÌ ǁÈ
ō ǴǟÈ ǵÈ ƾǫÈ ǾÉ ōǻÊƛȁÊ
Ê ÈƬǠÈ ǯÌ ǂǳơ
nǹƢ ō ǹƢ Ê ÈƫƢǿÈ ƢǸÈ ȀÉ ǧÈ
167- (307) Ebu Seleme b. Abdirrahman’dan: “Muaviye b. Ebi Sufyan
Medine’ye geldi. Minber ü� zerinde dedi ki: “Ey Kesir b. Salt! Mü� minlerin an-
nesi Aişe’ye git ve ona Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem’in ikindiden son-
ra kıldığ� ı iki rekat namazı sor.” Ebu Seleme dedi ki: “Onunla beraber Aişe
radıyallahu anha’ya gittim. İ�bn Abbas yanımızda Abdullah b. Haris b. Nevfel’i
gö� nderdi. Aişe radıyallahu anha dedi ki: “Git bunu Umm Seleme’ye sor.” Ben
de onunla beraber Umm Seleme’ye gittim. Sorunca Umm Seleme dedi ki: “Bir
gü� n Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem ikindiden sonra yanıma girdi ve
yanımda iki rekat kıldı. Daha ö� nce bu iki rekati kıldığ� ını gö� rmemiştim. De-
dim ki: “Ey Allah’ın rasulü� ! Daha ö� nce kıldığ� ını gö� rmediğ� im bir namaz kıldın.”
Şö� yle buyurdu: “Muhakkak ben öğle namazından sonra iki rekat kılar-
dım. Bana Temim veya Sadaka oğullarının elçileri geldi ve beni ondan
alıkoydular. Bu, o iki rekattir.”181
ǵÈ ƾÊ ǫÈ ǱƢÈ
È ǫ ƨÈ ǸÈÈ ǴǇƢ È ÈƥÈƗ ƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ È ǱƢÈ È ǫ ƾÇ ȈÊƦÈǳ ȆÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈȈǨÌ ǇƢÉ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȄÈǳÊƛ ƤÌ ǿÈ ƿÌ ơƪÌ Ê Ǵǐǳơ
ō ǺÉ ÌƥŚ É ÊưǯƢ
È ÈȇǱƢÈ È ǫ ÌƿÊƛ ÊǂÈƦǼÌ ǸÊ ÌǳơȄÈǴǟÈ ȂÈ ǿÉ ƢǸÈ ÈǼȈÌÈƦÈǧ ƨÈ ÈǼȇƾÊ ǸÌÈ ǳơƨÉ ÈȇÊȁƢǠÈ ǷÉ
ƾÈ ǠÌ ÈƥǺÊ ȈÌÈƬǠÈ ǯÌ ǂǳơ
ō Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơƧÊ Ȑَ‫ ا‬Ǐ È ǺÌ ǟÈ ƢȀÈ ǴÌ ǈÈ È ǧ śÈ ÊǼǷÊ ƚÌ ǸÌÉ ǳơǵŏ ÉƗ ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ
ǺÊ ÌƥƭÊ Ê ǁƢƸÌ È ǳơǺÈ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÈ ƦÌ ǟÈ ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÉ ÌƥơƮÈ ǠÈ Èƥȁ È ƪÉ ƦÌ ǿÈ ǀÈ ǧÈ ƨÈ ǸÈ
È ǾÉ ǠÈ Ƿ È ÉƥÈƗǱƢÈ
È ǴǇȂ È ǫÊǂǐÌ ǠÌÈ ǳơ
ǾÉ ÈǳƪÈ Ì ǳƢǬÈ ǧÈ ƢȀÈ ÈǳÈƘǈÈ
È ǧƢǿÈ ƔƢÈ ƴÈÈ ǧǱƢÈ È ǫś È ÊǼǷÊ ƚÌ ǸÌÉ ǳơǵŎ ÉƗǱȂ
É ǬÉ ÈƫƢǷÈ ǞÌ ǸÈ ǇƢÈÌ ǧƤÌ ǿÈ ƿÌ ơǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǲÈÇ ǧȂÌ Èǻ
ǵŏ ÉƗȄÈǳÊƛǾÉ ǠÈ Ƿ È ǫƢȀÈ ǴÌ ǈÈ
È ƪÉ ƦÌ ǿÈ ǀÈ ǧÈ ǱƢÈ È ǧƨÈ ǸÈ
È ǴǇ È ǵŏ ÉƗȄÈǳÊƛƤÌ ǿÈ ƿÌ ơǺÊ ǰÈ Ê ǳȁȆ
È ÊǳǶÌ È ǴǟÊ ȏ
َ‫ ا‬ƨÉ ǌÈ ÊƟƢǟÈ
ƩơÈ
È ƿǶō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ
É ǇÉ ǁ È ȆÈ ō ǴǟÈ ǲÈ ƻÈ ƽÈ ƪÈ Ì ǳƢǬÈ ǧÈ ƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ƨÈ ǸÈÈ ǴǇÈ
181 Sahih. Şafii, Sunen (5181) Muslim (835).
88 İmam Şafiî
È ǇÉ ǁƢ È ÈȇƪÌ
É ǴǬÉ ǧÈƢǸÊ È ƾÊ ǼÌ ǟÊ ȄōǴǐÈ
È ȀȈŏǴǐÈ ÉȇǽÉ ơǁÈ ÈƗǺÌ ǯÉ ÈƗǶÈÌ ǳǺÊ ȈÌÈƬǠÈ ǯÌ ǁȅ È ǧÊǂǐÌ ǠÌÈ ǳơƾÈ ǠÌ ÈƥǵÇ ȂÌ Èȇ
ō ǴǏÈ ÉƗƪÉ ǼÌ ǯȆ
ƾÈ ǠÌ Èƥ ǺÊ ȈÌÈƬǠÈ ǯÌ ǂǳơȆŏ É ŏǻÊƛ~ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ƢȀÈ ȈŏǴǐÈ Éƫǭơ È ǁÈ ÈƗǺÌ ǯÉ ÈƗǶÈÌ ǳƧً Ȑَ‫ ا‬Ǐ
È ƪÈ ȈōÌ ǴǏ È ƾÌ ǬÈ Èǳ
Ê ÈƫƢǿÈ ƢǸÈ ȀÉ ǧÈ ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ ȆÊǻȂÉǴǤÈ ǌÈ È ȁÌ ÈƗ ǶÇ ȈǸÊ Èƫ ȆÊǼÈƥƾÉ ǧÌ ȁ Ê È ǂȀÌ ǜŎ ǳơ
ǹƢ È ǧ ÆƨǫÈ ƾÈ Ǐ È ȆÈ ō ǴǟÈ ǵÈ ƾǫÈ ǾÉ ōǻÊƛȁÊ
nǹƢÊ ÈƬǠÈ ǯÌ ǂǳơ
ō
168- (307/1) Ebu Seleme b. Abdirrahman’dan: “Muaviye b. Ebi Sufyan
radıyallahu anhuma Medine’ye geldi. Minber ü� zerinde dedi ki: “Ey Kesir b.
Salt! Mü� minlerin annesi Aişe’ye git ve ona Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve
sellem’in ikindiden sonra kıldığ� ı iki rekat namazı sor.” Ebu Seleme dedi ki:
“Onunla beraber Aişe radıyallahu anha’ya gittim. İ�bn Abbas yanımızda Ab-
dullah b. Haris b. Nevfel’i gö� nderdi ve: “Mü� minlerin annesi ne diyor dinle”
dedi. O da gidip sordu. Aişe radıyallahu anha dedi ki: “Benim bilgim yok, git
bunu Umm Seleme’ye sor.” Ben de onunla beraber Umm Seleme’ye gittim.
Sorunca Umm Seleme dedi ki: “Bir gü� n Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem
ikindiden sonra yanıma girdi ve yanımda iki rekat kıldı. Daha ö� nce bu iki re-
kati kıldığ� ını gö� rmemiştim. Dedim ki: “Ey Allah’ın rasulü� ! Daha ö� nce kıldığ� ını
gö� rmediğ� im bir namaz kıldın.” Şö� yle buyurdu: “Muhakkak ben öğle nama-
zından sonra iki rekat kılardım. Bana Temim veya Sadaka oğullarının
elçileri geldi ve beni ondan alıkoydular. Bu, o iki rekattir.”182
ǽÊ ƾŏ Ƴ
È ǺÌ ǟÈ Ȇŏ ǸÊ ȈÌōƬǳơǶȈ È ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ
É ǺÌ ǟÈ ǆ Ç ȈÈÌ ǫ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
È ǴǏÈ ÉƗƢÈǻÈƗȁ
Ŏ ƾÈ ǠÌ ÈƥǺÊ ȈÌÈƬǠÈ ǯÌ ǁȆŏ
ƶÊ ƦÌ ǐǳơ È Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
É ǇÉ ǁȆ È Êǻƕǁ È ǫǆ
È ǱƢÈ Ç ȈÈÌ ǫ
ƪÈ ǰÈ ǈÈ È ǧÊǂƴÌ ǨÈ ÌǳơȆÊ ÈƬǠÈ ǯÌ ǁ
È ƪÉ ȈōÌ ǴǏ È ǺÌ ǯÉ ÈƗǶÈÌ ǳȆŏǻÊƛƪÌ É ǴǬÉ ǧÈ nǆ Ê ÈƫƢǿÈ ƢǷ~
É ȈÈÌ ǫƢÈȇǹƢ È ǱƢ È ǬÈ ǧÈ
É ǇÉ ǁÈ ǾÉ ǼÌ ǟÈ
169- (645) Muhammed b. İ�brahim et-Teymî�, dedesi Kays’tan rivayet
ediyor: “Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem beni sabah namazından sonra
iki rekat kılarken gö� rdü� . Şö� yle buyurdu: “Bu iki rekat nedir ey Kays!” De-
dim ki: “Ben sabah namazının sü� nnetini kılamamıştım.” Rasû� lullah sallallahu
aleyhi ve sellem sü� kut etti.183
182 Sahih. Şafii, Sunen (5181) Muslim (834-835)

183 Hasen. Şafii, Sunen (5173) Sa’d b. Said b. Kays b. Amr el-Ensari saduktur, hıfzı
El-Müsned 89
É ǺÌ ǟÈ ǽÊ ƢÈƥƢÈƥǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ Ȇŏ ǰŏ ǸÌÈ ǳơÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǹƢ

ǺÊ ÌƥÊǂȈÌÈƦƳ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ƾÊ ƦÌ ǟÈ ȆÊǼÈƥƢÈȇ~ǱƢÈ
È ǫ Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǶÇ ǠÊ ǘÌ ǷÉ
ƪÊ ȈÌÈƦÌǳơơÈǀȀÈ Êƥ ǥƢÈ
È Ǘ ơƾً ƷÈ ÈƗ Ǻō ǠÈ ÈǼǸÌ ÈȇȐÈَ‫ ا‬ǧ ƢًƠȈÌ ǋÈ ǅƢ Ê ōǼǳơÊǂǷÌ ÈƗ ǺÌ ǷÊ ǶÌ ǰÉ ǼÌ ǷÊ ȆÈ Êǳȁ
È ǺÌ Ƿ
È ǥƢ Ç ÈǼǷÈ
nÇǁƢȀÈ ÈǻȁÌ ÈƗǲÇ ȈÈÌ ǳǺÌ ǷÊ ƔƢÈ ǋ
È ƨÇ ǟÈ ƢǇ È ȅō ÈƗȄōǴǏÈ ȁÈ
170- (643) Cubeyr b. Mut’im radıyallahu anh’den: Rasû� lullah sallallahu
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Ey Abdumenaf oğ� ulları! İ�çinizden insanların
işlerinden bir işe gö� revlendirilen kimse, gece veya gü� ndü� z şu beyti (Kabe’yi)
tavaf eden kimseyi engellemesin.”184
É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÊ ȈƴÊ ǸÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ȁ

Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ƔÇ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ È ƾÇ ÊǳƢƻ È ǺÉ ÌƥǶÉ ǴÊ ǈÌ ǷƢ
ƾÊ ƦÌ ǟÈ ȆÊǼÈƥƢÈȇƔƢÆ ǘÈ ǟÈ ƽÈ ơǃÈ ȁ
È ǾÉ ǨÉ ÊǳƢƼÈ Éȇȏ È ǲÈ ưÌ ǷÊ ȁÌ ÈƗ ǾÉ ǴÈ ưÌ ǷÊ Ƕō
َ‫ ا‬ǽÉ ƢÈǼǠÌ Ƿ È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
Ç ÈǼǷ
ǥƢ È ƾÊ ƦÌ ǟÈ ȆÊǼÈƥƢÈȇȁÌ ÈƗǶÇ ǋƢ
Ê ǿÈ ȆÊǼÈƥƢÈȇȁÌ ÈƗƤÊ ǴÊ ǘō ǸÌÉ ǳơ
171- (644) Atâ� rahimehullah, Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’den ay-
nısını veya yakın manada rivayet etti, muhalefet etmedi. Ata şunu ziyade
etti: “Ey Abdulmuttalib oğ� ulları veya ey Haşimoğ� ulları veya ey Abdumenaf
oğ� ulları”185
ȆÊƥÈƗǺÉ ÌƥƔƢÉ ǘÈ ǟÈ ȁƢ

È ÈǻÈƗƪÉ ÌȇÈƗǁ~
È ǱƢÈ È ǫÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
nǆ Ê ǸÌ ǌǳơ
ō ǞÉ È ǴǘÌ ÈƫǹÌ ÈƗǲÈ ƦÈÌ ǫȄōǴǏÈ ȁ
È ƶÊ ƦÌ ǐǳơ
Ŏ ƾÈ ǠÌ ÈƥǥƢÈ È ǗǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÈ ÌƥơƵƢ Ç ÈƥǁÈ
172- (911) Amr b. Dinar dedi ki: “Ben ve Atâ� b. Ebi Rabah, İ�bn Ö� mer
radıyallahu anhuma’nın sabah namazından sonra tavaf ettiğ� ini ve gü� neş doğ� -
madan ö� nce namaz kıldığ� ını gö� rdü� k.”186
kö� tü� dü� r.

184 Hasen. Şafii, Sunen (5204) Ebu Ya’la (7396) İ�bn Hibban (1545) Hakim (1/448)
Ebu Davud (1894) Tirmizi (868) Nesai (586) İ�bn Mace (1254) Darimi (2/70)
İ�bn Huzeyme (1280) Abdurrazzak (9004) Ahmed (4/84)
185 Zayıf. Şafii, Sunen (5206) Muslim b. Halid zayıftır. İ�snadı mü� rseldir.
186 Sahih. Buhari (1268 no’lu hadisten ö� nce muallak olarak)
90 İmam Şafiî
Ezan
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ ȄōǴǏÈ Ȇō ÊƦōǼǳơ ǹō ÈƗ ǺÊ ǈÈ ƸÌÈ ǳơ ǺÊ ǟÈ ǆ
È ÉǻȂÉȇ ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ê ǿō ȂÌÈ ǳơ ƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƢǿÈ ǂÈ ȈÌ ǣÈ ƢȀÈ ǠÈ Ƿ È ƿȁn
È ǂÈ ǯÈ È ǶÊ Ì ȀÊƫȐَ‫ ا‬ǏȄÈ
È ǴǟÈ ǅƢ Ê ōǼǳơƔƢÉ ÈǼǷÈ ÉƗǹȂ
È Éǻƿŏ ƚÈ ǸÌÉ ǳơ~ǱƢÈ È ǫǶō È ǴǇÈ ȁÈ
173- (104) el-Hasen (el-Basrî�) rahimehullah’tan: Nebi sallallahu aleyhi
ve sellem şö� yle buyurdu: “Müezzinler insanların namazları hakkında gü-
vendikleri kimselerdir.”187 Onunla beraber başkasını da zikretti.
ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƶÇ ÊǳƢǏȆ É ǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÉ ÌƥǶȈ
È ÊƥÈƗǺÊ ÌƥǲÊ ȈÌ ȀÈ Ǉ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǹȂ
È Éǻƿŏ ƚÈ ǸÌÉ ǳơȁÈ ƔƢÉ ÈǼǸÈ Ǔ É ƨÉ Ǹō ÊƟȋơ~
Èْ‫ أ‬ǱƢÈ È ǫǶō
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ
nśÈ Êǻƿŏ ƚÈ ǸÌÉ ǴÊǳǂÈ ǨÈ ǣÈ ȁ Èْ‫ أ‬Éَّ‫لله‬ơƾÈ ǋÈ ǁÌ ÈƘǧÈ ƔƢÉ ÈǼǷÈ ÉƗ
È ƨÈ Ǹō ÊƟȋơ
174- (105) Ebu Hureyre radıyallahu anh’den: Nebi sallallahu aleyhi
ve sellem şö� yle buyurdu: “İmamlar sorumlulardır, müezzinler güve-
nilen kimselerdir. Allah imamlara doğruyu göstersin ve müezzinleri
bağışlasın.”188
ǾÊ Êƥ ǢÉ ǴÉ ƦÌÈȇƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƶÇ ÊǳƢǏȆ

È ÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ Ǌ Èْ‫ أ‬ÈǼÈƯƾō Ʒ
É ǸÈ ǟÌ ȋơƢ È ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ƾÊ ǋÊ ǁÌ ÈƘǧÈ Ƕō ȀÉ Ǵō ǳơǺÆ ǸÈ ÈƫƚÌ Ƿ
É ǹŏ È ǺÆ ǷÊ ƢǓ
É ƿƚÈ ǸÌÉ ǳơȁ È ǵƢÉ ǷÊْ‫إ‬
È ȍơ~ǱƢÈ È ǫǶō
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơ
nś È Êǻƿŏ ƚÈ ǸÌÉ ǴÊǳǂÌ ǨÊ ǣÌ ơȁ
È ƨÈ Ǹō ÊƟȋơ
Èْ‫أ‬
175- (105/1) Ebu Hureyre radıyallahu anh’den: Nebi sallallahu aley-
hi ve sellem şö� yle buyurdu: “İmam sorumludur. Müezzin güvenilendir.
187 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (1650) mü� rseldir.

tü� r. Hadisin şahitleri vardır.
El-Müsned 91
Allah’ım! İmamları doğruya eriştir, müezzinleri bağışla.”189
È ÊƥÈƗǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ

ǹō ÈƗǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƨÈ ǠÈ ǐÈ ǠÌ ǏȆ ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ǮÈ ǸÊ ÈǼǣÈ ȆǧÊ ƪÈ ǼÌ ǯơÈ È ǶÈ ÈǼǤÈ ÌǳơƤŎ ƸÊ Éƫǭơ
É ƿÊƜǧÈ ƨÈ ÈȇƽÊ ƢÈƦÌǳơȁ È ǁÈ ÈƗȆŏǻÊƛǾÉ ÈǳǱƢÈ
È ǫȅÊ ō ǁƾÌ ƼÌ É ǳơƾÇ ȈǠÊ ǇƢ
È ÈƥÈƗ
ȏَ‫ ا‬ȁ Ê ǮÈ ÊƫȂÌ Ǐȃ
È Ǻŋ Ƴ È ƾÈ Ǐ È ǞÉ ǸÈ ǈÌ Èȇȏَ‫ ا‬ǾÉ ōǻÊƜǧÈ ǮÈ ÈƫȂÌ Ǐ
È ǞÈ Ì ǧƧÊ Ȑَ‫ ا‬ǐǳƢ
Ì ǧǁƢÈ ō ÊƥƪÈ Ìǻƿō ÈƘǧÈ ǮÈ ÊƬÈȇƽÊ ƢÈƥȁÌ ÈƗ
Ê ǇÉ ǁ È ǺÌ ǷÊ ǾÉ ÉƬǠÌ ǸÊ Ǉ
È ƾÇ ȈǠÊ ǇȂ
È ÉƥÈƗǱƢÈ È ǫƨÊ ǷƢÈ ÈȈǬÊ ÌǳơǵÈ ȂÌ ÈȇǮÈ È ȏَّ‫ا‬ÊƛƔÆ ȆÌ ǋ
È ǳƾÈ ȀÊ ǋ È ȏَ‫ ا‬ȁ
Èǆ Æ ÌǻÊƛ
Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
È ǴǇÈ ȁ
176- (106) Abdullah b. Ebi Sa’sa’a’dan: “Ebu Said el-Hudrî� radıyallahu
anh ona şö� yle dedi: “Ben senin koyunları ve kırları sevdiğini görüyorum.
Koyunlarının başında veya kırda olduğun zaman namaz için ezan oku-
duğunda sesini yükselt. Zira sesini işiten hiçbir cin, insan veya başka
bir şey yoktur ki, senin için kıyamet gününde şahitlik etmesinler.” Ebu
Said dedi ki: “Bunu Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’den işittim.”190
ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÉ ÌƥÊǄȇÊǄǠÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ ǱƢÈ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÇ ÊǳƢƻ
È ǫ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ È ǺÉ ÌƥǶÉ ǴÊ ǈÌ ǷƢ
ÊǂƴÌ ƷȆ Ê ǧÊ ƢǸȈ ً ÊƬÈȇǹƢÈ ǯÈ ȁ É ǺÈ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÈ ƦÌ ǟÈ ǹō ÈƗ ƧÈ ǁȁÉ
È ǽÉ ǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ ÇǄȇÊǂȈÌ ƸÈ Ƿ È ǀƸÌ ǷȆÈ ÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥǮÊ ǴÊ ǸÌÈ ǳơ
ƱÊ
Æ ǁƢƻȆ È ŏǻÊƛǶŏ ǟÈ ȅÌ ÈƗƧÈ ǁȁÉ È ǀƸÌ ǷȆ È Êƥȋ Èِ‫ أ‬ƪÌ ō ǳÊƛǽÉ ǄÈ Ȁō Ƴ
É ǴǬÉ ǧÈ ǵÊ ƢǌǳơȄÈ È ś È Ʒ Ê ƧÈ ǁȁÉÈ ǀƸÌ ǷȆ È ÊƥÈƗ
È ǫƧÈ ǁȁÉ
ǶÌ ǠÈ ÈǻǱƢÈ È ǀƸÌ ǷƢ È ÈƥÈƗȆÊǻǂÌ ÊƦƻÌ ÈƘǧÈǮÈ ÊǼȇƿÊ ƘÌÈƫǺÌ ǟÈ ǱÈ ÈƘǇÌ ÉƗǹÌ ÈƗȄǌÈ ƻÌ ÈƗȆŏǻÊƛȁ ō ǳÊƛ
È ǵÊ ƢǌǳơȄÈ
Ƕō
È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁ È ǲÈ ǨÈ ǬÈ ǧÈǺÇ ȈÌÈǼƷ Ê ǂǗÈ ǒ
É ǪȇÊ Ê ǠÌ ÈƦÊƥƢōǼǯÉ ȁÇ È ǂǨÈ ÈǻȆǧÊƪÉ ƳÌ ǂÈ ƻÈ
ǹŏ
É ƿƚÈ Ƿ È ƿÈƘǧÈ ǪȇÊ
É ǹō Ê ǂǘǳơō ǒ Ê ǠÌ ÈƥȆǧÊ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁƢ È ÈǼÈȈǬÊ ǴÈ ǧÈ ǺÇ ȈÌÈǼƷ
É ǺÌ ǷÊ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÊ ǇÉ ǁ È ƾÈ ǼÌ ǟÊ ƧÊ Ȑَ‫ ا‬ǐǳƢ
ō ÊƥǶō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ Ê ǇÉ ǁÈ
ǞÈ ǸÊ ǈÈÈ ǧ ǾÊ Êƥ ƝÊ É ǄȀÌ ÈƬǈÌ Èǻȁ È ǾÊ ȈǰÊ ƸÌ Èǻ ƢÈǼƻÌ ǂÈ ǐÈ È ǧ ǹȂ È ÉƦǰŏ ÈǼÈƬǷ
É ǺÉ ƸÌ ÈǻȁÈ ǹŏ Ê ƿƚÈ ǸÌÉ ǳơƩÈ ȂÌ ǏƢ È ÈǼǠÌ ǸÊ ǈÈÈǧ
É ǇÉ ǁ È ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǾÊ ÌȇƾÈ ÈȇǺÈ ȈÌÈƥƢÈǼǨÌ ǫÈ ȁ
È ǹÌ ÈƗȄÈǳÊƛƢÈǼȈÈÌ ǳÊƛǲÈ ǇÈ ǁÌ ÈƘǧÈ Ƕō
È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È ȆŎ ÊƦōǼǳơ
92 İmam Şafiî
ǶÌ ȀÉ ŎǴǯ É ǵÉ ȂÌ ǬÈ ÌǳơǁƢÈ ǋÈ ÈƘǧÈnǞÈ ǨÈ Èƫǁơ Ì ƾÊ ǫÈǾÉ ÈƫȂÌ Ǐ È ƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉȅ È ǀÊ ōǳơǶÉ ǰÉ ŎȇÈƗ~Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
ȏَ‫ ا‬ȁ È ƪÉ ǸÌ ǬÉ ǧÈ nƧÊ Ȑَ‫ ا‬ǐǳƢ ō Êƥǹŏ Ì ƿÈƘǧÈ ǶÉ Ì ǫ~ǱƢÈ È ǫȆÊǼǈÈ ÈƦƷÈ ȁ È ǶÌ ȀÉ Ǵō ǯÉ ǶÌ ȀÉ ǴÈ ǇÈ ǁÌ ÈƘǧÈ ơȂÉǫƾÈ ǏÈ ȁ È ȆÈ ō ǳÊƛ
ǺÈ ȈÌÈƥƪÉ ǸÌ ǬÉ ǧÈ ǾÊ Êƥ ȆÊǻǂÉ ǷÉ ƘÌÈȇƢǸō ǷÊ ȏَ‫ ا‬ȁ È Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÈ ǷÊ ȆÈ ō ǳÊƛ ǽÉ ǂÈ ǯÌ ÈƗ ƔÈ ȆÌ ǋÈ
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ É ǇÉ ǁ È ȆÈ ō ǴǟÈ ȄǬÈ ÌǳÈƘǧÈ Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ Ê ǇÉ ǁ È ȅÌ ƾÈ Èȇ
ǂÉ ÈƦǯÌ ÈƗ Éَّ‫لله‬ơ ǂÉ ÈƦǯÌ ÈƗ Éَّ‫لله‬ơ ǂÉ ÈƦǯÌ ÈƗ Éَّ‫لله‬ơ ǂÉ ÈƦǯÌ ÈƗ Éَّ‫لله‬ơ ǲÉÊ ǫ ùǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǾÊ ǈÊ ǨÌ ÈǼÊƥ ȂÈ ǿÉ Ǻȇ È ƿÊ ƘÌōƬǳơǶō È ǴǇÈ ȁÈ
Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁơ È ƾً Ǹō ƸÈ Ƿ É ǹō ÈƗ ƾÉ ȀÈ ǋÌ ÈƗ Éَّ‫لله‬ơȏَّ‫ا‬Êƛ ǾÈ ÈǳÊƛ ȏ َ‫ ا‬ǹÌ ÈƗ ƾÉ ȀÈ ǋÌ ÈƗ Éَّ‫لله‬ơȏَّ‫ا‬Êƛ ǾÈ ÈǳÊƛ ȏ َ‫ ا‬ǹÌ ÈƗ ƾÉ ȀÈ ǋÌ ÈƗ
ǱƢÈ È ǫǶō ÉƯnǮÈ ÊƫȂÌ Ǐ È ǺÌ ǷÊ ƽÌ ƾÉ ǷƢÈ Ì ǧǞÌ ƳÊ ǁơ~ Ì ȆÈ ÊǳǱƢÈ È ǫǶō ÉƯùÊَّ‫لله‬ơǱȂ È ƾً Ǹō ƸÈ ǷÉ ǹō ÈƗƾÉ ȀÈ ǋÌ ÈƗ
É ǇÉ ǁơ
ǱȂÉ ǇÉ ǁơ È ƾً Ǹō ƸÈ Ƿ É ǹō ÈƗƾÉ ȀÈ ǋÌ ÈƗÉَّ‫لله‬ơȏَّ‫ا‬ÊƛǾÈ ÈǳÊƛȏَ‫ ا‬ǹÌ ÈƗƾÉ ȀÈ ǋÌ ÈƗÉَّ‫لله‬ơȏَّ‫ا‬ÊƛǾÈ ÈǳÊƛȏَ‫ ا‬ǹÌ ÈƗƾÉ ȀÈ ǋÌ ÈƗǲÉ Ì ǫù
ȄÈǴǟÈ Ȇō Ʒ È ƧÊ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơȄÈ ō ǴǟÈ Ȇō Ʒ È ƧÊ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơȄÈ ō ǴǟÈ Ȇō Ʒ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁơ È ƾً Ǹō ƸÈ ǷÉ ǹō ÈƗƾÉ ȀÈ ǋÌ ÈƗÊَّ‫لله‬ơ
śÈ ƷȆ Ê ÊǻƢǟÈ ƽÈ Ƕō ÉƯ ùÉَّ‫لله‬ơ ȏَّ‫ا‬Êƛ ǾÈ ÈǳÊƛ ȏ َ‫ ا‬ǂÉ ÈƦǯÌ ÈƗ Éَّ‫لله‬ơ ǂÉ ÈƦǯÌ ÈƗ Éَّ‫لله‬ơ ƵÊ Ȑَ‫ ا‬ǨÈ ÌǳơȄÈǴǟÈ Ȇō Ʒ È ƵÊ Ȑَ‫ ا‬ǨÈ Ìǳơ
ȆÊƥÈƗƨÊ ÈȈǏƢ Ê ÈǻȄÈǴǟÈ ǽÉ ƾÈ ÈȇǞÈ ǓÈ ȁ È Ƕō ÉƯƨÇ ǔō ǧÊǺÌ ǷÊ ƔÆ ȆÌ ǋƢ È ȀÈ ȈǧÊƧً ǂō ǏȆ É ÊǻƢǘÈ ǟÌ ÈƘǧÈǺȇ È ƿÊ ƘÌōƬǳơƪÉ ȈÌ ǔÈ Èǫ
ǽÉ ƾÉ ÈȇƪÌ ǤÈ ǴÈÈƥǶō ÉƯǽÊ ƾÊ ÊƦǯȄÈ È ǴǟÈ Ƕō ÉƯǾÊ ȈÌÈȇƾÌ ÈƯǺÈ ȈÌÈƥǂō Ƿ È Ƕō ÉƯǾÊ ȀÊ ƳÌ ȁȄÈ È ǴǟÈ ƢǿÈ ǂō ǷÈ ÈƗǶō ÉƯƧÈ ǁȁÉ È ǀƸÌ ǷÈ
ǮȈ È ǧÊ Éَّ‫لله‬ơǭÈ ǁƢÈ Èƥ~Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁ È ǱƢÈ È ǫ Ƕō ÉƯ ƧÈ ǁȁÉ
È ǀƸÌ ǷȆ È ÊƥÈƗ ƧÈ ǂō ǇÉ
ǮÈ ÉƫǂÌ ǷÈ ÈƗƾÈ Ì ǫ~ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ƨÈ ǰō ǸÈ ÊƥǺȇ Ê ƿÊ ƘÌōƬǳƢÊƥȆÊǻǂÌ Ƿ É Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǇÉ ǁƢ È ÈȇƪÌ É ǴǬÉ ǧÈ nǮÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ǭÈ ǁƢÈ ÈƥȁÈ
ƽÈ ƢǟÈ ȁÈ ƨÇ ÈȈǿÊ ơǂÈ ǯ È ǺÌ ǷÊ Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ Ê ǇÉ ǂÈ ÊǳǹƢ È ǯÈ ƔÇ ȆÌ ǋ È ǲŎ ǯ É ƤÈ ǿÈ ƿÈ ȁn È ǾÊ Êƥ
ƾÇ ȈǇÊ ÈƗǺÊ ÌƥƣƢ Ê ōƬǟÈ ȄÈǴǟÈ ƪÉ ǷÌ ƾÊ ǬÈ ǧÈ Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ Ê ǇÉ ǂÈ Êǳƨً ōƦƸÈ Ƿ É ǮÈ ÊǳƿÈ
È ǾÉ ŎǴǯ
ÊǂǷÌ ÈƗ ǺÌ ǟÈ ƧÊ Ȑَ‫ ا‬ǐǳƢō Êƥ ƪÉ Ìǻƿō ÈƘǧÈ Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ Ê ǇÉ ǁ È ǲÊ ǷƢÈ ǟÈ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁÈ
ƪÉ ǯÌ ǁÈ ƽÌ ÈƗ ǺÌ Ƿ È ǮÈ ÊǳǀÈ Êƥ ȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗȁ È ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ É ǺÉ ÌƥơǱƢÈ È ǫ Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ Ê ǇÉ ǁÈ
Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È ȆŎ ǠÊ ǧÊ Ƣǌǳơ
ō ǱƢÈ È ǫÇǄȇÊǂȈÌ ƸÈ Ƿ É ǺÉ ÌƥơȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗƢǷÊ È ȂƸÌ ÈǻȄÈǴǟÈ ƧÈ ǁȁÉ È ǀƸÌ ǷȆ È ÊƥÈƗǱƕ Ê ǺÌ ǷÊ
ƢǸÈ ǯ È ǹŏÉ ƿƚÈ ÉȇƧÈ ǁȁÉ
È ǀƸÌ ǷȆ È ÊƥÈƗǺÊ ÌƥǮÊ ǴÊ ǸÌÈ ǳơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊǄȇÊǄǠÌÈ ǳơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÈ ÌƥǶȈ È ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƪÉ ǯÌ ǁÈ ƽÌ ÈƗȁÈ ǾÉ ǼÌ ǟÈ
ƧÈ ǁȁÉÈ ǀƸÌ ǷȆ È ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ÇǄȇÊǂȈÌ ƸÈ ǷÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƭÉ ƾŏ ƸÈ ÉȇǾÉ ÉƬǠÌ ǸÊ ǇÈ ȁÇ È ǄȇÊǂȈÌ ƸÈ ǷÉ ǺÉ ÌƥơȄǰÈ ƷÈ
El-Müsned 93
É ǺÉ ÌƥơȄǰÈ ƷƢ
ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ È ǷȄ
È ÈǼǠÌ Ƿ
177- (99) Abdullah b. Muhayriz’den: Ebû� Mahzü� re’nin yanında bü� yü� mü� ş
bir yetimdim. Beni Şam’a gö� nderirken kendisine: “Ey amca! Ben Şam’a gidi-
yorum, oradaki insanların bana senin nasıl ezan okuduğ� unu sormalarından
korkarım” dedim. Bunun ü� zerine bana şunları anlattı: “Rasû� lullah sallallahu
aleyhi ve sellem, Huneyn savaşından dö� nerken, biz de bir topluluk olarak
Huneyn yolunda ilerliyorduk, yolda Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem bi-
zimle karşılaşmıştı. Mü� ezzini O’nun yanında namaz için ezan okumaya baş-
lamıştı. Mü� ezzinin sesini işitince, onun okumasıyla alay ederek kendi kendi-
mize onun sö� ylediklerini tekrar etmeye başladık. Rasû� lullah sallallahu aleyhi
ve sellem, bizim sesimizi işitince bizi yanına çağ� ırtmıştı. Huzuruna varınca:
“Sesini duyduğum sesi yüksek olan kimse hanginizdi?” diye sordu: Ar-
kadaşlarım beni gö� stermişlerdi, bunun ü� zerine Rasû� lullah sallallahu aleyhi
ve sellem onları gö� ndererek beni yanında alıkoymuştu. Sonra: “Kalk, namaz
için ezan oku” buyurdu. Hemen ayağ� a kalktım. Benim için Nebi sallallahu
aleyhi ve sellem’den ve onun bana bir şey emretmesinden daha çok hoşlan-
madığ� ım bir şey yoktu. Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem’in ö� nü� nde aya-
ğ� a kalktım ve Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem bana ezanı şö� yle ö� ğ� retti.
O kendisi (ezan lafızlarını) sö� ylü� yor bana da aynen şö� yle sö� yle diyordu:
“Allahu ekber, Allahu ekber, Allahu ekber, Allahu ekber
Eşhedu en lâ ilâhe illallâh, Eşhedu en lâ ilâhe illallâh
Eşhedu enne Muhammeden Rasûlullâh, Eşhedu enne Muhammeden Ra-
sûlullâh
Buraya gelince şö� yle buyurdu: “Dön ve sesini uzatarak tekrar et.”
Sonra şö� yle devam etti:
Eşhedu en lâ ilâhe illallâh, Eşhedu en lâ ilâhe illallâh
Eşhedu enne Muhammeden Rasûlullâh, Eşhedu enne Muhammeden Ra-
sûlullâh
Hayye ale’s-salâh, Hayye ale’s-salâh
Hayye ale’l-felâh, Hayye ale’l-felâh
Allahu ekber Allahu ekber Lâ ilâhe illallâh”
Bu ezanı okuduktan sonra beni çağ� ırdı ve içinde bir miktar gü� mü� ş olan
bir kese verdi. Sonra elini alnıma koydu, sonra elini yü� zü� me, sonra gö� ğ� sü� me
ve ciğ� erime doğ� ru gezdirdi. Sonra gö� beğ� ime doğ� ru indirdi. Sonra Rasulullah
sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Allah senin için ve senin hak-
94 İmam Şafiî
kında mübarek kılsın.” Dedim ki: “Ey Allah’ın Rasû� lü� ! Bana Mekke’de ezan
okumamı emret” O da: “Seni bu işle görevlendirdim” buyurdu. Bunun
ü� zerine Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem’e karşı hissettiğ� im bü� tü� n hoş-
nutsuzluk benden gitti, onun yerine Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’e
karşı sevgiye dö� nü� ştü� . Mekke Valisi olan Attab b. Esid’e gelerek, Rasû� lullah
sallallahu aleyhi ve sellem’in emriyle onunla birlikte ezan okudum.”191
İ�bn Cureyc dedi ki: İ�bn Muhayriz’in rivayeti gibi, bana Ebu Mahzure’nin
ailesinden yetiştiğ� im kimse haber verdi.192
Şafiî� dedi ki: “İ�brahim b. Abdilaziz b. Abdilmelik b. Ebi Mahzure’ye yetiş-
tim. İ�bn Muhayriz’in anlattığ� ı gibi ezan okudu.”193
Yine Şafiî� şö� yle dedi: “Onun babasından şö� yle rivayet ettiğ� ini işittim: o
İ�bn Muhayriz’den, o da Ebu Mahzure radıyallahu anh’den, o da Nebi sallalla-
hu aleyhi ve sellem’den, İ�bn Cureyc’in rivayetiyle aynı anlamda rivayet etti.194
ȅÊ
ŏ ǁƾÌ ƼÌÉ ǳơƾÇ ȈǠÊ ǇȆÈ ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƾÈ ȇÊǄÈȇǺÊ ÌƥƔÊ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
É ǬÉ ÈȇƢǷÈ ǲÈ ưÌ ǷÊ ơȂÉǳȂǬÉ ǧÈƔơÈ ƾÈ ŏǼǳơǶÉ ÉƬǠÌ ǸÊ ǇơÈ
ǱȂ È ƿÊƛ~ǱƢÈ
nǹŏ
É ƿƚÈ ǸÌÉ ǳơ
178- (108) Ebu Said el-Hudrî� radıyallahu anh’den: Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Nidâyı (ezanı) işittiğiniz zaman müezzi-
nin söylediklerini aynen siz de söyleyin.”195
ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƤÊ ȈÌÈƦƻ É ǺÌ ǟÈ ƨÈ ōȇÊǄǣÈ ǺÉ ÌƥƧÉ ǁƢÈ ǸÈ ǟÉ ȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ǺÉ ÌƥǶȈ
ȐÅ ƳÉ ǁ È ǶōÈ ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǞÈ ǸÊ ǇÈ ǱƢÈ Ê ǟÈ ǺÊ Ìƥǎ
È ǫ ǶÇ ǏƢ Ê ǨÌ Ʒ
È ǺÌ ǟÈ ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ ō
ȄōǴǏ È ȆŎ ÊƦōǼǳơȄȀÈ ÈƬÌǻƢÈǧǱƢÈ È ǫƢǷ È ǲÈ ưÌ ǷÊ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǱƢ
È ǬÈ ǧÈ ƣÊ Ê ǂǤÌ ǸÌÈ ǴÊǳǹŏ É ƿƚÈ Éȇ
ǶōÈ ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǱƢ ō ƪÊ ǷƢÈ
È ǬÈ ǧÈ ƧÉ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơ È ǫƾÈÌ ǫȁ È ǳÊƛǶō
È ǲÇ ƳÉ ǁȄÈ È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
191 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (2488) Nesai (628) İ�bn Mace (700) Ahmed
(14836) Muslim (572)
El-Müsned 95
Èْ‫ أ‬ƾÊ ƦÌ ǠÌÈ ǳơǮÈ ÊǳƿÈ ƨÊ ǷƢÈ

nƽÊ ȂÈ ǇÌ ȋơ È ǫÊƜÊƥƣÊ È ǧơȂÉǳǄÊ Ìǻơ~
È ǂǤÌ ǸÌÈ ǳơơȂŎǴǐÈ
179- (103) Hafs b. Asım’dan: “Nebi sallallahu aleyhi ve sellem bir ada-
mın akşam namazı için ezan okuduğ� unu işitti. Nebi sallallahu aleyhi ve sel-
lem de mü� ezzinin sö� ylediğ� inin aynısını sö� yledi. Nebi sallallahu aleyhi ve
sellem bitirdiğ� inde bir adam namaz için kamet okumuştu. Nebi sallallahu
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “İnin ve şu siyah kölenin kametiyle akşam
namazını kılın.”196
ǞÈ ǸÊ Ǉ È ǺÉ ÌƥƨÈ ǷƢÈ ǷÈ ÉƗȂÉƥÈƗȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗȄÈȈƸÌ ÈȇǺÊ ÌƥǞÊ Ǹŏ ƴÈ ǷÉ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǾÉ ōǻÈƗǲÇ ȀÌ Ǉ
ơÈƿÊƛǱȂ É ǬÉ ÈȇǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ
È ǇÉ ǁ È ǱȂ É ǬÉ ÈȇǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ƨÈ ÈȇÊȁƢǠÈ ǷÉ
Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ
É ǇÉ ǁơ È ƾً Ǹō ƸÈ ǷÉ ǹō ÈƗ ƾÉ ȀÈ ǋÌ ÈƗ ǱƢÈ È Éَّ‫لله‬ơ ȏَّ‫ا‬Êƛ ǾÈ ÈǳÊƛ ȏ
È ǫ ơÈƿÊƛȁ َ‫ ا‬ǹÌ ÈƗ ƾÉ ȀÈ ǋÌ ÈƗ ǹŏ Èǫ
É ƿƚÈ ǸÌÉ ǳơǱƢÈ
ƪÈ ǰÈ Ǉ
È Ƕō ÉƯnƾÉ ȀÈ ǋÌ ÈƗƢÈǻÈƗȁ~
È ǱƢÈÈǫ
180- (109) Ebu Umame b. Sehl; Muaviye radıyallahu anh’den: “Mü� ez-
zin “Eşhedu en lâ� ilâ� he illallah dediğ� i zaman ve “Eşhedu enne Muhammeden
Rasulullah” dediğ� i zaman Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’in: “Ben de
şehadet ederim” dediğ� ini işittim. Sonra sustu.”197
È ǫ ƨÈ ƸÌ
ǱƢÈ È ǟÊ ǾÊ Ǹŏ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ȄÈȈƸÌ ÈȇǺÊ ÌƥƨÈ ƸÌ
È ǴǗÈ ǺÊ ÌƥȄǈȈ È ǴǗÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ƕō
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ǾÉ ǴÈ ưÌ ǷÊ ƭÉ ƾŏ ƸÈ ÉȇƨÈ ÈȇÊȁƢǠÈ Ƿ
É ƪÉ ǠÌ ǸÊ ǇÈ
181- (109/1) İ�sa b. Talha aynısını Muaviye radıyallahu anh yoluyla Nebi
sallallahu aleyhi ve sellem’den rivayet etmiştir.198
ǺÉ ÌƥȁǂÉ ǸÌ ǟÈ ȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗǱƢÈÈ ǫƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ÊǄȇÊǄǠÌÈ ǳơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÉ ÌƥƾÊ ȈƴÊ ǸÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǫǍƢō
ǱƢÈ Ç ǫȁ È ǺÊ ÌƥƨÈ ǸÈ ǬÈ ǴÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǽÉ ǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÈ ÌƥȄǈȈ
È ǟÊ ǹō ÈƗȆŎ ÊǻǃÊ ƢǸÌÈ ǳơȄÈȈƸÌ Èȇ
196 Çok zayıf. Şafii, Sunen (2556) mü� rseldir, isnadında İ�brahim b. Muhammed
metruktü� r.
198 Hasen ligayrihi. Şafii Sunen (2563) Talha b. Yahya b. Talha b. Ubeydillah zayı -
tır.
96 İmam Şafiî
È ǫ ơÈƿÊƛ ȄōƬƷ
ǱƢÈ È ǾÉ Éǻƿŏ ƚÈ Ƿ È ǫ ƢǸÈ ǯ
É ǱƢÈ È ƨÉ ÈȇÊȁƢǠÈ Ƿ
É ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǾÉ Éǻƿŏ ƚÈ Ƿ
É ǹō É ƾÈ ǼÌ ǠÊ Èǳ ȆŏǻÊƛ ù
È ƿÈƗ ÌƿÊƛ ƨÈ ÈȇÊȁƢǠÈ Ƿ
È ǫƵÊ Ȑَ‫ ا‬ǨÈ ÌǳơȄÈǴǟÈ Ȇō Ʒ
ǱƢÈ È ǱƢÈ È Êَّ‫لله‬ƢÊƥȏَّ‫ا‬ÊƛƧÈ ȂÉ
È ǫƢǸÈō ǳȁ ō ǫȏَ‫ ا‬ȁÈ ǱÈ ȂÌ Ʒ
È ȏ َ‫ ا‬ǱƢÈÈ ǫƧÊ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơȄÈ
ō ǴǟÈ Ȇō ƷÈ
ƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ~
È ǱƢÈ È ǫǶō ÉƯǹŏ È ǫƢǷ
É ƿƚÈ ǸÌÉ ǳơǱƢÈ È ǮÈ ÊǳƿÈ ƾÈ ǠÌ ÈƥǱƢÈ È ǫǶō ÉƯÊَّ‫لله‬ƢÊƥȏَّ‫ا‬ÊƛƧÈ ȂÉ È ǱÈ ȂÌ Ʒ
ō ǫȏَ‫ ا‬ȁ È ȏَ‫ا‬
nǮÈ ÊǳƿÈ ǱȂ É ǬÉ ÈȇǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
182- (109/2) Abdullah b. Alkame b. Vakkas dedi ki: “Muaviye radıyal-
lahu anh’ın yanında idim. Mü� ezzin ezan okuduğ� unda Muaviye de mü� ezzinin
sö� ylediklerini tekrarladı. “Hayye ale’s-salâ� t” deyince Muaviye: “Lâ� havle ve lâ�
kuvvete illâ� billah” dedi. Mü� ezzin: “Hayye ale’l-felah” deyince Muaviye yine:
“Lâ� havle ve lâ� kuvvete illâ� billah” dedi. Sonra yine mü� ezzinin dediklerini
tekrar etti. Sonra şö� yle dedi: “Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’in de bu
şekilde sö� ylediğ� ini işittim.”199
ǝÈ ǂÈ ǇÌ ÈƘǧÈǞÊ ȈǬÊ ÈƦÌǳƢÊƥȂÈ ǿÉ ȁ

È ƨÈ ǷƢÈ
È ǫȍơ È ǾÉ ōǻÈƗǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
Êْ‫ إ‬ǞÈ ǸÊ Ǉ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƾÊ ƴÊ ǈÌ ǸÌÈ ǳơȄÈǳÊƛȆÈ ǌÌ ǸÌÈ ǳơ
183- (872/1) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma kameti Baki’de işitti, acele
bir şekilde yü� rü� yerek mescide geldi.200
É ǇÉ ǁ
È ǹƢ È ǫƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǱƢÈ
È ǯ È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ȏَ‫ا‬ÈƗ~ǱȂÉ ǬÉ ÈȇƶȇÊ È ƿÊƛ ǹŏ
É ƿ ÆƧƽÈ ǁÊ ƢÈƥÆƨǴÈ ȈÈÌ ǳ ƪÌ ÈǻƢǯơÈ
Ç ǁ ƩơÈ È ƿƚÈ ǸÌÉ ǳơǂÉ ǷÉ ƘÌÈȇǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
È ǴǇÈ ȁ
nǱƢ ŏ ǧÊ ơȂŎǴǏÈ
Ê ƷÈ ǂǳơȆ
184- (107) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’dan: “Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem mü� ezzine rü� zgarlı soğ� uk gece olduğ� u zaman: “Dikkat edin!
Namazı yerlerinizde kılın” demesini emrederdi.”201
199 Hasen ligayrihi. Şafii, Sunen (2568)

200 Sahih.
El-Müsned 97
Namazın Şartları

ǆÈ ȈÈÌ ǳƾÊ Ʒơ Ê ȂÌÈ ǳơƣÊ ȂÌ ōưǳơȆǧÊ ǶÌ ǯÉ ƾÉ ƷÈ ÈƗǺō ÈȈŏǴǐÈ Éȇȏ~
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗ
nƔÆ ȆÌ ǋ È ǾÉ ǼÌ ǷÊ ǾÊ ǬÊ ÊƫƢǟÈ ȄÈǴǟÈ
185- (60) Ebu Hureyre radıyallahu anh’den: Nebi sallallahu aleyhi ve
sellem şö� yle buyurdu: “Biriniz omuzunda bir şey bulunmaksızın tek el-
bise ile namaz kılmasın.”202
Èْ‫ أ‬ǺÊ ǟÈ ƽÊ ƢÈǻǄŏ ǳơȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ȅÊ

ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƱÊ ǂÈ ǟÌ ȋơ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
Ǻō ÈȈŏǴǐÈ Éȇȏ~
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ ȄÈǳƢǠÈ ÈƫÉَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ
nƔÆ ȆÌ ǋ È ǾÉ ǼÌ ǷÊ ǾÊ ȈÌ ǬÈ ÊƫƢǟÈ ȄÈǴǟÈ ǆ È ȈÈÌ ǳƾÊ ƷơÊ ȂÌÈ ǳơƣÊ ȂÌ ōưǳơȆǧÊ ǶÌ ǯÉ ƾÉ ƷÈ ÈƗ
186- (60/1) Ebu Hureyre radıyallahu anh’den: Rasû� lullah sallallahu
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Biriniz iki omuzunda bir şey bulunmadı-
ğı halde tek elbise içinde namaz kılmasın.”203
ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǶȈ
ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ È ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛǺÊ ÌƥȄǇȂÈ ǷÉ ǺÌ ǟÈ ȅŎ ƽÊ ǁÌ ȁơÈ ǁÈ ƾō ǳơȁÈ ƾÇ ÊǳƢƻ
È ǺÉ ÌƥǥƢ É ǘō ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƢōǻÊƛ Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ
È ǇÉ ǁƢ È ÈȇƪÌ É ǴǫÉ ǱƢÈ Èْ‫ أ‬ǺÊ ÌƥƨÈ ǸÈ
È ǫ ǝÊ ȂÈ ǯÌ ȋơ È ǴǇ È ÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ Ìƥ
È ǺÌ ǟÈ ƨÈ ǠȈÈ ÊƥǁȆ
ǶÈÌ ǳȂÈÌ ǳȁ
È ǽÉ ǁō ǄÉ ÈȈÌǳȁ
È ǶÌ ǠÈ Èǻ~ǱƢÈ È ǫƾÊ Ʒơ Ê ȂÌÈ ǳơǎȈ Ê ǸÊ ǬÈ ÌǳơȆǧÊƢÈǻƾÉ ƷÈ ÈƗȆŏǴǐÈ ÉȈÈǧÈƗƾÊ ȈÌ ǐǳơȆ ō ǧÊǹȂ É ǰÉ Èǻ
nƨÇ ǯÈ ȂÌ ǌÈ ÊƥǾÉ Ǵō ƼÉ ÈȇǹÌ ÈƗȏَّ‫ا‬ÊƛƾÌ ƴÊ Èȇ
187- (62) Seleme b. el-Ekvâ� radıyallahu anh’den: “Dedim ki: “Ey Allah’ın

98 İmam Şafiî
rasulü� ! Bizler avda iken birimiz tek gö� mlek ile namaz kılabilir mi?” Şö� yle bu-
yurdu: “Evet, bir dikenden başka bir şey bulamazsa bile onunla önünü
iliklesin.”204
ȆÈ ǓÊ ǁ È ƨÈ ÈǻȂǸÉ ȈÌ Ƿ È ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǩƢ

È ǺÌ ǟÈ ƽÇ ơƾō ǋ È ƸÈ ǇÌ ÊƛȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
É ǇÉ ǁÈ ǹƢ È ƪÈ
È ǯ Ì ǳƢÈǫǶō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơƱÊ ȁÌ ǃÈ ƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ
ǒ Æ ÊƟƢƷƢ
È ÈǻÈƗȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ǾÉ ǔÉ ǠÌ Èƥȁ
È ȆÈ Ç Ê Ê
ō ǴǟÈ ǾÉ ǔÉ ǠÌ ÈƥǕǂÌ ǷȆǧȆŏǴǐÈ ÉȇǶō È ǴǇÈ ȁÈ
188- (704) Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’in hanımı Meymune radıyal-
lahu anha’dan: Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem bir kumaş içinde, ku-
maşın bir kısmı onun ü� zerinde, bir kısmı da benim ü� zerimde olduğ� u halde
namaz kılardı. Ben de hayızlı idim.”205
ȆÈ ǓÊ ǁ È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǆ Ç ÈǻÈƗ ǺÉ ÌƥǮÉ ÊǳƢǷƢÈ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǇÉ ǁÈ ǹō ÊƛǱƢ
ǱȂ È ǬÈ ǧÈƩƕ Ŏ ƧÊ Ȑَ‫ ا‬ǏȆ
Ç ǶÌ ǿÉ ƢÈƫÈƗÌƿÊƛƶÊ ƦÌ ǐǳơ È ǧÊƔÇ ƢÈƦǬÉ ÊƥǅƢ É ōǼǳơƢǸÈ ÈǼȈÌÈƥǱƢÈ È ǫƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ
È ǳơǲÈ ÊƦǬÌ ÈƬǈÌ ÈȇǹÌ ÈƗǂÈ ǷÊ ÉƗƾÈ
ƨÈ ÈƦǠÌ ǰÌ È ǹÆ ƕǂÉÌ ǫƨÈ ǴÈ ȈōÌ ǴǳơǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ǱÊ
Ì ǫȁ È ǄÌǻÉƗƾÈ
Ì ǫǶō
ƨÊ ÈƦǠÌ ǰÌ
È ǳơȄÈǳÊƛơȁǁơÉ ƾÈ ÈƬǇƢÈ ō ǳÊƛǶÌ ȀÉ ǿÉ ȂƳÉ ȁ
Ì ǧǵÊ ƢǌǳơȄÈ É ƪÌ ÈǻƢǯÈ ȁƢ È ǿÈ ȂÉǴÊƦǬÌ ÈƬǇƢÈ Ìǧ
189- (64) Abdullah b. Ö� mer radıyallahu anhuma’dan: “İ�nsanlar sabah
namazı için Kuba’da idiler. Birisi onlara geldi ve şö� yle dedi: “Muhakkak ki
Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’e bu gece Kur’â� n (ayet) indi ve Kabe’ye
yö� nelmesi emredildi.” Bunun ü� zerine onlar da yü� zleri Şam tarafına dö� nü� k
iken, Kabe’ye doğ� ru dö� ndü� ler.”206
É ǬÉ ÈȇǹƢ
ǱȂ È ǾÉ ōǻÈƗƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ
È ǯ È ǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈǠÊ Ǉ
204 Zayıf. Şafii, Sunen (4119) Buhari temriz sigasıyla zikretmiş ve “İ�snadında
şü� phe var” demiştir. Hadisin bü� tü� n yolları Musa b. İ�brahim b. Abdirrahman
b. Abdillah b. Ebi Rebia ü� zerinde dö� nmektedir. İ�bnu’l-Medini onun hakkında
“Vasat” demiş, İ�bn Hacer “makbul” demiştir. İ�bn Hibban’dan başkası onu sika
gö� rmemiştir.
205 Sahih. Şafii Sunen (4116) Buhari (379)
El-Müsned 99
Ƕō ÉƯǅÊ ƾÊ ǬÌ ǸÌÈ ǳơƪÊ ȈÌÈƥȂÈ ƸÌ Èǻơǂً ȀÌ ǋ Ê Ƕō

È ǂÈ ǌÈ ǟÈ ƨÈ ōƬǇ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁȄō È ǴǏ~È
nǺÊ ÌȇǂÈ ȀÌ ǌÈ ÊƥÇǁƾÌ ÈƥǲÈ ƦÈÌ ǫƨÉ ǴÈ ƦÌ ǬÊ ÌǳơƪÈ
Ê ǳȂŏ ƷÉ
190- (897) Said b. el-Museyyeb rahimehullah şö� yle derdi: “Rasulullah
sallallahu aleyhi ve sellem on altı ay kadar Beytu’l-Makdis’e doğ� ru namaz
kıldı. Sonra Bedir savaşından iki ay ö� nce kıble değ� iştirildi.”207
ƔÇ ƢÈƦǬÉ ÊƥǅƢÉ ōǼǳơƢǸÈ ÈǼȈÌÈƥùǱƢÈÈ ǫǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ǱÈ ǄÈ Èǻ ƾÈÌ ǫ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō Êƛ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ƩƕÇ ǶÌ ǿÉ ƔƢÈ ƳÌ Ŏ ƧÊ Ȑَ‫ ا‬ǏȆ
È ƿÊƛ ƶÊ ƦÌ ǐǳơ È ǧÊ
ȄÈǳÊƛǶÌ ȀÉ ǿÉ ȂƳÉ ȁ È ǿÈ ȂÉǴÊƦǬÌ ÈƬǇƢÈ
É ƪÌ ÈǻƢǯÈ ȁƢ È ǳơǲÈ ÊƦǬÌ ÈƬǈÌ ÈȇǹÌ ÈƗǂÈ ǷÊ ÉƗƾÈ
Ì ǧƨÈ ÈƦǠÌ ǰÌ È ǹÆ ƕǂÉÌ ǫƨÈ ǴÈ ȈōÌ ǴǳơǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
Ì ǫȁ
øƨÊ ÈƦǠÌ ǰÌ
È ǳơȄÈǳÊƛơȁǁơÉ ƾÈ ÈƬǇƢÈ
Ì ǧǵÊ Ƣǌǳơ ō
191- (64/1) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’dan: “İ�nsanlar Kuba’da sabah
namazını kılarken onlara birisi geldi ve: “Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’e bu
gece ayet indi, Kâ� ’be’ye yö� nelmekle emrolundu. Oraya dö� nü� n” dedi. Yö� nleri
Şam’a doğ� ru iken Kabe’ye doğ� ru dö� ndü� ler.”208
É ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǹƢ

ǺÌ ǟÈ ƨÈ ǫÈ ơǂÈ Ǉ È ǸÈ ưÌ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ƤÇ ÌƟƿÊ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÇ ÌȇƾÈ ǧÉȆÊƥÈƗǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƧÊ ȁÈ ǄÌ ǣÈ ȆǧÊ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊǂÊƥƢƳÈ
Ê ǂǌÌ ǸÌÈ ǳơǲÈ ÈƦǫÊ ƨً ȀÈ Ƴŏ ȂÈ ÈƬǷ
ǩÊ É ǾÊ ÊƬǴÈ Ʒơ
Ê ǁȄÈ
È ǴǟÈ ȆŏǴǐÈ ÉȇǹƢ È ǁƢǸÈ ÌǻÈƗȆÊǼÈƥ
È ǯÇ
192- (69/1) Cabir b. Abdillah radıyallahu anhuma’dan: “Rasulullah sal-
lallahu aleyhi ve sellem Benî� Enmâ� r gazvesinde bineğ� i ü� zerinde doğ� uya doğ� -
ru namaz kıldı.”209
ǾÉ ōǻÈƗÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơȂÉƥÈƗȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ

É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ÊǄȇÊǄǠÌÈ ǳơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÉ ÌƥƾÊ ȈƴÊ ǸÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȂÈ ǿÉ ȁȆŏ
È ǴǐÈ ÉȇǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǇÉ ǁÈ ƪÉ ÌȇÈƗǁ
È ǱȂ É ǬÉ ÈȇÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÈ ÌƥǂÈ ÊƥƢƳ
È ǞÈ ǸÊ ǇÈ
207 Zayıf. Mü� rseldir.
208 Sahih.
209 Hasen.
100 İmam Şafiî
ƨÇ ȀÈ Ƴ É ǧÊ ǲÈ ǧÊ ơȂÈ ōǼǳơǾÊ ÊƬǴÈ Ʒơ

Ê ǲŏ ǯȆ Ê ǁȄÈ
È ǴǟÈ
193- (68) Cabir b. Abdillah radıyallahu anhuma’dan: “Rasulullah sallal-
lahu aleyhi ve sellem’i bineğ� i ü� zerinde, bineğ� i ne tarafa dö� nerse dö� nsü� n al-
dırmaksızın, nafile namaz kılarken gö� rdü� m.”210
ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǹƢ

È ǸÈ ưÌ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ƤÇ ÌƟƿÊ ȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǲȈ È ǟÊ ƢǸÈ ǇÌ ÊƛǺÉ ÌƥƾÉ Ǹō ƸÈ ǷƢ
È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗ ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
È Êَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊǂÊƥƢƳ
È ǺÌ ǟÈ ƨÈ ǫÈ ơǂÈ ǇÉ
Ê ǂǌÌ ǸÌÈ ǳơǲÈ ÈƦǫÊ ƢȀً Ƴŏ ȂÈ ÈƬǷ
ǩÊ É ǾÊ ÊƬǴÈ Ʒơ
Ê ǁȄÈ
È ǴǟÈ ȆŏǴǐÈ ÉȇǹƢ È ǯÇ È ǁƢǸÈ ÌǻÈƗȆÊǼÈƥƧÊ ȁÈ ǄÌ ǣÈ ȆǧÊ Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ
194- (69) Cabir b. Abdillah radıyallahu anhuma’dan: “Rasulullah sallal-
lahu aleyhi ve sellem Benî� Enmar gazvesinde, doğ� uya yö� nelmiş halde iken
bineğ� i ü� zerinde namaz kılıyordu.”211
ǺÊ ǟÈ Êَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊǂÊƥƢƳ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǶÆ ǴÊ ǈÌ ǷƢ

È ǺÌ ǟÈ ÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȄōǴǏÈ ǱƢÈ È ǫȁÌ ÈƗÇǁƢǸÈ ÌǻÈƗȆÊǼÈƥȄǸō ǇÈ ÈƗȅÊǁƽÌ ÈƗȏ È ǲÈ ưÌ ǷÊ Ƕō
َ‫ ا‬ǽÉ ƢÈǼǠÌ Ƿ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǧÊ
ǂÇ ǨÈ ǇȆ
195- (69/2) Cabir b. Abdillah radıyallahu anhuma Nebî� sallallahu aley-
hi ve sellem’den aynı manada rivayet etti. Ancak Beni Enmar gazvesinde mi
dedi yoksa yolculukta mı dedi bilmiyorum.212
ǺÊ Ìƥ ƾÊ ȈǠÊ ǇÈ ƣƢ

Ê ÈƦƸÌ É ǳơ ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ Ȇŏ ÊǻǃÊ ƢǸÌÈ ǳơ ȄÈȈƸÌ Èȇ ǺÊ Ìƥ ȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǇÉ ǁ È ƪÉ ÌȇÈƗǁ
È ǱƢÈ È ǫ ǾÉ ōǻÈƗ ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ÇǁƢǈÈ Èȇ
È ȆŎ ǠÊ ǧÊ Ƣǌǳơ
ō ǱƢÈ È ǳÊƛǾÆ Ƴŏ ȂÈ ÈƬǷ
È ǫǂÈ ÈƦȈÌ ƻȄÈ É ȂÈ ǿÉ ȁÇ Ê ǴǟÈ ȆŏǴǐÈ ÉȇǶō
È ǁƢǸÈ ƷȄÈ È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
ǲÈ ǧÊ ơȂÈ ōǼǳơȆÊǼǠÌ ÈȇǾÉ ǼÌ ǟÈ
210 Hasen ligayrihi. Şafii, Sunen (2896) hadisin İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’dan
şahitleri vardır.
212 Sahih ligayrihi. Muslim b. Halid zayıftır.
El-Müsned 101
196- (67) Abdullah b. Ö� mer radıyallahu anhuma’dan: “Rasulullah sallal-

lahu aleyhi ve sellem’i Hayber’e doğ� ru giderken eşek ü� zerinde namaz kılar-
ken gö� rdü� m.”213
Şafii şö� yle dedi: “Yani nafile namaz kılıyordu.”214
ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗȁÈ
ō ǧÊ ǾÊ ÊƬǴÈ Ʒơ
ÊǂǨÈ ǈǳơȆ Ê ǁȄÈ
È ǴǟÈ ȆŏǴǐÈ ÉȇǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ É ǇÉ ǁ
È ǹƢ È ǱƢÈ
È ǯ È ǫ ǾÉ ōǻÈƗ
ǾÊ ÊƥƪÌ ȀÈ Ƴō ȂÈ ÈƫƢǸÈ ÉưȈÌ ƷÈ
197- (66) Abdullah b. Dinar’dan: Abdullah b. Ö� mer radıyallahu anhuma
şö� yle dedi: “Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem yolculukta bineğ� i ü� zerin-
de, o ne tarafa dö� nerse dö� nsü� n namaz kılardı.”215

102 İmam Şafiî
Mescidler
È ǇÉ ǁ
ǱȂ È ǹō ÈƗǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ Ȇŏ ÊǻǃÊ ƢǸÌÈ ǳơȄÈȈƸÌ ÈȇǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ É ÈȈǨÌ ǇƢÉ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É َّ‫لله‬
nǵƢÈ Ǹō ƸÌ È ǳơȁÈ ƧÈ ǂÈ ÈƦǬÌ ǸÌÈ ǳơ ȏَّ‫ا‬Êƛ ƾÆ ƴÊ ǈÌ ǷÈ ƢȀÈ ŎǴǯÉ Ǒ Èْ‫ أ‬ǱƢÈ
É ǁÌ ȋơ~ È ǫ ǶōÈ ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƅơ ȄōǴǏÈ Ê ơ
ǞÆ ǘÊ ǬÈ ǼÌ ǷƢ
É ǸÈ ǿÉ ƾÉ ƷÈ ÈƗ ǺÊ ȈÌ ǠÈ ǓÊ ȂÌ ǷȆ È ǧÊ ȆÊƥƢÈƬǯȆ Ê ǧÊ Ʈȇ È ƾÊ ƸÌÈ ǳơơÈǀǿÈ ƩÉ ƾÌ ƳÈ ȁ È ȆŎ ǠÊ ǧÊ Ƣǌǳơ
ō ǱƢÈ Èǫ
Ƕō
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ȅÊ É ǳơƾÇ ȈǠÊ ǇȆ
ŏ ǁƾÌ ƼÌ È ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǂÉ ƻÈ ȉơْ‫ آ‬ȁÈ
198- (53) Yahyâ� el-Mâ� zinî�, babasından: “Rasulullah sallallahu aleyhi ve
sellem şö� yle buyurdu: “Hamamlar ve kabirler hariç yeryüzünün tamamı bir
mesciddir.”216
Şafiî� dedi ki: “Bu hadisi kitabımın iki yerinde buldum. Birisi munkatı’
(isnadı kopuk)tur. Diğ� eri Ebu Said el-Hudrî� radıyallahu anh’ın Nebi sallallahu
aleyhi ve sellem’den rivayetidir. 217
ǺÊ ǈÈ ƸÌ È ǳơǺÊ ǟÈ ÇǄȇÊǂǯ È ǴǗÈ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ

È ǺÊ ÌƥƨÈ ƸÌ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ǺÉ ÌƥǶȈ
ǶÉ ÉƬǯÌ ǁÈ ƽÌ ÈƗơÈƿÊƛ~ǱƢÈ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ǲÇ Ǩō ǤÈ ǷÉ ȁÌ ÈƗǲÇ ǬÊ ǠÌ ǷÈ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ
ǶÉ ÉƬǯÌ ǁÈ ƽÌ ÈƗ ơÈƿÊƛȁÆ È ƨÈǼȈǰÊ ǇƢ
È ƨǯÈ ǂÈ ÈƥȁÆ È ȀÈ ōǻÊƜǧÈ ƢȀÈ ȈǧÊ ơȂŎǴǐÈ È ǧ ǶÊ ÈǼǤÈ ÌǳơƵơ É ǧÊ ǶÌ ÉƬÌǻÈƗȁ
Ê ǂÈ ǷȆ È ƧÈ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơō
ƪÌ ǬÈ ǴÊ ƻ É ǺŌ Ƴ Ê ǺÌ ǷÊ Ǻŋ ƳƢ
Ê ȀÈ ōǻÊƜǧÈơȂŎǴǐÈ È ǧƢȀÈ ǼÌ ǷÊ ơȂƳÉ ǂÉ ƻƢÈ
Ì ǧǲÊ Êƥȍơ
Êْ‫ إ‬ǹƢ Ê ǘÈ ǟÌ ÈƗȆǧÊǶÌ ÉƬÌǻÈƗȁ È ƧÈ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơ
ō
nƢȀÈ ǨÊ ÌǻÈƘÊƥƺÉ ǸÈ ǌÌ ÈƫǦÈ ȈÌ ǯ
È ƩÌ ǂÈ ǨÈ ÈǻơÈƿÊƛƢȀÈ ÈǻȁÌ ǂÈ Èƫȏَ‫ا‬ÈƗ
199- (57) Abdullah b. Ma’kıl veya Mugaffel radıyallahu anh’den: Nebi
sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Koyun ağıllarında namaz vak-
tine yetişirseniz orada namaz kılın. Zira orada sekinet ve bereket var-
dır. Deve ağıllarında namaz vaktine yetişirseniz oradan çıkın ve namazı
kılın. Zira o yaratılmış cinlerden bir cindir. Görmez misiniz, kaçtığı za-
man nasıl da burnunun dikine gidiyor!”218
216 Sahih. Şafii, Sunen (5081) Ebu Davud (492) İ�bn Mace (745) Ahmed (3/83, 96)
Tirmizi (317) Darimi (1/323) Hakim (1/251)
218 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (5111) isnadında İ�brahim b. Muhammed vardır.
El-Müsned 103
ȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÈ ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
È ǫƨÈ ƸÌ
ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÉ ÌƥơǱƢÈ È ǴǗÈ ǺÉ ÌƥǹƢ È ƨÉ ǷƢÈ ǇÈ ÉƗȁ
É ǸÈ ưÌ ǟÉ ȁ È ǱÆ Ȑَ‫ا‬ÊƥǾÉ ǠÈ ǷÈ ȁ È ǳơǲÈ ƻÈ ƽÈ Ƕō
È ƨÈ ÈƦǠÌ ǰÌ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
È ǴǇÈ ȁ
ǺÌ ǟÈ ơƽً ȂǸÉ ǟÈ ǲÈ ǠÈ Ƴ
È ǱƢÈ È ǫǶō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁ È ǞÈ ÈǼǏƢ
È ǷÈ ȏÅ Ȑَ‫ا‬ÊƥƪÌ É ǳÈƘǈÈ Èǧ
ƪÉ ȈÌÈƦÌǳơǹƢÈ ǯÈ ȁ
È ǱƢÈ È ǫ ȄōǴǏ È Ƕō ÉƯ ǽÉ ƔơÈ ǁÈ ȁ È ƧÇ ƾÈ ǸÊ ǟÌ ÈƗ ƨÈ ÈƯȐَ‫ا‬ÈƯȁ
È ǾÊ ÊǼȈǸÊ ÈȇǺÌ ǟÈ ơƽً ȂǸÉ ǟÈ ȁ
È ǽÊ ǁÊ ƢǈÈ Èȇ
ƧÇ ƾÈ ǸÊ ǟÌ ÈƗƨÊ ōƬǇȄÈ
Ê ǴǟÈ ǀÇ ÊƠǷÈ ȂÌ Èȇ
200- (58) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’dan: Rasulullah sallallahu aley-
hi ve sellem Kabe’ye yanında Bilal, Usame ve Osman b. Talha ile birlikte girdi.
Bilal’e: “Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem ne yaptı?” diye sordum. Dedi
ki: “Direklerin birini sol tarafına, birini de sağ� ına aldı. Ü� ç direk arkasında
kaldı. Sonra namaz kıldı.” Kabe’nin o gü� nlerde altı direğ� i vardı.”219
É ǇÉ ǁ
ǱȂ È ǲÈ ƻÈ ƽÈ ùǱƢÈ È ǫƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢÈ ÈǼÈƯƾō ƷÈ
ǱƢÈÈ ǫ ǾÉ ÉƦǈÊ ƷÌ ÈƗȁ È ƨÈ ƸÌ È ǴǗÈ ǺÉ ÌƥǹƢ È ǱÆ Ȑَ‫ا‬Êƥȁ
É ǸÈ ưÌ ǟÉ ȁ È ǳơǶō
È ȂÈ ǿÉ ƨÈ ÈƦǠÌ ǰÌ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÉ ǇÉ ǁ È ǞÈ ÈǼǏ
È ǦÈ ȈÌ ǯ È ȏÅ Ȑَ‫ا‬ÊƥƪÌ É ǳÈƘǇÈ ƱÈ ǂÈ ƻƢÈ ǸÈ ō ǴǧÈ ƨÉ ǷƢÈ ǇÈ ÉƗȁÈ
È ƧÇ ƾÈ ǸÊ ǟÌ ÈƗ ƨÈ ÈƯȐَ‫ا‬ÈƯȁ
Ƕō ÉƯ ǽÉ ƔơÈ ǁÈ ȁ È ǽÊ ǁÊ ƢǈÈ ÈȇǺÌ ǟÈ ǺÊ ÌȇƽÈ ȂǸÉ ǟÈ ȁÈ ǾÊ ÊǼȈǸÊ ÈȇǺÌ ǟÈ ơƽً ȂǸÉ ǟÈ ǲÈ ǠÈ Ƴ~
È ǱƢÈ È ǫ ù
ƧÇ ƾÈ ǸÊ ǟÌ ÈƗƨÊ ōƬǇȄÈ
Ê ǴǟÈ ǀÇ ÊƠǷÈ ȂÌ ÈȇƪÉ ȈÌÈƦÌǳơǹƢ
È ǯÈ ȁnȄō
È ǴǏÈ
201- (58/2) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’dan: Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem Kabe’ye yanında Bilal ve Osman b. Talha ile birlikte girdi.
Zannederim Usame de vardı dedi. Çıkınca Bilal’e: “Rasulullah sallallahu aley-
hi ve sellem ne yaptı?” diye sordum. Dedi ki: “Direklerin birini sağ� ına ikisi-
ni sol tarafına aldı. Ü� ç direk arkasında kaldı. Sonra namaz kıldı.” Kabe’nin o
gü� nlerde altı direğ� i vardı.”220
Hadisin şahidi: Buhari (429, 430)

104 İmam Şafiî
Ǌ Ç ÌȇǂÉÈ ǫȆǯÊÊ ǂǌÌ Ƿ É ǹō ÈƗǹƢ

È ǸÈ ȈÈÌ ǴǇȆ È ǸÈ ưÌ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ
É ÊƥÈƗǺÊ ÌƥǹƢ É ǺÉ ÌƥǶȈÉ ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ǶÌ ȀÉ ǼÌ ǷÊ ƾÊ ƴÊ ǈÌ ǸÌÈ ǳơȆǧÊ ǹȂ
ǺÉ ÌƥǂÉ ȈÌÈƦƳ È ÉƬȈÊƦÈȇơȂÉǻƢǯ È ǶÌ ǿÉ ơǂÈ ǇÌ ÈƗ ƔÊ ơƾÈ ǧÊ ȆǧÊ ƨÈ ÈǼȇƾÊ ǸÌÈ ǳơơȂÉ ÈƫÈƗ ś
È ƷÊ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơƧÈ ƔơÈ ǂÈ ǫÊ ǞÉ ǸÈ ǇÌ ÈƗƪÉ ǼÌ ǰÈ
É ǧǂÆ ȈÌÈƦƳÉ ǱƢÈÈ ǫǶÇ ǠÊ ǘÌ ǷÉ
202- (56) Osman b. Ebi Suleyman’dan: “Kureyş mü� şrikleri esir olarak
Medine’ye geldikleri zaman mescidde kalıyorlardı. Cubeyr b. Mut’im de on-
lardan biriydi. Cubeyr dedi ki: “Ben Nebi sallallahu aleyhi ve sellem’in kıraa-
tini işitiyordum.”221
Namaz Kılanın Sütresi
ƪÈ Ì ǳƢÈǫƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ȅÊ

ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǾÉ ÈǼȈÌÈƥÆƨǓÊ
È ǂÈƬǠÌ ǷƢÉ ÈǻÈƗȁ È ǲÊ ȈōÌ ǴǳơǺÈ ǷÊ ǾÉ ÈƫȐَ‫ ا‬ǏȆŏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁ È ǹƢ È ǯ~ È
nƧÊ ǃÈ ƢÈǼƴÌ Ê ǂÈ ÊƬǟÌ Ƣǯ
È ǳơǑơ È ƨÊ ǴÈ ƦÌ ǬÊ ÌǳơǺÈ ȈÌÈƥȁÈ
203- (197) Aişe radıyallahu anha dedi ki: “Rasulullah sallallahu aleyhi
ve sellem gece namazı kılar bende onunla kıble arasında cenaze gibi enleme-
sine uzanırdım.”222
É ÊƥÈƗǺÊ ÌƥǹÊ ȂÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǱÇ ȂÈ ǤÌ ǷÊ ǺÊ ÌƥǮÊ ÊǳƢǷÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ
ǺÌ ǟÈ ƨÈ ǨÈ ȈÌ ƸÈ ƳȆ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ƱÈ ǂÈ ƼÈ È ƶÊ ǘÈ ÌƥȋƢ
È ǧ ƱÈ ǂÈ ƻÈ ȁ Èْ‫ أ‬Êƥ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂÈ ǇÉ ǁ È ƪÉ ÌȇÈƗǁ
È ǱƢÈ È ǫ ǾÉ ōǻÈƗ ǾÊ ȈÊƥÈƗ
ǾÊ ÌȇƾÈ ÈȇǺÈ ȈÌÈƥǹȁ Ê ǳơȁ
È ǂŎ ǸÉ ÈȇǁƢÉ ǸÈ ƸÌ È ƧÉ ÈƗǂÌ ǸÌÈ ǳơȁ
È ƤÌ É ǴǰÌÈ ǳơȁƢ
È ȀÈ ȈÈÌ ǳÊƛȄōǴǐÈ È ǧƢǿÈ ǄÈ ǯÈ ǂÈÈ ǧƧÊ ǄÈ ÈǼǠÌÈ ǳƢÊƥǱÆ Ȑَ‫ا‬Êƥ
204- (198) Ebu Cuhayfe radıyallahu anh’den: “Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem’i Ebtah’ta gö� rdü� m. O çıktı, yanında Bilal radıyallahu anh de
bir aneze (sopa) ile çıktı. Anezeyi dikerek ona doğ� ru namaz kıldı. Kö� pek, ka-
tü� r. Hadisin aslı Buhari (3050)’dedir.
222 Sahih. Şafiî�, Sunen (5830) Muslim (512)
El-Müsned 105
dın ve eşek ö� nü� nden geçerdi.”223
ƪÌÉ ǴÈƦÌǫÈƗ~ǱƢÈ Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ Êَّ‫لله‬ơ ƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ ȅÊ
È ǫ ǅƢ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǵÈ Ȑَ‫ ا‬ÊƬƷÌ ȏơ
É ǇÉ ǁÈ ȁ ِ‫ ا‬ƪÉ ǬÌ ǿÈ ơǁ Ì ǫ ǀÇ ÊƠǷÈ ȂÌ ÈȇƢÈǻÈƗȁ
È ƾÈ Ê ǁÈ
Ç ÈƫÈƗ ȄÈǴǟÈ ƢًƦǯơ
È ǹƢ
Ê ƪÌ
ǞÉ ÈƫǂÌ ÈȇȅÊǁƢǸÈ Ʒ É ǴǇÈ ǁÌ ÈƘǧÈ ƪÌ
É ǳǄÈ Èǻȁ ō ȅÊ ƾÈ ÈȇǺÈ ȈÌÈƥƩÉ ǁÌ ǂÈ ǸÈ
È Ǧŏ ǐǳơ Ê ōǼǳƢÊƥ ȆŏǴǐÈ ÉȇǶō
È ǧ ǅƢ È ǴǇÈ ȁÈ
nƾÆ ƷÈ ÈƗȆÈ Ê Ê Ì ǴǧÈ Ǧō ǐǳơ
ō ǴǟÈ ǮÈ ǳƿÈ ǂÌ ǰǼÌÉȇǶÈ ō ƪÌ É ǴƻÈ ƽÈ ȁÈ
205- (654) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’dan: “Ben ihtilam çağ� ına yeni
gelmiş bir delikanlı iken binekli olarak geldim. Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve
sellem insanlara namaz kıldırıyordu. Safın ö� nü� nden geçtim ve inip eşeğ� imi
otlaması için saldım. Safa girdim. Kimse bana bundan dolayı karşı çıkmadı.”224
Namazın Şekli
ǺÊ Ìƥ ƾÊ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÊ Ìƥ Êَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ȅÊ

ŏ ǁȂÌ ōưǳơ ǹƢ È ÈȈǨÌ ǇÉ ǺÌ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇÈ ǺÉ Ìƥ ƾÉ ȈǠÊ ǇÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƨÊ ōȈǨÊ ÈǼƸÌ
È ǳơǺÊ ÌƥơȆŌ ǴÊ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÌ ǟÈ ǲȈ Ç ǬÊ ǟÈ
ƢȀÈ ǴÉ ȈǴÊ ƸÌ Èƫȁ
È ÉŚÊƦǰÌ ōƬǳơƢȀÈÉŻÊǂƸÌ Èƫȁ È ƔȂÉ ǓÉ ȂÌÉ ǳơƧÊ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơ
ō ƵƢ É ÈƬǨÌ ǷÊ ~ǱƢÈ
È ǫǶō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
É ǴÊ ǈÌ ōƬǳơ
nǶȈ
206- (110) Muhammed b. Ali ibni’l-Hanefiyye; babası Ali radıyallahu
anh’den: Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Namazın
anahtarı abdest almak, tahrîmi (namaza başlangıç) tekbir almak, tahli-
li (namazdan çıkış) selam vermektir.”225
ǽÊ ƾŏ Ƴ
È ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƽÇ Ȑَّ‫ ا‬ƻ
È ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÊ ÌƥȆŏ ǴÊ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ǺÉ ÌƥǶȈ

225 Zayıf. Şafii, Sunen (4159) isnadında Said b. Salim vardır.
106 İmam Şafiî
É َّ‫ لله‬È ǇÉ ǁÈ ǞÈ ǸÊ ǇÈ ǾÉ ōǻÈƗ ǮÇ ÊǳƢǷÈ ǺÊ Ìƥ ƨÈ ǟÈ ƢÈǧǁÊ
È ǫ ơÈƿÊƛ~ ǱȂ
ǵƢÈ É ǬÉ Èȇ Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƅơ ȄōǴǏÈ Ê ơ ǱȂ
ǺÈ ǷÊ ƔÆ ȆÌ ǋÈ ǾÉ ǠÈ Ƿ
È ǹƢ È ǯ È ǹÌ ÊƜǧÈ ǂÌ ŏƦǰÈ ÉȈÊǳ Ƕō ÉƯ Éَّ‫لله‬ơǽÉ ǂÈ ǷÈ ÈƗ ƢǸÈ ǯ
È ƘÌ Ǔō ȂÈ ÈƬÈȈÌǴǧÈ ƧÊ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơȄÈ
ō ǳÊƛ ǶÌ ǯÉ ƾÉ ƷÈ ÈƗ
È Èَّ‫لله‬ơƾÊ ǸÈ ƸÌ ÈȈÌǴǧÈǹƕ
ǞÌ ǯÈ ǂÌ ÈȈÊǳǶō ÉƯǂÌ ŏƦǰÈ ÉȈÌǳȁ Ê ǂÌ ǬÉ ÌǳơǺÈ ǷÊ ƔÆ Ȇǋ È ǾÊ ÊƥÈƗǂÈÈ ǫǹƕ
Ì È ǾÉ ǠÈ ǷÈ ǺÌ ǰÉ ÈȇǶÈÌ ǳǹÌ Êƛȁ
Ê ǂÌ ǬÉ Ìǳơ
ơƾً ƳƢÊ Ǉ È Ǻō ÊƠǸÈ ǘÌ ÈȇȄōƬƷ È ƾÌ ƴÉ ǈÌ ÈȇǶō ÉƯƢǸً ÊƟƢÈǫǺō ÊƠǸÈ ǘÌ ÈȇȄōƬƷ È ǶÌ ǬÉ ÈȈÊǳǶō ÉƯƢǠً ǯơ Ê ǁ
È Ǻō ÊƠǸÈ ǘÌ ÈȇȄōƬƷÈ
ǎ É ǬÉ ǼÌÈȇƢǸÈ ōǻÊƜǧÈ ơÈǀǿÈ ǺÌ ǷÊ ǎ È ǬÈ Èǻ ǺÌ ǸÈÈ ǧ Ƣǈً ÊǳƢƳ È Ǻō ÊƠǸÈ ǘÌ ÈȇȄōƬƷ È ǆÌ ǴÊ ƴÌ ÈȈÌǴǧÈ ǾÉ ǇÈ ÌƗǁ
È ǞÈ Ì ǧǂÌ ÈȈÊǳ Ƕō ÉƯ
nǾÊ ÊƫȐَ‫ ا‬ǏÈ ǺÌ ǷÊ
207- (111) Rifa’a b. Malik radıyallahu anh’den: “Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem’in şö� yle buyurduğ� unu işittim: “Biriniz namaza kalktığı za-
man Allah’ın emrettiği şekilde abdest alsın, sonra tekbir getirsin. Eğer
ezberinde Kur’ân’dan bir şey varsa onu okusun. Eğer Kur’ân’dan ezbe-
rinde bir şey yoksa Allah’a hamd etsin ve tekbir alsın. Sonra rükuda
azaları yerleşinceye kadar rüku etsin. Sonra rükudan kalksın ve azaları
yerleşinceye kadar kıyamda kalsın. Sonra secde etsin, azaları yerleşin-
ceye kadar secdede kalsın. Sonra başını kaldırıp, azaları yerleşinceye
kadar otursun. Kim bundan eksik yaparsa muhakkak ki namazından
eksiltmiş olur.”226
ǺÊ ÌƥȆŏ ǴÊ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹÈ Ȑَ‫ ا‬ƴÌ ǟÈ ǺÉ ÌƥƾÉ Ǹō ƸÈ ǷȆ É ÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ ǱƢÈ È ǫ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǺÉ ÌƥǶȈ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƢًƦȇÊǂǫÈ ƾÊ ƴÊ ǈÌ ǸÌÈ ǳơȆǧÊ ȆŏǴǐÈ ÉȇǲÆ ƳÉ ǁ È ƔƢÈ Ƴ È ǱƢÈ È ǫ ǞÇ ǧÊ ơǁÈ ǺÊ ÌƥƨÈ ǟÈ ƢÈǧǁÊ ǺÌ ǟÈ ƽÇ Ȑَّ‫ ا‬ƻ È ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ Èȇ
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơȄÈǴǟÈ Ƕō È ǴǈÈÈ ǧ ƔƢÈ Ƴ È Ƕō ÉƯ Ƕō
È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ Ê ǇÉ ǁ È ǺÌ ǷÊ
nǲŏ ǐÈ Éƫ ǶÈÌ ǳ ǮÈ ōǻÊƜǧÈ ǮÈ ÈƫȐَ‫ ا‬Ǐ È ƾÌ ǟÊ ÈƗ~Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǾÉ Èǳ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ
ǮÈ ÈƫȐَ‫ ا‬Ǐ È ƾÌ ǟÊ ÈƗ~Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǾÉ ÈǳǱƢ
È ǬÈ ǧÈȄōǴǏƢ È ǷÊ È ȂƸÌ ÈǼǯȄōÈ ǴǐÈ È ǧǵƢÈ ǬÈ ǧÈ
È ǫ ȆŏǴǏÈ ÉƗ ǦÈ ȈÌ ǯ
ƪÈ ȀÌ Ƴō ȂÈ Èƫ ơÈƿÊƛ~ǱƢÈ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÈ ǇÉ ǁƢÈ ÈȇȆÊǼǸŏÌ ǴǟÈ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ nǲŏ ǐÈ Éƫ ǶÈÌ ǳ ǮÈ ōǻÊƜǧÈ
ǲÌ ǠÈ ƳƢÈ È ƿÊƜǧÈ ÈƗǂÈ ǬÌ Èƫ ǹÌ ÈƗ Éَّ‫لله‬ơ ƔƢÈ ǋƢ
Ì ǧ ƪÈ ǠÌ ǯÈ ǁơÈ È ǷÈ ȁ È ǹƕ È ǧ ƨÊ ǴÈ ƦÌ ǬÊ ÌǳơȄÈǳÊƛ
Ê ǂÌ ǬÉ Ìǳơǵŏ ÉƘÊƥ ÌƗǂÌÈ ǫơǶō ÉƯ ǂÌ ŏƦǰÈ
226 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (4765) isnadında İ�brahim b. Muhammed me -
ruktü� r. Şahidi: Ebu Davud (857-861) Tirmizi (302) Ahmed (4/340) Hakim
(1/243)
El-Müsned 107
ǮÈ ÈƦÌǴǏ É ǶÌ ǫÊÈƘǧÈƪÈ ǠÈÌ ǧǁơÈ

È ƿÊƛȁ
È ǭÈ ǂÈ ȀÌ ǛÈ ƽÌ ƾÉ ǷơÌ ȁ
È ǮÈ ǟÈ ȂǯÉ ǁÉ ǺÌ ǰŏ ǷÈ ȁ
È ǮÈ ȈÌÈƬÈƦǯÌ ǁȄÈ
É ǴǟÈ ǮÈ ȈÌÈƬƷơÈ ǁÈ
ƽÈ ȂƴÉ ǈǳơŎ ǺÊ ǰŏ ǸÈ È ƿÊƜǧÈ ƢȀÈ ǴÊ ǏƢ
È ǧ ƩÈ ƾÌ ƴÈ ǇơÈ È ǳÊƛ ǵƢÉ ǜÈ ǠÊ ÌǳơǞÈ ƳÊ ǂÌ Èƫ ȄōƬƷ
Ê ǨÈ ǷȄÈ È ǮÈ ǇÈ ÌƗǁ
È ǞÈÌ ǧǁơÌ ȁÈ
ƧÇ ƾÈ ƴÌ ǇÈ ȁ
È ƨÇ ǠÈ ǯÌ ǁ É ǧÊ ǮÈ ÊǳƿÈ ǞÌ ÈǼǏơ
È ǲŏ ǯȆ Ì Ƕō ÉƯȃǂÈ ǈÌ ÉȈÌǳơǭÈ ǀÊ ƼÈ Ê ǧȄÈǴǟÈ ǆÌ ǴÊ ƳƢÈ È ƿÊƜǧÈ
Ì ǧƪÈ ǠÈÌ ǧǁơÈ
nǺō ÊƠǸÈ ǘÌ ÈƫȄōƬƷÈ
208- (112) Rifa’a b. Rafi radıyallahu anh’den: “Bir adam geldi ve mescid-
de, Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’in yakınında namaz kıldı. Sonra ge-
lip Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’e selam verdi. Nebi sallallahu aleyhi
ve sellem ona: “Namazını tekrar et, zira sen namaz kılmış olmadın” bu-
yurdu. Adam kalktı, aynı şekilde namaz kıldı. Nebi sallallahu aleyhi ve sellem
ona: “Namazını tekrar kıl, zira namaz kılmış olmadın” buyurdu. Adam
dedi ki: “Ey Allah’ın rasulü� ! Bana ö� ğ� ret, nasıl namaz kılayım?” Rasulullah sal-
lallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Kıbleye yöneldiğin zaman tekbir
al, sonra Ummu’l-Kur’ân’ı (Fatiha suresini) ve Allah’ın dilediği kadar
Kur’ân’dan bir sure oku. Rüku ettiğin zaman ellerini dizlerine koy ve
rükû’unda azaların iyice yerleşsin. Sırtını düz tut. Rükudan kalktığında
dik bir şekilde kıyamda dur, başını kaldır, tâ ki kemikler eklemlerine
yerleşsin. Secde ettiğin zaman azaların yerleşsin. Secdeden kalktığında
sol baldırın üzerine otur. Sonra bütün rekat ve secdelerinde azaların
yerleşinceye kadar böyle yap.”227
È ǇÉ ǁÈ ƪÉ ÌȇÈƗǁ~
È ǱƢÈ È ǫ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇ
È ǺÌ ǟÈ ȅÊ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
È ǾÊ ȈÌÈƦǰÊ ǼÌ ǷÈ ȅÈ ƿÊ ƢƸÈ ÉȇȄōƬƷ
ƽÈ ơǁÈ ÈƗơÈƿÊƛȁ È ǾÊ ÌȇƾÈ ÈȇǞÈ
È ǧǁ ō ƶÈ ÈƬÈƬÌǧơơÈƿÊƛǶō
È ƧÈ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
È ǴǇÈ ȁ
nǺÊ ȈÌÈƫƾÈ ƴÌ ǈǳơ
ō ǺÈ ȈÌÈƥǞÈÉ ǧǂÌ Èȇȏَ‫ ا‬ȁ
È ǞÈÉ ǧǂÌ ÈȇƢǷ È ǞÈ ǯÈ ǂÌ ÈȇǹÌ ÈƗ
È ƾÈ ǠÌ Èƥȁ
aleyhi ve sellem’i namaza başladığ� ında, rü� ku etmek istediğ� inde ve rü� kudan
doğ� rulduğ� unda ellerini omuzları hizasına kadar kaldırırken gö� rdü� m. İ�ki sec-
de arasında kaldırmadı.”228
Ebu Hureyre radıyallahu anh’den şahidi: Buhari (793) Muslim (397)
108 İmam Şafiî
ƪÉ ÌȇÈƗǁ~
È ǱƢÈ È ǫǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ǹƢ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
È ǾÊ ÌȇƾÈ ÈȇǞÈ
ȅÈ ƿÊ ƢƸÈ ÉȇȄōƬƷ È ǧǁ ō ƶÈ ÈƬÈƬÌǧơơÈƿÊƛ Ƕō
È ƧÈ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơ È ǴǇ
È ǇÉ ǁÈ
ǺÈ ȈÌÈƥ ǞÈ Ŏ ǺÈ ǷÊ ǾÉ ǇÈ ÌƗǁÈ ǞÈ
Ê ǯÉ ǂǳơ
É ǧǂÌ Èȇ ȏَ‫ ا‬ȁÈ ǝȂ É ǧǂÌ Èȇ ƢǷÈ ƾÈ ǠÌ ÈƥȁÈ ǞÈ ǯÈ ǂÌ Èȇ ǹÌ ÈƗ ƽÈ ơǁÈ ÈƗ ơÈƿÊƛȁÈ ǾÊ ȈÌÈƦǰÊ ǼÌ ǷÈ
nǺÊ ȈÌÈƫƾÈ ƴÌ ǈǳơ
ō
210- (113/1) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’dan: Rasû� lullah sallallahu
aleyhi ve sellem’i namaz için tekbir aldığ� ında, rü� ku etmek istediğ� inde ve ba-
şını rü� kudan kaldırdığ� ında ellerini omuzları hizasına kadar kaldırırken gö� r-
dü� m. İ�ki secde arasında kaldırmazdı.”229
ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ
È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇ
È ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ǺÈ ǷÊ ǾÉ ǇÈ ÌƗǁ
È ǞÈ È ƿÊƛȁ
È ǧǁơÈ È ǾÊ ȈÌÈƦǰÊ ǼÌ Ƿ
È ȁÈ ǀÌ ƷÈ ǾÊ ÌȇƾÈ ÈȇǞÈ
È ǧǁ ō ƶÈ ÈƬÈƬÌǧơơÈƿÊƛ ǹƢ
È ƧÈ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơ È ǯÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
È ǴǇÈ ȁ
È ǅƢ
ƢÈǼƦÌÈƬǯ È ǫƽÊ ȂƴÉ ǈǳơȆ
Ê ōƦǠÌÈ ǳơȂÉƥÈƗǱƢÈ Ŏ ǧÊǮÈ ÊǳƿÈ ǲÉ ǠÈ ǨÌ Èȇȏَ‫ ا‬ǹƢ È ǮÈ ÊǳǀÈ ǯƢ
È ǯÈ ȁ È ǸÈ ȀÉ ǠÈÈ ǧǁ Ê ǯÉ ǂǳơ
È ǝȂ Ŏ
ơÈǀǿÈ ǲÈ ƦÈÌ ǫǾÊ ǴÊ ưÌ ǸÊ ÊƥȅÊ
ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ǹƢ
È ÈȈǨÌ Ǉ È ƾÊ ƷÈ
É Ʈȇ
211- (113/2) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’dan: “Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem namaza başladığ� ı zaman ellerini omuzları hizasında kaldı-
rırdı. Başını rü� kudan kaldırdığ� ında da aynı şekilde ellerini kaldırırdı. Bunu
secdelerde yapmazdı.”230
ǾÊ ÌȇƾÈ ÈȇǞÈ

È ǧǁ ō ÈƗƾÈ ÈƬÌƥơơÈƿÊƛǹƢ
È ƧÈ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơ È ǾÉ ōǻÈƗǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ǮÈ ÊǳƿÈ ǹȁÈ ƽÉ ƢǸÈ ȀÉ ǠÈÈ ǧǁ
È ǝȂ Ŏ ǺÈ ǷÊ ǾÉ ǇÈ ÌƗǁ
Ê ǯÉ ǂǳơ È ǞÈÈ ǧǁơÈ È ǾÊ ȈÌÈƦǰÊ ǼÌ Ƿ
È ƿÊƛȁ È ȁÈ ǀÌ ƷÈ
namaza başladığ� ı zaman ellerini omuzları hizasına kadar kaldırırdı. Başı-
nı rü� kudan kaldırdığ� ı zaman ise ellerini daha aşağ� ıdan (gö� ğ� sü� hizasında)
kaldırırdı.”231

231 Sahih. Şafii; Sunen (3227)
El-Müsned 109
È ǾÊ ÌȇƾÈ ÈȇǞÈ
ȁÈ ǀÌ Ʒ È ǧǁ ō ÈƗƾÈ ÈƬÌƥơơÈƿÊƛ ǹƢ
È ƧÈ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơ È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÈ Ìƥơǹō ÈƗ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ǮÈ ÊǳǀÈ ǯƢ
È ǸÈ ȀÉ ǠÈÈ ǧǁ
È ǝȂ Ê ǯÉ ǂǳơ Ŏ ǺÈ ǷÊ ǞÈ È ƿÊƛȁ
È ǧǁơÈ È ǾÊ ȈÌÈƦǰÊ ǼÌ ǷÈ
213- (872/2) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma namaz başladığ� ında el-
lerini omuzlarına kadar kaldırırdı. Rü� kudan kalktığ� ında da aynı şekilde
kaldırırdı.232
ǲÉ ÊƟơȁȆ
È ÊǼÈƯƾō Ʒ È ǱȂ É ǬÉ ÈȇȆÊƥÈƗƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ
È ǱƢÈ È ǫƤÇ ȈÈÌ Ǵǯ É ǺÊ ÌƥǶÊ ǏƢ Ê ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ǞÈ ō ƶÈ ÈƬÈƬÌǧơơÈƿÊƛǶō
É ǧǂÌ ÈȇƧÈ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÈ ǇÉ ǁ È ƪÉ ÌȇÈƗǁù
È ǱƢÈ È ǫÇǂƴÌ Ʒ É ǺÉ Ìƥ
ȆǧÊ ǶÌ ȀÉ ÉƬȈÌÈƫÈƗ Ƕō ÉƯ ǲÆ ÊƟơȁÈ ǱƢÈ
È ǫ ǾÉ ǇÈ ÌƗǁÈ ǞÈ É ǧǂÌ Èȇ ƢǷÈ ƾÈ ǠÌ ÈƥȁÈ ǞÈ ǯÈ ǁÈ ơÈƿÊƛȁÈ ǾÊ ȈÌÈƦǰÊ ǼÌ ǷÈ ȁÈ ǀÌ ƷÈ ǾÊ ÌȇƾÈ Èȇ
ùǆ Ê ÊǻơǂÈ ÈƦÌǳơȆǧÊ ǶÌ ȀÉ ÈȇƾÊ ÌȇÈƗǹȂ
È ǠÈÉ ǧǂÌ ÈȇǶÌ ȀÉ ÉƬÌȇÈƗǂÈÈ ǧƔÊ ƢÈƬǌǳơ
ŏ
214- (681) Vail b. Hucr radıyallahu anh’den: Rasû� lullah sallallahu aleyhi
ve sellem’i namaza başladığ� ında, rü� ku ettiğ� inde ve başını rü� kudan kaldırdığ� ında
ellerini omuzlarına kadar kaldırırken gö� rdü� m.” Vail radıyallahu anh dedi ki:
“Sonra kış vakti onlara geldiğ� imde onların bornozları içinde ellerini kaldır-
dıklarını gö� rdü� m.”233
ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƽÇ ƢÈȇÊǃȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥƾÈ ȇÊǄÈȇǺÌ ǟÈ ǹƢ

ǺÊ ǟÈ ȄÈǴȈÈÌ ǳȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
È ǇÉ ǁ È ƪÉ ÌȇÈƗǁ~
È ǱƢÈ È ǫ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ƣÊ Ç ǃƢǟÈ ǺÊ ÌƥƔÊ ơǂÈ ÈƦÌǳơ
ǾÉ ÉƬǠÌ ǸÊ ǈÈ
È ǧƾÈ ȇÊǄÈȇƪȈ É ǬÊ ǴÈ ǧÈƨÈ ǧÈ ȂǰÌ
É ǳơƪÉ ǷÌ ƾÊ ǫÈǶō ÉƯǹƢ É ÈȈǨÌ Ǉ
É ǱƢÈÈ ǫnǾÊ ÌȇƾÈ ÈȇǞÈ
È ǧǁ ō ƶÈ ÈƬÈƬÌǧơơÈƿÊƛ
È ƧÈ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơ
ơÈǀǰÈ ǿÈ ǹƢ É ÈȈǨÌ Ǉ
É ǱƢÈÈ ǫ nǽÉ ȂÉǼǬō Èǳ ǶÌ ȀÉ ōǻÈƗ ƪÉ ǼÌÈǼǜÈ È ǧ ƽÉ ȂǠÉ Èȇȏ َ‫ ا‬Ƕō ÉƯ~ǾÊ ȈǧÊ ƽÈ ơǃÈ ȁƢ
È ȀÈ Êƥ ƭÉ ƾŏ ƸÈ Éȇ
È ǫ ƽÉ ȂǠÉ Èȇȏ
ǱƢÈ َ‫ ا‬Ƕō ÉƯ ǾÊ ȈǧÊ ƾÉ ȇÊǄÈȇȁơÈ
È ǀǰÈ ǿÈ ǾÉ ÉƯƾŏ ƸÈ ÉȇƾÉ ǠÌ ÈƥǾÉ ÉƬǠÌ ǸÊ Ǉ
È Ƕō ÉƯ ǾÉ ÉƯƾŏ ƸÈ ÉȇƾÈ ȇÊǄÈȇƪÉ ǠÌ ǸÊ ǇÈ
ƮȇÊ ƾÊ ƸÌ È ǳơơÈǀǿÈ ȆǧÊ ƾÈ ȇÊǄÈȇǖŏ È ǴǤÈ ÉȇǹÌ ÈƗ ȄÈǳÊƛ ǹƢÉ ÈȈǨÌ Ǉ È ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
É ƤÈ ǿÈ ƿÈ ȁ È ȆŎ ǠÊ ǧÊ Ƣǌǳơ
ō
ǚÊ ǨÌ ƸÌ Ê ǳƢÊƥƾÈ ȇÊǄÈȇȃǂÈ ÈȇǹƢ É ÈȈǨÌ ǇÉ ǺÌ ǰÉ ÈȇǶÈÌ ǳȁ ْ‫ آ‬ǥÈ ǂÌ ƸÌ
È ǾÉ ÈǼǬō ǴÈÈƬÈǧǂÈ ƻÈ ȉơ È ǳơơÈǀǿÈ ǺÈ ǬÊ ÈǳǾÉ ōǻÈƘǯ
È ǱȂ É ǬÉ ÈȇȁÈ

110 İmam Şafiî
ǮÈ ÊǳǀÈ ǯÈ
215- (682) Bera b. Azib radıyallahu anh’den: “Rasû� lullah sallallahu aley-
hi ve sellem’i namaza başlarken ellerini kaldırırken gö� rdü� m.”234
Sufyan dedi ki: “Sonra Kufe’ye geldim ve (hadisin ravisi) Yezid’in bu ha-
dise “sonra bir daha kaldırmadı” ziyadesini eklediğ� ini işittim. Zannederim
ona bunu telkin ettiler.”235
Sufyan dedi ki: “Yezid’in bu şekilde rivayet ettiğ� ini işittim. Bunu rivayet
ettikten sonra Yezid, “Sonra bir daha ellerini kaldırmadı” kısmını ekledi.”236
Şafii dedi ki: Sufyan, Yezid’in bu hadiste hata ettiğ� i gö� rü� şü� nde idi ve şö� y-
le diyordu: “Ona bu şekilde tahrif ederek telkinde bulundular ve sonra bu
telkini kabul ederek rivayet etmeye başladı.” Sufyan Yezid’in ezberini sağ� lam
gö� rmezdi.”237
ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ ƳÉ ǺÊ Ìƥơ ǺÊ ǟÈ ƢǸÈ ǿÉ ǂÉ ȈÌ ǣÈ ȁÈ ƾÊ ȈƴÊ ǸÌÈ ǳơ ƾÉ ƦÌ ǟÈ ȁÈ ƾÇ ÊǳƢƻÈ ǺÉ Ìƥ ǶÉ ǴÊ ǈÌ ǷÉ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ÊƥÈƗǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ ƱÊ ǂÈ ǟÌ ȋơ
ǞÇ ǧÊ ơǁȆ Èْ‫ أ‬ǺÊ ǟÈ ǲÊ ǔÌ ǨÈ ÌǳơǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈƦǬÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥȄǇȂÈ ǷÉ
È ǫǶō
È ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ƤÇ ÊǳƢÈǗȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥȆŏ ǴÊ ǟÈ ǺÌ ǟÈ
ƪÉ ȀÌ Ƴō ȁ~
È ǱƢÈ È ǫƧÈ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơō ƶÈ ÈƬÈƬÌǧơơÈƿÊƛǹƢ È ǶÌ ȀÉ ǼÌ ǷÊ ǽÉ ǂÉ ȈÌ ǣÈ ǱƢÈ
È ǯ È ÈƗƾÈ ÈƬÌƥơơÈƿÊƛǹƢ
È ǫȁ È ǯ È ǶÌ ȀÉ ǔÉ ǠÌ Èƥ
ȆÊƫȐَ‫ ا‬ǏÈ ǹō Êƛś È ǯÊ Ê ǂǌÌ ǸÌÉ ǳơǺÈ ǷÊ ƢÈǻÈƗƢǷÈ ȁƢ
È Ǩً ȈÊǼƷ
È Ǒ È ǁÌ ȋơÈْ‫ أ‬ȁ È ƩơÊ ȂÈ ǸÈ ǈǳơō ǂÈ ǘÈ È ǧȅǀÊ ǴōÊǳȆÊ È ȀƳÌ ȁÈ
nƩÉ ǂÌ ǷÊ ÉƗ ǮÈ ÊǳǀÈ ÊƥȁÈ ǾÉ Èǳ ǮȇÊ È ǂǋÈ ȏَ‫ ا‬ÈśǸÊ ÈǳƢǠÌÈ ǳơ ƣŏ ǁÈ Êَّ‫ للِه‬ȆÊƫƢǸÈ ǷÈ ȁÈ ȅƢ È ÈȈƸÌ ǷÈ ȁÈ ȆǰÊ ǈÉ ÉǻȁÈ
ƢÈǻÈƗȁ~
È ǶÌ ǿÉ ƾÉ ƷÈ ÈƗ ǱƢÈ È ǫ ǹȂ È ǰÉ ÈȇǹÌ ÈƗ ƪÉ ǰÌ ǰÈ ǋÈ ȁn
È ś È ǸÊ ǴÊ ǈÌ ǸÌÉ ǳơǱÉ ȁō ÈƗ ƢÈǻÈƗȁ~
È ǶÌ ǿÉ ǂÈ ÈưǯÌ ÈƗ ǱƢÈ Èǫ
ƪÈ ÌǻÈƗ ǭÈ ƾÊ ǸÌ ƸÈ ÊƥȁÈ ǮÈ ÈǻƢƸÈ ƦÌ ǇÉ ƪÈ ÌǻÈƗ ȏَّ‫ا‬Êƛ ǾÈ ÈǳÊƛ ȏَ‫ ا‬ǮÉ ǴÊ ǸÌÈ ǳơ ƪÈ ÌǻÈƗ Ƕō ȀÉ Ǵō ǳơ ś È ǸÊ ǴÊ ǈÌ ǸÌÉ ǳơ ǺÈ ǷÊ
َ‫ ا‬ǠȈً ǸÊ ƳȆ
ȏƢ È ÊƥȂÉǻƿÉ ȆÊǳ ǂÌ ǨÊ ǣÌ ƢÈǧ ȆÊƦÌǻǀÈ Êƥ ƪÌ È ǈÊ ǨÌ Èǻ ƪÉ ǸÈÌ ǴǛÈ ǭÈ ƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻÈƗȁȆ
É ǧǂÈ ÈƬǟÌ ơȁȆ È ŏƥǁÈ
ƪÈ ÌǻÈƗȏَّ‫ا‬ÊƛƢȀÈ ÊǼǈÈ ƷÌ ȋȅ
Èِ‫ أ‬ƾÊ ȀÌ Èȇȏ Èْ‫ أ‬ǺÊ ǈÈ ƷÌ ȋȆ
َ‫ ا‬ǩÊ Ȑَ‫ ا‬ƻÌ ȋơ Èِ‫ أ‬ÊǻƾÊ ǿÌ ơȁ È ÉǻǀŎ ǳơǂÉ ǨÊ ǤÌ Èȇ
È ƪÈ ÌǻÈƗȏَّ‫ا‬ÊƛƣȂ
234 Zayıf. Şafii, Sunen (3263) Yezid b. Ebi Ziyad el-Haşimi zayıftır, metni mü� nkerdir.
Ebu Davud (749)
El-Müsned 111
ǂÉ ȈÌ ƼÌ È ǮÈ ÌȇƾÈ ǠÌ ǇÈ ȁ
È ǳơȁ È ǮÈ ȈÌōƦÈǳ ƪÈ ÌǻÈƗ ȏَّ‫ا‬Êƛ ƢȀÈ ÈƠŏȈǇȆ
È ŏǼǟÈ ǥÊ É ǂǐÌ ÈȇȏƢ َ‫ ا‬ȀÈ ÈƠŏȈǇȆ È ŏǼǟÈ ǥÊ Ì ǂǏơ
Ì ȁÈ
ȏَّ‫ا‬ÊƛǮÈ ǼÌ ǷÊ ƢƴÈ ǼÌ ǷÈ ȏ È ǮÈ ÊƥƢÈǻÈƗƪÈ ÌȇƾÈ ǿÈ ǺÌ ǷÈ ȅŎ ƾÊ ȀÌ ǸÌÈ ǳơȁ
َ‫ ا‬ǮÈ ȈÈÌ ǳÊƛȁ È ǮÈ ȈÈÌ ǳÊƛǆ È ȈÈÌ ǳǂŎ ǌǳơ È ǭÈ ƾÊ ÈȈÊƥ
ō ȁ
nǮÈ ȈÈÌ ǳÊƛƣȂ È ǭÈ ǂÉ ǨÊ ǤÌ ÈƬǇÌ ÈƗƪÈ ȈÈÌ ǳƢǠÈ Èƫȁ
É ÉƫÈƗȁ È ƪÈ ǯÌ ǁƢÈ ÈƦÈƫǮÈ ȈÈÌ ǳÊƛ
216- (114) Ali b. Ebi Talib radıyallahu anh’den: “Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem – ravilerden birisi “namaza başladığ� ında” dedi, diğ� eri “namaz
için iftitah tekbiri aldığ� ında” dedi – şö� yle derdi: “Yüzümü hak dîne meyle-
derek, göklerle yeri yaratana çevirdim. Ben müşriklerden değilim. Şüp-
hesiz ki benim namazım, ibâdetlerim, hayâtım ve ölümüm âlemlerin
rabbi olan Allah’a âittir. Onun hiç bir ortağı yoktur. Ben, bununla emro-
lundum” Çoğ� unluk: “ve ben Müslümanlardanım” kısmını ekledi. Onlardan
birinin şunu deyip demediğ� inde şekke dü� ştü� m: “Ben müslümanlardanım.
Allah’ım! Melik ancak sensin! Senden başka ibadete layık bir ilâh yok-
tur. Sen, benim Rabbimsin. Ben de senin kulun! Nefsime zulmettim.
Günâhımı da îtirâf eyledim. Binâenaleyh bütün günahlarımı bana ba-
ğışla! Çünkü günahları senden başka affedecek yoktur. Beni ahlâkın en
güzeline hidâyet buyur! Onun en güzeline senden başka hidâyet eyleye-
cek yoktur. Kötü ahlâkı benden def eyle! Onu senden başka benden def
edecek yoktur. Senin emrine tekrar tekrar icabet eder; dînine tekrar
tekrar tâbi’ olurum! Bütün hayırlar senin elindedir. Şerr sana âit değil-
dir. Varlığım seninledir; sonu da sana müntehidir. Mübareksin, yücesin
senden mağfiret diler; sana tevbe eylerim!”238
ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ÊǄȇÊǄǠÌÈ ǳơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÉ ÌƥƾÊ ȈƴÊ ǸÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ȁ
È ƾÇ ÊǳƢƻÈ ǺÉ ÌƥǶÉ ǴÊ ǈÌ ǷƢ
ƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ ƱÊ ǂÈ ǟÌ ȋơ َّ‫لله‬
ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǲÊ ǔÌ ǨÈ ÌǳơǺÊ ÌƥÊ ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈƦǬÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥȄǇȂ
Èْ‫ أ‬ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ È ǷÉ
È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È ÊƥÈƗǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ
È ƤÇ ÊǳƢÈǗȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥȆŏ ǴÊ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ơǁȆ
ƶÈ ÈƬÈƬÌǧơơÈƿÊƛ ǹƢ È ǂÉ ƻÈ ȉơ
È ǯ ْ‫ آ‬ǱƢÈ
È ǫȁ È ƧÈ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơō ÈƗƾÈ ÈƬÌƥơơÈƿÊƛ ǹƢ È ǸÈ ǿÉ ƾÉ ƷÈ ÈƗ ǱƢÈ
È ǯƢ È ǫ ǶōÈ ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
ǺÈ ǷÊ ƢÈǻÈƗƢǷÈ ȁƢ
È Ǩً ȈÊǼƷÈ Ǒ Èْ‫ أ‬ȁ
È ǁÌ ȋơ È Ʃơ Ê ȂÈ ǸÈ ǈǳơ
ō ǂÈ ǘÈÈ ǧȅǀÊ ǴōÊǳȆÊ È ȀƳÌ ȁÈ ƪÉ ȀÌ Ƴō ȁ~
È ǱƢÈ È ǫƧÈ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơō
È ǂǋ
ǮȇÊ È ȏ َ‫ ا‬ś È ǸÊ ÈǳƢǠÌÈ ǳơƣŏ ǁÈ Êَّ‫للِه‬ȆÊƫƢǸÈ ǷÈ ȁ
È ȅƢ È ǰÊ ǈÉ ÉǻȁȆ
È ÈȈƸÌ ǷÈ ȁȆ È ÊƫȐَ‫ ا‬Ǐ È ǹō Êƛś È ǯÊ Ê ǂǌÌ ǸÌÉ ǳơ
238 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (2982, 2983) isnadında Muslim b. Halid ez-Zencî�
vardır. Şahidini: Buhari (735) Muslim (390)
112 İmam Şafiî
ƢÈǻÈƗȁ~
È ǂÉ ƻÈ ȉơ ْ‫ آ‬ǱƢÈ È ǫȁn
È ś È ǸÊ ǴÊ ǈÌ ǸÌÉ ǳơǱÉ ȁō ÈƗƢÈǻÈƗȁ~Ƣ
È ǸÈ ǿÉ ƾÉ ƷÈ ÈƗǱƢÈ È ǫnƩÉ ǂÌ ǷÊ ÉƗǮÈ ÊǳǀÈ Êƥȁ È ǾÉ Èǳ
Êَّ‫لله‬ơǶÊ ǈÌ Êƥ`Ƕō ÉƯƿÊ ȂŎ ǠÈ ōƬǳƢÊƥǹƕ È ǂÌ ǬÉ ÌǳơÉƗǂÈ ǬÌ ÈȇǶō ÉƯǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ȆŎ ǠÊ ǧÊ Ƣǌǳơ
ō ǱƢÈÈ ǫnś È ǸÊ ǴÊ ǈÌ ǸÌÉ ǳơǺÈ ǷÊ
ǾÉ ǨÉ ǴÌ ƻ
È ǺÌ ǷÈ ǱȂ É ǬÉ Èȇȁn È ś È ǷÊ ƕ~ǱƢÈ È ǫƢȀÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ȄÈƫÈƗơÈƿÊƜǧÈ>ÎƨƸÈ ÊƫƢǨÈ Ìǳơ@^ǶÊ ȈƷÊ ǂǳơ ō ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ ō
ƧÊ ƔơÈ ǂÈ ǬÊ ÌǳƢÊƥǂÉ ȀÈ ƴÌ ÈȇǹƢ È ƿÊƛǾÉ ǨÈ ǴÌ ƻ
È ǯơÈ È ǺÌ Ƿ È ǞÈ ǸÊ ǈÌ ÉȇȄōƬƷ È ǾÉ ÈƫȂÌ Ǐ
È ǞÈÉ ǧǂÌ ÈȇƢǷƢً ǷÈ ÊƛǹƢ
È ǯ È ǹÌ Êƛ
217- (114/1) Ali b. Ebi Talib radıyallahu anh’den: “Rasulullah sallal-
lahu aleyhi ve sellem – ravilerden birisi “namaza başladığ� ında” dedi, diğ� eri
“namaz için iftitah tekbiri aldığ� ında” dedi – şö� yle derdi: “Yüzümü hak dîne
meylederek, göklerle yeri yaratana çevirdim. Ben müşriklerden de-
ğilim. Şüphesiz ki benim namazım, ibâdetlerim, hayâtım ve ölümüm
âlemlerin rabbi olan Allah’a âittir. Onun hiç bir ortağı yoktur. Ben, bu-
nunla emrolundum” Ravilerden biri: “ve ben Mü� slü� manların ilkiyim” dedi.
Diğ� eri: “ve ben Müslümanlardanım” dedi.239
Şafii dedi ki: “Sonra Kur’â� n’ı eû� zu ile beraber okur, sonra “bismillahir-
rahmanirrahim” (Fatiha 1) okurdu. Bitirince “â� mî�n” der, arkasındakiler de
bunu sö� ylerdi. İ�mam olduğ� u zaman sesli okuduğ� unda, arkasındakilerin işite-
ceğ� i şekilde sesini yü� kseltirdi.”
ƶÇ ÊǳƢǏȆ
È ÊƥÈƗǺÊ ÌƥƶÊ ÊǳƢǏ È ǺÌ ǟÈ ǹƢ È ǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ
È ǸÈ ưÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥƨÈ ǠȈÈ Êƥǁ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ǺÉ ÌƥǶȈ
ǮÈ ÊƥÉƿȂǠÉ ÈǻƢōǻÊƛƢÈǼōƥǁ~ È Ǡً ǧÊ ơǁ
È ǾÉ ÈƫȂÌ ǏƢ È ǅƢ È ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ōǼǳơǵŎ ƚÉ ÈȇȂÈ ǿÉ ȁ È ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ƢÈƥÈƗǞÈ ǸÊ Ǉ
È ǾÉ ōǻÈƗ
nǹƕÊ ǂÌ ǬÉ Ìǳơǵŏ ÉƗǺÌ ǷÊ ǡÈ ǂÈÈ ǧơÈƿÊƛȁ
È ƨÊ ÈƥȂÉƬǰÌ ǸÌÈ ǳơȆǧÊ ǶÊ ȈƳÊ ǂǳơō ǹƢ ō ǺÈ ǷÊ
Ê ǘÈ ȈÌ ǌǳơ
218- (115) Ebu Hureyre radıyallahu anh, insanlara imamlık ederken se-
sini yü� kselterek: “Rabbimiz! Kovulmuş şeytandan sana sığ� ınırız” derdi. Bunu
farz namazda ummu’l-Kur’â� n’ı (Fatiha’yı) bitirdiğ� i zaman yapardı.”240
ǹƢ
È ǯÈ ǱƢÈÈ ǫ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
Èǆ Ç ÈǻÈƗ ǺÌ ǟÈ ƧÈ ƽÈ ƢÈƬÈǫ ǺÌ ǟÈ ƣȂÈ ŎȇÈƗ ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈȈǨÌ ǇƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǳơ`ºÊƥƧÈ ƔơÈ ǂÈ ǬÊ ÌǳơǹȂÈ ƸÉ ÊƬÈƬǨÌ ÈȇǹƢ É
ƾÉ ǸÌ ƸÌ É ǸÈ ưÌ ǟÉ ȁÈ ǂÉ ǸÈ ǟÉ ȁÇ È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƅơȄōǴǏ
È ǂǰÌ ÈƥȂÉƥÈƗȁÈ Ƕō È ȆŎ ÊƦōǼǳơ
239 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (2982, 2983) isnadında Muslim b. Halid ez-Zencî�
vardır. Şahidini: Buhari (735) Muslim (390, 771)
El-Müsned 113
È Êَّ‫للِه‬
>ÏƨƸÈ ÊƫƢǨÈ Ìǳơ@^ÈśǸÊ ÈǳƢǠÌÈ ǳơƣŏ ǁ
219- (118) Enes radıyallahu anh’den: “Nebi sallallahu aleyhi ve sellem,
Ebu Bekr, Ö� mer ve Osman radıyallahu anhum kıraate “Elhamdulillahi rabbi’l-
â� lemî�n” (Fatiha 2) ile başlarlardı.”241
È ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ƢÈƥÈƗǹō ÈƗƨÊ ǷÈ ÈƗȂÌ ōƬǳơȄÈǳȂÌ Ƿ

ȆÈ ǓÊ ǁ È ƶÆ ÊǳƢǏȆ
È ÊǼÈƯƾō Ʒ
È ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ǺÉ ÌƥǶȈ
>ÎƨƸÈ ÊƫƢǨÈ Ìǳơ@^ǶÊ ȈƷÊ ǂǳơ َّ‫لله‬ ō ƶÉ ÊƬÈƬǨÌ ÈȇǹƢ È ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ
ō Ê ơǶÊ ǈÌ Êƥ`ƣ
ō ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ Ê ƧÈ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơ È ǯ
220- (120) Ebu Hureyre radıyallahu anh namaza “Bismillahirrahmanir-
rahim” (Fatiha 1) ile başlardı.242
ȆÈ ǓÊ ǁ È ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ

ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƔÊ Ȑَ‫ ا‬ǠÌÈ ǳơǺÊ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ǵŏ ÉƘÊƥƢȀÈ ȈǧÊ ÌƗǂÈ ǬÌ ÉȇǶÈÌ ǳƧÇ Ȑَ‫ ا‬Ǐ É ǱƢÈ
È ǲŎ ǯ~ È ǫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ
Ê ȆÊȀǧÈ Ʊơ Ê ȀǧÈ ƣƢ Ê
nƱơ Æ ƾÈ ƻ È Æ ƾÈ ƻȆÊ È Ê ÈƬǰÌǳơ
hi ve sellem şö� yle buyurdu: “İçinde ummu’l-kitab’ın (Fatiha suresinin)
okunmadığı her namaz eksiktir, eksiktir!”243
ƪÊ ǷÊ Ƣǐǳơ ō ǺÊ ÌƥƽÊ ȂǸÉ ƸÌ ǷÈ ǺÌ ǟÈ ȅÊ

ō ǺÊ ÌƥƧÈ ƽÈ ƢÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ ǞÊ ȈÊƥǂǳơ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ÌƗǂÈ ǬÌ ÈȇǶÈÌ ǳǺÌ ǸÈ ÊǳƧÈ Ȑَ‫ ا‬Ǐ
È ȏ~
È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ
nƣƢ Ê ÈƬǰÌÊ ǳơƨÊ ƸÈ ÊƫƢǨÈ ÊƥƢȀÈ ȈǧÊ
…(116) Ubade b. Samit radıyallahu anh’den: Rasulullah sallallahu aleyhi
ve sellem şö� yle buyurdu: “Namazda Fatihatu’l-Kitab’ı okumayanın nama-
zı yoktur.”244

242 Zayıf. Şafii Sunen (3082) isnadında İ�brahim b. Muhammed metruktü� r.
114 İmam Şafiî
ÇǂȈÌÈƦƳÉ ǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ

È ǺÌ ǟÈ ȆÊƥÈƗȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗǱƢÈ È ǫƲÇ ÌȇǂÈ ƳÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÊ ȈƴÊ ǸÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȆÈ ǿÊ ǱƢÈ
È ǫ >ÕÔǂƴƸÌǳơ@^ǶȈ È ǜÊ ǠÌÈ ǳơǹƕ È ÊǻƢÈưǸÌÈ ǳơǺÈ ǷÊ ƢǠً ƦÌ Ǉ
È ǂÌ ǬÉ ÌǳơȁȆ È ǭƢ È ÈǼȈÌÈƫƕƾÌ ǬÈ Èǳȁ`ù
È
ǶÊ ǈÌ Êƥ`ǱƢÈ È ǫ Ƕō ÉƯ ƢȀÈ ǸÈ ÈƬƻȄÈ ōƬƷÇ È ǂȈÌÈƦƳ É ǺÉ ÌƥƾÉ ȈǠÊ Ǉ
È ȆÈō ǴǟÈ ƢǿÈ ÈƗǂÈÈ ǫȁȆ
È ÊƥÈƗ ǱƢÈ È ǫ ǹƕ Ê ǂÌ ǬÉ ÌǳơǵŎ ÉƗ
ǺÊ ÌƥơȄÈǴǟÈ ƢȀÈ ÉƫÌƗǂÈÈ ǫ ƾÆ ȈǠÊ Ǉ ƸÈ ÊƫƢǨÈ Ìǳơ@^ǶÊ ȈƷÊ ǂǳơ َّ‫لله‬
È ǱƢÈÈ ǫ ƨÉ ǠÈ ÊƥƢǈǳơ ْ‫آ‬
ō ƨÉ Èȇȉơ>Îƨ ō ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ ō Êơ
ƸÈ ÊƫƢǨÈ Ìǳơ@^ǶÊ ȈƷÊ ǂǳơ َّ‫لله‬
ْ‫آ‬
ƨÉ Èȇȉơ>Îƨ ō Ê ơǶÊ ǈÌ Êƥ`ǱƢÈ
ō ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ È ǫǶō ÉƯǮÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ƢȀÈ ÉƫÌƗǂÈÈ ǫƢǸÈō ǳǅƢÇ ōƦǟÈ
ùǶÌ ǰÈ É ǴƦÈÌ ǫƾÇ ƷÈ ȋƢ
Èِ‫ أ‬ȀÈ ƳÈ ǂÈ ƻÌ ÈƗƢǸÈ
È ǧǶÌ ǰÈ É ǳƢǿÈ ǂÈ ƻÈ
È ǀǧÈ ǅƢ È ǫƨÉ ǠÈ ÊƥƢǈǳơ
Ç ōƦǟÈ ǺÉ ÌƥơǱƢÈ ō
222- (119) İ�bn Cureyc, babasından rivayet ediyor: Said b. Cubeyr: “And
olsun ki, sana daima tekrarlanan yedi ayeti ve Kur’ân-ı Azim’i verdik”
(Hicr 87) ayetinde geçen tekrarlanan yedi ayet hakkında dedi ki: “Ummu’l-
Kur’â� n (Fatiha suresi)dir.” Babam dedi ki: “Said b. Cubeyr bana onu bitirene
kadar okudu. Sonra “Bismillahirrahmanirrahim” (Fatiha 1) yedi ayettir” dedi.
Said dedi ki: “Bunu sana okuduğ� um gibi İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’ya da
okudum. Sonra “Bismillahirrahmanirrahim” (Fatiha 1) yedi ayettir” dedi. İ�bn
Abbas radıyallahu anhuma dedi ki: “Bu sizin için saklandı, sizden ö� nce kim-
seye çıkarılmadı.”245
É ǺÊ ÌƥǹƢ
ǶÇ ȈÌÈưƻ È ǸÈ ưÌ ǟÉ ǺÉ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÉ ƦÌ ǟÈ ȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗƲÇ ÌȇǂÈ ƳÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÊ ȈƴÊ ǸÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȄōǴǏ È ǱƢÈ È ǫǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ǮÇ ÊǳƢǷÈ ǺÈ Ìƥǆ È ÈǻÈƗǹō ÈƗǽÉ ǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ Ìƥǎ Ê ǨÌ ƷÈ ǺÈ ÌƥÊǂǰÌ ÈƥƢÈƥÈƗǹō ÈƗ
^ǶÊ ȈƷÊ ǂǳơ َّ‫لله‬
ō ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ ō Ê ơ ǶÊ ǈÌ Êƥ`ÈƗǂÈ ǬÈ ǧÈ ƧÊ ƔơÈ ǂÈ ǬÊ ÌǳƢÊƥ ƢȀÈ ȈǧÊ ǂÈ ȀÈ ƴÈ È ƨÊ ÈǼȇƾÊ ǸÌÈ ǳƢÊƥ ƨÉ ÈȇÊȁƢǠÈ ǷÉ
È ǧ Ƨً Ȑَ‫ ا‬Ǐ
ǮÌÈ ǴÊƫ ȄǔÈ È ǫ ȄōƬƷƢ È ǿÈ ƾÈ ǠÌ ÈƥȆÊƬōǳơƧÊ ǁȂ È ǈǴ Ŏ Êǳ ƢȀÈ Êƥ ÌƗǂÈ ǬÌ ÈȇǶÈÌ ǳȁ
È ǹƕ Ê ǂÌ ǬÉ Ìǳơǵŏ ȋ>Îƨ
Éِ‫أ‬ ƸÈ ÊƫƢǨÈ Ìǳơ@
ǞÈ ǸÊ ǇÈ ǺÌ ǷÈ ǽÉ ơƽÈ ƢÈǻǶō
È ǴǇƢ
È ǸÈ ō ǴǧÈƧÈ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơ
ō ǮÌ È ǴÊƫȄǔÈ È ǫȄōƬƷȅÊ È ȂȀÌ Èȇś È Ʒ Ê ǂÌ ŏƦǰÈ ÉȇǶÈÌ ǳȁ
È ƧÈ ƔơÈ ǂÈ ǬÊ Ìǳơ
ƢǸÈ
ō ǴǧÈ ƪȈ È ǈÊ ÈǻǵÌ ÈƗƧÈ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơ ō ƪÌ È ǫǂÈ ǇÈ ÈƗƨÉ ÈȇÊȁƢǠÈ ǷƢ
É ÈȇǹƢ Ç ǰÈ Ƿ È ǲŏ ǯ É ǺÌ ǷÊ ǺȇÊ
È ǂƳƢ Ê ȀÈ ǸÌÉ ǳơǺÈ ǷÊ ǮÈ ÊǳƿÈ
ƾÈ ǠÌ ÈƥȆÊƬōǳơƧÊ ǁȂ َّ‫لله‬
È ǈǴ Ŏ Êǳ>ÎƨƸÈ ÊƫƢǨÈ Ìǳơ@^ǶÊ ȈƷÊ ǂǳơ ō ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ ō Ê ơǶÊ ǈÌ Êƥ`ÈƗǂÈÈ ǫǮÈ ÊǳƿÈ ƾÈ ǠÌ ÈƥȄōǴǏÈ
ơƾً ƳƢÊ ǇȅÊ
È ȂȀÌ ÈȇÈśƷ Ê ǂÈ ōƦǯÈ ȁ
È ǹƕ Ê ǂÌ ǬÉ Ìǳơǵŏ ÉƗ
245 Hasen. Şafii, Sunen (3045, 3046)

El-Müsned 115
223- (121) Enes b. Mâ� lik radıyallahu anh’den: “Muaviye radıyallahu

anh Medine’de namaz kıldırdı ve onda kıraati sesli yaptı. Fatihada besmeleyi
okudu, bu kıraatini bitirinceye kadar onunla beraber başka sure okumadı.
Namazı bitirinceye kadar eğ� ildiğ� i zaman tekbir almadı. Selam verdiğ� i zaman
her yerden bunu işiten muhacirler ona seslendiler: “Ey Muaviye! Namazdan
mı çaldın, yoksa unuttun mu?” Bunun ü� zerinde bundan sonra namaz kıldır-
dığ� ında “Bismillahirrahmanirrahim” (Fatiha 1) ayetini ve Fatiha'dan sonra
bir sureyi okudu, secdeye giderken de tekbir aldı.”246
ǲȈÈ ǟÊ ƢǸÈ ǇÌ ÊƛǺÌ ǟÈ ǶÇ ȈÌÈưƻ

É ǺÊ ÌƥǹƢÈ ǸÈ ưÌ ǟÉ ǺÉ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÉ ƦÌ ǟÈ ȆÊǼÈƯƾō Ʒ
È ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÉ ÌƥǶȈ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǶÊ ǈÌ Êƥ`ÌƗǂÈ ǬÌ ÈȇǶÈÌ ǳȁ
È ǶÊ Ì ȀÊƥȄōǴǐÈ È ǧƨÈ ÈǼȇƾÊ ǸÌÈ ǳơǵÈ ƾÊ ǫÈ ƨÈ ÈȇÊȁƢǠÈ Ƿ
É ǹō ÈƗǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƨÈ ǟÈ ƢÈǧǁÊ ǺÊ ÌƥƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÊ Ìƥ
È ǨÈ ƻÈ ơÈƿÊƛ ǂÌ ŏƦǰÈ Éȇ ǶÈÌ ǳȁÈ >Î ƨƸÈ ÊƫƢǨÈ Ìǳơ@ ^ǶÊ ȈƷÊ ǂǳơ َّ‫لله‬
ǽÉ ơƽÈ ƢÈǼÈǧ ǞÈÈ ǧǁÈ ơÈƿÊƛȁÈ ǒ ō ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ ō Êơ
Êَّ‫لله‬ơ ǶÊ ǈÌ Êƥ`ǺÈ ÌȇÈƗ ǮÈ ÈƫȐَ‫ ا‬ǏÈ ƪÌ È ǫǂÈ Ǉ È ƨÉ ÈȇÊȁƢǠÈ Ƿ Èْ‫ أ‬ȁ
É ȅÌ ÈƗ ǁƢÉ ǐÈ Ìǻȋơ È Ƕō
È ǴǇÈ ś È Ʒ Ê ǹȁ È ǂÉ ƳƢ Ê ȀÈ ǸÌÉ ǳơ
ȄōǴǐÈ È ƿÊƛȁ
È ǧƪÈ ǠÈÌ ǧǁơÈ È ƿÊƛŚ
È ƪÈ ǔÌ ǨÈ ƻơÈ É ÊƦǰÌ ōƬǳơǺÈ ÌȇÈƗȁ>Îƨ
È ƸÈ ÊƫƢǨÈ Ìǳơ@^ǶÊ ȈƷÊ ǂǳơ ō ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ ō
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ơȂÉƥƢǟÈ ȅǀÊ ōǳơƢȀÈ ȈǧÊ ǮÈ ÊǳƿÈ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ȃǂÈ ƻÌ ÉƗƧً Ȑَ‫ ا‬Ǐ È ǶÊÌ ȀÊƥ
224- (122) Ubeyd b. Rifâ� ’a’dan: “Muaviye radıyallahu anh Medine’ye
geldi ve onlara “Bismillahirrahmanirrahim”i (Fatiha 1) okumadı. Eğ� ilip kalk-
tığ� ında da tekbir almadı. Selam verdiğ� i zaman muhacirler ve ensar ona sesle-
nerek şö� yle dediler: “Ey Muaviye! Namazından çaldın! Bismillahirrahmanir-
rahim (Fatiha 1) nerede? Eğ� ilip kalktığ� ında tekbirler nerede?” Onlara diğ� er
bir namaz kıldırdığ� ında: “İ�şte bu onu kınadıkları şeydir” dedi.”247
ǺÊ ÌƥǲȈÈ ǟÊ ƢǸÈ ǇÌ ÊƛǺÌ ǟÈ ǶÇ ȈÌÈưƻÉ ǺÊ ÌƥǹƢ È ǸÈ ưÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǶÇ ȈÈÌ ǴǇ
É ǺÉ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȏ È ǲÈ ưÌ ǷÊ ȁÌ ÈƗ ÊǁƢǐÈ Ìǻȋơ
َ‫ ا‬ǽÉ ƢÈǼǠÌ Ƿ Èْ‫ أ‬ȁ
È ǺȇÊÈ ǂƳƢ Ê ȀÈ ǸÌÉ ǳơȁ
È ƨÈ ÈȇÊȁƢǠÈ Ƿ É ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ǟÈ ƢÈǧǁÊ ǺÊ ÌƥƾÊ ȈÌÈƦǟÉ
Ì ȍơǺÈ ǷÊ ǚÈ ǨÈ ƷÌ ÈƗƽÈ ƢÈǼǇÊْ‫إ‬
Èْ‫ أ‬ƽÊ ƢÈǼǇÊْ‫إ‬
ǱÊ ȁō ȋơ Ì ȍơơÈǀǿÈ ƤÉ ǈÊ ƷÌ ÈƗȁ È ǾÉ ǨÉ ÊǳƢƼÈ Éȇ
225- (122/1) Ubeyd b. Rifâ� ’a, Muaviye radıyallahu anh’den benzerini ri-

116 İmam Şafiî
vayet etti. Zannederim bu isnad, ö� ncekinden daha iyi ezberlenmiştir.248
È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ

ȆÈ ǓÊ ǁ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÊ ȈƴÊ ǸÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ȁ
È ǶÆ ǴÊ ǈÌ ǷƢÉ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƸÈ ÊƫƢǨÈ Ìǳơ@^ǶÊ ȈƷÊ ǂǳơ َّ‫لله‬ È ǾÉ ōǻÈƗƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ
Ê ǂÌ ǬÉ Ìǳơǵŏ ȋ>Îƨ
ǹƕ Éِ‫أ‬ ō Ê ơǶÊ ǈÌ Êƥ`ǝÉ ƾÈ Èȇȏَ‫ ا‬ǹƢ
ō ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ È ǯ
ƢǿÈ ƾÈ ǠÌ ÈƥȆÊƬōǳơƧÊ ǁȂ
È ǈǳơ Ŏ ȁÈ
226- (123) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma Fatiha okurken “Bismillahirrah-
manirrahim”i ve ondan sonra bir sure okumayı terk etmezdi.”249
È ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗ ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƱÊ ǂÈ ǟÌ ȋơ

ǱȂ Èْ‫ أ‬ǺÊ ǟÈ ƽÊ ƢÈǻǄŏ ǳơ ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȆǧÊ ƨÉ ǰÈ ÊƟȐَ‫ ا‬ǸÌÈ ǳơƪÈ Ê ǳƢÈǫȁÈ ÈśǷÊ ƕǶÌ ǯÉ ƾÉ ƷÈ ÈƗ ǱƢÈ È ǫ ơÈƿÊƛ ùǱƢÈ È ǫ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
ùǾÊ ÊƦÌǻƿÈ ǺÌ ǷÊ ǵÈ ƾō ǬÈ ÈƫƢǷ
È ǾÉ ÈǳǂÈ ǨÊ ǣÉ ȃǂÈ ƻÌ ȋơƢ
Éْ‫ أ‬ǸÈ ǿÉ ơƾÈ ƷÌ ÊƛƪÌ ǬÈ ǧÈ ơȂÈ
È ǧś È ǷÊ ƕƔÊ ƢǸÈ ǈǳơ
ō
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Biriniz “âmîn” dediğinde semada me-
lekler de amin derler. Biri diğerine tevafuk ederse geçmiş günahları
bağışlanır.”250
ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƶÇ ÊǳƢǏȆ É ÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗǮÆ ÊǳƢǷƢ
È ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ Ȇŋ ǸÈ ǇȆ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƣȂÊ ǔÉ ǤÌ ǸÌÈ ǳơÊǂȈÌ ǣÈ `ǵƢÉ ǷÊْ‫إ‬ È ȍơǱƢÈÈ ǫ ơÈƿÊƛ ùǱƢÈ
È ǫ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǧơȁÈ ǺÌ ǷÈ ǾÉ ōǻÊƜǧÈ ś
ǱÈ ȂÈÌ ǫ ǾÉ ÉǳȂÈÌ ǫ ǪÈ È ǷÊ ƕ ơȂÉǳȂǬÉ ǧÈ >Ô ƨƸÈ ÊƫƢǨÈ Ìǳơ@ ^ÈśŏǳƢǔǳơō ȏَ‫ ا‬ȁÈ ǶÊ Ì ȀȈÈÌ ǴǟÈ
ùǾÊ ÊƦÌǻƿÈ ǺÌ ǷÊ ǵÈ ƾō ǬÈ ÈƫƢǷ
È ǾÉ ÈǳǂÈ ǨÊ ǣÉ ƨÊ ǰÈ ÊƟȐَ‫ ا‬ǸÌÈ ǳơ
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “İmam: “Gayri’l-magdûbi aleyhim vele’d-
dâllîn” (Fatiha 7) dediği zaman siz de “âmîn” deyin. Zira kimin amin
demesi, meleklerin amin demesine tevafuk ederse, geçmiş günahları
248 Hasen. Şafii, Sunen (3088-89)

249 Hasen. Şafii, Sunen (3097) Abdurrazzak (2608)
El-Müsned 117
bağışlanır.”251
ƢǸÈ ȀÉ ōǻÈƗƨÈ ǸÈ È ÊƥÈƗȁ

È ǴǇȆ È ƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ È ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ç ȀÈ ǋ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǫǶō
ǱƢÈ È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǽÉ ơǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǺÌ ǷÊ ǵÈ ƾō ǬÈ ÈƫƢǷ
È ǾÉ ÈǳǂÈ ǨÊ ǣÉ ƨÊ ǰÈ ÊƟȐَ‫ ا‬ǸÌÈ ǳơÈśǷÊ ƘÌÈƫǾÉ ÉǼȈǷÊ ƘÌÈƫǪÈ
È ǧơȁ
È ǺÌ Ƿ È ǾÉ ōǻÊƜǧÈ ơȂÉǼǷŏ ÈƘǧÈ ǵƢÉ ǷÊْ‫إ‬
È ȍơǺÈ Ƿō ÈƗơÈƿÊƛ~
nś È ǷÊ ƕ~ǱȂ É ǬÉ ÈȇǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǹƢÈ ǯÈ ȁÈ ƣƢ Ç ȀÈ ǋ Ê ǺÉ ÌƥơǱƢÈ
È ǫnǾÊ ÊƦÌǻƿÈ
hi ve sellem şö� yle buyurdu: “İmam amin dediği zaman siz de amin deyi-
niz. Zira amin demesi, meleklerin amin demesine tevafuk eden kimse-
nin geçmiş günahları bağışlanır.”252
İ�bn Şihab dedi ki: “Nebi sallallahu aleyhi ve sellem: “Â� min” derdi.253
ǽÉ ơǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗƢǸÈ ȀÉ ōǻÈƗƨÈ ǸÈ È ÊƥÈƗȁ

È ǴǇȆ È ƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƣƢ Ç ȀÈ ǋ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǺÈ Ƿō ÈƗơÈƿÊƛ~ǱƢÈ È ǫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÈ ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ
È ǫnǾÊ ÊƦÌǻƿÈ ǺÌ ǷÊ ǵÈ ƾō ǬÈ ÈƫƢǷ
ǱƢÈ È ǾÉ ÈǳǂÈ ǨÊ ǣÉ ƨÊ ǰÈ ÊƟȐَ‫ ا‬ǸÌÈ ǳơś
È ǷÊ ƘÌÈƫǾÉ ÉǼȈǷÊ ƘÌÈƫǪÈ
È ǧơȁ
È ǺÌ Ƿ È ǾÉ ōǻÊƜǧÈ ơȂÉǼǷŏ ÈƘǧÈ ǵƢÉ ǷÊْ‫إ‬
È ȍơ
nś È ǷÊ ƕ~ǱȂ É ǬÉ ÈȇǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
É ǇÉ ǁ È ǹƢÈ ǯÈ ȁ È ƣƢ Ç ȀÈ ǋÊ ǺÉ Ìƥơ
… (799) Ebu Hureyre radıyallahu anh’den: “Rasulullah sallallahu aleyhi
ve sellem şö� yle buyurdu: “İ�mam “â� mî�n” dediğ� i zaman siz de “â� mî�n” deyin.
Zira kimin amin demesi meleklerin amin demesine tevafuk ederse geçmiş
gü� nahları bağ� ışlanır.”254
İ�bn Şihab dedi ki: “Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem: “Â� mî�n” der-
di.” 255

118 İmam Şafiî
ƨÈ Ǹō ÊƟȋơ
Èْ‫ أ‬ǞÉ ǸÈ ǇÌ ÈƗƪÉ ǼÌ ǯ
É ǱƢÈ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÇ ÊǳƢƻ
È ǫƔÇ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ È ǺÉ ÌƥǶÉ ǴÊ ǈÌ ǷƢ
ǹō Êƛ ȄōƬƷ
È ś È ǷÊ ƕǶÌ ȀÉ ǨÈ ǴÌ ƻ
È ǺÌ Ƿ
È ǱȂÉ ǬÉ Èȇȁ
È ś È ǷÊ ƕǹȂÉ
È ǳȂǬÉ ÈȇǽÉ ƾÈ ǠÌ ÈƥǺÌ ǷÈ ȁÊ
È ǂȈÌÈƥǄŎ ǳơǺÈ ÌƥơǂÈ ǯÈÈ ƿȁÈ
ō ǴÈǳƾÊ ƴÊ ǈÌ ǸÌÈ ǴÊǳ
ƨً ƴÈ
230- (170) Atâ� şö� yle dedi: “İ�mamları işitirdim. İ�bnu’z-Zubeyr ve on-
dan sonrakiler: “Â� mî�n” der, arkasındakiler de “â� mî�n” derlerdi. Hatta mescid
inlerdi.256
ƨÈ Ǹō ÊƟȋơ
Èْ‫ أ‬ǞÉ ǸÈ ǇÌ ÈƗƪÉ ǼÌ ǯ È ǫƔÇ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ
É ǱƢÈ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÇ ÊǳƢƻ
ǹō Êƛ ȄōƬƷÈ ś È ǷÊ ƕ ǹȂÉ È ǷÊ ƕ ǹȂÉ
È ǳȂǬÉ Èȇ ǶÌ ȀÉ ǨÈ ǴÌ ƻÈ ǺÌ ǷÈ ȁÈ ś È ǳȂǬÉ Èȇ ǽÉ ƾÈ ǠÌ Èƥ ǺÌ ǷÈ ȁÈ ÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơ ǺÈ Ìƥơ
ō ǴÈǳƾÊ ƴÊ ǈÌ ǸÌÈ ǴÊǳ
ƨً ƴÈ
231- (170/1) Atâ� dedi ki: “İ�bnu’z-Zubeyr’in imamlarının ve ondan son-
rakilerin “â� mî�n” dediğ� ini ve arkalarındaki cemaatlerin de “â� mî�n” dediklerini
işitirdim. Ö� yle ki bu sesle mescid inlerdi.”257
È ǸÊ Èƫ ȆÊƥÈƗ ǺÊ Ìƥ ƣȂ

ƨÈ ǸȈ È ŎȇÈƗ ǺÌ ǟÈ ȆŎ ǨÊ ǬÈ ōưǳơ ƾÊ ȈƴÊ ǸÌÈ ǳơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÉ Ìƥ ƣƢ Ê ǿō ȂÌÈ ǳơ ƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǾÉ ÉƦǈÊ ƷÌ ÈƗÊǂǨÈ ǈǳơȆ
ō ǧÊÉƗǂÈ ǬÌ ÈȇǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÉ ÌƥơǹƢ È ǱƢÈ
È ǯ È ǫǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơȄÈǳȂÌ Ƿ È ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ Ȇŏ ÊǻƢÈȈÊƬƼÌ ǈǳơ ō
ǶÊ ǈÌ Êƥ`ǱƢÈ È ǫƢȀÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ȄÈƫÈƗƢǸÈ Ê ǂÌ ǬÉ Ìǳơǵŏ ÉƘÊƥÈƗǂÈ ǬÈ ǧÈ Ǒ
ō ǴǧÈ ǹƕ É ǁÌ ȋơÈْ‫ أ‬ƪÈ Ê ǳǄÊ ÌǳǃÉ ơÈƿÊƛƨÊ ǸÈ ÈƬǠÌÈ ǳơȆǧÊ ǱƢÈ
Èǫ
^ǶÊ ȈƷÊ ǂǳơ َّ‫لله‬ َّ‫لله‬ َّ‫لله‬
ō Ê ơǶÊ ǈÌ Êƥ`^ǶÊ ȈƷÊ ǂǳơ
ō ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ ō ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ ō Ê ơǶÊ ǈÌ Êƥ`^ǶÊ ȈƷÊ ǂǳơ ō ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ ō Êơ
ƨǳǄǳǄǳơ@^ƪÈ Ì ǳǄÊ ÌǳǃÉ ơÈƿÊƛ`ǱƢÈ ǬÈ ǧÈ>ÎƨǳǄǳǄǳơ@^Ǒ É ǁÌ ȋơ Èْ‫ أ‬ƪÈÊ ǳǄÊ ÌǳǃÉ ơÈƿÊƛ`ƪÌ Èǫ
É ǴǬÉ ǧÈǱƢÈ
>Î
232- (171) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’nın azatlısı Nafi’den: “İ�bn
Ö� mer radıyallahu anhuma yolculukta - zannederim “Yatsı namazında” dedi
– Ummu’l-Kur’â� n (Fatiha) ile beraber Zilzal suresini okurdu. Fatiha’ya geldi-
ğ� i zaman “Bismillahirrahmanirrahim, bismillahirrahmanirrahim, bis-
256 Hasen. Şafiî�, Sunen (3180)

257 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (3180) isnadında Muslim b. Halid zayıftır.
El-Müsned 119
milllahirrahmanirrahim” derdi. Ben: “İ�za zulzileti’lardu suresi mi?” dedim.

“İ�za zulzilet” dedi.”258
ǺÈ ÌƥƧÈ ƽÈ ƢÈƦǟÉ ǹō ÈƗ ǮÊ ǴÊ ǸÌÈ ǳơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǹƢ

È ǸÈ ȈÈÌ ǴǇȄÈ È ƾÇ ȈÌÈƦǟÉ ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
É ǳȂÌ Ƿ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȆË ƸÊ ÊƥƢÈǼǐǳơŎ Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ȂÉƥÈƗȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗǱȂ Ê ǁƢƸÌ
É ǬÉ ÈȇƭÊ È ǳơǺÈ Ìƥǆ È ǾÉ ōǻÈƗǽÉ ǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗȆŌ ǈÊ Èǻ
È ȈÈÌ ǫǞÈ ǸÊ Ǉ
Ê ƾŏ ǐǳơ
Ǫȇ ŏ ÇǂǰÌ Èƥ ȆÊƥÈƗ ƔơÈ ǁÈ ȁÈ ȄōǴǐÈ Ê ƾŏ ǐǳơ
È ǧ Ǫȇ ŏ ÇǂǰÌ Èƥ ȆÊƥÈƗ ƨÊ ǧÈ Ȑَ‫ ا‬ƻÊ ȆǧÊ ƨÈ ÈǼȇƾÊ ǸÌÈ ǳơ ǵÈ ƾÊ ǫÈ ǾÉ ōǻÈƗ
Ƕō ÉƯǲÊ ǐō ǨÈ ǸÌÉ ǳơÊǁƢǐÈ ǫÊ ǺÌ ǷÊ ƧÇ ǁȂ È ǇÉ ȁ È ǹƕÊ ǂÌ ǬÉ Ìǳơǵŏ ÉƘÊƥǺÊ ȈÌÈȈÈǳȁȋơ ō ǧÊ ÈƗǂÈ ǬÈ ǧÈ ƣÊ
Éْ‫ أ‬ǺÊ ȈÌÈƬǠÈ ǯÌ ǂǳơȆ È ǂǤÌ ǸÌÈ ǳơ
È ǧ ǾÉ ÈƥƢÈȈÊƯ ǆ
ǾÉ ÉƬǠÌ ǸÊ ǈÈ ō ǸÈ Èƫ ǹÌ ÈƗ ƽÉ ƢǰÈ ÈƬÈǳ ȆÊƥƢÈȈÊƯ ǹō Êƛ ȄōƬƷÈ ǾÉ ǼÌ ǷÊ ƩÉ ȂÌ ÈǻƾÈ ǧÈ ƨÊ ÈưÊǳƢōưǳơƨÊ ǠÈ ǯÌ ǂǳơȆ
ō ǧÊ ǵƢÈ Èǫ
ǮÈ ÌǻƾÉ ÈǳǺÌ ǷÊ ƢÈǼÈǳƤÌ ǿÈ ȁƢ
È ÈǼÈƬÌȇƾÈ ǿÈ ÌƿÊƛƾÈ ǠÌ ÈƥƢÈǼÈƥȂÉǴǫÉǡÊ
Ì ǄÉƫȏƢ È ƨÊ Èȇȉơ
َ‫ ا‬ÈǼōƥǁ` ْ‫ آ‬ǽÊ ǀÊ ǿÈ ȁ Ê ǂÌ ǬÉ Ìǳơǵŏ ÉƘÊƥÈƗǂÈÈ ǫ
È ǹƕ
>ÕǹơǂǸǟǱƕ@^
È É ǿō ȂÌÈ ǳơƪÈ ÌǻÈƗǮÈ ōǻÊƛƨً ǸÈ ƷÌ ǁÈ
ƣƢ
233- (814) Kays b. el-Haris dedi ki: “Bana Ebu Abdillah es-Sunabihî�
haber verdi ki; o Ebu Bekr es-Sıddî�k radıyallahu anh’ın halifeliğ� i zamanın-
da Medine’ye gelmiş ve Ebu Bekr es-Sıddî�k’ın arkasında namaz kılmış. Ebu
Bekr radıyallahu anh akşam namazının ilk iki rekatinde Fatiha’yı ve kısa su-
relerden birerini okudu. Sonra ü� çü� ncü� rekate kalktı. Ben ona ö� yle yaklaştım
ki neredeyse elbisem onun elbisesine dokunacaktı. Onun Fatiha’yı ve şu ayeti
okuduğ� unu işittim: “Rabbimiz! Bizleri hidayet ettikten sonra kaplerimi-
zi kaydırma, bize katından bir rahmet bağışla. Muhakkak ki sen bağışta
bulunansın.” (Al-i İ�mran 8)”259
ȆǧÊ ÉƗǂÈ ǬÌ ÈȇǽÉ ƾÈ ƷÌ ȁȄō È ƿÊƛ ǹƢ

È ǴǏơÈ È ǯ È ǾÉ ōǻÈƗ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢÈ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƢًǻƢÈȈƷÌ ÈƗÉƗǂÈ ǬÌ ÈȇǹƢ
È ǯÈ ȁ~
È ǱƢÈ Ê ǂÌ ǬÉ ÌǳơǺÈ ǷÊ ƧÇ ǁȂ
È ǫǹƕ È ǇÉ ȁ È ǹƕÊ ǂÌ ǬÉ Ìǳơǵŏ ÉƘÊƥƨÇ ǠÈ ǯÌ ǁ É ǧÊ ǞÊ ÈƥǁÌ ȋơ
È ǲŏ ǯȆ Èْ‫أ‬
nƨÊ ǔȇÊ
È ǂǨÈ ÌǳơƧÊ Ȑَ‫ ا‬ǏȆ
È ǧÊ ƧÊ ƾÈ Ʒơ Ê ȂÌÈ ǳơƨÊ ǠÈ ǯÌ ǂǳơȆ
ō ǧÊ ƭÊ Ȑَ‫ ا‬ōưǳơȁ È ǺÊ ȈÌÈƫǁȂ
È ǈǳƢŎ Êƥ
234- (815) Nafi rahimehullah’tan: “İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma tek
başına namaz kıldığ� ı zaman dö� rt rekatte de okurdu. Her rekatte Fatiha ile
birlikte Kur’â� n’dan bir sure okurdu. Bazen farz namazın birinci rekatinde iki

120 İmam Şafiî
veya ü� ç sure okurdu.”260
È ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
ȄōǴǏ È Ǫȇ ŏ ǂǰÌ ÈƥƢÈƥÈƗǹō ÈƗǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǵÇ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
È ƾŏ ǐǳơÇ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƢǸÊ Ê ǺÊ ȈÌÈƬǠÈ ǯÌ ǂǳơȆ
È ȀȈÌÈƬÌǴǯ ō ǧÊ ƧÊ ǂÈ ǬÈ ÈƦÌǳơƧÊ ǁȂ
È ǈÉ ÊƥƢȀÈ ȈǧÊ ÈƗǂÈ ǬÈ ǧÈ ƶÈ ƦÌ ǐǳơ
Ŏ
235- (816) Urve rahimehullah’tan: “Ebu Bekr es-Sıddık radıyallahu
anh sabah namazında her iki rekatte Bakara suresinden okuyarak namazı
kıldırdı.”261
È ǺÊ ÌƥÊǂǷÊ ƢǟÈ ǺÈ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÈ ƦÌ ǟÈ ǞÈ ǸÊ Ǉ

ƨÈ ǠȈÈ Êƥǁ È ǾÉ ōǻÈƗ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǵÇ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǦÈ ǇȂ É ÉȇƧÊ ǁȂ Ŏ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǈÉ ÊƥÈƗǂÈ ǬÈ ǧÈƶÈ ƦÌ ǐǳơ È ƣƢ Ê ǘō ƼÌ È ǳơǺÊ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ƔơÈ ǁÈ ȁƢÈ ÈǼȈōÌ ǴǏù
É ǴǘÌ Èȇś
ǞÉ È ƷÊ ǵȂ É ǬÉ ÈȇǹÈÌ ƿÊƛ ǹƢ È ǯ È ƾÌ ǬÈ Èǳ Êَّ‫لله‬ơȁ
È ƪÌ É ǴǬÉ ǧÈ ƨً ÈƠȈǘÊ ÈƥƧً ƔơÈ ǂÈ ǫÊ ÈƗǂÈ ǬÈ ǧÈ Ʋŏ ƸÌÈ ǳơƧÊ ǁȂ
È ǇÉ ȁÈ
ùǲÌ ƳÈ ÈƗǱƢÈ
È ǫǂÉ ƴÌ ǨÈ Ìǳơ
236- (817) Abdullah b. Amir b. Rebia’dan: “Ö� mer b. el-Hattab radıyal-
lahu anh’In arkasında sabah namazını kıldık. Yusuf suresini ve Hac suresini
okudu. Okuyuşu ağ� ır idi. Dedim ki: “Vallahi o zaman ancak fecir doğ� arken
namaza duruyordu.” O da “Evet” dedi.262
ƨÈ ǐÈ ǧÊ ơǂÈ ǨÉ Ìǳơǹō ÈƗǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ

ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥƨÈ ǠȈÈ ÊƥǁÈ ȁ
È ƾÇ ȈǠÊ Ǉ È ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
È Ǩō ǟÈ ǺÊ ÌƥǹƢ
ǹƢ È ǸÈ ưÌ ǟÉ ƧÊ ƔơÈ ǂÈ ǫÊ ǺÌ ǷÊ ȏَّ‫ا‬ÊƛǦÈ ǇȂ
É ÉȇƧÈ ǁȂ È Ǉ É ƩÉ ǀÌ ƻÈ ÈƗƢǷ~
È ǱƢÈ È ǫȆō ǨÊ ÈǼƸÌ
È ǳơÇǂȈÌ ǸÈ ǟÉ ǺÈ Ìƥ
nƢǿÈ ƽÉ ƽŏ ǂÈ ÉȇǹƢ È Ƿ
È ǯƢ È ƧÊ ǂÈ ưÌ ǯ Ŏ ǧÊ ƢǿÈ ƢōȇÊƛǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ
È ǺÌ ǷÊ ƶÊ ƦÌ ǐǳơȆ
237- (818) el-Furafisa b. Umeyr el-Hanefî�’den: “Yusuf suresini ancak
Osman b. Affan radıyallahu anh’ın sabah namazında çokça okuması sebebiy-
le ezberledim.”263

261 Zayıf. Şafii, Sunen (4806) isnadı kopuktur. Urve, Ebu Bekr radıyallahu anh’e
yetişmemiştir. Osman radıyallahu anh’ın halifeliğ� i yıllarında doğ� muştur.
263 Sahih. Şafii, Sunen (4810) Malik (1/82)
El-Müsned 121
ȆǧÊ ƶÊ ƦÌ ǐǳơȆ

Ŏ ǧÊ ÉƗǂÈ ǬÌ ÈȇǹƢ È ǾÉ ōǻÈƗ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥÊƅơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻ ǺÌ ǟÈ ǮÇ ÊǳƢǷ
È ǯ È ǺÌ ǟÈ
ùƧÇ ǁȂÈ ǈÉ ÊƥƨÇ ǠÈ ǯÌ ǁ É ǧÊ ǲÊ ǐō ǨÈ ǸÌÉ ǳơǺÈ ǷÊ ǱÊ ȁÈ ȋơÊ
È ǲŏ ǯȆ Éْ‫ أ‬ǁȂÈ ǈǳơÇ
Ŏ ǂǌÌ ǠÈ ÊƥÊǂǨÈ ǈǳơ
ō
238- (818/1) Bize Malik, Nafi’den haber verdi. İ�bn Ö� mer radıyallahu
anhuma seferde sabah namazında her rekatte mufassal surelerden bir sure
okurdu.”264
ȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ~

È ǱƢÈ È ǫǾÊ Ǹŏ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ǫÈ Ȑَ‫ ا‬ǟÊ ǺÊ ÌƥƽÊ ƢÈȇÊǃǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ō ǱƢÈÈ ǫ~ƩƢ Ç ǬÈ ǇƢÊ ÈƥǲÈ ƼÌ ōǼǳơȁ Ŏ ǧÊÉƗǂÈ ǬÌ ÈȇǶō
È ƶÊ ƦÌ ǐǳơȆ È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
ǥƢÌ ǬÈ ÊƥȆÊǼǠÌ Èȇ
239- (599) Ziyad b. İ�laka, amcasından rivayet ediyor: “Nebî� sallallahu
aleyhi ve sellem’in sabah namazında Kaf suresini okuduğ� unu işittim.”265
È ǺÊ ÌƥƾÊ ȈÊǳȂÌÈ ǳơǺÊ ǟÈ ǵÇ ơƾÈ ǯ

ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǞÇ ȇÊǂǇ Ê ǺÊ ÌƥÊǂǠÈ ǈÌ ǷÊ ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ơÈƿÊƛ ǲÊ ȈōÌ Ǵǳơȁ Ŏ ǧÊ ÉƗǂÈ ǬÌ ÈȇǶō
È ƶÊ ƦÌ ǐǳơȆ È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ È ǱƢÈÈ ǫ ƮÇ ÌȇǂÈ ƷÉ
ƩÌ ǁÈ Ȃŏ ǯ Éǆ É ǸÌ ǌǳơơÈ Ŏ ǧÊ ÈƗǂÈÈ ǫȆÊǼǠÌ ÈȇǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
ō ƿÊƛƶÊ ƦÌ ǐǳơȆ È ȆŎ ǠÊ ǧÊ Ƣǌǳơ
ō ǱƢÈ È ǫǆ È ǠÈ ǈÌ ǟÈ
240- (600) Amr b. Hureys radıyallahu anh’den: “Nebî� sallallahu aleyhi
ve sellem’in sabah namazında tekvir suresini okuduğ� unu işittim.”266
È ǫƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ
ǱƢÈ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ÊǄȇÊǄǠÌÈ ǳơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÉ ÌƥƾÊ ȈƴÊ ǸÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ȁ
È ƾÇ ÊǳƢƻ
ǺÉ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÉ ƦÌ ǟÈ ȁ
È ǹƢ È ÈȈǨÌ Ǉ
É ǺÉ ÌƥƨÈ ǸÈ È ÉƥÈƗ ȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ ÇǂǨÈ ǠÌ Ƴ
È ǴǇȂ É ÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǺÊ ÌƥƽÊ ƢōƦǟÈ ǺÉ ÌƥƾÉ Ǹō ƸÈ ǷȆ
ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÉ ǇÉ ǁƢ È ÈǼÊƥȄōǴǏù
È ǱƢÈ È ǫƤÊ ÊƟƢǈǳơ َّ‫لله‬
ō ǺÊ ÌƥÊ ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ȅŎ ǀÊ ÊƟƢǠÌÈ ǳơȁÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ
ȄǇȂ É ǂÉ ǯÌ ƿÊ ƔƢÈ ƳơÈ
È Ƿ È ƿÊƛ ȄōƬƷ
È śÈ ÊǼǷÊ ƚÌ ǸÌÉ ǳơƧÊ ǁȂ Ì ǧ ƨÈ ǰō ǸÈ Êƥ ƶÈ ƦÌ ǐǳơ
È ǈÉ Êƥ ƶÈ ÈƬǨÌ ÈƬǇƢÈ Ŏ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
È ǴǇÈ ȁ
264 Sahih.
122 İmam Şafiî
È ǀƸÈ
ǞÈ ǯÈ ǂÈÈ ǧǥÈ È ǧÆƨǴÈ ǠÌ Ǉ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơƩÈ È ǟÊ ǂÉ ǯÌ ƿÊ ȁÌ ÈƗǹȁ
Ê ǀƻÈ ÈƗȄǈȈ È ǁƢÉ ǿÈ ȁÈ
øǮÈ ÊǳƿÈ ǂÆ ǓƢ È ƤÊ ÊƟƢǈǳơ َّ‫ لله‬È ǱƢÈ
Ê Ʒ ō ǺÉ ÌƥÊ ơƾÉ ƦÌ ǟÈ ȁ Èǫ
241- (601) Abdullah b. Es-Saib radıyallahu anh’den: “Rasû� lullah sallal-
lahu aleyhi ve sellem bize Mekke’de sabah namazı kıldırdı, Mu’minin sure-
si ile başladı, Musa ve Harun’dan veya İ�sa’dan bahseden ayete gelince Nebî�
sallallahu aleyhi ve sellem’i ö� ksü� rü� k tuttu ve hemen rü� ku etti.” Abdullah b.
Es-Saib de bu namazda hazır bulunuyordu.”267
ǅƢÇ ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ Êَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
Ȇō ÈǼÉƥƢÈȇ~ƪÈ Ì ǳƢǬÈ ǧÈ ƢًǧǂÌ ǟÉ ƩÊ Ȑَ‫ ا‬ǇÈ ǂÌ ǸÌÉ ǳơȁ È ÉƗǂÈ ǬÌ ÈȇǾÉ ƬÌ ǠÈ ǸÊ Ǉ
È ƭÊ Ê ǁƢƸÌ È ǳơƪÊ ǼÌÊƥ ǲÊ ǔÌ ǨÈ Ìǳơǵŏ ÉƗ ǺÌ ǟÈ
È ǇÉ ǁ È ƪÉ ǠÌ ǸÊ ǇƢ È Ƿ È ǂÉ ƻÊ ȉƢ َ‫ آ‬ȀÈ ōǻÊƛ ƧÈ ǁȂ Ŏ ǽÊ ǀÊ ǿÈ ǮÈ ÊƫƔơÈ ǂÈ ǬÊ Êƥ ȆÊǼÈƫǂÌ ǯÈ
È ǈǳơ ō ƿ ƾÌ ǬÈ Èǳ
nƣÊÊ ǂǤÌ ǸÌÈ ǳơȆǧÊ ƢȀÈ ÊƥÉƗǂÈ ǬÌ ÈȇǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
È ǴǇÈ ȁ
242- (813) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma, Ummu’l-Fadl bt. El-Haris
radıyallahu anha’dan rivayet ediyor: “O, (İ�bn Abbas’ın) Mü� rselat suresini
okuduğ� unu işitmiş ve demiş ki: “Ey oğ� lum! Bu okuduğ� un sure bana şunu
hatırlattı: Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’in akşam namazında en son
okuduğ� unu işittiğ� im sure bu idi.”268
ǾÉ ōǻÈƗǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǶÇ ǠÊ ǘÌ Ƿ É ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ

É ǺÊ ÌƥÊǂȈÌÈƦƳ É ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
nƣÊ Ê ǂǤÌ ǸÌÈ ǳơȆǧÊ ÊǁȂŎǘǳƢÊƥÈƗǂÈÈ ǫǶōÈ ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ~
È ǇÉ ǁ È ǱƢÈ Èǫ
243- (812) Cubeyr b. Mut’im radıyallahu anh’den: “Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem’in akşam namazında Tur suresini okuduğ� unu işittim.”269

El-Müsned 123
È ǫ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ

ǱƢÈ É ǳơǺÊ ÌƥȆŏ ǴÊ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƣƢ
È ǺÊ ȈÌ ǈÈ ƸÌ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
È ǴÊƫƪÈ
ǮÌ Ì ǳơǃÈ ƢǸÈ È ǧǞÈÈ ǧǁÈ ȁ
Èǒ È ǨÈ ƻƢ
È Ǹō É ǂÉ ŏƦǰÈ ÉȇǶō
È Ǵǯ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
É ǇÉ ǁ È ǹƢÈ ǯÈ
Èَّ‫لله‬ơȆǬÊ ÈǳȄōƬƷ È ǾÉ ÉƫȐَ‫ ا‬ǏÈ
È
244- (125) Ali b. el-Huseyn radıyallahu anh’den: Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem her eğ� iliş ve kalkışta tekbir alırdı. Allah ile karşılaşıncaya
kadar namazı bu şekilde devam etti.”270
È ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ƢÈƥÈƗǹō ÈƗƨÈ ǸÈ È ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƣƢ
È ǴǇȆ Ç ȀÈ ǋ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ǶÌ ǰÉ ȀÉ ÈƦǋÌ ȋȆÈَ‫ أ‬ŏǻÊƛÊَّ‫لله‬ơȁ
È ǱƢÈ È ǫǥÈ ǂÈ ǐÈ ÌǻơơÈƿÊƜǧÈǞÈ È ǧǁÈ ȁ
Èǒ È ǨÈ ƻƢ
È Ǹō É ǂÉ ŏƦǰÈ ÉȈÈǧǶÊ
È Ǵǯ Ì ȀÊƥȆŏǴǐÈ ÉȇǹƢ È ǯÈ
ǺÊ ǟÈ ǞÊ ȈÊƥǂǳơō ƨÊ ÈȇơȁÊ
È ǂÊƥƮȇ È ƽÊ ƢƷÈ ÈƗƨÉ ǠÈ ÈƥǁÌ ÈƗƢÈǼǿÉ ǺÌ ǷÊ Ƕō
Ê ǇÉ ǂÈ ÊƥƧً Ȑَ‫ ا‬ǏÈ
ǶÌ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È Ȇŏ ǠÊ ǧÊ Ƣǌǳơ
ō ǺÊ ǟÈ Ȇŏ ǘÊ ÌȇȂÈ ÉƦÌǳơ
245- (126) Ebu Seleme’den: Ebu Hureyre radıyallahu anh onlara namaz
kıldırdı, her eğ� iliş kalkışta tekbir aldı. Namaz bitince dedi ki: “Vallahi nama-
zı Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’in namazına en çok benzeyeniniz
benim.”271
El-Asam dedi ki: Burada Rebi’nin el-Buveytî�’den, onun da Şafiî� rahime-
hullah’tan bu şekilde dö� rt rivayeti vardır:
ÇǁƢǈÈ ÈȇǺÊ ÌƥƔÊ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǶÇ ȈÈÌ ǴǇ

É ǺÉ Ìƥǹơ È ÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ
É ȂÈ ǨÌ ǏȆ É ǺÉ ÌƥǶȈ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ƿÊƛǶō
ǞÈ ǯÈ ǁơÈ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
É ǇÉ ǁ
È ǹƢ
È ǯÈ ǱƢÈ È ǫǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǳ ǞÈ ǌÈ ƻȆ
ǮÈ È ŏƥǁ È ƪÈ ÌǻÈƗ ƪÉ ǼÌ Ƿƕ È ƪÉ ǸÈÌ ǴǇÌ ÈƗ ǮÈ
È ǮÈ Êƥȁ È ƪÉ ǠÌ ǯÈ ǁ
È ǳȁ È ǳ Ƕō ȀÉ Ǵō ǳơùǱƢÈ
È ǮÈ Èǫ
È Êَّ‫ للِه‬ȆǷÊ ƾÈ ǫÈ ǾÊ Êƥ ƪō
ƣŏ ǁ Ì ǴǬÈ ÈƬǇơƢ
Ì ǷÈ ȁȅÊ
È ǂǌÈ ÈƥȁȅÊ
È ǂǠÌ ǋÈ ȁȆ È ǷÊ ƢǜÈ ǟÊ ȁȅÊ
È ǂǐÈ ÈƥȁȆ È ǠÊ ǸÌ ǇÈ
È ǸÊ ÈǳƢǠÌÈ ǳơ
ś
270 Zayıf. Şafii, Sunen (3213) Ebu Ya’la (5101) Tirmizi (253) Darimi (1/285) isn -
dı mu’daldir.
124 İmam Şafiî
246- (127) Ebu Hureyre radıyallahu anh’den: “Rasulullah sallallahu

aleyhi ve sellem rü� ku ettiğ� i zaman: “Allahım, senin için rü� ku ettim, sana tes-
lim oldum, sana iman ettim. Sen benim rabbimsin. Kulağ� ım, gö� zü� m, kemikle-
rim, kıllarım, derim ve ayaklarımın taşıdığ� ı şeyler alemlerin rabbi olan Allah
için boyun eğ� di” derdi.”272
ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ ƳÉ ǺÊ Ìƥơ ǺÊ ǟÈ ǾÉ ÉƦǈÊ ƷÌ ÈƗ ǞȈ É Êƥǂǳơ
ō ǱƢÈ È ǫ ƾÊ ȈƴÊ ǸÌÈ ǳơ ƾÉ ƦÌ ǟÈ ȁÈ ǶÆ ǴÊ ǈÌ ǷÉ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȆÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ ƱÊ ǂÈ ǟÌ ȋơÈْ‫ أ‬ǺÊ ǟÈ ǲÊ ǔÌ ǨÈ ÌǳơǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈƦǬÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥȄǇȂ È ǷÉ
È ƿÊƛǹƢ
È ǫǞÈ ǯÈ ǁơÈ
ǱƢÈ È ǯÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ȆŌ ǴÊ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ơǁÈ
ȆǠÊ ǸÌ ǇÈ ǮÈ È ǳǞÈ ǌÈ ƻȆ È ŏƥǁÈ ƪÈ ÌǻÈƗȁ È ƪÉ ǸÈÌ ǴǇÌ ÈƗǮÈ È ǳȁ È ǮÈ Êƥȁ
È ƪÉ ǼÌ Ƿƕ È ƪÉ ǠÌ ǯÈ ǁÈ ǮÈ È ǳǶō ȀÉ Ǵō ǳơù
È ǸÊ ÈǳƢǠÌÈ ǳơƣŏ ǁ
ś È Êَّ‫للِه‬ȆǷÊ ƾÈ ǫÈ ǾÊ Êƥƪō
Ì ǴǬÈ ÈƬǇơƢ È ǸÊ ǜÌ ǟÈ ȁȆ
Ì ǷÈ ȁȆ È Ƽŏ ǷÉ ȁȅÊ È ǂǐÈ ÈƥȁÈ
246/1- (128) Ali radıyallahu anh’den: “Nebi sallallahu aleyhi ve sellem
rü� ku ettiğ� i zaman: “Allah’ım senin için rüku ettim, sana iman ettim, sana
teslim oldum. Sen benim rabbimsin. Kulağım, gözüm, iliğim, kemiğim
ve ayaklarımın taşıdığı şeyler alemlerin rabbi olan Allah için boyun
eğdi” derdi.”273
Ê ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǩƢ
È ǺÊ ÌƥǶÊ ǏƢ
ǺÌ ǟÈ ƧÈ ǂÈ ǸÌ Ǔ È ƸÈ ǇÌ Êƛ ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈƦǠÌ ǋ
É ǺÌ ǟÈ ƨÈ ōȈÈǴǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƪÉ ǠÌ ǌÈ ƻ È ǮÈ È ƪÉ ǠÌ ǯÈ ǁ
È ǳȁ È ǮÈ È ǳǶō ȀÉ Ǵō ǳơƪÌ È ƿÊƛùǱƢÈ
È ǴǬÉ ǧÈƪÈ ǠÌ ǯÈ ǁơÈ È ǫǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ȆŌ ǴÊ ǟÈ
ùǮÈ ǟÉ ȂǯÉ ǁ É Ǵǯō ȂÈ ÈƫǮÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ȁ
É Ƕō ÈƫƾÌ ǬÈ ǧÈ ƪÌ È ƪÉ ǼÌ Ƿƕ È ƪÉ ǸÈÌ ǴǇÌ ÈƗǮÈ
È ǮÈ Êƥȁ È ǳȁÈ
247- (128/2) Asım b. Damre’den: “Ali radıyallahu anh şö� yle dedi: Rü� kû�
ettiğ� in zaman şö� yle sö� yle: “Allah’ım senin için rü� kû� ettim, sana boyun eğ� dim,
sana teslim oldum, sana iman ettim, sana tevekkü� l ettim.” Bö� ylece rü� ku’unu
tamamlamış olursun.”274

273 Zayıf. Şafii, Sunen (3380) isnadında Muslim b. Halid zayıftır.
274 Sahih.
El-Müsned 125
È ǳơƩÊ ƔƢÈ Ƴ

ƨÉ ÈƥƢǘō ƸÌ È ǱƢÈ È ǫǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ È ǺÌ ǟÈ ȄÈȈƸÌ ÈȇȆÊƥÈƗǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ǺÊ ÌƥÊǂǨÈ ǠÌ Ƴ
ơǂً ǨÌ Ǉ
È Ǳơ َ‫ ا‬ōǻÊƛ Êَّ‫لله‬ơǱȂ
É ǄÈ Èǻ ȏƢ È ǇÉ ǁƢ È ÈȇơȂÉǳƢǬÈ ǧÈ Ƕō
Ê ǇÉ ǁȄÈ
È ǳÊƛ
ƩƢÇ ƸȈ È ÊƦǈÌ ÈƫƭÉ Ȑَ‫ا‬ÈƯ~Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁÈ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ƧÊ Ȑَ‫ ا‬ǐǳƢ
ō ÊƥǞÉ ÈǼǐÌ ÈǻǦÈ ȈÌ ǯÈ
nơƽً ȂƴÉ Ǉ Ç ƸȈ
É ƩƢ È ÊƦǈÌ ÈƫƭÉ Ȑَ‫ا‬ÈƯȁƢ
È ǟً ȂǯÉ ǁÉ
248- (157) Cafer b. Muhammed, babasından rivayet ediyor: “Oduncular
Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’e geldi ve şö� yle dediler: “Ey Allah’ın Ra-
sulü� ! Muhakkak ki bizler sü� rekli yolculukta oluyoruz. Namazı nasıl yapalım?”
Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Rü� kuda ü� ç sefer tesbih
edin (Subhanallah deyin) ve secdelerde de ü� ç defa tesbih edin (Subhanallah
deyin.)”275
ǺÌ ǟÈ Ȇŏ ÊǳǀÈ ȀÉ ÌǳơƾÈ ȇÊǄÈȇǺÊ ÌƥǩƢ

È ƸÈ ǇÌ ÊƛǺÌ ǟÈ ƤÇ ÌƟƿÊ ȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÇ ÌȇƾÈ ǧÉȆÊƥÈƗǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ƽÇ ȂǠÉ ǈÌ ǷÈ ǺÊ ÌƥƨÈ ÈƦƬÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǹÊ ȂÌ ǟÈ
Ç ǂō Ƿ
Ƕō ÈƫƾÌ ǬÈ ǧÈ Ʃơ È ƭÈ Ȑَ‫ا‬ÈƯǶÊ ȈǜÊ ǠÌÈ ǳơȆÈ ŏƥǁ
È ǹƢÈ ƸÈ ƦÌ ǇÉ ǱƢÈ ǬÈ ǧÈ ǶÌ ǯÉ ƾÉ ƷÈ ÈƗǞÈ ǯÈ ǁơÈ
È ƿÊƛùǱƢÈ È ǫǶō È ǴǇÈ ȁÈ
ƾÌ ǬÈ ǧÈ Ʃơ Ç ǂō Ƿ
È ƭÈ Ȑَ‫ا‬ÈƯȄÈǴǟÌ ȋơÈْ‫ أ‬ȆÈ ŏƥǁÈ ǹƢ È ƸÈ ƦÌ Ǉ É ǱƢ È ƿÊƛȁ
È ǬÈ ǧÈ ƾÈ ƴÈ ǇơÈ È ǽÉ ƢÈǻƽÌ ÈƗǮÈ ÊǳƿÈ ȁ È ǾÉ ǟÉ ȂǯÉ ǁÉ
Ì ȍơȄÈǳÊƛƢÈǻƾÌ ǟÉ Ȇŏ ǘÊ ÌȇȂÈ ÉƦǳơǺÈ ǷÊ ǞȈ
ƽÊ ƢÈǼǇÊْ‫إ‬ ō ǞÈ ǸÊ ǇƢ
É Êƥǂǳơ È ÈǼǿÉ ȄÈǳÊƛùǽÉ ƢÈǻƽÌ ÈƗǮÈ ÊǳƿÈ ȁ È ǽÉ ƽÉ ȂƴÉ Ǉ É Ƕō Èƫ
Èْ‫أ‬
ǱÊ ȁō ȋơ
249- (130) Avn b. Abdillah b. Utbe b. Mes’ud radıyallahu anh’den: “Ra-
sulullah sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Biriniz rüku ettiğinde
üç defa “Subhane rabbiye’l-azîm” derse rükusunu tam yapmış olur, en
azı budur. Secde ettiği zaman: üç defa: “Subhane rabbiye’l-a’lâ” derse
secdelerini tam yapmış olur. Bu en azıdır.”276
El-Asam dedi ki: “Buraya kadar er-Rebî�’nin el-Buveyti’den işittikleridir.
İ�lk isnada ekledik.”
275 Zayıf. Şafiî�, Sunen (3413) isnadında Muhammed b. İ�brahim metruktü� r.

276 Zayıf. Şafii, Sunen (3407) isnadında İ�shak b. Yezid el-Huzeli meçhuldü� r.
126 İmam Şafiî
Ȇŏ ÊǳǀÈ ȀÉ ÌǳơƾÈ ȇÊǄÈȇǺÊ ÌƥǩƢ

È ƸÈ ǇÌ ÊƛǺÌ ǟÈ ƤÇ ÌƟƿÊ ȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǲȈ È ǟÊ ƢǸÈ ǇÌ ÊƛǺÉ ÌƥƾÉ Ǹō ƸÈ ǷƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È ǺÊ ÌƥƨÈ ÈƦƬÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǹÊ ȂÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ
È ƽÇ ȂǠÉ ǈÌ Ƿ
Ç ǂō ǷÈ ƭÈ Ȑَ‫ا‬ÈƯǶÊ ȈǜÊ ǠÌÈ ǳơȆŏƥǁ
ƾÌ ǬÈ ǧÈƩơ È ǹƢ
È ƸÈ ƦÌ ǇÉ ǱƢÈ ǬÈ ǧÈǶÌ ǯÉ ƾÉ ƷÈ ÈƗǞÈ ǯÈ ǁơÈ
È ƿÊƛùǱƢÈ È ǫǶō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
Ç ǂō ǷÈ ƭÈ Ȑَ‫ا‬ÈƯȄÈǴǟÌ ȋơȆ
ƾÌ ǬÈ ǧÈƩơ Èْ‫ أ‬ŏƥǁÈ ǹƢ È ƸÈ ƦÌ ǇÉ ǱƢ È ƿÊƛȁ
È ǬÈ ǧÈƾÈ ƴÈ ǇơÈ È ǽÉ ƢÈǻƽÌ ÈƗǮÈ ÊǳƿÈ ȁ È ǾÉ ǟÉ ȂǯÉ ǁÉ Ƕō Èƫ
ùǽÉ ƢÈǻƽÌ ÈƗǮÈ ÊǳƿÈ ȁ È ǽÉ ƽÉ ȂƴÉ Ǉ É Ƕō Èƫ
250- (130/1) Avn b. Abdillah b. Utbe b. Mes’ud radıyallahu anh’den:
“Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Biriniz rüku ettiğin-
de üç defa “Subhane rabbiye’l-azîm” derse rükusunu tam yapmış olur,
en azı budur. Secde ettiği zaman: üç defa: “Subhane rabbiye’l-a’lâ” derse
secdelerini tam yapmış olur. Bu en azıdır.”277
ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǶȈ

È ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛǺÌ ǟÈ ǶÇ ȈÌ ƸÈ Ǉ
É ǺÊ ÌƥǹƢ É ǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÉ Ìƥơȁ
È ǸÈ ȈÈÌ ǴǇ È ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǫǾÉ ōǻÈƗǶō
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƾÇ ÈƦǠÌ ǷÈ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ
ƢǷō ÈƗȁ
È ƣō ǂǳơ ō ǾÊ ȈǧÊ ơȂǸÉ ǜŏ ǠÈÈ ǧǝȂ Ŏ Ƿō ÈƘǧÈ ơƾً ƳƢ
É ǯÉ ǂǳơƢ Ê ǇÈ ȁÌ ÈƗƢǠً ǯơÊ ǁÈ ÈƗǂÌÈ ǫÈƗǹÌ ÈƗƪȈÊ
É ȀÉǻȆŏǻÊƛȏَ‫ا‬ÈƗ~
ơȁƾÉ ȀÊ ÈƬƳƢÈ Ì ǧ~ǂÉ ƻÈ ȉơ ْ‫ آ‬ǱƢÈ È ƔÊ ƢǟÈ ƾŎ ǳơǺÈ ǷÊ ~ƢǸÈ ǿÉ ƾÉ ƷÈ ÈƗǱƢÈ
È ǫȁn È ǫnǾÊ ȈǧÊơȁƾÉ ȀÊ ÈƬƳƢÈ Ì ǧƽÉ ȂƴÉ ǈǳơ Ŏ
nǶÌ ǰÈÉ ǳƣƢ È ƴÈ ÈƬǈÌ ÉȇǹÌ ÈƗǺÆ ǸÊ ǫÈ ǾÉ ōǻÊƜǧÈ
251- (129) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’dan: Nebi sallallahu aleyhi ve
sellem şö� yle buyurdu: “Dikkat edin! Rüku veya secdede iken Kur’an oku-
maktan yasaklandım. Rükuda Rabbi tazim edin. Secdelerde ise çokça
dua edin. Zira duanıza icabet edilmesi umulur.”278
ƾÇ ÈƦǠÌ ǷÈ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǶȈ

È ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛǺÌ ǟÈ ǶÇ ȈÌ ƸÈ Ǉ
É ǺÊ ÌƥǹƢ É ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǸÈ ȈÈÌ ǴǇ
Ƕō
È ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ
ƢǷō ÈƗȁ
È ƣō ǂǳơ ō ǾÊ ȈǧÊ ơȂǸÉ ǜŏ ǠÈÈ ǧǝȂ Ŏ Ƿō ÈƘǧÈ ơƾً ƳƢ
É ǯÉ ǂǳơƢ Ê ǇÈ ȁƢÈ Ǡً ǯơ Ê ǁ
È ÈƗǂÌÈ ǫÈƗǹÌ ÈƗƪȈÊ
É ȀÉǻȆŏǻÊƛ~ǱƢÈ Èǫ
277 Zayıf. Şafii, Sunen (3407) isnadında İ�shak b. Yezid el-Huzeli meçhuldü� r.
El-Müsned 127
nǶÌ ǰÈ È ƴÈ ÈƬǈÌ ÉȇǹÌ ÈƗǺÆ ǸÊ ǬÈ ǧÈ ƔÊ ƢǟÈ ƾŎ ǳơǺÈ ǷÊ ǾÊ ȈǧÊ ơȁƾÉ ȀÊ ÈƬƳƢÈ
É ǳƣƢ Ì ǧƽÉ ȂƴÉ ǈǳơ
Ŏ
252- (129/1) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’dan: “Rasulullah sallalla-
hu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Muhakkak ki ben rükuda ve secdede
Kur’ân okumaktan yasaklandım. Rükuya gelince, onda Rabbi tazim edin.
Secdelerde ise duayı artırın. Zira duanıza icabet edilmesi umulur.”279
ƨÈ ÈƦǬÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥȄǇȂ

È ǷÉ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÊ ȈƴÊ ǸÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ȁ
È ƾÇ ÊǳƢƻ È ǺÉ ÌƥǶÉ ǴÊ ǈÌ ǷƢ
È ÊƥÈƗǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ ƱÊ ǂÈ ǟÌ ȋơ
ǞÇ ǧÊ ơǁȆ َّ‫لله‬
ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǲÊ ǔÌ ǨÈ ÌǳơǺÊ ÌƥÊ ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ
Èْ‫ أ‬ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ
ǺÈ ǷÊ ǾÉ ǇÈ ÌƗǁ
È ǞÈ È ƿÊƛ ǹƢ
È ǧǁơÈ È ǯ È Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ȆŌ ǴÊ ǟÈ ǺÌ ǟÈ
Ʃơ Ê ȂÈ ǸÈ ǈǳơ ō ƔÈ ǲÌ ǷÊ ƾÉ ǸÌ ƸÌ È ǳơ ǮÈ È ǳ ƢÈǼōƥǁÈ Ƕō ȀÉ Ǵō ǳơ~ ǱƢÈÈ ǫ ƨÊ ÈƥȂÉƬǰÌ ǸÌÈ ǳơ ƧÊ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơō ȆǧÊ ǝȂ Ê ǯÉ ǂǳơ
Ŏ
È ǺÌ ǷÊ ƪÈ ƠÌ ǋƢ
nƾÉ ǠÌ ÈƥƔÇ ȆÌ ǋ Ê Ƿ È ƔÈ ǲÌ ǷÊ ȁÈ Ǒ Ê ǁÌ ȋơÈْ‫ أ‬ƔÈ ǲÌ ǷÊ ȁÈ
253- (131) Ali radıyallahu anh’den: “Nebi sallallahu aleyhi ve sellem farz
namazda başını rü� kudan kaldırdığ� ı zaman: “Allahumme Rabbena leke’l-
hamdu mil’e’s-semâvati ve mil’e’l-ardi ve mil’e ma şi’te min şey’in ba’d:
Allah’ım! gökler dolusunca ve yer dolusunca ve dilediğin şey dolusunca
hamd sanadır ey Rabbimiz.” derdi.”280
ǺÌ ǟÈ ȄÈȈƸÌ ÈȇǺÊ ÌƥȆŏ ǴÊ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹÈ Ȑَ‫ ا‬ƴÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ
É ǺÉ ÌƥǶȈ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ơÈƿÊƛ~ǲÇ ƳÉ ǂÈ Êǳ ǱƢÈ
È ǞÇ ǧÊ ơǁÈ ǺÊ ÌƥƨÈ ǟÈ ƢÈǧǁÊ
É ǶÌ ǫÊÈƘǧÈƪÈ ǠÈÌ ǧǁơÈ
ǮÈ ÈƦÌǴǏ È ƿÊƜǧÈǮÈ ǟÊ ȂǯÉ ǂÉ ÊǳǺÌ ǰŏ ǷÈ ȁ È ǮÈ ȈÌÈƬÈƦǯÌ ǁȄÈ
É ǴǟÈ ǮÈ ȈÌÈƬƷơ Ì ǧƪÈ ǠÌ ǯÈ ǁÈ
È ǁÈ ǲÌ ǠÈ ƳƢÈ
nƢȀÈ ǴÊ ǏƢ È ǳÊƛǵƢÉ ǜÈ ǠÊ ÌǳơǞÈ ƳÊ ǂÌ ÈƫȄōƬƷ
Ê ǨÈ ǷȄÈ È ǮÈ ǇÈ ÌƗǁ È ǞÈÌ ǧǁơÌ ȁÈ
254- (112/1) Rifa’a b. Rafi radıyallahu anh’den: “Nebi sallallahu aleyhi
ve sellem bir adama şö� yle buyurdu: “Rüku ettiğin zaman ellerini dizleri-
ne koy ve azaların yerleşinceye kadar rükuda kal. Rükudan kalktığında
sırtını düz tut ve başını kaldır ki kemikler eklemlerine yerleşsin.”281

128 İmam Şafiî
ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǅÇ ȁƢÈ É ǗǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǾÊ ȈÌÈƬÈƦǯÌ ǁÉ ȁ
È ǾÊ ÌȇƾÈ ÈȇƨÇ ǠÈ ƦÌ ǇȄÈ
È ǴǟÈ ǾÉ ǼÌ ǷÊ ƾÈ ƴÉ ǈÌ ÈȇǹÌ ÈƗǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǂÈ ǷÊ ÉƗǱƢÈ
Èǫ
ǺÉ Ìƥơ ƽÈ ơǃÈ ȁÈ ƣƢ ō ǾÉ ǼÌ ǷÊ ƪÈ ǨÊ ǰÌ Èȇ ǹÌ ÈƗ ȆÊ
È ÈȈŏưǳơȁÈ ǂÈ ǠÌ ǌǳơ ÊÊ ÊÊ Ê
È ȀÉǻȁÈ ǾƬȀÈ ƦÌ ƳÈ ȁÈ ǾǠÊƥƢǏÈ ÈƗ ǥơǂÈ ǗÌ ÈƗȁÈ
È ǯÈ ȁ
ǹƢ È ǾÊ ǨÊ ÌǻÈƗǥÈ ǂÈ È ǗǢÈ ǴÈÈƥȄōƬƷ È ǾÊ ǨÊ ÌǻÈƗȄÈǴǟÈ ƢǿÈ ǂō ǷÈ ÈƗǶō ÉƯǾÊ ÊƬȀÈ ƦÌ ƳȄÈ È ǧǅÇ ȁƢÈ
È ǴǟÈ ǽÉ ƾÈ ÈȇǞÈ ǓÈ ȂÈ ÉǗ
Ê ȁơÈ
ơƾً Ʒơ È ǀǿÈ ƾŎ ǠÉ ÈȇȆÊƥÈƗ
255- (132) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’da: “Nebi sallallahu aleyhi ve
sellem yedi aza ü� zerine secde etmekle emrolundu: eller, dizler, parmak uçları
ve alın. Saçı ve elbiseyi (secdeye giderken) toplamaktan nehyolundu.”282
İ�bn Tavus şunu ekledi: “Ellerini alnı ü� zerine koydu, sonra burnunun
ucuna ulaşıncaya kadar elini burnunda gezdirdi. Babam burun ile alnı tek
aza sayardı.”
É ǗǞÈ ǸÊ ǇÇ
Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƭÉ ƾŏ ƸÈ ÉȇƢǇً ȁƢÈ
ǅƢ È ǁƢÈǼȇƽÊ ǺÉ ÌƥȁǂÉ ǸÌ ǟÈ ȆÊǼÈƯƾō ƷÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
È ǴǟÈ ǾÉ ǼÌ ǷÊ ƾÈ ƴÉ ǈÌ ÈȇǹÌ ÈƗ ǂÈ ǷÊ ÉƗ Ƕō
ǞÇ ƦÌ ǇȄÈ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗ ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁÈ
ǾÉ ÈƥƢÈȈÊƯȁ È Ǧō ǰÉ ÈȇǹÌ ÈƗȆÊ
È ǽÉ ǂÈ ǠÌ ǋ È ȀÉǻȁÈ
256- (132/1) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’dan: Nebi sallallahu aley-
hi ve sellem yedi aza ü� zerine secde etmekle emrolundu ve saçlarla elbiseyi
(secdeye giderken) toplamaktan yasaklandı.”283
ȆŎ ÊƦōǼǳơǂÈ ǷÊ ÉƗ~ǱƢÈ È ǫǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǅÇ ȁƢÈ
É ǗǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
nǾÊ ȈÌÈƬÈƦǯÌ ǁÉ ȁ
È ǾÊ ȈÌ Ǩō ǯƢ
È ȀÈ ǼÌ ǷÊ ǂÈ ǯÈ È ǴǟÈ ƾÈ ƴÉ ǈÌ ÈȇǹÌ ÈƗǶō
È ǀǧÈ ǞÇ ƦÌ ǇȄÈ È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
257- (132/1) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’dan: “Nebî� sallallahu aley-
hi ve sellem yedi aza ü� zerine secde etmekle emrolundu.” Bunlar arasında
ellerini ve dizlerini de saydı.284
tü� r.
El-Müsned 129
ǺÊ ÌƥǶȈ È ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÌ ǟÈ ƽÊ ƢȀÈ ÌǳơǺÉ ÌƥƾÉ ȇÊǄÈȇȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÉ ÌƥǶȈ
É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ƤÊ ǴÊ ǘō ǸÌÉ ǳơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǅƢ
Ê ōƦǠÌÈ ǳơǺÊ ǟÈ ƾÇ ǠÌ ǇÈ ǺÊ ÌƥÊǂǷÊ ƢǟÈ ǺÌ ǟÈ Ȇŏ ǸÊ ȈÌōƬǳơƭÊ Ê ǁƢƸÌ È ǳơ
ƨÉ ǠÈ ƦÌ Ǉ
È ǾÉ ǠÈ Ƿ
È ƾÈ ƴÈ Ǉ È ƿÊƛ ùǱȂ
È ƾÉ ƦÌ ǠÌÈ ǳơƾÈ ƴÈ ǇơÈ É ǬÉ ÈȇǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơǞÈ ǸÊ Ǉ È ǾÉ ōǻÈƗ
È ǽÉ ƢÈƬÈƦǯÌ ǁÉ ȁ
ǽÉ ƢǷÈ ƾÈ ǫÈ ȁ È ǽÉ ƢǨō ǯÈ ȁ
È ǾÉ ȀÉ ƳÌ ȁÈ ƣơ Ç ǁƕ
È
258- (133) el-Abbas b. Abdilmuttalib radıyallahu anh’den: “Nebi sallal-
lahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Kul secde ettiği zaman onunla bera-
ber yedi azası secde eder: yüzü, iki eli, iki dizi ve iki ayağı.”285
ǵÈ ǂÌÈ ǫÈƗǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ ƔÊ ơǂō ǨÈ ÌǳơǆÇ ȈÈÌ ǫǺÊ ÌƥƽÈ ȁơÉ ƽÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ƧÈ ǂÈ ǸÊ ÈǻǺÌ ǷÊǝƢ É È Êَّ‫لله‬ơǱȂ
Ê ǬÈ ÌǳƢÊƥǶōÈ ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƅơȄōǴǏ È ǇÉ ǁÈ ƪÉ ÌȇÈƗǁ~ È ǱƢÈ È ǫǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ Ȇŏ ǟÊ ơǄÈ ƼÌ
É ǳơ
nǾÊ ȈÌ ǘÈ ÌƥÊƛǑƢ
È ÈȈÈƥƪÉ ÌȇÈƗǂÈÈ ǧơƾً ƳƢ Ê ǇÈ ǞȈ É Êƥǂǳơ
ō Ǯō ǋ È ƧÊ ǂÈ ǸÊ ōǼǳơÊȁÈƗ
259- (134) Ubeydullah b. Abdillah b. Akram el-Huzai, babasından riva-
yet ediyor: “Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’i Nemire’nin uzak dağ� la-
rında secde ederken koltuk altının beyazlığ� ını gö� rdü� m.”286
É ǳơǵÈ ǂÌÈ ǫÈƗǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ ǆ

Ȇŏ ǟÊ ơǄÈ ƼÌ Ç ȈÈÌ ǫǺÊ ÌƥƽÈ ȁơÉ ƽÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
Ê Ǉ
ơƾً ƳƢ È ƧÈ ǂÈ ǸÊ ÈǻǺÌ ǷÊ ǝƢÊ ǬÈ ÌǳƢÊƥǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǇÉ ǁ È ƪÉ ÌȇÈƗǁ~
È ǱƢÈ È ǫǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ
nǾÊ ȈÌ ǘÈ ÌƥÊƛǑƢ
È ÈȈÈƥƪÉ ÌȇÈƗǂÈÈ ǧ
260- (134/2) Ubeydullah b. Akram el-Huzâ� î�, babasından rivayet ediyor:
“Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’i Nemire’nin uzak dağ� larında secde
ederken, koltuk altlarının beyazlığ� ını gö� rdü� m.”287
285 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (3507) Muslim (4919 Şafiinin isnadında İ�brahim
b. Muhammed metruktü� r.
286 Sahih. Şafii, Sunen (3555) İ�bn Mace (881) Tirmizi (274)
130 İmam Şafiî
ƨÈ ÈǻȂǸÉ ȈÌ Ƿ Èْ‫ أ‬ƾÈ ȇÊǄÈȇȆƻÊ ÈƗǺÉ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǼÈƯƾō Ʒ

È ǺÌ ǟÈ ǾÊ Ǹŏ ǟÈ ǺÌ ǟÈ Ƕŏ ǏÈ ȋơ È ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ǂō ǸÉ ÈƫǹÌ ÈƗÆƨǸȈÊ
È ȀÈƥƩÌ ƽÈ ơǁÈ ÈƗȂÈÌ ǳƾÈ ƴÈ ǇơÈ
È ƿÊƛǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǹƢ È ƪÈ
È ǯ~ Ì ǳƢÈǫƢȀÈ ōǻÈƗ
nȆǧÊ ƢƴÈ ÉȇƢǸō ǷÊ ƩÌ ǂō ǸÈÈ ǳǾÊ ÊƬƸÌ ÈƫǺÌ ǷÊ
261- (1317) Meymû� ne radıyallahu anha dedi ki: “Nebî� sallallahu aleyhi
ve sellem secde ettiğ� inde bir koyun O’nun altından geçmek istese, kollarını
yanlarından uzaklaştırdığ� ı için geçebilirdi.”288
ȄÈǴǟÈ ǾÊ ȈÌ Ǩō ǯ
È ǞÈ ǓÈ ȁ
È ƾÈ ƴÈ ǇơÈÈ ƿÊƛǹƢ È ǯÈ ǾÉ ōǻÈƗǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǺÌ ǷÊ ǾÊ ÌȇƾÈ ÈȇƱÊ
É ǂƼÌ ÉȇƽÊ ǂÌ ÈƦÌǳơƾÊ ȇƾÊ ǋ
È ǵÇ ȂÌ ÈȇȆǧÊ ǾÉ ÉƬÌȇÈƗǁ
È ƾÌ ǬÈ Èǳȁ È ǫ ǾÉ ȀÈ ƳÌ ȁ
È ǱƢÈ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ǞÉ ǔÈ ÈȇȅǀÊ ōǳơ
Ç ÉǻǂÌ ÉƥƪÊ ƸÌ Èƫ
ǾÉ Èǳǆ
secde ettiğ� i zaman avuçlarını yü� zü� nü� koyduğ� u yere koyardı. Şiddetli soğ� uk
bir gü� nde ellerini bornoz altından çıkardığ� ını gö� rdü� m.”289
ÇǁƢǈÈ ÈȇǺÊ ÌƥƔÊ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǶÇ ȈÈÌ ǴǇ

É ǺÉ Ìƥǹơ É ȂÈ ǨÌ ǏƢÈ ÈǼÈƯƾō ƷÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǺÉ ÌƥǶȈ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ơÈƿÊƛ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ É ǇÉ ǁ È ǹƢ È ǱƢÈ
È ǯ È ǫ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
È ŏƥǁÈ ƪÈ ÌǻÈƗȁ
ƾÈ ƴÈ ǇȆ È ǮÈ Êƥȁ
È ƪÉ ǼÌ Ƿƕ È ƪÉ ǸÈÌ ǴǇÌ ÈƗǮÈ È ǳȁ
È ƩÉ ƾÌ ƴÈ Ǉ È ǮÈ È ǳǶō ȀÉ Ǵō ǳơ~ǱƢÈ È ǫƾÈ ƴÈ ǇÈ
nś È ǳơǺÈ ǈÈ ƷÌ ÈƗÉَّ‫لله‬ơǭÈ ǁƢÈ ÈƦÈƫǽÉ ǂÈ ǐÈ Èƥȁ
È ǬÊ ÊǳƢƼÌ È ǾÉ ǠÈ ǸÌ Ǉ
È Ǫō ǋÈ ȁ È ǀÊ ǴōÊǳȆÊȀƳÌ ȁÈ
È ǾÉ ǬÈ ǴÈ ƻȅ
aleyhi ve sellem secde ettiğ� i zaman şö� yle derdi: “Allah’ım senin için secde
ettim, sana teslim oldum, sana iman ettim. Sen benim rabbimsin. Senin
yaratmış olduğun, onda kulak ve göz verdiğin yüzüm sana secde etti.
Yaratanların en güzeli olan Allah mübarektir.”290

290 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (3545) Muslim (771, 202) Tirmizi (3417) Ebu D -
vud (761) Ebu Ya’la (285)
El-Müsned 131
ƾÉ ƦÌ ǠÌÈ ǳơǹȂ È ǫƾÇ ǿÊ ƢƴÈ ǷÉ ǺÌ ǟÈ ƶȈ

É ǰÉ ÈȇƢǷÈ ƣÉ ǂÌÈ ǫÈƗǱƢÈ Ç ƴÊ ÈǻȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
>ÎÖǪǴǠǳơ@^ƣÊ Ì ǂÈƬÌǫơȁ
È ƾÌ ƴÉ Ǉơ È ǾÊ ÊǳȂÈÌ ǫȄÈǳÊƛǂÈ ÈƫǶÈÌ ǳÈƗơƾً ƳƢ
Ì ȁ` Ê Ǉ È ǹƢ È ƿÊƛǾÊ ŏƥǁ
È ǯơÈ È ǺÌ ǷÊ
264- (136) Mucahid şö� yle dedi: “Kulun Rabbine en yakın olduğ� u hal,
secdede olduğ� u haldir. Allah Teala’nın şu ayetini gö� rmediniz mi: “Secde et
ve yakınlaş” (Alak 19)”291
ƭÊÊ ǁƢƸÌ È ǳơǺÊ ǟÈ ƭÊÊ ǁƢƸÌ È ǳơǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƔÊ ơōǀƸÌÈ ǳơƾÇ ÊǳƢƻ È ǺÌ ǟÈ ƨÈ ōȈÈǴǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǂÌ ǨÊ ǣÌ ơǶō ȀÉ Ǵō ǳơ~ǺÊ ȈÌÈƫƾÈ ƴÌ ǈǳơ
ō ǺÈ ȈÌÈƥǱȂ É ǬÉ ÈȇǹƢ È ǯÈ ǾÉ ōǻÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ȆŌ ǴÊ ǟÈ ǺÌ ǟÈ Ȇŏ ÊǻơƾÈ ǸÌ ȀÈ Ìǳơ
nȆÊǻǂÌ ÉƦƳơ È ÊǻƾÊ ǿÌ ơȁȆ
Ì ȁȆ È ÊǼǸÌ ƷÈ ǁơÌ ȁȆ È Êǳ
265- (1310) el-Haris el-Hemedâ� nî�’den: Ali radıyallahu anh iki secde ara-
sında şö� yle derdi: “Allahummagfirlî�, ve’rhamnî�, ve’hdî�nî�, ve’cburnî�: Allah’ım
beni bağ� ışla, bana rahmet et, beni hidayet et, bana yardım et.”292
ǺÉ ÌƥǮÉ ÊǳƢǷƢÈ ÈǻƔƢÈ Ƴ È ǫƨÈ ÈƥȐَ‫ ا‬ǫÊȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƣȂ

È ǱƢÈ È ŎȇÈƗǺÌ ǟÈ ȆŎ ǨÊ ǬÈ ōưǳơƣƢ Ê ǿō ȂÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǺÌ ǰÈ Ê ǳȁ ō ƾÉ ȇÊǁÉƗƢǷÈ ȁȆŏ
È ƧÈ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơ È ǴǏÈ ȋȆ Éِ‫ أ‬ŏǻÊƛÊَّ‫لله‬ơȁ
È ǱƢÈ È ǫƢÈǻƾÊ ƴÊ ǈÌ ǷȆÈ ǧÊ ȄōǴǐÈ È ǧƭÊ Ê ǂÌȇȂÈ ƸÌ É ǳơ
ǾÉ ōǻÈƗ ǂÈ ǯÈ
È ǀǧÈ ȆŏǴǐÈ ÉȇǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂÈ ǇÉ ǁ È ƪÉ ÌȇÈƗǁ
È ǦÈ ȈÌ ǯÈ ǶÌ ǰÉ ÈȇÊǁÉƗ ǹÌ ÈƗ ƾÉ ȇÊǁÉƗ
ȆÊƫȐَ‫ ا‬Ǐ È ǲÈ ưÌ ǷÊ ǱƢÈ
È ǫ ǦÈ ȈÌ ǯ
È ƪÌ É ǴǫÉ ǒÈ ȀÈ ǼÌÈȇǹÌ ÈƗ ƽÈ ơǁÈ ÈƗ ơÈƿÊƛȁȄÈ
È ǳȁȋơ Éْ‫ أ‬ƨÊ ǠÈ ǯÌ ǂǳơō ǺÈ ǷÊ ǵȂ É ǬÉ Èȇ
ǽÊ ǀÊ ǿÈ
266- (139) Ebu Kılabe dedi ki: “Bize Malik b. el-Huveyris radıyallahu anh
geldi ve mescidimizde namaz kıldı. Şö� yle dedi: “Vallahi ben namaz kılmak
istediğ� imden dolayı değ� il, Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’den gö� rdü� -
ğ� ü� m namazı size gö� stermek için namaz kıldım.” İ�lk rekatten kalktığ� ında ve
eğ� ildiğ� indeki şekli zikretti. Ben: “nasıl” dedim. “Şu namazım gibi” dedi.293
291 Sahih maktu. Şafii, Sunen (3548) Buhari (809) Muslim (490)
292 Zayıf. Şafii, Sunen (3594) Haris el-A’ver zayıftır. Dua kısmı başka yoldan sabit
olmuştur.
132 İmam Şafiî
È ǫǾÉ ōǻÈƗǂÈ ȈÌ ǣÈ ǾÊ ǴÊ ưÌ ǸÊ ÊƥƨÈ ÈƥȐَ‫ ا‬ǫÊȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ Ȇŏ ǟÊ ơǄÈ ƼÌ

ǱƢÈ É ǳơƾÇ ÊǳƢƻ
È ǺÌ ǟÈ ƣƢÊ ǿō ȂÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ơƾً ǟÊ ƢÈǫȃȂÈ ÈƬǇƢÈ Ì ǧȄÈǳȁȋơ Éْ‫ أ‬ƨÊ ǠÈ ǯÌ ǂǳơȆ
ō ǧÊƧÊÈŚƻÊ ȋơ Èْ‫ أ‬ƧÊ ƾÈ ƴÌ ǈǳơ
ō ǺÈ ǷÊǾÉ ǇÈ ÌƗǁÈ ǞÈ È ƿÊƛǮÆ ÊǳƢǷÈ ǹƢ
È ǧǁơÈ È ǯÈ ȁÈ
Èْ‫ أ‬ǴǟÈ ƾÈ ǸÈ ÈƬǟÌ ơȁ
Ê ǁÌ ȋơȄÈ
Ǒ È ǫÈƗ
È ǵƢÈ
267- (139/1) Ebu Kılabe dedi ki: “Malik ilk rekatte başını son secdeden
kaldırdığ� ı zaman dü� z bir şekilde oturdu ve yere dayanarak kalktı.”294
È ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ȅÊŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
Ŏ ǺÈ ǷÊ ƨÊ ÈȈÊǻƢōưǳơƨÊ ǠÈ ǯÌ ǂǳơ
ƶÊ ƦÌ ǐǳơ ō ǺÈ ǷÊ ǾÉ ǇÈ ÌƗǁ
È ǞÈÈ ǧǁƢ
È ǸÈō ǳǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ
È ÊƥÈƗ ǺÈ ÌƥǉƢ
ƨÈ ǠȈÈ ÊƥǁȆ È ǵÇ ƢǌÈ ǿÊ ǺÈ ÌƥƨÈ ǸÈ
È ōȈǟÈ ȁ È ƾÊ ȈÊǳȂÌÈ ǳơǺÈ ÌƥƾÈ ȈÊǳȂÌÈ ǳơƲÊ ÌǻÈƗ Ƕō ȀÉ Ǵō ǳơ~ǱƢÈ
È ǴǇÈ ȁ Èǫ
È ÊǼǇÊ ǶÊ
ś Ì ȁÈ ǂÈ ǔÈ ǷÉ ȄÈǴǟÈ ǮÈ ÈƫÈƘǗÌ ȁÈ ƽÌ ƾÉ ǋơ
Ì ȀȈÈÌ ǴǟÈ ƢȀÈ ǴÌ ǠÈ Ƴơ È ǨÊ ǠÈ ǔÌ ÈƬǈÌ ǸÌÉ ǳơȁÈ
Ì Ƕō ȀÉ Ǵō ǳơ ƨÈ ǰō ǸÈ Êƥ ś
nǦÈ ǇȂ É ÉȇȆÊǼǈÊ ǯÈ
sellem sabah namazının ikinci rekatinde başını rü� kudan kaldırdığ� ı zaman:
“Allah’ım! El-Velid b. El-Velid’i, Seleme b. Hişam’ı, Ayyaş b. Ebi Rebia’yı
ve Mekke’deki mustazafları kurtar. Allah’ım! Mudar kabilesine şiddetle
sars, onlara Yusuf’un kıtlık seneleri gibi kıtlık ver” dedi.295
È ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈǠÊ Ǉ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ǹƢ
È ǺÌ ǟÈ ȅÊ É ǮÈ ÊǳǀÈ Êƥ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ Ǉ
ƾÈ ȈÊǳȂÌÈ ǳơƲÊ ÌǻÈƗǶō ȀÉ Ǵō ǳơ~ǱƢÈ Ŏ ǧÊƪÈ ÈǼÈǫǶō
È ǫƶÊ ƦÌ ǐǳơȆ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ
È ÊƥÈƗǺÈ ÌƥǉƢ
nƨÈ ǠȈÈ ÊƥǁȆ È ōȈǟÈ ȁ È ǵÇ ƢǌÈ ǿÊ ǺÈ ÌƥƨÈ ǸÈ È ƾÊ ȈÊǳȂÌÈ ǳơǺÈ Ìƥ
È ǴǇÈ ȁ
aleyhi ve sellem sabah namazında kunut yaptı ve şö� yle dedi: “Allah’ım! el-
Velid b. el-Velid’i, Seleme b. Hişam’ı ve Ayyaş b. Ebi Rebia’yı kurtar.”296

296 Sahih.
El-Müsned 133
ȄȀÈ ÈƬÌǻơƢǸÈō ǳǱƢÈ È ǫǾÉ ōǻÈƗǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÊ ÌƥÊǂǨÈ ǠÌ Ƴ

È ǺÌ ǟÈ ǶÊ ǴÌ ǠÊ ÌǳơǲÊ ǿÌ ÈƗǒ
É ǠÌ ÈƥȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƨً ǴÈ ȈÈÌ ǳƧÈ ǂÈ ǌÌ ǟÈ ǆÈ ǸÌ ƻÈ ǵƢÈ È ǫÈƗƨÈ ÈǻȂǠÉ ǷÊ
È ǂƠÌÊƥǲÊ ǿÌ ÈƗǲÉ ƬÈÌ ǫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
Ê ǇÉ ǁȄÈ È ǳÊƛ
ƢÈǼōƥǁ È ǽÉ ƾÈ ǸÊ Ʒ È ǺÌ ǸÈ ÊǳÉَّ‫لله‬ơǞÈ ǸÊ Ǉ~
È ǱƢÈ È ǫƶÊ ƦÌ ǐǳơŎ ǺÈ ǷÊ ƧÊ ǂÈ ƻÊ ȉơ ْ‫ آ‬ƨÊ ǠÈ ǯÌ ǂǳơ
ō ǺÈ ǷÊ ǾÉ ǇÈ ÌƗǁ
È ǞÈ
È ǧǁƢ
È Ǹō È ǴǯÉ
ƾÈ ƴÈ ǈÈ È Ƕō ÉƯȐȇÊ
È ǧǂÈ ōƦǯ È ǀǧÈ nǲÌ ǠÌÈ ǧơǶō ȀÉ Ǵō ǳơƾÉ ǸÌ ƸÌ
Å ȂǗÈ ƔƢً ǟÈ ƽÉ ǂÈ ǯÈ Èǳ
È ǳơǮÈ
270- (708) Cafer b. Muhammed, babasından rivayet ediyor: “Bi’ru
Maune’de ö� ldü� rü� lenler Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem’e getirildiğ� i
zaman on beş gece sabah namazında başını son rekatten kaldırdığ� ında: “Se-
miallahu limen hamideh, Rabbena leke’l-hamd, Allahummef’al” dedi ve
uzunca dua etti. Sonra tekbir alıp secde etti.”297
ƧÊ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơ
ō ǺÈ ǷÊ ƔÇ ȆÌ ǋȆ
È ǧÊ ƪÉ ÉǼǬÌ Èȇȏَ‫ ا‬ǹƢ È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÈ Ìƥơǹō ÈƗǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
271- (869/2) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma namazının hiçbir bö� lü� mü� n-
de kunut yapmazdı.298
ǅƢÈ ōƦǟÈ ǞÈ ǸÊ ǇÈ ǾÉ ōǻÈƗƨÈ ǴÈ ƸÌ È ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ

È ǴƷ É ǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ǺÉ ÌƥǶȈ
É ǇÉ ǁ
È ǹƢ È ǯÈ ǱƢÈ È ǫ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
È ȅŏ ƾÊ ǟÊ Ƣǈǳơ
ō ƾÇ ȈÌ ǸÈ ƷȆ É ÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǂÉ ÊƦƼÌ ÉȇǲÇ ȀÌ Ǉ È ǺÈ Ìƥ
ƢȀÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ǆÈ
È ǴƴÈ È ǧȃǂÈ ǈÌ ÉȈÌǳơǾÉ ǴÈ ƳÊ ō ǧÊǆÈ
Ì ǁȄÈǼÈƯǺÊ ȈÌÈƫƾÈ ƴÌ ǈǳơȆ È ƿÊƛǶō
È ǴƳơÈ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
È ǴǇÈ ȁ
ȄǔÌ È ǾÊ ǟÊ ȂǯÉ ǁ
È ǧÈƗȁ É ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴƳÊ
Ì ǁ ǕƢ Èْ‫ أ‬ǧÊ ǆÈ
È ǷÈ ÈƗ ǞÊ ÈƥǁÌ ȋơȆ È ƿÊƜǧÈ ȄÈǼǸÌ ÉȈÌǳơǾÉ ǷÈ ƾÈ ǫÈ ƤÈ ǐÈ ÈǻȁÈ
È ǴƳơÈ
È ǁȁ
ȄÈǼǸÌ ÉȈÌǳơǾÉ ǯÊ È ƤÈ ǐÈ Èǻȁ
È Ǒ Èْ‫ أ‬ǾÊ ÊƫȐَ‫ ا‬ǬÌ ǸÊ Êƥ
È ǁÌ ȋơ
272- (137) Ebu Humeyd es-Saidi radıyallahu anh’den Rasulullah sallal-
lahu aleyhi ve sellem iki secdede oturduğ� u zaman sol ayağ� ını yatırır ve ü� ze-
rine otururdu. Sağ� ayağ� ını dikerdi. Dö� rdü� ncü� rekatte oturduğ� u zaman ayak-
larını yatırır, kalçasını yere koyar, sağ� ayağ� ını dikerdi.”299
297 Zayıf. Şafii Sunen (3910) mü� rseldir.

298 Sahih. Şafi, Sunen (3902)
134 İmam Şafiî
ȅÊŏ ǂǧÊ ƢǠÈ ǸÌÈ ǳơǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ

ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥȆŏ ǴÊ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǶÈ ÈȇǂÌ ǷȆ
È ÊƥÈƗǺÊ ÌƥǶÊ ǴÊ ǈÌ ǷÉ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ƢǸÈ ǯÈ ǞÌ ÈǼǏơ
Ì ǱƢÈ È ÊǻƢȀÈ ÈǻǥÈ ǂÈ ǐÈ ÌǻơƢǸÈ
È ǫȁȆ ō ǴǧÈȄǐÈ ƸÌ È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÉ ÌƥơȆÊǻƕǁ
È ǳƢÊƥƮÉ ÈƦǟÌ ÈƗƢÈǻÈƗȁ È ǱƢÈ Èǫ
ȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÉ ǇÉ ǁÈ ǹƢÈ ǯ È ǦÈ ȈÌ ǯÈ ȁ
È ƪÌ É ǴǬÉ ǧÈǞÉ ÈǼǐÌ ÈȇǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÉ ǇÉ ǁÈ ǹƢ È ǯÈ
ȄÈǴǟÈ ȄÈǼǸÌ ÉȈÌǳơǾÉ Ǩō ǯ È ƧÊ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơȆ
È ǞÈ ǓÈ ȁ ō ǧÊ ǆÈ È ƿÊƛǹƢ
È ǴƳơÈ È ǱƢÈ
È ǯ È ǫǞÉ ÈǼǐÌ ÈȇǶō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
È ǞÈ ǓÈ ȁÈ ȁ
ǾÉ Ǩō ǯ È ǵƢÈ ȀÈ ÌƥÊْ‫إ‬ȍơȆǴÊÈƫȆÊƬōǳơǾÊ ǠÊ ÉƦǏÌ ÉƘÊƥǁƢÈ ǋÈ ÈƗȁƢ É ǾÉ ǠÈ ÊƥƢǏÈ ÈƗǒ
È ȀÈ Ǵō ǯ È ÈǼǸÌ ÉȈÌǳơǽÊ ǀÊ ƼÈ
È ÈƦÈǫȁȄ Êǧ
ȃǂÈ ǈÌ ÉȈÌǳơǽÊ ǀÊ ƼÈ Ê ǧȄÈǴǟÈ ȃǂÈ ǈÌ ÉȈÌǳơ
273- (138) Ali b. Abdirrahman el-Meafirî� şö� yle dedi: “Ben çakıl taşlarıy-
la oynarken İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma beni gö� rdü� . Namaz bitince beni
yasakladı ve şö� yle dedi: “Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’in yaptığ� ı gibi
yap.” Ben: “Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem nasıl yapardı?” dedim. Dedi
ki: “Namazda oturduğ� u zaman sağ� elini sağ� dizine koyar, bü� tü� n parmaklarını
yumar, işaret parmağ� ıyla işaret ederdi. Sol elini de sol dizine koyardı.”300
ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƧÈ ƾÈ ȈÌÈƦǟÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǶȈ

È ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛǺÊ ÌƥƾÊ ǠÌ Ǉ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǺÉ ÌƥǶȈ
Ƕō
É ǇÉ ǁÈ ǹƢ È ǱƢÈ
È ǯù È ǫƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƽÇ ȂǠÉ ǈÌ ǷÈ
ùƾÉ ȇÊǂÉȇǮÈ ÊǳƿÈ ǱƢÈ È ǫǵȂ È ǬÉ ÈȇȄōƬƷ È ƪÌ É ǴǫÉ ǦÊ ǓÌ ǂǳơȄÈ ō ǴǟÈ ǾÉ ōǻÈƘǯ ō ǧÊ
È ǺÊ ȈÌÈƬǠÈ ǯÌ ǂǳơȆ
274- (144) Ebu Ubeyde b. Abdilah b. Mes’ud, babası Abdullah b. Mes’ud
radıyallahu anh’den: “Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem ikinci rekat-
te sanki bir kor ü� zerinde gibi olurdu.” Ben: “Kalkıncaya kadar mı?” dedim.
“Bunu kastediyor” dedi.301
ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơǺÊ ÌƥƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ƣƢ

ǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ Ç ȀÈ ǋÊ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƾÈ ȀŎ ǌÈ ōƬǳơǅƢ È ōǼǳơǶŏ È ǂÈƦǼÌ ǸÊ ÌǳơȄÈǴǟÈ ƣƢ
É ǴǠÈ ÉȇȂÈ ǿÉ ȁÊ Ê ǘō ƼÌÈ ǳơǺÈ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ǞÈ ǸÊ Ǉ ŏ ǁƢǬÈ ÌǳơƾÇ ƦÌ ǟÈ
È ǾÉ ōǻÈƗȅÊ
َّ‫ للِه‬É ȂÈ ō Êَّ‫للِه‬ƩƢ Ê Ǆō ǳơÊَّ‫للِه‬ƩƢ
É ōȈƸÊ ōƬǳơơȂÉǳȂÉǫùǱȂ
ō Ê Ʃơ
ǮÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ǵÉ Ȑَ‫ ا‬ǈǳơ È Ǵǐǳơ
ō ƩƢ É ÈƦŏȈǘǳơ É ÈȈǯơ É ǬÉ Èȇ

301 Munkatı. Şafiî�, Sunen (3730) Ebu Ubeyde, babasından işitmemiştir.
El-Müsned 135
Éَّ‫لله‬ơ ȏَّ‫ا‬Êƛ ǾÈ ÈǳÊƛ ȏ

َ‫ ا‬ǹÌ ÈƗ ƾÉ ȀÈ ǋÌ ÈƗ ś ō Êَّ‫لله‬ơ ƽÊ ƢÈƦǟÊ ȄÈǴǟÈ ȁƢ
È ƸÊ ÊǳƢǐǳơ ō ȆŎ ÊƦōǼǳơƢȀÈ ŎȇÈƗ
È ÈǼȈÈÌ ǴǟÈ ǵÉ Ȑَ‫ ا‬ǈǳơ
ùǾÉ ÉǳȂǇÉ ǁÈ ȁ É ǹō ÈƗƾÉ ȀÈ ǋÌ ÈƗȁÈ
È ǽÉ ƾÉ ƦÌ ǟÈ ơƾً Ǹō ƸÈ Ƿ
275- (906) Abdurrahman b. Abd el-Kâ� rî�, Ö� mer b. el-Hattâ� b radıyalla-
hu anh’ın minber ü� zerinde insanlara teşehhü� dü� şö� yle ö� ğ� retirken işitmiş:
“Şö� yle deyiniz: et-Tahiyyâ� tu lillâ� hi, ez-zâ� kiyyâ� tu lillâ� hi, et-tayyibâ� tu es-
salavâ� tu lillâ� hi, es-selâ� mu aleyke eyyuhe’n-nebiyyu, es-selâ� mu aleynâ� ve alâ�
ibâ� dillahi’s-sâ� lihin, eşhedu en lâ� ilâ� he illallahu ve eşhedu enne Muhamme-
den abduhu ve rasuluhu.”302
ǺÌ ǟÈ Ȇŏ ǰŏ ǸÌÈ ǳơÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƾÇ ǠÌ Ǉ È ǺÊ ÌƥƮÊ ȈōÌ ǴǳơǺÊ ǟÈ ǹƢ È ǈō Ʒ È ǺÉ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȄōǴǏ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǹƢ È ǯ È ǱƢÈ È ǫƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǅÇ ȁƢÈ É ǗȁÇ È ǂȈÌÈƦƳ É ǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ ǇÈ
Ê ǂÌ ǬÉ Ìǳơ ǺÈ ǷÊ ƧÈ ǁȂ É
ǱȂ É ǬÉ Èȇ ǹƢ È ǰÈ È ǧ ǹƕ È ǈǳơŎ ƢÈǼǸŏ É ǴǠÈ Éȇ ƢǸÈ ǯÈ ƾÈ ȀŎ ǌÈ ōƬǳơ ƢÈǼǸŏ È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƅơ
É ǴǠÈ Éȇ Ƕō
Éَّ‫لله‬ơƨÉ ǸÈ ƷÌ ǁÈ ȁÈ ȆŎ ÊƦōǼǳơƢȀÈ ŎȇÈƗǮÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ǵÆ Ȑَ‫ ا‬Ǉ
È Êَّ‫للِه‬ƩƢ ō Ʃơ
É ÈƦŏȈǘǳơ É ȂÈ È Ǵǐǳơ
ō ƩƢ É ōȈƸÊ ōƬǳơ~
É ǯÈ ǁƢÈ ÈƦǸÌÉ ǳơƩƢ
È Éَّ‫لله‬ơȏَّ‫ا‬ÊƛǾÈ ÈǳÊƛȏَ‫ ا‬ǹÌ ÈƗƾÉ ȀÈ ǋÌ ÈƗś
ƾÉ ȀÈ ǋÌ ÈƗȁ ō Êَّ‫لله‬ơƽÊ ƢÈƦǟÊ ȄÈǴǟÈ ȁƢ
È ƸÊ ÊǳƢǐǳơ È ǾÉ ÉƫƢǯÈ ǂÈ ÈƥȁÈ
È ÈǼȈÈÌ ǴǟÈ ǵÆ Ȑَ‫ ا‬Ǉ
nÊَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁơ
È ƾً Ǹō ƸÈ Ƿ É ǹō ÈƗ
276- (140) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’dan: “Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem bize Kur’â� ndan bir sure ö� ğ� retir gibi teşehhü� dü� ö� ğ� retirdi.
Şö� yle derdi: “et-Tahiyyâtu el-mubârekâtu, es-salavâtu et-tayyibâtu lilla-
hi, selâmun aleyke eyyuhe’n-nebiyyu ve rahmetullahi ve berakatuhu,
selamun aleynâ ve alâ ibâdillahi’s-sâlihîn. Eşhedu en lâ ilâhe illallahu
ve eşhedu enne Muhammeden rasulullahi.”303
È ÊƥÈƗǺÊ ÌƥÊǄȇÊǄǠÌÈ ǳơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÉ ÌƥƾÊ ȈƴÊ ǸÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ȁ

ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƽÇ ơȁō ǁȆ È ƾÇ ÊǳƢƻ
Ê ǨÈ ǴÊÈƬƼÌ ÈȇȏÊ
ǹƢ َ‫ ا‬ǂȈÌÈƥǄŎ ǳơǺÈ Ìƥơȁ
È ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÈ ÌƥơƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ È ǱȂ É ǬÉ ÈȇƔƢً ǘÈ ǟÈ ƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ
È ǱƢÈÈ ǫƲÇ ÌȇǂÈ ƳÉ
ƾÊ ȀŎ ǌÈ ōƬǳơȆǧÊ
302 Sahih.
303 Hasen. Şafii, Sunen (3656) Muslim (403) Buhari (831)
136 İmam Şafiî
277- (161) Atâ� dedi ki: İ�bn Abbas radıyallahu anhuma ve İ�bnu’z-Zubeyr
radıyallahu anhum’un teşehhü� dde birbirlerine muhalefet etmediklerini
işittim.”304
ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƨÈ ǸÈ È ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǶÇ ȈÈÌ ǴǇ

È ǴǇȆ É ǺÉ Ìƥǹơ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ
É ȂÈ ǨÌ ǏƢ É ǺÉ ÌƥǶȈ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȆŏǴǐÈ Éǻ ǦÈ ȈÌ ǯ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ
È ǇÉ ǁƢ
È ÈȇǱƢÈ È ǫ ǾÉ ōǻÈƗ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁÈ ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơō
ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǱƕÊ ȁ È ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷȄÈ
É ǴǟÈ ǲŏ Ǐ È Ƕō ȀÉ Ǵō ǳơǹȂÉ
È ǳȂǬÉ ÈƫùǱƢ È ǬÈ ǧÈƧÊ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơȆ
ō ǧÊȆÊǼǠÌ ÈȇǮÈ ȈÈÌ ǴǟÈ
È ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ
ȄÈǴǟÈ ƪÈ ǯÌ ǁƢÈ ÈƥƢǸÈ ǯ É Ǳƕ È ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷȄÈ
Ê ȁ Ì ǁƢÈƥȁ
É ǴǟÈ ǭÊ È ǶȈÈ ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛ ȄÈǴǟÈ ƪÈ ȈōÌ ǴǏƢ
È ǸÈ ǯÈ
ùȆÈ
ō ǴǟÈ ǹȂÈ Ǹŏ È ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛ
É ǴǈÈ ÉƫǶō ÉƯǶȈ
278- (141) Ebu Hureyre radıyallahu anh dedi ki: “Ey Allah’ın rasulü� ! Na-
mazda sana nasıl salat edelim?” Şö� yle buyurdu: “Şöyle deyin: Allahumme
salli alâ Muhammedin ve âl-i Muhammed kemâ salleyte alâ İbrahime
ve bârik alâ Muhammedin ve âl-i Muhammedin kemâ bârekte alâ İbra-
him” sonra bana selam verirsiniz.”305
ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǩƢ
ǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ È ÊǼÈƯƾō Ʒ
È ƸÈ ǇÌ Êƛ ǺÉ ÌƥƾÉ ǠÌ ǇȆ È ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǺÉ ÌƥǶȈÉ ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǾÉ ōǻÈƗǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È ǺÌ ǟÈ ȄÈǴȈÈÌ ǳȆÊƥÈƗ
È ƧÈ ǂÈ ƴÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥƤÊ ǠÌ ǯ
ƪÈ ȈōÌ ǴǏƢ
È ǸÈ ǯ È ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ Ê ǴǟÈ ȁ
É ǱƕȄÈ È ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷȄÈ
É ǴǟÈ ǲŏ Ǐ È Ƕō ȀÉ Ǵō ǳơ~ƧÊ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơȆ
ō ǧÊ ǱȂ É ǬÉ ÈȇǹƢ È ǯÈ
ȄÈǴǟÈ ƪÈ ǯÌ ǁƢÈ ÈƥƢǸÈ ǯ É Ǳƕ È ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷȄÈ
Ê ȁ É ǴǟÈ ǭÊ Ì ǁƢÈƥȁ
È ǶȈÈ ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛ Ǳƕ
Ê ȁ È ǶȈ È ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛ ȄÈǴǟÈ
È ƾÆ ȈǸÊ Ʒ
nƾÆ ȈƴÊ Ƿ È ǮÈ ōǻÊƛǶȈ È ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛǱƕ
Ê ȁÈ ǶȈ È ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛ
279- (142) Ka’b b. Ucra radıyallahu anh’den: “Nebi sallallahu aleyhi ve
sellem namazda şö� yle derdi: “Allahumme salli alâ Muhammedin ve alâ
âl-i Muhammedin kemâ salleyte alâ İbrahime ve âl-i İbrahime ve bârik
alâ Muhammedin ve âl-i Muhammedin kemâ bârekte alâ İbrahime ve

tü� r.
El-Müsned 137
âl-i İbrahime inneke hamîdun mecîd.”306
É ǱƢÈ
ƢōǼǯ È ǺÊ ÌƥÊǂÊƥƢƳ
È ǫ ƧÈ ǂÈ ǸÉ Ǉ È ǺÌ ǟÈ ƨÊ ōȈǘÊ ƦÌ ǬÊ ÌǳơǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ÇǂǠÈ ǈÌ ǷÊ ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
È ǾÊ ÊǼȈǸÊ ÈȇǺÌ ǟÈ ǽÊ ƾÊ ÈȈÊƥƢÈǻƾÉ ƷÈ ÈƗǱƢÈ
ǺÌ ǟÈ ȁ È ǫǶō È ƿÊƜǧÈ Ƕō
È ǴǇơÈ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ Ê ǇÉ ǁ È ǞÈ ǷÈ
ǾÊ ÊǳƢǸÈ ǋÊ ǺÌ ǟÈ ȁÈ ǾÊ ÊǼȈǸÊ Èȇ ǺÌ ǟÈ ǽÊ ƾÊ ÈȈÊƥ ǁƢÈ ǋÈ ÈƗȁÈ ǶÌ ǰÉ ȈÈÌ ǴǟÈ ǵÉ Ȑَ‫ ا‬ǈǳơ
ō ǶÉ ǰÉ ȈÈÌ ǴǟÈ ǵÉ Ȑَ‫ ا‬ǈǳơ ō ǾÊ ÊǳƢǸÈ ǋÊ
ǲÇ ȈÌ ƻ
È ƣƢ É ÈǻƿÌ ÈƗƢȀÈ ōǻÈƘǯ
È ǶÌ ǰȇ É ƾÊ ÌȇÈƘÊƥǹȂ
È ÉƠǷÊ ȂÉƫǶÌ ǰÈ É ǳƢÈƥƢǷù
È Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǱƢ È ǬÈ ǧÈ
Ƕō ÉƯǽÊ ǀÊ ƼÈ
Ê ǧȄÈǴǟÈ ǽÉ ƾÈ ÈȇǞÈ ǔÈ ÈȇǹÌ ÈƗǶÌ ǯÉ ƾÈ ƷÈ ÈƗȆǨÊ ǰÌ ÈȇƢǸÈ ōǻÊƛȁÌ ÈƗǶÌ ǯÉ ƾÈ ƷÈ ÈƗȆǨÊ ǰÌ Èȇȏَ‫ ا‬ȁÈ ÈƗǆ Ç ǸÉ ǋÉ
~ǾƫƢǯǂƥȁÊَّ‫لله‬ơƨÉ ǸÈ ƷÌ ǁÈ ȁ ō ǾÊ ÊǳƢǸÈ ǋ
È ǶÌ ǰÉ ȈÈÌ ǴǟÈ ǵÉ Ȑَ‫ ا‬ǈǳơ Ê ǺÌ ǟÈ ȁ
È ǾÊ ÊǼȈǸÊ ÈȇǺÌ ǟÈ Ƕŏ
É ǴǈÈ Éȇ
280- (149) Cabir b. Semura radıyallahu anh’den: “Rasulullah sallalla-
hu aleyhi ve sellem ile beraberdik. Birimiz selam verdiğ� i zaman elini sağ� a
ve sola işaret ederek “es-selâ� mu aleykum, es-selâ� mu aleykum” derdi. Bunun
ü� zerine Nebi sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Size ne oluyor da
hırçın atların kuyrukları gibi ellerinizle işaret ediyorsunuz? Birinize şu
yetmiyor mu – veya birinize ancak şöyle yapması yeter dedi – elini dizi-
ne koysun, sonra sağına ve soluna es-selamu aleykum ve rahmetullahi
(ve berakatuhu)307 diyerek selam versin.”308
ȆÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥƾÊ ǠÌ Ǉ

È ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ
É ǺÉ ÌƥǲȈÉ ǟÊ ƢǸÈ ǇÌ Êƛ ȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǺÉ ÌƥǶȈ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǹƢ
È ǯÈ ǾÉ ōǻÈƗ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƾÇ ǠÌ Ǉ È ǺÊ ÌƥÊǂǷÊ ƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ǍƢō Ç ǫȁÈ
ǽÊ ǁÊ ƢǈÈ ÈȇǺÌ ǟÈ ȁ
È ǾÊ ÊǼȈǸÊ ÈȇǺÌ ǟÈ ƢȀÈ ǼÌ ǷÊ ǡÈ ǂÈÈ ǧơÈƿÊƛƧÊ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơȆ
ō ǧÊ Ƕŏ É ǴǈÈ Éȇ
281- (145) Amir b. Sad b. Ebi Vakkas, babasından rivayet ediyor: “Nebi
sallallahu aleyhi ve sellem namazı bitirdiğ� inde sağ� ına ve soluna selam verir-
di”309
tü� r.
307 Parantez içindeki ziyadeyi Sindî� tarafından tertib edilen Musnedu Şafii nü� sh -
sından ekledim.
309 Sahih ligayrihi. Şafiî�, Sunen (3838,
138 İmam Şafiî
ǺÌ ǟÈ ƾÇ ǠÌ Ǉ
È ǺÊ ÌƥÊǂǷÊ ƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ǲȈ
È ǟÊ ƢǸÈ ǇÌ Êƛ ǺÌ ǟÈ ǶÊ ǴÌ ǠÊ ÌǳơǲÊ ǿÌ ÈƗ ǺÌ ǷÊ ƾÇ Ʒơ
Ê ȁ
È ǂÉ ȈÌ ǣÈ ȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǾÉ ǴÈ ưÌ ǷÊ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗ
282- (145/1) Sad b. Ebi Vakkas radıyallahu anh’den aynısı.310
ǺÊ ÌƥǲÊ ȀÌ ǇÈ ǺÈ ÌƥǅƢ È ǾÉ ōǻÈƗ ȆŌ ǴÊ ǟÈ ȂÉƥÈƗ ȆÊǼÈƯƾō Ʒ

È ōƦǟÈ ǞÈ ǸÊ Ǉ È ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÉ ÌƥǶȈ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǺÌ ǷÊ ǡÈ ǂÈÈ ǧ ơÈƿÊƛ Ƕŏ
É ǴǈÈ ÉȇǹƢ
È ǯ~È Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǂÉ ÊƦƼÌ ÉȇƾÇ ǠÌ ǇÈ
nǽÊ ǁÊ ƢǈÈ ÈȇǺÌ ǟÈ ȁÈ ǾÊ ÊǼȈǸÊ ÈȇǺÌ ǟÈ ǾÊ ÊƫȐَ‫ ا‬ǏÈ
283- (147) Abbas b. Sehl b. Sad, babasından haber vererek dedi ki:
“Nebi sallallahu aleyhi ve sellem namazını bitirince sağ� ına ve soluna selam
verirdi.”311
Ê ǿō ȂÌÈ ǳơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǩƢ

ƣƢ È ƸÈ ǇÌ ÊƛǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÈ ÌƥơȆÊǼǠÌ ÈȇǶȈÉ ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ Èْ‫ أ‬ǺÊ ÌƥƨÈ ǴÈÊƯơȁ
È ǞÊ ǬÈ ǇÌ ȋơ È ǺÌ ǟÈ ƪÇ ƼÌ ÉƥǺÊ Ìƥ
nǽÉ ơƾō ƻȃ
È ǂÈ ÉȇȄōƬƷ È ǽÊ ǁÊ ƢǈÈ ÈȇǺÌ ǟÈ ȁ
È ǾÊ ÊǼȈǸÊ ÈȇǺÌ ǟÈ ǶŏÉ ǴǈÈ ÉȇǹƢ È
È ǯ~
284- (146) Vasile b. Eska’ radıyallahu anh’den: Nebi sallallahu aleyhi ve
sellem sağ� ına ve soluna selam verirken yanakları gö� rü� nü� rdü� .”312
ȄÈȈƸÌ ÈȇǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ ƳÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÊ ȈƴÊ ǸÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ȁ
ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǹƢ Ê ȁ
È ǺÊ ÌƥǞÊ Ǉơ
È ōƦƷ È ǾÊ Ǹŏ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ È ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ
È ōƦƷ É ǺÌ ǟÈ Ȇŏ ÊǻǃÊ ƢǸÌÈ ǳơ
ǺÌ ǟÈ ȁÈ ǾÊ ÊǼȈǸÊ ÈȇǺÌ ǟÈ Ƕŏ
É ǴǈÈ ÉȇǹƢ
È ǯÈ ǾÉ ōǻÈƗǶō
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ
ǽÊ ǁÊ ƢǈÈ Èȇ
285- (148) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’dan: “Nebi sallallahu aleyhi ve
310 Sahih ligayrihi. Şafiî�, Sunen (3839)

311 Sahih ligayrihi. Şafiî�, Sunen (3843) isnadında İ�brahim b. Muhammed vardır.
312 Sahih ligayrihi. Şafiî�, Sunen (3842) İ�snadında İ�brahim b. Muhammed vardır.
Şahidini: Muslim (582) rivayet etmiştir.
El-Müsned 139
sellem sağ� ına ve soluna selam verirdi.”313
ǾÊ Ǹŏ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ȄÈȈƸÌ ÈȇǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǺÌ ǟÈ ȄÈȈƸÌ ÈȇǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ȅŎ ƽÊ ǁÌ ȁơÈ ǁÈ ƾō ǳơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗ ƾÇ ÌȇǃÈ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ Ƨً ǂō ǷÈ ȁ
È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ Ƨً ǂō Ƿ È ǫ ǹƢ
È ǱƢÈ È ōƦƷ Ê ȁÈ
È ǺÊ ÌƥǞÊ Ǉơ
ǽÊ ǁÊ ƢǈÈ ÈȇǺÌ ǟÈ ȁ
È ǾÊ ÊǼȈǸÊ ÈȇǺÌ ǟÈ Ƕŏ
É ǴǈÈ ÉȇǹƢ È Ƕō
È ǯ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
È ǴǇÈ ȁ
286- (148/1) Vasi b. Habban, bir defasında İ�bn Ö� mer radıyallahu
anhuma’dan, bir defasında da Abdullah b. Zeyd radıyallahu anh’den diye-
rek rivayet etti: “Nebi sallallahu aleyhi ve sellem sağ� ına ve soluna selam
verirdi.”314
ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ǅƢ

Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÇ ÈƦǠÌ ǷȆ
È ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ȁÇǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
nÊŚÊƦǰÌ ōƬǳƢÊƥ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂÊ ǇÉ ǁ È ƧÊ Ȑَ‫ ا‬Ǐ
È ƔƢÈ ǔÈ ǬÊ ÌǻơǥÊ É ǂǟÌ ÈƗ ƪÉ ǼÌ ǯ~ É ǱƢÈ Èǫ
ǂÉ ǸÈ ǟÉ ǱƢÈ È ǬÈ ǧÈ ƾÉ ǠÌ ÈƥƾÇ ÈƦǠÌ ǷȆ
È ǫ ǾÉ ǰÈ ÌƯƾŏ ƷÈ ÉƗ ǶÈÌ ǳ ǱƢ Èِ‫ أ‬ǾÉ ÉƫǂÌ ǯÈ
È Êƥȋ È ƿ Ƕō ÉƯ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÉ ÌƥȁǂÉ ǸÌ ǟÈ ǱƢÈ Èǫ
Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ È ȆŎ ǠÊ ǧÊ Ƣǌǳơ
ō ǱƢÈ È ǫ ǅƢÇ ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơȆÊǳơȂÈ Ƿ È ǩÊ ƾÈ ǏÌ ÈƗ ǺÌ ǷÊ ǹƢ È ǯÈ ȁ
È ǱƢÈ È ǫ ǾÊ ȈÊǼÈƯƾō Ʒ È ƾÈ
Ì ǫȁÈ
È ǷÈ ƾÈ ǠÌ ÈƥǾÉ ÈȈǈÊ ÈǻǾÉ ōǻÈƘǯ
ǽÉ ƢōȇÊƛǾÉ ÈƯƾō ƷƢ È ǾÉ ǼÌ ǟÈ
aleyhi ve sellem’in namazdan çıktığ� ını tekbirden anlardım.”315
Amr b. Dinar dedi ki: “Sonra Ebu Ma’bed’e bu rivayeti zikrettiğ� imde:
“Sana bunu rivayet etmedim” dedi. Amr: “Bana rivayet etmişti. O İ�bn Abbas’ın
en dü� rü� st azatlı kö� lelerinden idi.”316
Şafii dedi ki: “Sanki ona rivayet ettikten sonra unutmuş gibidir.”317

316 Sahih maktu. Şafiî�, Sunen (3890)
317 Şafiî�, Sunen (3891)
140 İmam Şafiî
ǞÈ ǸÊ Ǉ
È ǾÉ ōǻÈƗÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈƦǬÌ ǟÉ ǺÉ ÌƥȄǇȂ È ǷȆÉ ÊǼÈƯƾō ƷÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÉ ÌƥǶȈ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ƕō
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÉ ǇÉ ǁ È ǹƢ È ǱȂ
È ǯ É ǬÉ ÈȇǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÊ
È ǂȈÌÈƥǄŎ ǳơǺÈ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÈ ƦÌ ǟÈ
ǾÉ ÈǳǾÉ ÈǳǮȇÊ
È ǂǋ È Éَّ‫لله‬ơȏَّ‫ا‬ÊƛǾÈ ÈǳÊƛȏ~ȄÈ
È ȏَ‫ ا‬ǽÉ ƾÈ ƷÌ ȁ َ‫ ا‬ǴǟÌ ȋơ Èْ‫ أ‬ǾÊ ÊƫȂÌ ǐÈ ÊƥǱȂ É ǬÉ ÈȇǾÊ ÊƫȐَ‫ ا‬ǏÈ ǺÌ ǷÊ Ƕō È ƿÊƛ
È ǴǇơÈ
È Êَّ‫لله‬ƢÊƥ ȏَّ‫ا‬Êƛ ƧÈ ȂÉ
ȏَ‫ ا‬ȁ È ǱÈ ȂÌ Ʒ
ō ǫ ȏَ‫ ا‬ȁ È ȏ َ‫ ا‬ǂȇÆ ƾÊ ǫÈ ƔÇ ȆÌ ǋ É ǴǟÈ ȂÈ ǿÉ ȁ
È ǲŏ ǯȄÈ È ƾÉ ǸÌ ƸÌ È ǳơǾÉ Èǳȁ
È ǮÌ É ǴǸÌÉ ǳơ
śÈ ǐÊ ǴÊ ƼÌ ǷÉ Éَّ‫لله‬ơȏَّ‫ا‬ÊƛǾÈ ÈǳÊƛȏ
َ‫ ا‬ǺÉ ǈÈ ƸÌ È ǳơƔƢÉ ÈǼōưǳơǾÉ Èǳȁ
È ǲÉ ǔÌ ǨÈ ÌǳơǾÉ Èǳȁ È ƨÉ ǸÈ ǠÌ ŏǼǳơǾÉ ÈǳǽÉ ƢōȇÊƛȏَّ‫ا‬ÊƛƾÉ ÉƦǠÌ Èǻ
nǹȁÈ ǂÉ ǧÊ ƢǰÌÈ ǳơǽÈ ǂÊ ǯ
È ȂÈÌ ǳȁÈ Ǻȇ È ƾŏ ǳơǾÉ Èǳ
288- (152) Ebu’z-Zubeyr, Abdullah b. ez-Zubeyr radıyallahu anhuma’dan
şö� yle dediğ� ini işitmiş: “Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem namazında se-
lam verdiğ� i zaman sesini yü� kselterek şö� yle derdi: “Lâ ilâhe illallahu vahde-
hu lâ şerike leh, lehu’l-mulku ve lehu’l-hamdu ve hüve alâ külli şey’in
kadîr. La havle ve lâ kuvvete illâ billahi ve lâ na’budu illâ iyyâh, lehu’n-
ni’metu ve lehu’l-fadlu ve lehu’s-senâu’l-hasen. Lâ ilâhe illallahu muh-
lisine lehu’d-dîne ve lev kerihe’l-kâfirûn.”318
ƭÊÊ ǁƢƸÌ È ǳơƪÉ ǼÌÊƥƾÉ ǼÌ ǿÊ ȆÊǼÌƫǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗǱƢÈ

È ǫƣƢ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÇ ǠÌ Ǉ
Ç ȀÈ ǋ È ǺÉ ÌƥǶȈ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ùƪÈ Ì ǳƢÈǫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơƱÊ ȁÌ ǃÈ ƨÈ ǸÈ
È ǴǇ È ǵŏ ÉƗǺÌ ǟÈ ƨÈ ǠȈÈ ÊƥǁȆ È ÊƥÈƗǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ Ìƥ
ȆǔÊ ǬÌ ÈȇÈśƷ Ê ƔƢÉ ǈÈ ŏǼǳơǵƢÈ È ǫǾÊ ÊƫȐَ‫ ا‬Ǐ
È ǺÌ ǷÊ Ƕō È ƿÊƛǶō
È ǴǇơÈ È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÉ ǇÉ ǁ È ǹƢ È ǯÈ
ƣƢ Ê ǺÉ ÌƥơǱƢÈ
Ç ȀÈ ǋ È ǫơŚً ǈÊ ÈȇǾÊ ÊǻƢǰÈ ǷȆ È ǧÊ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È ȆŎ ÊƦōǼǳơƮÈ ǰÈ ǷÈ ȁ È ǾÉ ǸȈ È ǴÊ ǈÌ Èƫ
ǺÈ ǷÊ ǥÈ ǂÈ ǐÈ ÌǻơǺÊ Ƿ È ǁƾÌ ÉȇǹÌ ÈƗǲÈ ƦÈÌ ǫƔƢÉ ǈÈ ŏǼǳơÈǀǨÉ ǼÌÈȇȆÌ ǰÈ ÊǳǶÈ Éَّ‫ لله‬È ǮÈ ÊǳƿÈ ǾÉ ÈưǰÌ Ƿȃ
È Ǻō ȀÉ ǯÊ É ǴǟÌ ÈƗ ơȁ É ǂÈ ÈǼÈǧ
ǵÊ ȂÌ ǬÈ Ìǳơ
289- (150) Nebi sallallahu aleyhi ve sellem’in hanımı Umm Seleme ra-
dıyallahu a’ha’dan: “Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem namazında selam
verdiğ� i zaman, selam verdiğ� i anda kadınlar kalkar, Nebi sallallahu aleyhi ve
318 “Yü� ksek sesle sö� ylerdi” kısmı şaz, diğ� er kısmı sahih. Şafiî�, Sunen (3893) i -
nadında İ�brahim b. Muhammed metruktü� r. “yü� ksek sesle” kısmı olmaksızın:
Muslim (594)
El-Müsned 141
sellem bir sü� re yerinde beklerdi.”319

İ�bn Şihab dedi ki: “Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’in bu bekleyişi
Allahu a’lem ancak kadınların, erkekler kendilerine yetişmeden ö� nce ayrıl-
maları içindi.”320
È Ȇŏ ÊƯǁÊ ƢƸÌ
ƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ Èْ‫ أ‬ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ÇǂȈÌ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥǮÊ ǴÊ ǸÌÈ ǳơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ
È ǳơÊǂÈƥȁÌ ȋơȆ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ǺÌ ǟÈ ƧÊ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơ
ō ǺÈ ǷÊ ǥÊÉ ǂƸÈ ǼÌÈȇǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÉ ǇÉ ǁ È ǹƢ È ǱȂ
È ǯ~ É ǬÉ ÈȇƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ƢÈƥÈƗ
nǾÊ ÊǳƢǸÈ ǋ
Ê ǺÌ ǟÈ ȁ È ǾÊ ÊǼȈǸÊ Èȇ
hi ve sellem namazdan sağ� ından ve solundan ayrılırdı.”321
ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƽÊ ȂÈ ǇÌ ȋơÈْ‫ أ‬ǺÊ ǟÈ ƧÈ ǁƢÈ ǸÈ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ǹơÈ ǂÈ ȀÌ ǷÊ ǺÊ ÌƥǹƢ
È ǸÈ ȈÈÌ ǴǇ
É ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ȏَ‫ ا‬ǹÌ ÈƗǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƢǸً ƬÌ Ʒ
È ǹō ÈƗȃǂÈ ÈȇơƔً ǄÌ ƳÉ ǾÊ ÊƫȐَ‫ ا‬Ǐ
È ǺÌ ǷÊ ǹƢ ō ÊǳǶÌ ǯÉ ƾÉ ƷÈ ÈƗǺÈ
Ê ǘÈ ȈÌ ǌǴ ō ǴǠÈ ƴÌ Èȇȏ
َ‫ ا‬ǱƢÈÈ ǫÊَّ‫لله‬ơ
ǹƢ
È ǯƢ È Ƿ È ǂÈ ÈưǯÌ ÈƗ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǇÉ ǁ È ƪÉ ÌȇÈƗǁÈ ƾÌ ǬÈ ǴÈ ǧÈ ǾÊ ÊǼȈǸÊ ÈȇǺÌ ǟÈ ȏَّ‫ا‬Êƛ ǲÈ ÊƬǨÈ ǼÌÈȇ
ǽÊ ǁÊ ƢǈÈ ÈȇǺÌ ǟÈ ǥÊ
É ǂǐÈ ǼÌÈȇ
291- (154) Abdullah b. Mes’ud radıyallahu anh’den: “Şeytan birinizi
namazı hakkında, sadece sağ� dan ayrılmak hususunda aldatmasın. Nitekim
Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’in çoğ� unlukla namazdan sol tarafından
ayrıldığ� ını gö� rdü� m.”322
ȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ Ê ǸÈ ǠÌ ŎǼǳơǺÊ ǟÈ ƾÇ ȈǠÊ Ǉ

È ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗƧÈ ǂō ǷÉ ǺÊ ÌƥǹƢ È ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢÈ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǲÈ ƦÈÌ ǫǮÈ ÊǳƿÈ ȁn
È ǩÊ Ê ǁƢǈǳơō ȁȆ È ÊǻơǄō ǳơȁ È ƣÊ ō ǧÊ ǹȂÉ
Ê ǁƢǌǳơȆ È ǳȂǬÉ ÈƫƢǷ~
È ǱƢÈ È ǫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
È ǴǇÈ ȁ
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂÉ ǇÉ ǁ È ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǶÈ È Éَّ‫لله‬ơ ơȂÉǳƢǬÈ ǧÈ ƽÉ ȁƾÉ ƸÌ
É ǴǟÌ ÈƗ ǾÉ ÉǳȂǇÉ ǁÈ ȁ É ǳơǱÊ È ǄǼÌÈƫ ǹÌ ÈƗ

321 Sahih. Şafiî�, Sunen (4286) Benzeri Enes radıyallahu anh’den: Muslim (708)
142 İmam Şafiî
Ƕō ÉƯ nǾÉ ÈƫȐَ‫ ا‬Ǐ É ǂǈÌ ÈȇȅǀÊ ōǳơƨÊ ǫÈ ǂÊ ǈǳơ

È ǩÊ ō ÉƗȂÈ ǇÌ ÈƗȁÆ ō ȀȈǧÊ ȁ
È ƨÈƥȂǬÉ ǟÉ ǺÊ È Ǌ Ê ȂÈ
É Ʒơ È ǧ Ǻō ǿÉ ~ǶōÈ ǴǇÈ ȁÈ
È ƾÊ ƸÌ
Ʈȇ È ǇÈ
È ǳơǩƢ
292- (629) en-Nu’man b. Murre’den: Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sel-
lem şö� yle buyurdu: “İçki içen, zina eden ve hırsızlık yapan hakkında ne
dersiniz?” Bu, had cezalarının indirilmesinden ö� nce idi. Dediler ki: “Allah ve
rasulü� daha iyi bilir.” Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu:
“Bunlar çirkinliklerdir. Bunlarda ceza vardır. Hırsızlıkların en kötüsü
namazdan çalandır.” Sonra hadisin kalanını aktardı.323
Cemaat ve Namazda İmamlık Hükümleri

ǶÌ ǯÉ ƾÊ ƷÈ ÈƗ ƧÊ Ȑَ‫ ا‬Ǐ
È ǺÌ ǷÊ ǲÉ ǔÌ È ǧÈƗ ƨÊ ǟÈ ƢǸÈ ƴÌ
È ǳơƧÉ Ȑَ‫ ا‬Ǐ~
È ǱƢÈ È ǫ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
nơƔً ǄÌ Ƴ È ǂǌÌ ǟÊ ȁ
É ǺȇÊ È ƨÇ ǈÈ ǸÌ ƼÈ ÊƥǽÉ ƾÈ ƷÌ ȁÈ
293- (175) Ebu Hureyre radıyallahu anh’den: Nebi sallallahu aleyhi ve
sellem şö� yle buyurdu: “Cemaatle kılınan namaz, birinizin tek başına kıl-
dığı namazdan yirmi beş cüz daha üstündür.”324
È Êَّ‫لله‬ơǱȂ
ȄōǴǏ È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǂǌÌ ǟÊ ȁ
ǺȇÊ È ǞÇ ƦÌ ǈÈ Êƥ ŏǀǨÈ ÌǳơƧÊ Ȑَ‫ ا‬ǏȄÈ
È ǴǟÈ ǲÉ ǔÉ ǨÌ Èƫ ƨÊ ǟÈ ƢǸÈ ƴÌ È ǳơƧÉ Ȑَ‫ ا‬Ǐ~
È ǱƢÈ È ǫ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
È ǴǇÈ ȁ
nƨً ƳÈ ǁÈ ƽÈ
294- (174) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’dan: Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Cemaatle namaz kılmak, tek başına na-
maz kılmaktan yirmi yedi derece üstündür.”325
323 Zayıf. Şafii, Sunen (16659)

324 Sahih. Şafiî�, Sunen (5612) Buhari (647) Muslim (649) Tirmizi (216) İ�bn Hi -
ban (2044) Ahmed (2/264) Nesai (839)
325 Sahih. Şafiî�, Sunen (5611) Buhari (645) Muslim (650)
El-Müsned 143

ǹÌ ÈƗƪÉ ǸÌ ǸÈ ǿÈ ƾÌ ǬÈ ÈǳǽÊ ƾÊ ÈȈÊƥȆǈÊ ǨÌ ÈǻȅǀÊ ōǳơȁ~
Ƕō ÉƯǅƢ É Ƕō ÉƯƢȀÈ Êƥǹō
È ōǼǳơǵō ƚÉ ÈȈÈǧȐÅ ƳÉ ǁÈ ǂÈ Ƿƕ È ƿƚÈ ÉȈÈǧƧÊ Ȑَ‫ ا‬ǐǳƢ
ō ÊƥǂÈ Ƿƕ Ì ǧƤÇ ǘÈ ƸÈ ÊƥǂÈ Ƿƕ
É Ƕō ÉƯƤÉ ǘÈ ÈƬƸȈÈ É
É ǴǠÌ ÈȇȂÈÌ ǳ ǽÊ ƾÊ ÈȈÊƥ ȆǈÊ ǨÌ Èǻ ȅǀÊ ōǳơȁ
ǶÌ ǯÉ ƾÉ ƷÈ ÈƗ ǶÈ Ì ȀȈÈÌ ǴǟÈ ǩÈ ǂŏ ƷÈ ÉƘǧÈ ǱƢ
È ǶÌ ȀÉ ÈƫȂÉȈÉƥǶÊ È ǁ ȄÈǳÊƛ ǦÈ ÊǳƢƻÈ ÉƗ
Ç ƳÊ
nƔƢÈ ǌÈ ǠÊ ÌǳơƾÈ ȀÊ ǌÈ È ǺÊ ȈÌÈƫƢǷÈ ǂÌ ǷÊ ȁÌ ÈƗƢًǼȈǸÊ ǇƢ
È ǳǺÊ ȈÌÈƬÈǼǈÈ Ʒ È Ǹً ǜÌ ǟÈ ƾÉ ƴÊ ÈȇǾÉ ōǻÈƗ
hi ve sellem şö� yle buyurdu: “Nefsim elinde olana yemin ederim ki şöyle
düşündüm: odun getirilmesini emredeyim de getirilsin, sonra namazı
emredeyim ve onun için ezan okunsun. Sonra birine emredeyim de in-
sanlara imam olsun. Sonra namaza gelmeyenlere gideyim ve evlerini
üzerlerine yakayım. Nefsim elinde olana yemin ederim ki şayet biriniz
orada yağlı bir kemik veya iki güzel ok bulacağını bilse elbette yatsı
namazına katılırlardı.”326
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ È ǹō ÈƗ ƨÈ ǴÈ ǷÈ ǂÌ Ʒ

È ǇÉ ǁ ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
È ǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȁÌ ÈƗnƢǸÈ ȀÉ ÈǻȂǠȈÉ ǘÊ ÈƬǈÌ Èȇȏ
َ‫ ا‬ƶÊ ƦÌ ǐǳơ
Ŏ ȁ È ƔÊ ƢǌÈ ǠÊ ÌǳơƽÉ ȂȀÉ ǋ
Éś È ǬÊ ǧÊ ƢÈǼǸÌÉ ǳơǺÈ ȈÌÈƥȁƢ È ǫǶō
È ÈǼÈǼȈÌÈƥ~ǱƢÈ È ǴǇÈ ȁÈ
ơÈǀǿÈ ȂÈ ƸÌ Èǻ
296- (173) Abdurrahman b. Harmele’den: Rasulullah sallallahu aleyhi
ve sellem şö� yle buyurdu: “Bizimle münafıklar arasındaki fark yatsı ve sa-
bah namazına katılmaktır. Onlar buna güç yetiremezler.”327
ÉƅơȄōǴǏ
È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǹō ÈƗ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇ
È ǇÉ ǁ È ǺÌ ǟÈ ȅÊ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
nÊَّ‫لله‬ơƾÈ ƳƢ È Êَّ‫لله‬ơƔƢÈ ǷÈ ÊƛơȂǠÉ ÈǼǸÌ Èƫȏ~
Ê ǈÈ Ƿ َ‫ ا‬ǱƢÈ È ǫǶō
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
297- (656) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’dan: Rasû� lullah sallallahu
326 Sahih. Şafii, Sunen (5601) Buhari (644) Nesai (849) Ahmed (2/244) Mu -
lim (651) Ebu Davud (548) Abdurrazzak (1987) Tirmizi (217) İ�bn Huzeyme
(1481) Darimi (1/292)
327 Zayıf. Şafiî�, Sunen (5603) mu’daldir.
144 İmam Şafiî
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Allah’ın kadın kullarını Allah’ın mescid-
lerinden alıkoymayın.”328
ƨÈ ǸÈ È ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƨÈ ǸÈ ǬÈ ǴÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ

È ǴǇȆ É ǺÌ ǟÈ ǶÊ ǴÌ ǠÊ ÌǳơǲÊ ǿÌ ÈƗǒ É ǠÌ ÈƥƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȏ~
َ‫ ا‬ǱƢÈ È ǫ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
nƩÇ Ȑَ‫ ا‬ǨÊ ÈƫǺÈ ƳÌ ǂÉ ƼÌ ÈȈÌǴǧÈ ǺÈ ƳÌ ǂÈ ƻơÈ
È ƿÊƛȁ È ǲō ƳÈ ȁ È Ǆō ǟÈ Êَّ‫لله‬ơƾÈ ƳƢ È Êَّ‫لله‬ơƔƢÈ ǷÈ ÊƛơȂǠÉ ÈǼǸÌ Èƫ
Ê ǈÈ Ƿ
298- (655) Ebu Hureyre radıyallahu anh’den: Rasû� lullah sallallahu
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Allah’ın kadın kullarını Allah Azze ve
Celle’nin mescidlerinden engellemeyin. Onlar da çıktıkları zaman koku
sürünmeden çıksınlar.”329
ǺÉ ÌƥǂÉ ǈÌ ÉƥǾÉ ÈǳǱƢ Ê ƾŏ ǳơȆÊǼÈƥǺÌ ǷÊ ǲÇ ƳÉ ǁ

É ǬÈ Éȇǲȇ È ǺÌ ǟÈ ǶÈ È ǴǇÌ ÈƗǺÊ ÌƥƾÊ ÌȇǃÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ƕō Ê ǇÉ ǁÈ ǞÈ ǷÈ ǆÇ ǴÊ ƴÌ ǷȆ È ǧÊǹƢ È ǯ È ǾÉ ōǻÈƗǺÇ ƴÈ ƸÌ ǷÊǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǺÇ ƴÈ ƸÌ ǷÊ
ǾÊ ǈÊ ǴÊ ƴÌ ǷȆ
È ǧÊǺÆ ƴÈ ƸÌ ǷÊ ȁȄō È ǴǐÈ È ǧǶō
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁÈ ǵƢÈ ǬÈ ǧÈƧÊ Ȑَ‫ ا‬ǐǳƢ
ō Êƥǹō È ƿÈƘǧÈ
ƪÈ ǈÈ Ì ǳÈƗǅƢ È ǴǐÈ ÉƫǹÌ ÈƗǮÈ ǠÈ ÈǼǷƢ
Ê ōǼǳơǞÈ ǷÈ Ȇŏ È Ƿ~
É ǇÉ ǁ È ǬÈ ǧÈ
È ǾÉ ÈǳǱƢ
È ǬÈ ǧÈ ȆǴÊ ǿÌ ÈƗȆǧÊ ƪÉ ȈōÌ ǴǏ
ǱƢ È ƾÈ É ǺÌ ǰÈ
Ì ǫƪÉ ǼÌ ǯ Ê ǳȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÈ ǇÉ ǁƢ È ÈȇȄÈǴÈƥǱƢÈ È ǫnǶÇ ǴÊ ǈÌ Ƿ É ǲÇ ƳÉ ǂÈ Êƥ
É ǹÌ Êƛȁ
ƪÈ ǼÌ ǯ È ǅƢ Ê ōǼǳơǞÈ Ƿ
È ǲŏ ǐÈ Ê ƿÊƛ~Ƕō
È ǧƪÈ ƠÌ ƳơÈ È ǴǇÈ ȁ
È Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÉ ǇÉ ǁÈ
nƪÈ ȈōÌ ǴǏ
È ƾÈ
Ìǫ
299- (810) Diyl oğ� ullarından Busr b. Mihcen, babasından rivayet edi-
yor: “Babası Mihcen radıyallahu anh Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem
ile beraber bir mecliste idi. Namaz için ezan okununca Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem kalktı, namaz kıldı. Mihcen oturduğ� u yerde kaldı. Rasulullah
sallallahu aleyhi ve sellem ona: “Neden insanlarla beraber namaz kılmı-
yorsun? Sen müslüman bir kimse değil misin?” buyurdu. O da: “Evet ey
Allah’ın rasulü� , lakin ben namazı ailemle kılmıştım” dedi. Rasulullah sallal-
lahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “(Mescide) Geldiğin zaman namazı

El-Müsned 145
kılmış olsan da insanlarla beraber yine kıl.”330
ÊȁÈƗ ƣÊ
È ǂǤÌ ǸÌÈ ǳơȄōǴǏ
È ǺÌ Ƿ~
È ǱȂ É ǬÉ ÈȇǹƢ È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÈ Ìƥơǹō ÈƗ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
nƢǸÈ ȀÉ ÈǳƾÌ ǠÉ ÈȇȐÈَ‫ ا‬ǧǵÊ ƢǷÊْ‫إ‬ È ǸÈ ȀÉ ǯÈ ǁÈ ƽÌ ÈƗǶō ÉƯƶÈ ƦÌ ǐǳơ
È ȍơǞÈ ǷƢ Ŏ
300- (811) Nafi rahimehullah’tan: İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma şö� yle
derdi: “Akşam veya sabah namazını kılan kimse sonra bu namazlara imam ile
yetişirse bunları iade etmesin.”331
ǹō ÈƗ Êَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊǂÊƥƢƳÈ ǺÌ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗȁÈ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ȄōǴǐÈ È ǧǾÊ ǨÊ ǴÌ ƻ È ǺÌ ǷÊ ǲÆ ƳÉ ǁȄ
È Ƹō ÈǼÈƬÈǧƧÊ ǂÈ ǬÈ ÈƦÌǳơƧÈ ǁȂ
È Ǉ É ƶÈ ÈƬÈƬÌǧƢÈǧƨÊ ǸÈ ÈƬǠÌÈ ǳơȆǧÊ ǾÉ ǷÈ ȂÈÌ ǫǵō ÈƗơًƿƢǠÈ ǷÉ
ƿÇ ƢǠÈ ǸÉ ÊǳǶōÈ ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǱƢÈ ǬÈ ǧÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǴÊǳǮÈ ÊǳƿÈ ǂÈ ǯÈÈ ǀǧÈ
nơÈǀǯ È ƧÊ ǁȂ
È ǇÉ ȁơÈ
È ǀǯ È ƧÊ ǁȂ
È ǈÉ ÊƥÌƗǂÌÈ ǫơƪÈ ÌǻÈƗǹÆ ƢōƬÈǧÈƗ~
301- (168) Cabir b. Abdillah radıyallahu anhuma’dan: “Muaz radıyalla-
hu anh kavmine yatsı namazında imamlık yapar, Bakara suresini okurdu. Ar-
kasında namaz kılan birisi ayrıldı ve bunu Nebi sallallahu aleyhi ve sellem’e
anlattı. Nebi sallallahu aleyhi ve sellem Muaz radıyallahu anh’e şö� yle buyur-
du: “Sen fitneci misin? Şu ve şu sureleri oku!”332

È ǴǇÈ ȁ È ǺÌ ǟÈ ÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơȂÉƥÈƗƢÈǼÈƯƾō Ʒ
È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ÇǂÊƥƢƳ È ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ȂÉ ƸÌ ÈǻȂÈ ǿÉ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ȁÇǂǸÌ ǠÈ ÊǳǮÈ ÊǳƿÈ ƩÉ ǂÌ ǯÈ
È ǀǧÈ ǹƢ
É ÈȈǨÌ Ǉ
É ǱƢÈ È ǫǂÈ ƻƕ
È Ʈȇ Ç ƾÊ ƷȆ
È ǧÊ ǱƢÈÈ ǫȁ È ǾÉ ǴÈ ưÌ ǷÊ
ơÈǀǿÈ
302- (168/1) Cabir radıyallahu anh’den aynısı.333
330 Zayıf. Şafii; Sunen (4307) Nesai (857) Ahmed (4/34) İ�bn Hibban (2405) M -
lik Muvatta (1/132) Hakim (1/371) Busr b. Mihcen meçhuldü� r.
331 Sahih. Şafii, Sunen (4336) Malik Muvatta (1/133)
146 İmam Şafiî
ǺÈ ÌƥǂÈ ÊƥƢƳ È ƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ

È ǱȂ É ǬÉ ÈȇÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÈ ÌƥȁǂÈ ǸÌ ǟÈ ǞÈ ǸÊ Ǉ È ǾÉ ōǻÈƗƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ƔƢÈ ǌÈ ǠÊ ÌǳơǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǞÈ ǷȆŏ
È ǴǐÈ ÉȇǲÇ ÈƦƳ È ǺÉ ÌƥÉƿƢǠÈ ǷÉ ǹƢ È ǱȂ
È ǯ É ǬÉ ÈȇÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǂÈ ƻō ÈƘǧÈǱƢÈ È ǫƨÈ ǸÈ ǴÊ ǇȆ
È ÊǼÈƥȆǧÊǾÊ ǷÊ ȂÌ ǬÈ ÊƥƢȀÈ ȈŏǴǐÈ ÉȈÈǧǞÉ ƳÊ ǂÌ ÈȇǶō ÉƯƨÈ ǸÈ ÈƬǠÌÈ ǳơÊȁÈƗ
ƧÊ ǂÈ ǬÈ ÈƦÌǳơƧÊ ǁȂ
È ǈÉ ÊƥÈƗǂÈ ǬÈ ǧÈ ǾÉ ǷÈ ȂÈÌ ǫǵō ÈƘǧÈ ǞÈ ƳÈ ǁ
È Ƕō ÉƯǾÉ ǠÈ ǷÆ
È ƿƢǠÈ ǷȄō
É ǴǐÈ È ǧƨÇ ǴÈ ȈÈÌ ǳƩơÈ
È ƿƔƢÈ ǌÈ ǠÊ ÌǳơǶō È ǴǇÈ ȁÈ
ȆÊƫƕȆŏǼǰÈ Ê ǳȁ
È ȏ َ‫ ا‬ǱƢÈ È ǫ ƪÈ ǬÌ ǧÈ ƢÈǻÈƗ ǾÉ Èǳ ơȂÉǳƢǬÈ ǧÈ ǽÉ ƾÈ ƷÌ ȁȄōÈ ǴǐÈ È ǧ ǾÊ ǨÊ ǴÌ ƻ
È ǺÌ ǷÊ ǲÆ ƳÉ ǁȄ
È Ƹō ÈǼÈƬÈǧ
ƔƢÈ ǌÈ ǠÊ ÌǳơƩÈ ǂÌ ƻō ÈƗǮÈ ōǻÊƛÊَّ‫لله‬ơǱȂ È ǇÉ ǁƢ È ÈȇǱƢÈ ǬÈ ǧÈǽÉ ƢÈƫÈƘǧÈǶōÈ ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ
È ǇÉ ǁÈ
ǮÈ ÊǳƿÈ ƪÉ ÌȇÈƗǁƢ È ǸÈō ǴǧÈ ƧÊ ǂÈ ǬÈ ÈƦÌǳơƧÊ ǁȂ È ǈÉ Êƥ ƶÈ ÈƬÈƬÌǧƢÈǧ ƢÈǼǷō ÈƘǧÈ ǞÈ ƳÈ ǁ
È Ƕō ÉƯ ǮÈ ǠÈ ǷȄō È ǴǏơً È ƿƢǠÈ Ƿ É ǹō ÊƛȁÈ
ȄōǴǏ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǲÈ ÈƦÌǫÈƘǧÈ ƢÈǼȇƾÊ ÌȇÈƘÊƥ ǲÉ ǸÈ ǠÌ Èǻ ƶÈ ǓơÊ ȂÈ Èǻ ƣƢ É ƸÈ ǏÌ ÈƗ ǺÉ ƸÌ Èǻ ƢǸÈ ōǻÊƛȁ È ƪÉ ȈōÌ ǴǐÈ È ǧ ƩÉ ǂÌ ƻō ÈƘÈƫ
ÌƗǂÌÈ ǫơÉƿƢǠÈ ǷƢÉ ÈȇƪÈ ÌǻÈƗ ǹÆ ƢōƬÈǧÈƗ ÉƿƢǠÈ ǷƢ É ÈȇƪÈ ÌǻÈƗ ǹÆ ƢōƬÈǧÈƗ~ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ƿÇ ƢǠÈ ǷȄÈ
É ǴǟÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
È ǴǇÈ ȁ
nơÈǀǯ È ƧÊ ǁȂ
È ǇÉ ȁơÈ
È ǀǯ È ƧÊ ǁȂÈ ǈÉ Êƥ
302- (168/2) Cabir b. Abdillah radıyallahu anhuma’dan: “Muaz b. Cebel
radıyallahu anh Nebi sallallahu aleyhi ve sellem ile beraber yatsı (işâ� veya
ateme) namazını kılar, sonra dö� ner ve Seleme oğ� ullarında kavmine namaz
kıldırırdı. Bir gece Nebi sallallahu aleyhi ve sellem yatsı namazını geciktirdi.
Muaz radıyallahu anh de onunla beraber kıldıktan sonra dö� nü� p kavmine na-
maz kıldırdı. Namazda Bakara suresini okudu. Arkasından bir adam ayrıldı
ve tek başına kıldı. Ona: “Sen mü� nafık mı oldun?” dediler. O da: “Hayır lakin
ben Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’e gideceğ� im” dedi. Rasulullah sal-
lallahu aleyhi ve sellem’e gitti ve dedi ki: “Ey Allah’ın rasulü� ! Sen yatsı na-
mazını geciktirdin, Muaz radıyallahu anh seninle beraber kıldı, sonra dö� nü� p
bize imamlık yaptı. Bakara suresinden başladı. Bunu gö� rü� nce ayrıldım ve
namazı kendim kıldım. Bizler kendi ellerimizle çalışan kimseleriz.” Nebi sal-
lallahu aleyhi ve sellem Muaz’a dö� ndü� ve şö� yle buyurdu: “Sen fitneci misin
ey Muâz? Sen fitneci misin ey Muâz! Şu ve şu sureleri oku!”334
334 Sahih. Muslim (465)

El-Müsned 147
ȄōǴǏ È ǾÉ ǴÈ ưÌ ǷÊ ÇǂÊƥƢƳ
È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗ ƽÈ ơǃÈ ȁ È ǺÌ ǟÈ ÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơȂÉƥÈƗ ƢÈǼÈƯƾō Ʒ
È ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ȄǌÈ ǤÌ ÈȇơÈƿÊƛ ǲÊ ȈōÌ ǴǳơȁȄÈ Èْ‫ أ‬ǮÈ ŏƥǁ
È ǴǟÌ ȋơ È ǶÈ Ǉơ
Ì ƶÊ ŏƦǇÈ ƣ Ê ÌƗǂÌÈ ǫơ~ǾÉ Èǳ ǱƢÈ
È ǫ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
È ǴǇÈ ȁ
ǱƢÈ É ǬÉ ÈȇÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơƢÈƥÈƗǹō ÊƛȁÇǂǸÌ ǠÈ ÊǳƪÌ
È ǫǱȂ É ǴǬÉ ǧÈǹƢ
É ÈȈǨÌ Ǉ È ǫnƢǿÈ ȂÊ ƸÌ Èǻȁ
É ǱƢÈ Ê ǁƢǘǳơ
È ǩÊ ō ȁÈ ƔÊ ƢǸÈ ǈǳơ
ō ȁÈ
ǱƢÈ Ê ǁƢǘǳơ
È ǫǩÊ ō ȁ È ƔÊ ƢǸÈ ǈǳơ
ō ȁȄ È ǌÈ ǤÌ ÈȇơÈƿÊƛǲÊ ȈōÌ ǴǳơȁȄÈ
È ǴǟÌ ȋơ Èْ‫ أ‬ǮÈ ŏƥǁ
È ǶÈ Ǉơ
Ì ƶÊ ŏƦǇ Ê ÌƗǂÌÈ ǫơùǾÉ Èǳ
È ƣ
ǽÉ ȂÈ ƸÌ ÈǻȂÈ ǿÉ ȁÌ ÈƗơÈǀǿÈ ȂÈ ǿÉ ȁǂÆ ǸÌ ǟÈ
304- (168/3) Cabir radıyallahu anh’den aynısı. Ancak bu rivayette şu
ziyade vardır: “Nebi sallallahu aleyhi ve sellem ona şö� yle buyurdu: “A’la, el-
Leyl, Tarık ve benzeri sureleri oku.”335
Sufyan dedi ki: “Amr’a şö� yle dedim: “Ebu’z-Zubeyr şö� yle dedi: Rasulul-
lah sallallahu aleyhi ve sellem ona: “A’lâ, el-Leyl ve Tarık surelerini oku.”
Amr dedi ki: “Bö� yle veya bunun benzerini sö� yledi.”336
ǺÊ Ìƥơ ǺÊ ǟÈ ȂÈ ǿÉ ȆÊǳ ǲȈ È ǫÊ ǞȈ

É Êƥǂǳơ
ō ǱƢÈ È ǫ ƲÇ ÌȇǂÈ ƳÉ ǺÊ Ìƥơ ǺÊ ǟÈ ƾÊ ȈƴÊ ǸÌÈ ǳơ ƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ÆƿƢǠÈ ǷÉ ǹƢ È ǱƢÈ
È ǯ È ǫÇǂÊƥƢƳ È ǺÌ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ É ǺÉ ÌƥơȅƾÊ ǼÌ ǟÊ ǺÌ ǰÉ ÈȇǶÈÌ ǳȁ
È ƲÇ ÌȇǂÈ ƳÉ
ȆÈ ǿÊ ƢȀÈ ȈŏǴǐÈ ÉȈÈǧǾÊ ǷÊ ȂÈÌ ǫȄÈǳÊƛǪÉ ǴÊ ǘÈ ǼÌÈȇǶō ÉƯƔƢÈ ǌÈ ǠÊ ÌǳơǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǞÈ ǷȆŏ
È ǴǐÈ Éȇ
ƔƢÉ ǌÈ ǠÊ ÌǳơÆƨÈƥȂÉƬǰÌ Ƿ
È ǶÌ ȀÉ ÈǳȆÈ ǿÊ ȁ
È ǝÆ Ȃō ǘÈ ÈƫǾÉ Èǳ
305- (168/4) Cabir radıyallahu anh’den: “Muaz radıyallahu anh Nebi
sallallahu aleyhi ve sellem ile beraber yatsı namazını kılar, sonra kavmine
dö� ner ve onlara namaz kıldırırdı. Bu kendisi için nafile olur, onlar için yatsı
namazının farzı olurdu.”337
ǺÌ ǟÈ ǶÇ ǈÈ ǬÌ ǷÊ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ ǹÈ Ȑَ‫ ا‬ƴÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ǺÉ ÌƥǶȈ
ÉƅơȄōǴǏ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǞÈ ǷȆŏÈ ǴǐÈ ÉȇǹƢ È ǲÇ ÈƦƳ
È ǯ É ǹō ÈƗ ȅÊ
È ǺÈ ÌƥÈƿƢǠÈ Ƿ Èْ‫ أ‬Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊǂÊƥƢƳÈ

148 İmam Şafiî
ƨÆ ǴÈ ǧÊ ƢÈǻǾÉ ÈǳȆÈ ǿÊ ȁ

È ƔƢÈ ǌÈ ǠÊ ÌǳơǶÊ
É ȀÊƥȆŏǴǐÈ ÉȈÈǧǾÊ ǷÊ ȂÈÌ ǫȄÈǳÊƛǞÉ ƳÊ ǂÌ ÈȇǶō ÉƯƔƢÈ ǌÈ ǠÊ ÌǳơǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
È ǴǇÈ ȁ
306- (168/5) Cabir b. Abdillah el-Ensarî� radıyallahu anhuma’dan:
“Muaz b. Cebel radıyallahu anh Nebi sallallahu aleyhi ve sellem ile beraber
yatsı namazını kılar, sonra kavmine dö� nerek onlara yatsı namazını kıldırırdı.
Bu namaz kendisi için nafile idi.”338
ȆÈ ǓÊ ǁ Èْ‫ أ‬ǺÊ ǟÈ ƽÊ ƢÈǻǄŏ ǳơȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǆ

È ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƱÊ ǂÈ ǟÌ ȋơ Ç ÈǻÈƗǺÉ ÌƥǮÉ ÊǳƢǷƢ
ȆŏǴǐÈ ÉȇǶÌ ǯÉ ƾÉ ƷÈ ÈƗ ǹƢ È ƿÊƛ ùǱƢÈ
È ǯơÈ È ǫ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂÈ ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ
ƢǷÈ ǲÌ ǘÊ ÉȈÌǴǧÈǾÊ ǈÊ ǨÌ ÈǼÊǳȆŏǴǐÈ ÉȇǹƢ È ƿÊƛȁ
È ǯơÈ È ǦȈ È ǠÊ ǔǳơō ȁ È ǶȈÈ ǬÊ ǈǳơ
ō ǶÊ É ȀȈǧÊǹō ÊƜǧÈǦÌ Ǩŏ ƼÈ ÉȈÌǴǧÈǅƢ Ê ōǼǴÊǳ
ƔƢÈ ǋÈ
hi ve sellem şö� yle buyurdu: “Biriniz insanlara namaz kıldırdığı zaman na-
mazı hafif tutsun. Zira aralarında hasta ve zayıf kimseler vardır. Kendi
başına kıldığında ise dilediği gibi uzatsın.”339
È ÈƦƬÌ ǟÊ ǹō ÈƗǞÊ ȈÊƥǂǳơ

ǹƢ ō ǺÊ ÌƥƽÊ ȂǸÉ ƸÌ Ƿ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÇ ǠÌ Ǉ
Ç ȀÈ ǋ
È ǺÌ ǟÈ ƣƢ È ǺÉ ÌƥǶȈ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȄǸÈ ǟÌ ÈƗȂÈ ǿÉ ȁ
È ǾÉ ǷÈ ȂÈÌ ǫǵŎ ƚÉ ÈȇǹƢ
È ǯÈ ǮÇ ÊǳƢǷ È ǺÈ Ìƥ
308- (177/1) Mahmud b. Rebi’den: “İ�tban b. Malik radıyallahu anh a’mâ�
olduğ� u halde kavmine imamlık yapardı.”340
ǮÇ ÊǳƢǷ
È ǺÈ ÌƥǹƢÈ ÈƦƬÌ ǟÊ ǹō ÈƗǞÊ ȈÊƥǂǳơ
ō ǺÊ ÌƥƽÊ ȂǸÉ ƸÌ Ƿ Ç ȀÈ ǋ
É ǰÉ ÈƫƢȀÈ ōǻÊƛǶō
ǹȂ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
Ê ǇÉ ǂÈ ÊǳǱƢÈ
È ǫǾÉ ōǻÈƗȁȄ
È ǸÈ ǟÌ ÈƗȂÈ ǿÉ ȁ È ǯÈ
È ǾÉ ǷÈ ȂÈÌ ǫǵŎ ƚÉ ÈȇǹƢ
ȆÊƬȈÌÈƥȆǧÊ Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ
È ǇÉ ǁƢÈ Èȇǲŏ ǐÈ È ǧ ÊǂǐÈ ÈƦÌǳơǂȇÊ
É ǂǓ È ÈǻÈƗȁ
È ǲÆ ƳÉ ǁƢ È ǲÉ ȈÌ ǈǳơ
ō ȁÈ ǂÉ ǘÈ ǸÌÈ ǳơȁ
È ƨÉ ǸÌÈ ǴǜŎ ǳơ
338 Sahih ligayrihi. Şafiî�, Sunen (5733) isnadında İ�brahim b. Muhammed metru -
tü� r.
El-Müsned 149
ƤŎ ƸÊ ÉƫǺÈ ÌȇÈƗ~ǱƢ

È ǬÈ ǧÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
É ǇÉ ǁ È ǽÉ ƔƢÈ ƴÈ
È ǧȄėǴǐÈ Ƿ É ǽÉ ǀÉ ƼÊ ōƫÈƗƢًǻƢǰÈ ǷÈ
È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǾÊ ȈǧÊ ȄōǴǐÈ
É ǇÉ ǁ È ǧ ƪÊ ȈÌÈƦÌǳơǺÈ ǷÊ ǹƢ
Ç ǰÈ ǷȄÈ
È ǳÊƛ ǁƢÈ ǋÈ ÈƘǧÈ nȆŏ È ǴǐÈ Éƫ ǹÌ ÈƗ
Ƕō
È ǴǇÈ ȁÈ
309- (177) Mahmud b. Rebi’den: “Itban b. Mâ� lik radıyallahu anh kö� r
olduğ� u halde kavmine imamlık yapıyordu. Rasulullah sallallahu aleyhi ve
sellem’e şö� yle dedi: “Karanlık, yağ� mur ve sel oluyor. Ben ise gö� zleri gö� rme-
yen birisiyim. Ey Allah’ın rasulü� ! Evimde namaz kıl da orasını namazgah edi-
neyim.” Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem geldi ve: “Nerede namaz kıl-
dırmak istiyorsun?” dedi. Evinin bir yerine işaret etti. Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem de orada namaz kıldı.”341
ǮÇ ÊǳƢǷ È ǺÊ Ìƥǆ È ǴǗÈ ȆÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǩƢ
Ê ÈǻÈƗ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ƸÌ È ƸÈ ǇÌ Êƛ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢÈ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǵÇ ƢǠÈ ǘÈ Êǳ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ È ǇÉ ǁÈ ƪÌ ǟÈ ƽÈ ƨÈ ǰÈ ȈÈÌ ǴǷ
É ǾÉ Èƫƾō ƳÈ ǹō ÈƗ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁÈ
ÇŚǐÊ ƷȄÈ È ǳÊƛƪÉ ǸÌ ǬÉ ǧÈǆ Æ ÈǻÈƗǱƢÈ
È ǫnǶÌ ǰÈ É ǳȆŏǴǏÈ ȌÈ Éْ‫ أ‬ǧơȂǷȂÉ
É ǫ~ǱƢÈ È ǫǶō ÉƯǾÉ ǼÌ ǷÊǲÈ ǯÈ ÈƘǧÈǾÉ ÈǳǾÉ ƬÌ ǠÈ ÈǼǏÈ
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ǵƢÈ ǬÈ ǧÈƔÇ ƢǸÈ ÊƥǾÉ ÉƬƸÌ ǔÈ ÈǼÈǧǆ Ê ǗǺÌ ǷÊ ƽō ȂÈ Ǉơ
È ÊƦÉǳƢǷÈ ǱȂÉ Ì ƾÊ ǫÈƢÈǼÈǳ
ƢÈǼÊƟơǁÈ ȁ
È ǺÌ ǷÊ ǃÉ ȂƴÉ ǠÌÈ ǳơȁ
È ǾÉ ǨÈ ǴÌ ƻ É ÊƬÈȈÌǳơȁƢ
È ǶȈ È ÈǻÈƗƪÉ ǨÌ ǨÈ ǏÈ ȁ
È ǶōÈ ǴǇÈ ȁÈ
310- (192) Enes b. Malik radıyallahu anh’den: “Ninem Muleyke, Rasulul-
lah sallallahu aleyhi ve sellem’i onun için yaptığ� ı bir yemeğ� e davet etti. Rasu-
lullah sallallahu aleyhi ve sellem ondan yedi ve sonra: “Kalkın size namazı
kıldırayım” buyurdu. Enes radıyallahu anh dedi ki: “Kalktım ve bizim uzun
ve siyah olan hasırımızı getirdim. Ü� zerine su serptim. Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem kalktı, ben ve yetim O’nun arkasında saf olduk. İ�htiyar kadın
(ninem) de arkamızda safa durdu.”342
Èǆ Ç ÈǻÈƗ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ƸÌ È ǴǗÈ ȆÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǩƢ
È ƸÈ ǇÌ Êƛ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
È ÈǼÊƬȈÌÈƥȆǧÊ Ƕō
ǵŎ ÉƗȁƢ È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǦÌ È ǴƻƢ Æ ÊƬÈȇȁƢ
È ÈǼÈǳ ǶȈ È ÈǻÈƗ ƪÉ ȈōÌ ǴǏ~
È ǱƢÈ È ǫ ǾÉ ǼÌ ǟÈ

342 Sahih. Şafiî�, Sunen (5810) Ebu Ya’la (3328)
150 İmam Şafiî
nƢÈǼǨÈ ǴÌ ƻ
È ǶÇ ȈÈÌ ǴǇÉ
311- (192/1) Enes radıyallahu anh’den: “Ben ve yetim evimizde Nebi
sallallahu aleyhi ve sellem’in arkasında saf olduk. Umm Suleym de bizim ar-
kamızda durdu.”343
È ǹō ÈƗ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ

ǾÉ Èƫƾō Ƴ È ǮÇ ÊǳƢǷ È ǺÊ ÌƥǆÊ ÈǻÈƗ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ƸÌ È ǴǗÈ ȆÊƥÈƗ ǺÉ ÌƥǮÉ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǫǶō ÉƯǾÉ ǼÌ ǷÊ ǲÈ ǯÈ ÈƘǧÈ ǾÉ ÈǳǾÉ ƬÌ ǠÈ ÈǼǏ
ǱƢÈ È ǵÇ ƢǠÈ È ǗȄÈǳÊƛǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơƪÊ ǟÈ ƽÈ ƨÈ ǰÈ ȈÈÌ ǴǷÉ
ƢǷ
È ǱȂÉ Ê ǗǺÌ ǷÊ ƽō ȂÈ Ǉơ Ì ƾÊ ǫÈ ƢÈǼÈǳÇŚǐÊ ƷȄÈ È ǳÊƛƪÉ ǸÌ ǬÉ ǧÈ ǆ È ǫnǶÌ ǰÉ ÊƥȆŏǴǏÈ ȌÈ
Æ ÈǻÈƗǱƢÈ Éْ‫ أ‬ǧơȂǷȂÉÉ ǫ~
É ÊƬÈȈÌǳơȁƢ
ǶȈ È ÈǻÈƗ ƪÉ ǨÌ ǨÈ ǏÈ ȁ È ǶōÈ ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ
É ǇÉ ǁ È ǵƢÈ ǬÈ ǧÈ ƔÇ ƢǸÈ Êƥ ǾÉ ÉƬƸÌ ǔÈ ÈǼÈǧ ǆÈ ÊƦÉǳ
ǥÈ ǂÈ ǐÈ ÌǻơǶō ÉƯǺÊ ȈÌÈƬǠÈ ǯÌ ǁƢ
È ÈǼÈǳȄōǴǐÈ È ǧƢÈǼÊƟơǁÈ ȁ
È ǺÌ ǷÊ ǃÉ ȂƴÉ ǠÌÈ ǳơȁ È ǽÉ ƔơÈ ǁÈ ȁÈ
312- (192/2) Enes b. Malik radıyallahu anh’den: “Ninesi Muleyke, Nebî�
sallallahu aleyhi ve sellem’i kendisi için yaptığ� ı bir yemeğ� e davet etmişti.
Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem ondan yedi. Sonra: “Kalkın size na-
maz kıldırayım” buyurdu. Enes radıyallahu anh dedi ki: “Ben uzun sü� re bek-
lemekten dolayı kararmış olan bir hasırımızı getirdim ve ü� zerine su serptim.
Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem kalktı, ben ve yetim O’nun arkasında
saf olduk. İ�htiyar kadın ise bizim arkamızda saf oldu. Bize iki rekat namaz
kıldırdı, sonra ayrıldı.”344
ǆ È ÈǻÈƗǾÉ Ǹō ǟÈ ǞÈ ǸÊ Ǉ È ǴǗÈ ȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǩƢ

È ǾÉ ōǻÈƗƨÈ ƸÌ È ƸÈ ǇÌ ÊƛǺÌ ǟÈ ǹƢÉ ÈȈǨÌ ǇƢÉ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÊ ǇÉ ǁÈ ǦÌ È ÈǼÊƬȈÌÈƥȆǧÊ ƢÈǼÈǳǶȈ
È ǴƻƢ Æ ÊƬÈȇȁƢ
È ÈǻÈƗƪÉ ȈōÌ ǴǏ~
È ǱȂ É ǬÉ ÈȇǮÇ ÊǳƢǷÈ ǺÈ Ìƥ
nƢÈǼǨÈ ǴÌ ƻ É ǵŎ ÉƗȁ
È ǶÇ ȈÈÌ ǴǇ È Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ
313- (192/3) Enes b. Malik radıyallahu anh’den: “Ben ve yetim, bizim
evde Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem’in arkasında namaz kıldık, Umm
Suleym de bizim arkamızda idi.”345
343 Sahih. Şafiî�, Sunen (5789) Buhari (727)

El-Müsned 151
ǺÉ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÉ ƦÌ ǟÈ ȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ ƲÇ ÌȇǂÈ ƳÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ÊǄȇÊǄǠÌÈ ǳơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÉ ÌƥƾÊ ȈƴÊ ǸÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȂÈ ǿÉ ȅƽÊ ơȂÌÈ ǳơȄÈǴǟÌ ÈƘÊƥś È ÊǼǷÊ ƚÌ ǸÌÉ ǳơǵō ÉƗƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǹȂ É ÊƥÈƗǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ȈÌÈƦǟÉ
È ǶÌ ȀÉ ōǻÈƗƨÈ ǰÈ ȈÈÌ ǴǷȆ
È ÉƫƘÌÈȇơȂÉǻƢǯ
ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ȄÈǳȂÌ ǷȁÇ
È ǂǸÌ ǟÈ ȂÉƥÈƗǶÌ ȀÉ ǷŎ ƚÉ ÈȈÈǧÆŚÊưǯ
È ǅƢ
Æ Èǻȁ È ƨÈ ǷÈ ǂÈ ƼÌ ǷÈ ǺÉ ÌƥǁÉ ȂÈ ǈÌ ǸÊ ÌǳơȁÇ
È ǂȈÌ ǸÈ ǟÉ ǺÉ ÌƥƾÉ ȈÌÈƦǟÉ ȁÈ
ƾÊ Ǹō ƸÈ ǷȆ
É ÊǼÈƥǵƢÉ ǷÈ ÊƛǹƢ
È ǯÈ ȁ
È ǱƢÈÈ ǫǪÌ ÈƬǠÌ ÉȇǶÈÌ ǳǀÇ ÊƠÈǼȈƷƢ
Ê ȀÈ ǷÉ Ȑَ‫ ا‬ǣÉ ȁÇǂǸÌ ǟÈ ȂÉƥÈƗȁƢ È ȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ
È ǂǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗǺÊ Ìƥ
ƧÉ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ȁÇ
314- (179) Abdullah b. Ubeydillah b. Ebi Muleyke’den: “Onlar, Mü� min-
lerin annesi Aişe radıyallahu anha’ya vadinin yukarısından gelirlerdi. Onlar;
Ubeyd b. Umeyr, el-Misver b. Mahrame ve birçok insanlardı. Onlara Aişe ra-
dıyallahu anha’nın azatlısı Ebu Amr imamlık ediyordu. Ebu Amr o zamanlar
azat etmediğ� i kö� lesi idi. O, Muhammed b. Ebi Bekr’in çocuklarının ve Urve’nin
imamı idi.”346
É ǬÈ ÉȇǾÊ ǷÊ ȂÈÌ ǫǺÌ ǷÊ ƧÇ ÈƗǂÈ Ƿơ

É ȀÈ ÈǳǱƢ
ƧÉ ǂÈ ȈÌ ƴÈ ƷƢ Ì ǺÊ ǟÈ Ȇŏ ÊǼǿÌ ƾŎ ǳơÇǁƢǸō ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ƣǘً ǇÈ ȁ È ƪÌ ǷƢÈ ǬÈ ǧÈ Ǻō ȀÉ ƬÌ Ƿō ÈƗƢȀÈ ōǻÈƗƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ƨÈ ǸÈ È ǵŏ ÉƗǺÌ ǟÈ
È ǴǇ
315- (178) Ammar ed-Duhenî�, kavminden, kendisine Huceyre denilen
bir kadından rivayet ediyor: “Umm Seleme radıyallahu anha kadınların orta-
sında durarak kadınlara imamlık ederdi.”347
ÈǀƻÈ ÈƗǱƢÈ È ǫǥƢ Ç ǈÈ ÈȇǺÊ ÌƥǱÊ Ȑَ‫ ا‬ǿÊ ǺÌ ǟÈ ǾÉ ŎǼÉǛÈƗǺÇ ȈÌ ǐÈ Ʒ É ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ
Ê ǇÉ ǁ È ƣƢ Ê ƸÈ ǏÌ ÈƗ ǺÌ ǷÊ ƨÊ ōǫǂǳƢ
ō Êƥ ƺÇ ȈÌ ǋȄÈÈ ǴǟÈ ȆÊƥ ǦÈ È ǫȂÈ È ǧ ƾÊ ǠÌ ƴÌ
È ǳơȆÊƥÈƗ ǺÉ ÌƥƽÉ ƢÈȇÊǃ ȅƾÊ ÈȈÊƥ
È ǇÉ ǁ
ǱȂ È ǹō ÈƗ ơÈǀǿÈ ȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ƾÇ ÈƦǠÌ Ƿ
È ǺÉ ÌƥƨÉ ǐÈ Êƥơȁ É ǬÈ ÉȇǶō
È ǾÉ Èǳ ǱƢ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
È ǴǇÈ ȁ
ƾÈ ȈǠÊ ÉȇǹÌ ÈƗ ǽÉ ǂÈ ǷÈ ÈƘǧÈ ǽÉ ƾÈ ƷÌ ȁ
È Ǧŏ ǐǳơ
ō ǦÌ È ǴƻȆŏ
È ǴǐÈ ÉȇȐÅ ƳÉ ǁȃ È ÈƗǁ È Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
ƧÈ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơ
ō
316- (683) Husayn dedi ki: “Zannederim Hilal b. Yesaf dedi ki: “Ziyad

347 Zayıf. Şafiî�, Sunen (5974) Huceyre bt. Husayn meçhuledir.
152 İmam Şafiî
b. Ebi’l-Ca’d elimden tuttu ve beni Rakka’da Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve

sellem’in ashabından bir şeyhin yanında durdu. Ona Vabisa b. Ma’bed diyor-
lardı. Dedi ki: “Bana Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem’den haber verdi ki,
Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem safın arkasında tek başına namaz kılan
birini gö� rmü� ş ve ona namazı iade etmesini emretmiştir.”348
ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǲÊ ȈÌ ȀÈ Ǉ
ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ É ǺÉ ÌƥƾÊ ȈƴÊ ǸÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ȆÊǼÈƯƾō Ʒ
È ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǺÉ ÌƥǶȈÉ ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȆǧÊ ƨÈ ǠÈ ǸÉ ƴÌ
É ǳơȄōǴǏ È ǮÇ ÊǳƢǷ È ǺÈ Ìƥǆ È ÈǻÈƗƪÉ ÌȇÈƗǁ~
È ǱƢÈ È ǫǶȈ È ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛǺÊ ÌƥƶÊ ÊǳƢǏ
È ǺÌ ǟÈ ǥÇ ȂÌ ǟÈ ǺÊ Ìƥ
ƾÊ ƴÊ ǈÌ ǸÌÈ ǳơȆǧÊ ǵÊ ƢǷÊْ‫إ‬
È ȍơƧÊ Ȑَ‫ ا‬ǐÈ ÊƥǶÊÌ ȀÊƥȄōǴǐÈ È ǧǥÊ ȂÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ ȈÌ ǸÈ Ʒ É ƩȂ Ê ÉȈÉƥ
nǪȇÊ ō ƾÊ ƴÊ ǈÌ ǸÌÈ ǳơȁ
É ǂǘǳơ È ƾÇ ȈÌ ǸÈ Ʒ Ê ÉȈÉƥǺÈ ȈÌÈƥȁÈ
É ƩȂ
317- (191) Salih b. İ�brahim dedi ki: “Enes b. Malik radıyallahu anh’ın
Cuma namazını Humeyd b. Abdirrahman b. Avf’ın evlerinde kıldığ� ını gö� r-
dü� m. Onlara mesciddeki imamın namazını kıldırıyordu. Humeyd'in evleri ile
mescid arasında bir yol vardı.”349
ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ƢÈƥÈƗ ƪÉ ÌȇÈƗǁ~

È ǱƢÈÈ ǫ ƨÊ ǷÈ ÈƗȂÌ ōƬǳơȄÈǳȂÌ Ƿ
È ƶÇ ÊǳƢǏ È ǺÌ ǟÈ ȄÈȈƸÌ ÈȇȆÊƥÈƗ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ȍơƧÊ Ȑَ‫ ا‬ǐÈ ÊƥǽÉ ƾÈ ƷÌ ȁ
nǵÊ ƢǷÊْ‫إ‬ È ƾÊ ƴÊ ǈÌ ǸÌÈ ǳơÊǂȀÌ ǛÈ ǩÈ ȂÈÌ ǧȆŏǴǐÈ Éȇ
318- (166) Tev’eme’nin azatlısı Salih dedi ki: “Ebu Hureyre radıyal-
lahu anh’ın mescidin ü� zerinde tek başına imama uyarak namaz kıldığ� ını
gö� rdü� m.”350
È ǫ ƨÈ ÈƥȐَ‫ ا‬ǫÊ ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƣȂ

ȂÉƥÈƗ ƢÈǼÈƯƾō ƷÈ ǱƢÈ È ŎȇÈƗ ǺÌ ǟÈ ȆŎ ǨÊ ǬÈ ōưǳơ ƣƢ Ê ǿō ȂÌÈ ǳơ ƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ Êَّ‫لله‬ơǱȂ
É ǇÉ ǁƢ È ǫǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ƭÊ
È ǫǱƢÈ
È ÈǼÈǳǱƢÈ É ǳơǺÉ ÌƥǮÉ ÊǳƢǷÈ ǹƢ
Ê ǂÌȇȂÈ ƸÌ È ǸÈ ȈÈÌ ǴǇÉ
É ǳǹŏ
ǶÌ ǯÉ ƾÉ ƷÈ ÈƗǶÌ ǰÈ Ì ƿƚÈ ÉȈÌǴǧÈƧÉ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơ È ƿÊƜǧÈȆŏǴǏÈ ÉƗȆÊǻȂǸÉ ÉƬÌȇÈƗǁƢ
ō ƩÊ ǂÈ ǔÈ ƷơÈ È ǴǏ~
È ǸÈ ǯơȂŎ È Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ

349 Zayıf. Şafiî�, Sunen (5838) isnadında İ�brahim b. Muhammed metruktü� r. Ebu
Hureyre radıyallahu anh’ın fiili olarak daha ö� nce (no: 166) rivayet edilmişti.
350 Sahih mevkuf. Şafiî�, Sunen (5841) Buhari (377)
El-Müsned 153
nǶÌ ǯÉ ǂÉ ÈƦǯÌ ÈƗǶÌ ǰÉ Ƿō ƚÉ ÈȈÌǳȁÈ

319- (182) Malik b. el-Huveyris radıyallahu anh’den: “Rasulullah sallal-
lahu aleyhi ve sellem bize şö� yle buyurdu: “Namazı benim nasıl kıldığımı
gördüyseniz öylece kılın. Namaz vakti geldiği zaman biriniz ezan oku-
sun, en büyük olanınız imamlık etsin.”351
ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ

ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÉ ÌƥǺÉ ǠÌ ǷƢ È ǫƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ
È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗǱƢÈ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ǺÉ ÌƥǶȈ
ȏ َ‫ ا‬ǹÌ ÈƗ ƨÊ ōǼǈǳơ
Ŏ ǺÈ ǷÊ ǱƢÈ È ǫ ƽÇ ȂǠÉ ǈÌ Ƿ ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǶÊ ǇƢ
È ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ Ê ǬÈ ÌǳơǺÊ ǟÈ ƽÇ ȂǠÉ ǈÌ ǷÈ
Ê Ǐ
ƪÊ ȈÌÈƦÌǳơƤÉ ƷƢ È ȏَّ‫ا‬ÊƛǶÌ ȀÉ Ƿō ƚÉ Èȇ
320- (181) İ�bn Mes’ud radıyallahu anh şö� yle dedi: “Ancak ev sahibinin
imamlık etmesi sü� nnettendir.”352
ƪÊ ǸȈ È ǫÊÉƗ ù ǱƢÈ È ǫ ǞÆ ǧÊ ƢÈǻ ȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ ǱƢÈ

È ǫ ƲÇ ÌȇǂÈ ƳÉ ǺÊ Ìƥơ ǺÊ ǟÈ ƾÊ ȈƴÊ ǸÌÈ ǳơ ƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǑÆ ǁÌ ÈƗƾÊ ƴÊ ǈÌ ǸÌÈ ǳơǮÈ ÊǳƿÈ ǺÌ ǷÊ ƢًƦȇÊǂǫÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ Ìƥȏِ‫ ا‬ȁ
È ƨÊ ÈǼȇƾÊ ǸÌÈ ǳơǺÈ ǷÊ ƨÇ ǨÈ ÊƟƢǘÈ ÊƥƾÇ ƴÊ ǈÌ ǷȆ
È ǧÊ ƧÉ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơō
ƨÈ Ǹō ÈƯ ǾÊ ÊƥƢƸÈ ǏÌ ÈƗȁȄÈ
È ǳȂÌ ǸÌÈ ǳơǮÈ ÊǳƿÈ ǺÉ ǰÈ ǈÌ ǷÈ ȁ È ǾÉ Èǳ ȄًǳȂÌ Ƿ È ƾÊ ƴÊ ǈÌ ǸÌÈ ǳơǮÈ ÊǳƿÈ ǵƢÉ ǷÈ ÊƛȁƢ È ȀÈ ǴÉ ǸÈ ǠÌ Èȇ
ƤÉ ƷƢ Ê ǏȄÈÈ ǳȂÌ ǸÌÈ ǳơǾÉ Èǳ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ƧÈ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơ
ō ǶÉ ȀÉ ǠÈ Ƿ È ƾÈ ȀÈ ǌÌ ÈȈÊǳ ƔƢÈ ƳÈ Êَّ‫لله‬ơ ƾÉ ƦÌ ǟÈ ǶÌ ȀÉ ǠÈ ǸÊ ǇƢ
È ǸÈ Èǫ
ō ǴǧÈ ǱƢÈ
ȆŏǼǷÊ ǭÈ ƾÊ ƴÊ ǈÌ ǷȆ È ǧÊ Ȇŏ Êَّ‫لله‬ È ǧ ǵÌ ƾō ǬÈ Èƫ ƾÊ ƴÊ ǈÌ ǸÌÈ ǳơ
È ǴǐÈ Éƫ ǹÌ ÈƗ ǪŎ ƷÈ ÈƗ ƪÈ ÌǻÈƗ ơ ƾÉ ƦÌ ǟÈ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǲŏ ǐÈ
ùȄÈǳȂÌ ǸÌÈ ǳơȄōǴǐÈ Èǧ
321- (183) Nafi dedi ki: “Medine yakınında bir mescidde namaz için ka-
met okundu. İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma o mescide yakın bir yerde çalışı-
yordu. O mescidin imamı kendisinin azatlı bir kö� lesi idi. O yer bu azatlı kö� -
lesine ve arkadaşlarına ait idi. Abdullah b. Ö� mer radıyallahu anhuma onları
işitince onlarla beraber namaza katılmaya geldi. Mescidin sahibi olan azatlı
kö� lesi ona dedi ki: “Geç ve namazı sen kıldır” Abdullah radıyallahu anh de
şö� yle dedi: “Sen kendi mescidinde namaz kıldırmaya benden daha hak sahi-

352 Zayıf. Şafiî�, Sunen (5928) isnadında İ�brahim b. Muhammed metruktü� r.
154 İmam Şafiî
bisin.” Bö� ylece kö� lesi namazı kıldırdı.”353
ƾÈ ȈÌÈƦǟÉ ƪÉ ǠÌ ǸÊ ǇÈ ǱƢÈ È ǫƔƢÆ ǘÈ ǟÈ ȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗǱƢÈ È ǫƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÊ ȈƴÊ ǸÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȆǧÊ ǱƢÈ È ǫ ǾÉ ōǻÈƗ ƪÉ ƦÌ ǈÊ Ʒ È ǱƢÈ È ǫ ƨÈ ǰō Ƿ È ǱÈ ȂÌ ƷƢ È ǸȈ È ǧÊ ÆƨǟÈ ƢǸÈ ƳÈ ƪÌ ǠÈ ǸÈ ÈƬƳơ Ì ǱȂ É ǬÉ ÈȇÇǂȈÌ ǸÈ ǟÉ ǺÈ Ìƥ
ȆÊƥÈƗ ǱƕÊ ǺÌ ǷÊ ǲÆ ƳÉ ǁ ō ƪÊ ÈǻƢƸÈ
È ǵÈ ƾō ǬÈ ÈƬÈǧ ƧÉ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơ È ǧ ǱƢÈ È ǫ Ʋŏ ƸÌ È ǳơȆǧÊ ȁƢ È ÈǼȀÉ ǿÈ ȅƽÊ ơȂÌÈ ǳơȄÈǴǟÌ ÈƗ
È ƨÈ ǷÈ ǂÈ ƼÌ ǷÈ ǺÉ ÌƥǁÉ ȂÈ ǈÌ ǸÊ ÌǳơǽÉ ǂÈ ƻō ÈƘǧÈǱƢÈ
ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǢÈ ǴÈÈƦÈǧǽÉ ǂÈ ȈÌ ǣÈ ǵÈ ƾō ǫÈ ȁ È ǫǹƢ Ê ǈŏÈ ǴǳơȆŎ ǸÊ ƴÈ ǟÌ ÈƗƤÊ ÊƟƢǈǳơ ō
ǮÈ ÊǳǀÈ ÊƥǾÉ ǧÈ ǂō ǟÈ ƨÈ ÈǼȇƾÊ ǸÌÈ ǳơƔƢÈ ƳƢÈ ǸÈ ō ǴǧÈ ƨÈ ÈǼȇƾÊ ǸÌÈ ǳơƔƢÈ ƳȄ
È ōƬƷ È ƔÇ ȆÌ ǌÈ ÊƥǾÉ ǧÌ ǂŏ ǠÈ ÉȇǶÈ Ê ǘō ƼÌ
Ì ǴǧÈ ƣƢ È ǳơǺÈ Ìƥ
È ǯÈ ȁ
ǹƢ È ǹƢ Ê ǈŏ È ǴǳơȆō ǸÊ ƴÈ ǟÌ ÈƗǹƢ È ǯ ō ǹō Êƛś
È ǲÈ ƳÉ ǂǳơ È ÊǼǷÊ ƚÌ ǸÌÉ ǳơŚÈ ǷÊ ÈƗƢÈȇȆÊǻǂÌ ǜÊ ÌǻÈƗǁÉ ȂÈ ǈÌ ǸÊ ÌǳơǱƢÈ ǬÈ ǧÈ
ǱƢ È ǬÈ ǧÈǾÊ ÊƬōȈǸÊ ƴÌ ǠÉ ÊƥÈǀƻÉ ƘÌÈȈÈǧǾÉ ÈƫƔơÈ ǂÈ ǫÊƲō ƸÌ È ǳơƾÈ ȀÊ ǋÈ ǺÌ ǷÈ ǒ É ǠÌ ÈƥǞÈ ǸÈ ǈÌ ÈȇǹÌ ÈƗƪȈ É ǌÊ ƼÈ È ǧƲŏ ƸÌÈ ǳơȆǧÊ
ƪÈ ƦÌ ǏÈ ÈƗƾÈ Ì ǫǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǶÌ ǠÈ ÈǻǱƢÈ ǬÈ ǧÈ ƢȀÈ ÊƥƪÈ ƦÌ ǿÈ ƿÈ ǮÈ ÊǳƢÈǼǿÉ
322- (180) Ubeyd b. Umeyr şö� yle dedi: “Bir topluluk Mekke yakınında
toplandı. Zannediyorum vadinin yukarısında, şuradaydılar ve bu hacda ol-
muştu. Namaz vakti geldi. Ebu’s-Saib ailesinden dili a’cemî� olan birisi ö� ne
geçti. El-Misver b. Mahrame onu arkaya çekti başkasını ö� ne geçirdi. Bu, Ö� mer
b. el-Hattab radıyallahu anh’a ulaşınca Medine’ye gelinceye kadar bir şey an-
latmadı Medine’ye gelince bu durumu anlattı. El-Misver dedi ki: “Bana bak
ey Mü� minlerin emiri! O adamın dili a’cemi idi ve bu hacda olmuştu. Hacca
gelenlerden bazılarının onu işitip de a’cem olmasına rağ� men ondan kıraati
almalarından korktum.” Ö� mer radıyallahu anh dedi ki: “Onu arkaya geçirdin
mi?” O da: “Evet” dedi. Ö� mer radıyallahu anh: “İ�sabet etmişsin” dedi.”354
ȄًǼǸÊ ÊƥǱÈ ǄÈ ÈƬǟÌ ơǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÈ Ìƥơǹō ÈƗǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ
É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÇ ÊǳƢƻ
ƱƢÊ ƴō ƸÌ È ǳơǞÈ ǷȄō
È ǴǐÈ È ǧƱƢ Ê ƴō ƸÌ È ǂȈÌÈƥǄŎ ǳơǺÊ ÌƥơǱƢ
È ǳơȁÊ Ê ÈƬǫÊ ȆǧÊ
323- (184) Nafi dedi ki: “İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma İ�bnu’z-Zubeyr
ve el-Haccac arasındaki savaş zamanında Mina’ya çekildi ve Haccac ile bera-
353 Hasen mevkuf. Şafiî�, Sunen (5937)

El-Müsned 155
ber namaz kıldı.”355
È ǳơǹō ÈƗ ùǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ

ǺÈ ǈÈ ƸÌ É ǺÊ ÌƥÊǂǨÈ ǠÌ Ƴ
È ǺÌ ǟÈ ǲȈ È ǟÊ ƢǸÈ ǇÌ Êƛ ǺÉ ÌƥǶÉ ÊƫƢƷƢ
È ÈǼÈƯƾō ƷÈ
ȄÈǳÊƛƢǠÈ ƳÈ ǁơÈ Ê ÈȈŏǴǐÈ ÉȇƢÈǻƢǯƢ
È ƿÊƛǹƢ È ǷÈ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǱƢÈ
È ǫǹơ È ȁÈ ǂÌ Ƿ
È ǦÌ
È Ǵƻ È ǹƢ Ê ÈȈŏǴǐÈ ÉȇƢÈǻƢǯÈ ǺÈ ȈÌ ǈÈ ƸÌ
É ǳơȁÈ
ùƨÊ Ǹō ÊƟȋơ
Èْ‫ أ‬ƧÊ Ȑَ‫ ا‬ǏȄÈ
È ǴǟÈ ǹơ Ê ƾÈ ȇÊǄÈȇƢÈǻƢǯƢ
È ǷÈ Êَّ‫لله‬ơȁÈ ȏَ‫ ا‬ǱƢ È ȀÊǳǃÊ ƢÈǼǷÈ
È ǬÈ ǧÈ ƢǸÊ
324- (185) Cafer b. Muhammed, babasından rivayet ediyor: “el-Hasen
ve el-Huseyn, Mervan’ın arkasında namaz kılarlardı.” Biri dedi ki: “O ikisi
evlerine dö� nü� nce namazı iade ediyorlar mıydı?” Şö� yle dedi: “Hayır vallahi
imamların namazına bir şey eklemiyorlardı.”356
ƩÉ ƾÊ
Ì Ȁǋ
È ǱƢÈ È ƾÇ ȈÌÈƦǟÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƣƢ
È ǫǂÈ ǿÈ ǃÌ ÈƗǺÊ ÌƥơȄÈǳȂÌ Ƿ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ǁȂ
Æ ǐÉ ƸÌ Ƿ
È ǹƢ È ȆŌ ǴÊ ǟÈ ǞÈ Ƿ
É ǸÈ ưÌ ǟÉ ȁ È ƾÈ ȈǠÊ Ìǳơ
325- (205) İ�bn Ezher’in azatlı kö� lesi Ebu Ubeyd şö� yle dedi: “Osman ra-
dıyallahu anh kuşatma altında iken, Ali radıyallahu anh ile beraber bayram
namazına katıldım.”357
ƩơÈ È ƿÈƗǾÉ ōǻÈƗƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
Ê ƿƨÇ ǴÈ ȈÈÌ ǳȆǧÊǹō È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ Êَّ‫لله‬ơǱȂÈ ǇÉ ǁ È ǹō Êƛ ǱƢÈ È ǫ Ƕō ÉƯ ǱƢ ŏ ǧÊ ơȂŎǴǏ
Ê ƷÈ ǂǳơȆ È ȏَ‫ا‬ÈƗ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ƶȇÊ
Ç ǁȁ È ƽÇ ǂÌ Èƥ
ȆǧÊ ơȂŎǴǏ È ȏَ‫ا‬ÈƗ~ǱȂ É ǬÉ ÈȇÇǂǘÈ Ƿ È ƩơÈ È ƿÊƛ ǹŏ
É ƿ ÆƧƽÈ ǁÊ ƢÈƥÆƨǴÈ ȈÈÌ ǳ ƪÌ ÈǻƢǯơÈ È ƿƚÈ ǸÌÉ ǳơǂÉ ǷÉ ƘÌÈȇǹƢ
È ǯ È Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ
Ê ƷÈ ǂǳơ
nǱƢ ŏ
326- (107/1) Nafi dedi ki: “Soğ� uk ve rü� zgarlı bir gecede ezan okununca
İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma dedi ki: “Namazı yerlerinizde kılmayacak mı-
sınız?” Sonra şö� yle dedi: “Muhakkak ki Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem
mü� ezzine yağ� murlu soğ� uk gece olduğ� u zaman: “Dikkat edin! Namazı yer-
lerinizde kılın” demesini emrederdi.”358
355 Zayıf. Şafiî�, Sunen (5917) isnadında Muslim b. Halid zayıftır.

356 Hasen mevkuf. Şafiî�, Sunen (5918) Beyhaki (3/122)
357 Sahih mevkuf. Şafiî�, Sunen (6561)
156 İmam Şafiî
ǹō ÈƗ ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻ ǺÌ ǟÈ ƣȂ È ŎȇÈƗ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƧÊ ƽÈ ǁÊ ƢÈƦÌǳơƨÊ ǴÈ ȈōÌ ǴǳơȁÈ ƧÊ ŚÈ ǘÊ ǸÌÈ ǳơƨÊ ǴÈ ȈōÌ ǴǳơȆǧÊǾÉ ÈȇƽÊ ƢÈǼǷÉ ǂÉ ǷÉ ƘÌÈȇǹƢ É È Êَّ‫لله‬ơǱȂ
È Ƕō
È ǯ È ǇÉ ǁÈ
ǶÌ ǰÉ ÊǳƢƷÊ
È ǁȆǧÊ ơȂŎǴǏ
È ȏَ‫ا‬ÈƗƶȇÊ Ê ƿ
Ç ǁƩơÈ
aleyhi ve sellem yağ� murlu, soğ� uk ve rü� zgarlı gecelerde “Dikkat edin! Nama-
zı yerlerinizde kılın” diye seslenilmesini emrederdi.”359
Èْ‫ أ‬ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥǵÊ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ǾÉ ōǻÈƗ ǶÊ ǫÈ ǁÌ ȋơ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ
È ǇÉ ǁ È ǱƢ È Ƕō ÉƯǾÊ ÊƬƳƢ
È ǬÈ ǧÈ ǞÈ ƳÈ ǁ È ƸÈ ÊǳƤÈ ǿÈ ǀÈ ǧÈ ƢǷً ȂÌ ÈȇǾÉ ÈƥƢƸÈ ǏÌ ÈƗǵŎ ƚÉ ÈȇǹƢÈ ǯÈ
nƧÊ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơ
ō ǲÈ ƦÈÌ ǫǾÊ ÊƥÌƗƾÈ ƦÌÈȈÌǴǧÈ ǖÈ ÊƟƢǤÈ ÌǳơǶÉ ǯÉ ƾÉ ƷÈ ÈƗƾÈ ƳÈ ȁơÈ
È ƿÊƛ~ǱȂ É ǬÉ ÈȇǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
È ǴǇÈ ȁ
328- (176) Urve dedi ki: “Abdullah b. el-Erkam bir gü� n arkadaşlarına
imamlık etti. İ�htiyaç gidermeye gitti, sonra dö� ndü� ve şö� yle dedi: “Rasulullah
sallallahu aleyhi ve sellem’in şö� yle buyurduğ� unu işittim: “Biriniz büyük ab-
dest ihtiyacı hissederse namazdan önce ihtiyacını gidersin.”360
Èْ‫ أ‬ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥǵÊ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ƨÉ ǬÈ ŏưǳơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǾÉ ōǻÈƗ ǶÊ ǫÈ ǁÌ ȋơ
È ǫǱƢÈ
ǱƢÈ È ǫȁ È ȐÅ ƳÉ ǁ È ǵÈ ƾō ǫÈ ȁ
ō ǵƢÈ È ǫÈƘǧÈ ǶÌ ȀÉ ǷŎ ƚÉ ÈȇǹƢ
È ǰÈ È ǧǵÆ ȂÈÌ ǫǾÉ ÈƦƸÊ ǐÈ
È ǧƨÈ ǰō ǷȄÈ
È ǳÊƛƱÈ ǂÈ ƻÈ
ÌƗƾÈ ƦÌÈȈÌǴǧÈǖÈ ÊƟƢǤÈ ÌǳơǶÉ ǯÉ ƾÉ ƷÈ ÈƗƾÈ ƳÈ ȁÈ ȁ ō ƪÊ ǸȈ
È ƧÉ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơ È ǫÊÉƗơÈƿÊƛ~Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÉ ǇÉ ǁÈ
nǖÊ ÊƟƢǤÈ ÌǳƢÊƥ
329- (176/1) Urve dedi ki: “Abdullah b. el-Erkam Mekke’ye gitti. Yanında
bir topluluk da onunla beraber çıktılar. Abdullah onlara imamlık etti. Namaz
için kamet okunup, bir adam ö� ne geçince şö� yle dedi: “Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Namaz için kamet okunduğunda biriniz
büyük abdest bozma ihtiyacı hissederse, önce ihtiyacını gidersin.”361

El-Müsned 157
ȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ È ǹō ÈƗ ǮÊ ÊǳƢǷ

È ǇÉ ǁ È ǺÊ ÌƥǆÊ ÈǻÈƗ ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ǺÈ ǷÊ Ƨً Ȑَ‫ ا‬ǏȄō
È ǴǐÈ Èْ‫ أ‬ǾÊ Ǭŏ ǋ
È ǧǺÉ ǸÈ Ìȇȋơ Ê ǊÈ ƸÊ ƴÈÉ ǧǾÉ ǼÌ ǟÈ ǝÊ É ǧƢǇً ǂÈÈ ǧƤÈ ǯÊ ǁ
È ǂǐÈ È Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
È ǴǇÈ ȁ
È ȍơǲÈ ǠÊ ƳƢ
ǵƢÉ ǷÊْ‫إ‬ È ǫǥÈ ǂÈ ǐÈ ÌǻơƢǸÈ
É ǸÈ ōǻÊƛùǱƢÈ ō ǴǧÈ ơƽً ȂǠÉÉ ǫǾÉ ǠÈ ǷƢ È ǧƾÆ ǟÊ ƢÈǫȂÈ ǿÉ ȁ
È ÈǼȈōÌ ǴǐÈ Ê ȂÈ
È Ʃơ È Ǵǐǳơō
ơȂǠÈÉ ǧǁƢÈ
Ì ǧǞÈ È ƿÊƛȁÌ ÈƗơȂǠÉ ǯÈ ǁƢÈ
È ǧǁơÈ È ǷƢً ÈȈǫÊơȂŎǴǐÈ
È ƿÊƛȁƢ
Ì ǧǞÈ ǯÈ ǁơÈ È ǧƢǸً ÊƟƢÈǫȄōǴǏơÈ È ƿÊƜǧÈǾÊ ÊƥǶō ÈƫƚÌ ÉȈÊǳ
Ƣǈً ÊǳƢƳȄō
È ǴǏơÈÈ ƿÊƛȁÈ ƾÉ ǸÌ ƸÌ
È ǳơǮÈÈ ǳȁƢ È ǳȂǬÉ ǧÈ ǽÉ ƾÈ ǸÊ Ʒ
È ÈǼōƥǁơȂÉ È ǺÌ ǸÈ Êǳ Éَّ‫لله‬ơ ǞÈ ǸÊ Ǉ È ǫ ơÈƿÊƛȁÈ
È ǱƢÈ
ƹȂÆ ǈÉ ǼÌ Ƿ È ȂÈ ǿÉ ùǹȂÈ ǠÉ ǸÈ ƳÌ ÈƗƢǇȂÉ ً ǴƳơȂŎ
É ǴǐÈ Èǧ
330- (193) Enes b. Malik radıyallahu anh’den: “Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem bir ata binmişti ve ondan dü� şerek sağ� yanını yaraladı. Na-
mazları oturarak kıldırdı ve biz de arkasında onunla beraber oturarak kıl-
dık. Namaz bitince şö� yle buyurdu: “İmam ancak kendisine uyulması için
imam kılınmıştır. O ayakta kıldığında ayakta kılın, rüku ettiğinde rüku
edin, kalktığında kalkın, “semiallahu limen hamideh” dediğinde “Rab-
bena ve leke’l-hamdu” deyin, oturarak kıldığında siz de hepiniz otura-
rak kılın.”362 Şafii dedi ki: bu mensuhtur.
ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥǵÊ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ǸÈ È ǺÊ ÌƥƽÊ ƢǸō Ʒ
È ǴǇ È ǺÌ ǟÈ ǹƢ È ǈō Ʒ È ǺÉ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǾÊ ǴÊ ưÌ ǸÊ ÊƥȆÊǼǠÌ ÈȇƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
331- (194) Aişe radıyallahu anha’dan aynısı.363
È ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥǵÊ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
Ƣǈً ÊǳƢƳȄō
È ǴǐÈ Ç ǋ
È ǧǭƢ È ÊƬȈÌÈƥȆǧÊ Ƕō
È ȂÈ ǿÉ ȁȆ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
É ǇÉ ǁȄō
È ǴǏ È ƪÈ Ì ǳƢÈǫ
ǲÈ ǠÊ ƳƢ È ǫǥÈ ǂÈ ǐÈ ÌǻơƢǸÈ
É ǸÈ ōǻÊƛ~ǱƢÈ ō ǴǧÈơȂǈÉ ǴÊ Ƴơ
Ì ǹÊ ÈƗǶÊÌ ȀȈÈÌ ǳÊƛǁƢÈ ǋÈ ÈƘǧÈƢǷƢً ÈȈǫÊǵÆ ȂÈÌ ǫǾÉ ǨÈ ǴÌ ƻȄō
È ǴǏÈ ȁÈ
Ƣǈً ÊǳƢƳȄō
È ǴǏơÈ È ƿÊƛ ȁÌ ÈƗ ơȂǠÈÉ ǧǁƢÈ
Ì ǧ ǞÈ È ƿÊƛ ȁÌ ÈƗ ơȂǠÉ ǯÈ ǁƢÈ
È ǧǁơÈ È ƿÊƜǧÈ ǾÊ Êƥ Ƕō ÈƫƚÌ ÉȈÊǳ ǵƢÉ ǷÊْ‫إ‬
Ì ǧ ǞÈ ǯÈ ǁơÈ È ȍơ
nƢǇȂÉ
ً ǴƳơȂŎ
É ǴǐÈÈǧ
158 İmam Şafiî
332- (193/1) Aişe radıyallahu anha’dan: “Rasulullah sallallahu aleyhi ve

sellem rahatsız iken evimde namaz kıldırdı. Kendisi oturarak kılıyor, arkasın-
dakiler ise kıyam halinde kılıyorlardı. Onlara oturmalarını işaret etti, onlar
da oturdular. Namaz bitince şö� yle buyurdu: “İmam ancak kendisine uyul-
ması için imam kılınmıştır. O rükû ettiğinde siz de rüku edin, rükudan
kalktığında siz de kalkın, oturarak namaz kıldığında siz de oturarak
kılın.”364
ÇǂÊƥƢƳ È ǺÌ ǟÈ ÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈǠÊ Ǉ

È ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÌ ǟÈ ȆŎ ǨÊ ǬÈ ōưǳơƣƢ
Ê ǿō ȂÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǾÉ ǨÈ ǴÌ ƻơ
È ȂōÌ ǴǐÈÈ ǧ Ƣǈً ÊǳƢƳȄō
È ǴǐÈ È ǧ ǒȇÊÆ ǂǷ È ȂÈ ǿÉ ȁ È ǶÌ ȀÉ ōǻÈƗ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁÈ
È ǾÉ ÈǻȂǠÉ ŏȈǌÈ ÉȇơȂƳÉ ǂÈ ƻ
ƢǇȂÉ
ً ǴƳÉ
333- (618) Ebu’z-Zubeyr rahimehullah’tan: “Cabir radıyallahu anh’den:
“Hasta iken insanlar onu ziyaret etmeye geldiler. Kendisi oturarak namaz kıl-
dı, arkasındakiler de oturarak kıldılar.”365
ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥǵÊ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ǸÈ È ǴǇ

È ǺÉ ÌƥƽÉ ƢǸō ƷƢÈ ÈǻÈƘÈƦÌǻÈƗǹƢ È ǈō Ʒ È ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇƨÉ ǬÈ ŏưǳơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǹƢ
È ǯ È Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂÈ ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗ ƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
È ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ
ƔƢÈ ƴÈ Ê Ƕō
È ǧƨً Ǩō ƻ È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È ȆŎ ÊƦōǼǳơƾÈ ƳÈ ȂÈÈ ǧǅƢ Ê ōǼǳƢÊƥȆŏ È ǴǐÈ ÉȇǹÌ ÈƗÇǂǰÌ ÈƥƢÈƥÈƗǂÈ ǷÈ ÈƘǧÈƢǠً ƳÊ ȁÈ
È ƾÆ ǟÊ ƢÈǫȂÈ ǿÉ ȁÇ
ǵō ÈƗȁ È ǂǰÌ ÈƥƢÈƥÈƗǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǵō ÈƘǧÈÇǂǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗƤÊ ǼÌ ƳȄÈ È ǳÊƛƾÈ ǠÈ ǬÈ ǧÈ
ǶÆ ÊƟƢÈǫȂÈ ǿÉ ȁ
È ǅƢÈ ōǼǳơÇǂǰÌ ÈƥȂÉƥÈƗ
334- (94/1) Aişe radıyallahu anha’dan: Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve
sellem’in rahatsızlığ� ı vardı. Ebu Bekr radıyallahu anh’e insanlara namaz kıl-
dırmasını emretti. Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem kendisinde hafifleme his-
sedince geldi ve Ebu Bekr’in yanına oturdu. Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem
Ebu Bekr radıyallahu anh’e oturduğ� u halde imamlık yaptı, Ebu Bekr radıyal-
lahu anh de insanlara ayakta olduğ� u halde imamlık yaptı.”366

El-Müsned 159
ȆÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÇ ȈǠÊ Ǉ È ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÌ ǟÈ ƾÊ ȈƴÊ ǸÌÈ ǳơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÉ ÌƥƣƢ
ǾÉ ǨÉ ÊǳƢƼÈ Éȇȏَ‫ ا‬ǽÉ ƢÈǼǠÌ Ƿ
È ǲÈ ưÌ ǷÊ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ÇǂȈÌ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ǰÈ ȈÈÌ ǴǷÉ
335- (95/1) Ubeyd b. Umeyr rahimehullah, Nebî� sallallahu aleyhi ve
sellem’den aynı manada rivayet etti, ona muhalefet etmedi.367
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÈ ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥǵÊ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ÇǂǰÌ ÈƥȂÉƥÈƗǂÈ ƻÈ ƘÌÈƬǇƢÈ
Ì ǧǅƢ Ê ōǼǳƢÊƥȆŏǴǐÈ ÉȇǶÆ ÊƟƢÈǫȂÈ ǿÉ ȁÇ
È ǂǰÌ ÈƥƢÈƥÈƗȄÈƫÈƘǧÈ ǾÊ ǓÊ ǂÈ ǷȆ
È ǧÊ ƱÈ ǂÈ ƻ È Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ
É ǇÉ ǁÈ ǆÈÈ ǴƴÈ È ǧƪÈ ÌǻÈƗƢǸÈ ǯ
È ǹÌ ÈƗǶōÈ ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ
É ǇÉ ǁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǳÊƛǁƢÈ ǋÈ ÈƘǧÈ
ÉƅơȄōǴǏ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơƧÊ Ȑَ‫ ا‬ǐÈ ÊƥȆŏǴǐÈ ÉȇÇǂǰÌ ÈƥȂÉƥÈƗǹƢ È ǰÈÈ ǧÇǂǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗƤÊ ǼÌ ƳȄÈ È ǳÊƛǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
È ǴǇÈ ȁ
ÇǂǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗƧÊ Ȑَ‫ ا‬ǐÈ ÊƥǹȂŎ È ǴǐÈ ÉȇǅƢ É ōǼǳơǹƢ È ǯÈ ȁ
È Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
336- (94/2) Urve rahimehullah’tan: (Aişe radıyallahu anha dedi ki):
“Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem hastalığ� ı zamanında çıktı, Ebu Bekr
radıyallahu anh’e geldi. O ayakta olduğ� u halde insanlara namaz kıldırıyordu.
Ebu Bekr radıyallahu anh geri çekilmek istedi, Rasulullah sallallahu aleyhi ve
sellem ona olduğ� u yerde kalmasını işaret etti. Rasulullah sallallahu aleyhi ve
sellem Ebu Bekr radıyallahu anh’ın yanına oturdu. Ebu Bekr radıyallahu anh
Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’e uyarak namaz kıldı, insanlar da Ebu Bekr
radıyallahu anh’e uyarak namaz kıldılar.”368
ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥǵÊ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ǸÈ È ǺÊ ÌƥƽÊ ƢǸō Ʒ

È ǴǇ È ǺÌ ǟÈ ǹƢ È ǈō Ʒ È ǺÉ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇƨÉ ǬÈ ŏưǳơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǫȁ
ǱƢÈ È ǾÉ ǼÌ ǷÊ ƶÈ ǓÈ ȁÌ ÈƗȁ
È ǾÉ ǨÉ ÊǳƢƼÈ Éȇȏ È ǲÊ ưÌ ǸÊ ÊƥƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
َ‫ ا‬ǽÉ ƢÈǼǠÌ Ƿ È ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ
ƢǸً ÊƟƢÈǫǾÊ ÊƦǼÌ ƳȄÈ
È ǳÊƛÇǂǰÌ ÈƥȂÉƥÈƗȄōǴǏÈ
337- (94/3) Urve rahimehullah Aişe radıyallahu anha’dan tamamen
aynı anlamda rivayet etmiştir. Orada şö� yle demiştir: “Ebu Bekr radıyallahu
anh O’nun yanında ayakta namaz kıldı.”369

160 İmam Şafiî
É ÊƥÈƗǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÇ ȈǠÊ Ǉ

ƨÈ ǰÈ ȈÈÌ ǴǷȆ È ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÌ ǟÈ ǱȂ Ê ǏÉ ȋơÊÉْ‫ أ‬ǂÊƟƢǇȆÈ ǧÊ ȁ È ƨÉ ǬÈ ŏưǳơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ƿǶō ÉƯƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ȆÊǼǠÌ ÈȇǾÉ ōǻÈƘǯ
ǂÈ ǯÈ È ƨÉ ǬÈ ŏưǳơȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗǱƢÈ
È ǫÇǂȈÌ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ
ǵÊ ƢǌÈ ǿÊ Ʈȇ Ê ƾÊ ƷȄ
È ÈǼǠÌ Ƿ È ǲÊ ưÌ ǸÊ ÊƥǾÊ ÊƦÊǻƢƳȄÈ
È ǳÊƛÇǂǰÌ ÈƥȂÉƥÈƗȁ È Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơƧÈ Ȑَ‫ ا‬ǏÈ
ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÊ Ìƥ
338- (94/4) Aişe radıyallahu anha Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’in Ebu
Bekr radıyallahu anh’ın yanında namaz kılmasını aynı manada zikretmiştir.370
ǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥǵÊ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ǸÈ

È ǴǇ È ǺÊ ÌƥƽÊ ƢǸō Ʒ È ǺÌ ǟÈ ǹƢ È ǈō Ʒ È ǺÉ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ÇǂǰÌ ÈƥƢÈƥÈƗǂÈ ǷÈ ÈƗǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗ
È ǳÊƛƾÈ ǠÈ ǬÈ ǧÈ ƔƢÈ ƴÈ
ƤÊ ǼÌ ƳȄÈ È ǧƨً Ǩō ƻÊ Ƕō
È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È ȆŎ ÊƦōǼǳơƾÈ ƳÈ ȂÈ Ê ōǼǳƢÊƥȆŏ
È ǧǅƢ È ǴǐÈ ÉȇǹÌ ÈƗ
ÇǂǰÌ ÈƥȂÉƥÈƗǵō ÈƗȁÈ ƾÆ ǟÊ ƢÈǫȂÈ ǿÉ ȁÇ
È ǂǰÌ ÈƥƢÈƥÈƗǶō
È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǵō ÈƘǧÈ ÇǂǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗ
É ǇÉ ǁ
ǶÆ ÊƟƢÈǫȂÈ ǿÉ ȁ
È ǅƢ È ōǼǳơ
sellem Ebu Bekr radıyallahu anh’e insanlara namaz kıldırmasını emretti.
Nebi sallallahu aleyhi ve sellem kendisinde hafifleme hissedince geldi ve Ebu
Bekr’in yanına durdu. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem oturduğ� u halde
Ebu Bekr’e imam oldu, Ebu Bekr de ayakta olduğ� u halde insanlara imamlık
etti.”371
ǺÉ ÌƥơȆÊǼÈƯƾō ƷÈ ǱȂ É ǬÉ ÈȇƾÇ ȈǠÊ Ǉ È ȆŎ ǨÊ ǬÈ ōưǳơƣƢ

È ǺÈ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ Ê ǿō ȂÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǇÉ ǁ È Ȇō ÊưȈōÌ ǴǳơÇǂȈÌ ǸÈ ǟÉ ǺÈ ÌƥƾÈ ȈÌÈƦǟÉ ǹō ÈƗƨÈ ǰÈ ȈÈÌ ǴǷȆ
È ǹō ÈƗǾÉ ÈƯƾō Ʒ É ÊƥÈƗ
ÉƅơȄōǴǏ È ȆŎ ÊƦōǼǳơƾÈ ƳÈ ȂÈ È ǂǰÌ ÈƥƢÈƥÈƗ ǹō ÈƗȁ
È ǧ ǂÈ ōƦǯÇ È ƶÈ ƦÌ ǐǳơ
Ŏ ǅƢ Ê ōǼǳƢÊƥ Ȇŏ È ǴǐÈ ÉȇǹÌ ÈƗ ÇǂǰÌ ÈƥƢÈƥÈƗ ǂÈ ǷÈ ÈƗ
ơÈƿÊƛƪÉ ǨÊ ÈƬÌǴÈȇȏÇ
َ‫ ا‬ǂǰÌ ÈƥȂÉƥÈƗǹƢ
È ǯÈ ȁ È ǫǥȂ
È ǱƢÈ È ǨÉ ǐǳơ
Ŏ ƱÊ É ǂǨÌ ÈȇǵƢÈ ǬÈ ǧÈƨÊ Ǩō ƼÌÊ ǳơǒ È ǠÌ ÈƥǶō

El-Müsned 161
ƾÊ ǠÈ ǬÌ ǸÌÈ ǳơǮÈ ÊǳƿÈ ȄÈǳÊƛǵÉ ƾō ǬÈ ÈƬÈȇȏَ‫ ا‬ǾÉ ōǻÈƗǥÈ ǂÈ ǟÈ ǾÊ ÊƟơǁÈ ȁ
È ǺÌ ǷÊ ǆ ō ƸÌ Ê ǳơÇǂǰÌ ÈƥȂÉƥÈƗǞÈ ǸÊ ǇƢ È ǸÈ ō ǴǧÈ ȄōǴǏÈ
É ǇÉ ǁ È ǽÉ ƽō ǂÈÈ ǧǦŏ ǐǳơȄÈō ǳÊƛǽÉ ƔơÈ ǁÈ ȁ Èǆ È ÈǼƼÈ
È ǧǶō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁ È ȏَّ‫ا‬Êƛ
ǾÊ ÊƦǼÌ ƳȄÈ
È ǳÊƛǶō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁÈ ǆÈ È ǴƳÈ ȁ È ǾÉ ÈǻƢǰÈ Ƿ È ǶōÈ ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
ƪÈ ƸÌ ÈƦǏÌ ÈƗǭơ È ǁÈ ÈƗÊَّ‫لله‬ơǱȂ È ǇÉ ǁÈ ȅÌ ÈƗǱƢÈ È ǫÇǂǰÌ ÈƥȂÉƥÈƗǡÈ ǂÈÈ ǧơÈƿÊƛȄōƬƷȆŏ È ǴǐÈ ÉȇǶÆ ÊƟƢÈǫÇǂǰÌ ÈƥȂÉƥÈƗȁÈ
É ǇÉ ǁ È ƮÈ ǰÈ ǸÈ È ǧ ǾÊ ǴÊ ǿÌ ÈƗ ȄÈǳÊƛ ÇǂǰÌ ÈƥȂÉƥÈƗ ǞÈ ƳÈ ǂÈÈ ǧ ƨÈ ƳÊ È ǁƢƻ È ƪÊ ǼÌÊƥ ǵÉ ȂÌ ÈȇơÈǀǿÈ ȁƢ È Ƹً ÊǳƢǏÈ
ȆŏǻÊƛ~ǱƢÈ È ǫǺÈ ÈƬǨÊ Ìǳơǁŏ É ǀƸÈ ÉȇÊǂƴÈ ƸÌ È ǳÊƛǆÈ
È ǳơƤÊ ǼÌ ƳȄÈ È ǴƳÈ ȁ È ǾÉ ÈǻƢǰÈ Ƿ È Ƕō
È ǾÊ ÊƥƢÈƬǯȆ
ȏَ‫ ا‬ȁ Ê ǧÊ Éَّ‫لله‬ơ ǲō ƷÈ ÈƗ ƢǷ È ȏَّ‫ا‬Êƛ ǲŎ ƷÊ ÉƗ ȏȆ
َ‫ ا‬ŏǻÈƗ ȏَّ‫ا‬Êƛ ƢًƠȈÌ ǋ
È ȆÈ É ōǼǳơǮÉ ǈÊ ǸÌ Éȇȏ َ‫ ا‬Êَّ‫لله‬ơȁÈ
ō ǴǟÈ ǅƢ
È ÈȇÊَّ‫لله‬ơǱȂ
ƨÈ Ǹō ǟÈ ƨÉ ōȈǨÊ ǏƢ Ê ǇÉ ǁÈ ƪÈ ǼÌÊƥƨÉ ǸÈ ǗÊ ƢÈǧƢÈȇǾÊ ÊƥƢÈƬǯȆ
Ê ǧÊǲō ƳÈ ȁ È Ǆō ǟÈ Éَّ‫لله‬ơǵÈ ǂō ƷƢ
È ǷÈ ȏَّ‫ا‬ÊƛǵÉ ǂŏ ƷÈ ÉƗ
nƢًƠȈÌ ǋÈ Êَّ‫لله‬ơǺÈ ǷÊ ƢǸÈ ǰÉ ǼÌ ǟÈ ȆÊǼǣÌ ÉƗȏȆَ‫ ا‬ŏǻÊƜǧÈ Êَّ‫لله‬ơƾÈ ǼÌ ǟÊ ƢǸÈ ÊǳȐَ‫ ا‬ǸÈ ǟÌ ơÊَّ‫لله‬ơǱȂ Ê ǇÉ ǁÈ
340- (95) Abdullah b. Umeyr el-Leysî�’den: “Rasulullah sallallahu aleyhi
ve sellem, Ebu Bekr radıyallahu anh’e, insanlara sabah namazını kıldırmasını
emretti. Ebu Bekr radıyallahu anh tekbir alınca Nebi sallallahu aleyhi ve sel-
lem kendisinde hafifleme hissetti ve kalkıp safları yararak ilerledi. Ebu Bekir
radıyallahu anh namaz kıldığ� ında sağ� a sola bakmazdı. Ebu Bekr radıyallahu
anh arkasındakilerin seslerini işitince o yere Rasulullah sallallahu aleyhi ve
sellem’den başkasının ilerleyemeyeceğ� ini anladı. Rasulullah sallallahu aleyhi
ve sellem Ebu Bekr’in yanına oturdu. Ebu Bekr ise ayakta namaz kılıyordu.
Namaz bitince Ebu Bekr radıyallahu anh dedi ki: “Ey Allah’ın rasulü� ! Gö� rü� -
yorum ki iyi olarak sabahlamışsın. Bu gü� n Harice’nin kızının gü� nü� dü� r.” Ebu
Bekr radıyallahu anh ailesine dö� ndü� . Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem
onun yerinde bekledi ve taşın yanında oturarak fitnelerden sakındırdı. Şö� yle
buyurdu: “Vallahi ben kendiliğimden insanları bir şeyden alıkoymam.
Ancak Allah’ın kitabında helal kıldıklarını helal kılar, Allah Azze ve
Celle’nin kitabında haram kıldıklarını haram kılarım. Ey Allah rasu-
lünün kızı Fatıma! Ey Allah rasulünün halası Safiyye! Allah’ın katında
olanlar için amel ediniz. Muhakkak ki ben Allah’a karşı sizin için bir
fayda sağlayamam.”372

162 İmam Şafiî
È ǇÉ ǁ
ǱȂ È ǹō ÈƗÇǁƢǈÈ ÈȇǺÊ ÌƥƔÊ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǶÇ ȈǰÊ ƷȆ È ǟÊ ƢǸÈ ǇÌ ÊƛǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
È ÊƥÈƗǺÊ ÌƥǲȈ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ì ǽÊ ƾÊ ÈȈÊƥǁƢÈ ǋÈ ÈƗǶō ÉƯƩơ
Ƕō ÉƯơȂÉưǰÉ Ƿơ Ê ȂÈ ō ǺÈ ǷÊ ƧÇ Ȑَ‫ ا‬ǏȆ
È Ǵǐǳơ È ǧÊǂÈ ōƦǯ
ƔÊ ƢǸÌÈ ǳơǂÉ ÈƯÈƗǽÊ ƾÊ ǴÌ ƳȄÈ
Ê ǴǟÈ ȁ
È ǞÈ ƳÈ ǁÈ
341- (189) Atâ� b. Yesâ� r’dan: “Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem na-
mazlardan birinde tekbir aldı, sonra yerinizde kalın diye işaret etti. Sonra
cildinde su izi olduğ� u halde geri dö� ndü� .”373
É ǺÌ ǟÈ ƾÈ ȇÊǄÈȇǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƾÇ ÌȇǃÈ ǺÊ ÌƥƨÈ ǷƢÈ ǇÈ ÉƗǺÌ ǟÈ ƨÉ ǬÈ ŏưǳơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ
Ƕō
È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǹƢ È ÈƥȂÌ ÈƯǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơō
È ǲÊ ưÌ ǸÊ Êƥ
ǽÉ ƢÈǼǠÌ Ƿ
342- (190) Ebu Hureyre radıyallahu anh’den aynı anlamda rivayet edil-
miştir.374
ƪÉ ƳÌ ǂÈ ƻ
È ǱƢÈ ō ǺÊ ÌƥƾÊ ȈÌÈƥǃÉ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǵÇ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
Ê Ǵǐǳơ
È ǫǾÉ ōǻÈƗƪÌ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȄōǴǏÈ ȁÈ ǶÈ
È ǴÈƬƷơ É ǳơȄÈǳÊƛǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
Ì ƾÊ ǫÈȂÈ ǿÉ ơÈƿÊƜǧÈǂÈ ǜÈ ÈǼÈǧǥÊ ǂÉ ƴÌ Ê ǘō ƼÌ
È ƣƢ È ǳơǺÊ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ǞÈ ǷÈ
ƢǷÈ ȁ
È ƪÉ ȈōÌ ǴǏÈ ȁ
È ƩÉ ǂÌ ǠÈ ǋƢÈ ǷÈ ȁ Ì ƾÊ ǫÈ ȏَّ‫ا‬Êƛ ȆÊǻơǁÈ ÉƗ ƢǷ
È ƪÉ ǸÈÌ ǴÈƬƷơ È Êَّ‫لله‬ơȁ
È ǱƢÈ ǬÈ ǧÈ ǲÌ ǈÊ ÈƬǤÌ ÈȇǶÈÌ ǳȁÈ
È ǫÈƗȁ
ǵƢÈ È ƿÈƗȁ
È ǹō È ǂÈ ÈȇǶÈÌ ǳƢǷ È ǾÊ ÊƥȂÌ ÈƯȆǧÊ ȃÈƗǁƢ
È ƶÈ ǔÈ Èǻȁ È Ƿ È ǲÈ ǈÈ ǣÈ ȁ È ǫƪÌ
È ǲÈ ǈÈ ÈƬǣÌ ƢÈǧǱƢÈ É ǴǈÈ ÈƬǣÌ ơ
ƢًǼǰŏ ǸÈ ÈƬǷȄ
É ƸÈ ǔǳơ
Ŏ ǝƢ Ê ǨÈ Êƫǁơ
Ì ƾÈ ǠÌ ÈƥȄōǴǏ
È Ƕō ÉƯ
343- (45) Zubeyd b. es-Salt şö� yle dedi: “Ö� mer b. el-Hattâ� b radıyallahu
anh ile Curuf’e gittik. Baktı ki ihtilam olmuş, gusletmeden namaz kıldı. Sonra
şö� yle dedi: “Allah’a yemin olsun farkında olmadığ� ım halde ihtilam olduğ� umu
gö� rdü� m. Gusletmeden namaz kıldım.” Sonra gusletti ve elbisesinde iz gö� r-
dü� ğ� ü� ve gö� rmediğ� i yerlere su serpti. Ezan ve ikamet okundu, sonra (gü� neş)
kuşluk vaktine yü� kseldikten sonra namaz kıldı.”375
373 Sahih ligayrihi. Şafiî�, Sunen (4848) mü� rseldir.

374 Sahih. Şafiî�, Sunen (4849) Buhari (639, 640)
El-Müsned 163
ƔÇ ȆÌ ǋ È ȅŏ ÈƗ ǺÌ ǷÊ ƾÇ ǠÌ Ǉ È ǳÈƘǇù

È ǺÈ ÌƥǲÈ ȀÌ ǇơȂÉ È ǱƢÈ È ÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǹƢ
È ǫ ǵÇ ǃÊ ƢƷȆ É ÈȈǨÌ ǇƢÉ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǺÌ ǷÊ ȆŏǼǷÊ ǾÊ ÊƥǶÈ Ê ōǼǳơǺÈ ǷÊ ȆÈ ǬÊ ÈƥƢǷ
É ǴǟÌ ÈƗƾÆ ƷÈ ÈƗǅƢ È ǫǶō
È ǱƢÈ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǂÉ ÈƦǼÌ ǷÊ
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ È ƪÉ ÌȇÈƗǁ
È ǇÉ ǁ È ƾÌ ǬÈ Èǳȁ È ǹÆ ȐÉَ‫ ا‬ǧ ǾÉ Èǳ ǾÉ ǴÈ ǸÊ ǟÈ ƨÊ ÈƥƢǤÈ ÌǳơǲÊ ÌƯÈƗ
È ƨÈ ÈǻȐÉَ‫ ا‬ǧ ȄÈǳȂÌ Ƿ
ȃǂÈ ǬÈ ȀÌ ǬÈ ÌǳơǱÈ ǄÈ Èǻ Ƕō ÉƯ ǞÈ ƳÈ ǁ È ǧ ƨÈ ǴÈ ƦÌ ǬÊ ÌǳơǲÈ ÈƦǬÌ ÈƬǇơ
È Ƕō ÉƯ ÈƗǂÈÈ ǫ Ƕō ÉƯ ǂÈ ōƦǰÈ Ì ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƾÈ ǠÊ ǏÈ śÈ Ʒ Ê Ƕō
È ǴǇÈ ȁÈ
È Ƕō ÉƯȃǂÈ ǬÈ ȀÌ ǬÈ ÌǳơǱÈ ǄÈ ÈǻǶō ÉƯǞÈ ƳÈ ǁ
ƾÈ ƴÈ Ǉ È Ƕō ÉƯÈƗǂÈ ǬÈ ǧÈ ƾÈ ǠÊ Ǐ
È Ƕō ÉƯƾÈ ƴÈ ǈÈ
Èǧ
344- (195) Ebu Hazım’dan: “Sehl b. Sa’d radıyallahu anh’e şö� yle sor-
dular: “Nebi sallallahu aleyhi ve sellem’in minberi hangi şeyden idi?” Dedi
ki: “Bunu benden iyi bilen kimse kalmadı. Falanın azatlısı filan, onu orman
ağ� açlarından esel’den yapmıştı. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’in
onun ü� zerine çıkıp kıbleye dö� ndü� ğ� ü� nü� , tekbir alıp kıraati yaptıktan sonra
dö� ndü� ğ� ü� nü� gö� rdü� m. Sonra mescidin tabanına indi, sonra dö� ndü� , sonra yine
indi ve secde yaptı.”376
Namazda Yasak Olan ve Mubah Olan Fiiller
É ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊǂǷÊ ƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ǆ
ǶÇ ȈÈÌ ǴǇ Ç ÈǻÈƗǺÉ ÌƥǮÉ ÊǳƢǷƢ
Ƕō
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È ȅÊ Èْ‫ أ‬ƧÈ ƽÈ ƢÈƬÈǫȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ Ȇŏ ǫÊ ǁÈ ǄŎ ǳơ
Ŏ ǁƢǐÈ Ìǻȋơ
ȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ƪÊ ǼÌÊƥƪÉ ǼÌÊƥȆÈ ǿÊ ȁ
Ê ǇÉ ǁ È ǍƢ Ê ǠÌÈ ǳơȆÊƥÈƗƪÈ ǼÌÊƥƨÈ ǷƢÈ ǷÈ ÉƗǲÆ ǷÊ ƢƷ È ȂÈ ǿÉ ȁȆŏ
È ǴǐÈ ÉȇǹƢ È ǯÈ
ƢȀÈ ǠÈÈ ǧǁ È ǫơÈƿÊƛȁƢ
È ǵƢÈ È ȀÈ ǠÈ ǓÈ ȁ È ƿÊƜǧÈ Ƕō
È ƾÈ ƴÈ ǇơÈ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
È ǴǇÈ ȁ
345- (59/2) Ebu Katade el-Ensarî� radıyallahu anh’den: “Nebî� sallallahu
aleyhi ve sellem Umame bt. Ebi’l-As’ı kucağ� ına almış halde namaz kılardı. O,
Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’in kızından olan torunu idi. Secde ede-
ceğ� i zaman onu bırakır, kalkacağ� ı zaman alırdı.”377

164 İmam Şafiî
Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊǂǷÊ ƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÊƥÈƗǺÊ ÌƥǹƢ

È ǸÈ ȈÈÌ ǴǇȆ È ǸÈ ưÌ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ȅÊ Èْ‫ أ‬ƧÈ ƽÈ ƢÈƬÈǫȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ Ȇŏ ǫÊ ǁÈ ǄŎ ǳơǶÇ ȈÈÌ ǴǇ
ŏ ǁƢǐÈ Ìǻȋơ É ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơǺÊ Ìƥ
ƪÈ ǼÌÊƥ ƨÈ ǷƢÈ ǷÈ ÉƗ ǲÆ ǷÊ ƢƷ
È ȂÈ ǿÉ ȁ
È ǅƢ Ê ōǼǳƢÊƥ ȆŏǴǐÈ ÉȇǹƢ È ǯ È Ƕō
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ
ƢȀÈ ǠÈÈ ǧǁ È ǫơÈƿÊƛȁƢ
È ǵƢÈ È ȀÈ ǠÈ ǓÈ ȁ È ƿÊƜǧÈ ƤÈ ÈǼÌȇǃÈ
È ƾÈ ƴÈ ǇơÈ
346- (59/1) Ebu Katade el-Ensarî� radıyallahu anh’den: “Rasulullah
sallallahu aleyhi ve sellem insanlara namaz kıldırırken Umame bt. Zeyneb’i
kucağ� ına almış halde kıldırırdı. Secde edeceğ� i zaman onu bırakır, kalkacağ� ı
zaman alırdı.”378
ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ Ȇŏ ǫÊ ǁÈ ǄŎ ǳơǶÇ ȈÈÌ ǴǇ É ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊǂǷÊ ƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ȆÊƥÈƗ ƪÈ ǼÌÊƥ ƨÈ ǷƢÈ ǷÈ ÉƗ ǲÆ ǷÊ ƢƷ
È ȂÈ ǿÉ ȁȆŏ
È ǴǐÈ ÉȇǹƢ È Ƕō
È ǯ È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗ ƧÈ ƽÈ ƢÈƬÈǫ
ȆŌ ÊƦǏ È ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ƣÉ ȂÌ ÈƯƨÈ ǷƢÈ ǷÈ ÉƗƣÉ ȂÌ ÈƯȁ È ȆŎ ǠÊ ǧÊ Ƣǌǳơ
ō ǱƢÈÈ ǫǍƢ Ê ǠÌÈ ǳơ
347- (59) Ebu Katade radıyallahu anh’den: “Nebi sallallahu aleyhi ve
sellem, Umame bt. Ebi’l-As’ı kucağ� ına almış halde namaz kılardı. (O Rasu-
lullah sallallahu aleyhi ve sellem’in kızından olan torunu idi. Secde edeceğ� i
zaman onu bırakır, kalkacağ� ı zaman alırdı)”379
Şafiî� dedi ki: “Umame’nin elbisesi çocuk elbisesi idi.”380
Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁÈ ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ǸÈ

È ǴǇÈ ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ȅÊ É ÈȈǨÌ ǇÉ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơ ǺÊ ǟÈ ǹƢ
É ǨÊ ǐÌ ōƬǳơȁ
ǪȈ È ǱƢ Ê ƳÈ ǂǴ ŏ Êǳ ƶȈ
É ÊƦǈÌ ōƬǳơ~ǱƢÈÈ ǫ Ƕō
È ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗ ǾÉ ǼÌ ǟÈ
nƔÊ ƢǈÈ ŏǼǴÊǳ
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Tesbih (subhanallah diyerek uyarmak)
erkeklere, el çırparak uyarmak da kadınlaradır.”381

El-Müsned 165
ǹō ÈƗ ȅŏ ƾÊ ǟÊ Ƣǈǳơō ƾÇ ǠÌ Ǉ È ǺÊ ÌƥǲÊ ȀÌ Ǉ È ǺÌ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥǵÊ ǃÊ ƢƷȆ È ÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǶÌ ȀÉ ÈǼȈÌÈƥƶÈ ǴÊ ǐÌ ÉȈÊǳ ǥÇ ȂÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ȆÊǼÈƥȄÈǳÊƛ ƤÈ ǿÈ ƿÈ Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǇÉ ǁÈ
É ǇÉ ǁ È ƔƢÈ ƳÈ ȁÇÈ ǂǰÌ ÈƥȂÉƥÈƗ ǵÈ ƾō ǬÈ ÈƬÈǧ ÇǂǰÌ ÈƥƢÈƥÈƗ ǹŏ É ƿƚÈ ǸÌÉ ǳơȄÈƫÈƘǧÈ ÊǂǐÌ ǠÌÈ ǳơƧÉ Ȑَ‫ ا‬Ǐ È ƪÌ ÈǻƢƸÈ Èǧ
ǾÊ ÊƫȐَ‫ ا‬ǏȆ
È ǧÊƪÉ ǨÊ ÈƬÌǴÈȇȏÇ َ‫ ا‬ǂǰÌ ÈƥȂÉƥÈƗǹƢ
È ǯÈ ȁ
È ǪȈ È ǨÊ ǐÌ ōƬǳơǅƢ É ōǼǳơǂÈ ÈưǯÌ ÈƘǧÈǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
È ǴǇÈ ȁ
ǁƢÈ ǋÈ ÈƘǧÈ Ƕō
È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ÈƗǂÈÈ ǧƪÈ ǨÈ ÈƬÌǳơǪȈ
È ǇÉ ǁȃ È ǨÊ ǐÌ ōƬǳơǅƢ
É ōǼǳơǂÈ ÈưǯÌ ÈƗƢǸÈ ō ǴǧÈ
Èَّ‫لله‬ơƾÈ ǸÊ ƸÈ
È ǧǾÊ ÌȇƾÈ ÈȇÇǂǰÌ ÈƥȂÉƥÈƗǞÈ È ǧǂÈÈ ǧƪÈ ÌǻÈƗƢǸÈ ǯ
È ǹÌ ÈƗǶō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǳÊƛ
Êَّ‫لله‬ơǱȂÉ ǇÉ ǁ È ǂÈ ƻÈ ƘÌÈƬǇơ
È ǵÈ ƾō ǬÈ Èƫȁ Ì Ƕō ÉƯǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁÈ ǾÊ ÊƥǽÉ ǂÈ ǷÈ ÈƗƢǷȄÈ
È ǴǟÈ
ǪȈ È ǨÊ ǐÌ ōƬǳơǶÉ ÉƫǂÌ ÈưǯÌ ÈƗǶÌ ǰÉ ÉƬÌȇÈƗǁȆ
È ÊǳƢǷ~È ǱƢÈ È ǫ ǾÉ ÈƫȐَ‫ ا‬ǏȄ
È ǔÈ È ǫ ƢǸÈ ō ǴǧÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
È ǴǇÈ ȁ
É ǨÊ ǐÌ ōƬǳơ ƢǸÈ ōǻÊƜǧÈ ǾÊ ȈÈÌ ǳÊƛ ƪÈ ǨÊ ÉƬÌǳơ ƶÈ ōƦǇÈ ơÈƿÊƛ ǾÉ ōǻÊƜǧÈ ƶÌ ŏƦǈÈ ÉȈÌǴǧÈ ǾÊ ÊƫȐَ‫ ا‬ǏÈ ȆǧÊ ƔÆ ȆÌ ǋÈ ǾÉ ÈƥƢÈǻ ǺÌ ǷÈ
ǪȈ
nƔÊ ƢǈÈ ŏǼǴÊǳ
349- (162) Sehl b. Sa’d es-Saidî� radıyallahu anh’den: “Rasulullah sallal-
lahu aleyhi ve sellem Amr b. Avf oğ� ullarına aralarını bulmak için gitmişti.
İ�kindi namazı vakti girdi. Ebu Bekr radıyallahu anh’ın mü� ezzini geldi ve Ebu
Bekr radıyallahu anh ö� ne geçti. Sonra Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem
geldi, insanlar el çırpmaya başladılar. Ebu Bekr radıyallahu anh namazında
sağ� a sola bakmazdı. İ�nsanların el çırpmaları artınca dö� ndü� ve Rasulullah sal-
lallahu aleyhi ve sellem’i gö� rdü� . Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem ona
“Olduğ� un yerde kal” diye işaret etti. Ebu Bekr radıyallahu anh ellerini kal-
dırdı ve Allah’a, Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’in emrinden dolayı
hamd etti. Sonra geri çekildi, Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem ö� ne geçti.
Namaz bitince şö� yle buyurdu: “Ne oluyor da sizin çokça ellerinizi çırptı-
ğınızı görüyorum? Namazda bir şeye uyarmak isteyen tesbih getirsin
(Subhanallah desin). Zira tesbih ettiğinde ona bakılır. El çırpmak ancak
kadınlar içindir.”382

166 İmam Şafiî
ȆÈ ǓÊ ǁ È ȅŏ ƾÊ ǟÊ Ƣǈǳơ ō ƾÇ ǠÌ Ǉ È ǺÊ ÌƥǲÊ ȀÌ Ǉ È ǺÌ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥǵÊ ǃÊ ƢƷȆ È ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǥÇ ȂÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ȆÊǼÈƥȄÈǳÊƛ ƤÈ ǿÈ ƿÈ Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ
ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁÇ È ǂǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗ ȄÈǳÊƛ ǹŏ É ƿƚÈ ǸÌÉ ǳơƔƢÈ ƴÈ ō ƪÊ ÈǻƢƷÈ ȁ
È ǧ ƧÉ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơ È ǶÌ ȀÉ ÈǼȈÌÈƥƶÈ ǴÊ ǐÌ ÉȈÊǳ
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁ È ƔƢÈ ƴÈ È ǧÇǂǰÌ ÈƥȂÉƥÈƗȄōǴǐÈ È ǬÈ ǧÈ ǶȈ
È ǧǶÌ ǠÈ ÈǻǱƢ È ǫÊÉƘǧÈ ǅƢ Ê ōǼǴÊǳȆŏǴǐÈ ÉƫÈƗ
ǱƢÈÈ ǫ ǅƢ É ōǼǳơǪÈ Ǩō ǐÈ È ǧ Ǧŏ ǐǳơȆ ō ǧÊ ǦÈ È ǫȁȄ È ōƬƷ È ǎō È ǴƼÈ ÈƬÈǧ ƧÊ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơȆ
ō ǧÊ ǅƢ É ōǼǳơȁ È ǶōÈ ǴǇÈ ȁÈ
ȃÈƗǂÈÈ ǧ ƪÈ ǨÈ ÈƬÌǳơǪȈ È ǨÊ ǐÌ ōƬǳơǅƢ É ōǼǳơǂÈ ÈưǯÌ ÈƗ ƢǸÈ ō ǴǧÈ ǾÊ ÊƫȐَ‫ ا‬ǏȆ
È ǧÊ ƪÉ ǨÊ ÈƬÌǴÈȇȏÇ َ‫ ا‬ǂǰÌ ÈƥȂÉƥÈƗ ǹƢ È ǯÈ ȁÈ
Ƕō
È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ É ǇÉ ǁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǳÊƛ ǁƢÈ ǋÈ ÈƘǧÈ Ƕō
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÈ ǇÉ ǁÈ
Êَّ‫لله‬ơ ǱȂÉ ǇÉ ǁ È ǴǟÈ Èَّ‫لله‬ơ ƾÈ ǸÊ ƸÈ
È ǾÊ Êƥ ǽÉ ǂÈ ǷÈ ÈƗ ƢǷȄÈ È ǧ ǾÊ ÌȇƾÈ ÈȇÇǂǰÌ ÈƥȂÉƥÈƗ ǞÈÈ ǧǂÈÈ ǧ ǮÈ ÈǻƢǰÈ Ƿ È ƮÌ ǰÉ ǷÌ ÈƗ ǹÊ ÈƗ
ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁ È ǂǰÌ ÈƥȂÉƥÈƗǂÈ ƻÈ ƘÌÈƬǇơ
È ǵÈ ƾō ǬÈ ÈƫȁÇ Ì Ƕō ÉƯǮÈ ÊǳƿÈ ǺÌ ǷÊ Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
ƪÈ ÉƦưÌÈƫ ǹÌ ÈƗ ǮÈ ǠÈ ÈǼǷƢ È ǂǰÌ ÈƥƢÈƥÈƗ ƢÈȇǱƢÈ
È Ƿ~Ç È ǫ ǥÈ ǂÈ ǐÈ ÌǻơƢǸÈ ō ǴǧÈ ǅƢ Ê ōǼǳƢÊƥ ȄōǴǐÈ È ǧ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
È ǴǇÈ ȁ
Ê ǇÉ ǁ
ǱȂ È ȅÌ ƾÈ ÈȇǺÈ ȈÌÈƥȆŏ È ǴǐÈ ÉȇǹÌ ÈƗƨÈ ǧÈ ƢƸÉ È ǫȆÊƥÈƗǺÊ Ìƥȏِ‫ ا‬ǹƢ È ǂǰÌ ÈƥȂÉƥÈƗǱƢ
È ǷÇ
È ǯƢ È ǬÈ ǧÈ nǮÈ ÉƫǂÌ ǷÈ ÈƗÌƿÊƛ
ǶÌ ǯơ É ǁÈ ÈƗȆÊǳƢǷ~ È Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁ È ǫǶō
ǾÊ ȈÈÌ ǳÊƛƪÈ ǨÊ ÉƬÌǳơƶÈ ōƦǇơÈ
È ƿÊƛǾÉ ōǻÊƜǧÈ ƶÌ ŏƦǈÈ ÉȈÌǴǧÈ ǾÊ ÊƫȐَ‫ ا‬ǏȆ
È ǧÊ ƔÆ ȆÌ ǋ È ǾÉ ÈƥƢÈǻǺÌ ǸÈ È ǧǪȈ È ǨÊ ǐÌ ōƬǳơǶÉ ÉƫǂÌ ÈưǯÌ ÈƗ
ȆǧÊƮȇ È ƾÊ ƸÌ Èْ‫ أ‬ÊǼǠÌ ÈȇǅƢ
È ǳơơÈǀǿÈ ƪÉ ƳÌ ǂÈ ƻÌ ÈƗǶō ǏÈ ȋơȆ Ê ōƦǠÌÈ ǳơȂÉƥÈƗǱƢÈÈ ǫnƔÊ ƢǈÈ ŏǼǴÊǳǪȈ É ǨÊ ǐÌ ōƬǳơƢǸÈ ōǻÊƛȁÈ
ǹÆ ƢǐÈ ǬÌ ÉǻȁÆ
È ƧƽÈ ƢÈȇÊǃǙƢ Ê ǨÈ Ìǳȋơ
Èْ‫ أ‬ǦÉ ǴÊÈƬƼÌ Ƿ É ǾÉ ōǻÈƗȏَّ‫ا‬ÊƛƽÆ ƢǠÈ Ƿ È ǞÊ ǓÊ ȂÌ ǸÌÈ ǳơơÈǀǿÈ
É ȂÈ ǿÉ ȁ
350- (162/1) Sehl b. Sa’d es-Saidî� radıyallahu anh’den: “Rasulullah sal-
lallahu aleyhi ve sellem Amr b. Avf oğ� ullarına aralarını bulmak için gitmişti.
Namaz vakti girdi. Mü� ezzin Ebu Bekr radıyallahu anh’e geldi ve: “İ�nsanlara
namz kıldıracak mısın? İ�kamet okuyayım mı?” dedi. O da: “Evet” dedi. Ebu
Bekr radıyallahu anh namazı kıldırdı. Sonra Rasulullah sallallahu aleyhi ve
sellem geldi, insanlar namazda idiler. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem
ilk safta duruncaya kadar ilerledi, insanlar el çırpmaya başladılar. Ebu Bekr
radıyallahu anh namazında sağ� a sola bakmazdı. İ�nsanların el çırpmaları ar-
tınca dö� ndü� ve Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’i gö� rdü� . Rasulullah sal-
lallahu aleyhi ve sellem ona “Olduğ� un yerde kal” diye işaret etti. Ebu Bekr
radıyallahu anh ellerini kaldırdı ve Allah’a, Rasulullah sallallahu aleyhi ve
El-Müsned 167
sellem’in emrinden dolayı hamd etti. Sonra geri çekildi, Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem ö� ne geçti, insanlara namazı kıldırdı. Namaz bitince şö� yle bu-
yurdu: “Ey Ebu Bekr! Sana emrettiğim halde neden yerinde kalmadın?”
Ebu Bekr radıyallahu anh: “Ebu Kuhafe’nin oğ� lunun ne haddine ki Rasulullah
sallallahu aleyhi ve sellem’in ö� nü� nde namaz kıldırsın.” Sonra Rasulullah sal-
lallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Ne oluyor da sizin çokça ellerinizi
çırptığınızı görüyorum? Namazda bir şeye uyarmak isteyen tesbih ge-
tirsin (Subhanallah desin). Zira tesbih ettiğinde ona bakılır. El çırpmak
ancak kadınlar içindir.”383
ȆÈ ǓÊ ǁÈ Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǲÇ ÊƟơȁȆ

È ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƽÊ ȂƴÉ ōǼǳơȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥǶÊ ǏƢ Ê ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ǹÌ ÈƗǲÈ ƦÈÌ ǫƧÊ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơȆ
ō ǧÊȂÈ ǿÉ ȁ È Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơȄÈǴǟÈ Ƕŏ É ǴǈÈ ÉǻƢōǼǯ É ǱƢÈ È ǫǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ
ƨÊ ǌÈ ÈƦƸÌ
È ǳơǑ Ê ǁÌ ÈƗ ǺÌ ǷÊ ƢÈǼǠÌ ƳÈ ǁƢ
È ǸÈ ō ǴǧÈ ƧÊ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơȆ
ō ǧÊ ȂÈ ǿÉ ȁƢ È ÈǼȈÈÌ ǴǟÈ ƽŎ ǂÉ ÈȈÈǧ ƨÊ ǌÈ ÈƦƸÌ È ǳơǑ È ǁÌ ÈƗ ȆÈ ÊƫƘÌÈǻ
ƣÈ ǂÈÉ ǫƢǷȆ È ÊǻǀÈ ƻÈ ÈƘǧÈ ȆÈ Ì ǴǧÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƪÉ Ǹō
ō ǴǟÈ ƽō ǂÉ ÈȇǶÈ Ì ǴǈÈ
È ǧȆŏǴǐÈ ÉȇǾÉ ÉƫƾÌ ƳÈ ȂÈ È ǧǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Ƕŏ Éِ‫ أ‬ǾÉ ÉƬȈÌÈƫÈƗ
È ǴǇÈ ȋ
ƭÉ ƾÊ ƸÌ ÉȇǽÉ ƙÉ ƢÈǼÈƯǲō Ƴ È Èَّ‫لله‬ơǹō Êƛ~ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǾÉ ÉƬȈÌÈƫÈƗǾÉ ÈƫȐَ‫ ا‬ǏȄ
È ǔÈ È ǫơÈƿÊƛȄōƬƷ È ƪÉ ǈÈ Ì ǴƴÈÈ ǧƾÈ ǠÉ ÈƥƢǷÈ ȁÈ
nƧÊ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơȆ
ō ǧÊ ơȂǸō É ǴǰÈ Èƫȏَ‫ ا‬ǹÌ ÈƗÉَّ‫لله‬ơƭÈ ƾÈ ƷÌ ÈƗƢǸō ǷÊ ǹō ÊƛȁÈ ƔƢÉ ǌÈ ÈȇƢǷ È ǽÊ ǂÊ ǷÌ ÈƗǺÌ ǷÊ
351- (705) Abdullah (b. Mes’ud) radıyallahu anh’den: “Bizler Habeşistan’a
gitmeden ö� nce Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem namazda iken O’na selam ve-
rirdik, O da namazda iken selamımızı cevaplardı. Habeşistan’dan dö� ndü� ğ� ü� -
mü� zde O’na selam vermek için geldim. O’nu Namaz kılıyorken buldum ve se-
lam verdim. Selamımı cevaplamadı. Uzaktaki ve yakındaki beni çekti, ben de
namazı bitirinceye kadar oturdum. Namaz bitince buyurdu ki: “Muhakkak
ki Allah Azze ve Celle dilediği şeyi meydana getirdi. Allah’ın getirdiği
şeylerden birisi de namazda konuşmamaktır.”384
È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǶÈ
È ǴǇÌ ÈƗǺÊ ÌƥƾÊ ÌȇǃÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ǥÇ ȂÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ȆÊǼÈƥƾÈ ƴÊ ǈÌ ǷÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÉ ǇÉ ǁ È ǫƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ
È ǲÈ ƻÈ ƽÈ ùǱƢÈ

168 İmam Şafiî
ƢًƦȈÌ ȀÈ Ǐ
É ƪÌ È ǧ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ǹȂ
É ǳÈƘǈÈ È ǸŏÉ ǴǈÈ ÉȇÊǁƢǐÈ Ìǻȋơ Èْ‫ أ‬ǺÈ ǷÊ ǱƢ Æ ƳÊÈ ǁ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ǲÈ ƻÈ ƽÈ ȁȆŏ
È ǴǐÈ ÉȇǹƢ Èǧ
È ǰÈ
ǶÊ É ǌÊ ÉȇǹƢ
Ì ȀȈÈÌ ǳÊƛŚ È ǱƢÈ
È ǯ È ǫǶÊÌ ȀȈÈÌ ǴǟÈ ƽŎ ǂÉ ÈȇǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
É ǇÉ ǁ
È ǹƢ È ǦÈ ȈÌ ǯÈ
È ǯ
352- (164) Abdullah b. Ö� mer radıyallahu anhuma’dan: “Rasulullah sal-
lallahu aleyhi ve sellem Amr b. Avf oğ� ullarının mescidine girdi. Orada namaz
kılıyordu. Ensardan birileri gelerek ona selam verdiler. Suheyb’e: “Rasulullah
sallallahu aleyhi ve sellem onların selamını nasıl aldı?” diye sordum. “Onlara
işaret etti” dedi.385
Ê ǁƢƸÌ
ƭÊ È ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛ ǺÌ ǟÈ Ǌ
È ǳơ ǺÊ Ìƥ ǵÊ ƢǸō ǿÈ ǺÌ ǟÈ ǶȈ É ǸÈ ǟÌ ȋơ Èْ‫ أ‬ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ŏ ǁƾÌ ÈƦÌǳơƽÇ ȂǠÉ ǈÌ ǷȂ
ȅÊ È ǧǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƾÈ ƴÈ ǈÈ
È ÉƥÈƗǽÉ ǀÈ ÈƦƴÈ È ǧǞÇ ǨÊ ÈƫǂÌ ǷÉ ǹƢ
Ç ǯō ƽÉ ȄÈǴǟÈ ƨÉ ǨÈ ÌȇÈǀƷƢ É ÈǼÊƥȄōǴǏ È ǱƢÈ Èǫ
È ǬÈ ǧÈơÈǀǿÈ ǺÌ ǟÈ ȆÊ
ǱƢ È ȀÉǻƾÈÌ ǫǆ È ȈÈÌ ǳÈƗƽÇ ȂǠÉ ǈÌ ǷȂ
È ÉƥÈƗǱƢÈÈ ǫƧÈ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơȄ
ō ǔÈ È ǫƢǸÈ ō ǴǧÈƨÉ ǨÈ ÌȇÈǀƷ
É ǾÉ ǠÈ ÈƥƢÈƬÈǧ
Ì ǫȆÊǻǂÈ ÈƫǶÈÌ ǳÈƗƨÉ ǨÈ ÌȇÈǀƷ
ǮÈ ÉƬǠÌ ÈƥƢÈƫƾÈ É ǾÉ Èǳ
353- (199) Hemmam b. el-Haris radıyallahu anh’den: “Huzeyfe radıyal-
lahu anh bize yü� ksek bir yerde namaz kıldırdı ve ü� zerinde secde etti. Ebu
Mes’ud el-Bedrî� radıyallahu anh onu çekti, Huzeyfe de ona uydu. Namaz bitin-
ce Ebu Mes’ud radıyallahu anh dedi ki: “Bundan yasaklanmadı mı?” Huzeyfe
radıyallahu anh de ona şö� yle dedi: “Gö� rmedin mi, ben de sana uydum.”386
Yanılma (Sehv) Secdeleri
È ǇÉ ǁ
ǱȂ Èْ‫ أ‬ǺÊ ǟÈ ƾÇ ȈǠÊ Ǉ
È ǹō ÈƗƨÈ ÈǼȈÌ ƸÈ ÉƥǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƱÊ ǂÈ ǟÌ ȋơ È ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȄǔÈ
È ǫƢǸÈ
ō ǴǧÈƢǸÊ È ȀȈǧÊǆÌ ǴÊ ƴÌ ÈȇǶÈ Ì ǴǧÈÊǂȀÌ ǜŎ ǳơǺÈ ǷÊ ǺÊ ȈÌÈƬǼÌŏưǳơȆǧÊǵƢÈ
ǮÈ ÊǳƿÈ ƾÈ ǠÌ ÈƥǶō È Ƕō ÉƯǺÊ ȈÌÈƫƾÈ ƴÌ Ǉ
È ǴǇ È ƾÈ ƴÈ ǇÈ ǾÉ ÈƫȐَ‫ ا‬ǏÈ
354- (143/1) İ�bn Buhayne radıyallahu anh’den: “Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem ö� ğ� le namazının ikinci rekatinde teşehhü� de oturmadan kalk-

386 Sahih.
El-Müsned 169
tı. Namazını bitirince iki secde yaptı, bundan sonra selam verdi.”387
ȆÈ ǓÊ ǁ È ƨÈ ÈǼȈÌ ƸÈ ÉƥǺÊ ÌƥơÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƱÊ ǂÈ ǟÌ ȋơ

Èْ‫ أ‬ǺÊ ǟÈ ƣƢÇ ȀÈ ǋ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ǶÈ È ǫ Ƕō ÉƯ ǺÊ ȈÌÈƬǠÈ ǯÌ ǁ
Ì ǴǧÈ ǵƢÈ È ǶōÈ ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ
É ǇÉ ǁƢ
È ÈǼÈǳ ȄōǴǏÈ ǱƢÈ È ǫ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ
ǺÊ ȈÌÈƫƾÈ ƴÌ Ǉ
È ƾÈ ƴÈ ǈÈ È ǧǂÈ ōƦǯÈ ǾÉ ǸȈÈ ǴÊ ǈÌ ÈƫƢÈǻǂÌ ǜÈ Èǻȁ
È ǾÉ ÈƫȐَ‫ ا‬ǏȄ
È ǔÈ È ǫƢǸÈ É ōǼǳơǵƢÈ ǬÈ ǧÈǆÌ ǴÊ ƴÌ Èȇ
ō ǴǧÈǾÉ ǠÈ ǷÈ ǅƢ
Ƕō È Ƕō ÉƯǶÊ ȈǴÊ ǈÌ ōƬǳơǲÈ ƦÈÌ ǫǆ
È ǴǇ Æ ÊǳƢƳ
È ȂÈ ǿÉ ȁÈ
355- (143) Abdullah b. Buhayne radıyallahu anh’den: “Rasulullah sallal-
lahu aleyhi ve sellem iki rekat namaz kıldı, sonra oturmadan kalktı, insanlar
da onunla beraber kalktılar. Namazını bitirince onun selam vermesini bekle-
dik. Allahu ekber dedi, oturduğ� u yerde selamdan ö� nce iki secde yaptı, sonra
selam verdi.”388
È ǫ ƨÈ ÈǼȈÌ ƸÈ ÉƥǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƱÊ ǂÈ ǟÌ ȋơ

ǱƢÈ Èْ‫ أ‬ǺÊ ǟÈ ƣƢ Ç ȀÈ ǋ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ǵƢÈ È ǆÌ ǴÊ ƴÌ ÈȇǶÈ
È ǫȁ È Êَّ‫ للِه‬Ƕō
È ǫ Ƕō ÉƯ ǺÊ ȈÌÈƬǠÈ ǯÌ ǁ
Ì ǴǧÈ ǵƢÈ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
É ǇÉ ǁƢ
È ÈǼÈǳ ȄōǴǏÈ
Æ ÊǳƢƳ
ǆ È ǺÊ ȈÌÈƫƾÈ ƴÌ Ǉ
È ȂÈ ǿÉ ȁ È ƾÈ ƴÈ ǈÈ
È ǧǂÈ ōƦǯ È ǴÊ ǈÌ ÈƫƢÈǻǂÌ ǜÈ Èǻȁ
È ǾÉ ǸȈ È ǾÉ ÈƫȐَ‫ ا‬ǏȄ
È ǔÈÈ ǫƢǸÈ
ō ǴǧÈ ǾÉ ǠÈ Ƿ
È ǅƢ É ōǼǳơ
ǶÊ ȈǴÊ ǈÌ ōƬǳơǲÈ ƦÈÌ ǫ
… (143/2) Abdullah b. Buhayne radıyallahu anh’den: “Rasulullah sallal-
lahu aleyhi ve sellem bize iki rek’at namaz kıldırdı. Sonra oturmadan kalktı.
İ�nsanlar da onunla beraber kalktılar. Namazını bitirince biz onun selam ver-
mesini bekledik, Allahu ekber dedi, selamdan ö� nce oturduğ� u halde iki secde
yaptı.”389
ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǺȇÊ È ŚǇ Ê ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ

É ǺÌ ǟÈ Ȇŏ ÊǻƢÈȈÊƬƼÌ ǈǳơ
ō ƣȂ È ŎȇÈƗǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ȁÉƿǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǺÊ ȈÌÈƬÈǼÌƯơǺÈ ǷÊ ǥÈ ǂÈ ǐÈ ÌǻơǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ
È ǇÉ ǁ

170 İmam Şafiî

É ǇÉ ǁ È ǬÈ ǧÈÊَّ‫لله‬ơǱȂ
È ǱƢ È ǇÉ ǁƢ È ǈÊ ÈǻǵÌ ÈƗƧÉ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơ
È ÈȇƪȈ ō ƩÊ ǂÈ ǐÉ Ê ǫÈƗǺÊ ÌȇƾÈ ÈȈÌǳơ
É ǇÉ ǁ
È ǵƢÈ ǬÈ ǧÈ ǶÌ ǠÈ ÈǻǅƢ È ǬÈ ǧÈ nǺÊ ÌȇƾÈ ÈȈÌǳơȁÉƿǩÈ ƾÈ ǏÈ ÈƗ~Ƕō
É ōǼǳơǱƢ È ǴǇÈ ȁÈ
Ƕō ÉƯǱÈ ȂÈ ǗÌ ÈƗȁÌ ÈƗǽÊ ƽÊ ȂƴÉ Ǉ
É ǲÈ ưÌ ǷÊ ƾÈ ƴÈ ǈÈ È Ƕō ÉƯǶō
È ǧǂÈ ōƦǯ È ǴǇÈ Ƕō ÉƯǺÊ ȈÌÈȇǂÈ ƻÌ ÉƗǺÊ ȈÌÈƬÈǼÌƯơȄōǴǐÈ
È ǧǶōÈ ǴǇÈ ȁÈ
ǞÈ È Ƕō ÉƯǱÈ ȂÈ ǗÌ ÈƗȁÌ ÈƗǽÊ ƽÊ ȂƴÉ Ǉ
È ǧǁ É ǲÈ ưÌ ǷÊ ƾÈ ƴÈ ǈÈ È Ƕō ÉƯǞÈ
È ǧǂÈ ōƦǯ È ǧǁÈ
aleyhi ve sellem iki rekat namaz kılıp ayrılınca Zu’l-Yedeyn: “Namaz mı kı-
saldı yoksa sen mi unuttun ey Allah’ın rasulü� !” dedi. Rasû� lullah sallallahu
aleyhi ve sellem: “Zu’l-Yedeyn doğru mu söylüyor?” dedi. İ�nsanlar: “Evet”
dediler. Bunun ü� zerine Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem kalktı ve son iki
rekatı da kılarak selam verdi. Sonra tekbir aldı (Allahu ekber dedi) ve ö� nceki
secdeleri gibi veya daha uzun secde yaptı. Sonra secdeden kalktı, tekbir aldı
ve tekrar ö� nceki secdeleri gibi veya daha uzun secde yaptı, sonra secdeden
kalktı.”390
ƾÈ ǸÈ ƷÌ ÈƗȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥơȄÈǳȂÌ Ƿ È ǹƢ É ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǺÊ ȈÌ ǐÈ ƸÌ

È ÈȈǨÌ ǇȆ É ǳơǺÊ ÌƥƽÈ ȁơÉ ƽÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ǇÉ ǁƢ
È ÈǼÈǳȄōǴǏ È ǱȂ É ǬÉ ÈȇǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ƢÈƥÈƗƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ
È ǱƢÈ Èǫ
ƢÈȇƪȈ È ǈÊ Èǻ ǵÌ ÈƗ ƧÉ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơ
ō ƩÊ ǂÈ ǐÉ Ê ǫÈƗ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǺÊ ÌȇƾÈ ÈȈÌǳơȁÉƿ ǵƢÈ ǬÈ ǧÈ ǺÊ ȈÌÈƬǠÈ ǯÌ ǁȆ È ǧÊ Ƨً Ȑَ‫ ا‬Ǐ È Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ
ȁÉƿǩÈ ƾÈ ǏÈ ÈƗ~ǱƢ È ǬÈ ǧÈǅƢ
Ê ōǼǳơȄÈǴǟÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÉ ǇÉ ǁÈ ǲÈ ÈƦÌǫÈƘǧÈÊَّ‫لله‬ơǱȂ È ǇÉ ǁÈ
ō ǺÈ ǷÊ ȆÈ ǬÊ ÈƥƢǷ È Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÉ ǇÉ ǁ È Ƕō ÈƫÈƘǧÈ ǶÌ ǠÈ ÈǻơȂÉǳƢǬÈ ǧÈ nǺÊ ÌȇƾÈ ÈȈÌǳơ
ǶÊ ȈǴÊ ǈÌ ōƬǳơƾÈ ǠÌ Èƥǆ Æ ÊǳƢƳÈ ȂÈ ǿÉ ȁÈ ǺÊ ȈÌÈƫƾÈ ƴÌ ǇÈ ƾÈ ƴÈ Ǉ È Ƕō ÉƯ
357- (706/1) Ebu Hureyre radıyallahu anh’den: “Rasû� lullah sallallahu
aleyhi ve sellem bize namaz kıldırdı. Namazı iki rekat kılınca Zu’l-Yedeyn kalk-
tı ve şö� yle dedi: “Namaz mı kısaltıldı yoksa unuttun mu ey Allah’ın rasulü� !”
Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem insanlara dö� ndü� ve: “Zu’l-Yedeyn doğ-
ru mu söylüyor?” dedi. Onlar da: “Evet” dediler. Bunun ü� zerine Rasû� lullah
sallallahu aleyhi ve sellem namazın kalan kısmını tamamladı, sonra oturdu-
ğ� u halde selamdan sonra iki secde yaptı.”391

El-Müsned 171
ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈƥȐَ‫ ا‬ǫÊ ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƔÊ ơōǀƸÌ È ǳơ ƾÇ ÊǳƢƻÈ ǺÌ ǟÈ ȆŎ ǨÊ ǬÈ ōưǳơ ƣƢÊ ǿō ȂÌÈ ǳơ ƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƭÊ Ȑَ‫ا‬ÈƯȆǧÊǶō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǶō È ǴǇ
È ǱƢÈÈ ǫǺÇ ȈÌ ǐÈ ƷÉ ǺÊ Ìƥǹơ È ǂÈ ǸÌ ǟÊ ǺÌ ǟÈ Ƥō Ê ǴȀÈ ǸÌÉ ǳơ
É ǈÊ ÈƥǲÆ ƳÉ ǁ
ǺÊ ÌȇƾÈ ÈȈÌǳơǖȈ È ǩƢ Ê ǳơǵƢÈ ǬÈ ǧÈ ƧÈ ǂÈ ƴÌ ƸÌ
É ÈƥǂÌ ƼÌ È ǫ Ƕō ÉƯ ÊǂǐÌ ǠÌÈ ǳơǺÈ ǷÊ ƩƢ
É ǳơǲÈ ƻÈ ƾÈ ǧÈ ǵƢÈ Ç ǠÈ ǯÈ ǁÈ
ǂÈ ÊƦƻÌ ÉƘǧÈǱÈ ÈƘǈÈ
È ǧǽÉ ƔơÈ ƽÈ ǁÊ ǂŎ ƴÉ ÈȇƢًƦǔÈ ǤÌ ǷÉ ƱÈ ǂÈ ƼÈ ō ƩÊ ǂÈ ǐÉ
È ǧƧÉ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơ Ê ǫÈƗÊَّ‫لله‬ơǱȂÈ ǇÉ ǁƢÈ ÈȇȃƽÈ ƢÈǼÈǧ
Ƕō È Ƕō ÉƯǺÊ ȈÌÈƫƾÈ ƴÌ Ǉ
È ǴǇ È ƾÈ ƴÈ ǇÈ Ƕō ÉƯǶō È ǴǇÈ Ƕō ÉƯǭÈ ǂÈ ÈƫǹƢ È ÊƬōǳơƨÈ ǠÈ ǯÌ ǂǳơ
È ǯȆ ō ǮÌ È ǴÊƫȄōǴǐÈ Èǧ
358- (707) İ�mran b. Husayn radıyallahu anh’den: “Nebî� sallallahu aleyhi
ve sellem ikindi namazının ü� çü� ncü� rekatinde selam verdi. Sonra kalktı ve
odasına girdi. Elleri geniş bir adam olan el-Hirbak kalktı ve seslendi: “Ey
Allah’ın rasulü� ! Namaz mı kısaltıldı?” Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem
ridasını sü� rü� kleyerek kızgın bir halde çıktı ve sordu. Durumu haber verdiler.
Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem terk etmiş olduğ� u o bir rekati de kıldı,
sonra selam verdi, sonra iki secde yaptı ve sonra selam verdi.”392
Tilavet Secdeleri
ȐÅ ƳÉ ǁÈ ǹō ÈƗÇǁƢǈÈ ÈȇǺÊ ÌƥƔÊ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǶÈ È ǴǇÌ ÈƗǺÊ ÌƥƾÊ ÌȇǃÈ ǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÉ ÌƥǶȈ
ÉƅơȄōǴǏ È ȆŎ ÊƦōǼǳơƾÈ ƴÈ ǈÈÈ ǧ ƾÈ ƴÈ ǈÈ È ǧ ƧÈ ƾÈ ƴÌ ǈǳơ
ō Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơƾÈ ǼÌ ǟÊ ÈƗǂÈÈ ǫ
ÉƅơȄōǴǏ È ȆŎ ÊƦōǼǳơƾÊ ƴÉ ǈÌ ÈȇǶÈÌ ǴǧÈ ƾÌ ƴÉ ǈÌ ÈȇǶÈ ō ǽÉ ƾÈ ǼÌ ǟÊ ǂÉ ƻƕ
Ì ǴǧÈ ƧÈ ƾÈ ƴÌ ǈǳơ È ÈƗǂÈÈ ǫǶō ÉƯǶō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
َّ‫ لله‬È ǇÉ ǁƢ
ƩÉ ÌƗǂÈÈ ǫȁÈ ƩÌ ƾÈ ƴÈ ǈÈ ō ǭÈ ƾÈ ǼÌ ǟÊ ǹÆ ȐÉَ‫ ا‬ǧ ÈƗǂÈÈ ǫ Ê ơ ǱȂ
È ǧ ƧÈ ƾÈ ƴÌ ǈǳơ È ÈȇǱƢ È ǬÈ ǧÈ Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
ȂÈÌ ǴǧÈ ƢǷƢً ǷÈ ÊƛƪÈ ǼÌ ǯ~
É Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǱƢ È ǬÈ ǧÈ ƾÌ ƴÉ ǈÌ ÈƫǶÈ ō ǭÈ ƾÈ ǼÌ ǟÊ
Ì ǴǧÈ ƧÈ ƾÈ ƴÌ ǈǳơ
nƩÉ ƾÌ ƴÈ Ǉ
È ƩÈ ƾÌ ƴÈ ǇÈ
359- (605) Ata b. Yesar rahimehullah’tan: “Bir adam Nebî� sallallahu aley-
hi ve sellem’in yanında secde ayeti okudu ve secde etti. Nebî� sallallahu aleyhi
ve sellem de secde etti. Sonra bir başkası Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’in
yanında secde ayeti okudu ve secde etmedi. Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem

172 İmam Şafiî
de secde etmedi. Dedi ki: “Ey Allah’ın rasulü� ! Falan senin yanında secde aye-
ti okudu, secde ettin. Ben senin yanında okuduğ� umda secde etmedin.” Nebî�
sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu ki: “Sen imam iken şayet secde etsey-
din ben de seninle beraber secde ederdim.”393
ǺÊ ȈÌÈƫƾÈ ƴÌ Ǉ È ǳơƧÊ ǁȂ
È Ʋŏ ƸÌ É ǧÊ ƾÈ ƴÈ Ǉ
È ǇȆ È ǾÉ ōǻÈƗǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
Hac suresinde iki defa tilavet secdesi yaptı.394
ǺÊ ȈÌÈƫƾÈ ƴÌ Ǉ È ǳơƧÊ ǁȂ
È Ʋŏ ƸÌ É ǧÊ ƾÈ ƴÈ Ǉ
È ǇȆ È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǹō ÈƗǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
… (803) Nafi rahimehullah’tan: “Ö� mer radıyallahu anh Hac suresinde iki
defa secde yaptı.”395
ǺÊ ÌƥƨÈ ÈƦÈǴǠÌ ÈƯǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ȅÊ

ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ǶȈÈ ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛǺÊ ÌƥƾÊ ǠÌ Ǉ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǺÉ ÌƥǶȈ
Ʋŏ ƸÌÈ ǳơƧÊ ǁȂ È ǈÉ ÊƥÈƗǂÈ ǬÈ ǧÈƨÊ ÈȈÊƥƢƴÌÈ ǳƢÊƥǶÊ
Ì ȀÊƥȄōǴǏ È ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ƣƢÊ ǘō ƼÌÈ ǳơǺÈ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ǹō ÈƗÇǂȈÌ ǠÈ ǏÉ
È ȀÈ ȈǧÊ ƾÈ ƴÈ ǈÈ
ǺÊ ȈÌÈƫƾÈ ƴÌ ǇƢ Èǧ
361- (866) Abdullah b. Sa’lebe b. Suayr’den: “Ö� mer b. el-Hattab radı-
yallahu anh Cabiye’de namaz kıldırdı ve Hac suresini okudu. Bu surede iki
tilavet secdesi yaptı.”396
Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ Ê ǘō ƼÌ
È ƣƢ Èْ‫ أ‬ǺÊ ǟÈ ƣƢ
È ǳơǺÈ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ǹō ÈƗƱÊ ǂÈ ǟÌ ȋơ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ȃǂÈ ƻÌ ÉƗƧÇ ǁȂ È ǫǶō ÉƯƢȀÈ ȈǧÊ ƾÈ ƴÈ ǈÈ
È ǈÉ ÊƥÈƗǂÈ ǬÈ ǧÈ ǵƢÈ È ÈƗǂÈÈ ǫǾÉ ǼÌ ǟÈ
È ǧȃȂÈ ǿÈ ơÈƿÊƛǶÊ ƴÌ ōǼǳơȁ
362- (801) el-A’rac rahimehullah’tan: “Ö� mer b. el-Hattab radıyallahu
anh “Necm” suresini okudu ve onda secde yaptı. Sonra kalktı ve başka bir
393 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (4483) isnadı mü� rsel olup, İ�brahim b. Muhammed
metruktü� r. Beyhaki (2/324)
El-Müsned 173
sure okudu.”397
ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƭÊ
ǺÌ ǟÈ ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ Ê ǁƢƸÌÈ ǳơǺÊ ǟÈ ƤÇ ÌƟƿÊ ȆÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÇ ÌȇƾÈ ǧÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǹƢ ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ ǷÉ
È ÈƥȂÌ ÈƯǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ
ǱƢÈ È ȏَّ‫ا‬Êƛ ǾÉ ǠÈ Ƿ
È ǫ ǺÊ ȈÈÌ ǴƳÉ ǁ È ǅƢ É ōǼǳơƾÈ ƴÈ ǇÈ ȁ È ƾÈ ƴÈ ǈÈÈ ǧ ǶÊ ƴÌ ōǼǳƢÊƥ ÈƗǂÈÈ ǫ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
È ǴǇÈ ȁ
Ŏ ƽÈ ơǁÈ ÈƗ~
nƧÈ ǂÈ ȀÌ ǌǳơơ
hi ve sellem Necm suresini okudu, secde etti. İ�ki kişi dışında onunla beraber
insanlar da secde ettiler.” Dedi ki: “Şö� hret isteyen iki kişi.”398
ǖÇ ȈÌ ǈÉ َّ‫لله‬
È ǫǺÊ ÌƥÊ ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÈ ȇÊǄÈȇǺÌ ǟÈ ƤÇ ÌƟƿÊ ȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÇ ÌȇƾÈ ǧÉ ȆÊƥÈƗǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ê ǇÉ ǁ È ƾÈ ǼÌ ǟÊ ÈƗǂÈÈ ǫ ǾÉ ōǻÈƗ ƪÇ ÊƥƢÈƯ ǺÊ ÌƥƾÊ ÌȇǃÈ ǺÌ ǟÈ ÇǁƢǈÈ ÈȇǺÊ ÌƥƔÊ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ
ƢȀÈ ȈǧÊ ƾÌ ƴÉ ǈÌ ÈȇǶÈ
Ì ǴǧÈ ǶÊ ƴÌ ōǼǳƢÊƥǶō
È ǴǇÈ ȁÈ
364- (604) Ata'dan: Zeyd b. Sabit radıyallahu anh, Rasû� lullah sallallahu
aleyhi ve sellem’in yanında Necm suresini okudu ve onda secde yapmadı.399
ƨÈ ǸÈ È ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǹƢ

È ǴǇȆ É ǺÊ ÌƥƽÊ ȂÈ ǇÌ ȋơȄÈ
È ÈȈǨÌ Ǉ È ƾÈ ȇÊǄÈȇǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
Èْ‫ أ‬ǳȂÌ Ƿ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Éَّ‫لله‬
ƾÈ ƴÈ ǈÈ ō ƿÊƛ ÈƗǂÈÈ ǫ ǾÉ ǼÌ ǟÈ ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǧ ƪÌ Ǭō ǌÈ ÌǻơƔƢÉ ǸÈ ǈǳơơÈ ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ Ìƥ
È ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ƢÈƥÈƗ ǹō ÈƗ ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ
ƢȀÈ ȈǧÊ ƾÈ ƴÈ Ǉ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǹō ÈƗǶÌ ǿÉ ǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗǥÈ ǂÈ ǐÈ ÌǻơƢǸÈ
È ǇÉ ǁ ō ǴǧÈ ƢȀÈ ȈǧÊ
365- (800) Ebu Seleme b. Abdirrahman’dan: “Ebu Hureyre radıyallahu
anh İ�nşikak suresini okudu ve onda secde yaptı. Namazı bitirince cemaate
Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’in bu surede secde yaptığ� ını haber
verdi.”400
397 Zayıf. Şafii, Sunen (4419) el-A’rac, Ö� mer radıyallahu anh’den işitmemiştir.
399 Sahih. Şafii, Sunen (4475) Buhari (1072, 1073)
400 Sahih. Şafii; Sunen (4409) Buhari (1074)
174 İmam Şafiî
ǹƢ È ǾÉ ōǻÈƗƽÇ ȂǠÉ ǈÌ Ƿ

È ǯ È ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ Ǌ
Ç ȈÌÈƦƷ
É ǺÊ ÌƥǁÊ ŏ ǃǺÌ ǟÈ ƧÈ ƾÈ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȆŌ ÊƦÈǻƨÉ ÈƥȂÌ ÈƫȆÈ ǿÊ ƢǸÈ ōǻÊƛǱȂ È ƧÊ ǁȂ
É ǬÉ ÈȇȁǍ È ǇȆÉ ǧÊ ƾÉ ƴÉ ǈÌ Èȇȏَ‫ا‬
366- (1318) Zirr b. Hubeyş’ten: “İ�bn Mes’ud radıyallahu anh Sad sure-
sinde secde yapmaz ve şö� yle derdi: “Bu ancak bir nebî�’nin tevbesidir.”401
È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ǅƢ
ȄōǴǏ È ǂǰÌ ǟÊ ǺÌ ǟÈ ƣȂ
Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƨÈ ǷÊ È ŎȇÈƗǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǍȆǧÊ ȆÊǼǠÌ ÈȇƢǿÈ ƾÈ ƴÈ Ǉ È ǾÉ ōǻÈƗǶō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
367- (1319) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’dan: “Nebî� sallallahu aleyhi
ve sellem onda (yani Sad suresinde) secde etti.”402
Cum’a Namazı
É ǺÊ ÌƥǞÊ ǧÊ ƢÈǻ ǺÌ ǟÈ ǶÇ ȈÈÌ ǴǇ

ǺÊ ÌƥÊǂȈÌÈƦƳ É ǺÉ Ìƥǹơ È ÊǼÈƯƾō ƷȄ
É ȂÈ ǨÌ ǏȆ È ÈȈƸÌ ÈȇǺÉ ÌƥǶȈ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǵÉ ȂÌ ÈȇƾÆ ǿÊ Ƣǋ~
È ǱƢÈ È ǫǾÉ ōǻÈƗǶō
È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ÇǁƢǈÈ ÈȇǺÊ ÌƥƔÊ ƢǘÈ ǟÈ ȁ È ǶÇ ǠÊ ǘÌ ǷÉ
~ƨÈ ǧÈ ǂÈ ǟÈ ǵÉ ȂÌ ÈȇƽÆ ȂȀÉ ǌÌ ǷÈ ȁÈ ƨÊ ǠÈ ǸÉ ƴÌ
É ǳơ
368- (200) Atâ� b. Yesar’dan: Nebi sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle bu-
yurdu: “Şahid cuma günüdür, meşhûd arafe günüdür.”403
ƔÊ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ÇǂǸÊ ÈǻȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÉ ÌƥǮȇÊÉ ǂǋȆ È ÊǼÈƯƾō Ʒ
È ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÉ ÌƥǶȈ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ÇǁƢǈÈ ÈȇǺÊ Ìƥ
369- (200/1) Ata b. Yesar’dan, o da Nebi sallallahu aleyhi ve sellem’den
aynısı.404
401 Sahih. Şafii, Sunen (4468) Beyhaki (2/319)

402 Sahih. Şafii, Sunen (4448) Ebu Davud (1409) Tirmizi (577)
403 Çok zayıf, Şafiî�, Sunen (6266) Mü� rseldir. İ�brahim b. Muhammed metruktü� r.
404 Çok zayıf. Şafiî�, Sunen (6267) Mü� rseldir. İ�brahim b. Muhammed metruktü� r.
El-Müsned 175
ƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƨÈ ǴÈ ǷÈ ǂÌ Ʒ ō ƾÉ ƦÌ ǟÈ ȆÊǼÈƯƾō Ʒ

È ǺÉ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ È ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÉ ÌƥǶȈ
370- (201) İ�bnu’l-Museyyeb, Nebi sallallahu aleyhi ve sellem’den aynı-
sını rivayet etti.405
È ǫǱƢÈ
ǱƢÈ É ǗǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǫƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǅÇ ȁƢÈ
ǶÌ ȀÉ ōǻÈƗ ƾÈ ȈÌÈƥǹȂ
È ǬÉ ÊƥƢǈǳơ
ō ǺÉ ƸÌ ÈǻȁÈ ǹȁ È ǂÉ ƻÊ ȉơ
ْ‫ آ‬ǺÉ ƸÌ Èǻ~Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂÉ ǇÉ ǁÈ
ƢÈǻơƾÈ ȀÈ ǧÈ ǾÊ ȈǧÊ ơȂǨÉ ǴÈÈƬƻơȅ
Ì ǀÊ ōǳơǵÉ ȂÌ ÈȈÌǳơơÈǀȀÈ ǧÈ ǶÌ ǿÊ ƾÊ ǠÌ ÈƥǺÌ ǷÊ ǽÉ ƢÈǼȈÊƫȁÉƗȁƢ
È ÈǼǴÊ ƦÈÌ ǫǺÌ ǷÊ ƣƢ È ÈƬǰÌÊ ǳơơȂÉƫȁÉƗ
nƾÇ ǣÈ ƾÈ ǠÌ ÈƥȃǁƢÈ ǐÈ ōǼǳơȁơÈ ƾً ǣÈ ƽÉ ȂȀÉ ÈȈÌǳơǞÆ ÈƦÈƫƢÈǼÈǳǅƢ É ōǼǳƢÈǧÉَّ‫لله‬ơ
hi ve sellem şö� yle buyurdu: “Bizler son gelenler ve öne geçenleriz. Onlara
bizden önce kitap verildi, bize onlardan sonra verildi. Onların ihtilaf et-
tikleri bu güne biz hidayet edildik. İnsanlar bize tabidirler. Yahudilerin
günü bir sonraki gün (cumartesi), Hristiyanlarınki ise ondan sonraki
(pazar) gündür.”406
ȄōǴǏ Èْ‫ أ‬ǺÊ ǟÈ ƽÊ ƢÈǻǄŏ ǳơȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǹƢ

È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƱÊ ǂÈ ǟÌ ȋơ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
È ǫǾÉ ōǻÈƗȏَّ‫ا‬ÊƛǾÉ ǴÈ ưÌ ǷÊ Ƕō
nǶÌ ȀÉ ōǻÈƗƾÈ ÌȇƢÈƥ~ǱƢÈ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
È ǴǇÈ ȁ
372- (202/1) Ebu Hureyre radıyallahu anh, Nebi sallallahu aleyhi ve
sellem’den aynısını rivayet etti.407
ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ǸÈ ǬÈ ǴÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÉ ÌƥƾÉ Ǹō ƸÈ ǷȆ É ÊǼÈƯƾō Ʒ
È ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǺÉ ÌƥǶȈ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǂÉ ƻÊ ȉơ
ǹȁ ْ‫ آ‬ǺÉ ƸÌ Èǻ~ǱƢÈ È ǫ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ǸÈ È ǴǇÈ
ơÈǀǿÈ Ƕō ÉƯǶÌ ǿÊ ƾÊ ǠÌ ÈƥǺÌ ǷÊǽÉ ƢÈǼȈÊƫȁÉƗȁƢ
È ÈǼǴÊ ƦÈÌ ǫǺÌ ǷÊƣƢ Ê ǳơơȂÉƫȁÉƗǶÌ ȀÉ ōǻÈƗƾÈ ȈÌÈƥƨÊ ǷƢÈ ÈȈǬÊ ÌǳơǵÈ ȂÌ ÈȇǹȂ
È ÈƬǰÌ È ǬÉ ÊƥƢǈǳơ
ō
405 Çok zayıf. Şafiî�, Sunen (6269) Mü� rseldir. İ�brahim b. Muhammed metruktü� r.
407 Sahih.
176 İmam Şafiî
É ōǼǳƢÈǧǾÉ ÈǳÉَّ‫لله‬ơƢÈǻơƾÈ ȀÈ ǧÈǾÊ ȈǧÊơȂǨÉ ǴÈÈƬƻƢÈ

ƢÈǼÈǳǅƢ É ǳơȆÊǼǠÌ ÈȇǶÊ
Ì ǧƨÈ ǠÈ ǸÉ ƴÌ È ǂǧÉȅǀÊ ōǳơǶÉ ȀÉ ǷÉ ȂÌ Èȇ
Ì ȀȈÈÌ ǴǟÈ ǑÊ
nƾÉ ƷÈ ȋơÈْ‫ أ‬ȁ ō ǞÆ ÈƦÈƫǾÊ ȈǧÊ
È ƪÉ ƦÌ ǈǳơ
373- (202/2) Ebu Hureyre radıyallahu anh’den: Nebi sallallahu aleyhi
ve sellem şö� yle buyurdu: “Bizler sonradan gelip kıyamet gününde öne
geçenleriz. Onlara bizden önce kitap verildi, bize onlardan sonra veril-
di. Sonra kendilerine farz kılınan bu günleri hakkında yani cuma günü
hakkında ihtilaf ettiler. Allah bizi ona hidayet etti. Bu konuda insanlar,
cumartesi ve pazar günleri ile bize tabidirler.”408
Èْ‫ أ‬ÉƥÈƗȆÊǼÈƯƾō Ʒ

ÊǂǿÈ ǃÌ ȋơȂ È ǱƢÈÈ ǫƧÈ ƾÈ ȈÌÈƦǟÉ ǺÉ ÌƥȄǇȂ È ǷȆ É ÊǼÈƯƾō Ʒ È ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÉ ÌƥǶȈ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǮÇ ÊǳƢǷ È ǺÈ Ìƥǆ È ǾÉ ōǻÈƗ ÇǂȈÌ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ƸÌ
È ÈǻÈƗ ǞÈ ǸÊ Ǉ È ǴǗÈ ǺÊ ÌƥǩƢ È ƸÈ ǇÌ Êƛ ǺÉ ÌƥƨÉ ÈȇÊȁƢǠÈ ǷÉ
È ǬÈ ǧÈǶō
ǱƢ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơȄÈǳÊƛÆƨÈƬǯÌ ȁƢ È ȀÈ ȈǧÊƔƢÈ ǔÈ ȈÌÈƥƧÇ ƕǂÌ ǸÊ ÊƥǲȇÊ É ǂƦÌ ƳȄÊ ÈƫÈƗǱȂ É ǬÉ Èȇ
ƪÈ ÌǻÈƗ ƢȀÈ Êƥ ƪÌ È ǴǔÉ É ǳơǽÊ ǀÊ ǿÈ ǱƢÈ
ŏ ǧ ƨÉ ǠÈ ǸÉ ƴÌ È ǫ nǽÊ ǀÊ ǿÈ ƢǷ~ È Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È ȆŎ ÊƦōǼǳơ
ÆƨǟÈ ƢǇƢÈ ȀÈ ȈǧÊ ȁÈ ǂÆ ȈÌ ƻƢ È ȀÈ ȈǧÊ ǶÌ ǰÈ É ǳȁȃ
È ǁƢÈ ǐÈ ōǼǳơȁ È ƽÉ ȂȀÉ ÈȈÌǳơǞÆ ÈƦÈƫƢȀÈ ȈǧÊ ǶÌ ǰÈ É ǳǅƢÉ ōǼǳƢÈǧǮÈ ÉƬǷō ÉƗȁÈ
ƾÊ ȇÊǄǸÌÈ ǳơǵÉ ȂÌ ÈȇƢÈǻƾÈ ǼÌ ǟÊ ȂÈ ǿÉ ȁ
È ǾÉ ÈǳƤȈ È ƴÊ ÉƬǇơ Ì ȏَّ‫ا‬ÊƛÇǂȈÌ ƼÈ ÊƥȄÈǳƢǠÈ ÈƫÈَّ‫لله‬ơȂǟÉ ƾÌ ÈȇǺÆ ǷÊ ƚÌ ǷƢ É ȀÈ ǬÉ ǧÊ ơȂÈ Éȇȏَ‫ا‬
ǮÈ ōƥǁ È ǹō Êƛ ǱƢÈ È ǫ nƾÊ ȇÊǄǸÌÈ ǳơǵÉ ȂÌ ÈȇƢǷ È ǲȇÊ É ǂƦÌ ƳƢ Ê Èȇ~Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǱƢÈ Èǫ
ǱÈ ǄÈ ÌǻÈƗ ƨÊ ǠÈ ǸÉ ƴÌ
É ǳơǵÉ ȂÌ ÈȇǹƢ È ƿÊƜǧÈ ǮÇ ǈÌ ǷÊ ƤÉ Éưǯ
È ǯơÈ É ǾÊ ȈǧÊ ƶÈ ÈȈÌǧÈƗ ƢًȇƽÊ ơȁ È ǅÊ ȁÌ ƽÈ ǂÌ ǨÊ ÌǳơȆǧÊ ÈǀƼÈ ōƫơ
ǮÌÈ ǴÊƫ Ǧō ƷÈ ȁ È ś È ŏȈÊƦōǼǳơƾÉ ǟÊ ƢǬÈ ǷƢÈ ȀÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ÇǁȂÉǻ ǺÌ ǷÊ ǂÉ ÊƥƢÈǼǷ È ǾÊ ÊƬǰÈ ÊƟȐَ‫ ا‬Ƿ
È ǾÉ ÈǳȂÌ ƷÈ ȁ È ǺÌ ǷÊ ƔƢÈ ǋƢ È Ƿ È Éَّ‫لله‬ơ
ǹȂÈ ǬÉ ȇƾŏ ǐǳơ
ŏ ȁ Ŏ ȀÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ƾÊ ƳÈ ǂÌ ÈƥǄō ǳơȁ
È ƔơÉ ƾÈ ȀÈ ǌǳơƢ È ƩȂÉ Ê ǫƢÈȈÌǳƢÊƥƨÇ ǴÈ Ǵō ǰÈ Ƿ
É ƤÇ ǿÈ ƿÈ ǺÌ ǷÊ ǂÈ ÊƥƢÈǼǸÈ ÊƥǂÈ ÊƥƢÈǼǸÌÈ ǳơ
ǶÌ ǰÉ ÉƬÌǫƾÈ Ǐ È ÈǻÈƗ ǶÌ ȀÉ Èǳ Éَّ‫لله‬ơǱȂ
Ì ǫ ǶÉ ǰÉ ŎƥǁƢ
È ƾÈ É ǳơǮÌ
É ǬÉ ÈȈÈǧ ƤÊ ÉưǰÌ È ǴÊƫ ȄÈǴǟÈ ǶÊ Ì ȀÊƟơǁÈ ȁ
È ǺÌ ǷÊ ơȂǈÈ É ǴƴÈ Èǧ
ƪȈÉ ǓÊ ǁ È ƾÈ Ì ǫǱȂ É ǬÉ ÈȈÈǧǮÈ ÈǻơȂÈ ǓÊÌ ǁǮÉ È ǳÈƘǈÌ ÈǻƢÈǼōƥǁ È ǳȂǬÉ ÈȈÈǧǶÌ ǰÉ ǘÊ ǟÌ ÉƗȆÊǻȂÉǴǈÈ
È ǹȂÉ È ǧȅƾÊ ǟÌ ȁÈ
Ì ȀȈǘÊ ǠÌ ÉȇƢǸÈ ÊǳƨÊ ǠÈ ǸÉ ƴÌ
ǶÊ È ŎƦƸÊ ÉȇǶÌ ȀÉ ǧÈ ƾÆ ȇÊǄǷ
É ǳơǵÈ ȂÌ ÈȇǹȂ È ȅō ƾÈ Èǳȁ
È ǶÌ ÉƬȈÌōǼǸÈ ÈƫƢǷ
È ȆÈ É ǳȁ
ō ǴǟÈ ǶÌ ǰÈ È ǶÌ ǰÉ ǼÌ ǟÈ
ǪÈ ǴÊ ƻ
É ǾÊ ȈǧÊ ȁ
È ǉÊ ǂÌ ǠÌÈ ǳơȄÈǴǟÈ ǶÌ ǰÉ Ŏƥǁ È ǾÊ ȈǧÊ ȃȂÈ ÈƬǇơȅ
Ì ǀÊ ōǳơǵÉ ȂÌ ÈȈÌǳơȂÈ ǿÉ ȁÊ È ǳơǺÈ ǷÊ ǶÌ ȀÉ Ŏƥǁ
È ǂȈÌ ƼÌ È ǾÊ ȈǧÊ
408 Sahih ligayrihi. Şafiî�, Sunen (6281) İ�brahim b. Muhammed metruktü� r.
El-Müsned 177
ùƨÉ ǟÈ Ƣǈǳơ
ō ǵȂ É ǬÉ ÈƫǾÊ ȈǧÊ ȁ
È ǵÉ ƽÈ ƕ
374- (243) Enes b. Malik radıyallahu anh’den: “Cibril aleyhisselam, Nebî�
sallallahu aleyhi ve sellem’e ü� zerinde siyah bir nokta bulunan beyaz bir ayna
getirdi. Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem: “Bu nedir?” buyurdu. Dedi ki: “Bu
cuma’dır. Sen ve ü� mmetin bununla ü� stü� n kılındınız. İ�nsanlar, Yahudiler ve
Hristiyanlar bu konuda sizi takip ederler. Bu gü� nde sizin için hayır vardır.
O gü� nde bir saat vardır ki, mü� minin Allah Teâ� lâ� ’ya hayır duası o vakte teva-
fuk ederse mutlaka kabul edilir. Bizim katımızda o gü� n mezid gü� nü� dü� r.” Nebî�
sallallahu aleyhi ve sellem: “Ey Cibril! Mezid günü nedir?” dedi. Dedi ki:
“Muhakkak ki Rabbin Firdevs’te bir vadi edinmiştir. Orada miskten yığ� ınlar
vardır. Cuma gü� nü� olduğ� u zaman Allah dilediğ� i melekleri indirir. Etrafında
nurdan minberler vardır. Ü� zerinde nebilerin oturakları vardır. O minberler
yakut ve zebercedden sü� slenmiş altındandır. Ü� zerinde şehidler ve sıddıklar
vardır. Onların arkalarında o yığ� ınlar bulunur. Allah onlara: “Ben sizin Rab-
binizim. Size olan vaadimi yerine getirdim. Benden isteyin, size vereyim” bu-
yurur. Onlar da: “Rabbimiz! Senden rızanı isteriz” derler. Allah Teâ� lâ� : “Sizden
razı oldum. Temenni ettiğ� iniz şeyler benim ü� zerimedir. Katımda fazlası da
vardır” buyurur. Onlar Rablerinin kendilerine verdiğ� i hayırdan dolayı cuma
gü� nü� nü� severler. O gü� n Rabbinizin arşa istiva ettiğ� i gü� ndü� r. Adem o gü� nde
yaratılmıştır ve kıyamet de o gü� n kopacaktır.”409
ǆ Ç ÈǻÈƗǺÌ ǟÈ ƾÊ ǠÌ ƴÌ

È ǳơǺÉ ÌƥǶȈ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛǹơÈ ǂÈ ǸÌ ǟÊ ȂÉƥÈƗƢÈǼÈƯƾō ƷÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÉ ÌƥǶȈ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǾÉ ÈȈǘÊ ǟÌ ÉƗǶÆ ǈÈ
ǹÌ Êƛȁ Ì ǫǾÉ ÈǳȂÈ ǿÉ ÇǂȈÌ ƼÈ ÊƥǾÊ ȈǧÊƢǟÈ ƽÈ ǺÌ Ƿ
È ǂÆ ȈÌ ƻ È ǾÊ ȈǧÊǶÌ ǰÈ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƽÈ ơǃÈ ȁ
É ǳȁ È ǾÊ ÊƥƢȀً ȈÊƦǋÈ
ƔƢÈ ÈȈǋÌ ÈƗƢǔً ÌȇÈƗǾÊ ȈǧÊ ƽÈ ơǃÈ ȁ
È ǾÉ ǼÌ ǷÊ ǾÉ ÈǳǂÆ ȈÌ ƻ Ê ƿǶÆ ǈÈ
È ǾÉ ÈǳǂÈ ƻÉ
È ȂÈ ǿÉ ƢǷ Ì ǫǾÉ ÈǳǺÌ ǰÉ ÈȇǶÈÌ ǳ
375- (243/1) Enes radıyallahu anh bunun benzerini rivayet etti ve şu
ziyadeyi zikretti: “Sizin için o gü� nde hayır vardır. O gü� nde hayırla dua edene
kısmeti varsa istediğ� i verilir. Eğ� er kısmeti yoksa kendisi için daha hayırlı olan
şekilde saklanır.” Daha başka ziyadeler de vardır.410

178 İmam Şafiî
ȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǲȈ É ǺÉ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÉ ƦÌ ǟÈ ȆÊǼÈƯƾō Ʒ

Ç ǬÊ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ È ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǺÉ ÌƥǶȈ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ȇŏ ÊƦōǼǳơȄÈǳÊƛƔƢÈ ƳÊ È ǁƢǐÈ Ìǻȋơ Èْ‫ أ‬ǺÈ ǷÊ ȐÅ ƳÉ ǁ È ǹō ÈƗǽÊ ƾŏ ƳÈ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƾÇ ǠÌ Ǉ È ǺÊ ÌƥǲȈ È ÊƦƷÌ ǂÈ ǋ É ǺÊ Ìƥ
ǺÈ ǷÊ ƢȀÈ ȈǧÊ ơÈƿƢǷ È ƨÊ ǠÈ ǸÉ ƴÌ É ǳơǺÊ ǟÈ ƢÈǻǂÌ ÊƦƻÌ ÈƗ Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ
È ǇÉ ǁƢÈ ÈȇǱƢ È ǬÈ ǧÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
È ǴǇÈ ȁ
ǾÊ ȈǧÊ ȁ
È ǵÉ ƽÈ ƕǪÈ ǴÊ ƻ É ǾÊ ȈǧÊǱÇ Ȑَ‫ ا‬ƻ Êǆ É ǸÌ ƻÈ ǾÊ ȈǧÊùǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǱƢ È ǬÈ ǧÈÊǂȈÌ ƼÌ È ǳơ
ƢȀÈ ȈǧÊƾÉ ƦÌ ǠÌÈ ǳơÈَّ‫لله‬ơǱÉ ÈƘǈÌ ÈȇȏÆ È ǵÈ ƽÈ ƕÉَّ‫لله‬ơȄōǧȂÈ ÈƫǾÊ ȈǧÊ ȁ
È ǾÊ ȈǧÊ ȁ
َ‫ ا‬ƨǟÈ ƢǇ È Ǒ Èْ‫ أ‬ǳÊƛǵÈ ƽÈ ƕÉَّ‫لله‬ơǖÈ ÈƦǿÌ ÈƗ
Ê ǁÌ ȋơȄÈ
ǺÌ ǷÊ ƢǸÈÈ ǧƨÉ ǟÈ Ƣǈǳơ ō ǵȂ É ǬÉ ÈƫǾÊ ȈǧÊ ȁ
È ǶÇ ƷÊ ǁ Ê ǫȁÌ ÈƗƢǸً ÈƯƘÌ Ƿ
È ƨÈ ǠȈÈ ǘÈ È ǱÌ ÈƘǈÌ ÈȇǶÈÌ ǳƢǷ
È ǽÉ ƢōȇÊƛǽÉ ƢÈƫÈƗȏَّ‫ا‬ÊƛƢًƠȈÌ ǋÈ
ùƨÊ ǠÈ ǸÉ ƴÌ
É ǳơǵÊ ȂÌ ÈȇǺÌ ǷÊ ǪÉ ǨÊ ǌÌ ÉȇȂÈ ǿÉ ȁ
È ȏَّ‫ا‬ÊƛǲÇ ÈƦƳÈ ȏَ‫ ا‬ȁ
È Ǒ È ƔÇ ƢǸÈ Ǉ
Ç ǁÌ ÈƗȏَ‫ ا‬ȁ È ƣÇ ǂō ǬÈ Ƿ
È ȏَ‫ ا‬ȁ É ǮÈ Ç ǴǷÈ
376- (244) Amr b. Şurahbil b. Sa’d, babasından, o da dedesinden riva-
yet ediyor: “Ensar’dan bir adam Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’e geldi ve
dedi ki: “Ey Allah’ın Rasulü� ! Bize cuma gü� nü� nden haber ver. O gü� nde ne gibi
hayırlar vardır?” Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “O günde
beş haslet vardır: Adem o gün yaratılmıştır. Allah Adem’i yeryüzüne o
günde indirmiştir. Allah Adem’i o günde vefat ettirmiştir. O günde bir
saat vardır ki, kul onda Allah’tan bir şey istediğinde – günah olan veya
akrabalık bağını kesen bir şey değilse - mutlaka verilir ve kıyamet de
o günde kopar. Gökte, yerde ve dağda hiçbir mukarreb melek yoktur ki
cuma gününü arzulamasın.”411

ƢȀÈ ǬÉ ǧÊ ơȂÈ ÉȇȏÆ È ǾÊ ȈǧÊ ~ǱƢ
َ‫ ا‬ƨǟÈ ƢǇ È ǬÈ ǧÈƨÊ ǠÈ ǸÉ ƴÌ È ƿǶō
É ǳơǵÈ ȂÌ ÈȇǂÈ ǯÈ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
ȄōǴǏ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǁƢÈ ǋÈ ÈƗȁn È Èَّ‫لله‬ơǱÉ ÈƘǈÌ ÈȇȆŏǴǐÈ ÉȇǶÆ ÊƟƢÈǫȂÈ ǿÉ ȁ
È ǽÉ ƢōȇÊƛǽÉ ƢǘÈ ǟÌ ÈƗȏَّ‫ا‬ÊƛƢًƠȈÌ ǋ È ǶÆ ǴÊ ǈÌ ǷÉ ǹÆ ƢǈÈ ÌǻÊƛ
ƢȀÈ ǴÉ Ǵŏ ǬÈ ÉȇǽÊ ƾÊ ÈȈÊƥǶō
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
aleyhi ve sellem cuma gü� nü� nden bahsetti ve şö� yle buyurdu: “O günde bir
saat vardır ki kalkıp namaz kılan Müslüman kişinin Allah’tan istediği
şey mutlaka kendisine verilir.” Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem eliyle bu

El-Müsned 179
vaktin azlığ� ına işaret etti.412
ǺÊ ÌƥǶȈ É ǺÌ ǟÈ ƽÊ ƢȀÈ ÌǳơǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÈ ȇÊǄÈȇǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
È ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Êَّ‫لله‬ơǱȂÉ ǇÉ ǁ È ǱƢÈÈ ǫǱƢÈ È ǫǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƨÈ ǸÈ È ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƭÊ
È ǴǇȆ Ê ǁƢƸÌÈ ǳơȆÊƥÈƗ
ǵÉ ƽÈ ƕǪÈ ǴÊ ƻ É ǾÊ ȈǧÊƨÊ ǠÈ ǸÉ ƴÌÉ ǳơǵÉ ȂÌ Èȇǆ ō ǾÊ ȈǧÊƪÌ ǠÈÈ ǴǗÈ ǵÇ ȂÌ ÈȇǂÉ ȈÌ ƻ~
É ǸÌ ǌǳơ È Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
ȆÈ ǿÊ ȁÈ ȏَّ‫ا‬ÊƛƨÇ ōƥơƽÈ ǺÌ ǷÊ ƢǷÈ ȁ
È ƨÉ ǟÈ Ƣǈǳơ ō ǵȂ É ǬÉ ÈƫǾÊ ȈǧÊ ȁ
È ƩƢ È ǷÈ ǾÊ ȈǧÊ ȁ
È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƤȈ È ÊƫǾÊ ȈǧÊ ȁ
È ǖÈ ÊƦǿÌ ÉƗǾÊ ȈǧÊ ȁÈ
ȏَّ‫ا‬Êƛ ƨÊ ǟÈ Ƣǈǳơ
ō ǺÈ ǷÊ ƢǬً ǨÈ ǋ È ǆ É ǸÌ ǌǳơ
ō ǞÉ È ǴǘÌ Èƫ ȄōƬƷ È ƶÉ ÊƦǐÌ Éƫ ś È Ʒ Ê ǺÌ ǷÊ ƨÊ ǠÈ ǸÉ ƴÌ É ǳơǵÈ ȂÌ ÈȇÆƨƼȈÈ ǐÊ ǷÉ
È Èَّ‫لله‬ơǱÉ ÈƘǈÌ ÈȇǶÆ ǴÊ ǈÌ ǷÉ ƾÆ ƦÌ ǟÈ ƢȀÈ ǧÉ ƽÊ ƢǐÈ ÉȇȏÆ
nǽÉ ƢōȇÊƛǽÉ ƢǘÈ ǟÌ ÈƗȏَّ‫ا‬ÊƛƢًƠȈÌ ǋ َ‫ ا‬ƨǟÈ ƢǇ È ǾÊ ȈǧÊ ȁ
È ǆ È Ìǻȍơ Êْ‫ إ‬ȁ Ê ǳơ
È Ǻō ƴÌ
ƪÌÉ ǴǬÉ ǧÈ ƨÊ ǠÈ ǸÉ ƴÌ É ǳơǵÊ ȂÌ ÈȇǺÌ ǷÊ ƨÇ ǟÈ ƢǇ Ê ȆǿÊ ǵÇ Ȑَ‫ ا‬Ǉ
È ǂÉ ƻƕ È È ǺÉ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÉ ƦÌ ǟÈ ǱƢÈ
È ǫƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȂÉƥÈƗǱƢÈÈǫ
ƢȀÈ ǧÉ ƽÊ ƢǐÈ Éȇȏù
َ‫ ا‬Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǱƢÈ È ǫƾÈ È ƨÇ ǟÈ ƢǇ
Ì ǫȁ È ǂÈ ƻƕ Ê ǹȂ É ǰÉ ÈƫǦÈ ȈÌ ǯ È ǾÉ Èǳ
ǲÊ ǬÉ ÈȇǶÈÌ ǳÈƗ ǵÇ Ȑَ‫ ا‬Ǉ
È ǺÉ ÌƥơǱƢ È ǬÈ ǧÈ ƢȀÈ ȈǧÊ ȄōǴǐÈ ÉȇȏÆ َ‫ ا‬ƨǟÈ ƢǇ È ǮÌ È ǴÊƫȁȆŏ
È ǴǐÈ ÉȇȂÈ ǿÉ ȁ È ǶÆ ǴÊ ǈÌ ǷÉ ƾÆ ƦÌ ǟÈ
ȄōƬƷ È ƧÇ Ȑَ‫ ا‬ǏȆ
È ǧÊȂÈ ȀÉ ǧÈƧÈ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơ ō ǂÉ ǜÊ ÈƬǼÌÈȇƢǈً ǴÊ ƴÌ ǷÈ ǆÈ È ǴƳ È ǺÌ Ƿ~
È Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È ȆŎ ÊƦōǼǳơ
È ƿȂÈ ȀÉ ǧÈ ǱƢÈ
ǭơÈ È ǫȄÈǴÈƥƪÌ É ǴǬÉ ǧÈ ǱƢÈÈ ǫnȆŏ È ǴǐÈ Éȇ
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Üzerine güneşin doğduğu en hayırlı gün
cuma günüdür. Adem o günde yaratıldı, o günde yeryüzüne indirildi,
o günde tevbesi kabul edildi, o günde öldü. Kıyamet o gün kopacaktır.
İnsan ve cinlerin dışında tüm varlıklar, sabah olunca güneş doğuncaya
kadar kıyamet korkusundan çığlık atarlar. Onda öyle bir ân vardır ki
bir müslüman o âna rastlayıp da Allah’tan bir şey isterse Allah mutla-
ka istediğini ona verir.” Ebu Hureyre radıyallahu anh dedi ki: “Abdullah b.
Selam şö� yle dedi: “O cuma gü� nü� nü� n son saatidir.” Nitekim Nebî� sallallahu
aleyhi ve sellem: “Herhangi bir mü� slü� man namaz kılarken o â� na rastlarsa”
demiştir. Oysa o â� nda mü� slü� man namaz kılmıyor ki?” dedim. İ�bn Selam dedi
ki: “Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem: “Her kim namazdan sonra oturup da
gelecek namazı beklerse o namazda sayılır” buyurmadı mı” dedi. “Evet”

180 İmam Şafiî
dedim. “İ�şte bu o â� ndır” dedi.”413
ƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÉ ÌƥơȆÊǼÈƯƾō ƷÈ È ǺÉ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ

È ƨǴÈ ǷÈ ǂÌ Ʒ È ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÉ ÌƥǶȈ
ō ƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǼÈƯƾō Ʒ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
nƨÊ ǠÈ ǸÉ ƴÌ Èْ‫ أ‬ƾÉ ŏȈǇ~
É ǳơǵÉ ȂÌ ÈȇǵÊ Ƣōȇȋơ È ǱƢÈ È ǫǶō
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗ
379- (246) İ�bnu’l-Museyyeb’den: Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle
buyurdu: “Gü� nlerin seyyidi/efendisi cuma gü� nü� dü� r.”414
ȂÈ ǿÉ ƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÈ Ìƥơǹō ÈƗ ȆÊƥÈƗ ȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ ȄÈȈƸÌ ÈȇȆÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ
É ǺÉ ÌƥǶȈÉ ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
nƨÊ ǠÈ ǸÉ ƴÌ
É ǳơǵÊ ȂÌ ÈȇȄƸÈ Ǔ É ǾÊ ȈǧÊ ƩȂ
È ǷÉ ÈƗǹÌ ÈƗȆÈ Èْ‫ أ‬ƤŎ ƷÈ ÈƗ~ǱƢÈ
ō ǳÊƛǵÊ Ƣōȇȋơ È ǫƾÆ ȈǠÊ ǇÈ
380- (247) Said b. El-Museyyeb şö� yle dedi: “Bana ö� lmek için gü� nlerin en
sevimlisi cuma gü� nü� kuşluk vaktidir.”415
Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǶȈ

È ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛǺÌ ǟÈ ǶÇ ȈÈÌ ǴǇ
É ǺÉ Ìƥǹơ È ÊǼÈƯƾō Ʒ
É ȂÈ ǨÌ ǏȆ È ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÉ ÌƥǶȈ
ȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ǅƢ È ǂǰÌ ǟÊ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƾÇ ÈƦǠÌ Ƿ
Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƨÈ ǷÊ È ǺÊ Ìƥ
ƣƢÇ ÈƬǯȆ Ê ǧÊ ƢǬً ǧÊ ƢÈǼǷ É ƤÈ ÊƬǯ É ƧÇ ǁȁ
È ǂÉ ǓÊÈ ǂȈÌ ǣÈ ǺÌ ǷÊ ƨÈ ǠÈ ǸÉ ƴÌ
É ǳơǭÈ ǂÈ ÈƫǺÌ Ƿ~
È ǴǇÈ ȁ
nƢًƯȐَ‫ا‬ÈƯ~Ʈȇ Ê ƾÊ ƸÌ È ǳơǒ Ê ǠÌ ÈƥȆǧÊ ȁn
È ǱÉ ƾō ÈƦÉȇȏَ‫ ا‬ȁȄÈ ƸÈ ǸÌ Éȇȏَ‫ا‬
381- (238) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’dan: “Nebî� sallallahu aleyhi ve
sellem şö� yle buyurdu: “Kim zaruretsiz olarak cuma namazını terk ederse
silinmeyen ve değiştirilmeyen bir kitapta münafık olarak yazılır.”416 Bir
rivayetinde: “Ü� ç defa” şeklindedir.417

414 Zayıf. Mü� rsel. İ�brahim b. Muhammed metruktü� r.
415 Zayıf. Mü� rsel. Şafii, Sunen (6693) İ�brahim b. Muhammed metruktü� r.
416 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (6665) İ�bn Huzeyme (1857) Ebu Davud (1052)
Tirmizi (500) Nesai (3/88) Ahmed (3/424)
El-Müsned 181
ǹƢ É ǺÊ ÌƥƧÈ ƾÈ ȈÊƦǟÈ ǺÌ ǟÈ ȁÇǂǸÌ ǟÈ ǺÉ ÌƥƾÉ Ǹō ƸÈ ǷȆ

È ÈȈǨÌ Ǉ É ÊǼÈƯƾō Ʒ È ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǺÉ ÌƥǶȈ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǫ ǾÉ ōǻÈƗ Ƕō
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ȅÊ ŏ ǂǸÌ ǔǳơ ō ƾÊ ǠÌ ƴÌ È ǳơȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ Ȇŏ ǷÊ ǂÈ ǔÌ ƸÌ È ǳơ
ȆÈ ǓÊ ǁÈ ȆŎ ǠÊ ǧÊ Ƣǌǳơ
ō ǱƢÈ È ǫnǾÊ ÊƦǴÌ ǫÈȄÈǴǟÈ Éَّ‫لله‬ơǞÈ ÈƦÈǗȏَّ‫ا‬ÊƛƢȀÈ ÊƥƢًǻȁƢ É ǳơƾÆ ƷÈ ÈƗǭÉ ǂÉ ƬÌÈȇȏ~
É ȀÈ ÈƫƢًƯȐَ‫ا‬ÈƯƨÈ ǠÈ ǸÉ ƴÌ َ‫ا‬
ƢًƯȐَ‫ا‬ÈƯƮȇ Ê ƾÊ ƸÌ È ǳơǒ Ê ǠÌ ÈƥȆǧÊ ȁÈ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ
382- (239) Ebu’l-Ca’d ed-Damrî� radıyallahu anh’den: Nebî� sallallahu
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Cuma namazını gevşeklikle üç defa terk
eden hiçkimse yoktur ki Allah onun kalbini mühürlemesin.”418 Şafii dedi
ki: “Bir hadiste ü� ç defa şeklindedir.”
È ǫȆŏ ǷÊ ǂÈ ǔÌ ƸÌ
ǱƢÈ È ǳơǹƢÈ ÈȈǨÌ Ǉ É ǺÊ ÌƥƧÈ ƾÈ ȈÊƦǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ
È ǈÈ ȈÌ ǯ È ǺÊ ÌƥƶÊ ÊǳƢǏ
È ǺÌ ǟÈ ǶȈ Æ ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǼÈƯƾō ƷÈ
َ‫ ا‬ȀÈ ÊƥƢًǻȁƢ
ȏƢ É ǳơǶÆ ǴÊ ǈÌ Ƿ
É ȀÈ ÈƫƢًƯȐَ‫ا‬ÈƯƨÈ ǠÈ ǸÉ ƴÌ È ǭÉ ǂÉ ƬÌÈȇȏ~
É ǲÆ ƳÉ ǁ َ‫ ا‬ǱȂ É ǬÉ ÈȇƨÈ ōȈǷÈ ÉƗǺÈ ÌƥȁǂÈ ǸÌ ǟÈ ƪÉ ǠÌ ǸÊ ǇÈ
nÈśǴÊ ǧÊ ƢǤÈ ÌǳơǺÈ ǷÊ ƤÈ ÊƬǯÉ ȏَّ‫ا‬ÊƛƢǿÈ ƾÉ ȀÈ ǌÌ Èȇ
383- (240) Ubeyde b. Sufyan el-Hadramî� dedi ki: “Amr b. Umeyye’nin
şö� yle dediğ� ini işittim: “Mü� slü� man bir kişi ü� ç defa gevşeklikle cuma namazını
terk eder, katılmazsa muhakkak gafillerden yazılır.”419
ǹƢ È ǱƢÈ
È ǯù È ǫ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ È ÊǼÈƯƾō Ʒ
É ǺÉ ÌƥǂÉ ǨÈ ǠÌ ƳȆ È ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǺÉ ÌƥǶȈ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ǬÈ ÉȇǩȂ
ƢȀÈ Èǳ ǱƢ Æ ǇÉ ǶÌ ȀÉ Èǳ ƪÌ ÈǻƢǯÈ ȁ È ƨÊ ǠÈ ǸÉ ƴÌÉ ǳơǵÈ ȂÌ ÈȇƤÉ ǘÉ ƼÌ ÈȇǶō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È ȆŎ ÊƦōǼǳơ
ơȂǷÉ ƾÊ ǬÈ ǧÈ ǺÈ ǸÌ ǈǳơ
ō ȁ È ǲÈ Êƥȍơ
È ǶÈ ÈǼǤÈ Ìǳơȁ Êْ‫ إ‬ȁ
È ǲÈ ȈÌ ƼÌ È ÉƦǴÊ ƴÌ ÈȇǶÇ ȈÈÌ ǴǇȂ
È ǳơƢȀÈ ȈÈÌ ǳÊƛǹȂ É ÉǼÈƥƪÌ ÈǻƢǯ È ƔƢÉ ƸÈ ǘÌ ÈƦÌǳơ
È ǯÈ ȁ
ȂÆ ȀÌ Èǳ ǶÌ ȀÉ Èǳ ǹƢ È Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǇÉ ǁơȂ
È ǯÉ ǂÈ Èƫȁ È ǅƢ É ōǼǳơǶÊ É ȀȈÈÌ ǳÊƛ ƱÈ ǂÈ ƼÈ
Èǧ
ơȁÌ ÈƗǁơÈ
È ƿÊƛȁ` È ǱƢ È ǬÈ ǧÈǮÈ ÊǳǀÈ ÊƥÉَّ‫لله‬ơǶÉ ǿÉ ǂÈ ōȈǠÈÈ ǧÊŚǰÌÊ ǳƢÊƥơȂÉƥǂÈ ǓÊÈ ǁƢǐÈ Ìǻȋơ Èْ‫ أ‬ǺÈ ǷÊ ǶÌ ǿÉ ƾÉ ƷÈ ÈƗƱÈ ȁō ǄÈ ÈƫơÈƿÊƛ
ù>ÎÎƨǠÈ ǸÉ ƴÌ É ǳơ@^ƢǸً ÊƟƢÈǫǭȂ È ȀÈ ȈÈÌ ǳÊƛơȂǔŎ ǨÈ ÌǻơơȂً ȀÌ ÈǳȁÌ ÈƗƧً ǁƢÈ ƴÈ Êƫ
È ǯÉ ǂÈ ÈƫȁƢ
384- (219) Cafer b. Muhammed, babasından: “Nebî� sallallahu aleyhi ve
418 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (6667) İ�bn Huzeyme (1856) Hakim (1/292)
419 Çok zayıf. Şafii, Sunen (6669) İ�brahim b. Muhammed metruktü� r.
182 İmam Şafiî
sellem Cuma gü� nü� hutbe verirdi. Batha denilen yerde bir çarşıları vardı. Su-
leym oğ� ulları oraya at, deve ve yağ� getirip satarlardı. Onlar gelince insanlar
çıkar ve Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem’i (hutbede) terk ederlerdi. Yine
onların eğ� lenceleri vardı. Ensar’dan biri evlendiğ� i zaman kö� rü� k vururdu. Al-
lah onları bundan dolayı kınayarak şö� yle buyurdu: “Onlar bir ticaret veya
bir eğlence gördükleri zaman seni ayakta bırakıp ona doğru yöneldi-
ler.” (Cuma 11)”420
ƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ
É ǺÌ ǟÈ ȆŎ ǸÊ ǘÌ ƼÌÈ ǳơÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÉ ÌƥƨÉ ǸÈ È ÊǼÈƯƾō Ʒ
È ǴǇȆ È ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ǺÉ ÌƥǶȈ
È ǴǇÈ ȁ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǱƢÈ È ǫǱȂ É ǬÉ ÈȇǲÇ ÊƟơȁȆ
È ÊǼÈƥǺÌ ǷÊ ȐÅ ƳÉ ǁ È ǞÈ ǸÊ Ǉ
È ǾÉ ōǻÈƗƤÇ ǠÌ ǯ È ǺÊ Ìƥ
ً ǴǸÌ Ƿ
nƢǯȂÉ È ȁÌ ÈƗƢėȈÊƦǏ Ì ȏَّ‫ا‬ÊƛǶÇ ǴÊ ǈÌ Ƿ
È ȁÌ ÈƗƧً ÈƗǂÈ Ƿơ É ǴǟÈ ƨÉ ǠÈ ǸÉ ƴÌ
É ǲŏ ǯȄÈ É ǳơƤÉ ƴÊ Èƫ~
385- (203) Muhammed b. Ka’b, Vail oğ� ullarından birinden şö� yle dediğ� i-
ni işitmiş: “Nebi sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu ki: “Kadın, çocuk veya
köle dışında Cuma her Müslümana farzdır.”421
ǺÌ ǟÈ ÊǄȇÊǄǠÌÈ ǳơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÉ ÌƥÊǄȇÊǄǠÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ȆÊǼÈƯƾō Ʒ
nƨÉ ǠÈ ǸÉ ƴÌ
É ǳơǶÊÉ ȀȈÈÌ ǴǠÈÈ ǧȐÅ ƳÉ ǁÈ ǹȂÈ ǠÉ ÈƥǁÌ ÈƗƢȀÈ ȈǧÊ ƨÇ ÈȇǂÈÌ ǫǲŎ ǯ~
É ǱƢÈÈ ǫƨÈ ÈƦƬÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗ
386- (204) Ubeydillah b. Utbe şö� yle dedi: “İ�çinde kırk kişi olan her kö� y
halkına Cuma namazı kılmaları farzdır.”422
È ǫ ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ
ǱƢÈ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ǹƢ
È ǺÌ ǟÈ ȅÊ É ÈȈǨÌ ǇƢ
ƣƢÇ Èƥǲŏ ǯȄÈ
É ǴǟÈ ǹƢ È ǯ È ƨÊ ǠÈ ǸÉ ƴÌ
É ǳơǵÉ ȂÌ ÈȇǹƢ È ƿÊƛ~Ƕō
È ǯơÈ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
É ǇÉ ǁ Èǫ
È ǱƢÈ
Èْ‫ أ‬ǧ ǱÉ ȁō ȋơ
ơÈƿÊƜǧÈ ǱÉ ȁō ȋƢÈ Èْ‫ أ‬ǶÊ É ȀÊǳǃÊ ƢÈǼǷȄÈ
È ǴǟÈ ǅƢ È ōǼǳơǹȂÈ ÉƦÉƬǰÌ ÈȇÆƨǰÈ ÊƟȐَ‫ ا‬Ƿ
È ƾÊ ƴÊ ǈÌ ǸÌÈ ǳơƣơ
Ê ȂÈ ÌƥÈƗ ǺÌ ǷÊ
ȅƾÊ ȀÌ ǸÌÉ ǳƢǯ
È ƧÊ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơȄÈ
ō ǳÊƛǂÉ ƴŏ ȀÈ ǸÌÉ ǳơȁ
È ƨÈ ÈƦǘÌ ƼÌ
É ǳơơȂǠÉ ǸÈ ÈƬǇơ
Ì ȁ Ŏ ƪÊ ÈȇÊȂǗÉ ǵƢÉ ǷÊْ‫إ‬
È ǦÉ ƸÉ ǐǳơ È ȍơƱÈ ǂÈ ƻÈ
Cabir radıyallahu anh’den şahidi: Muslim (863)
421 Sahih ligayrihi. Şafiî�, Sunen (6284) Tarık b. Şihab radıyallahu anh’den şahidi:
Ebu Davud (1067)
422 Çok zayıf. Şafiî�, Sunen (6322) İ�snadında İ�brahim b. Muhammed metruktü� r.
El-Müsned 183
È ƿȄōƬƷnƢ
ǂÈ ǯÈ È ƾÊ ȀÌ ǸÌÉ ǳƢǯ
È ǌً ƦÌ ǯȅ È ǾÊ ȈǴÊÈȇȅǀÊ ōǳơǶō ÉƯƧً ǂÈ ǬÈ ÈƥȅƾÊ ȀÌ ǸÌÉ ǳƢǯ
È ǾÊ ȈǴÊÈȇȅǀÊ ōǳơǶō ÉƯƨً ÈǻƾÈ Èƥ
ƨÈ ǔÈ ȈÌÈƦÌǳơȁ
È ƨÈ ƳƢ
È ƳÈ ƾō ǳơ
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Cuma günü olduğu zaman mescidin bü-
tün kapıları üzerinde melekler durur ve geliş sıralarına göre insanları
yazarlar. İmam (minbere) çıktığı zaman sayfaları dürerler ve hutbeyi
dinlerler. Namaza en erken gelen deve kurban etmiş gibidir. Sonraki
sığır kurban etmiş gibidir. Sonraki davar kurban etmiş gibidir.” Bö� ylece
saydı, ta ki tavuk ve yumurta kurban etmeyi de zikretti.”423
ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ

È ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ
Ç ȀÈ ǋ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ǵÉ ȂÌ ÈȇǹƢ È ƿÊƛ~ǱƢÈ
È ǯơÈ È ǫ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ƾÊ ƸÌ
Ʈȇ È ƿȁn
È ǳơǂÈ ǯÈ È ƾÊ ƴÊ ǈÌ ǸÌÈ ǳơƣơ
Ê ȂÈ ÌƥÈƗȄÈǴǟÈ ǆÈ È ƨÊ ǠÈ ǸÉ ƴÌ
È ǴƳ É ǳơ
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Cuma günü olduğunda mescid kapıları-
na oturur…” Bö� ylece hadisi zikretti.424
È ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǹƢ ō ƶÇ ÊǳƢǏȆ
Ê Ǹō ǈǳơ È ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ȆŌ ǸÈ Ǉ É ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƨÊ ÈƥƢÈǼƴÌ
È ǳơǲÈ ǈÌ ǣÉ ƨÊ ǠÈ ǸÉ ƴÌ
É ǳơǵÈ ȂÌ ÈȇǲÈ ǈÈ ÈƬǣÌ ơǺÊ Ƿ~
È ǱƢÈ È ǫǶō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ
ǺÌ ǷÈ ȁ È ǧƨÊ ÈȈÊǻƢōưǳơƨÊ ǟÈ ƢǈǳơȆ
È Ƨً ǂÈ ǬÈ ÈƥƣÈ ǂÈō ǫƢǸÈ ōǻÈƘǰÈ ō ǧÊ Ƶơ È ǁ È ƨً ÈǻƾÈ ÈƥƣÈ ǂÈō ǫƢǸÈ ōǻÈƘǰÈ
È ǺÌ ǷÈ ȁ È ǧƵơ È ǁÈ Ƕō ÉƯ
ƨÊ ǠÈ Êƥơǂǳơ
ō ƨÊ ǟÈ ƢǈǳơȆ
ō ǧÊ Ƶơ È ǁ
È ǺÌ ǷÈ ȁÈ ǹÈ ǂÌÈ ǫÈƗ Ƣǌً ƦÌ ǯ
È ƣÈ ǂÈō ǫ ƢǸÈ ōǻÈƘǰÈ È ǧ ƨÊ ÈưÊǳƢōưǳơƨÊ ǟÈ ƢǈǳơȆ
ō ǧÊ Ƶơ È ǁÈ
È ǧ ƨÊ ǈÈ ǷÊ ƢƼÌ
ơÈƿÊƜǧÈ ƨً ǔÈ ȈÌÈƥƣÈ ǂÈō ǫ ƢǸÈ ōǻÈƘǰÈ È ǳơƨÊ ǟÈ ƢǈǳơȆ
ō ǧÊ Ƶơ È ǁ È ǺÌ ǷÈ ȁÈ ƨً ƳƢ Èǧ
È ƳÈ ƽÈ ƣÈ ǂÈō ǫ ƢǸÈ ōǻÈƘǰÈ
nǂÈ ǯŏÌ ǀǳơǹȂÈ ǠÉ ǸÊ ÈƬǈÌ ÈȇƨÉ ǰÈ ÊƟȐَ‫ ا‬ǸÌÈ ǳơƩÊ ǂÈ ǔÈ Ʒ È ǵƢÉ ǷÊْ‫إ‬
È ȍơƱÈ ǂÈ ƻÈ
389- (158/2) Ebu Hureyre radıyallahu anh’den: “Nebi sallallahu aleyhi
ve sellem şö� yle buyurdu: “Kim cuma günü cünüplükten gusül ile gusle-

184 İmam Şafiî
der, sonra yola çıkarsa bir deve kurban etmiş gibidir. Ondan sonra ikin-
ci vakitte giden sığır kurban etmiş gibidir. Ondan sonra üçüncü vakitte
giden davar kurban etmiş gibidir. Sonra dördüncü vakitte giden tavuk
kurban etmiş gibidir. Sonra beşinci vakitte giden yumurta kurban et-
miş gibidir. İmam (minbere) çıktığı zaman melekler hazır bulunur ve
zikri dinlerler.”425
É ÈƗǁ
ƨً Ǵō Ʒȃ È ƣƢ Ê ǘō ƼÌ È ǳơǺÈ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ǹō ÈƗ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ì ȂÈǳ Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ
ǵÈ ȂÌ ÈȇƢȀÈ ÈƬǈÌ ÊƦǴÈ ǧÈ ǽÊ ǀÊ ǿÈ ƪÈ ÌȇǂÈ ÈƬǋơÊ È ǇÉ ǁƢ È ÈȇǱƢ È ǬÈ ǧÈ ƾÊ ƴÊ ǈÌ ǸÌÈ ǳơƣƢ Ê ÈƥƾÈ ǼÌ ǟÊ ƔơÈ ǂÈ ÈȈǇÊ
ƢǸÈ ōǻÊƛ~Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ
É ǇÉ ǁ È ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǮÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ơȂǷÉ ƾÊ ǫÈơÈƿÊƛƽÊ ȂÉǧȂÌǴÊǳȁ È ƨÊ ǠÈ ǸÉ ƴÌ
É ǳơ
Ƕō
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÈ ǇÉ ǁÈ ƔƢÈ ƳÈ Ƕō ÉƯnƧÊ ǂÈ ƻÊ ȉơȆ
ْ‫ آ‬ǧÊǾÉ ÈǳǩÈ Ȑَ‫ ا‬ƻ È ȏَ‫ ا‬ǺÌ ǷÈ ǽÊ ǀÊ ǿÈ ǆ É ÈƦÌǴÈȇ
ƪÌÈ ǴǫÉƾÈ Ì ǫȁƢÈ ȀÈ ȈÊǼÈƫȂÌ ǈÈ ǯ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǇÉ ǁƢÈ ÈȇǂÉ ǸÈ ǟÉ ǱƢ É ȀÈ ǼÌ ǷÊ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ȄǘÈ ǟÌ ÈƘǧÈǲÈ
È ǬÈ ǧÈƨً Ǵō ƷƢ Æ ǴƷƢÉ ȀÈ ǼÌ ǷÊ
ƢȀÈ ǰÈ ǈÉ ǯÌ ÈƗ ǶÈÌ ǳ~Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÉ ǇÉ ǁ È ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ƪÌ È ǴǫÉ ƢǷ È ƽÇ ǁÊ ƢǘÈ ǟÉ ƨÊ Ǵō ƷȆ
É ǧÊ
ƨÈ ǰō ǸÈ ÊƥƢǯÊ
ً ǂǌÌ Ƿ É ǾÉ ÉǳƢƻً ÈƗǂÉ ǸÈ ǟÉ ƢǿÈ ƢǈÈ ǰÈ È ǧnƢȀÈ ǈÈ ÈƦÌǴÈƬÊǳ
390- (210) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’dan: “Ö� mer b. el-Hattab ra-
dıyallahu anh mescidin kapısında ipek bir hü� lle gö� rdü� ve şö� yle dedi: “Ey
Allah’ın Rasulü� ! Şunu satın alsam da cuma gü� nleri ve sana elçiler geldikleri
zaman giysen olmaz mı?”Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem: “Bunu an-
cak ahiretten nasibi olmayanlar giyer” buyurdu. Sonra Rasulullah sallal-
lahu aleyhi ve sellem’e hü� lleler getirildi ve onlardan Ö� mer radıyallahu anh’e
de bir hü� lle verdi. Ö� mer radıyallahu anh: “Ey Allah’ın Rasulü� ! Bunu bana
veriyorsun ama Utarid’in hü� llesi hakkında diyeceğ� ini de dedin.” Rasulullah
sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Onu sana giymen için vermedim.”
Bunun ü� zerine Ö� mer radıyallahu anh o hü� lleyi Mekke’de mü� şrik olan bir kar-
deşine verdi.”426

426 Sahih. Şafiî�, Sunen (6649) Ebu Davud (1076) Nesai (3/96)
El-Müsned 185
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗ ǩƢ Ê ōƦǈǳơ

ō ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƣƢ Ç ȀÈ ǋ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Éَّ‫لله‬ơǾÉ ǴÈ ǠÈ Ƴ
È ǵÆ ȂÌ ÈȇơÈǀǿÈ ǹō Êƛ ś È ǸÊ ǴÊ ǈÌ ǸÌÉ ǳơǂÈ ǌÈ ǠÌ ǷƢ
È Èȇ~ǞÊ ǸÌ ƴÌ È ǳơǺÈ ǷÊ ƨÇ ǠÈ ǸÉ ƳȆ
É ǧÊ ǱƢÈ È ǫ Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ
ǾÉ ǼÌ ǷÊ ǆ Æ ǗÊ ǽÉ ƾÈ ǼÌ ǟÊ ǹƢ
ō ǸÈ Èȇ ǹÌ ÈƗ ǽÉ ǂŎ ǔÉ Èȇ ȐÈَ‫ ا‬ǧ ƤȈ È ǯÈ ǺÌ ǷÈ ȁÈ ơȂÉǴǈÊ ÈƬǣÌ ƢÈǧ ś È ǸÊ ǴÊ ǈÌ ǸÌÉ ǴÊǳ ơƾً ȈǟÊ
nǭơÊ ȂÈ ǈǳƢ
ŏ ÊƥǶÌ ǰÉ ȈÈÌ ǴǟÈ ȁÈ
391- (211) İ�bnu’s-Sebbak’tan: Nebi sallallahu aleyhi ve sellem cumalar-
dan bir cumada şö� yle buyurdu: “Ey Müslümanlar topluluğu! Muhakkak ki
bu günü Allah Müslümanlara bir bayram kılmıştır. O halde gusledin ve
yanında güzel koku olanın ondan sürmesinde zarar yoktur. Size mis-
vaklanmayı tavsiye ederim.”427
Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ È ǹō ÈƗ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇ

È ǇÉ ǁ È ǺÌ ǟÈ ȅÊ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
nǲÌ ǈÊ ÈƬǤÌ ÈȈÌǴǧÈ ƨÈ ǠÈ ǸÉ ƴÌ
É ǳơǶÉ ǰÉ ǼÌ ǷÊ ƔƢÈ Ƴ
È ǺÌ Ƿ~
È ǴǇÈ ȁ
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “İçinizden cumaya gelen gusletsin.”428
Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ È ǹō ÈƗ ǾȈƥƗǺÌ ǟÈ ǶÇ ȈÈÌ ǴǇ

È ǇÉ ǁ É ǺÊ Ìƥǹơ È ȂÈ ǨÌ Ǐ
È ǺÌ ǟÈ ǹƢ È ǮÆ ÊǳƢǷƢ
É ÈȈǨÌ ǇÉ ȁ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǲÌ ǈÊ ÈƬǤÌ ÈȈÌǴǧÈ ƨÈ ǠÈ ǸÉ ƴÌ
É ǳơǶÉ ǰÉ ǼÌ ǷÊ ƔƢÈ Ƴ
È ǺÌ Ƿ~
È ǴǇÈ ȁ
393- Safvan b. Suleym, babasından rivayet ediyor: “Rasû� lullah sallallahu
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “İçinizden cumaya gelen gusletsin.”429
ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ÇǁƢǈÈ ÈȇǺÊ ÌƥƔÊ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǶÇ ȈÈÌ ǴǇ

É ǺÊ Ìƥǹơ
È ȂÈ ǨÌ Ǐ
È ǺÌ ǟÈ ǹƢ È ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ǲÉ ǈÌ ǣÉ ~ǱƢÈÈ ǫǶōÈ ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ
È ȅÊ É ǳơƾÇ ȈǠÊ ǇÈ
ŏ ǁƾÌ ƼÌ
nǶÇ ǴÊÈƬƸÌ Ƿ É ǴǟÈ ƤÆ Ƴơ
É ǲŏ ǯȄÈ È ƨÊ ǠÈ ǸÉ ƴÌ
Ê ȁ É ǳơǵÊ ȂÌ Èȇ
427 Hasen ligayrihi. Şafiî�, Sunen (6650) mü� rseldir. İ�bn Mace (1098)
428 Sahih. Şafii, Sunen (2090) Buhari (894, 919) Muslim (844) İ�bn Huzeyme
(1749) Abdurrazzak (5291) Ahmed (2/149) İ�bn Mace (1088)
429 Sahih ligayrihi.
186 İmam Şafiî
394- (661) Ebu Said el-Hudrî� radıyallahu anh’den: Rasû� lullah sallallahu
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Cuma günü gusletmek ihtilam çağındaki
herkese vaciptir.”430
ƣƢÊ ƸÈ ǏÌ ÈƗ ǺÌ ǷÊ ǲÆ ƳÉ ǁÈ ǲÈ ƻÈ ƽÈ ǱƢÈ È ǫ ǶÇ ÊǳƢǇÈ ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ƤÉ ǘÉ ƼÌ ÈȇƣƢ Ê ǘō ƼÌ È ƨÊ ǠÈ ǸÉ ƴÌ
È ǳơǺÉ ÌƥǂÉ ǸÈ ǟÉ ȁ É ǳơǵÈ ȂÌ ÈȇƾÈ ƴÊ ǈÌ ǸÌÈ ǳơǶō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơ
ƪÉ ǠÌ ǸÊ ǈÈ
È ǧǩȂ Ŏ ǺÈ ǷÊ ƪÉ ƦÈÌ ǴǬÈ Ìǻơś
Ê ǈǳơ È ÊǼǷÊ ƚÌ ǸÌÉ ǳơŚÈ ǷÊ ÈƗƢÈȇǱƢ
È ǬÈ ǧÈǽÊ ǀÊ ǿÈ ƨÇ ǟÈ ƢǇ È ƨÉ ōȇÈƗǂÉ ǸÈ ǟÉ ǱƢ
È ǬÈ ǧÈ
ǹō ÈƗ ƪÈ ǸÌ ǴÊ ǟÈ ƾÈ È ǔً ÌȇÈƗ ƔȂ
Ì ǫȁƢ É ǓÉ ȂÌÉ ǳơǂÉ ǸÈ ǟÉ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ƩÉ ƘÌ Ǔō ȂÈ Èƫ ǹÌ ÈƗ ȄÈǴǟÈ ƩÉ ƽÌ ǃÊ ƢǸÈ È ǧ ƔơÈ ƾÈ ŏǼǳơ
ǲÊ ǈÌ ǤÉ ÌǳƢÊƥǂÉ ǷÉ ƘÌÈȇǹƢ
È ǯÈ Ƕō
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÈ ǇÉ ǁÈ
395- (46) Salim (b. Abdillah) dedi ki: “Nebi sallallahu aleyhi ve sellem’in
ashabından birisi cuma gü� nü� mescide girdi. O sırada Ö� mer b. el-Hattâ� b ra-
dıyallahu anh hutbe veriyordu. Ö� mer radıyallahu anh: “Bu hangi saattir?”
dedi. O: “Ey mü� minlerin emiri! Çarşıdan dö� nü� yordum, nidayı (ezanı) işittim.
Abdest almaktan başka bir şey yapamadım.” Ö� mer radıyallahu anh dedi ki:
“Abdest de alabilirsin. Fakat Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’in guslü�
emrettiğ� ini biliyorsun.”431
ǲÆ ƳÉ ǁ È ǫǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǶÊ ÊǳƢǇ

È ǲÈ ƻÈ ƽÈ ǱƢÈ È ǺÌ ǟÈ ȅÊ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƣƢÊ ǘō ƼÌ È ƨÊ ǠÈ ǸÉ ƴÌ
È ǳơǺÉ ÌƥǂÉ ǸÈ ǟÉ ȁ É ǳơǵÈ ȂÌ ÈȇƾÈ ƴÊ ǈÌ ǸÌÈ ǳơǶō
È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơƣƢ Ê ƸÈ ǏÌ ÈƗǺÌ ǷÊ
Ŏ ǺÈ ǷÊ ƪÉ ƦÈÌ ǴǬÈ Ìǻơś
Ê ǈǳơ
ǩȂ È ÊǼǷÊ ƚÌ ǸÌÉ ǳơŚÈ ǷÊ ÈƗƢÈȇǱƢ
È ǬÈ ǧÈǽÊ ǀÊ ǿÈ ƨÇ ǟÈ ƢǇ È ƨÉ ōȇÈƗǂÉ ǸÈ ǟÉ ǱƢ
È ǬÈ ǧÈƤÉ ǘÉ ƼÌ Èȇ
ƾÈ È ǔً ÌȇÈƗ ƔȂ
Ì ǫȁƢ É ǓÉ ȂÌÉ ǳơȁÈ ǂÉ ǸÈ ǟÉ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ƩÉ ƘÌ Ǔō ȂÈ Èƫ ǹÌ ÈƗ ȄÈǴǟÈ ƩÉ ƽÌ ǃÊ ƢǸÈ È ǧ ƔơÈ ƾÈ ŏǼǳơƪÉ ǠÌ ǸÊ ǈÈ
Èǧ
ǲÊ ǈÌ ǤÉ ÌǳƢÊƥǂÉ ǷÉ ƘÌÈȇǹƢ
È ǯÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗƪÈ ǸÌ ǴÊ ǟÈ
… (46/1) Salim (b. Abdillah) dedi ki: “Nebi sallallahu aleyhi ve sellem’in
ashabından birisi cuma gü� nü� mescide girdi. O sırada Ö� mer b. el-Hattâ� b ra-
dıyallahu anh hutbe veriyordu. Ö� mer radıyallahu anh: “Bu hangi saattir?”
dedi. O: “Ey mü� minlerin emiri! Çarşıdan dö� nü� yordum, nidayı (ezanı) işittim.

El-Müsned 187
Abdest almaktan başka bir şey yapamadım.” Ö� mer radıyallahu anh dedi ki:
“Abdest de alabilirsin. Fakat Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’in guslü�
emrettiğ� ini biliyorsun.”
Ê ƾÊ ƷȄ
Ʈȇ È ÈǼǠÌ ǷÈ ǲÈ ưÌ ǷÊǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇ
È ǺÌ ǟÈ ȅÊ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ÇǂǸÈ ǠÌ ǷÈ ǺÌ ǟÈ ƨÉ ǬÈ ŏưǳơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǹƢÈ Ǩō ǟÈ ǺÈ ÌƥǹƢÈ ǸÈ ưÌ ǟÉ ǲÇ ǈÌ ǣÉ ÊǂȈÌ ǤÈ ÊƥƨÊ ǠÈ ǸÉ ƴÌ Ê ƾō ǳơȄǸō ǇÈ ȁ
É ǳơǵÈ ȂÌ ÈȇǲÈ ƻơ È ǮÇ ÊǳƢǷÈ
396- (46/2) Abdullah b. Ö� mer radıyallahu anhuma’dan Malik’in rivaye-
tinin aynısı. Ancak cuma gü� nü� gusü� l abdesti almadan gelenin ismini Osman
b. Affan radıyallahu anh olarak zikretti.”432
ȆÈ ǓÊ ǁÈ ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ƧÈ ǂÈ ǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈǠÊ Ǉ

È ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
È ǬÊ ǧÈ ǶÊ
ǲȈ Ì ȀÊƬÈƠȈÌ ȀÈ Êƥ ǹȂ
È Ʒȁ
É ǂÉ ÈȇơȂÉǻƢǰÈ È ǧ ǶÊÌ ȀǈÊ ǨÉ ÌǻÈƗ ǱƢ
È Ǹō ǟÉ ǅƢ
É ōǼǳơǹƢ È ƪÈ
È ǯù Ì ǳƢÈǫ ƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ
ùǶÌ ÉƬÌǴǈÈ ÈƬǣÌ ơÊȂÈǳǶÌ ȀÉ Èǳ
397- (662) Amre dedi ki: Aişe radıyallahu anha şö� yle dedi: “İ�nsanlar
kendileri çalışırlarken o halde (cuma namazına) gelirlerdi. Bunun ü� zerine
onlara: “Gusletseydiniz” denildi.”433
َّ‫لله‬
ǺÊ ÌƥÊǂÊƥƢƳ ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÉ ÌƥÊ ơ ƾÉ ƦÌ ǟÈ ȆÊǼÈƯƾō Ʒ
È ǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ È ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÉ ÌƥǶȈÉ ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ơÈƿÊƛǱƢÈ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơƤÊ ƷƢ Ê Ǐ È ǮȈ Ç ÊƬǟÈ ǺÊ ÌƥÊǂÊƥƢƳ
È ǽÊ ƾŏ Ƴ È ǺÌ ǟÈ ǮȈ Ç ÊƬǟÈ
ǮÈ ÊƬÈǼȈÌ ǿÈ ȄÈǴǟÈ Ǌ Ì ǧƨÊ ǠÈ ǸÉ ƴÌ
Ê ǷƢÈ É ǳơȄÈǳÊƛƪÈ ƳÌ ǂÈ ƻÈ
398- (209) Nebi sallallahu aleyhi ve sellem’in sahabesi Cabir b. Atik ra-
dıyallahu anh şö� yle dedi: “Cuma namazına çıktığ� ın zaman sakince yü� rü� .”434
ƢǷ
È ǱƢÈ È ǫ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǶÊ ÊǳƢǇ Ç ȀÈ ǋ
È ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǹƢÉ ÈȈǨÌ ǇƢÉ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƨÊ ǠÈ ǸÉ ƴÌ
É ǳơǵÊ ȂÌ ÈȇǺÌ ǷÊ ƧÊ Ȑَ‫ ا‬ǐǴ
ō ÊǳȅÈ ƽÊ ȂÉǻơÈƿÊƛ`ȄÈǳƢǠÈ ÈƫǾÉ ÈǳȂÈÌ ǫƾÉ ȇÊǂÉȇ ǖÈ
Ŏ ǫƢǿÈ ƙÉ ǂÈ ǬÌ ÈȇǂÈ ǸÈ ǟÉ ƪÉ ǠÌ ǸÊ ǇÈ

434 Çok zayıf. Şafiî�, Sunen (6604) İ�brahim b. Muhammed metruktü� r.
188 İmam Şafiî
Êَّ‫لله‬ơÊǂǯÌ ƿÊ ȄÈǳÊƛơȂǔÉ ǷƢÈ É ǳơ@^Êَّ‫لله‬ơÊǂǯÌ ƿÊ ȄÈǳÊƛơȂÌ ǠÈ ǇƢÈ

È ǫȏَّ‫ا‬Êƛ >ÖƨǠÈ ǸÉ ƴÌ
Ì ǧǱƢÈ Ìǧ
399- (165) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’dan: “Ömer radıyallahu
anh’ın “Cuma günü namaz için nida edildiği zaman Allah’ın zikrine ko-
şun” (Cuma 9) ayetini ancak “Femdû� ilâ� zikrillah: Allah’ın zikrine gidin” şek-
linde okuduğ� unu işittim.”435
ǾÉ Éǳȁō ÈƗ ǹƢ

È ǯÈ ǹơÈ Èْ‫ أ‬ǹō ÈƗ ƾÈ ȇÊǄÈȇ ǺÊ Ìƥ ƤÊ ÊƟƢǈǳơ
È ƿȋơ ō ǺÊ ǟÈ ȅÊ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơ ǺÊ ǟÈ ƨÉ ǬÈ ŏưǳơ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ƕō
Ê ǇÉ ǁÈ ƾÊ ȀÌ ǟÈ ȄÈǴǟÈ ÊǂÈƦǼÌ ǸÊ ÌǳơȄÈǴǟÈ ǵƢÉ ǷÊْ‫إ‬
È ȍơǆ É ǴÊ ƴÌ Èȇś È Ʒ Ê ƨÊ ǠÈ ǸÉ ƴÌ
É ǴÊǳ
ǹŏ Ç ÈƯǹơÈ
È ƿÉƘǧÈǹƢ Ç ƿÈƘÊƥǹƢ É ǸÈ ưÌ ǟÉ ǂÈ ǷÈ ÈƗǅƢ
É ōǼǳơǂÈ ÉưǯÈ ȁ
È ǹƢ Ê ǹƢ
È ǸÈ ưÌ ǟÉ ƨÉ ǧÈ Ȑَ‫ ا‬ƻ È ǯƢÈ ǸÈ È ǂǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗȁÈ
ō ǴǧÈǂÈ ǸÈ ǟÉ ȁÇ
É ǬÉ Èȇȁ
ǱȂ È ǹƢ È ǰÉ ÈȇǹÌ ÈƗ ǂÉ ǰÊ ǼÌÉȇƔƢÆ ǘÈ ǟÈ ǹƢ
É ǸÈ ưÌ ǟÉ ǾÉ ÈƯƾÈ ƷÌ ÈƗ ǹȂ È ǯÈ ȁ È ǮÈ ÊǳƿÈ ȄÈǴǟÈ ǂÉ ǷÌ ȋơ Èْ‫ أ‬ƪÈ ÈƦÈưǧÈ ǾÊ Êƥ
Éَّ‫ لله‬È ƨÉ ÈȇÊȁƢǠÈ Ƿ
É ǴǟÌ ÈƗ ơȁn
ǶÈ É ǾÉ ÈƯƾÈ ƷÌ ÈƗ~
400- (208) es-Saib b. Yezid’den: Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem,
Ebu Bekr ve Ö� mer radıyallahu anhuma zamanlarında ilk ezan, imam Cuma
gü� nü� minbere oturduğ� u zaman okunurdu. Osman radıyallahu anh halife ol-
duğ� unda insanlar çoğ� almıştı. Osman radıyallahu anh ikinci bir ezan okunma-
sını emretti. Durum bö� ylece devam etti.”436
Ata rahimehullah bunu Osman radıyallahu anh’ın çıkarmış olduğ� una
karşı çıkar ve: “Bunu Muaviye ihdas etmiştir” derdi. Allah en iyi bilendir.437
È ǺÊ ÌƥƤÊ ǴÊ ǘō ǸÌÉ ǳơǺÊ ǟÈ ƵƢ

ƤÇ ǘÈ ǼÌ Ʒ Ç Èƥǁ È ǺÉ ÌƥƾÉ ÊǳƢƻȆ
È ÊǼÈƯƾō Ʒ
Ç ǁÈ ƿÊ ǁÈ ƾÈ
ȁÌ ÈƗ ǝơ È ǧ ơÈƿÊƛ ƨÈ ǠÈ ǸÉ ƴÌ
Ì ǫ ƔÉ ȆÌ ǨÈ ÌǳơƔƢÈ É ǳơȆŏǴǐÈ ÉȇǹƢ È Ƕō
È ǯ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
ǽÊ ȂÊ ƸÌ Èǻ
401- (206) el-Muttalib b. Hanteb radıyallahu anh’den: Nebi sallallahu
aleyhi ve sellem cuma namazını gö� lge bir zira kadar veya buna yakın iken
kılardı.”438
435 Sahih.
438 Çok zayıf. Şafiî�, Sunen (6376) İ�brahim b. Muhammed metruktü� r.
El-Müsned 189
È ǫ ǮÇ ǿÈ ƢǷ
ǱƢÈ É ÉȇǺÌ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ
È ǺÊ ÌƥǦÈ ǇȂ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
Ê ǳơȆǧÊƔÉ ȆǨÈ Ìǳơȁ
È ǬÈ ǧÈÊǂƴÌ ƸÌ
ǱƢ È ǺÉ ÌƥÉƿƢǠÈ ǷÉ ǵÈ ƾÊ ǫÈ
È ƨÈ ǰō ǷÈ ǲÊ ǿÌ ÈƗȄÈǴǟÈ ǲÇ ÈƦƳ
Ì È ƨÈ ǠÈ ǸÉ ƴÌ
É ǳơǹȂŎ
È ǴǐÈ ÉȇǶÌ ǿÉ ȁ
È ǺÌ ǷÊ ƨÉ ÈƦǠÌ ǰÌ
ƢȀÈ ȀÊ ƳÌ ȁ È ǨÊ ÈƫȄōƬƷơȂŎ
È ǳơƔȆ È ǴǐÈ ÉƫȐÈَ‫ ا‬ǧ
402- (207) Yusuf b. Mahek’ten: “Muaz b. Cebel radıyallahu anh Mekke
halkına geldiğ� inde onlar, Cuma namazını gö� lge Hicr’de iken kılıyorlardı. Dedi
ki: “Gö� lge Kabe’nin yü� zü� ne dü� şmedikçe namazı kılmayın.”439
ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƣƢÇ ȀÈ ǋ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǆ Ç ÈǻÈƗ ǺÉ ÌƥǮÉ ÊǳƢǷƢ
ǮÈ ÊƦƷƢ Ê ǐÈ ÊǳƪÌ È ǴǫÉ ơÈƿÊƛùǱƢÈÈ ǫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
ùƩÈ ȂÌ ǤÈ ÈǳƾÌ ǬÈ ǧÈ ƤÉ ǘÉ ƼÌ ÈȇǵƢÉ ǷÊْ‫إ‬ È ƪÌ ǐÊ ÌǻÈƗ
È ȍơȁ
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “İmam hutbedeyken arkadaşına “sus” de-
sen boş söz konuşmuş olursun.”440
Êَّ‫لله‬ơǱȂ Èْ‫ أ‬ǺÊ ǟÈ ƽÊ ƢÈǻǄŏ ǳơȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ

È ǹō ÈƗƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƱÊ ǂÈ ǟÌ ȋơ
È ǇÉ ǁ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǵÈ ȂÌ ÈȇƤÉ ǘÉ ƼÌ ÈȇǵƢÉ ǷÊْ‫إ‬
È ȍơȁÈ ƪÌ ǐÊ ÌǻÈƗ ǮÈ ÊƦƷƢ Ê ǐÈ Êǳ ƪÌÈ ǴǫÉ ơÈƿÊƛ ùǱƢÈÈ ǫ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
È ǴǇÈ ȁ
ùƩÈ ȂÌ ǤÈ ÈǳƾÌ ǬÈ ǧÈ ƨÊ ǠÈ ǸÉ ƴÌ
É ǳơ
404- (229/1) Ebu Hureyre radıyallahu anh’den: “Rasû� lullah sallallahu
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “İmam cuma günü hutbedeyken arkada-
şına: “Sus” dersen boş konuşmuş olursun.”441

È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƱÊ ǂÈ ǟÌ ȋơ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ȆÊƥÈƗƨÉ ǤÈ ÉǳƪÈ ȈÌ ǤÈ ÈǳƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơǱƢÈ È ǲÊ ưÌ ǸÊ ÊƥǶō
È ǫǾÉ ōǻÈƗȏَّ‫ا‬ÊƛǽÉ ƢÈǼǠÌ Ƿ
È ǫnƪÈ ȈÌ ǤÈ Èǳ~ǱƢÈ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
È ǴǇÈ ȁ

190 İmam Şafiî
405- (229/2) Ebu Hureyre radıyallahu anh, Nebî� sallallahu aleyhi ve
sellem’den aynı manada rivayet eti. Ancak “Lagayte” dedi.442
İ�bn Uyeyne dedi ki: “Lagayte” Ebu Hureyre radıyallahu anh’ın diline
gö� redir.443
ȆÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥǮÊ ÊǳƢǷ È ǺÌ ǟÈ Êَّ‫لله‬ơ ƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÊ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ȄÈǳȂÌ ǷÊ
È ǂǔÌ ōǼǳơȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǴǫÈ ȁÈ ǾÊ ÊƬÈƦǘÌ ƻÉ ȆǧÊ ǱȂ
ǝÉ ƾÈ Èȇ ƢǸō É ǬÉ Èȇ ǹƢÈ ǯÈ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁÈ ǹƢ È ǸÈ ưÌ ǟÉ ǹō ÈƗ ÇǂǷÊ ƢǟÈ
È Ǩō ǟÈ ǺÈ Ìƥ ǹƢ
È ǠÉ ǸÊ ÈƬǇƢÈ
ǹō ÊƜǧÈ ơȂÉƬǐÊ ÌǻÈƗȁơȂ Ì ǧƨÊ ǠÈ ǸÉ ƴÌ É ǳơǵÈ ȂÌ ÈȇƤÈ ǘÉ ƼÌ ÈȇǹÌ ÈƗǵƢÉ ǷÊْ‫إ‬ È ǫơÈƿÊƛƤÈ ǘÈ ƻơÈ
È ȍơǵƢÈ È ƿÊƛǮÈ ÊǳƿÈ
ơȂÉǳƾÊ ǟÌ ƢÈǧƧÉ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơ
ō ƪÊ ǷƢÈ È ǫơÈƿÊƜǧÈ ǞÊ ǷÊ ƢǈǴ
ō ÊǳƢǷ
È ǲÈ ưÌ ǷÊ ǚŏ ƸÌÈ ǳơǺÈ ǷÊ ǞÉ ǸÈ ǈÌ Èȇȏȅ
َ‫ ا‬ǀÊ ōǳơƪÊ ǐÊ ǼÌ ǸÌÉ ǴÊǳ
ȏَ‫ ا‬Ƕō ÉƯ ƧÊ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơ
ō ǵÊ ƢǸÈ Èƫ ǺÌ ǷÊ ǥȂ Ê ǨÉ ǐǳơŎ Ǳơ È ƾÈ ÊƬǟÌ ơǹō ÊƜǧÈ ƤÊ ǯƢ Ê ÈǼǸÌÈ ǳƢÊƥ ơȁÉƿƢƷÈ ȁ
È ǥȂ È ǨÉ ǐǳơ Ŏ
ƾÊ ǫÈ ǹÌ ÈƘÊƥ ǾÉ ÈǻȁǂÉ ÊƦƼÌ ÉȈÈǧ ǥȂ
Ê ǨÉ ǐǳơ
Ŏ ƨÊ ÈȇÊȂǈÌ ÈƬÊƥ ǶÌ ȀÉ ǴÈ ǯō ȁ
È ƾÈ Æ ƳÊ
Ì ǫ ǱƢ È ǁ ǾÉ ÈȈÊƫƘÌÈȇȄōƬƷ
È ǹƢÉ ǸÈ ưÌ ǟÉ ǂÉ ŏƦǰÈ Éȇ
ǂÈ ŏƦǰÈ ÉȈÈǧƩÌ ȂÈ ÈƬǇơ
Ì
406- (230) Malik b. Ebi Â� mir’den: “Osman b. Affan radıyallahu anh hut-
besinde şö� yle der ve hutbe verdiğ� inde bunu çok az terk ederdi: “İ�mam cuma
gü� nü� hutbeye çıktığ� ı zaman dinleyin ve susun. Zira susan fakat dinlemeyen
kimsenin nasibi, dinleyeninkinin aynısıdır. Namaz için kamet okunduğ� u za-
man safları dü� zgü� n tutun, omuzları hizalayın. Zira safın dü� zgü� nlü� ğ� ü� namazın
tamamındandır.” Sonra Osman radıyallahu anh, safları dü� zeltmek için gö� rev-
lendirdiğ� i kimseler gelip safların dü� zeltildiğ� ini haber vermedikçe tekbir al-
maz, bundan sonra tekbir alırdı.”444

È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ǺÊ ǈÈ ƸÌ È ǳơǺÊ ǟÈ ǵÇ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÉ ÌƥǶȈ
È ǧƨÊ ǠÈ ǸÉ ƴÌ
nǾÉ ƬÌ Ǹŏ ǌÈ É ǳơǵÈ ȂÌ ÈȇƤÉ ǘÉ ƼÌ ÈȇǵƢÉ ǷÊْ‫إ‬
È ȍơȁÈ ǲÉ ƳÉ ǂǳơ
ō ǆ È ǘÈ ǟÈ ơÈƿÊƛ~ǱƢÈ È ǫǶō È ǴǇÈ ȁÈ
407- (231) el-Hasen (el-Basrî�)’den: Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem

El-Müsned 191
şö� yle buyurdu: “Cuma günü imam hutbedeyken aksıran kişiyi teşmit
edebilir.”445
ƾÇ ȈǠÊ ǇÈ ǺÌ ǟÈ Êَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÉ Ìƥ ǩƢÉ ƸÈ ǇÌ Êƛ ȆÊǼÈƯƾō ƷÈ ǱƢÈ È ǫ ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÉ Ìƥ ǶȈ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȄȀÈ ÈǻǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÈ ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ȅÊ ŏ ǂÉƦǬÌ ǸÌÈ ǳơ
ƨÊ ǠÈ ǸÉ ƴÌ
É ǳơǵÈ ȂÌ Èȇȏَّ‫ا‬ÊƛǆÉ ǸÌ ǌǳơ
ō Ǳȁ È ǄÉ ÈƫȄōƬƷÊ È ǁƢȀÈ ōǼǳơǦÈ ǐÌ ÊǻƧÊ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơ ō ǺÊ ǟÈ
hi ve sellem Cuma gü� nü� dışında, zeval vaktine gelinceye kadar gü� n ortasında
namaz kılmaktan yasakladı.”446
ǶÌ ȀÉ ōǻÈƗ ǽÉ ǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ ǾÉ ōǻÈƗ ǮÇ ÊǳƢǷȆÈ ÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥƨÈ ÈƦÈǴǠÌ ÈƯ ǺÌ ǟÈ ƣƢ
Ç ȀÈ ǋÊ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǺÉ Ìƥ ǂÉ ǸÈ ǟÉ ƱÈ ǂÉ ƼÌ Èȇ ȄōƬƷÈ ǹȂŎ È ǴǐÈ Éȇ ƨÊ ǠÈ ǸÉ ƴÌ Ê ǘō ƼÌ
É ǳơ ǵÈ ȂÌ Èȇ ƣƢ Ê ǷÈ ǃÈ ȆǧÊ ơȂÉǻƢǯÈ
È ǳơ ǺÊ Ìƥ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǹƢ
ơȂǈÈ É ǴƳ È ǹŏ É ƿƚÈ ǸÌÉ ǳơǹō È ǂÈƦǼÌ ǸÊ ÌǳơȄÈǴǟÈ ǆÈ
È ƿÈƗȁÊ È ǴƳÈ ȁ È ƿÊƜǧÈ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
È ƱÈ ǂÈ ƻơÈ È ƣƢ Ê ǘō ƼÌ
È ǳơ
ƾÆ ƷÈ ÈƗǶō Ì ǴǰÈ ÈƬÈȇǶÈ
Ì ǴǧÈ ơȂÉƬǰÈ Ǉ
È ǂÉ ǸÈ ǟÉ ǵƢÈÈ ǫȁ É ƿƚÈ ǸÌÉ ǳơƪÈ ǰÈ ǇơÈ
È ǹŏ È ƿÊƛȄōƬƷ È ǹȂ È ÉƯƾō ƸÈ ÈƬÈȇ
409- (213) Sa’lebe b. Ebi Malik dedi ki: “Onlar Ö� mer b. el-Hattab ra-
dıyallahu anh zamanında cuma gü� nü� Ö� mer b. el-Hattab radıyallahu anh çı-
kıncaya kadar namaz kılarlarmış. O çıkıp minbere oturduğ� u zaman mü� ezzin
ezan okur, oturur konuşurlar, mü� ezzin susup Ö� mer radıyallahu anh ayağ� a
kalkınca susarlar, kimse konuşmazmış.”447
ƨÉ ÈƦÈǴǠÌ ÈƯȆÊǼÈƯƾō Ʒ

È ǱƢÈ È ǫƣƢ Ç ȀÈ ǋ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƤÇ ÌƟƿÊ ȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÇ ÌȇƾÈ ǧÉȆÊƥÈƗǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǶÌ ȀÉ ōǻÈƗȁ È ǳơǞÉ ǘÈ ǬÌ ÈȇǾÉ ǷÈ Ȑَ‫ ا‬ǯ
È ǵÈ Ȑَ‫ ا‬ǰÌ È ǹō ÈƗȁ È ȍơƽÈ ȂǠÉÉ ǫ~ǹō ÈƗǮÇ ÊǳƢǷȆ
Ŏ ǞÉ ǘÈ ǬÌ ÈȇǵÊ ƢǷÊْ‫إ‬
È ƨÈ ƸÈ ƦÌ ǈǳơ È ÊƥÈƗǺÉ Ìƥ
ǵƢÈ
È ǫǹŏ È ƿÊƜǧÈ ÊǂÈƦǼÌ ǸÊ ÌǳơȄÈǴǟÈ ǆ
É ƿƚÈ ǸÌÉ ǳơƪÈ ǰÈ ǇơÈ Æ ÊǳƢƳ È ƨÊ ǠÈ ǸÉ ƴÌ
È ǂÉ ǸÈ ǟÉ ȁ È ÉƯƾō ƸÈ ÈƬÈȇơȂÉǻƢǯÈ
É ǳơǵÈ ȂÌ ÈȇǹȂ
ǱÈ ǄÈ Èǻȁ ō ƪÊ ǷƢÈ
È ƧÉ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơ È ǫ ơÈƿÊƜǧÈ ƢǸÊ Ê ǺÊ ȈÌÈƬÈƦǘÌ ƼÌ
È ȀȈÌÈƬÌǴǯ É ǳơȆÈ ǔÊ ǬÌ ÈȇȄōƬƷ È ƾÆ ƷÈ ÈƗ ǶōÌ ǴǰÈ ÈƬÈȇǶÈ
Ì ǴǧÈ ǂÉ ǸÈ ǟÉ
445 Çok zayıf. Şafii, Sunen (6549) Mü� rseldir. İ�brahim b. Muhammed metruktü� r.
446 Çok zayıf. Şafiî�, Sunen (6392) İ�brahim b. Muhammed metruktur.
192 İmam Şafiî
É ǴǰÈ ÈƫǂÉ ǸÈ ǟÉ
nơȂǸō
410- (213/1) Sa’lebe b. Ebi Malik’ten: “İ�mamın (minbere) oturması na-
fileyi keser. İ�mamın (hutbede) konuşması da konuşmayı keser. Onlar cuma
gü� nü� , Ö� mer radıyallahu anh minber ü� zerinde otururken konuşurlar, mü� ez-
zin sustuğ� u zaman, Ö� mer radıyallahu anh kalkar, iki hutbe bitinceye kadar
kimse konuşmazdı. Namaz için kamet okununca Ö� mer radıyallahu anh iner
ve konuşurlardı.”448
È ǫǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊǂÊƥƢƳ

ǱƢÈ È ǺÌ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
È ǬÈ ǧÈ ƤÉ ǘÉ ƼÌ ÈȇǶō
ǾÉ ÈǳǱƢ È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È ƾÈ ƴÊ ǈÌ ǸÌÈ ǳơƨÊ ǠÈ ǸÉ ƴÌ
È ȆŎ ÊƦōǼǳơȁ É ǳơǵÈ ȂÌ ÈȇǲÆ ƳÉ ǁ
È ǲÈ ƻÈ ƽÈ
nǺÊ ȈÌÈƬǠÈ ǯÌ ǁ
È ǲŏ ǐÈ È ǫȏ
È ǧ~ǱƢÈ È ǫnƪÈ ȈōÌ ǴǏÈ ÈƗ~
َ‫ ا‬ǱƢÈ
411- (214) Cabir b. Abdillah radıyallahu anhuma’dan: “Bir adam cuma
gü� nü� Mescide girdi. Nebi sallallahu aleyhi ve sellem hutbedeydi. Ona: “Na-
maz kıldın mı?” dedi. O: “Hayır” deyince, “İki rekat kıl” buyurdu.449
ÉƅơȄōǴǏ
È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊǂÊƥƢƳ
È ǺÌ ǟÈ ÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ȆŎ ÊǻƢǨÈ ǘÈ ǤÈ ÌǳơǮÆ ȈÈÌ ǴǇ È ǂÊƥƢƳ
É ȂÈ ǿÉ ȁÇ È Ʈȇ Ê ƾÊ ƷȆÈ ǧÊ ƽÈ ơǃÈ ȁ
È ǾÊ ǴÊ ưÌ ǸÊ ÊƥǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
È ǴǇÈ ȁ
412- (214/1) Cabir b. Abdillah radıyallahu anhuma, Nebi sallallahu
aleyhi ve sellem’den aynısını rivayet etti ve o kişinin Suleyk el-Gatafanî� oldu-
ğ� unu ziyade etti.450
ƵÇ ǂÌ ǇȆ È ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǑƢ

È ÊƥÈƗǺÊ ÌƥƾÊ ǠÌ Ǉ Ê ÈȈǟÊ ǺÌ ǟÈ ǹÈ Ȑَ‫ ا‬ƴÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
È ǧǺÊ ȈÌÈƬǠÈ ǯÌ ǁȄō
ƔƢÈ ƴÈ È ǴǐÈ È ǧǵƢÈ ǬÈ ǧÈƤÉ ǘÉ ƼÌ Èȇǹơ É ȁÈ ǂÌ ǷÈ ȁÈ ƔƢÈ Ƴ
È ȅÊō ǁƾÌ ƼÌÉ ǳơƾÇ ȈǠÊ ǇƢ
È ÈƥÈƗƪÉ ÌȇÈƗǁù
È ǱƢÈ Èǫ
ƧÈ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơȄ
ō ǔÈ È ǫƢǸÈō ǴǧÈ ǺÊ ȈÌÈƬǠÈ ǯÌ ǁȄō
È ǴǏȄ È ōƬƷÈ ǆ È ǴÊ ƴÌ ÈȇǹÌ ÈƗȄÈƥÈƘǧÈ ǽÉ ȂǈÉ ǴÊ ƴÌ ÉȈÊǳǅơ Èْ‫ أ‬ǾÊ ȈÈÌ ǳÊƛ
É ǂÈ ƷÌ ȋơ

El-Müsned 193
ƔÇ ȆÌ ǌÈ ÊǳƢȀÈ ǟÈ ƽÈ ȋ
Èِ‫ أ‬ƪÉ ǼÌ ǯƢ
É Ƿ
È ǱƢ È ƾÇ ȈǠÊ ǇƢ
È ǬÈ ǧÈǮÈ ÊƥơȂÉǴǠÈ ǨÌ ÈȇǹÌ ÈƗƔÊ ȏَ‫ ا‬ƚÉ ǿÈ ƽÈ Ƣǯ È ÈƥÈƗƢÈȇƢÈǼÌǴǬÉ ǧÈǽÉ ƢÈǼȈÌÈƫÈƗ
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơƪÉ ÌȇÈƗǁ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǺÌ ǷÊ ǾÉ ÉƬÌȇÈƗǁ
Ê ǇÉ ǁ È ƔÇ ȆÌ ǋ
È ƾÈ ǠÌ Èƥ
nƪÈ ȈōÌ ǴǏÈ ÈƗ~ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ƧÇ ǀō Èƥ ƨÇ ÈƠȈÌ ȀÈ Êƥ ƾÈ ƴÊ ǈÌ ǸÌÈ ǳơ ǲÈ ƻÈ ƾÈ ǧÈ ƤÉ ǘÉ ƼÌ Èȇ ȂÈ ǿÉ ȁÈ ǲÆ ƳÉ ǁÈ ƔƢÈ ƳÈ Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ
ƢًƥƢÈȈÊƯơȂÌ ǬÈ ÌǳÈƘǧÈ ƨÊ ǫÈ ƾÈ ǐǳơȄÈ
ō ǴǟÈ ǅƢ È ōǼǳơƮō Ʒ È Ƕō ÉƯǱƢÈ È ǫnǺÊ ȈÌÈƬǠÈ ǯÌ ǁ È ǲŏ ǐÈ È ǧ~ǱƢÈ È ǫȏ َ‫ ا‬ǱƢÈ Èǫ
É ǳơƪÊ ÈǻƢǯƢ
ƨÉ ǠÈ ǸÉ ƴÌ È ǸÈ ō ǴǧÈ ǺÊ ȈÌÈƥȂÌ ÈƯǲÈ ƳÉ ǂǳơƢō ȀÈ ǼÌ ǷÊ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁȄ È ǘÈ ǟÌ ÈƘǧÈ
ÉƅơȄōǴǏ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǾÉ ÈǳǱƢ È ǬÈ ǧÈƤÉ ǘÉ ƼÌ ÈȇǶō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È ȆŎ ÊƦōǼǳơȁ
È ǲÉ ƳÉ ǂǳơō ƔƢÈ Ƴȃ È ǂÈ ƻÌ ȋơ Éْ‫أ‬
ȄÈǴǟÈ ǅƢ È ōǼǳơƮō Ʒ È Ƕō ÉƯnǺÊ ȈÌÈƬǠÈ ǯÌ ǁ È ǲŏ ǐÈ È ǧ~ǱƢÈ È ǫȏ َ‫ ا‬ǱƢÈ È ǫnƪÈ ȈōÌ ǴǏÈ ÈƗ~Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
È ǴǇÈ ȁ
ǱƢÈÈ ǫȁ È ǶōÈ ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁ È ƵƢ È ǐÈ È ǧǾÊ ȈÌÈƥȂÌ ÈƯƾÈ ƷÈ ÈƗǲÉ ƳÉ ǂǳơ
ō ƵÈ ǂÈ ǘÈ È ǧƨÊ ǫÈ ƾÈ ǐǳơ
ō
È ǀǿÈ ȄÈǳÊƛơȁǂÉ ǜÉ Ìǻơ~Ƕō
ƔƢÈ ƳơÈ È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÉ ǇÉ ǁÈ ǱƢÈÈ ǫǶō ÉƯǽÉ ǀÈ ƻÈ ÈƘǧÈnǽÉ ǀÌ ƻ~ É
ǺÊ ȈÌÈƥȂÌ ÈƯƢȀÈ ǼÌ ǷÊ ǾÉ ÉƬȈÌ ǘÈ ǟÌ ÈƘǧÈƢًƥƢÈȈÊƯơȂƷÉ ǂÈ ǘÈ É ǧƨÊ ǫÈ ƾÈ ǐǳƢ
ō ÊƥǅƢ È ōǼǳơƩÉ ǂÌ ǷÈ ÈƘǧÈƧÇ ǀō ÈƥƨÇ ÈƠȈÌ ȀÈ ÊƥƨÊ ǠÈ ǸÉ ƴÌ
É ǳơǮÌ È ǴÊƫ
nǾÊ ȈÌÈƥȂÌ ÈƯƾÈ ƷÈ ÈƗȄǬÈ ÌǳÈƘǧÈ ƔƢÈ ƴÈ È ǧƨÊ ǫÈ ƾÈ ǐǳƢ
ō ÊƥǅƢ È ōǼǳơƩÉ ǂÌ ǷÈ ÈƗƨÉ ǠÈ ǸÉ ƴÌÉ ǳơƩÊ ƔƢÈ ƳƢ È ǸÈ ō ǴǧÈ
413- (215) Iyad b. Abdillah b. Sa’d b. Ebi’s-Serh dedi ki: “Ebu Said el-
Hudrî� radıyallahu anh’ın, Mervan hutbedeyken geldiğ� ini gö� rdü� m. Kalktı ve
iki rekat kıldı. Bekçiler onu oturtmak için geldiler, iki rekatı kılmadıkça aldır-
madı. Namaz bitince ona gittik ve şö� yle dedik: “Ey Ebu Said! Şunlar neredey-
se seni indireceklerdi” O da: “Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’den gö� r-
dü� ğ� ü� m bir şeyi bunlar yü� zü� nden terk edecek değ� ilim. Nebi sallallahu aleyhi
ve sellem hutbedeyken ü� stü� başı dağ� ınık bir adamın gelip mescide girdiğ� ini
gö� rdü� m. Nebi sallallahu aleyhi ve sellem ona: “Namaz kıldın mı?” dedi. O da:
“Hayır” deyince, “İki rekat kıl” buyurdu. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sel-
lem insanları sadaka vermeye teşvik etti ve sergi açtılar. Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem oradan adama iki elbise verdi. Bir sonraki cuma olduğ� unda
bu adam geldi, Nebi sallallahu aleyhi ve sellem de hutbe veriyordu. Nebi sal-
lallahu aleyhi ve sellem ona: “Namaz kıldın mı?” dedi. O da: “Hayır” dedi.
“İki rekat kıl” buyurdu. Sonra insanları sadaka vermeye teşvik etti. Adam
iki elbisesinden birini verdi. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem seslendi
ve “Onu al” dedi. Adam da aldı. Sonra Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem
194 İmam Şafiî
şö� yle buyurdu: “Şuna bakın! Geçen cuma üstü başı dağınık vaziyette gel-
di, insanlara sadaka vermelerini emrettim, elbiseler verdiler, ben de
buna oradan iki elbise verdim. Diğer Cuma gelince insanlara sadaka
vermelerini emrettim, bu da gelip iki elbisesinden birini verdi.”451
É ǬÉ ÈȇǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÉ ÌƥơǹƢ

ǱȂ È ǱƢÈ
È ǯ~ È ǫ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
nǾÉ ǼÌ ǟÈ ǱÈ Ȃō ƸÈ ÈƬÈȇǹÌ ÈƗƤÉ ǘÉ ƼÌ ÈȇǵƢÉ ǷÊْ‫إ‬ È ƨÊ ǠÈ ǸÉ ƴÌ
È ȍơȁ É ǳơǵÊ ȂÌ Èȇǆ ō Êǳ
È ǠÈ ÈǻơÈƿÊƛǲÊ ƳÉ ǂǴ
414- (216) Amr b. Dinar dedi ki: “İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma cu-
ma gü� nü� imam hutbedeyken uyuklayanlara yerlerini değ� iştirmelerini sö� y-
lerdi.”452
ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƶÇ ÊǳƢǏȆ É ÊǼÈƯƾō Ʒ

È ÊƥÈƗǺÉ ÌƥǲÉ ȈÌ ȀÈ ǇȆ È ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǺÉ ÌƥǶȈÉ ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǺÌ ǷÊ ǶÌ ǯÉ ƾÉ ƷÈ ÈƗǵƢÈ
È ǫơÈƿÊƛ~ǱƢÈÈ ǫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ
nǾÊ ÊƥǪŎ ƷÈ ÈƗȂÈ ȀÉ ǧÈ ǾÊ ȈÈÌ ǳÊƛǞÈ ƳÈ ǁ
È Ƕō ÉƯƨÊ ǠÈ ǸÉ ƴÌ
É ǳơǵÈ ȂÌ ÈȇǾÊ ǈÊ ǴÊ ƴÌ ǷÈ
sellem şö� yle buyurdu: “Biriniz Cuma günü yerinden kalktığı zaman geri
döndüğünde oraya oturmaya en hak sahibi olandır.”453
ÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơȂÉƥÈƗȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗǱƢÈ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ÊǄȇÊǄǠÌÈ ǳơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÉ ÌƥƾÊ ȈƴÊ ǸÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƤÈ ǘÈ ƻơÈ È ƿÊƛǶō
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǹƢ È ǱȂ
È ǯù É ǬÉ ÈȇÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÈ ÌƥǂÈ ÊƥƢƳ
È ǞÈ ǸÊ Ǉ È ǾÉ ōǻÈƗ
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ȃȂÈ ÈƬǇƢÈ
Ì ǧǂÉ ÈƦǼÌ ǸÊ ÌǳơǾÉ ÈǳǞÈ ÊǼǏƢ
É ǸÈō ǴǧÈ ƾÊ ƴÊ ǈÌ ǸÌÈ ǳơȅÊǁơȂÈ Ǉ È ǺÌ ǷÊ ƨÇ ǴÈ ƼÌ ÈǻǝÊ ǀÌ ƳȄÈ
Ê ǳÊƛƾÈ ÈǼÈƬǇơ Ì
É ǇÉ ǁÈ ǱÈ ǄÈ ÈǻȄōƬƷ
ǱȂ È ƾÊ ƴÊ ǈÌ ǸÌÈ ǳơǲÉ ǿÌ ÈƗƢȀÈ ǠÈ ǸÊ ǇȄ
È ōƬƷ È ƨÊ ǫÈ ƢōǼǳơÊśÊǼƸÈ ǯ È ƨÉ ÈȇÊǁƢǈǳơ
ō ǮÌ È ǴÊƫƪÌ ÈƥǂÈ ǘÈ Ǔơ Ì
ƪÌ ÈǼǰÈ ǈÈ
È ǧƢȀÈ ǬÈ ÈǼÈƬǟÌ ƢÈǧǶōÈ ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ
416- (217) Cabir b. Abdillah radıyallahu anhuma şö� yle dedi: “Nebi sal-

El-Müsned 195
lallahu aleyhi ve sellem hutbe verirken mescid direklerinden olan hurma kü� -
tü� ğ� ü� ne dayanırdı. Onun için minber yapılınca ü� zerine çıktı ve o kü� tü� k, deve
yavrusu gibi inledi. Hatta mescid halkı bunu işittiler. Ta ki Nebi sallallahu
aleyhi ve sellem indi ve o kü� tü� ğ� ü� kucakladı, bunun ü� zerine sakinleşti.”454
ǺÊ ǟÈ ǲȈ Ç ǬÊ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǺÉ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÉ ƦÌ ǟÈ ȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ ǱƢÈÈ ǫ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǺÉ ÌƥǶȈ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȆŏǴǐÈ ÉȇǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǹƢ È ǱƢÈ
È ǯù È ǫǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƤÇ ǠÌ ǯ È ǺÊ ÌƥȆŏ ÈƥÉƗǺÊ ÌƥǲÊ ȈÌ ǨÈ ǘŎ ǳơ
ǱƢÈ ǬÈ ǧÈǝÊ ǀÌ ƴÌ Ê ǳơǮÈ ÊǳƿÈ ȄÈǳÊƛƤÉ ǘÉ ƼÌ ÈȇǹƢ È ǯÈ ȁƢ
È ǌȇÊ ً ǂǟÈ ƾÉ ƴÊ ǈÌ ǸÌÈ ǳơǹƢ È ǯÌÈ ƿÊƛƨÇ ǴÈ ƼÌ ÈǻǝÊ ǀÌ ƳȄÈ Ê ǳÊƛ
ǵÈ ȂÌ ÈȇǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ǵȂ
É ǬÉ Èƫ ơǂً ÈƦǼÌ ǷÊ ǮÈ È ǳ ǲÈ ǠÈ ƴÌ Èǻ ǹÌ ÈƗ ǮÈ È ǳ ǲÌ ǿÈ Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ È ǇÉ ǁƢ È ÈȇǾÊ ÊƥƢƸÈ ǏÌ ÈƗ ǺÌ ǷÊ ǲÆ ƳÉ ǁÈ
ȆÊƫȐǳơ َّ‫ ا‬Ǻō ǿÉ ƩƢ Ç ƳÈ ǁÈ ƽÈ ƭÉ Ȑَ‫ا‬ÈƯǾÉ ÈǳǞÈ ÊǼǐÈ É ǧnǶÌ ǠÈ Èǻ~ǱƢÈ È ǫǮÈ ÈƬÈƦǘÌ ƻ É ǅƢ È ōǼǳơǞÉ ǸÊ ǈÌ ÉƬÈǧƨÊ ǠÈ ǸÉ ƴÌ É ǳơ
ȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁ È ǾÊ ȈǧÊ ǾÉ ǠÈ ǓÈ ȁȅ
È ǀÊ ōǳơǾÉ ǠÈ ǓÊ ȂÌ Ƿ È ǞÈ ǓÊ ȁÉ ȁ È ǂÉ ÈƦǼÌ ǸÊ ÌǳơǞÈ ÊǼǏƢ
É ǸÈ ō ǴǧÈ ÊǂÈƦǼÌ ǸÊ ÌǳơȄÈǴǟÈ
ƤÈ ǘÉ ƼÌ ÈȈÈǧÊǂÈƦǼÌ ǸÊ ÌǳơǮÈ ÊǳƿÈ ȄÈǴǟÈ ǵȂ È ǬÉ ÈȇǹÌ ÈƗǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǴÊǳơƾÈ ÈƥǶō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
ǝÈ ƾō ǐÈ ÈƫȄōƬƷ È ǁƢÈ ƻ È ǾÊ ȈÈÌ ǳÊƛƤÉ ǘÉ ƼÌ ÈȇǹƢ È ǯȅ È ǀÊ ōǳơǝÈ ǀÌ ƴÌ Ê ǳơǮÈ ÊǳƿÈ ǃÈ ȁƢ È ƳƢ
È ǸÈ ō ǴǧÈǾÊ ȈÈÌ ǳÊƛǂō ǸÈ
È ǧǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
ǽÊ ƾÊ ÈȈÊƥǾÉ ƸÈ ǈÈ ǸÈ È ǧǝÊ ǀÌ ƴÌ Ê ǳơƩÈ ȂÌ Ǐ È ǞÈ ǸÊ ǇƢ È ǸÈō ǳǶō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǱÈ ǄÈ ÈǼÈǧǪō ǌÈ ÌǻơȁÈ
ȆÈ ǓÊ ǁ È ƤÇ ǠÌ ǯ È ǺÉ ÌƥȆŎ ÈƥÉƗǝÈ ǀÌ ƴÌ Ê ǳơǮÈ ÊǳƿÈ ÈǀƻÈ ÈƗƾÉ ƴÊ ǈÌ ǸÌÈ ǳơǵÈ ƾÊ ǿÉ ƢǸÈ ō ǴǧÈ ÊǂÈƦǼÌ ǸÊ ÌǳơȄÈǳÊƛǞÈ ƳÈ ǁ È Ƕō ÉƯ
ƢًƫƢÈǧǁ
É ƽÈ ƢǟÈ ȁ È ƨÉ ǓÈ ǁÈ ȋơ È ȆÈ ǴÊÈƥȄōƬƷ
Èْ‫ أ‬ǾÉ ƬÈÌ ǴǯÈ ÈƗȁ È ǾÊ ÊƬȈÌÈƥȆǧÊ ǽÉ ƾÈ ǼÌ ǟÊ ǹƢ È ǰÈ È ǧǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ
417- (218) Tufeyl b. Ubey b. Ka’b, babası radıyallahu anh’den: “Nebî� sal-
lallahu aleyhi ve sellem Mescidi bir çardak halinde iken bir hurma kü� tü� ğ� ü� ne
doğ� ru namaz kılıyordu. Yine bu kü� tü� ğ� ü� n ü� zerinde hutbe veriyordu. Asha-
bından birisi: “Ey Allah’ın Rasulü� ! Sana bir minber yapsam da Cuma gü� nle-
ri ü� zerine çıksan ve hutbeni insanlar işitseler olmaz mı?” dedi. Rasû� lullah
sallallahu aleyhi ve sellem: “Evet” dedi. Bunun ü� zerine O’na ü� ç basamaklı
bir minber yaptı. Minber yapılınca, Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem’in
hurma kü� tü� ğ� ü� nü� koyduğ� u yere konuldu ve Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem
bu minber ü� zerine çıkıp hutbe vermeye başladı. Daha ö� nce ü� zerinde hutbe
verdiğ� i o hurma kü� tü� ğ� ü� nü� n yanına gelince kü� tü� k çatladı ve yarıldı. Nebî� sal-
lallahu aleyhi ve sellem kü� tü� ğ� ü� n sesini işitince indi ve eliyle onu mesh etti,

196 İmam Şafiî
sonra minbere dö� ndü� . Mescid yıkıldığ� ı zaman o hurma kü� tü� ğ� ü� nü� Ubeyy b.
Kab radıyallahu anh aldı. Eskiyip çü� rü� yü� nceye kadar onun evinde idi.”455
ÊǂÊƥƢƳ È ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÉ ÌƥǂÉ ǨÈ ǠÌ ƳȆ

È ÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗǱƢÈ
È ǫƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÉ ÌƥǶȈ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǵÈ ȂÌ ÈȇƤÉ ǘÉ ƼÌ ÈȇǶōÈ ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǹƢ È ǱƢÈ
È ǯ~ È ǫƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ Ìƥ
Ç ǴƴÉ ÊƥƢǸÈ ȀÉ ÈǼȈÌÈƥǲÉ ǐÊ ǨÌ ÈȇƢǸً ÊƟƢÈǫǺÊ ȈÌÈƬÈƦǘÌ ƻ
nǅȂÉ É ƨÊ ǠÈ ǸÉ ƴÌÉ ǳơ
418- (220) Cabir b. Abdillah radıyallahu anhuma’dan: “Nebî� sallallahu
aleyhi ve sellem cuma gü� nü� ayakta iki hutbe verir, ikisinin arasını oturarak
ayırırdı.”456
ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻ ǺÌ ǟÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÉ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÉ ȈÌÈƦǟÉ ȆÊǼÈƯƾō Ʒ
È ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ǺÉ ÌƥǶȈ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǂÈ ǸÈ ǟÉ
419- (221) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma, Nebî� sallallahu aleyhi ve
È ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƨÊ ǷÈ ÈƗȂÌ ōƬǳơȄÈǳȂÌ Ƿ

ȆÈ ǓÊ ǁ È ƶÇ ÊǳƢǏ È ǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ǺÉ ÌƥǶȈ
È ǶÌ ȀÉ ōǻÈƗǹƢ
ơȂÉǻƢǯ~ È ǸÈ ưÌ ǟÉ ȁ È ǂǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗȁ
È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ȁÇ È Ƕō
È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ
ȄōƬƷ
È ǅȂÉ Ç ǴƴÉ Êƥ ƢǸÈ ȀÉ ÈǼȈÌÈƥǹȂÉÈ ǴǐÊ ǨÌ ÈȇƢǷƢً ÈȈǫÊ ÊǂÈƦǼÌ ǸÊ ÌǳơȄÈǴǟÈ ǺÊ ȈÌÈƬÈƦǘÌ ƻ
É ƨÊ ǠÈ ǸÉ ƴÌ
É ǳơǵÈ ȂÌ ÈȇǹȂ È ÉƦǘÉ ƼÌ Èȇ
nƢǸً ÊƟƢÈǫƨÊ ÈȈÊǻƢōưǳơȆǧÊ ƤÈ ǘÈ ƻÈ ȁƢ
È ǈً ÊǳƢƳ
È ƤÈ ǘÈ ƼÈ Éْ‫ أ‬ƨÊ ÈƦǘÌ ƼÌ
È ǧȄÈǳȁȋơ É ǳơȆǧÊ ƨÉ ÈȇÊȁƢǠÈ Ƿ
É ǆÈ
È ǴƳÈ
sellem, Ebu Bekr, Ö� mer ve Osman radıyallahu anhum cuma gü� nü� minber
ü� zerinde iki hutbe verirler, iki hutbenin arasını oturarak ayırırlardı. Ta ki
Muaviye birinci hutbede oturdu ve oturarak hutbe verdi. İ�kinci hutbeyi ise
ayakta verdi.”458
455 Çok zayıf. Şafii, Sunen (6413) isnadında İ�brahim b. Muhammed vardır.
Cabir b. Semura radıyallahu anh’den şahidi: Muslim (862)
457 Çok zayıf. Şafii, Sunen (6424) İ�snadında İ�brahim b. Muhammed vardır.
458 Çok zayıf. Şafii, Sunen (6428) isnadında İ�brahim b. Muhammed vardır.
El-Müsned 197
È ǯÈ ÈƗƔÇ ƢǘÈ ǠÈ ÊǳƪÌ

ǹƢ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ÊǄȇÊǄǠÌÈ ǳơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÉ ÌƥƾÊ ȈƴÊ ǸÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ǴǫÉùǱƢÈ
ƾÉ ǸÊ ÈƬǠÌ ÈȇǹƢ
È ǯ È ƿÊƛ Ƣǐً ǟÈ ȄÈǴǟÈ ǵȂ
È ǫ ƤÈ ǘÈ ƻơÈ
È ǶÌ ǠÈ Èǻ ǱƢÈ É ǬÉ ÈȇǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È ȆŎ ÊƦōǼǳơ
ùơƽً ƢǸÈ ÊƬǟÌ ơƢȀÈ ȈÈÌ ǴǟÈ
421- (223) İ�bn Curayc’den: “Ata’ya dedim ki: “Nebî� sallallahu aleyhi ve
sellem hutbede asâ� ya dayanır mıydı?” O da: “Evet, onun ü� zerine dayanarak
hutbe verirdi” dedi.459
ÉƅơȄōǴǏ
È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǹō ÈƗƔÇ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƮÆ ȈÈÌ ǳȆÊǼÈƯƾō Ʒ
È ǇÉ ǁ È ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÉ ÌƥǶȈ
ơƽً ƢǸÈ ÊƬǟÌ ơǾÊ ÊƫǄÈ ÈǼǟÈ ȄÈǴǟÈ ƾÉ ǸÊ ÈƬǠÌ ÈȇƤÈ ǘÈ ƻơÈ
È ƿÊƛǹƢÈ ǯ È ǶōÈ ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
422- (221/1) Atâ� dedi ki: “Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem hutbe
verirken bir anezeye/sopaya dayanırdı.”460
ƤÊ ȈÌÈƦƻ É ǺÌ ǟÈ ǵÇ ǄÌ ƷÈ ǺÊ ÌƥÊǂǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗǺÉ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÉ ƦÌ ǟÈ ȆÊǼÈƯƾō Ʒ È ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÉ ÌƥǶȈ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƪÊ ǠÈ ǸÊ ǇƢ È ȀÈ ōǻÈƗ ǹƢ È ƪÊ ǼÌÊƥǵÇ ƢǌÈ ǿÊ ǵŏ ÉƗǺÌ ǟÈ ǥƢ
Ê ǸÈ ǠÌ ŎǼǳơǺÊ ÌƥƨÈ ÈƯǁÊ ƢƷ Ç ǇÈ ÊƛǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ Ìƥ
ƨÊ ǠÈ ǸÉ ƴÌ É ǳơǵÈ ȂÌ ÈȇÊǂÈƦǼÌ ǸÊ ÌǳơȄÈǴǟÈ ƤÉ ǘÉ ƼÌ ÈȇȂÈ ǿÉ ȁ È ǥƢ Ì ǬÈ Êƥ ÉƗǂÈ ǬÌ ÈȇǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
ÊǂÈƦǼÌ ǸÊ ÌǳơȄÈǴǟÈ ȂÈ ǿÉ ȁÈ ƨÊ ǠÈ ǸÉ ƴÌÉ ǳơǵÈ ȂÌ ÈȇǶō
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÈ ǷÊ ȏَّ‫ا‬ÊƛƢȀÈ ǜÌ ǨÈ ƸÌ ÈƫǶÈÌ ǳƢȀÈ ōǻÊƛȁÈ
ÊǂÈƦǼÌ ǸÊ ÌǳơȄÈǴǟÈ ƨÊ ǠÈ ǸÉ ƴÌ
É ǳơǵÈ ȂÌ ÈȇƢȀÈ ÊƥÉƗǂÈ ǬÌ ÈȇǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǹƢ È ǯƢÈ Ƿ È ƧÊ ǂÈ ưÌ ǰÈ Êǳ
423- (224) Umm Hişam bt. Harise b. En-Nu’man Nebî� sallallahu aleyhi
ve sellem’in cuma gü� nleri hutbede minber ü� zerinde Kaf suresini okuduğ� unu
işitmiş ve onu ancak Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’in cuma hutbelerinde
çokça okumasından dolayı dinleyerek ezberlemiş.”461
ƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ È ǺÊ ÌƥÊǂǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗǺÉ ÌƥƾÉ Ǹō ƸÈ ǷȆ

É ǺÌ ǟÈ ǵÇ ǄÌ Ʒ É ÊǼÈƯƾō ƷÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ǺÉ ÌƥǶȈ
ǾÉ ǴÈ ưÌ ǷÊ ǹƢ È ƪÊ ǼÌÊƥǵÇ ƢǌÈ ǿÊ ǵŏ ÉƗǺÌ ǟÈ ƧÈ ǁơÈ ǁÈ ǃÉ ǺÊ ÌƥƾÊ ǠÌ Ǉ
Ê ǸÈ ǠÌ ŎǼǳơǺÊ ÌƥƨÈ ÈƯǁÊ ƢƷ ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ Ìƥ
È ǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ
460 Çok zayıf. Mü� rseldir. İ�brahim b. Muhammed metruktü� r.
461 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (6469) İ�snadında İ�brahim b. Muhammed vardır.
198 İmam Şafiî
ȄÈǴǟÈ ƨÊ ǠÈ ǸÉ ƴÌ
É ǳơǵÈ ȂÌ ÈȇƢȀÈ ÊƥÉƗǂÈ ǬÌ ÈȇǵÇ ǄÌ Ʒ È ȏَّ‫ا‬ÊƛȆÊǼǸÈ
È ǺÈ ÌƥÊǂǰÌ ÈƥƢÈƥÈƗƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ É ǴǟÌ ÈƗȏَ‫ ا‬ȁ
È ǶȈ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛǱƢÈ
Èǫ
ȄÈǴǟÈ ǑƢÈ Ç ǫǀÇ ÊƠǷÈ ȂÌ ÈȇȂÈ ǿÉ ȁƢ É ƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ
È ȀÈ ÊƥÉƗǂÈ ǬÌ ÈȇÇǂǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗǺÈ ÌƥƾÈ Ǹō ƸÈ Ƿ È ǶȈ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛǱƢÈ
È ǫÊǂÈƦǼÌ ǸÊ Ìǳơ
ǂÊ ÈƦǼÌ ǸÊ ÌǳơȄÈǴǟÈ ƨÊ ÈǼȇƾÊ ǸÌÈ ǳơ
424- (224/1) Umm Hişam bt. Harise b. En-Nu’man radıyallahu anha’dan
aynısı rivayet edilmiştir.462
İ�brahim dedi ki: “Ben bunu ancak Ebu Bekr b. Hazm’ın cuma gü� nü� min-
ber ü� zerinde okumasından ö� ğ� rendim.”463 İ�brahim dedi ki: “Muhammed b. Ebi
Bekr’in Medine kadısı olduğ� u sırada minber ü� zerinde okuduğ� unu işittim.”464
ǶÇ ȈÌ ǠÈ ÉǻȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƨÈ ǴÈ ƸÌ

È ǴƷ É ÊǼÈƯƾō Ʒ
È ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÉ ÌƥƾÉ Ǹō ƸÈ ǷȆ È ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÉ ÌƥǶȈ
ȆǧÊÉƗǂÈ ǬÌ ÈȇǹƢ È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǹō ÈƗƤÇ ÊǳƢÈǗȆÊƥÈƗȆŏ ǴÊ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÊ ÌƥǺÊ ǈÈ Ʒ
È ǯ È ǺÌ ǟÈ ǹƢ
È ǈÈ ȈÌ ǯ È ǺÊ ÌƥƤÈ ǿÌ ȁÈ
^ƩÌ ǂÈ ǔÈ ƷÈ ÈƗƢǷÈ ǆ Æ ǨÌ ÈǻƪÌ ǸÈ ǴÊ ǟÈ `ǢÈ ǴÈÈƥȄōƬƷ È ƩÌ ǁÈ Ȃŏ ǯÉǆ ō ƿÊƛƨÊ ǠÈ ǸÉ ƴÌ
É ǸÌ ǌǳơơÈ É ǳơǵÈ ȂÌ ÈȇǾÊ ÊƬÈƦǘÌ ƻÉ
ƧÈ ǁȂ Ŏ ǞÉ ǘÈ ǬÌ ÈȇǶō ÉƯ>ÎÑǂȇȂǰƬǳơ@
È ǈǳơ
425- (225) Hasen b. Muhammed b. Ali b. Ebi Talib’den: “Ö� mer radıyalla-
hu anh Cuma hutbesinde tekvir suresini okurdu. “Her nefs neyi hazırlamışsa
bilmiş olacaktır.” (Tekvir 14) ayetine gelince sureyi keserdi.”465
ÈƗǂÈÈ ǫ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ

È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǹō ÈƗ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥǵÊ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǂÊ ÈƦǼÌ ǸÊ ÌǳơȄÈǴǟÈ ǮÈ ÊǳǀÈ Êƥ
426- (225/1) Hişam b. Urve, babasından, Ö� mer radıyallahu anh’ın min-
ber ü� zerinde bu sureyi okuduğ� unu rivayet etmiştir.466
462 Çok zayıf. Şafii, Sunen (6470) İ�snadında İ�brahim b. Muhammed vardır.
466 Sahih. Şafii Sunen (6479)
El-Müsned 199
ƶÇ ÊǳƢǏ È ǺÊ ÌƥǹƢ È ÈƥÈƗǺÌ ǟÈ Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÉ ÌƥǩƢ É ƸÈ ǇÌ ÊƛȆÊǼÈƯƾō ƷÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÉ ÌƥǶȈ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗ ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơȄÈǳȂÌ Ƿ È ƤÇ ÌȇǂÈ ǯ É ǺÌ ǟÈ
ǾÊ ȇƾÊ ȀÌ ÈƬǈÌ Èǻȁ È ǾÉ ÉǼȈǠÊ ÈƬǈÌ ÈǻÊَّ‫للِه‬ƾÈ ǸÌ ƸÌ
È ǽÉ ǂÉ ǨÊ ǤÌ ÈƬǈÌ Èǻȁ È ǳơǹō Êƛ~ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ƢǷً ȂÌ ÈȇƤÈ ǘÈ ƻ È Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
È ǴǇÈ ȁ
ȐÈَ‫ ا‬ǧÉَّ‫لله‬ơǽÊ ƾÊ ȀÌ ÈȇǺÌ ǷƢ
È ÈǼÊǳƢǸÈ ǟÌ ÈƗƩƢ Ê ÈƠŏȈǇ È ǺÌ ǷÊ ȁƢ
È ÈǼǈÊ ǨÉ ÌǻÈƗÊǁȁǂÉ ǋÉ ǺÌ ǷÊ Êَّ‫لله‬ƢÊƥÉƿȂǠÉ ÈǻȁÈ ǽÉ ǂÉ ǐÊ ǼÌÈƬǈÌ ÈǻȁÈ
ơƾً Ǹō ƸÈ Ƿ É ǹō ÈƗƾÉ ȀÈ ǋÌ ÈƗȁÈ Éَّ‫لله‬ơȏَّ‫ا‬ÊƛǾÈ ÈǳÊƛȏَ‫ ا‬ǹÌ ÈƗƾÉ ȀÈ ǋÌ ÈƗȁ
È ǾÉ ÈǳȅÈ ƽÊ ƢǿÈ ȐÈَ‫ ا‬ǧǲÌ ǴÊ ǔÌ ÉȇǺÌ ǷÈ ȁÈ ǾÉ Èǳǲō ǔÊ ǷÉ
ȃȂÈ ǣÈ ƾÌ ǬÈ ǧÈǾÉ ÈǳȂǇÉ ǁÈ ȁ È Èَّ‫لله‬ơǎ È Èَّ‫لله‬ơǞÊ ǘÊ ÉȇǺÌ Ƿ
È ƾÈ ǋÈ ǁÈ ƾÌ ǬÈ ǧÈǾÉ ÈǳȂǇÉ ǁÈ ȁ
Ê ǠÌ ÈȇǺÌ ǷÈ ȁ È ǾÉ ÉǳȂǇÉ ǁÈ ȁ È ǽÉ ƾÉ ƦÌ ǟÈ
nÊَّ‫لله‬ơÊǂǷÌ ÈƗȄÈǳÊƛƔȆ
È ǨÊ ÈȇȄōƬƷÈ
ve sellem bir gü� n hutbesinde şö� yle dedi: “Muhakkak ki hamd Allah’adır.
O’ndan yardım ister, O’ndan bağışlanma diler, Ondan hidayet ve yar-
dım isteriz. Nefislerimizin şerrinden ve amellerimizin kötülüğünden
Allah’a sığınırız. Allah kimi hidayet etmişse onu saptıracak yoktur. Kimi
de saptırmışsa onu hidayet edecek yoktur. Şehadet ederim ki Allah’tan
başka ibadete layık hak ilah yoktur. Yine şehadet ederim ki Muham-
med (sallallahu aleyhi ve sellem) O’nun kulu ve rasulüdür. Kim Allah’a
ve Rasulüne itaat ederse doğruyu bulmuştur. Kim de Allah’a ve Rasulü-
ne isyan ederse, Allah’ın emrine dönünceye kadar sapmıştır.”467
È ǗǺÊ ÌƥǶÊ ȈǸÊ ÈƫǺÌ ǟÈ ǞÇ ȈÈÌ ǧǁ

ƨÈ ǧÈ ǂÈ È ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ
É ǺÉ ÌƥÊǄȇÊǄǠÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǼÈƯƾō Ʒ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ǺÉ ÌƥǶȈ
ǺÌ Ƿ
È ǱƢ È ǬÈ ǧÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơƾÈ ǼÌ ǟÊ ǲÆ ƳÉ ǁ È ƤÈ ǘÈ ƻ
È ǱƢÈÈ ǫǶÇ ÊƫƢƷ È ǺÊ Ìƥȅŏ ƾÊ ǟÈ ǺÌ ǟÈ
ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÉ ǇÉ ǁ È ǱƢÈ ǬÈ ǧÈ ȃȂÈ ǣÈ ƾÌ ǬÈ ǧÈ ƢǸÊÈ ȀǐÊ ǠÌ ÈȇǺÌ ǷÈ ȁ È Èَّ‫لله‬ơǞÊ ǘÊ Éȇ
È ƾÌ ǬÈ ǧÈ ǾÉ ÈǳȂǇÉ ǁÈ ȁ
È ƾÈ ǋÈ ǁ
È Êَّ‫لله‬ơǱȂÉ ǇÉ ǁ È ǱƢÈ È ǫǶō ÉƯnƪÈ ÌǻÈƗƤȈ É ǘÊ ƼÌÈ ǳơǆ È ƠÌÊƦǧÈƪÌ ǰÉ Ǉơ~Ì Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
È ǴǇÈ ȁ
ȏَ‫ ا‬ȁȃ È Èَّ‫لله‬ơǎ
È ȂÈ ǣÈ ƾÌ ǬÈ ǧÈǾÉ ÈǳȂǇÉ ǁÈ ȁ Ê ǠÌ ÈȇǺÌ ǷÈ ȁ È ƾÌ ǬÈ ǧÈǾÉ ÈǳȂǇÉ ǁÈ ȁ
È ƾÈ ǋÈ ǁ È Èَّ‫لله‬ơǞÊ ǘÊ ÉȇǺÌ Ƿù
È ȀǐÊ ǠÌ ÈȇǺÌ Ƿ
ùƢǸÊ È ǲÌ ǬÉ Èƫ
428- (228) Adiy b. Hâ� tim radıyallahu anh’den: “Bir adam Nebî� sallallahu

200 İmam Şafiî
aleyhi ve sellem’in yanında hutbe verdi ve: “Kim Allah’a ve Rasulü� ne itaat
ederse doğ� ruyu bulmuştur. Kim de ikisine isyan ederse sapmıştır” dedi. Bu-
nun ü� zerine Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem: “Sus! Sen kö� tü� hatipsin”
buyurdu. Sonra Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Kim
Allah’a ve rasulü� ne itaat ederse doğ� ruyu bulmuştur. Kim de Allah’a ve rasu-
lü� ne isyan ederse sapmıştır. “Kim ikisine isyan ederse” deme.”468
Ƕō
È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗ ȁǂÆ ǸÌ ǟÈ ȆÊǼÈƯƾō Ʒ È ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǺÉ ÌƥǶȈ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǂŎ ÈƦÌǳơ ƢȀÈ ǼÌ ǷÊ ǲÉ ǯÉ ƘÌÈȇ ǂÆ ǓƢ
Ê ƷÈ Ǒ Æ ǂÈ ǟÈ ƢÈȈÌǻƾŎ ǳơ ǹō Êƛ ȏَ‫ا‬ÈƗ ù ǾÊ ÊƬÈƦǘÌ ƻÉ ȆǧÊ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ƢǷً ȂÌ Èȇ ƤÈ ǘÈ ƻÈ
É ǂÈ ȈÌ ƼÌ
ǾÉ Ǵō ǯ È ȏَ‫ا‬ÈƗǁÆ ƽÊ ƢÈǫǮÆ ǴÊ ǷƢ
È ǳơǹō Êƛȁ È ȀÈ ȈǧÊȆǔÊ ǬÌ ÈȇǩÆ ƽÊ ƢǏ È ǲÆ ƳÈ ÈƗƧÈ ǂÈ ƻÊ ȉơ ْ‫ آ‬ǹō Êƛȁ È ȏَ‫ا‬ÈƗǂÉ ƳƢ Ê ǨÈ ÌǳơȁÈ
ǺÈ ǷÊ ǶÌ ÉƬÌǻÈƗȁơȂÉ
È ǴǸÈ ǟÌ ƢÈǧȏَ‫ا‬ÈƗÊǁƢōǼǳơȆǧÊǽÊ ŚÊ ǧÊ ơÈǀƸÈ ÊƥǾÉ Ǵō ǯ ō ǹō Êƛȁ
É ǂō ǌǳơ È ȏَ‫ا‬ÈƗƨÊ ōǼƴÌ È ǳơȆǧÊǽÊ ŚÊ ǧÊ ơÈǀƸÈ Êƥ
ƧÇ ǁÈ
ō ƿǱƢÈ ǬÈ ưÌ ǷÊ ǲÌ ǸÈ ǠÌ ÈȇǺÌ ǸÈ
È ǧ`ǶÌ ǰÉ ÊǳƢǸÈ ǟÌ ÈƗȄÈǴǟÈ ǹȂÈ Ǔȁ É ǂÉ ǠÌ ǷÈ ǶÌ ǰÉ ōǻÈƗơȂǸÈ È ǁǀÈ ƷȄÈ
É ǴǟÌ ơȁÇ È ǴǟÈ Êَّ‫لله‬ơ
>ÕƨǳǄǳǄǳơ@^ǽÉ ǂÈ Èȇơǂė ǋ È ƧÇ ǁÈ
ō ƿǱƢ È ǬÈ ưÌ ǷÊ ǲÌ ǸÈ ǠÌ ÈȇǺÌ ǷÈ ȁ
È ǽÉ ǂÈ Èȇơǂً ȈÌ ƻÈ
429- (227) Amr dedi ki: “Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem bir gü� n hut-
besinde şö� yle buyurdu: “Dikkat edin, dü� nya hazır bir maldır. İ�yi de, gü� nah-
kar da ondan yer. Dikkat edin! Muhakkak ki ahiret sadık bir eceldir. Kadir
olan Melik onu gerçekleştirecektir. Dikkat edin! Muhakkak hayr tamamiyle
cennettedir. Dikkat edin! Muhakkak ki şer tamamiyle cehennemdedir. Dikkat
edin! Sizler Allah’tan sakınarak amel edin. Bilin ki sizler amellerinize arz edi-
leceksiniz: “Kim zerre ağırlığınca hayır işlemişse onu görecek, kim de
zerre ağırlığınca şer işlemişse onu görecektir.” (Zilzal 8)”469
ȅÊ È ǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈÊƦÈǳȆÊƥÈƗǺÉ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÉ ƦÌ ǟÈ ȆÊǼÈƯƾō Ʒ

ŏ ǂÉƦǬÌ ǸÌÈ ǳơƾÇ ȈǠÊ Ǉ È ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÉ ÌƥǶȈ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǼÈƯƾō ƷÈ
È ǧÊ ÈƗǂÈÈ ǫ Ƕō
ȆÊ ÈƬǠÈ ǯÌ ǁȆ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁÈ ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ
È ǬÊ ǧÊ ƢÈǼǸÌÉ ǳơȁ
ś È ƨÊ ǠÈ ǸÉ ƴÌ
É ǳơƧÊ ǁȂ
È ǈÉ ÊƥƨÊ ǠÈ ǸÉ ƴÌÉ ǳơ
Başka bir tarikten: Muslim (870) rivayet etmiştir.
469 Çok zayıf. Şafii, Sunen (6495) isnadında İ�brahim b. Muhammed vardır. İ�snadı
kopuktur.
El-Müsned 201

sellem cuma namazının bir rekatinde Cum’a suresini, diğ� er rekatinde Muna-
fikun suresini okudu.”470
ƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÊ ÌƥÊǂǨÈ ǠÌ Ƴ È ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÉ ÌƥǶȈ
È ǺÌ ǟÈ ǽÉ ǂÉ ȈÌ ǣÈ ȁ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ƕō
È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È ÊƥÈƗǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ
È ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ơǁȆ
ǹȂÈ ǬÉ ǧÊ ƢÈǼǸÌÉ ǳơǭÈ ƔƢÈ ƳơÈ
È ƿÊƛƨÊ ǠÈ ǸÉ ƴÌ É ǳơƧÊ ǁȂ
È ǇÊ É ǂÈƯÈƗȆǧÊ ÈƗǂÈÈ ǫ
431- (235/2) Ebu Hureyre radıyallahu anh’den: “Nebî� sallallahu aleyhi
ve sellem Cuma suresinin ardından Munafikun suresini okudu.”471
Êَّ‫لله‬ơƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ

É ǺÊ ÌƥÊǂǨÈ ǠÌ Ƴ È ǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǺÉ ÌƥÊǄȇÊǄǠÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƨÊ ǠÈ ǸÉ ƴÌ
É ǳơƧÊ ǁȂ É ǳơȆǧÊ ÈƗǂÈÈ ǫ ǾÉ ōǻÈƗ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
È ǈÉ Êƥ ƨÊ ǠÈ ǸÉ ƴÌ È ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ơǁȆ È ÊƥÈƗ ǺÊ Ìƥ
ǺÉ ÌƥȆŎ ǴÊ ǟÈ ǹƢ È ǯ È ǈÉ ÊƥƩÉ ÌƗǂÈÈ ǫƾÈ
È ǺÊ ȈÌÈƫǁȂ Ì ǫǾÉ ÈǳƪÌ É ǴǬÉ ǧÈÊَّ‫لله‬ơƾÉ ȈÌÈƦǟÉ ǱƢÈ
È ǫǹȂ È ǬÉ ǧÊ ƢÈǼǸÌÉ ǳơǭÈ ƔƢÈ ƳơÈ
È ƿÊƛȁÈ
È ǇÉ ǁ È ǹō Êƛ~ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ƨÊ ǠÈ ǸÉ ƴÌ É ǳơȆǧÊ ƢǸÊ È ȀÊƥÉƗǂÈ ǬÌ ÈȇǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ƤÇ ÊǳƢÈǗȆÊƥÈƗ
nƢǸÊ È ȀÊƥÉƗǂÈ ǬÌ ÈȇǹƢ È ǯ È Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
È ǴǇÈ ȁ
432- (235/1) Ubeydullah b. Ebi Rafi’den: “Ebu Hureyre radıyallahu anh
Cuma namazında cuma ve Munafikun surelerini okudu. Ona dedim ki: “Ali
radıyallahu anh’ın cuma namazında okuduğ� u sureleri okudun.” O da dedi ki:
“Muhakkak ki Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem bu sureleri okurdu.”472
ǺÌ ǟÈ ƾÇ ÊǳƢƻ

È ǺÊ ÌƥƾÊ ÈƦǠÌ ǷÈ ǺÌ ǟÈ ǵÇ ơƾÈ ǯ
Ê ǺÉ ÌƥǂÉ ǠÈ ǈÌ ǷÊ ȆÊǼÈƯƾō Ʒ
ƣÊ ƨÊ ǠÈ ǸÉ ƴÌ
É ǳơȆǧÊ ÉƗǂÈ ǬÌ ÈȇǹƢ
È ǯ~È ǾÉ ōǻÈƗǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ƣÇ ƾÉ ǼÌ Ƴ É ǺÊ ÌƥƧÈ ǂÈ ǸÉ ǇÈ
nƨÊ ÈȈǋƢ
Ê ǤÈ ÌǳơƮȇ É ƾÊ ƷÈ ǭƢÈ ÈƫÈƗǲÌ ǿÈ ȁȄÈ
È ǴǟÌ ȋơÈْ‫ أ‬ǮÈ ŏƥǁ È ǶÈ ǇơÌ ƶÊ ŏƦǇÈ
433- (236) Semura b. Cundeb radıyallahu anh’den: “Nebî� sallallahu

471 Çok zayıf. Şafii, Sunen (6433) İ�brahim b. Muhammed metruktur.
202 İmam Şafiî
aleyhi ve sellem cuma namazında A’la ve Gaşiye surelerini okurdu.”473
ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ Ȇŏ ÊǻǃÊ ƢǸÌÈ ǳơƾÇ ȈǠÊ Ǉ È ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
È ǺÊ ÌƥƧÈ ǂÈ ǸÌ Ǔ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÉ ǇÉ ǁ È ǹƢÈ ǯƢ È ǌÊ ÈƥǺÈ ÌƥǹƢ
È ǷÇŚ È ǸÈ ǠÌ ŎǼǳơǱÈ ÈƘǇ
È ǆ È Ƹō ǔǳơ
Ç ȈÈÌ ǫǺÈ ÌƥǭƢ ō ǹō ÈƗƨÈ ÈƦƬÌ ǟÉ
ƣÊ ÉƗǂÈ ǬÌ ÈȇǹƢÈ ǯ~ È ǱƢ È ǬÈ ǧÈƨÊ ǠÈ ǸÉ ƴÌ É ǳơƧÊ ǁȂ
È ǇÊÉ ǂÈƯÈƗȄÈǴǟÈ ƨÊ ǠÈ ǸÉ ƴÌ
É ǳơǵÊ ȂÌ ÈȇȆǧÊǾÊ ÊƥÉƗǂÈ ǬÌ ÈȇǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
È ǴǇÈ ȁ
nƨÊ ÈȈǋƢ
Ê ǤÈ ÌǳơƮȇ
É ƾÊ Ʒ È ÈƫÈƗǲÌ ǿÈ
È ǭƢ
434- (808) Ubeydullah b. Abdillah b. Utbe’den: “ed-Dahhak b. Kays ra-
dıyallahu anh, en-Nu’man b. Beşir radıyallahu anh’e: “Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem Cuma gü� nü� Cuma suresinin ardından ne okurdu?” diye sor-
du. O da dedi ki: “Gaşiye suresini okurdu.”474
ǺÉ ÌƥǂÉ ǸÈ ǟÉ ǂÈ ǐÈ ÌƥÈƗùǱƢÈ È ǫǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǆ Ç ȈÈÌ ǫǺÊ ÌƥƽÊ ȂÈ ǇÌ ȋơ
Èْ‫ أ‬ǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
É ǬÉ ÈȇǾÉ ǠÈ ǸÊ ǈÈ
ǵÉ ȂÌ ÈȇǵÈ ȂÌ ÈȈÌǳơǹō ÈƗȏَ‫ ا‬ȂÈÌ ǳǱȂ È ǧÊǂǨÈ ǈǳơ È ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
ō ƨÈ ÈƠȈÌ ǿÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ȐÅ ƳÉ ǁ È ƣƢ Ê ǘō ƼÌ È ǳơ
”ÇǂǨÈ Ǉ È ǺÌ ǟÈ ǆÊƦƸÌ Èƫȏَ‫ ا‬ƨÈ ǠÈ ǸÉ ƴÌÉ ǳơǹō ÊƜǧÈ ƱÌ ǂÉ ƻơ
É Ì ǂÉ ǸÈ ǟÉ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ƪÉ ƳÌ ǂÈ ƼÈ È ǳƨÊ ǠÈ ǸÉ ƴÌ
É ǳơ
435- (155) el-Esved b. Kays, babasından: “Ö� mer b. el-Hattab radıyallahu
anh ü� zerinde yolculuk alameti olan birini gö� rdü� . O’nun şö� yle dediğ� ini işitti:
“Şayet bu gü� n cuma olmasaydı yolculuğ� a çıkacaktım.” Ö� mer radıyallahu anh
dedi ki: “Çık. Zira cuma yolcuyu yolundan engellemez.”475
ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǲȈ
ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ È ǟÊ ƢǸÈ ǇÌ ÊƛǺÌ ǟÈ ƶȈ Ç ƴÊ ÈǻȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÉ Ìƥơȁ
È ƩȂ É ǸÉ ÈȇȂÈ ǿÉ ȁ È ƾÇ ÌȇǃÈ ǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ ǈÈ ÊǳǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÉ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÉ ƦÌ ǟÈ ȆÈ ǟÊ ƽÉ ǱƢÈ È ǫƤÇ ÌƟƿÊ ȆÊƥÈƗǺÊ Ìƥ
ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƩÉ ǂÌ ÊƦƻÌ ÉƗȁ É ǳơǭÈ ǂÈ Èƫȁ
È ƨÈ ǠÈ ǸÉ ƴÌ È ǽÉ ƢÈƫÈƘǧÈ ƨÊ ǠÈ ǸÉ ƴÌ
É ǴÊǳǂÉ ǸÊ ƴÌ ÈƬǈÌ Èȇ
È ǲÈ ưÌ ǷÊ ȁÌ ÈƗǾÉ ǴÈ ưÌ ǷÊ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ
ǽÉ ƢÈǼǠÌ Ƿ
436- (156) İ�smail b. Abdirrahman b. Ebî� Zi’b dedi ki: “Abdullah b. Ö� mer

El-Müsned 203
radıyallahu anhuma, Said b. Zeyd radıyallahu anh’ın cenazesine çağ� ırıldı. İ�bn
Ö� mer radıyallahu anhuma cuma namazı için hazırlanmıştı. Cenazeye gitti ve
cumayı terk etti.”476
È ǳơǺÊ ǟÈ ÊǄȇÊǄǠÌÈ ǳơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥÊǄȇÊǄǠÌÈ ǳơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ȄÈȈƸÌ ÈȇȆÊƥÈƗǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǺÊ ǈÈ ƸÌ
ȄōǴǏÈ Êَّ‫لله‬ơǱȂÊ ǇÉ ǁ Ê ǷÈ ǃÈ ȆǧÊ ƨÊ ÈȇÊȁǂÌ ōƬǳơǵÈ ȂÌ ÈȇƨÊ ǠÈ ǸÉ ƴÌ
È ǹƢ É ǳơǵÉ ȂÌ ÈȇǪÈ
È ǧơȁ
È ǱƢÈ Ç ōǼÈȇǺÊ ÌƥǶÊ ǴÊ ǈÌ Ƿ
È ǫǩƢ É ǺÊ Ìƥ
È ōǼǳơǂÈ ǷÈ ÈƘǧÈ ƨÊ ÈƦǠÌ ǰÌ
ǅƢ È ǳơƔÊ ƢÈǼǨÊ ÊƥǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÉ ǇÉ ǁ
È ǦÈ
È ǫȂÈ
È ǧǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
È ǴǇÈ ȁ
ǂÈ ȀÌ ǜŎ ǳơȄًǼǸÊ ÊƥȄōǴǐÈ
È ǧƵơ È ًǼǷÊ ȄÈǳÊƛơȂƷȁ
È ǁÈ ȁȄ É ǂÉ ÈȇǹÌ ÈƗ
437- (1273) el-Hasen b. Muslim b. Yennâ� k’tan: “Cuma gü� nü� ile Tervi-
ye gü� nü� Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem zamanında aynı gü� ne tevafuk
etti. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem Kabe’nin avlusunda vakfe yaptı
ve insanlara Mina’ya gitmelerini emretti. Mina’ya gidip orada ö� ğ� le namazını
kıldı.”477
Bayram Namazları
ƨÈ ōȈǨÊ ǏȄÈ َّ‫لله‬

È ǳȂÌ ǷÈ ǶȈ È ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛǺÊ ÌƥƔÊ ƢǘÈ ǟÈ ǺÉ ÌƥÊ ơƾÉ ƦÌ ǟÈ ȆÊǼÈƯƾō Ʒ È ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÉ ÌƥǶȈ
Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
È ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơǺÊ ÌƥƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ƤÊ ǴÊ ǘō ǸÌÉ ǳơƾÊ ƦÌ ǟÈ ƪÊ ǼÌÊƥ
nǹȂ È ƸŎ ǔÈ ÉƫǵÈ ȂÌ ÈȇȄƸÈ ǓÌ ȋơ Èْ‫ أ‬ȁ
È ǹȁ È ǂÉ ǘÊ ǨÌ ÉƫǵÈ ȂÌ ÈȇǂÉ ǘÌ ǨÊ Ìǳơ~ǱƢÈ
È ǫǾÉ ōǻÈƗǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
È ǴǇÈ ȁ
438- (248) Aişe radıyallahu anha’dan: Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem
şö� yle buyurdu: “Fıtr (Ramazan bayramı) sizin bayram yaptığınız gündür.
Adhâ (Kurban bayramı) sizin kurban kestiğiniz gündür.”478

477 Çok zayıf. Şafii, Sunen (10071) İ�snadı mu’daldir. İ�bn Ebi Yahya (İ�brahim b.
Muhammed) metruktur.
478 Hasen ligayrihi. Şafii, Sunen (7019) isnadında İ�brahim b. Muhammed metruk-
tü� r. Ebu Hureyre radıyallahu anh’den: Tirmizi (697) Ebu Davud (2324) İ�bn
Mace (1660)
204 İmam Şafiî
ƾÇ ȈÌÈƦǟÉ ȆÊƥÈƗǺÉ ÌƥƾÉ ȇÊǄÈȇȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗȆŎ ǸÊ ǴÈ ǇÌ ȋơȄ

Èْ‫ أ‬ÈȈƸÌ ÈȇȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÉ ÌƥǶȈ
nƾÊ ȈǠÊ ÌǳơǵÈ ȂÌ ÈȇǲÉ ǈÊ ÈƬǤÌ ÈȇǹƢ
È ǯ~ Èْ‫ أ‬ǺÊ ÌƥƨÈ ǸÈ
È ǾÉ ōǻÈƗǝÊ ȂÈ ǯÌ ȋơ È ǴǇ Èْ‫ أ‬ǺÊ ÌƥƨÈ ǸÈ
È ǺÌ ǟÈ ǝÊ ȂÈ ǯÌ ȋơ È ǴǇȄÈ
È ǳȂÌ ǷÈ
439- (252) Seleme b. El-Ekvâ� radıyallahu anh’ın azatlısı Yezid b. Ubeyd’-
den: “Seleme b. Ekvâ� radıyallahu anh bayram gü� nü� guslederdi.”479
ǹƢ È ėȈǴÊ ǟÈ ǹō ÈƗǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÉ ÌƥǂÉ ǨÈ ǠÌ ƳȆ

È ǯ~Ƣ È ÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÉ ÌƥǶȈ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǂƸÌ ÉȇǹÌ ÈƗƽÈ ơǁÈ ÈƗơÈƿÊƛȁ
nǵÊ È ƨÊ ǠÈ ǸÉ ƴÌ
È ƨÈ ǧÈ ǂÈ ǟÈ ǵÈ ȂÌ Èȇȁ È ǺÊ ÌȇƾÈ ȈǠÊ ÌǳơǵÈ ȂÌ ÈȇǲÉ ǈÊ ÈƬǤÌ Èȇ
É ǳơǵÈ ȂÌ Èȇȁ
440- (253) Cafer b. Muhammed, babasından rivayet ediyor: “Ali radı-
yallahu anh iki bayram gü� nü� nde, cuma gü� nü� , arafe gü� nü� ve ihrama girmek
istediğ� i zaman guslederdi.”480
ǹō ÈƗǽÊ ƾŏ Ƴ
È ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÉ ÌƥǂÉ ǨÈ ǠÌ ƳȆ
È ÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÉ ÌƥǶȈ
ƾÇ ȈǟÊ ǲŏ ǯȆ
É ǧÊ ƧÈ ǂÈ ÈƦƷ Ê ƽÈ ǂÌ Éƥǆ
É ÈƦÌǴÈȇǹƢ È Ƕō
441- (251) Cafer b. Muhammed, babasından, o da dedesinden rivayet
ediyor: “Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem her bayram hibera’dan olan bü� rde-
sini giyerdi.”481
Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ È ǹō ÈƗ ȆŎ ÊưȈōÌ ǴǳơƭÊ

È ǇÉ ǁ Ê ǂÌȇȂÈ ƸÌ É ǳơǺÉ ÌƥơȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ǺÉ ÌƥǶȈ
ȄƸÈ ǓÌ ȋơÈْ‫ أ‬ǲÊ ƴŏ ǟÈ ǹÌ ÈƗ~ǹơ È ǂÈ ƴÌ ÈǼÊƥȂÈ ǿÉ ȁ È ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ȄÈǳÊƛƤÈ ÈƬǯ
È ǵÇ ǄÌ Ʒ È Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
È ǴǇÈ ȁ
nǅƢÈ ōǼǳơÊǂǯÈŏ ƿȁ È ǂÈ ǘÌ ǨÊ ÌǳơÊǂƻŏ ÈƗȁÈ
442- (254) İ�bnu’l-Huveyris el-Leysî� radıyallahu anh’den: “Rasû� lullah
sallallahu aleyhi ve sellem Necran’da bulunan Amr b. Hazm’a şö� yle yazdı:
“Kurban bayramı namazını kıldırmakta acele et, ramazan bayramı na-
mazını geciktir ve insanlara öğüt ver.”482

481 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (6828) Buhari (5813) Muslim (2079)
482 Çok zayıf. Şafii, Sunen (6836)
El-Müsned 205
ÉƅơȄōǴǏ
È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗ ǶÇ ȈÈÌ ǴǇÉ ǺÉ Ìƥǹơ È ÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ
É ȂÈ ǨÌ ǏȆ É ǺÉ ÌƥǶȈ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǾÊ ÊƥǂÉ ǷÉ ƘÌÈȇȁÊ
È ǂǘÌ ǨÊ ÌǳơǵÈ ȂÌ ÈȇǹƢ
Ê ōƦƴÌ
È ǳơȄÈǳÊƛƱÈ ǂÉ ƼÌ ÈȇǹÌ ÈƗǲÈ ƦÈÌ ǫǶÉ ǠÈ ǘÌ ÈȇǹƢ
È ǯ È Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
443- (255) Safvan b. Suleym radıyallahu anh’den: “Nebî� sallallahu aley-
hi ve sellem ramazan bayramı gü� nü� Cubban’a çıkmadan ö� nce yemek yer ve
bunu emrederdi.”483
ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻ ǺÌ ǟÈ ǹÈ Ȑَ‫ ا‬ƴÌ ǟÈ ǺÉ ÌƥƾÉ Ǹō ƸÈ ǷȆ
É ÊǼÈƯƾō Ʒ È ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÉ ÌƥǶȈ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
nÊŚÊƦǰÌ ōƬǳƢÊƥǾÉ ÈƫȂÌ Ǐ
È ǞÈ È ƾÊ ȈǠÊ ÌǳơǵÈ ȂÌ ÈȇȄōǴǐÈ ǸÌÉ ǳơȄÈǳÊƛơƾÈ ǣÈ ơÈƿÊƛ~ǹƢ
È ǧǂÈÈ ǧǂÈ ōƦǯ È ǯÈ ǾÉ ōǻÈƗǂÈ ǸÈ ǟÉ
444- (249) Nafi’den: “İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma bayram gü� nü� na-
mazgaha giderken tekbir getirir ve tekbirde sesini yü� kseltirdi.”484
ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻ ǺÌ ǟÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÉ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÉ ȈÌÈƦǟÉ ȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ǺÉ ÌƥǶȈ
ȄōƬƷ È ǂÉ ŏƦǰÈ ÉȈÈǧ ǆ ō ƪÊ ǠÈÈ ǴǗÈ ơÈƿÊƛ ÊǂǘÌ ǨÊ ÌǳơǵÈ ȂÌ ÈȇȄōǴǐÈ ǸÌÉ ǳơȄÈǳÊƛ ȁƾÉ ǤÌ ÈȇǹƢ
É ǸÌ ǌǳơ È ǯ~ È ǾÉ ōǻÈƗ ǂÈ ǸÈ ǟÉ
nÈŚÊƦǰÌ ōƬǳơǭÈ ǂÈ ÈƫǵƢÉ ǷÊْ‫إ‬
È ȍơǆÈ È ƿÊƛȄōƬƷȄō
È ǴƳơÈ È ǴǐÈ ǸÌÉ ǳƢÊƥǂÈ ŏƦǰÈ ÉȇǶō ÉƯƾÊ ȈǠÊ ÌǳơǵÈ ȂÌ ÈȇȄōǴǐÈ ǸÌÉ ǳơȆÈ ÊƫƘÌÈȇ
445- (250) Nafi’den: İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma ramazan bayramı
gü� nü� gü� neş doğ� duğ� unda namazgaha giderken, varıncaya kadar tekbir geti-
rirdi. Sonra namazgahta da tekbir getirir, imam oturunca tekbiri bırakırdı.”485
ǹÌ ÈƗǲÈ ƦÈÌ ǫÊǂǘÌ ǨÊ ÌǳơǵÈ ȂÌ ÈȇǲÉ ǈÊ ÈƬǤÌ ÈȇǹƢ È ǾÉ ōǻÈƗǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
È ǯ~ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
nȄōǴǐÈ ǸÌÉ ǳơȄÈǳÊƛȁÈ ƾÉ ǤÌ Èȇ
… (250/1) Nafi’den: “İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma ramazan bayramı
gü� nü� namazgaha gitmeden ö� nce guslederdi.”486

206 İmam Şafiî

ō ǲÈ ƦÈÌ ǫÊǂǘÌ ǨÊ ÌǳơǵÈ ȂÌ ÈȇȆŏǴǐÈ ÉȇǺÌ ǰÉ ÈȇǶÈÌ ǳǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÈ Ìƥơǹō ÈƗǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ƢǿÈ ƾÈ ǠÌ Èƥȏَ‫ ا‬ȁÈ
446- (869/3) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma ramazan bayramı gü� nü�
bayram namazından ö� nce veya sonra namaz kılmazdı.487
ǾÉ ōǻÈƗǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ȁÇǂǸÌ ǟÈ ȆÊƥÈƗǺÉ ÌƥȁǂÉ ǸÌ ǟÈ ȆÊǼÈƯƾō Ʒ È ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǺÉ ÌƥǶȈ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǶÈÌ ǳȁÈ ǾÊ ÊƬȈÌÈƥȄÈǳÊƛǞÈ ƳÈ ǁ
È Ƕō ÉƯȄōǴǐÈ ǸÌÉ ǳơȄÈǳÊƛƾÊ ȈǠÊ ÌǳơǵÈ ȂÌ ÈȇǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǞÈ Ƿơ È ƾÈ ǣÈ
È ƾÊ ȈǠÊ ÌǳơǲÈ ƦÈÌ ǫǲŏ ǐÈ Éȇ
ǽÉ ƾÈ ǠÌ Èƥȏَ‫ ا‬ȁ
447- (259) Amr b. Ebi Amr’dan: “İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma, Nebî�
sallallahu aleyhi ve sellem ile beraber bayram gü� nü� nde namazgaha gider,
sonra evine dö� ner, bayram namazından ö� nce ve sonra namaz kılmazdı.”488
ƧÈ ǂÈ ƴÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥƤÊ ǠÌ ǯÈ ǺÊ ÌƥǩƢ È ÊǼÈƯƾō Ʒ

È ƸÈ ǇÌ Êƛ ǺÉ ÌƥƾÉ ǠÌ ǇȆ È ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ǺÉ ÌƥǶȈ
È ƾÊ ȈǠÊ ÌǳơǲÈ ƦÈÌ ǫ ȆŏǴǐÈ ÉȇǺÌ ǰÉ ÈȇǶÈÌ ǳ~ƧÈ ǂÈ ƴÌ ǟÉ ǺÈ ÌƥƤÈ ǠÌ ǯ
ȏَ‫ ا‬ȁ È ǺÊ ÌƥǮÊ ǴÊ ǸÌÈ ǳơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ
È ǹō ÈƗ ƤÇ ǠÌ ǯ
nǽÉ ƾÈ ǠÌ Èƥ
448- (260) Abdulmelik b. Ka’b’dan: “Ka’b b. Ucre radıyallahu anh bay-
ram namazından ö� nce ve sonra namaz kılmazdı.”489
ƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ
É ǺÌ ǟÈ ǲȈ É ǺÉ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÉ ƦÌ ǟÈ ȆÊǼÈƯƾō Ʒ
Ç ǬÊ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ È ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ǺÉ ÌƥǶȈ
ÉƅơȄōǴǏ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơƾÊ ȀÌ ǟÈ ȆǧÊ ƢōǼǯ~
É ǱƢÈ È ǫǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƨÊ ōȈǨÊ ÈǼƸÌ
È ǳơǺÊ ÌƥơȆŌ ǴÊ ǟÈ ǺÊ Ìƥ
ơÈƿÊƜǧÈȄōǴǐÈ ǸÌÉ ǳơȆÈ ÊƫƘÌÈǻȄōƬƷÈ ƾÊ ƴÊ ǈÌ ǸÌÈ ǳơȆǧÊȆŏǴǐÈ ÉǻȏȄ َ‫ ا‬ƸÈ ǓÌ ȋơ È ǂǘÌ ǨÊ ÌǳơǵÈ ȂÌ ÈȇǶō
Èْ‫ أ‬ȁÊ È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
nǾÊ ȈǧÊ ƢÈǼȈōÌ ǴǐÈ
È ǧƾÊ ƴÊ ǈÌ ǸÌÈ ǳƢÊƥƢÈǻǁÌ ǂÈ ǷƢ
È ÈǼǠÌ ƳÈ ǁÈ
449- (261) Muhammed b. Ali b. El-Hanefiyye, babası (Ali) radıyallahu

El-Müsned 207
anh’den rivayet ediyor: “Biz Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’in zamanında ra-
mazan ve kurban bayramı gü� nlerinde namazgaha gelinceye kadar mescidde
namaz kılmazdık. Dö� ndü� ğ� ü� mü� zde mescide uğ� rar ve orada namaz kılardık.”490
ǺÊ ǟÈ ÇǂȈÌÈƦƳ É ǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ

È ǺÌ ǟÈ ƪÇ ÊƥƢÈƯǺÉ ÌƥȅŎ ƾÊ ǟÈ ȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÉ ÌƥǶȈ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǺÊ ÌȇƾÈ ȈǠÊ ÌǳơǵÈ ȂÌ ÈȇǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È ȆŎ ÊƦōǼǳơȄōǴǏ È ǱƢÈ È ǫƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÊ Ìƥơ
ƢǸً ÊƟƢÈǫ Ǻō ȀÉ ÈƦǘÈ ƼÈÈ ǧ ƔÊ ƢǈÈ ŏǼǳơȄÈǳÊƛ ǲÈ ÈƬǨÈ ÌǻơǶō ÉƯ ƢًƠȈÌ ǋƢ È ȀÈ ǴÈ ƦÈÌ ǫ ǲŏ ǐÈ ÉȇǶÈÌ ǳ ȄōǴǐÈ ǸÌÉ ǳƢÊƥ
È ǿÈ ƾÈ ǠÌ Èƥȏَ‫ ا‬ȁƢ
ǾÊ ǿÊ ƢÈƦǋÌ ÈƗȁ
È ǕÊ ǂÌ ǬÉ ÌǳƢÊƥǺÌ
È ǫƾō ǐÈ ÈƬÈȇƔƢÉ ǈÈ ŏǼǳơǲÈ ǠÈ ƴÈ
È ǧǱƢÈ È ǫƨÊ ǫÈ ƾÈ ǐǳƢō ÊƥǂÈ ǷÈ ÈƗȁÈ
ve sellem iki bayram gü� nlerinde namazgahta namaz kılar, bayram namazın-
dan ö� nce ve sonra namaz kılmazdı. Sonra kadınlara yö� nelir, ayakta onlara
hitap eder, sadaka vermeyi emrederdi. Kadınlar da kolye ve benzer takılarını
sadaka olarak vermeye başlardı.”491
ȆÊƥÈƗ ǺÈ ÌƥƔƢÈ ǘÈ ǟÈ ƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ È ǱƢÈ È ǫ Ȇŏ ÊǻƢÈȈÊƬƼÌ ǈǳơ

ō ƣȂ È ŎȇÈƗ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢÉ ÈȈǨÌ ǇƢÉ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Éƅơ ȄōǴǏÈ Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ Ê ǇÉ ǁÈ ȄÈǴǟÈ ƾÉ ȀÈ ǋÌ ÈƗ~ ǱȂ É ǬÉ Èȇ ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÈ Ìƥơ ƪÉ ǠÌ ǸÊ ǇÈ ǱȂ É ǬÉ Èȇ ƵƢÇ ÈƥǁÈ
ǞÊ ǸÊ ǈÌ Éȇ ǶÈÌ ǳ ǾÉ ōǻÈƗ ȃÈƗǂÈÈ ǧ ƤÈ ǘÈ ƻÈ Ƕō ÉƯ ƾÊ ȈǠÊ Ìǳơ ǵÈ ȂÌ Èȇ ƨÊ ÈƦǘÌ ƼÌ
É ǳơ ǲÈ ƦÈÌ ǫ ȄōǴǏÈ ǾÉ ōǻÈƗ Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
ơÈǀǰÈ ǿÈ ǾÊ ÊƥȂÌ ÈưÊƥǲÆ ÊƟƢÈǫǱÆ Ȑَ‫ا‬ÊƥǾÉ ǠÈ ǷÈ ȁ
È ƨÊ ǫÈ ƾÈ ǐǳƢ
ō ÊƥǺō ǿÉ ǂÈ ǷÈ ÈƗȁ
È Ǻō ȀÉ ǜÈ ǟÈ ȁÈ ȁ ō ǀǧÈǺō ǿÉ ƢÈƫÈƘǧÈƔƢÈ ǈÈ ŏǼǳơ
È Ǻō ǿÉ ǂÈ ǯÈ
nƔÈ ȆÌ ǌǳơ ō ȁ ÈǍ È ǂÌ ƼÌÉ ǳơȆǬÊ ǴÌ ÉƫƧÉ ÈƗǂÌ ǸÌÈ ǳơƪÈ
Ê ǴǠÈ ƴÈ Èǧ
451- (262) Atâ� b. Ebî� Rabah’tan: “İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’nın
şö� yle dediğ� ini işittim: “Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem’in bayram gü� nü�
hutbeden ö� nce namaz kıldığ� ına, sonra hutbe verdiğ� ine şahit oldum. Kadın-
ların işitmediklerini gö� rü� nce onlara doğ� ru gitti ve onlara vaazda bulundu,
sadaka vermelerini emretti. Yanında Bilal radıyallahu anh vardı, elbisesini
şö� ylece açmıştı. Kadınlar takılarından atmaya başladılar.”492

491 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (6939) İ�brahim b. Metruktur. Şahitleri için bkz.:
Buhari (964, 978) Muslim (884)
208 İmam Şafiî
ǺÌ ǟÈ ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂÌÈ ǳơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÉ ÌƥÊǂǰÌ ÈƥȂÉƥÈƗ ȆÊǼÈƯƾō Ʒ
È ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǺÉ ÌƥǶȈ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǂǰÌ ÈƥƢÈƥÈƗȁ
ǂÈ ǸÈ ǟÉ ȁÇ È Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÌ ǟÈ Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǶÊ ÊǳƢǇÈ
ƨÊ ÈƦǘÌ ƼÌ
É ǳơǲÈ ƦÈÌ ǫǺÊ ÌȇƾÈ ȈǠÊ ÌǳơȆǧÊ ǹȂŎ È ǴǐÈ ÉȇơȂÉǻƢǯÈ
452- (263) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’dan: “Nebî� sallallahu aleyhi
ve sellem, Ebu Bekr ve Ö� mer radıyallahu anhuma bayram namazlarını hut-
beden ö� nce kılarlardı.”493
ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻ ǺÉ ÌƥǂÉ ǸÈ ǟÉ ȆÊǼÈƯƾō ƷÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ǺÉ ÌƥǶȈ
ǾÉ ǴÈ ưÌ ǷÊ ǹƢ
È ǸÈ ưÌ ǟÉ ȁ È ǂǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗȁ
È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ȁÇ È Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ
453- (263/1) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’dan: “Nebî� sallallahu aleyhi
ve sellem, Ebu Bekr, Ö� mer ve Osman radıyallahu anhum’den aynısı.494
ƾÈ ȇÊǄÈȇǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǺÊ ȈÌ ǐÈ ƸÌ

É ǳơǺÉ ÌƥƽÉ ȁơÉ ƽÈ ȆÊǼÈƯƾō Ʒ È ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ǺÉ ÌƥǶȈ
È ÉƗƾÈ ƦÌÈȇơȂÉǻƢǯ
ǹȁ È ǹƢ È ǸÈ ưÌ ǟÉ ȁ È ǂǰÌ ÈƥƢÈƥÈƗȁ
È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ȁÇ È Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗȆŏ ǸÊ ǘÌ ƼÌ È ǳơ
ƨÈ ÈƦǘÌ ƼÌ
É ǳơƨÉ ÈȇÊȁƢǠÈ Ƿ É ǵÈ ƾÊ ǫÈ ȄōƬƷ
É ǵÈ ƾō ǬÈ ǧÈ ƨÉ ÈȇÊȁƢǠÈ Ƿ È ƨÊ ÈƦǘÌ ƼÌÉ ǳơǲÈ ƦÈÌ ǫƧÊ Ȑَ‫ ا‬ǐǳƢ
ō Êƥ
454- (264) Abdullah b. Yezid el-Hatmî�’den: “Nebî� sallallahu aleyhi ve
sellem, Ebu Bekr, Ö� mer ve Osman radıyallahu anhum, Muaviye gelinceye ka-
dar hutbeden ö� nce namaz kılarlardı. Muaviye ise hutbeyi ö� ne aldı.”495
ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǑƢ

Ê ÈȈǟÊ ǺÌ ǟÈ ǹÈ Ȑَ‫ ا‬ƴÌ ǟÈ ǺÉ ÌƥƾÉ Ǹō ƸÈ ǷȆ
É ÊǼÈƯƾō Ʒ
È ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ǺÉ ÌƥǶȈ
ȄÈǳÊƛȁ È ǹơÉ ȁÈ ǂÌ Ƿ ō ǳÊƛ ǲÈ ǇÈ ǁÌ ÈƗ ǱƢÈ
È ȆÈ È ǫ ȅÊ
ō ǁƾÌ ƼÌ É ǳơƾÇ ȈǠÊ ǇƢ È ÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥƾÊ ǠÌ Ǉ
È ÈƥÈƗ ǹō ÈƗ ƵÇ ǂÌ ǇȆ È ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ
493 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (6904) İ�brahim b. Muhammed metruktü� r. Bkz.:
Muslim (888) Tirmizi (531) İ�bn Mace (1276)
494 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (6905) İ�brahim b. Muhammed metruktü� r.
495 Çok zayıf. Şafii, Sunen (6906) İ�brahim b. Muhammed metruktü� r. Sahih olan;
hutbeyi bayram namazından ö� nceye alan ilk kişinin Mervan olmasıdır. Bkz.:
Muslim (78)
El-Müsned 209
ǱƢ È ǧƾÈ ǠÈ ǐÌ ÈȈÊǳƤÈ ǿÈ ǀÈ ǧÈ ȄōǴǐÈ ǸÌÉ ǳơȄÈƫÈƗȄōƬƷƢ

ō ǳÊƛǾÉ ÉƫǀÌ ÈƦƴÈ
È ǬÈ ǧÈ ȆÈ È ÈǼÊƥȄǌÈ ǸÈ È ǧǽÉ ƢǸō Ǉ
È ƾÈ Ì ǫǲÇ ƳÉ ǁÈ
Êَّ‫لله‬ơȁ
È ƪÌ É ǴǫÉ ȁ
È Ʃơ Ç ǂō ǷÈ ƭÈ Ȑَ‫ا‬ÈƯƪÉ ǨÌ ÈƬȀÈ ǧÈƾÇ ȈǠÊ ǇȂ
È ÉƥÈƗǱƢ É ǴǠÌ ÈƫȅǀÊ ōǳơǭÊ ǂÉ ÌƫơƾÇ ȈǠÊ ǇƢ
È ǬÈ ǧÈǶÈ È ÈƥÈƗƢÈȇ
ǾÉ ǼÌ ǷÊ ơǂė ǋ È ÉƫƘÌÈƫȏَ‫ا‬
È ȏَّ‫ا‬ÊƛǹȂ
455- (265) Ebu Said el-Hudrî� radıyallahu anh’den: “Mervan bana birini
gö� nderdi. Onunla beraber namazgaha kadar yü� rü� dü� k. Minbere çıkmak için
gitti, beni çekti ve şö� yle dedi: “Ey Ebu Said! Bildiğ� ini terk et.” Bunun ü� zerine
Ebu Said radıyallahu anh dedi ki: “Ü� ç sefer seslendim ve dedim ki: “Allaha
yemin olsun ancak daha şerlisini getirdiniz.”496
ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǑƢ

Ê ÈȈǟÊ ǺÌ ǟÈ ǶÈ È ǴǇÌ ÈƗǺÉ ÌƥƾÉ ÌȇǃÈ ȆÊǼÈƯƾō Ʒ
È ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÉ ÌƥǶȈ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȄōǴǏ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǹƢ È ǫǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǱƢÈ
È ǯ È ȅÊ
ŏ ǁƾÌ ƼÌ É ǳơƾÇ ȈǠÊ ǇȆ
È ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƵÇ ǂÌ ǇȆ È ÊƥÈƗǺÊ ÌƥƾÊ ǠÌ ǇÈ
ƨÊ ÈƦǘÌ ƼÌ
É ǳơǲÈ ƦÈÌ ǫȄƸÈ ǓÌ ȋơ È ǂǘÌ ǨÊ ÌǳơǵÈ ȂÌ ÈȇȆŏǴǐÈ ÉȇǶō
Èْ‫ أ‬ȁÊ È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
456- (266) Ebu Said el-Hudrî� radıyallahu anh’den: “Nebî� sallallahu aley-
hi ve sellem ramazan bayramı ve kurban bayramı gü� nü� hutbeden ö� nce na-
maz kılardı.”497
ƢÈƥÈƗȁ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÉ ÌƥǂÉ ǨÈ ǠÌ ƳȆ
È ÊǼÈƯƾō Ʒ È ǶȈÉ ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƨÊ ÈƦǘÌ ƼÌ
É ǳơǲÈ ƦÈÌ ǫ ơȂōÌ ǴǏÈ ȁƢ
È ǈً ǸÌ ƻÈ ȁƢ È ƔÊ ƢǬÈ ǈÌ ÊƬǇÌ ȏơِ‫ ا‬ȁ
È Ǡً ƦÌ Ǉ È ǺÊ ÌȇƾÈ ȈǠÊ ÌǳơȆǧÊ ơȁǂÉ ōƦǯÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ȁÇÈ ǂǰÌ Èƥ
ƧÊ ƔơÈ ǂÈ ǬÊ ÌǳƢÊƥơȁǂÉ ȀÈ ƳÈ ȁÈ
457- (268) Cafer b. Muhammed’den: “Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem,
Ebu Bekr ve Ö� mer radıyallahu anhuma bayram namazlarında ve yağ� mur
namazında (ilk rekatte) yedi ve (ikinci rekatte) beş tekbir alırlar, hutbeden
ö� nce namaz kılarlar ve kıraati sesli yaparlardı.”498
496 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (6907) Şahidi: Buhari (956) Muslim (889) İ�bn
Mace (1288)
497 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (6908) İ�brahim b. Muhammed metruktü� r. İ�bn
Ö� mer radıyallahu anhuma’dan şahidi: Buhari (957)
498 Çok zayıf. Şafii, Sunen (6871) Mü� rseldir. İ�brahim b. Muhammed metruktü� r.
210 İmam Şafiî
ǺÊ ÌƥȆŏ ǴÊ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ È ÊǼÈƯƾō Ʒ

É ǺÉ ÌƥǂÉ ǨÈ ǠÌ ƳȆ È ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǺÉ ÌƥǶȈ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǂÈ ȀÈ ƳÈ ȁƢ
È ǈً ǸÌ ƻÈ ȁƢ È Ǡً ƦÌ ǇÈ ƔÊ ƢǬÈ ǈÌ ÊƬǇÌ ȏơِ‫ ا‬ȁ È ǾÉ ōǻÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǺÊ ÌȇƾÈ ȈǠÊ ÌǳơȆǧÊ ǂÈ ōƦǯ È ƤÇ ÊǳƢÈǗȆÊƥÈƗ
ƧÊ ƔơÈ ǂÈ ǬÊ ÌǳƢÊƥ
458- (269) Cafer b. Muhammed babasından rivayet ediyor: “Ali b. Ebi
Talib radıyallahu anh bayram namazlarında ve yağ� mur namazında yedi ve
beş tekbir alır, kıraati de sesli yapardı.”499
È ǸÈ ưÌ ǟÉ ǺÌ ǟÈ Êَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÉ Ìƥ ǩƢ

ǺÊ Ìƥ ǹƢ É ƸÈ ǇÌ Êƛ ȆÊǼÈƯƾō ƷÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÉ Ìƥ ǶȈ
É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƧÊ Ȑَ‫ ا‬ǏȆ
È ǧÊ ǂÈ ŏƦǰÈ ÉȇǹÌ ÈƗǹơ È ǂÈ ǷÈ ÈƗƪÇ ÊƥƢÈƯǺÈ ÌƥƾÈ ÌȇǃÈ ȁ
È ȁÈ ǂÌ Ƿơ È ƣȂÈ ŎȇÈƗƢÈƥÈƗǹō ÈƗǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ
Ƣǈً ǸÌ ƻÈ ȁƢ
È Ǡً ƦÌ Ǉ È ǺÊ ÌȇƾÈ ȈǠÊ Ìǳơ
459- (270) Osman b. Urve, babasından rivayet ediyor: “Ebu Eyyub ve
Zeyd b. Sabit, Mervan’a bayram namazlarında yedi ve beş tekbir almasını
emrettiler.”500
ǂÈ ǘÌ ǨÊ ÌǳơȁȄ Èْ‫ أ‬ƩÉ ƾÊ

È ƸÈ ǓÌ ȋơ Ì Ȁǋ~
È ǱƢÈ È ǞÇ ǧÊ ƢÈǻ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
È ǫ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơȄÈǳȂÌ Ƿ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƧÊÈŚƻÊ ȋơȆÈْ‫ أ‬ǧÊ ȁ
È ƧÊ ƔơÈ ǂÈ ǬÊ ÌǳơǲÈ ƦÈÌ ǫƩơ
Ç ŚÈ ÊƦǰÌ ÈƫǞÈ ƦÌ ǇȄÈ Éْ‫ أ‬ƨÊ ǠÈ ǯÌ ǂǳơȆ
È ǳȁȋơ ō ǧÊ ǂÈ ōƦǰÈ È ǧƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǞÈ ǷÈ
nƧÊ ƔơÈ ǂÈ ǬÊ ÌǳơǲÈ ƦÈÌ ǫƩơÇ ŚÈ ÊƦǰÌ Èƫǆ È ǸÌ ƻÈ
460- (271) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’nın azatlısı Nafi dedi ki: “Ebu
Hureyre radıyallahu anh ile beraber kurban ve ramazan bayramı namazları-
na katıldım. İ�lk rekatte kıraatten ö� nce yedi tekbir aldı. İ�kinci rekatte kıraat-
ten ö� nce beş tekbir aldı.”501
ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ Ȇŏ ÊǻǃÊ ƢǸÌÈ ǳơƾÇ ȈǠÊ Ǉ È ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ǾÊ Êƥ ÉƗǂÈ ǬÌ ÈȇơÈƿƢǷù
È Ȇō ÊưȈōÌ ǴǳơƾÇ ǫÊ ơȁƢ È ÈƥÈƗ ǱÈ ÈƘǇÈ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
È ƣƢ È ǳơǺÈ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ǹō ÈƗ ƨÈ ÈƦƬÌ ǟÉ
Ê ǘō ƼÌ
499 Çok zayıf. İ�brahim b. Muhammed metruktü� r.
El-Müsned 211
É ǇÉ ǁ
ǱȂ È ǹƢ
È ǯÈ ǱƢÈ ǬÈ ǧÈ ÊǂǘÌ ǨÊ ÌǳơȁȄ Èْ‫ أ‬ǧÊ Ƕō
È ƸÈ ǓÌ ȋơȆ È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ
É ǇÉ ǁÈ
Ǫō ǌÈ Ìǻơȁ
È ƨÉ ǟÈ Ƣǈǳơ È ƾÊ ȈƴÊ ǸÌÈ ǳơǹƕ
ō ƪÊ ÈƥǂÈ ÈƬÌǫơȁ Ê ǂÌ ǬÉ Ìǳơȁ Ì ǬÈ Êƥ ÉƗǂÈ ǬÌ ÈȇǶō
È ǥƢ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
ùǂÉ ǸÈ ǬÈ Ìǳơ
461- (272) Ubeydullah b. Abdillah b. Utbe’den: “Ö� mer b. El-Hattab ra-
dıyallahu anh, Ebu Vâ� kıd el-Leysî� radıyallahu anh’e: “Rasû� lullah sallallahu
aleyhi ve sellem kurban ve ramazan bayramı namazlarında ne okurdu?” diye
sordu. Dedi ki: “Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem Kaf ve Kamer surele-
rini okurdu.”502
ǹō ÈƗÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ Ȇŏ ÊǻǃÊ ƢǸÌÈ ǳơƾÇ ȈǠÊ Ǉ È ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁ È ǾÊ ÊƥÉƗǂÈ ǬÌ ÈȇǹƢ È ƿƢǷ
È ǯơÈ È Ȇō ÊưȈōÌ ǴǳơƾÇ ǫÊ ơȁƢ
È ÈƥÈƗǱÈ ÈƘǇ
È ƣƢ Ê ǘō ƼÌ È ǳơǺÈ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ
ƾÊ ȈƴÊ ǸÌÈ ǳơǹƕÊ ǂÌ ǬÉ Ìǳơȁ È ǥƢÈ Ì ǫ ƣ Ê ÉƗǂÈ ǬÌ ÈȇǹƢ È ǱƢ
È ǯ~ È ǬÈ ǧÈ ÊǂǘÌ ǨÊ ÌǳơȁȄ Èْ‫ أ‬ǧÊ Ƕō
È ƸÈ ǓÌ ȋơȆ È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
ō ƪÊ ÈƥǂÈ ÈƬÌǫơȁÈ
nƨÉ ǟÈ Ƣǈǳơ
… (273/1) Ubeydullah b. Abdillah’tan: “Ö� mer b. el-Hattab radıyallahu
anh, Ebu Vakıd el-Leysî�’ye: “Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem kurban
bayramı ve ramazan bayramı (namazlarında) ne okurdu?” diye sordu. Dedi
ki: “Kaf suresini ve Kamer suresini okurdu.”503
ǹō ÈƗ Ǻȇ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǹƢ

È ÊŚǇ È ǈō Ʒ È ǺÉ ÌƥǵƢÉ ǌÈ ǿÊ ȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ǺÉ ÌƥǶȈ
ō ǺÈ ǷÊ ǥÊ
É ǂǐÈ ǼÌÈȇƢǷÈ ƾÈ ǠÌ ÈƥǾÊ ÊƬǴÈ Ʒơ
Ê ǁȄÈ
È ǴǟÈ ƤÉ ǘÉ ƼÌ ÈȇǹƢ È ǯ È Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǂǘÌ ǨÊ ÌǳơǵÈ ȂÌ Èȇ
ǂÊ ƸÌ ōǼǳơȁÊ
462- (267) İ�bn Sirin’den: “Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem ramazan ve
bayram namazlarında namazdan sonra bineğ� i ü� zerinde hutbe verirdi.”504

504 Çok zayıf. Şafii, Sunen (6920) Mü� rsel. İ�brahim b. Muhammed metruktü� r.
212 İmam Şafiî
ǺÌ ǟÈ Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ ō ƾÉ ƦÌ ǟÈ ȆÊǼÈƯƾō Ʒ

É ǺÉ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ È ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ǺÉ ÌƥǶȈ
ȆǧÊ ǵƢÉ ǷÊْ‫إ‬
È ȍơƤÈ ǘÉ ƼÌ ÈȇǹÌ ÈƗ ƨÉ ōǼǈǳơ~
Ŏ È ǫ ƨÈ ÈƦƬÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǶȈ
ǱƢÈ È ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛ
É ǺÊ ÌȇƾÈ ȈǠÊ Ìǳơ
Ç ǴƴÉ ÊƥƢǸÈ ȀÉ ÈǼȈÌÈƥǲÉ ǐÊ ǨÌ ÈȇǺÊ ȈÌÈƬÈƦǘÌ ƻ
nǅȂÉ
463- (274) Abdullah b. Ubeydillah b. Utbe dedi ki: “Bayram namazların-
da sü� nnet olan imamın hutbe vermesi, aralarını oturuşla ayırdığ� ı iki hutbe
okumasıdır.”505
ÊǄȇÊǄǠÌÈ ǳơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈƦǬÌ ǟÉ ǺÉ ÌƥǶȈ

É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛȆÊǼÈƯƾō Ʒ
È ǬÈ ǧÈ Ƕō
ǱƢ È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơƾÊ ȀÌ ǟÈ ȄÈǴǟÈ ǹơ Ê ƾÈ ȈǟÊ ǞÈ ǸÈ ÈƬƳơ
Ì ǱƢÈÈ ǫ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁÈ
nƱÇ ǂÈ ƷÊÈ ǂȈÌ ǣÈ ȆǧÊ ǆÌ ǴÊ ƴÌ ÈȈÌǴǧÈ ƨÊ ÈȈÊǳƢǠÌÈ ǳơǲÊ ǿÌ ÈƗǺÌ ǷÊ ǆ
È ǴÊ ƴÌ ÈȇǹÌ ÈƗƤō ƷÈ ÈƗǺÌ Ƿ~ È
464- (275) Ö� mer b. Abdillaziz radıyallahu anh şö� yle dedi: “Nebî� sallalla-
hu aleyhi ve sellem zamanında iki bayram bir araya geldi ve şö� yle buyurdu:
“el-Âliye halkından oturmak isteyen otursun, sakınca yoktur.”506
È ǫǂÈ ǿÈ ǃÌ ÈƗǺÊ ÌƥơȄÈǳȂÌ Ƿ

ǱƢÈ È ƾÇ ȈÌÈƦǟÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƣƢ Ç ȀÈ ǋ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǆ Ç ÈǻÈƗǺÉ ÌƥǮÉ ÊǳƢǷƢ
ƤÈ ǘÈ ƼÈ È ǧǥÈ ǂÈ ǐÈ ÌǻơǶō ÉƯȄōǴǐÈ È ǧǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ǹƢ
È ǧƔƢÈ ƴÈ È ǸÈ ưÌ ǟÉ ǞÈ ǷÈ ƾÈ ȈǠÊ ÌǳơƩÉ ƾÊ
È Ǩō ǟÈ ǺÊ ÌƥǹƢ Ì ȀǋÈ
ǹÌ ÈƗƨÊ ÈȈÊǳƢǠÌÈ ǳơǲÊ ǿÌ ÈƗǺÌ ǷÊ Ƥō ƷÈ ÈƗǺÌ ǸÈ Ê ƾÈ ȈǟÊ ơÈǀǿÈ ǶÌ ǰÉ ǷÊ ȂÌ ÈȇȆǧÊ ǶÌ ǰÈ
È ǧǹơ Ì ƾÊ ǫÈ ǾÉ ōǻÊƛǱƢ
É ǳǞÈ ǸÈ ÈƬƳơ È ǬÈ ǧÈ
È ǿÈ ǂÌ ǜÊ ÈƬǼÌÈȈÌǴǧÈ ƨÈ ǠÈ ǸÉ ƴÌ
ǾÉ ÈǳƪÉ ÌǻƿÊ ÈƗƾÌ ǬÈ ǧÈ ǞÌ ƳÊ ǂÌ ÈȈÌǴǧÈ ǞÈ ƳÊ ǂÌ ÈȇǹÌ ÈƗƤō ƷÈ ÈƗǺÌ ǷÈ ȁƢ É ǳơǂÈ ǜÊ ÈƬǼÌÈȇ
465- (276) İ�bn Ezher’in azatlısı Ebu Ubeyd dedi ki: “Osman b. Affan ra-
dıyallahu anh ile beraber bayram namazına katıldım. Geldi ve namaz kıldı,
sonra hutbe verdi. Şö� yle dedi: “Muhakkak ki sizin şu gü� nü� nü� zde iki bayram
bir araya gelmiştir. Aliye halkından beklemek isteyen cuma namazını bekle-
sin. Dileyen de geri dö� nsü� n. Buna izin verdim.”507

506 Çok zayıf. Mü� rsel. İ�brahim b. Muhammed metruktü� r.
El-Müsned 213
Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƤÊ ǴÊ ǘō ǸÌÉ ǳơǺÊ ǟÈ ƵƢ È ǺÉ ÌƥƾÉ ÊǳƢƻƢ

Ç Èƥǁ È ÈǼÈƯƾō ƷÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ǺÉ ÌƥǶȈ
ǺÈ ǷÊ ȄōǴǐÈ ǸÌÉ ǳơȄÈǳÊƛƾÊ ȈǠÊ ÌǳơǵÈ ȂÌ ÈȇȁƾÉ ǤÌ ÈȇǹƢ È Ƕō
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗƤÇ ǘÈ ǼÌ Ʒ È ǺÊ Ìƥ
Ê ÈȇǺÊ ÌƥÊǁƢǸō ǟÈ ÊǁơƽÈ ȄÈǴǟÈ ȃǂÈ ƻÌ ȋơ
ǂÇ ǇƢ Éْ‫ أ‬ǪȇÊ
Ê ǂǘǳơō ǺÈ ǷÊ ǞÈ ƳÈ ǁ È ǞÈ ƳÈ ǁơÈ Èْ‫ أ‬ǪȇÊ
È ƿÊƜǧÈ ǶÊ ǜÈ ǟÌ ȋơ Ê ǂǘǳơō
466- (256) el-Muttalib b. Abdillah b. Hanteb radıyallahu anh’den: “Nebî�
sallallahu aleyhi ve sellem bayram gü� nü� namazgaha en bü� yü� k yoldan gider,
dö� nerken Ammar b. Yasir’in evinin bulunduğ� u başka bir yoldan dö� nerdi.”508
ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ȆŎ ǸÊ ȈÌōƬǳơǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ

ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÉ ÌƥÉƿƢǠÈ ǷȆ
É ÊǼÈƯƾō ƷÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ǺÉ ÌƥǶȈ
ƾÇ ȈǟÊ ǵÊ ȂÌ ÈȇȆǧÊ ȄōǴǐÈ ǸÌÉ ǳơǺÈ ǷÊ ǞÈ ƳÈ ǁ È Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơȃÈƗǁ È ǾÉ ōǻÈƗ ǽÊ ƾŏ Ƴ È ǺÌ ǟÈ
ȅǀÊ ōǳơƱÊ ǂÈ ǟÌ ȋơ
Èْ‫ أ‬ƾÊ ƴÊ ǈÌ ǷÈ ƾÈ ǼÌ ǟÊ ǹƢ È ƿÊƛȄōƬƷ
È ǯơÈ È ǩȂ Ê ǈǳơŎ ǲÊ ǨÈ ǇÌ ÈƗǺÌ ǷÊ ǺȇÊ
È ǁƢǸō ōƬǳơȄÈǴǟÈ ǮÈ È ǴǈÈÈǧ
È ǴǇÌ ÈƗƲÈ
ǥÈ ǂÈ ǐÈ ÌǻơǶō ÉƯƢǟÈ ƾÈ ǧÈ ǶÈ ō ǧǲÈ ÈƦǬÌ ÈƬǇƢÈ
Ì ǧǵƢÈ Ê ǈǳƢ
È ǫǩȂ Ŏ ÊƥȆÊƬōǳơƨÊ ǯÈ ǂÌ ÊƦÌǳơǞÊ ǓÊ ȂÌ Ƿ È ƾÈ ǼÌ ǟÊ
467- (257) Muaz b. Abdirrahman et-Teymî� babasından, o da dedesin-
den rivayet ediyor: “Dedesi Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’i bayram gü� nü�
namazgahtan dö� nerken gö� rmü� ş. Çarşının altından geçmiş, çarşıda bulunan
el-Birke’deki el-A’rac’ın Mescidinin yanına gelince kalkmış, Eslem tepesine
yö� nelmiş, dua etmiş, sonra gitmiş.”509
508 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (6963) Cabir radıyallahu anh’den: Buhari (986)
214 İmam Şafiî
Kurbanlar
ǺÌ ǟÈ ƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ ǇÈ ǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈÌ ǸÈ Ʒ ō ƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗǹƢ
É ǺÉ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ É ÈȈǨÌ ǇƢÉ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǲÈ ƻÈ ƽÈ ơÈƿÊƛ~Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
É ǇÉ ǁ È ǫƪÈ
È ǱƢÈ Ì ǳƢÈǫƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ƨÈ ǸÈ È ǵŏ ÉƗ
È ǴǇ
È ǽÊ ǂÊ ǌÈ ÈƥǺÌ ǷÊ ȏَ‫ ا‬ȁ
nƢًƠȈÌ ǋ È ǽÊ ǂÊ ǠÌ ǋ
È ǺÌ ǷÊ ǆ
ō ǸÈ ÈȇȐÈَ‫ ا‬ǧȆÈ Ƹŏ ǔÈ ÉȇǹÌ ÈƗǶÌ ǯÉ ƾÉ ƷÈ ÈƗƽÈ ơǁÈ ÈƘǧÈ ǂÉ ǌÌ ǠÌÈ ǳơ
468- (677) Umm Seleme radıyallahu anha’dan: Rasû� lullah sallallahu
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “On günler (Zilhicce’nin ilk on günü) gir-
diği zaman içinizden kurban kesmek isteyen kıllarına ve cildinden bir
şeye dokunmasın.”510
Ç ÈǻÈƗǺÌ ǟÈ ƤÇ ȈÌ ȀÈ Ǐ
ǆ É ǺÊ ÌƥÊǄȇÊǄǠÌÈ ǳơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ōȈÈǴǟÉ ǺÊ ÌƥǶȈ
È ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛǺÉ ÌƥǲȈ
È ǴǷÌ ÈƗǺÊ ȈÌ ǌÈ ƦÌ ǰÈ ÊƥȄƸō Ǔ
ǺÊ ȈÌ ƸÈ È Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ
469- (676) Enes radıyallahu anh’den: “Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem
iki alacalı koç kurban kesti.”511
ƩÉ ƾÊÌ Ȁǋ È ǱƢÈ È ƾÇ ȈÌÈƦǟÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ȅÊ

È ǫǂÈ ǿÈ ǃÌ ÈƗǺÊ ÌƥơȄÈǳȂÌ Ƿ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǶÌ ǰÉ ǼÌ ǷÊ ƾÆ ƷÈ ÈƗǺÈ É ǬÉ ÈȇǾÉ ÉƬǠÌ ǸÊ ǈÈ Éَّ‫لله‬ È ƤÇ ÊǳƢÈǗȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥȆŏ ǴÊ ǟÈ ǞÈ Ƿ È ƾÈ ȈǠÊ Ìǳơ
ō ǴǯÉ ƘÌÈȇȏَ‫ ا‬ǱȂ È ǧǾÉ ǼÌ ǟÈ ơȆÈ ǓÊ ǁ
ƭÇ Ȑَ‫ا‬ÈƯƾÈ ǠÌ ÈƥǾÊ ǰÊ ǈÉ ÉǻǶÊ ƸÈ Ì ǳǺÌ ǷÊ
470- (903) İ�bn Ezher’in azatlısı Ebu Ubeyd şö� yle demiştir: “Ali b. Ebi
Talib radıyallahu anh ile bayrama şahit oldum. O’nun şö� yle dediğ� ini işittim:
“Biriniz kurban etini ü� ç gü� nden sonra yemesin.”512

512 Sahih. Muslim (1969) Buhari (5573)
El-Müsned 215
È ȆŌ ǴÊ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈÌÈƦǟÉ ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ȅÊ È ǺÌ ǟÈ ƨÉ ǬÈ ŏưǳơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ÇǂǸÈ ǠÌ Ƿ
ǾÊ ǰÊ ǈÉ ÉǻǺÌ ǷÊ ǶÌ ǯÉ ƾÉ ƷÈ ÈƗǺÈ
ō ǴǯÉ ƘÌÈȇȏ~
È ǱƢÈ È ǫǾÉ ōǻÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ
nƭÇ Ȑَ‫ا‬ÈƯƾÈ ǠÌ Èƥ
471- (903/1) Ebu Ubeyd, Ali radıyallahu anh’den rivayet ediyor: Rasu-
lullah sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Biriniz kurban etini üç
günden sonra yemesin.”513
ǹō ÈƗ ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ

È ǺÌ ǟÈ ÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
È ǫǶō ÉƯƭÇ Ȑَ‫ا‬ÈƯƾÈ ǠÌ ÈƥƢÈȇƢƸÈ ǔǳơ
ǱƢÈ ō ǵÊ ȂƸÉ É ǳǲÊ ǯÌ ÈƗǺÌ ǟÈ ȄȀÈ ÈǻǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǇÉ ǁÈ
nơȁǂÉ ƻÊ ƽō ơȁơȁ
È ƽÉ ȁō ǄÈ ÈƫȁơȂÉ
È Ǵǯ~ É ƾÉ ǠÌ Èƥ
472- (627) Cabir b. Abdillah radıyallahu anhuma’dan: Rasû� lullah sallal-
lahu aleyhi ve sellem ü� ç gü� nden sonra kurban etlerini yemeyi yasaklamıştı.
Bundan sonra şö� yle buyurdu: “Yiyin, azık edinin ve depolayın.”514
Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ ǫÊ ơȁÈ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ÇǂǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƾÈ ǠÌ ÈƥƢÈȇƢƸÈ ǔǳơō ǵÊ ȂƸÉ É ǳ ǲÊ ǯÌ ÈƗ ǺÌ ǟÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ É ǇÉ ǁȄ
È ȀÈ Èǻ~ǱƢÈ È ǫ ǾÉ ōǻÈƗ
ƪÈ Ì ǳƢǬÈ ǧÈ ƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ƧÈ ǂÈ ǸÌ ǠÈ ÊǳǮÈ ÊǳƿÈ ƩÉ ǂÌ ǯÈ È ǀǧÈ ÇǂǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗǺÉ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÉ ƦÌ ǟÈ ǱƢÈ
È ǫnƭÇ Ȑَ‫ا‬ÈƯ
ȆǧÊ ȄƸÈ ǓÌ ȋơ Èْ‫ أ‬ƧÈ ǂÈ ǔÌ Ʒ È ƨÊ ÈȇƽÊ ƢÈƦÌǳơǲÊ ǿÌ ÈƗ ǺÌ ǷÊ ǅƢ Æ Èǻ ǥō ƽÈ ǱȂ É ǬÉ Èƫ ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ƪÉ ǠÌ ǸÊ ǇÈ ǩÈ ƾÈ ǏÈ
ǶōÈ ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ É ǇÉ ǁ È ǱƢÈ ǬÈ ǧÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
Ê ǇÉ ǁ Ê ǷÈ ǃÈ
È ǹƢ
Ê ǇÉ ǂÈ Êǳ ǲȈ
ǱȂ È ǫÊ ǮÈ ÊǳƿÈ ƾÈ ǠÌ ÈƥǹƢ È ǸÈ
È ǯƢ ō ǴǧÈ ƪÈÌ ǳƢÈǫ nȆÈ ǬÊ ÈƥƢǸÈ Êƥ ơȂÉǫƾō ǐÈ Èƫȁ È ƭÇ Ȑَ‫ ا‬ÈưÊǳ ơȁǂÉ ƻÊ ƽō ơ~
È ǀƼÊ ōƬÈȇȁ
ǹȁÉ È ǭÈ ƽÈ ȂÌÈ ǳơƢȀÈ ǼÌ ǷÊ ǹȂÉ È ǴǸÉ ƴÌ ÈȇǶÌ ǿÉ ƢÈȇƢƸÈ Ǔ È ǺÌ ǷÊ ǹȂ È ǠÉ ǨÊ ÈƬǼÌÈȇǅƢ
É ōǼǳơǹƢ È ǯ È ƾÌ ǬÈ Èǳ Êَّ‫لله‬ơ
È ǫƢǸÈ ǯ
ǱƢÈ È ȁÌ ÈƗnǭơÈ È ƿƢǷÈ ȁ~
È Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁ È ǬÈ ǧÈ ƨÈ ÈȈǬÊ ǇÌ ȋơƢ
È ǱƢ Èْ‫ أ‬ȀÈ ǼÌ ǷÊ

216 İmam Şafiî
É ǇÉ ǁ È ǬÈ ǧÈ ƭÇ Ȑَ‫ا‬ÈƯƾÈ ǠÌ ÈƥƢÈȇƢƸÈ ǔǳơ
È ǱƢ ō ǵÊ ȂƸÉ É ǳǲÊ ǯÌ ÈƗǺÌ ǟÈ ƢÈǼÈƬȈÌ ȀÈ ÈǻÊَّ‫لله‬ơǱȂ
È ǇÉ ǁƢ È ÈȇơȂÉǳƢÈǫ
ȄƸÈ ǓÌ ȋơÈْ‫ أ‬ƧÈ ǂÈ ǔÌ Ʒ
È ƪōÌ ǧƽÈ ȆÊƬōǳơƨÊ ōǧơƾō ǳơǲÊ ƳÌ ÈƗǺÌ ǷÊ ǶÌ ǰÉ ÉƬȈÌ ȀÈ ÈǻƢǸÈ ōǻÊƛ~Ƕō
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
È ǂÉ ƻÊ ƽō ơȁơȂÉ
nơȂÉǫƾō ǐÈ Èƫȁơȁ È ǴǰÈ Éǧ
473- (628) Abdullah b. Vakıd b. Abdillah dedi ki: “Rasû� lullah sallallahu
aleyhi ve sellem kurban etlerini ü� ç gü� nden sonra yemeyi yasakladı.”515
Abdullah b. Ebi Bekr dedi ki: “Bunu Amre radıyallahu anha’ya anlattım.
dedi ki: “Doğ� ru sö� ylemiş. Aişe radıyallahu anha’nın şö� yle dediğ� ini işittim:
“Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem zamanında bayram gü� nü� çö� l halkın-
dan zayıf bazı kimseler su seyirtip gittiler. Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve
sellem: “Üç gece (et) biriktirin, sonra kalanı tasadduk edin!” buyurdu.
Bundan bir mü� ddet sonra sahabeler: “Ey Allah’ın rasulü� ! İ�nsanlar su tulum-
larını kurbanlarından yapıyor. Onların yağ� ını eritiyorlar” dediler. Rasû� lullah
sallallahu aleyhi ve sellem: “Ne o?” diye sordu. “Sen kurban etlerinin ü� ç ge-
ceden sonra yenmesini yasak ettin” dediler. Bunun ü� zerine şö� yle buyurdu:
“Ben size ancak su seyirtip giden zayıf bedevilerden dolayı men ettim.
Artık yeyin, biriktirin ve tasadduk edin!”516
ǮÇ ÊǳƢǷ
È ǺÈ Ìƥǆ È ÈǻÈƗ ƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ
È ǱƢÈ È ǫ ƧÈ ǂÈ ǈÈ ȈÌ Ƿ È ǺÊ ÌƥǶȈÈ ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǺÌ ǷÊ Éَّ‫لله‬ơƔƢÈ ǋƢ
nƧÊ ǂÈ ǐÌ ÈƦÌǳơȄÈǳÊƛƢȀÈ ÈƬōȈǬÊ ÈƥƽÉ ȁō ǄÈ ÈƬÈǻǶō ÉƯƢÈǻƢÈȇƢƸÈ Ǔ È Ƿ È ƶÉ ÈƥǀÌ ÈǼÈǳƢōǻÊƛ~ǱȂÉ ǬÉ Èȇ
474- (904) İ�brahim b. Meysere’den: Enes b. Malik radıyallahu anh’ın
şö� yle dediğ� ini işittim: “Muhakkak ki bizler Allah’ın dilediğ� i gibi kurbanları-
mızı kestik. Sonra kalanını azık edinerek Basra’ya gö� tü� rdü� k.”517

517 Sahih.
El-Müsned 217
Kusuf (Güneş Tutulması) Namazı
ȆÈ ǓÊ ǁÈ ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ÇǁƢǈÈ ÈȇǺÊ ÌƥƔÊ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǶÈ È ǴǇÌ ÈƗǺÊ ÌƥƾÊ ÌȇǃÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢÈ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȄǰÈ ƸÈ È ǧǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
É ǇÉ ǁȄōÈ ǴǐÈ È ǧǆ ō ƪÊ ǨÈ ǈÈ ƻ
É ǸÌ ǌǳơ È ǱƢÈ È ǫƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ
ǹō Êƛ~ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǶÌ ȀÉ ÈƦǘÈ ƻ È ƨÇ ǠÈ ǯÌ ǁ
È Ƕō ÉƯ ǺÊ ȈÌÈƬǠÈ ƳÌ ǁ È ǲŏ ǯȆÉ ǧÊ ǹƢ Ê ÈƬǠÈ ǯÌ ǁ È ǹō ÈƗ ǅƢ
È ǾÉ ÈƫȐَ‫ ا‬Ǐ Ç ōƦǟÈ ǺÉ Ìƥơ
ȏَ‫ ا‬ȁÈ ƾÇ ƷÈ ÈƗ ƩÊ ȂÌ ǸÈ Êǳ ǹƢÊ ǨÈ ǈÊ ƼÌ Èȇ ȏَ‫ ا‬ǲō ƳÈ ȁÈ Ǆō ǟÈ Êَّ‫لله‬ơ ƩƢÊ Èȇƕ ǺÌ ǷÊ ǹƢ Ê ÈƬÈȇƕ ǂÈ ǸÈ ǬÈ ÌǳơȁÈ ǆÈ ǸÌ ǌǳơ
ō
nÊَّ‫لله‬ơÊǂǯÌ ƿÊ ȄÈǳÊƛơȂǟÉ ǄÈ ǧÌ ƢÈǧǮÈ ÊǳƿÈ ǶÌ ÉƬÌȇÈƗǁơÈ
È ƿÊƜǧÈ ǾÊ ÊƫƢÈȈƸÈ Êǳ
475- (277/2) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma şö� yle demiştir: “Gü� neş
tutuldu ve Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem namaz kıldırdı.” İ�bn Abbas
radıyallahu anhuma bu namazın iki rekat olduğ� unu, her bir rekatte iki rü� ku
olduğ� unu, sonra Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem’in şö� yle hitap ettiğ� ini
anlattı: “Muhakkak ki güneş ve ay, Allah Azze ve Celle’nin ayetlerinden
iki ayettirler. Bir kimsenin ölümü veya hayatı için tutulmazlar. Böyle
bir şey gördüğünüz zaman Allah’ı zikretmeye koşun.”518
È ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥǵÊ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
… (278/3) Urve rahimehullah’tan: o da Aişe radıyallahu anha’dan, aşa-
ğ� ıdaki rivayetin aynısını rivayet etti.519
ȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÊ ÌƥÊǂǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗǺÉ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÉ ƦÌ ǟÈ ȆÊǼÈƯƾō Ʒ

ǺÉ Ìƥơȁ
È ǦÈ ǈÈ ǯ È ǂÈ ǸÈ ǬÈ Ìǳơǹō ÈƗ ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǺÊ ǈÈ ƸÌ
È ǅƢ È ǳơǺÊ ǟÈ ǵÇ ǄÌ Ʒ È ǺÊ Ìƥ
ǹƢ È ƨÇ ǠÈ ǯÌ ǁ
Ê ÈƬǠÈ ǯÌ ǁ É ǧÊ ǺÊ ȈÌÈƬǠÈ ǯÌ ǁƢ
È ǲŏ ǯȆ È ÈǼÊƥ ȄōǴǐÈ È ǧ ǅƢ È ǧ ƧÊ ǂÈ ǐÌ ÈƦÌǳƢÊƥ ǅƢ
Ç ōƦǟÈ ǺÉ ÌƥơƱÈ ǂÈ ƼÈ Ç ōƦǟÈ
È ǇÉ ǁ È ƪÉ ÌȇÈƗǁƢ È ǸÈ ōǻÊƛǱƢ
È ƪÉ ȈōÌ ǴǏƢ
È ǸÈ ǯ È ǧƤÈ ǯÊ ǁ
È ǬÈ ǧÈ ƢÈǼÈƦǘÈ ƼÈ È Ƕō ÉƯ
518 Sahih.
519 Sahih.
218 İmam Şafiî
ƾÇ ƷÈ ÈƗƩÊ ȂÌ ǸÈ ÊǳǹƢ

Ê ǨÈ ǈÊ ƼÌ Èȇȏَ‫ ا‬Êَّ‫لله‬ơƩƢ Ê ÈȇƕǺÌ ǷÊ ǹƢ Ê ÈƬÈȇƕǂÉ ǸÈ ǬÈ Ìǳơȁ
Èǆ ō ǸÈ ōǻÊƛǱƢÈ
É ǸÌ ǌǳơƢ È ǫȁȆŏÈ ǴǐÈ Éȇ
Êَّ‫لله‬ơȄÈǳÊƛǶÌ ǰÉ ǟÉ ǄÈ ǧÈ ǺÌ ǰÉ ÈȈÌǴǧÈ ƢǨً ǇƢ
Ê ƻƢ
È ȀÈ ǼÌ ǷÊ ƢًƠȈÌ ǋ È ƿÊƜǧÈ ǾÊ ÊƫƢÈȈƸÈ Êǳȏَ‫ ا‬ȁÈ
È ǶÌ ÉƬÌȇÈƗǁơÈ
476- (277/1) Hasen (el-Basrî�) dedi ki: “İ�bn Abbas radıyallahu anhuma
Basra’da iken ay tutuldu. İ�bn Abbas radıyallahu anhuma çıktı ve bize iki rekat
namaz kıldırdı. Her rekatte iki rü� ku yaptı. Sonra bize hutbe vererek şö� yle
dedi: “Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem’den gö� rdü� ğ� ü� m gibi namazı kıl-
dım. Şö� yle buyurdu: “Güneş ve ay ancak Allah’ın ayetlerinden iki ayettir-
ler. Herhangi bir kimsenin ölümü veya hayatı için tutulmazlar. Böyle bir
şey gördüğünüz zaman kaçışınız Allah’a olsun.”520
ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÊ ÌƥÊǂǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗ ǺÉ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÉ ƦÌ ǟÈ ȆÊǼÈƯƾō Ʒ
È ǱƢÈ È ǫ ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÉ ÌƥǶȈ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƧÊ ǂÈ ǐÌ ÈƦÌǳƢÊƥ ǅƢÇ ōƦǟÈ ǺÉ ÌƥơȁÈ ǦÈ ǈÈ ǯÈ ǂÈ ǸÈ ǬÈ Ìǳơ ǹō ÈƗ ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÊ Ìƥơ ǺÊ ǟÈ ǺÊ ǈÈ ƸÌ È ǳơ ǺÊ ǟÈ ǵÇ ǄÌ ƷÈ
È ǧ ƤÈ ǯÊ ǁ
ƢÈǼÈƦǘÈ ƼÈ È Ƕō ÉƯ ǹƢ È ƨÇ ǠÈ ǯÌ ǁ
Ê ÈƬǠÈ ǯÌ ǁ É ǧÊ ǺÊ ȈÌÈƬǠÈ ǯÌ ǁƢ
È ǲŏ ǯȆ È ÈǼÊƥȄōǴǐÈ È ǧǅƢÇ ōƦǟÈ ǺÉ ÌƥơƱÉ ǂÈ ƼÈ Èǧ
ƢǸÈ ōǻÊƛ~ǱƢÈ È ǫȁȆŏ
È ǇÉ ǁ È ƪÉ ÌȇÈƗǁƢÈ ǸÈ ǯÈ ƪÉ ȈōÌ ǴǏƢ È ǸÈ ōǻÊƛǱƢÈ Èǫ
ơÈƿÊƜǧÈ ǾÊ ÊƫƢÈȈƸÈ Êǳ ȏَ‫ ا‬ȁ
È ƾÇ ƷÈ ÈƗ ƩÊ ȂÌ ǸÈ Êǳ ǹƢ
Ê ǨÈ ǈÊ ƼÌ Èȇȏَ‫ ا‬Êَّ‫لله‬ơ ƩƢ
Ê ÈȇƕǺÌ ǷÊ ǹƢ Ê ÈƬÈȇƕǂÉ ǸÈ ǬÈ Ìǳơȁ
Èǆ É ǸÌ ǌǳơ
ō
nȄÈǳƢǠÈ ÈƫÊَّ‫لله‬ơȄÈǳÊƛǶÌ ǰÉ ǟÉ ǄÈ ǧÈ ǺÌ ǰÉ ÈȈÌǴǧÈ ƢǨً ǇƢ
Ê ǯƢ
È ȀÈ ǼÌ ǷÊ ƢًƠȈÌ ǋÈ ǶÌ ÉƬÌȇÈƗǁÈ
… (277/2) Hasen (el-Basrî�) dedi ki: “İ�bn Abbas radıyallahu anhuma
Basra’da iken ay tutuldu. İ�bn Abbas radıyallahu anhuma çıktı ve bize iki re-
kat namaz kıldırdı. Her rekatte iki rü� ku yaptı. Sonra bize hutbe vererek şö� yle
dedi: “Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem’den gö� rdü� ğ� ü� m gibi namazı kıl-
dım. Şö� yle buyurdu: “Güneş ve ay ancak Allah’ın ayetlerinden iki ayettir-
ler. Herhangi bir kimsenin ölümü veya hayatı için tutulmazlar. Böyle bir
şey gördüğünüz zaman kaçışınız Allah’a olsun.”521
Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ÇǁƢǈÈ ÈȇǺÊ ÌƥƔÊ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǶÈ
ǅƢ È ǴǇÌ ÈƗǺÊ ÌƥƾÊ ÌȇǃÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
É ǇÉ ǁȄōÈ ǴǐÈ È ǧ ǆ ō ƪÊ ǨÈ ǈÈ ƻ
É ǸÌ ǌǳơ È ǱƢÈ È ǫƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ
520 Çok zayıf. İ�brahim b. Muhammed metruktü� r.

El-Müsned 219
Ƣǟً ȂǯÉ ǁ
É ǞÈ ǯÈ ǁ
È Ƕō ÉƯǱƢÈ È ǫƧÊ ǂÈ ǬÈ ÈƦÌǳơƧÊ ǁȂ
È Ǉ É ǺÌ ǷÊ ơȂً ƸÌ ÈǻǱƢÈÈ ǫȐȇÊ Å ȂǗÈ ƢǷƢً ÈȈǫÊǵƢÈ ǬÈ ǧÈǾÉ ǠÈ ǷÈ ǅƢ
É ōǼǳơȁÈ
Å ȂǗÈ Ƣǟً ȂǯÉ ǁ
ȐȇÊ É ǞÈ ǯÈ ǁÈ Ƕō ÉƯǱÊ ȁō ȋơÈْ‫ أ‬ǵÊ ƢÈȈǬÊ Ìǳơǹȁ
È ƽÉ ȂÈ ǿÉ ȁ Å ȂǗÈ ƢǷƢً ÈȈǫÊ ǵƢÈ ǬÈ ǧÈ ǞÈ
È ȐȇÊ È ǧǁ
È Ƕō ÉƯȐȇÊÅ ȂǗÈ
Èْ‫ أ‬ǵÊ ƢÈȈǬÊ Ìǳơǹȁ
Ƕō ÉƯǱÊ ȁō ȋơ È ƽÉ ȂÈ ǿÉ ȁ
È ȐȇÊ Å ȂǗÈ ƢǷƢً ÈȈǫÊ ǵƢÈ ǬÈ ǧÈ ǞÈ
È ǧǁ Èْ‫ أ‬ǝȂ
È Ƕō ÉƯǱÊ ȁō ȋơ Ê ǯÉ ǂǳơŎ ǹȁ È ƽÉ ȂÈ ǿÉ ȁÈ
ƪōÊ ǴƴÈ ÈƫƾÈ È ǥÈ ǂÈ ǐÈ ÌǻơǶō ÉƯƾÈ ƴÈ Ǉ
Ì ǫȁ Èْ‫ أ‬ǝȂ
È Ƕō ÉƯǱÊ ȁō ȋơ Ê ǯÉ ǂǳơŎ ǹȁ È ƽÉ ȂÈ ǿÉ ȁ Å ȂǗÈ Ƣǟً ȂǯÉ ǁ
È ȐȇÊ É ǞÈ ǯÈ ǁÈ
ƩÊ ȂÌ ǸÈ Êǳ ǹƢ َ‫ ا‬Êَّ‫لله‬ơ ƩƢ
Ê ǨÈ ǈÊ ƼÌ Èȇȏ Ê ÈȇƕǺÌ ǷÊ ǹƢÊ ÈƬÈȇƕǂÈ ǸÈ ǬÈ Ìǳơȁ
Èǆ È ǸÌ ǌǳơō ǹō Êƛ~ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǆ É ǸÌ ǌǳơ
ō
È ÈǼÌȇÈƗǁ
ǭƢ È ÈȇơȂÉǳƢÈǫ nÈَّ‫لله‬ơơȁǂÉ ǯÌ
È ǇÉ ǁƢ É ƿƢÈǧ ǮÈ ÊǳƿÈ ǶÌ ÉƬÌȇÈƗǁơÈ
È ƿÊƜǧÈ ǾÊ ÊƫƢÈȈƸÈ Êǳ ȏَ‫ ا‬ȁ
È ƾÇ ƷÈ ÈƗ
É ǁÉƗȁÌ ÈƗƪÉ ÌȇÈƗǁȆ
ƪȇÊ È ŏǻÊƛ~ǱƢÈ È ǫƪÈ ǠÌ ǰÈ ǠÌ ǰÈ ÈƫǮÈ ōǻÈƘǯ
È ǭƢ È ǮÈ ǷÊ ƢǬÈ ǷȆ
È ÈǼÌȇÈƗǁÈ Ƕō ÉƯƢًƠȈÌ ǋ È ǧÊƪÌ È ǳȁƢ
È ÈǼÈƫ
È ÈȈÌǻƾŎ ǳơƪÊ ÈȈǬÊ ÈƥƢǷ
ƪÉ ÌȇÈƗǁÈ ȁƢ È ǾÉ ǼÌ ǷÊ ǶÌ ÉƬÌǴǯÈ ȋ È ƽً ȂǬÉ ǼÌ ǟÉ ƢȀÈ ǼÌ ǷÊ ƪÌ
Èَ‫ أ‬ǾÉ ÉƫǀÌ ƻÈ ÈƗ ȂÈÌ ǳȁơ É ǳȁƢ È ÈǼÈƬÈǧ ƨÈ ōǼƴÌ
È ǳơ
ƢÈȇǶÈ ÊǳơȂÉǳƢÈǫnƔƢÉ ǈÈ ŏǼǳơƢȀÈ ǴÊ ǿÌ ÈƗǂÈ ÈưǯÌ ÈƗƪÉ ÌȇÈƗǁÈ ȁơ È ǂً ǜÈ ǼÌ Ƿ È ǁÈ ÈƗǶÈ
È ǵÊ ȂÌ ÈȈÌǳƢǯ Ì ǴǧÈ ǁƢÈ ōǼǳơƪȇÊÉ ǁÉƗȁÌ ÈƗ
ǹÈ ǂÌ ǨÉ ǰÌ Èȇȁ È ǫÊَّ‫لله‬ƢÊƥǹÈ ǂÌ ǨÉ ǰÌ ÈȇÈƗǲȈ
È ŚÈ ǌÊ ǠÌÈ ǳơǹÈ ǂÌ ǨÉ ǰÌ ÈȇǱƢÈ È ǫÊnǺō ǿÊ ǂÊ ǨÌ ǰÉ Êƥ~ǱƢÈ È ǫÊَّ‫لله‬ơǱȂ È ǇÉ ǁÈ
ƪÉ ÌȇÈƗǁƢ
È Ƿ
È ƪÈ È ǮÈ ǼÌ ǷÊ ƩÌ ÈƗǁ
Ì ǳƢÈǫ ƢًƠȈÌ ǋ È Ƕō ÉƯ ǂÈ ǿÌ ƾō ǳơǺō ǿÉ ơƾÈ ƷÌ Êƛ ȄÈǳÊƛ ƪÈ ǼÌ ǈÈ ƷÌ ÈƗ ȂÈÌ ǳ ǹƢ Ì ȍơ
È ǈÈ ƷÊْ‫إ‬
ùǖÈ È ǮÈ ǼÌ ǷÊ
Ŏ ǫơǂً ȈÌ ƻ
477- (277) Abdullah b. Abbas radıyallahu anhuma şö� yle dedi: “Rasû� -
lullah sallallahu aleyhi ve sellem zamanında gü� neş tutuldu. Bunun ü� zerine
Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem cemaatle birlikte namaza durdu. Ama
Bakara sû� resini okuyacak kadar uzun bir kıyam yaptı. Sonra uzun bir rü� kû� ’
yaptı, sonra başını rü� kû� ’dan kaldırdı ve uzun uzadıya ayakta durdu. Yalnız bu
kıyam birinciden daha kısaydı. Sonra uzun bir rü� kû� ’ yaptı fakat bu da birinci
rü� kû� ’dan daha kısaydı. Sonra secde etti, sonra tekrar uzun bir kıyam yaptı
fakat bu da birinci kıyamdan aşağ� ı idi. Sonra uzun bir rü� kû� ’ yaptı ama bu da
birinci rü� kû� ’dan aşağ� ı idi. Sonra başını kaldırarak uzun bir kıyama durdu.
Bu da birinci kıyamdan aşağ� ı idi. Sonra uzun bir rü� kû� ’ yaptı. Bu da birinci
rü� kû� ’dan aşağ� ı idi. Sonra secde etti, sonra namazdan çıktı. Gerçekten gü� neş
açılmıştı. Şö� yle buyurdu: “Şüphesiz ki güneş ile ay Allah’ın âyetlerinden
iki âyettirler. Bunlar bir kimsenin hayâtı veya memâtı için tutulmazlar.
Siz böyle bir şey görünce hemen Allah’ı zikredin.” Ashâ� b: “Ey Allah’ın ra-
sulü� ! Şu makamında seni bir şey almak için uzanırken gö� rdü� k, sonra bundan
vazgeçtiğ� ini mü� şâ� hade ettik” dediler. Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem:
220 İmam Şafiî
“Ben, cenneti gördüm de, ondan bir salkım üzüm koparmaya el uzattım.
Eğer ben o salkımı almış olsaydım, dünyâ durdukça siz ondan yerdiniz.
Ben cehennemi de gördüm; Bugünkü gördüğüm manzara gibi (şimdiye
kadar) hiç bir manzara görmüş değilim. Ekseriyetle cehennemliklerin
kadınlar olduğunu da gördüm” buyurdu. Ashâ� b: “Ne sebeple ey Allah’ın
Rasulü� ?” diye sordular. “Küfretmeleri sebebi ile” cevâ� bını verdi. “Kadınlar
Allah’a kü� freder mi?” diyenler oldu. “Evet, onlar kocalarına karşı nankör-
lük ederler, iyiliğe karşı küfrânda bulunurlar, onlardan birine ilelebet
iyilik etsen, sonra senden bir şey görse hemen: “Senden hiç bir hayır
görmedim” der” buyurdu.”522
ƤÊ ǴÊ ǘō ǸÌÉ ǳơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǅƢ

Ê ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥÊŚÊưǯ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ÇǂǸÈ ǠÌ ǷÈ ǺÌ ǟÈ ƨÉ ǬÈ ŏưǳơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǺÌ ǟÈ ȅÊ
É ǧÊǺÊ ȈÌÈƬǠÈ ǯÌ ǁ
ǲŏ ǯȆ Èǆ Ê ǸÌ ǌǳơ
ō ǥȂ Ê ǈÉ ǯȆ
É ǧÊȄōǴǏ È Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗ
È ƨÇ ǠÈ ǯÌ ǁÈ
Ê ÈƬǠÈ ǯÌ ǁ
ǹƢ
478- (686) Kesir b. Abbas b. Abdilmuttalib’den; Rasû� lullah sallallahu
aleyhi ve sellem gü� neş tutulmasında iki rekat namaz kıldırdı, her rekatte iki
rü� ku yaptı.523
È ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ƧÈ ǂÈ ǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈǠÊ Ǉ
È ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÉ ǇÉ ǁȄō
È ǴǐÈ È ǧƪÌ ǨÈ ǈÈ ǯ Èǆ ō ǹō ÈƗǶō
È ǸÌ ǌǳơ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
ǹƢ È ƨÇ ǠÈ ǯÌ ǁ
Ê ÈƬǠÈ ǯÌ ǁ É ǧÊ ǺÊ ȈÌÈƬǠÈ ǯÌ ǁ
È ǲŏ ǯȆ È ǾÉ ÈƫȐَ‫ ا‬Ǐ
È ƪÌ ǨÈ ǏÈ ȂÈ È ǧǶō
479- (278) Aişe radıyallahu anha’dan: “Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem
gü� neş tutulduğ� u zaman namaz kıldı.” Namazı iki rekat ve her rekatte iki rü� ku
olarak anlattı.524
ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÉ ǇÉ ǁȄō
È ǴǐÈ È ǧƪÌ ǨÈ ǈÈ ǯ Èǆ ō ǹō ÈƗǶō
È ǸÌ ǌǳơ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
El-Müsned 221
È ƨÇ ǠÈ ǯÌ ǁ
Ê ÈƬǠÈ ǯÌ ǁ
ǹƢ É ǧÊ ǺÊ ȈÌÈƬǠÈ ǯÌ ǁ
È ǲŏ ǯȆ È ǾÉ ÈƫȐَ‫ ا‬Ǐ
È ƪÌ ǨÈ ǏÈ ȂÈ
È ǧǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
È ǴǇÈ ȁ
480- (278/3) Aişe radıyallahu anha, Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’den:
“Gü� neş tutuldu ve Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem namaz kıldı.” Nama-
zı iki rekat ve her rekatte iki rü� ku olarak anlattı.525
È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥǵÊ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ȄōǴǏ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǾÉ ǴÈ ưÌ ǷÊ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
È ǴǇÈ ȁ
481- (278/4) Urve rahimehullah, Aişe radıyallahu anha’dan, o da Nebî�
sallallahu aleyhi ve sellem’den aynısını rivayet etti.526
ǺÊ ǟÈ ƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥǵÊ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
… (278/1) Aişe radıyallahu anha Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’den
aynısını rivayet etti.527
ǺÊ ǟÈ ȄǇȂ É ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈƥȐَ‫ ا‬ǫÊ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǞÆ ǧÊ ƢÈǻǲÇ ȀÌ ǇȂ
È ǷȆ È ÉƥÈƗȆÊǼÈƯƾō Ʒ È ǶȈ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǾÊ ǴÊ ưÌ ǸÊ ÊƥǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
482- (279/2) Ebû� Musa radıyallahu anh, Nebî� sallallahu aleyhi ve
ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈƥȐَ‫ ا‬ǫÊ ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻ ǺÉ ÌƥǲÊ ȈÌ ȀÈ ǇȂ
É ÉƥÈƗ ȆÊǼÈƯƾō ƷÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ǺÉ ÌƥǶȈ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ȅÊ Èْ‫ أ‬ǇȂ
ŏ ǂǠÈ ǋÌ ȋơȄ È ǷȆ É ÊƥÈƗ
…. (279) Ebû� Mû� sâ� el-Eş’arî� radıyallahu anh, Nebî� sallallahu aleyhi ve

528 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (7058) İ�brahim b. Muhammed metruktur.
222 İmam Şafiî
ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǵÇ ǃÊ ƢƷȆ

È ÊƥÈƗǺÊ Ìƥǆ Ê ȈÈÌ ǫǺÌ ǟÈ ƾÇ ÊǳƢƻȆ
È ÊƥÈƗǺÊ ÌƥǲȈ È ǟÊ ƢǸÈ ǇÌ ÊƛǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ȄōǴǏÈ Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƩƢ
Ê ǇÉ ǁÈ ǺÉ ÌƥơǶȈ È ǷÈ ǵÈ ȂÌ Èȇǆ ō ƪÊ ǨÈ ǈÈ ǰÈ ÌǻơǱƢÈ
É ǸÌ ǌǳơ È ǫȅÊ ŏ ǁƢǐÈ ÌǻȋơÈْ‫ أ‬ƽÇ ȂǠÉ ǈÌ ǷÈ
ȄōǴǏÈ ȆŎ ÊƦōǼǳơǱƢ È ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƩÊ ȂÌ ǸÈ Êǳǆ
È ǬÈ ǧÈǶȈ ō ƪÊ ǨÈ ǈÈ ǰÈ ÌǻơǅƢ
É ǸÌ ǌǳơ É ōǼǳơǱƢ È ǬÈ ǧÈǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
È ǴǇÈ ȁ
ƩÊ ȂÌ ǸÈ Êǳ ǹƢ َ‫ ا‬Êَّ‫لله‬ơ ƩƢ
Ê ǨÈ ǈÊ ǰÈ ǼÌÈȇȏ Ê ÈȇƕǺÌ ǷÊ ǹƢ Ê ÈƬÈȇƕǂÈ ǸÈ ǬÈ Ìǳơȁ
Èǆ ō ǹō Êƛ~Ƕō
È ǸÌ ǌǳơ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
È ǴǇÈ ȁ
nƧÊ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơȄÈ
ō ǳÊƛȁ È Êَّ‫لله‬ơÊǂǯÌ ƿÊ ȄÈǳÊƛơȂǟÉ ǄÈ ǧÌ ƢÈǧǮÈ ÊǳƿÈ ǶÌ ÉƬÌȇÈƗǁơÈ
È ƿÊƜǧÈ ǾÊ ÊƫƢÈȈƸÈ Êǳȏَ‫ ا‬ȁÈ ƾÇ ƷÈ ÈƗ
483- (687) Ebu Mes’ud el-Ensarî� radıyallahu anh’den: “Rasû� lullah sal-
lallahu aleyhi ve sellem’in oğ� lu İ�brahim vefat ettiğ� i gü� n gü� neş tutuldu ve in-
sanlar: “Gü� neş, İ�brahim’in ö� lü� mü� için tutuldu” dediler. Nebî� sallallahu aleyhi
ve sellem şö� yle buyurdu: “Muhakkak ki güneş ve ay Allah’ın ayetlerinden
iki ayettirler. Herhangi bir kimsenin ölümü veya hayatı için tutulmaz-
lar. Bunu gördüğünüz zaman, Allah’ın zikrine ve namaza koşun.”530
ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ÇǂǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗ ǺÉ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÉ ƦÌ ǟÈ ȆÊǼÈƯƾō Ʒ
É ǺÉ ÌƥǶȈÉ ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǺÊ ȈÌÈƬǠÈ ǯÌ ǁ
Èǆ Ê ǸÌ ǌǳơ
ō ǥȂ Ê ǈÉ ƼÉ ÊǳǵÈ ǄÈ ǷÌ ǃÈ ÊǂȀÌ ǛÈ ȄÈǴǟÈ ȄōǴǏ È ǅƢÇ ōƦǟÈ ǺÈ ÌƥơƪÉ ÌȇÈƗǁ
È ǱƢÈ È ǫǹơ È ȂÈ ǨÌ ǏÈ
Ê ÈƬǠÈ ǯÌ ǁ
ùǹƢ É ǧÊ
È ǲŏ ǯȆ
484- (277/1) Abdullah b. Safvan’dan: “İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’yı
gü� neş tutulduğ� u zaman Zemzem tepesi ü� zerinde iki rekat namaz kılarken
gö� rdü� m. Her rekatte iki rü� ku yaptı.”531
ƪÊ ǨÈ ǈÈ ƻ~
È ǱȂ É ǬÉ ÈȇƢǇً ȁƢÈ É Ǘ ƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ
È ǱȂ Èْ‫ أ‬ǹƢ
É ǬÉ ÈȇǱÊ ȂÈ ƷÌ ȋơ È ǸÈ ȈÈÌ ǴǇ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
nƩơÇ ƾÈ ƴÈ Ǉ Ç ǠÈ ǯÈ ǁ
È ǞÈ ÈƥǁÌ ÈƗǶō ÉƯƩƢ Ê ǵÈ ǄÈ ǷÌ ǃÈ ƨÊ Ǩō ǏȆ
È ƪō Ǉ É ǧÊ ǅƢ
Ç ōƦǟÈ ǺÉ ÌƥơƢÈǼÊƥȄōǴǐÈ
È ǧǆ É ǸÌ ǌǳơ
ō
485- (688) Tavus rahimehullah dedi ki: “Gü� neş tutuldu ve İ�bn Abbas

El-Müsned 223
radıyallahu anhuma Suffetu Zemzem’de altı rekat namaz kıldırdı. Sonra dö� rt
secde yaptı.”532
İstiskâ (Yağmur Duâsı) Namazı
ƽÈ ƢōƦǟÈ ǞÈ ǸÊ Ǉ

È ǾÉ ōǻÈƗǵÇ ǄÌ ƷÈ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊǂǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢÈ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƱÈ ǂÈ ƻ
È ǱȂ É ǬÉ ÈȇǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
È Ȇō ÊǻǃÊ ƢǸÌÈ ǳơƾÇ ÌȇǃÈ ǺÈ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÈ ƦÌ ǟÈ ƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ
È ǱȂÉ ǬÉ ÈȇǶÇ ȈǸÊ Èƫ ǺÈ Ìƥ
È ƷÊ ǽÉ ƔơÈ ƽÈ ǁÊ ǱÈ Ȃō ƷÈ ȁÈ ȄǬÈ ǈÌ ÈƬǇƢÈ É َّ‫ لله‬É ǇÉ ǁÈ
ś Ì ǧ ȄōǴǐÈ ǸÌÉ ǳơ ȄÈǳÊƛ Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƅơ ȄōǴǏÈ Ê ơ ǱȂ
ƨÈ ǴÈ ƦÌ ǬÊ ÌǳơǲÈ ÈƦǬÌ ÈƬǇơ
Ì
486- (282) Abdullah b. Zeyd el-Mazinî� radıyallahu anh’den: “Rasû� lullah
sallallahu aleyhi ve sellem namazgaha çıktı, yağ� mur duası yaptı, kıbleye dö� n-
dü� ğ� ü� zaman elbisesini ters çevirdi.”533
È ǂǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗǺÉ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǼÈƯƾō Ʒ

ǺÌ ǟÈ ǂÉ ÊƦƼÌ ÉȇǶÇ ȈǸÊ ÈƫǺÈ ÌƥƽÈ ƢōƦǟÈ ƪÉ ǠÌ ǸÊ ǇÇ È ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ȄÈǳÊƛ ǶōÈ ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ
É ǇÉ ǁ
È ƱÈ ǂÈ ƻ È ǫ Ȇŏ ÊǻǃÊ ƢǸÌÈ ǳơƾÇ ÌȇǃÈ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǾÊ Ǹŏ ǟÈ
È ǱƢÈ
ǺÊ ȈÌÈƬǠÈ ǯÌ ǁȄō È ƨÈ ǴÈ ƦÌ ǬÊ ÌǳơǲÈ ÈƦǬÌ ÈƬǇƢÈ
È ǽÉ ƔơÈ ƽÈ ǁÊ ǱÈ Ȃō ƷÈ ȁ
È ǴǏÈ ȁ Ì ǧȆǬÊ ǈÌ ÈƬǈÌ ÈȇȄōǴǐÈ ǸÌÉ ǳơ
487- (282/1) Abdullah b. Zeyd el-Mazinî� radıyallahu anh’den: “Rasû� lullah
sallallahu aleyhi ve sellem namazgaha çıktı ve yağ� mur duası yaptı. Kıbleye
dö� ndü� , elbisesini çevirdi ve iki rekat namaz kıldı.”534
ǺÊ ÌƥƽÊ ƢōƦǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ōȇÊǄǣÈ ǺÊ ÌƥƧÈ ǁƢÈ ǸÈ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ȅŎ ƽÊ ǁÌ ȁơÈ ǁÈ ƾō ǳơƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÉ ÌƥÊǄȇÊǄǠÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǾÉ ÈǳÆƨǐȈ
ƔơÉ ƽÈ ȂÌ Ǉ È ǸÊ ƻÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ȁ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁȄ È ǬÈ ǈÌ ÈƬǇơ Ì ǱƢÈ È ǫǶÇ ȈǸÊ Èƫ
ǾÊ ǬÊ ÊƫƢǟÈ ȄÈǴǟÈ ƢȀÈ ÈƦÈǴǫÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƪÈ
Ì ǴǬÉ ÈƯƢǸÈ ō ǴǧÈ ƢǿÈ Ȑَ‫ ا‬ǟÌ ÈƗǾÉ ǴÈ ǠÈ ƴÌ ÈȈÈǧƢȀÈ ǴÊ ǨÈ ǇÌ ÈƘÊƥÈǀƻÉ ƘÌÈȇǹÌ ÈƗƽÈ ơǁÈ ÈƘǧÈ
224 İmam Şafiî
488- (285) Abbad b. Temim’den: “Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem

siyah bir hırkası ile yağ� mur duası yaptı. Altından tutup ü� zerine geçirmek is-
tedi. Bu zor gelince omuzuna doğ� ru çevirdi.”535
Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ È ǅƢÇ ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƨÊ ǷÈ ÈƗȂÌ ōƬǳơȄÈǳȂÌ Ƿ

È ƶÇ ÊǳƢǏ É ȀōƫÈƗ ȏ
È ǺÌ ǟÈ ǶÊ È ÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
َ‫ ا‬ǺÌ ǷȆ
ǺÊ ȈÌÈƬǠÈ ǯÌ ǁȄō
È ǴǐÈ È ǧȄōǴǐÈ ǸÌÉ ǳƢÊƥȄǬÈ ǈÌ ÈƬǇơ Ì Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǹō ÈƗƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ
È ǇÉ ǁ
489- (283) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’dan: “Rasû� lullah sallallahu
aleyhi ve sellem namazgahta yağ� mur duası yaptı ve iki rekat namaz kıldı.”536
ǺÊ Ìƥǆ Ê ÈǻÈƗ ǺÌ ǟÈ ÇǂǸÊ Èǻ ȆÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǮȇÊÊ ǂǋ È ǺÌ ǟÈ ǆ Ç ÈǻÈƗ ǺÉ ÌƥǮÉ ÊǳƢǷƢÈ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǇÉ ǁƢÈ ÈȇǱƢ È ǬÈ ǧÈ Ƕō
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÊ ǇÉ ǁȄÈ È ǳÊƛǲÆ ƳÉ ǁ È ƔƢÈ ƳÈ ǱƢÈ È ǫǮÇ ÊǳƢǷÈ
É ǇÉ ǁƢÈ ǟÈ ƾÈ ǧÈ Èَّ‫لله‬ơǝÉ ƽÌ ƢÈǧǲÉ ÉƦǈǳơ Ŏ ƪÊ ǠÈ ǘō ǬÈ ÈƫȁȆ È ǋơ Ê ȂÈ ǸÌÈ ǳơƪÊ ǰÈ È ǴǿÈ
Ê ǇÉ ǁȄÈ
È ǳÊƛǲÆ ƳÉ ǁ È ǧƨÇ ǠÈ ǸÉ ƳȄÈ
È ƔƢÈ ƴÈ É ǳÊƛƨÇ ǠÈ ǸÉ Ƴ É ǺÌ ǷÊ ƢÈǻǂÌ ǘÊ ǸÈÉ ǧǶōÈ ǴǇÈ ȁÈ
Ȇǋơ Ê ȂÈ ǸÌÈ ǳơƪÊ ǰÈ È ǴǿÈ ȁ
È ǲÉ ÉƦǈǳơŎ ƪÊ ǠÈ ǘō ǬÈ Èƫȁ È ƩȂ É ÉȈÉƦÌǳơƪÊ ǷÈ ƾō ȀÈ ÈƫÊَّ‫لله‬ơǱȂ È ǇÉ ǁƢÈ ÈȇǱƢ È ǬÈ ǧÈǶō
È ǴǇÈ ȁÈ
ǵÊ ƢǯÈ ȉơْ‫ آ‬ȁÈ ǱƢ Ê ÈƦƴÌÊ ǳơǅȁÊ ƔÉ ǁȄÈ
É ǴǟÈ Ƕō ȀÉ Ǵō ǳơ~ǱƢ È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƅơȄōǴǏ
È ǬÈ ǧÈǶō É ǇÉ ǁÈ ǵƢÈ ǬÈ ǧÈ
ƣÊ ȂÌ ōưǳơƣƢÈ ÈȈƴÊ ÌǻơƨÊ ÈǼȇƾÊ ǸÌÈ ǳơǺÊ ǟÈ ƪÌ ÈƥƢƴÈ ÌǻƢÈǧnÊǂƴÈ ǌǳơ ō ƪÊ ÊƥƢÈǼǷÈ ȁ È ƨÊ ÈȇƽÊ ȁÌ ȋơ
Èْ‫ أ‬ǹȂÊ ǘÉ ÉƥȁÈ
490- (280) Enes b. Malik radıyallahu anh’den: “Bir adam Rasû� lullah
sallallahu aleyhi ve sellem’e geldi ve: “Ey Allah’ın Rasulü� ! Mallar helak oldu.
Yollar kesildi. Allah’a duâ� et” dedi. Bunun ü� zerine Rasû� lullah sallallahu aley-
hi ve sellem duâ� etti. Bir cumadan ö� bü� r cumaya kadar yağ� mur yağ� dı. Adam
Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem’e geldi ve: “Ey Allah’ın rasulü� ! Evler yı-
kıldı, yollar kesildi, mallar helak oldu” dedi. Bunun ü� zerine Rasû� lullah sallal-
lahu aleyhi ve sellem kalktı ve şö� yle dua etti: “Allah’ım! Dağlara, tepelere,
vâdî içlerine ve ormanlara” Bunun ü� zerine bulutlar elbisenin açılması gibi
Medine ü� zerinden açıldı.”537

537 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (7169) isnadında Şureyk b. Abdillah’ta zayıflık
vardır. Şahidini: Muslim (897) rivayet etmiştir.
El-Müsned 225
Èْ‫ أ‬ǂǸÊ ÌȇȂÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǹƢ

ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÌ ǟÈ Ȇŏ ǸÊ ǴÈ ǇÌ ȋơÇ È ǸÈ ȈÈÌ ǴǇÉ ǺÌ ǟÈ ǶÊ É ȀōƫÈƗȏَ‫ ا‬ǺÌ ǷƢ
ƾÊ ȀÌ ǟÈ ȄÈǴǟÈ ÆƧƾÈ ȇƾÊ ǋÆ È ƨÈǼǇ È ǅƢÉ ōǼǳơƪÊ ÈƥƢǏÈ ÈƗƪÈ Ì ǳƢÈǫƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơǺÊ Ìƥ
ǶÌ ǰÉ ÉƦƷƢ Ê Ǐ È ƔƢÈ ǋÈ ȂÈÌ ǳÊَّ‫لله‬ơȁƢ È ǬÈ ǧÈȅŋ ƽÊ ȂȀÉ ÈȇǶÊ
È ǷÈ ÈƗǱƢ Ì ȀÊƥǂō ǸÈ
È ǧǶō É
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ
Ê ǇÉ ǁÈ
ǱÊ ȂÌ ǬÈ ÊƥǶō
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǂÈ ÊƦƻÌ ÉƘǧÈǮÈ ÊǳƿÈ ƤŎ ƸÊ Éȇȏَ‫ ا‬ǾÉ ōǼǰÈ Ê ǳȁ Ê ǷÈ ǶÌ ÉƫǂÌ ǘÊ ǸÈÉ ǳ
È ǶÌ ÉƬƠÌ ǋƢ
ȄÈǴǟÈ ƨÊ ÈǼǈǳƢ ō ÊƥǂÉ ǐÊ ǼÌÈƬǇÌ ȋȆ Èَ‫ أ‬ŏǻÊƛ~ǱƢÈ È ǫǶÌ ǠÈ ÈǻơȂÉǳƢÈǫnǮÈ ÊǳƿÈ ǱƢÈ È ǫƾÈ Ì ǫȁÈ ÈƗ~ǱƢ È ǬÈ ǧÈȅŏ ƽÊ ȂȀÉ ÈȈÌǳơ
ơÈǀǯ È ǵÉ ȂÌ ÈȇǶÌ ǯÉ ƾÉ ǟÊ ȂÌ ǷƢ Ê ÈǼǠÌÈ ǳơǺÈ ǷÊ ÆƨƳÊ
È ȀÈ ǿÉ ǂÈ ǯÌ ÈƘǧÈ ǹƢ È ǁƢƻÈ ƣƢ È ƸÈ ǈǳơȃō ǁÈ ȋȆ È ƾÇ ƴÌ ÈǻǲÊ ǿÌ ÈƗ
Èَ‫ أ‬ŏǻÊƛȁ
ȄōƬƷ È ǅƢ É ōǼǳơǩÈ ǂō ǨÈ Èƫ ƢǸÈ È ǧ ǅƢÉ ōǼǳơơƾÈ ǣÈ ǵÉ ȂÌ ÈȈÌǳơǮÈ ÊǳƿÈ ǹƢ È ǯƢÈ ǸÈ ō ǴǧÈ ǱƢÈÈ ǫ nǶÌ ǰÈ É ǳ ȆǬÊ ǈÌ ÈƬǇÌ ÈƗ
ƨً ǠÈ ǸÉ Ƴ ō ƪÊ ǠÈÈ ǴǫÌ ÈƗƢǸÈ
É ƔƢÉ ǸÈ ǈǳơ È ǧơȁƔƢÉ ǋƢ È ǂÉ ǘÊ ǷÌ ÉƗ
È ǷÈ ȁơȁ
491- (281) Aişe radıyallahu anha’dan: “Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve
sellem’in zamanında insanlar şiddetli bir kıtlığ� a uğ� radılar. Onlara bir Yahudi
geldi ve şö� yle dedi: “Vallahi şayet arkadaşınız dileseydi siz dilediğ� iniz yağ� -
mura kavuşurdunuz. Lakin o bunu istemiyor.” Yahudinin bu sö� zü� Nebî� sal-
lallahu aleyhi ve sellem’e haber verilince şö� yle buyurdu: “Gerçekten böyle
mi dedi?” Onlar: “Evet” dediler. Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyur-
du: “Muhakkak ki ben Necid halkı için yardım isteyeceğim. Ben yağmur
bulutlarının çıkmasından hoşlanmıyorum. Sizin için falan gün yağmur
isteyeceğim.” O gü� n geldiğ� i zaman insanlar geldiler. Henü� z onlar ayrılmadan
diledikleri yağ� mur yağ� dı ve bir hafta sema bö� yle devam etti.”538
ǹō ÈƗƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƶÇ ÊǳƢǏȆ

È ÊƥÈƗǺÊ ÌƥǲÊ ȈÌ ȀÈ Ǉ
É ǺÌ ǟÈ ǶÊ É ȀōƫÈƗȏَ‫ ا‬ǺÌ ǷƢ
ƨÈ ÈǼǈǳơ
ō Ǻō ǰÈ Ê ǳȁơȁ
È ǂÉ ǘÈ ǸÌ Éƫȏَ‫ ا‬ǹÌ ÈƘÊƥƨÉ ÈǼǈǳơ
ō ǆ È ǫǶō
È ȈÈÌ ǳ~ǱƢÈ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǇÉ ǁÈ
nƢًƠȈÌ ǋ
È Ǒ Èْ‫ أ‬ƪÉ ÊƦǼÌÉƫȏَ‫ ا‬Ƕō ÉƯơȁǂÉ ǘÈ ǸÌ ÉƫǶō ÉƯơȁǂÉ ǘÈ ǸÌ ÉƫǹÌ ÈƗ
É ǁÌ ȋơ
hi ve sellem şö� yle buyurdu: “Yağ� mur yağ� mayan sene yoktur. Lakin senede
yağ� mur yağ� ar, sonra yine yağ� mur yağ� ar, sonra yer bir şey bitirmez.”539
538 Zayıf. Şafii, Sunen (7205) İ�snadında Şafii’nin: “İ�tham etmediğ� im birisi haber
verdi” dediğ� i ravi mubhemdir. Suleyman b. Abdillah b. Uveymir makbuldur.
226 İmam Şafiî
ǆ Ê ȈÈÌ ǫǺÌ ǟÈ ȁÇǂǸÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǱƢ Ê ȀÈ ǼÌ ǸÊ ÌǳơǺÊ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÉ ÌƥǶȈ
É ǸÈ ȈÈÌ ǴǇƢ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Èَّ‫لله‬ È ǫ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǺÊ ǰÈ ǈǳơ
ƵƢ ŏ ǲÉ ǇÊ ǂÌ Éȇ ơǹō Êƛ ǱƢÈ
È Èȇǂǳơ È ƽÇ ȂǠÉ ǈÌ Ƿ ō ǺÊ Ìƥ
Ƕō ÉƯƨÉ ƸÈ ǬÌ Ǵŏ ǳơǁŎ ƾÊ Èƫ ƢǸÈ ǯ
È ǁō ƾÊ ÈƫȄōƬƷ È ƣƢ ō ǧÊ ǂŎ ǸÉ ÈƫǶō ÉƯƔÊ ƢǸÈ ǈǳơ
Ê ƸÈ ǈǳơȆ ō ǺÈ ǷÊ ƔƢÈ ǸÌÈ ǳơǲÉ ǸÊ ƸÌ ÈƬÈǧ
ǂÉ ǘÊ ǸÌ Éƫ
493- (304) Abdullah b. Mes’ud radıyallahu anh’den: “Muhakkak ki Allah
rü� zgarları gö� nderir de semanın suyunu taşıtır, sonra yağ� mur bulutlarını aşı-
layıcı olarak gezdirir ve yağ� mur yağ� ar.”540
ơȁǂÉ ǘÊ Ƿ
É ǅƢÈ ōǼǳơǹō ÈƗ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ÇǂǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǶÊ
É ȀōƫÈƗ ȏ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
َ‫ ا‬ǺÌ ǷƢ
ǾÊ ƳÌ ȁȄÈ
È ǴǟÈ ƢǷ~
È ǱƢÈ È ǫǶÊ Ì ȀȈÈÌ ǴǟÈ ơƾÈ ǣÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ ō ǴǧÈƨÇ ǴÈ ȈÈÌ ǳƩơÈ
È ȆŎ ÊƦōǼǳơƶÈ ÈƦǏÌ ÈƗƢǸÈ È ƿ
nƨÈ ǴÈ ȈōÌ ǴǳơǽÊ ǀÊ ǿÈ ƩÌ ǂÈ ǘÊ Ƿ
É ƾÈ È ȏَّ‫ا‬ÊƛÆƨǠÈ ǬÌ ÉƥǑ
Ì ǫȁ Èْ‫أ‬
Ê ǁÌ ȋơ
494- (294) Abdullah b. Ebi Bekr, babasından: “İ�nsanlar bir gece yağ� -
mur gö� rdü� ler. Sabah olunca Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu:
“Yeryüzünden hiçbir parça yoktur ki bu gece üzerine yağmur yağmış
olmasın.”541
È ǺÊ ÌƥƤÊ ǴÊ ǘō ǸÌÉ ǳơǺÊ ǟÈ ȁÇǂǸÌ ǟÈ ȆÊƥÈƗǺÉ ÌƥȁǂÉ ǸÌ ǟÈ ȆÊǼÈƯƾō Ʒ

ƤÇ ǘÈ ǼÌ Ʒ È ǶÊ É ȀōƫÈƗȏَ‫ ا‬ǺÌ ǷƢÈ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƔƢÉ ǸÈ ǈǳơ
ō ȁ È ǲÇ ȈÈÌ ǳǺÌ ǷÊ ƨÇ ǟÈ ƢǇ
È ȏَّ‫ا‬ÊƛÇǁƢȀÈ Èǻȏَ‫ ا‬ȁ È ǺÌ ǷÊ ƢǷ~
È ǱƢÈÈ ǫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È Éَّ‫لله‬ơǾÉ ǧÉ ǂŏ ǐÈ ÉȇƢȀÈ ȈǧÊ ǂÉ ǘÊ ǸÌ Éƫ
nƔƢÉ ǌÈ ÈȇƮÉ ȈÌ Ʒ
495- (293) el-Muttalib b. Hanteb radıyallahu anh’den: “Nebî� sallallahu
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Gece veya gündüzden hiçbir an yoktur ki
sema o anda yağmur indirmesin. Allah onu dilediği yere yönlendirir.”542

541 Zayıf. Şafii, Sunen (7262) Mubhem ravi vardır. İ�snadı kopuktur.
542 Zayıf. Şafii, Sunen (7261) Mubhem ravisi vardır. Mü� rseldir.
El-Müsned 227
Èْ‫ أ‬ǂǸÊ ÌȇȂÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÉ ÌƥǶÉ ȈÈÌ ǴǇȆ
ǺÌ ǟÈ Ȇŏ ǸÊ ǴÈ ǇÌ ȋơÇ É ÊǼÈƯƾō Ʒ
È ǶÊÉ ȀōƫÈƗȏَ‫ ا‬ǺÌ ǷƢ
È ǾÊ ȈÈÌ ǳÊƛ ǂÌ ǌÊ ÉȇȐÈَ‫ ا‬ǧ ǩÈ ƽÌ ȂÌÈ ǳơÊȁÈƗ ǩÈ ǂÌ ÈƦÌǳơǶÉ ǯÉ ƾÉ ƷÈ ÈƗ ȃÈƗǁơÈ
ǦÌ ǐÊ ÈȈÌǳȁ È ƿÊƛ ǱƢÈ
È ǫ ÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơǺÊ ÌƥƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ
ƪÌ ǠÈ ǼÌÈȈÌǳȁÈ
496- (292) Urve b. Ez-Zubeyr şö� yle dedi: “Biriniz şimşek veya yıldırım
gö� rü� rse ona işaret etmeden anlatsın.”543
Yağmur Duâsı
ÉƅơȄōǴǏ
È ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗǶÇ ȈÈÌ ǴǇ
É ǺÉ Ìƥǹơ
É ȂÈ ǨÌ ǏȆ È ÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÉ ÌƥǶȈ
nȆÈ ō ǂÉ ÊưǯÌ ÈƘǧÈ ƨÊ ǠÈ ǸÉ ƴÌ
ō ǴǟÈ ƧÈ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơơȁ È ƨÊ ǠÈ ǸÉ ƴÌ
É ǳơƨÉ ǴÈ ȈÈÌ ǳȁ É ǳơǵÉ ȂÌ ÈȇǹƢ È ƿÊƛ~ǱƢÈ
È ǯơÈ È ǫǶō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
497- (241) Safvan b. Suleym radıyallahu anh’den: Rasû� lullah sallallahu
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Cuma günü ve cuma gecesi olduğunda
bana salavatı çoğaltın.”544
َّ‫لله‬
ǹō ÈƗÇǂǸÈ ǠÌ Ƿ ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÉ ÌƥÊ ơƾÉ ƦÌ ǟÈ ȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ
È ǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ǺÉ ÌƥǶȈ
nƨÊ ǠÈ ǸÉ ƴÌ
É ǳơǵÈ ȂÌ ÈȇȆÈ ō ǂÉ ÊưǯÌ ÈƗ~ǱƢÈ
ō ǴǟÈ ƧÈ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơơȁ È ǫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
498- (242) Abdullah b. Abdirrahman b. Ma’mer’den: Nebî� sallallahu
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Cuma günü bana salavatı çoğaltın.”545
ƤÇ ǘÈ ǼÌ ƷÈ ǺÊ ÌƥƤÊ ǴÊ ǘō ǸÌÉ ǳơǺÊ ǟÈ ƵƢ

Ç ÈƥǁÈ ǺÉ ÌƥƾÉ ÊǳƢƻȆ
È ÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÉ ÌƥǶȈ
َ‫ ا‬ƨÇ ǸÈ ƷÌ ǁƢ
ȏ É Ƕō ȀÉ Ǵō ǳơ~ÊǂǘÈ ǸÌÈ ǳơƾÈ ǼÌ ǟÊ ǱȂ
È ÈȈǬÌ Ǉ É ǬÉ ÈȇǹƢ
È ǯÈ ǶōÈ ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗ
ō ƪÊ ÊƥƢÈǼǷÈ ȁ
Ƕō ȀÉ Ǵō ǳơÊǂƴÈ ǌǳơ È ƣơ È ǜǳơȄÈǴǟÈ Ƕō ȀÉ Ǵō ǳơǩÇ ǂÈ ǣÈ ȏَ‫ ا‬ȁ
Ê ǂŏ È ǵÇ ƾÌ ǿÈ ȏَ‫ ا‬ȁ
È ƣơÈ Ç ǀǟÈ ƢÈȈǬÌ ǇÉ
543 Zayıf. Şafii, Sunen (7253) Mubhem ravisi vardır.
544 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (6676) İ�brahim b. Muhammed metruktü� r. Bkz.:
el-Elbani, el-İ�rva (1/34)
228 İmam Şafiî
nƢÈǼȈÈÌ ǴǟÈ ȏَ‫ ا‬ȁƢ

È ÈǼȈÈÌ ǳơȂÈ ƷÈ
499- (284) el-Muttalib b. Hanteb radıyallahu anh’den: “Nebî� sallallahu
aleyhi ve sellem yağ� mur yağ� arken şö� yle derdi: “Allah’ım! Rahmet ile sula,
azap ile sulama! Yıkıcı ve boğucu kılma! Allah’ım! Topraklara ve ağaç-
ların bittiği yerlere gönder. Allah’ım! Üzerimize değil, etrafımıza yağ-
dır.”546
ǹō ÈƗ ƤÇ ǘÈ ǼÌ Ʒ È ǺÊ ÌƥƤÊ ǴÊ ǘō ǸÌÉ ǳơǺÊ ǟÈ ƵƢ È ǺÉ ÌƥƾÉ ÊǳƢƻȆ

Ç Èƥǁ È ÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ ǶÊ É ȀōƫÈƗ ȏ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȆǧÊ ǮÈ ÊǳƿÈ ǥÊ È ȁÌ ÈƗ ƔƢÉ ǸÈ ǈǳơ
È ǂǟÉ ƩÌ ƾÈ ǟÈ ǁ ō ƪÈ Ê ǫǂÈ ÈƥơÈƿÊƛ ǹƢ È Ƕō
ǾÉ ǼÌ ǟÈ ǮÈ ÊǳƿÈ ȅÊ
ō ǂǇ É ƩÌ ǂÈ ǘÈ ǷÌ ÈƗơÈƿÊƜǧÈ ǾÊ ȀÊ ƳÌ ȁÈ
ō ǹƢ È ǱȂ
È ǯ É ǬÉ ÈȇǹƢ
È ǸÈ ȈÈÌ ǴǇ
É ǺÈ ÌƥǞȈ ō ƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ
È Êƥǂǳơ È ǶŎ ǏÈ ȋơ Èْ‫ أ‬ǱƢÈÈǫ
ȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗǱƢÈ È ÈȈƸÌ ÈȇȆÊƥÈƗǺÈ ÌƥǶȈ
È ǫơÈƿÊƛȁȄ È ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛǾÊ ÊƥƾÉ ȇÊǂÉȇǶÊÉ ȀōƫÈƗȏ È ÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗǱƢÈ
َ‫ ا‬ǺÌ ǷȆ È ǫơÈƿÊƛ
ǹƢ
È ǈō Ʒ È ǺÈ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǾÊ ÊƥƾÉ ȇÊǂÉȇƨÉ ǬÈ ŏưǳơ
500- (287) el-Muttalib b. Hanteb’den: “Gö� k gü� rlediğ� i veya şimşek çaktı-
ğ� ı zaman Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’in hoşnutsuzluğ� u yü� zü� nden anlaşı-
lırdı. Yağ� mur yağ� dığ� ı zaman bundan dolayı sevinirdi.”547
El-Asam dedi ki: “er-Rabi b. Suleyman’ı şö� yle derken işittim: “Şafiî� radı-
yallahu anh: “İ�tham etmediğ� im birisi bana haber verdi” dediğ� i zaman İ�bra-
him b. (Muhammed) Ebî� Yahya’yı kastederdi. “Bana sika birisi haber verdi”
dediğ� i zaman ise Yahya b. Hassan’ı kastederdi.”
ȆÈ ǓÊ ǁÈ ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƶÇ ÌȇǂÈ ǋ

É ǺÉ ÌƥǵơÉ ƾÈ ǬÌ ǸÊ ÌǳơǱƢÈ
È ǫǱƢÈ
È ǫǶÊ É ȀōƫÈƗȏَ‫ ا‬ǺÌ ǷƢ
ō ǧÊ ƢًƠȈÌ ǋƢ
ƔÊ ƢǸÈ ǈǳơȆ È ÈǻǂÌ ǐÈ ÌƥÈƗ ơÈƿÊƛ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǯ Ì ǳƢÈǫ ƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ
nǾÊ ȈǧÊƢǷÈ ǂŏ ǋ
È ǺÌ ǷÊ ǮÈ ÊƥÉƿȂǟÉ ÈƗȆŏǻÊƛǶō ȀÉ Ǵō ǳơ~ǱƢÈ È ǫǾÉ ǴÈÈƦǬÌ ÈƬǇơ È ǾÉ ǴÉ ǸÈ ǟÈ ǭÈ ǂÈ ÈƫƣƢ
Ì ȁ ō ÊǼǠÌ Èƫ
È ƸÈ ǈǳơȆ

547 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (7241) İ�brahim b. Muhammed metruktü� r. Şahid -
ni Aişe radıyallahu anha’dan: Muslim (899) rivayet etmiştir.
El-Müsned 229
nƢǠً ǧÊ ƢÈǻƢًȈǬÌ Ǉ È Èَّ‫لله‬ơƾÈ ǸÊ Ʒ

È ǹÌ Êƛȁ
È ǫƩÌ ǂÈ ǘÈ Ƿ
È Ƕō ȀÉ Ǵō ǳơ~ǱƢÈ È Éَّ‫لله‬ơǾÉ ǨÈ ǌÈ ǯ
È ǹÌ ÊƜǧÈ
semada yağ� mur bulutu gibi bir şey gö� rdü� ğ� ü� zaman işi bırakır, kıbleye yö� ne-
lir ve şö� yle derdi: “Allah’ım! Bunda bulunan şerden sana sığınırım.” Eğ� er
Allah bulutu açarsa Allah’a hamd eder, yağ� mur yağ� arsa: “Allah’ım faydalı
yağmur kıl” derdi.”548
Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƨÈ ǷÊ

ǅƢ È ǂǰÌ ǟÊ ǺÌ ǟÈ ƾÇ ǋơ Ê ǁ È ǺÉ ÌƥƔÉ Ȑَ‫ ا‬ǠÌÈ ǳơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ ǶÊ
ȄÈǴǟÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È ȆŎ ÊƦōǼǳơƢÈưƳ È ȏَّ‫ا‬ÊƛǖÈ
Ŏ ǫƶȇÊ Æ ǁƪÌ ōƦǿÈ ƢǷ È ǱƢÈ È ǫƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ
ً ÈȇÊǁ ƢȀÈ ǴÌ ǠÈ Ƴơ
ƢƷƢ Ì Ƕō ȀÉ Ǵō ǳơƢًƥơÈǀǟÈ ƢȀÈ ǴÌ ǠÈ ƴÌ Èƫ ȏَ‫ ا‬ȁ È ƨً ǸÈ ƷÌ ǁƢ È ȀÈ ǴÌ ǠÈ ƳơÌ Ƕō ȀÉ Ǵō ǳơ~ǱƢÈ È ǫȁ È ǾÊ ȈÌÈƬÈƦǯÌ ǁÉ
َّ‫ لله‬Ê ÈƬǯȆ Ê ǧÊǅƢ
^ơǂً ǏÈ ǂÌ ǏƢ
È ًŹÊǁǶÊ Ì ȀȈÈÌ ǴǟÈ ƢÈǼÌǴǇÈ ǁÌ ÈƘǧÈ `Ê ơƣƢ È ǫnƢًŹǁÊ ƢȀÈ ǴÌ ǠÈ ƴÌ Èƫȏَ‫ ا‬ȁÈ
Ç ōƦǟÈ ǺÉ ÌƥơǱƢÈ
È ǫȁ>ÑÎƩƢȇǁơǀǳơ@^
ǱƢÈ È È ǬÊ ǠÌÈ ǳơƶȇ
ǶȈ È ǂǳơ
ŏ ǶÊ É ȀȈÈÌ ǴǟÈ ƢÈǼÌǴǇÈ ǁÌ ÈƗ`ȁ>ÎÓƪǴǐǧ@
È
ǵȁǂǳơ@^
Ë Ʃơ Ç ǂÈ ǌŏ ÈƦǷ
É ƵƢ ŏ ǲÈ ǇÊ ǂÌ Éȇ`>ÏÏǂƴƸÌǳơ@^ƶÈ ǫÊ ơȂÈÈ ǳ ƵƢ
È Èȇǂǳơ ŏ ÈǼÌǴǇÈ ǁÌ ÈƗȁ`
È ÈȇǂǳơƢ È
>ÑÓ
502- (289) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’dan: “Hiçbir rü� zgar esmez-
di ki, Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem dizleri ü� zerine çö� kü� p şö� yle demesin:
“Allah’ım! Onu rahmet kıl, azap kılma! Allah’ım! Onu rahatlatıcı rüzgar
kıl, fırtına kılma!” İ�bn Abbas radıyallahu anhuma dedi ki: “Allah’ın kitabında
şö� yle buyrulur: “Üzerlerine dondurucu bir kasırga gönderdik” (Fussilet
16) “Onların üzerine kuru bir rüzgar gönderdik” (Zariyat 41) “Rüzgar-
ları aşılayıcı olarak gönderdik” (Hicr 22) “Rüzgarları müjdeciler olarak
göndermesi” (Rum 46)”549
ȄōǴǏ É ǇÉ ǁÈ ǱƢÈ
È ǫǱƢÈ
È ǫǶÇ ȈÈÌ ǴǇ
É ǺÉ Ìƥǹơ È ÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗǱƢÈ
É ȂÈ ǨÌ ǏȆ É ȀōƫÈƗȏَ‫ ا‬ǺÌ ǷƢ
È ǫǶÊ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǺÌ ǷÊ Êَّ‫لله‬ƢÊƥơȁÉƿȂǟÉ ȁ
nƢǿÈ ǂŏ ǋ È ƶȇÈ ǂǳơơȂ
ŏ ŎƦǈÉ Èƫȏ~َ‫ ا‬Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
È ǴǇÈ ȁ
503- (290) Safvan b. Suleym’den: “Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem

230 İmam Şafiî
şö� yle buyurdu: “Rüzgara sövmeyin. Onun şerrinden Allah’a sığının.”550
Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ È ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǆ Ç ȈÈÌ ǫ ǺÊ ÌƥƪÊ ÊƥƢÈƯ ǺÌ ǟÈ ȅÊ
ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ƨÉ ǬÈ ŏưǳơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǺÌ ǸÈ ÊǳǂÉ ǸÈ ǟÉ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ƩÌ ƾō ÈƬǋƢÈÌ ǧƱƢ ŋ ƷÈ ǂÉ ǸÈ ǟÉ ȁ È ƨÈ ǰō Ƿ Ê ǂǘÈ ÊƥƶȇÊ
È ǪȇÊ Æ ǁǅƢ È ōǼǳơƩÈ Ê ǀƻÈ ÈƗǱƢÈ È ǫǾÉ ǼÌ ǟÈ
È ǀÊ ōǳơȆÊǼǤÈ ǴÈÈƦÈǧƔÇ ȆÌ ǌÈ ÊƥǾÊ ȈÈÌ ǳÊƛơȂǠÉ ƳÊ ǂÌ ÈȇǶÈ
ǾÉ ǼÌ ǟÈ ǂÉ ǸÈ ǟÉ ǱÈ ÈƘǇȅ Ì ǴǧÈƶȇ ŏ ǧÊǶÌ ǰÉ ǤÈ ǴÈÈƥƢǷ
Ê ǂǳơȆ È ǾÉ ÈǳȂÌ ƷÈ
ǅƢ Ê ōǼǳơÊǂƻō ƚÈ ǷȆ É ǧÊ ƪÉ ǼÌ ǯÉ ȁ È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ƪÉ ǯÌ ǁÈ ƽÌ ÈƗȄōƬƷȆÈ ÊƬǴÈ Ʒơ Ê ǁÈ ƪÉ ưÌÈưƸÌ ÈƬǇƢÈÌ ǧƶȇ ŏ ǂǷÌ ÈƗǺÌ ǷÊ
Ê ǂǳơÊ
Êَّ‫لله‬ơǱȂÈ ǇÉ ǁÈ ƪÉ ǠÌ ǸÊ ǇȆ È ŏǻÊƛȁ
È ƶȇ ŏ ǺÊ ǟÈ ƪÌ
Ê ǂǳơ È ǳÈƘǇ È ÊǼǷÊ ƚÌ ǸÌÉ ǳơŚÈ ǷÊ ÈƗƢÈȇƪÌ
È ǮÈ ōǻÈƗƩÉ ǂÌ ÊƦƻÌ ÉƗś É ǴǬÉ ǧÈ
È ƨÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳƢ َّ‫ لله‬È ǺÌ ǷÊ ƶȇ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
ȐÈَ‫ ا‬ǧƣơÈ Ê ǀǠÌÈ ǳƢÊƥȁ ō ÊƥȆÊƫƘÌÈƫÊ ơƵÊ ȁÌ ǁ É ǂǳơ~
ŏ ǱȂ É ǬÉ ÈȇǶō
È ǴǇÈ ȁ
È ǺÌ ǷÊ Êَّ‫لله‬ƢÊƥơȁÉƿȂǟÉ ȁƢ
nƢǿÈ ǂŏ ǋ È ǺÌ ǷÊ Èَّ‫لله‬ơơȂÉǳÈƘǇơ
È ǿÈ ǂÊ ȈÌ ƻ Ì ȁƢÈ ǿÈ ȂŎƦǈÉ Èƫ
504- (291) Ebu Hureyre radıyallahu anh’den: “İ�nsanlar Mekke yolunda
fırtınaya yakalandılar. Ö� mer radıyallahu anh hacda idi. Etrafındakilere dedi
ki: “Fırtına hakkında size ne ulaştı?” Bir şey sö� ylemediler. Ö� mer radıyalla-
hu anh’ın rü� zgar hakkında sorduğ� u şey bana ulaşmıştı. Bineğ� imi sü� rdü� m ve
Ö� mer radıyallahu anh’e yetiştim. İ�nsanların en arkasındaydım. Dedim ki: “Ey
Mü� minlerin emiri! Bana senin rü� zgar hakkında sorduğ� un haber verildi. Ben
Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem’in şö� yle buyurduğ� unu işittim: “Rüz-
gar Allah’ın rahatlatmasındandır. Rahmet ile veya azap ile gelebilir.
Ona sövmeyin. Allah’tan onun hayrını isteyin ve şerrinden de Allah’a
sığının.”551
Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗȁÇǂǸÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈÌÈƦǟÉ ǺÉ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗǶÊ
É ȀōƫÈƗȏَ‫ ا‬ǺÌ ǷƢ
nȆǴÊ ƦÈÌ ǫǹƢ È ǺÌ ǷȄÈ
È ǯ È ǴǟÈ ƢًƥơÈǀǟÈ ƪÌ ÈǻƢǯÈ ȁƢ È ÈƦǐǳƢ ō ÊƥƩÉ ǂÌ ǐÊ Éǻ~ǱƢÈ È ǫǶō
505- (303) Muhammed b. Amr’dan: Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem şö� y-
le buyurdu: “Saba rüzgarı ile desteklendim. O rüzgar benden öncekiler
için azap idi.”552

551 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (7248) Ebu Davud (5097) İ�bn Mace (3889) be -
zerini Aişe radıyallahu anha’dan: Muslim (899)
552 Zayıf. Şafii, Sunen (7274) isnadı mu’daldir. Mubhem ravi vardır.
El-Müsned 231
Korku Namazı
È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗÇǂÊƥƢƳ
ȄōǴǏ È ǺÌ ǟÈ ǺÊ ǈÈ ƸÌ
È ǳơǺÊ ǟÈ ǆ È ÉǻȂÉȇǺÌ ǟÈ ǽÉ ǂÉ ȈÌ ǣÈ ȁÌ ÈƗƨÈ ōȈÈǴǟÉ ǺÉ ÌƥơȆÊǻÈƘÈƦÌǻÈƗ
È ǧǲÇ ƼÌ ÈǻǺÊ ǘÌ ÈƦÊƥǥÊ ȂÌ ƼÌ
ȄōǴǐÈ È ǳơȆǧÊ ÊǂȀÌ ǜŎ ǳơƧÈ Ȑَ‫ ا‬Ǐ
È ǅƢ Ê ōǼǳƢÊƥȆŏǴǐÈ ÉȇǹƢ È ǯ È Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
È ǴǇÈ ȁ
Ƕō È Ƕō ÉƯǺÊ ȈÌÈƬǠÈ ǯÌ ǁ
È ǴǇ Ì ȀÊƥȄōǴǐÈ
È ǶÊ È ǧȃǂÈ ƻÌ ÉƗÆƨǨÈ ÊƟƢÈǗƩÌ ƔƢÈ ƳÈ Ƕō ÉƯǶō È ǴǇ È ƨÇ ǨÈ ÊƟƢǘÈ Êƥ
È Ƕō ÉƯǺÊ ȈÌÈƬǠÈ ǯÌ ǁ
506- (188) Cabir radıyallahu anh’den: “Nebi sallallahu aleyhi ve sellem
insanlara Batn-ı Nahle’de korku halinde ö� ğ� le namazını kıldırırken bir gruba
iki rekat kıldırıp selam verir, sonra diğ� er grup gelir onlara da iki rekat kıldırır
ve selam verirdi.”553
ǞÈ ǷȄō
È ǴǏ È ǺÌ Ǹō ǟÈ Ʃơ Ç Ȃō ƻ È ǺÊ ÌƥƶÊ ÊǳƢǏÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ È Ƿȁ É ǺÊ ÌƥƾÈ ȇÊǄÈȇǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
È ǁ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǾÉ ǠÈ Ƿ
È ƪÌ Ǩō ǏÉ ƨً ǨÈ ÊƟƢÈǗǹō ÈƗǥÊ ȂÌ ƼÌ
È ǳơƧÈ Ȑَ‫ ا‬Ǐ
È ǝƢÈ Ê ǫǂǳơ
ŏ ƩơÈ Ê ƿǵÈ ȂÌ ÈȇǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
Ì ȀǈÊ ǨÉ ÌǻȋơȂ
Ƕō ÉƯǶÊ È Ǹً ÊƟƢÈǫƪÈ ÈƦÈƯǶō ÉƯƨً ǠÈ ǯÌ ǁ
Èِ‫ أ‬ǸŎ ÈƫÈƗȁƢ È ǾÉ ǠÈ Ƿ È ǀÊ ōǳƢÊƥȄōǴǐÈ
È Ǻȇ È ȁƨً ǨÈ ÊƟƢÈǗȁÈ
È ǧȁŏ ƾÉ ǠÌÈ ǳơǽÈ ƢƳÊ
ȆÊƬōǳơƨÈ ǠÈ ǯÌ ǂǳơ
ō ǶÊ É ȀÊƥȄōǴǐÈ Éْ‫ أ‬ƨÉ ǨÈ ÊƟƢǘǳơ
È ǧȃǂÈ ƻÌ ȋơ ō ƩÊ ƔƢÈ ƳÈ ȁÈ ȁŏ ƾÉ ǠÌÈ ǳơǽÈ ƢƳÊ
È ȁơȂǨŎ ǐÈ È ǧơȂÉǧǂÈ ǐÈ Ìǻơ
Ì ȀÊƥǶō
ǶÊ È ǴǇÈ Ƕō ÉƯǶÊ Ì ȀǈÊ ǨÉ ÌǻȋơȂ È ǈً ÊǳƢƳ
Èِ‫ أ‬ǸŎ ÈƫÈƗȁƢ È ƪÈ ÈƦÈƯǶō ÉƯǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƪÌ ÈȈǬÊ Èƥ
507- (684) Salih b. Havvâ� t, Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem ile Zatu’r-
Rika gazvesinde bulunan birinden rivayet etti ki; O gü� n korku namazı kıl-
mışlar, bir grup Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem ile beraber saf tutmuş,
bir grup dü� şmanı karşılamak ü� zere beklemiş, ilk grup bir rekatı Nebî� sallal-
lahu aleyhi ve sellem ile beraber kıldıktan sonra, onlar namazı tamamlarken
Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem ayakta durarak beklemiş, sonra ayrılmışlar
ve dü� şmanın karşısına durmuşlar. Diğ� er grup gelip Nebî� sallallahu aleyhi ve
sellem’in arkasında kalan bir rekati kılmışlar, sonra oturarak beklemiş ve on-
lar kendileri namazı tamamlayınca selam vererek namazı bitirmişler.”554
553 Sahih ligayrihi. Şafiî�, Sunen (5742) Ebu Davud (1248)

232 İmam Şafiî
Êَّ‫لله‬ơƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǾÊ ȈƻÊ ÈƗǺÌ ǟÈ ǂÉ ǯÉ ǀÌ Èȇǎ È ǺÊ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÈ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÈ ƦÌ ǟÈ ǞÈ ǸÊ Ǉ
Ç ǨÌ Ʒ È ǺÌ ǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǺÊ ǟÈ ÇǂȈÌÈƦƳ É ǺÊ ÌƥƩơ Ê Ȃō ƻ É ǺÊ ÌƥƩơ
È ǺÌ ǟÈ ÇǂȈÌÈƦƳ È ǺÊ ÌƥƶÊ ÊǳƢǏ
Ê Ȃō ƻ È ǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÊ ÌƥǶÊ ǇƢ Ê ǬÈ ÌǳơǺÊ ǟÈ
ǾÉ ǨÉ ÊǳƢƼÈ Éȇȏَ‫ ا‬ǽÉ ƢÈǼǠÌ Ƿ
È ǲÈ ưÌ ǷÊ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
… (685) Salih b. Havvâ� t b. Cubeyr, Havvâ� t b. Cubeyr radıyallahu anh’den,
o da Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’den tamamen aynısını rivayet etti.555
ǹƢ È ǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǯƢ È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÈ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÈ ƦÌ ǟÈ ǹō ÈƗǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǆ
Ç ÈǻÈƗǺÉ ÌƥǮÉ ÊǳƢǷƢ
È ǫȁ
ǱƢÈ È Ʈȇ È ƾÊ ƸÌ È ǳơǎÈ ō ǫǶō ÉƯÆƨǨÈ ÊƟƢÈǗȁ È ǵƢÉ ǷÊْ‫إ‬
È ȍơǵÉ ƾō ǬÈ ÈƬÈȇǱƢÈÈ ǫǥÊ ȂÌ ƼÌÈ ǳơƧÊ Ȑَ‫ ا‬Ǐ
È ǺÌ ǟÈ ǲÈ ÊƠǇơÈ
É ƿÊƛ
ƢًǻƢÈƦǯÌ ǁÉ ȁÈ ȏƢÅ ƳÊ È ǁ ơȂŎǴǏÈ ǮÈ ÊǳƿÈ ǺÌ ǷÊ ƾō ǋÈ ÈƗ ƢًǧȂÌ ƻÈ ǹƢ È ǯÈ ǹÌ ÊƜǧÈ Ʈȇ Ê ƾÊ ƸÌ È ǳơ ȆǧÊ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÉ Ìƥơ
ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÈ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÈ ƦÌ ǟÈ ȃǁÈ ÈƗȏ
َ‫ ا‬ǞÆ ǧÊ ƢÈǻǱƢÈ
È ǫǮÆ ÊǳƢǷÈ ǱƢÈ È ǫƢȀÈ ȈǴÊÊƦǬÌ ÈƬǈÌ Ƿ È ƨÈ ǴÈ ƦÌ ǬÊ ÌǳơȆǴÊÊƦǬÌ ÈƬǈÌ ǷÉ
É ǂÈ ȈÌ ǣÈ ȁ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ Ê ǇÉ ǁÈ ǺÌ ǟÈ ȏَّ‫ا‬ÊƛǮÈ ÊǳƿÈ ǂÈ ǯÈ Èƿ
508- (65) Abdullah b. Ö� mer radıyallahu anhuma’ya korku namazı sorul-
duğ� u zaman şö� yle dedi: “İ�mam ve bir grup ö� ne geçerler.” Sonra hadisi anlattı.
İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma bu hadiste dedi ki: “Eğ� er şiddetli korku varsa
yaya olarak veya binekli olarak, kıbleye dö� nerek veya dö� nmeyerek namazı
kılabilirler.”556
Malik dedi ki: “Nafi şö� yle dedi: “Abdullah b. Ö� mer radıyallahu anhum-
a’nın bunu ancak Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’den naklettiğ� i gö� rü� -
şü� ndeyim.”557
ǺÌ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ƤÇ ÌƟƿÊ ȆÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÇ ÌȇƾÈ ǧÉ ȆÊƥÈƗ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǺÌ ǟÈ ȅÊ
ǾÊ ȈÊƥÈƗ
… (65/1) Salim b. Abdillah, babasından aynısını rivayet etmiştir.558

El-Müsned 233
ǶōÈ ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ

È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ǽÉ ơǁÈ ÉƗǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ƢًǻƢÈƦǯÌ ǁÉ ȁ
È ȏƢÅ ƳÊ È ǮÈ ÊǳƿÈ ǺÌ ǷÊ ƾō ǋÈ ÈƗƢًǧȂÌ ƻ
È ǁơȂŎǴǏ È ǹƢ È ǯ È ǹÌ Êƛ~ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǥÊ ȂÌ ƼÌ
È ǳơƧÈ Ȑَ‫ ا‬Ǐ
È ǂÈ ǯÈÈ ǀǧÈ
nƢȀÈ ȈǴÊÊƦǬÌ ÈƬǈÌ Ƿ È ƨÊ ǴÈ ƦÌ ǬÊ ÌǳơȆǴÊÊƦǬÌ ÈƬǈÌ ǷÉ
É ǂÈ ȈÌ ǣÈ ȁ
509- (65/1) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma Nebî� sallallahu aleyhi ve
sellem’in korku namazını anlattı ve şö� yle dedi: “Korku şiddetli ise bundan
dolayı yaya olarak, binekli olarak, kıbleye doğ� ru yö� nelerek veya kıbleye yö� -
nelmeksizin kılınabilir.”559
È ƔÇ ȆÌ ǌÈ ÊƥǥÊ ȂÌ ƼÌ
ǽÉ ȂǸÉ ÉƬǨÌ ÈǳƢƻ È ǳơƧÊ Ȑَ‫ ا‬ǏȆ
È ǧÊ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ƕō
Ê ǇÉ ǁ É ƿÈƗȏ
È ǺÌ ǟÈ ȏَّ‫ا‬ÊƛǽÉ ǂÉ ǯÌ َ‫ ا‬ǱȂ É ǬÉ ÈȇÉَّ‫لله‬ơǾÉ ǸÈ ƷÊ ǁ
È ǮÆ ÊǳƢǷÈ ȁ È ǾÊ ȈǧÊ
ÉƅơȄōǴǏ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇ
È ǺÌ ǟÈ ȅÊ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ǾÊ ȇÊȁǂÌ ÈȇƤÇ ÌƟƿÊ ȆÊƥÈƗǺÉ ÌƥơȁÈ
ǾÊ ȈǧÊ ǮŎ ǌÉ Èȇȏَ‫ ا‬ȁ
È ǶōÈ ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
510- (870) Nafi rahimehullah, İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’dan riva-
yet ediyor: “Korku namazında sizin muhalefet ettiğ� iniz bir şey vardı.”560
Malik rahimehullah dedi ki: “Bunu ancak Rasulullah sallallahu aleyhi ve
sellem’den hatırlıyorum. İ�bn Ebî� Zi’b bunu ez-Zuhrî� – Salim – İ�bn Ö� mer ra-
dıyallahu anhuma yoluyla Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’den rivayet etti ve
tereddü� te dü� şmedi.”
ǺÊ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇ

È ǺÌ ǟÈ ȅÊ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ƤÇ ÌƟƿÊ ȆÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǲÆ ƳÉ ǁƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǺÊ ǟÈ ǝȂÉ
Æ ǧǂÌ Ƿ È ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǾÉ ōǻÈƗǮō ǌÉ ÈȇǶÈÌ ǳȁ
È ǾÉ ōǻÈƗȁ È ǲÈ ưÌ ǷÊ Ƕō
È ǽÉ ƢÈǼǠÌ Ƿ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
511- (65/2) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’dan: Nebî� sallallahu aleyhi
ve sellem’den merfu olarak aynı manada rivayet etti.561
559 Sahih.
560 Sahih.
561 Sahih.
234 İmam Şafiî
Seferî (Yolcu) Namazı
ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ

È ƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƨÈ ǴÈ ǷÈ ǂÌ Ʒ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ǺÉ ÌƥǶȈ
ơȁǂÉ ǐÈ È ƿÊƛǺȇ
È ǫơȁǂÈÉ ǧƢǇơÈ È ǀÊ ōǳơǶÉ ǯÉ ǁƢÉ ÈȈƻ~
Ê Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
É ǇÉ ǁ È ǱƢÈÈ ǫǱƢÈ Èǫ
nơȂǷȂ É ǐÉ ÈȇǶÈÌ ǳ~ǱƢÈ È ǫȁÌ ÈƗnơȁǂÉ ǘÌ È ǧÈƗȁ
ō
512- (73) Said b. el-Museyyeb rahimehullah’tan: Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Sizin hayırlılarınız yolculukta namazı kı-
saltan ve oruç tutmayanlardır.”562
ƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ È ǸÊ ÈƫȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥƣȂ

É ǺÌ ǟÈ ƨÈ ǸȈ È ŎȇÈƗǺÌ ǟÈ ƾÊ ȈƴÊ ǸÌÈ ǳơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÉ ÌƥƣƢ
É ǇÉ ǁ È ǂÈÈ ǧƢǇ~
È ǱƢÈ È ǫ ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
È ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǺȇÊ È ŚǇ Ê ǺÊ Ìƥ
È ǫnǺÊ ȈÌÈƬǠÈ ǯÌ ǁȄō
ǱƢÈ È ǴǐÈ È ǧÈَّ‫لله‬ơȏَّ‫ا‬ÊƛǥƢ
É ƼÈ ÈȇȏƢ
َ‫ ا‬ōǼǷƕÈ ƨÊ ÈǼȇƾÊ ǸÌÈ ǳơȁ
È ƨÈ ǰō Ƿ È ǧÊ Ƕō
È ǺÈ ȈÌÈƥƢǸȈ È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÉ ÌƥơȆÊƥƢÈƬǯÊ ǺÌ ǷÊ ǖÈ ǬÈ Ǉ
È ǾÉ ŎǼÉǛÈƗǶŎ ǏÈ ȋơ Èْ‫أ‬
aleyhi ve sellem Mekke ile Medine arasında Allah’tan başka kimseden korku
olmaksızın gü� vende iken yolculuk yapar, namazı iki rekat olarak kılardı.”563
El-Asam dedi ki: “Zannederim kitabımdan İ�bn Abbas radıyallahu
anhuma’nın ismi dü� şmü� ş.”
È ÊŚǇ
ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ Ǻȇ Ê ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÌ ǟÈ ȆÊǻƢÈȈÊƬƼÌ ǈǳơ
ō ƣȂ È ŎȇÈƗǺÌ ǟÈ ƣƢ
ŏ
ƨÈ ǰō Ƿ
È ǺÈ ȈÌÈƥǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
É ǇÉ ǁ
È ǂÈÈ ǧƢǇ~
È ǱƢÈ È ǫ ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǅƢ Ç ōƦǟÈ
562 Çok zayıf. Şafii, Sunen (6072) İ�snadında İ�brahim b. Muhammed metruktü� r.
Hadis mü� rseldir.
563 Sahih. Şafiî�, Sunen (6004) Buhari (1081) Enes radıyallahu anh’den rivayet e -
miştir.
El-Müsned 235
È ǴǐÈ ÉȇÈَّ‫لله‬ơȏَّ‫ا‬ÊƛǥƢ
nǺÊ ȈÌÈƬǠÈ ǯÌ ǁȆŏ É ƼÈ ÈȇȏƢ È ƨÊ ÈǼȇƾÊ ǸÌÈ ǳơȁÈ
َ‫ ا‬ōǼǷƕ
514- (159/1) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’dan: “Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem Mekke ile Medine arasında gü� vende iken, Allah’tan başka-
sından korku olmaksızın yolculuk yapar, namazı iki rekat kılardı.”564
È ÊŚǇ
ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ Ǻȇ Ê ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÌ ǟÈ ȆÊǻƢÈȈÊƬƼÌ ǈǳơ
ō ƣȂ È ŎȇÈƗǺÌ ǟÈ ƣƢ Ê ǿō ȂÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ŏ
ƨÈ ǰō Ƿ
È ǺÈ ȈÌÈƥǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
É ǇÉ ǁ È ǂÈÈ ǧƢǇ~
È ǱƢÈ È ǫ ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁÈ ǅƢ Ç ōƦǟÈ
È ǴǐÈ ÉȇÈَّ‫لله‬ơȏَّ‫ا‬ÊƛǥƢ
nǺÊ ȈÌÈƬǠÈ ǯÌ ǁȆŏ É ƼÈ ÈȇȏƢ َ‫ ا‬ōǼǷƕÈ ƨÊ ÈǼȇƾÊ ǸÌÈ ǳơȁÈ
… (159/2) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’dan: “Rasû� lullah sallallahu
aleyhi ve sellem Mekke ile Medine arasında Allah’tan başka birşeyden
korkmaksızın, gü� ven halinde yolculuk yaptı ve iki rekat kıldı.”565
ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ÇǁƢǸō ǟÈ ȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÇ ÊǳƢƻ È ǺÉ ÌƥǶÉ ǴÊ ǈÌ ǷƢ
ǂÈ ǐÌ ǬÈ Ìǳơǲō ƳÈ ȁ È Ǆō ǟÈ Éَّ‫لله‬ơǂÈ ǯÈ
È ƿƣƢ Ê ǘō ƼÌ È ǳơǺÊ ÌƥǂÈ ǸÈ ǠÉ ÊǳƪÌÉ ǴǫÉǱƢÈ È ǽÊ ƢÈƥƢÈƥ
È ǫƨÈ ōȈǷÈ ÉƗǺÊ ÌƥȄÈǴǠÌ ÈȇǺÌ ǟÈ ȁ
ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ƣƢÊ ǘō ƼÌ È ǬÈ ǧÈǥÊ ȂÌ ƼÌ
È ǳơǺÉ ÌƥǂÉ ǸÈ ǟÉ ǱƢ È ǳơÊǂȈÌ ǣÈ ȆǧÊǂÉ ǐÌ ǬÈ ÌǳơȄōǻÈƘǧÈǥÊ ȂÌ ƼÌ È ǳơȆǧÊ
ÆƨǫÈ ƾÈ Ǐ~
È ǱƢ È ǬÈ ǧÈǶō
È ǇÉ ǁ È ƪÌÉ ǳÈƘǈÈ È ǧǾÉ ǼÌ ǷÊ ƪÈ ƦÌ ƴÊ ǟÈ ƢǸō ǷÊ ƪÉ ƦÌ ƴÊ ǟÈ
È ǴÈƦÌǫƢÈǧǶÌ ǰÉ ȈÈÌ ǴǟÈ ƢȀÈ ÊƥÉَّ‫لله‬ơǩÈ ƾō ǐÈ Èƫ
nǾÉ ÉƬÈǫƾÈ ǏơȂÉ
515- (71/1) Ya’lâ� b. Umeyye radıyallahu anh’den: “Ö� mer b. el-Hattab
radıyallahu anh’e: “Allah Azze ve Celle korku halinde namazı kısaltmayı zik-
rediyor. Korku olmadığ� ı halde namazı kısaltabilir miyim?” dedim. Ö� mer b.
el-Hattâ� b radıyallahu anh dedi ki: “Senin şaşırdığ� ın şeye ben de şaşırdım ve
bunu Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’e sordum. Şö� yle buyurdu: “Bu
Allah’ın size verdiği bir sadakasıdır. O’nun sadakasını kabul edin.”566

566 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (5999, 6061) isnadında Muslim b. Halid vardır.
Muslim (686) başka bir tarikten rivayet etmiştir.
236 İmam Şafiî
È ÊƥÈƗǺÊ ÌƥÊǄȇÊǄǠÌÈ ǳơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÉ ÌƥƾÊ ȈƴÊ ǸÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ȁ

ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƽÇ ơȁō ǁȆ È ƾÇ ÊǳƢƻ È ǺÉ ÌƥǶÉ ǴÊ ǈÌ ǷƢ
ǽÉ ƢÈƥƢÈƥǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ÇǁƢǸō ǟÈ ȆÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÉ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ
ō ƾÉ ƦÌ ǟÈ ȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ ƲÇ ÌȇǂÈ ƳÉ
ǹÌ ÈƗ`ǲō ƳÈ ȁ È Ǆō ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ǱƢÈ Ê ǘō ƼÌ
È ǫ ƢǸÈ ōǻÊƛ ƣƢ È ǳơǺÊ ÌƥǂÈ ǸÈ ǠÉ Êǳ ƪÌ È ǫ ƨÈ ōȈǷÈ ÉƗ ǺÊ ÌƥȄÈǴǠÌ ÈȇǺÌ ǟÈ
É ǴǫÉ ǱƢÈ
ƾÌ ǬÈ ǧÈ >ÎÍÎƔƢǈÈ ŏǼǳơ@^ơȁǂÉ ǨÈ ǯ È Ǻȇ È ǀÊ ōǳơǶÉ ǰÉ ÈǼÊƬǨÌ ÈȇǹÌ ÈƗǶÌ ÉƬǨÌ ƻ
Ê ǹÌ ÊƛƧÊ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơ
ō ǺÈ ǷÊ ơȁǂÉ ǐÉ ǬÌ Èƫ
Éَّ‫لله‬
È ǇÉ ǁ
ǱȂ É ǳÈƘǈÈ
È ƪÌ È ǧǾÉ ǼÌ ǷÊ ƪÈ ƦÌ ƴÊ ǟÈ ƢǸō ǷÊ ƪÉ ƦÌ ƴÊ ǟÈ ǾÉ ǼÌ ǟÈ ơȆÈ ǓÊ ǁ È ǬÈ ǧÈ ǅƢ
È ǂÉ ǸÈ ǟÉ ǱƢ É ōǼǳơǺÈ ǷÊ ÈƗ
È Ǆō ǟÈ Éَّ‫لله‬ơǩÈ ƾō ǐÈ ÈƫÆƨǫÈ ƾÈ Ǐ~
ơȂÉǴÈƦÌǫƢÈǧǶÌ ǰÉ ȈÈÌ ǴǟÈ ƢȀÈ Êƥǲō ƳÈ ȁ È ǱƢ È ǬÈ ǧÈǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
nǾÉ ÈƬÈǫƾÈ ǏÈ
516- (71) Ya’lâ� b. Umeyye radıyallahu anh’den: “Ö� mer b. el-Hattab ra-
dıyallahu anh’e: “Allah Azze ve Celle ancak: “Küfredenlerin sizi fitneye
düşürmelerinden korkarsanız namazı kısaltmanızda sakınca yoktur”
(Nisa 101) buyuruyor. Fakat insanlar gü� vene kavuşmuştur” dedim. Ö� mer ra-
dıyallahu anh dedi ki: “Senin şaşırdığ� ın şeye ben de şaşırdım ve bunu Rasu-
lullah sallallahu aleyhi ve sellem’e sordum. Şö� yle buyurdu: “Bu Allah Azze
ve Celle’nin size bir sadakasıdır. O’nun sadakasını kabul edin.”567
ƪÈ Ì ǳƢÈǫƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ

È ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ȅÊ
ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ǹƢ É ÈȈǨÌ ǇƢÉ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ƩÌ ǂō ǫÊÉƗȁÊ
ƧÉ Ȑَ‫ ا‬Ǐ È ǂǔÈ ƸÌ È ǳơƧÊ Ȑَ‫ ا‬ǏȆ
È ǧÊƾÈ ȇÊǄǧÈǺÊ ȈÌÈƬǠÈ ǯÌ ǁ È ǺÊ ȈÌÈƬǠÈ ǯÌ ǁ ō ƪÊ ǓÊ
È ƧÉ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơ È ǂǧÉƢǷÈ ǱÉ ȁō ÈƗ~
ǱÈ ȁō ÈƘÈƫƢǷ
È ƪÈÌ ǳȁō ÈƘÈƫƢȀÈ ōǻÊƛǱƢÈ ō ǶŎ ÊƬÉƫƪÌ ÈǻƢǯ
È ǫƧÈ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơ È ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǹÈ ƘÌ ǋƢ
È ǸÈ È ǧùƪÌ É ǴǫÉ nÊǂǨÈ ǈǳơō
ùǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǹƢÉ ǸÈ ưÌ ǟÉ
517- (606) Urve’den: Aişe radıyallahu anha dedi ki: “Namaz ilk farz kı-
lındığ� ında ikişer rekat idi. Mukim olan için artırıldı, yolculukta namaz ö� ylece
kaldı.” Dedim ki: “Peki Aişe radıyallahu anha neden namazı tam kılıyor?” şö� y-
le dedi: “Osman radıyallahu anh’ın te’vil ettiğ� i gibi o da te’vil etti.”568
567 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (5999) Muslim (686) başka bir tarikten rivayet
etmiştir.
El-Müsned 237
ǺÌ ǟÈ ƵƢ È ǴǗÈ ǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÉ ÌƥǶȈ

È ÊƥÈƗǺÊ ÌƥƔÊ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ȁÇǂǸÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƨÈ ƸÌ
Ç ÈƥǁȆ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǲÈ ǠÈÈ ǧƾÈÌ ǫǮÈ ÊǳƿÈ ǲŎ ǯ
É ƪÈ Ì ǳƢÈǫƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ
Ƕō ÈƫÈƗȁÊ ō ǧÊ ƧÈ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơ
È ǂǨÈ ǈǳơȆ ō ǂÈ ǐÈ
Èǫ
518- (72) Aişe radıyallahu anha’dan: “Bü� tü� n bunları Rasulullah sallalla-
hu aleyhi ve sellem yapmıştır. Namazı yolculukta kısalttığ� ı da, tam kıldığ� ı da
olmuştur.”569
ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ

È ǮÇ ÊǳƢǷ È ǺÊ Ìƥǆ Ê ÈǻÈƗ ǺÌ ǟÈ ƧÈ ǂÈ ǈÈ ȈÌ Ƿ È ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛ ǺÌ ǟÈ ǹƢ
È ǺÊ ÌƥǶȈ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ƪÉ ȈōÌ ǴǏÈ ȁƢ È Ǡً ÈƥǁÌ ÈƗƨÊ ÈǼȇƾÊ ǸÌÈ ǳƢÊƥǂÈ ȀÌ ǜŎ ǳơǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÊ ǇÉ ǁ È ǞÈ Ƿ
È ƪÉ ȈōÌ ǴǏ
È ǱƢÈ Èǫ
È ƨÊ ǨÈ ȈÈÌ ǴƸÌ
ǺÊ ȈÌÈƬǠÈ ǯÌ ǁ É ǳơȅǀÊ ÊƥǂÈ ǐÌ ǠÌÈ ǳơǾÉ ǠÈ ǷÈ
519- (74) İ�brahim b. Meysera, Enes b. Mâ� lik radıyallahu anh’den: “Ra-
sulullah sallallahu aleyhi ve sellem ile beraber Medine’de ö� ğ� le namazını dö� rt
rekat olarak kıldım. İ�kindi namazını ise Zu’l-Huleyfe’de iki rekat kıldım.”570
ǮÇ ÊǳƢǷ
È ǺÈ Ìƥǆ È ǾÉ ōǻÈƗ ÊǁƾÊ ǰÈ ǼÌ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÈ ÌƥơȆÊǼǠÌ ÈȇǹƢ
È ÈǻÈƗ ǞÈ ǸÊ Ǉ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ƨÊ ǨÈ ȈÈÌ ǴƸÌ
É ǳơȅǀÊ ÊƥǱƢÈ È ǫǾÉ ōǻÈƗȏَّ‫ا‬ÊƛǮÈ ÊǳƿÈ ǲÈ ưÌ ǷÊ ǱȂ
É ǬÉ Èȇ
520- (74/1) İ�bnu’l-Munkedir, Enes b. Malik radıyallahu anh’den aynısı.
Ancak bu rivayette: “Zi’l-Huleyfe demiştir”571
ǮÈ ÊǳƿÈ ǲÊ ưÌ ǸÊ ÊƥǮÇ ÊǳƢǷ Ê ÈǻÈƗǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈƥȐَ‫ ا‬ǫÊ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƣȂ
È ǺÊ Ìƥǆ È ŎȇÈƗǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
521- (74/2) Ebu Kılabe, Enes b. Malik radıyallahu anh’den aynısı.572
569 Mü� nker. Şafii, Sunen (6064) isnadında İ�brahim b. Muhammed ve Talha b. Amr
b. Osman metrukturlar.
570 Sahih. Şafii, Sunen (6102) Buhari (1548, 1715) Muslim (690)
238 İmam Şafiî

È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ È ǹō ÈƗ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇ
È ǇÉ ǁ È ǺÌ ǟÈ ȅÊŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ÇǂǸÈ ǠÌ Ƿ
È ǺÌ ǟÈ
È ǂǰÌ ÈƥȂÉƥÈƗȁ
ǂÉ ǸÈ ǟÉ ȁÇ È ًǼǸÊ ÊƥȄōǴǏ
È ǺÊ ȈÌÈƬǠÈ ǯÌ ǁȄ È ǶōÈ ǴǇÈ ȁÈ
hi ve sellem Mina’da iki rekat kılardı. Ebu Bekr ve Ö� mer radıyallahu anhuma da iki
rekat kılarlardı.”573
ǾÉ ǴÈ ưÌ ǷÊ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǶÈ

È ǴǇÌ ÈƗǺÊ ÌƥƾÊ ÌȇǃÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
523- (187) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’dan aynısı.574
ǱƢÈÈ ǫǾÉ ōǻÈƗǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƔÇ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƨÊ ǠÈ ÈƥǁÌ ÈƗȄÈǴǟÈ ƨÈ ǰō ǷÈ ǺÌ ǷÊ ǾÉ ŎǴǯơÈ
É ǀǿÈ ȁ É ǳÊƛȁ
È ƧÈ ƾō ƳȄÈ È ǦÊ ÊƟƢǘǳơȄÈ
ō ǳÊƛȁ È ǹƢÈ ǨÈ ǈÌ ǟÉ ȄÈǳÊƛƧÉ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơō ǂÉ ǐÈ ǬÌ Éƫ
ǮÈ ÊǳƿÈ ǺÌ ǷÊ ÇȂƸÌ Èǻȁ
È ƽÇ ǂÉ Éƥ
524- (75/2) Atâ� rahimehullah’tan: “İ�bn Abbas radıyallahu anhuma şö� yle
dedi:“Namaz,Usfan’a,Taif’e,Cidde’yegidincekısaltılır.”Bü� tü� nbuyerlerMekke’ye
yaklaşık dö� rder berid mesafededirler.575
È ǫƵƢ
ùǱƢÈ Ç ÈƥǁȆÈ ÊƥÈƗǺÊ ÌƥƔÊ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ǦÊ ÊƟƢǘǳơ
ō ȁ È ǹƢ È ǨÈ ǈÌ ǟÉ ȁ É ǳÊƛǺÌ ǰÈ
È ƧÈ ƾō ƳȄÈ Ê ǳȁ
È ȏ È ǫƨÈ ǧÈ ǂÈ ǟÈ ȄÈǳÊƛǂÉ ǐÌ
َ‫ ا‬ǱƢÈ Ê ǫÈƗǅƢÇ ōƦǟÈ ǺÊ Ìƥȏِ‫ ا‬ƪÌ
É ǴǫÉ
ǀÉ ƻÉ ƘÌÈǻǾÊ Êƥȁ
È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǱÉ ȂÈÌ ǫơÈǀǿÈ ȁ
È ǱƢÈ È ǫùǶō ÊƫÈƘǧÈ ƨÇ ÈȈǋƢ
Ê Ƿ È ȁÌ ÈƗǲÇ ǿÌ ÈƗȄÈǴǟÈ ƪÈ ǷÌ ƾÊ ǫÈ ǹÌ ÊƛȁÈ
525- (75/2) Atâ� b. Ebi Rabah dedi ki: “İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’ya:
“Arafat’a gidince namazı kısaltayım mı?” dedim. Şö� yle dedi: “Hayır, lakin Us-
fan, Taif ve Cidde’ye giden kısaltır. Ailenin veya koyunlarının yanına dö� ndü� -
ğ� ü� nde tam kılarsın.”576
Bu İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’nın da gö� rü� şü� dü� r. Biz de buna tu-
573 Sahih.
574 Sahih.
575 Sahih.
El-Müsned 239
tunuruz.577
È ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƔÇ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ȄÈǳÊƛȁ È ǹƢ Ê ǳȁ
È ǨÈ ǈÌ ǟÉ ȄÈǳÊƛ ǺÌ ǰÈ È ȏ َ‫ ا‬ǱƢÈ ō ǂÉ ǐÈ ǬÌ ÉƫÈƗ ǲÈ ÊƠǇ
È ǫ ƨÈ ÈǻǂÈ ǟÉ ȄÈǳÊƛ ƧÉ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơ É ǾÉ ōǻÈƗ ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ
ǦÊ ÊƟƢǘǳơȄÈ
ō ǳÊƛȁ È ƧÈ ƾō ƳÉ
526- (75) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’dan: “Ona Urane’ye gidenin
namazı kısaltıp kısaltmayacağ� ı soruldu. Dedi ki: “Hayır, lakin Usfan, Cidde ve
Taif’e giden kısaltır.”578
ǂÉ ǐÉ ǬÌ Èȇ ȏَ‫ ا‬ȁÈ ƾÈ ȇÊǂÈƦÌǳơ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ Ìƥơ ǞÈ ǷÈ ǂÉ ǧÊ ƢǈÈ Éȇ ǹƢ
È ǯÈ ǾÉ ōǻÈƗ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƧÈ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơ
ō
527- (76) Nafi’den: “Nafi, İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma ile beraber bir
berid mesafeye yolculuk yaptı, namazı kısaltmadı.”579
Ê ƿ ȄÈǳÊƛ ƱÈ ǂÈ ƻÈ ǾÉ ōǻÈƗ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ Ìƥơ ǺÊ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇÈ ǺÌ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƩơÈ
ƽÇ ǂÉ ÉƥƨÉ ǠÈ ÈƥǁÌ ÈƗȆÈ ǿÊ ȁ
È ǮÆ ÊǳƢǷ È ǫƧÈ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơ
È ǱƢÈ ō ǂÈ ǐÈ ǬÈ ǧÈ ƤÊ ǐÌ ŎǼǳơ
528- (77/2) Salim rahimehullah’tan: “İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma
Zatu’n-Nusb’a çıktığ� ında namazı kısalttı.”580
Malik dedi ki: “Burası dö� rt berid mesafedir.”581
ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÈ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÈ ƦÌ ǟÈ ǹō ÈƗÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǶÊ ÊǳƢǇ

È ǺÌ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǆ
Ç ÈǻÈƗǺÉ ÌƥǮÉ ÊǳƢǷƢ
Ê ƿ ǺÈ ȈÌÈƥȁ
ƩơÈ È ǮÆ ÊǳƢǷ È ǱƢÈÈ ǫ ǮÈ ÊǳƿÈ ǽÊ ŚÊ ǈÊ ǷȆ È ǧÊ ƧÈ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơ
ō ǂÈ ǐÈ ǬÈ ǧÈ ƤÊ ǐÉ ŎǼǳơƩơÈ Ê ƿ ȄÈǳÊƛ ƤÈ ǯÊ ǁÈ
ƽÇ ǂÉ ÉƥƨÉ ǠÈ ÈƥǁÌ ÈƗƨÊ ÈǼȇƾÊ ǸÌÈ ǳơȁ
È ƤÊ ǐÉ ŎǼǳơ
240 İmam Şafiî
… (77) Salim b. Abdillah’tan: “Abdullah b. Ö� mer radıyallahu anhuma

Zatu’n-Nusub’a gittiğ� i zaman bu mesafede namazı kısaltırdı.”582
Malik dedi ki: “Zatu’n-Nusub, Medine’ye dö� rt berid mesafedir.”583
ȆÈ ǓÊ ǁÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǶÊ ÊǳƢǇ Ç ȀÈ ǋ

ǮÈ ÊǳƿÈ ȁ
È ǮÆ ÊǳƢǷ È ǫǮÈ ÊǳƿÈ ǽÊ ŚÊ ǈÊ ǷȆ
È ǱƢÈ È ǧÊ ƧÈ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơ È ǾÉ ōǻÈƗǶÌ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ
ō ǂÈ ǐÈ ǬÈ ǧÈ ÇŉǁÊ ȄÈǳÊƛƤÈ ǯÊ ǁ
ƽÇ ǂÉ ÉƥƨÊ ǠÈ ÈƥǁÌ ÈƗǺÌ ǷÊ ȂÆ ƸÌ Èǻ
529- (78) Salim b. Abdillah b. Ö� mer, babasından rivayet ediyor: “İ�bn
Ö� mer radıyallahu anhuma Riym’e gittiğ� i zaman bu kadar mesafede namazı
kısaltırdı.”584
Malik dedi ki: “Bu mesafe dö� rt beride yakındır.”585
ǺÌ ǟÈ ǅƢÇ ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǺÊ ȈÌ ǈÈ Ʒ
É ǺÌ ǟÈ ȄÈȈƸÌ ÈȇȆÊƥÈƗǺÉ ÌƥơȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƧÊ Ȑَ‫ ا‬Ǐ
È ǺÌ ǟÈ ǶÌ ǯÉ ǂÉ ÊƦƻÌ ÉƗȏَ‫ا‬ÈƗùǱƢÈ È ǫǾÉ ōǻÈƗƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ ȄÈǳƢǠÈ ÈƫÉَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƤÇ ÌȇǂÈ ǯÉ
ȆǧÊ ȂÈ ǿÉ ȁ
È ǆ É ǸÌ ǌǳơ
ō ƪÈ Ê ǳơǃÈ ơÈƿÊƛ ǹƢ È ǂǨÈ ǈǳơȆ
È ǯÊ ō ǧÊ Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ
Ê ǇÉ ǁÈ
ǆÉ ǸÌ ǌǳơ
ō Ǳȁ È ǄÉ Èƫ ǹÌ ÈƗ ǲÈ ƦÈÌ ǫ ǂÈÈ ǧƢǇơÈ
È ƿÊƛȁ
È ǱơÊ ȁÈ Ǆō ǳơȆǧÊ ÊǂǐÌ ǠÌÈ ǳơȁÊÈ ǂȀÌ ǜŎ ǳơǺÈ ȈÌÈƥǞÈ ǸÈ Ƴ È ǾÊ ÊǳǄÊ ǼÌ ǷÈ
È ǫ ǾÉ ÉƦǈÊ ƷÌ ÈƗȁ
ǱƢÈ È ǱƢÈ È ǫ ÊǂǐÌ ǠÌÈ ǳơƪÌ È ǧÊ ÊǂǐÌ ǠÌÈ ǳơǺÈ ȈÌÈƥȁƢ
Ê ǫȁȆ È ȀÈ ÈǼȈÌÈƥǞÈ ǸÈ ƴÌ ÈȇȄōƬƷ È ǂÈ ȀÌ ǜŎ ǳơǂÈ ƻō ÈƗ
ùǮÈ ÊǳƿÈ ǲÈ ưÌ ǷÊ ƔÊ ƢǌÈ ǠÊ Ìǳơȁ Ê ǂǤÌ ǸÌÈ ǳơȆǧÊ
È ƣÊ
530- (160) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’dan: “Dikkat edin! Size Rasu-
lullah sallallahu aleyhi ve sellem’in yolculuktaki namazını haber vereyim mi?
Evinde olduğ� u halde gü� neş meylettiğ� i zaman ö� ğ� le ile ikindi namazlarını zeval
vaktinde cem ederdi. Gü� neşin zevalinden ö� nce yola çıktığ� ında ise ö� ğ� leyi erteler,
ikindi namazıyla birlikte ikindi vaktinde cem ederdi.” Ravi dedi: “zannederim
akşam ile yatsıyı da bö� yle yaptığ� ını zikretti.”586

586 Sahih ligayrihi. Şafiî�, Sunen (6207) isnadında İ�brahim b. Muhammed vardır.
El-Müsned 241
ǹƢ È ǱƢÈ
È ǯ È ǫƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ǹƢ
È ǺÌ ǟÈ ȅÊ É ÈȈǨÌ ǇƢ
ƔÊ ƢǌÈ ǠÊ Ìǳơȁ
È ƣÊÊ ǂǤÌ ǸÌÈ ǳơǺÈ ȈÌÈƥǞÈ ǸÈ ƳÊ ō ǧÊ ǲÈ ƴō ǟÈ ơÈƿÊƛǶō
È ǂȈÌ ǈǳơȆ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
531- (80) Salim rahimehullah’tan: İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’dan:
“Nebi sallallahu aleyhi ve sellem yolculukta acele ettiğ� i zaman akşam ile yat-
sıyı cem ederdi.”587

É ǇÉ ǁ
È ǹƢ È ǱƢÈ
È ǯ È ǫǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ƔÊ ƢǌÈ ǠÊ Ìǳơȁ ō ǾÊ ÊƥǲÈ ƴÊ ǟÈ ơÈƿÊƛǶō
Ê ǂǤÌ ǸÌÈ ǳơǺÈ ȈÌÈƥǞÉ ǸÈ ƴÌ ÈȇǂÉ ȈÌ ǈǳơ
È ƣÊ È ǴǇÈ ȁÈ
532- (80/2) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’dan: “Rasulullah sallal-
lahu aleyhi ve sellem yolculukta acele ettiğ� i zaman akşam ile yatsıyı cem
ederdi.”588
ǱȂ È ǺÊ ÌƥƿÊ ƢǠÈ ǷÉ ǺÌ ǟÈ ǲÊ ȈÌ ǨÈ ǘŎ ǳơȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
È ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗǲÇ ÈƦƳ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȆǧÊ ƔÊ ƢǌÈ ǠÊ Ìǳơȁ Ê ǂǤÌ ǸÌÈ ǳơȁÊ
È ƣÊ È ǂǐÌ ǠÌÈ ǳơȁÊ È ǂȀÌ ǜŎ ǳơǺÈ ȈÌÈƥǞÉ ǸÈ ƴÌ ÈȇǹƢ È ǯ È Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ÉƦÈƫȄÈǳÊƛǽÊ ǂÊ ǨÈ ǇÈ
ǭȂ
533- (92/2) Muaz b. Cebel radıyallahu anh’den: “Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem Tebuk’e yolculuğ� unda ö� ğ� le, ikindi, akşam ve yatsı namazla-
rını cem etti.”589
É ǹō ÈƗƨÈ ǴÈÊƯơȁ
ǺÈ ÌƥÈƿƢǠÈ Ƿ È ǺÊ ÌƥÊǂǷÊ ƢǟÈ ǲÊ ȈÌ ǨÈ ǘŎ ǳơȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǹƢ
È ǰÈÈ ǧ ǭȂ È ÉƦÈƫ ǵƢÈ ǟÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
Ê ǇÉ ǁÈ ǞÈ ǷơȂ
È ƳÉ ǂÈ ƻ È ǶÌ ȀÉ ōǻÈƗ ǽÉ ǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ ǲÇ ÈƦƳÈ
ƔÊ ƢǌÈ ǠÊ Ìǳơȁ
È ƣÊ Ê ǂǤÌ ǸÌÈ ǳơȁÊ
È ǂǐÌ ǠÌÈ ǳơȁÊ È ǂȀÌ ǜŎ ǳơǺÈ ȈÌÈƥǞÉ ǸÈ ƴÌ ÈȇǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È Ƕō ÉƯ ǲÈ ƻÈ ƽÈ Ƕō ÉƯ ƢǠȈً ǸÊ Ƴ
ƱÈ ǂÈ ƻ È ǂÈ ȀÌ ǜŎ ǳơȄōǴǐÈ
È ǂÈ ǐÌ ǠÌÈ ǳơȁ È ǧ ƱÈ ǂÈ ƻ ō ǂÈ ƻō ÈƘǧÈ
È Ƕō ÉƯ ƢǷً ȂÌ ÈȇƧÈ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơ
Buhari (1111, 1112) Enes radıyallahu anh’den şahidini rivayet etmiştir.
242 İmam Şafiî
È ƔƢÈ ǌÈ ǠÊ Ìǳơȁ
ƢǠȈً ǸÊ Ƴ È ƣÊ
È ǂǤÌ ǸÌÈ ǳơȄōǴǐÈ
Èǧ
534- (92) Ebu’t-Tufeyl Amir b. Vasile’den: “Muaz b. Cebel radıyallahu
anh’ın haber verdiğ� ine gö� re onlar Tebuk senesinde Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem ile beraber çıkmışlar, namazı erteleyerek ö� ğ� le ile ikindiyi
ve akşam ile yatsıyı cem etmişler. Sonra çıkmış, ö� ğ� le ve ikindiyi cem etmiş,
sonra girmiş, sonra çıkmış ve akşam ile yatsıyı cem etmiş.”590
ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǲȈ
ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ È ǟÊ ƢǸÈ ǇÌ ÊƛǺÌ ǟÈ ƶȈ Ç ƴÊ ÈǻȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ǆ ō ƪÊ ÈƥǂÈ ǤÈ ǧÈ ȄǸÈ ƸÌ
É ǸÌ ǌǳơ Ê ǳơȄÈǳÊƛ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǞÈ ǷƢ
È ÈǼƳÌ ǂÈ ƻ
È ǱƢÈ È ǫ ȅŏ ƾÊ ǇÈ ȋơ Èْ‫ أ‬ƤÇ ÌȇƙÈ ƿÉ ȆÊƥÈƗ ǺÊ Ìƥ
ȄōǴǐÈ È ǧǱÈ ǄÈ ÈǻƔÊ ƢǌÈ ǠÊ ÌǳơƨÉ ǸÈ ƸÈ
Ì ǧȁ
È ǪÉ Éْ‫ أ‬ǑƢ
Ê ǧȋơ É ÈȈÈƥƤÈ ǿÈ ƿÈ ƢǸÈ
ō ǴǧÈǲŏ ǐÈ È ǧǱÊ È ǬÉ ÈǻǹÌ ÈƗƢÈǼƦÊÌ ȀǧÈ
Ì ǄÌǻơǾÉ ÈǳǱȂ
È ǀǰÈ ǿÈ ǱƢ
ƪÉ ÌȇÈƗǁơÈ È ǬÈ ǧÈ ƢÈǼȈÈÌ ǳÊƛ ƪÈ ǨÈ ÈƬÌǳơǶō ÉƯ Ƕō È Ƕō ÉƯ ǺÊ ȈÌÈƬǠÈ ǯÌ ǁȄō
È ǴǇ È ǴǏ È Ƕō ÉƯ Ƕō
È ǴǇ
È Ƕō ÉƯ ƢًƯȐَ‫ا‬ÈƯ
ǲÈ ǠÈÈ ǧǶō
È ǇÉ ǁÈ
535- (93) İ�smail b. Abdirrahman b. Ebi Zueyb el-Esedî� dedi ki: “İ�bn
Ö� mer radıyallahu anhuma ile beraber Hima’ya çıktık. Gü� neş battı. Ona: “İ�n de
namazı kıldır” demeye başladık. Ufkun beyazlığ� ı gidip yatsının karanlığ� ı çö� -
kü� nce indi ve ü� ç rekat (akşam namazını) kıldırdı. Sonra selam verdi, sonra iki
rekat (yatsı namazını) kıldırdı. Sonra selam verdi. Sonra bize dö� ndü� ve şö� yle
dedi: “Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’in işte bö� yle yaptığ� ını gö� rdü� m.”591
È ǅƢ É ǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ
Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ÇǂȈÌÈƦƳ È ǺÌ ǟÈ ÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ƣÊÈ ǂǤÌ ǸÌÈ ǳơȁ È ǂÈ ȀÌ ǜŎ ǳơǶō
È ǂÈ ǐÌ ǠÌÈ ǳơȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
É ǇÉ ǁȄō
È ǴǏ~ È ǱƢÈ È ǫ ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ
È ǧÊ ǮÈ ÊǳƿÈ ȃǁÈ ÉƗǮÆ ÊǳƢǷ
ǂÇ ǘÈ ǷȆ È ǱƢÈ È ǫnÇǂǨÈ Ǉ È ǥÇ ȂÌ ƻÊ
È ȏَ‫ ا‬ȁ È ǂȈÌ ǣÈ ǺÌ ǷÊ ƢǠً ǸÌ Ƴ
È ƔƢÈ ǌÈ ǠÊ ÌǳơȁÈ
aleyhi ve sellem korku veya yolculuk sö� z konusu olmaksızın ö� ğ� le, ikindi, ak-
şam ve yatsı namazlarını cem ederek kıldırdı.”592
Malik dedi ki: “Bunu yağ� mur sebebiyle bö� yle yaptığ� ı gö� rü� şü� ndeyim.”

591 Hasen.
El-Müsned 243
ȄًǼǸÊ Êƥ ǵÊ ƢǷÊْ‫إ‬

È ȍơƔơÈ ǁÈ ȁȆŏ È ǴǐÈ ÉȇǹƢ È ǯ È ǾÉ ōǻÈƗ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ǺÌ ǰÉ ÈȇǶÈÌ ǳ ǾÉ ōǻÈƗ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƽÊ ƢÈǼǇÊْ‫إ‬
Ì ȍơơÈǀȀÈ Êƥȁ È ǺÊ ȈÌÈƬǠÈ ǯÌ ǁȄō
È ǴǏ È ǾÊ ǈÊ ǨÌ ÈǼÊǳ ȄōǴǏơÈ
È ƿÊƜǧÈ ƢǠً ÈƥǁÌ ÈƗ
ǲÊ ȈōÌ ǴǳơǥÊ ȂÌ Ƴ È ǺÌ ǷÊ ȏَّ‫ا‬ÊƛƢǿÈ ƾÈ ǠÌ Èƥȏَ‫ ا‬ȁƢ
È ȀÈ ǴÈ ƦÈÌ ǫƢًƠȈÌ ǋÊ ō ǧÊ ƨÊ ǔȇÊ
È ǂǨÈ ǈǳơȆ È ǂǨÈ ÌǳơǞÈ ǷȆŏ
È ǴǐÈ Éȇ
537- (869) Nafi rahimehullah’tan: “İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma Mina’-
da imamın arkasında dö� rt rekat kılar, yalnız kıldığ� ında ise iki rekat kılardı.”593
Aynı isnad ile: “İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma yolculukta iken gece yarısı gel-
medikçe farzlardan ne ö� nce ne de sonra nafile namaz kılmazdı.”594
Teheccüd (Gece Namazı)
ǺÊ ǟÈ ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơȄÈǳȂÌ Ƿ È ƤÇ ÌȇǂÈ ǯ É ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ǺÊ ÌƥƨÈ ǷÈ ǂÈ ƼÌ Ƿ

È ǸÈ ȈÈÌ ǴǇ È ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȄōǴǏ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơƱÊ ȁÌ ǃÈ ƨÈ ÈǻȂǸÉ ȈÌ Ƿ È ƾÈ ǼÌ ǟÊ ƩƢÈ ÈƥǾÉ ōǻÈƗ~ǽÉ ǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗǾÉ ōǻÈƗƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÊ Ìƥơ
ƧÊ ƽÈ ƢǇÊ
È ȂÌǳơǑ Ê ǂÌ ǟÈ ȆǧÊ ƪÉ ǠÌ ƴÈ ǘÈ ǓƢÈ Ì ǧ ǱƢÈ È ǫ ǾÉ ÉƬÈǳƢƻ È ȆÈ ǿÊ ȁ È ÈśÊǼǷÊ ƚÌ ǸÌÉ ǳơǵŏ ÉƗ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
È ǴǇÈ ȁ
É ǇÉ ǁÈ ǵƢÈ ÈǼÈǧƢȀÈ ÊǳȂÉǗȆǧÊǾÉ ǴÉ ǿÌ ÈƗȁÈ Ƕō É
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ
É ǇÉ ǁÈ ǞÈ ƴÈ ǘÈ Ǔơ Ì ȁÈ
ǚÈ ǬÈ ȈÌÈƬǇơ
Ì ǲȈ Ç ǴÊ ǬÈ Êƥ ǽÉ ƾÈ ǠÌ ÈƥȁÌ ÈƗ ǲȈ
Ç ǴÊ ǬÈ Êƥ ǾÉ ǴÈ ƦÈÌ ǫ ȁÌ ÈƗ ǲÉ ȈōÌ ǴǳơǦÈ ǐÈ ÈƬÌǻơơÈƿÊƛ ȄōƬƷ È Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
È ǴǇÈ ȁ
ƩƢÊ Èȇȉơ ْ‫ آ‬ǂÈ ǌÌ ǠÌÈ ǳơÈƗǂÈÈ ǫǶō ÉƯǽÊ ƾÊ ÈȈÊƥǾÉ ȀÈ ƳÌ ȁ
È ƶÉ ǈÈ ǸÌ ÈȇǆÈ È ǴƴÈ È ǧǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
ǽÉ ƔȂ
È ǓÉ ȁ É ǺÈ ǈÈ ƷÌ ÈƘǧÈ ÈƘǓō ȂÈ ÈƬÈǧ ƨÇ ǬÈ Ǵō ǠÈ Ƿ É ǺŌ ǋȄÈ È ǳÊƛ ǵƢÈ È ǫ Ƕō ÉƯ ǹơ È ǂÈ ǸÌ ǟÊ ǱƕÊ ƧÊ ǁȂ È ǇÉ ǺÌ ǷÊ ǶÈ ÊƫơȂÈ ƼÌ
È ǳơ
ƪÉ ǸÌ ǬÉ ǧÈ ƪÉ ƦÌ ǿÈ ƿÈ Ƕō ÉƯǞÈ ÈǼǏƢ
È Ƿ È ǲÈ ưÌ ǷÊ ƪÉ ǠÌ ÈǼǐÈÈ ǧƪÉ ǸÌ ǬÉ ǧÈ ǅƢ È ǬÈ ǧÈ ȆŏǴǐÈ ÉȇǵƢÈ
Ç ōƦǟÈ ǺÉ ÌƥơǱƢ È ǫǶō ÉƯ
È ǇÊ ÌƗǁȄÈ
ÈǀƻÈ ÈƗȁȆ È ǴǟÈ ȄÈǼǸÌ ÉȈÌǳơǽÉ ƾÈ ÈȇǶō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ
É ǇÉ ǁ
È ǞÈ ǓÈ ȂÈ È ǧǾÊ ÊƦǼÌ ƳȄÈ
È ǳÊƛ
Ƕō ÉƯ ǺÊ ȈÌÈƬǠÈ ǯÌ ǁ
È Ƕō ÉƯ ǺÊ ȈÌÈƬǠÈ ǯÌ ǁ
È Ƕō ÉƯ ǺÊ ȈÌÈƬǠÈ ǯÌ ǁ
È Ƕō ÉƯ ǺÊ ȈÌÈƬǠÈ ǯÌ ǁȄō
È ǴǐÈ È ǧ ƢȀÈ ǴÉÊƬǨÌ ÈȇȄÈǼǸÌ ÉȈÌǳơȆÊǻƿÉ ÉƘÊƥ
È ǴǐÈÈ ǧǵƢÈ ǬÈ ǧÈǹŏ
É ƿƚÈ ǸÌÉ ǳơƔƢÈ ƳȄ
È ōƬƷ Ì Ƕō ÉƯǂÈ ÈƫȁÌ ÈƗǶō ÉƯǺÊ ȈÌÈƬǠÈ ǯÌ ǁÈ Ƕō ÉƯǺÊ ȈÌÈƬǠÈ ǯÌ ǁÈ
È ǞÈ ƴÈ ǘÈ Ǔơ
ƶÈ ƦÌ ǐǳơȄō
Ŏ ǴǐÈ È ǧƱÈ ǂÈ ƻ È Ƕō ÉƯǺÊ ȈÌÈƬǨÈ ȈǨÊ ƻÈ
244 İmam Şafiî
538- (196) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’dan: “O, Nebi sallallahu aleyhi
ve sellem’in hanımı, mü� minlerin annesi ve kendisinin halası olan Meymune
radıyallahu anha’nın yanında kalmış. Dedi ki: “Ben, yastığ� a enine uzandım.
Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem ile zevcesi ise uzunluğ� una yattılar. Ra-
sulullah sallallahu aleyhi ve sellem gece yarısına veya biraz ö� ncesine yahut
biraz sonrasına kadar uyudu. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem uyandı,
oturdu, eliyle yü� zü� nü� mesh etti. Sonra Al-i İ�mran suresinin sonundan on ayet
okudu. Sonra kalkıp asılı olan kırbadan gü� zelce abdest aldı. Sonra kalkıp na-
maz kıldı. İ�bn Abbas radıyallahu anhuma dedi ki: “Ben de kalktım ve O’nun
yaptığ� ı gibi yaptım. Sonra gittim ve Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’in
yanına durdum. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem sağ� elini başıma koydu
ve sağ� kulağ� ımdan tutarak bü� ktü� . İ�ki rekat namaz kıldı. Sonra iki rekat daha
kıldı, sonra iki rekat daha kıldı, sonra iki rekat daha kıldı, sonra iki rekat daha
kıldı, sonra iki rekat daha kıldı, sonra vitir yaptı. Mü� ezzin gelinceye kadar
uzandı. Sonra kalktı ve hafif iki rekat kıldı. Sonra çıktı ve sabah namazını
kıldırdı.”595
ǹō ÈƗ ƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ

È ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ƢȀÈ ǼÌ ǷÊ ǂÉ ÊƫȂÉȇƨً ǠÈ ǯÌ ǁ
È ƧÈ ǂÈ ǌÌ ǟÈ ȃƾÈ ƷÌ Êƛ ǲÊ ȈōÌ ǴǳƢÊƥ ȆŏǴǐÈ ÉȇǹƢ È Ƕō
ƧÇ ƾÈ Ʒơ
Ê ȂÈ Êƥ
geceleyin on bir rekat kılar ve onun bir rekatı ile vitr yapardı.”596

596 Sahih. Şafii; Sunen (5443) Muslim (736)
El-Müsned 245
Vitr
È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ȁ
È ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ȆÈ ǌÊ ƻơÈÈ ƿÊƜǧÈ ȄÈǼưÌ ǷȄÈ ÈǼưÌ Ƿ È ǲÊ ȈōÌ ǴǳơƧÉ Ȑَ‫ ا‬Ǐ~
È ǱƢÈ È ǫ Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ
nȄōǴǏ È ƾÈ È ǾÉ ÈǳǂÉ ÊƫȂÉƫƧً ƾÈ Ʒơ
Ì ǫƢǷ Ê ȁ
È ƨً ǠÈ ǯÌ ǁȄō
È ǴǏ Ŏ ǶÉ ǯÉ ƾÉ ƷÈ ÈƗ
È ƶÈ ƦÌ ǐǳơ
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Gece namazı ikişer ikişerdir. Biriniz sa-
bah olmasından korkarsa bir rekat daha kılarak kılmış olduğu namazı-
nı vitir (tekli) yapsın.”597
ǱÈ ÈƘǇ È ǹō ÈƗǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ȁ

È ȐÅ ƳÉ ǁ È ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
È Êَّ‫لله‬ơǱȂÉ ǇÉ ǁ È ǱƢÈ ǬÈ ǧÈ ǲÊ ȈōÌ ǴǳơƧÊ Ȑَ‫ ا‬Ǐ
È ǺÌ ǟÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǇÉ ǁÈ
Ê ȁ
Ƨً ƾÈ Ʒơ È ƨً ǠÈ ǯÌ ǁȄō
È ǴǏ Ŏ ǶÉ ǯÉ ƾÉ ƷÈ ÈƗȆÈ ǌÊ ƻơÈ
È ƶÈ ƦÌ ǐǳơ È ƿÊƜǧÈ ȄÈǼưÌ ǷȄ
È ÈǼưÌ Ƿ
È ǲÊ ȈōÌ ǴǳơƧÉ Ȑَ‫ ا‬Ǐ~
nȄōǴǏ È ƾÈ È ǾÉ ÈǳǂÉ ÊƫȂÉƫ
Ì ǫƢǷ
541- (802/1) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’dan: “Bir adam Rasulullah
sallallahu aleyhi ve sellem’e gece namazını sordu. Rasulullah sallallahu aley-
hi ve sellem: “Gece namazı ikişer ikişerdir. Biriniz sabah olmasından
korkarsa bir rekat daha kılarak kılmış olduğu namazını vitir (tekli)
yapsın.”598
ǾÉ ǴÈ ưÌ ǷÊ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
542- (802/2) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’dan aynısı.599

599 Sahih.
246 İmam Şafiî
ȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ

È ǱƢÈ È ǫ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇ
È ǺÌ ǟÈ ȅÊ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
Ŏ ǶÉ ǯÉ ƾÉ ƷÈ ÈƗȆÈ ǌÊ ƻơÈ
ǂÈ ÈƫȁÌ ÈƗƶÈ ƦÌ ǐǳơ È ƿÊƜǧÈ ȄÈǼưÌ ǷȄ È ÈǼưÌ Ƿ
È ǲÊ ȈōÌ ǴǳơƧÉ Ȑَ‫ ا‬Ǐ~
È ǱȂ É ǬÉ ÈȇǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
È ǴǇÈ ȁ
nƧÇ ƾÈ Ʒơ Ê ȂÈ Êƥ
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Gece namazı ikişer ikişerdir. Biriniz sa-
bah olmasından korkarsa bir rekat ile vitir yapsın.”600
É Ǘ ǺÌ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ

Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǅÇ ȁƢÈ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ǾÉ ǴÈ ưÌ ǷÊ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
È ǴǇÈ ȁ
544- (802/4) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma, Nebî� sallallahu aleyhi ve
ƨÇ ǠÈ ǯÌ ǂÈ ÊƥǂÉ ÊƫȂÉȇǹƢ È ǍƢō

È ǯ È ÊƥÈƗǺÈ ÌƥƾÈ ǠÌ Ǉ
Ç ǫȁȆ È ǹō ÈƗƣƢ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
545- (805) İ�bn Şihab rahimehullah’tan: “Sa’d b. Ebi Vakkas radıyallahu
anh bir rekat ile vitr yapardı.”602
ƤÊ ÊƟƢǈǳơ
ō ǺÊ ǟÈ ƨÈ ǨÈ ȈÌ ǐÈ ƻ É ǺÊ ÌƥƾÈ ȇÊǄÈȇǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÊ ȈƴÊ ǸÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƪÈ ƠÌ ǋÊ ǹÌ ÊƛǱƢ È ǴǗÈ ƧÊ Ȑَ‫ ا‬Ǐ
È ǬÈ ǧÈ ƨÈ ƸÌ È ǺÌ ǟÈ Ȇō ǸÊ ȈÌōƬǳơǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ
ō ƾÈ ƦÌ ǟÈ ǱÈ ÈƘǇ
È ȐÅ ƳÉ ǁ È ǹō ÈƗƾÈ ȇÊǄÈȇǺÊ Ìƥ
ơÈƿÊƜǧÈ ƪÉ ǸÌ ǬÉ ǧÈ ǵÊ ƢǬÈ ǸÌÈ ǳơȄÈǴǟÈ ƨÈ ǴÈ ȈōÌ ǴǳơǺō ÈƦǴÊ ǣÌ ȋ
Èَ‫ أ‬ƪÌ È ǫ ǹƢ
É ǴǫÉ ǱƢÈ È ǸÈ ưÌ ǟÉ ƧÊ Ȑَ‫ ا‬Ǐ
È ǺÌ ǟÈ ǮÈ ÉƫǂÌ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȂÈ ǿÉ ơÈƿÊƜǧÈ ȄōǴǐÈ È ǧǾÉ ǼÌ ǟÈ ƩÉ ǂÌ ƻō ÈƘÈƬÈǧǱƢÈÈ ǫǹƢ É ÊǼǸÉ Ʒơ
É ǸÈ ưÌ ǟÉ ơÈƿÊƜǧÈ ƩÉ ǂÌ ǜÈ ÈǼÈǧƢǠً ŏǼǬÈ ÈƬǷȆ Ê ǄÈ ÉȇǲÇ ƳÉ ǂÈ Êƥ
ǲŏ ǐÈ ÉȇǶÈÌ ǳƨÇ ǠÈ ǯÌ ǂÈ ÊƥǂÈ ÈƫȁÌ ÈƘǧÈÊǂƴÌ ǨÈ ÌǳơȅƽÊ ơȂÈ ǿÈ ǽÊ ǀÊ ǿÈ ƪÌ
É ǴǫÉơÈƿÊƛȄōƬƷ È ǹƕÊ ǂÌ ǬÉ ÌǳơƽÈ ȂƴÉ Ǉ
É ƾÉ ƴÉ ǈÌ Èȇ
ƢǿÈ ǂÈ ȈÌ ǣÈ
546- (314) es-Saib b. Yezid’den: “Birisi Abdurrahman et-Teymî�’ye

El-Müsned 247
Talha’nın namazını sordu. Dedi ki: “Dilersen sana Osman’ın namazını haber
vereyim.” Ben: “Gece makama galebe çaldı” dedim ve kalktım. Yü� zü� nikaplı
bir adam beni sıkıştırdı. Bir de baktım ki o Osman radıyallahu anh’dır. Geri
çekildim, namaz kıldı. Kur’â� n secdelerini yapıyordu. Sonunda dedim ki: “Fecir
yaklaşıyor.” Bunun ü� zerine bir rekat ile vitir yaptı, başka bir şey kılmadı.”603
ƭÊ Ê ǁƢƸÌ È ǳơǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǺÉ ÌƥƨÉ ÈƦƬÌ ǟÉ ȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ
É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÊ ȈƴÊ ǸÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƨÇ ǠÈ ǯÌ ǂÈ ÊƥǂÈ ÈƫȁÌ ÈƗǶō ÉƯƔƢÈ ǌÈ ǠÊ ÌǳơȄōǴǏ É ÈƗǁù
È ƨÈ ÈȇÊȁƢǠÈ Ƿȃ È ǾÉ ōǻÈƗǽÉ ǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗǅƢ
Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơȄÈǳȂÌ ǷƢ È ًƦÌȇǂÈ ǯ É ǹō ÈƗ
ƢōǼǷÊ ƾÆ ƷÈ ÈƗǆÈ ȈÈÌ ǳȆō ÈǼÉƥȅÌ ÈƗƣƢ È ǏÈ ÈƗǱƢ È ƧÇ ƾÈ Ʒơ
Ç ōƦǟÈ ǺÈ ÌƥơǂÈ ÊƦƻÌ ÉƘǧÈ ƢȀÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ƽÌ ǄÊ ÈȇǶÈÌ ǳȁ
È ǬÈ ǧÈ ǅƢ Ê ȁÈ
ùƔƢÈ ǋƢ
È Ƿ È ǂÉ ÌƫȂÊ ÌǳơǮÈ ÊǳƿÈ ǺÌ ǷÊ ǂÈ ÈưǯÌ ÈƗȄÈǳÊƛǞÆ ƦÌ Ǉ
È ȁÌ ÈƗǆ È ȁÌ ÈƗÆƧƾÈ Ʒơ
Æ ǸÌ ƻ Ê ȁ
È ȆÈ ǿÊ ƨÈ ÈȇÊȁƢǠÈ Ƿ É ǺÌ ǷÊ ǶÈÈ ǴǟÌ ÈƗ
547- (313) Utbe b. Muhammed b. El-Haris’ten: “İ�bn Abbas radıyallahu
anhuma’nın azatlısı Kureyb, Muaviye’nin yatsıyı kıldıktan sonra bir rekat ile
vitr yaptığ� ını ve ona bir şey eklemediğ� ini gö� rdü� . Bunu İ�bn Abbas radıyal-
lahu anhuma’ya haber verince: “İ�sabet etmiş. Ey oğ� ul! Birimiz Muaviye’den
daha iyi biliyor değ� il. O bir, beş, yedi veya dilediğ� inde daha fazlasıyla vitr
yapardı.”604
ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥǵÊ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ
ƩƢ Ç ǠÈ ǯÈ ǁ
Èǆ Ê ǸÌ ƼÈ ÊƥǂÉ ÊƫȂÉȇǹƢÈ ǯÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ
Ǻō ȀÉ ǼÌ ǷÊ ƧÊ ǂÈ ƻÊ ȉơȆ
ْ‫ آ‬ǧÊ ȏَّ‫ا‬ÊƛǶŏ
É ǴǈÈ Éȇȏَ‫ ا‬ȁ
Èǆ É ǴÊ ƴÌ Èȇȏَ‫ا‬
beş rekat ile vitr yapar, son rekate gelinceye kadar ne oturur ne de selam
verirdi.”605
ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ǩȁ È ǺÌ ǟÈ ǶÇ ǴÊ ǈÌ Ƿ

Ç ǂÉ ǈÌ Ƿ È ǬÉ ǠÌ ÈȇȂÉƥÈƗ ƢÈǼÈƯƾō Ʒ
É ǺÌ ǟÈ ƣȂ È ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
603 Hasen.
604 Zayıf. Şafii, Sunen (5469) İ�snadında Abdulmecid b. Abdilaziz b. Ebi Ravvad’da
zayıflık vardır. Utbe b. Muhammed b. El-Haris maruf değ� ildir.
248 İmam Şafiî
ȄÈǳÊƛǽÉ ǂÉ ÌƫȁÊ ȄȀÈ ÈƬÌǻƢÈǧǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ

È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǂÈ ÈƫȁÌ ÈƗƾÈ
É ǇÉ ǁ É ǺÌ ǷÊ ~ƪÈ
Ì ǫǲÊ ȈōÌ Ǵǳơǲŏ ǯ Ì ǳƢÈǫ
nÊǂƸÈ ǈǳơ
ō
sellem her gece vitir yapar, vitri seher vaktine doğ� ru biterdi.”606
È ǫÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǹƢ

Ȇŋ ǴÊ ǟÈ ǱƢÈ È ǘō Ʒ Ê ǺÌ ǟÈ ȅÊ ŏ ȂÈǼǤÌ ǸÌÈ ǳơǹȁÈ ǁƢÉ ǿÈ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƨÈ ōȈÈǴǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǹÊ ÊƛǶō ÉƯǂÈ ÈƫȁÌ ÈƗǲÊ ȈōÌ ǴǳơǱÊ ȁō ÈƗǺÌ ǷÊ ǂÈ ÊƫȂÉȇǹÌ ÈƗƔƢÈ ǋ
È ǺÌ ǸÈ È ǧǝơÇ ȂÈ ÌǻÈƗƨÉ ÈƯȐَ‫ا‬ÈƯǂÉ ÌƫȂÊ Ìǳơ~ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ
È ǲÈ ǠÈÈ ǧǂÈ ÊƫȂÉȇǶō ÉƯƶÈ ÊƦǐÌ ÉȇȄōƬƷ
ǹÌ Êƛȁ È ǺÊ ȈÌÈƬǠÈ ǯÌ ǁ
È ȆŏÈ ǴǐÈ Éȇȁ È ƨÇ ǠÈ ǯÌ ǂÈ ÊƥƢȀÈ ǠÈ ǨÈ ǌÌ ÈȇǹÌ ÈƗƔƢÈ ǌÈ
È ǧǚÈ ǬÈ ȈÌÈƬǇơ
Ì
Ê ǂÈ ÈƫȁÌ ÈƗƔƢÈ ǋ
nǲÊ ȈōÌ ǴǳơǂÈ ƻƕ È ƶÈ ÊƦǐÌ ÉȇȄōƬƷ
È ǹÌ Êƛȁ È ǺÊ ȈÌÈƬǠÈ ǯÌ ǁȄō
È ǴǏ È ƔƢÈ ǋÈ
550- (1311) Ali radıyallahu anh’den: “Vitir ü� ç tü� rlü� dü� r. Dileyen gecenin
başında vitir yapar, eğ� er sonra uyanırsa bir rekat ile onu çiftler, sabaha kadar
çift rekat kılar, sonra bir rekat ile vitir yapar. Dilerse sabaha kadar ikişer re-
kat kılar. Dilerse gecenin sonunda vitir yapar.”607
ƨÈ ǰō ǸÈ Êƥ ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ

È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǞÈ Ƿ È ƪÉ ǼÌ ǯ È ǫ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
É ǱƢÈ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȃÈƗǂÈÈ ǧǶÉ ȈÌ ǤÈ ÌǳơǦÈ ǌō ǰÈ ÈƫǶō ÉƯƧÇ ƾÈ Ʒơ Ê ȂÈ ÊƥǂÈ ÈƫȁÌ ÈƘǧÈ ƶÈ ƦÌ ǐǳơ
Ŏ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÉ ÌƥơȆÈ ǌÊ ƼÈ È ǧÆƨǸÈ ŏȈǤÈ ÈƬǷ
É ƔƢÉ ǸÈ ǈǳơ
ō ȁÈ
ƧÇ ƾÈ Ʒơ
Ê ȂÈ ÊƥǞÈ ǨÈ ǌÈ
È ǧȐÅ ȈÈÌ ǳǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
551- (868) Nafi rahimehullah’tan: “İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma ile
beraber Mekke’de idim. Sema kapalı idi. İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma sabah
olmasından korkarak bir rekat ile vitir yaptı. Sonra hava açıldı ve gecenin
hala devam ettiğ� ini gö� rdü� . Bunun ü� zerine bir rekatle namazı çiftledi.”608
ǺÈ ǷÊ ǺÊ ȈÌÈƬǠÈ ǯÌ ǂǳơ

ō ȁÈ ƨÊ ǠÈ ǯÌ ǂǳơ
ō ǺÈ ȈÌÈƥǶŏ
É ǴǈÈ ÉȇǹƢ È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÈ Ìƥơǹō ÈƗǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ǾÊ ÊƬƳƢ
È ƷÈ ǒ Ê ǠÌ ÈƦÊƥǂÈ ǷÉ ƘÌÈȇȄōƬƷÊ
È ǂÌƫȂÊ Ìǳơ
El-Müsned 249
552- (807) Nafi rahimehullah’tan: “İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma iki

rekat kıldıktan sonra selam verir, bazı ihtiyaçlarının getirilmesini emreder,
sonra tek rekatle vitir yapardı.”609
Namazların Kazası
ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ȅÊ
ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ ŏ ǂÉƦǬÌ ǸÌÈ ǳơǺÊ ǟÈ ƤÇ ÌƟƿÊ ȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÇ ÌȇƾÈ ǧÉ ȆÊƥÈƗǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǩÊ ƾÈ ǼÌ ƼÌ
È ǳơǵÈ ȂÌ ÈȇƢÈǼǈÌ ÊƦƷ
É ǱƢÈ È ǫǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È ƾÇ ȈǠÊ ǇȆ
È ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ȅÊ ŏ ǁƾÌ ƼÌ É ǳơƾÇ ȈǠÊ ǇȆ
È ÊƥÈƗǺÊ Ìƥ
Êَّ‫لله‬ơǱÉ ȂÈÌ ǫǮÈ ÊǳƿÈ ȁƢ
È ÈǼȈǨÊ ǯȄ É ōƬƷ È ǲÊ ȈōÌ ǴǳơǺÈ ǷÊ ȅÊ Ō ȂȀÈ ÊƥƣÊ Ê ǂǤÌ ǸÌÈ ǳơƾÈ ǠÌ ÈƥǹƢ
È ǯȄ È ōƬƷ È ƧÊ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơ
ō ǺÊ ǟÈ
>ÏÒƣơǄÈ ƷÌ ȋơ@^ơ Èْ‫ أ‬Ǆً ȇÊǄǟÈ ƢėȇÊȂǫÈÉَّ‫لله‬ơǹƢ È ǯÈ ȁ
È ǱƢ È ÊǼǷÊ ƚÌ ǸÌÉ ǳơÉَّ‫لله‬ơȄǨÈ ǯÈ ȁ`
È ÈƬǬÊ Ìǳơś È ǲō ƳÈ ȁ È Ǆō ǟÈ
ǺÈ ǈÈ ƷÌ ÈƘǧÈ ƢǿÈ Ȑَّ‫ ا‬ǐÈ È ǫÈƘǧÈ ǽÉ ǂÈ ǷÈ ÈƘǧÈ ȏÅ Ȑَ‫ا‬ÊƥǶō
È ǧǂÈ ȀÌ ǜŎ ǳơǵƢÈ È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ
É ǇÉ ǁƢÈ ǟÈ ƾÈ ǧÈ
È ǫÈƗ Ƕō ÉƯ ǮÈ ÊǳǀÈ ǯƢ
ǵƢÈ È ǿÈ Ȑَّ‫ ا‬ǐÈÈ ǧ ǂÈ ǐÌ ǠÌÈ ǳơǵƢÈ È ǫÈƗ Ƕō ÉƯ ƢȀÈ ÊƬǫÌ ȁȆ
È ǧÊ ƢȀÈ ÈȈŏǴǐÈ ÉȇǹƢ È ǸÈ ǯƢ
È ǯƢ È ȀÈ ÈƫȐَ‫ ا‬ǏÈ
ǲÈ ƦÈÌ ǫǮÈ ÊǳƿÈ ȁ
È ǱƢÈ È ǫƢǔً ÌȇÈƗǮÈ ÊǳǀÈ ǯƢ È ǿÈ Ȑَّ‫ ا‬ǐÈ È ǧƔƢÈ ǌÈ ǠÊ ÌǳơǵƢÈ
È ǫÈƗǶō ÉƯǮÈ ÊǳǀÈ ǯƢ È ǿÈ Ȑَّ‫ ا‬ǐÈ
È ǧƣÊ È ǂǤÌ ǸÌÈ ǳơ
È ǂǧÈ `ǥÊ ȂÌ ƼÌ
É ȁÌ ÈƗȏƢÅ ƳÊ
>ÏÐÖƧǂÈ ǬÈ ÈƦÌǳơ@^ƢًǻƢÈƦǯÌ ǁ È ǳơƧÊ Ȑَ‫ ا‬ǏȆ
È ǧÊ ǱÊ
È ǄǼÌÈȇǹÌ ÈƗ
553- (102) Ebu Said el-Hudrî� radıyallahu anh’den: “Hendek Savaşında,
geceden uzun bir zaman geçinceye kadar (namaz kılmaktan) alıkonulduk.
Nihayet bize kifayet edildi, (bize elverildi, savaştan kurtarıldık). Bu, yü� ce
Allah’ın şu sö� zü� nde (açıklanan durumdadır): “Allah savaşta (yardımıyla)
müminlere yetti. Allah güçlüdür, üstündür.” (Ahzab 25) Bunun ü� zerine
Nebi sallallahu aleyhi ve sellem Bilâ� l’i çağ� ırdı ve O’na emretti de, O kamet ge-
tirdi. Nebi sallallahu aleyhi ve sellem de ö� ğ� le namazını kıldırdı ve onu, (daha
ö� nce) vaktinde kıldırdığ� ı gibi gü� zelce edâ� etti. Sonra O’na emretti de ikindi
namazı için kamet getirdi, O da onu kıldırdı. Sonra O’na emretti de akşam na-
mazı için kamet getirdi, O da onu kıldırdı. Sonra ona emretti de yatsı namazı
için kamet getirdi, O da onu kıldırdı. Bu (olay); “Fakat (bir tehlikeden) kor-
karsanız, yaya yahut (bineğe) binmiş olarak kılın!” (Bakara 239) â� yetinin
inmesinden ö� nce olmuştu.”610

610 Hasen. Şafii Sunen (2529)
250 İmam Şafiî
ǺÌ ǷÊǲÇ ƳÉ ǁÈ ǺÌ ǟÈ ÇǂȈÌÈƦƳ É ǺÊ ÌƥǞÊ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÈ ÌƥơȆÊǼǠÌ ÈȇȁÇǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
Ƕō
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÉ ǇÉ ǁ È ǹƢ È ǯ È ǱƢÈ È ǫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơƣƢ Ê ƸÈ ǏÌ ÈƗ
nƧÊ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơ
ō ǺÊ ǟÈ ƾÉ ǫÉ ǂÌ Èǻ ȏ َ‫ ا‬ƨÈ ǴÈ ȈōÌ ǴǳơƢÈǻƚÉ ǴÈ ǰÌ ÈȇƶÆ ÊǳƢǏ
È ǲÆ ƳÉ ǁ È ȏَ‫ا‬ÈƗ~ǱƢ È ǧÊ
È ǬÈ ǧÈ ǅÈ ǂō ǠÈÈ ǧ ÇǂǨÈ ǇȆ
Ì ǴǧÈ ǂÈ ƴÌ ǨÈ ÌǳơǲÈ ÈƦǬÌ ÈƬǇơ
ǶÈ È ǾÊ ÊƬǴÈ Ʒơ
Ì ȁ Ê ǁȄÈ
È ǳÊƛǱÆ Ȑَ‫ا‬ÊƥƾÈ ÈǼÈƬǇƢÈ Ì ǧǱƢÈÈ ǫÊَّ‫لله‬ơǱȂ È ÈȇƢÈǻÈƗǱÆ Ȑَ‫ا‬ÊƥǱƢ
È ǇÉ ǁƢ È ǬÈ ǧÈ
ǶōÈ ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ É ǇÉ ǁÈ ǱƢ Ì ȀǿÊ ȂƳÉ ȁȆ
È ǬÈ ǧÈ ǶÊ É ǧÊ ǆ ō ǂƸÌ Èƥȏَّ‫ا‬Êƛ ơȂǟÉ ǄÈ ǨÌ Èȇ
Ê ǸÌ ǌǳơÊ
ÈǀƻÈ ÈƗ ȅǀÊ ōǳơȆÈ ǈÊ ǨÌ ÈǼÊƥ ÈǀƻÈ ÈƗ Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǇÉ ǁƢ È ÈȇǱÆ Ȑَ‫ا‬Êƥ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ nƪÌ È ǴǫÉ ƢǷÈ ǺÈ ÌȇÈƗ ǱÉ Ȑَ‫ا‬Êƥ ƢÈȇ~
ÊǂƴÌ ǨÈ ÌǳơȆÊ ÈƬǠÈ ǯÌ ǁȄō
È ǴǏ È Ƕō ÉƯǶō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ
É ǇÉ ǁ È ǫǮÈ ǈÊ ǨÌ ÈǼÊƥ
È ÈƘǓō ȂÈ ÈƬÈǧǱƢÈ
ǂÈ ƴÌ ǨÈ ÌǳơȄōǴǏ
È Ƕō ÉƯƢًƠȈÌ ǋơȁ
È ƽÉ ƢÈƬÌǫơǶō ÉƯ
554- (642) Nafi b. Cubeyr, Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem’in as-
habından birinden rivayet ediyor: “Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem bir
yolculuktayken geceledi. Şö� yle buyurdu: “Salih bir kimse var mı bize bu
gece bekçilik yapsın da, uyku bizi namazdan alıkoymasın.” Bilal radıyal-
lahu anh: “Ben ey Allah’ın Rasulü� !” dedi. Bilal radıyallahu anh bineğ� ine da-
yandı ve fecir doğ� uncaya kadar uyuyakaldı. Ancak yü� zlerine vuran gü� neşin
sıcağ� ı ile uyandılar. Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Ey
Bilal! Verdiğin söz nerede kaldı?” Bilal radıyallahu anh dedi ki: “Ey Allah’ın
rasulü� ! Senin nefsini tutan, benim de nefsimi tuttu.” Rasû� lullah sallallahu
aleyhi ve sellem abdest aldı, sonra iki rekat sabah namazının sü� nnetini kıldı.
Sonra bir miktar ilerledi ve sabah namazının (farzını) kıldırdı.”611
Hastanın Namazı
ƱÈ ȁÌ ǃÈ ƨÈ ǸÈ È ǵō ÉƗƪÉ ÌȇÈƗǁ

È ǴǇ È ƪÈ Ì ǳƢÈǫǾÊ Ƿŏ ÉƗǺÌ ǟÈ ǺÊ ǈÈ ƸÌÈ ǳơǺÊ ǟÈ ǆ È ÉǻȂÉȇǺÌ ǟÈ ƨÉ ǬÈ ŏưǳơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƢȀÈ ÊƥƾÇ ǷÈ ǁ
È ǺÌ ǷÊ ǵÇ ƽÈ ÈƗǺÌ ǷÊ ƧÇ ƽÈ ƢǇÊ
È ȁȄÈǴǟÈ ƾÉ ƴÉ ǈÌ ÈƫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
555- (96) Hasen el-Basrî�, annesinden rivayet ediyor: “Nebi sallallahu
aleyhi ve sellem’in hanımı Umm Seleme radıyallahu anha’yı gö� rdü� m. Deriden

El-Müsned 251
yapılmış bir minder ü� zerinde secde ediyordu.”612
Cenazeler ve Hükümleri
ǺÊ ÌƥƭÊ Ê ǁƢƸÌÈ ǳơǺÊ ÌƥǮȈ Ê ÊƬǟÈ ǺÊ ÌƥÊǂÊƥƢƳ È ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢÈ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƽÉ ȂǠÉ ÈȇƔƢÈ Ƴ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗǮȈ Ç ÊƬǟÈ ǺÊ ÌƥÊǂÊƥƢƳ È ǺÌ ǟÈ ǽÉ ǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗǮȈ Ç ÊƬǟÈ
É ǇÉ ǁÈ ǞÈ ƳÈ ǂÌ ÈƬǇƢÈ Ì ǧǾÉ ƦÌ ƴÊ ÉȇǶÈÌ ǴǧÈǾÊ ÊƥƵƢ
È ǐÈ È ǧƤÈ ǴÊ ǣÉ ƾÈ Ì ǫǽÉ ƾÈ ƳÈ ȂÈÈ ǧƪÇ ÊƥƢÈƯǺÈ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÈ ƦÌ ǟÈ
È ǧǺÈ ȈÌ ǰÈ Èƥȁ
ǲÈ ǠÈ ƴÈ È ƧÉ ȂÈ ǈÌ ŏǼǳơƵƢ È ǐÈÈ ǧnǞÊ ȈÊƥǂǳơƢ ō ÈƥÈƗƢÈȇǮÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ƢÈǼƦÌ ǴÊ ǣÉ ~ǱƢÈ È ǫȁÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
È ǴǇÈ ȁ
È ƿÊƜǧÈǺō ȀÉ ǟÌ ƽÈ ~Ƕō
ƤÈ ƳÈ ȁơÈ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
É ǇÉ ǁ È ǱƢ È ǬÈ ǧÈǺō ȀÉ ÉƬǰŏ ǈÈ ÉȇǮȈÇ ÊƬǟÈ ǺÉ Ìƥơ
nƩƢ È ƿÊƛ~ǱƢÈ
È ǷơÈ È ǫÊَّ‫لله‬ơǱȂ È ǇÉ ǁƢ È ÈȇƣȂ É ƳÉ ȂÌÉ ǳơƢǷÈ ȁ È ǱƢÈ È ǫnÆƨÈȈǯƢ Ê ÈƥǺō ÈȈǰÊ ƦÌÈƫȐÈَ‫ ا‬ǧ
556- (1239) Cabir b. Atik radıyallahu anh’den: “Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem Abdullah b. Sabit’i ziyarete geldi ve onu kendinden geçmiş
halde gö� rdü� . Seslendi, cevap veren olmadı. Rasulullah sallallahu aleyhi ve
sellem istirca’ yaptı (İ�nnâ� lillahi ve innâ� ileyhi râ� ciû� n dedi) ve şö� yle buyur-
du: “Sana yetişemedik ey Ebu’r-Reb’î!” Bunun ü� zerine kadınlar bağ� ırarak
ağ� ladı. İ�bn Atik onları susturmaya çalıştı. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sel-
lem şö� yle buyurdu: “Bırak onları! Yalnız rahatlayınca ağlamasınlar.” O:
“Rahatlaması nedir ey Allah’ın Rasulü� !” dedi. Rasulullah sallallahu aleyhi ve
sellem: “Öldüğü zamandır” buyurdu.”613
È ÊƦǫÈ ǹō ÈƗƣƢ

ƤÇ ÌȇƙÈ ƿÉ ǺÈ ÌƥƨÈ ǐȈ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǶȈ
Ç ȀÈ ǋ È ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛǺÊ ÌƥƾÊ ǠÌ Ǉ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǺÉ ÌƥǶȈ
ƨÈ ǸÈ È ÈƥÈƗǒ
È ǴǇƢ È ǸÈ ǣÌ ÈƗǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗƭÉ ƾŏ ƸÈ ÉȇǹƢ È ǯÈ
557- (1233) İ�bn Şihab rahimehullah’tan: “Kabisa b. Zueyb, Ebu Seleme
vefat ettiğ� i zaman, Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’in onun gö� zlerini
612 Zayıf. Şafii, Sunen (4356) mü� bhem ravisi vardır. Hasen el-Basri’nin annesi
Hayre makbule bir ravidir. Mutabaat olmadığ� ı için zayıftır.
252 İmam Şafiî
yumduğ� unu anlatırdı.”614
É ÊƥÈƗǺÉ ÌƥơȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ

ƨÈ ǰÈ ȈÈÌ ǴǷȆ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ÊǄȇÊǄǠÌÈ ǳơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÉ ÌƥƾÊ ȈƴÊ ǸÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǅƢÇ ōƦǟÈ ǺÉ ÌƥơƢǿÈ ǂÈ ǔÈ ƷÈ ȁƢ È ǿÈ ƾÉ ȀÈ ǌÌ Èǻ ƢÈǼƠÌ ƴÈ Ê ǧ ƨÈ ǰō ǸÈ Êƥ ǹƢ
È Ǩō ǟÈ ǺÊ ÌƥǹƢ È ǸÈ ưÌ ǠÉ Êǳ ÆƨÈǼÌƥơƪÊ ÈȈŏǧȂÉ Éƫ ǱƢÈ Èǫ
ǆÈ È ǴƴÈ ْ‫ آ‬ƔƢÈ Ƴ
È ǧǂÉ ƻÈ ȉơ È Ƕō ÉƯƢǸÈ ǿÊ ƾÊ ƷÈ ÈƗȄÈǳÊƛƪÉ ǈÈ Ì ǴƳƢ
È ǸÈ ȀÉ ÈǼȈÌÈƥǆ Æ ÊǳƢƴÈ
È ǳȆŏǻÊƛǱƢ È ǬÈ ǧÈǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÉ ÌƥơȁÈ
È ǇÉ ǁ È ǹō ÊƜǧÈ ƔÊ ƢǰÈ ÉƦÌǳơǺÊ ǟÈ ȄȀÈ ǼÌÈƫȏَ‫ا‬ÈƗǹƢ È ǸÈ ưÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǠÈ ÊǳǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÉ ÌƥơǱƢ È ǬÈ ǧÈ ȆÈō ǳÊƛ
ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÉ ÌƥơǱƢ È ǬÈ ǧÈ nǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ǾÊ ǴÊ ǿÌ ÈƗ ƔÊ ƢǰÈ ÉƦÊƥ ƣō É ǀǠÈ ÉȈÈǳ ƪÈ ŏȈǸÌÈ ǳơǹō Êƛ~ǱƢÈ È ǫ Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
ǺÊ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ǞÈ ǷÈ ƩÉ ǁÌ ƾÈ Ǐ È ǱƢÈ È ǫǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÉ ÌƥơƭÈ ƾō Ʒ È Ƕō ÉƯǮÈ ÊǳƿÈ ǒ È ǠÌ ÈƥǱȂ É ǬÉ ÈȇǂÉ ǸÈ ǟÉ ǹƢ È ǯ È ƾÈ Ìǫ
ƤÌ ǿÈ ƿÌ ơǱƢÈ È ǫƧÇ ǂÈ ƴÈ ǋ È ǲŏ ǛÊ ƪÈ ƸÌ ÈƫƤÇ ǯÌ ǂÈ ÊƥơÈƿÊƛƔÊ ơƾÈ ȈÌÈƦÌǳƢÊƥƢōǼǯơÈ É ƿÊƛȄōƬƷ È ƨÈ ǰō ǷÈ ǺÌ ǷÊƣƢ Ê ǘō ƼÌ È ǳơ
É ǳÊƛƪÉ ǠÌ ƳÈ ǂÈÈ ǧǾÉ ǟÉ ƽÌ ơǱƢÈ
ƤÇ ȈÌ ȀÈ ǏȄÈ È ǫƤÆ ȈÌ ȀÈ ǏơÈ É ƿÊƜǧÈƪÉ ƦÌ ǿÈ ǀÈ ǧÈƤÉ ǯÌ ǂǳơ ō ƔÊ ȏَ‫ ا‬ƚÉ ǿÈ ǺÌ ǷÈ ǂÌ ǜÉ ÌǻƢÈǧ
È ǰÊ ƦÌÈȇƢًƦȈÌ ȀÈ Ǐ
ȂÈ ǿÉ ȁȆ É ƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ È ǂÉ ǸÈ ǟÉ ƤȈ È ǏÊ ÉƗƢǸÈ ō ǴǧÈś È ÊǼǷÊ ƚÌ ǸÌÉ ǳơÊŚǷÊ ÈƘÊƥǪÌ ƸÌ È ǳƢÈǧǲÌ ƸÊ ÈƫǁơÌ ƪÌ É ǴǬÉ ǧÈ
Ê Ê Ǐơ
É ǇÉ ǁ
ǱȂ È ǫƾÈ
È ǱƢÈ Ì ǫȁ
È ȆÈ ō ǴǟÈ ȆǰƦÌÈƫÈƗƤÉ ȈÌ ȀÈ ǏƢ É ÈȇǂÉ ǸÈ ǟÉ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǽÉ ƢÈƦƷƢ È ȁ È ǽÉ ƢōȈƻÈ ÉƗơȁ È ǱȂ É ǬÉ Èȇ
ƩƢÈ ǷƢ È ǸÈ È ǫnǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ǾÊ ǴÊ ǿÌ ÈƗƔÊ ƢǰÈ ÉƦÊƥƣō
ō ǴǧÈǱƢÈ É ǀǠÈ ÉȈÈǳƪÈ ŏȈǸÌÈ ǳơǹō Êƛ~Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ
Êَّ‫لله‬ơǱȂÉ ǇÉ ǁ È ƭÈ ƾō ƷƢÈ Ƿ È Êَّ‫لله‬ơȁ َ‫ ا‬ǂÈ ǸÈ ǟÉ Éَّ‫لله‬ơǶÉ ƷÈ ǂÌ ÈȇƪÈ
È ȏ Ì ǳƢǬÈ ǧÈ ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǠÈ ÊǳǮÈ ÊǳƿÈ ƩÉ ǂÌ ǯÈ È ƿǂÉ ǸÈ ǟÉ
Êَّ‫لله‬ơǱȂÈ ǇÉ ǁ È Ǻō ǰÈÊ ǳȁ
È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ǾÊ ǴÊ ǿÌ ÈƗƔÊ ƢǰÈ ÉƦÊƥǺÈ ǷÊ ƚÌ ǸÌÉ ǳơƣŏ É ǀǠÈ ÉȇÈَّ‫لله‬ơǹō ÈƗǶō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
ƪÈÌ ǳƢǬÈ ǧÈnǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ǾÊ ǴÊ ǿÌ ÈƗƔÊ ƢǰÈ ÉƦÊƥƢًƥơÈǀǟÈ ǂÈ ǧÊ ƢǰÌ È ǳơƾÉ ȇÊǄÈȇÈَّ‫لله‬ơǹō Êƛ~ǱƢÈ È ǫǶō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
È ǫȁ>ÎÓÑǵƢ
ǱƢÈ È Èْ‫أ‬
ǠÈ Ìǻȋơ@^ȃ ǂÈ ƻÌ ÉƗ ǁÈ ǃÌ ȁÊ ÆƧǁÊ
È ǃơȁ
È ǁÊ É ǄÈƫ ȏ`َ‫ ا‬ǹƕ É ǂÌ ǬÉ ÌǳơǶÉ ǰÉ ÉƦǈÌ Ʒ È ƨÉ ǌÈ ÊƟƢǟÈ
ƨÈ ǰÈ ȈÈÌ ǴǷȆ
É ÊƥÈƗǺÉ ÌƥơǱƢÈ È ǫȄǰÈ ÌƥÈƗȁ È ǮÈ ƸÈ ǓÌ ÈƗÉَّ‫لله‬ơȁ È ǮÈ ÊǳƿÈ ƾÈ ǼÌ ǟÊ ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÉ Ìƥơ
ƔÇ ȆÌ ǋÈ ǺÌ ǷÊ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÉ ÌƥơǱƢÈ È ǫƢǷ È Êَّ‫لله‬ơȂÈ
Èǧ
558- (701/1) İ�bn Ebi Muleyke şö� yle dedi: “Osman b. Affan radıyallahu
anh’ın Mekke’de bir kızı ö� lmü� ştü� . Cenazesine katılmak için gittik. İ�bn Abbas
ve İ�bn Ö� mer radıyallahu anhum da orada idiler. Ben ikisinin arasına otur-
614 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (7310) Ebu Davud (3118)

El-Müsned 253
dum. Yani ö� nce birinin yanına oturdum, sonra diğ� eri geldi ve yanıma oturdu.
Abdullah b. Ö� mer radıyallahu anhuma, karşısında bulunan Amr b. Osman’a
şö� yle dedi: “Ağ� lamaktan yasaklamayacak mısın? Zira Rasû� lullah sallallahu
aleyhi ve sellem: “Muhakkak ki ölü, yakınlarının ağlamaları sebebiyle
azap görür” buyurmuştur. İ�bn Abbas radıyallahu anhuma dedi ki: “Ö� mer
radıyallahu anh buna benzer bir şey derdi.” Sonra İ�bn Abbas radıyallahu an-
huma şö� yle anlattı: Ö� mer b. El-Hattab radıyallahu anh ile Mekke’den çıktık.
Beyda’ya geldiğ� imizde bir ağ� acın gö� lgesine geçti. “Git ve şu bineklilere bak”
dedi. Ben gittim ve baktım ki Suheyb var. Ona haber verdim. “Onu bana ça-
ğ� ır” dedi. Suheyb’e gittim ve “Gel de mü� minlerin emirine katıl” dedim. Ö� mer
radıyallahu anh yaralanınca Suheyb’in: “Vah kardeşim, vah arkadaşım” diye
ağ� ladığ� ını işittim. Ö� mer radıyallahu anh dedi ki: “Ey Suheyb! Bana ağ� lıyor
musun! Halbuki Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem: “Ölü, yakınlarının
kendisine ağlamaları sebebiyle azap görür” buyurmuştur.” İ�bn Abbas
radıyallahu anhuma dedi ki: “Ö� mer radıyallahu anh vefat edince bunu Aişe
radıyallahu anha’ya anlattım. Dedi ki: “Allah Ö� mer’e rahmet etsin. Allah’a ye-
min olsun Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem: “Muhakkak ki Allah yakın-
larının ağ� laması sebebiyle mü� ’mine azap eder” dememiştir. Lakin Rasû� lullah
sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurmuştur: “Muhakkak ki Allah, yakın-
larının ağlaması sebebiyle kafirin azabını artırır.” Aişe radıyallahu anha
dedi ki: “Bu konuda size Kur’â� n yeter: “Kimse kimsenin günahını yüklen-
mez.” (En’am 164) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma dedi ki: “Allah gü� ldü� rü� r ve
ağ� latır.” İ�bn Ebi Muleyke dedi ki: “Allah’a yemin olsun İ�bn Ö� mer radıyallahu
anhuma bir şey demedi.”615
ƢȀÈ ōǻÈƗƧÈ ǂÈ ǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ÇǂǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǆ Ç ÈǻÈƗǺÉ ÌƥǮÉ ÊǳƢǷƢ
ƪÊ ŏȈǸÌÈ ǳơǹō ÊƛǱȂ É ǬÉ ÈȇǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÈ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÈ ƦÌ ǟÈ ǹō ÈƗƢȀÈ ÈǳǂÈ ǯÉ È ȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
Ê ƿȁƢ È ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ƪÌ ǠÈ ǸÊ ǇÈ
ƢǸÈ ōǻÊƛȆÈ ǈÊ ÈǻȁÌ ÈƗÈƘǘÈ ƻÌ ÈƗǾÉ ōǼǰÈ
Ê ǳȁ
È ƣÌ ǀÊ ǰÌ ÈȇǶÈÌ ǳǾÉ ōǻÊƛƢǷÈ ÈƗƨÉ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ƪÈ Ì ǳƢǬÈ ǧÈȆŏ ƸÌÈ ǳơƔÊ ƢǰÈ ÉƦÊƥƣō
É ǀǠÈ ÉȈÈǳ
ǱƢÈ ǬÈ ǧÈ ƢȀÈ ǴÉ ǿÌ ÈƗƢȀÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ȆǰÊ ƦÌÈȇȆÈ ǿÊ ȁ
È ƨÇ ōȇƽÊ ȂȀÉ ÈȇȄÈǴǟÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
É ǇÉ ǁ È ǂō ǷÈ
nƢǿÈ ǂÊ ƦÈÌ ǫȆǧÊ ƣōÉ ǀǠÈ ÉƬÈǳƢȀÈ ōǻÊƛȁƢ È ǰÉ ƦÌÈȈÈǳǶÌ ȀÉ ōǻÊƛ~
È ȀÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ǹȂ
559- (701) Amre dedi ki: “Aişe radıyallahu anha’nın yanında Abdullah

254 İmam Şafiî
b. Ö� mer radıyallahu anhuma’nın: “Şü� phesiz ö� lü� , dirilerin ağ� laması sebebiyle
azap gö� rü� r” dediğ� i anlatıldı. Aişe radıyallahu anha dedi ki: “Şü� phesiz o yalan
sö� ylemez, lakin hata etmiş veya unutmuş olabilir. Rasû� lullah sallallahu aleyhi
ve sellem ancak bir Yahudi kadının kabrine uğ� radığ� ında ailesinin onun ü� zeri-
ne ağ� ladıklarını gö� rdü� de şö� yle buyurdu: “Şüphesiz onlar buna ağlıyorlar,
o ise kabrinde azap görüyor.”616
ǹō ÈƗ ƨÈ ōȈǘÊ ǟÈ ǵŏ ÉƗ ǺÌ ǟÈ ǺȇÊ

È ŚǇ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ȆÊǻƢÈȈÊƬƼÌ ǈǳơ
ŏ ō ƣȂ È ŎȇÈƗ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȁÌ ÈƗ ƢًƯȐَ‫ا‬ÈƯ ƢȀÈ ÈǼÌǴǈÊ ǣÌ ơ~ǾÊ ÊƬÈǼÌƥơǲÊ ǈÌ ǣÉ ȆǧÊ Ǻō ȀÉ Èǳ ǱƢÈ
È ǫ Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ
È ǇÉ ǁÈ
ơǁȂÉ
ً ǧƢǯ È ƧÊ ǂÈ ƻÊ ȉơȆ
ْ‫ آ‬ǧÊǺÌ È ǴǠÈ Ƴơ
Ì ȁÇÈ ǁƾÌ ǇÊ ȁÈ ƔÇ ƢǸÈ ÊƥǮÈ ÊǳƿÈ Ǻō ÉƬÌȇÈƗǁÈ ǹÌ ÊƛǮÈ ÊǳƿÈ ǺÌ ǷÊǂÈ ÈưǯÌ ÈƗȁÌ ÈƗƢǈً ǸÌ ƻÈ
nÇǁȂÉǧƢǯ È ǺÌ ǷÊ ƢًƠȈÌ ǋ
È ȁÌ ÈƗ
560- (1204) Umm Atiyye radıyallahu anha’dan: “Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem kızının cenazesini yıkayan kadınlara şö� yle buyurdu: “Onu su
ve sidr (sabun) ile ü� ç, beş veya gerek gö� rü� rseniz daha fazla yıkayın. Sonun-
cusunda kâ� fû� r veya kâ� fû� r gibi bir şey de katın.”617
ǺȇÈ ÊŚǇ Ê ƪÊ ǼÌÊƥ ƨÈ ǐÈ ǨÌ Ʒ

È ǺÌ ǟÈ ǹƢ
È ǈō ƷÈ ǺÊ ÌƥǵÊ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ƢÈǼÊƥƢƸÈ ǏÌ ÈƗ ǺÌ ǷÊ ƨÉ ǬÈ ŏưǳơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ê ǇÉ ǁ È ƪÊ ǼÌÊƥ ǂÈ ǠÌ ǋƢ
È ÈǻǂÌ Ǩō Ǔ~
È ƪÈ Ì ǳƢÈǫ ƨÊ ōȇÊǁƢǐÈ Ìǻȋơ
Èْ‫ أ‬ƨÈ ōȈǘÊ ǟÈ ǵŏ ÉƗ ǺÌ ǟÈ
nƢȀÈ ǨÈ ǴÌ ƻƢ Ç ǂÉÉ ǫƨÈ ÈƯȐَ‫ا‬ÈƯƢȀÈ ȈÌÈǻǂÈÌ ǫȁƢ
È ǿÈ ƢÈǼȈÌ ǬÈ ÌǳÈƘǧÈ ǹȁ Ê ÈǻǶō
È ȀÈ ÈƬÈȈǏƢ È ǴǇÈ ȁÈ
561- (1204/1) Umm Atiyye el-Ensâ� riyye radıyallahu anha dedi ki: “Ra-
sulullah sallallahu aleyhi ve sellem’in kızının saçını ö� rdü� k, alnına ve perçem-
lerine ü� ç belik yaptık ve onu arka tarafına attık.”618
ȄōǴǏ È ǹō ÈƗÇǂǨÈ ǠÌ ƳȆ
È ǇÉ ǁ È ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ
É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƢÈǼÊƥƢƸÈ ǏÌ ÈƗǒ É ǠÌ ÈƥƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƢًƯȐَ‫ا‬ÈƯǲÈ ǈŏ ǣÉ Ƕō

El-Müsned 255
562- (1205/1) Ebu Cafer’den: Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’in

cenazesi ü� ç defa yıkandı.”619

È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǹō ÈƗǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ
È ǇÉ ǁ È ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
É ǺÊ ÌƥÊǂǨÈ ǠÌ Ƴ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǎȈÇ ǸÊ ǫÈ ȆǧÊ ǲÈ ǈŏ ǣÉ ǶōÈ ǴǇÈ ȁÈ
563- (1205) Ebu Cafer’den: “Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’in ce-
nazesi gö� mleğ� i içinde yıkandı.”620
ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È ǳơǺÈ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ǹō ÈƗǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
Ê ǘō ƼÌ
È ƣƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Ȇŏ È ǺÈ Ǩŏ ǯÉ ȁ
È ǴǏÉ ȁ È ǲÈ ǈŏ ǣÉ
dıyallahu anh’ın cenazesi yıkandı, kefenlendi ve ü� zerine namaz kılındı.”621
ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƣƢÇ ȀÈ ǋÊ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÇ ǠÌ Ǉ È ǺÊ ÌƥƮÊ ȈōÌ ǴǳơǺÊ ǟÈ ƢÈǼÊƥƢƸÈ ǏÌ ÈƗ ǒ É ǠÌ ÈƥƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗȁÈ
È ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊǂÊƥƢƳ
È ǺÌ ǟÈ ǮÇ ÊǳƢǷÈ ǺÊ ÌƥƤÊ ǠÌ ǯ
ō
È ƾÇ ƷÉ ÉƗȄÈǴƬÈÌ ǫȄÈǴǟÈ ǲŏ ǐÈ ÉȇǶÈÌ ǳǶō
ǶÌ ȀÉ ǴÌ ǈŏ ǤÈ ÉȇǶÈÌ ǳȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
È ǴǇÈ ȁ
565- (1208) Cabir b. Abdillah radıyallahu anhuma’dan: “Rasulullah sal-
lallahu aleyhi ve sellem Uhud şehitleri için cenaze namazı kılmadı ve cena-
zeleri yıkanmadı.”622
Èǆ Ç ÈǻÈƗǺÌ ǟÈ ȅÊŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ƾÇ ÌȇǃÈ ǺÊ ÌƥƨÈ ǷƢÈ ǇÈ ÉƗǺÌ ǟÈ ƢÈǼÊƥƢƸÈ ǏÌ ÈƗǒ
É ǠÌ ÈƥƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ƾÇ ƷÉ ÉƗȄÈǴƬÈÌ ǫȄÈǴǟÈ ǲŏ ǐÈ ÉȇǶÈÌ ǳǶō
ǶÌ ȀÉ ǴÌ ǈŏ ǤÈ ÉȇǶÈÌ ǳȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ

256 İmam Şafiî
Uhud şehitleri için cenaze namazı kılmadı ve cenazeleri yıkanmadı.”623
ȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗÇǂȈÌ ǠÈ ǏȆÉ ÊƥÈƗǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǂÆ ǸÈ ǠÌ ǷÈ ǾÉ ÈƬōƦÈƯȁ

È ȅÊŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ǶÌ ǿÉ ȂÉǴǷŏ ǄÈ ǧÈ ƔÊ ȏَ‫ ا‬ƚÉ ǿÈ ȄÈǴǟÈ ƩÉ ƾÊ
Ì Ȁǋ~
È ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ƾÇ ƷÉ ÉƗ ȄÈǴƬÈÌ ǫ ȄÈǴǟÈ ǥÈ ǂÈ ǋÌ ÈƗ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
È ǴǇÈ ȁ
Ì ȀǷÊ ȂÉǴǯÉ ȁ
nǶÊ Ì ȀÊƟƢǷÈ ƾÊ Êƥ
È ǶÊ
567- (1210) İ�bn Ebi Suayr’dan: Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem Uhud
şehitlerinin bulunduğ� u yerin ü� zerine çıktı ve şö� yle buyurdu: “Ben bunlara
şahidim. Onları kanları ve yaraları ile sarın.”624
É ǺÈ ÌƥƾÈ ȈǠÊ Ǉ
ÇǂȈÌÈƦƳ È ƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ È ǱƢÈ È ǫÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ǲÆ ƳÉ ǁ
È ǂō ƼÈ
È ǧǶō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǞÈ ǷƢ É ǱȂ
È ōǼǯ É ǬÉ ÈȇǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÈ ÌƥơƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ
ÇǁƾÌ ǇÊ ȁÈ ƔÇ ƢǸÈ ÊƥǽÉ ȂÉǴǈÊ ǣÌ ơ~Ƕō É
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƅơȄōǴǏ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǱƢÈ ǬÈ ǧÈƩƢ È ǸÈÈ ǧǎ È ǫÊ ȂÈ
É ǧǽÊ ŚÊ ǠÊ ÈƥǺÌ ǟÈ
É ÊƥÈƗǺÉ ÌƥǶȈ
ƧÈ ǂō ƷȆ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƽÈ ơǃÈ ȁ È ǹƢ É ÈȈǨÌ Ǉ É ǱƢ È ǬÈ ǧÈ nǾÉ ǇÈ ÌƗǁơȁ
È ǂÉ Ǹŏ ƼÈ Éƫȏَ‫ ا‬ȁÈ ǾÊ ȈÌÈƥȂÌ ÈƯȆǧÊ ǽÉ ȂÉǼǨŏ ǯÈ ȁÈ
ơȁǂÉ Ǹŏ ƻÈ ȁ~
È ǱƢÈ È ǫǶō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗǅƢ É ǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ
Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ÇǂȈÌÈƦƳ È ǺÌ ǟÈ
nƢًȈŏƦÈǴǷÉ ƨÊ ǷƢÈ ÈȈǬÊ ÌǳơǵÈ ȂÌ ÈȇƮÉ ǠÈ ƦÌÉȇǾÉ ōǻÊƜǧÈ ƢًƦȈǗÊ ǽÉ ȂǈŎ ǸÊ Éƫȏَ‫ ا‬ȁ
È ǾÉ ǇÈ ÌƗǁơȁ
È ǂÉ Ǹŏ ƼÈ Éƫȏَ‫ ا‬ȁ È ǾÉ ȀÈ ƳÌ ȁÈ
ve sellem ile beraberdik. Bir adam devesinden dü� ştü� ve ö� ldü� . Nebî� sallallahu
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Onu su ve sidr (sabun) ile yıkayın. Elbi-
sesiyle kefenleyin. Başını da örtmeyin.”625
Sufyan dedi ki: “İ�brahim b. Ebi Harre, Said b. Cubeyr’den, o da İ�bn Abbas
radıyallahu anhuma’dan, Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’in şö� yle buyurdu-
ğ� unu ziyade etti: “Yüzünü örtün fakat başını örtmeyin. Ona koku sürme-
yin. Zira o kıyamet gününde telbiye ederek diriltilecektir.”626
623 Sahih ligayrihi. Şafii; Sunen (7420) el-Elbanî�, es-Sahiha (2097)

624 Sahih. Beyhaki (4/11) Ahmed (5/431)
El-Müsned 257
ǹƢ È ǸÈ ưÌ ǟÉ ǹō ÈƗƣƢ

È Ǩō ǟÈ ǺÈ ÌƥǹƢ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ
Ç ȀÈ ǋ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇ
È ǺÉ ÌƥƾÉ ȈǠÊ ǇƢ
È ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ
ǮÈ ÊǳƿÈ ȂÈ ƸÌ ÈǻǞÈ ÈǼǏ
569- (1216) İ�bn Şihab dedi ki: “Osman b. Affan radıyallahu anh’den de
benzeri rivayet edildi.”627
ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ÇǂǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÉ ÌƥǶȈ

ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ȅÊ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƢÈǻǂÌ ÈƥƾÌ ÈƬǇơƢ
Ì ǷƢ È ÈǻǂÊ ǷÌ ÈƗǺÌ ǷÊ ƢÈǼÌǴÈƦǬÌ ÈƬǇơÊ
Ì ȂÈǳ~ƪÈ Ì ǳƢÈǫƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơǺÊ Ìƥ
nǽÉ ƙÉ ƢǈÈ Êǻȏَّ‫ا‬ÊƛǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÈ ǇÉ ǁ È ǲÈ ǈō ǣÈ ƢǷÈ
570- (1231) Urve b. ez-Zubeyr rahimehullah’tan: Aişe radıyallahu anha
dedi ki: “Şayet bu iş tekrar başımıza gelecek olsaydı Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem’i hanımlarından başka kimse yıkayamazdı.”628
ÊǂǨÈ ǠÌ Ƴ É ƪÊ ǼÌÊƥƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǵŏ ÉƗǺÌ ǟÈ ƧÈ ǁƢÈ ǸÈ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ǺÉ ÌƥǶȈ
ȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ Ê ǇÉ ǁ È ƪÈ ǼÌÊƥƨÈ ǸÈ ǗÊ ƢÈǧǹō ÈƗǆ Ç ȈÌ ǸÈ ǟÉ ƪÊ ǼÌÊƥƔƢÈ ǸÈ ǇÌ ÈƗƢȀÈ Êƫƾō Ƴ
È ǺÌ ǟÈ ƤÇ ÊǳƢÈǗȆÊƥÈƗǺÊ Ìƥ
Ȇŋ ǴÊ ǟÈ ȁ
È ȆÈ ǿÊ ƢȀÈ ƬÈÌ Ǵǈō ǤÈ ǧÈ Ȇŋ ǴÊ ǟÈ ȁ
È ȆÈ ǿÊ ƪÌ ÈƫƢǷơÈÈ ƿÊƛƢȀÈ ǴÈ ǈŏ ǤÈ ÉƫǹÌ ÈƗƪÌ ǏÈ ȁÌ ÈƗǶō
571- (1232) Esma bt. Umeys’ten: “Rasulullah sallallahu aleyhi ve
sellem’in kızı Fatıma radıyallahu anha ö� ldü� ğ� ü� zaman kendisini Ali radıyalla-
hu anh’ın yıkamasını vasiyet etti. Onu Ali radıyallahu anh yıkadı.”629
ƤÇ ǠÌ ǯ È ƸÈ ǇÌ ÊƛȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈƦǠÌ ǋ

Ê ÈǻǺÌ ǟÈ ǩƢ
È ǺÊ ÌƥƨÈ ÈȈƳƢ É ǺÌ ǟÈ ƨÊ ǬÈ ŏưǳơǶÊ ÈưȈÌ ȀÈ ÌǳơǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ
ƾÈ È ƪÈ ÌǻÈƗ ȆÊƥÈƘÊƥ Êَّ‫لله‬ơǱȂ
Ì ǫ ȆÊƥÈƗ ǹō Êƛ ȆǷŏ ÉƗȁ È ǇÉ ǁƢ
È ÈȇƪÌ É ǴǫÉ ǱƢÈ È ǫ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È ȆŌ ǴÊ ǟÈ ǺÌ ǟÈ
nǽÊ ǁÊ ơȂÈ
È ǧ ƤÌ ǿÈ ƿÌ ơ~ ǱƢÈ È ǫ ƢǯÊ
ً ǂǌÌ ǷÉ ƩƢ É ǴǫÉ nǽÊ ǁÊ ơȂÈ
È ǷÈ ǾÉ ōǻÊƛ ƪÌ È ǧ ƤÌ ǿÈ ƿÌ ơ~ ǱƢÈ È ǫ ƩƢ È ǷÈ
nǲÌ ǈÊ ÈƬǣÌ ƢÈǧƤÌ ǿÈ ƿÌ ơ~ǱƢÈ È ǫǾÉ ÉƬȈÌÈƫÈƗǶō ÉƯǾÉ ÉƬÌȇǁơÈ ȂÈ
Èǧ
627 Zayıf. Şafii, Sunen (7347) Beyhaki (3/393) Said b. Salim zayıftır.
628 Hasen ligayrihi. Şafii, Sunen (7354) İ�brahim b. Muhammed metruktur.
258 İmam Şafiî
572- Ali radıyallahu anh’den: “Dedim ki: “Ey Allah’ın rasulü� ! Babam ve
annem sana feda olsun. Babam ö� ldü� .” Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem:
“Git onu göm” buyurdu. Ben: “O bir mü� şrik olarak ö� ldü� ” dedim. “Git onu
göm” dedi. Onu gö� mdü� m, sonra geldim. “Git ve guslet” buyurdu.”630
É ǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ
ÇǂȈÌÈƦƳ È ǸÈ ưÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǶÇ ȈÈÌ ǴǇ
É ǺÊ ÌƥǹƢ
È ǺÌ ǟÈ ǶÇ ȈÌÈưƻ É ǺÉ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ÊǂȈÌ ƻ
È ǺÌ Ƿ~
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È ǅƢÇ ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ
nǶÌ ǯƢ È ȀÈ ȈǧÊ ơȂÉǼǨŏ ǯÈ ȁ
É ÈƫȂÌ ǷƢ È ǶÌ ǯÉ ƙÉ ƢÈȈƷÌ ÈƗƢȀÈ ǈÌ ÈƦÌǴÈȈÌǴǧÈ ǑƢ É ÈȈÈƦÌǳơǶÉ ǰÉ ÊƥƢÈȈÊƯ
ve sellem şö� yle buyurdu: “En hayırlı elbiselerinizden biri beyaz olanıdır.
Dirileriniz onu giysin ve ölülerinizi de onunla kefenleyin.”631
È ǹō ÈƗ ƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ

È ǇÉ ǁ
ǱȂ È ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǵÇ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Æ ǸÊ ǫÈ ƢȀÈ ȈǧÊ ǆ
ǎȈ È ȈÈÌ ǳƨÇ ōȈÊǳȂƸÉ ǇÉ ǒȈ Ç Êƥƣơ Ç ȂÈ ÌƯÈƗƨÊ ÈƯȐَ‫ا‬ÈƯȆǧÊ ǺÈ Ǩŏ ǯ
ƨÆ ǷƢÈ ǸÈ ǟÊ ȏَ‫ ا‬ȁÈ
574- (1206) Aişe radıyallahu anha’dan: Rasulullah sallallahu aleyhi ve
sellem ü� ç beyaz kumaş içinde kefenlendi. Bunlar arasında gö� mlek ve sarık
yoktu.”632
ȆÈ ǓÊ ǁÈ ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ
È ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ç ȀÈ ǋ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ǾÊ ȈǧÊƩƢ È ǀÊ ōǳơǵÈ ȂÌ ÈȈÌǳơȆō ǋƢÊ ƴÈ ōǼǳơǅƢ Ê ōǼǴÊǳȄǠÈ ÈǻǶō É È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ
È Ƿȅ È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƅơȄōǴǏ
Ç ŚÈ ÊƦǰÌ ÈƫǞÈ ÈƥǁÌ ÈƗǂÈ ōƦǯÈ ȁ
Ʃơ Ì ȀÊƥǦō ǐÈ
È ǶÊ È ǧȄōǴǐÈ ǸÌÉ ǳơȄÈǳÊƛǶÊ Ì ȀÊƥƱÈ ǂÈ ƻÈ ȁÈ
575- (820/1) Ebu Hureyre radıyallahu anh’den: “Nebî� sallallahu aleyhi
ve sellem insanlara Necaşi’nin ö� lü� mü� nü� ö� ldü� ğ� ü� gü� nde duyurdu, insanları na-
630 Sahih. Şafii, Sunen (2131) Ahmed (1/131) Ebu Davud (3214) Nesai (190) İ�bn
Ebi Şeybe (3/95)
631 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (9462) Beyhaki (3/245)
El-Müsned 259
mazgaha çıkardı, saf tuttular ve dö� rt tekbirle cenaze namazını kıldırdı.”633
È ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƣƢ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ƩƢÈ Ƿȅ È ǀÊ ōǳơǵÈ ȂÌ ÈȈÌǳơȆō ǋƢÊ ƴÈ ōǼǳơǅƢ Ê ōǼǴÊǳǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
É ǇÉ ǁȄ
È ǠÈ Èǻ~ǱƢÈ È ǫǾÉ ǼÌ ǟÈ
nƩơ Ç ŚÈ ÊƦǰÌ ÈƫǞÈ ÈƥǁÌ ÈƗǂÈ ōƦǯÈ ȁ
È ǶÊ Ì ȀÊƥǦō ǏÈ ȁȄōÈ ǴǐÈ ǸÌÉ ǳơȄÈǳÊƛǶÊ È ǾÊ ȈǧÊ
Ì ȀÊƥƱÈ ǂÈ ƻÈ ȁ
… (820) Ebu Hureyre radıyallahu anh’den: “Rasulullah sallallahu aleyhi
ve sellem Necaşi’nin ö� ldü� ğ� ü� gü� n onun haberini insanlara duyurdu, onları na-
mazgaha çıkardı ve dö� rt tekbir alarak (cenaze) namazını kıldırdı.”634
ǹō ÈƗǽÉ ǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗǦÇ ȈÌÈǼƷ É ǺÊ ÌƥǲÊ ȀÌ ǇÈ ǺÈ ÌƥƨÈ ǷƢÈ ǷÈ ÉƗƢÈƥÈƗǹō ÈƗƣƢ Ç ȀÈ ǋ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ǇÉ ǁ
ǱȂ È ǹƢ È ǯÈ ȁ
È ǱƢÈ È ǫƢȀÈ ǓÊ ǂÈ ǸÈ ÊƥǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǂÈ ÊƦƻÌ ÉƘǧÈ ƪÌ ǓÊ È ƨً ÈǼȈǰÊ ǈÌ ǷÊ
È ǂǷ
ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁ È ǱƢÈ ǬÈ ǧÈǶÌ ȀÉ ǼÌ ǟÈ ǱÉ ÈƘǈÌ ÈȇȁȄ
È ǓÈ ǂÌ ǸÌÈ ǳơƽÉ ȂǠÉ ÈȇǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
ơȂǜÉ ǫÊ ȂÉȇǹÌ ÈƗơȂǿÉ ǂÊ ǰÈ È ǧȐÅ ȈÈÌ ǳƢȀÈ ÊƫǃÈ ƢÈǼƴÈ ÊƥƱÊ
È ǂƼÈ É ǧnƢȀÈ ÊƥȆÊǻȂÉǻƿÊ ƖÈǧƪÌ ÈƫƢǷơÈ È ƿÊƛ~Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
Ƕō
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁ È ƶÈ ÈƦǏÌ ÈƗ ƢǸÈ ō ǴǧÈ Ƕō
È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÈ ǇÉ ǁÈ
ƢÈȇơȂÉǳƢǬÈ ǧÈ nƢȀÈ Êƥ ȆÈ ÊǻȂÉǻƿÊ ƚÌ Éƫ ǹÌ ÈƗ ǶÌ ǯÉ ǂÌ Ƿƕ É ǶÈÌ ǳÈƗ~ǱƢ È ǺÌ ǷÊ ǹƢ
È ǬÈ ǧÈ ƢȀÈ ÉǻƘÌ ǋ È ǯȅ È ǀÊ ōǳƢÊƥ ǂÈ ÊƦƻÌ ÉƗ
ȄōƬƷ È Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁ È ƱÈ ǂÈ ƼÈ È ǧȐÅ ȈÈÌ ǳǮÈ ǜÈ ǫÊ ȂÉǻǹÌ ÈƗƢÈǼǿÌ ǂÊ ǯ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÈ ǇÉ ǁÈ
Ʃơ Ç ŚÈ ÊƦǰÌ ÈƫǞÈ ÈƥǁÌ ÈƗǂÈ ōƦǯÈ ȁƢ
È ǿÈ ǂÊ ƦÈÌ ǫȄÈǴǟÈ ǅƢ Ê ōǼǳƢÊƥǦō ǏÈ
576- (821/1) Ebu Umame Sehl b. Huneyf şö� yle haber verdi: “Yoksul bir
kadın hastalandı ve hastalığ� ı Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’e haber
verildi. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem hastaları sorar ve onları ziyaret
ederdi. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem: “O ö� ldü� ğ� ü� zaman bana haber
verin” buyurdu. Kadının cenazesi gece çıkarıldı ve Rasulullah sallallahu aley-
hi ve sellem’i uyandırmak istemediler. Sabah olunca Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem’e olanları haber verdiler. Şö� yle buyurdu: “Size bana haber
vermenizi emretmemiş miydim?” dediler ki: “Ey Allah’ın rasulü� ! Seni gece

260 İmam Şafiî
vakti uyandırmak istemedik.” Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem çıktı, in-

sanlar kadının kabri başında saf tuttular ve cenaze namazında dö� rt tekbir
getirdi.”635

È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǹō ÈƗƨÈ ǷƢÈ ǷÈ ÉƗȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƣƢ
È ǇÉ ǁ Ç ȀÈ ǋ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǲÊ ȈōÌ ǴǳơǺÈ ǷÊ ƪÌ ÈȈŏǧȂÉ ÉƫƨÇ ÈǼȈǰÊ ǈÌ ǷÊ ÊǂƦÈÌ ǫȄÈǴǟÈ ȄōǴǏ È Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ
577- (821) Ebu Umame radıyallahu anh’den: “Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem gece ö� len yoksul bir kadının kabri ü� zerine (cenaze) namazı
kıldı.”636
ǺÊ ÌƥÊǂÊƥƢƳÈ ǺÌ ǟÈ ǲȈ É ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ

Ç ǬÊ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǺÉ ÌƥǶȈ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƢǠً ÈƥǁÌ ÈƗƪÊ ŏȈǸÌÈ ǳơȄÈǴǟÈ ǂÈ ōƦǯ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ
ȄÈǳȁȋơÉْ‫ أ‬ƧÊÈŚÊƦǰÌ ōƬǳơƾÈ ǠÌ Èƥǹƕ Ê ǂÌ ǬÉ Ìǳơǵŏ ÉƘÊƥÈƗǂÈÈ ǫȁÈ
578- (1217) Cabir b. Abdillah radıyallahu anhuma’dan: Nebî� sallallahu
aleyhi ve sellem ö� lü� ü� zerine dö� rt tekbir aldı, Fatiha’yı okudu sonra ilk tekbiri
aldı.”637
È ǫ ǥÇ ȂÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƨÈ ƸÌ

ǱƢÈ È ǴǗÈ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƾÇ ǠÌ Ǉ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǺÉ ÌƥǶȈ
ǺÌ ǟÈ ǾÉ ÉƬÌǳÈƘǇ
È Ƕō
È ǴǇƢ
È ǸÈō ǴǧÈ ƣƢ Ê ÈƬǰÌ Ê ǳơƨÊ ƸÈ ÊƫƢǨÈ ÊƥÈƗǂÈ ǬÈ ǧÈ ƧÇ ǃÈ ƢÈǼƳȄÈ Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǦÌ
È ǴǟÈ ǅƢ È Ǵƻ È ƪÉ ȈōÌ ǴǏÈ
nǪŋ ƷÈ ȁÆ
È ƨōǼǇ~
É ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǮÈ ÊǳƿÈ
579- (1218) Talha b. Abdillah b. Avf’tan: “İ�bn Abbas radıyallahu an-
huma’nın arkasında cenaze namazı kıldım. Fatiha’yı okudu. Selam verdiğ� i
zaman bunu sordum: “Sü� nnet ve haktır” dedi.638

636 Sahihligayrihi. Mü� rseldir.
El-Müsned 261
È ǫ ƾÇ ȈǠÊ ǇȆ

ǱƢÈ È ÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ
È ǺÌ ǟÈ ǹÈ Ȑَ‫ ا‬ƴÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ
É ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ǴǠÈÈ ǧ ƢǸÈ ōǻÊƛ~ǱȂ
ƪÌ È ƧÊ ǃÈ ƢÈǼƴÌ
É ǬÉ Èȇȁ È ǳơȄÈǴǟÈ ƣƢ Ê ǳơƨÊ ƸÈ ÊƫƢǨÈ Êƥ ǂÉ ȀÈ ƴÌ ÈȇǅƢ
Ê ÈƬǰÌ Ç ōƦǟÈ ǺÈ ÌƥơƪÉ ǠÌ ǸÊ ǇÈ
É ȀÈ ōǻÈƗơȂǸÈ
nÆƨōǼǇƢ É ǴǠÌ ÈƬÊǳ
580- (1218/1) Said b. Ebi Said dedi ki: “İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’nın
cenaze namazında Fatiha’yı sesli olarak okuduğ� unu işittim. Şö� yle dedi: “Bunu
ancak sü� nnet olduğ� unu ö� ğ� renmeniz için yaptım.”639
È ǺÉ ÌƥƨÈ ǷƢÈ ǷÈ ÉƗȂÉƥÈƗƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗȅÊ

ǲÇ ȀÌ Ǉ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ÇǂǸÈ ǠÌ ǷÈ ǺÌ ǟÈ ǹÊ Ç ǃƢǷÈ ǺÉ ÌƥǥÉ ǂŏ ǘÈ ǷƢ
ƧÊ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơȆ
ō ǧÊ ƨÈ ōǼǈǳơ Ŏ ǹō ÈƗ Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơƣƢ Ê ƸÈ ǏÌ ÈƗ ǺÌ ǷÊ ǲÆ ƳÉ ǁ È ǽÉ ǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ ǾÉ ōǻÈƗ
ȆǧÊơǂė ǇȄÈ
Ê ǳȁȋơ Éْ‫ أ‬ƧÊÈŚÊƦǰÌ ōƬǳơƾÈ ǠÌ ÈƥƣƢ Ê ÈƬǰÌ Ê ǳơƨÊ ƸÈ ÊƫƢǨÈ ÊƥÉƗǂÈ ǬÌ ÈȇǶō ÉƯǵƢÉ ǷÊْ‫إ‬
È ȍơǂÈ ŏƦǰÈ ÉȇǹÌ ÈƗƧÊ ǃÈ ƢÈǼƴÌ
È ǳơȄÈǴǟÈ
ȆǧÊ ƧÊ ǃÈ ƢÈǼƴÌ
È ǴÊǳƔƢÈ ǟÈ ƾŎ ǳơǎÉ É ǴƼÌ ÈȇȁÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơȄÈǴǟÈ ȆŏǴǐÈ ÉȇǶō ÉƯǾÊ ǈÊ ǨÌ Èǻ
ǾÊ ǈÊ ǨÌ ÈǻȆǧÊ ơǂė Ǉ Ê ǶŏÉ ǴǈÈ ÉȇǶō ÉƯǺō ȀÉ ǼÌ ǷÊ ƔÇ ȆÌ ǋȆ È ǧÊ ÉƗǂÈ ǬÌ Èȇȏَ‫ ا‬Ʃơ Ê ŚÈ ÊƦǰÌ ōƬǳơ
581- (1219) Ebu Umame b. Sehl, Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’in as-
habından birinden rivayet ediyor: Cenaze namazında imamın ilk tekbiri al-
dıktan sonra Fatiha’yı gizlice içinden okuması sü� nnettir. Sonra Nebî� sallalla-
hu aleyhi ve sellem’e salat eder, tekbirlerde cenaze için samimiyetle dua eder.
Bu tekbirlerde bir şey okunmaz. Sonra gizlice içinden selam verilir.”640
Ŏ ǂȀÌ ǨÊ ÌǳơƾÆ Ǹō ƸÈ ǷȆ

ȅÊ É ÊǼÈƯƾō Ʒ
È ȅÊŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ÇǂǸÈ ǠÌ ǷÈ ǺÌ ǟÈ ǹÊ Ç ǃƢǷ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǺÉ ÌƥǥÉ ǂŏ ǘÈ ǷƢ
ƨÈ ǷƢÈ ǷÈ ÉƗȆÊƥÈƗǱÊ ȂÈÌ ǫǲÈ ưÌ ǷÊ ǱƢÈ
È ǫǾÉ ōǻÈƗǆ Ê Ƹō ǔǳơ
Ç ȈÈÌ ǫǺÊ ÌƥǭƢ ō ǺÊ ǟÈ
582- (1220) ed-Dahhak b. Kays’tan: Ebu Umame’nin sö� ylediğ� inin aynı-
sını rivayet etmiştir.641

640 Sahih ligayrihi. Şafii; Sunen (7601)
262 İmam Şafiî
ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ƾÇ ǠÌ Ǉ

È ǫƨÈ ǷƢÈ ǷÈ ÉƗȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ȅÊ
ǱƢÈ È ǺÊ ÌƥƮÊ ȈÈÌ ǳǺÌ ǟÈ ƢÈǼÊƥƢƸÈ ǏÌ ÈƗǒ É ǠÌ ÈƥƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
nƣƢÊ ÈƬǰÌ Ê ǳơƨÊ ƸÈ ÊƫƢǨÈ ÊƥƧÊ ǃÈ ƢÈǼƴÌ
È ǳơȄÈǴǟÈ ÈƗǂÈ ǬÌ ÉȇǹÌ ÈƗƨÉ ōǼǈǳơ~
Ŏ
583- (1221) Ebu Umame dedi ki: “Cenaze namazında Fatiha okumak
sü� nnettir.”642
ǹơ È ǺÊ ÌƥȄǇȂ
È ƽÈ ǁÌ ȁ È Ƿ É ǺÌ ǟÈ Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǩƢ È ƸÈ ǇÌ ÊƛǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ǺÉ ÌƥǶȈ
Éْ‫ أ‬ƧÊÈŚÊƦǰÌ ōƬǳơƾÈ ǠÌ Èƥǹƕ
ȄÈǳȁȋơ Ê ǂÌ ǬÉ Ìǳơǵŏ ÉƘÊƥÉƗǂÈ ǬÌ ÈȇǹƢ È ǾÉ ōǻÈƗǍƢ
È ǯ Ê ǠÌÈ ǳơǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ
ƧÊ ǃÈ ƢÈǼƴÌ
È ǳơȄÈǴǟÈ
584- (1222) Musa b. Verdan’dan: “Abdullah b. Amr b. el-As radıyallahu
anhuma cenaze namazında ilk tekbirden sonra Fatiha’yı okurdu.”643
ǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǎ È ǺÊ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ȅō ƾÊ ǫÊ ơȂÌÈ ǳơȆÊǼǠÌ ÈȇƾÆ Ǹō ƸÈ ǷƢ
Ç ǨÌ Ʒ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǳơȄÈǴǟÈ ǂÈ ōƦǯƢ È Ǹō É ǾÊ ÌȇƾÈ ÈȇǞÈ
È Ǵǯ É ǧǂÌ ÈȇǹƢ
È ǯ È ǾÉ ōǻÈƗǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ Ìƥơ
585- (1223) Nafi rahimehullah’tan: “İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma ce-
naze namazında her tekbirde ellerini kaldırırdı.”644
ȄÈǴǟÈ ƧÊ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơ

ō ȆǧÊ Ƕŏ È ǯÈ ǾÉ ōǻÈƗ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ Ìƥơ ǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ǴǈÈ Éȇ ǹƢ
È ǳơ
586- (1224) Nafi rahimehullah’tan: “İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma ce-
naze namazında selam verirdi.”645

644 Çok zayıf. Şafii, Sunen (7614) Muhammed b. Ö� mer el-Vakıdi metruktur.
El-Müsned 263
ȄǈȈ È ǟÊ ǾÊ Ǹŏ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ƸÌ

È ǴǗÈ ǺÉ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÊ ÌƥǩƢ È ƸÈ ǇÌ ÊƛǺÌ ǟÈ ƢÈǼÊƥƢƸÈ ǏÌ ÈƗǺÌ ǷÊƨÉ ǬÈ ŏưǳơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ȅÌ ƽÈ ȂǸÉ ǟÈ ǺÈ ȈÌÈƥǲÉ ǸÊ ƸÌ ÈȇǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
ÇǂȇÊǂǇ È ǹƢ È ǸÈ ưÌ ǟÉ ƪÉ ÌȇÈƗǁ~
È Ǩō ǟÈ ǺÈ ÌƥǹƢ È ǱƢÈ È ǫƨÈ ƸÌ È ǴǗÈ ǺÊ Ìƥ
nǾÉ ǠÈ ǓÈ ȁȄ
È ōƬƷ Ì ǴǧÈ ǾÉ Ƿō ÉƗ
È ǾÉ ǫÌ ǁÊ ƢǨÈ ÉȇǶÈ
587- (1211) İ�sa b. Talha’dan: “Osman b. Affan radıyallahu anh’ın anne-
sini, sedyesinin direkleri arasında taşıdığ� ını ve kabre konuluncaya kadar ay-
rılmadığ� ını gö� rdü� m.”646
È ǾÉ ōǻÈƗǮÇ ǿÈ ƢǷ
ǺÈ ÌƥơȃÈƗǁ È ǺÊ ÌƥǦÈ ǇȂ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƢÈǼÊƥƢƸÈ ǏÌ ÈƗǒ
É ÉȇǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ É ǠÌ ÈƥƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ō ȆÊ ÈƬǸÈ ÊƟƢÈǫǺÈ ȈÌÈƥƢǸً ÊƟƢÈǫǞÇ ǧÊ ơǁ
ǂÊ ȇÊǂǈǳơ È ƧÊ ǃÈ ƢÈǼƳȆ
È ǧÊ ǂÈ ǸÈ ǟÉ
588- (1212) Yusuf b. Mahek, İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’nın cenaze
taşınan sedyenin ayaklarından birinden tutup kaldırdığ� ını gö� rmü� ş.647
ƢÈƥÈƗ ƪÉ ÌȇÈƗǁ~

È ǱƢÈÈ ǫ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƪÇ ÊƥƢÈƯ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƢÈǼÊƥƢƸÈ ǏÌ ÈƗ ǒ
Ç ǫȁȆ
nǍƢō È ÊƥÈƗǺÊ ÌƥƾÊ ǠÌ ǇÊ È ǂȇÊǂǇ È ȅÌ ƽÈ ȂǸÉ ǟÈ ǺÈ ȈÌÈƥǲÉ ǸÊ ƸÌ ÈȇƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ
589- (1213) Abdullah b. Sabit babasından rivayet ediyor: “Ebu Hureyre
radıyallahu anh’ı Sa’d b. Ebi Vakkas radıyallahu anh’ın cenazesinin taşındığ� ı
sedyenin ayakları arasında taşıdığ� ını gö� rdü� m.”648
ǺÈ ÌƥơƪÉ ÌȇÈƗǁ~

È ǱƢÈÈ ǫǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǹÇ ȂÌ ǟÈ ȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥǲȈ
È ÊƦƷÌ ǂÈ ǋÉ ǺÌ ǟÈ ƢÈǼÊƥƢƸÈ ǏÌ ÈƗǒ
È ǺÊ ÌƥÊǁȂÈ ǈÌ ǸÊ ÌǳơÊǂȇÊǂǇ
nƨÈ ǷÈ ǂÈ ƼÌ Ƿ È ȅÌ ƽÈ ȂǸÉ ǟÈ ǺÈ ȈÌÈƥǲÉ ǸÊ ƸÌ ÈȇÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơ
590- (1214) Şurahbil b. Ebi Avn, babasından rivayet ediyor: “İ�bnu’z-
Zubeyr’i el-Misver b. Mahrame’nin cenazesinin taşındığ� ı sedyenin ayakları
arasında taşırken gö� rdü� m.”649
646 Zayıf. Şafii, Sunen (7474) mubhem ravisi vardır. Beyhaki (4/20)
647 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (7475) mubhem ravisi vardır. Beyhaki (4/20) A -
durrazzak (6520)
264 İmam Şafiî
ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƣƢ Ç ȀÈ ǋ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ È ƾÇ ÊǳƢƻ

É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǽÉ ǂÉ ȈÌ ǣÈ ȁ È ǺÉ ÌƥǶÉ ǴÊ ǈÌ ǷƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ơȂÉǻƢǯ È ǶÌ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǹƢ
È ǸÈ ưÌ ǟÉ ȁ È ǂǰÌ ÈƥƢÈƥÈƗȁ
È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ȁÇ È Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǳơǵƢÈ ǷÈ ÈƗǹȂ
È ǌÉ ǸÌ Èȇ
591- (1225) İ�bn Şihab, babasından rivayet ediyor: “Nebî� sallallahu aley-
hi ve sellem, Ebu Bekir, Ö� mer ve Osman radıyallahu anhum cenazenin ö� nü� n-
de yü� rü� rlerdi.”650
ÊǂÌȇƾÈ ȀÉ ÌǳơǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƨÈ ǠȈÈ Êƥǁ

È ǺÌ ǟÈ ÊǁƾÊ ǰÈ ǼÌ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ
É ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ƪÊ ǼÌÊƥƤÈ ÈǼÌȇǃÈ ƧÊ ǃÈ ƢÈǼƳÈ ǵƢÈ ǷÈ ÈƗǵÈ ƾō ǬÈ ÈƫǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ Ê ǘō ƼÌ
È ƣƢ È ǳơǺÈ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ȃÈƗǁ
È ǾÉ ōǻÈƗǽÉ ǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗǾÉ ōǻÈƗ
Ǌ Ç ƸÌ ƳÈ
592- (1226) Rebia b. Abdillah b. el-Hudeyr, Ö� mer b. el-Hattab radıyalla-
hu anh’ın Zeyneb bt. Cahş radıyallahu anha’nın cenazesinin ö� nü� nden gittiğ� ini
gö� rmü� ş.”651
È ǫ ƤÊ ÊƟƢǈǳơ
ǱƢÈ ō ȄÈǳȂÌ ǷÈ ƾÇ ȈÌÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ Ìƥ ȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ Ìƥơ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ê ÈƯƾō ƸÈ ÈƬÈȇƢǈÈ
ǹƢ È ǧƢǷÈ ƾō ǬÈ ÈƬÈǧƧÊ ǃÈ ƢÈǼƴÌ
È ǴƴÈ Ê ÈȈǌÊ ǸÌ ÈȇÇǂȈÌ ǸÈ ǟÉ ǺÈ ÌƥƾÈ ȈÌÈƦǟÉ ȁ
È ǳơǵƢÈ ǷÈ ÈƗǹƢ È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÈ ÌƥơƪÉ ÌȇÈƗǁ~
È
nƢǷƢÈ È ȀÊƥƩÌ ǃÈ ƢƳƢ
È ǫƢǸÊ È ǸÈō ǴǧÈ
593- (1227) es-Saib’in azatlısı Ubeyd’den: “İ�bn Ö� mer ve Ubeyd b. Umeyr
radıyallahu anhuma’nın cenazenin ö� nü� nde yü� rü� dü� klerini, ö� ne geçip oturduk-
larını, konuştuklarını, cenaze geçtiğ� i zaman ayağ� a kalktıklarını gö� rdü� m.”652
ǱƢÈ È ǺÊ ÌƥÊǂǷÊ ƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇ

È ǫƨÈ ǠȈÈ Êƥǁ È ǺÌ ǟÈ ȅÊŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
É َّ‫ لله‬É ǇÉ ǁÈ ǱƢÈ
ȄōƬƷÈ ƢȀÈ Èǳ ơȂǷȂ
É ǬÉ ǧÈ ƧÈ ǃÈ ƢÈǼƴÌ È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƅơ ȄōǴǏÈ Ê ơ ǱȂ
È ǳơ ǶÉ ÉƬÌȇÈƗǁÈ ơÈƿÊƛ~ Ƕō Èǫ
650 Sahih. Şafii, Sunen (7484) Ebu Davud (3179) Tirmizi (1007) İ�bn Mace (1482)
Ebu Ya’la (5421) Humeydi (607)
652 Zayıf. Şafii, Sunen (7501) Ubeyd mevla Saib makbuldur.
El-Müsned 265
È ÉƫȁÌ ÈƗǶÌ ǰÉ ǨÈ Ǵŏ ƼÈ Éƫ
nǞÈ ǓȂ
594- (625) Amir b. Rebia radıyallahu anh’den: “Rasû� lullah sallallahu
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Cenaze gördüğünüz zaman onu indirin-
ceye veya konuluncaya kadar ayağa kalkın.”653
É ǺÊ ÌƥƾÊ ǠÌ Ǉ
ƿÇ ƢǠÈ Ƿ È ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ ǫÊ ơȁ È ǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈǠÊ Ǉ
È ǇÉ ǁ
È ȆŌ ǴÊ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǶÊ ǰÈ ƸÌ
È ǳơǺÊ ÌƥƽÊ ȂǠÉ ǈÌ Ƿ
È ǺÌ ǟÈ ÇǂȈÌÈƦƳ É ǺÊ ÌƥǞÊ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ
ǆÈ È Ƕō ÉƯÊǄÊƟƢÈǼƴÌ
È ǴƳ È ǳơȆǧÊ ǵȂÉ ǬÉ ÈȇǹƢ
È ǯ È Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
595- (626) Ali radıyallahu anh’den: Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sel-
lem cenazeler için kalkardı, sonra oturdu.654
ƿÇ ƢǠÈ ǷÉ ǺÊ ÌƥƾÊ ǠÌ Ǉ

È ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ ǫÊ ơȁÈ ǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈǠÊ ǇÈ ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ƤÇ ÊǳƢÈǗȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥȆŏ ǴÊ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǶÊ ǰÈ ƸÌ É ǺÊ ÌƥǞÊ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ
È ǳơǺÊ ÌƥƽÊ ȂǠÉ ǈÌ ǷÈ ǺÌ ǟÈ ÇǂȈÌÈƦƳ
ǮÈ ÊǳƿÈ ƾÈ ǠÌ ÈƥǆÈÈ ǴƳ È Ƕō ÉƯƧÊ ǃÈ ƢÈǼƴÌ
È ǳơȆǧÊ ǵȂ É ǬÉ ÈȇǹƢ
È ǯÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
… (1238) Ali radıyallahu anh’den: Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem
cenazeler için kalkardı, sonra oturdu.655
Ì ȍơơÈǀȀÈ ÊƥƨÈ ǸÈ ǬÈ ǴÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÉ ÌƥǶȈ
ȁÌ ÈƗƽÊ ƢÈǼǇÊْ‫إ‬ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǆÈÈ ǴƳ È Ƕō ÉƯǵÊ ƢÈȈǬÊ ÌǳƢÊƥƢÈǻǂÈ ǷÈ ÈƗȁ
É ǇÉ ǁ È ǵƢÈ
È ǫ~ǱƢÈ È ǫȁơÈÈ ǀȀÈ ÊƥǾÇ ȈÊƦǋÈ
É ǳƢÊƥƢÈǻǂÈ ǷÈ ÈƗȁÈ
Ê ǴƴÌ
nǅȂÉ
596- (1238/1) Muhammed b. Amr b. Alkame’den: “Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem cenaze için ayağ� a kalkar ve bize de kalkmamızı emrederdi.
Sonra oturdu ve bize de oturmamızı emretti.”656

266 İmam Şafiî
È ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗȄǇȂ
ǱȂ È ǂÈ ǸÌ ǟÊ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ
È ǷÉ ǺÊ Ìƥǹơ È ƾÇ ÊǳƢƻ
É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǽÉ ǂÉ ȈÌ ǣÈ ȁ È ǺÉ ÌƥǶÉ ǴÊ ǈÌ ǷƢ
ǾÊ ǇÊ ÌƗǁ
È ǲÊ ÈƦǫÊ ǺÌ ǷÊ ǲō Ǉ
597- (1228) İ�mran b. Musa’dan: “Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’in
cenazesi kabrine başı tarafından gö� tü� rü� ldü� .”657
Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƨÈ ǷÊ

È ǅƢ È ǂǰÌ ǟÊ ǺÌ ǟÈ ƔÇ ƢǘÈ ǟÈ ǺÊ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ƨÉ ǬÈ ŏưǳơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
nǾÊ ǇÊ ÌƗǁ
È ǲÊ ÈƦǫÊ ǺÌ ǷÊ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁÈ ǲō Ǉ~
É ǱƢÈ È ǫƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ
aleyhi ve sellem’in cenazesi kabrine başı tarafından gö� tü� rü� ldü� .”658
ÉƅơȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÊ ÌƥÊǂǨÈ ǠÌ Ƴ

È ǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÉ ÌƥǶȈÉ ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƪÉ ÉƦưÌÈƫ ȏ
َ‫ ا‬ƔƢÉ ÈƦǐÌ ƸÌ
È ǳơȁÈ ƔƢÈ ÈƦǐÌ Ʒ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ǞÈ ǓÈ ȁÈ ȁ
È ǾÊ ÊǼÌƥơǶȈ
È ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛ ÊǂƦÈÌ ǫ ȄÈǴǟÈ ǉō ǁ È Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
É ǂƦÈÌ ǫȄÈǴǟÈ ȏَّ‫ا‬Êƛ
ƶÇ ǘō ǈÈ ǷÇ
599- (1230) Cafer b. Muhammed, babasından rivayet ediyor: “Nebî� sal-
lallahu aleyhi ve sellem oğ� lu İ�brahim’in kabrine çakıl dö� şedi.”659
Çakıl dö� şemesi sabit olmamıştır. Sadece kabrin dü� mdü� z yapılması
sabittir.660
ǽÊ ƾŏ Ƴ È ǺÌ ǟÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÉ ÌƥǶÉ ǇƢ

È ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÊ ÌƥÊǂǨÈ ǠÌ Ƴ Ê ǬÈ ÌǳơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȐÅÊƟƢÈǫơȂǠÉ ǸÊ Ǉ
È ƨÉ ÈȇÊǄǠÌ ōƬǳơƩÊ ƔƢÈ ƳÈ ȁ È Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁ È ȆŏÈ ǧȂÉ ÉƫƢǸÈō ǳùǱƢÈ Èǫ
ǲŏ ǯÉ ǺÌ ǷÊ Ƣǯً ǁÈ ƽÈ ȁ
È ǮÇ ÊǳƢǿÈ ǲŏ ǯ É ǺÌ ǷÊ ƢǨً ǴÈ ƻÈ ȁ
È ƨÇ ÈƦȈǐÊ Ƿ É ǲŏ ǯÉ ǺÌ ǷÊ Ɣơً ǄÈ ǟÈ Êَّ‫لله‬ơ ȆǧÊ ǹō Êƛ ǱȂ É ǬÉ Èȇ
ùƣơ È ȂÈ ōưǳơǵÊÈ ǂƷ É ǺÌ Ƿ È ƣƢ Ê ǐÈ ǸÌÉ ǳơǹō ÊƜǧÈ ơȂƳÉ ǁƢÈ È ǬÉ ÊưǧÈ Êَّ‫لله‬ƢÊƦǧÈ ƪÇ ÊƟƢÈǧ
Ì ǧǽÉ ƢōȇÊƛȁơȂ
600- (1235) Cafer b. Muhammed babasından, o da dedesinden rivayet

658 Zayıf. Şafii, Sunen (7704) mubhem ravisi vardır.
659 Zayıf. Şafii; Sunen (7722)
El-Müsned 267
eidyor: “Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem vefat ettiğ� i zaman taziyeye gel-
diler. Birisinin şö� yle dediğ� ini işittiler: “Muhakkak ki Allah’ta her musibete
karşı bir taziye, her helak olana karşı yerine ihsan edecek bir varlık, her yok
olana karşı yerini tutacak bir şey vardır. İ�şte bu nedenle ancak Allah’a yö� ne-
lin! Ancak O’nu arzulayın! Asıl felâ� kete uğ� rayan, (sabrının) karşılığ� ında ecir
alamayan kimsedir.”661
È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ

ȄōǴǏ È ǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ
É ǺÊ ÌƥÊǂǨÈ ǠÌ Ƴ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ǺÉ ÌƥǶȈ
È ǾÊ ÌȇƾÈ ÈȈÊƥƩƢ
ƢǠȈً ǸÊ Ƴ Ç ÈȈÈưƷÈ ƭÈ Ȑَ‫ا‬ÈƯƪÊ ŏȈǸÌÈ ǳơȄÈǴǟÈ ƢÈưƷ
È Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
601- (1230/1) Cafer b. Muhammed, babasından rivayet ediyor: “Nebî�
sallallahu aleyhi ve sellem ö� lü� için iki eliyle ü� ç defa toprak attı.”662
ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ

É ǺÊ ÌƥÊǂǨÈ ǠÌ Ƴ È ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ơȂÉǴǠÈ Ƴơ~
Ì Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
É ǇÉ ǁ È ǱƢÈ È ǫ ÇǂǨÈ ǠÌ ƳÈ ȆÉ ǠÌ Èǻ ƔƢÈ ƳƢ È ǫ ÇǂǨÈ ǠÌ ƳÈ
È ǸÈō ǳ ǱƢÈ
ǹƢ
É ÈȈǨÌ Ǉ É Ǯō ǋn È ǶÌ ȀÉ ǴÉ ǤÈ ǌÌ ÈȇƢǷÈ ȁÌ ÈƗǶÌ ȀÉ ǴÉ ǤÈ ǌÌ ÈȇǂÆ ǷÌ ÈƗǶÌ ǿÉ ƔƢÈ Ƴ Ì ǫǾÉ ōǻÊƜǧÈ ƢǷƢً ǠÈ
È ƾÈ È ǱÊ ȉِ‫آ‬
È ǗÇǂǨÈ ǠÌ Ƴ
602- (1263) Abdullah b. Cafer’den: “Cafer radıyallahu anh’ın ö� lü� m ha-
beri gelince Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Cafer’in
ailesi için yemek yapın. Zira onların başına kendilerini meşgul edecek bir iş
gelmiştir.”663
ȆÈ ǓÊ ǁÈ ȅÊŏ ǁƾÌ ƼÌ É ǳơƾÇ ȈǠÊ ǇȆ ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥƨÈ ǠȈÈ ÊƥǁÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
È ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ÊǁȂÉƦǬÉ ÌǳơƧÊ ǁƢÈ ÈȇÊǃ ǺÌ ǟÈ ǶÌ ǰÉ ÉƬȈÌ ȀÈ Èǻȁ~
È ǱƢÈÈ ǫ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ È ǹō ÈƗ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ
È ǇÉ ǁ
nơǂً ƴÌ ǿÉ ơȂÉǳȂǬÉ Èƫȏَ‫ ا‬ȁƢ
È ǿÈ ȁǁȁ
É ǄÉ ǧÈ
603- (1263) Ebu Said el-Hudrî� radıyallahu anh’den: Rasulullah sallal-
lahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Sizleri kabirleri ziyaret etmekten
yasaklamıştım. Artık ziyaret edebilirsiniz. Lakin günah olan sözler
661 Çok zayıf. Şafii, Sunen (7759) el-Kasım b. Abdillah metruktur.

662 Çok zayıf. Şafii, Sunen (7718) İ�brahim b. Muhammed metruktur. İ�bn Mace
(1565)
663 Sahih. Şafii, Sunen (7764, 7765)
268 İmam Şafiî
söylemeyin.”664
664 Sahih. Şafii, Sunen (7798) Ahmed (3/38, 63, 66) benzeri Burayde radıyallahu
anh’den: Muslim (977)
Zekât Kitabı
Zekâtın Emredilmesi, Terk Edenin Tehdid Edilmesi,

Kimlere ve Ne Kadar Farz Olduğu
ǺÌ ǟÈ ȆŌ ǨÊ ȈÌ ǏÈ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÌ ǟÈ ǩƢ È ƸÈ ǇÌ ÊƛǺÊ ÌƥƢōȇÊǂǯÈ ǃÈ ǺÌ ǟÈ ƨÉ ǬÈ ŏưǳơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ƕō
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÇ ÈƦǠÌ ǷȆ
È ÊƥÈƗ
ǺÌ ǷÊ ÉǀƻÈ ƚÌ Éƫƨً ǫÈ ƾÈ Ǐ
È ǶÊÌ ȀȈÈÌ ǴǟÈ ǹō ÈƗǶÌ ȀÉ ǸÌ ǴÊ ǟÌ ÈƘǧÈǭȂ
È ÉƥƢƳÈ ÈƗǹÌ ÊƜǧÈ ~ǾÉ ÈưǠÈ Èƥś
È Ʒ Ê ǲÇ ÈƦƳ
È ǺÊ ÌƥƿÊ ƢǠÈ ǸÉ ÊǳǱƢÈ
Èǫ
nǶÊÌ ȀÊƟơǂÈ ǬÈ ǧÉ ȄÈǴǟÈ ƽŎ ǂÈ Éƫȁ Ì ȀÊƟƢÈȈÊǼǣÌ ÈƗ
È ǶÊ
604- (1289) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’dan: Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem Muaz b. Cebel radıyallahu anh’ı gö� nderirken şö� yle buyurdu:
“Eğer sana icabet ederlerse onlara zekatın farz olduğunu bildir. Zen-
ginlerinden alıp fakirlerine ver.”665
ȆÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ

È ǺÌ ǟÈ ƾÇ ǠÌ Ǉ È ǺÊ ÌƥƮÊ ȈōÌ ǴǳơǺÊ ǟÈ ǹƢ
È ǈō Ʒ È ǺÉ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇȂÈ ǿÉ ȁ È ƨÉ ǬÈ ŏưǳơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǫȐÅ ƳÉ ǁ
ǱƢÈ È ǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È ǮÇ ÊǳƢǷ
È ǺÊ ÌƥǆÊ ÈǻÈƗǺÌ ǟÈ ÇǂǸÊ ÈǻȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥǮȇÊ Ê ǂǋ È ǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈǠÊ ǇÈ
ȄÈǴǟÈ ƢǿÈ ƽō ǂÉ ÈƫȁƢ ō ǀƻÉ ƘÌÈƫǹÌ ÈƗǭÈ ǂÈ ǷÈ ÈƗÉَّ‫لله‬ƕÊَّ‫لله‬ƢÊƥǮÈ ÉƫƾÌ ǌÈ ÈǻÊَّ‫لله‬ơǱȂ
È ÈǼÊƟƢÈȈÊǼǣÌ ÈƗǺÌ ǷÊ ƨÈ ǫÈ ƾÈ ǐǳơÈ È ǇÉ ǁƢ È Èȇ
nǶÌ ǠÈ ÈǻǶō ȀÉ Ǵō ǳơ~ǱƢÈ È ǫƢÈǼÊƟơǂÈ ǬÈ ǧÉ
605- (1290) Enes b. Malik radıyallahu anh’den: “Bir adam dedi ki: “Ey
Allah’ın rasulü� ! Allah için soruyorum! Allah mı sana zenginlerimizden zekat
alıp fakirlerimize vermeni emretti?” Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem:

270 İmam Şafiî
“Allah için evet!” buyurdu.”666
ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ÇǁƢǈÈ ÈȇǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ È ǺÌ ǟÈ ǹÈ Ȑَ‫ ا‬ƴÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
É È ǫ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁÈ ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ
ǱȂÉ ǬÉ Èȇ Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƅơ ȄōǴǏÈ ǶÊ ǇƢ Ê ǬÈ Ìǳơ ƢÈƥÈƗ ƪÉ ǠÌ ǸÊ ǇÈ ǱƢÈ
È ƤÇ ŏȈÈǗ ƤÇ ǈÌ ǯ
ǲÉ ÈƦǬÌ Èȇȏَ‫ ا‬ȁ È ǺÌ ǷÊ ƨÇ ǫÈ ƾÈ ǐÈ Êƥ ǩÉ ƾō ǐÈ ÈƬÈȇƾÇ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǷÊ ƢǷ È ǽÊ ƾÊ ÈȈÊƥ ȆǈÊ ǨÌ Èǻ ȅǀÊ ōǳơȁ~ È
ō ƾÊ ÈȇȆǧÊ ƢȀÈ ǠÉ ǔÈ ÈȇƢǸÈ ōǻÈƘǯ
ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ È ȏَّ‫ا‬ÊƛƤÆ ŏȈÈǗȏَّ‫ا‬ÊƛƔÊ ƢǸÈ ǈǳơȄÈ ō ǳÊƛƾÉ ǠÈ ǐÌ Èȇȏَ‫ ا‬ȁƢ È ًƦŏȈÈǗȏَّ‫ا‬ÊƛÉَّ‫لله‬ơ
ǲÉ ưÌ ǸÊ ÊǳƢȀÈ ōǻÊƛȁ
È ƨÊ ǷƢÈ ÈȈǬÊ ÌǳơǵÈ ȂÌ ÈȇȆÊƫƘÌÈƬÈǳƨÈ ǸÈ ǬÌ ŎǴǳơǹō ÈƗȄōƬƷ È ǽÉ ȂÉ ō ǴǧÈ ǶÌ ǯÉ ƾÉ ƷÈ ÈƗȆŏƥǂÈ ÉȇƢǸÈ ǯ È ǾÉ ÈǳƢȀÈ ȈŏƥǂÈ ÉȈÈǧ
^ƩƢÈ Ê ǫƾÈ ǐǳơÉ ō ǀƻÉ ƘÌÈȇȁ È ǽÊ ƽÊ ƢÈƦǟÊ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈƥȂÌ ōƬǳơǲÉ ÈƦǬÌ ÈȇȂÈ ǿÉ Èَّ‫لله‬ơǹō ÈƗ`ÈƗǂÈÈ ǫǶō ÉƯnǶÊ ȈǜÊ ǠÌÈ ǳơǲÊ ÈƦƴÌ È ǳơ
>ÎÍÑƨÈƥȂÌ ōƬǳơ@
606- (364) Ebu Hureyre radıyallahu anh’den: “Ebu’l-Kasım sallallahu
aleyhi ve sellem’in şö� yle buyurduğ� unu işittim: “Nefsim elinde olana yemin
ederim ki helal kazancından zekat veren hiçbir kul yoktur ki, Allah onu
temiz olarak kabul edip de semaya temiz olarak yükseltmesin. Rahman
onu sanki avucuna koyar ve tıpkı birinizin at yavrusunu yetiştirmesi
gibi büyütür, lokma kıyamet gününde büyük bir dağ gibi gelir.” Sonra şu
ayeti okudu: “Muhakkak ki kullarından tevbeyi kabul eden ve sadakala-
rını alan Allah’tır.” (Tevbe 104)”667
ǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥǵÊ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ȆŎ ƸÊ ǸÈ ƴÌ

É ǳơǹơ È ǺÊ ÌƥǹƢ
È ȂÈ ǨÌ Ǐ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǸÈ ưÌ ǟÉ ǺÉ ÌƥƾÉ Ǹō ƸÈ ǷƢ
ȏ~
È ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗ ƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
È ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗ
nǾÉ ÈƬǰÈ Ì ǴǿÌ ÈƗȏَّ‫ا‬ÊƛȏƢÅ Ƿ ō ǖÉ ÊǳƢƼÈ Éƫ
È ƨÉ ǫÈ ƾÈ ǐǳơ
607- (361) Aişe radıyallahu anha’dan: Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve
sellem şö� yle buyurdu: “Bir mala zekat karışırsa ancak onu helak eder.”668
666 Sahih. Şafii, Sunen (13282) Ebu Davud (391)

668 Zayıf. Şafii, Sunen (8424) Muhammed b. Osman b. Safvan el-Cumahî� zayıftır.
El-Müsned 271
ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƱÊ ǂÈ ǟÌ ȋơÈْ‫ أ‬ǺÊ ǟÈ ƽÊ ƢÈǻǄŏ ǳơȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ǺÊ ȈÈÌ ǴƳÉ ǁÈ ǲÊ ÈưǸÈ ǯÈ ǲȈ Ê ƼÊ ÈƦÌǳơȁÈ ǪÊ ǨÊ ǼÌ ǸÌÉ ǳơǲÉ ÈưǷ~
È ǱƢÈ Èǫ
ǪÈ ǨÊ ǼÌÉȇǹÌ ÈƗǪÉ ǨÊ ǼÌ ǸÌÉ ǳơƽÈ ơǁÈ ÈƗơÈƿÊƜǧÈƢǸÊÈ ȀȈǫÊ ơǂÈ ÈƫȄÈǳÊƛƢǸÊ
È ȀŏȇƾÊ ÉƯǹÌ ƾÉ ÈǳǺÌ ǷÊ ǹƢ
Ê ÈƬōǼƳ Ê ÈƬōƦƳƢ
È ȁÌ ÈƗǹƢ É ǸÊ È ȀȈÈÌ ǴǟÈ
É ƼÊ ÈƦÌǳơƽÈ ơǁÈ ÈƗ ơÈƿÊƛȁ
ǹÌ ÈƗ ǲȈ È ǽÉ ǂÈ ÈƯÈƗ ȂÈ ǨÉ ǠÌ ÈƫȁÈ ǾÉ ÈǻƢÈǼÈƥǺō ƴÊ Éƫ ȄōƬƷ
È ƩÌ ǂō Ƿ È ȁÌ ÈƗ ǝÉ ǁÌ ƾŏ ǳơǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƪÌ ǤÈ ÈƦǇÈ
ƢȀÈ ǠÉ Ǉŏ ȂÈ ÉȇȂÈ ȀÉ ǧÈǾÊ ÊƫȂÉ
È ǫǂÌ ÈƫȁÌ ÈƗǾÊ ǬÊ ÉǼǠÉ ÊƥÈǀƻÉ ƘÌÈƫȄōƬƷƢÈ ȀÈ ǠÈ ǓÊ ȂÌ ǷÈ ƨÇ ǬÈ ǴÌ Ʒ É ƪÌ ǷÊ
È ǲŎ ǯ È ǄÈǳȁÈ ƪÌ ǐÈ È ǴǫÈǪÈ ǨÊ ǼÌÉȇ
nǞÉ ǈÊ ōƬÈƫȏَ‫ ا‬ȁÈ
hi ve sellem şö� yle buyurdu: “Sadaka veren ile cimrinin misali üzerinde;
göğüslerinden köprücük kemiklerine kadar ulaşan iki cübbe yahut
iki zırh bulunan bir adamın misali gibidir. Sadaka veren kimse sadaka
vermek istediği vakit zırhı bedenini kaplar. Yahut üzerine yayılır. Öyle
ki parmak uçlarına kadar kapatır ve izlerini örtecek şekilde bollaşır.
Cimri olan kimse sadaka vermek istediği zaman cübbesi büzülür ve her
halkası yerini alır (cübbesi sıkılaşır). Öyle ki boynunu sıkar. Cübbeyi
genişletmeye çalışır, ama genişletemez.”669
ǺÌ ǟÈ ǅÇ ȁƢÈÉ Ǘ ǺÌ ǟÈ ǶÇ ǴÊ ǈÌ ǷÉ ǺÊ ÌƥǺÊ ǈÈ ƸÌ È ǳơǺÊ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ȏَ‫ ا‬ȁƢ È ǫǾÉ ōǻÊƛȏَ‫ا‬ÈƗǾÉ ǴÈ ưÌ ǷÊ Ƕō
È ȀÈ ǠÉ Ǉŏ ȂÈ ÉȇȂÈ ȀÉ ǧÈ ǱƢÈ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗ
ǞÉ Ǉō ȂÈ ÈƬÈƫ
609- (365/1) Ebu Hureyre radıyallahu anh’den: Nebî� sallallahu aleyhi
ve sellem’den aynısını rivayet etti. Ancak bunda: “Genişletmeye çalışır da ge-
nişletemez” dedi.670
ǺÈ Ìƥ ǮÊ ǴÊ ǸÌÈ ǳơ ƾÈ ƦÌ ǟÈ ȁÈ ƾÇ ǋơ Ê ǁÈ ȆÊƥÈƗ ǺÈ Ìƥ ǞÈ ǷÊ ƢƳÈ ƪÉ ǠÌ ǸÊ ǇÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ Ìƥ ǹƢ É ÈȈǨÌ ǇÉ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ È ǱȂ É ǬÉ ÈȇǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ƽÇ ȂǠÉ ǈÌ ǷÈ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǂÉ ÊƦƼÌ ÉȇǲÇ ÊƟơȁƢ
È ÈƥÈƗƢǠÈ ǸÊ ǇÈ ǺÈ ÈȈǟÌ ÈƗ
ȏَّ‫ا‬Êƛ ǾÊ ÊǳƢǷ
È ƧÈ ƢǯÈ ǃÈ ȅƽŏ ƚÈ Éȇȏ È ǺÌ ǷÊ ƢǷ~
َ‫ ا‬ǲÇ ƳÉ ǁ È ǱȂ É ǬÉ ÈȇǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂÈ ǇÉ ǁÈ
272 İmam Şafiî
Ƕō ÉƯ nǾÊ ǬÊ ÉǼǟÉ ȆǧÊ ǾÉ ǫÈ Ȃō ǘÈ ÉȇȄōƬƷ È ǾÉ ǼÌ ǷÊ ǂŎ ǨÊ ÈȇǝÈ ǂÌÈ ǫÈƗ Ƣǟً ƢƴÈ ǋ
È ǾÉ ǠÉ ÈƦƬÌÈȇȂÈ ǿÉ ȁ É ƨÊ ǷƢÈ ÈȈǬÊ ÌǳơǵÈ ȂÌ ÈȇǾÉ Èǳ ǲÈ ŏưǷÉ
^ƨÊ ǷƢÈ ÈȈǬÊ ÌǳơǵÈ ȂÌ ÈȇǾÊ ÊƥơȂÉǴƼÊ ÈƥƢǷ È ǫȂō ǘÈ ÉȈǇ`
È ǹȂÉ È Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ
É ǇÉ ǁƢ È ÈǼȈÈÌ ǴǟÈ ÈƗǂÈÈ ǫ
>ÎÕÍǹơǂǸǟǱƕ@
È
610- (315) Abdullah b. Mes’ud radıyallahu anh’den: “Rasû� lullah sallal-
lahualeyhivesellem’inşö� ylebuyurduğ� unuişittim:“Malınınzekatınıvermeyen
hiçkimse yoktur ki, Allah kıyamet gününde boynuna bir yılan takma-
sın. O bundan kaçtıkça kendisini takip eder.” Sonra Rasû� lullah sallallahu
aleyhi ve sellem bize şu ayeti okudu: “Bu derece cimrice sarıldıkları şey,
kıyamet günü boyunlarına tasma gibi geçirilecektir.” (Al-i İ�mran 180)”671
ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǹƢ Ê Ǹō ǈǳơ ō ƶÇ ÊǳƢǏȆ È ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƨÊ ǷƢÈ ÈȈǬÊ ÌǳơǵÈ ȂÌ ÈȇǾÉ ÈǳǲÈ ŏưǷÉ ǾÉ ÈƫƢǯÈ ǃÈ ƽŏ ƚÈ ÉȇǶÈÌ ǳǱƢ
Æ ǷÈ ǾÉ ÈǳǹƢ
È ǯÈ ǺÌ Ƿ~
È ǱȂ É ǬÉ ÈȇǹƢ È ǯ È ǾÉ ōǻÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ
~ǭÈ ǄÉ ǼÌ ǯƢ È ÈǻÈƗǱȂ É ǬÉ ÈȇǾÉ ÈǼǰÊ ǸÌ ÉȇȄōƬƷ
È ǾÉ ÉƦÉǴǘÌ ÈȇǹƢ Ê ÈƬÈƦȈÊƥǃÈ ǾÉ ÈǳǝÈ ǂÌÈ ǫÈƗƢǟً ƢƴÈ ǋÉ
611- (316) Ebu Salih es-Semman’dan: “Ebu Hureyre radıyallahu anh
şö� yle derdi: “Kimin zekatını ö� demediğ� i malı varsa kıyamet gü� nü� malı kendi-
sini takip eden, iki siyah gö� zü� olan yılan şekline sokulur, onu yakalar ve “Ben
senin hazinenim” der.”672
َّ‫لله‬
ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǹƢ Ê Ǹō ǈǳơ ō ƶÇ ÊǳƢǏÈ ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ Ìƥ Ê ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ƨÊ ǷƢÈ ÈȈǬÊ ÌǳơǵÈ ȂÌ ÈȇǾÉ ÈǳǲÈ ŏưǷÉ ǾÉ ÈƫƢǯÈ ǃÈ ƽŏ ƚÈ ÉȇǶÈÌ ǳǱƢ
Ƣǟً ƢƴÈ ǋ Æ ǷÈ ǾÉ ÈǳǹƢ
È ǯ È ǺÌ Ƿù
È ǱȂ É ǬÉ ÈȇǹƢ
È ǯÈ ǾÉ ōǻÈƗƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ
ùǭÈ ǄÉ ǼÌ ǯƢÈ ÈǻÈƗǱȂ É ǬÉ ÈȇǾÉ ÈǼǰÊ ǸÌ ÉȇȄōƬƷ Ê ÈƬÈƦȈÊƥǃÈ ǾÉ ÈǳǝÈ ǂÌÈ ǫÈƗ
È ǾÉ ÉƦÉǴǘÌ ÈȇǹƢ
…. (316/1) Ebu Salih es-Semman’dan: Ebu Hureyre radıyallahu anh şö� y-
le derdi: “Kimin zekatı verilmemiş malı varsa kıyamet gü� nü� nde iki siyah gö� zü�
olan bir yılan şeklinde kendisini takip edecek ve yakalayıp: “Ben senin hazi-
nenim” diyecektir.”673
671 Sahih. Şafii, Sunen (7836) Ebu Hureyre radıyallahu anh’den: Buhari (1403)
Cabir radıyallahu anh’den: Muslim (988)
El-Müsned 273
È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÈ Ìƥơǹō ÈƗǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǹÈ Ȑَ‫ ا‬ƴÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȏ
َ‫ ا‬ǱƢÇ Ƿ È ǲŎ ǯÉ ȁƢ
È ًǻȂÉǧƾÌ Ƿ È ǹƢÈ ǯ È ǄǼÌ ǰÈ Êƥ ǆ
È ǹÌ ÊƛȁÇ Ç Ƿ
È ȈÈÌ ǴǧÈ ǾÉ ÈƫƢǯÈ ǃÈ ȅƽŏ ƚÈ Éƫ ǱƢ È ǲŎ ǯÉ ǱȂ É ǬÉ ÈȇǹƢ
È ǯÈ
ƢًǻȂÉǧƾÌ ǷÈ ǺÌ ǰÉ ÈȇǶÈÌ ǳǹÌ Êƛȁ È ȂÈ ȀÉ ǧÈ ǾÉ ÈƫƢǯÈ ǃÈ ȃƽō ƚÈ Éƫ
È ǄÆ ǼÌ ǯ
612- (317) Nafi’den: İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma şö� yle derdi: “Zekatı
verilen mal gö� mü� lü� dahi olsa kenz değ� ildir. Zekatı verilmeyen her mal ise
gö� mü� lü� olmasa dahi kenz’dir.”674
È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÈ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÈ ƦÌ ǟÈ ƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ

ȂÈ ǿÉ ȁ È ǱƢÈÈ ǫ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢÈ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
nƧÉ ƢǯÈ Ǆō ǳơǾÉ ǼÌ ǷÊ ȃƽō ƚÈ Éƫȏȅ
َ‫ ا‬ǀÊ ōǳơǱƢ É ǸÌÈ ǳơȂÈ ǿÉ ~ǱƢ È ǳơǺÊ ǟÈ ǱÈ ÈƘǈÌ Éȇ
È ǬÈ ǧÈ ÊǄǼÌ ǰÌ
613- (358) Abdullah b. Dinar’dan: Abdullah b. Ö� mer radıyallahu anhu-
ma’ya kenz hakkında sorulunca şö� yle dedi: “O zekatı verilmeyen maldır.”675
È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗǮÇ ǿÈ ƢǷ
È ǺÊ ÌƥǦÈ ǇȂ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÊ ȈƴÊ ǸÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÉȇǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ
ƢȀÈ ÉƦǿÉ ǀÌ ÉƫȏȄ
َ‫ ا‬ǷƢÈ ÈƬÈȈÌǳơǱƢ È ǧÊȁÌ ÈƗǶÊ ȈÊƬÈȈÌǳơǱƢ
Ê ǷȆ È ǧÊơȂǤÉ ÈƬÌƥơ~ǱƢÈ
Ê ǷȆ È ǫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
È ǴǇÈ ȁ
ō ȀÈ ǴÉ ǏÊ ƘÌÈƬǈÌ Èƫȏَ‫ ا‬ȁÌ ÈƗ
nƨÉ ǫÈ ƾÈ ǐǳơƢ
614- (330) Yusuf b. Mahek’ten: “Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem
şö� yle buyurdu: “Yetimin veya yetimlerin mallarını işletin ki yok olmasın
veya zekat onu bitirmesin.”676
ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ È ǳơǺÈ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ǹō ÈƗ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ
Ê ǘō ƼÌ
È ƣƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
nƧÉ ƢǯÈ Ǆō ǳơƢȀÈ ǰÌ ǴÊ ȀÌ ÈƬǈÌ ÈƫȏȄ Ê ȂÈ ǷÌ ÈƗȆǧÊ ơȂǤÉ ÈƬÌƥơ~ǱƢÈ
َ‫ ا‬ǷƢÈ ÈƬÈȈÌǳơǱơ Èǫ
615- (775) Amr b. Dinar’dan: Ö� mer b. el-Hattab radıyallahu anh dedi ki:
“Yetimlerin malını çalıştırın ki zekat onu bitirmesin.”677

676 Zayıf. Mü� rsel. Şafii, Sunen (8008)
274 İmam Şafiî
ƨÉ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ƪÌ ÈǻƢǯ~È ǱƢÈ È ǫ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǶÊ ǇƢ

ƢÈǼÊǳơȂÈ ǷÌ ÈƗ ǺÌ ǷÊ ƱÊ Ê ǧÊ ǺÊ ȈÌ ǸȈ
È ǧ ƢǿÈ ǂÊ ƴÌ ƷȆ
É ǂƼÌ Éƫ ƪÌ ÈǻƢǰÈ È ÊǼȈǴÊÈƫ ƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ
È ÊƬÈȇȆÊǳ Ƣƻً ÈƗȁȆ
nƧÈ ƢǯÈ Ǆō ǳơ
616- (331/1) Abdurrahman b. el-Kasım, babasından rivayet ediyor:
“Aişe radıyallahu anha iki yetim olan benim ve bir kardeşimin bakımını ü� st-
lenmişti. Malımızdan zekatı çıkarıyordu.”678
ƨÉ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ƪÌ ÈǻƢǯ~

È ǱƢÈ È ǫ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǶÊ ǇƢ
ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƪÌ ÈǻƢǰÈ Ê ǧÊǺÊ ȈÌ ǸȈ
È ǧƢǿÈ ǂÊ ƴÌ ƷȆ È ÊƬÈȇȆÊǳǺÊ ÌȇȂÈ ƻÈ ÈƗȁƢ
È ÈǻÈƗȆÊǼȈǴÊÈƫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơƱÉ ȁÌ ǃÈ
nƧÈ ƢǯÈ Ǆō ǳơƢÈǼÊǳơȂÈ ǷÌ ÈƗǺÌ ǷÊ ƱÊ
É ǂƼÌ Éƫ
…(331) Abdurrahman b. El-Kasım, babasından; “Nebî� sallallahu aleyhi
ve sellem’in hanımı Aişe radıyallahu anha bana ve iki yetim kardeşime oda-
sında bakardı. Malımızdan zekat çıkarırdı.”679
ȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥÊŉǂÊ ǰÌ È ǳơƾÊ ƦÌ ǟÈ ȁ

È ƾÇ ȈǠÊ Ǉ
È ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇȁȄ
È ǇȂ È ǷÉ ǺÊ ÌƥƣȂ È ŎȇÈƗǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ƢÈǼÈǳơȂÈ ǷÌ ÈƗȆǯŏ ǄÈ ÉƫƨÉ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ƪÌ ÈǻƢǯ~
È ǱƢÈ È ǫƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÊ ÌƥǶÊ ǇƢ
Ê ǬÈ ÌǳơǺÊ ǟÈ ǽÉ ǂÉ ÊƦƼÌ ÉȇǶÌ ȀÉ ŎǴǯ
É ǩÊ Ê ǁƢƼÈ ǸÌÉ ǳơ
nǺÊ ÌȇǂÈ ƸÌ ÈƦÌǳơȆǧÊ ƢȀÈ ÊƥǂÉ ƴÈ ōƬÉȈÈǳǾÉ ōǻÊƛȁÈ
617- (331/2) el-Kasım b. Muhammed rahimehullah’tan: “Aişe radıyal-
lahu anha bizim malmızın zekatını verirdi. O bu mallarla Bahreyn’de ticaret
yapıyordu.”680
È ǷȆ
ǱƢ È ǯŏ ǄÈ ÉȇǹƢ È ǾÉ ōǻÈƗ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻ ǺÌ ǟÈ ƣȂ
È ǯ È ŎȇÈƗ ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ǶÊ ȈÊƬÈȈÌǳơ

El-Müsned 275
618- (776) Nafi’den: “İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma yetimin malının

zekatını verirdi.”681
ȄōƬƷÆ È ǧÊ ƤÉ ƴÊ Èƫȏ~

Ç ǷȆ
È ƧƢǯÈ ǃÈ ǱƢ È ǫǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
َ‫ ا‬ǱƢÈ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǳơǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ǱȂ
nǱÉ ȂÌ ƸÌ È ƸÉ Èȇ
619- (324) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma dedi ki: “Ü� zerinden bir sene
geçmedikçe zekat gerekmez.”682
ǹƢ
È Ǩō ǟÈ ǺÈ ÌƥǹƢ È ǸÈ ưÌ ǟÉ ǹō ÈƗ ƾÈ ȇÊǄÈȇǺÊ ÌƥƤÊ ÊƟƢǈǳơ
ō ǺÊ ǟÈ ƣƢ Ç ȀÈ ǋÊ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǾÉ ÈǼÌȇƽÈ ƽŏ ƚÈ ÉȈÌǴǧÈ ǺÆ ÌȇƽÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ǹƢ È ǺÌ ǸÈ
È ǯ È ǧǶÌ ǰÉ ÊƫƢǯÈ ǃÈ ǂÉ ȀÌ ǋơÈ
È ǀǿÈ ~ǱȂ É ǬÉ ÈȇǹƢÈ ǯÈ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ
nƧÈ ƢǯÈ Ǆō ǳơƢȀÈ ǼÌ ǷÊ ǹȁ É ǳơȂÈ ǷÌ ÈƗǲÈ ǐō ƸÈ ÉƫȄōƬƷÈ
È ƽŎ ƚÈ ÉƬÈǧǶÌ ǰÉ
620- (355) es-Saib b. Yezid radıyallahu anh’den: Osman b. Affan radı-
yallahu anh şö� yle derdi: “Bu zekatınızın ayıdır. Kimin ü� zerinde borç varsa
ö� desin ki, mallarınızdan ö� deyeceğ� iniz zekat tahsil edilebilsin.”683
È ǫƢȀÈ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƨÈ ǷơÈ ƾÈ ǫÉ ƨÊ ÈǼÌƥơƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ǺÇ ȈÌ ǈÈ Ʒ

ǱƢÈ É ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǲÌ ǿÈ ȆÊǼÈǳÈƘǇȆÈ ÊƟƢǘÈ ǟÈ ǾÉ ǼÌ ǷÊ ǒ É ÊƦǫÌ ÈƗ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
È ǹƢÈ Ǩō ǟÈ ǺÈ ÌƥǹƢ Ê ƿÊƛ ƪÉ ǼÌ ǯÉ
È ǸÈ ưÌ ǟÉ ƪÉ ƠÌ ƳơÈ
ǮÈ ÊǳƿÈ ƧÈ ƢǯÈ ǃÈ ȆÊƟƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǷÊ ÈǀƻÈ ÈƗǶÌ ǠÈ ÈǻƪÌ É ǴǫÉ ǹÌ ÊƜǧÈ ƧÉ ƢǯÈ Ǆō ǳơǾÊ ȈǧÊ ƪÌ ÈƦƳÈ ȁ Ç Ƿ
È ǱƢ È ǺÌ ǷÊ ǭÈ ƾÈ ǼÌ ǟÊ
ȆÊƟƢǘÈ ǟÈ ȆÈ
ō ǳÊƛǞÈ
È ǧƽÈ ȏ É ǴǫÉ ǹÌ Êƛȁ
َ‫ ا‬ƪÌ È ǱƢÊ ǸÌÈ ǳơ
621- (325) Aişe bt. Kudame, babasından: “Bağ� ışımı almak için Osman b.
Affan radıyallahu anh’e gittiğ� imde bana: “Yanında zekat dü� şen malın var mı?”
dedi. Eğ� er evet deseydim bana yapacağ� ı bağ� ışı o malın zekatı olarak alacaktı.
Hayır deseydim bağ� ışımı verecekti.”684

684 Sahih.
276 İmam Şafiî
ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƢǸÈ ǿÉ Ȑَ‫ ا‬ǯ Ê ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ
É ÈȈǨÌ ǇÉ ȁ
È ǆ Ç ÈǻÈƗ ǺÉ ÌƥǮÉ ÊǳƢǷƢ
ǹō ÈƗ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǮÇ ÊǳƢǷ Ê ǂÈ ǟÊ ǺÌ ǟÈ ÇǁƢǈÈ ÈȇǺÊ ÌƥǹƢ
È ǺÊ Ìƥǭơ È ǸÈ ȈÈÌ ǴǇ
É ǺÌ ǟÈ
ǾÊ ǇÊ ǂÈÈ ǧȆǧÊȏَ‫ ا‬ȁ È ǽÊ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ȆǧÊǶÊ ǴÊ ǈÌ ǸÌÉ ǳơȄÈǴǟÈ ǆ È ȈÈÌ ǳ~ǱƢÈÈ ǫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǇÉ ǁÈ
nÆƨǫÈ ƾÈ ǏÈ
hi ve sellem şö� yle buyurdu: “Müslümanın kölesinden ve atından dolayı
zekat yoktur.”685
ǺÊ ÌƥǹƢ
È ǸÈ ȈÈÌ ǴǇ Ç ƸÉ ǰÌ Ƿ
É ǺÌ ǟÈ ǱȂ È ǺÌ ǟÈ ȄǇȂ È Ƿ É ǺÊ ÌƥƣȂ È ŎȇÈƗ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǮÇ ÊǳƢǷ
È ǺÊ Ìƥǭơ Ê ǂÈ ǟÊ ǺÌ ǟÈ ÇǁƢǈÈ Èȇ
ǾÉ ǴÈ ưÌ ǷÊ
ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǮÇ ÊǳƢǷ Ê ǂÈ ǟÊ ǺÌ ǟÈ ÇǂÊƥƢƳ

È ǺÊ Ìƥǭơ È ǺÊ ÌƥƾÈ ȇÊǄÈȇǺÊ ÌƥƾÈ ȇÊǄÈȇǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
È ǾÉ ǴÈ ưÌ ǷÊ ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ
ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗȄÈǴǟÈ ƢًǧȂÉǫȂÌ Ƿ
624- (327/2) Ebu Hureyre radıyallahu anh’den aynısı mevkuf olarak ri-
vayet edilmiştir.687
ǺÌ ǟÈ ƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÈ ÌƥƾÈ ȈǠÊ Ǉ É ǳÈƘǇ

È ƪÌ È ǫ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
È ǱƢÈ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ÆƨǫÈ ƾÈ Ǐ È ǳơȆǧÊ ǲÌ ǿÈ ȁ
È ǲÊ ȈÌ ƼÌ È ǱƢ È ƿÊ ơǂÈ ÈƦÌǳơƨÊ ǫÈ ƾÈ ǏÈ
È ǬÈ ǧÈ Ǻȇ
625- (828) Abdullah b. Dinar’dan: Said b. El-Museyyeb’e “Katırlardan
685 Sahih. Şafii Sunen (8101) Buhari (1463) Muslim (982)

El-Müsned 277
zekat gerekir mi?” diye sordum. “Atlardan zekat alınıyor mu ki?” dedi.688
È ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǶÊ ǇƢÊ ǬÈ ÌǳơǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ
ǾÉ ǼÌ ǷÊ ƱÊ
É ǂƼÌ Éƫ ȐÈَ‫ ا‬ǧ ȆŎ ǴÊ ƸÌ Ê ǧÊ ȄǷƢÈ ÈƬÈȇƢȀÈ ȈƻÊ ÈƗ ƩƢ
É ǳơǺō ȀÉ Èǳ ƢǿÈ ǂÊ ƴÌ ƷȆ È ÈǼÈƥȆǴÊÈƫ ƪÌ ÈǻƢǯƢ
È ȀÈ ōǻÈƗ ƢȀÈ ǼÌ ǟÈ
ƧÈ ƢǯÈ Ǆō ǳơ
626- (343) el-Kasım (b. Muhammed b. Ebi Bekr)’den: “Aişe radıyallahu
anha kardeşinin yetim kızlarına odasında bakıyordu. Onların takıları vardı
ve onlardan zekatını çıkarmıyordu.”689

È ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǹō ÈƗ ƨÈ ǰÈ ȈÈÌ ǴǷȆ É ǺÉ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǲÇ Ƿō ƚÈ Ƿ
ǾÉ ÈƫƢǯÈ ǃÈ ƱÊ È ƤÊ ǿÈ ǀō ǳƢÊƥƢȀÈ ȈƻÊ ÈƗƩƢ
É ǂƼÌ Éƫȏَ‫ ا‬ƪÌ ÈǻƢǯÈ ȁ È ÈǼÈƥȆŏǴƸÈ ÉƫƪÌ ÈǻƢǯÈ
627- (344) İ�bn Ebi Muleyke’den: “Aişe radıyallahu anha kardeşlerinin
kızlarına altın takılar takar, bunların zekatını çıkarmazdı.”690
ƤÈ ǿÈ ǀō ǳơǾÉ ÈȇÊǁơȂÈ ƳÈ ȁ

È ǾÉ ÈƫƢÈǼÈƥȆŏǴƸÈ ÉȇǹƢ È ǾÉ ōǻÈƗǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ƧÈ ƢǯÈ Ǆō ǳơǾÉ ǼÌ ǷÊ ƱÊ
É ǂƼÌ Éȇȏَ‫ ا‬Ƕō ÉƯ
628- (345) Nafi’den: İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma kızlarına ve cariye-
lerine altın takı takar, bunlardan zekat çıkarmazdı.691
Êَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÈ ÌƥǂÈ ÊƥƢƳ

È ǱÉ ÈƘǈÌ ÈȇȐÅ ƳÉ ǁ È ǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ
È ƪÉ ǠÌ ǸÊ ǇùÇ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
È ǬÈ ǧÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǦÌ
ǱƢ È ǳÈƗǢÉ ǴÉ ƦÌÈȇǹƢ È ǹÌ Êƛȁ
È ǯ È ǱƢ َ‫ ا‬ǂÆ ÊƥƢƳ
È ǬÈ ǧÈ ȏ È ǬÈ ǧÈ ƧÉ ƢǯÈ Ǆō ǳơǾÊ ȈǧÊÈƗȆŏ ǴÊ ƸÌ
È ǱƢ É ǳơǺÊ ǟÈ
ùÆŚÊưǯÈ ǂÆ ÊƥƢƳÈ
629- (346) Amr b. Dinar’dan: “Bir adamın Cabir b. Abdillah radıyalla-
688 Sahih. Şafii, Sunen (8106) Malik Muvatta (861)

690 Sahih ligayrihi. İ�snadında Abdurrahman b. Muemmel el-Kuraşi zayıftır.
278 İmam Şafiî
hu anhuma’ya “takılardan zekat gerekir mi?” diye sorduğ� unu işittim. Cabir
radıyallahu anh: “Hayır” dedi. Adam: “Bin dinara ulaşsa da mı?” dedi: Cabir
radıyallahu anh: “Daha fazlasında da” dedi.”692
Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼÌȇÈƿÉƗǺÊ ÌƥơǺÌ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ
È ǅƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
È ȂÈ ǿÉ ƢǸÈ ōǻÊƛÆƧƢǯÈ ǃÈ ÊǂÈƦǼÌ ǠÌÈ ǳơȆǧÊ ǆ
nǂÉ ƸÌ ÈƦÌǳơǽÉ ǂÈ ǇÈ ƽÈ ƔÆ ȆÌ ǋ È ǫǾÉ ōǻÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ
È ȈÈÌ ǳ~ǱƢÈ
630- (347) İ�bn Uzeyne’den: İ�bn Abbas radıyallahu anhuma şö� yle dedi:
“Anberden zekat yoktur. O sadece denizin attığ� ı bir şeydir.”693
ȆÈ ǓÊ ǁ Ç ōƦǟÈ ǺÈ Ìƥơǹō ÈƗƨÈ ÈǼÌȇÈƿÉƗǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǅƢ
È ȂÈ ǿÉ ƢǸÈ ōǻÊƛÆƧƢǯÈ ǃÈ ÊǂÈƦǼÌ ǠÌÈ ǳơȆǧÊ ǆ
nǂÉ ƸÌ ÈƦÌǳơǽÉ ǂÈ ǇÈ ƽÈ ƔÆ ȆÌ ǋ È ȈÈÌ ǳ~ǱƢÈÈ ǫƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ
… (347/3) İ�bn Uzeyne’den: İ�bn Abbas radıyallahu anhuma şö� yle dedi:
“Anberden zekat gerekmez. O ancak denizin çıkardığ� ı şeylerdendir.”694
ǺÊ ǟÈ ǲÈ ÊƠǇÉ ǾÉ ōǻÈƗ ǅƢ

Ç ōƦǟÈ ǺÊ Ìƥơ ǺÊ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǅÇ ȁƢÈ É Ǘ ǺÊ Ìƥơ ǺÊ ǟÈ ǹƢÉ ÈȈǨÌ ǇÉ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
nǆ É ǸÉ ƼÌ É ǳơǾÊ ȈǨÊ ǧÈ ƔÆ ȆÌ ǋ
È ǾÊ ȈǧÊ ǹƢ È ǹÌ Êƛ~ǱƢ
È ǯ È ǬÈ ǧÈ ÊǂÈƦǼÌ ǠÌÈ ǳơ
631- (347/1) Tavus rahimehullah’tan: İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’ya
anber hakkında sorulunca şö� yle dedi: “Eğ� er bunda bir şey (zekat) varsa beş-
te bir verilir.”695
ÊǂÈƦǼÌ ǠÌÈ ǳơǺÊ ǟÈ ǲÈ ÊƠǇ

É ǅƢÇ ōƦǟÈ ǺÈ Ìƥơǹō ÈƗ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǅÇ ȁƢÈ
É Ǘ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ǆ É ǳơǾÊ ȈǨÊ ǧÈ ƔÆ ȆÌ ǋ
É ǸÉ ƼÌ È ǾÊ ȈǧÊ ǹƢ È ǹÌ ÊƛǱƢ
È ǯ È ǬÈ ǧÈ
… (347/2) Tavus rahimehullah’dan: İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’ya
anber hakkında sorulunca şö� yle dedi: “Ondan bir şey gerekirse, beşte bir
dü� şer.”696
692 Sahih.
693 Sahih. Şafii, Sunen (8307) Buhari muallak olarak (1498)
El-Müsned 279
ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ ƨÉ ǬÈ ŏưǳơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
nƧÉ ǁƢÈ ƴÈ ŏƬǳơǾÊ ÊƥƽÈ ơǂÈ ÉȇǹÌ ÈƗȏَّ‫ا‬ÊƛÆƧƢǯÈ ǃÈ Ǒ Ê ǂÌ ǠÌÈ ǳơȆǧÊ ǆ È ȈÈÌ ǳ~ǱƢÈ È ǫǾÉ ōǻÈƗ
632- (353) Nafi’den: İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma dedi ki: “Ticaret
maksadıyla bulundurulan mal dışındaki mallarda zekat yoktur.”697
ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƨÈ ǸÈ È ǴǇȆÈ ÊƥÈƗǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈǠÊ Ǉ È ǺÉ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇƢÈǼÈƯƾō Ʒ È ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ȄÈǴǟÈ ȁÈ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
È ƣƢÊ ǘō ƼÌ È ǳơǺÊ ÌƥǂÈ ǸÈ ǠÉ Êƥ ƩÉ ǁÌ ǂÈ Ƿ È ǱƢÈÈ ǫ ǽÉ ƢÈƥÈƗ ǹō ÈƗ ǅƢÇ ǸÈ Ʒ Ê ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ
ǅƢ É ǸÈ ƷƢÊ ÈȇǮÈ ÈƫƢǯÈ ǃÈ ȅƽŏ ƚÈ Éƫ ȏَ‫ا‬ÈƗ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆǓÊ ǁ È ǬÈ ǧÈ ƢȀÈ ǴÉ ǸÊ ƷÌ ÈƗ ÆƨǷÈ ƽÈ ÈƗ ȆǬÊ ÉǼǟÉ
È È ǂÉ ǸÈ ǟÉ ǱƢ
ǙÊ ǂÈ ǬÈ ÌǳơȆǧÊ ÆƨÈƦǿÊ ƕȁȅÊ È ǂȀÌ ǛÈ ȄÈǴǟÈ ȆÊƬōǳơǽÊ ǀÊ ǿÈ ǂÈ ȈÌ ǣÈ ȆÊǳ ƢǷ È ś È ÊǼǷÊ ƚÌ ǸÌÉ ǳơŚÈ ǷÊ ÈƗ ƢÈȇƪÌ É ǴǬÉ ǧÈ
ƢȀÈ ȈǧÊƪÌ ÈƦƳÈ ȁ È ƾÈ È ǧƢȀÈ ÈƦǈÊ ƸÈ
Ì ǫƢǿÈ ƾÈ ƳÈ ȂÈ È ǧǾÊ ÌȇƾÈ ÈȇǺÈ ȈÌÈƥƢȀÈ ÉƬǠÌ ǓÈ ȂÈ È ǫǞÌ ǔÈ
È ǧǱƢÈ È ǧǱƢ Æ ǷÈ ǭơÈ
È ƿǱƢ È ǬÈ ǧÈ
ƧÈ ƢǯÈ Ǆō ǳơƢȀÈ ǼÌ ǷÊ ÈǀƻÈ ÈƘǧÈ ƧÉ ƢǯÈ Ǆō ǳơ
633- (352) Ebu Amr b. Himas, babasından: “Ö� mer b. El-Hattab radıyalla-
hu anh’e uğ� radım. boynumda taşıdığ� ım bir deri vardı. Ö� mer radıyallahu anh
dedi ki: “Zekatını ö� dedin mi ey Himas!” Ben: “Ey mü� minlerin emiri! Sırtımda-
ki şu deriden başka borcum yok.” Dedi ki: “O maldır, koy onu.” Bunun ü� zerine
ö� nü� ne koydum. Hesapladı ve zekat gerektiğ� ini gö� rdü� . Ondan zekat aldı.”698
ȁÊǂǸÌ ǟÈ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƽÊ ƢÈǻǄŏ ǳơȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǹÈ Ȑَ‫ ا‬ƴÌ ǟÈ ǺÉ ÌƥơƢÈǼÈƯƾō Ʒ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ǾÉ ǴÈ ưÌ ǷÊ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǅƢÇ ǸÈ Ʒ Ê ǺÊ Ìƥ
634- (352/1) Ebu Amr b. Himas’tan aynısı699
Ç ÈƥÉƿ ȆÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ
ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ê ǁƢƸÌ Ç ÈȈǟÊ ǺÉ Ìƥǆ
È ǳơǺÊ ǟÈ ǑƢ É ÈǻÈƗ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǴǟÈ ƪÉ ǷÌ ƾÊ ǫÈùǱƢÈ
Ê ǇÉ ǁȄÈ È ǫƣƢÇ ÈƥÉƿȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥƾÊ ǠÌ Ǉ
È ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗ
698 Zayıf. Şafii, Sunen (8312) Ebu Amr b. Himas makbuldü� r.
280 İmam Şafiî
Ì ȀÊǳơȂÈ ǷÌ ÈƗ ǺÌ ǷÊ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ơȂǸÈ

ǶÊ Ì Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ
È ǷÊ ȂÌ ǬÈ Êǳ ǲÌ ǠÈ Ƴơ
É ǴǇÌ ÈƗ ƢǷȆ È ǇÉ ǁƢ É ǴǫÉ Ƕō ÉƯ ƪÉ ǸÈÌ ǴǇÌ ÈƘǧÈ
È ÈȇƪÌ
ÇǂǰÌ ÈƥȂÉƥÈƗȆÊǼǴÈ ǸÈ ǠÌ ÈƬǇơ Ì Ƕō ÉƯǶÊÌ ȀȈÈÌ ǴǟÈ ȆÊǼǴÈ ǸÈ ǠÌ ÈƬǇơ
Ì ȁ
É ǇÉ ǁÈ ǲÈ ǠÈ ǨÈ ǧÈ
ƪÌÉ ǴǬÉ ǧÈǲÊ ǈÈ ǠÌÈ ǳơȆǧÊȆǷÊ ȂÈÌ ǫƪÉ Ǹō Ì ǴǰÈ È ǫƧÊ ơǂÈ ǈǳơ
È ǧǱƢÈ Ŏ ǲÊ ǿÌ ÈƗǺÌ ǷÊ ƾÆ ǠÌ Ǉ È ǹƢ È ǯÈ ȁÈ ǱƢÈ È ǫǂÉ ǸÈ ǟÉ Ƕō ÉƯ
ǂÉ ǌÌ ǠÌÉ ǳơƪÌ
É ǴǬÉ ǧÈ ǱƢÈ È ǫ ǶÌ ǯơȂÉ È ǳƢǬÈ ǧÈ Ȅǯō ǄÈ Éƫ ȏ َ‫ ا‬ƧÇ ǂÈ ǸÈ ÈƯ ȆǧÊ ǂÈ ȈÌ ƻ
È ȏ َ‫ ا‬ǾÉ ōǻÊƜǧÈ ǽÉ ȂǯŎ ǃÈ ǶÌ ȀÉ Èǳ
ǹƢ È ǸÈ ÊƥǾÉ ÉƫǂÌ ÈƦƻÌ ÈƘǧÈ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǯƢ È ƣƢ È ǳơǺÈ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ƪÉ ȈÌÈƫÈƘǧÈ ǂÈ ǌÌ ǠÌÉ ǳơǶÉ ȀÉ ǼÌ ǷÊ ƩÉ ǀÌ ƻÈ ÈƘǧÈ
Ê ǘō ƼÌ
ùś È ǸÊ ǴÊ ǈÌ ǸÌÉ ǳơƩƢÈ È ǧÊ ǾÉ ÈǼǸÈ ÈƯǲÈ ǠÈ Ƴ
Ê ǫƾÈ ǏȆ Èǫ
È Ƕō ÉƯǾÉ ǟÈ ƢÈƦÈǧǂÉ ǸÈ ǟÉ ǾÉ ǔÈ ÈƦǬÈ ǧÈ ǱƢÈ
635- (329) Abdirrahman b. Ebi Zubab’dan: Sa’d b. Ebi Zubâ� b dedi ki:
“Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem’e geldim ve Mü� slü� man oldum. Sonra
dedim ki: “Ey Allah’ın rasulü� ! Kavmim için teslim edecekleri malları belir-
le.” Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem bunu yaptı ve beni onların ü� zerine
gö� revlendirdi. Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem’den sonra Ebu Bekr ve
Ö� mer radıyallahu anhuma da beni gö� revlendirdiler.” Sa’d es-Sura halkından
idi. Dedi ki. “Kavmimle ballar hakkında konuştum ve onlara dedim ki: “Bun-
ların zekatını verin. Zira zekatı verilmeyen ü� rü� nlerde hayır yoktur.” Onlar:
“Ne kadar?” dediler. Ben de: “Onda bir” dedim ve onlardan onda bir aldım.
Ö� mer b. El-Hattab radıyallahu anh’e geldim ve olanları haber verdim. Ö� mer
radıyallahu anh onları aldı ve sattı. Sonra ü� cretini Mü� slü� manların zekatına
kattı.”700
Kimlerden Zekât Alınıp Kimlerden Alınmayacağı
َّ‫لله‬
ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊ ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ
È ÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ
ƨÈ ǠÈ ǐÈ ǠÌ ǏȆ É ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ȅÊ É ǳơƾÇ ȈǠÊ ǇȆ
ŏ ǁƾÌ ƼÌ È ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ Ȇŏ ÊǻǃÊ ƢǸÌÈ ǳơ
È ǂǸÌ ōƬǳơǺÈ ǷÊ ǪÇ ǇÉ ȁÌ ÈƗƨÊ ǈÈ ǸÌ ƻ
nÆƨǫÈ ƾÈ ǏÊ È ǹȁÈ ƽÉ ƢǸȈ È ǧÊ ǆ È ǫǶō
È ȈÈÌ ǳ~ǱƢÈ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
È ǴǇÈ ȁ
636- (318/3) Ebu Said el-Hudrî� radıyallahu anh’den: Rasû� lullah sallal-
lahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Beş vesk’ten az olan hurmada zekat
700 Hasen. Şafii, Sunen (8217) Ahmed (4/79) Buhari Tarih (4/45) Taberani
(6/43)
El-Müsned 281
yoktur.”701
ƾÇ ȈǠÊ ǇƢ

È ÈƥÈƗ ƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ
È ǱƢÈÈ ǫ ǾÉ ōǻÈƗ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ȄÈȈƸÌ ÈȇǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ƨÊ ǈÈ ǸÌ ƻ
È ǹȁ
È ƽÉ ƢǸȈ È ǧÊ ǆ
È ȈÈÌ ǳ~Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
É ǇÉ ǁÈ ǱƢÈÈ ǫǱȂÉ ǬÉ ÈȇȅÊō ǁƾÌ ƼÌ
É ǳơ
È ǪÇ ǇÉ ȁÌ ÈƗ
nÆƨǫÈ ƾÈ Ǐ
lahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Beş veskten az olan hurmada zekat
yoktur.”702
ǺÌ ǟÈ ƭÉ ƾŏ ƸÈ ÉȇȆō ÊǻǃÊ ƢǸÌÈ ǳơȄÈȈƸÌ ÈȇǺÈ ÌƥȁǂÈ ǸÌ ǟÈ ƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ È ǱƢÈ È ǫƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
È ǫǶō
È ȅÊ
ŏ ǁƾÌ ƼÌ É ǳơƾÇ ȈǠÊ ǇȆ
È ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗ
nÆƨǫÈ ƾÈ ǏÈ ǪÇ ǇÉ ȁÌ ÈƗƨÊ ǈÈ ǸÌ ƻÈ ǹȁ È ǧÊ ǆ
È ƽÉ ƢǸȈ È ȈÈÌ ǳ~
638- (318/5) Ebu Said el-Hudrî� radıyallahu anh’den: Nebî� sallallahu
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Beş veskten azında zekat yoktur.”703
Ê ƾÊ ƸÌ
Ʈȇ È ǳơơÈǀȀÈ ÊƥȆŎ ÊǻǃÊ ƢǸÌÈ ǳơȄÈȈƸÌ ÈȇǺÉ ÌƥȁǂÉ ǸÌ ǟÈ ƢÈǼÈƯƾō Ʒ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
639- (318/7) Amr b. Yahya el-Mazini yoluyla aynısı.704
َّ‫لله‬
ǺÌ ǟÈ ƨÈ ǠÈ ǐÈ ǠÌ ǏȆ ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊ ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
È ÊƥÈƗǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ȅÊ
ŏ ǁƾÌ ƼÌÉ ǳơƾÇ ȈǠÊ ǇȆ
È ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗ
nÆƨǫÈ ƾÈ Ǐ
È ǩÊ Ê ǁȂÌÈ ǳơǺÈ ǷÊ ǩơ Ç ȁÈ ÈƗǆ
Ê ǸÌ ƻ
È ǹȁ È ƽÉ ƢǸȈ È ǧÊ ǆ Èǫ
È ȈÈÌ ǳ~ǱƢÈ
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Beş ukiyye gümüşten aşağısında zekat

282 İmam Şafiî
yoktur.”705
ƢÈƥÈƗƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ È ǫǾÉ ōǻÈƗǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ Ȇŏ ÊǻǃÊ ƢǸÌÈ ǳơȄÈȈƸÌ ÈȇǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ǹȁ
É ǇÉ ǁ È ǫ ǱȂ
È ǱƢÈ É ǬÉ ÈȇȅÊ É ǳơƾÇ ȈǠÊ ǇÈ
ō ǁƾÌ ƼÌ
nÆƨǫÈ ƾÈ Ǐ
È ǩơÇ ȁÈ ÈƗǆ Ê ǸÌ ƻÈ
… (318/6) Ebu Said el-Hudrî� radıyallahu anh’den: Rasû� lullah sallal-
lahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Beş ukiyye’den aşağısında zekat
yoktur.”706
َّ‫لله‬
ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊ ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ
È ÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ
ƨÈ ǠÈ ǐÈ ǠÌ ǏȆ É ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
Ƕō
È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǹō ÈƗȅÊ
È ǇÉ ǁ É ǳơƾÇ ȈǠÊ ǇȆ
ŏ ǁƾÌ ƼÌ È ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ Ȇŏ ÊǻǃÊ ƢǸÌÈ ǳơ
È ƽÇ ȁÈ
nÆƨǫÈ ƾÈ Ǐ Ì ƿǆ Ê ǸÌ ƻ
È ǹȁ È ǧÊ ǆ
È ƽÉ ƢǸȈ È ȈÈÌ ǳ~ǱƢÈÈǫ
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Beş zû� d’dan azında zekat yoktur.”707
ȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗǱƢÈ

È ǫǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ Ȇŏ ÊǻǃÊ ƢǸÌÈ ǳơȄÈȈƸÌ ÈȇǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ǹȁ
È ƽÉ ƢǸȈ È ǧÊ ǆÈ ȈÈÌ ǳ~ǱƢÈ È ǫǶōÈ ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÈ ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗȅÊ Ŏ ǁƾÌ ƼÌÉ ǳơƾÇ ȈǠÊ ǇȂ
È ÉƥÈƗ
È ƽÇ ȁÈ
nÆƨǫÈ ƾÈ Ǐ Ì ƿǆ Ê ǸÌ ƻÈ
lahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Beş zû� d’dan azında zekat yoktur”708
ƾÇ ȈǠÊ ǇƢ

È ÈƥÈƗƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ È ǫǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ Ȇŏ ÊǻǃÊ ƢǸÌÈ ǳơȄÈȈƸÌ ÈȇǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ǆ Ê ǸÌ ƻ
È ǹȁ
É ǇÉ ǁ È ǱƢÈÈ ǫǱȂÉ ǬÉ ÈȇȅÊ ō ǁƾÌ ƼÌ
É ǳơ
El-Müsned 283
È ƽÇ ȁÈ
nÆƨǫÈ ƾÈ Ǐ Ìƿ
lahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Beş zû� d’dan azında zekat yoktur.”709
ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈƦǬÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥȄǇȂ È ǷÉ ǺÌ ǟÈ ǑƢÇ ÈȈǟÊ ǺÉ Ìƥǆ É ÈǻÈƗƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Êْ‫ إ‬ǺÈ ǷÊ ǺȇÊ
ǲÊ Êƥȍơ È ǂǌÌ ǟÊ ȁ É ǧÊ ǾÊ ȈǧÊ ƨÊ ǫÈ ƾÈ ǐǳơ
È ǞÇ ÈƥǁÌ ÈƗǲŏ ǯȆ ō ƣƢ Ê ǀǿÈ ùǹō ÈƗƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆǓÊ ǁÈ
É ÈƬǯơÈ È
ƪÉ ǼÌÊƥ ÈśÊƯȐَ‫ا‬ÈƯȁ È ǆ È ǳÊƛ ǮÈ ÊǳƿÈ ǩÈ ȂÈÌ ǧ ƢǸȈ
Ç ǸÌ ƻȄÈ È ǧÊ ȁÆ
È ƧƢǋ È ǆ Ç ǸÌ ƻ
È ǲŏ ǯȆ É ǧÊ ǶÉ ÈǼǤÈ ÌǳơƢȀÈ ÈǻȁƾÉ ǧÈ
ǆ È ǳÊƛǮÈ ÊǳƿÈ ǩÈ ȂÈÌ ǧƢǸȈ
Ç ǸÌ ƻȄÈ È ǧÊ ȁ
È ǂÆ ǯÈÈ ƿǹȂ Ç ÉƦÈǳǺÉ ÌƥƢÈǧǑƢÇ ƼÈ Ƿ È ƪÉ ǼÌÊƥǺÌ ǰÉ ÈȇǶÈÌ ǳǹÌ ÊƜǧÈ ǑƢÇ ƼÈ ǷÈ
ǩÈ ȂÈÌ ǧƢǸȈÈ ǧÊ ȁ
È ǲÊ ƸÌ ǨÈ ÌǳơƨÉ ǫÈ ȁǂÈ Ê ś
É ǗÆƨǬō Ʒ È ŏƬǇȄÈ Ê ǳÊƛǮÈ ÊǳƿÈ ǩÈ ȂÈÌ ǧƢǸȈ È ǧÊ ȁ
È ǹȂ Ç ÉƦÈǳƪÉ ǼÌÊƥś È ǠÊ ÈƥǁÌ ÈƗȁÈ
È ǧÊ ȁ
ƢǸȈ È ǹȂ Ç ÉƦÈǳƢÈƬÈǼÌƥơś È ǠÊ ǈÌ ÊƫȄÈǳÊƛǮÈ ÊǳƿÈ ǩÈ ȂÈÌ ǧƢǸȈ È ǧÊ ȁÆ
È ƨǟÈ ǀÈ Ƴ È ś È ǠÊ ƦÌ ǇÈ ȁ
Èǆ È ǳÊƛǮÈ ÊǳƿÈ
Ç ǸÌ ƻȄÈ
É ǨÊ ǧÈǮÈ ÊǳƿÈ ȄÈǴǟÈ ƽÈ ơǃÈ ƢǸÈ
ǲŏ ǯȆ È ǧǲÊ ƸÌ ǨÈ ÌǳơƢÈƬÈǫȁǂÈ
É ǗǹƢ Ê ƨÇ ÈƟƢǷÊ ȁ
Ê ÈƬǬō Ʒ È ǂǌÌ ǟÊ ȄÈǳÊƛǮÈ ÊǳƿÈ ǩÈ ȂÈÌ ǧ
È ǺȇÊ
ÈśǠÊ ÈƥǁÌ ÈƗ ƪÌ ÈǻƢǯơÈ
È ƿÊƛ ǶÊ ÈǼǤÈ ÌǳơƨÊ ǸÈ ÊƟƢǇȆ
È ǧÊ ȁÆ
È ƨǬō Ʒ Ê śÈ ǈÊ ǸÌ ƻ
È ǲŏ ǯȆÉ ǧÊ ȁÈ ǹȂÇ ÉƦÈǳ ƪÉ ǼÌÊƥ ś È ǠÊ ÈƥǁÌ ÈƗ
ǩÈ ȂÈÌ ǧƢǸȈ È ǧÊ ȁ
È ǹƢ È ǺÊ ȈÌÈƬÈƟƢǷÊ ȄÈǳÊƛǮÈ ÊǳƿÈ ǩÈ ȂÈÌ ǧƢǸȈ
Ê ÈƫƢǋ È ǧÊ ȁÆ
È ƧƢǋ È ƨً ÈƟƢǷÊ ȁ È ǂǌÌ ǟÊ ǢÈ ǴÉ ƦÌÈƫǹÌ ÈƗȄÈǳÊƛ
È ǺȇÊ
ƱÉ ǂÈ ƼÌ Éȇȏَ‫ ا‬ȁÆÈ ƧƢǋ È ƨÇ ÈƟƢǷÊ ǲŏ ǯȆ
É ǨÊ ǧÈǮÈ ÊǳƿÈ ȄÈǴǟÈ ƽÈ ơǃÈ ƢǸÈ È ǧǽÇ ƢÈȈǋÊ ƭÉ Ȑَ‫ا‬ÈƯƨÇ ÈƟƢǸÊ ÊƯȐَ‫ا‬ÈƯȄÈǳÊƛǮÈ ÊǳƿÈ
ǞÉ ǸÈ ƴÌ Éȇȏَ‫ ا‬ȁÈ ǩÉ ƾŏ ǐō ǸÌÉ ǳơƔƢÈ ǋƢ È Ƿ È ȏَّ‫ا‬Êƛ ǆ Æ ȈÌÈƫ ȏَ‫ ا‬ȁÇ
È ǁơȂÈ ǟÈ ƩơÈ É ƿ ȏَ‫ ا‬ȁÆ È ƨǷÊ È ǂǿÈ ƨÊ ǫÈ ƾÈ ǐǳơȆ
ō ǧÊ
È ǴÊ ƻ
ƢǸÈ ȀÉ ōǻÊƜǧÈ ǺÊ ȈÌ ǘȈ È ǺÌ ǷÊ ǹƢ È ǷÈ ȁ
È ǯƢ È ƨÊ ǫÈ ƾÈ ǐǳơ
ō ƨÈ ÈȈǌÌ ƻ È ǞÇ ǸÊ ÈƬƴÌ Ƿ
É ǺÈ ȈÌÈƥǩÉ ǂō ǨÈ Éȇȏَ‫ ا‬ȁ
È ǩÊ Ç ǂÈƬǨÌ Ƿ
É ǺÈ ȈÌÈƥ
ǆ È ǸÌ ƻ È ǶÌ ǿÊ ƾÊ ƷÈ ÈƗ ƨÉ ōǫǁÊ ƪÌ ǤÈ ǴÈÈƥơÈƿÊƛ ÊǂǌÌ ǠÌÉ ǳơǞÉ Ìƥǁ
É ƨÊ ǫÈ ǂǳơȆ
ŏ ǧÊ ȁ È ƨÊ ōȇÊȂǈǳƢ ō Êƥ ƢǸÈ ȀÉ ÈǼȈÌÈƥǹƢÊ ǠÈ Ƴơ
È ǂÈ ÈƬÈȇ
ƢȀÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉǀƻÉ ƘÌÈȇǹƢ È ÊƬōǳơǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǯȆ È ƣƢ Ê ǘō ƼÌ È ǳơǺÊ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ƣƢ Ê ÈƬǯ Ê ƨÉ ƼÈ ǈÌ ÉǻǽÊ ǀÊ ǿÈ ǩơÇ ȁÈ ÈƗ
ÉǀƻÉ ƘÌÈǻǾÊ Ǵŏ ǯơÈ
É ǀȀÈ Êƥȁ È ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
ō ǱƢÈ Èǫ
644- (321) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’dan: “Bu zekat mektubudur.
Yirmi dö� rt deve ve aşağ� ısında her beş devede bir koyun, Deve sayısı yirmi
beşe ulaştığ� ında otuz beşe ulaşıncaya kadar bir yaşını bitirip iki yaşına bas-
mış bir dişi deve verilir. Eğ� er onların içinde bir yaşını bitirip iki yaşına bas-

284 İmam Şafiî
mış dişi deve yoksa iki yaşını bitirip ü� ç yaşına basmış bir erkek deve verilir.
Otuz beşi bir tane geçerse, kırk beşe kadar iki yaşını bitirip ü� ç yaşına basmış
bir dişi deve; kırk beşi bir tane geçtiğ� inde altmışa kadar ü� ç yaşını bitirip dö� rt
yaşına basmış bir dişi deve; altmışı bir tane geçtiğ� inde yetmiş beşe kadar
dö� rt yaşını bitirip beş yaşına basmış bir dişi deve; yetmiş beşi bir tane geçti-
ğ� inde doksana kadar iki yaşını bitirip ü� ç yaşına basmış iki dişi deve; doksanı
bir tane geçtiğ� inde yü� z yirmiye kadar ü� ç yaşını bitirip dö� rt yaşına basmış iki
dişi deve (zekâ� t) vardır. Eğ� er develer bundan da fazla olursa, her elli (deve)
de ü� ç yaşını bitirip dö� rt yaşına basmış bir dişi deve ve her kırkta iki yaşını
bitirip ü� ç yaşına basmış bir dişi deve (zekâ� t) vardır. Davarda kırk koyundan
yü� z yirmiye kadar bir koyun, yü� z yirmiden bir tane fazla olunca iki yü� ze ka-
dar iki koyun, İ�ki yü� zden bir tane fazla olursa, ü� ç yü� ze kadar ü� ç koyun zekâ� t
vardır. Davar, bundan da fazla olursa, her yü� z koyunda bir koyun zekâ� t vardır.
Zekâ� tta yaşlı ve ayıplı hayvan ile – zekat verenin dilediğ� i dışında dö� l tekesi
alınmaz. Zekâ� t (artar veya eksilir) korkusuya toplu olan (mal), ayrılmaz, ayrı
olan da bir araya toplatılmaz. İ�ki ortak, malından alınan zekâ� t hususunda
ikisi aralarında hisselerine gö� re eşit şekilde hesaplaşırlar. Onlardan birinin
gü� mü� şü� beş ukiyye’ye ulaştığ� ında kırkta bir vardır.”710
Bu mektup Ö� mer b. El-Hattab radıyallahu anh’ın nü� shası ve uygula-
masıdır.711
Şafii dedi ki: “Biz de tamamen buna tutunuruz.”712
ǶÊ ÊǳƢǇ
È ǺÌ ǟÈ ȅÊ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ǺÇ ȈÌ ǈÈ Ʒ É ǺÊ ÌƥǹƢ É ǺÌ ǟÈ ǶÊ ǴÌ ǠÊ ÌǳơǲÊ ǿÌ ÈƗǺÌ ǷÊ ƨÉ ǬÈ ŏưǳơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ÈȈǨÌ Ǉ
ǲÈ ƻÈ ƽÌ ÈƗȅÊǁƽÌ ÈƗȏ
َ‫ ا‬Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ Ìƥ
ǺÇ ȈÌ ǈÈ Ʒ
É ǺÊ ÌƥǹƢ
È ÈȈǨÌ Ǉ
É Ʈȇ Ê ƾÊ ƷȆÈ ǧÊǂÈ ǸÈ ǟÉ Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÈ ȈÌÈƥȁ
È ǾÉ ÈǼȈÌÈƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÉ Ìƥơ
ǹÌ ÊƛǮŎ ǋÉ ÈƗȏَ‫ ا‬ǲÌ ÈƥǾÉ ǸÈ È ǾÉ ǨÉ ÊǳƢƼÈ ÉȇȏȄ
É ǴǟÌ ÈƗȏَ‫ ا‬ȁ َ‫ ا‬ÈǼǠÌ ǸÌÈ ǳơơÈǀǿÈ ǲÈ ưÌ ǷÊ ǲÊ Êƥȍơ
Êْ‫ إ‬ƨÊ ǫÈ ƾÈ ǏȆ
È ǧÊȏَ‫ ا‬ȁÌ ÈƗ
ȏَّ‫ا‬ÊƛơÈǀǰÈ ǿÈ ƨÊ ōǫǂǳơ
ŏ ȁÈ ƔÊ ƢǘÈ
È ǴƼÌ È ǶÊ ÈǼǤÈ ÌǳơƨÊ ǫÈ ƾÈ ǏȆ
É ǳơȁ È ǧÊ Ʈȇ Ê ƾÊ ƸÌ È ǳơǞÊ ȈǸÊ ƴÈ ÊƥƭÈ ƾō Ʒ È ȏَّ‫ا‬ÊƛÉَّ‫لله‬ơƔƢÈ ǋÈ
ǾÊ ÊưȇƾÊ ƷȆ
È ǧÊ ǲÈ ÊƥȍơÊْ‫ إ‬ȏَّ‫ا‬ÊƛǚÉ ǨÈ ƷÌ ÈƗȏȆ َ‫ ا‬ŏǻÈƗ
645- (321/1) Salim b. Abdillah b. Ö� mer, babasından, o da Nebî� sallallahu

El-Müsned 285
aleyhi ve sellem'den – Sufyan b. Huseyn’in rivayetinde İ�bn Ö� mer radıyallahu

anhuma ile Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem arasında Ö� mer radıyallahu anh
var mı yok mu bilmiyorum – develerin zekatı hakkında aynı manada riva-
yet etti. Ona muhalefet etmedi. Hatta inşallah koyunların zekatı, ortaklar ve
gü� mü� şlerin zekatı da bu hadiste birleşmiştir. Ancak ben develerin zekatını
ezberledim.”713
ǹÊ ȐÉَ‫ ا‬ǧǺÊ ÌƥơÊȁÈƗǹÇ ȐÉَ‫ ا‬ǧǺÊ ÌƥơÊȁÈƗǆ Ç ÈǻÈƗǺÊ ÌƥȄōǼÈưǸÌÉ ǳơǺÊ ǟÈ Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÉ ÌƥǶÉ ǇƢ Ê ǬÈ ÌǳơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǶÉ ÈǼǤÈ ÌǳơƪÊ ǯÊ
ƢǿÈ ǂÉ ȈÌ ǣÈ ȁ ō ǽÊ ǀÊ ǿÈ ùǱƢÈ
È ǂÉƫǶō ÉƯƨÉ ǫÈƾÈ ǐǳơ È ǫǆ Ç ÈǻÈƗǺÌ ǟÈ ǮŎ ǌÉ ÈȇȆŎ ǠÊ ǧÊƢǌǳơ ō ǆ Ç ÈǻÈƗǺÊ Ìƥ
È ȀÈ ǓÈ ǂÈÈ ǧȆÊƬōǳơƨÊ ǫÈ ƾÈ ǐǳơ È ǂǧÈǽÊ ǀÊ ǿÈ ǶÊ ȈƷÊ ǂǳơ َّ‫لله‬
É ǇÉ ǁƢ
ǱȂ ō ƨÉ ǔȇÊ ō ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ ō Ê ơǶÊ ǈÌ ÊƥǅƢ É ōǼǳơƢȀÈ ǿÈ ǂÊ ǯÈ ȁÈ
È ǴǟÈ ƢȀÈ ǴÈÊƠǇ
ƢȀÈ ȀÊ ƳÌ ȁȄÈ É ǺÌ ǸÈÈ ǧƢȀÈ ÊƥÉَّ‫لله‬ơǂÈ ǷÈ ÈƗȆÊƬōǳơś È ǸÊ ǴÊ ǈÌ ǸÌÉ ǳơȄÈǴǟÈ Ƕō É
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ
È ǧǲÊ Êƥȍơ
ƢǸÈ Êْ‫ إ‬ǺÈ ǷÊ ǺȇÊ È ǂǌÌ ǟÊ ȁÈ ǞÇ ÈƥǁÌ ÈƗȆǧÊǾÊ ǘÊ ǠÌ ÉȇȐÈَ‫ ا‬ǧƢȀÈ ǫÈ ȂÈÌ ǧǲÈ ÊƠǇ È ȀÈ ǘÊ ǠÌ ÉȈÌǴǧÈś
É ǺÌ ǷÈ ȁƢ È ÊǼǷÊ ƚÌ ǸÌÉ ǳơǺÈ ǷÊ
ÈśÊƯȐَ‫ا‬ÈƯȁ Èǆ Ç ǸÌ ƻȄÈÈ ǳÊƛǺȇÊ È ǂǌÌ ǟÊ ȁƢ È ǈً ǸÌ ƻ È ƪÌ ǤÈ ǴÈÈƥơÈƿÊƜǧÈÆƧƢǋ Èǆ Ç ǸÌ ƻÈ ǲŏ ǯȆ É ǧÊǶÉ ÈǼǤÈ ÌǳơƢȀÈ ÈǻȁƽÉ
ƪÌ ǤÈ ǴÈÈƥơÈƿÊƜǧÈǂÆ ǯÈ Ç ÉƦÈǳǺÉ ÌƥƢÈǧǑƢ
È ƿǹȂ Ç ƼÈ ǷÈ ƪÉ ǼÌÊƥƢȀÈ ȈǧÊǺÌ ǰÉ ÈȇǶÈÌ ǳǹÌ ÊƜǧÈȄÈưÌǻÉƗǑƢ Ç ƼÈ ǷÈ ƪÉ ǼÌÊƥƢȀÈ ȈǨÊ ǧÈ
ȄÈǳÊƛś È ǠÊ ÈƥǁÌ ÈƗȁƢ
È ėƬǇ Ê ƪÌ ǤÈ ǴÈÈƥơÈƿÊƜǧÈȄÈưÌǻÉƗǹȂ Ç ÉƦÈǳƨÉ ÈǼÌƥơƢȀÈ ȈǨÊ ǧÈÈśǠÊ ÈƥǁÌ ÈƗȁ
Èǆ È ǳÊƛÈśÊƯȐَ‫ا‬ÈƯȁƢ
Ç ǸÌ ƻȄÈ È ėƬǇÊ
ƢȀÈ ȈǨÊ ǧÈś È ǠÊ ƦÌ ǇÈ ȁÈ ǆ È ǳÊƛÈśŏƬǇÊ ȁȃ
Ç ǸÌ ƻȄÈ È ƾÈ ƷÌ ÊƛƪÌ ǤÈ ǴÈÈƥơÈƿÊƜǧÈǲÊ ǸÈ ƴÌ È ǳơƨÉ ǫÈȁǂÈ É ǗÆƨǬō ƷƢÊ ȀÈ ȈǨÊ ǧÈś È ŏƬǇÊ
Ç ÉƦÈǳ ƢÈƬÈǼÌƥơƢȀÈ ȈǨÊ ǧÈ ś
ȃƾÈ ƷÌ Êƛ ƪÌ ǤÈ ǴÈÈƥơÈƿÊƜǧÈ ǹȂ È ǠÊ ǈÌ Êƫ ȄÈǳÊƛ ś
È ǠÊ ƦÌ ǇÈ ȁƢ
È ėƬǇÊ ƪÌ ǤÈ ǴÈÈƥơÈƿÊƜǧÈ ÆƨǟÈ ǀÈ ƳÈ
È ǂǌÌ ǟÊ ȄÈǴǟÈ ƩÌ ƽÈ ơǃÈ ơÈƿÊƜǧÈǲÊ ǸÈ ƴÌ
ǺȇÊ È ǳơƢÈƬÈǫȁǂÈ É ǗǹƢ Ê ȀÈ ȈǨÊ ǧÈƨÇ ÈƟƢǷÊ ȁ
Ê ÈƬǬō ƷƢ È ǂǌÌ ǟÊ ȄÈǳÊƛś
È ǺȇÊ È ǠÊ ǈÌ ÊƫȁÈ
ȆǧÊǲÊ Êƥȍơ Ê ÈǼǇÌ ÈƗǺÈ ȈÌÈƥǹō ÊƛȁÆ
Êْ‫ إ‬ǹƢ È ƨǬō Ʒ Ê ÈśǈÊ ǸÌ ƻ È ǲŎ ǯȆ É ǧÊ ȁ È ǹȂ È ǠÊ ÈƥǁÌ ÈƗǲŏ ǯȆ
Ç ÉƦÈǳƨÉ ÈǼÌƥơś É ǨÊ ǧÈƨÇ ÈƟƢǷÊ ȁÈ
ǽÉ ƾÈ ǼÌ ǟÊ ƪÌ ǈÈ ȈÈÌ ǳȁ
È ƨÊ ǟÈ ǀÈ ƴÌ Êْ‫ إ‬ǺÈ ǷÊ ǽÉ ƾÈ ǼÌ ǟÊ ƪÌ ǤÈ ǴÈÈƥǺÌ ǸÈ
È ǲÊ Êƥȍơ
È ǳơƨÉ ǫÈ ƾÈ Ǐ È ǧƢǓً ȂÈ ǟÊ ƨÊ ǫÈƾÈ ǐǳơ
ō ƨÊ ǔȇÊ È ǂǧÈ
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƢÈƫǂÈ ǈÈ ȈÌÈƬǇơ
Ì ǹÊ ÊƛǺÊ ȈÌÈƫƢǋƢÈ ȀÈ ǠÈ ǷÈ ǲÉ ǠÈ ƴÌ Èȇȁ Ê ǳơǾÉ ǼÌ ǷÊ ǲÉ ÈƦǬÌ ÉƫƢȀÈ ōǻÊƜǧÈ ÆƨǬō Ʒ
È ƨÉ Ǭō ƸÌ Ê ǽÉ ƾÈ ǼÌ ǟÊ ȁÆ
È ƨǟÈ ǀÈ ƳÈ
È ǽÉ ƾÈ ǼÌ ǟÊ ȁÆ
ƢȀÈ ōǻÊƜǧÈÆƨǟÈ ǀÈ Ƴ Ê ǽÉ ƾÈ ǼÌ ǟÊ ƪÌ ǈÈ ȈÈÌ ǳȁ
È ƨǬō Ʒ Ê ǳơǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƪÌ ǤÈ ǴÈÈƥơÈƿÊƜǧÈƢǸً ǿÈ ǁÌ ƽÊ ǺȇÊ
È ƨÉ Ǭō ƸÌ È ǂǌÌ ǟÊ ȁÌ ÈƗ
È ǂǌÌ ǟÊ ǩÉ ƾŏ ǐō ǸÌÉ ǳơǾÊ ȈǘÊ ǠÌ Éȇȁ
È ȁÌ ÈƗƢǸً ǿÈ ǁÌ ƽÊ ǺȇÊ
øǺÊ ȈÌÈƫƢǋ È ǳơǾÉ ǼÌ ǷÊ ǲÉ ÈƦǬÌ Éƫ
È ƨÉ ǟÈ ǀÈ ƴÌ
286 İmam Şafiî
646- (319) Enes b. Malik radıyallahu anh’den: “Zekat bö� yle idi, sonra
koyunu ve başka şeyleri terk ettim ve insanlar beğ� enmediler. “Rahman ve
rahî�m olan Allah’ın adıyla. Bu, Allah’ın, rasulü� ne emrettiğ� i ve Rasû� lullah sal-
lallahu aleyhi ve sellem’in mü� slü� manlara takdir ve tayin ettiğ� i zekâ� t farizası
(hü� kü� mlerini beyâ� n eden bir mektup)dur. Hangi mü� slü� mandan buna uygun
olarak zekâ� t istenirse, onu versin; kimden de ondan fazlası istenirse verme-
sin. Yirmi dö� rt devede ve aşağ� ısında bir davar verilir. Her beş devede bir ko-
yun verilir. Deve sayısı yirmi beşe ulaştığ� ında otuz beşe ulaşıncaya kadar bir
yaşını bitirip iki yaşına basmış bir dişi deve verilir. Eğ� er onların içinde bir
yaşını bitirip iki yaşına basmış dişi deve yoksa iki yaşını bitirip ü� ç yaşına bas-
mış bir erkek deve verilir. Otuz altıya ulaştığ� ında kırk beşe kadar iki yaşını
bitirip ü� ç yaşına basmış bir dişi deve verilir. Kırk altıya ulaştığ� ında altmışa
kadar erkek deveye çekilen ü� ç yaşını bitirip dö� rt yaşına basmış dişi deve ve-
rilir. Altmış bire ulaştığ� ında yetmiş beşe kadar dö� rt yaşını bitirip beş yaşına
basmış bir dişi deve verilir. Yetmiş altıya ulaştığ� ında doksana kadar iki yaşını
bitirip ü� ç yaşına basmış iki dişi deve verilir. Doksan bire ulaştığ� ında yü� z yir-
miye kadar erkek deveye çekilen ü� ç yaşını bitirip dö� rt yaşına basmış iki dişi
deve verilir. Yü� z yirmiden fazla olduğ� unda her kırk devede iki yaşını bitirip
ü� ç yaşına basmış bir dişi deve ve her elli devede ü� ç yaşını bitirip dö� rt yaşına
basmış bir dişi deve verilir. Kimin yanındaki (develerin) zekâ� tı dö� rt yaşını
bitirip beş yaşına basmış bir dişi deveye ulaşır ve onun yanında bu yaşta bir
devesi bulunmaz da ü� ç yaşını bitirip dö� rt yaşına basmış bir dişi deve bulu
nursa, o mal sahibinden zekâ� t olarak bu deve kabul edilir. Bir de yaş farkının
telâ� fisi için yanında varsa onunla beraber iki koyun veya yirmi dirhem gü� -
mü� ş verir. Kimin yanındaki develerin zekâ� tı ü� ç yaşını bitirip dö� rt yaşına bas-
mış bir dişi deveye ulaşır, yanında bö� yle bir devesi bulunmaz da dö� rt yaşını
bitirip beş yaşına basmış bir dişi devesi bulunursa, ondan o deve kabul edilir.
Zekâ� t memuru da ona ya yirmi dirhem gü� mü� ş ya da iki koyun verir.”714
ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƨÈ ǷƢÈ ǸÈ ÉƯǺÌ ǟÈ ƨÈ ǸÈ È ǺÊ ÌƥƽÊ ƢǸō Ʒ

È ǴǇ È ǺÌ ǟÈ ǶÌ ȀÉ ŎǴǯ Æ ǬÈ ÊƯƽÆ ƾÈ ǟÈ ȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ƩƢ
ǲÊ ưÌ ǸÊ Êƥ Ƕō
È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
È ǮÇ ÊǳƢǷ
È ǺÊ Ìƥǆ Ê ÈǻÈƗ ǺÌ ǟÈ ǆ
Ç ÈǻÈƗ
َ‫ ا‬Ǹً ǿÈ ǁÌ ƽÊ ǺȇÊ
ȏƢ È ǂǌÌ ǟÊ ȁÌ ÈƗǺÊ ȈÌÈƫƢǋȄ È ǾÊ ȈǧÊ ǚÉ ǨÈ ƷÌ ÈƗȆŏǻÈƗȏَّ‫ا‬ÊƛǾÉ ǨÉ ÊǳƢƼÈ ÉȇȏơÈ
È ǘÈ ǠÌ Éȇȏَ‫ ا‬ȁ َ‫ ا‬ǀǿÈ ȄÈǼǠÌ ǷÈ
Ç ÈǻÈƗ ǺÌ ǟÈ ƽÇ ƢǸō Ʒ
È ǫ ǾÉ ōǻÈƗ ǆ
ǱƢÈ Ê ƾÊ Ʒ
È Ʈȇ È ǺÌ ǷÊ ƤÉ ǈÊ ƷÌ ÈƗȁ È ǫ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƢÈƫǂÈ ǈÈ ȈÌÈƬǇơ
È ǱƢÈ Ì ǹÊ Êƛ ǚÉ ǨÈ ƷÌ ÈƗ
El-Müsned 287
È ƿȁ
ơÈǀǿÈ ǂÈ ǯÈ È Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
Ê ǇÉ ǁÈ ǺÌ ǟÈ ƨÊ ǫÈ ƾÈ ǐǳơ
ō ƣƢ Ê ǂǰÌ ÈƥȂÉƥÈƗȆÈǳÊƛǞÈ
È ÈƬǯÇ ō È ǧƽÈ
ƪÉ ǨÌ ǏÈ ȁƢ È ÈǼǠÌ ǸÌÈ ǳơ
È ǸÈ ǯȄ
647- (319/1) Enes b. Malik radıyallahu anh’den: Nebî� sallallahu aley-
hi ve sellem’den bu manada rivayet etmiştir. Muhalif olan ancak “iki koyun
veya yirmi dirhem verilmesini” ezberledim. Yine “Kolayına gelirse” lafzını
ezberledim. Zannederim Hammad’ın Enes radıyallahu anh’den rivayetinde
şö� yle demiştir: “Ebu Bekr radıyallahu anh Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve
sellem’den anlattığ� ım şekilde yazdığ� ı bir mektubu bana verdi.”715
ǲÇ ÈƦƳ
È ǺÈ ÌƥÈƿƢǠÈ Ƿ É ǹō ÈƗȆŏ ÊǻƢǸÈ ÈȈÌǳơǅÇ ȁƢÈ É ǗǺÌ ǟÈ ǆ Ç ȈÈÌ ǫǺÊ ÌƥƾÊ ȈÌ ǸÈ Ʒ
É ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǹÌ ÈƗȄÈƥÈƘǧÈ ǮÈ ÊǳƿÈ ǹȁ È ƽÉ ƢǸÈ ÊƥȆÈ ÊƫÉƗȁ
È ƨً ōǼǈÊ Ƿ È ǠÊ ÈƥǁÌ ÈƗǺÌ ǷÊ ȁƢ
É Ƨً ǂÈ ǬÈ Èƥś È ÊƯȐَ‫ا‬ÈƯǺÌ ǷÊ ÈǀƻÈ ÈƗ
È ǠȈً ÊƦÈƫƧً ǂÈ ǬÈ Èƥś
È ǾÊ ȈǧÊ Ƕō
ƢًƠȈÌ ǋ È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ Ê ǇÉ ǁ È ǺÌ ǷÊ ǞÌ ǸÈ ǇÌ ÈƗ ǶÈÌ ǳ~ǱƢÈ È ǫȁƢ È ًƠȈÌ ǋÈ ǾÉ ǼÌ ǷÊ ÈǀƻÉ ƘÌÈȇ
É ǵÈ ƾÈ ǬÌ ÈȇǹÌ ÈƗǲÈ ƦÈÌ ǫǶō
ǺÉ ÌƥÉƿƢǠÈ Ƿ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁ È ǧȂÉ ÉƬÈǧǾÉ ÈǳÈƘǇÌ ÈƘǧÈ ǽÉ ƢǬÈ ÌǳÈƗȄōƬƷÈ
È Ȇŏ
nǲÇ ÈƦƳÈ
648- (321/1) Tavus el-Yemanî� rahimehullah’tan: “Muaz b. Cebel ra-
dıyallahu anh otuz sığ� ırdan bir tebî�, kırk sığ� ırdan bir musinne alır, bunun
aşağ� ısından bir şey almazdı ve şö� yle derdi: “Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve
sellemden bu konuda bir şey işitmedim.” Onunla karşılaşıp sormak istedi fa-
kat Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem Muaz b. Cebel gelmeden ö� nce vefat
etti.”716
È ǺÈ ÌƥÈƿƢǠÈ ǷÉ ǹō ÈƗǅÇ ȁƢÈ

ǲÇ ÈƦƳ É ǗǺÌ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
È ǫnƔÇ ȆÌ ǌÈ ÊƥǶō
ǱƢÈ È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ ȆŎ ÊƦōǼǳơǾÊ ȈǧÊ ȆÊǻǂÌ ǷÉ ƘÌÈȇǶÈÌ ǳ~ǱƢ Ê ǫȂÈ ÊƥȆÈ ÊƫÉƗ
È ǬÈ ǧÈ ÊǂǬÈ ÈƦÌǳơǎÈ
È ǂǨÈ ÌǳơǢÊ ǴÉ ƦÌÈȇǶÈÌ ǳƢǷ
ƨÈ ǔȇÊ È ǎÌ
É ǫȂÌÈ ǳơȁÈ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
ō
649- (321) Tavus rahimehullah’tan: Muaz b. Cebel radıyallahu anhe sı-
ğ� ırların zekatından vaks (bir parça) getirilince şö� yle dedi: “Nebî� sallallahu
715 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (7853-7854) Buhari (1454)

716 Zayıf. Munkatı. Şafii, Sunen (7944)
288 İmam Şafiî
aleyhi ve sellem bu konuda bana bir şey emretmedi.”717

Şafii dedi ki: “Vaks; farz olan miktara ulaşmayandır.”718
ǺÊ Ìƥ ǂÈ ǸÈ ǠÉ Êǳ ǱƢÈÈ ǫ ǾÉ ōǻÈƗ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǶÈ È ǴǇÌ ÈƗ ǺÊ Ìƥ ƾÊ ÌȇǃÈ ǺÌ ǟÈ ǆ Ç ÈǻÈƗ ǺÉ Ìƥ ǮÉ ÊǳƢǷÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǶÊ ǠÈ Èǻ ǺÌ ǷÊ ǵÌ ÈƗ ƨÊ ÈȇǄÌ ƴÌ
Ê ǳơǶÊ ǠÈ Èǻ ǺÌ ǷÊ ÈƗ ǱƢ ō ǀǿÈ ȆǧÊ ǹō Êƛ ùƣƢ
È ǬÈ ǧÈ ƔƢÈ ÈȈǸÌ ǟÈ ƨً ǫÈ ƢÈǻ ÊǂȀÌ ǜǳơơÈ Ê ǘō ƼÌÈ ǳơ
ƨÊ ÈȇǄÌ ƴÌ
Ê ǳơǶÈ ǈȈ È ǷÊ ƢȀÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ǹō ÊƛǱƢÈ
È ǫƨÊ ÈȇǄÌ ƴÌ Ê ǳơǶÊ ǠÈ ÈǻǺÌ ǷÊ ǶÈ È ǬÈ ǧÈ ƨÊ ǫÈ ƾÈ ǐǳơ
É ǴǇÌ ÈƗǱƢ ō
650- (362) Zeyd b. Eslem’den: Babası Ö� mer b. El-Hattab radıyallahu
anh’e: “Zekâ� tlıklar arasında kö� r bir deve var” dedi. “O cizye malı mı, yoksa
zekâ� ttan mı?” diye sordu. “Cizye malı” dedi. “Ü� zerinde cizye malı olduğ� una
dair işaret var” dedi.”719
Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǹō ÈƗ~ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǶÇ ǏƢ Ê ǟÈ ǺÉ ÌƥǂÉ ǌÌ ÊƥƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ƾō ÈƬǟÌ ƢÈǧƢًǫƾŏ ǐÈ ǷÉ ƱÈ ǂÈ ƼÈ È ǧƢȀÈ ǨÊ ȈÊǳƢƼÈ ǷÈ ȁ
È ǦÊ ÊƟƢǘǳơȄÈ ō ǴǟÈ Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÈ ÌƥǹƢ É ÈƥÈƗǲÈ ǸÈ ǠÌ ÈƬǇơ
È ÈȈǨÌ ǇƢ Ì ǾÉ ǼÌ ǟÈ
ȅŏ ǀÊ ǤÈ ÌǳƢÊƥƢÈǼȈÈÌ ǴǟÈ ơƾė ÈƬǠÌ Ƿ
É ƪÈ ǼÌ ǯÉ ǹÌ ÊƛǾÉ ÈǳơȂÉǳƢǬÈ ǧÈ ǶÌ ȀÉ ǼÌ ǷÊ ƔÊ ơÈǀǤÊ ÌǳƢÊƥǀÌ ƻÉ ƘÌÈȇǶÈÌ ǳȁ È ȅŏ ǀÊ ǤÈ ÌǳƢÊƥǶÊ Ì ȀȈÈÌ ǴǟÈ
È ǸÉ ǟÉ ǄÌ ÈȇǶÌ ȀÉ ōǻÈƗ ǶÈ
ǹȂ Ì ǴǟÌ ơǾÉ Èǳ ǱƢÈ ǬÈ ǧÈ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ȆÈ ǬÊ Èǳ ȄōƬƷ È ǮÈ ǈÈ ǷÌ ÈƘǧÈ ƢōǼǷÊ ǽÉ ǀÌ ƼÈ Éǧ
Ì ȀȈÈÌ ǴǟÈ ƾō ÈƬǟÌ ƢÈǧǂÉ ǸÈ ǟÉ ǾÉ ÈǳǱƢ
ǶÊ È ǬÈ ǧÈǶÌ ȀÉ ǼÌ ǷÊ ǽÉ ǀÉ ƻÉ ƘÌÈƫȏَ‫ ا‬ȁ
È ȅŏ ǀÊ ǤÈ ÌǳƢÊƥǶÊÌ ȀȈÈÌ ǴǟÈ ƾŎ ÈƬǠÌ ÈƫǶÌ ȀÉ ǸÉ ǴÊ ǜÌ ÈƫǮÈ ōǻÈƗ
ǶÉ ǰÉ ǼÌ ǷÊ Éǀƻƕ
É ȏ َ‫ ا‬ǶÌ ȀÉ Èǳ ǲÉ È ǽÊ ƾÊ ÈȇȄÈǴǟÈ ȆǟÊ ơǂǳơƢ
Ì ǫȁ ō ȀÈ Êƥ Ƶȁ É ǂÉ ÈȇƨÊ ǴÈ ƼÌ ǈǳƢ ō Êƥ ȄōƬƷ È ȅŏ ǀÊ ǤÈ ÌǳƢÊƥ
ǶÉ ȀÉ ǼÌ ǷÊǀÌ ƻÉ ȁ
È ǶÊ ÈǼǤÈ ÌǳơǲÈ ƸÈ È ƨÈ ÈǳȂǯÉ ȋơ
Ì ǧȏَ‫ ا‬ȁ Èْ‫ أ‬ƧÈ Ƣǌǳơō ȏَ‫ ا‬ȁ È ǁŏ ƾō ǳơƩơÈ
È ƿȏَ‫ ا‬ȁ Èǒ È ƻƢ Ê ǸÌÈ ǳơȏَ‫ ا‬ȁȄ
È ōƥǂǳơ Ŏ
nǽÊ ǁÊ ƢÈȈƻÊ ȁ
È ǱƢ Ê ǸÌÈ ǳơȅŏ ǀÊ ǣÈ ǺÈ ȈÌÈƥǱÆ ƾÌ ǟÈ ǮÈ ÊǳǀÈ ǧÈ ƨÈ ōȈÊǼōưǳơȁ È ƨÈ ǟÈ ǀÈ ƴÌ È ǳơȁ È ǩƢ È ÈǼǠÌÈ ǳơ
651- (322) Bişr b. Asım, babasından: “Ö� mer radıyallahu anh Ebu Suf-
yan b. Abdillah’ı Taif’e ve çevresine zekat memuru olarak gö� revlendirdi. O da
onlara oğ� lak ve kuzuları saydığ� ı halde oğ� lak ve kuzudan zekat almadı. Ona
dediler ki: “Eğ� er oğ� lak ve kuzuları sayıyorsan, bunlardan da zekat almalısın.”
Ö� mer radıyallahu anh ile karşılaşıncaya kadar almadı. Ö� mer radıyallahu anh
717 Zayıf. Munkatı. Şafii, Sunen (7940)

719 Sahih.
El-Müsned 289
gelince dedi ki: “Bil ki, onlar oğ� lak ve kuzuları saydırdığ� ın halde bunlardan
zekat almadığ� ın için senin zulmettiğ� ini iddia ediyorlar.” Ö� mer radıyallahu
anh ona dedi ki: “Evet, çobanların kucaklarında taşıdıkları oğ� lak ve kuzular
da nisap miktarına dahildir, fakat sen onları zekâ� t olarak alma. Onların mal-
larından etlik için besleneni, yavrusu olanı, yü� klü� olanı ve erkek hayvanlarını
da alma, bir ve iki yaşında olanları yavrularla en iyileri arasında adalete uy-
gun olan da budur” dedi”720
ǹƢ É ÊƥÈƗǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ōȈǷÈ ÉƗǺÊ ÌƥǲȈ

È ÈȈǨÌ ǇȆ È ǟÊ ƢǸÈ ǇÌ ÊƛǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÉ ÌƥǶȈ
ȆÊǻƔƢÈ Ƴ È ǫȅŌ ƾÊ ǟÈ ȆÊǼÈƥȆƻÊ ÈƗÇǂǠÌ Ǉ
È ǱƢÈ Ê ǺÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơƔƢÈ ǋ È ǹÌ ÊƛÇǂǠÌ Ǉ Ê ǺÈ ÌƥơǽÉ ƢǸō Ǉ È ǲÇ ƳÉ ǁ È ǺÌ ǟÈ
ǅƢ È ȂÈ ǷÌ ÈƗ ǩÉ ƾŏ ǐÈ Éǻ ƢÈǼÈưǠÈ ÈƥǶō
Ê ōǼǳơǱơ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǇÉ ǁ È ǹō Êƛ ȏƢَ‫ ا‬ǬÈ ǧÈ ǹÊ Ȑَ‫ ا‬ƳÉ ǁÈ
Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ È ǹō Êƛ ȏƢÈ
È ǇÉ ǁ َ‫ ا‬ǫȁÈ ȆÈ
ō ǴǟÈ ƢǿÈ ơƽō ǂÈÈ ǧ ƩÉ ƾÌ ƳÈ ȁƢÈ Ƿ È ǲÈ ǔÌ È ǧÈƗ Ƣǔً ƻƢ Ê ǷÈ ƪÉ ƳÌ ǂÈ ƻÌ ÈƘǧÈ ǱƢÈ Èǫ
ǺÌ ǷÊ Ƨً ƢǋƢ
È ǸÈ ȀÉ ÈƬȈÌ ǘÈ ǟÌ ÈƘǧÈ ǱƢÈ
È ǫ ȄÈǴƦÌ ƸÌ ō ǀƻÉ ƘÌÈǻ ǹÌ ÈƗ ƢÈǻƢȀÈ Èǻ Ƕō
É ǳơƧÈ ƢǌǳơÈ È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
ƢǿÈ ơÈǀƻÈ ÈƘǧÈ ǶÊ ÈǼǤÈ ÌǳơǖÊ ǇÈ ȁÈ
652- (323) Adiy oğ� ullarının kardeşi Si’r dedi ki: “Bana iki kişi geldiler
ve dediler ki: “Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem bizi insanların malla-
rından zekat almak ü� zere gö� nderdi.” Ben de bulduğ� um en iyi hamile hayvanı
çıkardım. Onu bana geri iade ettiler ve dediler ki: “Muhakkak ki Rasû� lullah
sallallahu aleyhi ve sellem bizleri hamile hayvanı zekat olarak almaktan ya-
sakladı.” Bunun ü� zerine onlara orta halli bir koyun verdim, kabul ettiler.”721
Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊǂȇÊǂƳ ō ǺÊ ǟÈ ƾÈ ǼÌ ǿÊ ȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥƽÈ ȁơÉ ƽÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ

È ǺÌ ǟÈ Ȇŏ ÊƦǠÌ ǌǳơ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ǩÉ ƾŏ ǐÈ ǸÌÉ ǳơǶÉ ǯƢ É ÈƫÈƗơÈƿÊƛ~Ƕō
È ǱƢÈ È ǫǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ
nƢǓÊً ǁǺÌ ǟÈ ȏَّ‫ا‬ÊƛǶÌ ǰÉ ōǼÈǫǁÊ ƢǨÈ ÉȇȐÈَ‫ ا‬ǧ
653- (359) Cerir b. Abdillah radıyallahu anh’den: Rasû� lullah sallallahu
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Size zekat memuru geldiği zaman ancak

290 İmam Şafiî
memnun olarak sizden ayrılsınlar.”722
ǺÊ ǟÈ ǹƢ È ōƦƷÈ ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈǠÊ Ǉ

ùƪÈ Ì ǳƢÈǫ ƢȀÈ ōǻÈƗ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơƱÊ ȁÌ ǃÈ ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ
É ǺÊ ÌƥǶÊ ǇƢ Ê ǬÈ Ìǳơ
ǝÇ ǂÌ Ǔ È ƩơÈÈ ƿ ȐÅ ǧÊ ƢƷ È ȀÈ ȈǧÊ ȃÈƗǂÈÈ ǧ ƨÊ ǫÈ ƾÈ ǐǳơ
È Ƨً ƢǋƢ ō ǺÈ ǷÊ ǶÇ ÈǼǤÈ Êƥ ƣƢÊ ǘō ƼÌ È ǳơǺÉ ÌƥǂÉ ǸÈ ǟÉ ȆÈ
ō ǴǟÈ ǂō ǷÈ
ǽÊ ǀÊ ǿÈ ȄǘÈ ǟÌ ÈƗƢǷÈ ǂÉ ǸÈ ǟÉ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ƨÊ ǫÈ ƾÈ ǐǳơ
ō ǺÈ ǷÊ ÆƧƢǋơȂÉ
È ǳƢǬÈ ǧÈ ƧÉ Ƣǌǳơ ō ǽÊ ǀÊ ǿÈ ƢǷÈ ǂÉ ǸÈ ǟÉ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ
ǺÊ ǟÈ ơȂÉƦǰŏ Èǻś È ǸÊ ǴÊ ǈÌ ǸÌÉ ǳơƩơÊ ǁÈ ǄÈ ƷơȁÉ
È ǀƻÉ ƘÌÈƫȏ َ‫ ا‬ǅƢ È ōǼǳơơȂÉǼÊƬǨÌ Èƫȏ
َ‫ ا‬ǹȂÈ ǠÉ ÊƟƢÈǗǶÌ ǿÉ ȁƢ
È ȀÈ ǴÉ ǿÌ ÈƗ
ō
ùǵÊ ƢǠÈ ǘǳơ
654- (356) el-Kasım b. Muhammed’den: Nebî� sallallahu aleyhi ve
sellem’in hanımı Aişe radıyallahu anha dedi ki: “Ö� mer b. El-Hattab radıyal-
lahu anh zekat koyunlarıyla bana uğ� radı ve onların arasında gö� ğ� ü� sleri dol-
gun bir koyun gö� rdü� . Ö� mer radıyallahu anh: “Bu koyun nedir?” dedi. “Zekat
koyunudur” dediler. Ö� mer radıyallahu anh dedi ki: “Sahipleri bunu gö� nü� l rı-
zasıyla vermemiştir. İ�nsanları fitneye dü� şü� rmeyin. Mü� slü� manları bu şekilde
zorlamayın! Mallarının en iyisini ve sağ� mak için ayırdıklarını zekâ� t olarak
almayın.”723
È ǫǾÉ ōǻÈƗǹƢ
ǱƢÈ È ōƦƷ È ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈǠÊ Ǉ È ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ì ȀȈÊƫƘÌÈȇǹƢ
Ƣًǫƾŏ ǐÈ ǷÉ ǶÊ È ȅÊ
È ǯ ō ǁƢǐÈ Ìǻȋơ È ǴǈÌ ǷÈ ǺÈ ÌƥƾÈ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǹō ÈƗǞÈ ƴÈ ǋÌ ÈƗǺÌ ǷÊ ǹÊ Ȑَ‫ ا‬ƳÉ ǁȆ
Èْ‫ أ‬ƨÈ ǸÈ È ÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǺÌ ǷÊ ƔƢÈ È ȀÈ ȈǧÊ Ƨً Ƣǋ
Æ ǧȁƢ È ǾÊ ȈÈÌ ǳÊƛƽÉ ȂǬÉ ÈȇȐÈَ‫ ا‬ǧǮÈ ÊǳƢǷÈ ƨÈ ǫÈ ƾÈ Ǐ
È ȆÈ ō ǳÊƛƱÊ Ì ǂƻÌ ÈƗ~ǱƢ Ê ǸÌÈ ǳơƣŏ ǂÈ ÊǳǱȂ É ǬÉ ÈȈÈǧ
nƢȀÈ ǴÈÊƦǫÈ ȏَّ‫ا‬ÊƛǾÊ Ǭŏ ƷÈ
655- (357) Eşca' kabilesinden iki kişi dediler ki: “Muhammed b. Mes-
leme el-Ensari onlara zekat memuru olarak geldi ve mal sahiplerine: “Bana
mallarınızın zekâ� tını getiririn” dedi. İ�şe yarar ne getirdilerse hepsini alıp ka-
bul etti.”724

El-Müsned 291
ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÈ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÈ ƦÌ ǟÈ ǹō ÈƗǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈƦǬÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥȄǇȂ È ǷÉ ǺÌ ǟÈ ǑƢ Ç ÈȈǟÊ ǺÉ Ìƥǆ É ÈǻÈƗƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ơŚً ǠÊ ǋ È ȁÌ ÈƗƢǟً ǁÌ ǃÈ ȁÌ ÈƗƢǷً ǂÌ ǯ È ȁÌ ÈƗȐÅ ƼÌ ÈǻǹƢ È ǯƢÈ ǷÈ ǝȁ È ǁƢǸÈ ŏưǳơƨÉ ǫÈ ƾÈ Ǐ~
Ê ǁÉ ǄŎ ǳơȁÊ È ǱȂ É ǬÉ ÈȇǹƢ È ǯÈ
ǾÊ ȈǨÊ ǧÈÊǂǘÈ ǸÌÈ ǳƢÊƥƢėȇÊǂÈưǟÈ ȁÌ ÈƗǺÊ ȈÌ ǠÌÈ ǳƢÊƥȄǬÈ ǈÌ ÉȇȁÌ ÈƗÇǂȀÈ ÈǼÊƥȄǬÈ ǈÌ ÉȇȁÌ ÈƗȐÅ ǠÌ ÈƥǾÉ ǼÌ ǷÊǹƢ È ǸÈ
È ǯƢ È ǧƢًƬÌǴǇ É ȁÌ ÈƗ
ÊǂǌÌ ǠÌÉ ǳơǦÉ ǐÌ Êǻ ǾÊ ȈǨÊ ǧÈ ƶÊ ǔÌ ōǼǳƢÊƥ ȄǬÈ ǈÌ ÉȇǾÉ ǼÌ ǷÊ ǹƢ È ǷÈ ȁ
È ǯƢ Ê ȁ
È ƾÆ Ʒơ È ƧÇ ǂÈ ǌÈ ǟÈ ǲŏ ǯ
É ǺÌ ǷÊ ǂÉ ǌÌ ǠÌÉ ǳơ
Ê ȁ
nƾÆ Ʒơ È ǂǌÌ ǟÊ ȆǧÊ
È ǺȇÊ
656- (341) Nafi’den: Abdullah b. Ö� mer radıyallahu anhuma şö� yle derdi:
“Hurma, ü� zü� m, buğ� day, arpa veya yulaf olarak meyvelerin ve ziraat ü� rü� nle-
rinin, zekatı, tabi kaynaklarla, nehirle, pınar suyuyla veya yağ� mur suyuyla
sulanıyorsa onda birdir. Serpme (kişinin kendi emeğ� iyle) sulanıyorsa onda
birin yarısı, yani yirmide birdir.”725
ƣƢ Ê ǘō ƼÌ È ǳơǺÈ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ǹō ÈƗǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇ

È ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ç ȀÈ ǋ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǂÈ ÊưǰÌ ÉȇǹÌ ÈƗ ǮÈ ÊǳǀÈ Êƥ ƾÉ ȇÊǂÉȇÊǂǌÌ ǠÌÉ ǳơǦÈ ǐÌ Êǻ ƪÊ ÌȇǄō ǳơȁ È ƨÊ ǘÈ ǼÌ ƸÌÊ ǳơǺÈ ǷÊ ǖÊ ÈƦōǼǳơǺÈ ǷÊ ÉǀƻÉ ƘÌÈȇǹƢ È ǯÈ
ǂÈ ǌÌ ǠÌÉ ǳơƨÊ ōȈÊǼǘÌ ǬÊ ÌǳơǺÈ ǷÊ ÉǀƻÉ ƘÌÈȇȁ
È ƨÊ ÈǼȇƾÊ ǸÌÈ ǳơȄÈǳÊƛǲÈ ǸÌ ƸÌ
È ǳơ
dıyallahu anh Hristiyan tü� ccarların buğ� day ve zeytinlerinden yirmide bir
gü� mrü� k vergisi alırdı. Onun bu vergiyi dü� şü� k almasının sebebi, Medine’ye
bu malların çok gelmesini sağ� lamak içindi. Halbuki baklagillerden onda bir
vergi alırdı.”726
ȐÅ ǷÊ ƢǟÈ ƪÉ ǼÌ ǯ È ǫǾÉ ōǻÈƗƾÈ ȇÊǄÈȇǺÊ ÌƥƤÊ ÊƟƢǈǳơ

É ǱƢÈ ō ǺÊ ǟÈ ƣƢ Ç ȀÈ ǋ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢÈ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ƣƢÊ ǘō ƼÌ
È ǳơǺÊ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ǹƢ Ê ǷÈ ǃÈ ȆǧÊ ƨÊ ÈǼȇƾÊ ǸÌÈ ǳơǩȂ Ê ǇȄÈ É ǴǟÈ ƨÈ ÈƦƬÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǞÈ ǷÈ
ǂÈ ǌÌ ǠÌÉ ǳơǖÊ ÈƦōǼǳơǺÈ ǷÊ ÉǀƻÉ ƘÌÈȇǹƢ
È ǰÈÈ ǧǾÉ ǼÌ ǟÈ
658- (798/1) es-Saib b. Yezid’den: “Ben Ö� mer b. el-Hattab radıyallahu
anh zamanında Abdullah b. Utbe ile beraber Medine çarşısında çalışırdım.

726 Sahih. Şafii, Sunen (18593) Malim Muvatta (1/281)
292 İmam Şafiî
Hristiyan tü� ccarlarından onda bir alırdı.”727
ȄōǴǏ È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗÇǁƢǈÈ ÈȇǺÊ ÌƥǹƢ È ǸÈ ȈÈÌ ǴǇ
É ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ç ȀÈ ǋ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ƽÈ ȂȀÉ ÈȇǺÈ ȈÌÈƥȁ
È ǾÉ ÈǼȈÌÈƥǍ
É ǂÉ ƼÌ ÈȈÈǧƨÈ Ʒơ È ǺÈ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÈ ƦÌ ǟÈ ƮÉ ǠÈ ƦÌÈȇǹƢ
È ȁÈ ǁ È Ƕō
È ǴǇÈ ȁ
659- (340) Suleyman b. Yesar’dan: Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sel-
lem Abdullah b. Ravaha’yı kendisiyle Yahudiler arasındaki yaş hurmayı tah-
min etmek ü� zere gö� nderirdi.”728
ȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÈ ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ ǇÈ ǺÌ ǟÈ ƣƢÇ ȀÈ ǋÊ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢÈ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȄÈǴǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ǶÉ ǯÉ ǂÈō ǫÈƗ ƢǷ
È ǶÌ ǯÉ ǂŎ ǫÊÉƗ~ǂÈ ÈƦȈÌ ƻÈ ƶÈ ÈƬÈƬÌǧơś Ê ǂÈ ÈƦȈÌ ƻ
È Ʒ È ƽÊ ȂȀÉ ÈȈÊǳ ǱƢÈ
È ǴǇÈ ȁ
ƾÈ ƦÌ ǟÈ ƮÉ ǠÈ ƦÌÈȇǶō
É ǇÉ ǁ È ǹƢ
È ǰÈÈ ǧǱƢÈÈ ǫnǶÌ ǰÉ ÈǼȈÌÈƥȁƢ
È ÈǼÈǼȈÌÈƥǂÈ ǸÌ ōƬǳơǹō ÈƗ
ơȂÉǻƢǰÈ È ǧȆǴÊ ǧÈǶÌ ÉƬƠÌ ǋÊ ǹÌ Êƛȁ È ǶÌ ǰÈ Ê ǹÌ ÊƛǱȂ
É ǴǧÈǶÌ ÉƬƠÌ ǋ É ǬÉ ÈȇǶō ÉƯǶÊ
Ì ȀȈÈÌ ǴǟÈ Ǎ
É ǂÉ ƼÌ ÈȈÈǧƨÈ Ʒơ È ǺÈ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ
È ȁÈ ǁ
ǾÉ ÈǻȁÉǀƻÉ ƘÌÈȇ
660- (339) Said b. Museyyeb’den: “Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem
Hayber’i fethettiğ�i gü� n Hayber yahudilerine: “Allah’ın sizi burada ikamet
ettirdiği gibi, bahçelerinizin mahsulü olan meyveler (hurmalar) sizinle
aramızda müşterek olmak üzere ben de sizi burada (yerinizde) bıra-
kıyorum.” dedi. Said b. Museyyeb diyor ki: “Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve
sellem, Abdullah b. Ravaha radıyallahu anh’ı gö� nderirdi. O da ağ� açlardaki yaş
hurmanın miktarını tahmin eder, sonra onlara: “İ�sterseniz size kalsın (bize
dü� şen hissenin parasını verirseniz), isterseniz (bize dü� şeni) hurma olarak
alırım” derdi. Onlar da o hurmaları alırlardı.”729
ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ÊǁƢǸō ōƬǳơƶÇ ÊǳƢǏ

Ç ȀÈ ǋ É ǺÌ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÉ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǫǶō
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǹō ÈƗƾÇ ȈÌ ǇÈ ÉƗǺÊ ÌƥƣƢ
È ǇÉ ǁ Ê ōƬǟÈ ǺÌ ǟÈ ƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ ǇÈ
727 Sahih. Şafii, Sunen (18594) Malik b. Muvatta (1/281)
729 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (8173) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’dan şahidi:
Buhari (2338) Muslim (1551)
El-Müsned 293
È ًƦȈÊƥǃÈ ǾÉ ÉƫƢǯÈ ǃÈ ȃƽō ƚÈ ÉƫǶō ÉƯǲÊ ƼÌ ōǼǳơǍ

ȃƽō ƚÈ ÉƫƢǸÈ ǯƢ ÈǍ
É ǂÈ ƼÌ ÉȇƢǸÈ ǯ É ǂÈ ƼÌ Éȇ~ǵÊ ǂÌ ǰÌÈ ǳơƧÊ ƢǯÈ ǃÈ ȆǧÊ
nơǂً ǸÌ ÈƫǲÊ ƼÌ ōǼǳơƧÉ ƢǯÈ ǃÈ
ȄÈǴǟÈ Ǎ
É ǂÉ ƼÌ ÈȇǺÌ Ƿ
È ƮÉ ǠÈ ƦÌÈȇǹƢ È Ƕō
È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗǽÊ ƽÊ ƢÈǼǇÌ ÊƜÊƥȁÈ
ǶÌ ǿÉ ǁƢÈ ǸÈ ÊƯȁ
È ǶÌ ȀÉ Ƿȁ
È ǂÉ ǯ É ǅƢ Ê ōǼǳơ
661- (338) Attab b. Useyd’den: “Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem
ü� zü� mü� n zekatı hakkında şö� yle buyurdu: “Hurmanın tahmin edildiği gibi
tahmin edilir, sonra zekatı hurmanın zekatı gibi, kuru üzüm olarak
verilir.”730
Aynı isnad ile: “Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem insanlara ü� zü� m ve
meyvelerini tahmin edecek kimseler gö� nderirdi.”731
ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǹō ÈƗǶÇ ȈǰÊ Ʒ É ǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈǠÊ Ǉ

È ǺÊ ÌƥǪÊ ÌȇǃÈ ǁ È ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÌ ǟÈ ǆÇ ÈǻÈƗǺÉ ÌƥǮÉ ÊǳƢǷƢ
ǂÈ ȀÈ ǛÈ ƢǸō ǷÊ ǀÌ ƼÈ È ǸÊ ǴÊ ǈÌ ǸÌÉ ǳơǺÈ ǷÊ ǮÈ Êƥǂō Ƿ
É ǧ ś È ǂÌ ǜÉ Ìǻơ~ǹÊ ÈƗǾÊ ȈÈÌ ǳÊƛƤÈ ÈƬǯÊ
È ǺÌ Ƿ È ǄȇÊǄǠÌÈ ǳơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÈ Ìƥ
È ǾÊ ÊƥƢǈÈ ƸÈ ÊƦǧÈǎ
ȄōƬƷ È ǬÈ ÈǻƢǸÈ È ǧơǁƢً ÈǼȇƽÊ ơǁƢً ÈǼȇƽÊ ÈśǠÊ ÈƥǁÌ ÈƗǲŏ ǯ
É ǺÌ ǷÊ Ʃơ
Ê ǁƢÈ ƴÈ ŏƬǳơǺÈ ǷÊ ǶÊÌ ȀÊǳơȂÈ ǷÌ ÈƗǺÌ ǷÊ
È ȀÈ ǼÌ ǷÊ ǀÌ ƻÉ ƘÌÈƫȏَ‫ ا‬ȁƢ
nƢًƠȈÌ ǋƢ È ȀÈ ǟÌ ƾÈ ǧÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ƮÉ È ǂǌÌ ǟÊ ǢÈ ǴÉ ƦÌÈȇ
È ǴÉƯƪÌ ǐÈ ǬÈ ÈǻǹÌ ÊƜǧÈ ơǁƢً ÈǼȇƽÊ ǺȇÊ
662- (354) Zureyk b. Hakî�m’den: Ö� mer b. Abdilaziz ona şö� yle yazmış:
“Gelen mü� slü� manlara dikkat edip ticaret için olan mallarından kırk dinarda
bir dinar olmak ü� zere yirmi dinarlık eşya kalana kadar hesap ederek zekâ� t al.
Zekâ� t olarak alacağ� ın miktar, ü� çte bir dinara dü� şmü� şse, artık o maldan zekâ� t
alma diye emretti.”732
730 Zayıf. Şafii, Sunen (8169) Abdullah b. Nafi es-Saig zayıftır. İ�snadında kopukluk
vardır.
732 Sahih, maktu. Şafii, Sunen (8315)
294 İmam Şafiî
Zekâtın Kimlere Verileceği ve Zekât Memurları
Êَّ‫لله‬ơƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÈ ÌƥơȆÊǼǠÌ ÈȇǵÇ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂÈ ǇÉ ǁƢÈ ÈȈÈƫÈƗ ƢǸÈ ȀÉ ōǻÈƗ ǽÉ ơǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ ǺÊ ȈÈÌ ǴƳÉ ǁ Ê ǳơǺÊ Ìƥȅŏ ƾÊ ǟÈ ǺÊ Ìƥ
È ǹō ÈƗ ÊǁƢÈȈƼÌ
ƢȀÈ ȈǧÊǚō Ʒ
È ȏَ‫ ا‬ȁƢ Ê ǹÌ Êƛ~ǱƢ
È ǸÈ ÉƬƠÌ ǋ È ǬÈ ǧÈƣÈ Ȃō ǏÈ ȁƢ
È ǸÊÈ ȀȈǧÊƾÈ Ǡō ǐÈ
È ǧƨÊ ǫÈ ƾÈ ǐǳơ
ō ǺÈ ǷÊ ǽÉ ȏَ‫ا‬ÈƘǈÈ
È ǧǶō
È ǴǇÈ ȁÈ
nƤÇ ǈÊ ÈƬǰÌ Ƿ É ƧÇ ȂÉ
ō ǫȅǀÊ Êǳȏَ‫ ا‬ȁ
È ȆŌ ÊǼǤÈ Êǳ
663- (1292) Ubeydullah b. Adiy b. el-Hıyar’dan: “İ�ki kişi Rasulullah sal-
lallahu aleyhi ve sellem’e gelmişler ve zekat (malından) istemişlerdi. Rasu-
lullah sallallahu aleyhi ve sellem onlara bakışını kaldırıp indirmiş ve (onları
gü� çlü� kuvvetli gö� rü� nce) şö� yle buyurmuştu: “Dilerseniz, (size de veririm
fakat) zengine ve çalışabilecek güçte olana zekat (malından alma hak-
kı) yoktur.”733
ǺÊ ÌƥƨÈ ǐȈ Ê ǺÌ ǟÈ ƣƢ

È ÊƦǫÈ ǺÌ ǟÈ ǶÇ ȈÌ ǠÈ ÉǻǺÊ ÌƥƨÈ ÈǻƢÈǼǯ Ç ÈȇÊǁǺÊ Ìƥǹȁ È ǁƢÉ ǿÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǾÉ ÉƬÌǳÈƘǈÈ
È ǧǶō
È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơƪÉ ȈÌÈƫÈƘǧÈƨً ÈǳƢǸÈ Ʒ
È ƪÌ È ǫȆŏ ÊǳȐÊ
É ǴǸō ƸÈ ÈƫǱƢÈ Ê ǁƢƼÈ ǸÌÉ ǳơ
َ‫ ا‬ȀÌǳơǩÊ
ƮȇÈ ƾÊ ƸÌ È ƿȁn
È ǳơǂÈ ǯÈ È ǮÈ ǼÌ ǟÈ ƢȀÈ ȇƽŏ ƚÈ Éǻ~ǱƢ È ǬÈ ǧÈ
664- (1291) Kabisa b. el-Muharik el-Hilali dedi ki: “Yü� kü� mü� yü� klendim
ve Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’e gelip bunu sordum. “Senin adına zekatı-
nı çıkarırız” buyurdu. Bö� ylece hadisi zikretti.734
ǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ
É ǺÊ ÌƥǶÊ ǇƢ Ê ǬÈ ÌǳơǺÊ ǟÈ ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ
ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥƨÈ ǠȈÈ Êƥǁ
È ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǵÈ ƽÌ ÉƗȁơ É ǾÊ ȈÈÌ ǳÊƛƪÌ Èƥǂō ǬÈ ǧÈǲÈ ƻÈ ƽÈ Ƕō
È Ǆً ƦÌ ƻ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ
È ǂÈƥȄÈǴǟÈ ǾÊ Êƥ ǩÈ ƾŏ ǐÉ Éƫ ƔÆ ȆÌ ǋ
ƧÈ ǂȇÊ È ǮÈ ÊǳƿÈ ƪÈ Ì ǳ ƨÈ ǷÈ ǂÌ ÉƥǁÈ ÈƗ ǶÈÌ ǳÈƗ~ǱƢ
Ì ǳƢǬÈ ǧÈ nǶÇ ƸÈ È ǬÈ ǧÈ ƪÊ ȈÌÈƦÌǳơ
El-Müsned 295
nÆƨōȇƾÊ ǿÈ ƢÈǼÈǳȂÈ ǿÉ ȁÆ È ǬÈ ǧÈ

È ȀÈ ÈǳȂÈ ǿÉ ~ǱƢ
È ƨǫÈ ƾÈ ǏƢ
665- (1112) Aişe radıyallahu anha’dan: Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem
geldi ve ona ekmek ile evde bulunan katık getirildi. Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem: “Et gö� rmemiş miydim?” buyurdu. Aişe radıyallahu anha: “O
Berire’ye sadaka olarak verilen bir şeydi” dedi. Rasulullah sallallahu aleyhi
ve sellem: “Ona sadaka, bize hediyedir” buyurdu. 735
ǺÊ ÌƥǺÊ ǈÈ ƷÈ ǺÉ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÉ ƦÌ ǟÈ ȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗǱƢÈ

È ǫǞÇ ǧÊ Ƣǋ È ǺÊ ÌƥȆŏ ǴÊ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ ǷȆÉ Ǹŏ ǟÈ ȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƪÈ ǼÌÊƥƨÈ ǸÈ ǗÊ ƢÈǧǹō ÈƗȆŌ ǴÊ ǟÈ ǺÉ ÌƥƾÉ ÌȇǃÈ ǱƢÈ
È ǫǾÉ ÉƦǈÊ ƷÌ ÈƗȁÈ ǾÊ ÊƬȈÌÈƥǲÊ ǿÌ ÈƗǺÌ ǷÊ ƾÇ Ʒơ Ê ȁÊ
È ǂȈÌ ǣÈ ǺÌ ǟÈ ǺÇ ǈÈ ƷÈ
ƤÊ ǴÊ ǘō ǸÌÉ ǳơȆÊǼÈƥȁ È ǶÇ ǋƢÊ ǿÈ ȆÊǼÈƥȄÈǴǟÈ ƢȀÈ ÊǳƢǸÈ ÊƥƪÈ Ì ǫƾō ǐÈ ÈƫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
Ì ȀȈÈÌ ǴǟÈ ǩÈ ƾō ǐÈ ÈƫƢėȈǴÊ ǟÈ ǹō ÈƗȁÈ
È ǲÈ ƻÈ ƽÌ ÈƘǧÈ ǶÊ
ǶÌ ǿÉ ǂÈ ȈÌ ǣÈ ǶÌ ȀÉ ǠÈ Ƿ
666- (1111) Abdullah b. Hasen b. Hasen, ehli beytinden birçok kimseden,
zannederim Zeyd b. Ali’den dedi: “Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’in
kızı Fatıma radıyallahu anha malını Haşim oğ� ulları ile Muttalib oğ� ullarına
sadaka verdi. Ali radıyallahu anh de onlara sadaka verdi ve onlarla beraber
başkaları da (onlara) dahil oldu.”736
ȄōǴǏ É ǇÉ ǁ È ǲÈ ǸÈ ǠÌ ÈƬǇơ È ǫǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǅÇ ȁƢÈ
Ì ǱƢÈ É ǗǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
َ‫ ا‬ƾÊ ȈÊǳȂÌÈ ǳơƢÈƥÈƗƢÈȇÈَّ‫لله‬ơǪÊ ōƫơ~ǱƢ
ȏ È ǬÈ ǧÈ ƨÊ ǫÈ ƾÈ ǐǳơȄÈ
ō ǴǟÈ ƪÊ ǷÊ Ƣǐǳơ
ō ǺÈ ÌƥƧÈ ƽÈ ƢÈƦǟÉ Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
ǂÉ ǠÈ ȈÌÈƫÆƧƢǋÈ ȁ
È ǁơÆ ȂÈ ƻƢÉ ȀÈ ÈǳÆƧǂÈ ǬÈ Èƥȁ É ǾÉ ÈǳǮÈ ÊƬÈƦÈǫǁȄÈ
È ƔƢÆ ǣÈ ǁ È ǴǟÈ ǾÉ ǴÉ ǸÊ ƸÌ ÈƫÇŚǠÊ ÈƦÊƥƨÊ ǷƢÈ ÈȈǬÊ ÌǳơǵÈ ȂÌ ÈȇƩÊ ƘÌÈƫ
É ǇÉ ǁ
È ǱƢ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ
È ǬÈ ǧÈ ơÈǀǰÈ ÊǳơÈƿǹō Êƛȁ È ǇÉ ǁƢ
È ÈȇǱƢ È ǬÈ ǧÈ nƱơ Æ ƚÈ ÉƯƢȀÈ Èǳ
Ǫŏ ƸÌ È ǳƢÊƥ ǮÈ ÈưǠÈ ÈƥȅǀÊ ōǳơȁ È ǫ nÉَّ‫لله‬ơǶÈ ƷÊ ǁ
È ǱƢÈ È ȏَّ‫ا‬Êƛ ǽÊ ƾÊ ÈȈÊƥ ȆǈÊ ǨÌ Èǻ ȅǀÊ ōǳơȁȅ
È ǺÌ Ƿ È Êƛ~Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ
ơƾً ÈƥÈƗǺÊ ȈÌÈǼÌƯơȄÈǴǟÈ ǲÉ ǸÈ ǟÌ ÈƗȏَ‫ا‬
667- (363) Tavus rahimehullah’tan: “Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sel-
735 Sahih. Şafii, Sunen (12396) Muslim (1074) Buhari (1495, 2536) Ebu Davud
(1655)
296 İmam Şafiî
lem Ubade b. Es-Samit radıyallahu anh’ı zekat memuru olarak gö� revlendirdi
ve şö� yle buyurdu: “Allah’tan kork ey Ebu’l-Velid! Kıyamet gününde boy-
nunda böğüren bir deve, öğüren bir sığır veya meleyen bir koyunla gel-
me.” Dedi ki: “Ey Allah’ın rasulü� ! Bu mutlaka olur mu?” Rasû� lullah sallalla-
hu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Nefsim elinde olana yemin ederim ki
Allah’ın rahmet ettiği dışında evet.” Dedi ki: “Seni hak ile gö� nderene yemin
ederim ki asla iki kişiye memur olmam.”737
ȅŏ ƾÊ ǟÊ Ƣǈǳơō ƾÇ ȈÌ ǸÈ ƷȆ

É ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơǺÊ ÌƥƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ȅÊ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
É ǬÈ ÉȇƾÊ ǇÌ ȋơ
ǾÉ ÈǳǱƢ Èْ‫ أ‬ǺÈ ǷÊ ȐÅ ƳÉ ǁ È ǶōÈ ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ȆŎ ÊƦōǼǳơǲÈ ǸÈ ǠÌ ÈƬǇơ Ì ǱƢÈ È ǫǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ
ȆŎ ÊƦōǼǳơǵƢÈ ǬÈ ǧÈ ȆÊǳ ȅÈ ƾÊ ǿÌ ÉƗ ơÈǀǿÈ ȁ È ǶÌ ǰÈ É ǳ ơÈǀǿÈ ǱƢÈÈ ǫ ǵÈ ƾÊ ǫÈ ƢǸÈō ǴǧÈ ƨÊ ǫÈ ƾÈ ǐǳơȄÈ
ō ǴǟÈ ƨÊ ōȈÊƦƬŎÌ ǴǳơǺÉ Ìƥơ
ƢÈǼÊǳƢǸÈ ǟÌ ÈƗǒÊ ǠÌ ÈƥȄÈǴǟÈ ǾÉ ÉưǠÈ ƦÌÈǻǲÊ ǷÊ ƢǠÌÈ ǳơǱƢ
É ÈƥƢǷùÈ ǱƢ È ǬÈ ǧÈÊǂÈƦǼÌ ǸÊ ÌǳơȄÈǴǟÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
È ǴǇÈ ȁ
ȃƾÈ ȀÌ ÉȇÈƗǂÈ ǜÉ ǼÌÈȈÈǧǾÊ Ƿŏ ÉƗƪÊ ȈÌÈƥȁÌ ÈƗǾÊ ȈÊƥÈƗƪÊ ȈÌÈƥȆǧÊ ǆÈ È ǴƳ È Ȑَّ‫ ا‬ȀÈ ǧÈ ȆÊǳơÈǀǿÈ ȁ É ǳơÈǀǿÈ ǱȂ
È ǶÌ ǰÈ É ǬÉ ÈȈÈǧ
ǾÉ ǴÉ ǸÊ ƸÌ ÈȇƨÊ ǷƢÈ ÈȈǬÊ ÌǳơǵÈ ȂÌ ÈȇǾÊ Êƥ ƔƢÈ Ƴ È ȀÈ ǼÌ ǷÊ ÉǀƻÉ ƘÌÈȇȏ
È ȏَّ‫ا‬Êƛ ƢًƠȈÌ ǋƢ َ‫ ا‬ǽÊ ƾÊ ÈȈÊƥ ȆǈÊ ǨÌ Èǻ ȅǀÊ ōǳơȁ
È ȏ َ‫ ا‬ǵÌ ÈƗ ǾÊ ȈÈÌ ǳÊƛ
ǾÊ ÌȇƾÈ ÈȇǞÈ
È ǧǁ
È Ƕō ÉƯùǂÉ ǠÈ ȈÌÈƫÆƧƢǋ È ȁÌ ÈƗǁơÆ ȂÈ ƻƢ É ǾÉ ÈǳơŚً ǠÊ ÈƥǹƢ
É ȀÈ ÈǳÆƧǂÈ ǬÈ ÈƥȁÌ ÈƗƔƢÆ ǣÈ ǁ È ǹÌ ÊƛǾÊ ÊƬÈƦÈǫǁȄÈ
È ǯ È ǴǟÈ
È ǫǶō ÉƯǾÊ ȈÌ ǘÈ ÌƥÊƛƧÈ ǂÈ ǨÌ ǟÉ ƢÈǼÌȇÈƗǁȄ
nƪÉ ǤÌ ǴōÈƥǲÌ ǿÈ Ƕō ȀÉ Ǵō ǳơƪÉ ǤÌ ǴōÈƥǲÌ ǿÈ Ƕō ȀÉ Ǵō ǳơ~ǱƢÈ È ōƬƷÈ
668- (360) Ebu Humeyd es-Saidî� radıyallahu anh’den: “Nebî� sallallahu
aleyhi ve sellem Esed kabilesinden İ�bnu’l-Lutbiyye denilen birini zekat için
gö� revlendirdi. Geldiğ� i zaman dedi ki: “Bu sizin, şu da bana hediyedir.” Nebî�
sallallahu aleyhi ve sellem minbere çıktı ve şö� yle buyurdu: “Gönderdiğim
bazı zekat memurlarına ne oluyor ki “Bu sizin, şu da benim” diyor! O
babasının veya annesinin evinde otururken bu hediyeyi bekliyor muy-
du, beklemiyor muydu? Nefsim elinde olana yemin ederim ki sizden
biriniz o sadakadan bir şey ele geçirirse kıyamet gününde onu boynun-
da taşıyarak getirecektir. Böğüren bir deve, yahut öğüren bir inek veya
meleyen bir koyun!” Sonra ellerini kaldırdı. Hattâ� koltuklarının beyazını
gö� rdü� k. Sonra: “Allah’ım! Tebliğ ettim mi? Allah’ım! Tebliğ ettim mi?”
buyurdu.”738
737 Zayıf. Mü� rsel. Şafii, Sunen (8420)

El-Müsned 297
ƾÇ ȈÌ ǸÈ ƷÉ ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÊ Ìƥ ǵÊ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ Ìƥ ǹƢ É ÈȈǨÌ ǇÉ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǇÉ ǁ È ȆÈ ÊǻƿÉ ÉƗǞÈ ǸÊ ǇÈ ȁȆ
È ÊǼȈÌ ǟÈ ǂÈ ǐÉ ÈƥǱƢÈ È ǫǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ȅŏ ƾÊ ǟÊ Ƣǈǳơ ō
ǾÉ ǴÈ ưÌ ǷÊ ȆÊǼǠÌ ÈȇƪÇ ÊƥƢÈƯǺÈ ÌƥƾÈ ÌȇǃÈ ơȂÉǴǇÈ ȁ
669- (360/1) Ebu Humeyd es-Saidî� radıyallahu anh’den: “Rasû� lullah sal-
lallahu aleyhi ve sellem’i gö� zlerim gö� rdü� ve kulaklarım işitti. Zeyd b. Sabit’e
sorun…” bö� ylece aynısını rivayet etti.”739
Define ve Madenlerin Zekatı
ō ƦōǼǳơǹō ÈƗƨÈ ǸÈÈ ǴǇȆÊ

ȆÊ È ƥÈƗȁ
È ƤÊ ŏȈǈÈ ǸÉ ÌǳơǺÊ ÌƥÈơǺÊ ǟÈ ƣƢ Æ ǳƢǷÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÊ
Ç ȀÈ ǋ
nǆÉ ǸÉ ƼÉ ÌǳơÊǃƢǯǂǳơȆÊ
ŏ ǧ~ǱƢ È ǾÌȈÈǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
È ÈǫǶōÈ ǴǇÈ ȁÊ
670- (349) Ebu Seleme’den: Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle bu-
yurdu: “Definede beşte bir vardır.”740
ƨÈ ǸÈ È ÊƥÈƗȁ
È ǴǇȆ È ƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ
È ǺÌ ǟÈ ȅÊ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ Ìƥ
È ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ
nǆ É ǸÉ ƼÌ ŏ ǧÊ ȁ~
É ǳơÊǃƢǯÈ ǂǳơȆ È ǱƢÈ Èǫ
sellem şö� yle buyurdu: “Definelerde beşte bir (zekat) gerekir.”741
ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƨÈ ǸÈ
ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ È ǴǇȆ È ƾÇ ȈǠÊ Ǉ
È ÊƥÈƗȁ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǺÌ ǟÈ ȅÊ
ȆǧÊ ȁ~
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ È ǹō ÈƗ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
È ǇÉ ǁ È ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ
nǆ É ǳơÊǃƢǯÈ ǂǳơ
É ǸÉ ƼÌ ŏ
740 Sahih ligayrihi. Mü� rsel. Şafii, Sunen (8393)
298 İmam Şafiî
… (348/2) Ebu Hureyre radıyallahu anh’den: Rasulullah sallallahu aley-

hi ve sellem şö� yle buyurdu: “Definede beşte bir vardır.”742

È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƱÊ ǂÈ ǟÌ ȋơ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
nǆ ŏ ǧÊ ~ǱƢÈ
É ǳơǃÉ ƢǯÈ ǂǳơȆ
É ǸÉ ƼÌ È ǫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
È ǴǇÈ ȁ
672- (348/1) Ebu Hureyre radıyallahu anh’den: Nebî� sallallahu aleyhi
ve sellem şö� yle buyurdu: “Definede beşte bir gerekir.”743
ǺÊ Ìƥ ȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƔÇ ƢǘÈ ǟÈ ǺÊ Ìƥ ƣȂ È ǬÉ ǠÌ ÈȇȁÈ ǁȂ È ÉƥƢǇÈ ǺÊ Ìƥ ƽÈ ȁơÉ ƽÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈȈǨÌ ǇÉ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǽÉ ƾÈ ƳÈ ȁÇ
È ǄǼÌ ǯȆ È ǧÊ ǱƢÈ È ǫǶō
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗǽÊ ƾŏ Ƴ
È ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƤÇ ȈÌ ǠÈ ǋÉ
ǾÉ ǧÌ ǂŏ ǠÈÈ ǧƔÇ ƢÈƬȈǷÊ ǲȈ È ǧÊ ȁÌ ÈƗƨÇ ÈǻȂǰÉ ǈÌ Ƿ
Ç ÊƦǇȆ È ƨÇ ÈȇǂÈÌ ǫȆǧÊ ǾÉ ÈƫƾÌ ƳÈ ȁ
È ǹÌ Êƛ~ƨÇ ōȈǴÊ ǿÊ ƢƳ
È ƨÇ ÈƥÊǂƻȆ
È ǧÊ ǲÆ ƳÉ ǁÈ
nǆ ŏ ǧÊ ȁ
É ǳơÊǃƢǯÈ ǂǳơȆ
É ǸÉ ƼÌ È ǾÊ ȈǨÊ ǧÈ ƨÇ ÈǻȂǰÉ ǈÌ ǷȆ
È ǧÊ ȁÌ ÈƗƨÇ ōȈǴÊ ǿÊ ƢƳ
È ƨÇ ÈƥÊǂƻȆ
È ǧÊ ǾÉ ÈƫƾÌ ƳÈ ȁ
È ǹÌ ÊƛȁÈ
673- (350) Abdullah b. Amr b. El-Â� s radıyallahu anhuma’dan: Nebî� sal-
lallahu aleyhi ve sellem bir adamın Cahiliyye’de bir harabede bulduğ� u hazine
hakkında şö� yle buyurdu: “Eğ� er yerleşim yeri olan bir kö� yde veya işlek bir
yolda bulduysan onu ilan et. Eğ� er cahiliyye harabesinde veya cahiliyenin yer-
leşim yerinde bulduysan definelerde beşte bir gerekir.”744
ō ǺÊ ǟÈ ƾÇ ÊǳƢƻȆ
Ȇŏ ÊƦǠÌ ǌǳơ È ÊƥÈƗ ǺÉ ÌƥǲȈ É ǟÊ ƢǸÈ ǇÌ Êƛ ƢÈǼÈƯƾō Ʒ È ǱƢÈ È ǫ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ
ƨÊ ÈƟƢǸÊ ǈÈ ǸÌ ƻÈ ȁƢ
È Ǩً ÌǳÈƗ ƩÉ ƾÌ ƳÈ ȁȆ
È ŏǻÊƛ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
È ȆŌ ǴÊ ǟÈ ȄÈǳÊƛ ǲÆ ƳÉ ǁ È ƔƢÈ Ƴù
È ǱƢÈ Èǫ
ƢًǼŏȈÈƥƔƢً ǔÈ È ǫƢȀÈ ȈǧÊ Ǻō ÈȈǔÌ Èَ‫ أ‬ǷÈ ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
Ê ǫȋƢ È Ȇŋ ǴÊ ǟÈ ǱƢÈ ǬÈ ǧÈ ƽÊ ơȂÈ ǈǳƢō ÊƥƨÇ ÈƥÊǂƻȆÈ ǧÊ ǶÇ ǿÈ ǁÌ ƽÊ
ƨÊ ÈȇǂÌ ǬÈ ÌǳơǮÌ
È ǴÊƫ ǲÊ ǿÌ ȋ
Èِ‫ أ‬ȆÊ
È ȀǧÈ ȃǂÈ ƻÌ ÉƗ ÆƨÈȇǂÈÌ ǫ ƢȀÈ Ƴơ È ǂÈ ƻȅ È ƽŏ ƚÈ Éƫ ƨÇ ÈȇǂÈÌ ǫ ȆǧÊ ƢȀÈ ÈƫƾÌ ƳÈ ȁ È ƪÈ ǼÌ ǯ É ǹÌ Êƛ
ǾÊ ǇƢÊ ǸÈ ƻÌ ÈƗƨÉ ǠÈ ÈƥǁÌ ÈƗǮÈ
È ǴǧÈȃǂÈ ƻÌ ÉƗÆƨÈȇǂÈÌ ǫƢȀÈ ƳơÈ ǂÈ ƻȅÈ ƽŏ ƚÈ Éƫǆ È ȈÈÌ ǳƨÇ ÈȇǂÈÌ ǫȆǧÊƢȀÈ ÈƫƾÌ ƳÈ ȁ
È ƪÈ ǼÌ ǯÉ ǹÌ ÊƛȁÈ
øǮÈ È ǳǆ É ǸÉ ƼÌ
É ǳơǶō ÉƯǆ É ǸÉ ƼÌ
É ǳơƢÈǼÈǳȁÈ
742 Sahih.
El-Müsned 299
674- (351) Şa’bî�’den: “Bir adam Ali radıyallahu anh’e geldi ve şö� yle dedi:
“Sevad harabeliğ� inde bin beş yü� z dirhem buldum.” Ali radıyallahu anh dedi
ki: “Bu konuda apaçık bir hü� kü� m vereceğ� im. Eğ� er onu, vergisini diğ� er bir
kö� ye ö� deyen bir kö� yde bulmuşsan, bu o kö� yü� n halkınındır. Eğ� er vergisini di-
ğ� er bir kö� ye ö� demeyen bir kö� yde bulmuşsan, beşte dö� rdü� senindir. Beşte biri
bizim olup, kalanı senindir.”745
Fıtır Sadakası
È ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
ǺÌ ǷÊ Ƣǟً ƢǏ
È ȁÌ ÈƗ ÇǂǸÌ Èƫ ǺÌ ǷÊ Ƣǟً ƢǏÈ ǅƢ Ê ōǼǳơȄÈǴǟÈ ÊǂǘÌ ǨÊ ÌǳơƧÈ ƢǯÈ ǃÈ Ǒ È ǂÈÈ ǧ ~Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
È ǴǇÈ ȁ
nÈśǸÊ ǴÊ ǈÌ ǸÌÉ ǳơǺÈ ǷÊ ȄÈưÌǻÉƗȁÇ
È ǂǯÈ È ƿƾÇ ƦÌ ǟÈ ȁ
È ǂŌ Ʒ É ǴǟÈ ÇŚǠÊ ǋÈ
É ǲŏ ǯȄÈ
675- (332) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’dan: “Rasû� lullah sallallahu
aleyhi ve sellem fıtır zekatını insanlara hurmadan bir sa’ veya arpadan bir sa’
olmak ü� zere hü� r, kö� le, erkek, kadın her Mü� slü� mana farz kıldı.”746
È ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ È ǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ
É ǺÉ ÌƥǶȈ
ǺÌ Ǹō ǷÊ ȄÈưÌǻȋơ
Éْ‫ أ‬ȁÊ
È ǂǯō È ǀǳơȁ È ƾÊ ƦÌ ǠÌÈ ǳơȁ É ǳơȄÈǴǟÈ ÊǂǘÌ ǨÊ ÌǳơƧÈ ƢǯÈ ǃÈ Ǒ
È ǂŏ ƸÌ È ǂÈÈ ǧ~Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
È ǴǇÈ ȁ
nǹȂ
È ÉǻȂǸÉ Èƫ
676- (333) Cafer b. Muhammed, babasından; “Rasû� lullah sallallahu aley-
hi ve sellem fıtır zekatını hü� r, kö� le, erkek kadın herkes ü� zerine farz kıldı.”747
ȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÈ ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ

È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢÈ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȁÌ ÈƗ ÇǂǸÌ Èƫ ǺÌ ǷÊ Ƣǟً ƢǏ
È ǅƢ Ê ōǼǳơȄÈǴǟÈ ǹƢ È ǺÌ ǷÊ ÊǂǘÌ ǨÊ ÌǳơƧÈ ƢǯÈ ǃÈ Ǒ
È ǔÈ ǷÈ ǁ È ǂÈÈ ǧ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
È ǴǇÈ ȁ
ŚÇ ǠÊ ǋ
È ǺÌ ǷÊ Ƣǟً ƢǏÈ
747 Çok zayıf. Şafii, Sunen (8429) mü� rseldir. İ�brahim b. Muhammed metruktur.
300 İmam Şafiî

aleyhi ve sellem Ramazan ayından fıtır zekatını insanlara hurmadan bir sa’
veya arpadan bir sa’ olarak farz kıldı.”748
ǞÈ ǸÊ Ǉ È ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǑƢ

È ǾÉ ōǻÈƗƾÇ ǠÌ Ǉ Ê ÈȈǟÊ ǺÌ ǟÈ ǶÈ È ǴǇÌ ÈƗǺÊ ÌƥƾÊ ÌȇǃÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ǺÌ ǷÊ Ƣǟً ƢǏ È ǗǺÌ ǷÊ Ƣǟً ƢǏÊ
È ȁÌ ÈƗǵÇ ƢǠÈ È ǂǘÌ ǨÊ ÌǳơƧÈ ƢǯÈ ǃÈ ƱÊ
É ǂƼÌ ÉǻƢōǼǯÉ ǱȂ É ǬÉ ÈȇȅÊ É ǳơƾÇ ȈǠÊ ǇƢ
ō ǁƾÌ ƼÌ È ÈƥÈƗ
ƤȈÇ ÊƥǃÈ ǺÌ ǷÊ Ƣǟً ƢǏ
È ȁÌ ÈƗÇǂǸÌ ÈƫǺÌ ǷÊ Ƣǟً ƢǏÈ ȁÌ ÈƗÇŚǠÊ ǋÈ
678- (334) Ebu Said el-Hudrî� radıyallahu anh’den: “Biz fıtr zekatını yi-
yecekten bir sa’, arpadan bir sa’, hurmadan bir sa’ veya kuru ü� zü� mden bir sa’
olarak çıkarırdık.”749
È ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǑƢ

ȆÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥƾÊ ǠÌ Ǉ Ê ÈȈǟÊ ǺÌ ǟÈ ǶÈ È ǴǇÌ ÈƗ ǺÊ ÌƥƾÊ ÌȇǃÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ǺÌ ǷÊ Ƣǟً ƢǏÊ
È ǂǘÌ ǨÊ ÌǳơƧÈ ƢǯÈ ǃÈ ƱÊ É ǱȂ
É ǂƼÌ Éǻ ƢōǼǯ É ǬÉ ÈȇȅÊ ō ǁƾÌ ƼÌ É ǳơƾÇ ȈǠÊ ǇƢÈ ÈƥÈƗ ǞÈ ǸÊ Ǉ
È ǾÉ ōǻÈƗ ƵÇ ǂÌ ǇÈ
ǺÌ ǷÊ Ƣǟً ƢǏ
È ȁÌ ÈƗƤȈ Ç ÊƥǃÈ ǺÌ ǷÊ Ƣǟً ƢǏ È ȁÌ ÈƗÇǂǸÌ ÈƫǺÌ ǷÊ Ƣǟً ƢǏÈ ȁÌ ÈƗÇŚǠÊ ǋ È ǺÌ ǷÊ Ƣǟً ƢǏ
È ȁÌ ÈƗǵÇ ƢǠÈÈǗ
ǖÇ ǫÊÈƗ
679- (334/1) Ebu Said el-Hudrî� radıyallahu anh şö� yle dedi: “Bizler fıtır
zekatını yiyecekten bir sa’, arpadan bir sa’, hurmadan bir sa’, kuru ü� zü� mden
bir sa’ veya kurutulmuş yoğ� urttan bir sa’ olarak çıkarırdık.”750
ǞÈ ǸÊ Ǉ È ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǑƢ

È ǾÉ ōǻÈƗƾÇ ǠÌ Ǉ Ê ÈȈǟÊ ǺÌ ǟÈ ǶÈ È ǴǇÌ ÈƗǺÊ ÌƥƾÊ ÌȇǃÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
È ÈǼÈƯƾō ƷÈ
È ǗǺÌ ǷÊ Ƣǟً ƢǏÊ
ǵÇ ƢǠÈ È ǂǘÌ ǨÊ ÌǳơƧÈ ƢǯÈ ǃÈ ƱÊ É ǱȂ
É ǂƼÌ ÉǻƢōǼǯ É ǬÉ ÈȇǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ȅÊ É ǳơƾÇ ȈǠÊ ǇƢ
ō ǁƾÌ ƼÌ È ÈƥÈƗ
ǖÇ ǫÊÈƗǺÌ ǷÊ Ƣǟً ƢǏ È ȁÌ ÈƗƤȈ Ç ÊƥǃÈ ǺÌ ǷÊ Ƣǟً ƢǏÇ
È ǂǸÌ ÈƫǺÌ ǷÊ Ƣǟً ƢǏÇ È ŚǠÊ ǋ È ǺÌ ǷÊ Ƣǟً ƢǏÈ
… (334/3) Ebu Said el-Hudrî� radıyallahu anh şö� yle dedi: “Bizler fıtır ze-
katını yiyecekten bir sa’, arpadan bir sa’, hurmadan bir sa’, kuru ü� zü� mden bir

El-Müsned 301
sa’ veya kurutulmuş yoğ� urttan bir sa’ olarak çıkarırdık.”751
ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÈ ÌƥǑƢ

È ÈȈǟÊ ǞÈ ǸÊ Ǉ È ǾÉ ōǻÈƗǆ Ç ȈÈÌ ǫǺÊ ÌƥƽÈ ȁơÉ ƽÈ ǺÌ ǟÈ ǑƢÇ ÈȈǟÊ ǺÉ Ìƥǆ É ÈǻÈƗƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ÉƅơȄōǴǏ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǹƢ Ê ǷÈ ǃÈ ȆǧÊ ƱÊ É ǱƢÈ
É ǂƼÌ Éǻ ƢōǼǯ È ǫ ȅÊ ō ǁƾÌ ƼÌ É ǳơƾÇ ȈǠÊ ǇƢ É ǬÉ ÈȇƾÇ ǠÌ ǇÈ
È ÈƥÈƗ ǹō ÈƗ ǱȂ
Ƣǟً ƢǏ È ȁÌ ÈƗ ǖÇ ǫÊÈƗ ǺÌ ǷÊ Ƣǟً ƢǏ È ȁÌ ÈƗ ƤȈ Ç ÊƥǃÈ ǺÌ ǷÊ Ƣǟً ƢǏ È Ǘ ǺÌ ǷÊ Ƣǟً ƢǏ
È ȁÌ ÈƗ ǵÇ ƢǠÈ È Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
ƢƳƢ ė Ʒ È ƨÈ ÈȇÊȁƢǠÈ ǷÉ ǵÈ ƾÊ ǫÈ ȄōƬƷ
È ǮÈ ÊǳǀÈ ǯ É ǂƼÌ Éǻ ǱÌ ǄÈ Èǻ ǶÈ
È ǾÉ ƳÊ Ì ǴǧÈ ÇŚǠÊ ǋ
È ǺÌ ǷÊ Ƣǟً ƢǏÈ ȁÌ ÈƗ ÇǂǸÌ Èƫ ǺÌ ǷÊ
É ǁÈ ÈƗ ȆŏǻÊƛ~ǱƢÈ
ǺÊ Ìȇƾō Ƿȃ È ǫ ǹÌ ÈƗ ǾÊ Êƥ ǅƢ
È ōǼǳơǶō È ǸȈ
È ǴǯƢ È ǧÊ ǹƢ È ǰÈÈ ǧ ǅƢÈ ōǼǳơƤÈ ǘÈ ƼÈ È ǧ ơǂً ǸÊ ÈƬǠÌ Ƿ
É ȁÌ ÈƗ
ǽÊ ǀÊ ǿÈ ƪÉ ƳÌ ǂÈ ƻÌ ÈƗƢǸÈ ōǻÊƛȁ È ǮÈ ÊǳǀÈ ÊƥǅƢ É ōǼǳơÈǀƻÈ ÈƘǧÈ nÇǂǸÌ ÈƫǺÌ ǷÊ Ƣǟً ƢǏ È ǱÉ ƾÊ ǠÌ ÈƫǵÊ Ƣǌǳơ
ō ƔÊ ơǂÈ ǸÌ Ǉ È ǺÌ ǷÊ
È ƧƽÈ ƢÈȇÊǃƢȀÈ ȈǧÊ ȁ
ǹÆ ƢǐÈ ǬÌ ÉǻȁÆ È ǚÇ ǨÌ ǴÈÊƥƢȀÈ ōǻȋ
È ǂÈ ƻƕ Èِ‫ أ‬ƾÊ ȈÊǻƢǇÈ ȋơ
Èْ‫ أ‬ƧÈ ƽÈ ƢǠÈ Ƿ È ǹÌ ÊƛȁƢ
É ƪÌ ÈǻƢǯ Èْ‫أ‬
É ǁƢÈ ÈƦƻÌ ȋơ
È ȀÈ Ǵō ǯ
680- (334/2) Ebu Said el-Hudrî� radıyallahu anh’den: “Bizler Nebî� sal-
lallahu aleyhi ve sellem zamanında yiyecekten bir sa’, kuru ü� zü� mden bir sa’,
kurutulmuş yoğ� urttan bir sa’, hurmadan bir sa’ veya arpadan bir sa’ olarak çı-
karırdık. Muaviye hac veya umre için gelip de insanlara hitap edinceye kadar
bö� yle çıkarmaya devam ettik. Onun insanlara sö� ylediğ� i şeyler arasında şu
vardı: “Ben gö� rü� yorum ki Şam ö� lçeğ� inden iki mü� d, bir sa’ hurmaya denktir.”
Bunun ü� zerine insanlar buna tutundular.”752
El-Asam dedi ki: “Bu haberlerin hepsinin isnadlarını, lafızlarındaki fark-
lılık, ziyade ve noksanlık sebebiyle tahric ettim.”
ÊǂǘÌ ǨÊ ÌǳơƧÊ ƢǯÈ ǃÈ ȆǧÊƱÊ

É ǂƼÌ Éȇȏَ‫ ا‬ǹƢ È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÈ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÈ ƦÌ ǟÈ ǹō ÈƗǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ơًŚǠÊ ǋ È ƱÈ ǂÈ ƻÌ ÈƗǾÉ ōǻÊƜǧÈ Ƨً ƾÈ ƷơÊ ȁ È ȏَّ‫ا‬ÊƛǂÈ ǸÌ ōƬǳơȏَّ‫ا‬Êƛ
È Ƨً ǂō Ƿ
681- (337) Nafi’den: İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma fıtr zekatını sadece
hurmadan verirdi. Ancak bir defasında arpadan verdi.”753

302 İmam Şafiî
ȄÈǳÊƛÊǂǘÌ ǨÊ ÌǳơƧÊ ƢǯÈ ǄÈ ÊƥƮÉ ǠÈ ƦÌÈȇǹƢ È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÈ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÈ ƦÌ ǟÈ ǹō ÈƗǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ƨÇ ÈƯȐَ‫ا‬ÈƯȁÌ ÈƗǺÊ ȈÌ ǷÈ ȂÌ ÈȈÊƥÊǂǘÌ ǨÊ ÌǳơǲÈ ƦÈÌ ǫǽÉ ƾÈ ǼÌ ǟÊ ǞÉ ǸÈ ƴÌ ÉƫȅǀÊ ōǳơ
682- (336) Nafi’den: Abdullah b. Ö� mer radıyallahu anhuma fıtr zeka-
tını ramazan bayramından iki veya ü� ç gü� n ö� nce yanında topladıktan sonra
gö� nderirdi.”754
ÊǂǘÌ ǨÊ ÌǳơƧÊ ƢǯÈ ǄÈ ÊƥƮÉ ǠÈ ƦÌÈȇǹƢ È ǾÉ ōǻÈƗǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼÌȇÈƿÉƗǺÊ ÌƥƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ƨÇ ÈƯȐَ‫ا‬ÈƯȁÌ ÈƗǺÊ ȈÌ ǷÈ ȂÌ ÈȈÊƥÊǂǘÌ ǨÊ ÌǳơǲÈ ƦÈÌ ǫǽÉ ƾÈ ǼÌ ǟÊ ǞÉ ǸÈ ƴÌ ÉƫȅǀÊ ōǳơȄÈǳÊƛ
683- (336/1) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma bayramdan iki ü� ç gü� n ö� nce
fitreyi toplayan kimseye fitresini gö� nderirdi.755
Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÈ ÌƥǶÈ ÊǳƢǇ

È ǱÈ ÈƘǇ È ǾÉ ōǻÈƗȆŏ ÊưȈōÌ ǴǳơƾÇ ÌȇǃÈ ǺÊ ÌƥƨÈ ǷƢÈ ǇÈ ÉƗǺÌ ǟÈ ǑƢ
Ç ÈȈǟÊ ǺÉ ÌƥǆÉ ÈǻÈƗƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȄÈǳÊƛƢȀÈ ǠÈÌ ǧƽÌ ơǱȂ É ǬÉ ÈȇǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÉ ÌƥơǺÊ ǰÉ ÈȇǶÈÌ ǳÈƗƪÌ É ǴǬÉ ǧÈ ƪÈ ÌǻÈƗƢȀÈ ǘÊ ǟÌ ÈƗùǱƢ
È ǬÈ ǧÈ ƧÊ ƢǯÈ Ǆō ǳơǺÊ ǟÈ
ùǹƢ Ê ǘÌ Ŏ ǳÊƛƢȀÈ ǠÈÈ ǧƾÌ ÈƫǹÌ ÈƗȃǁÈ ÈƗȏȆ
È ǴǈǳơȄÈ Ê ǳȁȄÈ
َ‫ ا‬ŏǼǰÈ È ǴÈƥǱƢÈ È ǫǹƢ Ê ǘÌ È Ǵǈǳơ
Ŏ
684- (335) Usame b. Zeyd el-Leysî�, Salim b. Abdillah’a zekat hakkında
sorunca: “Sen onu ver” dedi. Ben: “İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma: “Onu sul-
tana verin” demiyor muydu?” dedim. Dedi ki: “Evet, lakin ben sultana veril-
mesini uygun gö� rmü� yorum.”756

755 Sahih.
756 Zayıf. Şafii, Sunen (8496) Usame b. Zeyd el-Leysi’de zayıflık vardır.
Oruç Kitabı
Orucu Bozan ve Bozmayan Şeyler
Èْ‫ أ‬ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈƥȐَ‫ ا‬ǫÊ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƔÊ ơōǀƸÌ

ƮÊ ǠÈ ǋÌ ȋơȆ È ǳơƾÇ ÊǳƢƻ È ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ê ǿō ȂÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǹƢ
È ǷÈ ǃÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǞÈ ǷƢ
È ōǼǯ É ǱƢÈ È ǫǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǅÇ ȁÌ ÈƗǺÊ ÌƥƽÊ ơƾō ǋ È ǺÌ ǟÈ
Ê ȂÈ ǿÉ ȁ
Æǀƻƕ È ǬÈ ǧÈ ǹƢ
È ǱƢ È ǺÌ ǷÊ ƪÈ
È ǔÈ ǷÈ ǁ Ì Ǵƻ È ǸÈ ÈưÊǳ ǶÉ ƴÊ ÈƬƸÌ ÈȇȐÅ ƳÉ ǁȃ
È ƨً ǴÈ ȈÈÌ ǳ ƧÈ ǂÈ ǌÌ ǟÈ ǹƢ È ÈƗǂÈÈ ǧ ƶÊ ƬÌ ǨÈ Ìǳơ
nǵȂÉ ƴÉ ƸÌ ǸÌÈ ǳơȁ Ê ƸÌ
È ǶÉ ƳƢ È ǳơǂÈ ǘÌÈ ǧÈƗ~ȅƾÊ ÈȈÊƥ
685- Şeddad b. Evs radıyallahu anh’den: “Nebî� sallallahu aleyhi ve sel-
lem ile fetih zamanı beraberdik. Bir adamın Ramazan ayının on sekizinci
gecesi hacamat olduğ� unu gö� rdü� . Elimden tutarak şö� yle buyurdu: “Hacamat
yapanın da, hacamat olanın da orucu bozulmuştur.”757
È ǅƢÇ ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǶÇ ǈÈ ǬÌ ǷÊ ǺÌ ǟÈ ƽÇ ƢÈȇÊǃȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥƾÈ ȇÊǄÈȇǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ƢǸً ÊƟƢǏƢ
È ǷÊ ً ǂƸÌ Ƿ É ǶÈ ƴÈ ÈƬƷơÌ Ƕō
686- İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’dan: Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve
sellem ihramlı iken oruçlu olduğ� u halde hacamat yaptırdı.758
757 Sahih. Şafii, Sunen (8850) Ahmed (4/124) Hakim (1/428) İ�bn Hibban (899-
900) Ebu Davud (2367-69)
758 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (8852) Yezid b. Ebi Ziyad zayıftır. Şahidi: Buhari
(1938)
304 İmam Şafiî
ǭÈ ǂÈ ÈƫǶō ÉƯǶÆ ÊƟƢǏÈ ȂÈ ǿÉ ȁ È ǶÉ ƴÊ ÈƬƸÌ ÈȇǹƢÈ ǯ È ǾÉ ōǻÈƗǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢÈ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƔƢÈ ǔÈ
È ǫȐÈَ‫ ا‬ǧƔÉ ȆÌ ǬÈ ÌǳơǾÉ ǟÈ ǁÈ È ƔƢÉ ǔÈ ǬÈ ÌǳơǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƤÈ ƳÈ ȁ
È ƿǺÌ ǷÈ ȁ È ǶÆ ÊƟƢǏ È ȂÈ ǿÉ ȁ È ǮÈ ÊǳƿÈ
È ÈƘōȈǬÈ ÈƫǺÌ ǷÈ ȁ
È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗƽÊ ƢÈǼǇÊْ‫إ‬
Ì ȍơơÈǀȀÈ ÊƥȁÈ
687- (376) Nafi’den: İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma oruçlu iken hacamat
olurdu. Sonra bunu terk etti.759
Şafii dedi ki: “Kim oruçlu iken isteyerek kusarsa kaza etmesi gerekir.
İ�steğ� i olmaksızın kusarsa kaza gerekmez.”
… (377) Bu husus Malik – Nafi isnadıyla İ�bn Ö� mer radıyallahu anhu-
ma’dan rivayet edildi.760
ǹƢ Ì ǳƢÈǫƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥǵÊ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
È ǹÌ Êƛ~ƪÈ
nǮÉ ƸÈ ǔÌ ÈƫǶō ÉƯǶÆ ÊƟƢǏ È ǾÊ Ƴơ
È ȂÈ ǿÉ ȁ Ê ȁÈ ǃÌ ÈƗǒ È ǠÌ ÈƥǲÉ ŏƦǬÈ ÉȈÈǳǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
É ǇÉ ǁÈ
688- (379) Aişe radıyallahu anha: “Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sel-
lem hanımlarından birini oruçlu iken ö� perdi” dedi ve sonra gü� ldü� .761
ȐÅ ƳÉ ǁ È ǹō ÈƗ ÇǁƢǈÈ ÈȇǺÊ ÌƥƔÊ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǶÈ È ǴǇÌ ÈƗ ǺÊ ÌƥƾÊ ÌȇǃÈ ǺÌ ǟÈ ǆ Ç ÈǻÈƗ ǺÉ ÌƥǮÉ ÊǳƢǷƢÈ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ì ǲÈ ǇÈ ǁÌ ÈƘǧÈ ơƾً ȇƾÊ ǋơ
ǺÌ ǟÈ ǱÉ ÈƘǈÌ Èƫ ǾÉ ÈƫÈƗǂÈ Ƿơ È ƾً ƳÌ ȁ È ǮÈ ÊǳƿÈ ǺÌ ǷÊ ƾÈ ƳÈ ȂÈ È ǧ ǶÆ ÊƟƢǏ È ȂÈ ǿÉ ȁÈ ǾÉ ÈƫÈƗǂÈ Ƿơ
Ì ǲÈ ōƦÈǫ
ǱȂÈ ǇÉ ǁ È ǹō ÊƛƨÈ ǸÈ
È ǴǇ È ǵŎ ÉƗƪÈ Ì ǳƢǬÈ ǧÈ ƢȀÈ ÌƫǂÈ ÈƦƻÌ ÈƘǧÈ ÈśÊǼǷÊ ƚÌ ǸÌÉ ǳơǵŏ ÉƗƨÈ ǸÈ
È ǴǇÈ ǵŏ ÉƗȄÈǴǟÈ ƪÈ Ì ǴƻÈ ƾÈ ǧÈ ǮÈ ÊǳƿÈ
ǾÉ ÌƫǂÈ ÈƦƻÌ ÈƘǧÈ ƢȀÈ ƳÊ ȁÌ ǃÈ ȄÈǳÊƛƧÉ ÈƗǂÌ ǸÌÈ ǳơƪÊ ǠÈ ƳÈ ǂÈÈ ǧǶÆ ÊƟƢǏ È ȂÈ ǿÉ ȁ È ǲÉ ŏƦǬÈ ÉȇǶōÈ ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ
Éَّ‫لله‬ơ ǲŎ ƸÊ ÉȇǶō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ Ê ǇÉ ǁ È ǲÈ ưÌ ǷÊ ƢÈǼǈÈ Ì ǳ ǱƢÈ È ǫȁơÈ ǂė ǋ È ǮÈ ÊǳƿÈ ǽÉ ƽÈ ơǄÈ ǧÈ
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÈ ǇÉ ǁ È ƩÌ ƾÈ ƳÈ ȂÈ È ǧƨÈ ǸÈÈ ǴǇ È ǵŏ ÉƗȄÈǳÊƛƧÉ ÈƗǂÌ ǸÌÈ ǳơƪÊ ǠÈ ƳÈ ǂÈÈ ǧƔƢÈ ǋƢ È ǷÈ ǾÊ ÊǳȂǇÉ ǂÈ Êǳ
nƧÊ ÈƗǂÌ ǸÌÈ ǳơǽÊ ǀÊ ǿÈ ǱƢ É ÈƥƢǷ~È Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ É ǇÉ ǁ È ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ƢǿÈ ƾÈ ǼÌ ǟÊ Ƕō
È ǴǇÈ ȁÈ

El-Müsned 305
ƾÈ
Ì ǫ ƨÈ ǸÈ È ǵŎ ÉƗ ƪÈ
È ǴǇ Ì ǳƢǬÈ ǧÈ nǮÈ ÊǳƿÈ ǲÉ ǠÌÈ ǧÈƗ ȆŏǻÈƗ ƢȀÈ ÊƫǂÌ ÈƦƻÌ ÈƗ ȏَ‫ا‬ÈƗ~ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ƨÈ ǸÈ
È ǴǇÈ ǵŎ ÉƗ ǾÉ ÌƫǂÈ ÈƦƻÌ ÈƘǧÈ
Ê ǇÉ ǁ
ǱȂ È ǲÈ ưÌ ǷÊ ƢÈǼǈÈ È ǫȁơ
Ì ǳ ǱƢÈ È ǂė ǋ È ǮÈ ÊǳƿÈ ǽÉ ƽÈ ơǄÈ ǧÈ ǾÉ ÌƫǂÈ ÈƦƻÌ ÈƘǧÈ ƢȀÈ ƳÊ ȁÌ ǃÈ ȄÈǳÊƛ ƪÌ ÈƦǿÈ ǀÈ ǧÈ ƢȀÈ ÉƫǂÌ ÈƦƻÌ ÈƗ
ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÉ ǇÉ ǁÈ ƤÈ ǔÊ ǤÈ ǧÈƔƢÈ ǋƢÈ ǷÈ ǾÊ ÊǳȂǇÉ ǂÈ ÊǳÉَّ‫لله‬ơǲŎ ƸÊ ÉȇǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
nǽÊ ƽÊ ȁƾÉ ƸÉ ÊƥǶÌ ǰÉ ǸÈ È Êَّ‫للِه‬ǶÌ ǯƢ
É ǴǟÌ ÈƗȁ É ǬÈ ÌƫȋȆÈَ‫ أ‬ŏǻÊƛÊَّ‫لله‬ơȁ~
È ǱƢÈ È ǫǶō ÉƯǶōÈ ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
689- (918) Atâ� b. Yesar’dan: “Bir adam oruçlu iken hanımını ö� pmü� ştü� ve
bundan bü� yü� k rahatsızlık duydu. Hanımını bu konuyu sorması için gö� nderdi.
O da Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’in hanımı Umm Seleme radıyal-
lahu anha’ya gitti. Durumu haber verdi. Umm Seleme radıyallahu anha dedi
ki: “Muhakkak ki Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem oruçlu iken ö� perdi.”
Kadın gelip bunu kocasına haber verdi. Bu onun kö� tü� lü� ğ� ü� nü� artırdı ve: “Biz
Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem gibi değ� iliz. Allah, rasulü� ne dilediğ� ini
helal kılmıştır” dedi. Kadın Umm Seleme radıyallahu anha’ya geldi ve Rasu-
lullah sallallahu aleyhi ve sellem’i de O’nun yanında buldu. Rasulullah sal-
lallahu aleyhi ve sellem: “Bu kadına ne olmuş?” diye sordu. Umm Seleme
durumu haber verdi. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem: “Ona benim
de böyle yaptığımı haber vermedin mi?” dedi. Umm Seleme radıyallahu
anha: “Haber verdim. Kocasına sö� ylemiş, bu onun kö� tü� lü� ğ� ü� nü� artırmış ve:
“Biz Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem gibi değ� iliz. Allah, rasulü� ne diledi-
ğ� ini helal kılmıştır” demiş” dedi. Bunun ü� zerine Rasulullah sallallahu aleyhi
ve sellem ö� fkelendi ve şö� yle buyurdu: “Allah’a yemin olsun ben Allah’tan
en çok korkanınız ve O’nun sınırlarını en iyi bileninizim.”762
ǲÈ ÊƠǇ
É ǅƢ È ǴǇÌ ÈƗǺÊ ÌƥƾÊ ÌȇǃÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
Ç ōƦǟÈ ǺÈ Ìƥơǹō ÈƗÇǁƢǈÈ ÈȇǺÊ ÌƥƔÊ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǶÈ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƣƢ
ŏ ǌǴ ō ÊǳƢȀÈ ǿÈ ǂÊ ǯÈ ȁ ō ÊǳƢȀÈ ȈǧÊ ǎ
È ƺÊ ȈÌ ǌǴ È ƻÈ ǁÌ ÈƘǧÈ ǶÊ ÊƟƢǐǴ
ō ÊǳƨÊ ǴÈ ƦÌ ǬÉ ÌǳơǺÊ ǟÈ
690- (380) Atâ� b. Yesâ� r’dan: “İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’ya oruçlu-
nun ö� pmesi hakkında sorulunca ihtiyar için ruhsat verdi, genç için mekruh
gö� rdü� .”763
762 Sahih ligayrihi. Mü� rseldir. Mevsul olarak sahih isnad ile: Ahmed
(5/434) Abdurrazzak (8412)
306 İmam Şafiî
َّ‫لله‬
ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ȅÊ Èْ‫ أ‬ǂǸÈ ǠÌ Ƿ
ŏ ǁƢǐÈ ÌǻȋơÇ ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊ ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
È ǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǫ ȐÅ ƳÉ ǁ
ǱƢÈ È ǹō ÈƗ ƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ś È ÊǼǷÊ ƚÌ ǸÌÉ ǳơǵŏ ÉƗ ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ȄÈǳȂÌ Ƿ
È ǆ È ÉǻȂÉȇ
È ǇÉ ǁƢ
ǱȂ È ÈȇǞÉ ǸÈ ǇÌ ÈƗ ƢÈǻÈƗȁ È ƣƢ Ê ÈƦÌǳơȄÈǴǟÈ ǦÆ ǫÊ ơȁ È ȂÈ ǿÉ ȁ
È Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ
Ê ǇÉ ǂÈ Êǳ
Ƕō
É ǇÉ ǁ È ǱƢ ō ƾÉ ȇÊǁÉƗ ƢÈǻÈƗȁƢ
È ǬÈ ǧÈ ǵÈ ȂÌ ǐǳơ É ƶÉ ÊƦǏÌ ÉƗ ȆŏǻÊƛ Êَّ‫لله‬ơ
È ًƦÉǼƳ
nǵÈ ȂÌ ÈȈÌǳơǮÈ ÊǳƿÈ ǵȂ É ǏÉ ÈƗȁÈ ǲÉ ǈÊ ÈƬǣÌ ÈƘǧÈ ǵÈ ȂÌ ǐǳơ
ō ƾÉ ȇÊǁÉƗƢÈǻÈƗȁƢ È ًƦÉǼƳÉ ƶÉ ÊƦǏÌ ÉƗƢÈǻÈƗȁ~
È
691- (378/1) Aişe radıyallahu anha’dan: “Bir adamın Rasû� lullah sal-
lallahu aleyhi ve sellem’e kapıda durarak şö� yle dediğ� ini işittim: “Ey Allah’ın
rasulü� ! Ben cü� nü� p olarak sabahladım ve oruç tutmak istiyorum.” Rasû� lullah
sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Ben de cünüp olarak sabah-
ladığım zaman oruç tutmak istediğimde guslederim ve o gün oruç
tutarım.”764
َّ‫لله‬
ǆ È ÉǻȂÉȇ ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ÇǂǸÈ ǠÌ ǷÈ ǺÊ Ìƥ ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ Ìƥ Ê ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ƕō
È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂÊ ǇÉ ǂÈ Êǳ ǱƢÈ È ǫ ȐÅ ƳÉ ǁ È ǹō ÈƗ ƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
È ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ȄÈǳȂÌ ǷÈ
É ǇÉ ǁ È ǱƢ ŏ ƾÉ ȇÊǁÉƗƢÈǻÈƗȁƢ
È ǬÈ ǧÈ ǵƢÈ ÈȈǐǳơ É ƶÉ ÊƦǏÌ ÉƗȆŏǻÊƛǞÉ ǸÈ ǈÌ ÈƫȆÈ ǿÊ ȁÈ
È ًƦÉǼƳ
È ǬÈ ǧÈnǵÊ ȂÌ ÈȈÌǳơǮÈ ÊǳƿÈ ǵȂ
ǱƢ É ǏÉ ÈƗǶō ÉƯǲÉ ǈÊ ÈƬǣÌ ÈƘǧÈǵƢÈ ÈȈǐǳơ
ŏ ƾÉ ȇÊǁÉƗƢÈǻÈƗȁƢ È ًƦÉǼƳ É ƶÉ ÊƦǏÌ ÉƗƢÈǻÈƗȁ~
ƤÈ ǔÊ ǤÈ ǧÈ ǂÈ ƻō ÈƘÈƫƢǷÈ ȁ È ǮÈ ÊƦÌǻƿÈ ǺÌ ǷÊ ǵÈ ƾō ǬÈ ÈƫƢǷ È ǳÉَّ‫لله‬ơǂÈ ǨÈ ǣÈ ƾÈ
È ǮÈ Ì ǫƢÈǼÈǴưÌ ǷÊ ƪÈ ǈÈÌ ǳǮÈ ōǻÊƛǲÉ ƳÉ ǂǳơ
ō
Êَّ‫للِه‬ǶÌ ǯƢ
É ǌÈ ƻÌ ÈƗǹȂ Èَ‫ أ‬ŏǻÊƛÊَّ‫لله‬ơȁ~
È ǯÉ ÈƗǹÌ ÈƗȂƳÉ ǁÌ ȋȆ È ǱƢÈ È ǫȁ È Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
nȆǬÊ ōƫơƢǸÈ ÊƥǶÌ ǰÉ ǸÈ
É ǴǟÌ ÈƗȁÈ
692- (378) Aişe radıyallahu anha’nın azatlısı Ebu Yunus’tan: “Birisi
Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem’e gelip şö� yle dedi: “Ben cü� nü� p olarak
sabahladım ve oruç tutmak istiyorum.” Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sel-
lem buyurdu ki: “Ben de cünüp olarak sabahladığımda oruç tutmak is-
tediğim zaman gusleder, sonra o günün orucunu tutarım.” Adam: “Sen
bizim gibi değ� ilsin. Allah senin geçmiş ve gelecek gü� nahlarını bağ� ışlamıştır”
dedi. Bunun ü� zerine Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem ö� fkelendi ve şö� yle

El-Müsned 307
buyurdu: “Allah’a yemin olsun ben Allah’tan en çok korkanınız olmayı

umarım ve sakınılacak şeyleri en iyi bileninizim.”765
ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊǂǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ÇǂǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗȄÈǳȂÌ Ƿ

ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ È Ȇŋ ǸÈ ǇƢ
É ÈǼÈƯƾō Ʒ È ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
É ǁƾÌ ÉȇǶō
ǾÉ ǯÊ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǯ~ Ì ǳƢÈǫ ƢȀÈ ōǻÈƗ ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ƭÊÊ ǁƢƸÌ È ǳơǺÊ Ìƥ
nǾÉ ǷÈ ȂÌ ÈȇǵȂ
É ǐÉ ÈȇȁÈ ǲÉ ǈÊ ÈƬǤÌ ÈȈÈǧƤÆ ÉǼƳ É ȂÈ ǿÉ ȁ
È ƶÉ ƦÌ ǐǳơ
Ŏ
693- (378/3) Aişe radıyallahu anha şö� yle dedi: “Nebî� sallallahu aleyhi ve
sellem sabaha cü� nü� p olarak ulaşır da, gusleder, o gü� nü� n orucunu tutardı.”766
ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÈ ÌƥÊǂǰÌ ÈƥƢÈƥÈƗǞÈ ǸÊ Ǉ

ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ È ǾÉ ōǻÈƗÇǂǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗȄÈǳȂÌ Ƿ È ȆŌ ǸÈ Ǉ É ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ê ǀǧÈ ƨÊ ÈǼȇƾÊ ǸÌÈ ǳơŚ
ƢÈƥÈƗǹō ÈƗǾÉ ÈǳǂÈ ǯÉ É ǷÊ ÈƗȂÈ ǿÉ ȁ
È ǶÊ ǰÈ ƸÌ È ǳơǺÊ Ìƥǹơ È ƾÈ ǼÌ ǟÊ ȆÊƥÈƗȁƢ
È ȁÈ ǂÌ Ƿ È ÈǻÈƗƪÉ ǼÌ ǯ É ǱȂ É ǬÉ Èȇ
ƢÈȇǮÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ƪÉ ǸÌ ǈÌ È ǫÈƗǹơ É ȁÈ ǂÌ Ƿ
È ǱƢÈ ǬÈ ǧÈ ǵÈ ȂÌ ÈȈÌǳơǮÈ ÊǳƿÈ ǂÈ ǘÌ
È ǧÈƗƢًƦÉǼƳ É ƶÈ ÈƦǏÌ ÈƗǺÌ ǷÈ ǱȂ É ǬÉ ÈȇƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ
ǮÈ ÊǳƿÈ ǺÌ ǟÈ ƢǸÈ ȀÉ ōǼÈǳÈƘǈÌ ÈƬÈǴǧÈ ƨÈ ǸÈ È ǵŏ ÉƗȁ
È ǴǇ È ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ śÈ ÊǼǷÊ ƚÌ ǸÌÉ ǳơȆÊ Ƿō ÉƗȄÈǳÊƛǺō ÈƦǿÈ ǀÌ ÈƬÈǳǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ
ō ƾÈ ƦÌ ǟÈ
Ƕō
È ǴǈÈ È ǧƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ȄÈǴǟÈ ƢÈǼÌǴƻÈ ƽÈ ȄōƬƷ È ǾÉ ǠÈ ǷÈ ƪÉ ƦÌ ǿÈ ƿÈ ȁ ō ƾÉ ƦÌ ǟÈ ƤÈ ǿÈ ǀÈ ǧÈ ÇǂǰÌ ÈƥȂÉƥÈƗǱƢ
È ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ È ǬÈ ǧÈ
Ê ǀǧÈ ǹơ
ƢÈƥÈƗ ǹō ÈƗ ǾÉ Èǳ ǂÈ ǯÉ È ƾÈ ǼÌ ǟÊ ƢōǼǯƢ
È ȁÈ ǂÌ Ƿ É ōǻÊƛ ÈśÊǼǷÊ ƚÌ ǸÌÉ ǳơǵō ÉƗ ƢÈȇǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ
ō ƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢȀÈ ȈÈÌ ǴǟÈ
ȂÉƥÈƗǱƢÈ È ǫƢǸÈ ǯ Èǆ È ȈÈÌ ǳƨÉ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ƪÈ Ì ǳƢǬÈ ǧÈ ǵÈ ȂÌ ÈȈÌǳơǮÈ ÊǳƿÈ ǂÈ ǘÌ
È ǧÈƗƢًƦÉǼƳ
É ƶÈ ÈƦǏÌ ÈƗǺÌ Ƿ
È ǱƢÈÈ ǫƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ
ǾÉ ǴÉ ǠÈ ǨÌ ÈȇǶō
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÉ ǇÉ ǁÈ ǹƢ È Ǹō ǟÈ ƤÉ ǣÈ ǂÌ ÈƫÈƗǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ
È ǯƢ ō ƾÈ ƦÌ ǟÈ ƢÈȇƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǴǟÈ ƾÉ ȀÈ ǋÌ ÈƘǧÈƨÉ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ƪÈ
Ê ǇÉ ǁȄÈ Ì ǳƢǬÈ ǧÈÊَّ‫لله‬ơȁ َ‫ ا‬ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ
È ȏ ō ƾÉ ƦÌ ǟÈ ǱƢÈ Èǫ
ǱƢÈÈ ǫǵÈ ȂÌ ÈȈÌǳơǮÈ ÊǳƿÈ ǵȂ É ǐÉ ÈȇǶō ÉƯǵÇ Ȑَ‫ ا‬ÊƬƷơÌ ǂÈ ȈÌ ǣÈ ǝƢ Ê ǺÌ ǷÊ ƢًƦÉǼƳ
Ç ǸÈ Ƴ É ƶÉ ÊƦǐÌ ÉȈÈǳǹƢ È ǯÈ ǹÌ ÊƛùǶōÈ ǴǇÈ ȁÈ
ǲÈ ưÌ ǷÊ ƪÈ Ì ǳƢǬÈ ǧÈ ǮÈ ÊǳƿÈ ǺÌ ǟÈ ƢȀÈ ÈǳÈƘǈÈ Éَّ‫لله‬
È ǧ ơ ȆÈ ǓÊ ǁ È ƨÈ ǸÈ È ǵŏ ÉƗ ȄÈǴǟÈ ƢÈǼÌǴƻÈ ƽÈ ȄōƬƷƢ
È ǴǇ È ÈǼƳÌ ǂÈ ƻ È Ƕō ÉƯ
ƢÈƬÈǳƢÈǫ ƢǷ È ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ ō ƾÉ ƦÌ ǟÈ ǾÉ Èǳ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǹơ È ȁÈ ǂÌ ǷƢ Ê ōƬƷƢ
È ÈǼƠÌ ƳȄ È ÈǼƳÌ ǂÈ ƼÈ È ǧ ùƨÉ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ƪÈ Ì ǳƢÈǫ ƢǷÈ
Ǻō ÈȈÊƫƘÌÈƬÈǴǧÈ ƣƢ
Ê ÈƦÌǳƢÊƥȆÊƬōƥơƽÈ Ǻō ÈƦǯÈ ǂÌ ÈƬÈǳƾÇ Ǹō ƸÈ ǷƢ
É ÈƥÈƗƢÈȇǮÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ƪÉ ǸÌ ǈÌ
È ǫÈƗǹơ
É ȁÈ ǂÌ Ƿ È ǬÈ ǧÈ ǽÉ ǂÈ ÈƦƻÌ ÈƘǧÈ
È ǱƢ

766 Sahih. Şafii, Sunen(8633)
308 İmam Şafiî
ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ƢÈƥÈƗƢÈǼȈÌÈƫÈƗȄōƬƷÈ ƪÉ ƦÌ ǯÊ ǁÈ ȁ ō ƾÉ ƦÌ ǟÈ ƤÈ ǯÊ ǂÈÈ ǧǮÈ ÊǳǀÈ ÊƥǾÉ ōǻǂÈ ÊƦƼÌ ÉƬÈǴǧÈ ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ƢÈƥÈƗ
È ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ
ȆÊǳ ǶÌ È ǴǟÊ ȏ È ǬÈ ǧÈ ǮÈ ÊǳƿÈ ǾÉ Èǳ ǂÈ ǯÈ
َ‫ ا‬ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȂÉƥÈƗ ǱƢ È ƿ Ƕō ÉƯ ƨً ǟÈ ƢǇ
ō ƾÉ ƦÌ ǟÈ ǾÉ ǠÈ ǷÈ ƭÈ ƾō ƸÈ ÈƬÈǧ
É ǾÊ ȈÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗƢǸÈ ōǻÊƛǮÈ ÊǳǀÈ Êƥ
ǂÆ ÊƦƼÌ Ƿ
694- (378/2) Ebu Bekr b. Abdirrahman b. Haris b. Hişam dedi ki: “Ben
ve babam Medine valisi Mervan b. El-Hakem’in yanında idik. Ebu Hureyre’nin
şö� yle dediğ� i anlatıldı: “Kim cü� nü� p olarak sabahlarsa ve o gü� n iftar etmiştir.
(oruç tutamaz). Mervan dedi ki: “Sana yemin ederim ki ey Ebu Abdurrah-
man! Mü� minlerin annesi Aişe veya Umm Seleme’ye gidip bunu soracağ� ım.”
Ebu Bekr dedi ki: “Abdurrahman ile beraber Aişe radıyallahu anha’nın yanına
gittik. Abdurrahman ona selam verdi ve şö� yle dedi: “Ey Muminlerin annesi!
Biz Mervan b. El-Hakem’in yanında idik. Ona Ebu Hureyre radıyallahu anh'ın
cü� nü� p olarak sabahlayan o gü� n iftar etmiştir (yani oruç tutamz) dediğ� i sö� y-
lendi.” Aişe radıyallahu anha dedi ki: “Durum Ebu Hureyre’nin dediğ� i gibi
değ� ildir. Ey Abdurrahman! Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem’in yaptığ� ı
şeyden yü� z mü� çevireceksin?” Abdurrahman: “Hayır vallahi” dedi. Aişe radı-
yallahu anha dedi ki: “Şahitlik ederim ki Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sel-
lem ihtilam olmaksızın, cimadan dolayı cü� nü� p olarak sabahlar, sonra o gü� n
oruç tutardı.” Sonra oradan çıktık ve Umm Seleme radıyallahu anha’nın yanı-
na gittik ve bu meseleyi sorduk. Umm Seleme radıyallahu anha dedi ki: “Du-
rum, Aişe radıyallahu anha’nın dediğ� i gibidir.” Oradan da çıktık ve Mervan
b. El-Hakem’in yanına geldik. Abdurrahman ona: “Ne dediler?” diye sordu.
O da haber verdi. Mervan dedi ki: “Sana yemin ederim ki ey Ebu Muham-
med! Kapıda duran bineğ� ime bineceğ� im ve Ebu Hureyre’ye gideceğ� im. Zira
o Akik’teki arazisindedir. Ona bu durumu haber vereceğ� im.” Abdurrahman
bineğ� ine bindi ve ben de onunla beraber bindim, Ebu Hureyre radıyallahu
anh’e geldik. Abdurrahman onunla bir sü� re konuştu. Sonra bunları ona an-
lattı. Ebu Hureyre radıyallahu anh dedi ki: “Bu konuda bilgim yoktur. Ancak
bana birisi bö� yle haber vermişti.”767
ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ ȈÌ ǸÈ Ʒ
ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ É ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ǪÊ ƬÌ ǠÊ Êƥ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
É ǇÉ ǁ È ǽÉ ǂÈ ǷÈ ÈƘǧÈ ǹƢ
È ǔÈ ǷÈ ǁÊ È ǧÊ ǂÈ ǘÌ
È ǂȀÌ ǋȆ È ǧÈƗ ȐÅ ƳÉ ǁÈ ǹō ÈƗ

El-Müsned 309
ȆÈ ÊƫÉƘǧÈƾÉ ƳÊ ÈƗȏȆ

َ‫ ا‬ŏǻÊƛǱƢ È ǬÈ ǧÈƢًǼȈǰÊ ǈÌ ǷÊś Ê ǵÊ ƢǠÈ ǗÌ ÊƛȁÌ ÈƗǺÊ ȈÌ ǠÈ ÊƥƢÈƬÈƬǷÉ ǺÊ ÌȇǂÈ ȀÌ ǋ
È ŏƬǇ Ê ȁÌ ÈƗƨÇ ÈƦÈǫǁÈ
È ǵÊ ƢÈȈǏ
ǱƢÈ ǬÈ ǧÈnǾÊ ÊƥǩÌ ƾō ǐÈ ÈƬÈǧơÈǀǿÈ ǀÌ ƻ~ É ǱƢ È ǬÈ ǧÈÇǂǸÌ ÈƫǩÊ ǂÈ ǠÈ ÊƥǶō
È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÉ ǇÉ ǁÈ
ȄōƬƷ È Ƕō
È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÉ ǇÉ ǁÈ ǮÈ ƸÊ ǔÈ È ǧȆŏǼǷÊ ƱÈ ȂÈ ƷÌ ÈƗƾÆ ƷÈ ÈƗƢǷ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ
È ǇÉ ǁƢÈ Èȇ
ǝƢÇ ǸÈ ƴÊ ÊƥǽÉ ǂÉ ǘÌ ǧÊ ǹƢ È ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǯÈ ȁ È ȆŎ ǠÊ ǧÊ Ƣǌǳơ
ō ǱƢÈ È ǫnǾÉ ǴÌ ǯ~ É ǱƢÈ È ǫǶō ÉƯǽÉ ƢÈȇƢÈǼÈƯƩÌ ƾÈ Èƥ
695- (381) Ebu Hureyre radıyallahu anh’den: “Bir adam ramazan ayın-
da oruç bozmuştu. Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem ona bir kö� le azat
etmesini veya peşpeşe iki ay oruç tutmasını yahut altmış yoksulu doyur-
masını emretti. Adam: “Ben bulamam” dedi. Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve
sellem’e bir sepet hurma getirildi. “Bunu al ve tasadduk et” buyurdu. Dedi
ki: “Ey Allah’ın rasulü� ! Benden daha muhtaç kimse yoktur.” Bunun ü� zerine
Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem azı dişleri gö� rü� nü� nceye kadar gü� ldü� .
Sonra “Onu sen ye” buyurdu.”768
Şafii, dedi ki: “Bu adam orucunu cima ile bozmuştu.”769
È ǫ ƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơ ǺÊ Ìƥ ƾÊ ȈǠÊ ǇÈ ǺÌ ǟÈ Ȇŏ ÊǻƢǇơ

ȄÈƫÈƗ ǱƢÈ È ǂÈ ƼÌ É ǳơ ƔÇ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǱȂÉ ǬÉ Èȇȁ
È ǽÉ ǂÈ ƸÌ ÈǻƣÊ
É ǂǔÌ Èȇȁ È ǦÉ ÊƬǼÌÈȇǶō
È ǽÉ ǂÈ ǠÌ ǋ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǳÊƛȆŋ ÊƥơǂÈ ǟÌ ÈƗ
Ê ǇÉ ǁȄÈ
ƪÉ ƦÌ ǏÈ ÈƗǱƢÈ
È ǫnǭơÈ È ƿƢǷÈ ȁ~
É ǇÉ ǁÈ ǱƢ Èَ‫ أ‬ǮÈ
È ǬÈ ǧÈ ƾÉ ǠÈ Ìƥȋơ È ǴǿÈ
ǲÌ ǿÈ ~Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ
É ǇÉ ǁ È ǬÈ ǧÈ ǶÆ ÊƟƢǏƢ
È ǾÉ Èǳ ǱƢ È ÈǻÈƗȁ È ǹƢ È ǧÊ ȆǴÊ ǿÌ ÈƗ
È ǔÈ ǷÈ ǁȆ
ǱƢÈÈ ǫ nƨً ÈǻƾÈ ÈƥȅÈ ƾÊ ȀÌ Éƫ ǹÌ ÈƗ ǞȈ
É ǘÊ ÈƬǈÌ Èƫ ǲÌ ȀÈ ǧÈ ~ǱƢÈ
È ǫ ȏ È ǪÈ ÊƬǠÌ Éƫ ǹÌ ÈƗ ǞȈ
È ǫ nƨً ÈƦÈǫǁ
َ‫ ا‬ǱƢÈ É ǘÊ ÈƬǈÌ Èƫ
ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ÇǂǸÌ Èƫ ǩÊ ǂÈ ǠÈ Êƥ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ȆÈ ÊƫÉƘǧÈ nǆÌ ǴÊ ƳƢÈ
É ǇÉ ǁ Ì ǧ~ǱƢÈ È ǫ ȏَ‫ا‬
È ǰÈ ǷƢ
ǹƢ È Ƿً ȂÌ ÈȇǶÌ ǏÉ ȁ É ǧ~ǱƢÈ
È ǾÉ ǴÌ ǰÈ È ǫȆŏǼǷÊ ƱÈ ȂÈ ƷÌ ÈƗƾÆ ƷÈ ÈƗƢǷ È ǫnǾÊ ÊƥǩÌ ƾō ǐÈ ÈƬÈǧơÈǀǿÈ ǀÌ ƻ~
È ǱƢÈ É
ƨÈ ǈÈ ǸÌ ƻ
È ǺÈ ȈÌÈƥƢǷ
È ǱƢÈ È ǫǩÊ ǂÈ ǠÌÈ ǳơǮÈ ÊǳƿÈ ȆǧÊǶÌ ǯơÈ ƾً ȈǠÊ Ǉ
È ƪÌÉ ǳÈƘǈÈ È ǫnƪÈ ƦÌ ǏÈ ÈƗƢǷÈ
È ǧƔƢÆ ǘÈ ǟÈ ǱƢÈ
È ǂǌÌ ǟÊ ȄÈǳÊƛƢǟً ƢǏ
ǺȇÊ È ǂÈ ǌÈ ǟÈ
696- (382) Said b. El-Museyyeb rahimehullah’tan: “Bir bedevî� Rasû� lullah

310 İmam Şafiî
sallallahu aleyhi ve sellem’e saçını başını yolarak ve gö� ğ� sü� ne vurarak geldi.
“Helak oldum” diyordu. Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem: “Ne oldu?”
diye sordu. Dedi ki: “Ramazan ayında oruçlu iken eşimle ilişkiye girdim”
Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem: “Bir köle azat edebilir misin?” dedi.
Adam: “Hayır” dedi. “Deve kesebilir misin?” diye sordu. Adam: “Hayır” dedi.
Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem: “Otur” buyurdu. Rasû� lullah sallallahu
aleyhi ve sellem’e bir sepet hurma getirildi. “Bunu al da sadaka olarak ver”
buyurdu. Adam: “Benden daha muhtaç kimse yoktur” dedi. Rasû� lullah sallal-
lahu aleyhi ve sellem: “O halde onu sen ye ve bozduğun oruç yerine bir
gün tut” buyurdu.” Atâ� dedi ki: “Said b. El-Museyyeb’e: “O sepet ne kadar
idi?” dedim. “On beş sa’ ile yirmi sa’ arasında idi” dedi.”770
Nafile Oruç
Ç ōƦǟÈ ǺÈ ÌƥơƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ

ǅƢ È ǱȂ É ǬÉ ÈȇƾÈ ȇÊǄÈȇȆÊƥÈƗǺÈ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÈ ȈÌÈƦǟÉ ǞÈ ǸÊ Ǉ
È ǾÉ ōǻÈƗƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ê ǂō ƸÈ ÈƬÈȇƢǷً ȂÌ ÈȇǵƢÈ Ǐ
ȄÈǴǟÈ ǾÉ ǷƢÈ ÈȈǏȃ È Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǇÉ ǁÈ ƪÉ ǸÌ ǴÊ ǟÈ ƢǷ~ È ǱȂ É ǬÉ Èȇ
nƔơÈ ǁȂ É ǟÈ ǵÈ ȂÌ ÈȇȆÊǼǠÌ ÈȇǵÈ ȂÌ ÈȈÌǳơơÈǀǿÈ ȏَّ‫ا‬ÊƛǵÊ Ƣōȇȋơ
È ǋƢ Èْ‫أ‬
aleyhi ve sellem’in gü� nler içinde bu gü� nden başka bir gü� nü� oruç tutmak için
araştırdığ� ını bilmiyorum.” Aşura gü� nü� nü� kastetmiştir.”771
ǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ȅÊ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ƤÇ ÌƟƿÊ ȆÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÇ ÌȇƾÈ ǧÉ ȆÊƥÈƗ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É َّ‫ لله‬É ǇÉ ǁÈ ǹƢ Ì ǳƢÈǫ ƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁÈ ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ
ǵȂ
É ǐÉ Èȇ Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƅơ ȄōǴǏÈ Ê ơ ǱȂ È ǯÈ ƪÈ
ǾÊ ǷÊ ƢÈȈǐÊ ÊƥǂÉ ǷÉ ƘÌÈȇȁ
È ƔơÈ ǁȂ
È ǋƢ
É ǟÈ
sellem Aşura gü� nü� oruç tutar ve o gü� n oruç tutulmasını emrederdi.”772
770 Sahih ligayrihi. Mü� rsel. Şafii, Sunen (8689) bkz.: el-Elbâ� nî�, el-İ�rva (4/91)
772 Hasen. Şafii, Sunen (8977) Muslim (1125) Buhari (2002)
El-Müsned 311
ƢȀÈ ōǻÈƗƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥǵÊ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȄōǴǏ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǹƢ È ǯÈ ȁ È ƨÊ ōȈǴÊ ǿÊ ƢƴÌ
È ǳơȆǧÊ Ǌ Æ ÌȇǂÉÈ ǫǾÉ ǷȂ
É ǐÉ ÈƫƢǷً ȂÌ ÈȇƔơÈ ǁȂ È ǋƢ É ǟÈ ǵÉ ȂÌ ÈȇǹƢ È ƪÈ
È ǯ~ Ì ǳƢÈǫ
ƨÈ ÈǼȇƾÊ ǸÌÈ ǳơǶōÈ ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǵÈ ƾÊ ǫÈƢǸÈō ǴǧÈƨÊ ōȈǴÊ ǿÊ ƢƴÌ
È ǳơȆǧÊǾÉ ǷȂ É ǐÉ ÈȇǶō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
ƔơÈ ǁȂÈ ǋƢ É ǟÈ ǵÉ ȂÌ ÈȇǭÊ È ǂÉƫȁ È ǂǨÈ ÌǳơȂÈ ǿÉ ǹƢ
È ƨÉ ǔȇÊ È ǯÈ ǹƢÉ ǔÈ ǷÈ ǁ È ǑÊ È ǂǧÉ ƢǸÈ ō ǴǧÈ ǾÊ ǷÊ ƢÈȈǐÊ ÊƥǂÈ ǷÈ ÈƗȁ
È ǾÉ ǷƢÈ ǏÈ
nǾÉ ǯÈ ǂÈ ÈƫƔƢÈ ǋ
È ǺÌ ǷÈ ȁ
È ǾÉ ǷƢÈ Ǐ È ƔƢÈ ǋ È ǺÌ ǸÈ Èǧ
699- (619/1) Aişe radıyallahu anha dedi ki: “Aşura gü� nü� Kureyş’in cahi-
liyye dö� neminde oruç tuttukları bir gü� n idi. Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem
de Cahiliyye’de o gü� n oruç tutardı. Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem Medine’ye
gelince aşura orucunu tuttu ve bu gü� n oruç tutulmasını emretti. Ramazan
orucu farz kılınınca aşura gü� nü� oruç terk edildi. Dileyen tuttu, dileyen terk
etti.”773
ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ƾÇ ǠÌ ǇÈ ǺÈ ÌƥơȆÊǼǠÌ ÈȇƮÊ ȈōÌ ǴǳơǺÊ ǟÈ ǹƢ È ǈō Ʒ È ǺÉ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƔơÈ ǁȂÈ ǋƢ É ǟÈ ǵÉ ȂÌ ÈȇǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ Ê ǇÉ ǁ È ƾÈ ǼÌ ǟÊ ǂÈ ǯÉ
Ê ƿǱƢÈ È ǫƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ
Ƥō ƷÈ ÈƗǺÌ ǸÈ È ǧƨÊ ōȈǴÊ ǿÊ ƢƴÌ
È ǳơǲÉ ǿÌ ÈƗǾÉ ǷȂ
É ǐÉ ÈȇƢǷً ȂÌ ÈȇǹƢ
È ǯ~È Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǱƢ È ǬÈ ǧÈ
È ǺÌ ǷÈ ȁ
nǾÉ ǟÌ ƾÈ ÈȈÌǴǧÈ ǽÈ ǂÊ ǯ È ǐÉ ÈȇǹÌ ÈƗǶÌ ǰÉ ǼÌ ǷÊ
È ǾÉ ǸÌ ǐÉ ÈȈÌǴǧÈ ǾÉ ǷȂ
aleyhi ve sellem’in yanında Aşura gü� nü� nden bahsedildi. Nebî� sallallahu aley-
hi ve sellem şö� yle buyurdu: “Bu, Cahiliyye halkının oruç tuttukları bir gün
idi. İçinizden bu gün oruç tutmak isteyen tutsun, istemeyen tutmasın.”774
ƨÈ ÈȇÊȁƢǠÈ ǷÉ ƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ

È ǱƢÈ ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ ȈÌ ǸÈ Ʒ
È ǫǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ É ǺÌ ǟÈ ȅÊ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ È ǂÈƦǼÌ ǷÊ ÊǂÈƦǼÌ ǸÊ ÌǳơȄÈǴǟÈ ȂÈ ǿÉ ȁ
Ê ǇÉ ǁÊ È ƔơÈ ǁȂ
È ǋƢ É ǟÈ ǵÈ ȂÌ ÈȇǹƢ É ÊƥÈƗ ǺÈ Ìƥ
È ÈȈǨÌ ǇȆ
ƨÊ ÈǼȇƾÊ ǸÌÈ ǳơǲÈ ǿÌ ÈƗƢÈȇǶÌ ǯÉ ƙÉ ƢǸÈ
È ǴǟÉ ǺÈ ÌȇÈƗǱȂ
É ǬÉ ÈȇÇǂǠÈ ǋ È ǺÌ ǷÊ ƨً ǐÉ
ō ǫǾÊ Ǹŏ ǯ
É ǺÌ ǷÊ ƱÈ ǂÈ ƻÌ ÈƗƾÈÌ ǫȁ

312 İmam Şafiî
ƢǸÈ ōǻÊƛ~ǱȂ È ǽÊ ǀÊ ǿÈ ǲÊ ưÌ ǷÊ ǺÌ ǟÈ ȄȀÈ ǼÌÈȇǶō

É ǬÉ Èȇȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǇÉ ǁ È ƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ È ƾÌ ǬÈ Èǳ
È ǇÉ ǁ È ƪÉ ǠÌ ǸÊ ǇÈ ǱƢÈ È ǫ Ƕō ÉƯ nǶÌ ǿÉ ƙÉ ƢǈÈ Êǻ ƢǿÈ ǀÈ ƼÈ ōƫơś Ê ǲȈ
È Ʒ È ÊƟơǂÈ ǇÌ Êƛ ȂÉǼÈƥƪÌ ǰÈ È ǴǿÈ
nǶÌ ǐÉ ÈȈÌǴǧÈ ǶÌ ǰÉ ǼÌ ǷÊ ƔƢÈ ǋ
È ǺÌ ǸÈ È ǧǶÆ ÊƟƢǏȆ
È ŏǻÊƛ~ǱȂ É ǬÉ ÈȇǵÊ ȂÌ ÈȈÌǳơơÈǀǿÈ ǲÊ ưÌ ǷÊ ȆǧÊ ǶōÈ ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
701- (620) Humeyd b. Abdirrahman rahimehullah’tan: “Muaviye b. Ebi
Sufyan radıyallahu anhuma’nın Aşura gü� nü� nde Rasû� lullah sallallahu aleyhi
ve sellem’in minberi ü� zerinde, yeninden takma saç çıkararak şö� yle dediğ� ini
işittim: “Alimleriniz nerede ey Medine halkı? Ben Rasû� lullah sallallahu aley-
hi ve sellem’in bu gibi şeylerden yasakladığ� ını işittim. Şö� yle buyuruyordu:
“İsrailoğulları ancak kadınları bunlardan (takma saçlardan) edindik-
leri zaman helak oldular.” Sonra şö� yle dedi: “Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve
sellem’in bu gü� n hakkında şö� yle dediğ� ini işittim: “Ben oruçluyum. İçiniz-
den dileyen (aşura günü) oruç tutsun.”775
ƨÈ ÈȇÊȁƢǠÈ ǷÉ ǞÈ ǸÊ Ǉ

È ǾÉ ōǻÈƗǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ ȈÌ ǸÈ Ʒ
É ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ç ȀÈ ǋ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢÈ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǶÌ ǯÉ ƙÉ ƢǸÈ È ǴǟÉ ǺÈ ÌȇÈƗƨÊ ÈǼȇƾÊ ǸÌÈ ǳơǲÈ ǿÌ ÈƗƢÈȇǱȂÉ ǬÉ ÈȇÊǂÈƦǼÌ ǸÊ ÌǳơȄÈǴǟÈ ȂÈ ǿÉ ȁ
È Ʋō Ʒ È ǵƢÈ ǟÈ ǹƢ É ÊƥÈƗǺÈ Ìƥ
È ÈȈǨÌ ǇȆ
ƔơÈ ǁȂÈ ǋƢ É ǟÈ ǵÉ ȂÌ ÈȇơÈǀǿÈ ~ǵÊ ȂÌ ÈȈÌǳơơÈǀȀÈ ÊǳǱȂ É ǬÉ ÈȇǶōÈ ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ
È ǇÉ ǁ È ƪÉ ǠÌ ǸÊ ǇÈ
ƔƢÈ ǋÈ ǺÌ ǷÈ ȁÈ ǶÌ ǐÉ ÈȈÌǴǧÈ ǶÌ ǰÉ ǼÌ ǷÊ ƔƢÈ ǋ È ǺÌ ǸÈÈ ǧ ǶÆ ÊƟƢǏƢ
È ÈǻÈƗȁÈ ǾÉ ǷƢÈ ÈȈǏ Ê ǶÌ ǰÉ ȈÈÌ ǴǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ƤÊ ÉƬǰÌ ÈȇǶÈÌ ǳȁÈ
nǂÌ ǘÊ ǨÌ ÉȈÌǴǧÈ
702- (620/1) Humeyd b. Abdirrahman hac yılında Muaviye b. Ebi Suf-
yan radıyallahu anhuma’nın minber ü� zerinde şö� yle dediğ� ini işitmiş: “Ey Me-
dine halkı! Alimleriniz nerede? Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem’in bu
gü� n hakkında şö� yle buyurduğ� unu işittim: “Bu gün Aşura günüdür. Allah bu
günün orucunu size farz kılmadı. Ben oruçluyum. İçinizden dileyeniniz
oruç tutsun, dileyen tutmasın.”776
È ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǞÈ ǸÊ Ǉ
ȆÈ ǓÊ ǁ È ǾÉ ōǻÈƗƨÈ ǸÈ È ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈǠÊ Ǉ
È ǴǇȆ È ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ǾÉ ǷȂ É ǘÊ ÈƬǇÌ ÈƗƢǸÈ
È ǏÉ ÈƗǹÌ ÈƗǞȈ È ǧǹƢ È ǺÌ ǷÊ ǵÉ ȂÌ ǐǳơ
È ǔÈ ǷÈ ǁ ō ȆÈ É ǰÉ ÈȈÈǳǹƢ
ō ǴǟÈ ǹȂ È ǯÈ ǹÌ Êƛ~ǱȂÉ ǬÉ ÈƫƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ
El-Müsned 313
nǹƢ È ȆÈ ÊƫƘÌÈȇȄōƬƷÈ
É ÈƦǠÌ ǋ
703- (659) Ebu Seleme’den: Aişe radıyallahu anha dedi ki: “Ü� zerimde
ramazan orucu borcu olurdu da, bir dahaki Şaban ayına kadar onu tutmaya
gü� ç yetiremezdim.”777
ǺÌ ǟÈ ƨÈ ǸÈ È ÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƽÊ ƢȀÈ ÌǳơǺÊ ÌƥƾÈ ȇÊǄÈȇǺÌ ǟÈ ȅŎ ƽÊ ǁÌ ȁơÈ ǁÈ ƾō ǳơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǴǇȆ
ƤÇ ÊǳƢÈǗȆÊƥÈƗǺÉ ÌƥȆŎ ǴÊ ǟÈ ơÈƿÊƛȄًǼǸÊ ÊƥǺÉ ƸÌ ÈǻƢǸÈ ÈǼȈÌÈƥƪÈ
Ì ǳƢÈǫǾÊ Ƿŏ ÉƗǺÌ ǟÈ Ȇŏ ǫÊ ǁÈ ǄŎ ǳơǶÇ ȈÈÌ ǴǇ
É ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ
ǹō Êƛ~ǱƢÈ
È ǫǶō
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǹō ÊƛǱȂ
È ǇÉ ǁ È ǴǟÈ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ
É ǬÉ ÈȇǲÇ ǸÈ ƳȄÈ
ƹÉ ǂÉ ǐÌ ÈȇǾÊ ǴÊ ǸÈ ƳȄÈ
È ǴǟÈ ȂÈ ǿÉ ȁ È ōǼǳơǞÈ ÈƦōƫƢÈǧnƾÆ ƷÈ ÈƗǺō ǷȂ
È ǅƢ Ç ǂÈ ǋÈ ȁ
È ǐÉ ÈȇȐÈَ‫ ا‬ǧƣơ È ǗǵƢÉ ōȇÈƗǽÊ ǀÊ ǿÈ
È ǵÇ ƢǠÈ
ǮÈ ÊǳǀÈ ÊƥǶÊ
Ì ȀȈǧÊ
704- (919) Amr b. Suleym ez-Zurakî� annesinden rivayet ediyor: “Biz
Mina’da iken Ali b. Ebi Talib radıyallahu anh deve ü� zerinde şö� yle dedi: “Mu-
hakkakk ki Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Şü� phesiz
bu gü� nler yeme içme gü� nleridir. Kimse oruç tutmasın.” O devesi ü� zerinde
bö� yle seslenirken insanlar onu izliyorlardı.”778
ȅǀÊ ōǳơƮȇ È ƾÊ ƸÌ È ǳơƣƢ Ç ȀÈ ǋ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÇ ÊǳƢƻ È ǺÉ ÌƥǶÉ ǴÊ ǈÌ ǷƢ
ƢÈƬƸÈ ÈƦǏÌ ÈƗƢǸÈ ȀÉ ōǻÈƗȆÊǼǠÌ ÈȇǶō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ȁ
È ƨÈ ǐÈ ǨÌ ƷÈ ǺÌ ǟÈ ƪȇ É ȁŏ ǁÉ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǴÊǳ ǮÈ ÊǳƿÈ ƢÈƫǂÈ ǯÈ È ǸÈ ȀÉ Èǳ ȅÈ ƾÊ ǿÌ ÉƘǧÈ ǺÊ ȈÌÈƬǸÈ ÊƟƢǏÈ
È ǧÈƘǧÈ ƔÆ ȆÌ ǋƢ
È ǀǧÈ ƢÈƫǂÈ ǘÌ
ǺÊ ÌƥƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÌ ǷÊ ǾÉ ÈƬǠÌ ǸÊ ǇÈ ÈƗ ǾÉ Èǳ ƪÌ
É ǴǬÉ ǧÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ È ǫ nǾÉ ÈǻƢǰÈ ǷƢ
É ǺÉ ÌƥơǱƢÈ È Ƿً ȂÌ ÈȇƢǷȂ È Ǐ~É ǱƢ È ǬÈ ǧÈ
ǺÌ ǷÊ ǲÆ ƳÉ ǁ È ȁÌ ÈƗǹơ
È ȁÈ ǂÌ Ƿ È ǺÊ ÌƥǮÊ ǴÊ ǸÌÈ ǳơƾÊ ƦÌ ǟÈ ƣƢ È ǾÊ ȈÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗƢǸÈ ōǻÊƛȏ
Ê ÈƦÊƥǲÆ ƳÉ ǁ َ‫ ا‬ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơ
ǹơ È ǺÊ ÌƥǮÊ ǴÊ ǸÌÈ ǳơƾÊ ƦÌ ǟÈ ƔÊ ƢǈÈ
È ȁÈ ǂÌ Ƿ È ǴƳÉ
705- (305) Hafsa ve Aişe radıyallahu anhuma’dan: “O ikisi oruçlu olarak
sabahladılar. Onlara bir şey hediye edildi ve onlar da oruçlarını açtılar. Bu

778 Hasen.
314 İmam Şafiî
durumu Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’e anlattıklarında: “Onun yerine bir

gün oruç tutun” buyurdu. İ�bn Curayc dedi ki: “Ben İ�bn Şihab’a: “Bunu Urve
b. Ez-Zubeyr’den mi işittin?” dedim. “Hayır, Abdulmelik b. Mervan’ın kapısın-
da bir adam veya Abdulmelik b. Mervan’ın meclis arkadaşlarından biri bana
haber verdi” dedi.779
ǺÌ ǟÈ Êَّ‫لله‬ơ ƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÊ ÌƥƨÈ ƸÌ

È ǴǗÈ ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÊ ÌƥƨÈ ƸÌ È ǴǗÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ǲÈ ƻÈ ƽÈ ƪÈ Ì ǳƢÈǫ ƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
È ÈśÊǼǷÊ ƚÌ ǸÌÉ ǳơǵŏ ÉƗ ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ƸÌ È ǴǗÈ ƪÊ ǼÌÊƥ ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǾÊ ÊƬǸō ǟÈ
ȆŏǻÊƛƢǷÈ ÈƗ~ǱƢ È ǬÈ ǧÈƢǈً ȈÌ Ʒ È ǮÈ È ǳƢÈǻƘÌōƦƻƢ
È ōǻÊƛƪÌ É ǴǬÉ ǧÈǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁÈ ȆÈ ō ǴǟÈ
nǾÊ ȈÊƥǂÈŏ ǫǺÌ ǰÈÊ ǳȁ ō ƾÉ ȇÊǁÉƗƪÉ ǼÌ ǯÉ
È ǵÈ ȂÌ ǐǳơ
706- (306) Mü� minlerin annesi Aişe radıyallahu anha dedi ki: “Rasû� lullah
sallallahu aleyhi ve sellem yanıma girdi. Ben: “Sana hays yemeğ� i hazırladık”
dedim. Buyurdu ki: “Ben oruç tutmak istiyordum. Lakin getir onu.”780
È ǴǗÈ ƪÊ ǼÌÊƥ ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǾÊ ÊƬǸō ǟÈ ǺÌ ǟÈ ȄÈȈƸÌ ÈȇǺÊ ÌƥƨÈ ƸÌ
ǺÌ ǟÈ ƨÈ ƸÌ È ǴǗÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ƢōǻÊƛƪÌ
É ǴǬÉ ǧÈǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
É ǇÉ ǁÈ ȆÈ
ō ǴǟÈ ǲÈ ƻÈ ƽÈ ƪÈ
Ì ǳƢÈǫś È ÊǼǷÊ ƚÌ ǸÌÉ ǳơǵŏ ÉƗƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ
nǾÊ ȈÊƥǂÈŏ ǫǺÌ ǰÈÊ ǳȁ
È ǵÈ ȂÌ ǐǳơō ƾÉ ȇÊǁÉƗƪÉ ǼÌ ǯȆ
É ŏǻÊƛƢǷÈ ÈƗ~ǱƢ È ǬÈ ǧÈ Ƣǈً ȈÌ Ʒ È ǮÈ È ǳƢÈǻƘÌōƦƻÈ
… (306/1) Mü� minlerin annesi Aişe radıyallahu anha’dan: “Rasû� lullah
sallallahu aleyhi ve sellem yanıma girdi ve ben: “Sana hays yemeğ� i hazırladık”
dedim. Buyurdu ki: “Oruç tutmak istiyordum ama neyse, getir onu.”781
ǹƢ È ǱƢÈ
È ǯ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÊ ȈƴÊ ǸÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ȁ
È ǫÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ È ǶÆ ǴÊ ǈÌ ǷƢ
Ê ǧÊ ÊǁƢǘÌ
ƢǇً ƘÌÈƥǝÊ ȂŎ ǘÈ ōƬǳơǵÊ ƢÈȈǏȆ È ǧȍƢ Êْ‫ إ‬ÊƥȃǂÈ Èȇȏَ‫ ا‬ǅƢ
Ç ōƦǟÈ ǺÉ Ìƥơ
707- (310/1) Amr b. Dinar’dan: “İ�bn Abbas radıyallahu anhuma nafile
779 Zayıf. Şafii, Sunen (8939) meçhul ravisi vardır.

780 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (8906) Talha b. Yahya b. Talha b. Ubeydullah va -
dır. Şahidi Muslim (1154)
El-Müsned 315
orucun bozulmasında sakınca gö� rmezdi.”782
ǺÊ ǟÈ ƽÇ ơȁō ǁȆ È ÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥÊǄȇÊǄǠÌÈ ǳơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÉ ÌƥƾÊ ȈƴÊ ǸÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ȁ
È ƾÇ ÊǳƢƻ
ǂÈ ǘÊ ǨÌ ÉȇǹÌ ÈƗƢǇً ƘÌÈƥȃǂÈ Èȇȏ َ‫ ا‬ǹƢ
È ǯÈ ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÈ Ìƥơǹō ÈƗƵƢ Ç ÈƥǁȆÈ ÊƥÈƗǺÊ ÌƥƔÊ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ
É ǺÊ Ìƥơ
ǾÉ ǴÈ ǧÈǾÊ ŏǧȂÈ ÉȇǶÈÌ ǳȁƢ
È Ǡً ƦÌ Ǉ È ǗǲÆ ƳÉ ǁ
È ǥƢÈ È ȏƢÅ ÈưǷÌ ÈƗǮÈ ÊǳǀÈ ÊǳƣÉ ǂÈ ǔÌ Éȇȁ Ê ǧÊǹƢ
È ǝÊ ȂŎ ǘÈ ōƬǳơǵÊ ƢÈȈǏȆ Êْ‫إ‬
É ǈÈ Ìǻȍơ
ƤÈ ǈÈ ÈƬƷơƢ
Ì Ƿ È ǂÉ ƳÌ ÈƗǾÉ ǴÈ ǧÈ ȃǂÈ ƻÌ ÉƗǲŏ ǐÈ ÉȇǶÈÌ ǳȁ
È ƨً ǠÈ ǯÌ ǁȄō
È ǴǏÈ ȁÌ ÈƗƤÈ ǈÈ ÈƬƷơƢ
Ì ǷÈ
708- (310) Atâ� b. Ebî� Rabah’tan: “İ�bn Abbas radıyallahu anhuma kişinin
nafile orucunu bozmasında sakınca gö� rmezdi. Buna şö� yle misal verirdi: “Yedi
defa tavaf eden kimse onu tamamlayamasa ona beklediğ� i karşılık vardır. Ya-
hut bir rekat kılıp da ikincisini kılamasa ona da beklediğ� i karşılık vardır.”783
É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÊ ȈƴÊ ǸÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ȁ

È ǺÌ ǟÈ ÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ
ǺÊ ÌƥÊǂÊƥƢƳ È ǶÆ ǴÊ ǈÌ ǷƢ
Ê ǧÊ ÊǁƢǘÌ
ƢǇً ƘÌÈƥǝÊ ȂŎ ǘÈ ōƬǳơǵÊ ƢÈȈǏȆ Êْ‫ إ‬ÊƥȃǂÈ Èȇȏَ‫ ا‬ǹƢ
È ǧȍƢ È ǯ È ǾÉ ōǻÈƗÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ
… (311) Ebu’z-Zubeyr’den: “Cabir b. Abdillah radıyallahu anhuma nafile
orucun bozulmasında sakınca gö� rmezdi.”784
Yolcunun Oruç Tutması
ÈŚÊưǯ È ǹƢ
È ǯÈ ȁÊ ō ǧÊ ǵȂ
È ǂǨÈ ǈǳơȆ É ǏÉ ÈƗÊَّ‫لله‬ơǱȂ È ǇÉ ǁƢ È ÈȇǱƢÈÈ ǫȆō ǸÊ ǴÈ ǇÌ ȋơȁÇ
Èْ‫ أ‬ǂǸÌ ǟÈ ǺÈ ÌƥƧÈ ǄÈ ǸÌ Ʒ
È ǹō ÈƗ
ƪÈ ƠÌ ǋ Ê ǹÌ ÊƛȁÈ ǶÌ ǐÈÉ ǧ ƪÈ ƠÌ ǋÊ ǹÌ Êƛ~Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÉ ǇÉ ǁ
È ǱƢÈ ǬÈ ǧÈ ǵÊ ƢÈȈǐǳơ
ŏ
nǂÌ ǘÌÊ ǧÈƘǧÈ
709- (383) Aişe radıyallahu anha’dan: “Hamze b. Amr el-Eslemî� dedi ki:
“Ey Allah’ın Rasulü� ! Yolculukta oruç tutabilir miyim?” O çok oruç tutan biri-

316 İmam Şafiî
siydi. Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem: “Dilersen tut, dilersen tutma”
buyurdu.785
È ǫ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ

ǱƢÈ È ǮÇ ÊǳƢǷ
È ǺÊ ÌƥǆÊ ÈǻÈƗ ǺÌ ǟÈ ǲȇÊ
Ê Ȃǘǳơ ō ƾÇ ȈÌ ǸÈ Ʒ
ȄÈǴǟÈ ǶÉ ÊƟƢǐǳơ
ō ƤÊ ǠÊ ÈȇǶÈ Ì ǴǧÈ ǹƢ È ǧÊ Ƕō
È ǔÈ ǷÈ ǁȆ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
Ê ǇÉ ǁ
È ǞÈ ǷƢ
È ÈǻǂÈÌ ǧƢǇÈ
ǶÊ ÊƟƢǐǳơȄÈ
ō ǴǟÈ ǂÉ ǘÊ ǨÌ ǸÌÉ ǳơȏَ‫ ا‬ȁÊ
È ǂǘÊ ǨÌ ǸÌÉ ǳơ
710- (384) Enes b. Malik radıyallahu anh’den: “Rasû� lullah sallallahu
aleyhi ve sellem ile beraber ramazan ayında yolculuk yaptık. Oruç tutan, tut-
mayanı kınamıyor, tutmayan da tutanı kınamıyordu.”786
Ê ǇÉ ǁÈ ǞÈ ǷƢ
È ÈǻǂÈÌ ǧƢǇ È ǫǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ǆ
È ǱƢÈ Ç ÈǻÈƗǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈÌ ǸÈ Ʒ
É ǺÌ ǟÈ ƨÉ ǬÈ ŏưǳơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ÊǂǘÊ ǨÌ ǸÌÉ ǳơȄÈǴǟÈ ǶÈ ÊƟƢǐǳơ
ō ƤÊ ǠÊ ÈȇǶÈ
Ì ǴǧÈ ǂÉ ǘÊ ǨÌ ǸÌÉ ǳơƢōǼǷÊ ȁ
È ǶÉ ÊƟƢǐǳơƢ
ō ōǼǸÊ ǧÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
È ǴǇÈ ȁ
ǶÊ ÊƟƢǐǳơȄÈ
ō ǴǟÈ ǂÈ ǘÊ ǨÌ ǸÌÉ ǳơȏَ‫ ا‬ȁÈ
711- (384/1) Enes radıyallahu anh’den: “Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve
sellem ile beraber yolculuk yaptık. Kimimiz oruç tutuyor, kimimiz tutmuyor-
du. Oruç tutan, tutmayanı kınamıyor, tutmayan da tutanı kınamıyordu.”787
ÇǂÊƥƢƳÈ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ È ǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ

É ǺÊ ÌƥÊǂǨÈ ǠÌ Ƴ É ǺÉ ÌƥÊǄȇÊǄǠÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȆǧÊƶÊ ƬÌ ǨÈ ÌǳơǵƢÈ ǟÈ ƨÈ ǰō ǷȄÈ
È ǳÊƛƱÈ ǂÈ ƻ È Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǇÉ ǁƢÈ ÈȇǾÉ ÈǳǲȈ È ǬÊ ǧÈ ǾÉ ǠÈ Ƿ
È ǅƢ
É ōǼǳơǵƢÈ ǐÈ È ǧǶÊ ȈǸÊ ǤÈ Ìǳơǝơ
È ǂÈ ǯÉ ǢÈ ǴÈÈƥȄōƬƷÈ ǵƢÈ ǐÈ È ǧǹƢ È ǔÈ ǷÈ ǁÈ
ǅƢ
É ōǼǳơȁÈ ƣÊ
È ǂǌÈ È ǺÌ ǷÊ ƵÇ ƾÈ ǬÈ ÊƥƢǟÈ ƾÈ ǧÈǵƢÉ ÈȈǐǳơ
È ǧÊǂǐÌ ǠÌÈ ǳơƾÈ ǠÌ ÈƥƔÇ ƢǷ ŏ ǶÊ É ȀȈÈÌ ǴǟÈ Ǫō ǋ
È ƾÈÌ ǫǅƢ È ōǼǳơǹō Êƛ
ǮÈ ÊƠÈǳȁÉƗ~ǱƢ
È ǬÈ ǧÈ ơȂǷƢÉ ǏƢ
È ǇƢ ً Èǻǹō ÈƗǾÉ ǤÈ ǴÈÈƦÈǧǒ Æ ǠÌ ÈƥǵƢÈ ǏÈ ȁ È ǅƢÊ ōǼǳơǒ È ǧÈƘǧÈ ǹȁ
É ǠÌ ÈƥǂÈ ǘÌ È ǂÉ ǜÉ ǼÌÈȇ
nƧÉ ƢǐÈ ǠÌÉ ǳơ

El-Müsned 317
712- (319/2) Cabir radıyallahu anh’den: “Rasû� lullah sallallahu aleyhi

ve sellem Fetih yılında ramazan ayında Mekke’ye yolculuğ� a çıktı. Kura’ul-
Gamim denilen yere gelinceye kadar oruç tuttu. İ�nsanlar da onunla beraber
oruç tuttular. Denildi ki: “Ey Allah’ın Rasulü� ! Oruç insanlara zor geldi” Bunun
ü� zerine ikindiden sonra bir bardak su istedi, insanlar kendisine bakarlarken
onu içti. İ�nsanlardan bazısı oruçlarını açtılar. Bazıları ise oruca devam etti-
ler. Bazı kimselerin oruç tuttukları Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’e ulaşınca
şö� yle buyurdu: “Onlar isyankarlardır.”788
ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ È ǺÌ ǟÈ ȅŏ ƽÊ ǁÌ ȁơÈ ǁÈ ƾō ǳơǺÊ ǟÈ ƨÊ ǬÈ ŏưǳơƮȇ

É ǺÊ ÌƥÊǂǨÈ ǠÌ Ƴ Ê ƾÊ ƷȆ
È ǧÊ ȁ È ȆŎ ǠÊ ǧÊ Ƣǌǳơ
ō ǱƢÈ Èǫ
ȆǧÊ ƶÊ ƬÌ ǨÈ ÌǳơǵƢÈ ǟÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÉ ǇÉ ǁÈ ƱÈ ǂÈ ƻù
È ǱƢÈ È ǫÇǂÊƥƢƳÈ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ
È ǬÊ ǧÈ nǶÌ ǯÉ ȁŏ ƾÉ ǠÈ ÊǳơȁȂŎ ǬÈ Èƫ~ǱƢÈ
ǲȈ È ǂÉ ǘÊ ǨÌ ÉȇǹÌ ÈƗǅƢ
È ǫȁơȁ È ōǼǳơǂÈ ǷÈ ÈƗȁ È ǧƨÈ ǰō ǷȄÈ
È ǵƢÈ ǐÈ È ǳÊƛǹƢ È ǔÈ ǷÈ ǁÈ
È Ǉ
ǩƢ È Ƕō ÉƯ ƣÊ È ǂǌÈ È ǺÌ ǷÊ ƵÇ ƾÈ ǬÈ Êƥ ƢǟÈ ƾÈ ǧÈ ƪÈ ǸÌ Ǐ
È ǧ ƔÇ ƢǷ Ê ǂÉ ǘÊ ǨÌ ÉȇǹÌ ÈƗ ơȂÌ ÈƥÈƗ ǅƢ
É ÈśƷơȁ È ōǼǳơǹō Êƛ
È ƾÊ ƸÌ
Ʈȇ È ǳơ
713- Şafii rahimehullah dedi ki: “Gü� venilir bir ravinin ed-Deraverdi’den,
onun Cafer b. Muhammed yoluyla babasından, onun da Cabir radıyallahu
anh’den rivayetinde şö� yle demiştir: “Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem
Fetih yılı ramazan ayında Mekke’ye yolculuğ� a çıktı. Oruç tuttu ve insanlara
oruçlarını açmalarını emretti. “Düşmanlarınıza karşı kuvvetli olun” bu-
yurdu. Denildi ki: “Senin oruç tuttuğ� unu gö� rdü� kleri için insanlar oruçlarını
açmayı kabul etmiyorlar.” Bunun ü� zerine bir kap su istedi ve onu içti.” Sonra
hadisin kalanını aktardı.
ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ È ǺÌ ǟÈ ȅŎ ƽÊ ǁÌ ȁơÈ ǁÈ ƾō ǳơƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ

ȆǧÊ ǵƢÈ Ǐ È Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊǂÊƥƢƳ È ǺÌ ǟÈ
ǾÉ Èǳ ǲȈÈ ǬÊ ǧÈ ơȁǂÉ ǘÊ ǨÌ ÉȇǹÌ ÈƗ ǅƢ
È ōǼǳơǂÈ ǷÈ ÈƗȁ
È ǹƢ
È ǔÈ ǷÈ ǁÊ
È ǂȀÌ ǋȆÈ ǧÊ ƶÊ ƬÌ ǨÈ ÌǳơǵƢÈ ǟÈ ƨÈ ǰō ǷȄÈ È ǳÊƛ ǽÊ ǂÊ ǨÈ ǇÈ
ǺÈ ȈÌÈƥǺÌ Ƿ È ǽÊ ƾÊ ÈȇȄÈǴǟÈ ǾÉ ǠÈ ǓÈ ȂÈ
È ǂÈ ǷÈ ÈƗȁ È ǾÊ ȈǧÊ ƔÇ ƢÈǻÊƜÊƥƢǟÈ ƾÈ ǧÈ ƪÈ ǸÌ Ǐ
È ǧƔƢÆ Ƿ Ê ǷƢÉ Ǐ
É ÈśƷơȂ È ōǼǳơǹō Êƛ
È ǅƢ

318 İmam Şafiî
ȆǧÊ ȁ
È ƣÊ È ǧǾÊ ȈǧÊ ȄÈǳÊƛƔƢÈ Èǻȍơ
È ǂǌÈ Êْ‫ إ‬ǞÈ
È ǧǁ
È ǽÉ ƔơÈ ǁÈ ȁ
È ǺÌ Ƿ Ê ǳȁơȂ
È ǾÉ ǬÈ ƸÈ È ǈÉ ÊƦƷƢ
É ǸÈ ō ǴǧÈ ơȂǈÉ ÈƦƸÌ ÉȇǹÌ ÈƗǾÊ ÌȇƾÈ Èȇ
ǂÊ ǐÌ ǠÌÈ ǳơƾÈ ǠÌ ÈƥǮÈ ÊǳƿÈ ȁƢ
È ǸÈ ǿÊ ƾÊ ƷÈ ÈƗƮȇÊ ƾÊ Ʒ
È ȁÌ ÈƗƢǸÊÈ ȀÊưȇƾÊ ƷÈ
aleyhi ve sellem Fetih yılında Mekke’ye yolculuğ� unda, ramazan ayında oruç
tuttu ve insanlara oruç tutmamalarını emretti. Ona denildi ki: “Muhakkak
ki insanlar senin oruç tuttuğ� unu gö� rü� nce oruç tuttular.” Bunun ü� zerine bir
kap su istedi. Elini onun içine koydu ve ö� nü� nde toplanmalarını emretti. On-
lar toplanıp arkasındakiler de yetişince, kabı kaldırdı ve içti.” İ�ki rivayetten
birinde: “Bu ikindiden sonra idi”789
ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊǂÊƥƢƳÈ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ

È ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ȄōƬƷ È ƨÊ ÈǼȇƾÊ ǸÌÈ ǳơǺÈ ǷÊ Ƕō
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ ȆŎ ÊƦōǼǳơƱÈ ǂÈ ƻ
È ǱƢÈ È ǫ ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
È Êَّ‫لله‬ơ
ǲÊ ƷÌ ǂǳơȄÈ È ǽÊ ƾÊ ÈȇȄÈǴǟÈ ǾÉ ǠÈ ǓÈ ȂÈ
ō ǴǟÈ ȂÈ ǿÉ ȁ È ǧƔƢً ÈǻÊƛǞÈ È Ƕō ÉƯǶÆ ÊƟƢǏ
È ǧǁ È ȂÈ ǿÉ ȁ È ǶÊ ȈǸÊ ǤÈ Ìǳơǝơ Ê ǂÈ ǰÉ ÊƥǹƢ
È ǯÈ
È ǂÉ ǜÉ ǼÌÈȇǅƢ
ǹȁ É ōǼǳơȁ
È ƣÊ È ǂǋ
È Ƕō ÉƯǽÉ ƔơÈ ǁÈ ȁ
È ǺÌ Ƿ È ǾÊ ÌȇƾÈ ÈȇǺÈ ȈÌÈƥǺÌ Ƿ
È ǾÉ ǯÈ ǁÈ ƽÌ ÈƗȁ Èǆ È ÈƦƸÈ
Èǧ
715- (309/1) Cabir b. Abdillah radıyallahu anhuma’dan: “Nebî� sallal-
lahu aleyhi ve sellem Medine’den çıktı, Kurai’l-Ğ� amim denilen yere geldi.
Oruçlu idi. Sonra su kabını kaldırdı, bineğ� i ü� zerinde iken elini o kaba koydu,
insanlar ö� nü� nde toplandılar ve arkasındakiler yetiştiler. Sonra insanlar ba-
karken içti.”790
ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊǂǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ÇǂǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗȄÈǳȂÌ Ƿ

ǺÌ ǟÈ ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ È ȆŌ ǸÈ Ǉ É ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢÈ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ Ê ǇÉ ǁ È ƣƢÊ ƸÈ ǏÌ ÈƗǒ Ê ǠÌ Èƥ
ȆŎ ÊƦōǼǳơǵƢÈ ǐÈ È ǧ nǶÌ ǯÉ ȁŏ ƾÉ ǠÈ Êǳ ơȁȂŎ ǬÈ Èƫ~ǱƢÈ È ǫȁÊÈ ǂǘÌ ǨÊ ÌǳƢÊƥ ƶÊ ƬÌ ǨÈ ÌǳơǵƢÈ ǟÈ ǽÊ ǂÊ ǨÈ ǇȆ
È ǧÊ ǅƢ È ōǼǳơǂÈ ǷÈ ÈƗ
ȆÊǼÈƯƾō ƷȅÈ ǀÊ ōǳơǱƢÈ È ǫǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÈ ÌƥơȆÊǼǠÌ ÈȇÇǂǰÌ ÈƥȂÉƥÈƗǱƢÈ È ǫǶō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
Ǌ Ê ǘÈ ǠÌÈ ǳơǺÈ ǷÊƔƢÈ ǸÌÈ ǳơǾÊ ǇÊ ÌƗǁÈ ǩÈ ȂÈÌ ǧƤŎ ǐÉ ÈȇƱÊ ǂÌ ǠÌÈ ǳƢÊƥǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơƪÉ ÌȇÈƗǁÈ ƾÌ ǬÈ Èǳ

El-Müsned 319
ƢǸÈ
ō ǴǧÈ ƪÈ ǸÌ Ǐ
É ś Ê ǷƢÉ Ǐ
È ƷơȂ È ǅƢ Ê ōǼǳơǺÈ ǷÊ ƨً ǨÈ ÊƟƢÈǗǹō ÊƛÊَّ‫لله‬ơǱȂ
È ǇÉ ǁƢ È ǬÊ ǧÈ ǂŏ ƸÌ
È ÈȇǲȈ È ǳơǺÈ ǷÊ ȁÌ ÈƗ
ǅƢ
É ōǼǳơǂÈ ǘÌÈ ǧÈƘǧÈ ƣÊ È ǧƵÇ ƾÈ ǬÈ ÊƥƢǟÈ ƽÈ ƾÊ ȇƾÊ ǰÌ
È ǂǌÈ È ǳƢÊƥǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǹƢÈ ǯÈ
716- (610) Ebu Bekr b. Abdirrahman, Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve
sellem’in sahabelerinden birinden rivayet ediyor: “Nebî� sallallahu aleyhi ve
sellem Fetih yılındaki yolculukta insanlara oruçlarını açmalarını emretti ve
“Düşmanlarınıza karşı kuvvetli olun” buyurdu. Nebî� sallallahu aleyhi ve
sellem ise oruç tuttu. Ebu Bekr b. Abdirrahman dedi ki: “Bunu bana rivayet
eden dedi ki: “Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem’in susuzluktan veya sı-
caktan dolayı başı ü� zerinden su dö� ktü� ğ� ü� nü� gö� rdü� m.” Denildi ki: “Ey Allah’ın
rasulü� ! Sen oruç tutunca insanlardan bir grup da oruç tuttular.” Rasû� lullah
sallallahu aleyhi ve sellem Kedid’e gelince bir bardak istedi ve içti. Bunun
ü� zerine insanlar oruçlarını açtılar.”791
ȆÈ ǓÊ ǁ
È ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ ȅÊ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǵƢÈ ǐÈ
È ǧǹƢ È ǧÊƶÊ ƬÌ ǨÈ ÌǳơǵƢÈ ǟÈ ƱÈ ǂÈ ƻ
È ǔÈ ǷÈ ǁȆ È Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ
È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ
ƭÊ ƾÈ ƷÌ ȋƢÈ
Èْ‫ أ‬ǧƭÊ ƾÈ ƷÌ ȋƢ
Èْ‫ أ‬ÊƥǹȁÉ
È ǀƻÉ ƘÌÈȇơȂÉǻƢǯÈ ȁ È ǾÉ ǠÈ ǷÈ ǅƢ É ōǼǳơǂÈ ǘÌ È ǧÈƗǶō ÉƯƾÈ ȇƾÊ ǰÌ
È ǧÈƘǧÈǂÈ ǘÌ È ǳơǢÈ ǴÈÈƥȄōƬƷÈ
Ƕō
È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǂǷÌ ÈƗǺÌ ǷÊ
Ê ǇÉ ǁÊ
aleyhi ve sellem Fetih yılında Ramazan ayında yola çıktı, Kedid’e varıncaya
kadar oruç tuttu. Sonra iftar etti, insanlar da onunla beraber iftar ettiler. Saha-
beler Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem’in yeni fiillerine tabi olurlardı.”792
ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǺÌ ǟÈ ƨÈ ōȇÊǄǣÈ ǺÊ ÌƥƧÈ ǁƢÈ ǸÈ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǺÉ ÌƥÊǄȇÊǄǠÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÉ ÌƥǂÉ ÊƥƢƳ
È ǱƢÈ È ǫǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǫǱƢÈ È ƿÇ ƢǠÈ Ƿ È ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ
É ǺÊ ÌƥƾÊ ǠÌ Ǉ ō
ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÉ ǇÉ ǁÈ ȁÈ ǭȂÈ ÉƦÈƫƧÊ ȁÈ ǄÌ ǣÈ ǹƢ È ǷÈ ǃÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ Ê ǇÉ ǁ È ōǼǯÉ
È ǞÈ ǷƢ
ǽÊ ǀÊ ǿÈ ƢǷ~
È ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ƧÇ ǂÈ ƴÈ ǋ
È ǲŏ ǛÊ ȆǧÊ ƨÇ ǟÈ ƢǸÈ ƴÈ ÊƥȂÈ ǿÉ ơÈƿÊƛȄƸÈ ǓÌ ÈƗǹÌ ÈƗƾÈ ǠÌ ÈƥŚ É ǈÊ ÈȇǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
È ǴǇÈ ȁ
320 İmam Şafiî
É ǇÉ ǁ È ǬÈ ǧÈƢǿÈ ȂÈ ƸÌ Èǻƨً ǸÈ ǴÊ ǯ
È ǱƢ È ȁÌ ÈƗǵÉ ȂÌ ǐǳơ È ǶÆ ÊƟƢǏ
ō ǽÉ ƾÈ ȀÈ Ƴ È ǲÆ ƳÉ ǁơȂÉ
È ǳƢÈǫnƨÉ ǟÈ ƢǸÈ ƴÌ È ǳơ
ō ǧÊ ǵÉ ȂÌ ǐǳơ
nÊǂǨÈ ǈǳơȆ ō ǂŏ ÊƦÌǳơǺÈ ǷÊ ǆ
È ȈÈÌ ǳ~Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
È ǴǇÈ ȁ
718- (608) Cabir b. Abdillah radıyallahu anhuma dedi ki: “Biz Rasû� lullah
sallallahu aleyhi ve sellem ile beraber Tebuk gazvesi zamanında çıktık.
Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem kuşluk vaktinden sonra bir sü� re iler-
ledi. Ağ� acın gö� lgesinde bir topluluk gö� rdü� ve: “Bu cemaat nedir?” buyurdu.
Dediler ki: “Bir adam oruçlu idi, oruç onu zorladı” veya buna benzer bir şey
sö� ylediler. Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Yolculukta
oruç tutmak iyilikten değildir.”793
ǺÌ ǟÈ ƔÊ ơƽÈ ǁÌ ƾō ǳơǵŏ ÉƗǺÌ ǟÈ Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ Ìƥǹơ

È ȂÈ ǨÌ Ǐ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ǹƢ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ǺÈ ǷÊ ǆÈ ȈÈÌ ǳ~ǱƢÈ È ǫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗȅÊ Èْ‫ أ‬ǶÇ ǏƢ
ŏ ǂǠÈ ǋÌ ȋơ Ê ǟÈ ǺÊ ÌƥƤÊ ǠÌ ǯÈ
Ì ǧÊ ǵƢÉ ÈȈǐÊ Ƿơ
nÊǂǨÈ ǈÈ ǷơȆ Ì ǂŏ ÊƦǷơÌ
719- (609) Ka’b b. Asım el-Eş’arî� radıyallahu anh’den: “Rasû� lullah sal-
lallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Yolculukta oruç tutmak iyilikten
değildir.”794
Oruç Hakkında Çeşitli Hükümler
ǹō ÈƗƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ȄōƬƷơȂ
È ǷȂ É ǐÉ ÈƫȐÈَ‫ ا‬ǧǹȁ È ǂÉ ǌÌ ǟÊ ȁ È ǞÆ ǈÌ ÊƫǂÉ ȀÌ ǌǳơ~
ō ǱƢÈ È ǫǶō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ
È ǇÉ ǁÈ
È ÊƯȐَ‫ا‬ÈƯƧÈ ƾō ǠÊ ÌǳơơȂÉǴǸÊ ǯÌ ÈƘǧÈ ǶÌ ǰÉ ȈÈÌ ǴǟÈ Ƕō ǣÉ ǹÌ ÊƜǧÈ ǽÉ ȁÌ ǂÈ ÈƫȄōƬƷơȁ
nś È ǂÉ ǘÊ ǨÌ Éƫȏَ‫ ا‬ȁ
È ǱÈ ȐÊ
َ‫ ا‬ȀÌǳơơȁÉ ǂÈ Èƫ
720- (371) Abdullah b. Ö� mer radıyallahu anhuma’dan: “Rasû� lullah sal-
lallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Ay, yirmi dokuz gündür. Hilali gö-
rünceye kadar oruç tutmayın, hilali görünceye kadar bayram yapmayın.

El-Müsned 321
Eğer (hava bulutlu olur da) göremezseniz sayıyı otuza tamamlayın.”795
ȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǺÌ ǟÈ ȅŎ ƽÊ ǁÌ ȁơÈ ǁÈ ƾō ǳơƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ

É ǺÉ ÌƥÊǄȇÊǄǠÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ȆŌ ǴÊ ǟÈ ƾÈ ǼÌ ǟÊ ƾÈ ȀÊ ǋ
È ȐÅ ƳÉ ǁÈ ǹō ÈƗǺÇ ȈÌ ǈÈ Ʒ É ƪÊ ǼÌÊƥƨÈ ǸÈ ǗÊ ƢÈǧǾÊ Ƿŏ ÉƗǺÌ ǟÈ ǹƢ È ǸÈ ưÌ ǟÉ ǺÊ Ìƥ
È ǫȁơȂ
ǱƢÈ È ǷȂ É ǐÉ ÈȇǹÌ ÈƗ ǅƢ
È ōǼǳơǂÈ ǷÈ ÈƗȁ
È ǱƢÈ È ǫ ǾÉ ÉƦǈÊ ƷÌ ÈƗȁ
È ǵƢÈ ǐÈ È ǧ ǹƢ È ǱÊ Ȑَ‫ ا‬ǿÊ ƨÊ ÈȇƙÌ ǁȄÈ
È ǔÈ ǷÈ ǁ É ǴǟÈ
ȆŎ ǠÊ ǧÊ Ƣǌǳơ È ǫnǹƢ
ō ǱƢÈ È ǺÌ ǷÊ ƢǷً ȂÌ ÈȇǂÈ ǘÌ
È ǔÈ ǷÈ ǁ Ê ǧÉƗǹÌ ÈƗǺÌ ǷÊ ȆÈǳÊƛƤŎ ƷÈ ÈƗǹƢ
ō È ǺÌ ǷÊ ƢǷً ȂÌ ÈȇǵȂ
È ÈƦǠÌ ǋ É ǏÉ ÈƗ~
Ê ƾÈ ǿÊ Ƣǋ
nǹơ È ȏَّ‫ا‬ÊƛǹƢ
È ǔÈ ǷÈ ǁȄÈ
È ǴǟÈ ǃÉ ȂƴÉ Èȇȏ~ َ‫ ا‬ƾÉ ǠÌ Èƥ
721- (372) Fatıma bt. Huseyn’den: “Bir adam Ali radıyallahu anh’ın
yanında Ramazan hilalini gö� rdü� ğ� ü� ne şahitlik etti ve oruç tutuldu. Zannede-
rim şö� yle dedi: “İ�nsanlara oruç tutmalarını emrederek şö� yle dedi: “Şa’ban
ayından bir gü� n oruç tutmak, Ramazan ayından bir gü� n yemekten bana daha
sevimlidir.”796
Şafii dedi ki: “Ramazan için iki şahitten azı caiz değ� ildir.”797
ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǥÇ ȂÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǶȈ È ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛ ǺÊ ÌƥƾÊ ǠÌ Ǉ È ǺÉ ÌƥǶȈÉ ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇÈ ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ç ȀÈ ǋÊ
ơȁǁÉ ƾÉ ǫÌ ƢÈǧǶÌ ǰÉ ȈÈÌ ǴǟÈ Ƕō ǣÉ ǹÌ ÊƜǧÈơȁǂÉ ǘÌÊ ǧÈƘǧÈǽÉ ȂǸÉ ÉƬÌȇÈƗǁơÈ
È ƿÊƛȁơȂ
È ǷȂ É ǐÈ É ǧǱÈ ȐÊَ‫ ا‬ȀÌǳơǶÉ ÉƬÌȇÈƗǁơÈ
È ƿÊƛ~ǱƢÈ Èǫ
È ǫǾÉ ǷÉ ƾō ǬÈ ÈƬÈȇƾÇ ǠÌ Ǉ
ǱƢÈ È ǺÊ ÌƥǶȈÈ ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊِ‫إ‬ȍǲȈ
È ǫÊǵÇ ȂÌ ÈȈÊƥǱÊ ȐÊ É ǐÉ ÈȇÊَّ‫لله‬ơƾÉ ƦÌ ǟÈ ǹƢ
َ‫ ا‬ȀÌǳơǲÈ ƦÈÌ ǫǵȂ È ǯÈ ȁn È ǾÉ Èǳ
ǶÌ ǠÈ Èǻ
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Hilali gördüğünüzde oruç tutun, yine
onu gördüğünüzde iftar (bayram) edin. Eğer hava kapalı olur da göre-
mezseniz takdir edin. (Sayıyı otuza tamamlayın)” Abdullah (b. Ö� mer) radı-
yallahu anhuma hilalden bir gü� n ö� nce oruç tutardı. İ�brahim b. Sa’d’a: “Onu
karşılıyor muydu?” denildi. O da “Evet” dedi.798

322 İmam Şafiî
É ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ
Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ÇǂȈÌÈƦƳ
ǅƢ É ǺÌ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
É ǇÉ ǁ È ǫƾÈ
È ǱƢÈ Ì ǫȁ
È ǂÈ ȀÌ ǌǳơ È ǫƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ
ō ǵÉ ƾō ǬÈ ÈƬÈȇǺÌ Ǹō ǷÊ ƪÉ ƦÌ ƴÊ ǟÈ ǱƢÈ
È ǂÉ ǘÊ ǨÌ Éƫȏَ‫ ا‬ȁ
nǽÉ ȁÌ ǂÈ ÈƫȄōƬƷơȁ È ǽÉ ȁÌ ǂÈ ÈƫȄōƬƷơȂ
È ǷȂ É ǐÉ Èƫȏ~
َ‫ ا‬Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
723- (716) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’dan: “(Ramazan) ayını kar-
şılayanlara hayret ediyorum. Halbuki Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem
şö� yle buyurmuştur: “Hilali görünceye kadar oruç tutmayın, yine onu gö-
rünceye kadar bayram etmeyin.”799
ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƨÈ ǸÈ È ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ȁÇǂǸÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÉ ÌƥÊǄȇÊǄǠÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǴǇȆ
ǂÈ ȀÌ ǌǳơơȂ
ō ǷÉ ƾō ǬÈ Èƫȏ~
È ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ
ǾÊ ÊƬÈȇƙÌ ǂÉ ÊǳơȂǷȂ É ǶÌ ǯÉ ƾÉ ƷÈ ÈƗǾÉ ǷȂ
É Ǐ É ǐÉ ÈȇǹƢ È Ƿً ȂÌ Ǐ
È ǯƢ È ǮÈ ÊǳƿÈ ǪÈ ǧÊ ơȂÈ ÉȇǹÌ ÈƗȏَّ‫ا‬ÊƛǺÊ ȈÌ ǷÈ ȂÌ Èȇȏَ‫ ا‬ȁ È ǵÇ ȂÌ ÈȈÊƥ
nśÈ ÊƯȐَ‫ا‬ÈƯơȁƾŎ ǠÈÉ ǧǶÌ ǰÉ ȈÈÌ ǴǟÈ Ƕō ǣÉ ǹÌ ÊƜǧÈ ǾÊ ÊƬÈȇƙÌ ǂÉ ÊǳơȁǂÉ ǘÌ
Ê ǧÈƗȁÈ
hi ve sellem şö� yle buyurdu: “(Ramazan) ayını bir gün veya iki gün önce-
den oruç tutarak karşılamayın. Ancak birinizin daha önceden tutmakta
olduğu oruca tevafuk ederse bu hariçtir. Hilali görünce oruca başlayın
ve onu görünce bayram edin. Eğer hava kapalı olur da (göremezseniz)
sayıyı otuza tamamlayın.”800
ÇŚÊưǯȆ
È ÊƥÈƗ ǺÉ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇȆÊǼÈƯƾō Ʒ È Ȇŏ ǟÊ ơǃÈ ȁÌ ȋơ Èْ‫ أ‬ǺÊ ǟÈ ƨÈ ǸÈ
È ǴǇȆÈ ÊƥÈƗ ǺÉ ÌƥȁǂÉ ǸÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ÉƅơȄōǴǏÈ Êَّ‫لله‬ơǱȂ
É ǇÉ ǁ
È ǱƢÈÈ ǫǱƢÈ È ǫǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƨÈ ǸÈ È ÉƥÈƗȆÊǼÈƯƾō ƷÈ
È ǴǇȂ
ǵȂ
É ǐÉ ÈȇǹƢ
È ǯ È ǵÇ ȂÌ ÈȈÊƥǹƢ
È ȏَّ‫ا‬ÊƛǺÊ ȈÌ ǷÈ ȂÌ Èȇȏَ‫ ا‬ȁ
È ȐÅ ƳÉ ǁ È ǔÈ ǷÈ ǁ
È ȅÌ ƾÈ ÈȇǺÈ ȈÌÈƥơȂǷÉ ƾō ǬÈ Èƫȏ~
َ‫ ا‬Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
nǾÉ ǸÌ ǐÉ ÈȈÌǴǧÈ ƢǷً ȂÌ ǏÈ
799 Sahih Şafii Sunen (8576) benzerini İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’dan: Buhari
(1906)
800 Hasen. Şafii, Sunen (8579) şahidi: Buhari (1909, 1914)
El-Müsned 323
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Ramazandan önce bir ya da iki gün oruç
tutarak karşılamayın. Ancak önceden oruç tutmakta olan orucunu
tutabilir.”801
ȄōǴǏÈ Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ È ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇÈ ǺÌ ǟÈ ȅÊ É ÈȈǨÌ ǇÉ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǵŏ ÉƗ ǺÉ ÌƥơȅÈ ƽÊ ƢÈǼÉȇȄōƬƷơȂ
È ÉƥǂÈ ǋơ Ì ȁơȂÉ
È ǴǰÈ É ǧ ǲÇ ȈÈÌ ǴÊƥ ǹŏ
É ƿƚÈ ÉȇȏÅ Ȑَ‫ا‬Êƥ ǹō Êƛ~ǱƢÈ
È ǴǇÈ ȁ
ƪÈ ƸÌ ÈƦǏÌ ÈƗƪÈ ƸÌ ÈƦǏÌ ÈƗǾÉ ÈǳǱƢ È ǬÈ ÉȇȄōƬƷȅÈ ƽÊ ƢÈǼÉȇȏȄَ‫ ا‬ǸÈ ǟÌ ÈƗȐÅ ƳÉ ǁÈ ǹƢ È ǵÇ ȂÉƬǰÌ ǷÈ
È ǯÈ ȁn
hi ve sellem şö� yle buyurdu: “Muhakkak ki Bilal gece ezan okuyor. İ�bn Ummi
Mektum’un nidasını işitinceye kadar yeyin, için.” İ�bn Ummi Mektum’un gö� z-
leri a’mâ� idi ve kendisinde “sabah oldu, sabah oldu” denilinceye kadar ezan
okumazdı.”802

È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗ ǶÇ ÊǳƢǇ
È ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ç ȀÈ ǋ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢÈ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
nǵÇ ȂÉƬǰÌ Ƿ È ǵŏ ÉƗǺÉ ÌƥơȅÈ ƽÊ ƢÈǼÉȇȄōƬƷơȂ
È ÉƥǂÈ ǋơ Ì ȁơȂÉ
È ǴǰÈ É ǧǲÇ ȈÈÌ ǴÊƥȅƽÊ ƢÈǼÉȇȏÅ Ȑَ‫ا‬Êƥǹō Êƛ~ǱƢÈ
È ǫǶō È ǴǇÈ ȁÈ
ƪÈ ƸÌ ÈƦǏÌ ÈƗƪÈ ƸÌ ÈƦǏÌ ÈƗǾÉ ÈǳǱƢ
È ǬÈ ÉȇȄōƬƷȅÈ ƽÊ ƢÈǼÉȇȏȄ
َ‫ ا‬ǸÈ ǟÌ ÈƗȐÅ ƳÉ ǁ È ǹƢ È ǯÈ ȁÈ
727- (98) Salim b. Abdillah b. Ö� mer’den: “Rasulullah sallallahu aleyhi
ve sellem şö� yle buyurdu: “Muhakkak ki Bilal gece ezan okuyor. İ�bn Ummi
Mektum ezan okuyuncaya kadar yeyin, için.”803
İ�bn Ummi Mektum a’mâ� idi, kendisine “sabah oldu, sabah oldu” denilin-
ceye kadar ezan okumazdı.”804
È ƔÊ ơƽÈ ǁÌ ƾō ǳơȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƔÇ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÊ ȈƴÊ ǸÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǽÉ ƾÉ ƴÊ ÈȈÈǧƔÇ ơƾÈ ǣÈ ǺÌ ǷÊ ǲÌ ǿÈ ǱȂ
É ǬÉ ÈȈÈǧǾÉ ǴÈ ƦÈÌ ǫȁÌ ÈƗǁƢÉ ȀÈ ōǼǳơǦÉ ǐÊ ÈƬǼÌÈȇś
È ƷÊ ǾÉ ǴÈ ǿÌ ÈƗȆÊƫƘÌÈȇǹƢ
È ǯ È ǾÉ ōǻÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ
ǮÈ ÊǳƿÈ ǢÈ ǴÈÈƥȁơ
È ǂً ǘÊ ǨÌ ǷÉ ǹƢÈ ǯ È ǹÌ Êƛȁ
È ǾÉ ǷȂ
É ǐÉ ÈȈÈǧǵÈ ȂÌ ÈȈÌǳơơÈǀǿÈ Ǻō ǷȂ Èَ‫ أ‬ǱȂ
È ǏÉ ȋ~ É ǬÉ ÈȈÈǧǽÉ ƾÉ ƴÊ Èȇȏَ‫ ا‬ȁÌ ÈƗ

324 İmam Şafiî
nǂÆ ǘÊ ǨÌ Ƿ
É ȂÈ ǿÉ ȁ
Èś Ê ǳơ
È ƸÌ
ƶÉ ÊƦǐÌ Éȇś Ê ǮÈ ÊǳƿÈ ǲÈ ưÌ ǷÊ ǲÉ ǠÈ ǨÌ ÈȇǹƢ
È Ʒ È ǯÈ ǾÉ ōǻÈƗ ƢÈǼǤÈ ǴÈÈƥȁ
È ƔƢÆ ǘÈ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ Èǫ
É ǺÉ ÌƥơǱƢÈ
ǽÉ ƾÌ ƴÊ ÈȇǶÈÌ ǳȁ
È Ɣơً ƾÈ ǣÈ ƾÈ ƳÈ ȁ È ǰÉ ÈȇǹÌ ÈƗǾÉ Ǵō ǠÈÈ ǳȁ
È ǹȂ È ǽÉ ƾÈ ǠÌ ÈƥȁÌ ÈƗȄƸÈ ǔǳơȄŎ ōƬƷơ È ǂً ǘÊ ǨÌ ǷÉ
728- (312) Atâ� ’dan: “Ebu’d-Derdâ� radıyallahu anh gü� ndü� zü� n ortasında
veya daha ö� nce ailesine gelir ve şö� yle derdi: “Kahvaltı var mı?” Varsa yerdi.
Yoksa: “Bugü� n oruç tutacağ� ım” der ve oruç tutardı. Eğ� er yiyecek bir şey ge-
lirse o zaman orucunu bozardı.”805
İ�bn Cureyc dedi ki: “Atâ� bana şö� yle haber verdi: “Bize ulaştığ� ına gö� re
oruçsuz sabahladığ� ı zaman da kuşluk vaktine veya biraz sonrasına kadar ay-
nısını yapardı. Belki de bunu kahvaltılık bulamadığ� ından yapardı.”806
È ǴǇÌ ÈƗ ǺÊ ÌƥƾÊ ÊǳƢƻ

ǺÈ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ǹō ÈƗ ǶÈ È ǾÊ ȈƻÊ ÈƗ ǺÌ ǟÈ ǶÈ È ǴǇÌ ÈƗ ǺÊ ÌƥƾÊ ÌȇǃÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ǆ ō ƪÊ ÈƥƢǣÈ ȁȄ
É ǸÌ ǌǳơ È ǈÈ ǷÌ ÈƗƾÈ Ì ǫǾÉ ōǻÈƗȃÈƗǁÈ ȁÈ ǶÇ ȈÌ ǣÈ ȅƿÊ ǵÇ ȂÌ ÈȇȆǧÊǹƢ È ǧÊǂÈ ǘÌ
È ǔÈ ǷÈ ǁȆ È ǧÈƗƣƢ
Ê ǘō ƼÌ È ǳơ
ƣƢ Ê ǘō ƼÌ È ǬÈ ǧÈǆ
È ǳơǺÉ ÌƥǂÉ ǸÈ ǟÉ ǱƢ É ǸÌ ǌǳơō ƪÊ ǠÈÈ ǴǗÈ ƾÈ Ì ǫśÈ ÊǼǷÊ ƚÌ ǸÌÉ ǳơŚÈ ǷÊ ÈƗƢÈȇǱƢ
È ǬÈ ǧÈǲÆ ƳÉ ǁÈ ǽÉ ƔƢÈ ƴÈ
Èǧ
nÆŚǈÊ ÈȇƤÉ ǘÌ ƼÌ È ǳơ~
729- (373) Halid b. Eslem’den: “Ö� mer b. El-Hattab radıyallahu anh bu-
lutlu bir Ramazan gü� nü� nde gü� neş battı, akşam oldu zannederek orucunu
açtı. Biraz sonra bir adam gelerek: “Ey Mü� ’minlerin emiri! Gü� neş çıktı!” dedi.
Bunun ü� zerine Ö� mer radıyallahu anh: “Telafisi kolay! Biz içtihat ettik” diye
karşılık verdi.”807
È ȅŏ ƾÊ ǟÊ Ƣǈǳơ
ȆÈ ǓÊ ǁ ō ƾÇ ǠÌ Ǉ È ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
È ǺÌ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥǵÊ ǃÊ ƢƷȆ
È ǺÊ ÌƥǲÊ ȀÌ Ǉ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ
È ǂȈÌ ƼÈ ÊƥǅƢ
ơȂÉǴƴō ǟÈ ƢǷÇ É ǄÈ Èȇȏ~
É ōǼǳơǱơ َ‫ ا‬ǱƢÈÈ ǫǶōÈ ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƅơȄōǴǏ
nǂÈ ǘÌ ǨÊ Ìǳơ

El-Müsned 325
730- (374) Sehl b. Sa’d es-Saidî� radıyallahu anh’den: Rasû� lullah sallalla-
hu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “İnsanlar iftarda acele ettikleri sürece
hayır üzere bulunmaya devam ederler.”808
ǹō ÈƗ ǥÇ ȂÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ

ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ ȈÌ ǸÈ Ʒ Ç ȀÈ ǋ
É ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
Ê ǂÈ ǘÊ ǨÌ ÉȇǶō ÉƯƽÊ ȂÈ ǇÌ ȋơ
ǹơ Ê ǂÈ ǜÉ ǼÌÈȇś
Èْ‫ أ‬ǲÊ ȈōÌ ǴǳơȄÈǳÊƛǹơ Ê ƣÊ
È Ʒ Ê ÈȈŏǴǐÈ ÉȇƢÈǻƢǯ
È ǂǤÌ ǸÌÈ ǳơǹƢ È ǹƢ È ǸÈ ưÌ ǟÉ ȁ
È ǂÈ ǸÈ ǟÉ
ǹƢ È ǧÊ ǮÈ ÊǳƿÈ ȁ
È ǔÈ ǷÈ ǁȆ È ƧÊ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơ
ō ƾÈ ǠÌ Èƥ
731- (375) Humeyd b. Abdirrahman b. Avf’dan: “Ö� mer ve Osman ra-
dıyallahu anhuma akşam namazını gece karanlığ� ı gö� rü� lü� nce kılarlar, sonra
namazdan sonra iftar ederlerdi. Bu ramazan ayında idi.”809
ƪÈ È ƿÊƛǲÊ ǷÊ ƢƸÌ

Ì ǧƢƻơÈ È ǳơƧÊ ÈƗǂÌ ǸÌÈ ǳơǺÊ ǟÈ ǲÈ ÊƠǇ
É ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÈ Ìƥơǹō ÈƗǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ƨÇ ǘÈ ǼÌ Ʒ
Ê ǺÌ ǷÊ ơƾė ǷƢ
È ًǼȈǰÊ ǈÌ ǷÊ ǵÇ ȂÌ Èȇǲŏ ǯ
É ǹƢ È ǶÉ ǠÊ ǘÌ Éƫȁ
È ǰÈ Ƿ È ǂÉ ǘÊ ǨÌ ÉƫǱƢÈ
È ǫƢǿÈ ƾÊ ÈǳȁȄÈ
È ǴǟÈ
732- (873) Nafi rahimehullah’tan: İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’ya ço-
cuğ� u için endişe eden hamile kadın hakkında soruldu. Dedi ki: “Oruç tutmaz
ve onun yerine her gü� n için bir yoksulu bir mü� d buğ� day ile doyurur.”810
ƪÉ ȈÌÈƫÈƗǱƢÈ
È ǫƭÊ Ê ǁƢƸÌ
È ǳơǺÊ ÌƥǹƢ Ê ǺÌ ǟÈ ƧÈ ƾÈ ǫÈ ǂÌ ǣÈ ǺÊ ÌƥƤȈ
È ōƦƷ È ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ê ÊƦǋ
ȆŏǻÊƛƪÌ É ǧǹÉ ƽÌ ơùǱƢ
É ǴǫÉ ǲÌ ǰÈ È ǬÈ ǧÈ ǶÉ ǠÈ ǘÌ ÈȇǾÉ ÉƫƾÌ ƳÈ ȂÈ
È ǧȄǇȂ É ÊƥÈƗÊǂÌȇƾÈ ÊƥǂÉ ǰÊ ǈÌ ǠÈ ÉȇȂÈ ǿÉ ȁƢ
È ǷȆ È ėȈǴÊ ǟÈ
ƵƢ È ǫǡÈ ǂÈÈ ǧƢǸÈ
Ê ōȈōƬǳơǺÈ ÌƥơƢÈȇ~ǱƢÈ É ǴǯÈ ÈƘǧÈƩÉ ȂÌ ÈǻƾÈ ǧÈǽÉ ƾÉ ȇÊǁÉƗƢÈǻÈƗȁ
ō ǴǧÈƪÌ È ǱƢÈ ō ƾÉ ȇÊǁÉƗ
È ǫùǵÈ ȂÌ ǐǳơ
ō ǶÊ ǫÊÈƗ
nƧÈ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơ
733- (1309) Hibban b. el-Haris’ten: “Ali radıyallahu anh’e gittim. O Ebu
Musa’nın Deyr’de bulunan ordugahında yemek yiyordu. Dedi ki: “Yaklaştım
ve yedim.” Ben: “Oruç tutmak istiyorum” dedim. Dedi ki: “Ben de oruç tut-
mak istiyorum. Yaklaş ve ye.” Yemeğ� i bitirince: “Ey İ�bnu’t-Teyyah, namazı kıl”

326 İmam Şafiî
dedi.811
ÉƘǘÈ Èȇȁ È ǲÉ ǯÉ ƘÌÈȇǶÊ ÊƟƢǐǳơ

È ƣÉ ǂÈ ǌÌ Èȇȁ ō ǺÊ ǟÈ ƨÈ ǨÈ ȈÊǼƷȂ
È ÉƥÈƗ ǲÈ ÊƠǇ
É ǱȂ É ǬÉ ÈȇȆō ǠÊ ǧÊ Ƣǌǳơ
ō ƪÉ ǠÌ ǸÊ ǇÈ
ǦÈ ǐÌ ÊǻǂÉ ƴÌ ǨÈ ÌǳơǞÈ
È ǴǗÈ ǹÌ ÊƛƪÈ ÌȇÈƗǁÈ ÈƗùǱƢ
È ǬÈ ǧÈ ǲȈ È ǽÉ ƾÈ ǼÌ ǟÊ ǹƢ
Æ ÊƦÈǻǲÆ ƳÉ ǁ È ǯÈ ȁÊ
È ǂƴÌ ǨÈ ÌǳơǝÊ Ȑŏ َ‫ ا‬ǗÊƛȄÈǳÊƛ
ùƱÉ ǂÈ ǟÌ ÈƗƢÈȇƪÈ ǸÌ ǐǳơ È ǬÈ ǧÈ ǲÊ ȈōÌ Ǵǳơ
ō ǵÊ ǄÈ ÌǳơǱƢ
734- Şafii rahimehullah dedi ki: “Ebu Hanife’ye şö� yle soruldu; “Oruç tu-
tacak kişi fecir doğ� uncaya kadar yiyor, içiyor ve ilişkiye giriyor. Onun yanında
da, gecenin yarısında fecrin doğ� duğ� unu gö� ren, haberdar bir kimse varsa ne
yapar?” Dedi ki: “Susmaya devam et, ey A’rec!””
İtikaf
ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǹō ÈƗ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻ ǺÌ ǟÈ Ȇŏ ÊǻƢÈȈÊƬƼÌ ǈǳơ
ō ƣȂ È ŎȇÈƗ ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
Ƕō
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơǱÈ ÈƘǈÈ È ǧ ƨÊ ōȈǴÊ ǿÊ ƢƴÌ È ǀÈǻ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁÈ
È ǳơȆǧÊ ǦÈ ǰÊ ÈƬǠÌ ÈȇǹÌ ÈƗ ǁÈ
Ì ȍơȆǧÊ ǦÈ ǰÊ ÈƬǠÌ ÈȇǹÌ ÈƗǽÉ ǂÈ ǷÈ ÈƘǧÈ
ǵÊ Ȑَ‫ ا‬ǇÊْ‫إ‬
735- (308) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’dan: “Ö� mer radıyallahu
anh Cahiliyye’de itikaf adamıştı. Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’e sorunca,
İ�slam’da itikaf yapmasını emretti.”812
811 Zayıf. Şafii, Sunen (2419) Hibban b. Haris meçhuldur.

Hac Kitabı
Haccın Farz Oluşu
ǽÊ ǂÊ ȈÌ ǣÈ ȁÌ ÈƗ Ȇŏ ǛÊ ǂÈ ǬÉ ÌǳơƤÇ ǠÌ ǯ

É ǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈÊƦÈǳ ȆÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ƾÌ ǬÈ Èǳ ǵÉ ƽÈ ƕ ǮÈ ǰÉ ǈÉ Éǻ ǂō Êƥ ơȂÉǳƢǬÈ ǧÈ ƨÉ ǰÈ ÊƟȐَ‫ ا‬ǸÌÈ ǳơ ǾÉ ƬÌÈȈǬÊ ǴÈ ǧÈ ǵÉ Ȑَ‫ ا‬ǈǳơ
ō ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ǵÉ ƽÈ ƕ Ʋō ƷÈ ~ ǱƢÈ Èǫ
nǵÇ ƢǟÈ ȆÌ ǨÈ ÌǳÈƘÊƥǮÈ
È ǴƦÈÌ ǫƢÈǼƴÌ ƴÈ ƷÈ
736- (425) İ�bn Ebi Lebid’den; Muhammed b. Ka’b el-Kurazî� veya başka-
sı şö� yle dedi: “Adem aleyhi’s-selâ� m hac yaptı ve meleklerle karşılaştı. Dediler
ki: “Hac ibadetlerini iyi yap ey Adem. Zira bizler senden iki bin sene ö� nce hac
yaptık.”813
É ǺÌ ǟÈ ǽÉ ǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ ȅÊ

ƨÈ ÈȇÊȁƢǠÈ Ƿ ō ǁȂÌ ōưǳơǹƢ É ǹō ÈƘÊƥ Ʋō ÈƬƷơ
È ÈȈǨÌ Ǉ È ǶÇ ÊǳƢǇ
Ì ȁ È ǺÉ ÌƥƾÉ ȈǠÊ Ǉ È ǫ ǱƢÈ
È ǱƢÈ Èǫ
ǱƢÈÈ ǫ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǹō ÈƗ Ȇŏ ǨÊ ÈǼƸÌ
È ǇÉ ǁ È ǳơƶÇ ÊǳƢǏȆ
È ÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǩƢ
È ƸÈ ǇÌ Êƛ ǺÊ Ìƥ
nǝÆ Ȃō ǘÈ ÈƫƧÉ ǂÈ ǸÌ ǠÌÉ ǳơȁ Ê ƲŎ ƸÌ
È ƽÆ ƢȀÈ Ƴ È ǳơ~
737- (406) Ebu Salih el-Hanefî�’den: Rasulullah sallallahu aleyhi ve sel-
lem şö� yle buyurdu: “Hac bir cihaddır. Umre nafiledir.”814
ƾÊ ƦÌ ǟÈ ƾÈ ǼÌ ǠÊ ÈǳȆŏǻÊƛùǱƢÈ

È ǫÇǂȈÌÈƦƳÉ ǺÊ ÌƥƾÊ ÌȇǃÈ ǺÌ ǟÈ ȅÊŏ ǁȂÌ ōưǳơǹƢÈ ÈȈǨÌ Ǉ
É ǺÌ ǟÈ Ƶơ É ƾō ǬÈ ÌǳơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȆÈ ǔÊ ǬÌ ÈȇǹÌ ÈƗ ǆÌ ǸÊ ÈƬÌǴÈȈÌǴǧÈ ǵÊ Ȑَ‫ ا‬ǇÊْ‫إ‬
Ì ȍơƨÉ ƴō Ʒ È ǽÊ ǀÊ ǿÈ ǱƢ È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ
È ǬÈ ǧÈ ǽÊ ǀÊ ǿÈ ǺÌ ǟÈ ǲÈ ÊƠǇÉ ȁ
ùƢƴė Ʒ È ǁÈÈ ǀÈǻȁ
È ƲŎ ƸÌ È ǳơǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ǹƢ È ǺÌ ǸÈ ÊǳȆÊǼǠÌ ÈȇǽÉ ǁÈ ǀÌ Èǻ
È ǯ
813 Zayıf. İ�bn Ebi Lebid, şü� phe etmiştir. Rivayet israiliyyat kaynaklıdır.
814 Zayıf. Şafii, Sunen (9271) Said b. Salim el-Kaddah zayıftır.
328 İmam Şafiî
738- (405) Zeyd b. Cubeyr’den: “Abdullah b. Ö� mer’in yanındaydım. Bi-

risi ona bunu sordu. O da: “Bu İ�slam haccıdır. Adağ� ını yerine getirmek için
yol aramalıdır.” Yani hac yapmamış kimsenin hac yapmayı adaması hakkında
bunu sö� yledi.”815
ȐÅ ƳÉ ǁÈ ǹō ÈƗǅƢÇ ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƔÇ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÆ ȈǠÊ ǇÈ ȁÈ ǶÆ ǴÊ ǈÌ ǷƢ
ǂÆ ƳÌ ÈƗ ȆÊǳÈƗ ǮÈ ǇƢ
Ê ÈǼǸÌÈ ǳơǶÉ ȀÉ ǠÈ Ƿ
È ǮÉ ǈÉ ÌǻÈƘǧÈ ǵÊ ȂÌ ǬÈ ÌǳơƔÊ ȏَ‫ ا‬ƚÉ ǿÈ ǺÌ ǷÊ ȆǈÊ ǨÌ Èǻ ǂÉ Ƴơ
Ê ƙÈ ÉƗ ùǱƢÈ ǬÈ ǧÈ ǾÉ ÈǳÈƘǇÈ
^ƣƢÊ ǈÈ ƸÌ Ê ǳơǞȇÊÉ ǂǇÈ Éَّ‫لله‬ơȁơȂ
È ÉƦǈÈ ǯƢ È Ǹō ǷÊ ƤȈ Æ ǐÊ Èǻ ǶÌ ȀÉ Èǳ ǮÈ ÊƠÈǳȁÉƗ`ǶÌ ǠÈ Èǻ ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÉ ÌƥơǱƢÈ ǬÈ ǧÈ
ù>ÏÍÏƧǂÈ ǬÈ ÈƦÌǳơ@
739- (393) Atâ� rahimehullah’tan: “Bir adam İ�bn Abbas radıyallahu
anhuma’ya: “Şu topluluk hacca giderken beni ü� cretle tutsalar ve ben de on-
larla beraber menasikleri yerine getirsem bana da ecir var mıdır?” diye sor-
du. İ�bn Abbas radıyallahu anhuma dedi ki: “Evet. “İşte onlara, kazançların-
dan ötürü karşılık vardır. Allah hesabı çabuk görür.” (Bakara 202)”816
ǺÈ Ìƥơ ǱÈ ÈƘǇÈ ȐÅ ƳÉ ǁÈ ǹō ÈƗ ƔÇ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ ƳÉ ǺÊ Ìƥơ ǺÊ ǟÈ ƾÆ ȈǠÊ ǇÈ ȁÈ ǶÆ ǴÊ ǈÌ ǷÉ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǲÌ ǿÈ ǮÈ ǇƢ Ê ÈǼǸÌÈ ǳơǶÉ ȀÉ ǠÈ Ƿ
È ǮÉ ǈÉ ÌǻÈƘǧÈ ǵÊ ȂÌ ǬÈ ÌǳơƔÊ ȏَ‫ ا‬ƚÉ ǿÈ ǺÌ ǷÊ ȆǈÊ ǨÌ Èǻ ǂÉ Ƴơ
Ê ƙÈ ÉƗ ~ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǅƢ
Ç ōƦǟÈ
ǞȇÊ
É ǂǇ È Éَّ‫لله‬ơȁơȂ
È ÉƦǈÈ ǯƢ È Ǹō ǷÊ ƤȈÆ ǐÊ ÈǻǶÌ ȀÉ ÈǳǮÈ ÊƠÈǳȁÉƗ`ǶÌ ǠÈ ÈǻǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÉ ÌƥơǱƢ È ǬÈ ǧÈ ȆŏǼǟÈ ȅÊǄƴÌ Éȇ
~>ÏÍÏƧǂÈ ǬÈ ÈƦÌǳơ@^ƣƢ Ê ǈÈ ƸÌÊ ǳơ
740- (404) Atâ� rahimehullah’tan: “Bir adam İ�bn Abbas radıyallahu
anhuma’ya: “Şu topluluk hacca giderken beni ü� cretle tutsalar ve ben de on-
larla beraber menasikleri yerine getirsem bana da ecir var mıdır?” diye sor-
du. İ�bn Abbas radıyallahu anhuma dedi ki: “Evet. “İşte onlara, kazançların-
dan ötürü karşılık vardır. Allah hesabı çabuk görür.” (Bakara 202)”817
815 Zayıf. Şafii, Sunen (9211) Said b. Salim zayıftır.

El-Müsned 329
ǺÊ ǟÈ ǅƢ È ƤÇ ÌȇǂÈ ǯ

Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơȄÈǳȂÌ Ƿ È ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈƦǬÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥǶȈ
É Éَّ‫لله‬
È ǯÈ ƢǸÈ
ǹƢ È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƅơ ȄōǴǏÈ Ȇō ÊƦōǼǳơ ǹō ÈƗ ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ ơ ȆÈ ǓÊ ǁÈ ǅƢ
ō ǴǧÈ ǲÈ ǨÈ ǫÈ Ƕō Ç ōƦǟÈ ǺÊ Ìƥơ
ǺÊ ǸÈ È ǸÉ ǴÊ ǈÌ ǸÌÉ ǳơơȂÉǳƢǬÈ ǧÈ nǵÉ ȂÌ ǬÈ ÌǳơǺÊ Ƿ~
È ǧǹȂ È ǱƢÈ È ǫȁÈ ǶÊ Ì ȀȈÈÌ ǴǟÈ Ƕō
È ǴǈÈ È ȆÈ ǬÊ ÈǳƔÊ ƢƷÈ ȁÌ ǂǳƢ
È ǧƢًƦǯÌ ǁ ō Êƥ
ƢÈȇƪÈÌ ǳƢǬÈ ǧÈ ƨÇ Ǩō ƸÈ ǷÊ ǺÌ ǷÊ ƢȀÈ Èǳ ƢėȈÊƦǏÆ Ì ǾÊ ȈÈÌ ǳÊƛ ƪÌ ǠÈÈ ǧǂÈÈ ǧ nÊَّ‫لله‬ơ ǱȂ
È ƧÈƗǂÈ Ƿơ É ǇÉ ǁ~
È ǱƢÈ È ǫ ǵÉ ȂÌ ǬÈ Ìǳơ
Ê ǳȁ
nǂÆ ƳÌ ÈƗǮÈ È ǶÌ ǠÈ Èǻ~ǱƢ È ǀȀÈ ÊǳÈƗÊَّ‫لله‬ơǱȂ
È ǬÈ ǧÈ Ʋŋ ƷơÈ È ǇÉ ǁÈ
741- (385) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’dan: “Nebî� sallallahu aleyhi ve
sellem Ravha’da bir deve kervanına rastlayarak: “Siz kimsiniz?” diye sordu.
“Mü� slü� manlarız!” dediler. Onlar da: “Sen kimsin?” diye sordular. Rasû� lullah
sallallahu aleyhi ve sellem: “Allah’ın rasulü” buyurdu. Bunun ü� zerine bir ka-
dın ona bir çocuk arz ederek: “Bunun için hac var mıdır?” dedi. Rasû� lullah
sallallahu aleyhi ve sellem: “Evet! Sana da ecir (vardır)” buyurdu.”818
ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǅƢÇ ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơȄÈǳȂÌ Ƿ È ƤÇ ÌȇǂÈ ǯ È ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
É ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈƦǬÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥǶȈ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȆǧÊ ȆÈ ǿÊ ȁÈ ƧÇ ÈƗǂÈ ǷƢÌ Êƥ ǂō Ƿ
È ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗ ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁÈ ǅƢ Ç ōƦǟÈ
ȆŌ ÊƦǏ
È ȅÌ ƾÈ ǔÉ ǠÈ ÊƥƩÈ Ì ǀƻÈ ÈƘǧÈ Ƕō
É ǇÉ ǁơÈ È ǀǿÈ ƢȀÈ ÈǳǲȈ È ǬÊ ǧÈ ƢȀÈ ÊƬǨō ƸÈ ǷÊ
nǂÆ ƳÌ ÈƗǮÈ Ê ǳȁ È ǶÌ ǠÈ Èǻ~ǱƢÈÈ ǫƲŋ ƷơÈ È ǀȀÈ ÊǳÈƗƪÈ Ì ǳƢǬÈ ǧÈ ƢȀÈ ǠÈ ǷÈ ǹƢ È ǯÈ
742- (385/1) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’dan: “Rasû� lullah sallallahu
aleyhi ve sellem bir kadına uğ� radı. Ona denildi ki: “Bu Allah’ın rasulü� dü� r!”
Bunun ü� zerine kadın çocuğ� unu koluna alarak: “Bunun için hac var mıdır?”
dedi. Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem: “Evet, sana da ecir vardır”
buyurdu.”819
ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơȄÈǳȂÌ Ƿ É ǺÌ ǟÈ ǶȈ

È ƤÇ ÌȇǂÈ ǯ È ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ȆǧÊ ȆÈ ǿÊ ȁÈ ƧÇ ÈƗǂÈ ǷƢÌ Êƥ ǂō Ƿ
È ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗ ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ ȄÈǳƢǠÈ Èƫ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁÈ
ƾÊ ǔÉ ǠÈ Êƥ ƩÈ
Ì ǀƻÈ ÈƘǧÈ ǱƢÈ È ǫ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
É ǇÉ ǁơÈ
È ǀǿÈ ƢȀÈ Èǳ ǲȈ È ǬÊ ǧÈ ƢȀÈ ÊƬǨō ƸÈ ǷÊ
330 İmam Şafiî
Ê ǳȁ
nǂÆ ƳÌ ÈƗǮÈ È ǀȀÈ ÊǳÈƗƪÈ
È ǫƲŋ ƷơÈ
È ǶÌ ǠÈ Èǻ~ǱƢÈ Ì ǳƢǬÈ ǧÈ ƢȀÈ ǠÈ Ƿ
È ǹƢ È ȆŌ ÊƦǏÈ
È ǯ
… (381/2) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’dan: “Rasû� lullah sallallahu
aleyhi ve sellem bir kadına uğ� radı. Ona: “Bu Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve
sellem’dir” dediler. Kadın yanında bulunan bir çocuğ� un kolundan tuttu ve:
“Bunun için de hac var mı?” diye sordu. Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sel-
lem: “Evet, sana da ecri vardır” buyurdu.820
È ǫǱƢÈ
ǺÉ ÌƥơǱƢÈ ō ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǱÇ ȂÈ ǤÌ ǷÊ ǺÊ ÌƥǮÊ ÊǳƢǷ
È ǫÊǂǨÈ ǈǳơȆ È ǺÌ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇ È ǺÉ ÌƥƾÉ ȈǠÊ ǇƢ
Ç ǴǸÌ ǷƢ
ǭȂÉ È ǸÈ ŎȇÈƗǶÌ ǰÈ É ǳǱȂÉ
É ǫÈƗƢǷơȂÈ ǸÉ ȀÈ ǧÌ ơȁ
È ǹȂÉ
È ǳȂǬÉ ÈƫƢǷȆ È ÊǻȂǠÉ ǸÊ ǇÌ ÈƗǅƢ É ōǼǳơƢȀÈ ŎȇÈƗ~ǅƢ Ç ōƦǟÈ
ƩȂÈ ǸÉ Èȇ ǹÌ ÈƗ ǲÈ ƦÈÌ ǫ ǪÈ ÊƬǟÉ ǹÌ ÊƛȁÈ ǾÉ ƴō ƷÈ ȄǔÈ
È ǫ ƾÌ ǬÈ ǧÈ ǪÈ ÈƬǠÌ Éȇ ǹÌ ÈƗ ǲÈ ƦÈÌ ǫ ƩƢ È ǧ ǾÉ ǴÉ ǿÌ ÈƗ ǾÊ Êƥ Ʋō ƷÈ
È ǸÈ
ǹÌ Êƛȁ
È ǾÉ ÈƬƴō ƷȄ
È ǔÈ È ǁƾÌ ÉȇǹÌ ÈƗǲÈ ƦÈÌ ǫƩƢ
È ǫƾÌ ǬÈ ǧÈ ǭÊ È ǧǾÉ ǴÉ ǿÌ ÈƗǾÊ ÊƥƲō Ʒ
È ǸÈ È ǵÇ Ȑَ‫ ا‬ǣÉ ƢǸÈ ŎȇÈƗȁ
È ƲÌ ƴÉ ƸÌ ÈȈÌǴǧÈ
nƲÌ ƴÉ ƸÌ ÈȈÌǴǧÈ ǢÈ ǴÈÈƥ
743- (386) Ebu’s-Sefer’den: “İ�bn Abbas radıyallahu anhuma dedi ki: “Ey
insanlar! Ne sö� ylediğ� inizi bana işittiriyorsunuz. Size sö� ylediğ� imi iyi anlayın!
Her hangi bir kö� le sahibiyle hac yapar da azad edilmeden ö� nce ö� lü� rse, haccı
yerine getirmiştir. Eğ� er ö� lmeden ö� nce azad edilirse hac yapsın. Herhangi bir
çocuk ailesiyle hac yapar da buluğ� a ermeden ö� nce ö� lü� rse haccını yapmıştır.
Buluğ� a ererse hac yapsın.”821
ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÉ ÌƥơǱƢÈ ō ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǱÇ ȂÈ ǤÌ ǷÊǺÊ ÌƥǮÊ ÊǳƢǷÈ ǺÌ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇ
È ǫÊǂǨÈ ǈǳơȆ È ǺÉ ÌƥƾÉ ȈǠÊ ǇƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǾÉ ǴÉ ǿÌ ÈƗǾÊ ÊƥƲō Ʒ Ç ǴǸÌ ǷƢ
È ǭȂÉ É ǳǱȂÉ
È ǸÈ ŎȇÈƗǶÌ ǰÈ É ǫÈƗƢǷơȂÈ ǸÉ ȀÈ ǧÌ ơȁ
È ǹȂÉ È ÊǻȂǠÉ ǸÊ ǇÌ ÈƗǅƢ
È ǳȂǬÉ ÈƫƢǷȆ É ōǼǳơƢȀÈ ŎȇÈƗ
ƢǸÈ ŎȇÈƗȁ È ǸÉ ÈȇǹÌ ÈƗǲÈ ƦÈÌ ǫ ǪÈ ÊƬǟÉ ǹÌ Êƛȁ
È ƲÌ ƴÉ ƸÌ ÈȈÌǴǧÈ ƩȂ È ǾÉ ƴō ƷȄ
È ǔÈ È ǫ ƾÌ ǬÈ ǧÈ ǪÈ ÈƬǠÌ ÉȇǹÌ ÈƗǲÈ ƦÈÌ ǫ ƩƢ
È ǸÈ
Èǧ
ƲÌ ƴÉ ƸÌ ÈȈÌǴǧÈ ǢÈ ǴÈÈƥǹÌ Êƛȁ
È ǾÉ ƴō Ʒ
È ǾÉ ǼÌ ǟÈ ȄǔÈ È ǁƾÌ ÉȇǹÌ ÈƗǲÈ ƦÈÌ ǫƩƢ
È ǫƾÌ ǬÈ ǧÈ ǭÊ È ǧǾÉ ǴÉ ǿÌ ÈƗǾÊ ÊƥƲō Ʒ
È ǸÈ È ǵÇ Ȑَ‫ ا‬ǣÉ
… (386/1) Ebu’s-Sefer’den: “İ�bn Abbas radıyallahu anhuma şö� yle dedi:
“Ey insanlar! Ne sö� ylediğ� inizi bana işittirdiniz ve size ne sö� ylediğ� imi anlayın!
Herhangi bir kö� le sahibiyle beraber hac yapar da azat edilmeden ö� nce ö� lü� rse

821 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (10263) Said b. Salim el-Kaddah zayıftır.
El-Müsned 331
haccı yerine gelmiştir. Eğ� er ö� lmeden ö� nce azat edilirse hac yapsın. Herhangi
bir çocuk, ailesiyle beraber hac yapmış ve buluğ� a ermeden ö� lmü� şse, haccı
yerine gelmiştir. Eğ� er buluğ� a ererse hac yapsın.”822
È ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ

ÇǂÊƥƢƳ É ǺÊ ÌƥÊǂǨÈ ǠÌ Ƴ È ǮÆ ÊǳƢǷƢ
È ǺÌ ǟÈ ÊǄȇÊǄǠÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ȁ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
… (497) Cafer b. Muhammed, babası yoluyla, Cabir radıyallahu anh’den
rivayet etmiştir.823
È ǺÊ ÌƥƽÊ ƢōƦǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ

ÇǂǨÈ ǠÌ Ƴ È ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛǺÌ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇ
É ǺÌ ǟÈ ƾÈ ȇÊǄÈȇǺÊ ÌƥǶȈ È ǺÉ ÌƥƾÉ ȈǠÊ ǇƢ
ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǇÉ ǁ È ǲÆ ƳÉ ǁÈ ǱÈ ÈƘǇ
È ǱȂ َّ‫لله‬
È ǧǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥÊ ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ȄÈǳÊƛƢÈǻƾÌ ǠÈÈ ǫǱƢÈ
É ǬÉ ÈȇǾÉ ÉƬǠÌ ǸÊ ǈÈ Èǫ
È ǇÉ ǁƢ
ǱȂ È ÈȇǱƢ È ǵƢÈ ǬÈ ǧÈ nǲÉ ǨÊ ōƬǳơƮÉ ǠÊ ǌǳơ~
È ǬÈ ǧÈ ǂÉ ƻƕ ō ǱƢÈ È ǫƱƢ Ŏ ƸÌ È ǳơƢǷÈ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
È ǴǇÈ ȁ
ƢǷ È ǇÉ ǁƢ È ÈȇǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǂÉ ƻƕ
È ǵƢÈ ǬÈ ǧÈ nƲŎ ōưǳơȁ È ƲŎ ǠÌÈ ǳơ~ǱƢÈ È ǫǲÉ ǔÌ È ǧÈƗƲŏ ƸÌ È ǳơȅŎ ÈƗÊَّ‫لله‬ơ
Ê ǁÈ ȁ
nÆƨǴÈ Ʒơ È ƽÆ ơǃÈ ~ǱƢÈ È ǫǲȈ É ÊƦǈǳơ
ō
744- (391) Muhammed b. Abbad b. Cafer’den: “Abdullah b. Ö� mer ra-
dıyallahu anhuma’nın yanına oturduk. Şö� yle dediğ� ini işittim: “Bir adam
Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem’e: “Gerçek hacı kimdir?” diye sordu.
Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem: “Saçı başı dağınık, süs ve göste-
rişten uzak kul” diye cevap verdi. Bir başkası kalktı ve “Ey Allah’ın rasulü� !
Hangi hac daha faziletlidir” diye sordu? Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem
şö� yle buyurdu: “Telbiye ve tekbir seslerinin yükseldiği kurban kanları-
nın akıtıldığı hac’dır.” Bir başkası kalkıp: “Ey Allah’ın rasulü� ! Hac için yola
gü� cü� yetme şartı nedir?” diye sorunca Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem:
“Azık ve binektir” buyurdu.”824
ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǩÊ
ǺÌ ǟÈ ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ Ê ǁƢÈǗǺÌ ǟÈ ȅÊ ŏ ǁȂÌ ōưǳơǹƢ É ǺÌ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇ
È ÈȈǨÌ Ǉ È ǺÉ ÌƥƾÉ ȈǠÊ ǇƢ
ǺÊ ǟÈ ǾÉ ÉƬÌǳÈƘǇ È ǫ ǾÉ ōǻÈƗ Ƕō
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơƤÊ ƷƢ È ǧȁÌ ÈƗ ȆÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ
Ê ǏȄÈ

824 Çok zayıf. Şafii, Sunen (9161) Said b. Salim el-Kaddah ve İ�brahim b. Yezid el-
Mekkî� zayıftırlar.
332 İmam Şafiî
nȏ~
َ‫ ا‬ǱƢÈ È ǴÊǳǑÊ
È ǫƲŏ ƸÌ É ǂǬÌ ÈƬǈÌ ÈȇÈƗƲō ƸÉ ÈȇǶÈÌ ǳǲÊ ƳÉ ǂǳơ
ō
745- (392) Tarık b. Abdirrahman’dan: “Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’in
sahabesi Abdullah b. Ebi Evfa radıyallahu anh şö� yle dedi: “Rasû� lullah sallal-
lahu aleyhi ve sellem’e hac yapmamış kişi hac için borç alabilir mi?” diye sor-
dum. “Hayır” buyurdu.”825
َ‫ ا‬ǫ ƢǸÈ ȀÉ ōǻÈƗ ǅÇ ȁƢÈ

ȏƢÈ É Ǘȁ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÇ ÊǳƢƻ
È ƔÇ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ È ǺÉ ÌƥǶÉ ǴÊ ǈÌ ǷƢ
nǱƢ È ǺÌ ǷÊ ƨÉ ÈƦƳơ
Ê ǸÌÈ ǳơǅÊ ÌƗǁ Ê ǳơ~
Ê ȂÌÈ ǳơƨÉ ƴō ƸÌ
746- (395) Atâ� ve Tavus şö� yle dediler: “Hac, sermaye ü� zerine vacip
olur.”826
ǺÌ ǟÈ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈǠÊ ǇȆ È ÊƥÈƗǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ ǇÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ÊǂƻÊ ȉơ
ْ‫ آ‬ǵÊ ȂÌ ÈȈÌǳơȁÈ Êَّ‫لله‬ƢÊƥǺÉ ǷÊ ƚÌ ÉƫƧÇ ÈƗǂÈ ǷÌ ȏِ‫ ا‬ǲŎ ƸÊ Èȇȏ~
َ‫ ا‬ǱƢÈ È ǫǾÉ ōǻÈƗǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
Ê ǇÉ ǁÈ
È ƿÊ ǞÈ Ƿ
nǵÇ ǂÈ ƸÌ Ƿȅ È ȏَّ‫ا‬ÊƛƨÇ ǴÈ ȈÈÌ ǳȁ
È ǵÇ ȂÌ ÈȇƧÈ ŚÈ ǈÊ Ƿ
È ǂÉ ǧÊ ƢǈÈ Éƫ
hi ve sellem şö� yle buyurdu: “Allah’a ve ahiret gününe iman etmiş bir ka-
dının yanında mahremi bir erkek bulunmaksızın bir gün ve bir gecelik
yolculuğa çıkması helal değildir.”827
È ǫ ǅƢ
ǱƢÈ Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÇ ÈƦǠÌ ǷȆ
È ÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈȈǨÌ ǇƢÉ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƧÇ ÈƗǂÈ ǷƢÌ ÊƥǲÆ ƳÉ ǁ
È ǹō ȂÉ
È ǴƼÌ Èȇȏ~
َ‫ ا‬ǱȂ É ǬÉ ÈȇƤÉ ǘÉ ƼÌ ÈȇǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǇÉ ǁ È ƪÉ ǠÌ ǸÊ ǇÈ
Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǇÉ ǁƢÈ ÈȇǱƢÈ ǬÈ ǧÈǲÆ ƳÉ ǁÈ ǵƢÈ ǬÈ ǧÈnǵÇ ǂÈ ƸÌ ǷȁÉ
È ƿƢȀÈ ǠÈ ǷÈ ȁÈ ȏَّ‫ا‬ÊƛǂÈ ǧÊ ƢǈÈ ÉƫǹÌ ÈƗƧÇ ÈƗǂÈ ǷÌ ȏِ‫ ا‬ǲŎ ƸÊ Èȇȏَ‫ ا‬ȁÈ
ǪÌ ǴÊ ǘÈ Ìǻơ~ǱƢ
È ǬÈ ǧÈ ƨً ƳƢ È ƪÌ ǬÈ ǴÈ ǘÈ ÌǻơȆÊƫÈƗǂÈ Ƿơ
È Ʒ Ì ǹō ÊƛȁơÈ
È ǀǯÈ ȁơÈ
È ǀǯÈ ƧÊ ȁÈ ǄÌ ǣÈ ȆǧÊ ƪÉ ƦÌÊƬÉƬǯơȆ
Ì ŏǻÊƛ
nǮÈ ÊƫÈƗǂÈ ǷƢÌ ÊƥƲÌ ƴÉ ƷƢÈ
Ìǧ
826 Zayıf. Şafii, Sunen (9182) İ�snadında Muslim b. Halid zayıftır.
El-Müsned 333

aleyhi ve sellem’in hutbesinde şö� yle dediğ� ini işittim: “Bir erkek bir kadın-
la yalnız kalamaz. Bir kadının yanında mahremi bir erkek bulunma-
dan yolculuk yapması helal değildir.” Bir adam kalktı ve şö� yle dedi: “Ey
Allah’ın rasulü� ! Ben şu ve şu savaşa yazıldım. Hanımım da hac yolculuğ� una
çıktı.” Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem: “Git, hanımınla beraber hac
yap” buyurdu.828
Zaman ve Mekân Olarak

Hac ve Umre’nin Mîkatleri
ǺÈ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÈ ƦÌ ǟÈ ƪÈ ǠÌ ǸÊ ǇÈ ÈƗǞÉ ǧÊ ƢÈǻƪÌ

É ǴǫÉǱƢÈ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÇ ÊǳƢƻ
È ǫƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ È ǺÉ ÌƥǶÉ ǴÊ ǈÌ ǷƢ
ȁÉƿȁ È ƧÊ ƾÈ ǠÌ ǬÈ ÌǳơȁÉƿȁ È ǱơÆ Ȃō ǋȆ
È Ǹŏ ǈÈ ÉȇǹƢ È ǶÌ ǠÈ Èǻ ~ǱƢ
È ǯ È ǬÈ ǧÈ Ʋŏ ƸÌ È ǳơǂÈ ȀÉ ǋÌ ÈƗ ȆǸŏ ǈÈ ÉȇǂÈ ǸÈ ǟÉ
ȆǧÊ ǾÉ ǼÌ ǷÊ ǞÌ ǸÈ ǇÌ ÈƗǶÈÌ ǳǱƢÈ È ǳƢÊƥǹÆ ƢǈÈ ÌǻÊƛǲō ǿÈ ÈƗǹÌ ÊƜǧÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǼÊǳƪÌ
È ǫǺō ȀÉ ǴÈ ƦÈÌ ǫƲŏ ƸÌ É ǴǫÉ ǱƢÈ È ǫƨÊ ƴō ƸÌÊ ǳơ
È ǮÈ ÊǳƿÈ
~ƢًƠȈÌ ǋ
749- (452) İ�bn Curayc dedi ki: “Nafi’ye: “Abdullah b. Ö� mer radıyallahu
anhuma’nın hac aylarını zikrettiğ� ini işittin mi?” dedim. Dedi ki: “Evet, Şevval,
Zu’l-Ka’de ve Zu’l-Hicce’yi saydı.” Nafi’ye dedim ki: “Bu aylardan ö� nce kişi hac
için ihrama girebilir mi?” Nafi: “Bu konuda ondan bir şey işitmedim” dedi.”829
ǞÈ ǸÊ Ǉ
È ǾÉ ōǻÈƗÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇ
È ǺÉ ÌƥƾÉ ȈǠÊ ǇÈ ȁ
È ǶÆ ǴÊ ǈÌ ǷƢ
َّ‫لله‬
ȏǱƢ È ǬÈ ǧÈ Ʋŏ ƸÌ È ǳơÊǂȀÉ ǋÌ ÈƗǲÈ ƦÈÌ ǫƲŏ ƸÌ
È ǳƢÊƥǲÊ ō ǺÊ ǟÈ ǱÉ ÈƘǈÌ ÉȇÊ ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÈ ÌƥǂÈ ÊƥƢƳÈ
Ŏ ȀÉȇÈƗǲÊ ƳÉ ǂǳơ
750- (451) Ebu’z-Zubeyr’den: “Cabir b. Abdillah radıyallahu anhuma’ya
birisi: “Hac aylarından ö� nce hac için ihrama girebilir miyim?” diye sordu. Ca-
bir radıyallahu anh: “Hayır” dedi.830
828 Sahih. Şafii, Sunen (10845) Buhari (3006, 5233) Muslim (1341) Ahmed
(1/222) İ�bn Huzeyme (2529) İ�bn Hibban (3763)
830 Zayıf. Şafii, Sunen (9234) isnadında Said b. Salim ve Muslim b. Halid zayıftı -
lar.
334 İmam Şafiî
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂÈ ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗ ƔÇ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǶÆ ǴÊ ǈÌ ǷƢ
ơÈǀǯ È ȆÈ ÊƫƘÌÈȇȄōƬƷ
È ǾÊ ÊƥƢÈȈÊƯȁ
È ǾÊ ǴÊ ǿÌ ÈƘÊƥ ƔÉ ǂÌ ǸÌÈ ǳơǞÊ ÊƬǸÌ ÈƬǈÌ ÈȈÊǳ~ǱƢÈ
È ǫ ƪȈ È ǫÊ ơȂÈ ǸÌÈ ǳơƪō
È ǫȁƢÈ ǸÈō ǳ Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ
ƪȈÊ ǫÊ ơȂÈ ǸÌÈ ǴÊǳnơÈǀǯÈ ȁÈ
751- (423) Atâ� rahimehullah’tan: Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem
mikat yerlerini belirlediğ� i zaman şö� yle buyurdu: “Kişi şu ve şu mikat yerle-
rine gelinceye kadar eşinden ve elbisesinden faydalansın.”831
ǺÌ Ƿ
È ƽŎ ǂÉ ÈȇǅƢ È ǾÉ ōǻÈƗƔÊ ƢÈưǠÌ ǌǳơȆ
Ç ōƦǟÈ ǺÈ ÌƥơȃÈƗǁ ō ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ȁÇǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǵÇ ǂÊ ƸÌ Ƿ È ǫÊ ơȂÈ ǸÌÈ ǳơǃÈ ȁƢ
É ǂÈ ȈÌ ǣÈ ƪȈ È ƳÈ
752- (424) Ebu’ş-Şa’sa’dan rivayet edildiğ� ine gö� re, o İ�bn Abbas radıyal-
lahu anhuma’nın mikat yerlerinden ihramsız olarak geçmek isteyeni geri çe-
virirken gö� rmü� ş.832
ǹō ÈƗǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǶÊ ÊǳƢǇ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ǲÊ È ƨÊ ǨÈ ȈÈÌ ǴƸÌ
Ŏ ȀÉȇȁ É ǳơȅƿÊ ǺÌ ǷÊ ƨÊ ÈǼȇƾÊ ǸÌÈ ǳơǲÉ ǿÌ ÈƗǲÊ
Ŏ ȀÉȇ~ǱƢÈ È ǫǶōÈ ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ
È ǇÉ ǁÈ
ǹō ÈƗǹȂ
È ǸÉ ǟÉ ǄÌ Èȇȁ
È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÉ ÌƥơǱƢÈÈ ǫnǹÇ ǂÈÌ ǫǺÌ ǷÊ ƾÇ ƴÌ ÈǻǲÉ ǿÌ ÈƗǲÊ È ƨÊ ǨÈ ƸÌ ƴÌ
Ŏ ȀÉȇȁ É ǳơǺÈ ǷÊ ǵÊ Ƣǌǳơ
ō ǲÉ ǿÌ ÈƗ
È ǴǸÈÌ ǴÈȇǺÌ ǷÊ ǺÊ ǸÈ ÈȈÌǳơǲÉ ǿÌ ÈƗǲÊ
nǶÈ Ŏ ȀÉȇȁ~
È ǇÉ ǁÈ
753- (415) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’dan: Rasû� lullah sallalla-
hu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Medine halkı Zi’l-Huleyfe’den ihra-
ma girer. Şam halkı Cuhfe’den ihrama girer. Necid halkı Karn’dan ih-
rama girer.” İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma dedi ki: “Rasû� lullah sallallahu
aleyhi ve sellem’in şö� yle buyurduğ� unu da iddia ediyorlar: “Yemen halkı da
Yelemlem’den ihrama girer.”833
831 Zayıf. Şafii, Sunen (9440) Hadis mü� rsel olup, isnadında Muslim b. Halid ez-
Zenci zayıftır.
833 Sahih. Şafii, Sunen (9394) Muslim (1182) Buhari (1527) İ�bn Huzeyme (2589)
İ�bn Hibban (3766, 3767) Malik (22) İ�bn Mace (2914) Darimi (2/29) Ahmed
(2/78, 140) Ebu Ya’la (5423)
El-Müsned 335
È ǫ ǾÉ ōǻÈƗ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ Ìƥơ ǺÊ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ Ìƥ Êَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǲÉ ǿÌ ÈƗ ǂÈ ǷÊ ÉƗ ǱƢÈ
ǺÌ ǷÊ ƾÇ ƴÌ ÈǻǲÉ ǿÌ ÈƗȁ
È ƨÊ ǨÈ ƸÌ ƴÌÉ ǳơǺÈ ǷÊ ǵÊ Ƣǌǳơ
ō ǲÉ ǿÌ ÈƗǲÊ È ƨÊ ǨÈ ȈÈÌ ǴƸÌ
Ŏ ȀÉȇȁ É ǳơȅƿÊ ǺÌ ǷÊ ơȂŎǴȀÊ ÉȇǹÌ ÈƗƨÊ ÈǼȇƾÊ ǸÌÈ ǳơ
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÊ ǇÉ ǁ È ǺÌ ǷÊ Ǻō ȀÉ ÉƬǠÌ ǸÊ ǈÈ È ǫǹÇ ǂÈÌ ǫ
È ǧƭÉ Ȑَ‫ ا‬ōưǳơƔÊ ȏَ‫ ا‬ƚÉ ǿÈ ƢǷō ÈƗǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÉ ÌƥơǱƢÈ
ǺÊ ǸÈ ÈȈÌǳơǲÉ ǿÌ ÈƗ ǲÊ
Ŏ ȀÉȇȁ~
È ǱƢÈ È ǫ Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗ ƩÉ ǂÌ ÊƦƻÌ ÉƗȁ
È ǴǸÈÌ ǴÈȇǺÌ ǷÊ
nǶÈ
754- (416) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’dan: “Medine halkına Zi’l-
Huleyfe’den, Şam halkına Cuhfe’den, Necid halkına Karn’dan ihrama girmeleri
emredildi. İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma dedi ki: “Bu ü� çü� nü� bizzat Rasû� lullah
sallallahu aleyhi ve sellem’den işittim. Bana Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve
sellem’in şö� yle buyurduğ� u haber verildi: “Yemen halkı Yelemlem’den ih-
rama girsin.”834
È ǫƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ

ǱƢÈ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǶÆ ǴÊ ǈÌ ǷƢÉ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǺÈ ÌȇÈƗ ǺÌ ǷÊ Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ
È ǇÉ ǁƢÈ ÈȇǱƢ È ǬÈ ǧÈ ƾÊ ƴÊ ǈÌ ǸÌÈ ǳơȆǧÊ ƨÊ ÈǼȇƾÊ ǸÌÈ ǳƢÊƥ ƨÊ ÈǼȇƾÊ ǸÌÈ ǳơǲÊ ǿÌ ÈƗ ǺÌ ǷÊ ǲÆ ƳÉ ǁ
È ǵƢÈÈǫ
ǺÈ ǷÊ ǵÊ Ƣǌǳơ
ō ǲÉ ǿÌ ÈƗǲÊ È ƨÊ ǨÈ ȈÈÌ ǴƸÌ
Ŏ ȀÉȇȁ É ǳơȅƿÊ ǺÌ ǷÊ ƨÊ ÈǼȇƾÊ ǸÌÈ ǳơǲÉ ǿÌ ÈƗǲÊ Ŏ ȀÉȇ~ǱƢÈ È ǫǲÊ ō ȀÉǻǹō ÈƗƢÈǻǂÉ ǷÉ ƘÌÈƫ
ÉƅơȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗǹȂ È ǞÆ ǧÊ ƢÈǻȆÊǳǱƢÈ
È ǸÉ ǟÉ ǄÌ Èȇȁ È ǫnǹÇ ǂÈÌ ǫǺÌ ǷÊ ƾÇ ƴÌ ÈǻǲÉ ǿÌ ÈƗǲÊ È ƨÊ ǨÈ ƸÌ ƴÌ
Ŏ ȀÉȇȁ É ǳơ
nǶÈ È ǴǸÈÌ ǴÈȇǺÌ ǷÊ ǺÊ ǸÈ ÈȈÌǳơǲÉ ǿÌ ÈƗǲÊ
Ŏ ȀÉȇȁ~
È ǱƢÈ È ǫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
È ǴǇÈ ȁ
755- (416/1) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’dan: “Medine halkından
birisi Medine’de Mescid’de kalktı ve şö� yle dedi: “Ey Allah’ın Rasulü� ! Nere-
den ihrama girmemizi emredersin?” Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem:
“Medine halkı Zi’l-Huleyfe’den, Şam halkı Cuhfe’den, Necid halkı ise
Karn’dan ihrama girsinler” buyurdu. Nafi dedi ki: “Nebî� sallallahu aleyhi
ve sellem’in: “Yemen halkı Yelemlem’den ihrama girer” buyurduğ� u iddia
ediliyor.”835

835 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (9398) Muslim b. Halid ez-Zencî� zayıftır.
336 İmam Şafiî
È ǾÉ ōǻÈƗ ÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơȂÉƥÈƗ ȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ ǱƢÈ

ǞÈ ǸÊ Ǉ È ǫ ƲÇ ÌȇǂÈ ƳÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÆ ȈǠÊ ǇÈ ȁ È ǶÆ ǴÊ ǈÌ ǷƢ
Ȇō ÊƦōǼǳơƾÉ ȇÊǂÉȇǽÉ ơǁÈ ÉƗ ȄȀÈ ÈƬÌǻơǶō ÉƯ ǾÉ ÉƬǠÌ ǸÊ Ǉ
È ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǲÊ ŏ ȀǸÌÉ ǳơǺÊ ǟÈ ǱÉ ÈƘǈÌ ÉȇÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÈ ÌƥǂÈ ÊƥƢƳÈ
ō ȁÈ ƨÊ ǨÈ ȈÈÌ ǴƸÌ
É ǳơ ȅƿÊ ǺÌ ǷÊ ƨÊ ÈǼȇƾÊ ǸÌÈ ǳơ ǲÊ ǿÌ ÈƗ ǲÊ É
ǪȇÊ
É ǂǘǳơ Ŏ ȀÉȇ~ ǱȂ É ǬÉ Èȇ ǶōÈ ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƅơ ȄōǴǏÈ
ǲÊ È ǩÇ ǂÌ ǟÊ ƩơÈ
Ŏ ȀÉȇȁ Ê ƿ ǺÌ ǷÊ ǩơ Ê ǂÈ ǠÊ ÌǳơǲÉ ǿÌ ÈƗ ǲÊ Ŏ ȀÉȇȁ
È ƣÊ È ƨÊ ǨÈ ƸÌ ƴÌ
Ê ǂǤÌ ǸÌÈ ǳơǲÉ ǿÌ ÈƗȁ É ǳơǺÈ ǷÊ ȃǂÈ ƻÌ ȋơ Éْ‫أ‬
nǶÈÈ ǴǸÈÌ ǴÈȇǺÌ ǷÊ ǺÊ ǸÈ ÈȈÌǳơǲÉ ǿÌ ÈƗǲÊ È ǹÇ ǂÈÌ ǫǺÌ ǷÊ ƾÇ ƴÌ ÈǻǲÉ ǿÌ ÈƗ
Ŏ ȀÉȇȁ
756- (417) Ebu’z-Zubeyr’den: “Cabir b. Abdillah radıyallahu anhuma’ya
ihrama giriş yeri hakkında soruldu, dedi ki: Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem
şö� yle buyurdu: “Medine halkı Zi’l-Huleyfe’den ihrama girer. Diğer bir
yol olan Cuhfe’den Magrib halkı ihrama girer. Irak halkı Zatu Irk’tan
girer. Necid halkı Karn’dan ihrama girer. Yemen halkı ise Yelemlem’den
girer.”836
ǹō ÈƗ ƔƢÆ ǘÈ ǟÈ ȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ ǱƢÈ È ǫ ƲÇ ÌȇǂÈ ƳÉ ǺÉ ÌƥơȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ ǱƢÈ È ǫ ǶÇ ÊǳƢǇÈ ǺÉ ÌƥƾÉ ȈǠÊ ǇƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƣÊ È ƨÊ ǨÈ ȈÈÌ ǴƸÌ
Ê ǂǤÌ ǸÌÈ ǳơǲÊ ǿÌ ȋÈِ‫ أ‬ȁ É ǳơơÈƿƨÊ ÈǼȇƾÊ ǸÌÈ ǳơǲÊ ǿÌ ȋ
Èِ‫ أ‬ƪō È ǫȁ
ǺÌ ǷÊ ơƾً ƴÌ Èǻ ǮÈ
È ǴǇ È ًǻǂÈÌ ǫ ƾÇ ƴÌ Èǻ ǲÊ ǿÌ ȋÈِ‫ أ‬ȁ
È ǺÌ ǷÈ ȁƢ È ǩÇ ǂÌ ǟÊ ƩơÈ È ƿ ǩÊ Ê ǂǌÌ ǸÌÈ ǳơǲÊ ǿÌ ȋÈِ‫ أ‬ȁ
È ƨÈ ǨÈ ƸÌ ƴÌ É ǳơ
È ǴǸÈÌ ǴÈȇǺÊ ǸÈ ÈȈÌǳơǲÊ ǿÌ ȋÈِ‫ أ‬ȁ
ùǶÈ È ǱÊÊ ǃƢÈǼǸÌÈ ǳơǹÈ ǂÈÌ ǫǶÌ ǿÊ ǂÊ ȈÌ ǣÈ ȁ
È ǺÊ ǸÈ ÈȈÌǳơǲÊ ǿÌ ÈƗ
757- (418) Atâ� ’dan: “Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem Medine hal-
kı için mikat yeri olarak Zi’l-Huleyfe’yi, Mağ� rib halkı için el-Cuhfe’yi, Maşrık
halkı için Zatu Irk’ı, Necid halkı için Karn’ı, Necid tarafından gelen Yemen
halkı ve diğ� erleri için Karnu Menazil’i ve Yemen halkı için Yelemlem’i tayin
etmiştir.”837
ǹō Êƛ ƪÌ
É ǴǬÉ ǧÈ ƔƢً ǘÈ ǟÈ ƪÉ ǠÌ Ƴơ È ǫ ƲÇ ÌȇǂÈ ƳÉ ǺÊ Ìƥơ ǺÊ ǟÈ ƾÆ ȈǠÊ ǇÈ ȁÈ ǶÆ ǴÊ ǈÌ ǷÉ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǂÈÈ ǧ ǱƢÈ
ǩÊ È ǩÇ ǂÌ ǟÊ ƩơÈ
Ê ǂǌÌ ǸÌÈ ǳơǲÉ ǿÌ ÈƗǺÌ ǰÉ ÈȇǶÈÌ ǳȁ È ƿƪŏ Ì ǫȂÈ ÉȇǶÈÌ ǳơȂǸÉ ǟÈ ǃÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
836 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (9399) Muslim b. Halid ez-Zencî� ve Salim el-
Kaddah zayıftırlar. Şahidi: Muslim (1183) Ahmed (3/333)
837 Sahih ligayrihi. Mü� rsel. Şafii, Sunen (9401) Said b. Salim zayıftır.
El-Müsned 337
ǱƢÈ Ê ǂǌÌ ǸÌÈ ǳơǲÊ ǿÌ ȋ

È ǫǩÊ Ê ǬÊ ǠÌÈ ǳơÊȁÈƗǩÇ ǂÌ ǟÊ ƩơÈ
Èِ‫ أ‬ǪȈ È ƿƪō È ǫȁ È ǮÈ ÊǳǀÈ ǯ
È ǾÉ ōǻÈƗƢÈǼǠÌ ǸÊ Ǉ È ǱƢÈ È ǫǀÇ ÊƠÈǼȈƷÊ
È ƽÉ ƾÇ ƷÈ ÈƗȄÈǳÊƛǽÉ ǄÉ ǠÌ ÈȇǶÈÌ ǳȁ
È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǹȁ
ȄōǴǏ È ǩÊ Ê ǳȁ
Èِ‫ أ‬ǺÌ ǰÈ
Ê ǂǌÌ ǸÌÈ ǳơǲÊ ǿÌ ȋ È ǀÇ ÊƠǷÈ ȂÌ Èȇǩơ
Æ ǂÈ ǟÊ ǺÌ ǰÉ ÈȇǶÈÌ ǳȁÈ
ǾÉ ÈƬōǫȁ
È ǴǇÈ ȁ Ê ǳȁ
È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗȏَّ‫ا‬ÊƛȄÈƥƘÌÈȇǾÉ ōǼǰÈ È Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
È ǴǇÈ ȁ
758- (418/1) İ�bn Cureyc’den: “Atâ� ’ya mü� racaat ederek dedim ki: “Nebî�
sallallahu aleyhi ve sellem’in mikat yeri olarak Zatu Irk’ı belirlemediğ� i iddia
ediliyor. Zira o zamanlar maşrık halkı yoktu.” Dedi ki: “Biz de bö� yle işittik.
Maşrık halkı için mikat yeri olarak Zatu Irk veya Akik belirlenmiştir. O zaman
Irak yoktu. Lakin maşrık halkı için mikat yeri orasıdır. Buranın mikat yeri
olarak belirlenmesi Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’den başka bir kimseye
nispet edilmemiştir. Zira mikat yeri belirlemek sadece Nebî� sallallahu aleyhi
ve sellem’den kabul edilebilecek bir şeydir.”838
ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ Ìƥ ȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ ƳÉ ǺÊ Ìƥơ ǺÊ ǟÈ ƾÇ ÊǳƢƻÈ ǺÉ Ìƥ ǶÉ ǴÊ ǈÌ ǷÉ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǩÊ Èِ‫ أ‬Ƕō
Ê ǂǌÌ ǸÌÈ ǳơǲÊ ǿÌ ȋ È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
É ǇÉ ǁ È ƪŏÌ ǫȂÈ ÉȇǶÈÌ ǳ~ǱƢÈ È ǫ ǾÉ ōǻÈƗ ƔÊ ƢÈưǠÌ ǌǳơ
ō
nǩÇ ǂÌ ǟÊ ƩơÈ
È ƿǹÇ ǂÈÌ ǫǱƢ Ê ÈȈƸÊ ÊƥǅƢÉ ōǼǳơÈǀƼÈ ōƫƢÈǧƢًƠȈÌ ǋÈ
759- (420) Ebu’ş-Şa’sa dedi ki: “Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem
Maşrık halkı için mikat yeri olarak bir şey belirlemedi. İ�nsanlar Karn hiza-
sında Zatu Irk’ı belirlediler.”839
È ǫǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǅÇ ȁƢÈ

ǶÈÌ ǳ~ǱƢÈ É ǗǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ ƳÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÇ ÊǳƢƻ È ǺÉ ÌƥǶÉ ǴÊ ǈÌ ǷƢ
ǩÊ Ç ǂǌÌ ǷÉ ǲÉ ǿÌ ÈƗǀÇ ÊƠÈǼȈƷ
Ê ǺÌ ǰÉ ÈȇǶÈÌ ǳȁ
È ǩÇ ǂÌ ǟÊ ƩơÈ È ƿǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
É ǇÉ ǁÈ ƪŏ Ì ǫȂÈ Éȇ
È ǫƢǸÈ ǯ
ǱƢÈ È ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ȏَّ‫ا‬ÊƛǾÉ ÉƦǈÊ ƷÌ ÈƗȏَ‫ ا‬ȁ È ȆŎ ǠÊ ǧÊ Ƣǌǳơ
ō ǱƢÈ È ǫnǩÇ ǂÌ ǟÊ ƩơÈ È ƿǅƢ É ōǼǳơƪō È ǫȂÈ
Èǧ
Éَّ‫ لله‬È ǅÆ ȁƢÈ
É ǴǟÌ ÈƗ ơȁ
ǶÈ ÉǗ
760- (419) Tavus rahimehullah’tan: “Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem
Zatu Irk’ı mikat yeri olarak belirlememişti. O zaman Maşrık halkı yoktu. İ�n-
838 Sahih ligayrihi. Mü� rsel. Şafii, Sunen (9402) Muslim b. Halid ve Salim el-Kaddah
zayıftırlar.
338 İmam Şafiî
sanlar Zatu Irk’ı mikat yeri olarak tayin ettiler.”840

Şafii rahimehullah dedi ki: “Tavus’un dediğ� i gibi olduğ� unu zannediyo-
rum. Allah en iyi bilendir.”841
ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁÈ ƪō È ǫȁ

È ǱƢÈ È ǫǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǅÇ ȁƢÈ É ǗǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƢًǻǂÈÌ ǫƾÇ ƴÌ ÈǻǲÊ ǿÌ ȋÈِ‫ أ‬ȁ
È ƨÈ ǨÈ ƸÌ ƴÌ ō ǲÊ ǿÌ ȋÈِ‫ أ‬ȁ
É ǳơǵÊ Ƣǌǳơ È ƨÊ ǨÈ ȈÈÌ ǴƸÌÉ ǳơơÈƿƨÊ ÈǼȇƾÊ ǸÌÈ ǳơǲÊ ǿÌ ȋ Èِ‫ أ‬Ƕō
ƪȈÉ ǫÊ ơȂÈ ǸÌÈ ǳơǽÊ ǀÊ ǿÈ ~Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁ È ǱƢÈÈ ǫǶō ÉƯǶÈ È ǴǸÈÌ ǳÈƗǺÊ ǸÈ ÈȈÌǳơǲÊ ǿÌ ȋÈِ‫ أ‬ȁÈ
ǹƢ
È ǯÈ ǺÌ ǷÈ ȁ
È ƧÈ ǂÈ ǸÌ ǠÌÉ ǳơȁ
È Ʋō ƸÌ È ǳơƽÈ ơǁÈ ÈƗǺÌ Ǹō ǷÊ ƢȀÈ ǴÊ ǿÌ ÈƗÊǂȈÌ ǣÈ ǺÌ ǷÊ ƢȀÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ȄÈƫÈƗƩƕ
Ç ǲŏ ǰÉ ÊǳȁƢ È ȀÈ ǴÊ ǿÌ ȋÈِ‫أ‬
ǲÊ ǿÌ ÈƗ ȄÈǴǟÈ ǮÈ ÊǳƿÈ ȆÈ ÊƫƘÌÈȇȄōƬƷ È ƞÉ ǌÊ ǼÌÉȇƮÉ ȈÌ Ʒ È ǺÌ ǷÊ ǲÊ ō ȀÉȈÌǴǧÈ ƩƢ Ê ǬÈ ȈǸÊ ÌǳơǮÈ ÊǳƿÈ ǹȁ Ê ƽÉ ǺÌ ǷÊ ǾÉ ǴÉ ǿÌ ÈƗ
nƨÈ ǰō ǷÈ
761- (421) Tavus rahimehullah’tan: “Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem Me-
dine halkı için Zi’l-Huleyfe’yi, Şam halkı için Cuhfe’yi, Necid halkı için Karn’ı,
Yemen halkı için Yelemlem’i mikat yeri olarak belirledi. Sonra Rasû� lullah
sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Bu mikatlar, kendi halkları ve
buraların halkından olmayıp da hac ve umre yapmak isteyerek burala-
ra gelen herkes içindir. Kim bu mikat yerlerinden daha yakından geli-
yorsa, başladığı yerden ihrama girerler. Hatta Mekke halkı Mekke’den
ihrama girerler.”842
Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǅÇ ȁƢÈ

È ǅƢ É ǗǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ÇǂǸÈ ǠÌ ǷÈ ǺÌ ǟÈ ƨÉ ǬÈ ŏưǳơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǹƢ
È ÈȈǨÌ ǇÉ ƮȇÊ ƾÊ ƷȄ
È ÈǼǠÌ Ƿ È ǲÈ ưÌ ǷÊ ƪȈ
Ê ǫÊ ơȂÈ ǸÌÈ ǳơȆǧÊ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ
Ê ǫÊ ơȂÈ ǸÌÈ ǳơȆǧÊ
ƪȈ
762- (422) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma, Nebî� sallallahu aleyhi ve
sellem’den mikat yerleri hakkında, Sufyan’ın mikatlar hakkındaki rivayetiyle
aynı anlamda rivayet etti.843
840 Mü� rsel. Şafii, Sunen (9403) Muslim b. Halid ez-Zencî� zayıftır.
842 Sahih ligayrihi. Mü� rsel. Şafii, Sunen (9420)
843 Sahih. Şafii, Sunen (9421) Muslim (1181) Buhari (1529, 1530)
El-Müsned 339
ǺÊ ǟÈ ǅÇ ȁƢÈ É Ǘ ǺÌ ǟÈ ƮÇ ȈÈÌ ǳ ǺÌ ǟÈ ǺÇ ǠÌ Ƿ È ǺÊ ÌƥǶÊ ǇƢ Ê ǬÈ ÌǳơǺÊ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇ
ơÈƿ ƨÊ ÈǼȇƾÊ ǸÌÈ ǳơǲÊ ǿÌ ȋ
Èِ‫ أ‬Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁ
È ƪō È ǫȁ~
È ǱƢÈ È ǫ ǾÉ ōǻÈƗ ǅƢ
Ç ōƦǟÈ ǺÊ Ìƥơ
È ًǻǂÈÌ ǫ ƾÇ ƴÌ Èǻ ǲÊ ǿÌ ȋÈِ‫ أ‬ȁ
ǺÌ ǷÈ ȁƢ È ǶÈ È ǴǸÈÌ ǴÈȇǺÊ ǸÈ ÈȈÌǳơǲÊ ǿÌ ȋÈِ‫ أ‬ȁ
È ƨÈ ǨÈ ƸÌ ƴÌ ō ǲÊ ǿÌ ȋÈِ‫ أ‬ȁ
É ǳơǵÊ Ƣǌǳơ È ƨÊ ǨÈ ȈÈÌ ǴƸÌ
É ǳơ
È ǺÌ ǸÊ ǧÈ ǮÈ ÊǳƿÈ ǹȁ
nÉƗƾÈ ƦÌÈȇƮÉ ȈÌ Ʒ È ǯÈ
È ƽÉ ǹƢ
763- (422/1) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’dan: “Rasulullah sallalla-
hu aleyhi ve sellem Medine’liler için Zi’l-Huleyfe’yi, Şam’lılar için Cuhfe’yi,
Yemen’liler için Yelemlem’i, Necid’liler için Karn’ı ve buralardan daha yakın
yerden gelenler için de bulundukları yeri mikat yeri olarak tayin etti.”844
ǅÇ ȁÌ ÈƗǺÈ ÌƥȁǂÈ ǸÌ ǟÈ ƪÉ ǠÌ ǸÊ ǇÈ ǱȂ É ǬÉ ÈȇÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÈ ÌƥȁǂÈ ǸÌ ǟÈ ǞÈ ǸÊ Ǉ È ǾÉ ōǻÈƗƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÇ ō ƾÉ ƦÌ ǟÈ ȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗǱȂ
È ǂǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗǺÉ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ É ǬÉ Èȇ
ǶÊ ȈǠÊ ǼÌōƬǳơǺÈ ǷÊ ƢǿÈ ǂÈ ǸÊ ǠÌ ÉȈÈǧƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǥÈ ƽÊ ǂÌ ÉȇǹÌ ÈƗǽÉ ǂÈ ǷÈ ÈƗǶō È ǴǇÈ ȁÈ
764- (407) Abdurrahman b. Ebi Bekr radıyallahu anhuma’dan: “Nebî�
sallallahu aleyhi ve sellem Aişe radıyallahu anha’ya bineğ� inin terkisine geç-
mesini ve Ten’im’den umre yapmasını emretti.”845
ǺÊ ÌƥÊǄȇÊǄǠÌÈ ǳơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǶÇ Ʒơ Ê ǄÈ Ƿ È ǟÊ ƢǸÈ ǇÌ Êƛ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ǺÌ ǟÈ ƨÈ ōȈǷÈ ÉƗ ǺÊ ÌƥǲȈ
ǺÈ ǷÊ ƱÈ ǂÈ ƻ
È ǶōÈ ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗȆŏ ÊƦǠÌ ǰÌÈ ǳơǉÇ ǂŏ ƸÈ Ƿ É ǺÌ ǟÈ ƾÇ ÊǳƢƻ È ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ
ƪÇ ÊƟƢÈƦǯƢ
È ȀÈ ÊƥƶÈ ÈƦǏÌ ÈƗȁ È ǂÈ ǸÈ ÈƬǟÌ ƢÈǧȐÅ ȈÈÌ ǳƨÊ ÈǻơǂÈ ǠÌ ƴÌ
Ê ǳơ
765- (408) Muharriş el-Ka’bî�’den: “Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem
Ci’rane’den gece çıktı ve umre yaptı. Orada geceleyerek sabahladı.”846
844 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (9422) Said b. Salim ve Leys b. Ebi Suleym zayı -
tırlar.
846 Sahih. Şafii, Sunen (9304) Ebu Davud (1996). Buhari, Enes radıyallahu anh’den
(1778)
340 İmam Şafiî
È ǫ ƽÊ ƢÈǼǇÊْ‫إ‬
ǱƢÈ È ƾÊ ƸÌ
Ì ȍơơÈǀȀÈ Êƥ Ʈȇ È ǳơơÈǀǿÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÇ ÊǳƢƻ
Èِ‫ أ‬ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ
ǹō ȋ É ǺÉ ÌƥơƣƢ È ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǏÈ ÈƗȁ È ȆŎ ǠÊ ǧÊ Ƣǌǳơ
ō ǱƢÈÈ ǫ ǉÆ ǂŏ ƸÈ ǷÉ ȂÈ ǿÉ ƲÇ ÌȇǂÈ ƳÉ ǺÉ Ìƥơ
É ÉǼÈƥƢÈǻƾÈ ǼÌ ǟÊ ǽÉ ƾÈ ÈǳȁÈ
ǉÇ ǂŏ ƸÈ ǷȂ
766- (408/1) Aynı isnadla İ�bn Cureyc’den aynısı rivayet edildi. İ�bn Cu-
reyc sahabenin ismini: “Muharriş” şeklinde verdi.847
Şafii rahimehullah dedi ki: “İ�bn Cureyc isabet etmiştir. Zira onun çocuk-
ları yanımızda Muharriş oğ� ulları olarak bilinir.”848
È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈƦǬÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥȄǇȂ

ȆÈ ǓÊ ǁ È Ƿ
É ǺÌ ǟÈ ǑƢ Ç ÈȈǟÊ ǺÉ Ìƥǆ É ÈǻÈƗƢÈǼÈƯƾō ƷÈ
ǅÊ ƾÊ ǬÌ ǸÌÈ ǳơƪÊ ȈÌÈƥǺÌ ǷÊ ǲō ǿÈ ÈƗǾÉ ōǻÈƗƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ
767- (1245) Nafi rahimehullah’tan: “İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma
Beytu’l-Makdis’ten ihrama girdi.”849
Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊǂÊƥƢƳ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÇ ÊǳƢƻ

È ǺÌ ǟÈ ÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ È ǺÉ ÌƥǶÉ ǴÊ ǈÌ ǷƢ
ǱÊ Ȑَ‫ ا‬ƷÊْ‫إ‬ Ì ȍƢÊƥǶÌ ǿÉ ƢōȇÊƛǽÉ ǂÈ ǷÌ ÈƗȁ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơƨÈ ƴō Ʒ È ǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ
È ƿȁƢ
È ǂÈ ǯÈ
nơȂŎǴǿÊ ÈƘǧÈ ś È ƸÊ ÊƟơǁȄ
È ًǼǷÊ ȄÈǳÊƛǶÌ ÉƬȀÌ Ƴō ȂÈ ÈƫơÈƿÊƛ~ǶÌ ȀÉ ÈǳǱƢÈ
È ǴǇÈ ȁ È ǾÉ ōǻÈƗȁÈ
768- (1260) Ebu’z-Zubeyr’den: “Cabir b. Abdillah radıyallahu anhuma
Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’in haccını ve kendilerine ihramdan çıkmayı
emretmesini anlattı. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem onlara şö� yle bu-
yurmuş: “Mina’ya yöneldiğinizde ihrama girin.”850
847 Zayıf. Şafii, Sunen (9305) Muslim b. Halid zayıftır.

850 Zayıf. Şafii Sunen (9393) Muslim b. Halid zayıftır.
El-Müsned 341
Mekke’nin Fazileti
ƾÇ ȈǠÊ Ǉ
È ǺÌ ǟÈ ƤÇ ÌƟƿÊ ȆÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÇ ÌȇƾÈ ǧÉ ȆÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥǲȈ È ǟÊ ƢǸÈ ǇÌ Êƛ ǺÉ ÌƥƾÉ Ǹō ƸÈ ǷƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǹō Êƛ~ǱƢÈ È ǫǶō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ
È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗȆŏ ÊƦǠÌ ǰÌ È ǳơƶÇ ÌȇǂÈ ǋȆ É ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ȅÊ ŏ ǂÉƦǬÌ ǸÌÈ ǳơ
ǹÌ ÈƗÊǂƻÊ ȉơ È Êَّ‫لله‬ƢÊƥǺÉ ǷÊ ƚÌ ÉȇǹƢ
ْ‫ آ‬ǵÊ ȂÌ ÈȈÌǳơȁ È ǯ È ǺÌ ǸÈ ÊǳǲŎ ƸÊ ÈȇȐÈَ‫ ا‬ǧǅƢ É ōǼǳơƢȀÈ ǷÌ ǂŏ ƸÈ ÉȇǶÈÌ ǳȁ È Èَّ‫لله‬ơ
È ƨÈ ǰō ǷÈ ǵÈ ǂō Ʒ
Ê ǇÉ ǂÈ Êǳƪō Ì ǴƷÊ ÉƗǱƢ È ǬÈ ǧÈ ƾÆ ƷÈ ÈƗǎ Ì ǹÊ ÊƜǧÈ ơǂً ƴÈ ǋƢ
È ƼÈ Èƫǁơ È ȀÈ ÊƥƾÈ ǔÈ ǠÌ Éȇȏَ‫ ا‬ȁƢ È Ƿً ƽÈ ǮÈ ǨÊ ǈÌ Èȇ
ȆÈ ǿÊ Ƕō ÉƯ ÊǁƢȀÈ ōǼǳơǺÈ ǷÊ ƨً ǟÈ ƢǇȆ È Êǳ ƪō Ì ǴƷÊ ÉƗ ƢǸÈ ōǻÊƛȁ
È ǅƢ Ê ōǼǴÊǳ ƢȀÈ Ǵō ƸÊ ÉȇǶÈÌ ǳȁȆ È Êǳ ƢȀÈ Ǵō ƷÈ ÈƗ Èَّ‫لله‬ơ ǹō ÊƜǧÈ
È ǲÇ ÌȇÈǀǿÉ ǺÌ ǷÊ ǲȈ
ƢÈǻÈƗȁ È ÊƬǬÈ ÌǳơơÈǀǿÈ ǶÌ ÉƬÌǴÈƬÈǫƾÈ
Ì ǫƨÉ ǟÈ ơǄÈ ƻƢÉ ÈȇǶÌ ÉƬÌǻÈƗǶō ÉƯǆ Èْ‫ أ‬ÊƥƢȀÈ ÊƬǷÈ ǂÌ ƸÉ ǯ
Ê ǷÌ ȋƢ È ǵÆ ơǂÈ ƷÈ
ơȂŎƦƷÈ ÈƗǹÌ ÊƛȁơȂÉ
È ǴÈƬÈǫơȂŎƦƷÈ ÈƗǹÌ ÊƛǺÊ ȈÌÈƫǂÈ ÈȈƻ È ǧǾÉ ǴÉ ǫÊ ƢǟÈ Êَّ‫لله‬ơȁÈ
Ê ǺÈ ȈÌÈƥǾÉ ǴÉ ǿÌ ÈƘǧÈ ȐȈÅ ÊƬǫÈ ǽÉ ƾÈ ǠÌ ÈƥǲÈ ÈƬÈǫǺÌ ǸÈ
~ǲÈ ǬÌ ǠÌÈ ǳơơȁÉǀƻÈ ÈƗ
769- (757) Ebu Şureyh el-Ka’bî�’den: Rasulullah sallallahu aleyhi ve sel-
lem şö� yle buyurdu: “Muhakkak ki Allah Mekke’yi haram kılmıştır. Onu
insanlar haram kılmamıştır. Allah’a ve ahiret gününe iman edene orada
kan dökmesi ve oradan bir ağaç kesmesi helâl değildir. Şayet bir kimse
orada Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’in harbi ile istidlal ederek
kendisi için harbe ruhsat görürse ona: “Allah, Rasulüne (bu konuda)
izin vermiş, fakat size izin vermemiştir” deyin! Bana da ancak gündü-
zün bir saatinde Mekke’de kıtale izin verdi. Mekke’nin bugünkü hür-
meti dünkü hürmeti gibi olmuştur. Sonra sizler ey Huza’a! Huzeyl’den
adam öldürdünüz. Onun diyetini ben ve Allah öder. Bundan sonra kim
birini öldürürse onun yakınları iki şeyde muhayyerdirler: İsterlerse kı-
sas olarak öldürürler, dilerlerse diyet alırlar.”851
851 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (15878) Muslim (1354) Buhari (1832)
342 İmam Şafiî
İhrâma Giren Kimsenin İhrâm Giyme Esnasında

Uyması Gereken Şeyler
È ǫǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÊ ÌƥÊǂǨÈ ǠÌ Ƴ

ǱƢÈ È ǺÌ ǟÈ ǲȈ È ǟÊ ƢǸÈ ǇÌ ÊƛǺÉ ÌƥǶÉ ÊƫƢƷÈ ȁ
È ȅŎ ƽÊ ǁÌ ȁơÈ ǁÈ ƾō ǳơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǫǶō
ǱƢÈ È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơƨÊ ƴō Ʒ È ǺÌ ǟÈ ƭÉ ƾŏ ƸÈ ÉȇȂÈ ǿÉ ȁÈ Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÈ ÌƥǂÈ ÊƥƢƳƢ
È ÈǼƠÌ ƳÊ
ǵÊ ơǂÈ ƷÊْ‫إ‬
Ì ȍơȁ È ǲÊ ǈÌ ǤÉ ÌǳƢÊƥƢǿÈ ǂÈ ǷÈ ÈƘǧÈ ǆ È ƨÊ ǨÈ ȈÈÌ ǴƸÌ
Ç ȈÌ ǸÈ ǟÉ ƪÉ ǼÌÊƥƔƢÉ ǸÈ ǇÌ ÈƗƩÌ ƾÈ Èǳȁ É ǳơȅǀÊ ÊƥƢōǼǯƢ É ǸÈō ǴǧÈ
770- (426) Cafer b. Muhammed, babasından: “Cabir b. Abdillah radıyal-
lahu anhuma’nın yanına geldik. O Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’in haccını
anlatıyordu. Şö� yle dedi: “Zi’l-Huleyfe’de olduğ� umuz sırada Esma bt. Umeys
doğ� um yaptı. Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem ona gusletmesini ve ihrama
girmesini emretti.”852
ƽÊ ȂÈ ǇÌ ȋơ È ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛǺÌ ǟÈ ƤÊ ÊƟƢǈǳơ

Èْ‫ أ‬ǺÊ ǟÈ ǶȈ ō ǺÊ ÌƥƔÊ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
Ê ǇÉ ǁ
È ǩÊ È ǧÊ ƤȈŏ
Ê ǁƢǨÈ ǷȆ Ê ǘǳơǎȈ È ƪÉ ÌȇÈƗǁ~
È Êƥȁ È ƪÈ Ì ǳƢÈǫ ƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
nƭÇ Ȑَ‫ا‬ÈƯƾÈ ǠÌ ÈƥǶō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
771- (445) el-Esved’den: Aişe radıyallahu anha dedi ki: “Rasû� lullah sal-
lallahu aleyhi ve sellem’in saç ayrımlarında ü� ç gü� n sonra gü� zel kokunun izini
gö� rdü� m.”853
ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ

É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇ È ǺÉ ÌƥƾÉ ȈǠÊ ǇƢ
ƢȀÈ ōǻÈƗ ƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁÈ ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹơ È ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ
Ê ǂÈ ÊƦƼÌ ÉȇƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ȁ Ê ǬÈ ÌǳơǞÈ ǸÊ Ǉ
É ǺÈ ÌƥǶÈ ǇƢ È ǾÉ ōǻÈƗ
ǲŏ ƸÌÊ ǴÊǳ ǝơ Ê ƽÈ ȂÌÈ ǳơƨÊ ƴō ƷȆ È ǧÊ ȅō ƾÈ ÈȈÊƥ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǇÉ ǁÈ ƪÉ ƦÌōȈÈǗ~ƪÈ Ì ǳƢÈǫ

El-Müsned 343
nǵÊ ơǂÈ ƷÊْ‫إ‬

Ì ȍơȁÈ
772- (443/5) el-Kasım b. Muhammed ve Urve, Aişe radıyallahu anha’nın
şö� yle dediğ� ini haber veriyorlar: “Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem’e veda
haccında ihramdan çıkarken ve ihrama girdiğ� inde ellerimle koku sü� rdü� m.”854
É ǬÉ Èȇ ȆÊƥÈƗ ƪÉ ǠÌ ǸÊ ǇÈ ǱƢÈ

ǱȂ È ǫ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÊ Ìƥ ǹƢ
È ǸÈ ưÌ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ Ìƥ ǹƢÉ ÈȈǨÌ ǇÉ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǇÉ ǁ È ƪÉ ƦÌōȈÈǗùǱȂ É ǬÉ ÈƫƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ƪÉ ǠÌ ǸÊ ǇÈ
ƢǷ
È ǹƢ Ê ǘǳơƤÊ ÈȈǗÌ ÈƘÊƥƪÈ
È ǫùƤȈŏ
É ǸÈ ưÌ ǟÉ ǱƢÈ Ì ǳƢǬÈ ǧÈƤȈŏ É ǴǬÉ ǧÈǾÊ Ǵŏ ƸÊ Êǳȁ
Ê ǘǳơȅŏ ÈƘÊƥƢȀÈ ÈǳƪÌ È ǾÊ ǷÊ ǂÌ ƸÉ Êǳ
È ƾÊ ƸÌ
ȆŏǼǟÈ ȏَّ‫ا‬ÊƛƮȇ È ǳơơÈǀǿÈ ǵÆ ƢǌÈ ǿÊ ȃȁÈ ǁÈ
773- (443/4) Urve’den: “Aişe radıyallahu anha’nın şö� yle dediğ� ini işittim:
“Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem ihrama girerken ve ihramdan çıkar-
ken O’na koku sü� rdü� m.” Aişe radıyallahu anha’ya: “Hangi kokudan sü� rdü� n?”
diye sordum. Dedi ki; “En gü� zel kokudan sü� rdü� m.”855
Osman dedi ki; “Hişam bu hadisi ancak benden rivayet etmiştir.”
Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǶÊ ǇƢ Ê ǬÈ ÌǳơǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ

ǹÌ ÈƗ ǲÈ ƦÈÌ ǫ ǾÊ Ǵŏ ƸÊ Êǳȁ
È ǵÊ Ì ȍÊَّ‫لله‬ơ ǱȂ
È ǂƸÌ ÉȇǹÌ ÈƗ ǲÈ ƦÈÌ ǫ ǾÊ ǷÊ ơǂÈ ƷÊِ‫إ‬ È ǇÉ ǁÈ ƤÉ ŏȈÈǗÉƗ ƪÉ ǼÌ ǯ~
É ƪÈ Ì ǳƢÈǫ ƢȀÈ ǼÌ ǟÈ
nƪÊ ȈÌÈƦÌǳƢÊƥǥȂ È ǘÉ Èȇ
774- (443/1) el-Kasım b. Muhammed’den: Aişe radıyallahu anha dedi
ki: “Ben, Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem ihrama girmeden ö� nce ve ih-
ramdan çıkarken beyti tavaf etmesinden ö� nce O'na koku sü� rerdim.”856
ǱƢÈÈ ǫ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ Ê ǬÈ ÌǳơǺÊ ǟÈ ǶÊ ǇƢ

É ǺÊ ÌƥǶÊ ǇƢ Ê ǬÈ ÌǳơǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ
ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
È ǇÉ ǁÈ ƪÉ ƦÌōȈÈǗƢÈǻÈƗ~ǱȂ É ǬÉ ÈƫƢȀÈ ÌȇƾÈ ÈȇƪÌ ǘÈ ǈÈ ÈƥƾÈ È ȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
Ì ǫȁƢ È ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ƪÉ ǠÌ ǸÊ ǇÈ
854 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (9471) Said b. Salim zayıftır.
344 İmam Şafiî
È ǘÉ ÈȇǹÌ ÈƗ ǲÈ ƦÈÌ ǫ ǾÊ Ǵŏ ƸÊ Êǳȁ

ǥȂ È ǵÈ ǂÈ ƷÌ ÈƗ ś Ê ǾÊ ǷÊ ơǂÈ ƷÊِ‫إ‬
È Ʒ Ì ȍǺÊ ȈÌÈƫƢǿÈ ȅō ƾÈ ÈȈÊƥ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
È ǴǇÈ ȁ
nƪÊ ȈÌÈƦÌǳƢÊƥ
775- (443/2) el-Kasım b. Muhammed’den: Aişe radıyallahu anha’nın el-
lerini açmış halde şö� yle dediğ� ini işittim: “Ben Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve
sellem ihrama girerken ve ihramdan çıkarken beyti tavaf etmesinden ö� nce
şu ellerimle O’na koku sü� rdü� m.”857
ƪÈ Ì ǳƢÈǫƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ

È ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ȅÊ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ǾÊ Ǵŏ ƸÊ Êǳȁ
È ǵÈ ǂÈ ƷÌ ÈƗÈśƷ Ê ǾÊ ǷÊ ǂÌ ƸÉ ÊǳǺÊ ȈÌÈƫƢǿÈ ȅō ƾÈ ÈȈÊƥǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǇÉ ǁ
È ƪÉ ƦÌōȈÈǗ~
nƪÊ ȈÌÈƦÌǳƢÊƥǥȂ
È ǘÉ ÈȇǹÌ ÈƗǲÈ ƦÈÌ ǫ
776- (443/3) Urve’den: Aişe radıyallahu anha şö� yle dedi: “Rasû� lullah
sallallahu aleyhi ve sellem ihrama girerken ve beyti tavaf etmeden ö� nce ihra-
mından çıkarken şu ellerimle O’na koku sü� rdü� m.”858
ƣƢ Ê ǘō ƼÌÈ ǳơǺÉ ÌƥǂÉ ǸÈ ǟÉ ǱƢÈÈ ǫǱƢÈÈ ǫǶÇ ÊǳƢǇ

È ǺÌ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƔƢÈ ǈÈ ŏǼǳơȏَّ‫ا‬Êƛ ǶÌ ǰÉ ȈÈÌ ǴǟÈ ǵÈ ǂÉ ƷƢ
È ǷÈ ǶÌ ǰÈÉ ǳ ǲō Ʒ
È ƾÌ ǬÈ ǧÈ ƧÈ ǂÈ ǸÌ ƴÌ È ƿÊƛ~ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁÈ
È ǳơǶÉ ÉƬȈÌ ǷÈ ǁơÈ
nƤȈŏ
È ǘǳơȁÈ
777- (444) Salim b. Abdillah’tan: Ö� mer b. El-Hattab radıyallahu anh dedi
ki: “Cemre’yi taşladığ� ınız zaman kadın ve koku dışında size (ihram sebebiy-
le) haram olanlar helal olur.”859
ƪÈ È ǫ Êَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǶÊ ÊǳƢǇ

Ì ǳƢÈǫ ǱƢÈ È ǺÌ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȆǧÊ ǱƢÈ
È ǫȁn
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ƪÉ ƦÌōȈÈǗ ƢÈǻÈƗ~ƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǇÉ ǁ È ƨÉ ǌÈ ÊƟƢǟÈ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǶÆ ÊǳƢǇ
Ê ǇÉ ǁÈ ƨÉ ōǼǇÉ ȁ È ǫǾÊ ǷÊ ơǂÈ ƷÌ Êƛȁ
È ǱƢÈ È ǾÊ Ǵŏ ƸÊ ÊǳƔÊ Ȑَ‫ ا‬ǷÊْ‫إ‬
Ì ȍơƣƢ Ê ÈƬǯÊ
859 Zayıf. Şafii, Sunen (10220) Salim, Ö� mer radıyallahu anh’e yetişmemiştir.
El-Müsned 345
ǞÈ ÈƦōƬÉƫǹÌ ÈƗǪŎ ƷÈ ÈƗ
778- (443) Salim b. Abdillah dedi ki: Aişe radıyallahu anha şö� yle dedi:
“Ben Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem’e gü� zel koku sü� rdü� m.” El-İ�mlâ�
(yazdırılan) kitabında: “ihramlı iken ve ihramdan çıktığ� ında” şeklinde geçer.
Salim dedi ki: “Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem’in sü� nneti uyulmaya
daha layıktır.”860
ǱƢÈÈ ǫ ƢǸÈ ōƥǁÉ ȁÈ Êَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǶÊ ÊǳƢǇ È ǺÌ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ǲō ƷÈ ƾÌ ǬÈ ǧÈ ǶÌ ÉƬǬÌ ǴÈ ƷÈ ȁ
È ǶÌ ÉƬƸÌ ÈƥÈƿȁÈ ƧÈ ǂÈ ǸÌ ƴÌ È ƿÊƛ~ǂÉ ǸÈ ǟÉ ǱƢÈ
È ǳơǶÉ ÉƬȈÌ ǷÈ ǁơÈ È ǫǱƢÈ È ǫƢǸÈ ōƥǁÉ ȁÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ
ƢÈǻÈƗ~ƨÉ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ƪÈ Ì ǳƢÈǫȁÈ ǶÆ ÊǳƢǇÈ ǱƢÈ È ǫnƤȈŏ È ǘǳơȁ È ƔÇ ȆÌ ǋ
È ƔƢÈ ǈÈ ŏǼǳơȏَّ‫ا‬ÊƛǶÌ ǰÉ ȈÈÌ ǴǟÈ ǵÈ ǂÉ Ʒ È ǲŎ ǯ É ǶÌ ǰÈÉǳ
ȄǷÈ ǁÈ ǹÌ ÈƗƾÈ ǠÌ ÈƥǾÊ Ǵŏ ƸÊ Êǳȁ
È ǵÊ È ǂƸÌ ÉȇǹÌ ÈƗǲÈ ƦÈÌ ǫǾÊ ǷÊ ơǂÈ ƷÊِ‫إ‬
Ì ȍǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÈ ǇÉ ǁÈ ƪÉ ƦÌōȈÈǗ
ȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ Ê ǇÉ ǁ È ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ƨÉ ōǼǇÉ ȁ~ È ǶÆ ÊǳƢǇ È ǫnƪÈ ȈÌÈƦÌǳơǁȁ
È ǱƢÈ È ǄÉ ÈȇǹÌ ÈƗǲÈ ƦÈÌ ǫȁ
È ƧÈ ǂÈ ǸÌ ƴÌÈ ǳơ
nǞÈ ÈƦōƬÉƫǹÌ ÈƗǪŎ ƷÈ ÈƗǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
È ǴǇÈ ȁ
779- (443/8) Salim b. Abdillah, bazen babası Abdullah b. Ö� mer radı-
yallahu anhuma’dan, bazen Ö� mer radıyallahu anh’den şö� yle dediğ� ini riva-
yet etti: “Cemre’yi taşladığ� ınız, kurban kestiğ� iniz ve traş olduğ� unuz zaman,
kadınlar ve koku dışında ihramda size haram olan herşey helal olur.” Salim
dedi ki: “Aişe radıyallahu anha şö� yle dedi: “Ben ihramdan ö� nce ve ihramdan
çıkışından ö� nce, cemreleri taşladıktan sonra ve Kabe’yi ziyaretinden ö� nce
Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem’e koku sü� rerdim.” Salim radıyallahu
anh dedi ki: “Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem’in sü� nneti tabi olunmaya
daha layıktır.”861
ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǹō ÈƗÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǶÊ ÊǳƢǇ

É ÈȈǨÌ ǇƢ
È ǫƧÊ ǂÈ ǸÌ ƴÌ
ǱƢÈ È ǳơƾÈ ǠÌ Èƥȁ Ê ǘǳơǺÊ ǟÈ ȄȀÈ ÈǻǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ƪÊ ȈÌÈƦÌǳơƧÊ ǁƢÈ ÈȇÊǃǲÈ ƦÈÌ ǫƤȈŏ Ê ǘō ƼÌ
È ƣƢ È ǳơǺÈ Ìƥ
861 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (9478) Salim burada şekke dü� şmü� ştü� r. Salim,
Ö� mer radıyallahu anh’e yetişmemiştir. Ancak Aişe radıyallahu anha’dan riva-
yeti sahihtir.
346 İmam Şafiî

È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ È ƪÉ ƦÌōȈÈǗ~ƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
È ǇÉ ǁ È ƨÉ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ƪÈ Ì ǳƢǬÈ ǧÈ ǶÆ ÊǳƢǇÈ
Ê ǇÉ ǁ È ƨÉ ōǼǇÉ ȁ È ǘÉ ÈȇǹÌ ÈƗ ǲÈ ƦÈÌ ǫ ǾÊ Ǵŏ ƸÊ Êǳȁ
È ƪÊ ȈÌÈƦÌǳƢÊƥ ǥȂ È ǂƸÌ ÉȇǹÌ ÈƗ ǲÈ ƦÈÌ ǫ ǾÊ ǷÊ ơǂÈ ƷÊِ‫إ‬
È ǵÊ Ì ȍȅō ƾÈ ÈȈÊƥ
nǪŎ ƷÈ ÈƗǶōÈ ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
780- (443/6) Salim b. Abdillah’tan: “Ö� mer b. El-Hattab radıyallahu anh
Kabe'yi ziyaretten ö� nce ve cemreyi taşlamadan sonra koku sü� rü� nmeyi yasak-
ladı. Salim dedi ki: “Aişe radıyallahu anha şö� yle dedi: “Rasû� lullah sallallahu
aleyhi ve sellem’e ihrama girmeden ö� nce, ihramından çıktığ� ında ve Kabe'yi
tavaf etmesinden ö� nce gü� zel koku sü� rdü� m. Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve
sellem’in sü� nneti uyulmaya daha layıktır.”862
É ǬÉ ÈƫƾÇ ǠÌ Ǉ
ǱȂ È ƪÈ ǼÌÊƥƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǞÈ ǸÊ Ǉ
È ǾÉ ōǻÈƗǹÈ Ȑَ‫ ا‬ƴÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ
É ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈȈǨÌ ǇƢÉ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
nƧÊ ǂȇÊ
È ǁǀÈ ǳơȁÈ ǮÊ ǈÌ ǸÊ ÌǳƢÊƥǾÊ ǷÊ ơǂÈ ƷÌ ÊƛƾÈ ǼÌ ǟÊ ȆÊƥÈƗƪÉ ƦÌōȈÈǗ~
781- (446) Muhammed b. Aclan’dan: “Aişe bt. Sa’d radıyallahu anha’nın
şö� yle dediğ� ini işittim: “İ�hrama girdiğ� i sırada babama misk ve zerire ile koku
sü� rdü� m.”863
Ç ōƦǟÈ ǺÈ ÌƥơƪÉ ÌȇÈƗǁ~

ǅƢ È ǱƢÈÈ ǫǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƾÇ ÌȇǃÈ ǺÊ ÌƥǺÊ ǈÈ ƷÈ ǺÌ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇ
nƨÊ ÈȈÊǳƢǤÈ ÌǳơǺÈ ǷÊ ƣŏ ǂǳơ
Ŏ ǲÈ ưÌ ǸÊ ÊǳǾÊ ǇÊ ÌƗǁȄÈ
È ǴǟÈ ǹō ÊƛȁƢ
È ǷÊ ً ǂƸÌ ǷÉ
782- (447) Hasen b. Zeyd, babasından rivayet ediyor: “İ�bn Abbas radıyal-
lahu anhuma’yı ihramlı iken gö� rdü� m. Başı ü� zerinde reçel gibi misk vardı.”864
Ȇō ÊƦōǼǳơǱÈ ÈƘǇ

È ȐÅ ƳÉ ǁÈ ǹō ÈƗƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
É ǇÉ ǁ
È ǱƢÈ ǬÈ ǧÈ ƣƢ Ê ÈȈŏưǳơǺÈ ǷÊ ǵÊÉ ǂƸÌ ǸÌÉ ǳơǆ É ÈƦÌǴÈȇƢǷ
È Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
È ǴǇÈ ȁ
862 Sahih ligayrihi. Salim, Ö� mer radıyallahu anh’den işitmemiştir. Ancak Aişe r -
dıyallahu anha’dan rivayeti sahihtir.
864 Zayıf. Şafii, Sunen (9473) Said b. Salim zayıftır. Hasen b. Zeyd b. Ali b. Ebi
Talib’de zayıflık vardır.
El-Müsned 347
È ǶÈ ÊƟƢǸÈ ǠÌÈ ǳơȏَ‫ ا‬ȁ

ȏَ‫ ا‬ȁ È ƩÊ ȐȇÊ َ‫ ا‬ȁơǂÈ ǈǳơ
ō ȏَ‫ ا‬ȁ È ǎȈ È ǸÊ ǬÈ ÌǳơǵÊÉ ǂƸÌ ǸÌÉ ǳơǆ É ÈƦÌǴÈȇȏ~
َ‫ ا‬Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
È ǴǇÈ ȁ
ǲÈ ǨÈ ǇÌ ÈƗƢǸÈ ȀÉ ǠÌ ǘÈ ǬÌ ÈȈÌǳȁ
È ǺÊ ȈÌ Ǩō ƼÌ
É ǳơǆ Ê ÈƦÌǴÈȈÌǴǧÈǺÊ ȈÈÌ ǴǠÌ ÈǻƾÉ ƴÊ Èȇȏَ‫ ا‬ƾÆ ƷÈ ÈƗȏَّ‫ا‬ÊƛǥƢÈ ǨÈ ƼÌÊ ǳơȏَ‫ ا‬ȁ
È ǆ È ÊǻơǂÈ ÈƦÌǳơ
È ǳơǺÈ ǷÊ
nǺÊ ȈÌÈƦǠÌ ǰÌ
783- (431/1) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’dan: “Bir adam Nebî� sal-
lallahu aleyhi ve sellem’e: “İ�hramlı kimse hangi elbiseleri giyebilir?” diye
sordu. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “İhramlı kimse
gömlek giyemez, don giyemez, sarık giyemez, bornoz giyemez, mest gi-
yemez. Ancak nalın/terlik bulamayan kimse mest giysin ve mestlerini
topukların aşağısından kessin.”865
È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
Ç ǂÈ ǨÈ ǟÌ ǄÈ ÊƥƢǣً ȂÉƦǐÌ ǷƢ
ǹơ È ًƥȂÌ ÈƯǵÊ É ǂƸÌ ǸÌÉ ǳơǆ È ÈƦÌǴÈȇǹÌ ÈƗȄȀÈ ÈǻǶō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
ǺÈ ǷÊ ǲÈ ǨÈ ǇÌ ÈƗ ƢǸÈ ȀÉ ǠÌ ǘÈ ǬÌ ÈȈÌǳȁÈ ǺÊ ȈÌ Ǩō ƻÉ ǆÌ ÈƦÌǴÈȈÌǴǧÈ ǺÊ ȈÈÌ ǴǠÌ Èǻ ƾÌ ƴÊ Èȇ ǶÈÌ ǳ ǺÌ ǸÈ È ǫȁÈ ǅÇ ǁÌ ȁÈ ȁÌ ÈƗ
È ǧ~ ǱƢÈ
È ǳơ
nǺÊ ȈÌÈƦǠÌ ǰÌ
784- (432) Abdullah b. Ö� mer radıyallahu anhuma’dan: Rasulullah sal-
lallahu aleyhi ve sellem ihramlı kimsenin zaferan veya vers ile boyanmış el-
bise giymesini yasakladı ve şö� yle buyurdu: “Nalın (terlik) bulamayan mest
giysin ve onları topuklarının aşağısından kessin.”866
Ȇō ÊƦōǼǳơȄÈƫÈƗ ȐÅ ƳÉ ǁ È ǹō ÈƗ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǺÌ ǟÈ ȅÊ
ǆ َ‫ ا‬ǾÉ ÈǳǱƢ
É ÈƦÌǴÈȇȏ~ È ǬÈ ǧÈ ƣƢÊ ÈȈŏưǳơǺÈ ǷÊ ǵÊ É ǂƸÌ ǸÌÉ ǳơǆ È ǾÉ ÈǳÈƘǈÈ
É ÈƦÌǴÈȇƢǷ È ǧǶō
ȏَ‫ ا‬ǺÌ ǸÈ Êǳ ȏَّ‫ا‬Êƛ ǺÊ ȈÌ Ǩō ƼÌ
É ǳơȏَ‫ ا‬ȁ
È ǲȇÊ È ȁơǂÈ ǈǳơ
ō ȏَ‫ ا‬ȁÈ ǆ È ƨÈ ǷƢÈ ǸÈ ǠÊ Ìǳơȏَ‫ ا‬ȁ
È ÉǻǂÌ ÉƦÌǳơȏَ‫ ا‬ȁ È ǎȈ È ǸÊ ǬÈ Ìǳơ
ǲÈ ǨÈ ǇÌ ÈƗ ƢÈǻȂǰÉ ÈȇȄōƬƷƢ
È ǸÈ ȀÉ ǠÌ ǘÈ ǬÌ ÈȈÌǳȁ É ǆÌ ÈƦÌǴÈȈÌǴǧÈ ǺÊ ȈÈÌ ǴǠÌ Èǻ ƾÌ ƴÊ ÈȇǶÈÌ ǳ ǹÌ ÊƜǧÈ ǺÊ ȈÈÌ ǴǠÌ ōǼǳơƾÉ ƴÊ Èȇ
È ǺÊ ȈÌ Ǩō ƻ
nǺÊ ȈÌÈƦǠÌ ǰÌ È ǳơǺÈ ǷÊ

348 İmam Şafiî
785- (431) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’dan: “Bir adam Nebî� sallalla-
hu aleyhi ve sellem’e geldi ve “İ�hramlı hangi elbiseleri giyebilir?” diye sordu.
Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Gö� mlek giyemez, sa-
rık giyemez, bornoz giyemez, don giyemez, mest giyemez. Ancak kim nalın/
terlik bulamazsa bu hariçtir. Nalın bulamayan mest giysin ve topuk kısmını
aşağ� ısından kessin.”867
ō ÈƥÈƗ ƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ

ƔÊ ƢÈưǠÌ ǌǳơƢ È ǱȂ É ǬÉ ÈȇÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÈ ÌƥȁǂÈ ǸÌ ǟÈ ǞÈ ǸÊ Ǉ
È ǾÉ ōǻÈƗ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ƕō
È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ
È ǇÉ ǁ È ǱȂ É ǬÉ ÈȇȂÈ ǿÉ ȁ
È ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÈ ÌƥơƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ È ǱȂ É ǬÉ Èȇ
ơǁơً ǃÈ ÊƛƾÌ ƴÊ ÈȇǶÈÌ ǳơÈƿÊƛȁ
É ǳơǆ É ǂƸÌ ǸÌÉ ǳơƾÊ ƴÊ ÈȇǶÈÌ ǳơÈƿÊƛ~ǱȂ
È ÊƦÈǳǺÊ ȈÈÌ ǴǠÌ ÈǻǵÊ É ǬÉ ÈȇȂÈ ǿÉ ȁ
È ƤÉ ǘÉ ƼÌ Èȇ
nǲȇÊ
È ȁơǂÈ ǈǳơ ō ǆ È ÊƦÈǳ
aleyhi ve sellem’in hutbe verirken şö� yle buyurduğ� unu işittim: “İ�hramlı kimse
nalın/terlik bulamazsa mest giysin, izar bulamazsa şalvar giysin.”868
ƔƢÈ ǈÈ ŏǼǳơȆÊƬǨÌ ÉȇǹƢ

È ǯ È ǾÉ ōǻÈƗ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇ
È ǺÌ ǟÈ ȅÊ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƔƢÈ ǈÈ ŏǼǳơȆÊƬǨÌ Éƫ ƢȀÈ ōǻÈƗ ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÉ ōȈǨÊ Ǐ
È ǾÉ ÌƫǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ ȄōƬƷ É ǳơǺÈ ǠÌ ǘÈ ǬÌ ÈȇǹÌ ÈƗ ǺÈ ǷÌ ǂÈ ƷÌ ÈƗ ơÈƿÊƛ
ǾÉ ǼÌ ǟÈ ȄȀÈ ÈƬÌǻƢÈǧǺÈ ǠÌ ǘÈ ǬÌ Èȇȏَ‫ ا‬ǹÌ ÈƗ
787- (435) Salim b. Abdillah b. Ö� mer’den: “İ�bn Ö� mer radıyallahu anhu-
ma kadınların ihrama girdikleri zaman mestlerini kesmelerine fetva veriyor-
du. Safiyye radıyallahu anha ona; Aişe radıyallahu anha’nın kadınların mest-
lerini kesmeleri için fetva verdiğ� ini haber verdi. Bunun ü� zerine (İ�bn Ö� mer
radıyallahu anhuma) fetvasından vazgeçti.”869
È ǫ ǅƢ
ùǱƢÈ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇ
Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƔÇ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ È ǺÉ ÌƥƾÉ ȈǠÊ ǇƢ
È ÊǳǁƢÈ ǋÈ ÈƘǧÈǾÊ ÊƥƣÊ
ƢǸÈ ǯȆ É ǂǔÌ ÈƫȏƢ
َ‫ ا‬ǷÈ ȁ
È ƪÌ É ǴǫÉǾÊ ÊƥƣÊ
É ǂǔÌ Èƫȏَ‫ ا‬ȁƢ È ǺÌ ǷÊƢȀÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ȆÊǳƾÌ Éƫ
È ȀÈ ÊƦȈÊƥȐَ‫ ا‬Ƴ
El-Müsned 349
ƣÊÉ ǂǔÌ ÈƬÈǧǾÊ Ȉǘŏ ǤÈ Éƫȏ È ǬÈ ǧÈƣƢ

َ‫ ا‬ǱƢ Ê ÈƦÌǴƴÌÊ ǳơǺÈ ǷÊ ƢǿÈ ƾŏ ƻȄÈ È ǳÊƛǁƢÈ ǋÈ ÈƗǶō ÉƯƧÉ ÈƗǂÌ ǸÌÈ ǳơƤÉ ÊƦǴÌ ƴÈ Éƫ
È ǴǟÈ ƢǷȄÈ
È ȀÈ ȀÊ ƳÌ ȁȄÈ
ȂÈ ǿÉ ƢǸÈ ǯƢ Ê ǳȁƢ
È ǴǟÈ ǾÉ ÉǳƾÉ ǈÌ ÈƫǺÌ ǰÈ È ȀÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ȄǬÈ ƦÌÈȇȏȅَ‫ ا‬ǀÊ ōǳơǮÈ ÊǳǀÈ ǧÈ ƢȀÈ ȀÊ ƳÌ ȁȄÈÈ ǴǟÈ ǾÊ Êƥ
øǾÉ ǨÉ ǘÊ ǠÌ Éƫȏَ‫ ا‬ȁ
È ǾÊ ÊƥƣÊ È ǾÉ ÉƦǴÊ ǬÌ Èƫȏَ‫ ا‬ȁ
É ǂǔÌ Èƫȏَ‫ ا‬ȁ È ȏȁ Å ƾÉ ǈÌ ǷÈ
788- (436) Atâ� ’dan: “İ�bn Abbas radıyallahu anhuma dedi ki: “Kadın cil-
babını ü� zerinden sarkıtır, onunla sarınmaz.” Ben: “Onu sarınmaması nedir?”
dedim. Kadının cilbab giyinmesi gibi bana işaret etti, sonra cilbabın yanak
ü� zerine gelen kısmına işaret etti ve şö� yle dedi: “Onu sarınarak yü� zü� nü� ö� rte-
mez. Bu onun ü� zerinde kalıcı olmaz. Lakin yü� zü� ü� zerine ö� rtü� sü� nü� sarkıtır,
onu sarınıp da yü� zü� nü� ö� rtmez.”870
Ê ǇÉ ǁ È ƨÈ ÈȈÊƦǴÌ ÈƫǹÌ ÈƗƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
ƾÈ ǸÌ ƸÌÈ ǳơǹō ÊƛǮÈ ȈÌōƦÈǳǮÈ È ǳǮȇÊÈ ǂǋ È ȏَ‫ ا‬ǮÈ ȈÌōƦÈǳǮÈ ȈÌōƦÈǳǶō ȀÉ Ǵō ǳơǮÈ ȈÌōƦÈǳ~Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
È ǴǇÈ ȁ
ƾÉ ȇÊǄÈȇǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÉ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÉ ƦÌ ǟÈ ǹƢÈ ǯÈ ȁÈ ǞÆ ǧÊ ƢÈǻ ǱƢÈ
È ǫ nǮÈ È ǳ ǮȇÊÈ ǂǋ È ȏ َ‫ ا‬ǮÌ È ǴǸÌÉ ǳơȁ
È ǮÈ È ǳ ƨÈ ǸÈ ǠÌ ŏǼǳơȁÈ
È ǮÈ ȈÈÌ ǳÊƛƔƢÉ ÈƦǣÌ ǂǳơ
ǲÉ ǸÈ ǠÌÈ ǳơȁ È ǮÈ ÌȇƾÈ ÈȇȆǧÊ ǂÉ ȈÌ ƼÌ
ō ȁ È ǮÈ ȈÌōƦÈǳǮÈ ȈÌōƦÈǳƢȀÈ ȈǧÊ
È ǮÈ ÌȇƾÈ ǠÌ ǇÈ ȁ
È ǳơȁ
aleyhi ve sellem’in telbiyesi şö� yle idi: “Lebbeyk, Allahumme lebbeyk, leb-
beyke lâ şerike leke lebbeyk. İnne’l-hamde ve’n-ni’mete leke ve’l-mulk.
Lâ şerîke lek.” Nafi dedi ki: “Abdullah b. Ö� mer radıyallahu anhuma şunu da
eklerdi: “Lebbeyk, lebbeyke ve sa’deyk, ve’l-hayru fî� yedeyk, ve’r-rağ� ’bâ� u
ileyke ve’l-amel.”871
ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊǂÊƥƢƳ

È ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ È ǺÌ ǟÈ ǶÊ ǴÌ ǠÊ ÌǳơǲÊ ǿÌ ÈƗǒ
É ǺÊ ÌƥÊǂǨÈ ǠÌ Ƴ É ǠÌ ÈƥƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǮÈ ȈÌōƦÈǳ~ƾÊ ȈƷÊ ȂÌ ōƬǳƢÊƥǲō ǿÈ ÈƗǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ Êَّ‫لله‬ơ
È ǂǋ
ǮȇÊ È ȏ È ǴǸÌÉ ǳơȁ
َ‫ ا‬ǮÌ È ǳ ƨÈ ǸÈ ǠÌ ŏǼǳơȁ
È ǮÈ È ǳơǹō Êƛ ǮÈ ȈÌōƦÈǳ ǮÈ
È ƾÈ ǸÌ ƸÌ È ǳ ǮȇÊ
È ǂǋ َ‫ ا‬ǮÈ ȈÌōƦÈǳ Ƕō ȀÉ Ǵō ǳơ
È ȏ
Èǳ
nǮÈ

350 İmam Şafiî
790- (454) Cabir b. Abdillah radıyallahu anhuma’dan: “Rasû� lullah sal-

lallahu aleyhi ve sellem tevhid ile ihrama girer ve şö� yle derdi: “Lebbeyk,
Allahumme lebbeyk, la şerike leke lebbeyk, inne’l-hamde ve’n-ni’mete
leke ve’l-mulk, lâ şerîke lek.”872
ǺÌ ǟÈ ǹȂ Ê ǸÌÈ ǳơÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÉ ÌƥÊǄȇÊǄǠÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ǂÈ ǯÈ

É ǌÉ ƳƢ È ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ƿȁ È ȆŎ ǠÊ ǧÊ Ƣǌǳơ
ō ǱƢÈ Èǫ
ǺÌ ǷÊ ǹƢ È ǫ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
È ǱƢÈ
È ǯ Èْ‫ أ‬ǺÊ ǟÈ ǲÊ ǔÌ ǨÈ ÌǳơǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ
È ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƱÊ ǂÈ ǟÌ ȋơ
nǮÈ ȈÌōƦÈǳǪŏ ƸÌ È ǳơǾÈ ÈǳÊƛǮÈ ȈÌōƦÈǳ~Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
Ê ǇÉ ǁ È ƨÊ ÈȈÊƦǴÌ Èƫ
791- Ebu Hureyre radıyallahu anh’den: “Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve
sellem’in telbiyesi şö� yle idi: “Lebbeyke ilahe’l-hak lebbeyk”873
ǾÉ ōǻÈƗƾÇ ǿÊ ƢƴÈ ǷÉ ǺÌ ǟÈ ƱÉ ǂÈ ǟÌ ȋơ É ÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗǱƢÈ

Èْ‫ أ‬ƾÉ ȈÌ ǸÈ ƷȆ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÆ ȈǠÊ ǇƢ
È ǫƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǮÈ ȈÌōƦÈǳǮÈ ȈÌōƦÈǳǶō ȀÉ Ǵō ǳơǮÈ ȈÌōƦÈǳ~ƨÊ ÈȈÊƦǴÌ ōƬǳơǺÈ ǷÊ ǂÊ
É ȀǜÌ ÉȇǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǹƢ
È ǯ Èǫ
È ǱƢÈ
ȄōƬƷ
È ǱƢÈÈ ǫnǮÈ È ǳǮȇÊ È ǂǋ È ȏَ‫ ا‬ǮÌ È ǴǸÌÉ ǳơȁÈ ǮÈ È ǳơǹō ÊƛǮÈ ȈÌōƦÈǳǮÈ
È ǳƨÈ ǸÈ ǠÌ ŏǼǳơȁÈ ƾÈ ǸÌ ƸÌ È ǳǮȇÊ
È ǂǋ È ȏَ‫ا‬
ǮÈ ȈÌōƦÈǳ~ƢȀÈ ȈǧÊƽÈ ơǄÈ ǧÈǾÊ ȈǧÊȂÈ ǿÉ ƢǷÈ ǾÉ ÈƦƴÈ ǟÌ ÈƗǾÉ ōǻÈƘǯ
È ǾÉ ǼÌ ǟÈ ǹȂÉ
È ǧǂÈ ǐÌ ÉȇǅƢ É ōǼǳơȁÈ ǵÇ ȂÌ ÈȇƩơÈ
È ƿǹƢÈ ǯơÈ È ƿÊƛ
ƨÈ ǧÈ ǂÈ ǟÈ ǵÈ ȂÌ ÈȇǮÈ ÊǳƿÈ ǹō ÈƗƪÉ ƦÌ ǈÊ ƷÈ ȁÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ É ǺÉ ÌƥơǱƢÈ È ǫnƧÊ ǂÈ ƻÊ ȉơ
ْ‫ آ‬Ǌ È ȈÌ ǠÌÈ ǳơǹō Êƛ
É ȈÌ ǟÈ Ǌ
792- (455) Mucahid şö� yle dedi: “Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’in tel-
biyesi şu şekilde idi: “Lebbeyk, Allahumme lebbeyk, lebbeyke lâ şerike
leke lebbeyk. İnne’l-hamde ve’n-ni’mete leke ve’l-mulk. Lâ şerîke lek.”
Hatta bir gü� n insanlar ondan yü� z çevirince bunu garip karşılamış gibi şunu
ekledi: “Lebbeyke inne’l-ayşe ayşu’l-â� hira” İ�bn Cureyc dedi ki: “Zannederim
bu Arafe gü� nü� olmuştu.”874
ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹÈ Ȑَ‫ ا‬ƴÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ

É ǺÌ ǟÈ ǺÇ ǠÌ Ƿ Ê ǬÈ ÌǳơǺÊ ǟÈ ƾÆ ȈǠÊ ǇƢ
È ǺÊ ÌƥǶÊ ǇƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ơÈƿƢÈȇȆŏƦÈǴÉȇȂÈ ǿÉ ȁ È ǾÊ ȈƻÊ ÈƗȆÊǼÈƥǒ Ç ǫȁȆ
È ǠÌ ÈƥǍƢō È ǞÈ ǸÊ Ǉ
È ÊƥÈƗǺÉ ÌƥƾÉ ǠÌ Ǉ È ǱƢÈ È ǫǾÉ ōǻÈƗƨÈ ǸÈ È ÊƥÈƗ
È ǴǇȆ
872 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (9571) Muslim (1218) Ebu Davud (1905)
874 Zayıf. Şafii, Sunen (9575) isnadı Mü� rsel olup, Said b. Salim zayıftır.
El-Müsned 351
ƾÊ ȀÌ ǟÈ ȄÈǴǟÈ ȆŏƦÈǴÉǻƢōǼǯơÈ

É ǀǰÈ ǿÈ ƢǷÈ ȁ
È ƱÊÊ ǁƢǠÈ ǸÌÈ ǳơȁÉǀÈǳǾÉ ōǻÊƛƱÊ
É ǁƢǠÈ ǸÌÈ ǳơ~ƾÆ ǠÌ Ǉ È ǬÈ ǧÈƱÊ
È ǱƢ Ê ǁƢǠÈ ǸÌÈ ǳơ
nǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
Ê ǇÉ ǁÈ
793- (456) Abdullah b. Ebi Seleme’den: “Sa’d b. Ebi Vakkas radıyallahu
anh yeğ� enlerinden birinin telbiyede: “Ya ze’l-meâ� ric” dediğ� ini işitti. Sad ra-
dıyallahu anh dedi ki: “el-Meâ� ric! Şü� phesiz o miraçlar sahibidir. Rasû� lullah
sallallahu aleyhi ve sellem zamanında bö� yle telbiye getirmezdik!”875
ǺÌ ǟÈ ǵÇ ǄÌ ƷÈ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǺÊ ÌƥÊǂǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
È ǺÌ ǟÈ ǵÇ ƢǌÈ ǿÊ ǺÊ ÌƥƭÊ
ǺÊ ÌƥƽÊ Ȑَّ‫ ا‬ƻ Ê ǁƢƸÌ ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊǂǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥǮÊ ǴÊ ǸÌÈ ǳơƾÊ ƦÌ ǟÈ
È ǳơǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ
ȆÊǻƢÈƫÈƗ~ǱƢÈ È ǫ ǶōÈ ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ
È ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ȅÊ Èْ‫ أ‬ƤÊ ÊƟƢǈǳơ
ŏ ǁƢǐÈ Ìǻȋơ ō
ǶÌ ȀÉ ÈƫơȂÈ ǏÌ ÈƗ ơȂǠÈÉ ǧǂÌ ÈȇǹÌ ÈƗ ȆÈ ǠÊ Ƿ É ǹÌ ÈƗ ȆÊǻǂÈ ǷÈ ÈƘǧÈ ǵÉ Ȑَ‫ ا‬ǈǳơ
È ȁÌ ÈƗ ȆÊƥƢƸÈ ǏÌ ÈƗ ǂÈ Ƿƕ
È ǺÌ Ƿ ō ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ǲȇÊÉ ǂƦÌ ƳÊ
Êْ‫ إ‬ÊƥȁÌ ÈƗƨÊ ÈȈÊƦǴÌ ōƬǳƢÊƥ
ƢǸÈ ǿÉ ƾÈ ƷÈ ÈƗƾÉ ȇÊǂÉȇnǱÊ Ȑَ‫ ا‬ǿÌ ȍƢ
794- (457) Hallad b. Saib el-Ensâ� rî�, babasından rivayet ediyor: Rasû� lullah
sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Cibril aleyhi’s-selâm bana geldi
ve ashabıma veya yanımdakilere telbiyede yahut tehlilde seslerini yük-
seltmelerini emretmemi söyledi.” İ�kisinden birini kastetti.876
ÊǁƾÊ ǰÈ ǼÌ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ

É ǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈÌ ǸÈ ƷȆÉ ÊƥÈƗǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǺÌ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇ
ƨÊ ÈȈÊƦǴÌ ōƬǳơǺÈ ǷÊ ǂÉ ÊưǰÌ ÉȇǹƢ È Ƕō
795- (458) Muhammed b. El-Munkedir dedi ki: “Nebî� sallallahu aleyhi
ve sellem telbiyeyi çok yapardı.”877
ǾÉ ōǻÈƗǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇ
875 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (9578) Said b. Salim el-Kaddah zayıftır. İ�bn Huze -
me (2626) Ebu Davud (1813) Ahmed (3/320) Beyhaki (5/45)
877 Çok zayıf. Şafii, Sunen (9549) Mü� rsel olup isnadında Said b. Salim zayıftır. M -
hammed b. Ebi Humeyd çok zayıftır.
352 İmam Şafiî
ƢǠً ƴÊ ǘÈ ǔÌ ǷÉ ȁ
È ȏÊÅ ǃƢÈǻȁƢ Ê ǁȆ
È ًƦǯơ È ǯÈ
È ŏƦÈǴÉȇǹƢ
796- (459) Nafi’den: İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma binekli olarak, yaya
olarak ve yatar halde iken telbiye getirirdi.”878
ǺÊ ÌƥƧÈ ǁƢÈ ǸÈ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ƧÈ ƾÈ ÊƟơǃÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǺÊ ÌƥƶÊ ÊǳƢǏ È ǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǺÉ ÌƥǶȈ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǺÌ ǷÊ ǡÈ ǂÈÈ ǧơÈƿÊƛǹƢ È ǾÉ ōǻÈƗǶō
È ǯ È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƪÇ ÊƥƢÈƯǺÊ ÌƥƨÈ ǸÈ ÌȇǄÈ ƻÉ
ǁÊ ƢōǼǳơǺÈ ǷÊ ǾÊ ÊƬǸÈ ƷÌ ǂÈ ÊƥǽÉ ƢǨÈ ǠÌ ÈƬǇơ
Ì ȁ
È ƨÈ ōǼƴÌ
È ǳơȁ Ì ǁÈَّ‫لله‬ơǱÈ ÈƘǇ
È ǾÉ ÈǻơȂÈ ǓÊ È ǾÊ ÊƬÈȈÊƦǴÌ Èƫ
797- (460) Umare b. Huzeyme b. Sabit, babasından rivayet ediyor: “Nebî�
sallallahu aleyhi ve sellem telbiyesini bitirdiğ� i zaman Allah’tan rızasını, cen-
netini ve rahmetiyle cehennemden afiyette kılmasını isterdi.”879
È ǈō ƷÈ ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƧÈ ƽÈ ƢÈƬÈǫ ǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈǠÊ ǇÈ ǺÌ ǟÈ Ƶơ

ǹƢ É ƾō ǬÈ Ìǳơ ǶÇ ÊǳƢǇÈ ǺÉ Ìƥ ƾÉ ȈǠÊ ǇÈ ƢÈǼÈƯƾō ƷÈ
ǂÈ ǠÈ ǋÌ ÈƗ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗ ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
È ǅƢ Èْ‫أ‬
Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƱÊ ǂÈ ǟÌ ȋơ
ŏ ǧÊ
Èْ‫ أ‬Ǫŏ ǌǳơȆ
ǺÊ ǸÈ Ìȇȋơ
ve sellem saçını traş etmeye sağ� tarafından başlardı.”880
ǾÉ ōǻÈƗƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ

È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ
É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǶÆ ǴÊ ǈÌ ǷƢ
Èْ‫ أ‬ǧÊ ȁÌ ÈƗÊǂǈÈ ÌȇȋơȆ
ǺÊ ǸÈ ÌȇȋơȆ Èْ‫ أ‬ǧÊ ǂÈ ǠÈ ǋÌ ÈƗǺÊ ȈÌ Ǭō ǌǳơ
ŏ ȅŏ ÈƗȆǧÊ ȆÊǳƢÈƦÉȇȏَ‫ ا‬ǹƢ È ǯÈ
799- (1278) Nafi rahimehullah’tan: “İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma saç
traşında sağ� ından ya da solundan başlamasına aldırmazdı.”881

879 Zayıf. Şafii, Sunen (9580) İ�brahim b. Muhammed metruktü� r. Ona mutabaat
gelmiştir. Beyhaki (5/46) Salih b. Muhammed b. Zaide zayıf olup bu hadisin
rivayetinde tek kalmıştır.
880 Hasen. Şafii, Sunen (10876) Said b. Salim zayıftır. ancak şahitleri vardır. Ebu
Davud (1752-53)
El-Müsned 353
İhrâmlıya Mubâh Olan ve Haram Olan Şeyler İle

İşlenen Haramlardan Dolayı Terettüp Eden
Hükümler
É ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǶȈ

ǺÌ ǟÈ ǺÇ ȈÌÈǼƷ È ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛ ǺÌ ǟÈ ǶÈ
È ǴǇÌ ÈƗ ǺÊ ÌƥƾÊ ÌȇǃÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
~ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÉ ÌƥơǱƢ È ǬÈ ǧÈ ƔÊ ơȂÈ ÌƥȋƢÈْ‫ أ‬Êƥ ƢǨÈ ǴÈÈƬƻơ
Ì ƨÈ ǷÈ ǂÈ ƼÌ ǷÈ ǺÈ ÌƥǁÈ ȂÈ ǈÌ ǸÊ Ìǳơȁ
È ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÈ Ìƥơǹō ÈƗ ǾÊ ȈÊƥÈƗ
ǅƢÇ ōƦǟÈ ǺÉ ÌƥơȆÊǼǴÈ ǇÈ ǁÌ ÈƘǧÈǾÉ ǇÈ ÌƗǁÈ ǵÊ
É ǂƸÌ ǸÌÉ ǳơǲÉ ǈÊ ǤÌ Èȇȏ
َ‫ ا‬ǁÉ ȂÈ ǈÌ ǸÊ ÌǳơǱƢÈ
È ǫȁ É ǂƸÌ ǸÌÉ ǳơǲÉ ǈÊ ǤÌ Èȇ
È ǾÉ ǇÈ ÌƗǁÈ ǵÊ
È ǫ ƣÇ ȂÌ ÈưÊƥ ǂÉ ÊƬÈƬǈÌ ÈȇȂÈ ǿÉ ȁ
ǱƢÈ È ǺÊ ȈÌÈǻǂÌ ǬÈ ÌǳơǺÈ ȈÌÈƥǲÉ ǈÊ ÈƬǤÌ ÈȇǾÉ ÉƫƾÌ ƳÈ ȂÈÈ ǧ ȅÊ ŏ ǁƢǐÈ ÌǻȋơÈْ‫ أ‬ƣȂ
È ŎȇÈƗ ȆÊƥÈƗ ȄÈǳÊƛ
ǮÉ Ç ōƦǟÈ ǺÉ ÌƥơǮÈ ȈÈÌ ǳÊƛȆÊǼǴÈ ǇÈ ǁÌ ÈƗÊَّ‫لله‬ơƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻÈƗƪÌ
É ǳÈƘǇÌ ÈƗǅƢ É ǴǬÉ ǧÈ ơÈǀǿÈ ǺÌ Ƿ È ǬÈ ǧÈ ƪÉ Ǹō
È ǱƢ Ì ǴǈÈÈǧ
ǞÈ ǓÈ ȂÈ
È ǧǱƢÈÈ ǫǵÆ ǂÊ ƸÌ ǷÉ ȂÈ ǿÉ ȁÈ ǾÉ ǇÈ ÌƗǁÈ ǲÉ ǈÊ ǤÌ ÈȇǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
É ǇÉ ǁÈ ǹƢ
È ǯ È ǦÈ ȈÌ ǯÈ
ƤŎ ǐÉ ÈȇǹƢ Ç ǈÈ Ìǻȍ È ǫ Ƕō ÉƯ ǾÉ ǇÉ ÌƗǁ
Êِ‫ إ‬ǱƢÈ È ȆÈ ō ǳÊƛ ơƾÈ ÈƥȄōƬƷ È ǧ ƣÊ ȂÌ ōưǳơȄÈǴǟÈ ǾÊ ÌȇƾÈ ÈȇƣȂ
È ǽÉ ÈƘǗÈ ƘÌ ǘÈ È ŎȇÈƗ ȂÉƥÈƗ
È ǫǶō ÉƯǂÈ ÈƥƽÌ ÈƗȁƢ
ǱƢÈ È ǸÊ È ȀÊƥǲÈ ÈƦÌǫÈƘǧÈǾÊ ÌȇƾÈ ÈȈÊƥǾÉ ǇÈ ÌƗǁ È Ƕō ÉƯǾÊ ǇÊ ÌƗǁȄÈ
È ǭÈ ǂō Ʒ È ǴǟÈ Ƥō ǐÈ Ì ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
È ǧƤÌ ÉƦǏơ
~ǲÉ ǠÈ ǨÌ ÈȇǶō
È ǴǇÈ ȁ
È ǴǇÈ ȁ È ǀǰÈ ǿÈ
È ǾÉ ÉƬÌȇÈƗǁơÈ
800- (427) Abdullah b. Huneyn’den: “Abdullah b. Abbâ� s radıyallahu
anhuma ile Misver b. Mahrame radıyallahu anh, Ebvâ� denilen yerde ihtilâ� f
ettiler. Abdullah b. Abbâ� s radıyallahu anhuma: “İ�hrâ� mlı bir kimse başını
yıkayabilir” dedi. Misver radıyallahu anh: “İ�hrâ� mlı başını yıkayamaz” dedi.
Bunun ü� zerine İ�bn Abbâ� s radıyallahu anhuma bu mes’eleyi sormak ü� zere
beni Ebû� Eyyû� b el-Ensâ� rî� radıyallahu anh’e gö� nderdi. Kendisini, kuyunun iki
direğ� i arasında yıkanırken buldum. Bir elbise ile ö� rtü� nü� yordu. Ona selâ� m
verdim. “Sen kimsin?” dedi. Ben: “Abdullah b. Huneyn’im! Beni, sana Rasu-
lullah sallallahu aleyhi ve sellem’in ihram halindeyken başını nasıl yıkadığ� ını
sormak için Abdullah b. Abbâ� s gö� nderdi” dedim. Ebû� Eyyû� b radıyallahu anh
elini elbisenin ü� zerine koyarak onu biraz indirdi. Hattâ� başı gö� rü� ndü� . Sonra
kendisine su dö� ken kimseye: “Dö� k!” dedi; o da başına su dö� ktü� . Sonra başı-
nı elleriyle ovarak, ellerini ö� ne ve arkaya gö� tü� rdü� ve: “Rasulullah sallallahu
354 İmam Şafiî
aleyhi ve sellem’in işte bö� yle yaptığ� ını gö� rdü� m” dedi.”882
ǅƢÇ ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƨÈ ǷÊ È ǂǰÌ ǟÊ ǺÌ ǟÈ ȅÊ ŏ ǁǄÈ ƴÌ È ǳơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǳơÊŉǂÊ ǰÌ
È ǠÈ ÈƫǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
ƢÈǼŎȇÈƗƔÊ ƢǸÌÈ ǳơȆǧÊǮÈ ÈȈǫÊ ƢÈƥÉƗǱƢ È ƣƢ È ǳơǺÉ ÌƥǂÉ ǸÈ ǟÉ ȆÊǳǱƢÈ
Ê ǘō ƼÌ È ǫƢǸÈ ōƥǁ~
É ǱƢÈ Èǫ
~ǹȂ È ǷÊÉ ǂƸÌ Ƿ È ǈً ǨÌ ÈǻǱÉ ȂÈ ǗÌ ÈƗ
É ǺÉ ƸÌ ÈǻȁƢ
801- (429) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’dan: “Bazen Ö� mer b. el-Hattab
radıyallahu anh bana şö� yle derdi: “Gel, sana su bıraktım. Bakalım hangimiz
daha uzun boylu.” Biz o sırada ihramlı idik.”883
ȄÈǴǠÌ ÈȇǺÈ Ìƥǹơ È ǹō ÈƗƔƢÆ ǘÈ ǟÈ ȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ

È ȂÈ ǨÌ Ǐ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇ È ǺÉ ÌƥƾÉ ȈǠÊ ǇƢ
È ƣƢ Ê ǘō ƼÌ È ǫ ǾÉ ōǻÈƗ ƨÈ ōȈǷÈ ÉƗ ǺÊ ÌƥȄÈǴǠÌ ÈȇǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǽÉ ǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǳơǺÉ ÌƥǂÉ ǸÈ ǟÉ ƢǸÈ ÈǼȈÌÈƥǱƢÈ
ƤÌ ÉƦǏÌ ÈƗȄÈǴǠÌ ÈȇƢÈȇƣƢ Ê ǘō ƼÌ È ǫÌƿÊƛƣÇ ȂÌ ÈưÊƥǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ǂÉ ÈƬǇÌ ÈƗƢÈǻÈƗȁÇ
È ǳơǺÉ ÌƥǂÉ ǸÈ ǟÉ ǱƢÈ È ŚǠÊ ÈƥȄÈǳÊƛǲÉ ǈÊ ÈƬǤÌ Èȇ
ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ƣƢ Ê ǘō ƼÌÈ ǳơǺÉ ÌƥǂÉ ǸÈ ǟÉ ǱƢÈ ǬÈ ǧÈ ǶÈ È ÊǼǷÊ ƚÌ ǸÌÉ ǳơŚ
É ǴǟÌ ÈƗś É ǷÊ ÈƗƪÌ É ǴǬÉ ǧÈ ȆǇÊ ÌƗǁȄÈ
È ǴǟÈ
ùǾÊ ǇÊ ÌƗǁȄÈ
È ǴǟÈ ǑƢÈ È ǧÈƗǶō ÉƯȄÈǳƢǠÈ ÈƫÈَّ‫لله‬ơȄǸō ǈÈ È ǧƢًưǠÊ ǋ È ȏَّ‫ا‬ÊƛǂÈ ǠÌ ǌǳơ
ō ƔƢÉ ǸÌÈ ǳơƾÉ ȇÊǄÈȇƢǷÈ
802- (428) Ya’lâ� b. Umeyye radıyallahu anh’den: “Ö� mer b. el-Hattab radı-
yallahu anh deveye doğ� ru dö� nmü� ş yıkanıyordu. Ben de onu bir ö� rtü� ile ö� rtü� -
yordum. Ö� mer b. el-Hattab radıyallahu anh dedi ki: “Ey Ya’lâ� ! Başıma su dö� k.”
Ben: “Ey mu’minlerin emiri! Biliyorum” dedim. Ö� mer b. el-Hattab radıyallahu
anh dedi ki: “Su saçın ancak dağ� ınıklığ� ını artırır” Sonra Allah Teâ� lâ� ’nın adını
andı ve sonra başına su dö� ktü� .”884
ƣƢÊ ǘō ƼÌ È ǳơǺÉ ÌƥǂÉ ǸÈ ǟÉ ǂÈ ǐÈ ÌƥÈƗùǱƢÈ

È ǫÇǂǨÈ ǠÌ ƳȆÈ ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ȁÇǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǽÊ ǀÊ ǿÈ ƢǷù
È ǱƢ È ǬÈ ǧÈǵÆ ǂÊ ƸÌ ǷÉ ȂÈ ǿÉ ȁ È ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ȄÈǴǟÈ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ
È ǺÊ ȈÌ ƳÈ ǂō ǔÈ ǷÉ ǺÊ ȈÌÈƥȂÌ ÈƯÇǂǨÈ ǠÌ Ƴ
ƨÈ ōǼǈǳơƢ
Ŏ ÈǼǸŏ É ǴǠÈ Éȇơƾً ƷÈ ÈƗ ǱƢ È ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
É ƻÈ ÈƗ ƢǷ È ƤÇ ÊǳƢÈǗ ȆÊƥÈƗ ǺÉ ÌƥȆŎ ǴÊ ǟÈ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ƣƢ É ÈȈŏưǳơ
884 Zayıf. Said b. Salim el-Kaddah zayıftır.
El-Müsned 355
ùǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǂÉ ǸÈ ǟÉ ƪÈ ǰÈ ǈÈ
Èǧ
803- (433) Ebu Cafer (Muhammed b. Ali)’den: “Ö� mer b. el-Hattab ra-
dıyallahu anh, Abdullah b. Cafer’in ü� zerinde ihramlı olduğ� u halde asfur ile
boyalı iki elbise gö� rdü� ve: “Bu elbiseler nedir?” dedi. Bunun ü� zerine Ali b. Ebi
Talib radıyallahu anh: “Sü� nnetten ö� ğ� rendiğ� imiz şeyden kimse engelleyemez”
dedi. Ö� mer radıyallahu anh sustu.”885
Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÇ
È ǂÊƥƢƳ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇ
È ǺÌ ǟÈ ÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ È ǺÉ ÌƥƾÉ ȈǠÊ ǇƢ
ƧÈ ǂÈ ǨÈ ǐÌ ǠÈ ǸÌÉ ǳơƣƢ
È ÈȈŏưǳơǆÉ ÈƦÌǴÈƫȁ Ê ǘǳơƣƢ
È ƤȈŏ È ÈȈÊƯƧÉ ÈƗǂÌ ǸÌÈ ǳơǆ
É ÈƦÌǴÈƫȏ~
َ‫ ا‬ǱȂ É ǬÉ ÈȇǾÉ ǠÈ ǸÊ Ǉ
È ǾÉ ōǻÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ
nƢًƦȈǗÊ ǂÈ ǨÈ ǐÌ ǠÈ ǸÌÉ ǳơȃǁÈ ÈƗȏَ‫ ا‬ȁÈ
804- (434) Ebu’z-Zubeyr’den: Cabir radıyallahu anh’ın şö� yle dediğ� ini
işittim: “Kadın kokulu elbise giyemez, asfur ile boyalı elbise giyebilir. Asfur
ile boyalı elbiseyi koku olarak gö� rmü� yorum.”886
ƪÊ ǼÌÊƥƨÈ ōȈǨÊ Ǐ

È ǺÌ ǟÈ ǶÇ ǴÊ ǈÌ ǷÉ ǺÉ ÌƥǺÉ ǈÈ ƸÌ È ǳơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗǱƢÈ
È ǫƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÆ ȈǠÊ ǇƢ
Êǁơƾō ǳơƾÊ ƦÌ ǟÈ ȆÊǼÈƥƔÊ ƢǈÈ ÊǻǺÌ ǷÊ ÆƧÈƗǂÈ ǷơƢ
Ì ȀÈ ÌƫƔƢÈ ƳÌ È ƿÊƛƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ƾÈ ǼÌ ǟÊ ƪÉ ǼÌ ǯù
É ƪÈ Ì ǳƢÈǫƢȀÈ ōǻÈƗƨÈ ÈƦȈÌ ǋÈ
ǆ È ÈƦÌǴÈƫȏَ‫ ا‬ǹÌ ÈƗƪÌ ǨÈ ǴÈ ƷÈ ƨÈ ÈǻȐÉَ‫ ا‬ǧȆÊƬÈǼÌƥơǹō Êƛś È ÊǼǷÊ ƚÌ ǸÌÉ ǳơǵō ÉƗƢÈȇƢȀÈ ÈǳƪÈ
Ì ǳƢÈǫǮÉ ǴÊ ǸÌ ÈƫƢȀÈ ÈǳǱƢ É ǬÈ Éȇ
ÈśÊǼǷÊ ƚÌ ǸÌÉ ǳơǵō ÉƗ ǹō Êƛ ƢȀÈ Èǳ ȆÊǳȂÉǫ ƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
È ƨÉ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ƪÈ Ì ǳƢǬÈ ǧÈ ǶÊ ǇÊ ȂÌ ǸÌÈ ǳơȆǧÊ ƢȀÈ ōȈǴÊ ƷÉ
ùǾÉ Ǵō ǯ É ǮÊ ōȈǴÊ Ʒ
É ƪÊ ǈÌ ÊƦÈǳȏَّ‫ا‬ÊƛǮÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ǶÉ ǈÊ ǬÌ Éƫ
805- (441) Safiyye bt. Şeybe dedi ki: “Aişe radıyallahu anha’nın yanında
idim. Abduddâ� r oğ� ullarından “Temlik” denilen bir kadın ona geldi. Dedi ki:
“Ey mü� minlerin annesi! Falan kızım hac mevsiminde takılarını takmayacağ� ı-
na yemin etti.” Aişe radıyallahu anha dedi ki: “Ona sö� yle, mü� minlerin annesi
bü� tü� n takılarını takmadıkça senin aleyhine yemin ediyor”887
885 Zayıf. Şafii, Sunen (9684) Ebu Cafer, Ö� mer radıyallahu anh’ın zamanına yeti -
memiştir.
886 Zayıf. Şafii, Sunen (9685) Said b. Salim el-Kaddah zayıftır.
887 Zayıf. Şafii, Sunen (9630) isnadında Said b. Salim el-Kaddah zayıftır.
356 İmam Şafiî
É Ǘ ǺÌ ǟÈ ÇǂȈÌ ƴÈ ƷÉ ǺÊ Ìƥ ǵÊ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ ƳÉ ǺÊ Ìƥơ ǺÊ ǟÈ ƾÆ ȈǠÊ ǇÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǫ ǅÇ ȁƢÈ
ǱƢÈ
nƣÇ ȂÌ ÈưÊƥǾÊ ÊǼǘÌ ÈƥȄÈǴǟÈ ǵÈ ǄÈ Ʒ
È ƾÈ È ƪÊ ȈÌÈƦÌǳƢÊƥȄǠÈ ǈÌ ÈȇǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÈ ÌƥơƪÉ ÌȇÈƗǁ~
Ì ǫȁ È
806- (437) Tavus rahimehullah dedi ki: “İ�bn Ö� mer radıyallahu anhu-
ma’nın Kabe’de sa’y yaparken karnını bir elbiseyle sarmış olduğ� unu gö� r-
dü� m.”888
ǺÌ ǰÉ ÈȇǶÈÌ ǳǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÈ Ìƥơǹō ÈƗǽÉ ǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗƢǠً ǧÊ ƢÈǻǹË ÈƗƨÈ ōȈǷÈ ÉƗǺÊ ÌƥǲȈ È ǟÊ ƢǸÈ ǇÌ ÊƛǺÌ ǟÈ ƾÆ ȈǠÊ ǇƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǽÊ ǁÊ ơǃÈ ÊƛȄÈǴǟÈ ǾÊ ȈÈÌ ǧǂÈ
È ǗǃÈ ǂÈ ǣÈ ƢǸÈ ōǻÊƛǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƣÈ ȂÌ ōưǳơƾÈ ǬÈ ǟÈ
807- (438) Nafi’den: İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma elbiseyi ü� zerine
bağ� lamazdı. Ancak iki tarafını izarına tuttururdu.”889
ƢÈǻÈƗȁ
È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÈ ÌƥơǱÉ ÈƘǈÌ ÈȇǲÆ ƳÉ ǁ
È ƔƢÈ Ƴù
È ǱƢÈ È ǫƣÇ ƾÉ ǼÌ ƳÉ ǺÊ ÌƥǶÊ ǴÊ ǈÌ Ƿ
É ǺÌ ǟÈ ƾÆ ȈǠÊ ǇƢ
È ǬÈ ǧÈ ǵÆ ǂÊ ƸÌ ǷƢ
ƾÉ ƦÌ ǟÈ ǱƢ È ǽÉ ƾÉ ǬÊ ǟÌ ÈƗǶō ÉƯȆÊƟơǁÈ ȁ
É ÈǻÈƗȁ È ǺÌ ǷÊ ȆÊƥȂÌ ÈƯȆÈ
Ì ǧǂÈÈ ǗǺÈ ȈÌÈƥǦÉ ÊǳƢƻÈ ÉƗǱƢÈ ǬÈ ǧÈ ǾÉ ǠÈ ǷÈ
َ‫ ا‬ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÉ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ
È ƾÌ ǬÊ ǠÌ Èƫȏ
ùƢًƠȈÌ ǋ
808- (439) Muslim b. Cundub dedi ki: “Bir adam İ�bn Ö� mer radıyallahu
anhuma’ya geldi. Ben de onunla beraberdim. Dedi ki: “İ�hramlıyken elbisemin
iki tarafını arkama atıp bağ� lıyorum.” Abdullah b. Ö� mer radıyallahu anhuma
dedi ki: “Bir şey bağ� lama.”890

È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇ
È ǹō ÈƗƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ
È ǇÉ ǁ È ǺÉ ÌƥƾÉ ȈǠÊ ǇƢ
ǺÊ ȈÌÈƫǂō Ƿn
È ǲÈ ƦÌ ƸÌ
È ǳơǝÊÊ ǄÌǻơ~ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǩÈ ǂÈ ÌƥÈƗǲÇ ƦÌ ƸÈ ÊƥƢǷÊ
ً ǄÈƬƸÌ Ƿ È ÈƗǁÈ
É ȐÅ ƳÉ ǁȃ
809- (440) İ�bn Cureyc’den: “Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem bir
adamın (elbisesini) bir iple bağ� ladığ� ını gö� rdü� ve iki defa: “İ�pi çö� z” buyurdu.891
888 Zayıf. Said b. Salim zayıftır.

891 Zayıf. Şafii, Sunen (9624) Mu’daldir, ayrıca Said b. Salim zayıftır.
El-Müsned 357
ǞÇ ǧÊ ƢÈǻ ǺÌ ǟÈ ȄǇȂÈ Ƿ É ǺÊ ÌƥƣȂ È ŎȇÈƗ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ ƳÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇ È ǺÉ ÌƥƾÉ ȈǠÊ ǇƢ
ō ǾÊ ȈÌÈǼȈÌ ǟÈ ȆǧÊǂÈ ǘÌ
ǂÈ ƦÌ ǐǳơ È ƾÈ ǷÊ ǁơÈ
È ǫÈƗǵÆ ǂÊ ƸÌ ǷÉ ȂÈ ǿÉ ȁ È ƿÊƛǹƢ
È ǯ È ǾÉ ōǻÈƗƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ
ÊǂȈÌ ǣÈ ǺÌ ǷÊ ȁ Ç ǘÊ Êƥ ǲÌ ƸÊ ÈƬǰÌ ÈȇǶÈÌ ǳ ƢǷ
È ƤȈ È ƾÈ ǷÊ ǁơÈ É ȅŏ ÈƘÊƥ ǲÉ ƸÊ ÈƬǰÌ Èȇ~ǱƢÈ
È ƿÊƛ ǲÇ ƸÌ ǯ È ǫ ǾÉ ōǻÈƗȁơ
È ǁƢً ǘÌ È ǫÊƛ
ǲÉ ÊƟƢǬÈ ÌǳơǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÉ ÌƥơnƾÇ ǷÈ ǁÈ
810- (442) Nafi’den: İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma ihramlı iken gö� zü�
şiştiğ� inde gö� zlerinden iltihap damlaları akardı ve şö� yle derdi: “Gö� z şiş-
tiğ� inde veya şişmese dahi gü� zel koku olmadığ� ı sü� rece herhangi bir sü� rme
sü� rü� lebilir.”892
Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÇ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇ

È ǂÊƥƢƳ È ǺÉ ÌƥƾÉ ȈǠÊ ǇƢ
øȏ È ǬÈ ǧÈ ƤȈŏ
َ‫ ا‬ǱƢ È ǘǳơȁ È ǺÈ ǿÌ ƾŎ ǳơȁ
È ǹƢ È ƸÈ Ìȇǂǳơ
ō ǵÊ É ǂƸÌ ǸÌÉ ǳơǶŎ ǌÉ ÈȇÈƗùǲÈ ÊƠǇ
É ǾÉ ōǻÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ
811- (448) Ebu’z-Zubeyr’den: Cabir radıyallahu anh’e: “İ�hramlı kimse
reyhan, yağ� ve gü� zel koku koklayabilir mi?” diye soruldu. “Hayır” dedi.893
ǺÊ Ìƥǹơ
È ȂÈ ǨÌ ǏÈ ǺÌ ǟÈ ƵƢ Ç ÈƥǁȆÈ ÊƥÈƗǺÊ ÌƥƔÊ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ƨÊ ÈǻơǂÈ ǠÌ ƴÌ
Ê ǳƢÊƥǶō
È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÊ ǇÉ ǁ È ƾÈ ǼÌ ǟÊ ƢōǼǯ
É ǱƢÈ È ǫǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƨÈ ōȈǷÈ ÉƗǺÊ ÌƥȄÈǴǠÌ Èȇ
È ǇÉ ǁƢ
ǱȂ È ÈȇǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǩȂÉ Ê ǴƼÌ È ǳƢÊƥ ƺÆ Ǹŏ ǔÈ ÈƬǷ É ȂÈ ǿÉ ȁ
È ƨً ōƦƳȆ É ÊǼǠÌ ÈȇÆƨǠÈ ǘō ǬÈ Ƿ É ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ȁ
È ǲÆ ƳÉ ǁ È ǽÉ ƢÈƫÈƘǧÈ
ƢǷ~
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁÈ ǱƢ È ǬÈ ǧÈȆÈ Ê Ê È ƧÊ ǂÈ ǸÌ ǠÌÉ ǳƢÊƥƪÉ ǷÌ ǂÈ ƷÌ ÈƗȆŏǻÊƛÊَّ‫لله‬ơ
ō ǴǟÈ ǽǀǿÈ ȁ
È ǴƼÌ
ǩȂÉ È ǳơơÈǀǿÈ ǲÉ ǈÊ ǣÌ ÈƗȁ È ƨÈ ǠÈ ǘō ǬÈ ǸÌÉ ǳơǽÊ ǀÊ ǿÈ ǝÊ
É ǄÌǻÈƗƪÉ ǼÌ ǯÉ ǱƢÈ È ǫnǮÊ ƴŏ ƷȆ È ǧÊƢǠً ÊǻƢǏ È ƪÈ ǼÌ ǯÉ
ȆǧÊǾÉ ǠÌ ÈǼǏƢÈÌ ǧǮÈ ÊƬƴō ƷȆ È ǧÊƢǠً ÊǻƢǏ È ƪÈ ǼÌ ǯƢ É ǸÈ È ǧ~Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ
É ǇÉ ǁ È ǱƢÈ ǬÈ ǧÈ
nǮÈ ÊƫǂÈ ǸÌ ǟÉ
812- (449) Ya’lâ� b. Umeyye radıyallahu anh’den: “Ci’rane’de Rasû� lullah
sallallahu aleyhi ve sellem’in yanında idik. Ü� zerinde cü� bbe olan bir adam

358 İmam Şafiî
geldi. Ona haluk (denen kokudan) sü� rü� lmü� ştü� . Dedi ki: “Ey Allah’ın Rasulü� !
Umre için ihrama girdiğ� imde şu cü� bbe ü� zerimdeydi.” Rasû� lullah sallallahu
aleyhi ve sellem buyurdu ki: “Hac yapsaydın ne yapacaktın?” Adam: “Şu
cü� bbeyi çıkarıp, haluku yıkayacaktım” dedi. Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve
sellem buyurdu ki: “Haccın için ne yapacaksan, umren için de aynısını
yap.”894
ǺÌ ǟÈ ƨÈ ōȈǷÈ ÉƗǺÊ ÌƥȄÈǴǠÌ ÈȇǺÊ Ìƥǹơ

È ȂÈ ǨÌ ǏÈ ǺÌ ǟÈ ƔÇ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ ƳÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǶÆ ǴÊ ǈÌ ǷƢ
È ǫƢǷō Êƛȁ
ǱƢÈ È ǎȈ Æ ǸÊ ǫÈǱƢÈ È ǫƢǷō ÊƛǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ȁ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơȄÈƫÈƗƢėȈÊƥơǂÈ ǟÌ ÈƗǹō ÈƗǾÊ ȈÊƥÈƗ
ǮÈ ǐȈ È ǸÊ ǫÈ ǱƢÈ È ǫƢǷō ÊƛǝÊ Ì ǄÌǻơ~ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ȆÈ
ō ǴǟÈ ơÈǀǿÈ ȁ È ǬÈ ǧÈ ƧÇ ǂÈ ǨÌ Ǐ
È ƪÉ ǷÌ ǂÈ ƷÌ ÈƗǱƢ É ǂÉ ÈƯÈƗǾÊ ÊƥȁÆ
È ƨōƦƳÉ
ȆǧÊ ǲÉ ǠÈ ǨÌ Èƫ ƢǷÈ ǮÈ ÊƫǂÈ ǸÌ ǟÉ ȆǧÊ ǲÌ ǠÌÈ ǧơȁ Ŏ ǽÊ ǀÊ ǿÈ ǲÌ ǈÊ ǣÌ ơȁ
È ǮÈ ǼÌ ǟÈ ƧÈ ǂÈ ǨÌ ǐǳơ È ǮÈ ÈƬōƦƳ É ǱƢÈ È ǫ ƢǷō ÊƛȁÈ
nǮÈ ƴŏ ƷÈ
813- (449/1) Ya’lâ� b. Umeyye’den: “Bir bedevî� Nebî� sallallahu aleyhi ve
sellem’e geldi. Ü� zerinde ya bir gö� mlek ya da bir cü� bbe vardır. Elbisesinde
sufre (sarı boya) izi vardı. Dedi ki: “Ü� zerimde bu elbise olduğ� u halde ihrama
girdim.” Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “- Ya gömleği-
ni ya da cübbeni dedi - çıkar. Bu sarı boyayı kendinden yıka ve umrende
hacda yaptıklarının aynılarını yap.”895
ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁÇ

È ǂǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ȄÈȈƸÌ ÈȇȆÊƥÈƗ ǺÉ ÌƥǶȈ
É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ƾÊ Ǵō ǬÈ Ƿ
Ǻȇ É ƨÊ ōȈǔÊ ǬÈ ÌǳơƧÊ ǂÈ ǸÌ ǟÉ ȆǧÊ ơȂǷÉ ƾÊ ǫÈ Ƕō
Ê ǇÉ ǁ È ƣƢ È ƸÈ ǏÌ ÈƗ ǹō ÈƗ
ǹȂ
È ǷÊ
É ǂƸÌ Ƿ
É ǶÌ ǿÉ ȁ Ê ÉȈǈǳƢ
È ǥȂ Ŏ Êƥ
814- (1255) Abdullah b. Ebi Bekr radıyallahu anhuma’dan: “Rasulullah
sallallahu aleyhi ve sellem ashabı kaza umresine, ihramlı oldukları halde kı-
lıçlarını kuşanmış olarak geldiler.”896

895 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (9646) Muslim b. Halid zayıftır.
896 Çok zayıf. Şafii, Sunen (9766) İ�brahim b. (Muhammed) Ebi Yahya metruktur.
İ�snadı mu’daldir.
El-Müsned 359
ƤÇ ȈÌ ȀÈ ǏÉ ǺÉ ÌƥÊǄȇÊǄǠÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ ƨÈ ōȈÈǴǟÉ ǺÊ ÌƥƢÊƥ ǥÉ ǂÈ ǠÌ ÉȇȅǀÊ ōǳơǲȈ É ǟÊ ƢǸÈ ǇÌ Êƛ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǹÌ ÈƗ ȄȀÈ Èǻ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǮÇ ÊǳƢǷÈ ǺÊ Ìƥǆ Ê ÈǻÈƗ ǺÌ ǟÈ
ǲÉ ƳÉ ǂǳơ
ō ǂÈ ǨÈ ǟÌ ǄÈ ÈƬÈȇ
815- (450) Enes b. Malik radıyallahu anh’den: “Rasû� lullah sallallahu
aleyhi ve sellem kişinin za’feran sü� rü� nmesini yasakladı.”897
ǅƢ È ǂǰÌ ǟÊ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ǸȈ

Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƨÈ ǷÊ È ǸÊ ÈƫȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥƣȂÈ ŎȇÈƗǺÌ ǟÈ ȄÈȈƸÌ ÈȇȆÊƥÈƗǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Éَّ‫لله‬ơÉƘÈƦǠÌ ÈȇƢǷ~
È ǱƢÈÈ ǫȁÈ ǵÆ ǂÊ ƸÌ Ƿ È ƨÊ ǨÈ ƸÌ ƴÌ
É ȂÈ ǿÉ ȁ É ǳƢÊƥȂÈ ǿÉ ȁƢ È ǲÈ ƻÈ ƽÈ ǾÉ ōǻÈƗƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ
È ǷƢً Ǹō Ʒ
nƢًƠȈÌ ǋƢÈ ÈǼƻƢ Ê ǇÈ ȁÌ ÈƘÊƥ
816- (1248) İ�krime rahimehullah’tan: İ�bn Abbas radıyallahu anhuma
Cuhfe’de ihramlı iken bir hamama girdi ve şö� yle dedi: “Allah kirlerimizden
bir şey bırakmadı.”898
È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻ ǺÌ ǟÈ ȄǇȂ É ǺÊ ÌƥƣȂ
È Ƿ È ŎȇÈƗ ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ǵÆ ǂÊ ƸÌ Ƿ È ƧÊ ƕǂÌ ǸÌÈ ǳơȆǧÊ ǂÈ ǜÈ ÈǻǾÉ ōǻÈƗƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ
É ȂÈ ǿÉ ȁ
817- (1249) Nafi rahimehullah’tan: “İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma ih-
ramlı iken aynaya baktı.”899
ÊǂÌȇƾÈ ȀÉ ÌǳơǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƨÈ ǠȈÈ Êƥǁ

È ǺÌ ǟÈ ÊǁƾÊ ǰÈ ǼÌ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ
ǵÆ ǂÊ ƸÌ Ƿ
É ȂÈ ǿÉ ȁ Ŏ ÊƥÇśǗÊ ȆǧÊ ǾÉ ÈǳơŚً ǠÊ ÈƥƽÉ ǂŏ ǬÈ ÉȇƣƢ
È ƔÊ ƢÈȈǬÌ ǈǳƢ Ê ǘō ƼÌ È ǳơǺÈ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ȃÈƗǁ
È ǾÉ ōǻÈƗ
818- (1250) Rebia b. Abdillah b. el-Hudeyr’den: “O, Ö� mer b. el-Hattab
radıyallahu anh’ın ihramlı iken çamur ile devesinden kene ayıkladığ� ını gö� r-
mü� ş”900
897 Sahih. Şafii, Sunen (9483) Muslim (2101) Ebu Davud (4179) Tirmizi (2816)
898 Çok zayıf. Şafii, Sunen (9718) İ�brahim b. Muhammed Ebi Yahya metruktur.
900 Sahih.
360 İmam Şafiî
ǺÊ ÌƥǉƢ Ê ōȈǟÈ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈǠÊ Ǉ

È ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÌ ǟÈ ȆŎ ǨÊ ǬÈ ōưǳơƣƢ
ǾÉ ÉƬÌȇÈƗǁƢ
È ǸÈÈ ǧ Ʋŏ ƸÌÈ ǳơȆǧÊ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È ƣƢ Ê ǘō ƼÌÈ ǳơǺÈ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ƪÉ ƦÌ ƸÊ Ǐ~
È ǱƢÈ È ǫ ƨÈ ǠȈÈ ÊƥǁȆÈ ÊƥÈƗ
nǞÈ ƳÈ ǁȄ È ǗƢǘÈ ǈÉ
È ōƬƷƢً Ì ǧƢًƥÊǂǘÈ ǔÌ ǷÉ
819- (1252) Abdullah b. Ayyaş b. Ebi Rebî�a dedi ki: “Hacda Ö� mer b. el-
Hattâ� b radıyallahu anh ile beraber çıktım. Dö� nü� nceye kadar onun çadır kur-
duğ� unu gö� rmedim.”901
È ÈƥÈƗǺÌ ǟÈ Êǁơƾō ǳơƾÊ ƦÌ ǟÈ ȆÊǼÈƥƾÊ ƷÈ ÈƗƤÇ ǿÌ ȁ

ǹƢ È ǺÊ ÌƥǾÊ ȈÌÈƦÉǻǺÌ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢÈ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǫǶō
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǇÉ ǁ È ǹƢ È ǸÈ ưÌ ǟÉ ǺÊ Ìƥ
È ǸÈ ưÌ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ǹƢ
È ƶÉ ǰÊ ǼÌÉȇȏَ‫ ا‬ȁ
nƤÉ ǘÉ ƼÌ Èȇȏَ‫ ا‬ȁ È ǵÊÉ ǂƸÌ ǸÌÉ ǳơƶÉ ǰÊ ǼÌÈȇȏ~
َ‫ا‬
820- (692/1) Osman radıyallahu anh’den: Rasû� lullah sallallahu aleyhi
ve sellem şö� yle buyurdu: “İhramlı kimse nikahlanamaz, onun adına ni-
kah kıyılamaz ve bir kadına talip de olamaz.”902
ƾÊ ƦÌ ǟÈ ȆÊǼÈƥȆƻÊ ÈƗƤÇ ǿÌ ȁ È ǺÊ ÌƥǾÊ ȈÌÈƦÉǻǺÌ ǟÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơȄÈǳȂÌ Ƿ

È ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ÇǂȈÌÈƦƳ È ƪÈ ǼÌÊƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÈ ÌƥƨÈ ƸÌ
É ǺÊ ÌƥƨÈ ÈƦȈÌ ǋ È ǴǗÈ ƱÈ ȁŏ ǄÈ ÉȇǹÌ ÈƗƽÈ ơǁÈ ÈƗÊَّ‫لله‬ơƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÈ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ǹō ÈƗÊǁơƾō ǳơ
É ÈƥÈƗǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ǮÈ ÊǳƿÈ ǂÈ ǰÈ ÌǻÈƘǧÈ ǹƢ
ǹƢ Ê ǷÊÈ ǂƸÌ ǷƢ É ǸÈ ǿÉ ȁ È ǮÈ ÊǳƿÈ ǂÈ ǔÉ ƸÌ ÈȈÊǳǹƢÈ ǸÈ ưÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥǹƢ È ÈƥÈƗȄÈǳÊƛǲÈ ǇÈ ǁÌ ÈƘǧÈ
É ǇÉ ǁ È ǱƢÈ È ǫ ǱȂ É ǬÉ ÈȇǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
È ǹƢ
È Ǩō ǟÈ ǺÈ ÌƥǹƢ È ǸÈ ưÌ ǟÉ ƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ È ǱƢÈ È ǫȁÈ
nƤÉ ǘÉ ƼÌ Èȇȏَ‫ ا‬ȁ È ƶÉ ǰÊ ǼÌÉȇȏَ‫ ا‬ȁ È ǵÊÉ ǂƸÌ ǸÌÉ ǳơƶÉ ǰÊ ǼÌÈȇȏ~ َ‫ ا‬Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
821- (692/2) Abduddar oğ� ullarının kardeşi Nubeyh b. Vehb’den: “Ö� mer
b. Ubeydillah, Talha b. Ö� mer’i, Şeybe b. Cubeyr’in kızı ile evlendirmek istedi.
Eban b. Osman’a haber gö� ndererek katılmasını istedi. İ�kisi de ihramlı idiler.
Eban buna karşı çıktı ve dedi ki: “Osman b. Affan radıyallahu anh’ın şö� yle
dediğ� ini işittim: “Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu ki: “İhramlı
901 Sahih. Şafii, Sunen (9777) İ�bn Ebi Şeybe (14461)

El-Müsned 361
olan kimse nikahlanamaz ve bir kadına talip de olamaz.”903
ǺÊ ÌƥǹƢ È ÈƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƤÇ ǿÌ ȁ È ǺÊ ÌƥǾÊ ȈÌÈƦÉǻ ǺÌ ǟÈ ȄǇȂ

È Ƿ É ǺÊ ÌƥƣȂ È ŎȇÈƗ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǲÈ ưÌ ǷÊ Ƕō
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǹƢÈ Ǩō ǟÈ ǺÊ ÌƥǹƢ È ǸÈ ưÌ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ǹƢ È ǸÈ ưÌ ǟÉ
ǽÉ ƢÈǼǠÌ ǷÈ
822- (692/3) Eban b. Osman, Osman b. Affan radıyallahu anh’den, o da
Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’den aynı manada rivayet etmiştir.904
ƶÉ ǰÊ ǼÌÉȇȏَ‫ ا‬ȁ

È ǵÊÉ ǂƸÌ ǸÌÉ ǳơƶÉ ǰÊ ǼÌÈȇȏ~ È ǫǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
َ‫ ا‬ǱƢÈ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
nǽÊ ǂÊ ȈÌ ǣÈ ȄÈǴǟÈ ȏَ‫ ا‬ȁ
È ǾÊ ǈÊ ǨÌ ÈǻȄÈǴǟÈ ƤÉ ǘÉ ƼÌ Èȇȏَ‫ ا‬ȁÈ
823- (959) Nafi rahimehullah’tan: “İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma dedi
ki: “İ�hramlı kimse nikahlanamaz ve kendisi adına nikah yapılamaz. Kendisi
için bir kadına talip olamaz ve başkası için de dü� nü� rcü� olamaz.”905
ǹƢÈ ǸÈ ưÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥǹƢ È ǺÊ ÌƥǾÊ ȈÌÈƦÉǻǺÌ ǟÈ ȄǇȂ

È ÈƥÈƗǺÌ ǟÈ ƤÇ ǿÌ ȁ È ŎȇÈƗǺÌ ǟÈ ǹƢ
È ǷÉ ǺÊ ÌƥƣȂ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ȏَ‫ ا‬ǵÊ
É ǂƸÌ ǸÌÉ ǳơ~ǱƢÈ È ǫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǹƢ
È ǸÈ ưÌ ǟÉ ǺÌ ǟÈ
È ƶÉ ǰÊ ǼÌÈȇ
nƤÉ ǘÉ ƼÌ Èȇȏَ‫ ا‬ȁ
824- (692) Osman radıyallahu anh’den: Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve
sellem şö� yle buyurdu: “İhramlı kimse nikahlanamaz ve bir kadına talip
de olamaz.”906
Ç ǂǗÈ ǺÊ ÌƥǹƢ

ǾÉ ōǻÈƗȅŏ ǂŏ ǸÌÉ ǳơǦȇÊ È ǨÈ ǘÈ ǣÈ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǺÊ ȈÌ ǐÈ ƸÌ É ǳơǺÊ ÌƥƽÈ ȁơÉ ƽÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
È ǰÈ ÊǻƣƢ
ǾÉ ƷƢ Ê ǘō ƼÌ
È ǳơǺÉ ÌƥǂÉ ǸÈ ǟÉ ƽō ǂÈÈ ǧǵÆ ǂÊ ƸÌ Ƿ È Ƨً ÈƗǂÈ Ƿơ
É ȂÈ ǿÉ ȁ Ì ƱÈ ȁō ǄÈ ÈƫƢǨً ȇÊǂǗÈ ǽÉ ƢÈƥÈƗǹō ÈƗǽÉ ǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
362 İmam Şafiî
825- (958) Gatafan b. Tarif el-Murrî�’den: “Babası Tarî�f ihramlı iken bir
kadınla evlenmiş ve Ö� mer b. el-Hattab radıyallahu anh onun nikahını geri
çevirmiş.”907

È ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗÇǁƢǈÈ ÈȇǺÊ ÌƥǹƢ É ǺÌ ǟÈ ƨÈ ǠȈÈ ÊƥǁÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ȂÈ ǿÉ ȁ È ƭÊÊ ǁƢƸÌ Èْ‫ أ‬ǺÈ ǷÊȐÅ ƳÉ ǁÈ ȁ
È ǳơƪÈ ǼÌÊƥƨÈ ÈǻȂǸÉ ȈÌ ǷÈ ǽÉ ƢƳÈ ȁō ǄÈ ǧÈÊǁƢǐÈ Ìǻȋơ È ǽÉ ȏَ‫ ا‬ȂÌ ǷÈ ǞÇ ǧÊ ơǁƢ
È ÈƥÈƗƮÈ ǠÈ ÈƥǶōÈ ǴǇÈ ȁÈ
ƱÈ ǂÉ ƼÌ ÈȇǹÌ ÈƗǲÈ ƦÈÌ ǫƨÊ ÈǼȇƾÊ ǸÌÈ ǳƢÊƥ
826- (693/1) Suleymâ� n b. Yesâ� r’dan: “Rasulullah sallallahu aleyhi ve
sellem azatlısı Ebu Rafi’yi ve Ensar’dan bir adamı gö� nderdi. O ikisi, Meymû� ne
bt. El-Haris’i Medine’de çıkmadan ö� nce Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem
ile evlendirdiler.”908
ǹō ÈƗ ÇǁƢǈÈ ÈȇǺÊ ÌƥǹƢ É ǺÌ ǟÈ ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ

È ǸÈ ȈÈÌ ǴǇ ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ȆÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥƨÈ ǠȈÈ Êƥǁ È ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢÈ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Èْ‫ أ‬ǺÈ ǷÊ ȐÅ ƳÉ ǁÈ ȁ
ǽÉ ƢƳÈ ȁō ǄÈ ǧÈÊǁƢǐÈ Ìǻȋơ È ǽÉ ȏَ‫ ا‬ȂÌ ǷÈ ǞÇ ǧÊ ơǁƢ
È ÈƥÈƗƮÈ ǠÈ ÈƥǶō
È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ Êَّ‫لله‬ơǱȂ
È ǇÉ ǁÈ
ƨÊ ÈǼȇƾÊ ǸÌÈ ǳƢÊƥǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È ȆŎ ÊƦōǼǳơȁ
È ƨÈ ÈǻȂǸÉ ȈÌ ǷÈ
827- (693) Suleyman b. Yesar rahimehullah’tan: Rasû� lullah sallallahu
aleyhi ve sellem azatlı kö� lesi Ebu Rafi radıyallahu anh’ı ve Ensar’dan bir ada-
mı kendisini Meymune radıyallahu anha ile evlendirmek ü� zere gö� nderdi.
Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem o sırada Medine’de idi.”909
È ǫƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ

ǱƢÈ È ǟÊ ƢǸÈ ǇÌ ÊƛǺÌ ǟÈ ƨÈ ǸÈ
È ǺÌ ǟÈ ƨÈ ōȈǷÈ ÉƗǺÊ ÌƥǲȈ È ǴǈÌ ǷÈ ǺÉ ÌƥƾÉ ȈǠÊ ǇƢ
nǱÆ Ȑَ‫ ا‬Ʒ È ȏَّ‫ا‬ÊƛƨÈ ÈǻȂǸÉ ȈÌ Ƿ
È ȂÈ ǿÉ ȁ È Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
É ǇÉ ǁÈ ƶÈ ǰÈ ÈǻƢǷ È ǹÆ ȐÉَ‫ ا‬ǧǶÈ ǿÊ ȁ~
È
828- (694) Said b. El-Museyyeb rahimehullah dedi ki: “Falan yanılmış-
tır. Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem Meymune radıyallahu anha ile an-
cak ihramdan çıktıktan sonra nikahlanmıştır.”910

909 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (9747) burada mü� rseldir. Şahitleri vardır.
910 Zayıf. Şafii, Sunen (9751) mü� rseldir. Said b. Mesleme el-Umevi zayıftır. Lakin
El-Müsned 363
È ǫƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ

ǱƢÈ È ǟÊ ƢǸÈ ǇÌ ÊƛǺÌ ǟÈ ƨÈ ǸÈ
È ǺÌ ǟÈ ƨÈ ōȈǷÈ ÉƗǺÊ ÌƥǲȈ È ǴǈÌ ǷÈ ǺÉ ÌƥƾÉ ȈǠÊ ǇƢ
È ƨÈ ÈǻȂǸÉ ȈÌ ǷÈ ƶÈ ǰÈ ÈǻǶō
ǵÆ ǂÊ ƸÌ ǷÉ ȂÈ ǿÉ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗȃȁÈ ǁȅ È ǀÊ ōǳơǶÈ ǿÈ ȁÌ ÈƗ~
nǱÆ Ȑَ‫ ا‬Ʒ È ȏَّ‫ا‬ÊƛǶō
È ȂÈ ǿÉ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ȀÈ ƸÈ ǰÈ ÈǻƢǷÈ
É ǇÉ ǁƢ
829- (694/1) Said b. el-Museyyeb rahimehullah dedi ki: “Rasulullah sal-
lallahu aleyhi ve sellem’in Meymune radıyallahu anha’yı ihramda iken nikah-
ladığ� ını rivayet eden yanılmıştır. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem onu
ancak ihramdan çıktıktan sonra nikahlamıştır.”911
È ƪÊ ƻÌ ÉƗǺÉ ÌƥơȂÈ ǿÉ ȁ

ǹō ÈƗƨÈ ÈǻȂǸÉ ȈÌ Ƿ È Ƕŏ ǏÈ ȋơÈْ‫ أ‬ǺÊ ÌƥƾÈ ȇÊǄÈȇǺÌ ǟÈ ȁÇǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ǱÆ Ȑَ‫ ا‬Ʒ
È ȂÈ ǿÉ ȁ È ƶÈ ǰÈ ÈǻǶō
È ƨÈ ÈǻȂǸÉ ȈÌ Ƿ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǇÉ ǁÈ
830- (691/1) Meymune radıyallahu anha’nın kızkardeşinin oğ� lu Yezid
b. el-Esam’dan: “Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem Meymune radıyallahu
anha’yı ihramdan çıktıktan sonra nikahladı.”912
ǹō ÈƗƾÉ ȇÊǄÈȇȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗǱƢÈ

È ǫƣƢ Ç ȀÈ ǋÊ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ƣƢ Ê ǺÊ Ìƥȏِ‫ ا‬ƪÌ
Ç ȀÈ ǋ È ǫǱÆ Ȑَ‫ ا‬Ʒ
É ǴǬÉ ǧÈȁǂÆ ǸÌ ǟÈ ǱƢÈ È ƶÈ ǰÈ ÈǻǶō
È ȂÈ ǿÉ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǇÉ ǁÈ
ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÈ ÌƥơǶŏ ǏÈ ȋơ Èْ‫ أ‬ǺÊ ÌƥƾÈ ȇÊǄÈȇǲÉ ǠÈ ƴÌ ÈƫÈƗ
831- (691) Yezid (b. el-Esam)’den: Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem
ihramdan çıkınca nikahlandı.” Amr dedi ki: “İ�bn Şihab’a: Yezid b. El-Esam’ın
rivayetini, İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’nın rivayetine tercih mi ediyor-
sun?” dedim.”913
ǵÊ ǂÊ ƸÌ ǸÌÉ ǴÊǳƨÊ ǬÈ ǘÈ ǼÌ ǸÊ Ìǳơǆ

È ƦÉÌ ǳǽÉ ǂÈ ǰÌ ÈȇǹƢ È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÈ Ìƥơǹō ÈƗǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
832- (874) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma ihramlı kimsenin kemer kul-
hadisin şahitleri vardır.

364 İmam Şafiî
lanmasını hoş gö� rmezdi.914
Ê ȁÌ ÈƗƢǸÈ ǿÉ ƾÉ ƷÈ ÈƗǅÇ ȁƢÈ

ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƢǸÈ ǿÉ Ȑَ‫ ا‬ǯ É Ǘȁ È ƔÇ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ȁÇǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ǵÆ ǂÊ ƸÌ Ƿ
É ȂÈ ǿÉ ȁ
È ǶÈ ƴÈ ÈƬƷơ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǅƢ Ç ōƦǟÈ
hi ve sellem ihramlı iken hacamat yaptırdı.”915
ƢǸÈ ǿÉ ƾÉ ƷÈ ÈƗƔÇ ƢǘÈ ǟÈ ȁ É ǗǺÌ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ
È ǅÇ ȁƢÈ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
Ƕō
È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǹō ÈƗƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǇÉ ǁ È ǅƢ Ê ȁÌ ÈƗ
Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƢǸÈ ǿÉ Ȑَ‫ ا‬ǯ
ǵÆ ǂÊ ƸÌ Ƿ
É ȂÈ ǿÉ ȁ
È ǶÈ ƴÈ ÈƬƷơ
Ì
… (1247) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’dan: “Nebî� sallallahu aleyhi ve
sellem ihramlı iken hacamat yaptırdı.”916
ǶÉ ƴÊ ÈƬƸÌ Èȇȏ~

َ‫ ا‬ǱȂ É ǬÉ ÈȇǹƢ È ǯÈ ǾÉ ōǻÈƗǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǆ Ç ÈǻÈƗǺÉ ÌƥǮÉ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǮÈ ÊǳƿÈ ǲÈ ưÌ ǷÊ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǮÆ ÊǳƢǷÈ ǱƢÈÈ ǫnǾÉ ǼÌ ǷÊ ǾÉ Èǳƾō ÉƥȏƢ
َ‫ ا‬Ǹō ǷÊ ǾÊ ȈÈÌ ǳÊƛǂō ǘÈ ǔÌ ÉȇǹÌ ÈƗȏَّ‫ا‬ÊƛǵÊ
É ǂƸÌ ǸÌÉ ǳơ
834- (824) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma şö� yle derdi: “İ�hramlı kimse
kendisini zorlayan bir mecburiyet olmadıkça hacamat yaptıramaz.”917
Malik rahimehullah da aynısını sö� ylemiştir.
ȄōǴǏ È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ƵƢ
Æ ÈǼƳ
É ǺÊ ō ȀǴÊ ƬÈÌ ǫȆǧÊ ǵÊ ǂÊ ƸÌ ǸÌÉ ǳơȄÈǴǟÈ ǆ ŏ ȁÈ ƾō ǳơǺÈ ǷÊ ǆ
È ȈÈÌ ǳƣơ Æ ǸÌ ƻù
È ǴǇÈ ȁ
ùǁȂ
É ǬÉ ǠÌÈ ǳơƤÌ È ǳơȁ
É ǴǰÌ È ƧÉ ǁÈ ƘÌ ǨÈ Ìǳơȁ
È ƣÉ ǂÈ ǬÌ ǠÌÈ ǳơȁ Ê ǳơȁ
È ƧÉ ÈƗƾÈ ƸÌ È ƣơÉ ǂÈ ǤÉ Ìǳơ
915 Sahih. Şafii, Sunen (9726) Buhari (1835, 5695, 5691, 1938, 2103, 2279) Mu -
lim (1202) İ�bn Mace (3081) Ebu Davud (1835, 3423) Tirmizi (839) Darimi
(2/37) Humeydi (500, 501) Abdurrazzak (19818) İ�bn Huzeyme (2651, 2655,
2657) İ�bn Hibban (3536, 3958, 3959) Ahmed (1/221, 292) Ebu Ya’la (2360)
El-Müsned 365

aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Şu beş hayvanı öldürmesi hususunda ih-
ramlıya günah yoktur: Karga, çaylak, akrep, fare ve saldırgan köpek.”918
ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÈ ÌƥơƪÉ ÌȇÈƗǁ~

È ǱƢÈÈ ǫÇǁƢǸō ǟÈ ȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ
nǵÆ ǂÊ ƸÌ Ƿ È ƔÊ ơƾÈ ȈÌÈƦÌǳƢÊƥƢًƥơǂÈ ǣÉ ȆǷÊ ǂÌ Èȇ
É ȂÈ ǿÉ ȁ
836- (1251) İ�bn Ebi Ammar dedi ki: “İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’yı
ihramlı iken Beydâ� ’da karga taşlarken gö� rdü� m.”919
ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷȆ È ÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗȁ È ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇ È ǺÉ ÌƥƾÉ ȈǠÊ ǇÈ ȁ È ǶÆ ǴÊ ǈÌ ǷƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƧÈ ƽÈ ƢÈƬÈǫȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƧÈ ƽÈ ƢÈƬÈǫȆÊƥÈƗȄÈǳȂÌ Ƿ È ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ Ȇŏ ǸÊ ȈÌōƬǳơÊَّ‫لله‬ơƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÊ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ȄÈǳȂÌ ǷÊ
È ǂǔÌ ōǼǳơ
ǹƢ
È ǯơÈÈ ƿÊƛȄōƬƷ È Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǞÈ ǷÈ ǹƢÈ ǯÈ ǾÉ ōǻÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ȅÊŏ ǁƢǐÈ Ìǻȋơ Èْ‫أ‬
ơǁƢً ǸÈ ƷȃÊ ÈƗǂÈÈ ǧǵÇ ǂÊ ƸÌ Ƿ È ÈśǷÊ ǂÊ ƸÌ Ƿ
É ǂÉ ȈÌ ǣÈ ȂÈ ǿÉ ȁ Ç ƸÈ ǏÌ ÈƗǞÈ ǷÈ Ǧō
É ǾÉ ÈǳƣƢ È ǴƼÈ ÈƫƨÈ ǰō ǷÈ ǪȇÊÊ ǂǗÈ ǒ Ê ǠÌ ÈƦÊƥ
ǶÌ ȀÉ ÈǳÈƘǈÈÈ ǧ ơȂÌ ÈƥÈƘǧÈ ǾÉ ǗÈ ȂÌ ǇÈ ǽÉ ȂÉǳȁÊ ƢÈǼÉȇ ǹÌ ÈƗ ǾÉ ÈƥƢƸÈ ǏÌ ÈƗ ǱÈ ÈƘǈÈ È ǧ ǾÊ ǇÊ ǂÈÈ ǧ ȄÈǴǟÈ ȃȂÈ ÈƬǇƢÈ Ì ǧ ƢėȈǌÊ ƷÌ ȁÈ
ƣƢÊ ƸÈ ǏÌ ÈƗ ǒ É ǠÌ ÈƥǾÉ ǼÌ ǷÊ ǲÈ ǯÈ ÈƘǧÈ ǾÉ ǴÈÈƬǬÈ ǧÈ ÊǁƢǸÈ ƸÌ
Ê ǳơȄÈǴǟÈ ƾō ǌÈ È ǧ ǾÉ ƸÈ ǷÌ ǁÈÉ ǀƻÈ ÈƘǧÈ ơȂÌ ÈƥÈƘǧÈ ǾÉ ƸÈ ǷÌ ǁÉ
Ƕō
È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơơȂǯÉ ǁÈ ƽÌ ÈƗƢǸÈ ō ǴǧÈǶÌ ȀÉ ǔÉ ǠÌ ÈƥȄÈƥÈƗȁ
È ǶōÈ ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơ
nȄÈǳƢǠÈ ÈƫÉَّ‫لله‬ơƢǿÈ ȂÉ ǰÉ ǸÈ ǠÈ ǗÌ ÈƗÆƨǸÈ ǠÉ
Ì ǗȆÈ ǿÊ ƢǸÈ ōǻÊƛ~ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǮÈ ÊǳƿÈ ǺÌ ǟÈ ǽÉ ȂÉǳÈƘǇÈ
837- (711) Ebu Katade el-Ensarî� radıyallahu anh’den: “O, Nebî� sallalla-
hu aleyhi ve sellem ile beraber Mekke yolunun bir kısmına kadar gitmiş. Ken-
disi ihramsız olduğ� u halde, ihramlı arkadaşlarıyla beraber ayrılmışlar. Vahşî�
bir eşek gö� rmü� ş, atı ü� zerinde doğ� rulmuş ve arkadaşlarından kamçısını ver-
melerini istemiş. Onlar vermemişler. Mızrağ� ını istemiş, vermemişler. Bunun
ü� zerine mızrağ� ını almış ve eşeğ� e saldırıp ö� ldü� rmü� ş. Nebî� sallallahu aleyhi ve
sellem’in ashabından bazıları ondan yemişler, bazıları yememiş. Nebî� sallal-
918 Sahih. Şafii, Sunen (10748) Buhari (1826) Muslim (1199) Humeydi (2/279)
Ahmed (2/8) Ebu Davud (1846) İ�bn Mace (3088) Darimi (2/36) İ�bn Hibban
(3969, 3970) Malik (89) Ebu Ya’la (5428)
366 İmam Şafiî
lahu aleyhi ve sellem’e yetiştiklerinde bunu sormuşlar. O da şö� yle buyurmuş:

“Bu ancak Allah Teâlâ’nın size tattırdığı yiyecektir.”920
ȆǧÊ ƧÈ ƽÈ ƢÈƬÈǫȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ÇǁƢǈÈ ÈȇǺÊ ÌƥƔÊ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǶÈ È ǴǇÌ ÈƗǺÊ ÌƥƾÊ ÌȇǃÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢÈ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗƾÇ ÌȇǃÈ Ʈȇ
Ê ƾÊ ƷȆ
È ǧÊ ǹō ÈƗȏَّ‫ا‬ÊƛÊǂǔÌ ōǼǳơȆÊƥÈƗƮȇ Ê ƾÊ Ʒ È ǲÈ ưÌ ǷÊ Ȇŏ ǌÊ ƷÌ ȂÌÈ ǳơÊǁƢǸÈ ƸÌ
Ê ǳơ
È ǺÌ ǷÊ ǾÊ ǸÊ ƸÈ
nƔÇ ȆÌ ǋ Ì ǳǺÌ ǷÊ ǶÌ ǰÉ ǠÈ Ƿ
È ǲÌ ǿÈ ~ǱƢÈ È ǫǶō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
838- (711/1) Ebu Katade radıyallahu anh, vahşi eşek hakkında Ebu’n-
Nadr’ın hadisinin aynısını rivayet etti. Ancak Zeyd’in rivayetinde Rasû� lullah
sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurmuştur: “Onun etinden yanınızda
bir şey var mı?”921
È ǺÊ ÌƥƤÊ ǴÊ ǘō ǸÌÉ ǳơǺÊ ǟÈ ȁÇǂǸÌ ǟÈ ȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÉ ÌƥǶȈ
ƤÇ ǘÈ ǼÌ Ʒ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǫǶō
È Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊǂÊƥƢƳ È ǺÌ ǟÈ
nǶÌ ǰÈ É ǳƽÈ ƢǐÈ ÉȇȁÌ ÈƗǽÌ ȁƾÉ ȈǐÊ ÈƫǶÈÌ ǳƢǷ
È ǱÆ Ȑَ‫ ا‬Ʒ Ì ȍơȆǧÊ ǶÌ ǰÈ
È ǵÊ ơǂÈ ƷÊْ‫إ‬ É ǳƾÊ ȈÌ ǐǳơ
ō ǶÉ ƸÈ Ì ǳ~
lahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Avlanmadığınız veya sizin için avlan-
madığı sürece ihramda size av eti helaldir.”922
ƽÊ ƢÈǼǇÊْ‫إ‬ È ǂǸÌ ǟÈ ȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƭÉ ƾŏ ƸÈ ÉȇǹƢ

Ì ȍơơÈǀȀÈ ÊƥȁȁÇ É ǞÈ ǸÊ Ǉ
È ǺÌ ǷƢ
ơÈǀǰÈ ǿÈ Ƕō
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ
840- (712/1) Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’den aynısı rivayet edil-
miştir.923
920 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (10576) Muslim b. Halid ve Said b. Salim zayıftı -
lar. Mutabileri vardır: Buhari (1821)
922 Zayıf. Şafii, Sunen (10579) İ�brahim b. Muhammed metruktü� r. Ebu Davud
(1851)
923 Zayıf. Şafii, Sunen (10581) Suleyman b. Bilal’den rivayet eden şahıs belirsi -
dir.
El-Müsned 367
ǺÌ ǟÈ ȁÇǂǸÌ ǟÈ ȆÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ȅŎ ƽÊ ǁÌ ȁơÈ ǁÈ ƾō ǳơƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÉ ÌƥÊǄȇÊǄǠÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÇ
È ǂÊƥƢƳÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ǸÈ È ÊǼÈƥǺÌ ǷÊ ǲÇ ƳÉ ǁÈ
È ǴǇȆ
ȅŏ ƽÊ ǁÌ ȁơÈ ǁÈ ƾō ǳơǺÈ ǷÊ ǚÉ ǨÈ ƷÌ ÈƗ ȄÈȈƸÌ ÈȇȆÊƥÈƗ ǺÉ Ìƥơȁ~ È ȆŎ ǠÊ ǧÊ Ƣǌǳơ
ō ǱƢÈ È ǫ ơÈǀǰÈ ǿÈ
nȄÈȈƸÌ ÈȇȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥơǞÈ Ƿ È ǹƢ É ǸÈ ȈÈÌ ǴǇÉ ȁÈ
841- (712/2) Cabir b. Abdillah radıyallahu anhuma’dan, o da Nebî� sal-
lallahu aleyhi ve sellem’den aynısı.924
Şafii rahimehullah dedi ki: “İ�bn Ebi Yahya, ed-Deraverdi’den daha iyi ez-
berlemiştir. Suleyman ise İ�bn Ebi Yahya ile beraber rivayet etmiştir.”
ǺÊ ÌƥƤÊ ǠÌ ǐǳơō ǺÊ ǟÈ ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ Êَّ‫لله‬ơƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ ȅÊ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƔÊ ơȂÈ ÌƥȋƢ È ėȈǌÊ ƷÌ ȁơ
Èْ‫ أ‬ÊƥȂÈ ǿÉ ȁƢ È ǁƢً ǸÈ Ʒ Ê Ƕō
Ê ǇÉ ǂÈ ÊǳȃƾÈ ǿÌ ÈƗǾÉ ōǻÈƗƨÈ ǷƢÈ ōưƳÈ
ȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ÈƗǁƢ
É ǇÉ ǁȃ È ǸÈō ǴǧÈǶōÈ ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ǽÉ ƽō ǂÈÈ ǧǹơ
É ǇÉ ǁ È ƽō ȂÈ ÊƥȁÌ ÈƗ
È ǫǾÊ ȀÊ ƳÌ ȁȆ
É ōǻÈƗȏَّ‫ا‬ÊƛǮÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ǽÉ ƽō ǂÉ ÈǻǶÈÌ ǳƢōǻÊƛ~ǱƢÈ
nǵÆ ǂÉ ƷƢ È ǧÊ ƢǷ È ǶōÈ ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
842- (710) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’dan: “Sa’b b. Cusame radı-
yallahu anh Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem’e vahşi bir eşek hediye et-
mişti. O sırada Ebva’da veya Veddan’da idi. Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve
sellem onu iade etti. Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem onun yü� zü� ndeki
hali gö� rü� nce şö� yle buyurdu: “Onu sana iade etmemizin sebebi ancak be-
nim ihramlı oluşumdur.”925
È ǫƨÈ ǠȈÈ ÊƥǁÈ ǺÊ ÌƥÊǂǷÊ ƢǟÈ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ÇǂǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ǱƢÈ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƾÈ È ǵÆ ǂÊ ƸÌ Ƿ
Ì ǫȁ É ȂÈ ǿÉ ȁÈ ǦÇ ÊƟƢǏ È ǵÇ ȂÌ ÈȇȆǧÊ ƱÊ ǂÌ ǠÌÈ ǳƢÊƥ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ È ǹƢ È Ǩō ǟÈ ǺÈ ÌƥǹƢ È ǸÈ ưÌ ǟÉ ƪÉ ÌȇÈƗǁÈ
ơȂÉǳƢÈǫơȂÉǴǯùÉ ǾÊ ÊƥƢƸÈ ǏÌ ȋ Èِ‫ أ‬ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ƾÇ ȈÌ Ǐ
È ǶÊ ƸÈ Ì ǴÊƥȆÈ ÊƫÉƗǶō ÉƯǹơÈ ȂÈ ƳÉ ǁÌ ÉƗƨÊ ǨÈ ȈǘÊ ǬÈ ÊƥǾÉ ȀÈ ƳÌ ȁȄ
È ǘō ǣÈ
ùȆǴÊ ƳÌ ÈƗǺÌ ǷÊ ƾÈ ȈǏƢ Ê ǸÈ ōǻÊƛǶÌ ǰÉ ÊƬÈƠȈÌ ȀÈ ǯ
È ƪÉ ǈÈ Ì ǳȆŏǻÊƛǱƢÈ È ǫƪÈ ÌǻÈƗǲÉ ǯÉ ƘÌÈƫȏَ‫ا‬ÈƗ

368 İmam Şafiî
843- (862) Abdullah b. Amir b. Rebia’dan: “Osman b. Affan radıyallahu

anh’ı bir yaz gü� nü� Arc’da ihramlı bir vaziyette gö� rdü� m. Yü� zü� nü� kırmızı renkli
yü� nden yapılmış, saçaklı bir ö� rtü� yle ö� rtmü� ştü� . Sonra kendisine av eti getiril-
di. Arkadaşlarına: “Yeyin!” dedi. Onlar: “Sen yemiyor musun?” diye sordular.
Osman radıyallahu anh: “Ben sizin durumunuzda değ� ilim. Bu av benim için
avlanmıştır” cevabını verdi.”926
~ǱƢÈ È ǫǹơ È ǂÈ ȀÌ ǷÊ ǺÈ ÌƥǹȂ È ǸÉ ȈÌ ǷÈ ƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ

È ǱƢÈ È ǫƶȈ Ç ƴÊ ÈǻȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ƕō ÉƯƢȀÈ ÉƬȈÌ ǬÈ ÌǳÈƘǧÈƨً ǴÈ ǸÈÌ ǫƩÉ ǀÌ ƻÈ ÈƗǱƢ È ǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ǅƢ
È ǬÈ ǧÈǲÆ ƳÉ ǁÈ ǾÉ ÈǳÈƘǇÈ ȁƢ Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơƾÈ ǼÌ ǟÊ ƪÉ ǼÌ ǯÉ
ȄǤÈ ÈƬƦÌÉƫȏÆ َ‫ ا‬ƨōǳƢǓÈ ǮÌ È ǴÊƫƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÉ ÌƥơǱƢ È ǬÈ ǧÈ ƢǿÈ ƾÌ ƳÊ ÈƗǶÈ
Ì ǴǧÈ ƢȀÈ ÉƬƦÈÌ ǴǗÈ
844- (525) İ�bn Ebi Nuceyh’ten: Meymun b. Mihran’ın şö� yle dediğ� ini
işittim: “İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’nın yanında idim. Bir adam ona: “Bit
yakaladım ve onu attım. Sonra onu aradım fakat bulamadım” dedi. İ�bn Abbas
radıyallahu anhuma dedi ki: “Bu aramaman gereken bir kayıptır.”927
Ê ǸÉ ȈÌ ǷÈ ǺÌ ǟÈ ƶȈ
ǺÊ ÌƥǹȂ Ç ƴÊ ÈǻȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥǹȂ Ê ǸÉ ȈÌ ǷÈ ǺÌ ǟÈ ƶȈ Ç ƴÊ ÈǻȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
È ǱÈ ȂÈ ǗÌ ÈƗ ȐÅ ƳÉ ǁ
ơǂً ǠÌ ǋ È ǾÊ ȈÈÌ ǳÊƛ ǆÈ
È ǁÈ ÈƗ ǶÈÌ ǳ ǲÆ ƳÉ ǁ È ǴƴÈ È ǧ ǅƢÇ ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơȄÈǳÊƛ ƪÉ ǈÈ
Ì ǴƳ
È ǱƢÈ È ǫ ǹơ È ǂÈ ȀÌ ǷÊ
ǹȁ È ǴǟÈ ǲÌ ǸÊ ÈƬǋơ~
È ƽÉ ƢǷȄÈ Ì ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÉ ÌƥơǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǂÉ ǠÌ ǌǳơơÈ
ō ǀǿÈ ȆÈ ō ǴǟÈ ȁ È ǬÈ ǧÈ ǾÉ ǼÌ ǷÊ
È ƪÉ ǷÌ ǂÈ ƷÌ ÈƗǱƢ
ƪÉ ÌȇÈƗǁ È ǫnǭȂÉ
È ǱƢÈ È ǧȄÈǻǃÈ ~ǱƢÈ È ǫȆÊƫÈƗǂÈ ǷƢÌ ÊƥƪÌ ǈÈ ȈÈÌ ǳƧً ÈƗǂÈ Ƿơ
Ì ƪÌ È ǫnǾÉ ǼÌ ǷÊ ǺÊ ȈÌÈǻƿÉ ȋơ
É ǴōƦÈǫǱƢÈ Éْ‫أ‬
nȄǤÈ ÈƬƦÌÉƫȏَ‫ ا‬ƨÉ ōǳƢǔǳơ
ō ǮÌ È ǴÊƫ~ǱƢÈÈ ǫƢȀÈ ÉƬƷÌ ǂÈ ǘÈ
È ǧƨً ǴÈ ǸÈÌ ǫ
845- (525/2) Meymun b. Mihrâ� n şö� yle dedi: “İ�bn Abbas radıyallahu
anhuma’nın yanına oturmuşturm. Bir adam onun yanına gelip oturdu. On-
dan uzun saçlı birini gö� rmemiştim. Dedi ki: “Şu saçlarımla ihrama girdim.”
İ�bn Abbas radıyallahu anhuma dedi ki: “Kulaklarını aşan şu kısımları topla”
Adam: “Eşim olmayan bir kadını ö� ptü� m” dedi. İ�bn Abbas radıyallahu anhu-
ma: “Ağ� zın zina etmiş” dedi. Adam: “Bit gö� rdü� m ve onu attım” dedi. İ�bn Ab-
bas radıyallahu anhuma dedi ki: “Bu aramaman gereken bir kayıptır.”928

El-Müsned 369
ǶÊ ǇƢÊ ǬÈ ÌǳơǺÊ ǟÈ Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊǂȈÌ ǰÈ ÉƥǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ

É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÆ ȈǠÊ ǇÈ ȁ
ƨÇ ǔÈ ƦÌ ǬÉ ÊƥǩÉ ƾō ǐō ÈȇùǱƢÈ ǬÈ ǧÈƧً ƽÈ ơǂÈ ƳÈ ƣƢ È ǏÈ ÈƗǵÇ ǂÊ ƸÌ ǷÉ ǺÌ ǟÈ ǾÉ ÈǳÈƘǇ
È ȐÅ ƳÉ ǁÈ ǹō ÈƗǅƢ
Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ
È ǮÈ ÊǳƿÈ ȄÈǴǟÈ ǺÌ ǰÈ
ȆÊȇÌƗǁ Ê ǳȁ
È Ʃơ È ƨÊ ǔÈ ƦÌ ǬÉ ÊƥǹÈ
Ç ƽÈ ơǂÈ Ƴ ō ǀƻÉ ƘÌÈȈÌǳȁ
È ǅƢ È ǫȁ
Ç ōƦǟÈ ǺÉ ÌƥơǱƢÈ È ǗǺÌ ǷÊ
È ǵÇ ƢǠÈ
846- (524/1) el-Kasım dedi ki: “İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’ya bir
adam ihramlı iken ö� ldü� rdü� ğ� ü� çekirge hakkında sordu. İ�bn Abbas radıyallahu
anhuma dedi ki: “Ondan dolayı bir avuç yiyecek tasadduk etmek gerekir.”
İ�bn Abbas radıyallahu anhuma dedi ki: “Bir avuçluk çekirge ö� ldü� rmü� şsü� n.
Bu benim gö� rü� şü� mdü� r.”929
ƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ
È ǱƢÈ È ǫ Êَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÉ ÌƥǂÉ ǰÌ ÈƥȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ ǱƢÈ
È ǫ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÆ ȈǠÊ ǇƢ
È ȀÈ ǴÈÈƬÈǫƧÇ ƽÈ ơǂÈ Ƴ
ȂÈ ǿÉ ȁƢ È ǺÌ ǟÈ ǲÆ ƳÉ ǁ È ǾÉ ÈǳÈƘǈÈ
È ǧǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơƾÈ ǼÌ ǟÊ Ƣǈً ÊǳƢƳ É ǱȂ
È ƪÉ ǼÌ ǯ É ǬÉ ÈȇǶÈ ǇƢ Ê ǬÈ Ìǳơ
Ê ǳȁ
ǺÌ ǰÈ È Ʃơ È ƨÇ ǔÈ ƦÌ ǬÈ ÊƥǹÈ
Ç ƽÈ ơǂÈ Ƴ ō ǀƻÉ ƘÌÈȈÈǳȁ
È ǵÇ ƢǠÈ È ǗǺÌ ǷÊ ÆƨǔÈ ƦÉÌ ǫƢȀÈ ȈǧÊ ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÉ ÌƥơǱƢÈ ǬÈ ǧÈ ǵÆ ǂÊ ƸÌ ǷÉ
ƩơÇ ƽÈ ơǂÈ Ƴ È ƨÇ ǔÈ ƦÌ ǬÉ Êƥ ǹÈ È ǾÉ ÉǳȂÈÌ ǫ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
ō ǀƻÉ ƘÌÈȈÈǳȁ È ȆŎ ǠÊ ǧÊ Ƣǌǳơ
ō ǱƢÈ È ǫ ȆÊȇÌƗǁ È ǮÈ ÊǳƿÈ ȄÈǴǟÈ
ƢǸō ǷÊ ǂÈ ÈưǯÌ ÈƗƱÊ
É ǂƼÌ ÉƬÈǧǕƢ É ÈƬƸÌ ÈƫǱȂÉ ǬÉ ÈȇȆÊȇÌƗǁ È ǮÈ ÊǳƿÈ ȄÈǴǟÈ ǺÌ ǰÈ Ê ǳȁ
È ǾÉ ÉǳȂÈÌ ǫȁ
È ƨÉ ǸȈ È ǬÊ ÌǳơƢȀÈ ȈǧÊƢǸÈ ōǻÊƛ
ǮÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ƢǸō ǷÊ ǂÉ ÈưǯÌ ÈƗǾÉ ōǻÈƗǮÈ ÉƬǸÈÌ ǴǟÌ ÈƗƢǷÈ ƾÈ ǠÌ ÈƥǮÈ ȈÈÌ ǴǟÈ
847- (524) el-Kasım dedi ki: “İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’nın ya-
nında oturuyordum. Bir adam ona ihramlı iken ö� ldü� rdü� ğ� ü� çekirge hakkında
sordu. İ�bn Abbas radıyallahu anhuma dedi ki: “Ondan dolayı bir avuç yiye-
cek tasadduk etmek gerekir. Zira bir avuçluk çekirge ö� ldü� rmü� şsü� n. Bu benim
gö� rü� şü� mdü� r.”930
Şafii dedi ki: “Bir avuçluk çekirge ö� ldü� rmü� şsü� n” sö� zü� ancak bu kıymette
olmasından dolayıdır. “Bu benim gö� rü� şü� mdü� r” sö� zü� , “sana bunu bildirdim,
sana daha fazlası gerekebilir bu yü� zden ihtiyat gereğ� i daha fazlasını verebi-
lirsin demektir.”
929 Hasen. Şafii, Sunen (10687) Beyhaki (5/206)

930 Hasen ligayrihi. Şafii, Sunen (10685) Said b. Salim zayıftır. Abdurrazzak
(8244) Beyhaki (5/206)
370 İmam Şafiî
ȆÊƥÈƗ ǺÈ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÈ ƦÌ ǟÈ ǹō ÈƗ ǮÇ ǿÈ ƢǷ

È ǺÊ ÌƥǦÈ ǇȂ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÆ ȈǠÊ ǇƢ
É ÉȇǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǺÌ ǷÊ ś
È ǷÊ ǂÊ ƸÌ Ƿ É ǅƢ Ç ÈǻÉƗȆǧÊ ÊǁƢÈƦƷÌ ȋơ
Èْ‫ أ‬ƤÊ ǠÌ ǯÈ ȁ È ǺÊ ÌƥƿÊ ƢǠÈ Ƿ
È ǲÇ ÈƦƳ È ǲÈ ÈƦÌǫÈƗǾÉ ōǻÈƗǽÉ ǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗÇǁƢǸō ǟÈ
É ǞÈ Ƿ
ƩÌ ǂō ǷȆ È ǴÊ ǘÈ ǐÌ ÈȇÇǁƢÈǻȄÈǴǟÈ ƤÆ ǠÌ ǯÈ ȁ È ǪȇÊ ō ǒ
Ê ǂǘǳơ Ê ǠÌ ÈƦÊƥƢōǼǯơÈ
É ƿÊƛȄōƬƷ È ƧÇ ǂÈ ǸÌ ǠÉ ÊƥǅÊ ƾÊ ǬÌ ǸÌÈ ǳơƪÊ ȈÌÈƥ
È ƿ Ƕō ÉƯ ǾÉ ǷơÈ ǂÈ ƷÌ Êƛ ȆÈ ǈÊ ÈǻȁƢ
ǾÉ ǷơÈ ǂÈ ƷÌ Êƛ ǂÈ ǯÈ È ǀƻÈ ÈƘǧÈ ƽÇ ơǂÈ Ƴ
È ǸÈ ȀÉ ǴÈ ǸÊ ƸÌ ÈȇǺÊ ȈÌÈƫƽÈ ơǂÈ ƳÈ È ǺÌ ǷÊ ǲÆ ƳÊÌ ǁ ǾÊ Êƥ
ǶÌ ȀÉ ǠÈ ǷÈ ƪÌ È ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ȄÈǴǟÈ ǵÉ ȂÌ ǬÈ ÌǳơǲÈ ƻÈ ƽÈ ƨÈ ÈǼȇƾÊ ǸÌÈ ǳơƢÈǼǷÌ ƾÊ ǫÈƢǸÈ
É ǴƻÈ ƽÈ ȁ ō ǴǧÈƢǸÈ ǿÉ ƢǬÈ ÌǳÈƘǧÈ
ǮÈ ÊǳǀÈ Êƥ ǮÈ È ǴǠÈÈ ǳ ǮÈ ÊǳǀÈ Êƥ ǺÌ ǷÈ ȁÈ ǂÉ ǸÈ ǟÉ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ȄÈǴǟÈ ǺÊ ȈÌÈƫƽÈ ơǂÈ ƴÌ È ǳơƨÈ ǐō ǫÊ ƤÆ ǠÌ ǯÈ ǎ ō ǬÈ ǧÈ
ƪÌÈ ǴǠÈ ƳƢ È Ƿ È ǱƢÈ È ǫƽÈ ơǂÈ ƴÌ È ǳơƤŎ ƸÊ ÉƫǂÈ ÈȈǸÌ Ʒ Ê ǹō ÊƛǺÇ ȈÌ ǐÈ Ʒ É ǺÉ ÌƥơǱƢÈ È ǫǶÌ ǠÈ ÈǻǱƢÈ È ǫƤÉ ǠÌ ǯƢ È Èȇ
ƢǷ
È ǲÌ ǠÈ ƳơÌ ƧÇ ƽÈ ơǂÈ Ƴ È ƨÊ ÈƟƢǷÊ ǺÌ ǷÊ ǂÆ ȈÌ ƻ È ǹƢ Ê ǸÈ ǿÈ ǁÌ ƽÊ ƺÇ ÈƥǱƢÈ È ǫ ǺÊ ȈÌ ǸÈ ǿÈ ǁÌ ƽÊ ǱƢÈ È ǫ ǮÈ ǈÊ ǨÌ Èǻ ȆǧÊ
ǮÈ ǈÊ ǨÌ ÈǻȆǧÊ ƪÌ È ǴǠÈ ƳÈ
848- 522- Abdullah b. Ebi Ammar’dan: “Muaz b. Cebel ve Ka’b el-Ahbar
ile beraber Umre için Beytu’l-Makdis’den ihrama girmiş insanlarla beraber
geliyorduk. Bir yola girdik. Ka’b bir ateş tutuyordu. Bir adam çekirge sü� rü� -
sü� ne uğ� radı. İ�hramlı olduğ� unu unutarak iki çekirge yakaladı. Sonra ihramlı
olduğ� unu hatırladı ve onları attı. Medine’ye geldiğ� imiz zaman bu toplulukla
beraber Ö� mer radıyallahu anh’ın yanına girdik. Ka’b, çekirge kıssasını Ö� mer
radıyallahu anh’e anlattı. Ö� mer radıyallahu anh: “Onunla beraber kim vardı?
Ey Ka’b, belki sen de yanındaydın” dedi. O da: “Evet” dedi. İ�bn Husayn dedi ki:
“Himyer halkı çekirgeyi sever.” Ö� mer radıyallahu anh: “Kendin için ne uygun
gö� rü� yorsun?” dedi. Ka’b: “İ�ki dirhem” dedi. Ö� mer radıyallahu anh: “İ�ki dir-
hem yü� z çekirgeden hayırlıdır. Kendin için uygun gö� rdü� ğ� ü� nü� tayin et” dedi.931
ǅƢÇ ōƦǟÈ ǺÉ ÌƥơǲÈ ÊƠǇ

É ǱȂÉ ǬÉ ÈȇƔƢً ǘÈ ǟÈ ƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ È ǫ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ
È ǱƢÈ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÆ ȈǠÊ ǇƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƢǷÈ ÈƗ ǱƢÈ
È ǫ ǾÉ ǼÌ ǟÈ ȄȀÈ Èǻȁ
È ȏَ‫ ا‬ǱƢ È ǳơȆǧÊ ƽÊ ơǂÈ ƴÌ
È ǬÈ ǧÈ ǵÊ ǂÈ ƸÌ È ǳơƾÊ ȈÌ Ǐ È ǺÌ ǟÈ ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁÈ
ƾÊ ƴÊ ǈÌ ǸÌÈ ǳơȆǧÊ ǹȂ È ÉƦÈƬƸÌ Ƿ È ǾÉ ÈǻȁÉǀƻÉ ƘÌÈȇǮÈ ǷÈ ȂÈÌ ǫ ǹō ÊƜǧÈ ǵÊ ȂÌ ǬÈ ÌǳơǺÈ ǷÊ ǲÆ ƳÉ ǁ
É ǶÌ ǿÉ ȁ È ȁÌ ÈƗ ǾÉ Èǳ ƪÌÈ ǴǫÉ
ǹȂ
È ǸÈ É ǴǠÌ Èȇȏَ‫ ا‬ǱƢ È ǬÈ ǧÈ
931 Zayıf. Şafii, Sunen (10684) Said b. Salim zayıftır. Beyhaki (5/206)
El-Müsned 371
849- (523) İ�bn Curayc’den: “Atâ� rahimehullah’ın şö� yle dediğ� ini işittim:
“İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’ya Harem’de çekirge avlamak hakkında so-
rulunca: “Hayır” dedi ve bundan yasakladı.932 Ben veya topluluktan birisi
ona: “Senin kavmin onu mescidde iken yakalıyor ve avlıyorlar” dediğ� imizde:
“Onlar yasak olduğ� unu bilmiyorlar” dedi.933
È ǫǾÉ ōǻÈƗȏَّ‫ا‬ÊƛǾÉ ǴÈ ưÌ ǷÊ ǅƢ

ǱƢÈ Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƔÇ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ ƳÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǶÆ ǴÊ ǈÌ ǷƢ
Ê Ǩō ƸÌ
ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǙƢ É ǳơȃȁÈ ǁƢ È ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǸÈ ȀÉ ÉƥȂÈ ǏÌ ÈƗǶÆ ǴÊ ǈÌ ǷÉ ȁ È ȆŎ ǠÊ ǧÊ Ƣǌǳơ
ō ǱƢÈ È ǫǹȂ È ÉǼƸÈ ǼÌ ǷÉ
ǹȂ
È ÉǼƸÈ ǼÌ Ƿ
É ƲÇ ÌȇǂÈ ƳÉ
850- (523/1) Atâ� , İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’dan aynısını rivayet
etti. Ancak o “Muhtebû� n” yerine “Munhanû� n” kelimesiyle rivayet etti.934
Şafiî� dedi ki: “Muslim (b. Halid) daha doğ� rusunu rivayet etmiştir. Hafızlar İ�bn
Curayc’den bunu “Munhanû� n” kelimesiyle rivayet etmişlerdir.935
ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƧÈ ƽÈ ƢÈƬÈǫ ǺÌ ǟÈ ÇŚǌÊ ÈƥǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ
È ǺÌ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇ
È ǺÉ ÌƥƾÉ ȈǠÊ ǇƢÈ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ǂƸÌ ǸÌÉ ǳơƢȀÈ ÉƦȈǐÊ ÉȇƨÊ ǷƢÈ ǠÈ ōǼǳơƨÊ ǔÈ ȈÌÈƥȆǧÊùǱƢÈ
ǵÊ È ǫǾÉ ōǻÈƗȅÊ Èْ‫ أ‬ǇȂ
ŏ ǂǠÈ ǋÌ ȋơȄ È ǷȆÉ ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǺÊ ȈÌ ǐÈ ƸÌ É ǳơ
ùÇśǰÊ ǈÌ ǷÊ ǵƢÉ ǠÈ ǗÌ ÊƛȁÌ ÈƗǵÇ ȂÌ ÈȇǵÉ ȂÌ ǏÈ
851- (512) Abdullah b. El-Husayn’dan: Ebu Musa el-Eşarî� radıyallahu
anh şö� yle dedi: “İ�hramlı kimse devekuşu yumurtası kırarsa bir gü� n oruç tu-
tar veya bir yoksulu doyurur.”936
Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƧÈ ƾÈ ȈÌÈƦǟÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƧÈ ƽÈ ƢÈƬÈǫǺÌ ǟÈ ÇŚǌÊ ÈƥǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ
È ǺÌ ǟÈ ƾÆ ȈǠÊ ǇƢ
ǾÉ ǴÈ ưÌ ǷÊ ƽÇ ȂǠÉ ǈÌ Ƿ
È ǺÊ Ìƥ
932 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (10698) Said b. Salim zayıftır. Şahidi: Abdurrazzak
(8243)
936 Zayıf. Şafii, Sunen (10706) Said b. Salim el-Kaddah ve Said b. Beşir el-Ezdî�
zayıftırlar.
372 İmam Şafiî
852- (513) Ebu Ubeyde, Abdullah b. Mes’ud radıyallahu anh’den aynısı-

nı rivayet etti.937
ȆǧÊ ~ǱȂ Ç ōƦǟÈ ǺÈ ÌƥơǞÈ ǸÊ Ǉ

É ǬÉ ÈȇǅƢ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÆ ȈǠÊ ǇƢ
È ǾÉ ōǻÈƗƔÇ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
nǊ È ǞÊ ÉƦǔǳơ
Æ ƦÌ ǯ ō
853- (514) Atâ� rahimehullah’tan: İ�bn Abbas radıyallahu anhuma şö� yle
dedi: “(İ�hramlı iken) Sırtlan (ö� ldü� rmekten) dolayı fidye bir koyundur.”938
ǱÈ ǄÈ ÌǻÈƗ~ǱȂ
É ǬÉ ÈȇǅƢ
Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơȄÈǳȂÌ Ƿ È ǂǰÌ ǟÊ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ
È ƨÈ ǷÊ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÆ ȈǠÊ ǇƢ
È ȀÈ ȈǧÊ ȄǔÈ
nƢǌً ƦÌ ǯƢ È ǫȁơ
È ƾً ȈÌ ǏƢ
È Ǡً ÉƦǓ
É ǇÉ ǁÈ
854- (515) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’nın azatlısı İ�krime rahime-
hullah şö� yle dedi: “Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem’e av olarak sırtlan
getirildi, bundan dolayı fidye olarak bir koyuna hü� kmetti.”939
ȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ÇǂȈÌ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǶÆ ǴÊ ǈÌ ǷƢ
ō ǺÊ ǟÈ ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
ȆÈ ǿÊ ƾÆ ȈÌ ǏÈ ÈƗǞÊ ÉƦǔǳơ È Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÈ ÌƥǂÈ ÊƥƢƳ
È ƪÌ É ǳÈƘǇù
È ǱƢÈ È ǫÇǁƢǸō ǟÈ
Ê ǇÉ ǁ È ǺÌ ǷÊ ǾÉ ÈƬǠÌ ǸÊ Ǉ
È ƪÌ É ǴǬÉ ǧÈ ǶÌ ǠÈ Èǻ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǲÉ ǯÈ ƚÌ ÉƫÈƗ ƪÌ Èǫ
É ǴǬÉ ǧÈ ǶÌ ǠÈ Èǻ ǱƢÈ
È ǫǶō
øǶÌ ǠÈ ÈǻǱƢÈ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
È ǴǇÈ ȁ
855- (516) İ�bn Ebi Ammar’dan: “Cabir b. Abdillah radıyallahu anhuma’ya
sırtlan av hayvanı mıdır? diye sordum. “Evet” dedi. “Yiyebilir miyim?” dedim.
“Evet” dedi. “Bunu Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem’den işittin mi?” de-
dim. “Evet” dedi.940
937 Zayıf. Şafii, Sunen (10707) Said b. Salim ve Said b. Beşir zayıftırlar. Ayrıca Ebu
Ubeyde, babası Abdullah b. Mes’ud radıyallahu anh’den işitmemiştir.
939 Zayıf. Şafii, Sunen (10499) Said b. Salim zayıftır. Rivayet mü� rseldir.
940 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (10503) Muslim b. Halid ez-Zencî� zayıftır. Şahidi:
Tirmizi (815)
El-Müsned 373
ȆǧÊ ȄǔÈ É ÈȈǨÌ ǇÉ ȁÈ ǮÆ ÊǳƢǷÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ

È ǫ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǹō ÈƗ ÇǂÊƥƢƳÈ ǺÌ ǟÈ ÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơ ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǹƢ
ƧÇ ǂÈ ǨÌ ƴÈ ÊƥǝȂ
Ê ÉƥǂÌ ÈȈÌǳơȆǧÊ ȄǔÈ
È ǫǂÈ ǸÈ ǟÉ ǹō ÈƗȁ
È ǩƢ Èْ‫أ‬
Ç ÈǼǠÈ ÊƥƤÊ ÈǻǁÌ ȋơ
856- (518) Cabir radıyallahu anh’den: “Ö� mer radıyallahu anh tavşan
hakkında bir oğ� lak fidyeye hü� kmetti.”941
“Ö� mer radıyallahu anh tarla faresi hakkında dö� rt aylık bir oğ� lak fidyeye
hü� kmetti.”942
ǺÈ Ìƥ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǹō ÈƗ Êَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ Ìƥ ÊǂÊƥƢƳÈ ǺÌ ǟÈ ǾÉ ÈƯƾō ƷÈ ÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơ ƢÈƥÈƗ ǹō ÈƗ ǮÆ ÊǳƢǷÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Èْ‫ أ‬ǧÊ ȁÇ
ƤÊ ÈǻǁÌ ȋơȆ È ǄǼÌ ǠÈ ÊƥǱơ Ê Ǆō ǤÈ ÌǳơȆǧÊ ȁÈ Ǌ ō ǧÊȄǔÈ
Ç ƦÌ ǰÈ ÊƥǞÊ ÉƦǔǳơȆ È ǫǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ƣƢÊ ǘō ƼÌÈ ǳơ
ƧÇ ǂÈ ǨÌ ƴÈ ÊƥǝȂ
Ê ÉƥǂÌ ÈȈÌǳơȆǧÊ ȁ
È ǩƢ Ç ÈǼǠÈ Êƥ
857- (518/1) Cabir b. Abdillah radıyallahu anhuma’dan: “Ö� mer b. el-
Hattab radıyallahu anh (hacdayken) bir sırtlan ö� ldü� renin bir keçi, ceylan ö� l-
dü� renin bir keçi, tavşan ö� ldü� renin oğ� lak ve bir tarla faresi ö� ldü� renin de dö� rt
aylık bir oğ� lak fidye vermesine karar verdi.”943
ǺÈ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ǹō ÈƗÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊǂÊƥƢƳ

È ǺÌ ǟÈ ÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǹƢ È ǮÆ ÊǳƢǷƢ
È ǫǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
Ê ǄÈ ǤÈ ÌǳơȆǧÊ ȄǔÈ
ǄÇ ǼÌ ǠÈ ÊƥǱơ È ƣƢ Ê ǘō ƼÌ
È ǳơ
… (517) Ebu’z-Zubeyr’den: Cabir b. Abdillah radıyallahu anhuma’dan:
“Ö� mer b. El-Hattab radıyallahu anh (ihramlı iken) ceylan (avlanması hakkın-
da fidye olarak) bir keçiye hü� kmetti.”944
ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƧÈ ƾÈ ȈÌÈƦǟÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ȅÊ ŏ ǁǄÈ ƴÌ È ǳơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ
È ǳơÊŉǂÊ ǰÌ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ƧÇ ǂÈ ǨÌ Ƴ Ê ÉƥǂÌ ÈȈÌǳơȆǧÊ ȄǔÈ
È ȁÌ ÈƗÇǂǨÌ ƴÈ ÊƥǝȂ È ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ
È ǫǾÉ ōǻÈƗǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƽÇ ȂǠÉ ǈÌ Ƿ
858- (1253) Ebu Ubeyde b. Abdillah b. Mes’ud radıyallahu anh, babasın-
941 Hasen. Şafii, Sunen (10521) Malik Muvatta (1562)

942 Hasen. Şafii, Sunen (10531) Malik, Muvatta (1562)
943 Hasen. Şafii, Sunen (10496, 10514, 10521, 10531)
374 İmam Şafiî
dan, onun ihramlı iken tarla faresi ö� ldü� rene bir oğ� lak veya bir dişi oğ� lak fidye
verilmesine hü� kmettiğ� ini rivayet etti.”945
ǹƢ È ǸÈ ưÌ ǟÉ ǹō ÈƗÊǂǨÈ ǈǳơȆ

È Ǩō ǟÈ ǺÈ ÌƥǹƢ ō ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǦȇÊ Ç ǂǗÈ ǺÊ ÌƥǥÊ ǂŏ ǘÈ Ƿ É ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ǶÊ ÈǼǤÈ ÌǳơǺÈ ǷÊ ǹÇ Ȑَّ‫ ا‬ƸÉ ÊƥǺÇ ȈÌÈƦƷ È ǫǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ
É ǵŏ ÉƗȆǧÊ ȄǔÈ
859- (1254) Ebu’s-Sefer’den: “Osman b. Affan radıyallahu anh, ihramlı
iken umm hubeyn (bir cins bukalemun) ö� ldü� ren kimse hakkında bir oğ� lak
fidyeye hü� kmetti.”946
ƢÈǼƳÌ ǂÈ ƻù
È ǱƢÈ È ǫ ƣƢ Ç ȀÈ ǋ Ê ǺÊ ÌƥǩÊ Ê ǁƢÈǗ ǺÌ ǟÈ ǩÊ Æ ǁƢƼÈ ǷƢÉ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȆÈ ǓÊ ǁÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ȄÈǴǟÈ ƢÈǼǷÌ ƾÊ ǬÈ ǧÈ ǽÉ ǂÈ ȀÌ ǛÈ ǁÈ ǄÈ ǨÈ ǧÈ ƢėƦǓ É ǬÈ ÉȇƢōǼǷÊ ǲÆ ƳÉ ǁ
È ƾÉ ÈƥǁÌ ÈƗǾÉ ÈǳǱƢ È ÈƘǗÈ ȁÌ ÈƘǧÈ ƢƳƢ
ً ƴō ƷÉ
ÈŚǷÊ ÈƗƢÈȇȆŏǼǷÊ ǂÆ ȈÌ ƻ
È ƪÈ ÌǻÈƗǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǾÊ ȈǧÊ ƾÉ ÈƥǁÌ ÈƗƢÈȇǶÌ ǰÉ Ʒơ
Ì ǂÉ ǸÈ ǟÉ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ƾÉ ÈƥǁÌ ÈƗǾÉ ÈǳÈƘǈÈ Éَّ‫لله‬
È ǧǾÉ ǼÌ ǟÈ ơ
ǭÈ ǂÌ Ƿƕ È ǾÊ ȈǧÊǶÈ ǰÉ ƸÌ ÈƫǹÌ ÈƗǮÈ ÉƫǂÌ ǷÈ ÈƗƢǸÈ ōǻÊƛǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ǂÉ ǸÈ ǟÉ ǱƢ
É ǶÈÌ ǳȁ È ǬÈ ǧÈǶÈ É ǴǟÌ ÈƗȁ
Èś È ÊǼǷÊ ƚÌ ǸÌÉ ǳơ
ȆÈ ǓÊ ǁ È ǬÈ ǧÈǂÈ ƴÈ ǌǳơ
È ǂÉ ǸÈ ǟÉ ǱƢ ō ȁ È ƔƢÈ ǸÌÈ ǳơǞÈ ǸÈ Ƴ È ƾÈ È ǾÊ ȈǧÊȃǁÈ ÈƗƾÉ ÈƥǁÌ ÈƗǱƢ
Ì ǫƢًȇƾÌ Ƴ È ǬÈ ǧÈȆÊǼÈȈǯŏ ǄÈ ÉƫǹÌ ÈƗ
ùǾÊ ȈǧÊ ǮÈ ÊǳǀÈ ǧÈ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ
860- (519) Tarık b. Şihab dedi ki: “Hac için çıktık. İ�çimizden Erbed de-
nilen biri bir kelerin ü� zerine bastı ve ö� ldü� rdü� . O’nu Ö� mer radıyallahu anh’e
getirdik. Erbed ona bunu sordu. Ö� mer radıyallahu anh dedi ki: “Bu konuda
sen hü� kmet ey Erbed!” O da: “Ey mü� minlerin emiri sen benden daha hayırlı
ve daha bilgilisin” dedi. Bunun ü� zerine Ö� mer radıyallahu anh: “Ben bu konu-
da ancak hü� kmetmen için sana emrettim. Beni tezkiye etmeni emretmedim”
dedi. Erbed dedi ki: “Bu konuda sü� tten yeni kesilmiş oğ� lak yavrusunu fidye
olarak uygun gö� rü� yorum.” Ö� mer radıyallahu anh dedi ki: “İ�şte odur!”947
945 Zayıf. Şafii, Sunen (10533) Ebu Ubeyde, İ�bn Mes’ud’dan işitmemiştir.
946 Zayıf. Şafii, Sunen (10545) isnadı kopuktur.
947 Sahih. Şafii, Sunen (10539) İ�bn Ebi Şeybe (3/424)
El-Müsned 375
ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǺÇ ȈÌ ǈÈ ƷȆ É ÊƥÈƗǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ È ǺÊ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇ È ǺÉ ÌƥƾÉ ȈǠÊ ǇƢÈ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǵÈ ƾÊ ǫÈ ùǱƢÈ È ǫƭÊ Ê ǁƢƸÌ È ǳơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǞÊ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ƨÈ ǨÈ ǐÈ ƻȆ È ÊƥÈƗǺÊ ÌƥƨÈ ƸÌ È ǴǗÈ ǺÌ ǟÈ ȅÊ ŏ ǁơƾō ǳơÇŚÊưǯÈ
È ƨÊ ǠÈ ǸÉ ƴÌ
ƽÈ ơǁÈ ÈƗȁ É ǳơǵÊ ȂÌ ÈȇȆǧÊ ƧÊ ȁÈ ƾÌ ōǼǳơǁơÈ ƽÈ ǲÈ ƻÈ ƾÈ ǧÈ ƨÈ ǰō Ƿ È ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È ƣƢÊ ǘō ƼÌ È ǳơǺÉ ÌƥǂÉ ǸÈ ǟÉ
ǞÈ
È ǫȂÈ È ǧƪÊ ȈÌÈƦÌǳơȆǧÊǦÇ ǫÊ ơȁȄÈ È ǴǟÈ ǽÉ ƔơÈ ƽÈ ǁÊ ȄǬÈ ÌǳÈƘǧÈƾÊ ƴÊ ǈÌ ǸÌÈ ǳơȄÈǳÊƛƵơ ō ȀÈ ǼÌ ǷÊ ƣÊ
È ȁÈ ǂǳơƢ È ǂǬÌ ÈƬǈÌ ÈȇǹÌ ÈƗ
ƪÌÉ ǴƻÈ ƽÈ ƨÈ ǠÈ ǸÉ ƴÌ É ǳơȄōǴǏƢ È ǸÈ ō ǴǧÈǾÉ ƬÈÌ ǴÈƬǬÈ ǧÈÆƨōȈƷ È ǗÈƘǧÈǵÊ ƢǸÈ ƸÌ
È ǾÉ ÌƫǄÈ ȀÈ ÈƬÌǻƢÈǧǽÉ ǁƢÈ È ǳơơÈǀǿÈ ǺÌ ǷÊ ǂÆ ȈÈÌ ǗǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
È ƔÇ ȆÌ ǋȆ
ǾÉ ÉƬǠÌ ÈǼǏ È ǧÊ ȆÈ ō ǴǟÈ ƢǸÈ ǰÉ Ʒơ
Ì ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È ǹƢ È Ǩō ǟÈ ǺÉ ÌƥǹƢ È ÈǻÈƗ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
É ǸÈ ưÌ ǟÉ ȁƢ
ƾÊ ƴÊ ǈÌ ǸÌÈ ǳơȄÈǳÊƛ Ƶơ ō ȀÈ ǼÌ ǷÊ ƣÊ
È ȁÈ ǂǳơƢ È ǂǬÌ ÈƬǇÌ ÈƗ ǹÌ ÈƗ ƩÉ ƽÌ ǁÈ ÈƗ ǁơÈ ƾō ǳơǽÊ ǀÊ ǿÈ ƪÌ É ǴƻÈ ƽÈ ȆŏǻÊƛ ǵÈ ȂÌ ÈȈÌǳơ
ǹÌ ÈƗ ƪȈ É ǌÊ ƼÈ È ǧ ǵÊ ƢǸÈ ƸÌ È ǳơơÈǀǿÈ ǺÌ ǷÊ ǂÆ ȈÈÌ Ǘ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ǞÈ È ǫȂÈ È ǧ ǦÊ ǫÊ ơȂÌÈ ǳơơÈǀǿÈ ȄÈǴǟÈ ȆÊƟơƽÈ ǁÊ ƪÉ ȈÌ ǬÈ ÌǳÈƘǧÈ
ǾÉ ƬÈÌ ǴÈƬǬÈ ǧÈ ÆƨōȈƷ
È ǾÉ ÌƫǄÈ ȀÈ ÈƬÌǻƢÈǧÊǂƻÈ ȉơ ْ‫ آ‬ǦÊ ǫÊ ơȂÌÈ ǳơơÈǀǿÈ ȄÈǴǟÈ ǞÈ È ǫȂÈ Ì ǗÈƘǧÈ ǾÊ ƸÌ
È ǧǾÉ ǼÌ ǟÈ ǾÉ ÉƫǂÈ Ê ǴǈÈ ÊƥǾÉ ƼÈ ǘÌÈ ǴÈȇ
È ȀÈ ȈǧÊǹƢ
ǾÉ ǨÉ ƬÌ ƷƢ È ǯ È ƨÇ ǠÈ ǫÊ ȂÌ ǷȄÈ
È ǳÊƛƢًǼǷÊ ƕǾÊ ȈǧÊǹƢ È ǯ Ç ǄǼÌ ǷÈ ǺÌ ǷÊ ǾÉ ÉƫǂÈ
È ǱÊ Ì ǗÈƗȆŏǻÈƗȆǈÊ ǨÌ ÈǻȆǧÊƩÉ ƾÌ ƳÈ ȂÈ Èǧ
ÊŚǷÊ ÈƗ ȄÈǴǟÈ ƢȀÈ Êƥ ǶÉ ǰÉ ƸÌ Èƫ ƔơÈ ǂÈ ǨÌ ǟÈ ƨÇ ōȈÊǼÈƯ ÇǄǼÌ ǟÈ ȆǧÊ ȃǂÈ Èƫ ǦÈ ȈÌ ǯ È ǹƢ È ǸÈ ưÌ ǠÉ Êǳ ƪÌ
È Ǩō ǟÈ ǺÊ ÌƥǹƢ É ǴǬÉ ǧÈ
È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ƢȀÈ ÊƥǂÈ ǷÈ ÈƘǧÈ ǮÈ ÊǳƿÈ ȃǁÈ ÈƗȆŏǻÊƛǱƢÈ
È ǫś È ÊǼǷÊ ƚÌ ǸÌÉ ǳơ
861- (520) Nafi b. Abdilharis’ten: “Ö� mer radıyallahu anh Mekke’ye geldi
ve Cuma gü� nü� Daru’n-Nedve’ye girdi. Mescid’in direklerine doğ� ru yaklaşmak
istedi. Ridasını Kabe’nin bir duvarı ü� zerine koydu. Bir gü� vercin gelip o ridayı
uçurdu ve bıraktı. İ�çinden yılan dü� ştü� ve onu ö� ldü� rdü� . Cuma namazını kılınca
ben ve Osman (b. Affâ� n) radıyallahu anh onun yanına girdik. Dedi ki: “Benim
için bugü� n yaptığ� ım şeyden dolayı hü� kmedin bakalım. Ben şu eve girdim,
mescide doğ� ru yaklaşmak istedim. Ridamı şu duvara koydum. Bir gü� vercin
gelip kondu. Onu kirletmesinden korktum ve kovaladım. Sonra diğ� er duvara
kondu o elbiseden bir yılan dü� şü� rerek onu ö� ldü� rdü� . Ben onu gü� vende bu-
lunduğ� u yerinden kovduğ� um için içimde bir sıkıntı hissettim.” Ben Osman b.
Affan radıyallahu anh’e dedim ki: “Mü� minlerin emirine iki yaşında toza bu-
lanmış bir keçi hü� kmetmeye ne dersin?” O da: “Ben de bö� yle dü� şü� nü� yorum”
dedi ve Ö� mer radıyallahu anh’e bunu emretti.”948
948 Zayıf. Said b. Salim zayıftır.

376 İmam Şafiî
É ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÈ ÌƥǹƢ

ƾÇ ȈÌ ǸÈ Ʒ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÆ ȈǠÊ ǇƢ
È ǸÈ ưÌ ǟÉ ǹō ÈƗƔÇ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ƶÉ ÈƥǀÌ ÈƫùǅƢ
Ƨً Ƣǋ Ç ōƦǟÈ ǺÉ ÌƥơǱƢ È ǬÈ ǧÈǮÈ ÊǳƿÈ ǾÉ ÈǳǱƢ È ǬÈ ǧÈǅƢ
Ç ōƦǟÈ ǺÈ ÌƥơƔƢÈ ƴÈ È ǾÉ ÈǳǺÆ ÌƥơǲÈ ÈƬÈǫ
È ǧƨً ǷƢÈ ǸÈ Ʒ
ùǶÌ ǠÈ ÈǻǱƢÈ È ǫƨÈ ǰō Ƿ È ǵÊ ƢǸÈ ƷÈ ǺÌ ǷÊ ÈƗƔÇ ƢǘÈ ǠÈ ÊǳƪÌ
É ǴǬÉ ǧÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ
É ǺÉ ÌƥơǱƢÈÈ ǫƢȀÈ ÊƥǩÈ ƾō ǐÈ ÈƬÈǧ
862- (521) Atâ� dedi ki: “Osman b. Ubeydillah b. Humeyd’in oğ� lu bir gü� -
vercin ö� ldü� rmü� ştü� . İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’ya geldi ve bunu sö� yledi.
İ�bn Abbas radıyallahu anhuma şö� yle dedi: “Bir koyun kurban et ve onu sada-
ka ver.” İ�bn Cureyc dedi ki: “Ata’ya: “Mekke’nin gü� vercini mi?” diye sordum.
“Evet” dedi.949
Ç ÌȇǂÉÈ ǫ ǺÌ ǷÊ ƢǷً Ȑَ‫ ا‬ǣÉ ǹō ÈƗ ƔÇ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ
ǲÈ ÈƬÈǫ Ǌ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ƧÇ ƢǌÈ ÊƥǾÉ ǼÌ ǟÈ ȃƾÈ ǨÌ ÉȇǹÌ ÈƗǅƢ
Ç ōƦǟÈ ǺÉ ÌƥơǂÈ ǷÈ ÈƘǧÈ ƨÈ ǰō Ƿ È ǺÈ ǷÊ ƨً ǷƢÈ ǸÈ ƷÈ
È ǵÊ ƢǸÈ Ʒ
863- (1259) Atâ� ’dan: “Kureyş’ten bir delikanlı Mekke’nin gü� vercinle-
rinden birini ö� ldü� rdü� . İ�bn Abbas radıyallahu anhuma ona bir koyun fidye
vermesini emretti.”950
ƨً ǬÈ ÊƯǹƢ
È ǯÈ ȁ
È ǵÇ ȁǄÉ ƼÌ ǷȆ È ÊǼÈƥȄÈǳȂÌ Ƿ
È ƽÇ ƢÈȇÊǃǺÌ ǟÈ ƨÈ ǸÈÈ ǴǇ È ǺÌ ǟÈ ƨÉ ǬÈ ŏưǳơȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǺÊ ÌƥƽÊ ƢǸō Ʒ
É ǴǟÈ ơȂÉǳƢǬÈ ǧÈnƔơÆ ǄÈ Ƴ
ǲŏ ǯȄÈ È ǶÌ ǰÉ ȈÈÌ ǴǟÈ ~ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÉ ÌƥơǶÉ ȀÉ ÈǳǱƢ È ÉƥƢǏÈ ÈƗƢǷً ǂÉ ƷƢ
È ǬÈ ǧÈơƾً ȈÌ ǏơȂ É Ƿً ȂÈÌ ǫǹō ÈƗ
ǲÌ ÈƥǶÌ ǰÉ ÊƥǁÆ ǂō ǤÈ ǸÈÉ ǳǾÉ ōǻÊƛ~ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÉ ÌƥơǱƢ Ê ȁ
È ǬÈ ǧÈƾÆ Ʒơ È ƔơÆ ǄÈ ƳƢ È ōǼǷÊ ƾÇ Ʒơ
É ÈǼȈÈÌ ǴǟÈ ȁÌ ÈƗƔơÆ ǄÈ ƳƢ
È ÈǼŏǴǯƢ Ê ȁÈ
Ê ȁ
nƾÆ Ʒơ È ƔơÆ ǄÈ Ƴ É Ǵǯ
È ǶÌ ǰŏ É ǶÌ ǰÉ ȈÈÌ ǴǟÈ
864- (1279) Mahzum oğ� ullarının azatlısı Ziyad – ki o sika idi – şö� yle
dedi: “Bir topluluk ihramlı iken avlandılar. İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma
onlara: “Size ceza gerekir” dedi. Onlar: “Her birimize bir ceza mı yoksa he-
pimize birden tek ceza mı gerekir?” dediler. İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma
dedi ki: “Muhakkak ki bu sizin yanılgınızdır. Bilakis hepinize birden tek ceza
gerekir.”951
949 Hasen ligayrihi. Said b. Salim zayıftır. Bir sonraki rivayet bunun şahididir.
951 Zayıf. Şafii, Sunen (10654) Mubhem ravisi vardır.
El-Müsned 377
َ‫ ا‬ǳƢǠÈ ÈƫÊَّ‫لله‬ơǱÉ ȂÈÌ ǫùƔÇ ƢǘÈ ǠÈ ÊǳƪÌ

ơȂÉǴÉƬǬÌ Èƫȏ`ȄÈ È ǫƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ
É ǴǫÉǱƢÈ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÆ ȈǠÊ ǇƢ
ǾÉ ǴÈÈƬÈǫǺÌ ǸÈ É ǴǫÉ >ÖÒƧƾÈ ÊƟƢǸÌÈ ǳơ@^ơƾً Ǹŏ ǠÈ ÈƬǷ
È ǧǾÉ ÈǳƪÌ Ŏ ǶÌ ǰÉ ǼÌ ǷÊ ǾÉ ǴÈÈƬÈǫǺÌ ǷÈ ȁ É ǶÌ ÉƬÌǻÈƗȁ
È ǵÆ ǂÉ Ʒ È ƾÈ ȈÌ ǐǳơ
ō
Ŏ ǾÊ ÊƥƪÌ ǔÈ ǷÈ ȁ
ùǺÉ ÈǼǈǳơ È Êَّ‫لله‬ơƩƢ É ǮÈ ÊǳǀÈ ÊƥǶÉ ǜŏ ǠÈ ÉȇǶÌ ǠÈ ÈǻǱƢÈ
Ê ǷÈ ǂÉ Ʒ È ǫǵÉ ǂō ǤÈ ÉȇًƘǘÈ ƻÈ
865- (505) İ�bn Cureyc dedi ki: “Atâ� ’ya şö� yle dedim: “Allah Teâ� lâ� şö� yle
buyuruyor: “İhramlı iken avı öldürmeyin. İçinizden kim onu kasten öl-
dürürse öldürdüğü hayvanın dengi (ona) cezadır.” (Maide 95) Dedim ki:
“Hata ile ö� ldü� ren de borçlanır mı?” O da: “Evet, bu Allah’ın haramlarına ta-
zimdendir ve sü� nnet bu şekilde geçmiştir” dedi.952
ƪÉ ÌȇÈƗǁ~
È ǱƢÈ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÆ ȈǠÊ ǇÈ ȁ
È ǫ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ È ǶÆ ǴÊ ǈÌ ǷƢ
nÊƘǘÈ ƼÌÈ ǳơȆǧÊ ǹȂ
È ǷÉ ǂō ǤÈ ÉȇǅƢ
È ōǼǳơ
866- (506) İ�bn Curayc’den: Amr b. Dinar dedi ki: “İ�nsanların hata ile av hay-
vanı ö� ldü� rmeden dolayı borçlandıklarını gö� rdü� m.”953
ǶÌ ǰÉ ǼÌ ǷÊ ǾÉ ǴÈÈƬÈǫǺÌ ǷÈ ȁ`

È ǱȂ É ǬÉ ÈȇƾÆ ǿÊ ƢƴÈ Ƿ É ǹƢ È ǱƢÈ
È ǯù É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÆ ȈǠÊ ǇƢ
ǲō ƷÈ ƾÌ ǬÈ ǧÈǾÊ ÊƥÈƘǘÈ ƻÌ ÈƘǧÈǽÉ ǂÈ ȈÌ ǣÈ ơƾً ȇÊǂǷ َ‫ ا‬ƨÇ ǷÈ ǂÌ ƸÉ ÊǳǅƢ
É ȏȁ Ç ÈǻǂÈ ȈÌ ǣÈ >ÖÒƧƾÈ ÊƟƢǸÌÈ ǳơ@^ơƾً Ǹŏ ǠÈ ÈƬǷŎ
ƾÉ ǸÌ ǠÌÈ ǳơǮÈ ÊǳǀÈ ǧÈ ÈƘǘÈ ƻÌ ÈƘǧÈ ǽÉ ǂÈ ȈÌ ǣÈ ƽÈ ơǁÈ ÈƗȁÌ ÈƗƨÇ ǷÈ ǂÌ ƸÉ ÊǳƢًȈǇƢ
Ê ÈǻǾÉ ǴÈÈƬÈǫǺÌ ǷÈ ȁÆ É ǾÉ ÈǳƪÌ ǈÈ ȈÈÌ ǳȁÈ
È ƨǐÈ ƻÌ ǁ
øǶÉ ǠÈ ōǼǳơǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ǂÉ Ǩō ǰÈ ǸÌÉ ǳơ
867- (507) İ�bn Curayc’den: Mucahid rahimehullah; “İçinizden kim onu
(av hayvanını) kasten öldürürse öldürdüğü hayvanın dengi (ona) ceza-
dır.” (Maide 95) ayeti hakkında şö� yle derdi: “Bu, ihramlı olduğ� unu unutmak-
sızın ve başka bir hayvanı ö� ldü� rmek isterken hata ile av hayvanını ö� ldü� rmek
hakkındadır. İ�hramlı olduğ� unu hatırlayarak avlanırsa ihramdan çıkar ve ona
ruhsat yoktur. Kim ihramda olduğ� unu unutarak avlanırsa veya başkasını kas-
tederek hata ile av hayvanını ö� ldü� rü� rse bu keffaret verilmesi gereken kasıtlı
ö� ldü� rmedir. Onun ceza kurbanı kesmesi gerekir.”954

953 Zayıf. Şafii, Sunen (10471) Muslim b. Halid ve Said b. Salim zayıftırlar.
954 Hasen ligayrihi. Şafii, Sunen (10477) Said b. Salim zayıftır. Taberî�, Tefsir
378 İmam Şafiî
ǺÈ ǷÊ ǲÈ ÈƬÈǫ ƢǷ

È ǲÉ ưÌ ǷÊ ƔơÆ ǄÈ ƴÈ
È ǧ ƔÇ ƢǘÈ ǠÈ Êǳ ƪÌ
É ǴǫÉ ùǱƢÈ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÆ ȈǠÊ ǇƢ
È ǫ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȆǧÊ ǾÉ ÈƥƢǏÈ ÈƗ ǾÉ ōǻÈƗ ǲÊ ƳÌ ÈƗ ǺÌ Ƿ
È ǱƢÈÈ ǫ ÈśǯƢ Ê ǈÈ ǷÈ ǵƢÉ ǠÈ È ȁÌ ÈƗ ƨÊ ÈƦǠÌ ǰÌ
È Ǘ ÆƧǁƢÈ Ǩō ǯ È ǳơǢÈ ÊǳƢÈƥƢًȇƾÌ ǿÈ ǶÊ ǠÈ ōǼǳơ
ùƪÊ ȈÌÈƦÌǳơƾÈ ǼÌ ǟÊ ǮÈ ÊǳƿÈ ƧÉ ǁƢÈ Ǩō ǯ
È ƪÈ ȈÌÈƦÌǳơƾÉ ȇÊǂÉȇǵÇ ǂÈ ƷÈ
868- (508) İ�bn Curayc’den: “Atâ� ’ya dedim ki: “İçinizden kim onu kas-
ten öldürürse öldürdüğü hayvanın dengi (ona) cezadır. ( Bu) Kâbe’ye
varacak bir kurban yahut fakirleri doyurmaktan ibaret bir kefarettir.”
(Maide 95) Dedi ki: “Çü� nkü� Kabe’yi dileyerek, Harem’de avlanmıştır. Bunun
keffareti de Kabe’nin yanında kurbandır.”955
ȄÈǳƢǠÈ Èƫ Êَّ‫لله‬ơ ǱÊ ȂÈÌ ǫ ȆǧÊ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ
É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÆ ȈǠÊ ǇƢ
ǺÌ ǟÈ ȁn
È ƔƢÈ ǋ È Ǻō ȀÉ ÉƬōȇÈƗǾÉ Èǳ~>ÎÖÓƧǂÈ ǬÈ ÈƦÌǳơ@^ǮÇ ǈÉ ÉǻȁÌ ÈƗƨÇ ǫÈ ƾÈ Ǐ Ê ǺÌ ǷÊ ÆƨÈȇƾÌ ǨÊ ǧÈ `
È ȁÌ ÈƗǵÇ ƢÈȈǏ
ȏَّ‫ا‬ÊƛƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ È ǫƔƢÈ ǋ
É ǺÉ ÌƥơǱƢÈ Ê ǂÌ ǬÉ ÌǳơȆǧÊƔÇ Ȇǋ
È ǾÉ ŎȇÈƗǾÉ ÈǳȁÌ ÈƗȁÌ ÈƗǹƕ É ǱƢÈ È ǫÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ
Ì È ǲŎ ǯ
ÇǂōȈƼÈ ǸÉ Êƥǆ È ȈÈÌ ǴǧÈ>ÐÐƧƾÈ ÊƟƢǸÌÈ ǳơ@^ǾÉ ÈǳȂǇÉ ǁÈ ȁ È Èَّ‫لله‬ơǹȂ
È ÉƥÊǁƢƸÈ ÉȇǺȇ È ǸÈ ōǻÊƛ`Êَّ‫لله‬ơǱÈ ȂÈÌ ǫ
È ǀÊ ōǳơƔơÉ ǄÈ ƳƢ
ȆǧÊ ƨÊ ÈƥǁƢÈ ƸÈ ǸÌÉ ǳơȆǧÊ ǽÉ ǂÉ ȈÌ ǣÈ ȁ
È ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ
É ǺÉ ÌƥơǱƢÈ È ǫƢǸÈ ǯ~ È ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ȆŎ ǠÊ ǧÊ Ƣǌǳơ
ō ǱƢÈ È ǫƢȀÈ ȈǧÊ
nǱȂÉ É ǫÈƗƨÊ ÈǳÈƘǈÌ ǸÌÈ ǳơǽÊ ǀÊ ǿÈ
869- (509) Amr b. Dinar, Allah Teâ� lâ� ’nın: “Oruç veya sadaka veya kurban
olmak ü� zere fidye gerekir” (Bakara 196) ayeti hakkında: “Bunlardan diledi-
ğ� ini yapar” dedi.956
… (509/1) Amr b. Dinar dedi ki: “Kur’â� n’daki bü� tü� n “veya” ibaresiyle ge-
len şeyler dilemeye bırakılmıştır.” İ�bn Curayc dedi ki: “Ancak Allah Teâ� lâ� ’nın
şu ayeti bundan hariçtir: “Allah ve Resû� lü� ne karşı savaşanların ve yeryü� zü� n-
de (hak) dü� zeni bozmaya çalışanların cezası ancak ya (acımadan) ö� ldü� rü� l-
meleri, ya asılmaları, yahut el ve ayaklarının çaprazlama kesilmesi, yahut da
bulundukları yerden sü� rü� lmeleridir.” (Maide 33) Bu hususlarda muhayyerlik
yoktur.”957
(12546)
955 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (10564) Said b. Salim zayıftır. Taberî�, Tefsir
(12625)
El-Müsned 379
Şafiî� rahimehullah dedi ki: “Savaşanlar hakkındaki bu meselede ben de

İ�bn Curayc ve başkalarının dedikleri gibi sö� ylü� yorum.”958
ǺÈ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ǹō ÈƗǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ȆŎ ǫÊ ǁÈ ǃÌ ȋơ Ê ǬÈ ÌǳơǺÊ ÌƥǺÊ ǈÈ ƸÌ

Èْ‫ أ‬ǶÊ ǇƢ È ǳơǺÉ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ
ō ƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǼÈƯƾō ƷÈ
ơƾً ÈȇǵÉ ƾŏ ǬÈ Éƫ ƪÈ
Ì ǴǠÈ ƴÈÈ ǧ ƪō Ì ǳƾÈ ÈƬÈǧ ǵÆ ǂÊ ƸÌ Ƿ
É ȂÈ ǿÉ ȁ Ê ǁ
È ǾÉ Èǳ ƨً ǴÈ Ʒơ È ƤÈ ǯÊ ǁÈ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
È ƣƢÊ ǘō ƼÌ
È ǳơ
Ê ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆǓÊ ǁ
ơǂً ǠÌ ǋ È ǫǾÉ ŎǼÉǛÈƗǞȈ
É Êƥǂǳơ È ǫȃǂÈ ƻÌ ÉƗǂÉ ƻŏ ƚÈ ÉƫȁÈ
È È ǂÉ ǸÈ ǟÉ ǱƢÈ ō ǱƢÈ
Éَّ‫لله‬ơ~ǱƢÈ
È ǫǶō ÉƯǲÉ ǸÊ ÈƯƣÊ È ȁÌ ÈƗǾÊ Êƥƪō
Æ ǁƢǋ Ì ǳƾÈ ÈƫơÈƿÊƛƨÇ ƷÈ ȁÈ ǂÌ ǸÈ ÊƥǺÆ ǐÌ ǣÉ ƢȀÈ ÈƦǯơ
Ê ǁ
È ǹō ÈƘǯÈ
nǂÉ ÈƦǯÌ ÈƗÉَّ‫لله‬ơǂÉ ÈƦǯÌ ÈƗ
870- (1258) el-Hasen b. el-Kasım el-Ezrakî�’den: “Ö� mer b. el-Hattab ra-
dıyallahu anh ihramlı iken bineğ� ine binmiş ve elini yelpaze gibi sallayarak
serinlemeye çalışıyordu. Er-Rebî� dedi ki: Zannederim Ö� mer radıyallahu an-
huma şiir olarak şö� yle dedi:
Sanki ona yelpaze gibi sallanan bir ağ� aç binmişti yahut bir sarhoş bin-
miş gibi
Sonra: “Allahu ekber, Allahu ekber” dedi.”959

959 Zayıf. Şafii, Sunen (9764) el-Hasen b. el-Kasım meçhuldü� r.
380 İmam Şafiî
Mekke’ye Girdikten Sonra

Nüsükleri Tamamlayıncaya Kadar
Hacının Yapması Gerekenler
ƨÈ ǰō Ƿ Ê ƻÉ ƾÉ ÊǳǲÉ ǈÊ ÈƬǤÌ ÈȇǹƢ

È ǱȂ È ǾÉ ōǻÈƗǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
871- (469) Nafi dedi ki: “İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma Mekke’ye girer-
ken gusü� l yapardı.”960
É ǇÉ ǁ È ǫƔÇ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ
È ǲÈ ƻÈ ƽÈ ƢǸÈō ǳǱƢÈ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇ È ǺÉ ÌƥƾÉ ȈǠÊ ǇƢ
È ȂǴÌ ÈȇǶÈÌ ǳƨÈ ǰō Ƿ
ƱÌ ǂŏ ǠÈ ÉȇǶÈÌ ǳȁÊ È Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
È ǴǇÈ ȁ
872- (473) Ata rahimehullah’tan: “Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sel-
lem Mekke’ye girdiğ� i zaman sağ� a sola yö� nelmedi (doğ� ruca tavaf yapmaya
gitti.)”961
ƾÊ ȈǠÊ Ǉ
È ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈǠÊ Ǉ
È ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈǠÊ Ǉ
È ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǮÈ ǼÌ ǷÊ ȁ ō ƪÈ ÌǻÈƗ Ƕō ȀÉ Ǵō ǳơǱȂ
È ǵÉ Ȑَ‫ ا‬ǈǳơ É ǬÉ ÈȇƪÊ ȈÌÈƦÌǳơȄÈǳÊƛ ǂÉ ǜÉ ǼÌÈȇÈśƷ Ê ǹƢÈ ǯÈ ǾÉ ōǻÈƗ ƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ Ìƥ
ō ÊƥƢÈǼōƥǁƢ
ǵÊ Ȑَ‫ ا‬ǈǳƢ È ÈǼŏȈƸÈÈ ǧǵÉ Ȑَ‫ ا‬ǈǳơ
ō
873- (472) Muhammed b. Said’den: babası Said b. El-Museyyeb Kabe’yi
gö� rdü� ğ� ü� zaman şö� yle derdi: “Allah’ım! Sen selamsın, selâ� m sendendir, Rabbi-
miz! Bizi selâ� m ile yaşat.”962

È ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗƲÇ ÌȇǂÈ ƳÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇ
ً ǜÊ ǠÌ ÈƫȁƢ
ƢǸȈ È ǫȁ
È Ǩً ȇÊǂǌÌ Èƫ ƪÈ ȈÌÈƦÌǳơơÈǀǿÈ ƽÌ ǃÊ Ƕō ȀÉ Ǵō ǳơ~ǱƢÈ È ǾÊ ÌȇƾÈ ÈȇǞÈ È ƪÈ ȈÌÈƦÌǳơȃÈƗǁơÈ
È ǧǁ È ƿÊƛ ǹƢ È ǯÈ

961 Zayıf. Şafii, Sunen (9838) mü� rseldir. Said b. Salim zayıftır.
962 Zayıf. Şafii, Sunen (9797) Muhammed b. Said makbuldü� r.
El-Müsned 381
ƢًŻÊǂǰÌ ÈƫȁƢ
È Ǩً ȇÊǂǌÌ Èƫ ǽÉ ǂÈ ǸÈ ÈƬǟÌ ơȁ È ǺÌ Ǹō ǷÊ ǾÊ ǷÊ ǂÈ ǯÈ ȁ
È ǾÉ ƴō Ʒ È ǾÊ ǧÊ ǂÈ ǋ
È ǺÌ ǷÊ ƽÌ ǃÊ ȁ È ًŻǂÊ ǰÌ ÈƫȁÈ
È ƨً ÈƥƢȀÈ ǷÈ ȁƢ
nơǂė ÊƥȁƢ ً ǜÊ ǠÌ ÈƫȁÈ
È ǸȈ
874- (470) İ�bn Cureyc’den: “Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem
Kabe’yi gö� rdü� ğ� ü� zaman ellerini kaldırır ve şö� yle derdi: “Allah’ım bu evin
şerefini, saygınlığını, kerametini, heybetini artır. Yine onu hacceden ve
umre yapanın da şerefini, keremini, saygınlığını ve iyiliğini artır.”963
ƾÊ ƦÌ ǟÈ ȄÈǳȂÌ ǷÈ ǶÇ ǈÈ ǬÌ ǷÊ ǺÌ ǟÈ ƪÉ ÌƯƾŏ Ʒ

É ǱƢÈÈ ǫƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇ
Ƕō
È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƭÊÊ ǁƢƸÌ È ǳơǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ
ƧÊ ȁÈ ǂÌ ǸÌÈ ǳơȁƢ
È ǨÈ ǐǳơȄÈ
ō ǴǟÈ ȁ È ƪÉ ȈÌÈƦÌǳơȆÈ ÊƟǁơÈ
É ƿÊƛȁ È ƧÊ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơȆ
ō ǧÊ ȅƾÊ Ìȇȋơ Èْ‫ أ‬ǞÈÉ ǧǂÌ Éƫ~ǱƢÈ È ǫ ǾÉ ōǻÈƗ
nƪÊ ŏȈǸÌÈ ǳơȄÈǴǟÈ ȁ È ǺÊ ȈÌÈƫǂÈ ǸÌ ƴÌÈ ǳơƾÈ ǼÌ ǟÊ ȁ È ƨÈ ǧÈ ǂÈ ǟÈ ƨÈ ōȈǌÊ ǟÈ ȁÈ
È ǞÇ ǸÌ ƴÈ Êƥȁ
875- (471) Abdullah b. El-Haris’in azatlısı Miksem’den: İ�bn Abbas radı-
yallahu anhuma’dan: Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Eller
namazda, kabe görülünce, Safa ve Merve üzerinde, Arafat vakfesinde,
Cem’de, cemreler taşlanırken ve ölü üzerine (cenaze namazı kılınır-
ken) kaldırılır.”964
ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǩȁ

Ç ǂÉ ǈÌ ǷÈ ǺÌ ǟÈ ǲÇ ÊƟơȁȆ È ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ÇǁȂǐÉ ǼÌ ǷÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ǥơÇ ȂÈ ǗÌ ÈƗƨÈ ÈƯȐَ‫ا‬ÈƯǲÈ ǷÈ ǂÈÈ ǧǾÊ ÊǼȈǸÊ ÈȇǺÌ ǟÈ ÈǀƻÈ ÈƗǶō ÉƯǂÈ ƴÈ ƸÌÈ ǳơǶÈ Ì ǧÈƗƾÈ ÈƥǽÉ ƕǁÈ ǾÉ ōǻÈƗƽÇ ȂǠÉ ǈÌ ǷÈ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ
È ǴÈƬǇƢÈ
ǺÊ ȈÌÈƬǠÈ ǯÌ ǁ
È ǾÉ ǨÈ ǴÌ ƻȄō
È ǴǐÈ È ǧǵƢÈ ǬÈ ǸÌÈ ǳơȄÈƫÈƗǾÉ ōǻÈƗǶō ÉƯƨً ǠÈ ÈƥǁÌ ÈƗȄǌÈ ǷÈ ȁÈ
876- (474) Mesruk’tan: “Abdullah b. Mes’ud radıyallahu anh’ın Hacer’i
selamlayarak başladığ� ını gö� rdü� m. Sonra onu sağ� ına aldı, ü� ç defa remel yaptı,
ü� ç defa da yü� rü� yerek tavaf yaptı. Sonra Makam’a geldi ve arkasında iki rekat
namaz kıldı.”965
963 Zayıf. Şafii, Sunen (9796) Said b. Salim zayıftır. Hadis mü� rseldir.
964 Zayıf. Şafii, Sunen (9800) Said b. Salim zayıftır. Beyhaki (5/72-73)
382 İmam Şafiî
Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÇ ǿÊ ƢƴÈ Ƿ

È ǫǅƢ
ȆŏƦÈǴÉȇ~ǱƢÈ É ǺÌ ǟÈ ƶȈ Ç ƴÊ ÈǻȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
È ǂÈ ȈÌ ǣÈ ȁÌ ÈƗƢًȈǌÌ Ƿ
nȆÇ ǌÌ Ƿ ō ƶÉ ÊƬÈƬǨÌ Èȇś
È ȂÈ ǘǳơ
È ǥơ Ê ǂÉ ǸÊ ÈƬǠÌ ǸÌÉ ǳơ
È Ʒ
877- (475) Mucahid rahimehullah’tan: İ�bn Abbas radıyallahu anhuma
şö� yle dedi: “Umreci yü� rü� yerek veya yü� rü� meden tavafa başladığ� ında telbiye
getirerek başlar.”966
È ǫ ǅƢ
ǱƢÈ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÆ ȈǠÊ ǇÈ ȁ
Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƔÇ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ È ǶÆ ǴÊ ǈÌ ǷƢ
nǶÇ ǴÊÈƬǈÌ Ƿ È Ǹً ǴÊÈƬǈÌ Ƿ
É ǂÈ ȈÌ ǣÈ ȁƢ ō ƶÈ ÊƬÈƬǨÌ ÈȇȄōƬƷ
È ȂÈ ǘǳơ
É ǥơ È ǂÉ ǸÊ ÈƬǠÌ ǸÌÉ ǳơȆŏƦÈǴÉȇ~
878- (475/1) Atâ� ’dan: İ�bn Abbas radıyallahu anhuma dedi ki: “Umre
yapan kimse tavafa başlayana kadar istilam ederek veya istilam etmeksizin
telbiye getirir.”967
ÊǂǸÊ ÈƬǠÌ ǸÌÉ ǳơȆǧÊǅƢ

Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÇ ǿÊ ƢƴÈ ǷÉ ǺÌ ǟÈ ƶȈ
Ç ƴÊ ÈǻȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
Ŏ ǶÈ ǴÊÈƬǈÌ ÈȇȄōƬƷȆ
ùǺÈ ǯÌ ǂǳơ È ŏƦÈǴÉȇ
879- (1263) Mucahid rahimehullah’tan: “İ�bn Abbas radıyallahu anhu-
ma umre yapan kimse hakkında dedi ki: “Rü� knü� selamlayıncaya kadar telbi-
ye getirir.”968
Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǩȁ

Ç ǂÉ ǈÌ ǷÈ ǺÌ ǟÈ ǲÇ ÊƟơȁȆ
È ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ÇǁȂǐÉ ǼÌ ǷÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É È ƪÊ ȈƦÌǳƢÊƥǥƢÈ È ƾÈ ǠÌ ÈƥƧÇ ǂÈ ǸÌ ǟÉ ȆǧÊ ƢǨÈ ǐǳơȄÈ
É ǴǟÌ ÈƗƅơȁù
ǶÈ ÌÈ È ǗƢǷ ō ǴǟÈ ȄōƦÈǳǾÉ ōǻÈƗ
880- (1324) Mesruk rahimehullah’tan: “Abdullah b. Mes’ud radıyallahu
anh umrede, Ka’be'yi tavaf ettikten sonra Safa ü� zerinde telbiye getirirdi. Al-
lah en iyi bilendir.”969

967 Hasen. Şafii, Sunen (10011) Muslim b. Halid ve Said b. Salim zayıftırlar. Birbi -
lerine mutabaat etmişlerdir.
968 Hasen. Şafii; Sunen (10010) Tirmizi (928) Ebu Davud (1817)
969 Sahih.
El-Müsned 383
ǱƢÈÈ ǫÇǂǨÈ ǠÌ Ƴ È ǺÊ ÌƥƽÊ ƢōƦǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ ƳÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÇ ÊǳƢƻ È ǺÉ ÌƥǶÉ ǴÊ ǈÌ ǷƢÉ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ƕō ÉƯ ǾÉ ǴÈōƦÈǫ Ƕō ÉƯ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƾÈ ƴÈ Ǉ
È Ƕō ÉƯ ǾÉ ǴÈōƦǬÈ ǧÈ ơƾً ŏƦǈÈ Ƿ Èْ‫ أ‬ǺÈ ǯÌ ǂǳơȄ
É ƽÈ ȂÈ ǇÌ ȋơ Ŏ ÈƫÈƗ ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÈ ÌƥơƪÉ ÌȇÈƗǁ~ È
nǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƾÈ ƴÈ Ǉ
È Ƕō ÉƯǾÉ ǴÈōƦÈǫǶō ÉƯǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƾÈ ƴÈ Ǉ
È Ƕō ÉƯǾÉ ǴÈōƦÈǫǶō ÉƯǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƾÈ ƴÈ ǇÈ
881- (476/1) Muhammed b. Abbad b. Cafer şö� yle demiştir: “İ�bn Abbas
radıyallahu anhuma’nın Ruknu’l-Esved’e başı açık olarak gelip onu ö� ptü� ğ� ü� -
nü� , sonra ü� zerine secde ettiğ� ini, sonra onu ö� ptü� ğ� ü� nü� , sonra ü� zerine secde
ettiğ� ini, sonra ö� ptü� ğ� ü� nü� , sonra secde ettiğ� ini, sonra yine ö� pü� p ü� zerine secde
ettiğ� ini gö� rdü� m.”970
ƔƢÈ Ƴ
È ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÈ ÌƥơƪÉ ÌȇÈƗǁ~
È ǱƢÈ È ǫÇǂǨÈ ǠÌ ƳȆ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÆ ȈǠÊ ǇƢ
È ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƾÈ ƴÈ Ǉ
È Ƕō ÉƯ ǾÉ ǴÈōƦÈǫ Ƕō ÉƯ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƾÈ ƴÈ Ǉ Ŏ ǲÈ ōƦǬÈ ǧÈ ǾÉ ǇÈ ÌƗǁơ
È Ƕō ÉƯ ǺÈ ǯÌ ǂǳơ É ƨÊ ÈȇÊȁǂÌ ōƬǳơǵÈ ȂÌ Èȇ
È ƾً ŏƦǈÈ Ƿ
Ç ǂō Ƿ
nƩơ È ƭÈ Ȑَ‫ا‬ÈƯ
882- (476) Ebu Cafer’den: “İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’yı Terviye
gü� nü� gö� rdü� m başı açık olarak geldi, rü� knü� ö� ptü� , sonra secde etti, sonra ö� ptü� ,
sonra secde etti, bunu ü� ç defa yaptı.”971
ƣƢ È ǳơǺÈ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ǹō ÈƗ ƨÈ ǰÈ ȈÈÌ ǴǷȆ

Ê ǘō ƼÌ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÆ ȈǠÊ ǇƢ
É ÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǺÌ ǷÈ ȁƢ Ê ÈǼǷ
È ÈǼÈƦǯƢ È ǹÈ ȉơȅْ‫ آ‬ƾÊ ƦÌÉǻ ǺÌ ǸÈ Êǳ~ǱƢÈ È ǫ Ƕō ÉƯ ȄǠÈ ǈÌ ÈȈÊǳ ǺÈ ǯÌ ǂǳơ
Ŏ ǶÈÈ ǴÈƬǇơÌ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ
nȄǠÈ ǇƢ È ǸÈ ǯ Èَ‫ أ‬ǮÈ ÊǳƿÈ ȆÈ
È Ǻō ÈȈǠÈ ǇÌ ȋ Êَّ‫ لله‬È ǵÈ Ȑَ‫ ا‬ǇÊْ‫إ‬
Ì ȍơÉَّ‫لله‬ơǂÈ ȀÈ ǛÌ ÈƗƾÈ È ÊƟơǂÈ Éǻ
ō ǴǟÈ ơȁ Ì ǫȁȆ
883- (489) İ�bn Ebi Muleyke’den: “Ö� mer b. El-Hattab radıyallahu anh
sa’y için rü� knü� selamladı, sonra şö� yle dedi: “Şimdi bizi gö� renler için omuzla-
rımızı açıyoruz. Allah İ�slâ� m’ı galip getirmiştir. Allah'a yemin olsun daha ö� nce
sa’y yaptığ� ımız gibi sa’y yapacağ� ız.”972

971 Sahih ligayrihi. Said b. Salim zayıftır. Sahih yol ile: Ezraki, Ahbaru Mekke
(1/329) Abdurrazzak (8912)
384 İmam Şafiî
ǾÉ ōǻÈƗǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇ
ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÉ ǇÉ ǁÈ ǲÈ ǠÈÈ ǧ ơÈǀǰÈ ǿÈ ~ǱȂ É ǬÉ ÈȇǶō ÉƯ ÊǂƴÈ ƸÌ È ǳơǺÈ ǷÊ ǲÉ ǷÉ ǂÌ ÈȇǹƢ
È ǳơȄÈǳÊƛ ÊǂƴÈ ƸÌ È ǯÈ
nǶōÈ ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
884- (490) Nafi’den: İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma Hacer’den, Hacer’e
remel yapar, sonra: “Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem bö� yle yaptı” der-
di.973

È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÆ ȈǠÊ ǇƢ
È ǹō ÈƗ ƔÇ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ
ȆÆ ǌÌ Ƿ
È Ǻō ȀÉ ÈǼȈÌÈƥǆ
È ȈÈÌ ǳƢًƦÈƦƻ Ç ȂÈ ǗÌ ÈƗƨÈ ÈƯȐَ‫ا‬ÈƯƨÇ ǠÈ ƦÌ Ǉ
È ǥơ È ǺÌ ǷÊ ǲÈ ǷÈ ǁ
È Ƕō
È ǴǇÈ ȁÈ
885- (492) Atâ� ’dan: Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem yedi tavafın
ü� çü� nde koşar adımla remel yaptı, aralarında yü� rü� me yapmadı.”974
Ê ƸÈ ǏÌ ÈƗǺÌ ǷÊơƾً ƷÈ ÈƗƪÈ ÌȇÈƗǁÈ ǲÌ ǿÈ ƔÇ ƢǘÈ ǠÈ ÊǳƪÌ

ƣƢ È ǫƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ
É ǴǫÉǱƢÈ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÆ ȈǠÊ ǇƢ
ƪÉ ÌȇÈƗǁ
È ǶÌ ǠÈ ÈǻùǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǶÌ ȀÉ ÈȇƾÊ ÌȇÈƗơȂÉǴōƦÈǫơȂǸÈ Ì ƿÊƛǶō
É ǴÈƬǇơơÈ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
ǶÌ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ƢÈƥÈƗȁ
È ȅÊ É ǳơƾÇ ȈǠÊ ǇƢ
ō ǁƾÌ ƼÌ È ÈƥÈƗȁ È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÈ Ìƥơȁ È Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÈ ÌƥǂÈ ÊƥƢƳÈ
ƪÌÉ ǴǫÉơًŚÊưǯ È ƪÉ ƦÌ ǈÊ ƷÈ ȁÈ ǶÌ ǠÈ ÈǻǱƢÈ È ǫǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÉ Ìƥơȁ
È ƪÌ É ǴǫÉǶÌ ȀÉ ÈȇƾÊ ÌȇÈƗơȂÉǴōƦÈǫơȂǸÈ Ì ƿÊƛ
É ǴÈƬǇơơÈ
ùơًƿÊƛǾÉ ǸÉ ǴÊÈƬǇÌ ÈƗǶÈ ǴÊ ǧÈ ǱƢÈ
È ǫǭÈ ƾÈ ÈȇǲÈ ŏƦǬÈ ÉƫǹÌ ÈƗƪÈ ǸÈÌ ǴÈƬǇơơÈ
Ì ƿÊƛƪÈ ÌǻÈƗǝÉ ƾÈ ÈƫǲÌ ǿÈ
886- (477) İ�bn Cureyc’den: “Atâ� ’ya dedim ki: “Rasû� lullah sallallahu aley-
hi ve sellem’in ashabından birinin Haceru’l-Esved’i selamladıkları zaman el-
lerini ö� ptü� ğ� ü� nü� gö� rdü� n mü� ?” dedi ki: “Evet. Cabir bin Abdillah, İ�bn Ö� mer,
Ebu Said el-Hudrî� ve Ebu Hureyre radıyallahu anh’un Hacer'i selamladıktan
sonra ellerini ö� ptü� klerini gö� rdü� m.” Ben: “Peki ya İ�bn Abbas radıyallahu an-
huma?” dedim. Dedi ki: “Evet, çok defa bunu yaptığ� ını gö� rdü� m.” Ben: “Sen
Hacer'i selamladığ� ın zaman elini ö� pmeyi terk ediyor musun?” dedim: “O za-
973 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (9874) Sad b. Salim zayıftır. Buhari ve Muslim ba -
ka yoldan rivayet etmişlerdir.
974 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (9877) Said b. Salim zayıftır. Mü� rseldir.
El-Müsned 385
man neden selamlayayım?” dedi.975
ǺÌ ǷÊ ȐÅ ƳÉ ǁ È ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ

È ǹō ÈƗ ƤÇ ǠÌ ǯ É ǺÌ ǟÈ ƧÈ ƾÈ ȈÌÈƦǟÉ ǺÊ ÌƥȄǇȂ È ǷÉ ǺÌ ǟÈ ƾÆ ȈǠÊ ǇƢ
ȏ
َ‫ ا‬ǱȂ É ǬÉ ÈȇȁƢ É ǹƢ
È ȀÈ Ǵō ǯ Èْ‫ أ‬ƶÉ ǈÈ ǸÌ ÈȇǹƢ
È ǯÈ ǁÌ ȋơ È ǯÈ Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ
Ê ǇÉ ǁ È ƣƢÊ ƸÈ ǏÌ ÈƗ
É ǬÉ ÈȇǅƢ
ƾÌ ǬÈ Èǳ~ǱȂ È ǯÈ ȁơ
Ç ōƦǟÈ ǺÉ ÌƥơǹƢ È ǁȂ ً ƴÉ ȀÌ ǷÈ ǾÉ ǼÌ ǷÊ ƔÆ ȆÌ ǋÈ ǹȂÈ ǰÉ ÈȇǹÌ ÈƗȄÈǳƢǠÈ ÈƫÊَّ‫لله‬ơƪÊ ȈÌÈƦÊǳȆǤÊ ÈƦǼÌÈȇ
nÆƨÈǼǈÈ ƷÆ È ƧȂÈ ǇÌ ÉƗÊَّ‫لله‬ơǱȂ
Ê ǇÉ ǁȆÈ ǧÊ ǶÌ ǰÈ É ǳǹƢ
È ǯÈ
887- (478) Muhammed b. Ka’b’dan: “Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve
sellem’in ashabından biri rü� kü� nlerin hepsini mesh edip şö� yle diyordu: “Allah
Teâ� lâ� ’nın beytinden bir şeyin terk edilmiş olarak bırakılması yakışmaz.” İ�bn
Abbas radıyallahu anhuma da şö� yle derdi: “Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve
sellem’de sizin için en gü� zel ö� rnek vardır.”976
ǹō ÈƗƤÇ ǠÌ ǯÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǺÌ ǟÈ ȅŎ ǀÊ Èƥǂǳơ

ō ƧÈ ƾÈ ȈÌÈƦǟÉ ǺÉ ÌƥȄǇȂ É ÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗƾÆ ȈǠÊ ǇƢ
È ǷȆ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǯÈ ȁÊ
ƶÉ ǈÈ ǸÌ ÈȇÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơǺÉ ÌƥơǹƢ È ǂƴÈ ƸÌ È ǳơȁ È Ȇŏ ÊǻƢǸÈ ÈȈÌǳơǺÊ ǯÌ ǂǳơȄÈ
Ŏ ǴǟÈ ƶÉ ǈÈ ǸÌ ÈȇǹƢ È ǅƢ
È ǯ Ç ōƦǟÈ ǺÈ Ìƥơ
È ǯÈ ȁnơ
ǹƢ È ǁȂ ً ƴÉ ȀÌ ǷÈ ǾÉ ǼÌ ǷÊ ƔÆ ȆÌ ǋ È ǰÉ ÈȇǹÌ ÈƗÊَّ‫لله‬ơƪÊ ȈÌÈƦÊǳȆǤÊ ÈƦǼÌÈȇȏ~
È ǹȂ َ‫ ا‬ǱȂ É ǬÉ ÈȇȁƢ É ǹƢ
È ȀÈ Ǵō ǯ Èْ‫أ‬
È ǯÈ ǁÌ ȋơ
nÆƨÈǼǈÈ ƷÆ È ƧȂÈ ǇÌ ÉƗÊَّ‫لله‬ơǱȂ
Ê ǇÉ ǁȆ È ǧÊ ǶÌ ǰÈÉ ǳǹƢ È ƾÌ ǬÈ Èǳ~ǱȂ
È ǯ É ǬÉ ÈȇǅƢ
Ç ōƦǟÈ ǺÉ Ìƥơ
888- (478/1) Muhammed b. Ka’b dedi ki: “İ�bn Abbas radıyallahu anhu-
ma Rukn-u Yemâ� nî�’yi ve Hacer’i mesh eder, İ�bnu’z-Zubeyr ise bü� tü� n rü� kü� n-
leri mesh eder ve şö� yle derdi: “Allah’ın beytinden hiçbir şeyin terk edilmesi
yakışmaz.” İ�bn Abbas radıyallahu anhuma da şö� yle derdi: “Sizin için Allah’ın
rasulü� nde en gü� zel ö� rnek vardır.”977
ơÈƿÊƛ~ǱƢÈ
È ǫǅƢ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇ
Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƔÇ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ È ǺÉ ÌƥƾÉ ȈǠÊ ǇƢ
nǦÌ ǬÊ Èƫȏَ‫ ا‬ȁ
È ǥÊÌ ǂǐÈ ÌǻƢÈǧƢǷƢً ƷÊ È ǃǺÊ ǯÌ ǂǳơȄÈ
Ŏ ǴǟÈ ƩÈ ƾÌ ƳÈ ȁÈ
975 Hasen. Şafii, Sunen (9818) Said b. Salim zayıftır. Mutabii: Beyhaki (5/75)
976 Zayıf. Said b. Salim zayıftır. Musa b. Ubeyde er-Rabazi zayıftır.
977 Zayıf. Şafii, Sunen (9832) Said b. Salim zayıftır. Musa b. Ubeyde zayıftır.
386 İmam Şafiî
889- (479) Atâ� rahimehullah’tan: İ�bn Abbas radıyallahu anhuma dedi ki:
“Rü� kü� n ü� zerinde kalabalık gö� rü� rsen geç git, durma.”978
É ÊƥÈƗǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ

ȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥƿÊ ȂÉƦǼÌ ǷÈ ǺÌ ǟÈ ǺÇ ȈÌ ǈÈ ƷȆ È ǺÊ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇÈ ǺÉ ÌƥƾÉ ȈǠÊ ǇƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǵŏ ÉƗ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơƱÊ ȁÌ ǃÈ ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ƾÈ ǼÌ ǟÊ ƪÌ ÈǻƢǯƢÈ ȀÈ ōǻÈƗ ǾÊ Ƿŏ ÉƗ ǺÌ ǟÈ ǹƢ È ǸÈ ȈÈÌ ǴǇÉ
ƪÊ ȈÌÈƦÌǳƢÊƥƪÉ ǨÌ ǗÉ ÈśÊǼǷÊ ƚÌ ǸÌÉ ǳơǵō ÉƗƢÈȇùƢȀÈ ÈǳƪÈ Ì ǳƢǬÈ ǧÈ ƢȀÈ ÈǳÆƧȏَ‫ ا‬ȂÌ ǷƢ
È ȀÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ƪÈ
Ì ǴƻÈ ƾÈ ǧÈ ś È ÊǼǷÊ ƚÌ ǸÌÉ ǳơ
َ‫ ا‬Éَّ‫لله‬ơ ǭÊ ǂÈ Ƴƕ
ȏ È ȏ َ‫ ا‬ƨÉ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ƢȀÈ Èǳ ƪÈ
Ì ǳƢǬÈ ǧÈ ƢًƯȐَ‫ا‬ÈƯ ȁÌ ÈƗ ǺÊ ȈÌÈƫǂō Ƿ
È ǺÈ ǯÌ ǂǳơ
Ŏ ƪÉ ǸÈÌ ǴÈƬǇơ Ì ȁƢÈ Ǡً ƦÌ ǇÈ
ùƩÊ ǁÌ ǂÈ ǷÈ ȁ
È ƩÊ ǂÌ ōƦǯ È ȏَ‫ا‬ÈƗǱƢ È ƳÈ ǂǳơ
ŏ ś È ǠÊ ǧÊ ơƾÈ ÉƫÉَّ‫لله‬ơǭÊ ǂÈ ƳƕÈ
890- (480) Menbuz b. Ebi Suleyman, annesinden rivayet ediyor: “O,
Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’in hanımı, mü� minlerin annesi Aişe radıyalla-
hu anha’nın yanında idi. Onun yanına azatlı cariyelerinden biri geldi ve ona
şö� yle dedi: “Ey mü� minlerin annesi! Beyti yedi defa tavaf ettim, rü� knü� iki veya
ü� ç defa selamladım.” Aişe radıyallahu anha dedi ki: “Allah sana karşılık ver-
mesin, Allah sana karşılık vermesin. Erkeklerin arasına mı karıştın? Tekbir
getirip geçemez miydin?”979
ǺÊ ÌƥÊǂÊƥƢƳ È ǺÌ ǟÈ ȆŎ ǰŏ ǸÌÈ ǳơÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơȂÉƥÈƗȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗǱƢÈ È ǫƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÆ ȈǠÊ ǇƢ
ȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁ È Ǘ~ǱȂ
È ǥƢÈ È ǾÉ ōǻÈƗ ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
É ǬÉ ÈȇǾÉ ǠÈ ǸÊ Ǉ È ȅÊ Èْ‫ أ‬Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ
ǽÉ ơǂÈ ÈȈÊǳƧÊ ȁÈ ǂÌ ǸÌÈ ǳơȁƢ
È ǨÈ ǐǳơ
ō ǺÈ ȈÌÈƥȁ È ƪÊ ȈÌÈƦÌǳƢÊƥǾÊ ÊƬǴÈ Ʒơ
Ê ǁȄÈ
È ǴǟÈ ǝơ Ê ƽÈ ȂÌÈ ǳơƨÊ ƴō ƷȆ
È ǧÊ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
È ǴǇÈ ȁ
nǽÉ ȂǌÉ ǣÈ ǅƢ È ǂǌÌ ÉȈÊǳȁ
È ōǼǳơǹō ÊƛǶÌ ȀÉ ÈǳǥÊ È ǅƢ É ōǼǳơ
891- (484) Ebu’z-Zubeyr el-Mekkî�’den: “Cabir b. Abdillah el-Ensâ� rî� radı-
yallahu anhuma şö� yle dedi: “Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem insanların
kendisine bakıp gö� rebilmeleri için vedâ� haccında bineğ� i ü� zerinde Ka'be'yi ve
Safa ile Merve arasını tavaf etti. İ�nsanlar etrafını kuşatmışlardı.”980

979 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (9780) Said b. Salim zayıftır. Fakihî�, Ahbaru Me -
ke (1/122)
980 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (9983) Said b. Salim zayıftır. Şahidi: Muslim
(1273)
El-Müsned 387
Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƤÇ ÌƟƿÊ ȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÆ ȈǠÊ ǇƢ
ƪÊ ȈÌÈƦÌǳƢÊƥǥƢÈ È ǗǶō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǅƢÇ ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ
ǾÊ ÊǼƴÈ ƸÌ ǸÊ ÊƥǺÈ ǯÌ ǂǳơ
Ŏ ǶÈ È ǴÈƬǇơ È ǾÊ ÊƬǴÈ Ʒơ
Ì ȁ Ê ǁȄÈ
È ǴǟÈ
892- (485) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’dan: “Rasû� lullah sallalla-
hu aleyhi ve sellem Ka’be’yi bineğ� i ü� zerinde tavaf etti ve rü� knü� asasıyla
selamladı.”981
ǺÊ Ìƥơ ǺÊ ǟÈ ƤÇ ÌƟƿÊ ȆÊƥÈƗ ǺÊ Ìƥơ ǺÊ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇÈ ǺÌ ǟÈ Ƶơ É ƾō ǬÈ Ìǳơ ǶÇ ÊǳƢǇÈ ǺÉ Ìƥ ƾÉ ȈǠÊ ǇÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ǅƢ
Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ç ȀÈ ǋÊ
ǾÊ ÊǼƴÈ ƸÌ ǸÊ ÊƥǺÈ ǯÌ ǂǳơ
Ŏ ǶÉ ǴÊÈƬǈÌ ÈȇǾÊ ÊƬǴÈ Ʒơ
Ê ǁȄÈ
È ǴǟÈ ƪÊ ȈÌÈƦÌǳƢÊƥǥƢÈ È ǗǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
È ǴǇÈ ȁ
… (485/2) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’dan: “Rasû� lullah sallal-
lahu aleyhi ve sellem Ka’be’yi bineğ� i ü� zerinde tavaf etti ve rü� knü� asasıyla
selamladı.”982
ǺÊ ǟÈ ǅƢ
Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơȄÈǳȂÌ Ƿ É ǺÌ ǟÈ ƤÇ ÌƟƿÊ ȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇ
È ƨÈ ÈƦǠÌ ǋ È ǺÉ ÌƥƾÉ ȈǠÊ ǇƢ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ǅƢ
Ç ōƦǟÈ ǺÊ Ìƥơ
893- (485/1) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma, Nebî� sallallahu aleyhi ve

È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǅÇ ȁƢÈ
É Ǘ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǾÊ ÊƬǴÈ ƷơÊ ǁȄÈ
È ǴǟÈ ȐÅ ȈÈÌ ǳ ǾÊ ÊƟƢǈÈ Êǻ ȆǧÊ ǑƢÈÈ ǧÈƗȁ È ƨÊ ǓƢÈ Êْ‫ إ‬Êƥ ơȁǂÉ ƴŏ ȀÈ ÉȇǹÌ ÈƗ ǾÉ ÈƥƢƸÈ ǏÌ ÈƗ ǂÈ ǷÈ ÈƗ Ƕō
È ǧȍƢ È ǴǇÈ ȁÈ
ǺÊ ƴÈ ƸÌ ǸÊ ÌǳơǥÈ ǂÈ
È ǗǲÉ ŏƦǬÈ Éȇȁ È ǫǾÉ ÉƦǈÊ ƷÌ ÈƗǾÊ ÊǼƴÈ ƸÌ ǸÊ ÊƥǺÈ ǯÌ ǂǳơ
È ǱƢÈ Ŏ ǶÉ ǴÊÈƬǈÌ Èȇ
894- (488) Tavus rahimehullah’tan: Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sel-
388 İmam Şafiî
lem ashabına ifada tavafını emretti. Kendisi de hanımlarıyla ifada tavafını

gece yaptı. Tavafı binek ü� zerinde yaptı ve rü� knü� asasıyla selamladı.” Ravi
dedi ki: “Zannederim şö� yle de dedi: “Asasının bir tarafını ö� ptü� ”984
ǂÈ ǷÈ ÈƗǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ

È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǅÇ ȁƢÈÉ ǗǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ǾÊ ÊƬǴÈ Ʒơ
Ê ǁȄÈ
È ǴǟÈ ƪÊ ȈÌÈƦÌǳƢÊƥǥƢÈÈ Ǘȁ È ȐÅ ȈÈÌ ǳǾÊ ÊƟƢǈÈ ÊǻȆǧÊ ǑƢÈ È ƨÊ ǓƢÈ
È ǧÈƗȁ È ǧȍƢ Êْ‫ إ‬ÊƥơȁǂÉ ƴŏ ȀÈ ÉȇǹÌ ÈƗǾÉ ÈƥƢƸÈ ǏÌ ÈƗ
ǺÊ ƴÈ ƸÌ ǸÊ ÌǳơǥÈ ǂÈ È ǗǲÉ ŏƦǬÈ Éȇȁ
È ǱƢÈÈ ǫǾÉ ŎǼÉǛÈƗǾÊ ÊǼƴÈ ƸÌ ǸÊ ÊƥǺÈ ǯÌ ǂǳơ
Ŏ ǶÉ ǴÊÈƬǈÌ Èȇ
… (488/1) Tavus rahimehullah’tan: Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sel-
lem ashabına ifada tavafını emretti. Kendisi de hanımlarıyla ifada tavafını
gece yaptı. Tavafı binek ü� zerinde yaptı ve rü� knü� asasıyla selamladı.” Ravi
dedi ki: “Zannederim şö� yle de dedi: “Asasının bir tarafını ö� ptü� ”985
È ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗƔƢÆ ǘÈ ǟÈ ȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗǱƢÈ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÆ ȈǠÊ ǇƢ
ȅÊǁƽÌ ÈƗȏ
َ‫ ا‬ǱƢÈÈ ǫǶÈ Êǳȁ
È ƪÌ Ê ǁ
É ǴǬÉ ǧÈƢًƦǯơ È ƧÊ ȁÈ ǂÌ ǸÌÈ ǳơȁƢ È ƪÊ ȈÌÈƦÌǳƢÊƥǥƢÈ
ō Êƥȁ
È ǨÈ ǐǳƢ È ǗǶō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
È ǴǐÈÈ ǧǱÈ ǄÈ ÈǻǶō ÉƯǱƢÈ
Èǫ
895- (486) İ�bn Cureyc, Atâ� rahimehullah’tan: Rasû� lullah sallallahu aley-
hi ve sellem kabeyi, Safa ile Merve arasını binekli olarak tavaf etti. Ben: “Ne-
den?” dedim. “Bilmiyorum” dedi. Sonra bineğ� inden indi ve iki rekat namaz
kıldı.”986
É ǘÉ ÈȇǮÇ ÊǳƢǷ
ǥȂ È ÈǻÈƗƪÉ ÌȇÈƗǁ~
È ǺÈ Ìƥǆ È ǱƢÈÈ ǫǶÇ ȈǰÊ Ʒ
È ǺÊ ÌƥǍ Èْ‫ أ‬ǺÊ ǟÈ ǹƢ
Ê ȂÈ ƷÌ ȋơ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
Ê ǴǟÈ ƧÊ ȁÈ ǂÌ ǸÌÈ ǳơȁƢ
nÇǁƢǸÈ ƷȄÈ È ǨÈ ǐǳơ
ō ǺÈ ȈÌÈƥ
896- (487) el-Ahvas b. Hakî�m’den: “Enes b. Mâ� lik radıyallahu anh’ı Safa
ile Merve arasında eşek ü� zerinde tavaf ederken gö� rdü� m.”987
984 Zayıf. Şafii, Sunen (9988) mü� rseldir.

985 Zayıf. mü� rseldir.
986 Zayıf. Şafii, Sunen (9986) Said b. Salim zayıftır. Mü� rseldir.
987 Zayıf, Şafii, Sunen (9990) el-Ahvas zayıftır.
El-Müsned 389
ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈƦǬÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥȄǇȂ È Ƿ É ǺÌ ǟÈ ǑƢ Ç ÈȈǟÊ ǺÉ Ìƥǆ É ÈǻÈƗƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗȁ
È ǱƢÈ Èǫ
ȆǧÊ ƪÊ ȈÌÈƦÌǳƢÊƥ ǥƢÈ È Ǘ ơÈƿÊƛ ǹƢ È ǯÈ Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ
È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗ ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ
ȆŏǴǐÈ ÉȇǶō ÉƯƨً ǠÈ ÈƥǁÌ ÈƗȄǌÈ ǷÈ ȁ È ƪÊ ȈÌÈƦÌǳƢÊƥǥơ Ç ȂÈ ǗÌ ÈƗƨÈ ÈƯȐَ‫ا‬ÈƯȄǠÈ Ǉ È ǱÈ ȁō ÈƗƧÊ ǂÈ ǸÌ ǠÌÉ ǳơȁ
È ǵÉ ƾÈ ǬÌ ÈȇƢǷ È Ʋŏ ƸÌ È ǳơ
È ǨÈ ǐǳơ É ǘÉ ÈȇǶō ÉƯǺÊ ȈÌÈƫƾÈ ƴÌ ǇÈ
ō ǺÈ ȈÌÈƥǥȂ
aleyhi ve sellem Kabe’yi hac veya umrede tavaf yaptığ� ı zaman, ö� nce Kabe’yi
ü� ç defa koşarak, dö� rt defa da yü� rü� yerek tavaf etti. Sonra iki secde yaparak
namaz kıldı. Sonra Safa ile Merve arasını tavaf etti.”988
È ƾÇ ȈÌÈƦǟÉ ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ

ȄÈǳȂÌ Ƿ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ Ƶơ É ƾō ǬÈ ÌǳơǶÇ ÊǳƢǇ
È ǴǇÈ ȁ È ǾÉ ōǻÈƗƤÊ ÊƟƢǈǳơ
È Ȇō ÊƦōǼǳơǞÈ ǸÊ Ǉ َّ‫لله‬
ō ǺÊ ÌƥÊ ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƤÊ ÊƟƢǈǳơō
ȆǧÊ ȁ
È ƨً ÈǼǈÈ ƷƢ È ÈȈÌǻƾŎ ǳơȆǧÊƢÈǼÊƫƕƢÈǼōƥǁ~
È ƽÊ ȂÈ ǇÌ ȋơÈْ‫ أ‬ǺÊ ǯÌ ǂǳơ
Ŏ ȁÈ ƶÈ ǸÈ ƳȆÉ ÊǼÈƥǺÊ ǯÌ ǁÉ ǺÈ ȈÌÈƥƢǸȈ
È ǧÊǱȂÉ ǬÉ Èȇ
nÊǁƢōǼǳơƣơÈ È ǀǟÈ ƢÈǼǫÊ ȁ
È ƨً ÈǼǈÈ Ʒ È ƧÊ ǂÈ ƻÊ ȉơْ‫آ‬
898- (481) Abdullah b. Es-Saib radıyallahu anh’den: “Nebî� sallallahu
aleyhi ve sellem’in Cumah oğ� ullarının rü� knü� ile ruknu’l-esved arasında şö� yle
buyurduğ� unu işittim: “Rabbimiz! Bize dünyada bir iyilik, ahirette bir iyi-
lik ver ve bizi cehennem azabından koru.”989
ƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ
È ǱȂÉ ǬÉ ÈȇǾÉ ǠÈ ǸÊ Ǉ
È ǾÉ ōǻÈƗ ǅÇ ȁƢÈ È ǺÌ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇ
É Ǘ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ǴÈ ǜÈ ǼÌ Ʒ È ǺÉ ÌƥƾÉ ȈǠÊ ǇƢ
nƧÇ Ȑَ‫ ا‬ǏȆ È ǧÊ ǶÌ ÉƬÌǻÈƗƢǸÈ ōǻÊƜǧÈ ǥơ
Ê ȂÈ ǘǳơȆ
ō ǧÊ ǵÈ Ȑَ‫ ا‬ǰÌ È ǳơơȂŎǴǫÊÈƗ~ǱȂ É ǬÉ ÈȇǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÈ Ìƥơ
899- (482) Tavus rahimehullah’tan: “İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’-nın
şö� yle dediğ� ini işittim: “Tavafta konuşmayı azaltınız. Zira sizler namazdası-
nız.”990

990 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (9899) Said b. Salim zayıftır. el-Elbani, el-İ�rva
(121)
390 İmam Şafiî
ǺÊ ÌƥơǦÌ
È Ǵƻ È ƪÉ ǨÌ ǗÉ ~ǱƢÈ È ǫƔÇ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇ
nǾÊ ǧÊ ơȂÈ
È ǗǺÌ ǷÊ ǡÈ ǂÈÈ ǧȄōƬƷƢ
È Ǹŏ É ǸÈ ȀÉ ǼÌ ǷÊ ơƾً Ʒơ
ً ǴǰÈ ÈƬǷƢ Ê ȁ
È ƪÉ ǠÌ ǸÊ ǇƢ
È ǸÈÈ ǧǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÊ Ìƥơȁ
È ǂÈ ǸÈ ǟÉ
900- (483) Atâ� ’dan: “İ�bn Ö� mer ve İ�bn Abbas radıyallahu anhum’un ar-
kasında tavaf yaptım. İ�kisinden birinin tavafı bitirinceye kadar konuştuğ� unu
işitmedim.”991
Êَّ‫لله‬ơƾÈ ƦÌ ǟÈ ǹō ÈƗǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǶÊ ÊǳƢǇ

È ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ç ȀÈ ǋ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÈ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÈ ƦÌ ǟÈ ǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗÇǂǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǺÈ Ìƥ
ƾÊ ǟÊ ơȂÈÈ ǫǺÌ ǟÈ ơȁǂÉ ǐÈ ÈƬÌǫơƨÈ ÈƦǠÌ ǰÌ È ǳơơȂÉ ÈǼÈƥś È Ʒ Ê ǮÊ ǷÈ ȂÈÌ ǫǹō ÈƗȅÌ ǂÈ ÈƫǶÈÌ ǳÈƗ~ǱƢÈ È ǫǶō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
ō ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ǶȈ
ǵÉ Ȑَ‫ ا‬ǈǳơ È ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛ ƾÊ ǟÊ ơȂÈ È ǫ ȄÈǴǟÈ ƢǿÈ ƽō ǂÉ Èƫ ȐÈَ‫ ا‬ǧÈƗ Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ
È ǇÉ ǁƢÈ ÈȇƪÌ É ǴǬÉ ǧÈ nǶȈ È ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛ
ǺÌ ÊƠÈǳǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÉ ÌƥơǱƢ È ǬÈ ǧÈ nƪÌ ÈǻƢǯƢ È ǷȄÈ
È ǴǟÈ ƢȀÈ ÉƫƽÌ ƽÈ ǂÈÈ ǳÊǂǨÌ ǰÌ É ǳƢÊƥǮÊ ǷÊ ȂÈÌ ǫǹƢ
É ÈƯƾÌ Ʒ Ê ȏَ‫ ا‬ȂÈÌ ǳ~ǱƢÈ Èǫ
È ǇÉ ǁȃ È ǁÈ ÉƗƢǷÈ Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÊ ǇÉ ǁÈ ǺÌ ǷÊ ơÈǀǿÈ ƪÌ ǠÈ ǸÊ Ǉ È ƨÉ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ƪÌ ÈǻƢǯÈ
ǶÈÌ ǳƪÈ ȈÌÈƦÌǳơǹō ÈƗȏَّ‫ا‬ÊƛǂÈ ƴÌ ƸÌ Ê ǳơǹƢ Ê ÈȈǴÊÈȇǺÊ ÌȇÈǀǴō ǳơǺÊ ȈÌÈǼǯÌ ǂǳơ
Ŏ ǵÈ Ȑَ‫ ا‬ÊƬǇơ Ì ǭÈ ǂÈ ÈƫǶōÈ ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
ō ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ǶȈ
ǵÉ Ȑَ‫ ا‬ǈǳơ È ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƾÊ ǟÊ ơȂÈÈ ǫȄÈǴǟÈ Ƕō ÊƬÈȇ
901- (494) Aişe radıyallahu anha’dan: “Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sel-
lem şö� yle buyurdu: “Kavminin Kabe’yi bina ederken İ�brahim aleyhisselam’ın
kaideleri ü� zerine kurmadıklarını gö� rmü� yor musun?” Ben: “Ey Allah’ın rasu-
lü� ! Onu İ�brahim aleyhisselam’ın kurduğ� u kaidelere dö� ndü� rmeyecek misin?”
dedim. Şö� yle buyurdu: “Şayet kavmin kü� fü� rden yeni çıkmış olmasalardı, ö� n-
ceki haline dö� ndü� rü� rdü� m.” İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma dedi ki: “Eğ� er Aişe
radıyallahu anha bunu Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem’den işittiyse,
ben Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem’in Hicr’den sonra gelen iki rü� knü�
selamlamamasını ancak Ka’be’nin İ�brâ� hî�m aleyhisselam’ın temelleri ü� zerine
tamamlanmamasına yorumlarım.”992

El-Müsned 391
ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǱƢÈ È ǫǾÉ ōǻÈƗƤÉ ǈÊ ƷÌ ÈƗƢǸȈ È ǧÊ ǅÇ ȁƢÈÉ ǗǺÌ ǟÈ ǵÆ ƢǌÈ ǿÊ ƢÈǼÈƯƾō ƷÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǲō ƳÈ ȁ È Ǆō ǟÈ Éَّ‫لله‬ơǱƢÈ
È ǫȁ È ƪÊ ȈÌÈƦÌǳơǺÈ ǷÊ ǂÉ ƴÌ ƸÌ È ǫǾÉ ōǻÈƗƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ ȄÈǳƢǠÈ ÈƫÉَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
Ê ǳơùǱƢÈ È ǅƢ Ç ōƦǟÈ
É ǇÉ ǁ
È ǥƢÈ È ǗƾÈ Ì ǫȁ>ÏÖƲ
È ƸÌ
È ǳơ@^ǪȈ Ê ÊƬǠÌÈ ǳơƪÊ ȈÌÈƦÌǳƢÊƥơȂÉǧȂō ǘō ÈȈÌǳȁ`
È
øÊǂƴÌ ƸÌ Ê ǳơƔÊ ơǁÈ ȁ
È ǺÌ ǷÊ ǶōÈ ǴǇÈ ȁÈ
902- (495) Tavus rahimehullah dedi ki: “İ�bn Abbas radıyallahu anhu-
ma şö� yle dedi: “Hicr, Kabe’dendir. Allah Azze ve Celle: “Beytu’l-Atik’i tavaf
etsinler” (Hac 29) buyurmuştur. Nitekim Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sel-
lem Hicr’in gerisinden tavaf etmiştir.”993
È ǫȆÊƥÈƗȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗƾÈ ȇÊǄÈȇȆÊƥÈƗǺÉ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÉ ȈÌÈƦǟÉ ƢÈǼÈƯƾō Ʒ

ǂÉ ǸÈ ǟÉ ǲÈ ǇÈ ǁÌ ÈƗǱƢÈ È ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ƽÇ ȏÊَ‫ ا‬ȁǺÌ ǟÈ ǾÉ ÈǳÈƘǈÈ
È ǧÊǂƴÌ ƸÌ Ê ǳơȆǧÊ ȂÈ ǿÉ ȁ È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ȄÈǳÊƛǾÉ ǠÈ Ƿ
È ƪÉ ƠÌ ƴÈ Ê ǧƧÈ ǂÈ ǿÌ ǃÉ ȆÊǼÈƥǺÌ ǷÊ ƺÇ ȈÌ ǋȄÈÈ ǳÊƛ
ǉơÊ ǂÈ ǧÊ ȄÈǴǠÈÈ ǧƾÉ ÈǳȂÌÈ ǳơƢǷō ÈƗȁ
È ǹÇ ȐÉَ‫ ا‬ǧǺÌ ǸÊ ǧÈ ƨÉ ǨÈ ǘÌ ŎǼǳơƢǷō ÈƗƺÉ ȈÌ ǌǳơ
ō ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ƨÊ ōȈǴÊ ǿÊ ƢƴÌ
È ǳơƽÊ ȏÊ َ‫ ا‬ȁǺÌ ǷÊ
ƾÊ ÈǳȂÌÈ ǳƢÊƥȄǔÈÈ ǫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǇÉ ǁ
È Ǻō ǰÈ Ê ǳȁ
È ƪÌ È ǫƾÈ ǏÈ ǂÉ ǸÈ ǟÉ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǹÇ ȐÉَ‫ ا‬ǧ
È ǬÈ ǧÈǾÉ ǼÌ ǟÈ ȄÈǳƢǠÈ ÈƫÉَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
ƔÊ ƢÈǼÊƥǺÌ ǟÈ ȆÊǻǂÌ ÊƦƻÌ ÈƗǱƢ È ǂÉ ǸÈ ǟÉ ǽÉ ƢǟÈ ƽÈ ƺÉ ȈÌ ǌǳơȄō
ō ǳȁƢ È ǸÈ ō ǴǧÈǉơ Ê ǂÈ ǨÊ ǴÌ Êǳ
ȆǧÊ ƢȀÈ ǔÈ ǠÌ ÈƥơȂǯÉ ǂÈ ÈƬÈǧ ơȁǄÉ ƴÈ ǠÈÈ ǧ ƪÊ ȈÌÈƦÌǳơƔÊ ƢÈǼÊƦÊǳ ƩȂ É ǬÉ Èƫ ƪÌ ÈǻƢǯƢ È ǌً ÌȇǂÉÈ ǫ ǹō Êƛ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ƪÊ ȈÌÈƦÌǳơ
ƪÌÈ ǫƾÈ Ǐ È ǂÉ ǸÈ ǟÉ ǾÉ ÈǳǱƢ È ǬÈ ǧÈ ÊǂƴÌ ƸÌÊ ǳơ
903- (496) Ubeydullah b. Ebi Yezid’den: “Babam bana şö� yle haber verdi:
“Ö� mer radıyallahu anh Zuhre oğ� ullarından bir şeyhe haberci gö� nderdi, ben de
onunla beraber Ö� mer radıyallahu anh’e geldim. O Hicr’de idi. Ona cahiliyye-
de ö� len çocuklar soruldu. Şeyh dedi ki: “Nutfe ise, filandandır. Çocuk ise doğ� -
duğ� u yatağ� a aittir.” Ö� mer radıyallahu anh: “Doğ� ru sö� yledin. Lakin Rasû� lullah
sallallahu aleyhi ve sellem çocuğ� un yatağ� a ait olduğ� unu sö� yledi” dedi. Şeyh
dö� nü� p giderken Ö� mer radıyallahu anh onu çağ� ırdı ve: “Bana Kabe’nin ya-
pılışını anlat” dedi. O da şö� yle dedi: “Kureyş Kabe’nin yapılması için adam
çalıştırıyorlardı, bundan aciz kaldılar ve bir kısmını Hicr’de bıraktılar.” Ö� mer
radıyallahu anh: “Doğ� ru sö� yledin” dedi.994

392 İmam Şafiî
ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǇÉ ǁ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇ

È ǹō ÈƗƔÇ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ È ǺÉ ÌƥƾÉ ȈǠÊ ǇƢÈ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ǶÌ ȀÉ ōǻÈƗȏَّ‫ا‬ÊƛƧÊ ȁÈ ǂÌ ǸÌÈ ǳơȁƢ
ǽÉ ȁƽŎ ǁ ō Êƥȁ
È ǨÈ ǐǳƢ È ƪÊ ȈÌÈƦÌǳƢÊƥǞÊ ÈƥǁÌ ȋơ
Èْ‫ أ‬ǺÊ
ō ȀǴŏ ǯ É ǽÊ ǂÊ ǸÉ ǟÉ ȆǧÊȄǠÈ Ǉ È Ƕō
ƨÊ ÈȈÊƦÌȇƾÈ ƸÌ
É ǳơǺÈ ǷÊ ƨÊ ǠÈ ÊƥơǂÌō ǳơȁȄÈ
È ǳȁȋơȆ Éْ‫ أ‬ǧÊ
904- (491) Atâ� ’dan: “Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem dö� rt umresi-
nin hepsinde de Ka'be ile Safa ve Merve’yi sa’y yaptı. Ancak ilk seferinde ve
dö� rdü� ncü� sü� nde Hudeybiye’den geri çevirdiler.”995
ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÇ

È ǂǰÌ ÈƥȂÉƥÈƗȄǠÈ Ǉ~
È ǱƢÈ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÆ ȈǠÊ ǇƢ
È ǫƔÇ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ơǂė Ƴ È ǶÉ ō ǴǿÈ ƔƢÉ ǨÈ ǴÈ ƼÌ
É ǳơȁ
È ǹƢ
É ǸÈ ưÌ ǟÉ ȁ
È ǂÉ ǸÈ ǟÉ Ƕō ÉƯǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǾÉ ÈưǠÈ ÈƥÌƿÊƛƲō Ʒ
È ǵƢÈ ǟÈ
nǮÈ ÊǳǀÈ ǯ È ǹÈ ȂÌ ǠÈ ǈÌ Èȇ
905- (492/1) Atâ� rahimehullah’tan: “Ebu Bekr radıyallahu anh, Nebî�
sallallahu aleyhi ve sellem’in gö� nderdiğ� i zaman hac yaptığ� ı sene sa’y (ta-
vafı koşarak) yaptı. Sonra Ö� mer, sonra Osman ve halifeler aynı şekilde sa’y
yaptılar.”996
ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ
nƧÊ ȁÈ ǂÌ ǸÌÈ ǳơȁƢ
È ǨÈ ǐǳơ
ō ǺÈ ȈÌÈƥȏَ‫ ا‬ȁ È ƪÊ ȈÌÈƦÌǳƢÊƥȆÆ ǠÌ Ǉ È ƔÊ ƢǈÈ ŏǼǳơȄÈǴǟÈ ǆ È ǫǾÉ ōǻÈƗ
È ȈÈÌ ǳ~ǱƢÈ
906- (493) Nafi’den: İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma şö� yle dedi: “Kadın-
ların Kabe’yi, ve Safa ile Merve arasını sa’y yapmaları gerekmez.”997
ǺÇ ǐÊ ȈÌ ƸÈ Ƿ
É ǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ É ǺÉ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ȅŎ ǀÊ ÊƟƢǠÌÈ ǳơǲÇ Ƿō ƚÈ Ƿ
ƧÈ ơǂÈ ƴÌ ÈƫȆÊƥÈƗƪÉ ǼÌÊƥȆÊǼÌƫǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗƪÈ È ƪÊ ǼÌÊƥƨÈ ōȈǨÊ Ǐ
Ì ǳƢÈǫƨÈ ÈƦȈÌ ǋ È ǺÌ ǟÈ ƵƢ È ÊƥÈƗǺÊ ÌƥƔÊ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ
Ç ÈƥǁȆ
ǺÇ ȈÌ ǈÈ ƷȆ Ç ÌȇǂÉÈ ǫǺÌ ǷÊ ƧÇ ȂÈ ǈÌ ÊǻǞÈ Ƿ
É ÊƥÈƗǁơÈ ƽÈ Ǌ È ƪÌ Ì ǳƢÈǫÊǁơƾō ǳơƾÊ ƦÌ ǟÈ ȆÊǼÈƥƔÊ ƢǈÈ ÊǻȃƾÈ ƷÌ Êƛ
É ǴƻÈ ƽÈ ƪÈ
El-Müsned 393
ǾÉ ÉƬÌȇÈƗǂÈÈ ǧƧÊ ȁÈ ǂÌ ǸÌÈ ǳơȁƢ

È ǨÈ ǐǳơ
ō ǺÈ ȈÌÈƥȄǠÈ ǈÌ ÈȇȂÈ ǿÉ ȁ
È Ƕō
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÊ ǇÉ ǁȄÈ È ǳÊƛǂÉ ǜÉ ǼÌÈǻ
È ǾÊ ȈÌÈƬÈƦǯÌ ǁȃ
ǾÉ ÉƬǠÌ ǸÊ ǇÈ ȁ Èَ‫ أ‬ŏǻÊƛǱȂÉ
É ǁÈ ȋȆ Èَ‫ أ‬ōƬƷ
É ǫȋȄ ō ƧÊ ƾō ǋ
È ȆÊ ǠÌ ǈǳơ Ê ǺÌ ǷÊǁȁ
É ƾÉ ÈȈÈǳǽÉ ǁÈ ǄÈ ƠÌ ǷÊǹō ÊƛȁȄ
È ǠÈ ǈÌ Èȇ
ȆŏǻÊƛ ȄōƬƷ È ǞȈ ō ǶÉ ǰÉ ȈÈÌ ǴǟÈ ƤÈ ÈƬǯ
ō ÈƗǂÈÈ ǫ nȆÈ ǠÌ ǈǳơ
É Êƥǂǳơ È ǲō ƳÈ ȁ È Ǆō ǟÈ Èَّ‫لله‬ơ ǹō ÊƜǧÈ ơȂÌ ǠÈ Ǉơ~
Ì ǱȂ É ǬÉ Èȇ
É ǫȋÈَ‫أ‬
ǱȂÉ
907- (1280) Safiyye bt. Şeybe şö� yle demiştir: “Bana Ebu Tecra’nın kızı ha-
ber verdi: Abduddâ� r oğ� ullarının kadınlarından biri şö� yle demiş: “Kureyş’ten
bazı kadınlarla beraber Ebu Huseyn’in evine girdim. Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem’e bakıyorduk. O Safa ile Merve arasında sa’y yapıyordu. O’nu
sa’y yaparken gö� rdü� m. Sa’yinin şiddetinden dolayı izarı dö� nü� yordu. Hatta
kendi kendime: “Dizlerini gö� receğ� im” diyordum. O’nun şö� yle buyurduğ� unu
işittim: “Sa’y yapınız. Zira Allah Azze ve Celle size sa’yi yazmış (farz kıl-
mış)tır.” 998
ơÈƿÊƛƨÈ ǧÈ ǂÈ ǟÈ ȄÈǳÊƛȄًǼǷÊ ǺÌ ǷÊ ȁƾÉ ǤÌ ÈȇǹƢ È ǾÉ ōǻÈƗǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ǆ ō ƪÊ ǠÈÈ ǴǗÈ
É ǸÌ ǌǳơ
908- (878) İ�bn Ö� mer radıyallahu anh sabah Mina’dan Arafat’a gü� neş
doğ� duğ� u zaman giderdi.999
È ǮÇ ÊǳƢǷÈ ǺÈ Ìƥǆ
ƢǸÈ ǿÉ ȁ È ÈǻÈƗǱÈ ÈƘǇÈ ǾÉ ōǻÈƗȆŏ ǨÊ ǬÈ ōưǳơÇǂǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ê ǇÉ ǁ È ǞÈ ǷÈ ǵÊ ȂÌ ÈȈÌǳơơÈǀǿÈ ȆǧÊ ǹȂ È ƨÈ ǧÈ ǂÈ ǟÈ ȄÈǳÊƛ ȄًǼǷÊ ǺÌ ǷÊ ǹƢ
É ǦÈ ȈÌ ǯ
È ǠÉ ÈǼǐÌ Èƫ ǶÌ ÉƬǼÌ ǯ Ê ÈȇƽÊ ƢǣÈ
È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ǂÉ ǰÊ ǼÌÉȇȐÈَ‫ ا‬ǧƢōǼǷÊ ǲÊ
ǂÉ ŏƦǰÈ ǸÌÉ ǳơǂÉ ŏƦǰÈ Éȇȁ Ŏ ȀǸÌÉ ǳơǲÊ
Ŏ ȀÉȇǹƢ
È ǯÈ ǱƢÈ È ǫǶō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ǂÉ ǰÊ ǼÌÉȇȐÈَ‫ ا‬ǧƢōǼǷÊ
909- (877) Muhammed b. Ebi Bekr es-Sakafî�, Enes b. Malik radıyallahu
anh’e sabah erkenden Mina’dan Arafat’a giderken şö� yle sormuş: “Rasulullah
sallallahu aleyhi ve sellem ile bu gü� nlerde nasıl yapardınız?” dedi ki: “Kimi-
998 Sahih. Şafii, Sunen (9962) Ahmed (6/421) İ�bn Sa’d, Tabakat (8/247) Hakim
(4/70) Beyhaki (5/98) Darekutni (2/255)
394 İmam Şafiî
miz tehlil eder (la ilahe illallah der) ona karşı çıkılmazdı. Kimimiz de tekbir
getirir (Allahu ekber der) ona da karşı çıkılmazdı.”1000
ƨÈ ǧÈ ǂÈ ǟÈ ȆÊƫƘÌÈȇǅƢ
Ç ōƦǟÈ ǺÈ ÌƥơȃÈƗǁ È ÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ
È ǺÌ ǷȆ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ǂÇ ƸÈ ǈÈ Êƥ
910- (1266) Amr b. Dinar’dan: “İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’yı gö� ren
biri bana onun Arafat’a seher vakti geldiğ� ini haber verdi.”1001
È ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ

ÇǂÊƥƢƳ É ǺÊ ÌƥÊǂǨÈ ǠÌ Ƴ È ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ
É ǺÉ ÌƥǶȈ
ȄÈǳÊƛ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È ȆŎ ÊƦōǼǳơƵơ È ǫ ǵÊ Ȑَ‫ ا‬ǇÊْ‫إ‬
È ǂÈÈ ǧ ǱƢÈ Ì ȍơƨÊ ƴō ƷȆÈ ǧÊ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁÈ
ȄōǴǏ È ȆŎ ÊƦōǼǳơÈǀƻÈ ÈƗǶō ÉƯǱÆ Ȑَ‫ا‬ÊƥǹōÈ ƿÈƗǶō ÉƯȄÈǳȁȋơ Éْ‫ أ‬ƨÈ ÈƦǘÌ ƼÌÉ ǳơǅƢ È ōǼǳơƤÈ ǘÈ ƼÈ È ǧƨÈ ǧÈ ǂÈ ǠÈ ÊƥǦÊ ǫÊ ȂÌ ǸÌÈ ǳơ
Èْ‫ أ‬ǺÈ ǷÊ ǱÆ Ȑَ‫ا‬Êƥȁ
Ê ƿȋơ
È ǫÈƗ Ƕō ÉƯ ǹơÈ
ǵƢÈ È ƨÊ ÈƦǘÌ ƼÌ
É ǳơǺÈ ǷÊ ǡÈ ǂÈ ǨÈ ǧÈ ƨÊ ÈȈÊǻƢōưǳơƨÊ ÈƦǘÌ ƼÌ
É ǳơȆǧÊ Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
ǂÈ ǐÌ ǠÌÈ ǳơȄōǴǐÈ È ǧǱÆ Ȑَ‫ا‬ÊƥǵƢÈ È ǫÈƗǶō ÉƯǂÈ ȀÌ ǜŎ ǳơȄōǴǐÈ È ǧǱÆ Ȑَ‫ا‬Êƥ
911- (100) Cabir radıyallahu anh İ�slam haccı hakkında şö� yle dedi: “Ra-
sulullah sallallahu aleyhi ve sellem Arafat vakfesine doğ� ru gitti ve insanlara
ilk hutbeyi verdi. Sonra Bilal ezan okudu. Sonra Nebi sallallahu aleyhi ve sel-
lem ikinci hutbeye başladı. Hutbe ve Bilal’in ezanı bitince Bilal kameti okudu
ve ö� ğ� le namazı kılındı. Sonra Bilal kamet okudu ve ikindi namazı kılındı.”1002
ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƤÇ ÌƟƿÊ ȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÉ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÉ ƦÌ ǟÈ ȁ
È ǲȈÈ ǟÊ ƢǸÈ ǇÌ ÊƛǺÉ ÌƥƾÉ Ǹō ƸÈ ǷƢÉ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǫȆŎ ǠÊ ǧÊ ƢǌǳơƢ
ǱƢÈ ō ÈǼÈƯƾō Ʒ È ǮÈ ÊǳǀÈ ÊƥȆÊǼǠÌ ÈȇǅƢ Ê ōƦǠÌÈ ǳơȂÉƥÈƗǱƢÈ È ǫǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇ È ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ç ȀÈ ǋÊ
ƔÆ ȆÌ ǋ È ǫÊƛȁ
È ǺÊ ȈÌÈƬǷƢÈ Ç ƿÈƗǺÌ ǷÊ ƨÈ ǧÈ ǂÈ ǠÈ ÊƥƪÌ
È ǹơÈ É ǴǫÉ ȅǀÊ ōǳơȁÈ
912- (101) Aynı manada Salim b. Abdillah b. Ö� mer rivayet etmiştir.1003

El-Müsned 395
Şafii dedi ki: “Sö� ylediğ� im şey Arafat'ta ezan ve iki kâ� metin bir şey oldu-
ğ� udur.”
Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊǂÊƥƢƳ

È ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ È ǺÌ ǟÈ ȄÈȈƸÌ ÈȇǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗù
ǾÊ ÊƥȆÊǼǠÌ ÈȇǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
913- (1274) Cabir b. Abdillah radıyallahu anhuma, Nebî� sallallahu aley-
hi ve sellem’den bunu kastettiğ� ini rivayet etmiştir.1004
ǾÉ ōǻÈƗ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈƦǬÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥȄǇȂ È Ƿ É ǺÌ ǟÈ ǑƢ Ç ÈȈǟÊ ǺÉ Ìƥǆ É ÈǻÈƗ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǂÉ ƴÌ ǨÈ ÌǳơǞÉ Ê ÈȈƸÊ ÊƥǦÈ
È ǴǘÌ ÈȇǹÌ ÈƗǲÈ ƦÈÌ ǫƨÈ ǧÈ ǂÈ ǟÈ ǱƢ È ǫȂÈÈ ǧƱƢŏ ƸÌ È ǳơǺÈ ǷÊ ÊǂƸÌ ōǼǳơƨÈ ǴÈ ȈÈÌ ǳǭÈ ǁÈ ƽÌ ÈƗǺÌ Ƿù
È ǱƢÈ Èǫ
È ǴǘÌ ÈȇǹÌ ÈƗǲÈ ƦÈÌ ǫƢȀÈ ÊƥǦÈ
ǾÉ ÈƫƢÈǧƾÌ ǬÈ ǧÈ ǂÉ ƴÌ ǨÈ ÌǳơǞÉ È ǫȂÈ Ì ǁƾÌ ÉȇǶÈÌ ǳǺÌ ǷÈ ȁ
È ǧƨÈ ǧÈ ǂÈ ǟÈ ǭÊ È Ʋō ƸÌ È ǳơǭÈ ǁÈ ƽÌ ÈƗƾÌ ǬÈ ǧÈ
Ƕō ÉƯ ƢǠً ƦÌ ǇÈ ƧÊ ȁÈ ǂÌ ǸÌÈ ǳơȁƢ
È ǨÈ ǐǳơ ō ǺÈ ȈÌÈƥǥȂ É ǘÉ ÈȇȁƢ
È Ǡً ƦÌ Ǉ È ǾÊ Êƥ ǦÌ ǘÉ ÈȈÌǴǧÈ ƪÈ ȈÌÈƦÌǳơƩÊ ƘÌÈȈÌǴǧÈ ƲŎ ƸÌ È ǳơ
ǡÈ ǂÈÈ ǧơÈƿÊƜǧÈ ǪÈ ǴÊ ƸÌ ÈȇǹÌ ÈƗǲÈ ƦÈÌ ǫǽÉ ǂÌ ƸÈ ǼÌÈȈÌǴǧÈ ǾÉ ÉȇƾÌ ǿÈ ǾÉ ǠÈ Ƿ
È ǹƢ È ǹÌ Êƛȁ
È ǯ È ƔƢÈ ǋ È ǹÌ ÊƛǂÌ ǐÉ ǬÌ ÈȇȁÌ ÈƗǪÌ ǴÊ ƸÌ ÈȈÊǳ
ǲÈ ÊƥƢÈǫƲŎ ƸÌÈ ǳơǾÉ ǯÈ ǁÈ ƽÌ ÈƗǹÌ ÊƜǧÈ ǾÊ ǴÊ ǿÌ ÈƗȄÈǳÊƛǞÌ ƳÊ ǂÌ ÈȈÊǳǶō ÉƯǂÌ ǐÉ ǬÌ ÈȇȁÌ ÈƗǪÌ ǴÊ ƸÌ ÈȈÌǴǧÈ ǾÊ ÊȈǠÌ ǇÈ ȁ
È ǾÊ ǧÊ ơȂÈ
È ǗǺÌ ǷÊ
ȆǧÊ ǵÇ ƢōȇÈƗƨÈ ÈƯȐَ‫ا‬ÈƯǾÉ ǼÌ ǟÈ ǶÌ ǐÉ ÈȈÌǴǧÈ ƢًȇƾÌ ǿÈ ƾÌ ƴÊ ÈȇǶÈÌ ǳǹÌ ÊƜǧÈ ƨً ÈǻƾÈ ÈƥƾÊ ȀÌ ÉȈÌǳȁ
È ǝƢ È ǘÈ ÈƬǇơ Ì ǹÊ ÊƛƲÌ ƴÉ ƸÌ ÈȈÌǴǧÈ
ǾÊ ǴÊ ǿÌ ÈƗȄÈǳÊƛǞÈ ƳÈ ǁơÈ
È ƿÊƛƨً ǠÈ ƦÌ ǇÈ ȁ
È Ʋŏ ƸÌ
È ǳơ
914- (466) Nafi’den: “İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma dedi ki: “Kim hacda
kurban bayramı gecesine yetişir de fecirden ö� nce Arafat'ta vakfeye durur-
sa hacca yetişmiştir. Kim de fecrin doğ� masından ö� nce Arafat vakfesine yeti-
şememişse haccı kaçırmıştır. Kabe’ye gelip yedi tavaf yapsın, Safa ile Merve
arasını yedi defa sa’y yapsın. Sonra traş olsun veya dilerse saçlarını kısaltsın.
Eğ� er yanında hediy kurbanı varsa onu traş olmadan ö� nce kessin. Tavafını ve
sa’yini bitirdiğ� i zaman traş olsun veya saçını kısaltsın. Sonra ailesine dö� nsü� n.
Eğ� er gelen yılın haccına yetişirse ve yapabilirse hac yapsın, kurban kessin.
Şayet hediy kurbanı bulamazsa onun yerine hacda ü� ç gü� n ve ailesine dö� ndü� -
ğ� ü� zaman yedi gü� n oruç tutsun.”1005

396 İmam Şafiî
ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ǦÇ ǫÊ ȂÌ ǷȆ
È ǧÊ ƢōǼǯ É ǱƢÈÈ ǫ ǹƢ É ǬÈ ÉȇÉَّ‫لله‬ơƔƢÈ ǋ
È ǺÉ ÌƥƾÉ ȇÊǄÈȇǾÉ Èǳ ǱƢ
È ÈƦȈÌ ǋ Ç ƻ
È ǹÌ Êƛ ǾÉ Èǳ ǱƢ È ǺÌ ǟÈ ǹơÈ ȂÈ ǨÌ ǏÈ
È ǬÈ ǧÈ ȅÊ
ǱƢ Ŏ ǁƢǐÈ Ìǻȋơ Èْ‫ أ‬ǞÇ ÈƥǂÌ ǷÊ ǺÉ ÌƥơƢÈǻƢÈƫÈƘǧÈ ơƾė Ƴ Ê ǵÊ ƢǷÊْ‫إ‬È ȍơǦÊ ǫÊ ȂÌ Ƿ
È ǺÌ ǷÊ ȁǂÆ ǸÌ ǟÈ ǽÉ ƾÉ ǟÊ ƢÈƦÉȇƨÈ ǧÈ ǂÈ ǠÈ Êƥ ƢÈǼÈǳ
ȄÈǴǟÈ ơȂǨÉ ǬÊ Èƫ ǹÌ ÈƗ ǶÌ ǯÉ ǂÉ ǷÉ ƘÌÈȇǶÌ ǰÉ ȈÈÌ ǳÊƛ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
Ê ǇÉ ǁ È ǱȂÉ ǇÉ ǁȆ È ŏǻÊƛ ƢÈǼÈǳ
È ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛǶÌ ǰȈ
ǶȈ É ÊƥÈƗƭÊ ǁÌ ÊƛǺÌ ǷÊ ƭÇ ǁÌ ÊƛȄÈǴǟÈ ǶÌ ǰÉ ōǻÊƜǧÈ ǽÊ ǀÊ ǿÈ ǶÌ ǯÊ
É ǂǟÊ ƢǌÈ ǷÈ
915- (920) Amr b. Abdillah b. Safvan, dayısı Yezid b. Şeyban’dan rivayet
ediyor: “Biz Arafat’ta vakfeyi Amr’ın çok uzaklaştırdığ� ı vakfe yerinde yapı-
yorduk. Bize İ�bn Mirba’ el-Ensarî� radıyallahu anh geldi ve dedi ki: “Ben Ra-
sulullah sallallahu aleyhi ve sellem’in size gö� nderdiğ� i elçisiyim. Size ö� nceki
vakfe yerinizde vakfeye durmanızı emrediyor. Zira sizler babanız İ�brahim
aleyhi’s-selâ� m’ın mirasından bir miras ü� zerindesiniz.”1006
È ǺÊ Ìƥǆ
ƨÈ ǷÈ ǂÈ ƼÌ Ƿ Ê ȈÈÌ ǫ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ
É ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÇ ÊǳƢƻ
ơȂÉǻƢǯ È ƨÊ ōȈǴÊ ǿÊ ƢƴÌ
È ǳơǲÈ ǿÌ ÈƗ ǹō Êƛ~ǱƢ È ǬÈ ǧÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
É ǇÉ ǁ È ƤÈ ǘÈ ƻ È ǱƢÈ Èǫ
ǹÌ ÈƗǲÈ ƦÈÌ ǫǶÊÌ ȀǿÊ ȂƳÉ ȁȆ É ǧÊǱƢ ŏ ǶÉ ÊƟƢǸÈ ǟÈ ƢȀÈ ōǻÈƘǯ
Ê ƳÈ ǂǳơ Èǆ É ǸÌ ǌǳơ
ō ǹȂ É ǰÉ Èƫś È ƷÊ ƨÈ ǧÈ ǂÈ ǟÈ ǺÌ ǷÊ ǹȂ
È ǠÈÉ ǧƾÌ Èȇ
ȆǧÊǱƢ Ê ƳÈ ǂǳơ ŏ ǶÉ ÊƟƢǸÈ ǟÈ ƢȀÈ ōǻÈƘǯ É ǰÉ Èƫś
È ǹȂ Êǆ
È Ʒ É ǸÌ ǌǳơō ǞÉÈ ǴǘÌ ÈƫǹÌ ÈƗƾÈ ǠÌ ÈƥƨÊ ǨÈ ÊǳƽÈ ǄÌ ǸÌÉ ǳơǺÈ ǷÊ ȁ
È ƣÈ ǂÉ ǤÌ Èƫ
ǲÈ ƦÈÌ ǫƨÊ ǨÈ ÊǳƽÈ ǄÌ ǸÌÉ ǳơǺÈ ǷÊ ǞÈ
É ǧƾÌ Èǻȁ
È ǆ É ǸÌ ǌǳơ È ƨÈ ǧÈ ǂÈ ǟÈ ǺÌ ǷÊ ǞÈ
ō ƣÈ ǂÉ ǤÌ ÈƫȄōƬƷ È ǧƾÌ ÈǻȏƢ َ‫ ا‬ōǻÊƛȁ
È ǶÊ Ì ȀǿÊ ȂƳÉ ȁÉ
nǭÊ ǂÌ ǌǳơ
ŏ ȁÈ ǹƢ Èْ‫ أ‬ǲÊ ǿÌ ÈƗȅÊ ƾÌ ȀÈ ÊǳǦÆ ÊǳƢƼÈ ǷƢ
Ê ÈƯȁÌ ȋơ É ÈǼÉȇƾÌ ǿÈ ǆ
É ǸÌ ǌǳơ
ō ǞÉ È ǴǘÌ ÈƫǹÌ ÈƗ
916- (1268) Muhammed b. Kays b. Mahrame’den: “Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem hutbe vererek şö� yle buyurdu: “Muhakkak ki cahiliyye hal-
kı, güneş kişilerin yüzlerinde sarıklar gibi olduğunda, batmadan önce
Arafat’tan ayrılır, güneş kişilerin yüzlerinde sarıklar gibi olduğunda,
doğmadan önce Müzdelife’den ayrılırlardı. Bizler güneş batmadıkça
Arafat’tan ayrılmayız ve güneş doğmadan önce Müzdelife’den ayrılırız.
Bizim yolumuz elbette putperest müşriklerin yoluna aykırıdır.”1007
1006 Sahih. İ�bn Mace (3011)

1007 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (10120) Hakim (2/304, 3/602) Taberani (20/24)
İ�bn Ebi Şeybe (15416) Beyhaki (5/125)
El-Müsned 397
ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éƅơ ȆÈ ǓÊ ǁÈ ȆŎ ǠÊ ǧÊ Ƣǌǳơ ō ǱƢÈ È ǫ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǅÇ ȁƢÈ É Ǘ ǺÊ Ìƥơ ǺÊ ǟÈ ǹƢ É ÈȈǨÌ ǇÉ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƢǸÈ ǿÉ ƾÉ ƷÈ ÈƗ ƽÈ ơǃÈ ƨÈ ǷÈ ǂÈ ƼÌ ǷÈ ǺÊ Ìƥǆ Ê ȈÈÌ ǫ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ
É ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǶÆ ǴÊ ǈÌ ǷƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗȁÈ
ǲÉ ǿÌ ÈƗǹƢ È ǱƢÈ
È ǯù È ǫǶō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗȄÈǼǠÌ ǸÌÈ ǳơȆǧÊƢǠÈ ǸÈ ÈƬƳơ Ì ȁÊÈ ǂƻÈ ȉơȄÈ ْ‫ آ‬ǴǟÈ
È ǴǘÌ ÈƫǹÌ ÈƗƾÈ ǠÌ ÈƥƨÊ ǨÈ ÊǳƽÈ ǄÌ ǸÌÉ ǳơǺÈ ǷÊ ȁ
ǞÉ È ǆ É ǸÌ ǌǳơ
ō ƤȈ È ǤÊ ÈƫǹÌ ÈƗǲÈ ƦÈÌ ǫƨÈ ǧÈ ǂÈ ǟÈ ǺÌ ǷÊ ǹȂ
È ǠÈÉ ǧƾÌ ÈȇƨÊ ōȈǴÊ ǿÊ ƢƴÌÈ ǳơ
ùǽÊ ǀÊ ǿÈ ǵÈ ƾō ǫÈ ȁ
È ǽÊ ǀÊ ǿÈ ǲō ƳÈ ȁ È Ǆō ǟÈ Éَّ‫لله‬ơǂÈ ƻō ÈƘǧÈ Ś É ǤÊ ÉǻƢǸÈ ȈÌ ǯ
ÈŚ É ÊƦÈƯǩÊ Ì ǂǋÌ ÈƗǹȂÉ È ǳȂǬÉ Èȇȁ Èǆ É ǸÌ ǌǳơ
ō
ǆÉ ǸÌ ǌǳơ
ō ƤȈ È ǤÊ ÈƫǹÌ ÈƗȄÈǳÊƛƨÈ ǧÈ ǂÈ ǟÈ ǂÈ ƻō ÈƗȁ Èǆ É ǸÌ ǌǳơ
ō ǞÉ È ǴǘÌ ÈƫǹÌ ÈƗǲÈ ƦÈÌ ǫƨÈ ǨÈ ÊǳƽÈ ǄÌ ǸÌÉ ǳơǵÈ ƾō ǫÈ ȆÊǼǠÌ Èȇ
917- (1268/1) Muhammed b. Kays b. Mahrame’den: “Nebî� sallallahu
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Cahiliyye halkı güneş batmadan önce
Arafat’tan, güneş doğduktan sonra da Müzdelife’den ayrılırlardı. Şöyle
derlerdi: “Yer değiştirmemiz için helak parladı.” Bunun üzerine Allah
Azze ve Celle şunu erteledi, şunu öne aldı.” Yani Mü� zdelife’yi gü� neşin doğ� -
masından ö� nceye aldı, Arafat’ı gü� neşin batmasına kadar erteledi.”1008
ǾǴưǷÊǂÊƥƢƳǺǟÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơȆÊ ÊƥÈƗǺǟƲȇǂÈ ƳǺƥơǺǟ

É ƾÇ ǳƢƻǺƥ
É ǶǴǈ
É ǷÉ
918- (1281) Zubeyr, Cabir radıyallahu anh’den aynısını rivayet etmiş-
tir. 1009
È ǠÈÉ ǧƾÌ ÈȇƨÊ ōȈǴÊ ǿÊ ƢƴÌ

ǹȂ È ǳơǲÉ ǿÌ ÈƗǹƢ È ǱƢÈ
È ǯ~ È ǫǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǅÇ ȁƢÈ É ǗǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
É ǬÉ Èƫȁ
ǱȂ Èǆ É ǸÌ ǌǳơ
ō ǞÉ È ǴǘÌ ÈƫǹÌ ÈƗƾÈ ǠÌ ÈƥƨÊ ǨÈ ÊǳƽÈ ǄÌ ǸÌÉ ǳơǺÈ ǷÊ ȁ
È ǆ É ǸÌ ǌǳơō ƤȈ È ǤÊ ÈƫǹÌ ÈƗǲÈ ƦÈÌ ǫƨÈ ǧÈ ǂÈ ǟÈ ǺÌ ǷÊ
~ǽÊ ǀÊ ǿÈ ǵÈ ƾō ǫÈ ȁ È ǽÊ ǀÊ ǿÈ Éَّ‫لله‬ơǂÈ ƻō ÈƘǧÈ Ś
É ǤÊ ÉǻƢǸÈ ȈÌ ǯ
ÈŚ É ÊƦÈƯǩÊ Ì ǂǋÌ ÈƗ
919- (1269) Tavus rahimehullah’tan: “Cahiliyye halkı gü� neş batmadan
ö� nce Arafat’tan, gü� neş doğ� duktan sonra da Mü� zdelife’den ayrılırlardı. Şö� yle
derlerdi: «Yer değ� iştirmemiz için helak parladı.” Bunun ü� zerine Allah şunu
erteledi, şunu ö� ne aldı.”1010
1008 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (10121, 10122)

1009 Sahih ligayrihi. İ�snadında Muslim b. Halid zayıftır.
398 İmam Şafiî
ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ Ìƥ ƾÊ ȈǠÊ ǇÈ ǺÌ ǟÈ ÊǁƾÊ ǰÈ ǼÌ ǸÌÉ ǳơ ǺÊ Ìƥ ƾÊ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÌ ǟÈ ǹƢ
ǺÊ Ìƥ ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ É ÈȈǨÌ ǇÉ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǱȂ È ƵÈ ǄÈ ǫÉ ȄÈǴǟÈ ƢǨً ǫÊ ơȁÇ
É ǬÉ ÈȇȂÈ ǿÉ ȁ È ǂǰÌ ÈƥƢÈƥÈƗƪÉ ÌȇÈƗǁÈ ǱƢÈ È ǫƭÊ Ç ǂÌȇȂÈ Ʒ
É ǺÊ ÌƥÊǂÊƦÌȇȂÈ Ƴ
É ǺÌ ǟÈ ǝȂ Ç ÉƥǂÌ Èȇ
ǽÉ ŚÈ ǠÊ ÈƥǉÊ
É ǂƼÌ ÈȇƢǸō ǷÊ ǽÊ ǀÊ ƼÈ
Ê ǧ ȄÈǳÊƛ ǂÉ ǜÉ ÌǻÈƗ ȆŏǻÈƘǰÈ
È ǧ ǞÈ È ǧƽÈ Ƕō ÉƯ nơȁǂÉ ǨÊ ǇÌ ÈƗ~ǅƢ É ōǼǳơƢȀÈ ŎȇÈƗ ƢÈȇ
ǾÊ ÊǼƴÈ ƸÌ ǸÊ Êƥ
920- (1267) Cuveybir b. Huveyris dedi ki: “Ebu Bekr radıyallahu anh’ı
Kuzah’ta vakfeye durarak şö� yle derken gö� rdü� m: “Ey insanlar! Aydınlık
oldu.” Sonra ayrıldı. Sanki devesini deyneğ� iyle sü� rerken dizlerine bakıyor
gibiyim.”1011
ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ Ìƥ ƾÊ ȈǠÊ ǇÈ ǺÌ ǟÈ ÊǁƾÊ ǰÈ ǼÌ ǸÌÉ ǳơ ǺÊ Ìƥ ƾÊ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÌ ǟÈ ǹƢ
ǺÊ Ìƥ ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ É ÈȈǨÌ ǇÉ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƢǨً ǫÊ ơȁ È Ǫȇ ŏ ǂǰÌ ÈƥƢÈƥÈƗ ƪÉ ÌȇÈƗǁ
È ƾŏ ǐǳơÇ È ǱƢÈ È ǫ ƭÊ Ê ǂÌȇȂÈ ƸÌ
É ǳơȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǝȂ Ç ÉƥǂÌ Èȇ
É ōǼǳơƢȀÈ ŎȇÈƗ ơȂƸÉ ÊƦǏÌ ÈƗ ǅƢ
ǅƢ É ōǼǳơƢȀÈ ŎȇÈƗ ơȂƸÉ ÊƦǏÌ ÈƗ ǅƢ
É ōǼǳơƢȀÈ ŎȇÈƗ~ǱȂ É ǬÉ ÈȇȂÈ ǿÉ ȁ È ƵÈ ǄÈ ǫÉ ȄÈǴǟÈ
ǾÊ ÊǼƴÈ ƸÌ ǸÊ ÊƥǽÉÈŚǠÊ ÈƥǉÊ
É ǂƼÌ ÉȇƢǸō ǷÊ ǽÉ ǀÈ ƼÈ
Ê ǧƪÉ ÌȇÈƗǂÈÈ ǧǞÈ
È ǧƽÈ Ƕō ÉƯnơȂƸÉ ÊƦǏÌ ÈƗ
921- (1267/1) Ebu’l-Huveyris dedi ki: “Ebu Bekr radıyallahu anh’ı
Kuzah’ta vakfede şö� yle derken gö� rdü� m: “Ey insanlar! Sabah oldu! Ey insan-
lar! Sabah oldu! Ey insanlar! Sabah oldu!” Sonra ayrıldı. Devesini deyneğ� iyle
sü� rerken dizlerini gö� rdü� m.”1012
ÉƅơȄōǴǏ
È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǹō ÈƗǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇ
È ǇÉ ǁ È ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ç ȀÈ ǋ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
È ƨÊ ǨÈ ÊǳƽÈ ǄÌ ǸÌÉ ǳƢÊƥƔƢÈ ǌÈ ǠÊ Ìǳơȁ
ƢǠȈً ǸÊ Ƴ È ƣÊÈ ǂǤÌ ǸÌÈ ǳơȄōǴǏÈ Ƕō
aleyhi ve sellem Muzdelife’de akşam ile yatsıyı cem ederek kıldı.”1013
Ç ōƦǟÈ ǺÈ ÌƥơƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ

ǅƢ È ǱȂÉ ǬÉ ÈȇƾÈ ȇÊǄÈȇȆÊƥÈƗǺÈ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÈ ȈÌÈƦǟÉ ǞÈ ǸÊ Ǉ
È ǾÉ ōǻÈƗǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
1011 Zayıf. Said b. Abdirrahman meçhuldü� r.
1012 Zayıf. Said b. Abdirrahman meçhuldü� r.
El-Müsned 399
ǺÈ ǷÊ ǾÊ ǴÊ ǿÌ ÈƗ ƨÊ ǨÈ ǠÈ Ǔ

È ǺÌ ǷÊ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
É ǇÉ ǁ È ǧÊ ƪÉ ǼÌ ǯ
È ǵÈ ƾō ǫÈ ǺÌ ǸȈ É ǱȂ É ǬÉ Èȇ
ȄًǼǷÊ ȄÈǳÊƛƨÊ ǨÈ ÊǳƽÈ ǄÌ ǸÌÉ ǳơ
923- (1270) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma şö� yle dedi: “Rasulullah sal-
lallahu aleyhi ve sellem’in Mü� zdelife’den Mina’ya ö� nceden gö� nderdiğ� i aile
fertlerinin zayıfları içinde idim.”1014
ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǺÊ ÌƥÊǄȇÊǄǠÌÈ ǳơƾÊ ƦÌ ǟÈ ȁÊ ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƽÈ ȁơÉ ƽÈ ǺÌ ǟÈ ȆŎ ǠÊ ǧÊ ƢǌǳơƢ
È ǁƢǘō ǠÌÈ ǳơǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ ō ÈǼÈƯƾō ƷÈ
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ É ǇÉ ǁ È ǫ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥǵÊ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ȅŏ ƽÊ ǁÌ ȁơÈ ǁÈ ƾō ǳơ
È ǁơÈ ƽÈ ǱƢÈ
ƨÈ ǰō ǷÈ ȆÈ ÊƫƘÌÈƫȄōƬƷ È ǺÌ ǷÊ ƨÈ ǓƢÈ
È ǞÇ ǸÌ Ƴ Êْ‫ إ‬ǲÈ ƴŏ ǠÈ ÉƫǹÌ ÈƗƢǿÈ ǂÈ ǷÈ ÈƘǧÈÊǂƸÌ ōǼǳơǵÈ ȂÌ ÈȇƨÈ ǸÈ
È ǧȍơ È ǵŏ ÉƗȄÈǳÊƛǶō
È ǴǇ È ǴǇÈ ȁÈ
ǾÉ ÈȈǧÊ ơȂÈ ÉƫǹÌ ÈƗƤō ƷÈ ÈƘǧÈ ƢȀÈ ǷÈ ȂÌ ÈȇǹƢ
È ǯÈ ȁ Ŏ ȀÈ ÊƥȆŏ
È ƶÈ ƦÌ ǐǳơƢ È ǴǐÈ ÉƬÈǧ
924- (1271) Urve rahimehullah’tan: “Rasulullah sallallahu aleyhi ve sel-
lem Kurban bayramı gü� nü� geceleyin Ü� mm Seleme'yi (Mü� zdelife'den Minâ� 'ya)
gö� nderdi de Ü� mm Seleme fecirden ö� nce (Akabe Cemresine) taşları attı, son-
ra (Mekke'ye) gidip ifâ� da tavafını yaptı. O gü� n Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve
sellem'in Ü� mm Seleme'nin yanında olacağ� ı (nö� bet) gü� nü� idi.”1015
ƤÈ ÈǼÌȇǃÈ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥǵÊ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ś
È ŏȈǫÊ ǂÊ ǌÌ ǸÌÈ ǳơǺÈ ǷÊ ǾÊ ÊƥǪÉ ÊƯÈƗǺÌ ǷȆ
È ÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ƕō
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È ƨÈ ǸÈ È ǵŏ ÉƗǺÌ ǟÈ ƨÈ ǸÈ
È ǴǇ È ÊƥÈƗƪÊ ǼÌÊƥ
È ǴǇȆ
ǾÉ ǴÈ ưÌ ǷÊ
925- (1272) Umm Seleme radıyallahu anha, Nebî� sallallahu aleyhi ve
ǺÊ ǟÈ ƔÇ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇ

ǾÉ ǧÈ ƽÈ ǁÌ ÈƗǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ Ç ōƦǟÈ ǺÉ ÌƥǲÉ ǔÌ ǨÈ ÌǳơȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗǱƢÈ
È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗǅƢ È ǫǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÊ Ìƥơ
1015 Zayıf. Şafii; Sunen (10102) Ebu Davud (1942) muzdariptir.
1016 Zayıf. Şafii, Sunen (10105) mü� bhem ravisi vardır.
400 İmam Şafiî
ƧÈ ǂÈ ǸÌ ƴÌ
È ǳơȄǷÈ ǁȄ
È ōƬƷȆ Ì ǴǧÈ ȄًǼǷÊ ȄÈǳÊƛǞÇ ǸÌ Ƴ
È ŏƦÈǴÉȇǱÌ ǄÈ ÈȇǶÈ È ǺÌ ǷÊ
926- (1262/1) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’dan: “Bana el-Fadl b. Ab-
bas radıyallahu anhuma, Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’in bineğ� inin terki-
sinde Cem’den Mina’ya; şeytan taşlayıncaya kadar telbiye getirmeye devam
ettiğ� ini haber verdi.”1017
ǺÌ ǟÈ ƔÇ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ ƳÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇ
È ƾÇ ÊǳƢƻ È ǺÉ ÌƥǶÉ ǴÊ ǈÌ ǷƢ
ȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÈ ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗÉَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÉ ÌƥǲÉ ǔÌ ǨÈ ÌǳơȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗǱƢÈ
È ǫǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ
ƧÈ ǂÈ ǸÌ ƴÌ
È ǳơȄǷÈ ǁȄ
È ōƬƷȆ Ì ǴǧÈ ȄًǼǷÊ ȄÈǳÊƛǞÇ ǸÌ Ƴ
È ŏƦÈǴÉȇǱÌ ǄÈ ÈȇǶÈ È ǺÌ ǷÊ ǾÉ ǧÈ ƽÈ ǁÌ ÈƗǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
È ǴǇÈ ȁ
… (1262) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’dan: “Bana el-Fadl b. Abbas
radıyallahu anhuma, Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’in bineğ� inin terkisinde
Cem’den Mina’ya; şeytan taşlayıncaya kadar telbiye getirmeye devam ettiğ� ini
haber verdi.”1018
É ǺÌ ǟÈ ƨÈ ǴÈ ǷÈ ǂÌ ƷȆ
Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƤÇ ÌȇǂÈ ǯ
ǺÊ ǟÈ ǅƢ È ÊƥÈƗǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ǲÊ ǔÌ ǨÈ Ìǳơ
927- (1262/2) el-Fadl b. Abbas radıyallahu anhuma, Nebî� sallallahu
aleyhi ve sellem’den aynısını rivayet etti.1019
ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥǵÊ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ƢǸÈ ǿÉ ȁÌ ÈƗǹƢ É ȁÌ ÈƗȄÈȈƸÌ ÈȇȆÊƥÈƗǺÉ ÌƥơƨÉ ǬÈ ŏưǳơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ÈȈǨÌ Ǉ
É ǬÉ ÈȇȁÇ
ǱȂ È ǂǈŏ ƸÈ ǷȆ É ǧÊ ǭÉ ǂŏ ƸÈ ÉȇǹƢ È ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǯ È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÈ Ìƥơǹō ÈƗ
ƢȀÈ ÉǼȇƽÊ ȃǁƢÈ ǐÈ ōǼǳơǺȇ
È ƽÊ ƢǨً ÈǳƢƼÈ ǷƢ
É È Ǭً ǴÊ ǫÈ ȁƾÉ ǤÌ ÈƫǮÈ ȈÈÌ ǳÊƛ
ȀÈ ÉǼȈǓÊ ȁƢ
928- (1258/1) Urve rahimehullah’tan: “İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma
Muhassir’den hareket ederek şö� yle diyordu:

El-Müsned 401
“Hristiyanlığ� ın tam tersine, Yü� rü� yoruz ağ� ır bir yü� kle”1020
ÉƅơȄōǴǏ
É ǇÉ ǁ
È ǞÈ
È ǧƽÈ ~ǱƢÈ È ǫ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǅÇ ȁƢÈ
É Ǘ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
nƧÈ ǂÈ ǸÌ ƴÌ
È ǳơȄǷÈ ǁȄ
È ōƬƷ Ê ȁƢ
È ƨً ǠÈ Ǔơ È ǿÈ ƾÈ ÈȇǾÉ ÉƬÈǫƢÈǻǞÈ Ì ǴǧÈ ƨÊ ǨÈ ÊǳƽÈ ǄÌ ǸÌÉ ǳơǺÈ ǷÊ Ƕō
Ì ǧǂÌ ÈƫǶÈ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
È ǴǇÈ ȁ
929- (1275) Tavus rahimehullah şö� yle dedi: “Rasulullah sallallahu aley-
hi ve sellem Mü� zdelife’den ayrılırken şeytan taşlayıncaya kadar elini devesi-
nin ü� zerine kaldırmadı.”1021
ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÉ ÌƥƨÉ ǷơÈ ƾÈ ǫÉȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗǱƢÈ É ƾō ǬÈ ÌǳơǶÇ ÊǳƢǇ

È ǫǲÇ ÊƥƢÈǻǺÊ ÌƥǺÈ ǸÈ ÌȇÈƗǺÌ ǟÈ Ƶơ È ǺÉ ÌƥƾÉ ȈǠÊ ǇƢ
È ǳơȆǷÊ ǂÌ ÈȇǶō
ǵÈ ȂÌ ÈȇƧÈ ǂÈ ǸÌ ƴÌ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơƪÉ ÌȇÈƗǁù
È ǱƢÈ Ê ǳơÇǁƢǸō ǟÈ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ
È ǫȆŎ ÊƥȐَ‫ ا‬ǰÌ
ùǮÈ ȈÈÌ ǳÊƛǮÈ ȈÈÌ ǳÊƛǲȈÈ ǫÊ ǆ È ȈÈÌ ǳȁ
È ƽÈ ǂÈ
Ì Ǘȏَ‫ ا‬ȁ
È ƣÈ ǂÌ Ǔ
È ǆ È ƨÇ ǫÈ ƢÈǻȄÈǴǟÈ ÊǂƸÌ ōǼǳơ
È ȈÈÌ ǳƔƢÈ ÈƦȀÌ Ǐ
930- (1276) Kudame b. Abdillah b. Ammar el-Kilâ� bî� şö� yle dedi: “Nebî�
sallallahu aleyhi ve sellem’i kurban bayramı gü� nü� devesi ü� zerinde şeytan
taşlarken gö� rdü� m, şeytan taşlayanlar arasında vurmak yok, kovmak, itip
kalkmak yok ve yoldan çekil yoldan çekil sö� zleri yoktu.”1022
ǾÉ ōǻÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÇ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǶÆ ǴÊ ǈÌ ǷƢ

È ǂÊƥƢƳ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
nǥÊ ǀÌ ƼÌ
È ǳơȄǐÈ Ʒ È ǲÈ ưÌ ǷÊ ǁƢÈ ǸÈ ƴÌ
Ê ǳơȄǷÈ ǁ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơȃÈƗǁÈ
931- (1282) Cabir radıyallahu anh’dan: “O, Nebî� sallallahu aleyhi ve
sellem’i fiske taşı gibi taşlarla şeytan taşlarken gö� rmü� ş.”1023
ƭÊÊ ǁƢƸÌ È ǳơǺÊ ÌƥǶȈ È ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ

É ǺÌ ǟÈ ǆ Ç ȈÈÌ ǫ ǺÊ ÌƥƾÊ ȈÌ ǸÈ Ʒ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗ ƿÇ ƢǠÈ Ƿ
É ǺÉ ÌƥơÊȁÈƗ ÆƿƢǠÈ Ƿ É ǬÈ ÉȇǶÇ ȈÌÈƫ ȆÊǼÈƥǺÌ ǷÊ ǾÊ ǷÊ ȂÈÌ ǫ ǺÌ ǷÊ ǲÇ ƳÉ ǁ
É ǾÉ Èǳ ǱƢ È ǺÌ ǟÈ Ȇŏ ǸÊ ȈÌōƬǳơ

1022 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (10143) Tirmizi (903)
402 İmam Şafiî
ǲÊ ưÌ ǸÊ Êƥ ơȂǷÉ ǁơ~

Ì ǱȂ É ǬÉ ÈȇȂÈ ǿÉ ȁ È ًǼǸÊ Êƥ ǅƢ
È ǶÌ ȀÉ ÈǳǃÊ ƢÈǼǷȄ É ǄǼÌÉȇǹƢ
È ōǼǳơǱÊ È Ƕō
È ǯ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
È ǴǇÈ ȁ
nǥÊ ǀÌ ƼÌ È ǳơȄǐÈ ƷÈ
932- (1283) Temim oğ� ullarından Muâ� z veya İ�bn Muâ� z denilen birinden:
Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem insanları Mina’ya indiriyor ve şö� yle buyuru-
yordu: “Fiske taşı gibi taşlar atınız.”1024
ǺÈ ǷÊ ǂÈ ǈÈ ȈÌÈƬǇơƢ

Ì Ƿ` É ǬÉ ÈȇǹƢ
È ǱȂ È ǾÉ ōǻÈƗ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ƧÆ ǂÈ ǬÈ ÈƥȁÌ ÈƗÆŚǠÊ Èƥ^ȅÊ ƾÌ ȀÈ Ìǳơ
933- (875) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhu şö� yle derdi: “(Hacda) Kolayına
gelen kurbanlık; deve veya sığ� ırdır.”1025
ǞÈ ǷƢ
È ÈǻǂÌ ƸÈ Èǻ~ǱƢÈ È ǫ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁÇ
È ǂÊƥƢƳ È ǺÌ ǟÈ ÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
nƨÇ ǠÈ ƦÌ Ǉ È ƨÇ ǠÈ ƦÌ Ǉ
È ǺÌ ǟÈ ƧÈ ǂÈ ǬÈ ÈƦÌǳơȁ È ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǻƾÈ ÈƦÌǳơƨÊ ÈȈÊƦÌȇƾÈ ƸÌ
É ǳƢÊƥǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
Ê ǇÉ ǁÈ
934- (827) Cabir radıyallahu anh’en: “Rasulullah sallallahu aleyhi ve
sellem ile beraber Hudeybiye’de yedi kişiyle deve ve yedi kişiyle sığ� ır kurban
kestik”1026
ǞÈ ǷƢ
È ÈǻǂÌ ƸÈ Èǻ~ǱƢÈ È ǫ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÇ È ǂÊƥƢƳ È ǺÌ ǟÈ ÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ǺÌ ǟÈ ƧÈ ǂÈ ǬÈ ÈƦÌǳơȁÈ ƨÇ ǠÈ ƦÌ ǇÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǻƾÈ ÈƦÌǳơ ƨÊ ÈȈÊƦÌȇƾÈ ƸÌ É َّ‫ لله‬Ê ǇÉ ǁÈ
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƅơ ȄōǴǏÈ Ê ơ ǱȂ
É ǳơ ǵƢÈ ǟÈ Ƕō
nƨÇ ǠÈ ƦÌ ǇÈ
… (827/1) Cabir radıyallahu anh’dan: “Rasulullah sallallahu aleyhi ve
sellem ile beraber Hudeybiye’de yedi kişiyle deve ve yedi kişiyle sığ� ır kurban

1026 Hasen. Şafii, Sunen (10890) Malik (9) Ahmed (3/293-294) Muslim (1318)
Ebu Davud (2809) Tirmizi (904) İ�bn Mace (3132) Darimi (2/78) Ebu Ya’la
(2150)
El-Müsned 403
kestik”1027
È ǧÊǪÈ
ÈǀƻÈ ÈƗƧÌ ǂÈ ǸÌ ǟÉ ȁÌ ÈƗƲŌ ƷȆ È ƿÊƛǹƢ
È ǴƷơÈ È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ǾÊ ÊƥǁÊ ƢǋÈ ȁ
È ǾÊ ÊƬÈȈƸÌ ÊǳǺÌ ǷÊ
935- (876) İ�bn Ö� mer radıyallahu anh hacda veya umrede traş olduğ� u
zaman sakalından ve bıyığ� ından alırdı.1028
ǹō ÈƗǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ ǶÇ ȈÈÌ ǴǇ
É ǺÉ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƨÈ ǰō ǸÈ Êƥ ơȂÉƬȈÊƦÈȇǹÌ ÈƗ ǾÊ ÊƬȈÌÈƥǲÊ ǿÌ ÈƗ ǺÌ ǷÊ ƨÊ ÈȇƢǬÈ ǈǳơ Èِ‫ أ‬ǎ
ŏ ǲÊ ǿÌ ȋ È ƻō ǁÈ Ƕō
È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơ
ȄًǼǷÊ ȆÈ ÊǳƢÈȈÈǳ
936- (1284) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’dan: “Nebî� sallallahu aleyhi
ve sellem Ehl-i Beytinden Sikaye sahipleri (hacıları sulayanlar) için Mina ge-
celerinde Mekke’de gecelemelerine ruhsat verdi.”1029
ǲÊ ƳÌ ÈƗ ǺÌ ǷÊ ƔƢÆ ǘÈ ǟÈ ƽÈ ơǃÈ ȁÈ ǾÉ ǴÈ ưÌ ǷÊ ƔÇ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ ƳÉ ǺÊ Ìƥơ ǺÊ ǟÈ ǶÆ ǴÊ ǈÌ ǷÉ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ì ȀÊƬÈȇƢǬÈ ǇÊ
ǶÊ
937- (1285) Atâ� aynısını rivayet etmiş ve “Suculuk gö� revlerinden dola-
yı” ifadesini eklemiştir.1030
ǺÈ ÌƥơƪÉ ǠÌ ǸÊ ǇÈ ǱƢÈ Èْ‫ أ‬ȆŌ ǴÊ ǟÈ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǺÇ ȈÌ ǈÈ ƷȆ

È ǫȅŏ ƽÊ ǃÌ ȋơ É ÊƥÈƗǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
Èْ‫ أ‬ǾÊ ÊƦÊǻƢƳ
ǺÊ ǸÈ Ìȇȋơ È ǺÌ ǷÊ ÈǀƻÈ ÈƗǂÈ ǐÈ È ǶÈ ǜÌ ǠÌÈ ǳơǢÊ ǴÉ ÌƥơǵÉ Ȑَ‫ ا‬ǣÉ ƢÈȇ~ǪÊ ÊǳƢƸÌ
ō ǫơÈƿÊƛȁn È ǴÊǳǱȂ
É ǬÉ ÈȇǂÈ ǸÈ ǟÉ
1027 Hasen. Şafii, Sunen (10890) Malik (9) Ahmed (3/293-294) Muslim (1318)
Ebu Davud (2809) Tirmizi (904) İ�bn Mace (3132) Darimi (2/78) Ebu Ya’la
(2150)
1028 Sahih.
1029 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (10247) Buhari (1634)
404 İmam Şafiî
Èْ‫ أ‬ǾÊ ÊƦÊǻƢƳ

ǂÊ ǈÈ Ìȇȋơ È ǲÈ ƦÈÌ ǫ
938- (1264) Ebu Ali el-Ezdî�’den: İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’nın ber-
bere şö� yle dediğ� ini işittim: “Ey delikanlı, cilt gö� rü� nene kadar kes.” Saçını kı-
salttığ� ı zaman sağ� yanını sol tarafından ö� nce alırdı.1031
ǺÊ Ìƥȏِ‫ ا‬ǂÈ ǐÈ È ÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ ǱƢÈ

ō ǫ ǾÉ ōǻÈƗ ǵÆ Ƣƴō ƷȆ È ǫ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
Èْ‫ أ‬Ǫŏ ǌǳƢ
nǺÊ ǸÈ Ìȇȋơ ŏ ÊƥÌƗƾÈ Ìƥơ~ǱƢ
È ǬÈ ǧÈ ǅƢ Ç ōƦǟÈ
939- (1265) Amr b. Dinar’dan: “Hacamatçı bana haber verdi ki; o İ�bn
Abbas radıyallahu anhuma’nın saçını kısaltırken İ�bn Abbas: “Sağ� taraftan
başla” demiş.”1032
ȆÈ ǓÊ ǁ Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǅÇ ȁƢÈ

È ǅƢ Èْ‫ أ‬ǹƢ
É ǗǺÌ ǟÈ ǱÊ ȂÈ ƷÌ ȋơ É ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǸÈ ȈÈÌ ǴǇ
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ ȆŎ ÊƦōǼǳơǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǾÇ ƳÌ ȁ É ǺÌ ǷÊ ǹȂÉ
È ǲŏ ǯ È ǧǂÊ ǐÈ ǼÌÈȇǅƢÉ ōǼǳơǹƢ È ǯÈ ǱƢÈ È ǫ ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ
nƪÊ ȈÌÈƦÌǳƢÊƥǽÊ ƾÊ ȀÌ ǟÈ ǂÉ ƻƕ
Ê ǹȂÈ ǰÉ ÈȇȄōƬƷÈ ƱƢ
ŏ ƸÌ È ǳơǺÈ ǷÊ ƾÆ ƷÈ ÈƗǹō ǂÈ ǨÊ ǼÌÈȇȏ~
َ‫ ا‬Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ
940- (499) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma şö� yle dedi: “İ�nsanlar her yö� n-
den ayrılırlardı. Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Hiç kimse
son yaptığı şey Ka'be’yi tavaf etmek olmadan hacdan ayrılmasın.”1033
È ǶÇ ǴÊ ǈÌ ǷȆ
É ƻ
ǱƢ É ÊƥÈƗ ǺÉ ÌƥǹƢ É ǸÈ ȈÈÌ ǴǇ È ǱÊ ȂÈ ƷÌ ȋơ
É ȂÈ ǿÉ ȁ Èْ‫ أ‬ǹƢ É ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǸÈ ȈÈÌ ǴǇ
È ǧǂÊ ǐÈ ǼÌÈȇǅƢ
ǹȂÉ É ōǼǳơǹƢÈ ǯÈ ǱƢÈ È ǫǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǅÇ ȁƢÈÉ ǗǺÌ ǟÈ ƨً ǬÈ ÊƯǹƢÈ ǯÈ ȁ È ƶȈ Ç ƴÊ ÈǻȆÊƥÈƗǺÊ Ìƥơ
È ǰÉ ÈȇȄōƬƷ
ǹȂ È ƾÆ ƷÈ ÈƗǹō ǁÈ ƾÉ ǐÌ Èȇȏ~
É ǇÉ ǁ È ǱƢÈ ǬÈ ǧÈ ǾÇ ƳÌ ȁ
È ǲŏ ǰÉ Êǳ
nƪÊ ȈÌÈƦÌǳƢÊƥǽÊ ƾÊ ȀÌ ǟÈ ǂÉ ƻƕ
Ê
… (499/2) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’dan: “İ�nsanlar her taraftan
ayrılıyorlardı. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Kimse
1031 Zayıf. Şafii, Sunen (9997-9999) Ebu Ali el-Ezdî� makbuldü� r.

1032 Zayıf. Şafii, Sunen (10000) hacamatçı meçhuldü� r.
1033 Sahih. Şafii, Sunen (10296) Buhari (1755) Muslim (1327, 1328)
El-Müsned 405
son işi Ka’be’yi tavaf etmek olmadan ayrılmasın.”1034
È ǫ ǶÌ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ Ìƥơ ǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǱƢÈ
ǮÊ ǈÉ ŎǼǳơǂÈ ƻƕÊ ǹō ÊƜǧÈ ƪÊ ȈÌÈƦÌǳƢÊƥ ǽÊ ƾÊ ȀÌ ǟÈ ǂÉ ƻƕ
Ê ǹȂ È ǰÉ ÈȇȄōƬƷ È ƱƢŏ ƸÌ È ǳơǺÈ ǷÊ ƾÆ ƷÈ ÈƗ ǹō ǁÈ ƾÉ ǐÌ Èȇȏ~
َ‫ا‬
nƪÊ ȈÌÈƦÌǳƢÊƥǥơ É ȂÈ ǘǳơ
ō
941- (500) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma, Ö� mer radıyallahu anh’den:
“Son yaptığ� ı iş Kabe’yi tavaf olmadan kimse ayrılmasın. Zira hac ibadetleri-
nin sonuncusu Kabe’yi tavaf etmektir.”1035
ȏ~
َ‫ ا‬ǱƢÈ È ǫ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǹō ÈƗ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
nƪÊ ȈÌÈƦÌǳƢÊƥǥơ ō ǮÊ ǈÉ ŎǼǳơǂÈ ƻƕ
É ȂÈ ǘǳơ Ê ǹō ÊƜǧÈƪÊ ȈÌÈƦÌǳƢÊƥǥȂ È ǘÉ ÈȇȄōƬƷ È ƱƢ ŏ ƸÌ È ǳơǺÈ ǷÊ ƾÆ ƷÈ ÈƗǹō ǁÈ ƾÉ ǐÌ Èȇ
È Ǆō ǟÈ Êَّ‫لله‬ơǱÊ ȂÌ ǬÈ ÊǳǶÈ
Ƕō ÉƯ`ǲō ƳÈ ȁ Éَّ‫ لله‬È ǂÈǻƢǸȈ
É ǴǟÌ ÈƗ ơȁȃ È È ǧÊǮÈ ÊǳƿÈ ȁùÈ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È ǮÆ ÊǳƢǷÈ ǱƢÈ Èǫ
ƪÊ ȈÌÈƦÌǳơȄÈǳÊƛƢǿÈ ƙÉ ƢǔÈ ǬÊ ÌǻơȁÊ
È ǂÊƟƢǠÈ ǌǳơ ō ǲŎ ƸÊ ǸÈ È ǧ>ÐÐƲƸÌ È ǳơ@^ǪȈ Ê ÊƬǠÌÈ ǳơƪÊ ȈÌÈƦÌǳơȄÈǳÊƛƢȀÈ ŎǴƸÊ ǷÈ
ùǪȈÊ ÊƬǠÌÈ ǳơ
942- (500/1) Abdullah b. Ö� mer radıyallahu anhuma’dan: “Ö� mer b. el-
Hattab radıyallahu anh şö� yle dedi: “Hiç kimse hacdan Beytullah’ı tavaf et-
meden dö� nemez. Hacda yapılan ibadetlerin en sonuncusu Beytullah’ı veda
tavafıdır.”1036
İ�mam Malik, Ö� mer radıyallahu anh’ın bu sö� zü� yle ilgili olarak şö� yle der:
“Allah en iyi bilendir ama benim zannıma gö� re Ö� mer radıyallahu anh, hacda
yapılan ibadetlerin en sonuncusunun Beytullah’ı tavaf olduğ� u hü� kmü� nü� şu
â� yetten çıkarmaktadır: “Sonra kurban kesilme yeri Beyt-i Atik’e (Kabe’ye)
kadardır.” (Hac 33) İ�şte hacla ilgili yapılan her şey, yani hac işlemleri Beyti
Atik’de (Kabe civarında)dır.”1037

406 İmam Şafiî
ǂÈ ǷÊ ÉƗǱƢÈ
È ǫǅƢ
Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǅÇ ȁƢÈ É ǗǺÌ ǟÈ ǱÊ ȂÈ ƷÌ ȋơÈْ‫ أ‬ǹƢ È ǸÈ ȈÈÌ ǴǇ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ǒÊ ÊƟƢƸÌÈ ǳơƧÊ ÈƗǂÌ ǸÌÈ ǴÊǳǎ É ǾÉ ōǻÈƗȏَّ‫ا‬ÊƛƪÊ ȈÌÈƦÌǳƢÊƥǶÌ ǿÊ ƾÊ ȀÌ ǟÈ ǂÉ ƻƕ
È ƻŏ ǁ Ê ǹȂ È ǰÉ ÈȇǹÌ ÈƗǅƢ É ōǼǳơ
943- (499/2) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’dan: “İ�nsanlara hacda en
son işlerinin Kabe’yi tavaf olması emredildi. Ancak hayızlı kadına ruhsat
verilmiştir.”1038
É ōǼǳơǂÈ ǷÊ ÉƗ~ǱƢÈ
ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǅÇ ȁƢÈ
È ǫǅƢ É ǗǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
nǒÊ ÊƟƢƸÌ
È ǳơƧÊ ÈƗǂÌ ǸÌÈ ǴÊǳǎ
È ƻŏ ǁÉ ǾÉ ōǻÈƗȏَّ‫ا‬ÊƛƪÊ ȈÌÈƦÌǳƢÊƥǶÌ ǿÊ ƾÊ ȀÌ ǟÈ ǂÉ ƻƕ
Ê ǹȂ È ǰÉ ÈȇǹÌ ÈƗ
944- (499/1) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’dan: “İ�nsanlara yaptıkları
en son şeyin Kabe’yi tavaf etmek olması gerektiğ� i emredildi. Ancak hayızlı
kadına ruhsat verilmiştir.”1039
ǅÇ ȁƢÈ É Ǘ ǺÌ ǟÈ ƧÈ ǂÈ ǈÈ ȈÌ Ƿ È ǺÊ ÌƥǶȈ È ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛȁÇ

È ǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ê ǹȂ
ǂÉ ƻƕ È ǰÉ ÈȇȄōƬƷ È ƾÆ ƷÈ ÈƗ ǹō ǂÈ ǨÊ ǼÌÈȇȏù
َ‫ ا‬ǱȂ É ǬÉ ÈȇǾÉ ÉƬǠÌ ǸÊ ǈÈ
È ǧ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơȄÈǳÊƛ ƪÉ ǈÈ
Ì ǴƳ È ǱƢÈ Èǫ
ǵÊ ƢǠÌÈ ǳơǺÈ ǷÊǾÊ ȈÈÌ ǳÊƛƪÉ ǈÈ È Ƕō ÉƯǾÉ ÉƥƢƸÈ ǏÌ ÈƗǞÈ ǸÊ ǇƢ
Ì ǴƳ È ǷÈ ǞÈ ǸÊ ǇƢÈ ǷÈ ÈƗǾÉ ÈǳƢǷ
È ƪÌ É ǴǬÉ ǧÈƪÊ ȈÌÈƦÌǳƢÊƥǽÊ ƾÊ ȀÌ ǟÈ
Ê ÊƟƢƸÌ
øǒ È ǳơƧÊ ÈƗǂÌ ǸÌÈ ǴÊǳǎ É ǬÉ ÈȇǾÉ ÉƬǠÌ ǸÊ ǈÈ
É ǾÉ ōǻÈƗơȂǸÉ ǟÈ ǃÈ ǱȂ
È ƻŏ ǁ È ǧǲÊ ÊƦǬÌ ǸÌÉ ǳơ
945- (504) Tavus rahimehullah dedi ki: “İ�bn Ö� mer radıyallahu
anhuma’nın yanına oturdum ve onun şö� yle dediğ� ini işittim: “Hiç kimse son
işii Kabe’yi tavaf etmek olmadan ayrılmasın.” Ben: “Ona ne gerekir? Ashabı-
nın işittiklerini o işitmedi mi?” dedim. Sonraki yıl yine yanına oturduğ� umda
şö� yle dediğ� ini işittim: “Hayızlı kadın için bu konuda ruhsat verildiğ� ini iddia
ediyorlar.”1040
É ǗǺÌ ǟÈ ǶÇ ǴÊ ǈÌ Ƿ
ǅÇ ȁƢÈ É ǺÊ ÌƥǺÊ ǈÈ ƸÌ È ǳơǺÊ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ ƳÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇ
È ǫÌƿÊƛƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
ǹÌ ÈƗȆÊƬǨÌ ÉƫÈƗƪÇ ÊƥƢÈƯǺÉ ÌƥƾÉ ÌȇǃÈ ǾÉ ÈǳǱƢÈ Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǞÈ Ƿ
È ǅƢ É ǱƢÈ
È ƪÉ ǼÌ ǯù Èǫ

El-Müsned 407
ƪÊ ǨÌ Éƫ ȐÈَ‫ ا‬ǧ ǱƢÈ

È ǫ ǶÌ ǠÈ Èǻ ǱƢÈ È ǫ ƪÊ ȈÌÈƦÌǳƢÊƥ ƢǿÈ ƾÊ ȀÌ ǟÈ ǂÉ ƻƕ
Ê ǹȂ È ǰÉ ÈȇǹÌ ÈƗ ǲÈ ƦÈÌ ǫ ǒ É ÊƟƢƸÌ
È ǳơǁÈ ƾÉ ǐÌ Èƫ
É ǇÉ ǁ
ǱȂ È ǮÈ ÊǳǀÈ Êƥ ƢǿÈ ǂÈ ǷÈ ÈƗ ǲÌ ǿÈ ƨÈ ōȇÊǁƢǐÈ Ìǻȋơ
Èْ‫ أ‬ƨÈ ÈǻȐÉَ‫ ا‬ǧ ǲÌ ǈÈ َ‫ ا‬Ƿō ÈƗ ǅƢ
È ǧ ȏƢ Ç ōƦǟÈ ǺÉ ÌƥơǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǮÈ ÊǳǀÈ Êƥ
È ǁÈ ÉƗƢǷ
ȏَّ‫ا‬Êƛǭơ È ǫȁ
È ǱƢÈ È ǮÉ ƸÈ ǔÌ ÈȇƪÇ ÊƥƢÈƯǺÉ ÌƥƾÉ ÌȇǃÈ ǞÈ ƳÈ ǂÈÈ ǧǱƢÈ È ǫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
ùƪÌÈ ǫƾÈ Ǐ È ƾÈ Ìǫ
946- (502) Tavus rahimehullah’tan: “İ�bn Abbas radıyallahu anhuma ile
beraberdim. Zeyd b. Sabit ona: “Sen (hacda) yapılacak son şeyin Kabe'yi tavaf
etmek olması hususunda hayızlı kadına ruhsat mı verdin?” dedi. O da: “Evet”
dedi. Zeyd b. Sabit radıyallahu anh: “Bö� yle fetva verme” dedi. İ�bn Abbas radı-
yallahu anhuma: “İ�stersen Ensar’dan falan kadına bunu Rasû� lullah sallallahu
aleyhi ve sellem’in emredip emretmediğ� ini sor” dedi. Zeyd b. Sabit radıyalla-
hu anh gü� lerek dö� ndü� ve dedi ki: “Senin ancak doğ� ru sö� ylediğ� in gö� rü� lü� yor”1041
È ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǹō ÈƗǾÉ ÌƫǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗƢȀÈ ōǻÈƗƧÈ ǂÈ ǸÌ ǟÈ ǾÊ Ƿŏ ÉƗǺÌ ǟÈ ǱƢ
ƪÌ ÈǻƢǯ ŏ ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
Ê ƳÈ ǂǳơȆ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ê ǹÌ ÊƜǧÈ ǺÈ ǔÈ
ǺÈ ǔÌ Ʒ Ì ǧÈƘǧÈ ÊǂƸÌ ōǼǳơǵÈ ȂÌ ÈȇǺō ȀÉ ƬÌ ǷÈ ƾō ǫÈ ǺÈ ǔÌ ƸÊ ÈȇǹÌ ÈƗǥƢ É ƼÈ ÈƫƔƢÆ ǈÈ ÊǻƢȀÈ ǠÈ Ƿ È ƪÌ ƴō ƷơÈ È ƿÊƛ
ǒ Æ ōȈƷÉ Ǻō ǿÉ ȁ È ǺÊ ō ȀÊƥǂÉ ǨÊ ǼÌÈƬÈǧǹÈ ǂÌ ȀÉ ǘÌ ÈȇǹÌ ÈƗǺō ȀÉ ÈǳǂÌ ǜÊ ÈƬǼÌÈƫǶÈÌ ǳǮÈ ÊǳƿÈ ƾÈ ǠÌ Èƥ
947- (503) Amre dedi ki: “Aişe radıyallahu anha kadınlarla beraber hac
yaptığ� ı zaman hayız olmalarından korktu ve kurban bayramı gü� nü� ifada ta-
vafını ö� ne aldı. Bundan sonra hayız oldukları takdirde temizlenmeyi bekle-
meleri gerekmeyecek ve hayız oldukları halde gidebileceklerdi.”1042
È ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǹō ÈƗ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ
É ǺÊ ÌƥǶÊ ǇƢÊ ǬÈ ÌǳơǺÊ ǟÈ ƣȂÈ ŎȇÈƗ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǒ Ê ȈÌ ƸÌ
È ǳơƨÈ ǧÈ ƢƼÈ Ƿ
È ƨÈ ǓƢÈ Êْ‫ إ‬ǺÌ
È ǧȍơ È Ǵƴŏ ǠÈ ÉȇǹÌ ÈƗƔƢÈ ǈÈ ŏǼǳơǂÉ ǷÉ ƘÌÈƫƪÌ ÈǻƢǯƢ
È ȀÈ ǼÌ ǟÈ
948- (503/1) el-Kasım b. Muhammed’den: “Aişe radıyallahu anha ha-
yız olmalarından korkarak kadınlara ifada tavafını yapmada acele etmelerini
emretti.”1043
1041 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (10310) Said b. Salim zayıftır. Şahidi: Muslim
(1328)
408 İmam Şafiî
Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǹō ÈƗƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ

È ǇÉ ǁ È ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǵÇ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ǇÉ ǁ
ǱȂ È ǬÈ ǧÈ ƪÌ ǓƢ
È ǱƢ È Ʒ È ƾÈ Ì ǫƢȀÈ ōǻÊƛǲȈ È ǬÊ ǧÈ ȆŌ ÈȈƷ
É ƨÈ ÈǼÌƥơƨÈ ōȈǨÊ Ǐ È ƿǶō
È ǂÈ ǯÈ È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
È ǫ ƪÌ ǓƢÈ
ȐÈَ‫ ا‬ǧ~ǱƢÈ È ǧÈƗ ƾÈ È ǫÊ nƢÈǼÉƬǈÈ ÊƥƢƷƢ
Ì ǫ ƢȀÈ ōǻÊƛ ǲȈ È ȀÈ Ǵō ǠÈÈ ǳ~Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
nơًƿÊƛ
ǶÈ ǴÊ ǧÈ ǮÈ ÊǳƿÈ ǂÉ ǯÉ ǀÌ Èǻ ǺÉ ƸÌ Èǻȁ
È ƨÉ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ƪÈ È ǫ ǵÆ ƢǌÈ ǿÊ ǱƢÈ
Ì ǳƢÈǫ ƧÉ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǱƢÈ È ǫ ǮÆ ÊǳƢǷ Èǫ
È ǱƢÈ
ȄًǼǸÊ ÊƥƶÈ ÈƦǏÌ ȋÈَ‫ أ‬ǱȂÉ ǬÉ ÈȇȅǀÊ ōǳơǮÈ ÊǳƿÈ ǹƢ È ȂÈÌ ǳȁ
È ǯ È ǶÉ ȀÉ ǠÉ ǨÈ ǼÌÈȇȏَ‫ ا‬ǹƢ È ǹÌ ÊƛǶÌ ǿÉ ƔƢÈ ǈÈ ÊǻǅƢ
È ǯ É ōǼǳơǵÉ ƾŏ ǬÈ Éȇ
Ç ÊƟƢƷ
ǒ È ƧÇ ÈƗǂÈ Ƿơ
Ì ǥÊ ȏƕ
َ‫ ا‬ƨÊ ōƬǇ
Ê ǺÌ ǷÊ ǂÉ ÈưǯÌ ÈƗ
949- (501/3) Aişe radıyallahu anha’dan: “Rasû� lullah sallallahu aleyhi
ve sellem’e Safiyye bt. Huyey radıyallahu anha’dan bahsedildi ve onun hayız
olduğ� u sö� ylendi. Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem: “Belki de bizi bu
yüzden alıkoydu” buyurdu. Onun ifada tavafını yapmış olduğ� unu sö� ylediler.
Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem: “Öyleyse sorun yok” buyurdu.1044
Aişe radıyallahu anha dedi ki: “Biz bundan bahsediyor ve kendilerine
faydası olmayacaksa insanlar kadınlarını neden getiriyorlar diyorduk. Sö� y-
lendiğ� i gbi olsaydı, altı binden fazla (ifada tavafını yapmış olan) hayızlı kadın
Mina’da sabahlardı.1045
È ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǶÊ ǇƢ

ȆÈ ǓÊ ǁ Ê ǬÈ ÌǳơǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ
ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ê ǇÉ ǂÈ Êǳ ƢȀÈ ÈƬǔÈ ȈÌ Ʒ
ǱȂ È ƩÉ ǂÌ ǯÈ È ǀǧÈ ƪÌ ǓƢÈÈ ǧÈƗ ƢǷÈ ƾÈ ǠÌ ÈƥƨÉ ōȈǨÊ Ǐ
È ƪÌ ǓƢ È ƷÈ ƪÈ Ì ǳƢÈǫ ƢȀÈ ōǻÈƗ ƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ
Ì ǫƢȀÈ ōǻÊƛÊَّ‫لله‬ơǱȂ
ƾÈ È ǇÉ ǁƢ
È ÈȇƪÌ É ǴǬÉ ǧÈ nȆÈ ǿÊ ƢÈǼÉƬǈÈ ÊƥƢƷÈ ÈƗ~ǱƢ È ǬÈ ǧÈ Ƕō
nơًƿÊƛȐÈَ‫ ا‬ǧ~ǱƢÈ È ǫƪÌ ǓƢÈ È ǧÈƗƢǷÈ ƾÈ ǠÌ ÈƥƪÌ ǓƢ È ƷÈ
950- (501) el-Kasım b. Muhammed’den: Aişe radıyallahu anha dedi ki:
“İ�fada tavafından sonra Safiyye radıyallahu anha hayız oldu. Rasû� lullah sal-
lallahu aleyhi ve sellem’e hayız olduğ� unu sö� yledi. Rasû� lullah sallallahu aleyhi
ve sellem: “Bizi bu yüzden mi alıkoydun?” dedi. Ben: “Ey Allah’ın rasulü� !

El-Müsned 409
O ifada tavafından sonra hayız olmuş” dedim. Buyurdu ki: “O zaman sorun
yok.”1046

ǽÉ ȂÈ ƸÌ ÈǻǶÊ ǇƢ ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
951- (501/1) Malik, Abdurrahman b. El-Kasım’dan benzerini rivayet
etti.1047
ƪÌ ǓƢ È ƨÈ ōȈǨÊ Ǐ
È Ʒ È ǹō ÈƗƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ȅÊŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǴǇÈ ȁ È ȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È Ȇŏ ÊƦōǼǴÊǳƢȀÈ ǔÈ ȈÌ ƷƢ È ƨÉ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ƩÌ ǂÈ ǯÈ È ǀǧÈ ÊǂƸÌ ōǼǳơǵÈ ȂÌ Èȇ
È ǫǮÈ ÊǳƿÈ ƾÈ ǠÌ ÈƥƪÌ ǓƢ
ǱƢÈ È Ʒ È Ƕō ÉƯƪÌ ǓƢÈ È ǧÈƗƪÌ ÈǻƢǯ È ƾÈÌ ǫƢȀÈ ōǻÊƛƪÌÉ ǴǬÉ ǧÈ nƢÈǼÉƬǈÈ ÊƥƢƷÈ ÈƗ~ǱƢ È ǬÈ ǧÈ
nơًƿÊƛǂÌ ǨÊ ǼÌÈƬÌǴǧÈ ~
952- (501/2) Urve’den: Aişe radıyallahu anha’dan: “Safiyye radıyalla-
hu anha kurban bayramı gü� nü� hayız oldu. Bunu Aişe radıyallahu anha, Nebî�
sallallahu aleyhi ve sellem’e sö� yledi. O da: “Bizi bu yüzden mi alıkoydu”
buyurdu. Ben: “O ifada tavafından sonra hayız olmuş” dedim. Rasû� lullah sal-
lallahu aleyhi ve sellem: “O halde ayrılabilir” buyurdu.1048
ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÉ ÌƥǂÉ ǸÈ ǟÉ ǱÈ ÈƘǇ È ǫƾÇ ȈÌ ǸÈ Ʒ

È ǱƢÈ ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ
É ǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ƾÈ ȇÊǄÈȇǺÉ ÌƥƤÉ ÊƟƢǈǳơ ō ǱƢÈÈ ǫ ƨÈ ǰō ǸÈ Êƥ ÊǂƳƢ
Ê ȀÈ ǸÌÉ ǳơǵÊ ƢǬÈ ǷȆÈ ǧÊ ǶÌ ÉƬǠÌ ǸÊ ǇơÈ
È ƿƢǷ È ǽÉ ƔƢÈ ǈÈÈ ǴƳÊ É ǄȇÊǄǠÌÈ ǳơ
Ƕō
È Ȇŏ ǷÊ ǂÈ ǔÌ ƸÌÈ ǳơǺÉ ÌƥƔÉ Ȑَ‫ ا‬ǠÌÈ ǳơȆÊǼÈƯƾō ƷÈ
nƢًƯȐَ‫ا‬ÈƯǾÊ ǰÊ ǈÉ ÉǻƔÊ ƢǔÈ Ê ȀÈ ǸÌÉ ǳơƮÉ ǰÉ ǸÌ Èȇ~ǱƢÈ
È ǫƾÈ ǠÌ ÈƥǂÉ ƳƢ Èǫ
953- (79) Abdurrahman b. Humeyd dedi ki: “Meclisindekilerden biri
Ö� mer b. Abdilaziz rahimehullah’a şö� yle sordu: “Mekke’ye hicret edenin ne
kadar kalacağ� ı hakkında ne işittiniz?” Saib b. Yezid dedi ki: “Bana el-A’lâ� b.
el-Hadramî� radıyallahu anh şö� yle rivayet etti: Rasulullah sallallahu aleyhi ve
1048 Sahih.
410 İmam Şafiî
sellem buyurdu ki: “Hicret eden, hac ibadetlerini yerine getirdikten son-
ra üç gün kalır.”1049
İfrâd, Kırân ve Temettû Haccı

È ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ƧÈ ǂÈ ǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈǠÊ Ǉ È ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȅƿÊ ǺÌ ǷÊ ś È ǬÊ Èƥǆ Ç ǸÌ ƼÈ Êǳ Ƕō
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǞÈ ǷƢ È ÈǼƳÌ ǂÈ ƻ
È ƪÈ Ì ǳƢÈǫ ƢȀÈ ǼÌ ǟÈ ȄÈǳƢǠÈ Èƫ
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǂÈ ǷÈ ÈƗƢȀÈ ǼÌ ǷÊ ƢًƦȇÊǂǫÈȁÌ ÈƗǥÊÈ ǂǈÈ ÊƥƢōǼǯƢ É ǸÈ ō ǴǧÈƲō ƸÌÈ ǳơȏَّ‫ا‬ÊƛȃǂÈ Èǻȏَ‫ ا‬ƧÊ ƾÈ ǠÌ ǬÈ Ìǳơ
ÇǂǬÈ ÈƥǶÊ ƸÈ Ì ǴÊƥƪȈ É ÊƫÉƗȄًǼǸÊ ÊƥƢōǼǯƢÉ ǸÈ È ǺÌ ǰÉ ÈȇǶÈÌ ǳǺÌ Ƿ
ō ǴǧÈ Ƨً ǂÈ ǸÌ ǟÉ ƢȀÈ ǴÈ ǠÈ ƴÌ ÈȇǹÌ ÈƗȅÆ ƾÌ ǿÈ ǾÉ ǠÈ Ƿ È Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ
È ǫǾÊ ÊƟƢǈÈ ÊǻǺÌ ǟÈ Ƕō É È Êَّ‫لله‬ơǱȂ
ȄÈȈƸÌ ÈȇǱƢÈ È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƅơȄōǴǏ É ǇÉ ǁÈ ƶÈ ÈƥÈƿơȂÉǳƢÈǫơÈǀǿÈ ƢǷ È ƪÌ É ǴǬÉ ǧÈ
ǾÊ ȀÊ ƳÌ ȁȄÈ
È ǴǟÈ Ʈȇ Ê ƾÊ ƸÌ È ǳƢÊƥÊَّ‫لله‬ơȁÈ ǮÈ ÌƫƔƢÈ Ƴ È ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ Ê ǬÈ ÌǳơǾÊ ÊƥƪÉ ÌƯƾō ƸÈ
É ǺÈ ÌƥǶÈ ǇƢ Èǧ
954- (400) Aişe radıyallahu anha’dan: “Nebî� sallallahu aleyhi ve sel-
lem ile beraber Zi’lkade’nin yirmi beşinde yola çıktık. Yalnız hac yapılacak
sanıyorduk. Mekke’ye yaklaştığ� ımız vakit Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem
yanlarında hedy olmayanlara bunu umreye çevirmelerini emir buyurdu. Biz
Mina’da iken bize sığ� ır eti getirdiler. Ben: “Bu nedir?” dedim. “Rasulullah sal-
lallahu aleyhi ve sellem zevceleri nâ� mına kurban kesti” dediler. Râ� vî� Yahya
dedi ki: “Ben, bu hadî�si Kasim b. Muhammed’e anlattım. Dedi ki: “Vallahi
Â� işe, hadî�si sana olduğ� u gibi sö� ylemiş; dedi.”1050
ȏَ‫ ا‬ǹƢ Ê ƾÊ ƷÈ ǲÊ ưÌ ǸÊ Êƥ ǶÊ ǇƢ

È ÈȈǨÌ ǇÉ Ʈȇ Ê ǬÈ ÌǳơȁÈ ƧÈ ǂÈ ǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ȄÈȈƸÌ Èȇ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǦÉ ÊǳƢƼÈ Éȇ
ǽÉ ƢÈǼǠÌ Ƿ
955- (400/1) el-Kasım aynı manada rivayet etmiştir.1051

El-Müsned 411
ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊǁȂǐÉ ǼÌ Ƿ
ǺÌ ǟÈ ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ È ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÇ ÊǳƢƻ È ǺÉ ÌƥǶÉ ǴÊ ǈÌ ǷƢ
ƢÈǼƳÌ ǂÈ ƻ
È ƪÈ Ì ǳƢÈǫǶÌ ȀÉ ǼÌ ǟÈ ȄÈǳƢǠÈ ÈƫÉَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÇ
È ǂǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗƪÊ ǼÌÊƥƔƢÈ ǸÈ ǇÌ ÈƗǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈƦȈÌ ǋ È ƪÊ ǼÌÊƥƨÈ ōȈǨÊ ǏÈ
ǹƢ
È ǯÈ ǺÌ Ƿ~
È ǴǇÈ ȁ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǱƢÈ ǬÈ ǧÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÊ ǇÉ ǁ È ǞÈ ǷÈ
ȆǠÊ Ƿ È ǲÌ ǴÊ ƸÌ ÈȈÌǴǧÈ ȅÆ ƾÌ ǿÈ ǾÉ ǠÈ Ƿ
È ǺÌ ǰÉ ÈȇǶÈÌ ǳȁn È ǾÊ ǷÊ ơǂÈ ƷÌ ÊƛȄÈǴǟÈ ǶÌ ǬÉ ÈȈÌǴǧÈ ȅÆ ƾÌ ǿÈ ǾÉ ǠÈ ǷÈ
È ǺÌ ǰÉ ÈȇǶÈÌ ǳǺÌ ǷÈ ȁ
ǲÌ ǴÊ ƸÌ ÈȇǶÈ
Ì ǴǧÈ ȅÆ ƾÌ ǿÈ ÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơǞÈ Ƿ È ǯÈ ȁ
È ǹƢ È ƪÌ É ǴǴÈ ƸÈ
È ǧȅÆ ƾÌ ǿÈ
956- (399) Esma bt. Ebi Bekr radıyallahu anhuma’dan: “Rasû� lullah sal-
lallahu aleyhi ve sellem ile beraber çıktık. Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem
şö� yle buyurdu: “Yanında hediy kurbanı olan ihramında kalsın. Yanında
hediy kurbanı olmayan ihramdan çıksın.” Yanımda hediy kurbanı yoktu
ve ihramdan çıktım. Zubeyr’in yanında hedyi vardı ve ihramdan çıkmadı.”1052
È ǹō ÈƗǊ
ǂÈ ÊƥƢƳ Ç ȈÈÌ ǫǁ ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ
É ǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ È ǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ
ȆǧÊǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
É ǇÉ ǁȄ
È Ǹō ǇƢ È Ƿ~
È ǱƢÈ È ǫƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÈ Ìƥ
nƧً ǂÈ ǸÌ ǟÉ ȏَ‫ ا‬ȁÈ ǖÈŎ ǫƢƴė Ʒ È ǾÊ ÊƬÈȈÊƦǴÌ Èƫ
957- (398/2) Cabir b. Abdillah radıyallahu anhuma dedi ki: “Rasû� lullah
sallallahu aleyhi ve sellem telbiyesinde haccı da umreyi de hiç zikretme-
miştir.”1053
È ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ

ÇǂÊƥƢƳ É ǺÊ ÌƥÊǂǨÈ ǠÌ Ƴ
È ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ ƳÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǶÆ ǴÊ ǈÌ ǷƢ
ȄōǴǏÈ Ȇŏ ÊƦōǼǳơǞÈ ǷƢ È ÈǼƳÌ ǂÈ ƻÈ ǱƢÈ È ǫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơƨÊ ƴō ƷÈ ǺÌ ǟÈ ƭÉ ƾŏ ƸÈ ÉȇȂÈ ǿÉ ȁÈ
Ê ǁÈ ȁ
ǲÇ Ƴơ È ƤÇ ǯơ Ê ǁ È ǺÊ ȈÌÈƥǺÌ ǷÊ ȅÊǂǐÈ Èƥƾō ǷÈ ƩÉ ǂÌ ǜÈ ÈǼÈǧƔÊ ơƾÈ ȈÌÈƦÌǳƢÊƥƢōǼǯơÈ
É ƿÊƛȄōƬƷ È Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
È ǴǇÈ ȁ
ǆÉ ǸÊ ÈƬÌǴÈȇǾÊ ÊƥǶō ÈƫƘÌÈȇǹÌ ÈƗƾÉ ȇÊǂÉȇǶÌ ȀÉ ŎǴǯ
É ǾÊ ÊƟơǁÈ ȁ È ǺÌ ǷÊ ȁ
È ǾÊ ÊǳƢǸÈ ǋ
Ê ǺÌ ǟÈ ȁ
È ǾÊ ÊǼȈǸÊ ÈȇǺÌ ǟÈ ȁ
È ǾÊ ÌȇƾÈ ÈȇǺÈ ȈÌÈƥ
ȏَ‫ ا‬ȁ
È Ʋō ƸÌ È ǳơȏَّ‫ا‬Êƛ ȅÊȂǼÌÈȇȏ َ‫ ا‬Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂÉ ǇÉ ǁ
È ǱȂÉ ǬÉ ÈȇƢǸÈ ǯ È ǱȂÈ ǬÉ ÈȇǹÌ ÈƗ

412 İmam Şafiî
ǺÌ ǰÉ Èȇ ǶÈÌ ǳ ǺÌ ǷÈ ǅƢ È ǫ ƧÊ ȁÈ ǂÌ ǸÌÈ ǳơ ƾÈ ǼÌ ǟÊ ƢōǼǰÈ

É ōǼǳơ ƢȀÈ ŎȇÈƗ~ ǱƢÈ É ǧ ƢÈǼǨÌ ǗÉ ƢǸÈō ǴǧÈ ƧÈ ǂÈ ǸÌ ǠÌÉ ǳơ ǥÉ ǂÈ ǠÌ Éȇ
ƢǷ
È ƩÉ ǂÌ ÈƥƾÌ ÈƬǇơƢ
Ì ǷȅÊÈ ǂǷÌ ÈƗ ǺÌ ǷÊ ƪÌ Ì ȂÈǳȁ
É ǴÈƦǬÌ ÈƬǇơÊ È ǲÌ ǴÊ ƸÌ ÈȈÌǴǧÈ ȅÆ ƾÌ ǿÈ ǾÉ ǠÈ ǷÈ
È Ƨً ǂÈ ǸÌ ǟÉ ƢȀÈ ǴÌ ǠÈ ƴÌ ÈȈÌǳȁ
È ǺÌ ǰÉ ÈȇǶÈÌ ǳǺÌ Ƿ
ȅÆ ƾÌ ǿÈ ǾÉ ǠÈ Ƿ È ǧnƪÉ ÌȇƾÈ ǿÌ ÈƗ
È ǲō ƸÈ
958- (398) Cabir radıyallahu anh Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’in
haccını anlatırken şö� yle dedi: “Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem ile beraber
çıktık, Beydâ� ’ya geldik. Kafileye baktım, ö� nü� nde, sağ� ında, solunda ve arka-
sında gö� zü� m alabildiğ� ince binekli ve yayalar vardı. Hepsi de haccı tamamla-
mak istiyor, Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem’in sö� ylediğ� i gibi sö� ylemeyi
araştırıyorlardı. Sadece hacca niyet ettiler, umreyi bilmiyorlardı. Tavaf ettiğ� i-
mizde Merve’nin yanında iken şö� yle buyurdu: “Ey insanlar! Yanında hediy
kurbanı olmayan ihramdan çıksın ve haccını umreye çevirsin. Arkamda
bıraktığım şu iş bir daha önüme çıksaydı yanımda hedy getirmezdim.”
Bunun ü� zerinde yanında hediy kurbanı olmayanlar ihramdan çıktılar.”1054
ǺÊ ÌƥÊǂÊƥƢƳ È ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÊ ÌƥÊǂǨÈ ǠÌ Ƴ È ǺÌ ǟÈ ȅŎ ƽÊ ǁÌ ȁơÈ ǁÈ ƾō ǳơÊǄȇÊǄǠÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǞÈ ǈÌ ÊƫƨÊ ÈǼȇƾÊ ǸÌÈ ǳƢÊƥǶō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÉ ǇÉ ǁÈ ǵƢÈ È ǫÈƗǱƢÈ È ǫƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ
È ƳÉ ǂÉ ƼÌ ÈȈÊǳƨÊ ÈǼȇƾÊ ǸÌÈ ǳƢÊƥǅƢ
ǾÉ ǠÈ ǷơȂ É ōǼǳơǭÈ ǁơÈ ƾÈ ÈƬÈǧƲŏ ƸÌ È ǳƢÊƥǅƢ Ê ōǼǳơȆǧÊǹō È ƿÈƗǶō ÉƯƲÌ ƴÉ ƸÌ ÈȇǶÈÌ ǳś È ÊǼǇÊ
Ʋō ƸÌ È ǳơȏَّ‫ا‬Êƛ ǥÊ É ǂǠÌ Èǻ ȏƢ َ‫ ا‬ÈǼǬÌ ǴÈ ǘÈ Ìǻơȁ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂÉ ǇÉ ǁ È ǪÈ È ǴǘÈ ÌǻƢÈǧ ƱÈ ǂÈ ƼÈ Èǧ
ȂÈ ǿÉ ȁ
È ǹƕ É ǂÌ ǬÉ ÌǳơǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ǱÊ
É ǄǼÌÈȇƢÈǻǂÊ ȀÉ ǛÌ ÈƗǺÈ ȈÌÈƥǶō
È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÉ ǇÉ ǁÈ ȁƢÈ ÈǼƳÌ ǂÈ ƻ È ǾÉ ÈǳȁÈ
ȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ É ǇÉ ǁ È ǥƢÈÈ Ǘ ƢǸÈ È ÈǼǷÌ ƾÊ ǬÈ ǧÈ ǾÊ Êƥ ǂÈ ǷÊ ÉƗ ƢǷ
ō ǴǧÈ ƨÈ ǰō ǷƢ È ǾÉ ǴÈ ȇÊȁƘÌÈƫ ǥÊ
È ǲÉ ǠÈ ǨÌ ÈȇƢǸÈ ōǻÊƛȁ É ǂǠÌ Èȇ
È ǺÌ ǰÉ ÈȇǶÈÌ ǳǺÌ Ƿ~
ƢȀÈ ǴÌ ǠÈ ƴÌ ÈȈÌǴǧÈ ȅÆ ƾÌ ǿÈ ǾÉ ǠÈ Ƿ È ǱƢÈ È ǫƧÊ ȁÈ ǂÌ ǸÌÈ ǳơȁƢ È ǨÈ ǐǳƢ ō Êƥȁ È ƪÊ ȈÌÈƦÌǳƢÊƥǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
È ǴǇÈ ȁ
nƧً ǂÈ ǸÌ ǟÈ ƢȀÈ ÉƬÌǴǠÈ ƴÈ
È ǳȁ È ȅÈ ƾÌ ȀÈ ÌǳơƪÉ ǬÌ ǇƢ É Ƿ È ƩÉ ǂÌ ÈƥƾÌ ÈƬǇơƢÌ ǷȅÊ È ǂǷÌ ÈƗǺÌ ǷÊ ƪÌ Ì ȂǴÈ ǧÈ Ƨً ǂÈ ǸÌ ǟÈ
É ǴÈƦǬÌ ÈƬǇơÊ
959- (398/3) Cabir b. Abdillah radıyallahu anhuma’dan: “Rasulullah
sallallahu aleyhi ve sellem Medine’de dokuz sene hac yapmadan kaldı. Sonra
insanların hac yapmalarına izin verdi. İ�nsanlar O’nunla beraber çıkmak için
Medine’de yetiştiler ve çıktılar. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem ile çık-
tığ� ımızda O’nun sadece hac yapacağ� ını biliyorduk. Biz de hac için çıkmıştık.
El-Müsned 413
Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem aramızda iken O’na Kur’â� n iniyor ve

te’vilini O biliyordu. Sadece emrolunduğ� u şeyi yapıyordu. Biz Mekke’ye gel-
dik. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem Kabe’yi tavaf edip Safa ile Merve
arasında sa’y yapınca şö� yle buyurdu: “Kimin yanında hedy kurbanı yoksa
bunu umreye çevirsin. Arkamda bıraktığım şu iş bir daha önüme çık-
saydı yanımda hedy getirmez ve onu umreye çevirirdim.”1055
ÇǂȈÌ ƴÈ Ʒ É ǺÉ ÌƥǵƢÉ ǌÈ ǿÊ ȁÈ ƧÈ ǂÈ ǈÈ ȈÌ Ƿ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛȁ

È ǺÉ ÌƥǶȈ È ǅÇ ȁƢÈ
É ǗǺÉ ÌƥơƢÈǼÈƯƾō Ʒ È ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ȏَ‫ ا‬ƨÊ ÈǼȇƾÊ ǸÌÈ ǳơǺÈ ǷÊ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
É ǇÉ ǁ È ƱÈ ǂÈ ƻ È ǱȂ É ǬÉ ÈȇƢǇً ȁƢÈ É Ǘ ơȂǠÉ ǸÊ ǇÈ
ǺÌ ǷÈ ǾÉ ÈƥƢƸÈ ǏÌ ÈƗǂÈ ǷÈ ÈƘǧÈƧÊ ȁÈ ǂÌ ǸÌÈ ǳơȁƢ
È ǨÈ ǐǳơ È ƔƢÈ ǔÈ ǬÈ ÌǳơǂÉ ǜÊ ÈƬǼÌÈȇƧً ǂÈ ǸÌ ǟÉ ȏَ‫ ا‬ȁƢ
ō ǺÈ ȈÌÈƥȂÈ ǿÉ ȁ È ƴė ƷȆ
È Ǹŏ ǈÈ Éȇ
ǺÌ ǷÊ ƪÌ Ì ȂÈǳ~ǱƢÈ
É ǴÈƦǬÌ ÈƬǇơÊ È Ƨً ǂÈ ǸÌ ǟÉ ƢȀÈ ǴÈ ǠÈ ƴÌ ÈȇǹÌ ÈƗȅÆ ƾÌ ǿÈ ǾÉ ǠÈ Ƿ
È ǫȁ È ǲō ǿÈ ÈƗǶÌ ȀÉ ǼÌ ǷÊ ǹƢ
È ǺÌ ǰÉ ÈȇǶÈÌ ǳȁ È ǯÈ
ǆ È ǇÊ ÌƗǁ
È ȈÈÌ ǴǧÈ ȆÊȇƾÌ ǿÈ ƪÉ ǬÌ ǇÉ ȁȆ È ƩÉ ƾÌ ōƦÈǳǺÌ ǰÈ Ê ǳȁ
È ȅÈ ƾÌ ȀÈ ÌǳơƪÈ ǬÌ ǇƢ É ǸÈÈ ǳƩÉ ǂÌ ÈƥƾÌ ÈƬǇơƢ
Ì ǷȅÊ È ǂǷÌ ÈƗ
ǒÌÊ ǫơÊَّ‫لله‬ơǱȂ È ǇÉ ǁƢ
È ÈȇǱƢÈ ǬÈ ǧÈǮÇ ÊǳƢǷÈ ǺÉ ÌƥƨÉ ǫÈ ơǂÈ Ǉ
É ǾÊ ȈÈÌ ǳÊƛǵƢÈ ǬÈ ǧÈnȆÊȇƾÌ ǿÈ ǲŏ ƸÊ ǷÈ ǹȁ
È ƽÉ ǲŋ ƸÊ ǷȆ È Êǳ
ǲÌ Èƥ~ǱƢÈ È ǫ ƾÊ ÈƥȌ Èْ‫ أ‬Êǳ ǵÌ ÈƗ ơÈǀǿÈ ƢÈǼǷÊ ƢǠÈ Êǳ ǽÊ ǀÊ ǿÈ ƢÈǼÉƫǂÈ ǸÌ ǟÉ ÈƗ ǵÈ ȂÌ ÈȈÌǳơơȁƾÉ ÊǳȁƢ
É ǸÈ ōǻÈƘǯ È ǵÇ ȂÈÌ ǫ ƔƢÈ ǔÈ
È ǫ ƢÈǼÈǳ
È Ȇŋ ǴÊ ǟÈ ǲÈ ƻÈ ƽÈ ȁ È ǱƢÈÈ ǫ nƨÊ ǷƢÈ ÈȈǬÊ ÌǳơǵÊ ȂÌ ÈȇȄÈǳÊƛ Ʋŏ ƸÌ È ǳơȆǧÊ ƧÉ ǂÈ ǸÌ ǠÌÉ ǳơƪÈÊ ǴƻÈ ƽÈ ƾÊ ÈƥȌ Èْ‫ أ‬Êǳ
ƢǸÈ ǿÉ ƾÉ ƷÈ ÈƗǱƢ
È ǬÈ ǧÈ nƪÌ È ǴǴÈ ǿÌ ÈƗǶÈ Êƥ~Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǾÉ ÈǳǱƢÈ ǬÈ ǧÈ ǺÊ ǸÈ ÈȈÌǳơǺÈ ǷÊ ǾÉ ǼÌ ǟÈ
ْ‫ آ‬ǱƢÈ
ǮÈ ȈÌōƦÈǳǂÉ ƻÈ ȉơ È ǫȁ È Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǱÊ Ȑَ‫ ا‬ǿÌ ÊƜǯ È ȏÅ Ȑَ‫ ا‬ǿÌ ÊƛǮÈ ȈÌōƦÈǳǅÇ ȁƢÈ É ǗǺÌ ǟÈ
Ƕō
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơƨÊ ƴō ƸÈ ǯ È ƨً ƴō ƷÈ
960- (402) Tavus rahimehullah şö� yle dedi: “Rasulullah sallallahu aleyhi
ve sellem umre değ� il de, hac niyetiyle Medine’den çıktı. Safa ile Merve ara-
sında sa’yin tamamlanmasını bekledi. Ashabından ihrama girip de yanında
hediy getirmemiş olanların haclarını umreye çevirmelerini emretti ve şö� yle
buyurdu: “Arkamda bıraktığım şu iş bir daha önüme çıksaydı yanımda
hedy getirmezdim. Lakin ben, başımı keçeledim, kurbanımı getirdim.
Kurban kesmeden ihramdan çıkamam.” Suraka b. Mâ� lik kalktı ve dedi ki:
“Ey Allah’ın rasulü� ! Bize analarından bugü� n doğ� muş kimselere açıklama ya-
par gibi hac hakkında açıklama yap. Bu durum bu seneye mi mahsus, yoksa

414 İmam Şafiî
ebedi olarak mı?” Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem: “Ebedî olarak. Kı-
yamet gününe kadar umre, hacca dahil olmuştur” buyurdu. Ali radıyalla-
hu anh o sırada Yemen’den geldi. Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem ona: “Neye
niyet ettin?” diye sordu. O da: - Tavus’tan rivayet edenlerden birisi dedi ki:
“Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’in niyet ettiğ� i şeye” dedi. – diğ� er ravi ise:
“Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’in haccına lebbeyk” dedi.”1056
É Ǘ ƢǠÈ ǸÊ ǇƢ
ƢǇً ȁƢÈ È ǸÈ ȀÉ ōǻÈƗ ƧÈ ǂÈ ǈÈ ȈÌ Ƿ È ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛȁ
È ǺÊ ÌƥǶȈ È ǅÇ ȁƢÈÉ Ǘ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǹƢ É ÈȈǨÌ ǇƢÉ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƔƢÈ ǔÈ ǬÈ ÌǳơǂÉ ǜÊ ÈƬǼÌÈȇƧً ǂÈ ǸÌ ǟÉ ȏَ‫ ا‬ȁƢ
È ƴė ƷȆ È Ǹŏ ǈÈ Éȇȏَ‫ ا‬Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È ȆŎ ÊƦōǼǳơƱÈ ǂÈ ƻ È ǱȂ É ǬÉ Èȇ
È ǹō ÈƗǾÉ ÈƥƢƸÈ ǏÌ ÈƗǂÈ ǷÈ ÈƗȁ
ǺÌ Ƿ È ƧÊ ȁÈ ǂÌ ǸÌÈ ǳơȁƢ
È ǨÈ ǐǳơ
ō ǺÈ ȈÌÈƥǥȂ É ǘÉ ÈȇȂÈ ǿÉ ȁ È ƔƢÉ ǔÈ ǬÈ ÌǳơǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ǱÈ ǄÈ ÈǼÈǧǱƢÈ
Èǫ
ƪÌ Ì ȂÈǳ~ǱƢ
É ǴÈƦǬÌ ÈƬǇơÊ È ǳƢÊƥǲō ǿÈ ÈƗǶÌ ȀÉ ǼÌ ǷÊǹƢ
È ǬÈ ǧÈƧً ǂÈ ǸÌ ǟÉ ƢȀÈ ǴÈ ǠÈ ƴÌ ÈȇǹÌ ÈƗȅÆ ƾÌ ǿÈ ǾÉ ǠÈ ǷÈ ǺÌ ǰÉ ÈȇǶÈÌ ǳȁÈ Ʋŏ ƸÌ È ǯÈ
ȆÊȇƾÌ ǿÈ ƪÉ ǬÌ ǇÉ ȁȆ È ǇÊ ÌƗǁ È ƩÉ ƾÌ ōƦÈǳȆŏǼǰÈ Ê ǳȁ
È ȅÈ ƾÌ ȀÈ ÌǳơƪÉ ǬÌ ǇƢ É ǸÈÈ ǳƩÉ ǂÌ ÈƥƾÌ ÈƬǇơƢÌ ǷȅÊ È ǂǷÌ ÈƗǺÌ ǷÊ
È ǇÉ ǁƢ È ÈȇǱƢ È ǬÈ ǧÈǮÇ ÊǳƢǷÈ ǺÉ ÌƥƨÉ ǫÈ ơǂÈ Ǉ É ǾÊ ȈÈÌ ǳÊƛǵƢÈ ǬÈ ǧÈnȆÊȇƾÌ ǿÈ ǲŎ ƸÊ ǷÈ ȏَّ‫ا‬Êƛǲŋ ƸÊ ǷȆ È Êǳǆ È ȈÈÌ ǳȁÈ
È ǬÈ ǧÈ ƾÊ ÈƥȌ
ǱƢ Èْ‫ أ‬ÊǳǵÌ ÈƗơÈǀǿÈ ƢÈǼǷÊ ƢǠÈ ÊǳǽÊ ǀÊ ǿÈ ƢÈǼÉƫǂÈ ǸÌ ǟÉ ÈƗǵÈ ȂÌ ÈȈÌǳơơȁƾÉ ÊǳȁƢ
É ǸÈ ōǻÈƘǯ È ǵÇ ȂÈÌ ǫƔƢÈ ǔÈ
È ǫƢÈǼÈǳǒÌ Ê ǫơ
ǵÊ ȂÌ ÈȇȄÈǳÊƛƲŏ ƸÌ È ǳơȆǧÊ ƧÉ ǂÈ ǸÌ ǠÌÉ ǳơƪÈ Ê ǴƻÈ ƽÈ ƾÊ ÈƥȌ Èْ‫ أ‬ÊǳǲÌ Èƥ~Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
ǶÈ ÊƥȆÊǼǠÌ ÈȇǶō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǾÉ ÈǳÈƘǈÈ È ǧǺÊ ǸÈ ÈȈÌǳơǺÈ ǷÊȆŋ ǴÊ ǟÈ ǲÈ ƻÈ ƾÈ ǧÈǱƢÈÈ ǫnƨÊ ǷƢÈ ÈȈǬÊ Ìǳơ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǱÊ Ȑَ‫ ا‬ǿÌ ÊƜǯ È ȏÅ Ȑَ‫ ا‬ǿÌ ÊƛǮÈ ȈÌōƦÈǳƪÌ É ǴǫÉƢǸÈ ǿÉ ƾÉ ƷÈ ÈƗǱƢ È ǬÈ ǧÈƪÌ È ǴǴÈ ǿÌ ÈƗ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơƨÊ ƴō ƸÈ ǯ È ƨً ƴō Ʒ È ǮÈ ȈÌōƦÈǳǂÉ ƻÈ ȉơ ْ‫ آ‬ǱƢÈ È ǫȁÈ
… (402/1) Tavus rahimehullah’tan: “Rasulullah sallallahu aleyhi ve sel-
lem Hac veya umreden bahsetmeksizin hü� kmü� bekleyerek Medine’den çık-
tı. Safa ile Merve arasında sa’y yaparken kendisine hü� kü� m indi. Ashabından
hac için ihrama girip de yanında hediy getirmemiş olanların haclarını um-
reye çevirmelerini emretti ve şö� yle buyurdu: “Arkamda bıraktığım şu iş
bir daha önüme çıksaydı yanımda hedy getirmezdim. Lakin ben, başı-
mı keçeledim, kurbanımı getirdim. Kurban kesmeden ihramdan çıka-
mam.” Suraka b. Mâ� lik kalktı ve dedi ki: “Ey Allah’ın rasulü� ! Bize analarından
bugü� n doğ� muş kimselere açıklama yapar gibi hac hakkında açıklama yap. Bu
1056 Mü� rsel, sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (19207)

El-Müsned 415
durum bu seneye mi mahsus, yoksa ebedi olarak mı?” Rasulullah sallallahu

aleyhi ve sellem: “Ebedî olarak. Kıyamet gününe kadar umre, hacca dahil
olmuştur” buyurdu. Ali radıyallahu anh o sırada Yemen’den geldi. Nebî� sal-
lallahu aleyhi ve sellem ona: “Neye niyet ettin?” diye sordu. O da: - Tavus’tan
rivayet edenlerden birisi dedi ki: “Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’in niyet
ettiğ� i şeye” dedi. – diğ� er ravi ise: “Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’in haccına
lebbeyk” dedi.”1057
È ǾÉ ōǻÈƗƔƢÆ ǘÈ ǟÈ ȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗǱƢÈ

ǞÈ ǸÊ Ǉ È ǫƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ È ƾÇ ÊǳƢƻ
É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǽÉ ǂÉ ȈÌ ǣÈ ȁ È ǺÉ ÌƥǶÉ ǴÊ ǈÌ ǷƢ
ÉƅơȄōǴǏ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǾÉ ÈǳǱƢ Ê ǺÌ ǷÊ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆǓÊ ǁÈ ȆǴÊ ǟÈ ǵÈ ƾÊ ǫÈǱƢÈ
È ǬÈ ǧÈǾÊ ÊƬÈȇƢǠÈ Ǉ È ŋ È ǫÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÈ ÌƥǂÈ ÊƥƢƳÈ
È ǴǇÈ ȁ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǾÊ Êƥǲō ǿÈ ÈƗƢǸÈ ÊƥǱƢÈ È ǫnȆŎ ǴÊ ǟÈ ƢÈȇƪÌ È ǴǴÈ ǿÌ ÈƗǶÈ Êƥ~ǶōÈ ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
ƢًȇƾÌ ǿÈ Ȇŋ ǴÊ ǟÈ ǾÉ ÈǳȃƾÈ ǿÌ ÈƘǧÈ ǱƢÈ
È ǫnƪÈ ÌǻÈƗƢǸÈ ǯƢ È Ƿơً ǂÈ ƷÈ ƮÌ ǰÉ ǷơÌ ȁ È ƾÊ ǿÌ ÈƘǧÈ ~ǱƢÈ Èǫ
961- (397) Ata’dan: “Cabir b. Abdillah radıyallahu anhuma şö� yle dedi:
“Ali radıyallahu anh vergi toplamaktan geldiğ� inde Nebî� sallallahu aleyhi ve
sellem ona: “Neye niyet ettin ey Ali!” diye sordu. O da: “Nebî� sallallahu aley-
hi ve sellem’in niyet ettiğ� i şeye” dedi. Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem:
“Hediy kurbanı kes ve daha önce olduğun gibi ihramda beklet” buyurdu.
Bunu ü� zerine Ali radıyallahu anh hediy kurbanı verdi.”1058
ǲÈÇ ǧȂÌ ÈǻǺÊ ÌƥƭÊ Ê ǁƢƸÌÈ ǳơǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÌ ǟÈ ƣƢÇ ȀÈ ǋÊ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǹƢ É ÊƥÈƗǺÊ ÌƥƨÈ ÈȇÊȁƢǠÈ ǷÉ Ʋō Ʒ
È ÈȈǨÌ ǇȆ È ǵƢÈ ǟÈ ǆ È Ƹō ǔǳơ
Ç ȈÈÌ ǫǺÈ ÌƥǭƢ ō ȁÈ ǍƢō Ç ǫȁȆ È ÊƥÈƗǺÈ ÌƥƾÈ ǠÌ Ǉ È ǞÈ ǸÊ Ǉ
È ǾÉ ōǻÈƗ
ȏَّ‫ا‬ÊƛǮÈ ÊǳƿÈ ǞÉ ÈǼǐÌ Èȇȏù
َ‫ ا‬ǭƢ É Ƹō ǔǳơ ō ǱƢ È ǬÈ ǧÈ Ʋŏ ƸÌ È ǳơȄÈǳÊƛƧÊ ǂÈ ǸÌ ǠÌÉ ǳƢÊƥǞÈ ŎƬǸÈ ōƬǳơǹơÊ ǂÈ ǯơÈÈ ǀÈƬÈȇƢǸÈ ǿÉ ȁÈ
ǹō ÊƜǧÈ ǭƢÉ Ƹō ǔǳơ ō ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ȆƻÊ ÈƗ ǺÈ ÌƥơƢÈȇƪÌ È ǴǫÉ ƢǸÈ ǈÈ ƠÌÊƥ ƾÆ ǠÌ Ǉ
È ǱƢ È ǬÈ ǧÈ Êَّ‫لله‬ơ ǂÈ ǷÌ ÈƗ ǲÊ
È ȀƳÈ ǺÌ ǷÈ
ǶōÈ ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁƢ È ȀÈ ǠÈ ÈǼǏ È ƾÈ Ì ǫƾÆ ǠÌ Ǉ
È ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǮÈ ÊǳƿÈ ǺÌ ǟÈ ȄȀÈ ÈǻƾÈ Ì ǫǂÈ ǸÈ ǟÉ
ùǾÉ ǠÈ ǷƢ
È ǿÈ ƢÈǼǠÌ ÈǼǏÈ ȁÈ
962- (829) Muhammed b. Abdillah b. el-Haris b. Nevfel, Sa’d b. Ebi Vak-

416 İmam Şafiî
kas ve Dahhak b. Kays radıyallahu anhuma’dan Muaviye b. Ebi Sufyan’ın hac

yaptırdığ� ı sene umreyi hacca katarak temettu yapmaktan bahsettiklerini
işitmiş. Ed-Dahhak radıyallahu anh dedi ki: “O bunu ancak Allah’ın emrini
bilmediğ� inden yapmıştır.” Sa’d radıyallahu anh: “Sö� ylediğ� in şey ne kö� tü� ey
kardeşimin oğ� lu!” dedi. Ed-Dahhak dedi ki: “Şü� phesiz Ö� mer radıyallahu anh
bundan yasaklamıştır.” Sa’d dedi ki: “Bunu Rasulullah sallallahu aleyhi ve sel-
lem yaptı, onunla beraber biz de yaptık.”1059
ƢȀÈ ōǻÈƗ ƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ

È ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
È ōǼǸÊ ǧÈ ǝơ
ǺÌ ǷƢ Ê ƽÈ ȂÌÈ ǳơƨÊ ƴō Ʒ
È ǵƢÈ ǟÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
Ê ǇÉ ǁ
È ǞÈ ǷƢ
È ÈǼƳÌ ǂÈ ƻ~
È ƪÈ Ì ǳƢÈǫ
ǲō ǿÈ ÈƗǺÌ Ǹō ǷÊ ƪÉ ǼÌ ǯÉ ȁ
È ƧÈ ǂÈ ǸÌ ǠÌÉ ǳơȁ
È Ʋō ƸÌ
È ǳơǞÈ ǸÈ Ƴ È ōǼǷÊ ȁ
È ǺÌ ǷƢ È ƧÇ ǂÈ ǸÌ ǠÉ Êƥǲō ǿÈ ÈƗǺÌ ǷƢ
È ōǼǷÊ ȁ
È ƲŌ ƸÈ Êƥǲō ǿÈ ÈƗ
nƧÇ ǂÈ ǸÌ ǠÉ Êƥ
sellem ile beraber Veda haccı yılında çıktık. Kimimiz hac için kimimiz umre
için ihrama girdi. Kimimiz de hac ile umreyi birleştirdi. Ben umre için ihrama
girenlerden idim.”1060
È ǫǾÉ ōǻÈƗƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ

ǱƢÈ È ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ÇǁƢǈÈ ÈȇǺÊ ÌƥƨÈ ǫÈ ƾÈ Ǐ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȅƿÊ ȆǧÊ Ʋŏ ƸÌ È ǳơ ƾÈ ǠÌ Èƥ ǂÈ ǸÊ ÈƬǟÌ ÈƗ ǹÌ ÈƗ ǺÌ ǷÊ ȆÈ Ê
ō ǳÊƛ ƤŎ ƷÈ ÈƗ ȅƾǿÌ ÉƗȁÈ Ʋŏ ƸÌ È ǳơ ǲÈ ƦÈÌ ǫ ǂÈ ǸÊ ÈƬǟÌ ÈƗ ǹÌ ȋ~
Èَ‫أ‬
nƨÊ ƴō ƸÌ Ê ǳơ
964- (830) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma dedi ki: “Muhakkak ki hacdan
ö� nce umre yapıp hediy kurbanı kesmem, benim için Zil-Hicce’de hacdan son-
ra umre yapmamdan daha sevimlidir.”1061
È ǫÊ ǾÉ ōǻÈƗ ǅƢ

ǲȈ Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǅÇ ȁƢÈ
É Ǘ ǺÌ ǟÈ ÇǂȈÌ ƴÈ ƷÉ ǺÊ ÌƥǵÊ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈȈǨÌ ǇƢÉ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƧǂÈ ǬÈ ÈƦÌǳơ@^ƧÈ ǂÈ ǸÌ ǠÌÉ ǳơȁ È ǳơơȂǸŎ ÊƫÈƗȁ`
È Ʋō ƸÌ È ǱȂ É ǬÉ ÈȇÉَّ‫لله‬ơȁ È ǳơǲÈ ƦÈÌ ǫƧÊ ǂÈ ǸÌ ǠÌÉ ǳƢÊƥǂÉ ǷÉ ƘÌÈƫǦÈ ȈÌ ǯ
È Ʋŏ ƸÌ È ǾÉ Èǳ
1059 Zayıf. Şafii, Sunen (9364) Malik (61) Tirmizi (823) Muhammed b. Haris b. A -
dillah b. el-Haris b. Nevfel meçhuldü� r.
El-Müsned 417
nǺÊ Ìȇƾō ǳơǲÈ ƦÈÌ ǫƨÈ ōȈǏÊ ȂÌÈ ǳơÊȁÈƗƨÊ ōȈǏÊ ȂÌÈ ǳơǲÈ ƦÈÌ ǫǺÈ Ìȇƾō ǳơǹō Êƛǹȁ È ǱƢ
È ƔÉ ǂÈ ǬÌ ÈƫǦÈ ȈÌ ǯ~ È ǬÈ ǧÈ >ÎÖÓ
È ǫ ǺÊ Ìȇƾō ǳƢÊƥ ơȂÉǳƢÈǫ nǹȁ
ȂÈ ȀÉ ǧÈ ~ǱƢÈ È ƔÉ ƾÈ ƦÌÈƫ ƢǸÊ È ǫ ǺÊ Ìȇƾō ǳơǲÈ ƦÈÌ ǫ ƨÉ ōȈǏÊ ȂÌÈ ǳơơȂÉǳƢÈǫ
È ȀŏȇÈƘÊƦǧÈ ~ǱƢÈ
È ÈŉƾÊ ǬÌ ōƬǳơǹō ÈƗȆÊǼǠÌ ÈȇǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
ǄÆ ÊƟƢƳ È ȆŎ ǠÊ ǧÊ Ƣǌǳơ
ō ǱƢÈ È ǫnǮÈ ÊǳƿÈ
965- (1305) Tavus rahimehullah’tan: “İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’ya:
“Nasıl oluyor da hacdan ö� nce umreyi emrediyorsun? Halbuki Allah Teâ� lâ� şö� y-
le buyuruyor: “Haccı ve umreyi tamamlayın” (Bakara 196) diye soruldu.
İ�bn Abbas: “Nasıl okuyorsunuz? Borç mu vasiyetten ö� ncedir, yoksa vasiyet mi
borçtan ö� ncedir?” dedi. Onlar: “Vasiyet borçtan ö� ncedir” dediler. İ�bn Abbas
radıyallahu anhuma dedi ki: “Hangisiyle ö� nce başlıyorsunuz?” Onlar: “Borç
ile” dediler. İ�bn Abbas radıyallahu anhuma: “Bu da bö� yledir” dedi. Şafii dedi
ki: “Yani takdim (ö� ne geçirme) caizdir.”1062
Ì ǳƢÈǫƢȀÈ ōǻÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ƨÈ ǐÈ ǨÌ Ʒ

ƪÈ È ǺÌ ǟÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
È ǫǮÈ ÊƫǂÈ ǸÌ ǟÉ ǺÌ ǷÊƪÈ ÌǻÈƗǲÌ ǴÊ ƸÌ ÈƫǶÈÌ ǳȁ
ȆŏǻÊƛ~ǱƢÈ È ƧÇ ǂÈ ǸÌ ǠÉ ÊƥơȂŎǴƷ
È ǅƢ Ê ōǼǳơǹÉ ƘÌ ǋƢ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ
È Ƿ È ǇÉ ǁƢ
È Èȇ
È ǲŎ ƷÊ ÈƗȐÈَ‫ ا‬ǧȆÊȇƾÌ ǿÈ ƩÉ ƾō
nǂÈ ƸÈ ÌǻÈƗȄōƬƷ È ǇÊ ÌƗǁ
Ì ǴǫÈ ȁȆ È ƩÉ ƾÌ ōƦÈǳ
966- (746) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’dan: “Hafsa radıyallahu anha
dedi ki: “Ey Allah’ın rasulü� ! Sen umrendeki ihramından çıkmadığ� ın halde in-
sanlara ne oluyor da umre için ihramdan çıkıyorlar?” Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Ben başımı keçeledim, kurbanlığımı ge-
tirdim. Kurban kesmedikçe ihramdan çıkamam.”1063
È ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǶÊ ǇƢ
Ʋō ƸÌÈ ǳơƽÈ ǂÌÈ ǧÈƗǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǹō ÈƗƢȀÈ ǼÌ ǟÈ
È ǇÉ ǁ
sellem ifrad haccı yaptı.1064
1062 Hasen. Şafii, Sunen (12775, 12776)

1064 Sahih. Şafii, Sunen (9324) Muslim (1211) Buhari (1526) Ebu Davud (1777)
Tirmizi (820)
418 İmam Şafiî
ƪÈ È ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ȅÊ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
Ʋŏ ƸÌ È ǳƢÊƥǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
É ǇÉ ǁ È ǲō ǿÈ ÈƗ
sellem hac için ihrama girdi.”1065
ƽÈ ǂÌÈ ǧÈƗȁ~ Ì ǳƢÈǫ ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ƣƢ
È ƪÈ Ç ȀÈ ǋÊ ǺÊ Ìƥơ ǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
nƲō ƸÌ
È ǳơǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
969- (745/2) Aişe radıyallahu anha şö� yle dedi: “Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem ifrad haccı yaptı.”1066
ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƽÊ ȂÈ ǇÌ ȋơ È ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛǺÌ ǟÈ ǹȂ

Èْ‫ أ‬ǺÊ ǟÈ ǶȈ Ç ǸÉ ȈÌ ǷÈ ƧÈ ǄÈ ǸÌ ƷȆ
È ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƨÈ ōȈÈǴǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƾÇ ƷơÊ ȁ È ǲŏ ǰÉ Êǳ ǹȂÈ ǰÉ ÈȇǹÌ ÈƗ Ƥō ƷÈ ÈƗ ǹƢ È ƪÌ
È ǯ~ É ǴǫÉ ǱƢÈ È ǫ Ʋŏ ƸÌÈ ǳơƽÊ ơǂÌÈ ǧÊƜÊƥ ǂÈ ǷÈ ÈƗ ǾÉ ōǻÈƗ ȆÊǼǠÌ ÈȇÊَّ‫لله‬ơ
Ì ǺÊ Ƿ
ǶÌ ǿÉ ƢÈƬǨÌ ÈƬǇơ È ÉƬǨÌ ÉȇǾÊ Êƥȁ
È ǹȂ È ǲÉ ǔÌ È ǂÈ ǬÊ Ìǳơǹō ÈƗ ǹȂ
È ǧÈƗ ǹơ È ǸÉ ǟÉ ǄÌ ÈȇǶÌ ǿÉ ȁ
È ǂÆ ǨÈ ǇÈ ȁ È ǸÈ ȀÉ ǼÌ ǷÊ
È ƮÆ ǠÌ ǋƢ
nǹơ È ǂÈ ǬÊ ÌǳơǽÉ ǂÈ ǰÌ ÈȇǹƢ È Êَّ‫لله‬ơƾÉ ƦÌ ǟÈ ȁÈ
È ǯ
970- (1322) el-Esved’den: “Abdullah (b. Mesud) radıyallahu anh ifrad
haccını emretti. Dedim ki: “Her birinin saçının başının toza bulanması ve yol-
culuk olması daha iyi gö� rü� lü� rdü� . Onlar kıran haccının daha faziletli olduğ� u-
nu iddia ediyorlar ve fetva soranlara bununla fetva veriyorlardı. Abdullah b.
Mes’ud radıyallahu anh ise kıran haccını hoş gö� rmü� yordu.”1067
Ê ȁ
ƾÆ Ʒơ È ȏَّ‫ا‬ÊƛƢǸÈ ǿÉ ǂÉ ǷÌ ÈƗƢǷ~
È ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǂÈ ǜÈ ÈǻǶō ÉƯǲō ǿÈ ÈƘǧÈ ƨÊ ÈǼƬÌ ǨÊ ÌǳơȆǧÊ Ʋō Ʒ
È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÈ Ìƥơǹō ÈƗǾÊ ÊƥȁÈ
nƧÊ ǂÈ ǸÌ ǠÌÉ ǳơǞÈ Ƿ È Ʋō ƸÌ È ǳơƪÉ ƦÌ ƳÈ ȁÌ ÈƗƾÈ
Ì ǫȆŏǻÈƗǶÌ ǯÉ ƾÉ ȀÊ ǋÌ ÉƗ
971- (879) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma Fitne zamanında hac yaptı,
ihrama girdi, sonra baktı ve şö� yle dedi: “İ�kisi de aynıdır, şahidim olun ki hacla

1066 Sahih.
1067 Zayıf. Ebu Hamze Meymun el-A’ver zayıftır.
El-Müsned 419
umreye beraber niyet ediyorum” dedi.1068
È ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ç ȀÈ ǋÊ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÇ ǠÌ Ǉ
È ǺÉ ÌƥǶȈ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȄًǼǷÊ ǵƢÈ ōȇÈƗǶÌ ǐÉ ÈȈÌǴǧÈ ƨÈ ǧÈ ǂÈ ǟÈ ǲÈ ƦÈÌ ǫǶÌ ǐÉ ÈȇǶÈÌ ǳȁƢ
È ًȇƾÌ ǿÈ ƾÌ ƴÊ ÈȇǶÈÌ ǳơÈƿÊƛǞÊ ŏƬǸÈ ÈƬǸÌÉ ǳơȆǧÊ ƢȀÈ ǼÌ ǟÈ
972- (510) Urve’den: Aişe radıyallahu anha Hediy kurbanı bulamayanın
temettü� yapmasını, arafe gü� nü� nden ö� nce oruç tutamayanın da Mina gü� nle-
rinde oruç tutmasını sö� ylemiştir.”1069
ǮÈ ÊǳƿÈ ǲÈ ưÌ ǷÊ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÇ ǠÌ Ǉ

Ç ȀÈ ǋ
È ǺÌ ǟÈ ƣƢ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǺÉ ÌƥǶȈ
973- (511) Salim, babasından aynısını rivayet etti.1070
ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ Êَّ‫لله‬ơƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÊ ÌƥƨÈ ƸÌ

È ǴǗÈ ǺÊ ÌƥȄǈȈ È ǟÊ ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ç ȀÈ ǋ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ É ǇÉ ǁ È ǦÈ È ǫȁÈ ǱƢÈ È ǫ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ È ǍƢ Ê ǠÌÈ ǳơǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ
Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǇÉ ǁƢ
È ÈȇǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǲÆ ƳÉ ǁ È ǧǾÉ ÈǻȂÉǳÈƘǈÌ ÈȇǅƢ
È ǽÉ ƔƢÈ ƴÈ Ê ōǼǴÊǳȄًǼǸÊ Êƥǝơ Ê ƽÈ ȂÌÈ ǳơƨÊ ƴō ƷȆ
È ǧÊ Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ
ǂÈ ƻƕÈ ǲÆ ƳÉ ǁ È ǽÉ ƔƢÈ ƴÈ È ǧ nƱÈ ǂÈ Ʒ È ȏَ‫ ا‬ȁÈ ƶÌ ÈƥÌƿơ~ǱƢÈ È ǫ ƶÈ ÈƥÌƿÈƗ ǹÌ ÈƗ ǲÈ ƦÈÌ ǫ ƪÉ ǬÌ ǴÈ ƸÈ È ǧ ǂÌ ǠÉ ǋÌ ÈƗ ǶÈÌ ǳ
nƱÈ ǂÈ Ʒ È ȏَ‫ ا‬ȁÈ ǵÊ ǁơ~
Ì ǱƢÈ È ǫ ȆÈ ǷÊ ǁÌ ÈƗ ǹÌ ÈƗ ǲÈ ƦÈÌ ǫ ƩÉ ǂÌ ƸÈ ÈǼÈǧ ǂÌ ǠÉ ǋÌ ÈƗ ǶÈÌ ǳ Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ
È ǇÉ ǁƢÈ ÈȇǱƢ È ǬÈ ǧÈ
È ǫȏَّ‫ا‬ÊƛǂÈ ƻŏ ÉƗȏَ‫ ا‬ȁ
ǱƢÈ È ǵÈ ƾŏ ǫÉ ƔÇ ȆÌ ǋ
È ǺÌ ǟÈ Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁ È ǲÈ ÊƠǇƢ
É ǸÈ È ǧǱƢÈ Èǫ
nƱÈ ǂÈ Ʒ
È ȏَ‫ ا‬ȁ
È ǲÌ ǠÌÈ ǧơ~
974- (826) Abdullah b. Amr b. el-Â� s radıyallahu anhuma’dan: “Rasulul-
lah sallallahu aleyhi ve sellem veda haccında Mina’da durdu, insanlar O’na
soruyorlardı. Bir adam geldi ve şö� yle dedi: “Ey Allah’ın Rasulü� ! Farkında ol-
madan kurban kesmeden ö� nce traş olmuşum.” Rasulullah sallallahu aleyhi
ve sellem: “Kurbanı kes, sakınca yok” buyurdu. Başka bir adam geldi ve:
“Ey Allah’ın Rasulü� ! Farkında olmadan şeytan taşlamadan ö� nce kurban kes-
1068 Sahih.
1069 Sahih.
1070 Sahih.
420 İmam Şafiî
mişim” dedi. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem: “Şeytan taşla, sakınca

yok” buyurdu. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’e ö� nce yapılan veya ge-
ciktirilen şeylerden ne sorulsa ancak “Yap, sakınca yok” buyurdu.”1071
Umre Hakkında Gelenler
È ǫǮÇ ÊǳƢǷ
ǱƢÈ È ǺÊ ÌƥǆÊ ÈǻÈƗƾÊ Èǳȁ
Èǒ É ÊƥÈƗǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ê ǠÌ ÈƥǺÌ ǟÈ ǺÇ ȈÌ ǈÈ ƷȆ
È ǾÉ ǇÉ ÌƗǁ
ǂÈ ǸÈ ÈƬǟÌ ƢÈǧƱÈ ǂÈ ƻ È ƿÊƛǹƢ
È ǶÈ Ǹō ƷơÈ È ǰÈÈ ǧƨÈ ǰō ǸÈ ÊƥǮÇ ÊǳƢǷ È ǺÊ Ìƥǆ Ê ÈǻÈƗǞÈ ǷƢÈ ōǼǯÉ
975- (411) Ebu Huseyn, Enes b. Malik radıyallahu anh’ın çocuklarından
birinden rivayet ediyor: “Biz Enes b. Malik radıyallahu anh ile Mekke’de idik.
Saçını kestirip boyadığ� ında çıktı ve umre yaptı.”1072
ƤÇ ÊǳƢÈǗȆÊƥÈƗǺÈ ÌƥȆō ǴÊ ǟÈ ǹō ÈƗƾÇ ǿÊ ƢƴÈ Ƿ Ç ƴÊ ÈǻȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ǺÌ ǟÈ ƶȈ
nÆƧǂÈ ǸÌ ǟÉ ÇǂȀÌ ǋ É ǧÊ ~ǱƢÈ
È ǲŏ ǯȆ È ǫǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ
976- (412) Mucahid rahimehullah’tan: “Ali b. Ebi Talib radıyallahu anh
dedi ki: “Her ayda umre yapılabilir.”1073
Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁƢ
È ėȈǴÊ ǟÈ ǹō ÈƗƾÇ ǿÊ ƢƴÈ ǷÉ ǺÌ ǟÈ ƶȈ
Ç ƴÊ ÈǻȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
nÆƧǂÈ ǸÌ ǟÉ ÇǂȀÌ ǋ É ǧÊ ~ǱƢÈ
È ǲŏ ǯȆ È ǫǾÉ ǼÌ ǟÈ
… (412/1) Mucahid rahimehullah’tan: “Ali b. Ebi Talib radıyallahu anh
dedi ki: “Her ayda umre yapılabilir.”1074
ȆŎ ǨÊ ǬÈ ōưǳơǅÇ ȁÌ ÈƗǺÉ ÌƥơȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗǱȂ

É ǬÉ ÈȇÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÈ ÌƥȁǂÈ ǸÌ ǟÈ ǞÈ ǸÊ Ǉ
È ǾÉ ōǻÈƗǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗȁÈ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ÊǻǂÈ ǷÈ ÈƗǱȂ
É ǇÉ ǁȆ É ǬÉ ÈȇƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÇ ō ƾÈ ƦÌ ǟÈ ƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ
È ǂǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗǺÈ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ Èǫ
È ǱƢÈ
1072 Zayıf. Şafii, Sunen (9247) belirsiz ravisi vardır.
El-Müsned 421
ȆǧÊǽÉ ǂÉ ȈÌ ǣÈ ȁÌ ÈƗȂÈ ǿÉ ǱƢÈ

È ǫǶÊ ȈǠÊ ǼÌōƬǳơǺÈ ǷÊ ƢȀÈ ÉƫǂÌ ǸÈ ǟÌ ÈƘǧÈƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǂÈ ǸÊ ǟÌ ÉƗǹÌ ÈƗǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
È ǴǇÈ ȁ
ƨÊ ÈƦǐÌ ƸÌ Ê ƾÊ ƸÌ
È ǳơƨÈ ǴÈ ȈÈÌ ǳƮȇ È ǳơ
977- (407/1) İ�bn Evs es-Sekafi’den: “Abdurrahman b. Ebi Bekr radı-
yallahu anhuma’nın şö� yle dediğ� ini işittim: “Rasulullah sallallahu aleyhi ve
sellem bana Aişe radıyallahu anha’ya umre yaptırmamı emretti. Ben de ona
Ten’im’den umre yaptırdım.” O veya başka bir ravi: “Şeytan taşlama gecesin-
de” demiştir.”1075
È ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǹō ÈƗƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÇ ȈǠÊ Ǉ

ȆÈ ǓÊ ǁ È ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƨÊ ǨÈ ƸÌ ƴÌ
É ǳơǺÈ ǷÊ Ƨً ǂō ǷÈ ȁ
È ƨÊ ǨÈ ȈÈÌ ǴƸÌ
É ǳơȅƿÊ ǺÌ ǷÊ Ƨً ǂō Ƿ È ǧÊ ƩÌ ǂÈ ǸÈ ÈƬǟÌ ơƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ
È ƨÇ ÈǼǇȆ
È ǺÊ ȈÌÈƫǂō Ƿ
978- (413) İ�bnu’l-Museyyeb rahimehullah’tan: Aişe radıyallahu
anha’dan: “Bir yıl iki defa umre yaptım. Birinde Zil-Huleyfe’den, diğ� erinde
Cuhfe’den ihrama girdim.”1076
ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǹō ÈƗƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ

É ǺÊ ÌƥǶÊ ǇƢÊ ǬÈ ÌǳơǺÊ ǟÈ ÇǁƢǈÈ ÈȇǺÊ ÌƥƨÈ ǫÈ ƾÈ Ǐ
È ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƪÌÉ ǴǬÉ ǧÈ ƨÉ ǫÈ ƾÈ Ǐ
È ǱƢÈ È ƨÇ ÈǼǇȆ
È ǫ ǺÊ ȈÌÈƫǂō Ƿ È ǧÊ ƩÌ ǂÈ ǸÈ ÈƬǟÌ ơǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơƱÈ ȁÌ ǃÈ
Ì ǧÈśÊǼǷÊ ƚÌ ǸÌÉ ǳơǵŎ ÉƗÊَّ‫لله‬ơǹƢ
ƪÉ ȈÌÈȈƸÌ ÈƬǇƢÈ È ƸÈ ƦÌ Ǉ
É ǱƢÈ È ǫƾÆ ƷÈ ÈƗƢȀÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ǮÈ ÊǳƿÈ ƣƢ È ǟÈ ǲÌ ǿÈ
979- (413/1) el-Kasım b. Muhammed’den: “Nebî� sallallahu aleyhi ve
sellem’in hanımı Aişe radıyallahu anha bir yıl iki defa umre yaptı.” Sadaka b.
Yesar dedi ki: “Bundan dolayı onu kimse kınadı mı?” dedim. Dedi ki: “Subha-
nallah. O Mü� minlerin annesi.” Bunun ü� zerine utandım.”1077
ȆÈ ǓÊ ǁÈ ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǹō ÈƗƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÊ ÌƥǶÊ ǇƢ

Ê ǬÈ ÌǳơǺÊ ǟÈ ÇǁƢǈÈ ÈȇǺÊ ÌƥƨÈ ǫÈ ƾÈ Ǐ
È ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ƢȀÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ǮÈ ÊǳƿÈ ƣƢ
È ǟÈ ÈƗƪÌ É ǴǫÉ ǱƢÈ È ǫơǁơً ǂÈ ǷÊ ǱƢÈ
È ǫȁÌ ÈƗǺÊ ȈÌÈƫǂō Ƿ È ǧÊ ƩÌ ǂÈ ǸÈ ÈƬǟÌ ơƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ
È ƨÇ ÈǼǇȆ
ƪÉ ȈÌÈȈƸÌ ÈƬǇƢÈ È ÊǼǷÊ ƚÌ ǸÌÉ ǳơǵŎ ÉƗǶÉ ǇƢ
Ì ǧś Ê ǬÈ ÌǳơǱƢ
È ǬÈ ǧÈ ƾÆ ƷÈ ÈƗ
1076 Sahih.
422 İmam Şafiî
980- (413/2) el-Kasım b. Muhammed’den: “Aişe radıyallahu anha bir

yıl iki defa – veya defalarca dedi - umre yaptı.” Sadaka b. Yesar dedi ki: “Bun-
dan dolayı onu kimse kınadı mı?” dedim. Dedi ki: “Mü� minlerin annesini mi?”
Bunun ü� zerine utandım.”1078
ǾÉ ōǻÈƗ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈƦǬÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥȄǇȂ
È Ƿ Ç ÈȈǟÊ ǺÉ Ìƥǆ
É ǺÌ ǟÈ ǑƢ É ÈǻÈƗ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ơǁơً ǂÈ ǷÊ ǱƢÈ È ƨÇ ÈǼǇȆ
È ǫȁÌ ÈƗǺÊ ȈÌÈƫǂō Ƿ È ǧÊ ǂÈ ǸÈ ÈƬǟÌ ơ
981- (414/1) Nafi rahimehullah’tan: “İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma bir
sene iki defa - veya defalarca dedi – umre yaptı.”1079
ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÉ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÉ ƦÌ ǟÈ ǂÈ ǸÈ ÈƬǟÌ ơ~ǱƢÈ

È ǫǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈƦǬÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥȄǇȂ
È Ƿ É ǺÌ ǟÈ ǆ Æ ÈǻÈƗƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
nǵÇ ƢǟÈ ǲŏ ǯȆ É ǧÊ ǺÊ ȈÌÈƫǂÈ ǸÌ ǟÉ ÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơǺÊ ÌƥơƾÊ ȀÌ ǟÈ ȆǧÊ ƢǷơً ȂÈ ǟÌ ÈƗ
982- (414) Ukbe b. Nafi’den: “Abdullah b. Ö� mer radıyallahu anhuma
İ�bnu’z-Zubeyr radıyallahu anhuma zamanında yıllarca umre yaptı. Her sene
iki defa umre yapıyordu.”1080
Hacdan Engellenen ve Haccı Kaçıranın Hükümleri
ǺÌ ǟÈ ȁ
È ǅƢÇ ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǅÇ ȁƢÈ
É Ǘ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗȁÈ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ƽÈ ơǃÈ ȁ È ȏَّ‫ا‬Êƛ ǂÈ ǐÌ Ʒ
È ȁŏ ƾÉ ǠÌÈ ǳơǂÉ ǐÌ Ʒ È ȏ~
َ‫ ا‬ǱƢÈ Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ
È ǫ ǾÉ ōǻÈƗ ǅƢ
È ǳơƤÈ ǿÈ ƿÈ ƢǸÈ ǿÉ ƾÉ ƷÈ ÈƗ
ْ‫ آ‬ǂÉ ǐÌ ƸÌ
~ǹÈ ȉơ
983- (1261) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma şö� yle dedi: “Hasr (kuşatma/
engelleme) ancak dü� şmanın kuşatmasıdır. Şimdi ise kuşatma kalkmıştır.”1081

1079 Sahih.
1081 Sahih. Şafii, Sunen (10795) Bkz.: Buhari (1714, 1720)
El-Müsned 423
ȄōǴǏÈ Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǹō ÈƗǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥǵÊ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ
È ǇÉ ǁ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ȆŏǻÊƛƪÈ
Ì ǳƢǬÈ ǧÈ nƲō ƸÌ
È ǳơǺȇÈ ƾÊ ȇÊǂÉƫƢǷÈ ÈƗ~ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơƪÊ ǼÌÊƥƨÈ ǟÈ ƢÈƦǔÉ Êƥǂō Ƿ
È Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
È ǴǇÈ ȁ
nȆÊǼÈƬǈÌ ÈƦƷ È ǴƸÊ Ƿ
È ƮÉ ȈÌ ƷȆŏ È ǹō ÈƗȆǗÊ ǂÊ ÈƬǋơ Ì ȁȆ
È ƴŏ Ʒ~Ƣ É ȀÈ ÈǳǱƢ Ê ǋÈ
È ǬÈ ǧÈ ÆƨÈȈǯƢ
984- (461) Hişam b. Urve babasından rivayet ediyor: “Rasû� lullah sallal-
lahualeyhivesellemDuba’abt.Ez-Zubeyr’euğ� radıveşö� ylebuyurdu:“Hacyapmak
mı istiyorsun?” o da: “Ben rahatsızım” dedi. Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve
sellem ona: “Hac yap ve alıkonuluncaya kadar ihramda kalmayı şart
koş” buyurdu.”1082
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ ȄōǴǏÈ Ȇō ÊƦōǼǳơ ǹō ÈƗ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÊ Ìƥ ǵÊ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈȈǨÌ ǇÉ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ȇƴŏ Ʒ~ É ǱƢ Ê ǋȆ
È ǬÈ ǧÈÆƨÈȈǯƢ È ŏǻÊƛƪÈ Ì ǳƢÈǫnƲō ƸÌ È ǳơǺȇÈ ƾÊ ȇÊǂÉƫƢǷÈ ÈƗ~ǱƢ É ǂÈ ǷÈ ÈƗǶō
È ǬÈ ǧÈƨÈ ǟÈ ƢÈƦǓ È ǴǇÈ ȁÈ
nȆÊǼÈƬǈÌ ÈƦƷ È ǴƸÊ Ƿ
È ƮÉ ȈÌ ƷȆŏ È ǹō ÊƛȆǗÊ ǂÊ ÈƬǋơ Ì ȁÈ
… (461/1) Hişam b. Urve babasından rivayet ediyor: “Rasû� lullah sallal-
lahu aleyhi ve sellem Duba’a bt. Ez-Zubeyr’e uğ� radı ve şö� yle buyurdu: “Hac
yapmak mı istiyorsun?” o da: “Ben rahatsızım” dedi. Rasû� lullah sallallahu
aleyhi ve sellem ona: “Hac yap ve alıkonuluncaya kadar ihramda kalmayı
şart koş” buyurdu.”1083
ǲÌ ǿÈ ƨÉ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ȆÊǳƪÈ È ǫǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǵÇ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ
Ì ǳƢÈǫùǱƢÈ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ƩÉ ƽÌ ǁÈ ÈƗƲō ƸÌÈ ǳơǶō ȀÉ Ǵō ǳơǲÉ
Ê ǫƪÈ É ǫÈƗơÈƿƢǷƢ
Ì ǳƢǬÈ ǧÈ ǱȂÉ È ȀÈ ÈǳƪÌ É ǴǬÉ ǧÈ ƪÈ ƴÌ ƴÈ ƷơÈ È ƿÊƛȆÊǼưÌÈƬǈÌ Èƫ
ùÆƧǂÈ ǸÌ ǟÉ ȆÊ
È ȀǧÈ ǆ È ÊǼǈÈ ÈƦƷ
Æ ÊƥƢƷȆ È ǹÌ Êƛȁ È ǳơȂÈ ȀÉ ǧÈ ǾÉ ÈƫǂÌ ǈō ÈȇǹÌ ÊƜǧÈ ƩÉ ƾÌ ǸÈ ǟÈ ǾÉ ÈǳȁÈ
È ƲŎ ƸÌ
985- (462) Hişam, babası (Urve’den): “Aişe radıyallahu anha bana: “Hac
yaptığ� ın zaman istisna yaptın mı?” dedi. Ben de ona: “Ne diyeyim?” dedim.
1082 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (10822) mü� rseldir. Urve, Nebî� sallallahu aleyhi ve
sellem’e yetişmemiştir. Mevsul olarak Aişe radıyallahu anha’dan şahidi: Mus-
lim (1207)
1083 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (10822) mü� rseldir. Urve, Nebî� sallallahu aleyhi ve
sellem’e yetişmemiştir. Mevsul olarak Aişe radıyallahu anha’dan şahidi: Mus-
lim (1207)
424 İmam Şafiî
Dedi ki: “Şu şekilde sö� yle: Allah’ım! Hac yapmak istiyorum, buna kastettim.
Eğ� er nasip edersen bu hacdır. Herhangi bir şey beni engellerse o umredir.”1084
ǺÈ ÌƥơƢÈȇ~ƨÉ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ƪÈ È ǫ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥǵÊ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ǹƢ
Ì ǳƢÈǫ ǱƢÈ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
Ʋō ƸÌÈ ǳơǶō ȀÉ Ǵō ǳơ~ǲÉ
Ê ǫƪÈ É ǫÈƗơÈƿƢǷ
Ì ǳƢÈǫǱȂÉ È ƪÌ É ǴǫÉ nƪÈ ƴÌ ƴÈ ƷơÈ È ƿÊƛȆÊǼưÌÈƬǈÌ ÈƫǲÌ ǿÈ ȆÊƬƻÌ ÉƗ
nÆƧǂÈ ǸÌ ǟÉ ȆÊ
È ȀǧÈ ǆ È ÊǼǈÈ ÈƦƷ
Æ ÊƥƢƷȆ È ǹÌ Êƛȁ È ƩÉ ƽÌ ǁÈ ÈƗ
È ǳơȂÈ ȀÉ ǧÈ ǾÉ ÈƫǂÌ ǈō ÈȇǹÌ ÊƜǧÈ ƩÉ ƾÌ ǸÈ ǟÈ ǾÉ Èǳȁ
È ƲŎ ƸÌ
… (462/1) Hişam, babası (Urve’den): “Aişe radıyallahu anha bana: “Ey
kızkardeşimin oğ� lu Hac yaptığ� ın zaman istisna yaptın mı?” dedi. Ben de ona:
“Ne diyeyim?” dedim. Dedi ki: “Şu şekilde sö� yle: Allah’ım! Hac yapmak isti-
yorum, buna kastettim. Eğ� er nasip edersen bu hacdır. Herhangi bir şey beni
engellerse o umredir.”1085
ơǂً ǸÊ ÈƬǠÌ ǷÉ ƨÊ ÈǼƬÌ ǨÊ ÌǳơǺÈ ǷÈ ǃÈ ƨÈ ǰō ǷȄÈ

È ǳÊƛƱÈ ǂÈ ƻ È ǾÉ ōǻÈƗǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ Ê ǇÉ ǁÈ ǞÈ ǷƢ
È ÈǼǠÌ ÈǼǏƢ
È ǸÈ ǯƢ È ÈǼǠÌ ÈǼǏ È ƪÊ ȈÌÈƦÌǳơǺÊ ǟÈ ƩÉ ƽÌ ƾÊ Ǐ É ǹÌ Êƛ~ǱƢ È ǬÈ ǧÈ
ȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ Ê ǇÉ ǁÈ ǞÈ ǷƢ È ÈǼÌǴǴÈ ƷÌ ÈƗȆÊǼǠÌ ÈȇǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ȆŎ ǠÊ ǧÊ Ƣǌǳơ
È ÈǼÌǴǴÈ ƷÌ ÈƗƢǸÈ ǯƢ ō ǱƢÈ È ǫnǶō È ǴǇÈ ȁÈ
ƨÊ ÈȈÊƦÌȇƾÈ ƸÌ
É ǳơǵƢÈ ǟÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
È ǴǇÈ ȁ
986- (463) Nafi dedi ki: “İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma fitne zamanın-
da umreci olarak Mekke’ye gitti. Dedi ki: “Eğ� er Ka’be'den alıkonulursam,
Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem ile beraber yaptığ� ımız gibi yaparım.”1086
Şafiî� dedi ki: “Yani Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem ile beraber Hu-
deybiye yılında ihramdan çıktığ� ımız gibi ihramdan çıkarız” demek istiyor.1087
È ÊƦƷ
ǆ É ǺÌ Ƿ~
È ǱƢÈ È ǫǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈǺÊ ÌƥǶÊ ÊǳƢǇ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈǮÆ ÊǳƢǷƢ
Ç ȀÈ ǋ
È ǺÌ ǟÈƣƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǨÈ ǐǳơ
ō ǺÈ ȈÌÈƥȁ È ƪÊ ȈÌÈƦÌǳƢÊƥǥȂ È ǘÉ ÈȇȄōƬƷ È ǲŎ ƸÊ Èȇȏَ‫ ا‬ǾÉ ōǻÊƜǧÈ Ǒ
Ç ǂÈ ǸÈ ÊƥƪÊ ȈÌÈƦÌǳơǹȁ
È ƽÉ

El-Müsned 425
987- (464) Salim b. Abdillah, babasından; “Kim Kabe'ye varmadan has-

talık sebebiyle alıkonulursa Kabe ile Safa ve Merve arasını tavaf edinceye ka-
dar ihramdan çıkmasın.”1088
È ǫǾÉ ōǻÈƗǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇ

ȏَ‫ ا‬ǂÉ ǐÈ ƸÌ ǸÌÉ ǳơ~ǱƢÈ È ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
È ǨÈ ǐǳơ È ƪÊ ȈÌÈƦÌǳƢÊƥǥȂ
ō ǺÈ ȈÌÈƥȁ È ǘÉ ÈȇȄōƬƷ È ǲŎ ƸÊ Èȇ
988- (464/1) Salim, babasından rivayet ediyor: “Hacda engellenen kişi
Kabe ile Safa ve Merve arasını tavaf etmedikçe ihramdan çıkmasın.”1089
ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÈ Ìƥơǹō ÈƗ ÇǁƢǈÈ ÈȇǺÊ ÌƥǹƢ É ǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈǠÊ Ǉ

È ǸÈ ȈÈÌ ǴǇ È ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƨÈ ǰō Ƿ
È ǪȇÊÊ ǂǗÈ ǒ Ê ǠÌ ÈƦÊƥǝÊ
È ǂǏ È Ȇō ǷÊ ȁǄÉ ƼÌ ǸÌÈ ǳơƨÈ ÈƥơǄÈ Ʒ
É ǾÉ ōǻÊƛȁ É ǺÈ ÌƥơơȂÉ ÈƬÌǧÈƗÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơǺÈ Ìƥơȁ
È ǹơ È ȁÈ ǂÌ ǷÈ ȁÈ
ǾÊ ǷÊ ơǂÈ ƷÌ ÊƛǺÌ ǷÊ ǲō ƸÈ È ƿÊƜǧÈȅÈ ƾÊ ÈƬǨÌ Èȇȁ
È ǧǂÈ ǸÈ ÈƬǟÌ ơƶō ǏơÈ È ǾÉ ǼÌ ǷÊ ƾō ÉƥȏƢ
َ‫ ا‬ǸÈ ÊƥȃȁơÈ ƾÈ ÈƬÈȇǹÌ ÈƗǵÆ ǂÊ ƸÌ ǷÉ ȂÈ ǿÉ ȁÈ
ȅƾÊ ȀÌ Éȇȁ È ȐÅÊƥƢÈǫƢǷƢً ǟÈ Ʋō ƸÉ ÈȇǹÌ ÈƗǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ǹƢÈ ǯÈ ȁÈ
989- (465) Suleyman b. Yesar’dan: İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma, Mer-
van ve İ�bnu’z-Zubeyr radıyallahu anhuma, Mekke yolunda ihramlı iken sara
nö� beti geçiren İ�bn Huzabe el-Mahzumî�’ye tedavi olması için fetva verdiler
ve fidye vermesinin gerektiğ� ini sö� ylediler. O iyileştiğ� i zaman umre yaptı
ve ihramından çıktı. Ü� zerinde gelen yılın hac borcu vardı ve hediy kurbanı
gö� nderdi.”1090
ƢÈƥÈƗ ǹō ÈƗ ÇǁƢǈÈ ÈȇǺÉ ÌƥǹƢ É ÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ ǱƢÈ

É ǸÈ ȈÈÌ ǴǇȆ È ǫ ƾÇ ȈǠÊ ǇÈ ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢÈ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǾÉ ōǻÈƗȁ
È ǾÉ ǴÈ ƷơÊ ȁÈ ǁ
È ǲō ǓÈ ÈƗ ƨÈ ǰō Ƿ Ê ǂǗÈ ǺÌ ǷÊ ƨÊ ÈȇƽÊ ƢÈƦÌǳƢÊƥ ǹƢ
È ǪȇÊ È ƿÊƛ ȄōƬƷƢ
È ǯơÈ È ƳƢ ė Ʒ
È ƱÈ ǂÈ ƻ È ƣȂ È ŎȇÈƗ
ǞÉ ÈǼǐÌ ÈȇƢǸÈ ǯÈ ǞÌ ÈǼǏơ~
Ì ǾÉ ÈǳǱƢ È ǬÈ ǧÈǾÉ ÈǳǮÈ ÊǳƿÈ ǂÈ ǯÈ
È ǀǧÈÊǂƸÌ ōǼǳǵÈ ȂÌ ÈȇƣƢ È ǳơǺÊ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ȄÈǴǟÈ ǵÈ ƾÊ ǫÈ
Ê ǘō ƼÌ
ǺÈ ǷÊ ǂÈ ǈÈ ȈÌÈƬǇơ
Ì ƢǷÈ ƾÊ ǿÌ ÈƗȁÈ Ʋō ƸÈÉ ǧ ǲÈ ÊƥƢÈǫ Ʋō ƸÌ È ǳơ ƪÈ ǯÌ ǁÈ ƽÌ ÈƗ ơÈƿÊƜǧÈ ƪÌ Ì ǫ Ƕō ÉƯ ǂÉ ǸÊ ÈƬǠÌ ǸÌÉ ǳơ
È ǴǴÈ ƷÈ ƾÈ
nȅÊ ƾÌ ȀÈ Ìǳơ

426 İmam Şafiî
990- (467) Suleyman b. Yesar’dan: “Ebû� Eyyû� b radıyallahu anh hacca

çıktı. Mekke yolunda bir badiyeye geldiğ� i zaman bineğ� ini ve eşyalarını kay-
betti. Kurban bayramı gü� nü� Ö� mer b. El-Hattab radıyallahu anh’e geldi ve
olanları anlattı. Ö� mer radıyallahu anh dedi ki: “Umrecinin yaptığ� ı şeyleri yap,
sonra ihramdan çık. Gelecek sene hacca yetişirsen hac yap ve kolayına gelen
bir hediy kurbanı gö� nder.”1091
È ƽÊ ȂÈ ǇÌ ȋơ
ƔƢÈ Ƴ Èْ‫ أ‬ǺÈ ÌƥǁƢÈ ōƦǿÈ ǹō ÈƗ ÇǁƢǈÈ ÈȇǺÊ ÌƥǹƢ É ǺÌ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
Ƨً ǂÈ ǰÌ ÉƥǂÉ ƸÈ ǼÌÈȇǂÉ ǸÈ ǟÉ ȁÈ
991- (468) Suleyman b. Yesar’dan: “Hebbâ� r b. El-Esved geldiğ� inde Ö� mer
radıyallahu anh erkenden kurban kesmişti.”1092
Başkası Adına Hac Yapmak
ÇǁƢǈÈ Èȇ ǺÊ Ìƥ ǹƢ È ǸÈ ȈÈÌ ǴǇÉ ǺÌ ǟÈ ƭÉ ƾŏ ƸÈ Éȇ ȅÊ ō ǂǿÌ ǄŎ ǳơ ƪÉ ǠÌ ǸÊ ǇÈ ǱƢÈ È ǫ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ Ìƥơ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƪÈ Ì ǳƢǬÈ ǧÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơƪÈ Ê ǳÈƘǇ È ǺÌ ǷÊ Ƨً ÈƗǂÈ Ƿơ
È ǶÈ ǠÈ ưÌ ƻ Ì ǹō ÈƗ ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ
ǹÌ ÈƗ ǞȈ É ǘÊ ÈƬǈÌ Èȇȏơ
َ‫ ا‬Śً ÊƦǯƢ È ÊƥÈƗ ƪÌ ǯÈ ǁÈ ƽÌ ÈƗ ǽÊ ƽÊ ƢÈƦǟÊ ȄÈǴǟÈ Ʋŏ ƸÌ
È Ƽً ȈÌ ǋȆ È ǳơȆǧÊ Êَّ‫لله‬ơ ƨÈ ǔȇÊÈ ǂǧÈ ǹō Êƛ
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ ȄōǴǏÈ ȆŎ ÊƦōǼǳơ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Ʋō ƷÉ ÈƗ ǹÌ ÈƗ ȃǂÈ Èƫ ǲÌ ȀÈ ǧÈ ǾÊ ÊƬǴÈ Ʒơ
Ê ǁÈ ȄÈǴǟÈ ǮÈ ǈÊ ǸÌ ÈƬǈÌ Èȇ
ȅÊ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÈ ǷÊ ǾÉ ÉƬǜÌ ǨÊ ƷơÈ
È ǀǰÈ ǿÈ ǹƢ É ÈȈǨÌ Ǉ È ǫnǶÌ ǠÈ Èǻ~Ƕō
É ǱƢÈ È ǴǇÈ ȁÈ
992- (387) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’dan: “Has’am kabilesinden
bir kadın Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’e şö� yle sordu: “Allah kullarına haccı
farz kıldı. Babam ise çok yaşlıdır. Bineğ� i ü� zerinde duramıyor. Onun yerine
hac yapabilir miyim?” Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem: “Evet” buyurdu.” Suf-
yan dedi ki: “ez-Zuhri’den bö� ylece ezberledim.”1093
1091 Zayıf. Şafii, Sunen (10432) isnadında kopukluk vardır.

1092 Zayıf. Şafii, Sunen (10433) Suleyman b. Yesar, Ö� mer radıyallahu anh’e yeti -
memiştir.
El-Müsned 427
Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ÇǁƢǈÈ ÈȇǺÊ ÌƥǹƢ È ǸÈ ȈÈÌ ǴǇ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÉ ÌƥȁǂÉ ǸÌ ǟÈ ȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ǺÌ ǟÈ ȅÊ
ǮÈ ÊǳƿÈ ǾÉ ǠÉ ǨÈ ǼÌÈȇǲÌ ȀÈ ǧÈ Êَّ‫لله‬ơǱȂ
È ǇÉ ǁƢ È ÈȇƪÈ Ì ǳƢǬÈ ǧÈ ǾÊ ȈǧÊ ƽÈ ơǃÈ ȁ
È ǾÉ ǴÈ ưÌ ǷÊ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
È ǴǇÈ ȁ
nǾÉ ǠÈ ǨÈ ÈǻǾÊ ÊƬȈÌ ǔÈ ǬÈ ǧÈ ǺÆ ÌȇƽÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ǹƢ È ȂÈÌ ǳƢǸÈ ǯ
È ǯ Èǫ
È ǶÌ ǠÈ Èǻ~ǱƢÈ
… (387/1) Suleyman b. Yesar, (İ�bn Abbas radıyallahu anhuma yoluyla)
Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’den aynısını rivayet etti. Bunda şu fazlalık
vardır: “Dedi ki: “Ey Allah’ın Rasulü� ! Bunun ona faydası olur mu?” Rasû� lullah
sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Evet. Şayet onun borcu olsa da
sen ödeseydin, faydası olmaz mıydı?”1094
ǅƢÇ ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ÇǁƢǈÈ ÈȇǺÊ ÌƥǹƢ È ǸÈ ȈÈÌ ǴǇ
É ǺÌ ǟÈ ȅÊ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ÆƧÈƗǂÈ Ƿơ
Ì ǾÉ ÌƫƔƢÈ ƴÈ
È ǧǶō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ Ê ǇÉ ǁ È Ǧȇ È ƽÊ ǁ
È ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÉ ÌƥǲÉ ǔÌ ǨÈ ÌǳơǹƢÈ ǯ È ǱƢÈ Èǫ
É ǇÉ ǁ È ǲÈ ǠÈ ƴÈÈ ǧǾÊ ȈÈÌ ǳÊƛǂÉ ǜÉ ǼÌÈƫȁƢ È ǧǾÊ ȈÊƬǨÌ ÈƬǈÌ ÈƫǶÈ ǠÈ ưÌ ƻ
È ȀÈ ȈÈÌ ǳÊƛǂÉ ǜÉ ǼÌÈȇǲÉ ǔÌ ǨÈ ÌǳơǲÈ ǠÈ ƴÈ È ǺÌ ǷÊ
È ǇÉ ǁƢÈ ÈȇƪÈ Ì ǳƢǬÈ ǧÈ ÊǂƻÈ ȉơْ‫ آ‬Ǫŏ ǌǳơȄÈ
ŏ ǳÊƛ ǲÊ ǔÌ ǨÈ ÌǳơǾÈ ƳÌ ȁ È ǥÊ É ǂǐÌ ÈȇǶō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
É ǘÊ ÈƬǈÌ Èȇȏơ
ƪÈ ÉƦưÌÈȇǹÌ ÈƗ ǞȈ َ‫ً ا‬ŚÊƦǯƢ È ÊƥÈƗ ƪÌ ǯÈ ǁÈ ƽÌ ÈƗ ǽÊ ƽÊ ƢÈƦǟÊ ȄÈǴǟÈ Ʋŏ ƸÌ
È Ƽً ȈÌ ǋȆ È ǳơȆǧÊ Êَّ‫لله‬ơ ƨÉ ǔȇÊ È ǂǧÈ
Ê ƽÈ ȂÌÈ ǳơƨÊ ƴō ƷȆ
ǝơ È ǧÊ ǮÈ ÊǳƿÈ ȁn È ǶÌ ǠÈ Èǻ~ǱƢÈ È ǫǾÉ ǼÌ ǟÈ ƲŎ ƷÉ ÈƘǧÈÈƗƨÊ ǴÈ Ʒơ
Ê ǂǳơȄÈ
ō ǴǟÈ
993- (387/2) Abdullah b. Abbas radıyallahu anhuma’dan: “el-Fadl b.
Abbas radıyallahu anhuma Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem’in bineğ� i-
nin terkisinde idi. Has’am kabilesinden bir kadın fetva sormaya geldi. Fadl,
kadına, kadın da ona bakmaya başladı. Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem
Fadl’ın yü� zü� nü� başka tarafa çevirdi. Kadın: “Ey Allah’ın Rasulü� ! Allah kulları-
na haccı babam yaşlı iken farz kıldı, o bineğ� i ü� zerinde duramıyor. Onun adına
hac yapabilir miyim?” dedi. Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem: “Evet” bu-
yurdu. Bu, veda haccında olmuştu.”1095

428 İmam Şafiî
ȆÊǼÈƯƾō ƷÈ ƣƢ Ê ǺÉ ÌƥơǱƢÈ

Ç ȀÈ ǋ È ǫ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ȆŎ ƴÊ ÌǻǄō ǳơƾÇ ÊǳƢƻ
È ǺÌ ǷÊ Ƨً ÈƗǂÈ Ƿơ
ǶÈ ǠÈ ưÌ ƻ Ì ǹō ÈƗ ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥǲÊ ǔÌ ǨÈ ÌǳơǺÊ ǟÈ ǅƢÇ ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ÇǁƢǈÈ ÈȇǺÉ ÌƥǹƢ É ǸÈ ȈÈÌ ǴǇÉ
Ʋŏ ƸÌ È ǳơȆǧÊ Êَّ‫لله‬ơƨÉ ǔȇÊ
È ǂǧÈ ǾÉ ƬÌ ǯÈ ǁÈ ƽÌ ÈƗƾÈ
Ì ǫȆÊƥÈƗǹō ÊƛǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
Ê ǇÉ ǂÈ ÊǳƪÈ Ì ǳƢÈǫ
nǾÉ ǼÌ ǟÈ Ȇƴŏ ƸÈ
É ǧ~ǱƢÈ È ǫǽÊ ŚÊ ǠÊ ÈƥÊǂȀÌ ǛÈ ȄÈǴǟÈ ȅÊ È ȂÈƬǈÌ ÈȇǹÌ ÈƗǞȈ É ǘÊ ÈƬǈÌ Èȇȏَ‫ ا‬ÆŚÊƦǯ
È ƺÆ ȈÌ ǋ
È ȂÈ ǿÉ ȁÈ
994- (387/3) İ�bn Abbas, el-Fadl b. Abbas radıyallahu anhum’den:
“Has’am kabilesinden bir kadın Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem’e:
“Muhakkak ki babam yaşlı bir halde iken Allah haccı farz kıldı. O devesinin
ü� zerinde doğ� rulamıyor” dedi. Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem: “Onun
adına hac yap” buyurdu.”1096
ǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÊ ÌƥÊǄȇÊǄǠÌÈ ǳơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ǸÈ È ÊƥÈƗǺÉ ÌƥȁǂÉ ǸÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǴǇȆ
ȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǺÇ ȈÌ ǈÈ Ʒ
É ǺÊ ÌƥȆŏ ǴÊ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ ÌȇǃÈ ǺÌ ǟÈ Ȇŏ ǷÊ ȁǄÉ ƼÌ ǸÌÈ ǳơƭÊ
Ê ǁƢƸÌ È ǳơ
Ƕō
È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÈ ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ƤÇ ÊǳƢÈǗȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥȆŏ ǴÊ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ơǁÈ
ƾÈ ÈǼÌǧÈƗƾÈ
Ì ǫƺÆ ȈÌ ǋȆÈ ÊƥÈƗǹō ÊƛƪÈ È ǺÌ ǷÊ ÆƧÈƗǂÈ Ƿơ
Ì ǳƢǬÈ ǧÈǶÈ ǠÈ ưÌ ƻ Ì ǾÉ ÌƫƔƢÈ Ƴ È ًǼǷÊ ǲŎ ǯÉ ȁ~
È Ƕō ÉƯnǂÆ ƸÈ ǼÌ ǷȄ È ǱƢÈ Èǫ
ǾÉ ǼÌ ǟÈ ȅÊǄƴÌ ÈȇǲÌ ȀÈ ǧÈ ƢǿÈ ƔơÈ ƽÈ ÈƗǞȈ É ǘÊ ÈƬǈÌ Èȇȏَ‫ ا‬ȁ
È Ʋŏ ƸÌ È ǳơȆǧÊ ǽÊ ƽÊ ƢÈƦǟÊ ȄÈǴǟÈ Êَّ‫لله‬ơƨÉ ǔȇÊ
È ǂǧÈ ǾÉ ƬÌ ǯÈ ǁÈ ƽÌ ÈƗȁÈ
nǶÌ ǠÈ Èǻ~ǱƢÈÈ ǫǾÉ ǼÌ ǟÈ ƢȀÈ Èȇƽŏ ƙÈ ÉƗǹÌ ÈƗ
995- (388) Ali b. Ebi Talib radıyallahu anh’den: Rasû� lullah sallallahu
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Mina’nın her yeri kurban kesme yeri-
dir.” Sonra Has’am kabilesinden bir kadın geldi ve şö� yle dedi: “Muhakkak ki
babam yaşlı bir halde iken Allah kullarına haccı farz kıldı. Hac yapmaya gü� ç
yetiremiyor. Onun yerine hac yapabilir miyim?” Rasû� lullah sallallahu aleyhi
ve sellem: “Evet” buyurdu.”1097
1096 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (9145) isnadında Muslim b. Halid ez-Zenci zayı -
tır. Muslim (1335) başka tarikten rivayet etti.
1097 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (9146) Amr b. Ebi Seleme ve Abdurrahman b. El-
Haris el-Mahzumî�’de zayıflık vardır. Şahidi: Muslim (1334)
El-Müsned 429
Ȇō ÊƦōǼǳơƪÊ ÈƫÈƗǱȂ É ǗƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ

É ǬÉ ÈȇƢǇً ȁƢÈ È ǺÌ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇ
È ǫƨÈ ǴÈ ǜÈ ǼÌ Ʒ
È ǱƢÈ È ǺÉ ÌƥƾÉ ȈǠÊ ǇƢ
Ȇƴŏ Ʒ~É ǱƢ È ǬÈ ǧÈ Ʋŋ ƷƢ
È ȀÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ȁ È Ƿŏ ÉƗ ǹō Êƛ ƪÈ
È ƪÌ ÈƫƢǷȆ Ì ǳƢǬÈ ǧÈ ÆƧÈƗǂÈ Ƿơ
Ì Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
È ǴǇÈ ȁ
nǮÊ Ƿŏ ÉƗǺÌ ǟÈ
996- (389) Tavus rahimehullah’tan: “Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’e
bir kadın geldi ve: “Annem ü� zerinde hac borcu olduğ� u halde vefat etti” dedi.
Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem: “Annenin adına hac yap” buyurdu.”1098
È ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǺȇÊ
È ŚǇ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƣȂ È ŎȇÈƗǺÌ ǟÈ ǽÉ ǂÉ ȈÌ ǣÈ ȁÌ ÈƗǮÆ ÊǳƢǷ È ƿȁÈ
È ǂÈ ǯÈ
ȆǷŏ ÉƗ ǹō Êƛ Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ
È ǇÉ ǁƢ
È ÈȇǱƢ È ǬÈ ǧÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơȄÈƫÈƗ ȐÅ ƳÉ ǁ È ǹō ÈƗ ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ
ƩȂ Ê ȀÈ ÉƬǘÌ Èƥǁ
È ǸÉ ÈƫǹÌ ÈƗƪÉ ǨÌ ƻƢ È ŚǠÊ ÈƦÌǳơȄÈǴǟÈ ƢȀÈ ÈƦǯÊ ǂÌ ÉǻǹÌ ÈƗǞȈ
È ǹÌ ÊƛȁÊ É ǘÊ ÈƬǈÌ ÈƫȏÆ َ‫ ا‬ƧŚÈ ÊƦǯÈ ǃÆ ȂƴÉ ǟÈ
nǶÌ ǠÈ Èǻ~Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁ È ǫƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Ʋō ƷÉ ÈƘǧÈÈƗ
È ǱƢÈ
997- (823) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’dan: “Bir adam Nebî� sallal-
lahu aleyhi ve sellem’e geldi ve şö� yle dedi: “Ey Allah’ın Rasulü� ! Muhakkak
annem çok yaşlı bir kadındır. Deve ü� zerine binemez. Deveye bağ� lasak ö� lme-
sinden korkarım. Onun yerine hac yapabilir miyim?” Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem: “Evet” buyurdu.”1099
ȄÈǴǟÈ ǲÈ ǠÈ ƳÈ ȐÅ ƳÉ ǁ È ǹō ÈƗ ǺȇÊ

È ŚǇ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƣȂ È ŎȇÈƗ ǺÌ ǟÈ ǽÉ ǂÉ ȈÌ ǣÈ ȁÌ ÈƗ ǮÆ ÊǳƢǷƢÈ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ʋō ƷÈ ȁ
È Ʋō Ʒ È ȏَّ‫ا‬ÊƛǾÉ ȈǬÊ ǈÌ Èȇȁ
È ƣÉ ǂÈ ǌÌ Èȇȁ È ƤÉ É ǴƸÌ ÈȈÈǧƤÈ È ǴƸÌ È ǳơǽÊ ƾÊ Èǳȁ
È ǺÌ ǷÊ ƾÆ ƷÈ ÈƗǢÈ ǴÉ ƦÌÈȇȏَ‫ ا‬ǹÌ ÈƗǾÊ ǈÊ ǨÌ Èǻ
ȄÈǳÊƛ ǾÉ ÉǼÌƥơƔƢÈ ƴÈ ō ǂÈ ÊƦǯ
È ǧ ƺÉ ȈÌ ǌǳơ È ƾÈ Ì ǫȁ
È ƺÉ ȈÌ ǌǳơ
ō ǱƢÈ È ǫ ȅǀÊ ōǳơǽÊ ƾÊ Èǳȁ È ǺÌ ǷÊ ǲÆ ƳÉ ǁ È ǾÊ Êƥ
È ǢÈ ǴÈÈƦÈǧ ǾÉ ǠÈ Ƿ
É ǘÊ ÈƬǈÌ Èȇȏَ‫ ا‬ȁ
ǞȈ È ǂÈ ÊƦǯ
È ƾÈÌ ǫȆÊƥÈƗǹō ÊƛǱƢ È ǳơǽÉ ǂÈ ÈƦƻÌ ÈƘǧÈǶō
È ǬÈ ǧÈǂÈ ÈƦƼÌ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
Ê ǇÉ ǁÈ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁ È ǱƢÈ ǬÈ ǧÈ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Ʋō ƷÉ ÈƘǧÈÈƗƲō ƸÉ ÈȇǹÌ ÈƗ
998- (822) İ�bn Sirin’den: “Bir adam çocuklarından biri sü� t sağ� ıp içire-
cek çağ� a ulaşıncaya kadar hac yapmamaya, sonra onunla beraber hac yap-
1098 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (9151) Mü� rseldir. Said b. Salim el-Kaddah zayıftır.
Bkz.: Buhari (1852, 6699)
430 İmam Şafiî
maya karar verdi. Çocuğ� u dediğ� i vakte geldiğ� inde kendisi ihtiyarlamıştı. Oğ� lu
Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’e gelip bunu haber verdi ve dedi ki:
“Babam çok yaşlandı. Hac yapmaya gü� cü� yetmez. Onun adına hac yapabilir
miyim?” Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem: “Evet” buyurdu.1100
È ȆŎ ÊƦōǼǳơǞÈ ǸÊ Ǉ
ȄōǴǏ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÇ ÊǳƢƻ
È ǫ ƔÇ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ
È ǱƢÈ È ǺÉ ÌƥǶÉ ǴÊ ǈÌ ǷƢ
È ǴǇÈ ȁ È ǬÈ ǧÈǹÇ ȐÉَ‫ ا‬ǧǺÌ ǟÈ ǮÈ ȈÌōƦÈǳǱȂ
È ȆŎ ÊƦōǼǳơǾÉ ÈǳǱƢ É ǬÉ ÈȇȐÅ ƳÉ ǁÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
È ǴǇÈ ȁ
Ì Ƕō ÉƯǮÊ ǈÊ ǨÌ ÈǻǺÌ ǟÈ ƲÌ ƴÉ ƷƢÈ
nǾÉ ǼÌ ǟÈ ƲÌ ƴÉ Ʒơ Ì ǧȏَّ‫ا‬Êƛȁ
È ǾÉ ǼÌ ǟÈ ƤÈ
ŏ ǴǧÈ ƪÈ ƴÌ ƴÈ Ʒ È ƪÈ ǼÌ ǯ É ǹÌ Êƛ~
999- (390/1) Atâ� rahimehullah’tan: “Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem bir
adamın: “Falan adına lebbeyk” dediğ� ini işitti. Bunun ü� zerine Nebî� sallallahu
aleyhi ve sellem ona: “Eğer kendi adına hac yapmışsan onun adına leb-
beyk de. Aksi halde kendi adına hac yap, sonra onun adına hac yap.”1101
ȐÅ ƳÉ ǁ È ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÉ ÌƥơǞÈ ǸÊ Ǉù

È ǱƢÈ È ǫ ƨÈ ÈƥȐَ‫ ا‬ǫÊ ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƣȂ
È ŎȇÈƗ ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ƨً ÈƥơǂÈÈ ǫǂÈ ǯÈ È ǫƨÉ ǷÈ ǂÉ ƦÌ ǋƢ
È ǀǧÈ ǱƢÈ È ǮÈ ƸÈ Ìȇȁ
É ǷÈ ȁ È ǅƢ È ǬÈ ǧÈƨÈ ǷÈ ǂÉ ƦÌ ǋ
Ç ōƦǟÈ ǺÉ ÌƥơǱƢ É ǺÌ ǟÈ ǮÈ ȈÌōƦÈǳǱȂÉ ǬÉ Èȇ
ƲÌ ƴÉ Ʒơ Ì Ƕō ÉƯǮÊ ǈÊ ǨÌ ÈǻǺÌ ǟÈ ƲÌ ƴÉ ƷƢÈ È ǫȏ
Ì ǧǱƢÈ È ǫǮÈ ǈÊ ǨÌ ÈǻǺÌ ǟÈ ƪÈ ƴÌ ƴÈ ƷÈ ÈƗǾÉ ÈǳǱƢ
َ‫ ا‬ǱƢÈ È ǬÈ ǧÈǾÉ Èǳ
ùƨÈ ǷÈ ǂÉ ƦÌ ǋ
É ǺÌ ǟÈ
1000- (394) Ebu Kılabe rahimehullah’dan: “İ�bn Abbas radıyallahu an-
huma bir adamın: “Şubrume adına lebbeyk” dediğ� ini işitti. İ�bn Abbas radıyal-
lahu anhuma dedi ki: “Yazık sana, Şubrume nedir?” Adam onun bir akrabası
olduğ� unu sö� yledi. İ�bn Abbas: “Kendi adına hac yaptın mı?” diye sordu. Adam:
“Hayır” dedi. İ�bn Abbas radıyallahu anhuma: “(Ö� nce) kendi adına hac yap,
sonra Şubrume adına hac yap” dedi.1102

1101 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (9185) mü� rseldir. İ�snadında Muslim b. Halid z -
yıftır.
1102 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (9194) Ebu Kılabe, İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’-
dan işitmemiştir.
El-Müsned 431
ǺÌ ǟÈ ƔÊ ơōǀƸÌ È ǳơƾÇ ÊǳƢƻÈ ȁ È ǸÊ ÈƫȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥƣȂ

È ƨÈ ǸȈ È ŎȇÈƗǺÌ ǟÈ ȆŎ ǨÊ ǬÈ ōưǳơƣƢ Ê ǿō ȂÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǼÈƯƾō ƷÈ
ǺÌ ǟÈ ǮÈ ȈÌōƦÈǳ ǱȂÉ ǬÉ ÈȇȐÅ ƳÉ ǁ È ǾÉ ōǻÈƗ ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǞÈ ǸÊ Ǉ È ǅƢÇ ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈƥȐَ‫ ا‬ǫÊ ȆÊƥÈƗ
ǂÉ ƻÈ ȉơ ْ‫ آ‬ǱƢÈ È ƻÊ ÈƗ ǱƢÈ
È ǫȁȆ È ǫ ƢǸÈ ǿÉ ƾÉ ƷÈ ÈƗ ǱƢ
È ǬÈ ǧÈ nƨÉ ǷÈ ǂÉ ƦÌ ǋƢ É ǷÈ ȁ È ǮÈ È ǴÌȇȁ~
È ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ƨÈ ǷÈ ǂÉ ƦÌ ǋÉ
ǽÊ ǀÊ ǿÈ ǲÌ ǠÈ ƳƢÈ
Ì ǧùǱƢÈ È ǫȏù
َ‫ ا‬ǱƢÈ È ǫnǮÈ ǈÊ ǨÌ ÈǻǺÌ ǟÈ ƪÈ ƴō ƴÈ ƸÈ È ǧÈƗ~ǱƢÈÈ ǫǾÊ Êƥƨً ÈƥơǂÈÈ ǫǂÈ ǯÈ È ǀǧÈ
ƨÈ ǷÈ ǂÉ ƦÌ ǋ Ì Ƕō ÉƯǮÈ ǈÊ ǨÌ ÈǻǺÌ ǟÈ
É ǺÌ ǟÈ ƲÌ ƴÉ Ʒơ
1001- (374/2) Ebu Kılabe rahimehullah’dan: “İ�bn Abbas radıyallahu
anhuma bir adamın: “Şubrume adına lebbeyk” dediğ� ini işitti. İ�bn Abbas radı-
yallahu anhuma dedi ki: “Yazık sana, Şubrume nedir?” Adam: “Kardeşimdir”
dedi. İ�bn Abbas: “Kendi adına hac yaptın mı?” diye sordu. Adam: “Hayır” dedi.
İ�bn Abbas radıyallahu anhuma dedi ki: “Kendi adına hac yap, sonra Şubrume
adına hac yap”1103
Ƕō
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǞÈ ǸÊ Ǉ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǶÆ ǴÊ ǈÌ ǷƢ
È ƔÇ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É
ƪÈ ǼÌ ǯÉ ǹÌ Êƛ~ Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƅơ ȄōǴǏÈ ȆŎ ÊƦōǼǳơ ǱƢ
È ǬÈ ǧÈ ǹÇ ȐÉَ‫ ا‬ǧ ǺÌ ǟÈ ǮÈ ȈÌōƦÈǳ ǱȂ
É ǬÉ Èȇ ȐÅ ƳÉ ǁÈ
Ì ǧȏَّ‫ا‬Êƛȁ
nƲÌ ƴÉ ƷƢÈ È ǾÉ ǼÌ ǟÈ ƤÈ
ŏ ǴǧÈ ƪÈ ƴÌ ƴÈ ƷÈ
… (390) Atâ� rahimehullah’tan: “Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem bir ada-
mın: “Falan adına lebbeyk” dediğ� ini işitti. Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem:
“Eğer kendin hac yaptıysan onun adına telbiye getir. Aksi halde (önce)
kendi adına haccet.”1104

1104 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (9185) Muslim b. Halid ez-Zenci zayıftır. İ�bn A -
bas radıyallahu anhuma’dan şahidi: Ebu Davud (1811) Nesai (2903)
432 İmam Şafiî
Hac Hakkında Çeşitli Rivayetler
Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǶÊ ǇƢ Ê ǬÈ ÌǳơǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ
ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ȏَّ‫ا‬ÊƛȃǂÈ Èǻȏَ‫ ا‬ƨÇ ƴō ƷȆ
È ǧÊǶō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÊ ǇÉ ǁÈ ǞÈ ǷƢ
È ÈǼƳÌ ǂÈ ƻ
È ƪÈ Ì ǳƢÈǫƢȀÈ ōǻÈƗƢȀÈ ǼÌ ǟÈ
É ǇÉ ǁ È ȆÈ Ê Ê
ō ǴǟÈ ǲÈ ƻÈ ƾÈ ǧÈ ƪÉ ǔÌ ƷƢȀÈ ǼÌ ǷƢًƦȇÊǂǫÈ ȁÌ ÈƗǥÊ È ǂǈÈ ÊƥƢōǼǯơÈ
É ƿÊƛȄōƬƷ È Ʋō ƸÌ È ǳơ
ơÈǀǿÈ ǹō Êƛ~ǱƢ È ǬÈ ǧÈǶÌ ǠÈ ÈǻƪÌ É ǴǫÉnƪÊ ǈÌ ǨÊ ÈǻÈƗǮÈ Ê ǳƢǷ~
È ǱƢ È ǬÈ ǧÈȆǰÊ ÌƥÈƗƢÈǻÈƗȁ
È ǴǇÈ ȁ
nƪÊ ȈÌÈƦÌǳƢÊƥȆǧÊ ȂǘÉ Èƫȏَ‫ ا‬ǹÌ ÈƗǂÈ ȈÌ ǣÈ ƱƢ Ŏ ƸÌ È ǳơȆǔÊ ǬÌ ÈȇƢǷȆ È ǔÌ Ê ÈǼÈƥȄÈǴǟÈ Éَّ‫لله‬ơǾÉ ÈƦÈƬǯ
Ê ǫƢÈǧǵÈ ƽÈ ƕƩƢ È ǂÆ ǷÌ ÈƗ
ǂÈ ǬÈ ÈƦÌǳơǾÊ ÊƟƢǈÈ ÊǻǺÌ ǟÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
É ǇÉ ǁȄ È Ƹō ǓÈ ȁ È ƪÈ Ì ǳƢÈǫ
sellem ile beraber hac için yola çıktık. Sadece hac yapacağ� ımızı sanıyorduk.
Seref’e veya onun yakınlarına geldiğ� imizde hayız oldum. Rasulullah sallalla-
hu aleyhi ve sellem yanıma girdiğ� inde ağ� lıyordum. “Neyin var, nifas mı ol-
dun?” buyurdu. Ben de: “Evet” dedim. Şö� yle buyurdu: “Şüphesiz bu Allah’ın
adem kızlarına yazdığı bir şeydir. Beyti tavaf dışında hacının yapacağı
her şeyi yap.” Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem hanımları adına kurban
olarak sığ� ır kesti.”1105
Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǶÊ ǇƢ

È ǨÈ ǐǳơ
ō ǺÈ ȈÌÈƥȏَ‫ ا‬ȁ È ƪÊ ȈÌÈƦÌǳƢÊƥǦÉ Ì ǗÈƗǶÈÌ ǳȁÈǒ Æ ÊƟƢƷƢ
È ÈǻÈƗȁ È ƪÉ ǷÌ ƾÊ ǫÈ ƪÈ
È ƨÈ ǰō Ƿ Ì ǳƢÈǫƢȀÈ ǼÌ ǟÈ
ǂÈ ȈÌ ǣÈ ƱƢ
Ŏ ƸÌ È ǴÊ ǠÌÈ ǧơ~ǱƢ
È ǳơǲÉ ǠÈ ǨÌ ÈȇƢǷȆ È ǬÈ ǧÈǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơȄÈǳÊƛǮÈ ÊǳƿÈ ƩÉ ȂÌ ǰÈ ǌÈÈǧ
nȅÊǂȀÉ ǘÌ ÈƫȄōƬƷ È ƪÊ ȈÌÈƦÌǳƢÊƥȆǧÊ ȂǘÉ Èƫȏَ‫ ا‬ǹÌ ÈƗ
1003- (401/2) Aişe radıyallahu anha’dan: “Ben hayızlı olarak Mekke’ye
geldim. Henü� z ne Ka’be’yi ne de Safa ile Merve’yi tavaf yapmıştım. Durumu
Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’e şikayet ettim. Şö� yle buyurdu: “Temizlenin-

El-Müsned 433
ceye kadar Ka’be’yi tavaf etmek dışında hacının yaptığı herşeyi yap.”1106
Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǶÊ ǇƢ Ê ǬÈ ÌǳơǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ

ǹÌ ÈƗ ƢǿÈ ǂÈ ǷÈ ÈƘǧÈ ƪÌ ǓƢ È ȀÈ ōǻÈƗ Ƕō
È ƷƢ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǞÈ ǷƢ
È ȀÈ ǷơÈ ǂÈ ƷÌ Êƛ ƩÌ ǂÈ ǯÈ
È ƿȁƢÈ ȀÈ ǼÌ ǟÈ
ǂÈ ȀÉ ǘÌ ÈƫȄōƬƷ
È ȆŏÈ ǴǐÈ Éƫȏَ‫ ا‬ȁÈ ƪÊ ȈÌÈƦÌǳƢÊƥǥȂ È ǘÉ Èƫȏَ‫ ا‬ǹÌ ÈƗǂÈ ȈÌ ǣÈ ƱƢ
Ŏ ƸÌ È ǳơȆǔÊ ǬÌ ÈȇƢǷ È ȆÈ ǔÊ ǬÌ Èƫ
1004- (401/1) el-Kasım’dan: “Aişe radıyallahu anha, Nebî� sallallahu
aleyhi ve sellem ile beraber ihramını anlattı. Hayız olmuştu ve Nebî� sallal-
lahu aleyhi ve sellem ona temizleninceye kadar Beytullah'ı tavaf ve namaz
haricinde hacıların yaptığ� ı her şeyi yapmasını emretti.”1107
È ǫǶō
È ǴǇÈ ȁ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǶÆ ǴÊ ǈÌ ǷƢ
È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗƔÇ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
nǮÊ ÊƫǂÈ ǸÌ ǟÉ ȁ
È ǮÊ ƴŏ ƸÈ ÊǳǮȈ
Ê ǨÊ ǰÌ ÈȇƧÊ ȁÈ ǂÌ ǸÌÈ ǳơȁƢ
È ǨÈ ǐǳơō ǺÈ ȈÌÈƥȁÈ ƪÊ ȈÌÈƦÌǳƢÊƥǮÉÊ ǧơȂÈ È Ǘ~ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǠÈ Êǳ
1004- (409) Ata rahimehullah’tan: Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem Aişe
radıyallahu anha’ya şö� yle buyurdu: “Kabe’yi tavaf etmen ve Safa ile Merve
arasında sa’y yapman hac ve umren için sana yeter.”1108
ƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ƔÇ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƶȈÇ ƴÊ ÈǻȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ƔÇ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈȈǨÌ Ǉ
É ǱƢÈ È ǾÉ ǴÈ ưÌ ǷÊ Ƕō
È ǫƢǸÈ ōƥǁÉ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǠÈ ÊǳǱƢÈ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗǱƢÈ È ȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ
È ǫƢǸÈ ōƥǁÉ ȁƢ
ƢȀÈ ǼÌ ǟÈ
1005- (410) Aişe radıyallahu anha’dan, o da Nebî� sallallahu aleyhi ve
sellem’den aynısı. Sufyan bazen; Ata – Aişe radıyallahu anh şeklinde, bazen
de Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem, Aişe radıyallahu anha’ya dedi ki şeklinde
rivayet etti.1109

1107 Sahih.
434 İmam Şafiî
È ȀÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ȆÊǳ ƧÇ ƾō Ƴ

ȆÆ ǌÌ ǷƢ È ǞÈ Ƿ
È ƪÉ ƳÌ ǂÈ ƻ
È ǱƢÈ È ǫ ƨÈ ÈǼÌȇÈƿÉƗ ǺÊ ÌƥƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÈ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÈ ƦÌ ǟÈ ƪÌ
É ǳÈƘǈÈ Ê ǂǘǳơ
È ǧ ƩÌ ǄÈ ƴÈ ǟÈ ǪȇÊ ō ǒ Ê ǠÌ ÈƦÊƥ ƪÌ ÈǻƢǯơÈ
È ƿÊƛ ȄōƬƷ È Êَّ‫لله‬ơƪÊ ȈÌÈƥȄÈǳÊƛ
ǮÆ ÊǳƢǷÈ ǱƢÈ È ǫnƩÌ ǄÈ ƴÈ ǟÈ ƮÉ ȈÌ Ʒ È ǺÌ ǷÊ Ǌ É ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÉ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÉ ƦÌ ǟÈ ǱƢ
Ê ǸÌ ÈƬÊǳǶō ÉƯƤÌ ǯÈ ǂÌ ÈƬÌǴǧÈƢǿÈ ǂÌ Ƿ~ È ǬÈ ǧÈ
ȅÆ ƾÌ ǿÈ ƢȀÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ȁÈ
1006- (883) Urve b. Uzeyne el-Leysi’den: “Ninemle evden dışarı çıktık.
Beytullah’a kadar yü� rü� meyi adamıştı. Bir sü� re yü� rü� dü� kten sonra kesildi. He-
men azatlısını durumu sorması için Abdullah b. Ö� mer radıyallahu anhuma’ya
gö� nderdi. Birlikte yola çıktık. Abdullah b. Ö� mer radıyallahu anhuma’ya du-
rumu sordu. Abdullah: “Ona sö� yle, bir bineğ� e binsin. Sonra kesildiğ� i yerden
yü� rü� r” dedi.” Malik: “Onun hediy kurbanı kesmesi gerekir” dedi.1110
Medine’nin Fazileti ve Medine Hakkında Gelenler
ǺÊ Ìƥơ ǺÊ ǟÈ ƽÊ ȂÈ ǇÌ ȋơ Èْ‫ أ‬ǺÊ ǟÈ Êَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÉ Ìƥ ǩƢÉ ƸÈ ǇÌ Êƛ ȆÊǼÈƯƾō ƷÈ ǶÊ É ȀōƫÈƗ ȏَ‫ ا‬ǺÌ ǷÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȆÊ ÈǼȈÌ ǟÈ ǺÈ ȈÌÈƥƨÉ ÈǼȇƾÊ ǸÌÈ ǳơ~ǱƢÈ
È ǫǶō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ƽÇ ȂǠÉ ǈÌ ǷÈ
nơǂً ǘÈ Ƿ
ÈǑ Èْ‫ أ‬ǲÈ
Ê ǁÌ ȋơ Ŏ ǫÈƗȆÈ ǿÊ ȁ
È ǺÊ ǸÈ ÈȈÌǳƢÊƥǺÆ ȈÌ ǟÈ ȁ ō ÊƥǺÆ ȈÌ ǟÈ ƔÊ ƢǸÈ ǈǳơ
È ǵÊ ƢǌǳƢ ō
1007- (296) İ�bn Mes’ud radıyallahu anh’den: “Nebî� sallallahu aleyhi ve
sellem şö� yle buyurdu: “Medine Sema’nın iki gözü önündedir. Bir gözü
Şam, bir gözü Yemen’dir. O yeryüzünün en az yağmur alan yeridir.”1111
Ê ȀÈ ÌǳơÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÉ ÌƥǲÈ

Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗ ȆŎ ǸÊ ǋƢ É ǧȂÌ Èǻ ȁÌ ÈƗ ƾÉ ȇÊǄÈȇȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ ǶÊ
ō ȆÊ ÈǼȈÌ ǟÈ ǺÈ ȈÌÈƥȆÈ ǿÊ ȁơ
ƔÊ ƢǸÈ ǈǳơ È ǂً ǘÈ ǷÈ Ǒ Èْ‫ أ‬ǲÈ
Ê ǁÌ ȋơ ō ǫÈƗƪÉ ǼÌ ǰÊ ǇÌ ÉƗ~ǱƢÈ È ǫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
È ǴǇÈ ȁ
nǺÊ ǸÈ ÈȈÌǳƢÊƥǺÆ ȈÌ ǟÈ ȁ ō ÊƥǺÆ ȈÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȇƾÊ ǸÌÈ ǳơȆÊǼǠÌ Èȇ
È ǵÊ ƢǌǳƢ
1110 Hasen.
1111 Hasen ligayrihi. Şafii, Sunen (7266) mubhem ravisi vardır. Şahidi: Ahmed
(2/436)
El-Müsned 435
1008- (297) Yezid veya Nevfel b. Abdillah el-Haşimi’den: “Nebî� sallalla-

hu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Yeryüzünün en az yağmur alan yerin-
de yerleştim. O (Medine) semanın iki gözü önündedir. Bir göz Şam, bir
göz Yemen’dir.”1112
ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƶÇ ÊǳƢǏȆ

È ÊƥÈƗǺÉ ÌƥǲÉ ȈÌ ȀÈ ǇȆÉ ÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗǶÊ
É ȀōƫÈƗȏَ‫ ا‬ǺÌ ǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƨÉ ÈǼȇƾÊ ǸÌÈ ǳơǂÈ ǘÈ ǸÌ Éƫ ǹÌ ÈƗ ǮÉ ǋȂ
Ê Éȇ~ǱƢÈ È ǫ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁÈ
nÊǂǠÌ ǌǳơ
ō ǱƢ È ȏَّ‫ا‬ÊƛǶÌ ȀÉ ōǼǰÊ Éȇȏَ‫ ا‬ȁ
Ŏ ǜÈ Ƿ È ƩȂ É ÉȈÉƦÌǳơƢȀÈ ǴÈ ǿÌ ÈƗǺŎ ǰÊ Éȇȏơ َ‫ ا‬ǂً ǘÈ ǷÈ
1009- (298) Ebû� Hureyre radıyallahu anh’den: “Nebî� sallallahu aleyhi
ve sellem şö� yle buyurdu: “Yakında Medine’ye öyle bir yağmur yağar ki, ne
evleri ne de kıldan çadırları halkını gizleyebilir.”1113

È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗ ǶÇ ȈÈÌ ǴǇ
É ǺÉ Ìƥǹơ È ÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ ǶÊ
É ȂÈ ǨÌ ǏȆ É ȀōƫÈƗ ȏ È ÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǺÌ ǷÊ ƪÆ ȈÌÈƥƢȀÈ ǴÈ ǿÌ ÈƗǺŎ ǰÊ Éȇȏَ‫ ا‬ǂÆ ǘÈ Ƿ
nÇǁƾÈ Ƿ È ƨÊ ÈǼȇƾÊ ǸÌÈ ǳơǲÊ ǿÌ ÈƗƤȈ
É ǐÊ Éȇ~ǱƢÈ
È ǫǶō È ǴǇÈ ȁÈ
1010- (299) Safvan b. Suleym’den: “Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle
buyurdu: “Medine halkına yağmur yağar da evleri onları gizleyemez.”1114
ǺÊ ÌƥǲÊ ȀÌ Ǉ È ǺÊ ÌƥƨÈ ǷƢÈ ǷÈ ÉƗ ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ÇǂȈÌÈƦƳÉ ǺÉ Ìƥǆ É ÉǻȂÉȇȆÊǼÈƯƾō Ʒ È ǶÊ É ȀōƫÈƗ ȏ َ‫ ا‬ǺÌ ǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǹÌ ÈƗ ƨÉ ÈǼȇƾÊ ǸÌÈ ǳơǮÉ ǋȂ
Ê Éƫ~ǱƢÈ È ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǦÈ ǇȂ
È ǫ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǵÇ Ȑَ‫ ا‬Ǉ É ÉȇǺÌ ǟÈ ǦÇ ȈÌÈǼƷÉ
nÇǁƾÈ ǷÈ ǺÌ ǷÊ ƪÆ ȈÌÈƥƢȀÈ ǴÈ ǿÌ ÈƗǺŎ ǰÊ Éȇȏَ‫ ا‬ƨً ǴÈ ȈÈÌ ǳś
È ǠÊ ÈƥǁÌ ÈƗǂÆ ǘÈ ǷƢ
È ȀÈ ÈƦȈǐÊ Éȇ
1011- (302) Yusuf b. Abdillah b. Selam, babasından: “Yakında Medine’ye
kırk gece yağ� mur yağ� ar da, halkını evleri koruyamaz.”1115
1112 Zayıf. Şafii, Sunen (7267) mubhem ravisi vardır. Mü� rseldir.
436 İmam Şafiî
Muâmelât Kısmı
Nikah Kitabı
Mehir Hükümleri
ƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǺÌ ǟÈ ȅƽÊ ƢȀÈ ÌǳơǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÈ ȇÊǄÈȇǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ

ǩơÉ ƾÈ Ǐ È ǹƢ È ǯ È ȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǶÌ ǯƢ È ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ƪÌÉ ǳÈƘǇ
È ǱƢÈ È ǫƨÈ ǸÈ È ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǶȈ
È ǴǇȆ È ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛǺÊ Ìƥ
ƨً ōȈǫÊ ȁÉƗ ƧÈ ǂÈ ǌÌ ǟÈ ȆÌ ÈƬÈǼÌƯơǾÊ Ƴơ Èِ‫ أ‬ǾÉ ǫÉ ơƾÈ Ǐ
Ê ȁÈ ǃÌ ȋ È ǹƢ È ƪÈ
È ǯ~ Ì ǳƢÈǫ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
~ƨÇ ōȈǫÊ ȁÉƗǦÉ ǐÌ ÊǻƪÈ Ì ǳƢÈǫȏ َ‫ ا‬ƪÌ É ǴǫÉ Ǌ È ǁƾÌ ÈƫÈƗƪÈ
Ŏ ōǼǳơƢǷȅÊ Ì ǳƢÈǫƢǌė ÈǻȁÈ
1- (937) Ebu Seleme’den: Aişe radıyallahu anha’ya: “Nebî� sallallahu
aleyhi ve sellem’in verdiğ� i mehir ne kadardı?” diye sordum. Dedi ki: “Hanım-
larının mehri on iki ukiyye ve bir neş idi. Neş nedir biliyor musun?” Ben:
“Hayır” dedim. “Yarım ukiyyedir” dedi.1116
ƱÈ ȁō ǄÈ Èƫ ǥÇ ȂÌ ǟÈ ǺÈ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ Ç ÈǻÈƗ ǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈÌ ǸÈ Ʒ

ō ƾÈ ƦÌ ǟÈ ǹō ÈƗ ǆ É ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ƧÇ ơȂÈ ÈǻǹÊ ǃÌ ȁȄÈ
È ǴǟÈ
2- (938/2) Enes radıyallahu anh’den: “Abdurrahman b. Avf radıyallahu
anh çekirdekler ağ� ırlığ� ınca bir şey mehirle evlendi.”1117

1117 Sahih.
438 İmam Şafiî
ǹō ÈƗ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ

È ǮÇ ÊǳƢǷ È ǺÊ Ìƥǆ Ê ÈǻÈƗ ǺÌ ǟÈ ǲȇÊ Ê Ȃǘǳơ ō ƾÇ ȈÌ ǸÈ ƷÉ ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
É ōǼǳơǶÈ ȀÈ ǇÌ ÈƗƨÈ ÈǼȇƾÊ ǸÌÈ ǳơǵÈ ƾÊ ǫÈƢǸÈō ǳǶō É È Êَّ‫لله‬ơǱȂ
ǶÉ ȀÌ Ǉ
È ǁƢÈ ǘÈ È ǧǱÊ È ǃƢÈǼǸÌÈ ǳơǅƢ È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƅơȄōǴǏ È ǇÉ ǁÈ
Ê ǫÉƗȄōƬƷ
ǮÈ ǸÈ ǇƢÈ È ǱƢÈ ǠÈ ÈƫƾÆ ǠÌ Ǉ ō ǺÊ ÌƥƾÊ ǠÌ ǇȄÈ
È ǬÈ ǧÈ ǞÊ ȈÊƥǂǳơ
È ǾÉ ÈǳǱƢ È ǴǟÈ ǥÇ ȂÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ
ō ƾÉ ƦÌ ǟÈ ǾÉ ÈǳǱƢ
ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ È ǬÈ ǧÈ ǲÈ ǸÈ ǠÌÈ ǳơǮÈ ÈȈǨÊ ǯÌ ÈƗȁ Ê ȆÈƫÈƗǂÈ Ƿơ
È ƪÈ ƠÌ ǋ ō Ì ȅŏ ÈƗǺÌ ǟÈ ǮÈ È ǳǱÊ È ÊǳƢǷÈ
È ǄÌǻÈƗȁȆ
ƢًƠȈÌ ǋ
È ƣƢÈ ǏÈ ÈƘǧÈ ǾÊ ȈÈÌ ǳÊƛƱÈ ǂÈ ƼÈ È ǧǩȂ Ŏ ǴǟÈ ȆÊǻȂŎǳƽÉ ǮÈ ÊǳƢǷÈ ȁ
Ê ǈǳơȄÈ È ǮÈ ǴÊ ǿÌ ÈƗȆǧÊ ǮÈ È ǳÉَّ‫لله‬ơǭÈ ǁƢÈ Èƥ
È ǴǟÈ ~Ƕō
ǶÌ ǯȄÈ È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÉ ǇÉ ǁ È ǬÈ ǧÈ ƢȀÈ ƳÈ ȁō ǄÈ ÈƬÈǧ Ƨً ÈƗǂÈ Ƿơ
È ǾÉ Èǳ ǱƢ Ì ƤÈ ǘÈ ƼÈ Èǧ
nƧÇ ƢǌÈ ÊƥȂÈÌ ǳȁ
È ǶÌ ÊǳȁÌ ÈƗ~ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ƤÇ ǿÈ ƿÈ ǺÌ ǷÊ ƧÇ ơȂÈ ÈǻȄÈǴǟÈ ǱƢÈÈ ǫnǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơō ƾÈ ƦÌ ǟÈ ƢÈȇƢȀÈ ÈƬƳÌ ȁō ǄÈ Èƫ
3- (938) Enes radıyallahu anh’den: “Rasulullah sallallahu aleyhi ve sel-
lem Medine’ye gelince insanları evlerine paylaştırdı. Abdurrahman b. Avf
radıyallahu anh, Sad b. er-Rebi radıyallahu anh’ın payına dü� ştü� . Sa’d ona
dedi ki: “Gel seninle malımı paylaşayım. İ�ki hanımımdan dilediğ� ini senin için
boşayayım. İ�ş konusunda sana yeteyim.” Abdurrahman dedi ki: “Allah sana
aileni ve malını mubarek kılsın. Bana çarşıyı gö� ster.” Onunla çarşıya çıktı ve
kazanç elde etti. Bir kadına talip olarak onunla evlendi. Rasulullah sallalla-
hu aleyhi ve sellem ona: “Ey Abdurrahman! Ne kadar mehirle evlendin?”
dedi. O da: “Çekirdekler kadar altın ile” dedi. Rasulullah sallallahu aleyhi ve
sellem: “Bir koyun ile de olsa velime yemeği ver” buyurdu.1118

È ǮÇ ÊǳƢǷ È ǺÊ Ìƥǆ Ê ÈǻÈƗ ǺÌ ǟÈ ǲȇÊ Ê Ȃǘǳơ ō ƾÇ ȈÌ ǸÈ Ʒ É ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǾÊ Êƥȁ
È ǶōÈ ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơȄÈǳÊƛ ƔƢÈ Ƴ È ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È ǥÇ ȂÌ ǟÈ ǺÈ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ
ō ƾÈ ƦÌ ǟÈ
ǺÈ ǷÊ Ƨً ÈƗǂÈ Ƿơ
Ì ƱÈ ȁō ǄÈ ÈƫǾÉ ōǻÈƗǽÉ ǂÈ ÈƦƻÌ ÈƘǧÈ Ƕō
È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÉ ǇÉ ǁ È ǧƧÇ ǂÈ ǨÌ Ǐ
È ǾÉ ÈǳÈƘǈÈ É ǂÉ ÈƯÈƗ
ƨÈ ÈǻǃÊ ǱƢÈÈ ǫ nƢȀÈ ȈÈÌ ǳÊƛ ƪÈ ǬÌ Ǉ É ǶÌ ǯ~È Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁ È ǬÈ ǧÈ ÊǁƢǐÈ Ìǻȋơ
È ǱƢ Èْ‫أ‬
nƧÇ ƢǌÈ ÊƥȂÈÌ ǳȁ È ǶÌ ÊǳȁÌ ÈƗ~Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁ È ǬÈ ǧÈ ƤÇ ǿÈ ƿÈ ǺÌ ǷÊ ƧÇ ơȂÈ Èǻ
È ǾÉ ÈǳǱƢ
4- (938/1) Enes b. Malik radıyallahu anh’den: “Abdurrahman b. Avf ra-
dıyallahu anh Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’e geldi. Ü� zerinde safran izi var-
dı. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem bu izi sorunca Ensar’dan bir kadınla

El-Müsned 439
evlendiğ� ini haber verdi. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem ona: “Ona ne
mehir verdin?” dedi. Abdurrahman: “Çekirdekler ağ� ırlığ� ınca altın” dedi. Ra-
sulullah sallallahu aleyhi ve sellem ona: “Bir koyun ile de olsa velime yemeğ� i
ver” buyurdu.”1119
ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ È ȅŏ ƾÊ ǟÊ Ƣǈǳơ

ō ƾÇ ǠÌ Ǉ È ǺÊ ÌƥǲÊ ȀÌ Ǉ È ǺÌ ǟÈ ǵÇ ǃÊ ƢƷȆÈ ÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƪÉ ƦÌ ǿÈ ȁ È ƾÈ Ì ǫȆŏǻÊƛÊَّ‫لله‬ơǱȂÈ ǇÉ ǁƢ È ÈȇƪÈ Ì ǳƢǬÈ ǧÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơƪÊ ÈƫÈƗƧً ÈƗǂÈ Ƿơ Ì ǹō ÈƗ
ǶÈÌ ǳǹÌ ÊƛƢȀÈ ȈÊǼƳÌ ȁŏ ǃÈ Êَّ‫لله‬ơǱȂÈ ǇÉ ǁƢ È ÈȇǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǲÆ ƳÉ ǁ Å ȂǗÈ ƢǷƢً ÈȈǫÊ ƪÌ ǷƢÈ ǬÈ ǧÈ ǮÈ
È ǵƢÈ ǬÈ ǧÈ ȐȇÊ È ǳȆǈÊ ǨÌ Èǻ
ƔÇ ȆÌ ǋ È ǺÌ ǷÊ ǭÈ ƾÈ ǼÌ ǟÊ ǲÌ ǿÈ ~Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÉ ǇÉ ǁÈ ǱƢÈ ǬÈ ǧÈÆƨƳƢ È ƷƢÈ ȀÈ ÊƥǮÈ È ǳǺÌ ǰÉ Èȇ
Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǱƢ È ǬÈ ǧÈơÈǀǿÈ ȅÊǁơǃÈ Êƛȏَّ‫ا‬ÊƛȅƾÊ ǼÌ ǟÊ ƢǷ È ǱƢ È ǬÈ ǧÈnǽÉ ƢōȇÊƛƢȀÈ ǫÉ ƾÊ ǐÌ Éƫ
ǱƢÈ È ǫƢًƠȈÌ ǋ È ƾÉ ƳÊ ÈƗƢǷ
È ǱƢ È ǬÈ ǧÈnƢًƠȈÌ ǋ È ǆÌ ǸÊ ÈƬÌǳƢÈǧǮÈ È ǳǁơÈ ǃÈ Êƛȏَ‫ ا‬ƪÈ ǈÈ È ǽÉ ƢōȇÊƛƢȀÈ ÈƬȈÌ ǘÈ ǟÌ ÈƗǹÌ Êƛ~
Ì ǴƳ
ȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁÈ ǾÉ ÈǳǱƢ È ƾÌ ƴÊ ÈȇǶÈ
È ǬÈ ǧÈƢًƠȈÌ ǋ Ì ǴǧÈǆ È ǸÈ ÈƬÌǳƢÈǧnƾÇ ȇƾÊ ƷÈ ǺÌ ǷÊƢǸً ÈƫƢƻ È ȂÈÌ ǳȁÈ ǆÌ ǸÊ ÈƬÌǳơ~
ƧÉ ǁȂ
È ǇÉ ȁơÈÈ ǀǯ È ƧÉ ǁȂ
È Ǉ
É ǶÌ ǠÈ Èǻ ǱƢÈÈ ǫ nƔÆ ȆÌ ǋ È ǹƕ Ê ǂÌ ǬÉ ÌǳơǺÈ ǷÊ ǮÈ ǠÈ Ƿ
È ǲÌ ǿÈ ~Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
ƢǸÈ ÊƥƢȀÈ ǰÈ ÉƬƳÌ ȁō ǃÈ ƾÈ Ì ǫ~Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁÈ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ƢǿÈ ƢǸō Ǉ Ŏ ǀǯÈ
È ǁÉ ȂÈ ǈǳơơÈ
nǹƕ Ê ǂÌ ǬÉ ÌǳơǺÈ ǷÊ ǮÈ ǠÈ ǷÈ
5- (889/1) Sehl b. Sa’d es-Sâ� idî� radıyallahu anh şö� yle dedi: “Bir kadın
Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’e geldi ve şö� yle dedi: “Ey Allah’ın Rasulü� !
Kendimi sana hibe etmeye geldim.” Bunun ü� zerine Rasulullah sallallahu aley-
hi ve sellem kadına bakarak onu tepeden tırnağ� a sü� zdü� . Sonra başını eğ� di.
Kadın kendi hakkında bir hü� kü� m vermediğ� ini gö� rü� nce oturdu. Derken Rasu-
lullah sallallahu aleyhi ve sellem’in ashabından bir zâ� t kalkarak: “Ey Allah’ın
Rasulü� ! Eğ� er senin bu kadına bir ihtiyacın yoksa, onu benimle evlendiriver!”
dedi. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem: “Sende (verecek) bir şey var
mı?” diye sordu. O zâ� t: “Şu izarımdan başka bir şeyim yok” dedi. Rasulullah
sallallahu aleyhi ve sellem: “Senin izarını ne yapsın? Onu versen senin
üzerinde bir şey kalmayacak! Başka bir şey ara” buyurdu. Adam: “Hiç bir
şey bulamadım” dedi. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem: “Demirden bir
yüzük olsun (bulmaya) bak!” dedi. O zâ� t aramaya gitti, bir şey bulamadı.

440 İmam Şafiî
Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem: “Ezberinde Kur’ân’dan bir şey var

mı?” diye sordu. O zâ� t: “Filâ� n ve filâ� n sû� reler ezberimdedir” diyerek (bildiğ� i)
sû� releri saydı. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem: “Haydi git! Kadın sana
ezber bildiğin Kur’ân ile temlik olundu (onunla seni evlendirdim).”
buyurdu.”1120
ǹō ÈƗȅō ƾÊ ǟÊ Ƣǈǳơ

ō ƾÇ ǠÌ Ǉ È ǺÈ ÌƥǲÈ ȀÌ Ǉ È ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
È ǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥǵÊ ǃÊ ƢƷȆ
È ǞÈ ǸÊ ǇÇ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȄōǴǏ È ǬÈ ǧÈ ƨً ǸÈ ÊƟƢÈǫ Ƨً ÈƗǂÈ Ƿơ
È ȆŎ ÊƦōǼǳơǾÉ Èǳ ǱƢ Ì Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơȄÈǳÊƛ ƤÈ ǘÈ ƻ
È ȐÅ ƳÉ ǁÈ
nƾÇ ȇƾÊ ƷÈ ǺÌ ǷÊ ƢǸً ÈƫƢƻ È ǆÌ ǸÊ ÈƬÌǳơ~ǱƢ
È ȂÈÌ ǳȁ È ǬÈ ǧÈ ƢȀÈ ǫÊ ơƾÈ ǏȆ
È ǧÊ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
È ǴǇÈ ȁ
6- (889) Sehl b. Sa’d es-Saidî� radıyallahu anh’den: “Bir adam Nebî� sal-
lallahu aleyhi ve sellem’e kendisini hibe bir kadını nikahlamak istedi. Nebî�
sallallahu aleyhi ve sellem adama kadının mehri olması için: “Demirden de
olsa bir yü� zü� k bul” dedi.”1121
È ǞÈ ǸÊ Ǉ
ǺÈ ÌƥǂÈ ÊƥƢƳ È ǾÉ ōǻÈƗÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơȂÉƥÈƗƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÊ ȈƴÊ ǸÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ŏ ǺÊ ǟÈ ȄȀÈ ÈǻǶō
nÊǁƢǤÈ ǌǳơ È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō Êƛ~ǱȂ É ǬÉ ÈȇÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ
aleyhi ve sellem şiğ� ar (takas) nikahından yasakladı.”1122

È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗƾÇ ǿÊ ƢƴÈ Ƿ Ç ƴÊ ÈǻȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ǺÌ ǟÈ ƶȈ
Ì ȍơȆǧÊ ǁƢÈ ǤÈ ǋ
nǵÊ Ȑَ‫ ا‬ǇÊْ‫إ‬ Ê ȏ~
َ‫ ا‬ǱƢÈ È ǫǶō È ǴǇÈ ȁÈ
8- (957) Mucahid rahimehullah’tan: “Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem
şö� yle buyurdu: “İslam’da şiğar (takas nikahı) yoktur.”1123
1121 Sahih.
1123 Sahih ligayrihi. Şafii; Sunen (14083)
El-Müsned 441
ȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ

ǾÉ ƳÈ ȁŏ ǄÈ ÉȇǹÌ ÈƗȄÈǴǟÈ ǾÉ ÈƬÈǼÌƥơǲÉ ƳÉ ǂǳơ
ō ƱÈ ȁŏ ǄÈ ÉȇǹÌ ÈƗǁƢÉ ǤÈ ǌǳơŏ ȁÊ ŏ ǺÊ ǟÈ ȄȀÈ ÈǻǶō
È ǁƢǤÈ ǌǳơ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
È ǴǇÈ ȁ
Æ ƾÈ ǏƢ
ǩơ È ǸÈ ȀÉ ÈǼȈÌÈƥǆ È ǾÉ ÈƬÈǼÌƥơǂÉ ƻÈ ȉơْ‫آ‬
È ȈÈÌ ǳȁ
9- (955) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’dan: “Rasulullah sallallahu aley-
hi ve sellem şigar nikahından yasakladı.” Şiğ� ar: kişinin kızını, diğ� er bir kişi-
nin kızını nikahlamak karşılığ� ında mehirsiz olarak nikahlamasıdır.”1124
ǺÊ ǟÈ ƾÇ ÊǳƢƻ È ǺÉ ÌƥǶÉ ǴÊ ǈÌ ǷƢ È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÊ ǧÊ ƢÈǻ ǺÌ ǟÈ ǆ
É ÈǼÈƯƾō ƷÈ ȁ Ç ÈǻÈƗ ǺÉ ÌƥǮÉ ÊǳƢǷƢ
ǾÉ ōǻÈƗǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ Ê ǂÊƥƢƳ
È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ƢǸÈ ǿÉ Ȑَ‫ ا‬ǯÇ È ǺÌ ǟÈ ÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ
É ǺÊ Ìƥơ
ǾÉ ÈƬÈǼÌƥơǲÈ ƳÉ ǂǳơ
ō ǲÉ ƳÉ ǂǳơ ō ƱÈ ȁŏ ǄÈ ÉȇǹÌ ÈƗǁƢÉ ǤÈ ǌǳơ
ŏ ȁÈ ǾÊ ÊưȇƾÊ ƷȆÈ ǧÊ ǮÆ ÊǳƢǷ È ƽÈ ơǃÈ ȁÊ ŏ ǺÊ ǟÈ ȄȀÈ Èǻ
È ǁƢǤÈ ǌǳơ
ǾÉ ÈƬÈǼÌƥơǾÉ ƳÈ ȁŏ ǄÈ ÉȇǹÌ ÈƗȄÈǴǟÈ
10- (956/1) Cabir radıyallahu anh’den: Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem
şiğ� ar nikahından yasakladı. Malik rivayetinde şunu ekledi: “Şiğ� ar: Kişinin bir
kimseye onun kızıyle evlenmek şartıyla kızını evlendirmesidir.”1125
ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǅÇ ȁƢÈ É ǗǺÌ ǟÈ ǶÇ ȈÈÌ ǴǇȆÉ ÊƥÈƗǺÊ ÌƥƮÊ ȈÈÌ ǳǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǶÆ ǴÊ ǈÌ ǷƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ō ǧÊǱƢÈ
È ȀÈ ÊƥȂÉǴƼÌ ÈȈÈǧƧÈ ÈƗǂÌ ǸÌÈ ǳơƱÉ ȁō ǄÈ ÈƬÈȇǲÊ ƳÉ ǂǳơȆ
Ƕō ÉƯƢȀÈ ǈō ǸÈ Èȇȏَ‫ ا‬ȁƢ È ǫǾÉ ōǻÈƗƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ǅƢ Ç ōƦǟÈ
ǲÈ ƦÈÌ ǫǺÌ ǷÊ Ǻō ǿÉ ȂǸÉ ÉƬǬÌ Ǵō ǗÈ ǹÌ Êƛȁ`
È ǱȂ É ǬÉ ÈȇÈَّ‫لله‬ơǹō ȋÈِ‫ أ‬ǩơ ō ǦÉ ǐÌ Êǻȏَّ‫ا‬ÊƛƢȀÈ Èǳǆ
Ê ƾÈ ǐǳơ È ȈÈÌ ǳ~ƢȀÈ ǬÈ Ǵŏ ǘÈ Éȇ
~>ÏÐÔƧǂÈ ǬÈ ÈƦÌǳơ@^ǶÌ ÉƬǓÌ ǂÈÈ ǧƢǷ È ǦÉ ǐÌ ÊǼǧÈ ƨً ǔȇÊ È ǂǧÈ Ǻō ȀÉ ÈǳǶÌ ÉƬǓÌ ǂÈÈ ǧƾÈÌ ǫȁÈ Ǻō ǿÉ ȂǈŎ ǸÈ ÈƫǹÌ ÈƗ
11- (1083) Tavus rahimehullah’tan: İ�bn Abbas radıyallahu anhuma bir
kadınla evlenip yalnız kalan, sonra ona dokunmadan boşayan kişi hakkın-
da şö� yle dedi: “Kadına ancak mehrin yarısı vardır. Zira Allah Azze ve Celle
şö� yle buyurmuştur: “Eğer onlarla temas etmeden onları boşamışsanız
ve mehirlerini de tayin etmişseniz, mehirin yarısı onlara aittir.” (Bakara
237)”1126
1124 Sahih. Şafii, Sunen (14072-73) Muslim (1415)

442 İmam Şafiî
ǅÇ ȁƢÈ É ÊƥÈƗǺÊ ÌƥƮÊ ȈÈÌ ǳǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ

É ǗǺÌ ǟÈ ǶÇ ȈÈÌ ǴǇȆ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÇ ÊǳƢƻ
Éَّ‫لله‬ơǱƢÈ
È ǫ ǺÌ ǸÈ Êǳ ȆÊǼǠÌ ÈȇƢȀÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ƧÈ ƾō ǟÊ ȏَ‫ ا‬ȁÊ
È ǂȀÌ ǸÌÈ ǳơǦÉ ǐÌ Êǻ ȏَّ‫ا‬Êƛ ƢȀÈ Èǳ ǆ È ȈÈÌ ǳ ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ
ƧǂÈ ǬÈ ÈƦÌǳơ@^ƨً ǔȇÊ È ǂǧÈǺō ȀÉ ÈǳǶÌ ÉƬǓÌ ǂÈÈ ǧƾÈ È Ǻō ǿÉ ȂǈŎ ǸÈ ÈƫǹÌ ÈƗǲÊ ƦÈÌ ǫǺÌ ǷÊ Ǻō ǿÉ ȂǸÉ ÉƬǬÌ Ǵō ǗÈ ǹÌ Êƛȁ`ȄÈ
Ì ǫȁ È ǳƢǠÈ Èƫ
ǶÌ ǰÈ È ǧ Ǻō ǿÉ ȂǈŎ ǸÈ Èƫ ǹÌ ÈƗ ǲÊ ƦÈÌ ǫ ǺÌ ǷÊ Ǻō ǿÉ ȂǸÉ ÉƬǬÌ Ǵō ǗÈ Ƕō ÉƯ`ǲō ƳÈ ȁ
É ǳ ƢǸÈ È Ǆō ǟÈ Êَّ‫لله‬ơ ǱÊ ȂÈÌ ǫȁ>ÏÐÔ
È
>ÑÖƣơǄÈ ƷÌ ȋơ@^Ƣ Èْ‫ أ‬ȀÈ ÈǻȁƾŎ ÈƬǠÌ ÈƫƧÇ ƾō ǟÊ ǺÌ ǷÊ ǺÊ ō ȀȈÈÌ ǴǟÈ
12- (585) Tavus, İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’dan: “Allah Teâ� lâ� ’nın:
“Eğer onlara mehir tespit eder de kendilerine dokunmadan boşarsa-
nız…” (Bakara 237) ayeti ve: “Sonra onlara dokunmadan kendilerini bo-
şadığınızda, onlar üzerinde sizin sayacağınız bir iddet hakkınız yoktur”
(Ahzab 49) ayeti hakkında: “Ona ancak mehrin yarısı vardır ve iddet gerek-
mez” dedi.1127
ȆÊƬōǳơȏَّ‫ا‬ÊƛÆƨǠÈ ƬÌ ǷÉ ƨÇ ǬÈ ǴÈ ǘÌ ǷÉ ǲŏ ǰÉ Êǳ~ǱƢÈ

È ǫǾÉ ōǻÈƗǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
nÊǂȀÌ ǸÌÈ ǳơǦÉ ǐÌ ÊǻƢȀÈ ÉƦǈÌ ƸÈ È ǧƢȀÈ ÊƥǲÌ ƻÈ ƾÌ ÉȇǶÈÌ ǳȁÈ ǩơ ō ȀÈ ÈǳǑÊ
É ƾÈ ǐǳơƢ È ǂǧÉ
13- (591) Nafi, İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’dan: “Her boşanan kadı-
nın mut’a hakkı vardır. Ancak kendisine mehir belirlenip de, gerdeğ� e girilme-
miş olana mehrin yarısı dü� şer.”1128
ȏَّ‫ا‬ÊƛÆƨǠÈ ƬÌ ǷÉ ƨÇ ǬÈ ǴÈ ǘÌ ǷÉ ǲŏ ǰÉ Êǳ~ǱȂ

É ǬÉ ÈȇǹƢ È ǾÉ ōǻÈƗǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
nƢȀÈ ÈǳǑÊ È ǂǧÉ ƢǷ È ǦÉ ǐÌ ÊǻƢȀÈ ÉƦǈÌ ƸÈ
È ǧǆ ō ǸÈ ÉƫǶÈ
Ì ǴǧÈ ǩơ ō ȀÈ ÈǳǑÊ
É ƾÈ ǐǳơƢ È ǂǧÉ ƾÈ
Ì ǫȁ
È ǪōÉ ǴǘÈ ÉƫȆÊƬōǳơ
14- (591/1) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma şö� yle derdi: “Boşanan her
kadın için mut’a vermek gerekir. Ancak gerdeğ� e girmeden boşanan ve kendi-
sine mehir takdir edilen kadına, takdir edilen mehrin yarısı verilir.”1129
1127 Zayıf. Muslim b. Halid ez-Zencî� ve Leys b. Ebi Suleym zayıftırlar.

1128 Sahih.
1129 Sahih.
El-Müsned 443
ÊǁȂÈ ǈÌ ǸÊ ÌǳơǺÊ ÌƥÊǂǨÈ ǠÌ Ƴ È ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇ

È ǮÇ ÌȇƾÈ ǧÉȆÊƥÈƗǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƱÈ ȁō ǄÈ Èƫ ǾÉ ōǻÈƗ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǶÇ ǠÊ ǘÌ Ƿ
É ǺÊ ÌƥÊǂȈÌÈƦƳ É ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ
É ǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈǠÊ ǇȆ
È ÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥǲÊ Ǐơ Ê ȁ È ǺÌ ǟÈ
ǮÈ ÊǳƿÈ ȆǧÊ ǾÉ ÈǳǲȈ
È ǬÊ ǧÈ ƢǷƢė Èƫǩơ ō ÊƥƢȀÈ ȈÈÌ ǳÊƛǲÈ ǇÈ ǁÌ ÈƘǧÈ ƢȀÈ ǬÈ Ǵō ǗÈ ȄōƬƷƢ
Ê ƾÈ ǐǳƢ È ȀÈ ÊƥǲÌ ƻÉ ƾÌ ÈȇǶÈÌ ǳȁÈ Ƨً ÈƗǂÈ ǷơÌ
nǲÊ ǔÌ ǨÈ ÌǳƢÊƥȄÈǳȁÌ ÈƗƢÈǻÈƗ~ǱƢÈ ǬÈ ǧÈ
15- (940) Muhammed b. Cubeyr b. Mut’im’den: “Cubeyr b. Mut’im radı-
yallahu anh bir kadınla evlendi ve boşayıncaya kadar onunla ilişkiye girmedi.
Sonra ona tam mehir gö� nderdi. Ona bu konu sö� ylenince: “Ben lutufta bulun-
maya daha layığ� ım” dedi.”1130
È ǂǸÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ƨÈ ÈǼÌƥơǹō ÈƗ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ǺÊ ÌƥƾÊ ÌȇǃÈ ƪÉ ǼÌÊƥ ƢȀÈ Ƿō ÉƗȁȁÇ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ȀÈ ÊƥǲÌ ƻÉ ƾÌ ÈȇǶÈÌ ǳȁ
ƢȀÈ ÈǳǶŏ ǈÈ ÉȇǶÈÌ ǳȁƢ È ƩƢ È ǧǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǠÈ ÊǳǺÇ ÌƥơƪÈ ƸÌ ÈƫƪÌ ÈǻƢǯ
È ǸÈ È ƣƢ Ê ǘō ƼÌ
È ǳơ
ƢȀÈ ÈǳǹƢ
È ǯ È ȂÈÌ ǳȁÈ ǩơ È ȀÈ Èǳǆ
Æ ƾÈ ǏƢ È ȈÈÌ ǳ~ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÉ ÌƥơǱƢ È ȀÈ ǷŎ ÉƗƪÌ ǤÈ ÈƬÌƥƢÈǧƢًǫơƾÈ ǏÈ
È ǬÈ ǧÈ ƢȀÈ ǫÈ ơƾÈ ǏƢ
È ǧǮÈ ÊǳƿÈ ǲÈ ÈƦǬÌ ÈƫǹÌ ÈƗƪÌ ÈƥÈƘǧÈ nƢȀÈ ǸÌ ǴÊ ǜÌ ÈǻǶÈÌ ǳȁ
ǺÈ ÌƥƾÈ ÌȇǃÈ ǶÌ ȀÉ ÈǼȈÌÈƥơȂÉǴǠÈ ƴÈ È ǽÉ ȂǸÉ ǰÉ ǠÌ ÈǼǸÌ ÈǻǶÈÌ ǳǩơ
Æ ƾÈ ǏÈ
É ŚÈ ǸÊ ÌǳơƢȀÈ ÈǳȁƢ
ƭơ È ȀÈ Èǳǩơ È ȏَ‫ ا‬ǹÌ ÈƗȄǔÈ ǬÈ ǧÈ ƪÇ ÊƥƢÈƯ
È ƾÈ Ǐ
16- (939) Nafi rahimehullah’tan: “Ubeydullah b. Amr’ın kızı Abdullah
b. Ö� mer radıyallahu anhuma’nın nikahında idi. Kızın annesi de Zeyd b. el-
Hattab’ın kızı idi. Kız ö� ldü� ğ� ü� nde İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma onunla iliş-
kiye girmemişti ve mehir de belirlenmemişti. Annesi onun mehrini talep
etti. İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma dedi ki: “Ona mehir yoktur. Şayet mehir
olsaydı sizden alıkoymaz ve size zulmetmezdim.” Kadın bunu kabul etmeye
yanaşmadı ve aralarında Zeyd b. Sabit radıyallahu anh’ı hakem yaptılar. O da
kadının mehri olmadığ� ına ve miras hakkı olduğ� una hü� kmetti.”1131
ȆŌ ǴÊ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ÇǂȈÌ ƻ

È ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƤÊ ÊƟƢǈǳơ
ō ǺÊ ÌƥƔÊ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
Éَّ‫لله‬
ƢȀÈ ÈǳǑÊ È ȀÈ ÊƥǲÌ ƻÉ ƾÌ ÈȇǶÈÌ ǳȁ
Ì ǂǨÌ ÈȇǶÈÌ ǳȁƢ È ƩȂ ō ǧÊǾÉ ǼÌ ǟÈ ơȆÈ ǓÊ ǁÈ
É ǸÉ ÈȇǶō ÉƯƧÈ ÈƗǂÌ ǸÌÈ ǳơƱÉ ȁō ǄÈ ÈƬÈȇǲÊ ƳÉ ǂǳơȆ
1130 Zayıf. Şafii, Sunen (14361) Vasıl b. Said meçhuldü� r.

444 İmam Şafiî
ƢȀÈ Èǳǩơ
È ƾÈ Ǐ È ƧÈ ƾō ǠÊ ÌǳơƢȀÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ȁ
È ȏَ‫ ا‬ȁ È ŚÈ ǸÊ ÌǳơƢȀÈ Èǳǹō ÈƗƢًǫơƾÈ ǏÈ
È ƭơ
17- (1312) Abdu Hayr’den: “Ali radıyallahu anh bir kadını nikahladığ� ın-
da onunla ilişkiye girmeden ve mehrini de belirlemeden ö� lmesi hakkında;
kadının miras hakkı olduğ� una, iddet beklemesi gerektiğ� ine ve mehir hakkı
olmadığ� ına hü� kmetti.”1132
Nikahta Velî Şartı Hakkında Gelenler
ǺÊ ǟÈ ȄǇȂ È Ƿ É ǺÊ ÌƥǹƢ È ǸÈ ȈÈÌ ǴǇ

É ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ ƳÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÊ ȈƴÊ ǸÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ȁ È ǶÆ ǴÊ ǈÌ ǷƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ƣƢ
Ç ȀÈ ǋ Ê ǺÊ Ìƥơ
ƢًƯȐَ‫ا‬ÈƯnǲÆ ǗÊ ƢÈƥƢȀÈ ƷƢ
É ǰÈ ÊǼǧÈ ƢȀÈ ŏȈÊǳȁ È ǹÌÊ ƿÊƛÊǂȈÌ ǤÈ ÊƥƪÌ ƸÈ ǰÊ ÉǻƧÇ ÈƗǂÈ ǷơƢ
Ì ǸÈ ŎȇÈƗ~ǱƢÈ È ǫǾÉ ōǻÈƗ
şö� yle buyurdu: “Velisinin izni olmaksızın evlenen herhangi bir kadının
nikahı bâtıldır.” Bunu ü� ç defa sö� yledi. (Bir nü� shada şu ziyade vardır: “Eğer
onunla ilişkiye girilmişse fercini helal kıldığı için mehir gerekir.”)1133
ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ȄǇȂ È ǷÉ ǺÊ ÌƥǹƢ

È ǸÈ ȈÈÌ ǴǇ
É ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇ È ǺÉ ÌƥƾÉ ȈǠÊ ǇƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ƣƢ
ǾÉ ōǻÈƗǶō Ç ȀÈ ǋÊ
ƢȀÈ ǴÈ ǧÈ ƢȀÈ ÈƥƢǏÈ ÈƗǹÌ ÊƜǧÈ ƢًƯȐَ‫ا‬ÈƯǲÆ ǗÊ ƢÈƥƢȀÈ ƷƢ
É ǰÈ ÊǼǧÈ ƢȀÈ ŏȈÊǳȁ Ç ƿÊƛÊǂȈÌ ǤÈ ÊƥƪÌ ƸÈ ǰÊ ÉǻƧÇ ÈƗǂÈ ǷơƢ
È ǹÌ Ì ǸÈ ŎȇÈƗ~ǱƢÈÈǫ
nǾÉ ÈǳȆō Êǳȁ È ȆŎ Êǳȁ
È ȏَ‫ ا‬ǺÌ Ƿ È ǹƢ È ǴǈǳƢÈ
É ǘÌ Ŏ ǧơȁǂÉ ƴÈ ÈƬǋơ Ì ǹÊ ÊƜǧÈ ƢȀÈ ƳÊ ǂÈÌ ǧǺÌ ǷÊ ǲō ƸÈ ÈƬǇơƢÌ ǸÈ ÊƥǂÉ ȀÌ ǸÌÈ ǳơ
19- (837/1) Aişe radıyallahu anha’dan: Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem
şö� yle buyurdu: “Herhangi bir kadın velîsinin izni olmaksızın evlenirse
nikahı bâtıldır.” Bunu ü� ç defa sö� yledi. “Eğer onunla ilişkiye girerse fer-
cini helal saymasından dolayı kadına mehir gerekir. eğer çekişirlerse
sultan (yönetici), velîsi olmayanın velîsidir.”1134

1134 Sahih ligayrihi. Said b. Salim zayıftır. bkz.: el-İ�rva (1840)
El-Müsned 445
ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÉ ÌƥȁǂÉ ǸÌ ǟÈ ǱƢÈ È ǫ ǱƢÈ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÊ ȈƴÊ ǸÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ȁ
È ǫ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ È ǶÆ ǴÊ ǈÌ ǷƢÉ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÈ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ƨÈ ǷƢÈ ǸÈ ÉƯȆÊƥÈƗƪÉ ǼÌÊƥƨÉ ÈǼǷÊ ƕƢȀÈ ÈǳǱƢÉ ǬÈ ÉȇƨÈ ÈǻƢÈǼǯ Ê ǺÊ ÌƥÊǂǰÌ ÈƥȆÊǼÈƥǺÌ ǷÊ ÆƧÈƗǂÈ Ƿơ Ì ƪÊ ƸÈ ǰÈ Èǻ
ÌƿÊƛ ÊǄȇÊǄǠÌÈ ǳơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ȄÈǳÊƛ ȅÊ È ǧ ǅÇ ǂŏ ǔÈ Ƿ
Ŏ ǁơȂÈ ƬÌ ǠÌÉ ǳơƨÈ ǸÈ ǬÈ ǴÌ ǟÈ ǺÉ ÌƥƨÉ ǸÈ ǬÈ ǴÌ ǟÈ ƤÈ ÈƬǰÈ É ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ
ƢȀÈ ÈƥƢǏÈ ÈƗƾÈ Ì ǫȁÈ ǂÉ ǸÈ ǟÉ ǽÉ ƽō ǂÈÈ ǧȅÊǂǷÌ ÈƗÊǂȈÌ ǤÈ ÊƥƪÌ ƸÈ ǰÈ ÈǻƢȀÈ ōǻÊƛȁƢ È ȀÈ ŎȈÊǳȁȆ È ŏǻÊƛƨÊ ÈǼȇƾÊ ǸÌÈ ǳơȆÊǳơȁ È ȂÈ ǿÉ
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ȋƢ Èِ‫ أ‬ȀÈ ÈǳƵƢÈ ǰÈ ÊǻȐÈَ‫ ا‬ǧƢȀÈ ŏȈÊǳȁ È ǹÌÊ ƿÊƛÊǂȈÌ ǤÈ ÊƥƪÌ ƸÈ ǰÈ ÈǻƧÇ ÈƗǂÈ Ƿơ
Ì ȅŎ ÈƘǧÈ ǱƢÈÈǫ
ƢȀÈ ǼÌ ǷÊ ƣƢÈ ǏÈ ÈƗ ƢǸÈ Êƥ ƢȀÈ ǴÊ ưÌ ǷÊ ǩơ È ȀÈ ǴÈ ǧÈ ƢȀÈ ÈƥƢǏÈ ÈƗ ǹÌ Êƛȁn
É ƾÈ ǏƢ È ǲÆ ǗÊ ƢÈƥƢȀÈ ƷƢ É ǰÈ ÊǼǧÈ ~ǱƢÈ È ǫ ǶōÈ ǴǇÈ ȁÈ
Ƕō
È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǾÊ ÊƥƢȀÈ ÈǳȄǔÈÈ ǫƢǸÈ Êƥ
20- (1066) Amr b. Dinar dedi ki: “Bekr b. Kinane oğ� ullarından Amine
bt. Ebi Sumame denilen bir kadın Ö� mer b. Abdillah b. Mudarris ile evlenmiş-
ti. Alkame b. Alkame el-Utvarî�, Medine valisi olan Ö� mer b. Abdilaziz’e şö� yle
yazdı: “Ben onun velisiyim. Benim emrim olmadan evlendi.” Bunun ü� zerine
Ö� mer onun nikahını reddetti. Adam onunla ilişkiye girmişti. Dedi ki: “Hangi
kadın velisinin izni olmaksızın evlenmişse onun nikahı yoktur. Zira Nebî� sal-
lallahu aleyhi ve sellem: “Onun nikahı bâtıldır” buyurmuştur. Eğ� er onunla
ilişkiye girmişse bundan dolayı Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’in hü� kmettiğ� i
gibi; mehr-i misil gerekir.”1135
ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǹō ÈƗƾÇ ÈƦǠÌ Ƿ ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȆŌ ÊǳȁÊ
È ǂȈÌ ǤÈ ÊƥƪÌ ƸÈ ǰÈ ÈǻƧÇ ÈƗǂÈ Ƿơ
Ì ƵƢÈ ǰÈ Êǻƽō ǁÈ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ
21- (1065/1) Abdurrahman b. Ma’bed’den: “Ö� mer radıyallahu anh velî�
izni olmaksızın evlenen kadının nikâ� hını reddetti.”1136
È ǸÈ ưÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ

ǹƢ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÆ ȈǠÊ ǇÈ ȁ
È ƾÇ ÊǳƢƻ
È ǫ ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
ǱƢÈ È ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÇ ǿÊ ƢƴÈ ǷÉ ȁÇ É ǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ
È ǂȈÌÈƦƳ È ǺÌ ǟÈ ǶÇ ȈÌÈưƻÉ ǺÊ Ìƥ

1136 Zayıf. Şafii, Sunen (13541) Beyhaki (7/111) Abdurrahman b. Ma’bed’in Ö� mer
radıyallahu anh’den rivayeti munkatı’dır.
446 İmam Şafiî
ǺÊ ÌƥơǺÈ ǷÊ ǾÉ ǠÈ ǸÊ Ǉ Ì ǫƢǸً ǴÊ ǈÌ Ƿ

È ƾÈ É ƤÉ ǈÊ ƷÌ ÈƗȁn
È ƾÇ ǋÊ ǂÌ Ƿ
É ȆŌ ÊǳȁÈ ȁ
È ǱÇ ƾÌ ǟÈ ȅÌ ƾÈ ǿÊ ƢǌÈ Êƥȏَّ‫ا‬ÊƛƵƢ
È ǰÈ Êǻȏ~
َ‫ا‬
ǶÇ ȈÌÈưƻÉ
22- (838/1) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma dedi ki: “İ�ki adil şahit ve
veliyyi mü� rşid olmadan nikah yoktur.”1137
Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ É ǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ

È ǅƢ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǶÆ ǴÊ ǈÌ ǷƢ
È ǺÌ ǟÈ ǶÇ ȈÌÈưƻ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǱÇ ƾÌ ǟÈ ȅÌ ƾÈ ǿÊ ƢǋÈ ȁ
È ƾÇ ǋÊ ǂÌ Ƿ
É ȆŌ ÊǳȂÈ Êƥȏَّ‫ا‬ÊƛƵƢ
È ǰÈ Êǻȏ È ǫƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ
َ‫ ا‬ǱƢÈ
… (838) Said b. Cubeyr’den: İ�bn Abbas radıyallahu anhuma dedi ki: “İ�r-
şad eden bir veli ve iki adil şahit olmadan nikah olmaz.”1138
ƾÌ ȀÈ ǌÌ ÈȇǶÈÌ ǳƵƢÇ ǰÈ ÊǼÊƥǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ

È ǂÉ ǸÈ ǟÉ ȆÈ ÊƫÉƗǱƢÈ
È ǫÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢÈ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǾÊ ȈǧÊƪÉ ǷÌ ƾō ǬÈ ÈƫƪÉ ǼÌ ǯ
É ȂÈÌ ǳȁÈ ǽÉ ǄÉ ȈƳÊ ÉƗȏَ‫ ا‬ȁ
È ǂŏ ǈǳơ
ŏ ƵƢ É ǰÈ ÊǻơÈǀǿÈ ~ǱƢÈ ǬÈ ǧÈÆƧÈƗǂÈ ǷơÌ ȁ È ȏَّ‫ا‬ÊƛǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
È ǲÆ ƳÉ ǁ
nƪÉ ǸÌ ƳÈ ǂÈÈ ǳ
23- (1070) Ebu’z-Zubeyr’den: “Ö� mer radıyallahu anh’e bir kadın ve bir
erkeğ� in şahitlik ettiğ� i bir nikah getirildi. Şö� yle dedi: “Bu gizli nikahtır. Bunu
geçerli saymam. Şayet daha ö� nce gelseydi recmederdim.”1139
ǅƢÇ ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ÇǂȈÌÈƦƳ É ǺÊ ÌƥǞÊ ǧÊ ƢÈǻ ǺÌ ǟÈ ǲÊ ǔÌ ǨÈ ÌǳơǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ǺÌ ǷÊ ƢȀÈ ǈÊ ǨÌ ÈǼÊƥ ǪŎ ƷÈ ÈƗ ǶÉ ŏȇȋơ~
Èْ‫ أ‬ǱƢÈ È ǫ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗ ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ
È ȀÈ ǈÊ ǨÌ ÈǻȆǧÊ ǹÈ
É ȀÈ ÉǻƿÌ ÊƛȁƢ
nƢȀÈ ÉƫƢǸÈ ǏƢ È ȀÈ ŏȈÊǳȁÈ
É ƿƘÌÈƬǈÌ ÉƫǂÉ ǰÌ ÊƦÌǳơȁƢ
24- (663/1) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’dan: Nebî� sallallahu aleyhi
ve sellem şö� yle buyurdu: “Dul kadın kendisi hakkında velisinden daha
hak sahibidir. Bekar kızdan izin istenilir. Onun izni susmasıdır.”1140
1137 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (13638, 13639) Taberani (3/163)

1138 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (13548) isnadında Muslim b. Halid ez-Zenci zayı -
tır. Şahitleri: Abdurrazzak (10483) Darekutni (3/221)
El-Müsned 447
ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ÇǂȈÌÈƦƳ

É ǺÊ ÌƥǞÊ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǲÊ ǔÌ ǨÈ ÌǳơǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Èْ‫ أ‬ǱƢÈ
ǪŎ ƷÈ ÈƗ ǶÉ ŏȇȋơ~ È ǫ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÈ ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗ ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ǅƢ Ç ōƦǟÈ
È ȀÈ ǈÊ ǨÌ ÈǻȆǧÊ ǹÈ
É ȀÈ ÉǻƿÌ ÊƛȁƢ
nƢȀÈ ÉƫƢǸÈ ǏƢ È ȀÈ ŏȈÊǳȁ
É ƿƘÌÈƬǈÌ ÉƫǂÉ ǰÌ ÊƦÌǳơȁƢ È ǺÌ ǷÊ ƢȀÈ ǈÊ ǨÌ ÈǼÊƥ
… (663) Abdullah b. Abbas radıyallahu anhuma’dan: Rasû� lullah sallalla-
hu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Dul kadın kendisini evlendirme husu-
sunda velisinden daha hak sahibidir. Bakireden kendisi hakkında izin
istenir, onun izni susmasıdır.”1141
ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǶÊ ǇƢ

ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ Ê ǬÈ ÌǳơǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ
ƢȀÈ ƳÈ ȁō ǃÈ ƢǿÈ ƢÈƥÈƗǹō ÈƗǵÇ ơÈǀƻÊ ƪÊ ǼÌÊƥƔƢÈ ǈÈ ǼÌ ƻ
È ǺÌ ǟÈ ǾÊ Ǹŏ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈȇÊǁƢƳ
È ǺÊ ÌƥƾÈ ȇÊǄÈȇȆÌ ÈǼÌƥơǞÇ Ǹŏ ƴÈ ǷÉ ȁÈ
È ǰÈ Êǻƽō ǂÈÈ ǧǶō
ƢȀÈ ƷƢ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơƪÊ ÈƫÈƘǧÈ ǮÈ ÊǳƿÈ ƪÌ ǿÈ ǂÊ ǰÈ È ǧƤÆ ŏȈÈƯȆÈ ǿÊ ȁÈ
25- (664) Yezid b. Cariye’nin oğ� ulları Abdurrahman ve Mucemmi, am-
calarından rivayet ediyorlar: “Hansâ� bt. Hizam dul iken babası onu kendisi
istemediğ� i halde evlendirmişti. Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’e geldi ve
Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem onun nikahını reddetti.”1142

È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÇ ÊǳƢƻ
È ǹō ÈƗƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ
È ǇÉ ǁ È ǺÉ ÌƥǶÉ ǴÊ ǈÌ ǷƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƢȀÈ ȈǧÊ ǾÊ ÊƬÈǼÌƥơǵō ÉƗǂÈ ǷÊ ơƚÈ ÉȇǹÌ ÈƗƢǸȈ
ً ǠÊ ÈǻǂÈ ǷÈ ÈƗ
26- (1005) İ�bn Curayc’den: “Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem
Nuaym’a kızının annesine danışmasını emretti.”1143
È ǫ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǶÊ ǇƢ

ǱƢÈ Ê ǬÈ ÌǳơǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƨÉ ǬÈ ŏưǳơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƪÌ ÈȈǬÊ ÈƥơÈƿÊƜǧÈ ƾÉ ȀÈ ǌÌ ÈƬÈǧƢȀÈ ǴÊ ǿÌ ÈƗǺÌ ǷÊ ƧÉ ÈƗǂÌ ǸÌÈ ǳơƢȀÈ ȈÈÌ ǳÊƛƤÉ ǘÈ ƼÌ ÉȇƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ƨÉ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ƪÌ ÈǻƢǯÈ
nƵƢ Ê ǰÈ ŏǼǳơƧÈ ƾÈ ǬÌ ǟÉ ȆǴÊÈƫȏَ‫ ا‬ƧÈ ÈƗǂÌ ǸÌÈ ǳơǹō ÊƜǧÈ ƱÌ ȁŏ ǃÈ ~ƢȀÈ ǴÊ ǿÌ ÈƗǒ Ê ǠÌ ÈƦÊǳƪÈ Ê ǰÈ ŏǼǳơƧÉ ƾÈ ǬÌ ǟÉ
Ì ǳƢÈǫƵƢ

1143 Zayıf. Muslim b. Halid zayıftır. isnadı mu’daldir.
448 İmam Şafiî
27- (1068) el-Kasım rahimehullah’tan: “Aişe radıyallahu anha ailesin-

den bir kadına talip olunduğ� u zaman şahitlik ederdi. Nikah akdine gelince
ailesinden birine şö� yle derdi: “Onu evlendir. Zira kadın nikah akdinde velî�
olamaz.”1144
È ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǺȇÊ
È ŚǇ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǵÇ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
nƢȀÈ ǈÈ ǨÌ ÈǻƶÉ ǰÊ ǼÌÉƫƢǸÈ ōǻÊƛȆō ǤÊ ÈƦÌǳơǹō ÊƜǧÈ ƧÈ ÈƗǂÌ ǸÌÈ ǳơƧÉ ÈƗǂÌ ǸÌÈ ǳơƶÉ ǰÊ ǼÌÉƫȏ~ Èǫ
َ‫ ا‬ǱƢÈ
28- (1069) İ�bn Sirin rahimehullah’tan: “Ebu Hü� reyre radıyallahu anh
dedi ki: “Kadın kadını evlendiremez. Zira bagî� (taşkınlık yapan kadın) ancak
kendisini evlendiren kadındır.”1145
ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈƥȁǂÉ ǟÈ ȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƨÈ ōȈÈǴǟÉ ǺÊ ÌƥƢÊƥǥȁ Ê ǂÉ ǠÌ ǸÌÈ ǳơǶȈÈ ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛǺÉ ÌƥǲȈ
È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁÇ
È ǂǷÊ ƢǟÈ ǺÊ ÌƥƨÈ ÈƦǬÌ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ǺÊ ǈÈ ƸÌ È ǳơǺÊ ǟÈ ƧÈ ƽÈ ƢÈƬÈǫ
Èْ‫ أ‬ǧǹƢ
nǪŎ ƷÈ ÈƗǱÉ ȁō ȋƢÈ Ê ōȈÊǳȂÌÈ ǳơƶÈ ǰÈ ÌǻÈƗơÈƿÊƛ~ǱƢÈ
È ǫǶō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
29- (1067) Ukbe b. Â� mir radıyallahu anh’den: Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Bir kadını iki ayrı velî nikahlarsa ilk ev-
lendiren daha hak sahibidir.”1146
ǺÊ ǈÈ ƸÌ È ǳơǺÊ ǟÈ ƧÈ ƽÈ ƢÈƬÈǫ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈƥȁǂÉ ǟÈ ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ōȈÈǴǟÉ ǺÈ ÌƥơȆÊǼǠÌ ÈȇǲȈ
É ǟÊ ƢǸÈ ǇÌ Êƛ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƶÈ ǰÈ ÌǻÈƗơÈƿÊƛ~ǱƢÈ
È ǫǶō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ Ȇŏ ÊƦōǼǳơƣƢ Ê ƸÈ ǏÌ ÈƗǺÌ ǷÊ ǲÇ ƳÉ ǁ È ǺÌ ǟÈ
Èْ‫ أ‬ǧǹơ
nǪŎ ƷÈ ÈƗǱÉ ȁō ȋƢÈ Ê ǄÈ ȈƴÊ ǸÌÉ ǳơǝƢ Èْ‫ أ‬ǧǹƢ
È ǪŎ ƷÈ ÈƗǱÉ ȁō ȋƢÈ
È ÈƥơÈƿÊƛȁ Ê ōȈÊǳȂÌÈ ǳơ
30- (1008) el-Hasen, Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’in ashabından bi-
rinden rivayet etti: Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “İ�ki velî�
nikah kıyarsa ilk nikah kıyan daha hak sahibidir. Bir malı iki yetkili satarsa
bunlardan ilki daha hak sahibidir.”1147
1144 Zayıf. Şafii Sunen (13524) mubhem ravisi vardır.

1147 Sahih. Ebu Davud (2088) Tirmizi (1110)
El-Müsned 449
Evlenmeye Teşvik, Dünürcü Olmak, Nikâhın

Haram Kıldığı Şeyler ve Diğerleri
Ì ǳƢǬÈ ǧÈƶÈ ǰÊ ǼÌÈȇȏَ‫ ا‬ǹÌ ÈƗƽÈ ơǁÈ ÈƗǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÈ Ìƥơǹō ÈƗÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ
ƪÈ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
nǮÈ È ǳƢǟÈ ƽÈ ǭÊ ƾÈ ǠÌ ÈƥǺÌ ǷÊ ǉƢ È ǠÈÈ ǧƾÆ Èǳȁ
È ǮÈÈ ǳƾÈ Êǳȁ
É ǹÌ ÊƜǧÈ ƱÌ ȁō ǄÈ Èƫ~ƨÉ ǐÈ ǨÌ ƷÈ ǾÉ Èǳ
31- Amr b. Dinar’dan: “İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma evlenmemek isti-
yordu. Hafsa radıyallahu anha ona dedi ki: “Evlen. Zira çocuğ� un olur ve sen-
den sonra yaşar, sana duâ� eder.”1148
ǱƢÈ È ÊƥÈƗ ǺÊ Ìƥǆ

È ǫ ǵÇ ǃÊ ƢƷȆ Ê ȈÈÌ ǫ ǺÌ ǟÈ ƾÇ ÊǳƢƻȆÈ ÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥǲȈ È ǟÊ ƢǸÈ ǇÌ Êƛ ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
Ê ǇÉ ǁ
È ǞÈ Ƿơȁ
È ǄÉ ǤÌ Èǻ ƢōǼǯ~ É ǱȂ É ǬÉ ÈȇǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
È ƽÇ ȂǠÉ ǈÌ ǷÈ ǺÈ ÌƥơƪÉ ǠÌ ǸÊ ǇÈ
É ǇÉ ǁÈ ǮÈ ÊǳƿÈ ǺÌ ǟÈ ƢÈǻƢȀÈ ÈǼÈǧ ȆÈ ǐÊ ÈƬƼÌ Èǻ ǹō ÈƗ ƢÈǻƽÌ ǁÈ ÈƘǧÈ ƔƢÆ ǈÈ Êǻ ƢÈǼǠÈ Ƿ
Èǆ È ȈÈÌ ǳȁ
È Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
È ǴǇÈ ȁ
ō ÊƥǲÇ ƳÌ ÈƗȄÈǳÊƛƧÈ ÈƗǂÌ ǸÌÈ ǳơƶÈ ǰÊ ǼÌÈǻǹÌ ÈƗƢÈǼÈǳǎ
nƔÊ ȆÌ ǌǳƢ È ƻō ǁ È Ƕō ÉƯǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
È ǴǇÈ ȁ
32- (624) İ�bn Mes’ud radıyallahu anh’den: “Rasû� lullah sallallahu aleyhi
ve sellem ile beraber savaşa çıktık. Yanımızda kadınlar yoktu. Hadım olmak
istedik, Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem bundan yasakladı. Sonra bize
geçici bir sü� reliğ� ine kadın nikahlamamıza ruhsat verdi.”1149
È ÊƥÈƗ ǺÊ Ìƥǆ

È ǫ ǵÇ ǃÊ ƢƷȆ
ǱƢÈ Ê ȈÈÌ ǫ ǺÌ ǟÈ ƾÇ ÊǳƢƻȆ È ǟÊ ƢǸÈ ǇÌ Êƛ ǺÌ ǟÈ ǹƢ
È ÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥǲȈ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ǆÈ ȈÈÌ ǳȁ
Ê ǇÉ ǁ
È ǞÈ Ƿȁ É ǱȂ
È ǄÉ ǤÌ ÈǻƢōǼǯ É ǬÉ ÈȇƽÇ ȂǠÉ ǈÌ ǷÈ ǺÈ ÌƥơƪÉ ǠÌ ǸÊ ǇÈ
ȄÈǳÊƛƧÈ ÈƗǂÌ ǸÌÈ ǳơƶÈ ǰÊ ǼÌÈǻǹÌ ÈƗƢÈǼÈǳǎ È Ƕō ÉƯǮÈ ÊǳƿÈ ǺÌ ǟÈ ƢÈǻƢȀÈ ÈǼÈǧȆÈ ǐÊ ÈƬƼÌ ÈǻǹÌ ÈƗƢÈǻƽÌ ǁÈ ÈƘǧÈ ƔƢÆ ǈÈ ÊǻƢÈǼǠÈ ǷÈ
È ƻō ǁ
ƔÊ ȆÌ ǌǳƢ
ō ÊƥǲÇ ƳÈ ÈƗ
… (624/1) İ�bn Mes’ud radıyallahu anh’den: “Rasû� lullah sallallahu aleyhi
1148 Sahih.
450 İmam Şafiî
ve sellem ile beraber savaşa çıktık. Yanımızda kadınlar yoktu. Hadım olmak
istedik, Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem bundan yasakladı. Sonra bize
geçici bir sü� reliğ� ine kadın nikahlamamıza ruhsat verdi.”1150
Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƧÈ ǂÈ ƦÌ Ǉ

È ǺÊ ÌƥǞÊ ȈÊƥǂǳơ
ō ǺÊ ǟÈ ȅÊ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƨÊ ǠÈ ƬÌ ǸÌÉ ǳơƵƢ
Ê ǰÈ ÊǻǺÌ ǟÈ ȄȀÈ ÈǻǶōÈ ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
33- (960) er-Rebî� b. Sebra, babasından rivayet ediyor: Nebî� sallallahu
aleyhi ve sellem mut’a nikahından yasakladı.”1151
È ǫ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƧÈ ǂÈ ƦÌ ǇÈ ǺÉ Ìƥ ǞȈ

ǱƢÈ É Êƥǂǳơō ȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ ȅÊŎ ǂǿÌ ǄŎ ǳơ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ ǹƢ
É ÈȈǨÌ ǇÉ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
nƨÊ ǠÈ ƬÌ ǸÌÉ ǳơƵƢ
Ê ǰÈ ÊǻǺÌ ǟÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
É ǇÉ ǁȄ È ȀÈ Èǻ~
34- (1313) er-Rebî� b. Sebra, babasından rivayet ediyor: Rasulullah sal-
lallahu aleyhi ve sellem mut’a nikahından yasakladı.”1152
É ȆÌ ÈǼÌƥơÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ȁ
ȆŌ ǴÊ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ È ǺÊ ǈÈ ƸÌ È ǳơǺÊ ǟÈ ȅÊ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
È ǫ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁÈ ƢėȈǴÊ ǟÈ ǹō ÈƗ ƢǸÊ
ǺÊ Ìƥȏِ‫ ا‬ǱƢÈ È ȀȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƢǸÈ ǿÉ ƢǓÈ ǁÌ ÈƗ ǺÉ ǈÈ ƸÌ
È ǳơ ǹƢ Èǫ
È ǯÈ ȁÈ ǱƢÈ
ǵÊ ȂƸÉ È ƨÊ ǠÈ ƬÌ ǸÌÉ ǳơƵƢ
É ǳǺÌ ǟÈ ȁ Ê ǰÈ ÊǻǺÌ ǟÈ ȄȀÈ ÈǻǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÈ ǇÉ ǁ È ǹō Êƛ~ǅƢ Ç ōƦǟÈ
nƨÊ ōȈǴÊ ǿÌ ȋơÊ
Èْ‫ أ‬ǂǸÉ ƸÌ
É ǳơ
35- (623) el-Hasen b. Ali radıyallahu anhuma’dan: “Ali radıyallahu anh,
İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’ya dedi ki: “Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sel-
lem mut’a nikahından ve evcil eşek etinden yasakladı.”1153
ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ ǷÉ ȆÌ ÈǼÌƥơǺÊ ǈÈ ƸÌ È Êَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ȅÊ

È ǳơȁ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ƤÇ ÊǳƢÈǗȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥȆŏ ǴÊ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƢǸÊ
È ȀȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƢǸÈ ǿÉ ƢǓÈ ǁÌ ÈƗǺÉ ǈÈ ƸÌ
È ǳơǹƢÈ ǯÈ ȁ
È ǱƢÈ È ǫȆŌ ǴÊ ǟÈ

El-Müsned 451
ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ ǷÉ ȆÌ ÈǼÌƥơǺÊ ǈÈ ƸÌ È Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƣƢ

È ǳơȁ Ç ȀÈ ǋÊ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗȁ
È ǶÌ ȀÉ ǼÌ ǟÈ
È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗƤÇ ÊǳƢÈǗȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥȆŏ ǴÊ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƢǸÊ È ȀȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ȆŌ ǴÊ ǟÈ
ƨÊ ōȈǈÊ ÌǻȍơÊ
Êْ‫ إ‬ǂǸÉ ƸÌ
É ǳơǵÊ ȂƸÉ É ǳǲÊ ǯÌ ÈƗǺÌ ǟÈ ȁ È ǵÈ ȂÌ ÈȇƔÊ ƢǈÈ ŏǼǳơƨÊ ǠÈ ƬÌ Ƿ
È ǂÈ ÈƦȈÌ ƻ É ǺÌ ǟÈ ȄȀÈ Èǻ
… (623/2-3) Ali b. Ebi Talib radıyallahu anh’den: “Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem Hayber gü� nü� kadınlarla mut’a yapmaktan ve evcil eşek etle-
rini yemekten yasakladı.”1154
ƪÈ Ì ǴƻÈ ƽÈ ǶÇ ȈǰÊ Ʒ È ƪÈ ǼÌÊƥ ƨÈ ÈǳȂÌ ƻ È ǹō ÈƗ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ç ȀÈ ǋ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ƧÇ ÈƗǂÈ ǷƢÌ ÊƥǞÈ ÈƬǸÌ ÈƬǇơ
Ì ƨÈ ōȈǷÈ ÉƗǺÈ ÌƥƨÈ ǠȈÈ Êƥǁ~È ǹō ÊƛƪÈ Ì ǳƢǬÈ ǧÈ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ Ê ǘō ƼÌ
È ƣƢ È ǳơǺÊ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ȄÈǴǟÈ
ǽÊ ǀÊ ǿÈ ~ǱƢ È ǬÈ ǧÈ Ƣǟً ǄÊ ǧÈ ǽÉ ƔơÈ ƽÈ ǁÊ ǂŎ ƴÉ ÈȇǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ǂÉ ǸÈ ǟÉ ƱÈ ǂÈ ƼÈ È ǧnǾÉ ǼÌ ǷÊ ƪÈ
Ì ǴǸÈ ƸÈÈ ǧƧÇ ƾÈ ōǳȂÈ ǷÉ
nƪÉ ǸÌ ƳÈ ǂÈÈ ǳǾÊ ȈǧÊ ƪÉ ǷÌ ƾō ǬÈ ÈƫƪÉ ǼÌ ǯ
É ȂÈÌ ǳȁ
È ƨÉ ǠÈ ƬÌ ǸÌÉ ǳơ
36- (861) Urve rahimehullah’tan: “Havle bt. Hakî�m, Ö� mer b. el-Hattab
radıyallahu anh’ın yanında girdi ve dedi ki: “Rebî�a b. Umeyye bir kadın-
la mut’a yaptı ve kadın ondan hamile kaldı.” Ö� mer b. el-Hattab radıyallahu
anh kızdı, hırkasını sü� rü� kleyerek çıkarken şö� yle sö� yledi: “Bu mut’a’dır. Ö� n-
ceden hü� kmü� bana bırakılsa idi, bunu yapanları recm ederdim. (Taşlayarak
ö� ldü� rü� rdü� m.)”1155
ǱƢÈÈ ǫÇǂȈÌ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ç ÈȇÊǁǺÊ Ìƥǹȁ Ê ǁƢÉ ǿÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
Ì ȆÈ Êǳǹō ÊƛÊَّ‫لله‬ơǱȂ
ÆƧÈƗǂÈ Ƿơ È ǇÉ ǁƢ È ÈȇǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǶōÈ ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ Êَّ‫لله‬ơǱȂ
Ê ǇÉ ǁȄÈÈ ǳÊƛǲÆ ƳÉ ǁȄ È ÈƫÈƗ
ƢȀÈ ŎƦƷÊ ÉƗȆŏǻÊƛǱƢÈ
È ǫnƢȀÈ ǬÌ Ǵŏ ǘÈ È ǧ~Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǱƢÈ ǬÈ ǧÈǆ Ç ǷÊ ȏَ‫ ا‬ƾÈ ÈȇƽŎ ǂÈ Éƫȏَ‫ا‬
nơًƿÊƛƢȀÈ ǰÌ ǈÊ ǷÌ ÈƘǧÈ ~ǱƢÈ Èǫ
37- (1063) Abdullah b. Ubeyd b. Umeyr’den: “Bir adam Rasulullah sal-
lallahu aleyhi ve sellem’e geldi ve dedi ki: “Ey Allah’ın Rasulü� ! Benim bir
hanımım var, kendisine dokunan eli reddetmiyor” Nebî� sallallahu aleyhi ve
1154 Sahih. Şafii, Sunen (14089, 14090) Muslim (1407)

1155 Zayıf. Şafii, Sunen (14112) Urve, Ö� mer radıyallahu anh’e yetişmemiştir.
452 İmam Şafiî
sellem: “Onu boşa” buyurdu. Adam: “Ben onu seviyorum” dedi. Rasulullah
sallallahu aleyhi ve sellem: “O halde onu tut” buyurdu.”1156
ƱÈ ȁō ǄÈ Èƫ ȐÅ ƳÉ ǁ È ǹō ÈƗ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƾÈ ȇÊǄÈȇȆÊƥÈƗ ǺÉ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÉ ȈÌÈƦǟÉ ȆÊǼÈƯƾō Ʒ È ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
È ǧ ƨÊ ÈȇÊǁƢƴÌ
ƢȀÈ Êƥ ǂÈ ȀÈ ǜÈ È ǳƢÊƥ ǵÉ Ȑَ‫ ا‬ǤÉ ÌǳơǂÈ ƴÈ ǨÈ ǧÈ ƢǿÈ ǂÊ ȈÌ ǣÈ ǺÌ ǷÊ ǺÆ ÌƥơǾÉ Èǳȁ
È ǽÊ ǂÊ ȈÌ ǣÈ ǺÌ ǷÊ ÆƨÈǼÌƥơƢȀÈ Èǳȁ
È Ƨً ÈƗǂÈ ǷơÌ
Éَّ‫لله‬
È ǧ ǾÊ ȈÈÌ ǳÊƛ ǮÈ ÊǳƿÈ ǞÈ ǧÊ ǂÈÉ ǧ ƨÈ ǰō ǷÈ ǾÉ ǼÌ ǟÈ ơ ȆÈ ǓÊ ǁÈ ǂÉ ǸÈ ǟÉ ǵÈ ƾÊ ǫÈ ƢǸÈ
ƢÈǧǂÈ ÈƬǟÌ ƢÈǧ ƢǸÈ ȀÉ ÈǳÈƘǈÈ ō ǴǧÈ ǲÆ ÈƦƷÈ
ǵÉ Ȑَ‫ ا‬ǤÉ ÌǳơȄÈƥÈƘǧÈ ƢǸÈ ȀÉ ÈǼȈÌÈƥǞÈ ǸÈ ƴÌ ÈȇǹÌ ÈƗǍÈ ǂÈ ƷÈ ȁ
È ƾō ƸÌ È ǳơǂÉ ǸÈ ǟÉ ƢǸÈ ǿÉ ƾÈ ǴÈ ƴÈ
Èǧ
38- (1064) Ubeydullah b. Ebi Yezid, babasından rivayet ediyor: “Bir
adam başkasından kızı olan bir kadınla evlendi. Adamın da başkasından bir
oğ� lu vardı. Adamın oğ� lu kadının kızına facirlik yaptı ve kız hamile kaldı. Ö� mer
radıyallahu anh Mekke’ye gelince mesele ona gö� tü� rü� ldü� . Ö� mer radıyallahu
anh onlara sorunca itiraf ettiler. Ö� mer radıyallahu anh had cezası uyguladı ve
onları evlendirmek istedi. Oğ� lan bunu kabul etmedi.”1157
È ǫƾÇ ÊǳƢƻ
ǱƢÈ È ǺÉ ÌƥƨÉ ǷÊÈ ǂǰÌ ǟÊ ȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗǱƢÈ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÆ ȈǠÊ ǇÈ ȁ
È ǫƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ È ǶÆ ǴÊ ǈÌ ǷƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ȀÈ ƳÈ ȁō ǄÈ ǧÈƢǿÈ ǂÈ ǷÌ ÈƗǶÌ ȀÉ ǼÌ ǷÊ ȐÅ ƳÉ ǁ
ȐÅ ƳÉ ǁƢ È ƪō È ǧƤÆ ŏȈÈƯÆƧÈƗǂÈ Ƿơ
Ì ǳȂÈ É ȀȈǧÊƨً ǬÈ ǧÌ ǁ
Ì ǶÊ É ǪȇÊ
É ǂǘǳơō ƪÊ ǠÈ ǸÈ Ƴ~ È
nƢȀÈ ƷƢÈ ǰÈ Êǻƽō ǁÈ ȁ È ƶÈ ǰÊ ǼÌ ǸÌÉ ǳơȁ Ê ōǼǳơǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆǓÊ ǁ
È ƶÈ ǯƢ Ê ǘō ƼÌ È ǳơǺÉ ÌƥǂÉ ǸÈ ǟÉ ƾÈ ǴÈ ƴÈ
È È ƣƢ Èǧ
39- (1065) İ�krime b. Halid’den: “Bir yolculuk esnasında kafiledeki bazı
yolcular bir araya geldiler. Kafilede dul bir kadın vardı. Onlardan bir adam
o kadını bir adamla evlendirdi. Ö� mer b. el-Hattab radıyallahu anh erkeğ� i de
kadını da kırbaçladı ve nikahlarını reddetti.”1158
َ‫ ا‬ÊǻơǄō ǳơ`ǾÊ ÊǳȂÈÌ ǫȆǧÊƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÇ ȈǠÊ Ǉ
ȏȆ È ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ơȂƸÉ ǰÊ ÌǻÈƗȁ`Ƣ
È ȀÈ ƬÌ ƼÈ ǈÈ ÈǻÆƨƻȂ
È ǈÉ ǼÌ Ƿ È ȆÈ ǿÊ ~ǱƢÈ ْ‫آ‬
È ǫƨÈ Èȇȉơ>ÐǁȂ ŎǼǳơ@^ƨً ÈȈÊǻơǃÈ ȏَّ‫ا‬ÊƛƶÉ ǰÊ ǼÌÈȇ

1157 Zayıf. Şafii, Sunen (13769) Ebu Yezid el-Mekkî� meçhuldü� r.
1158 Zayıf. Şafii, Sunen (13538) Abdurrazzak (10486) İ�krime b. Hâ� lid, Ö� mer rad -
yallahu anh’den işitmemiştir.
El-Müsned 453
È ǸÊ ǴÊ ǈÌ ǸÌÉ ǳơȄǷƢÈ ÈȇÈƗǺÌ ǷÊ ȆÊ

~ś Ê
È ȀǧÈ ǶÌ ǰÉ ǼÌ Ƿ>ÐÏǁȂŎǼǳơ@^ȄǷƢÈ Èȇȋơ
Èْ‫أ‬
40- (997/1) Yahya b. Said’den: İ�bnu’l-Museyyeb, Allah Teâ� lâ� ’nın: “Zina
eden biri ancak zina eden bir kadınla evlenebilir” (Nur 3) ayeti hakkında:
bu nesh edilmiştir dedi. Bunu şu ayetin nesh ettiğ� ini sö� yledi: “İçinizden be-
kar olanları nikahlayın” (Nur 32) “Bu mü� slü� manların bekarlarıdır” dedi.”1159
ÆƨƻȂÈ ǈÉ ǼÌ ǷÈ ȆÈ ǿÊ ǱƢÈ È ǫǾÉ ōǻÈƗƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ
È ǺÌ ǟÈ ȄÈȈƸÌ ÈȇǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈȈǨÌ ǇƢÉ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǶÌ ǯÉ ƽÊ ƢÈƦǟÊ ǺÌ ǷÊ śÈ ƸÊ ÊǳƢǐǳơ ō ȁÈ ǶÌ ǰÉ ǼÌ ǷÊ >ÐÏ ǁȂŎǼǳơ@ ^ȄǷƢÈ Èȇȋơ Èْ‫ أ‬ơȂƸÉ ǰÊ ÌǻÈƗȁ` È ƢȀÈ ƬÌ ƼÈ ǈÈ Èǻ
^ƨً ÈȈÊǻơǃÈ ȏَّ‫ا‬Êƛ ƶÉ ǰÊ ǼÌÈȇ ȏَ‫ ا‬ȆÊǻơǄō ǳơ` ǾÉ ÈǳȂÈÌ ǫ ȆÊǼǠÌ Èȇ ś
È ǸÊ ǴÊ ǈÌ ǸÌÉ ǳơ ȄǷƢÈ ÈȇÈƗ ǺÌ ǷÊ ȆÊ Ê
È ȀǧÈ ǶÌ ǰÉ ƟƢǷÈ ÊƛȁÈ
ْ‫آ‬
ƨÈ Èȇȉơ>ÐǁȂ ŎǼǳơ@
… (997) Yahya b. Said’den: İ�bnu’l-Museyyeb, Allah Teâ� lâ� ’nın: “İçinizden
bekar olanları nikahlayın” (Nur 32) ayeti neshetmişti. Bu içinizden salih-
leri, mü� slü� manlardan olan kö� leleri ve cariyeleri evlendirin demektir” dedi.
Yani “Zina eden biri ancak zina eden bir kadınla evlenebilir” (Nur 3)
ayetinin nesh edildiğ� ini kastediyordu.”1160
ȆǧÊǱƢÈ Ê ǠÌ ÈƥǺÌ ǟÈ ƾÈ ȇÊǄÈȇȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ ǹƢ

È ǫǾÉ ōǻÈƗǶÊ ǴÌ ǠÊ ÌǳơǲÊ ǿÌ ÈƗǒ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
È ȂÈ ǿÉ ƨÊ Èȇȉơ
ƢǸÈ ȀÉ ÈǼȈÌÈƥǶÆ ǰÈ Ʒ ْ‫ آ‬ǽÊ ǀÊ ǿÈ
41- (998) Ubeydullah b. Ebi Yezid’den: “İ�lim ehlinden biri bu ayet hak-
kında şö� yle demiştir: “Bu, ikisi arasındaki hü� kü� mdü� r.”1161
ƪÈ ْ‫ آ‬ǽÊ ǀÊ ǿÈ ǹō ÈƗƾÇ ǿÊ ƢƴÈ Ƿ

Ì ǳǄÈ ÈǻƨÈ Èȇȉơ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÇ ÊǳƢƻ
É ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ È ǺÉ ÌƥǶÉ ǴÊ ǈÌ ǷƢ
ƩƢ
Æ Èȇơǁ
È ǺÊō ȀÈǳǃÊ ƢÈǼǷȄÈ
È ǴǟÈ ƪÌ ÈǻƢǯ È ƨÊ ōȈǴÊ ǿÊ ƢƴÌ
È ǳơƢÈȇƢǤÈ ÈƥǺÌ ǷÊ ƢÈȇƢǤÈ ÈƥȆǧÊ
42- (999) İ�bn Curayc’den: “Mucahid rahimehullah bu ayetin, Cahiliyye
dö� neminde evlerinin ü� zerine bayraklar asan fahişe kadınlar hakkında nazil

1160 Sahih.
1161 Sahih.
454 İmam Şafiî
olduğ� unu sö� ylemiştir.”1162
ǺÌ ǟÈ ȅÊ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ÇǂǸÈ ǠÌ Ƿ È ǺÌ ǟÈ ǶȈÈ ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛ ǺÈ ÌƥǲȈ
È ǟÊ ƢǸÈ ǇÌ Êƛ ǾÉ ÉƦǈÊ ƷÌ ÈƗ ƨÉ ǬÈ ŏưǳơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǂÉ ǌÌ ǟÈ ǽÉ ƾÈ ǼÌ ǟÊ ȁ È ǴǇÌ ÈƗȆō ǨÊ ǬÈ ōưǳơƨÈ ǸÈ
È ǶÈ È ǺÈ ÌƥǹÈ Ȑَ‫ ا‬ȈÌ ǣÈ ǹō ÈƗƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǴǇ È ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇÈ
nǺō ǿÉ ǂÈ ÊƟƢǇ È ǩÊ È Ǡً ÈƥǁÌ ÈƗǮÌ ǈÊ ǷÌ ÈƗ~Ƕō
Ì ǁƢÈǧȁƢ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È ǬÈ ǧÈ ƧÇ ȂÈ ǈÌ Êǻ
È ȆŎ ÊƦōǼǳơǾÉ ÈǳǱƢ
43- (1002) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’dan: “Ğ� aylan b. Seleme es-
Sekafî� Mü� slü� man olduğ� unda nikahında on kadın vardı. Rasulullah sallalla-
hu aleyhi ve sellem ona: “Dördünü nikahında tut, diğerlerinden ayrıl”
buyurdu.”1163
È ƾÊ Ʒ
ǹÈ Ȑَ‫ ا‬ȈÌ ǣÈ Ʈȇ È ȅÊŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
… (1002/1) Malik, Zuhri’den Ğ� aylan hadisini rivayet etti.
È ǫ Ƕō
È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗ ƣƢ Ç ȀÈ ǋÊ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
nǺō ǿÉ ǂÈ ÊƟƢǇ
È ǩÊ È Ǡً ÈƥǁÌ ÈƗǮÌ ǈÊ ǷÌ ÈƗ~ƧÇ ȂÈ ǈÌ ÊǻǂÉ ǌÌ ǟÈ ǽÉ ƾÈ ǼÌ ǟÊ ȁ
Ì ǁƢÈǧȁƢ Ç ǬÊ ÈƯǺÌ ǷÊ ǲÇ ƳÉ ǂÈ Êǳ
È ǴǇÌ ÈƗǦȈ
È ǶÈ
… (1071) İ�bn Şihab’dan: Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem Sakif’ten
on kadınla evli olan bir adam Mü� slü� man olunca ona: “Dördünü tut, diğerle-
rinden ayrıl” buyurdu.”1164
É ǺÊ ÌƥƾÊ ȈƴÊ ǸÌÈ ǳơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƽÊ ƢÈǻǄŏ ǳơȆÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƢÈǼÊƥƢƸÈ ǏÌ ÈƗ ǒ
ǺÊ ÌƥǲÊ ȈÌ ȀÈ Ǉ É ǠÌ ÈƥƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ȇŏ ǴÊ ȇƾŏ ǳơƨÈ ÈȇÊȁƢǠÈ Ƿ
É ǺÊ ÌƥǲÈ Ê ǧȂÌ Èǻ ǺÌ ǟÈ ƭÊ Ê ǁƢƸÌ È ǳơǺÊ ÌƥǥÊ ȂÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǥÇ ȂÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơƪÌ È ǧ ƧÇ ȂÈ ǈÌ Êǻ ǆ
É ǳÈƘǈÈ É ǸÌ ƻȆ È ÊƬƸÌ Èƫȁ È ƪÉ ǸÈÌ ǴǇÌ ÈƗ ǱƢÈ Èǫ
ƨً ÈǼǇ
È ÈśŏƬǇÉÊ ǀǼÌ ǷÇ
É ǂǫÊ ƢǟÈ ȅƾÊ ǼÌ ǟÊ ǺÊ ō ȀǷÊ ƾÈ ǫÌ ÈƗȄÈǳÊƛƩÉ ƾÌ ǸÈ ǠÈÈ ǧnƢǠً ÈƥǁÌ ÈƗǮÌ ǈÊ ǷÌ ÈƗȁ Ê ȁ
È Ƨً ƾÈ Ʒơ È ǩÊ Ì ǁƢÈǧ~
ƢȀÈ ÉƬÌǫǁƢÈ ǨÈ ǧÈ
1162 Hasen ligayrihi. Taberî� (18/56)

El-Müsned 455
44- (1003) Nevfel b. Muaviye ed-Diylî�’den: “Ben Mü� slü� man olduğ� umda
nikahımda beş kadın vardı. Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’e sordum: “Birin-
den ayrıl, dö� rdü� nü� tut” buyurdu. Altmış seneden beri nikahımda kısır olarak
kalan ilk eşimi boşamak istedim ve ondan ayrıldım.”1165
Ȇŏ ÊǻƢǌÈ ȈÌ ƴÌ È ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǩƢ

È ǳơƤÇ ǿÌ ȁȆ È ƸÈ ǇÌ ÊƛǺÌ ǟÈ ȄÈȈƸÌ ÈȇȆÊƥÈƗǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ê ÈƬƻÌ ÉƗȆÊƬƸÌ Èƫȁ
ǹƢ È ƪÉ ǸÈÌ ǴǇÌ ÈƗǱƢÈ È ǫȆŏ ǸÊ ǴÈ Ìȇƾō ǳơǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ȁÌ ÈƗȆŏ ǸÊ ǴÈ Ìȇƾō ǳơǺÊ ǟÈ ǉơ Ê ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ
Ç ǂÈ ƻȆ
È ǁƢÈǧÉƗȁÈ ƪÉ ƠÌ ǋÊ ƢǸÈ ȀÉ ÈƬōȇÈƗ ǮÈ ǈÊ ǷÌ ÉƗ ǹÌ ÈƗ ȆÊǻǂÈ ǷÈ ÈƘǧÈ Ƕō É
ǩÊ È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƅơ ȄōǴǏÈ Ȇō ÊƦōǼǳơ ƪÌ É ǳÈƘǈÈ
Èǧ
Éْ‫أ‬
ȃǂÈ ƻÌ ȋơ
45- (1004) Ebu Hıraş ed-Deylemî� veya ibnu’d-Deylemî� dedi ki: “Mü� s-
lü� man olduğ� umda nikahımda iki kızkardeş vardı. Nebî� sallallahu aleyhi ve
sellem’e sordum. Dilediğ� imi nikahımda tutmamı, diğ� erinden ayrılmamı
emretti.”1166
È ǸÈ ưÌ ǟÉ ǱÈ ÈƘǇ
ǹƢ È ȐÅ ƳÉ ǁÈ ǹō ÈƗƤÇ ÌȇƙÈ ƿÉ ǺÊ ÌƥƨÈ ǐȈ
È ÊƦǫÈǺÌ ǟÈ ƣƢ Ç ȀÈ ǋ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǬÈ ǧÈ ƢǸÈ ȀÉ ÈǼȈÌÈƥǞÉ ǸÈ ƴÌ ÈȇǲÌ ǿÈ ÊśǸÊ ÈȈÌǳơǮÌ
ǱƢ Éْ‫ أ‬ǺÊ ǟÈ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
Ê ǴǷÊ ǺÌ ǷÊ ǺÊ ȈÌÈƬƻÌ ȋơ È ǹƢ È Ǩō ǟÈ ǺÈ Ìƥ
ǞÈ ÈǼǏÌ ÈƗǹÌ ÈƗƤŎ ƷÊ ÉƗȐÈَ‫ ا‬ǧƢÈǻÈƗƢǷō ÈƗȁÆ È ƨÈȇƕƢǸÈ ȀÉ ƬōÌ ǴƷÈ ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ƨÈȇƕƢǸÈ ȀÉ ƬÌ ǷÈ ǂō ƷÈ ȁÆ È ǹƢÉ ǸÈ ưÌ ǟÉ
Ƕō
È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơƣƢÊ ƸÈ ǏÌ ÈƗǺÌ ǷÊ ȐÅ ƳÉ ǁ È ȆÈ ǬÊ ǴÈ ǧÈ ǽÊ ƾÊ ǼÌ ǟÊ ǺÌ ǷÊ ƱÈ ǂÈ ƼÈ
È ǧǱƢÈ È ǫơÈǀǿÈ
È ǫȏƢÅ ǰÈ ÈǻǾÉ ÉƬÌǴǠÈ ƴÈ
ǱƢÈ È ǳǮÈ ÊǳƿÈ ǲÈ ǠÈÈ ǧơƾً ƷÈ ÈƗƩÉ ƾÌ ƳÈ ȁÈ Ƕō ÉƯƔÆ ȆÌ ǋÊ
È ǂǷÌ ȋơ Èْ‫ أ‬ǺÈ ǷÊ ȆÊǳǹƢ È ǯ È ȂÈÌ ǳǱƢ È ǬÈ ǧÈ
ÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ȆÊǼǤÈ ǴÈÈƥȁ
È ǮÆ ÊǳƢǷ È ǫƤÇ ÊǳƢÈǗȆÊƥÈƗǺÈ ÌƥȆō ǴÊ ǟÈ ǽÉ ơǁÈ ÉƗƣƢ
È ǱƢÈ Ç ȀÈ ǋÊ ǺÉ ÌƥơǱƢÈ È ǫǮÆ ÊǳƢǷÈ
ǮÈ ÊǳƿÈ ǲÈ ưÌ ǷÊ ǵÊ ơȂō ǠÌÈ ǳơǺÊ Ìƥ
46- (1060) Kabisa b. Zueyb’den: “Bir adam Osman b. Affan radıyallahu
anh’e kö� le olan iki kız kardeşi elinde tutan kimsenin bunları nikahında bir
araya getirmesi hakkında sordu. Osman radıyallahu anh şö� yle dedi: “Bir ayet
onu helal kılarken, diğ� er bir ayet haram kılmıştır. Bana gelince bunu yapmak
1165 Zayıf. Mü� bhem ravisi vardır. Beyhaki (7/184)

1166 Zayıf. İ�brahim b. Muhammed Ebu Yahya metruktur. Ebu Davud (2243)
456 İmam Şafiî
hoşuma gitmez.” Onun yanından Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’in ashabın-

dan biri çıktı ve dedi ki: “Şayet bö� yle bir durumu başıma gelse sonra birinin
bunu yaptığ� ını gö� rsem elbette onu cezalandırırdım.”1167
Malik dedi ki: “İ�bn Şihab, bu zatın Ali b. Ebi Talib radıyallahu anh olduğ� u
gö� rü� şü� nde idi.” Malik dedi ki: “ez-Zubeyr b. el-Avvam’dan da bunun aynısı
bana ulaştı.”1168
È ǫǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈƦƬÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ ȅÊ
ǱƢÈ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ǹÌ ÈƗƤŎ ƷÊ ÉƗƢǷ~
È ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ÊśǸÊ ÈȈÌǳơǮÌ Ê ǴǷÊ ǺÌ ǷÊ ƢȀÈ ÊƬÈǼÌƥơȁ Éْ‫ أ‬ǺÊ ǟÈ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǵŏ ȋơ È ǂÉ ǸÈ ǟÉ ǲÈ ÊƠǇÉ
ǮÈ ÊǳƿÈ ȆǧÊ ƾō ǋÈ ÈƗ ǹƢÈ ǯ È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǹō ÈƗ ƩÉ ƽÌ ƽÊ ȂÈ È ǧ ȆÊƥÈƗ ǱƢÈ È ǫ Êَّ‫لله‬ơ ƾÉ ȈÌÈƦǟÉ ǱƢÈ
È ǫ nƢǠȈً ǸÊ ƳƢ È ǸÈ ǿÉ ǄÈ ȈƳÊ ÉƗ
ǾÊ ȈǧÊ ȂÈ ǿÉ ƢǸō ǷÊ
47- (1061/1) Abdullah b. Utbe’den: “Ö� mer radıyallahu anh’e bir kişi-
nin mü� lkü� nde kö� le olan anne ve kızı hakkında soruldu. Şö� yle dedi: “Onların
bir nikah altında biraraya gelmesini caiz gö� rmem.” Abdullah b. Utbe dedi ki:
“Ö� mer radıyallahu anh’ın bu konuda daha şiddetli davranmasını isterdim.”1169
ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈƦƬÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ç ȀÈ ǋ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢÈ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ÊśǸÊ ÈȈÌǳơǮÌ Ê ǴǷÊ ǺÌ ǷÊ ƢȀÈ ÊƬÈǼÌƥơȁ È ƧÊ ÈƗǂÌ ǸÌÈ ǳơǺÊ ǟÈ ǲÈ ÊƠǇ É ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ƣƢ Ê ǘō ƼÌ È ǳơǺÈ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ǹō ÈƗ
È ǸÈ ǿÉ ǄÈ ȈƳÊ ÉƗǹÌ ÈƗƤŎ ƷÊ ÉƗƢǷ~
nƢǠȈً ǸÊ ƳƢ È ǂÉ ǸÈ ǟÉ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ȃǂÈ ƻÌ ȋơ Éْ‫ أ‬ƾÈ ǠÌ ÈƥƢǸÈ ǿÉ ơƾÈ ƷÌ ÊƛÉƘǗÈ ȂÉƫǲÌ ǿÈ
… (1061) Abdullah b. Utbe’den: “Ö� mer radıyallahu anh’e bir kişinin mü� l-
kü� nde kö� le olan anne ve kızı hakkında soruldu. Şö� yle dedi: “Onların bir nikah
altında biraraya gelmesini caiz gö� rmem.”1170
É ÊƥÈƗǺÈ ÌƥơƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ

ǂÉ ÊƦƼÌ ÉȇƨÈ ǰÈ ȈÈÌ ǴǷȆ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÊ ȈƴÊ ǸÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ȁ
È ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ È ǶÆ ǴÊ ǈÌ ǷƢÉ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȆÊǳ ǹō Êƛ~ƢȀÈ Èǳ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
È ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ƔƢÈ ƳÇ
È ǂǸÈ ǠÌ Ƿ È ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÈ ÌƥÈƿƢǠÈ Ƿ
É ǹō ÈƗ

1168 Şafii, Sunen (13841, 13842)
El-Müsned 457
ȏَ‫ ا‬ƪÈ Ì ǳƢǬÈ ǧÈ nƢȀÈ ÈƬÈǼÌƥơǂŎ ǈÊ ÈƬǇÌ ÈƘǧÈÈƗȆÊǳÆƨÈȇÊǁƢƳÆ

È ƨÈǼÌƥơƢȀÈ ÈǳƪÌ ǤÈ ǴÈÈƥƾÈ È ȀÈ ÉƬƦÌ ǏÈ ÈƗƨً ōȇǂŏ ǇÉ
Ì ǫƢȀÈ ōǻÊƛȁƢ
ƾÆ ƷÈ ÈƗǾÉ ǴÉ ǠÈ ǨÌ Èȇȏ Ì ǳƢǬÈ ǧÈ ~Éَّ‫لله‬ơƢȀÈ ǷÈ ǂō ƷȆ
َ‫ ا‬ƪÈ َ‫ ا‬Êَّ‫لله‬ơȁȆ
È ÊǳȂǬÉ ÈƫǹÌ ÈƗȏَّ‫ا‬ÊƛƢȀÈ ǟÉ ƽÈ ÈƗȏ È ŏǻÊƜǧÈ ~ǱƢÈ Èǫ
ȆÊǼǟÈ ƢÈǗÈƗƾÆ ƷÈ ÈƗȏَ‫ ا‬ȁȆ
È ǴÊ ǿÌ ÈƗǺÌ ǷÊ
48- (1062) “İ�bn Cureyc’den: “İ�bn Ebi Muleyke, Muaz b. Abdillah b.
Ma’mer’in, Aişe radıyallahu anha’ya gelip şö� yle dediğ� ini haber verdi: “Benim
ilişkiye girdiğ� im odalık bir cariyem var. Onun bü� luğ� a ermiş olan kızı da cari-
yemdir. Onu odalık olarak kullanabilir miyim?” Aişe radıyallahu anha: “Hayır”
dedi. Muaz: “Allah’a yemin olsun ki bunu Allah’ın haram kıldığ� ını sö� yleme-
diğ� in sü� rece ben bu işi terk etmem” dedi. Aişe radıyallahu anha: “Ailemden
olan (kendisi mü� ’minlerin annesi olduğ� u için bö� yle sö� ylemiştir) veya bana
itaat edenlerden hiç kimse bö� yle bir şey yapmaz” dedi.1171
ǥÇ ȂÌ ǟÈ ǺÈ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ

ō ƾÈ ƦÌ ǟÈ ǹō ÈƗ ƨÈ ǸÈ È ÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ȅÊ
È ǴǇȆ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
È ȅŌ ƾÊ ǟÈ ǺÊ ÌƥǶÊ ǏƢ
ƢǿÈ ƽō ǂÈÈ ǧƢƳً ȁÌ ǃÈ ƢȀÈ Èǳǹō ÈƗǂÈ ÊƦƻÌ ÉƘǧÈ ƨً ÈȇÊǁƢƳ Ê ǟÈ ǺÌ ǷÊ ȃǂÈ ÈƬǋơ
Ì
49- (1314) Ebu Seleme’den: “Abdurrahman b. Avf radıyallahu anh, Asım
b. Adiy’den bir cariye satın aldı. Onun bir kocasının olduğ� u haber verilince
iade etti.”1172

ƢȀÈ ÊƬǸō ǟÈ ȁ È ƧÊ ÈƗǂÌ ǸÌÈ ǳơǺÈ ȈÌÈƥǲÉ ƳÉ ǂǳơ
ō ǞÉ ǸÈ ƴÌ Èȇȏ~َ‫ ا‬ǱƢÈ È ǫǶō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
nƢȀÈ ÊƬÈǳƢƻÈ ȁ
È ƧÊ ÈƗǂÌ ǸÌÈ ǳơǺÈ ȈÌÈƥȏَ‫ ا‬ȁÈ
hi ve sellem şö� yle buyurdu: “Kişi bir kadın ile teyzesini de, kadın ile hala-
sını da bir nikah altında birleştiremez.”1173
ȄōǴǏ È ǹō ÈƗƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǇÉ ǁ È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
nǾÊ ȈƻÊ ÈƗƨÊ ÈƦǘÌ ƻȄÈÊ ǴǟÈ ǶÌ ǯÉ ƾÉ ƷÈ ÈƗƤÉ ǘÉ ƼÌ Èȇȏ~ َ‫ ا‬ǱƢÈ È ǫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
È ǴǇÈ ȁ
1171 Hasen. Şafii, Sunen (13847) Abdurrazzak (12731)
1172 Zayıf. Ebu Seleme, babası Abdurrahman b. Avf radıyallahu anh’den işitmemiştir.
458 İmam Şafiî
51- (713) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’dan: Rasû� lullah sallallahu aley-
hi ve sellem şö� yle buyurdu: “Biriniz din kardeşinin talip olduğu kadına
talip olmasın.”1174
nǾÊ ȈƻÊ ÈƗƨÊ ÈƦǘÌ ƻȄÈÊ ǴǟÈ ǶÌ ǯÉ ƾÉ ƷÈ ÈƗƤÌ ǘÉ ƼÌ Èȇȏ~ َ‫ ا‬ǱƢÈ È ǫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
È ǴǇÈ ȁ
… (713/1) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’dan: “Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Biriniz din kardeşinin talip olduğu ka-
dına talip olmasın.”1175

ȁÌ ÈƗ ǭÈ ǂÉ ƬÌÈȇȄōƬƷÈ ÈśÊƯƾŏ ƸÈ ǸÌÉ ǳơǒ É ǠÌ ÈƥƽÈ ơǃÈ ƾÈ È ǾÉ ǴÈ ưÌ ǷÊ Ƕō
Ì ǫȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ƿƘÌÈȇ
ǹÈ
sellem’den aynısı. Bazı muhaddisler şu ziyade ile rivayet etmiştir: “Ta ki o
talip olmaktan vazgeçinceye veya izin verinceye kadar”1176
È ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÉ ÌƥơȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ ȅÊ
ȆÈ ǓÊ ǁ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ȄÈǴǟÈ ǶÌ ǯÉ ƾÉ ƷÈ ÈƗ ƤÌ ǘÉ ƼÌ Èȇȏَ‫ ا‬ȁ~
È Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ Êَّ‫لله‬ơǱȂ
É ǇÉ ǁ È ǫ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ
È ǫ ǱƢÈ
È ǱƢÈ
nǾÊ ȈƻÊ ÈƗƨÊ ÈƦǘÌ ƻÊ
53- (714/2) Ebu Hureyre radıyallahu anh’den: “Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Biriniz din kardeşinin talip olduğu ka-
dına talip olmasın.”1177

El-Müsned 459
Ê ōǼƸÌ
ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǕƢ È ǳơǶÇ ǴÊ ǈÌ ǷÉ ǺÌ ǟÈ ƤÇ ÌƟƿÊ ȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǲȈ
È ǟÊ ƢǸÈ ǇÌ ÊƛǺÉ ÌƥƾÉ Ǹō ƸÈ ǷƢÉ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ō ƤÈ ǘÉ ƼÌ ÈȇǹÌ ÈƗȄȀÈ ÈǻǶō
ȄÈǴǟÈ ǲÉ ƳÉ ǂǳơ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ
ǭÈ ǂÉ ƬÌÈȇȁÌ ÈƗƶÈ ǰÊ ǼÌÈȇȄōƬƷ
È ǾÊ ȈƻÊ ÈƗƨÊ ÈƦǘÌ ƻÊ
ve sellem bir kimsenin, kendisi terk etmedikçe din kardeşinin talip olduğ� u
kadına talip olmayı yasakladı.”1178
Èْ‫ أ‬ǺÊ ǟÈ ǹƢ

ƱÊ ǂÈ ǟÌ ȋơ È ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ ǷÉ ȁ
È ōƦƷ È ƽÊ ƢÈǻǄŏ ǳơȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ȄÈǴǟÈ ǶÌ ǯÉ ƾÉ ƷÈ ÈƗ ƤÌ ǘÉ ƼÌ Èȇȏ~
َ‫ ا‬ǱƢÈÈ ǫ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗ ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ
nǾÊ ȈƻÊ ÈƗƨÊ ÈƦǘÌ ƻÊ
55- (714/2) Ebu Hureyre radıyallahu anh’den: Nebî� sallallahu aleyhi ve
sellem şö� yle buyurdu: “Biriniz din kardeşinin talip olduğu kadına talip
olmasın.”1179

È ÈȈǨÌ Ǉ Èْ‫ أ‬ǳȂÌ Ƿ È ƾÈ ȇÊǄÈȇǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȆǧÊ ƢȀÈ Èǳ ǱƢÈ È ǫ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗ ƨÈ ǸÈ ǗÊ ƢÈǧ ǺÌ ǟÈ ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ Ìƥ
ǹō ÈƗǾÉ ÉƫǂÌ ÈƦƻÌ ÈƗƪÌ
É ǴǴÈ ƷƢ
È ǸÈ ō ǴǧÈƪÈ Ì ǳƢÈǫnȆÊǼȈÊǻƿÊ ƖÈǧƪÌ È ƿÊƜǧÈ ~ƢȀÈ ƳÊ ȁÌ ǃÈ ǩÊ ȐÈ
È ǴǴÈ ƷơÈ َ‫ ا‬ǗǺÌ ǷÊ ƢȀÈ Êƫƾō ǟÊ
É Ƿō ÈƗ~Ƕō
ƨÉ ÈȇÊȁƢǠÈ ǷƢ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
É ǇÉ ǁ È ǱƢÈ ǬÈ ǧÈ ȆÊǻƢÈƦǘÈ ƻ È ǶÇ ȀÌ ƳƢÈ ÈƥÈƗȁÈ ƨÈ ÈȇÊȁƢǠÈ ǷÉ
nƨÈ ǷƢÈ ǇÈ ÉƗȆƸÊ ǰÊ ÌǻơǾÊ ǬÊ ÊƫƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ǽÉ ƢǐÈ ǟÈ ǞÉ ǔÈ ÈȇȐÈَ‫ ا‬ǧǶÇ ȀÌ ƳȂ È ÉƥÈƗƢǷō ÈƗȁ È ǾÉ ÈǳǱƢ È Ƿ Æ ǴǠÌ ǐÈ
È ȏَ‫ ا‬ǭȂÉ Éǧ
ƪÉ ǘÌ ÈƦÈƬǣÌ ơȁơ È ǾÊ ȈǧÊ Éَّ‫لله‬ơǲÈ ǠÈ ƴÈ
È ǂً ȈÌ ƻ È ǧǾÉ ÉƬƸÌ ǰÈ ÈǼÈǧnƨÈ ǷƢÈ ǇÈ ÉƗȆƸÊ ǰÊ Ìǻơ~ǱƢ È ǧƪÈ
È ǬÈ ǧÈ ǾÉ ÉƬǿÌ ǂÊ ǰÈ Ì ǳƢÈǫ
ǾÊ Êƥ
56- (715) Fatıma (bt. Kays) radıyallahu anha’dan: “Rasû� lullah sallallahu
aleyhi ve sellem ona kocasından boşandığ� ı zamanki iddetinde: “İ�ddetin bitti-

460 İmam Şafiî
ğ� i zaman bana haber ver” buyurdu. Dedi ki: “İ�ddetim bittiğ� i zaman Muaviye
ve Ebu Cehm’in bana talip olduklarını haber verdim. Rasû� lullah sallallahu
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Muaviye fakir bir kimsedir, malı yoktur.
Ebu Cehm ise omuzundan asasını indirmez. Sen Usame ile evlen.” Ben
ondan hoşlanmıyorum dedim. “Usame ile evlen” buyurdu. Ben de onunla
evlendim ve Allah onda hayır kıldı ve ondan memnun oldum.”1180

È ÈȈǨÌ Ǉ Èْ‫ أ‬ǳȂÌ ǷÈ ƾÈ ȇÊǄÈȇǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
È ǫǶō
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗǆ Ç ȈÈÌ ǫƪÊ ǼÌÊƥƨÈ ǸÈ ǗÊ ƢÈǧǺÌ ǟÈ ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ
ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ Ìƥ
È ÈƥÈƗȁ
ǶÇ ȀÌ ƳƢ È ƨÈ ÈȇÊȁƢǠÈ ǷÉ ǹō ÈƗ ǾÉ ÉƫǂÌ ÈƦƻÌ ÈƗ ƪÌ
É ǴǴÈ ƷƢ
È ǸÈ ō ǴǧÈ ƪÈ Ì ǳƢÈǫ nȆÊǼȈÊǻƿÊ ƖÈǧ ƪÌ Ê ǴǴÈ ƷơÈ
È ƿÊƜǧÈ ~ƢȀÈ Èǳ
È ÉƥÈƗƢǷō ÈƗȁ
ǽÉ ƢǐÈ ǟÈ ǞÉ ǔÈ ÈȇȐÈَ‫ ا‬ǧǶÇ ȀÌ ƳȂ È ǾÉ ÈǳǱƢÈ Ƿ È ȏ Æ ǴǠÌ ǐÈ
َ‫ ا‬ǭȂÉ É Ƿō ÈƗ~ǱƢ
É ǧƨÉ ÈȇÊȁƢǠÈ ǷƢ È ǬÈ ǧÈ ȆÊǻƢÈƦǘÈ ƻÈ
ǾÊ ÊƥƪÉ ǘÌ ÈƦÈƬǣÌ ơȁơ È ǾÊ ȈǧÊ Éَّ‫لله‬ơǲÈ ǠÈ ƴÈ
È ǂً ȈÌ ƻ È ǧǾÉ ÉƬƸÌ ǰÈ ÈǼÈǧnƾÇ ÌȇǃÈ ǺÈ ÌƥƨÈ ǷƢÈ ǇÈ ÉƗȆƸÊ ǰÊ ÌǻơǾÊ ǬÊ ÊƫƢǟÈ ǺÌ ǟÈ
… (715/1) Fatıma (bt. Kays) radıyallahu anha’dan: “Rasû� lullah sallallahu
aleyhi ve sellem ona kocasından boşandığ� ı zamanki iddetinde: “İ�ddetin bitti-
ğ� i zaman bana haber ver” buyurdu. Dedi ki: “İ�ddetim bittiğ� i zaman Muaviye
ve Ebu Cehm’in bana talip olduklarını haber verdim. Rasû� lullah sallallahu
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Muaviye fakir bir kimsedir, malı yoktur.
Ebu Cehm ise omuzundan asasını indirmez. Sen Usame ile evlen.” Ben
ondan hoşlanmıyorum dedim. “Usame ile evlen” buyurdu. Ben de onunla
evlendim ve Allah onda hayır kıldı ve ondan memnun oldum.”1181
Ì ȍơǺÈ ǷÊ ƣÈ ǂÈ ǿÈ ƨÈ ōȈǷÈ ÉƗ ǺÈ Ìƥǹơ

Ƕō ÉƯ ǵÊ Ȑَ‫ ا‬ǇÊْ‫إ‬ È ǹō ÈƗ ƣƢ
È ȂÈ ǨÌ Ǐ Ç ȀÈ ǋ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ً ǂǌÌ ǷÉ ǦÈ ÊƟƢǘǳơ É
ǾÉ ÉƫÈƗǂÈ ǷơÌ ȁÈ ƢǯÊ ō ȁÈ ƢًǼȈÌÈǼƷÉ ƾÈ ȀÊ ǋÈ ȁÈ ǶōÈ ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƅơ ȄōǴǏÈ Ȇŏ ÊƦōǼǳơ ȄÈǳÊƛ ƔƢÈ ƳÈ
ǾÊ ÊƫÈƗǂÈ ǷơÌ ȁ
È ǹơ È ǵÊ Ȑَ‫ ا‬ǇÌ ÊƛǺÈ ȈÌÈƥǹƢ
È ȂÈ ǨÌ Ǐ È ǯÈ ȁ
È ƣƢ Ê ǺÉ ÌƥơǱƢÈ
Ç ȀÈ ǋ È ǫƵƢ Ê ǰÈ ŏǼǳơȄÈǴǟÈ ǂō ǬÈ ÈƬǇơÌ ȁÆ
È ƨǸÈ È ǴǈÌ ǷÈ
È ǺÌ ǷÊ ȂÆ ƸÌ Èǻ
ǂÇ ȀÌ ǋ
57- (834) İ�bn Şihab’dan: “Safvan b. Umeyye İ�slam’dan kaçtı, sonra Nebî�
sallallahu aleyhi ve sellem’e gelip Huneyn ve Taif gazvelerine bir mü� şrik ola-
1180 Sahih.
1181 Sahih.
El-Müsned 461
rak katıldı. Hanımı ise Mü� slü� man idi. Onun nikahında kaldı.” İ�bn Şihab dedi
ki: “Safvan’ın Mü� slü� man oluşu ile hanımının Mü� slü� man oluşu arasında bir ay
vardı.”1182
ȆǧÊ ǱȂÉ ǬÉ ÈȇǹƢ

È ǯ È ǾÉ ōǻÈƗ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǶÊ ǇƢÊ ǬÈ ÌǳơǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ
ƧǂÈ ǬÈ ÈƦÌǳơ@^ƔÊ ƢǈÈ ŏǼǳơƨÊ ÈƦǘÌ ƻÊ ǺÌ ǷÊ ǾÊ ÊƥǶÌ ÉƬǓÌ ǂō ǟÈ ƢǸȈ
È ǧÊ ǶÌ ǰÉ ȈÈÌ ǴǟÈ ƵƢ
È ÈǼƳ É ȏَ‫ ا‬ȁ`ȄÈ
È ǳƢǠÈ ÈƫÊَّ‫لله‬ơǱÊ ȂÈÌ ǫ
Ê Ê È ǺÌ ǷÊ ƢȀÈ Êƫƾō ǟÊ ȆǧÊ ȆǿÊ ȁ Ê Ê ō ǱȂ
ō ǴǟÈ ǮōǻÊƛ~ƢȀÈ ƳÊ ȁÌ ǃÈ ƧƢÈǧȁ
ȆÈ È È ƧÈƗǂÌ ǸÌÈ Ǵǳ ǲÉ ƳÉ ǂǳơ È ǬÉ ÈȇǹÌ ÈƗ >ÏÐÒ
ǱÊ ȂÌ ǬÈ ÌǳơǺÈ ǷÊ ơÈǀǿÈ ȂÈ ƸÌ ÈǻȁnƢً
È ǫǃÌ ǁÊ ȁÌ ÈƗơǂً ȈÌ ƻ È ǮÊ ȈÈÌ ǳÊƛǪÆ ÊƟƢǈÈ Èَّ‫ لله‬È ƨÈŻǂÊ ǰÈ Èǳ
È ǳ ơǹō ÊƛȁÆ
58- (1001) el-Kasım rahimehullah, Allah Teâ� lâ� ’nın: “Böyle kadınlara
kapalı bir şekilde evlenme isteğinizi belli etmenizde üzerinize herhan-
gi bir günah yoktur.” (Bakara 235) ayeti hakkında şö� yle dedi: “Bu, kişinin,
kocasının ö� lü� mü� nden dolayı iddet bekleyen kadına: “Muhakkak ki sen benim
için değ� erlisin. Şü� phesiz Allah sana hayır veya rızk sevk etmektedir” veya
buna benzer sö� zler sö� ylemesidir.” 1183
Süt Emme Hakkında Gelenler
ǺÊ ÌƥƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ÇǁƢǈÈ ÈȇǺÊ ÌƥǹƢ É ǺÌ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
È ǫ Ƕō
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÈ ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗ ƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơ
nƧÊ ƽÈ ȏÊ
َ‫ ا‬ȂÌǳơǺÈ ǷÊ ǵÉ ǂÉ ƸÌ ÈȇƢǷÈ ƨÊ ǟÈ ƢǓÈ ǂǳơ
ō ǺÈ ǷÊ ǵÉ ǂÉ ƸÌ Èȇ~
59- (906/2) Aişe radıyallahu anha’dan: Rasulullah sallallahu aleyhi ve
sellem şö� yle buyurdu: “Süt emme, doğumun haram kıldığını haram kı-
lar.”1184

1184 Sahih. Muslim (1444) Buhari (2646, 3105, 5099) İ�bn Hibban (4230) Beyh -
ki (7/159) Darimi (2/155) Abdurrazzak (13952) Ebu Davud (2055) Tirmizi
(1147) İ�bn Mace (1937) Ebu Ya’la (4374)
462 İmam Şafiî
ȆÊƥÈƗƪÊ ǼÌÊƥƤÈ ÈǼÌȇǃÈ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥǵÊ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ǑƢ Ç ÈȈǟÊ ǺÉ Ìƥǆ É ÈǻÈƗƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǇÉ ǁƢ
ǱȂ È ÈȇƪÈ È ȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
Ì ǳƢÈǫƢȀÈ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ȁƢ È ǹƢ É ÊƥÈƗƪÊ ǼÌÊƥƨÈ ÈƦȈÊƦƷ
È ÈȈǨÌ ǇȆ È ǵŏ ÉƗǺÌ ǟÈ ƨÈ ǸÈÈ ǴǇÈ
Ƕō
È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁ È ǱƢÈ ǬÈ ǧÈ ǹƢ É ÊƥÈƗƨÊ ÈǼÌƥơȆÊƬƻÌ ÉƗȆǧÊ ǮÈ
È ÈȈǨÌ ǇȆ È ǳǲÌ ǿÈ Êَّ‫لله‬ơ
È ŏƦƸÊ Éƫ ȁÈ ÈƗ~ǱƢÈ
ś È ǫ ǶÌ ǠÈ Èǻ ƪÈ Ì ǳƢÈǫ nǮÊ ÈƬƻÌ ÉƗ~ǱƢÈ È ǫ ƢȀÈ ƸÉ ǰÊ ǼÌÈƫ ƪÈ Ì ǳƢÈǫ nơÈƿƢǷ È ǲÆ ǟÊ ƢÈǧ~
ȆÊƬƻÌ ÉƗ ÇǂȈÌ ƻȆ È ǧÊ ȆÊǼǯÊ È ǂǋ È ǺÌ Ƿ È ƤŎ ƷÈ ÈƗȁ È ƨÇ ÈȈǴÊ ƼÌ ǸÉ Êƥ ǮÈ
È ǳ ƪÉ ǈÈ Ì ǳ ǶÌ ǠÈ Èǻ ƪÈ Ì ǳƢÈǫ nǮÈ ÊǳƿÈ
ȆÊƥÈƗƪÈ ǼÌÊƥƤÉ ǘÉ ƼÌ ÈƫǮÈ ōǻÈƘÊƥƩÉ ǂÌ ÊƦƻÌ ÉƗƾÌ ǬÈ ÈǳÊَّ‫لله‬ơȁ È ƪÌ É ǴǬÉ ǧÈƪÈÌ ǳƢÈǫnȆÊǳǲŎ ƸÊ ÈƫȏƢ َ‫ ا‬ȀÈ ōǻÊƛ~ǱƢÈÈǫ
ȆǧÊ ȆÊƬÈƦȈÊƥǁ È ǺÌ ǰÉ ÈƫǶÈÌ ǳȂÈÌ ǳÊَّ‫لله‬ơȂÈ
È ǧ~ǱƢÈ È ǫǶÌ ǠÈ ÈǻƪÈ Ì ǳƢÈǫnƨÈ ǸÈÈ ǴǇÈ ǵŏ ÉƗƪÉ ǼÌÊƥ~ǱƢÈ È ǫƨÈ ǸÈ È ǴǇÈ
È ÊǼƬÌ ǠÈ ǓÈ ǁÌ ÈƗ ƨÊ ǟÈ ƢǓÈ ǂǳơ
ȐÈَ‫ ا‬ǧ ƨÉ ÈƦÌȇȂÈ ÉƯ ƢǿÈ ƢÈƥÈƗȁȆ ō ǺÈ ǷÊ ȆƻÊ ÈƗ ƨÉ ÈǼÌƥȏƢَ‫ ا‬ȀÈ ōǻÊƛ ȆÊǳ ƪō Ì ǴƷƢÈ ǷȅÊÈ ǂƴÌ ƷÊ
nǺō ǰÉ ÊƫơȂÈ ƻÈ ÈƗȏَ‫ ا‬ȁ
È Ǻō ǰÉ ÊƫƢÈǼÈƥȆÈ
ō ǴǟÈ ǺÈ ǓÊ
Ì ǂǠÌ Èƫ
60- (994) Umm Habibe bt. Ebi Sufyan radıyallahu anha’dan: Rasulul-
lah sallallahu aleyhi ve sellem’e: “Ey Allah’ın Rasulü� ! Kız kardeşim ile, Ebu
Sufyan’ın kızıyla evlenir misin?” dedim. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sel-
lem: “Ne yapayım dedin?” buyurdu. Ben: “Onu nikahla” dedim. Rasulullah
sallallahu aleyhi ve sellem: “Kızkardeşini mi?” dedi. Ben: “Evet” dedim. Ra-
sulullah sallallahu aleyhi ve sellem: “Bunu gerçekten istiyor musun?” dedi.
Ummu Habibe: “Evet. Onu kıskanmam. Sana eş olmak hayır ve şerefi husu-
sunda ortaklarıma nazaran kız kardeşimin bana ortak olmasını daha çok
arzu ederim” dedi. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem: “Senin kız kar-
deşin bana helâl değildir.” buyurdu. O da: “Peki ama biz senin, Ebû� Seleme
kızı ile evlenmek istediğ� ini sö� ylü� yoruz” dedi. Bunun ü� zerine Rasulullah sal-
lallahu aleyhi ve sellem: “Ümmü Seleme’nin kızını mı?” diye sordu. Ü� mm
Habî�be de: “Evet” dedi. Bunun ü� zerine Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem:
“Ümmü Seleme’nin kızı benim himaye ve terbiyem altında üvey kızım
olmamış olsaydı bile yine nikâhı bana helâl olmazdı. Çünkü O benim
süt kardeşimin kızıdır. Süveybe beni ve onun babasını (Ebû Seleme’yi)
emzirmiştir. (Siz eşlerim) bir daha kız kardeşlerinizi ve kızlarınızı sa-
kın bana teklif etmeyiniz” buyurdu.”1185

El-Müsned 463
ƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơ ǺÈ Ìƥơ ƪÉ ǠÌ ǸÊ ǇÈ ǱƢÈÈ ǫ ǹƢ È ǟÈ ƾÌ ƳÉ ǺÈ Ìƥơ ƪÉ ǠÌ ǸÊ ǇÈ ǱƢÈ È ǫ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ Ìƥơ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȆǧÊǮÈ È ǳǲÌ ǿÈ Êَّ‫لله‬ơǱȂ
È ǇÉ ǁƢÈ ÈȇǱƢÈÈ ǫǾÉ ōǻÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ƤÇ ÊǳƢÈǗȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥȆŏ ǴÊ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƭÉ ƾŏ ƸÈ Éȇ
È ǹō ÈƗƪÈ ǸÌ ǴÊ ǟÈ ƢǷÈ ÈƗ~ǱƢ
ƧÈ ǄÈ ǸÌ Ʒ È ǬÈ ǧÈǊ Ç ÌȇǂÉÈ ǫȆǧÊƧÇ ƢÈƬÈǧǲÉ ǸÈ ƳÌ ÈƗƢȀÈ ōǻÊƜǧÈƧÈ ǄÈ ǸÌ Ʒ
È ƪÊ ǼÌÊƥǮÈ Ǹŏ ǟÈ ƪÊ ǼÌÊƥ
nƤÊ ǈÈ ōǼǳơǺÈ ǷÊ ǵÈ ǂō ƷƢÈ ǷÈ ƨÊ ǟÈ ƢǓÈ ǂǳơ È Èَّ‫لله‬ơǹō ÈƗȁ
ō ǺÈ ǷÊ ǵÈ ǂō Ʒ È ƨÊ ǟÈ ƢǓÈ ǂǳơ
ō ǺÈ ǷÊ ȆƻÊ ÈƗ
61- (1106) Ali b. Ebi Talib Radıyallahu anh dedi ki: “Ey Allah’ın Rasulü� !
Amcan Hamze’nin kızı sana uygun mudur? Zira o Kureyş’in genç kızlarının
en gü� zelidir.” Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Bilmez
misin Hamza benim süt kardeşimdir. Allah nesep ile haram kıldığını
süt emme ile de haram kılmıştır.”1186
È ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥǵÊ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ȅŎ ƽÊ ǁÌ ȁơÈ ǁÈ ƾō ǳơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǹƢ
È ÈȈǨÌ Ǉ
É Ʈȇ Ê ƾÊ ƷÈ ǲÈ ưÌ ǷÊ ƧÈ ǄÈ ǸÌ Ʒ
È ƨÊ ÈǼÌƥơȆǧÊ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ƢȀÈ ǼÌ ǟÈ
62- (1106/1) Aişe radıyallahu anha, Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’den
Hamza radıyallahu anh’ın kızı hakkında aynısını rivayet etti.1187
ƱƢ È ǳơǺÊ ÌƥƱƢ

Ê ƴō ƸÌ Ê ƴō ƸÌ È ǳơǺÊ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥǵÊ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
nƔƢÈ ǠÈ ǷÌ ȋơ È ȏَّ‫ا‬ÊƛƨÊ ǟÈ ƢǓÈ ǂǳơ
Èْ‫ أ‬ǪÈ ÈƬÈǧƢǷ ō ǺÈ ǷÊ ǵÉ ǂÉ ƸÌ Èȇȏ~ َ‫ ا‬ǱƢÈ È ǫƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǾÉ ŎǼÉǛÈƗ
63- (1108) Ebu Hureyre radıyallahu anh dedi ki: “Bağ� ırsakları çatlata-
cak olandan başka sü� t emmeler haram kılmaz.”1188
È ǂȈÌÈƥǄŎ ǳơǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥǵÊ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ǹƢ
ȆÈ ǓÊ ǁÊ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
Ê ÈƬǐō ǸÌÈ ǳơȏَ‫ ا‬ȁ
ǹƢ È ƨÉ ǐō ǸÌÈ ǳơǵÉ ǂŏ ƸÈ Éƫȏ~
َ‫ ا‬ǱƢÈ È ǫǶō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ
nǹƢÊ ÈƬǠÈ ǓÌ ǂǳơ
ō ȏَ‫ ا‬ȁ È ƨÉ ǠÈ ǓÌ ǂǳơ
ō ȏَ‫ ا‬ȁÈ
1186 Sahih ligaryihi. Şafii, Sunen (15415) İ�bn Cud’an zayıftır. şahidi: Muslim
(1446)
1188 Zayıf. Şafii, Sunen (15449) el-Haccac b. Haccac el-Eslemi meçhuldü� r.
464 İmam Şafiî
64- (843/2) Abdullah b. ez-Zubeyr radıyallahu anhuma’dan: Nebî� sallal-

lahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Bir ya da iki emme haram kılmaz.”1189
ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥǵÊ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ǑƢ Ç ÈȈǟÊ ǺÉ Ìƥǆ É ÈǻÈƗ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȏَ‫ ا‬ȁ
È ƨÉ ǐō ǸÌÈ ǳơǵÉ ǂŏ ƸÈ Éƫȏ~
َ‫ ا‬ǱƢÈ È ǫǶōÈ ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÊ
È ǂȈÌÈƥǄŎ ǳơ
Ê ÈƬǐō ǸÌÈ ǳơ
nǹƢ
65- (843) Abdullah b. ez-Zubeyr radıyallahu anhuma’dan: “Nebî� sallal-
lahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Bir ya da iki emme haram/mahrem
kılmaz.”1190
ǺÌ ǟÈ ǵÇ ǄÌ Ʒ È ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǺÊ ÌƥÊǂǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢÈ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƪÈ Ì ǳƢÈǫ ƢȀÈ ōǻÈƗ ƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
È ÈśÊǼǷÊ ƚÌ ǸÌÉ ǳơǵŏ ÉƗ ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ƪÊ ǼÌÊƥ ƧÈ ǂÈ ǸÌ ǟÈ
ǺÈ ƼÌ ǈÊ Éǻ Ƕō ÉƯ ǺÈ ǷÌ ǂŏ ƸÈ ÉȇƩƢ Ç ǷȂÉ
È ǴǠÌ Ƿ È ƩƢ Ç ǠÈ ǓÈ ǁ
È ǂÉ ǌÌ ǟÈ ǹƕ Ê ǂÌ ǬÉ ÌǳơȆǧÊ Éَّ‫لله‬ơ ǱÈ ǄÈ ÌǻÈƗ ƢǸȈ
È ǧÊ ǹƢ È ǯùÈ
ǺÈ ǷÊ ÉƗǂÈ ǬÌ ÉȇƢǸō ǷÊ Ǻō ǿÉ ȁ
É ǇÉ ǁ È Ȇŏ Ç È ǴǠÌ Ƿ
È ǧȂÉ ÉƬÈǧ ƩƢǷȂÉ Èǆ Ç ǸÌ ƼÈ Êƥ
Ê ǂÌ ǬÉ Ìǳơ
ǹƕ
66- (840) Mü� minlerin annesi Aişe radıyallahu anha’dan: “Kur’â� n’da
Allah’ın indirdiğ� i şeyler arasında on bilinen emmenin mahrem kılacağ� ı hü� k-
mü� vardı. Sonra bilinen beş emme ile bu neshedildi. Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem vefat ettiğ� inde bu hü� kü� m Kur’â� n’dan olarak okunuyordu.”1191
È ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ȄÈǳÊƛǹÈ ǂÌ ŏȈǏ Ç ǷȂÉ
É Ƕō ÉƯǺÈ ǷÌ ǂŏ ƸÈ ÉȇƩƢ È ǴǠÌ ǷÈ ƩƢ Ç ǠÈ ǓÈ ǁÊÈ ǂǌÌ ǠÈ Êƥǹƕ
É ǂÌ ǬÉ ÌǳơǱÈ ǄÈ Èǻ~ǱȂ É ǬÉ ÈƫƪÌ ÈǻƢǯƢÈ ȀÈ ōǻÈƗ
ƩƢ Ç ǠÈ ǓÈ ǁ Èǆ È ǲÈ ǸÈ ǰÌ ÈƬǇơ
È ǸÌ ƻ Ì ǺÊ Ƿ È ȏَّ‫ا‬ÊƛƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ȄÈǴǟÈ ǲÉ ƻÉ ƾÌ Èȇȏَ‫ ا‬ǹƢ
È ǰÈ È ǧnǺÈ ǷÌ ǂŏ ƸÈ Éȇǆ Ç ǸÌ ƻÈ
67- (840/2) Aişe radıyallahu anha şö� yle derdi: “Kur’â� n’da on bilinen

El-Müsned 465
emmenin haram kılacağ� ı hü� kmü� vardı. Sonra bu beş emmenin haram kıl-
ması haline nesh edildi.” Aişe radıyallahu anha’nın yanına ancak beş emmeyi
tamamlamaktan dolayı mahremi olanlar girebiliyordu.”1192
Ȇŏ ÊƦōǼǳơƱÈ ȁÌ ǃÈ ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǹō ÈƗǽÉ ǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÈ ÌƥǶÈ ÊǳƢǇ
È ǹō ÈƗǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
É ǵŏ ÉƗƢȀÈ ÊƬƻÌ ÉƗȄÈǳÊƛǞÉ ǓÈ ǂÌ ÈȇȂÈ ǿÉ ȁ
ƭÈ Ȑَ‫ا‬ÈƯǾÉ ƬÌ ǠÈ ǓÈ ǁÌ ÈƘǧÈǵÇ ȂÉưǴÌ ǯ È ǾÊ ÊƥƪÈ
Ì ǴǇÈ ǁÌ ÈƗǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
È ǴǇÈ ȁ
ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ȄÈǴǟÈ ǲÉ ƻÉ ƽÌ ÈƗǺÌ ǯÉ ÈƗǶÈ Ì ǴǧÈƩƢ Ç ǠÈ ǓÈ ǁÈ ƭÊ Ȑَ‫ا‬ÈƯǂÈ ȈÌ ǣÈ ǾÉ ǠÌ ǓÊ ǂÌ ÉƫǶÈÌ ǴǧÈƪÌ ǓÊ È ǂǷÈ Ƕō ÉƯƩƢ Ç ǠÈ ǓÈ ǁÈ
È ǂÈ ǌÌ ǟÈ ȆÊǳǲÌ ǸÉ ǰÌ ÈƫǶÈÌ ǳǵÇ ȂÉưǴÌ ǯ
Ç ǠÈ ǓÈ ǁ
ƩƢ É ǵō ÉƗǹō ÈƗǲÊ ƳÌ ÈƗǺÌ ǷÊ
68- (841) Nafi’den: “Salim b. Abdillah haber verdi ki; Nebî� sallallahu
aleyhi ve sellem’in hanımı Aişe radıyallahu anha, kendisini kızkardeşi Umm
Kulsum’e emzirmesi için gö� ndermiş ve o da ü� ç defa emzirmiş. Sonra hastalan-
dığ� ı için daha fazla emzirememiş. Salim dedi ki: “Umm Kulsum on emzirmeyi
tamamlayamadığ� ı için ben Aişe radıyallahu anha’nın yanına giremezdim.”1193
ƨÈ ǐÈ ǨÌ ƷÈ ǹō ÈƗ ǾÉ ÌƫǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ ƢȀÈ ōǻÈƗ ƾÇ ȈÌÈƦǟÉ ȆÊƥÈƗ ƪÊ ǼÌÊƥ ƨÈ ōȈǨÊ Ǐ
È ǺÌ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƨÈ ǸÈ ǗÊ ƢÈǧƢȀÈ ÊƬƻÌ ÉƗȄÈǳÊƛƾÇ ǠÌ Ǉ È ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǶÊ ǏƢ
Ê ǠÈ ÊƥƪÈ Ì ǴǇÈ ǁÌ ÈƗƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
Èś È ÊǼǷÊ ƚÌ ǸÌÉ ǳơǵō ÉƗ
ǹƢ
È ǰÈ È ǧƪÈÌ ǴǠÈ ǨÈ ǧÈ ǞÉ ǓÈ ǂÌ ÈȇÆŚǤÊ Ǐ È ȀÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ǲÈ ƻÉ ƾÌ ÈȈÊǳƩƢ
È ȂÈ ǿÉ ȁƢ Ç ǠÈ ǓÈ ǁ È ǂÈ ǌÌ ǟÈ ǾÉ ǠÉ ǓÊ ǂÌ ÉƫǂÈ ǸÈ ǟÉ ƪÊ ǼÌÊƥ
ƢȀÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ǲÉ ƻÉ ƾÌ Èȇ
69- (842) Safiyye bt. Ebi Ubeyd, mü� minlerin annesi Hafsa radıyallahu
anha’nın Asım b. Abdillah b. Sa’d’ı kızkardeşi Fatıme bt. Ö� mer’e gö� nderdiğ� ini,
yanına girebilmesi için onun Asım’ı kü� çü� kken on defa emzirmek ü� zere gö� n-
derdiğ� ini haber verdi. O da bunu yaptığ� ı için yanına girebiliyordu.”1194
ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁÈ ÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơ ǺÊ Ìƥ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ƣƢ

Ç ȀÈ ǋÊ ǺÊ Ìƥơ ǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǆÈ ǸÌ ƻƢÈ Ǹً ÊǳƢǇ È ǞÈ ǓÊ ǂÌ Éƫ ǹÌ ÈƗ ǲÇ ȈÌ ȀÈ Ǉ È ǂÈ ǷÈ ÈƗ Ƕō
É ƪÈ ǼÌÊƥ ƨÈ ǴÈ ȀÌ Ǉ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ

466 İmam Şafiî
Ç ǠÈ ǓÈ ǁÈ
ō ȀÊƥǵÈ ǂÉ ƸÌ ÈƬÈǧƩƢ
ǺÊ
70- (839) Urve b. ez-Zubeyr radıyallahu anhuma’dan: “Nebî� sallallahu
aleyhi ve sellem Sehle bt. Suheyl’e Salim’i beş defa emzirmesini emretti. Bö� y-
lece mahremi oldu.”1195
Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÊ Ç ȀÈ ǋ

È ǂȈÌÈƥǄŎ ǳơǺÊ ÌƥƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
Ç ǠÈ ǓÈ ǁÈ ǆ
ǵÉ ǂÉ ƸÌ ÈȇƩƢ È Ǹً ÊǳƢǇ
È ǸÌ ƻƢ È ǞÈ ǓÊ ǂÌ ÉƫǹÌ ÈƗƨÈ ǨÈ ÌȇÈǀƷȆ
É ÊƥÈƗƧÈ ÈƗǂÈ Ƿơ
Ì ǂÈ ǷÈ ÈƗǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
È ǴǇÈ ȁ
Ì ǴǠÈ ǨÈ ǧÈ ƢȀÈ ÊǼÈƦÈǴÊƥ
È ǧƪÈ
ƢًǼÌƥơǽÉ ơǂÈ ÈƫƪÌ ÈǻƢǰÈ
71- Urve b. ez-Zubeyr radıyallahu anh’den: “Nebî� sallallahu aleyhi ve
sellem Ebu Huzeyfe’nin hanımına Salim’i beş defa emzirmesini ve bö� yle-
ce sü� t mahremliğ� i oluşmasını emretti. O da bunu yaptı ve onu oğ� lu olarak
gö� rü� yordu.”1196
ȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗǱƢ È ǬÈ ǧÈ ÊŚÊƦǰÌÈ ǳơƨÈ ǟÈ ƢǓÈ ǁ È ǺÌ ǟÈ ǲÈ ÊƠǇ

É ǾÉ ōǻÈƗƣƢ Ç ȀÈ ǋ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷȆ È ÊǼÈƯƾō ƷÈ
Ȇŏ ÊƦōǼǳơƣƢ Ê ƸÈ ǏÌ ÈƗ ǺÌ ǷÊ ǹƢ È ǯÈ ȁÈ ƨÈ ǠȈÈ Êƥǁ
È ǺÊ ÌƥƨÈ ÈƦƬÌ ǟÉ ǺÈ ÌƥƨÈ ǨÈ ÌȇÈǀƷƢÉ ÈƥÈƗ ǹō ÈƗ ÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơǺÉ ÌƥƧÉ ȁÈ ǂÌ ǟÉ
ǾÉ Èǳ ǱƢÉ ǬÈ ÉȇȅǀÊ ōǳơƢǸً ÊǳƢǇȄ È ōǼÈƦÈƫ ƾÈ È ǯÈ ȁơ
Ì ǫ ǹƢ È ǁً ƾÌ ÈƥƾÈ ȀÊ ǋ È ǹƢ È ǯ È ƾÈ Ì ǫ ǶōÈ ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
ƨÈ ÈƯǁÊ ƢƷÈ ǺÈ ÌƥƾÈ ÌȇǃÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÉ ǇÉ ǁȄ È ōǼÈƦÈƫƢǸÈ ǯ È ƨÈ ǨÈ ÌȇÈǀƷȆÉ ÊƥÈƗȄÈǳȂÌ ǷÈ ǶÆ ÊǳƢǇÈ
ƾÊ ȈÊǳȂÌÈ ǳơƪÈ ǼÌÊƥƨÈ ǸÈ ǗÊ ƢÈǧǾÊ ȈƻÊ ÈƗƪÈ ǼÌÊƥǾÉ ƸÈ ǰÈ ÌǻÈƘǧÈǾÉ ÉǼÌƥơǾÉ ōǻÈƗȃǂÈ ÈȇȂÈ ǿÉ ȁƢ È Ǹً ÊǳƢǇ È ƨÈ ǨÈ ÌȇÈǀƷȂ É ÉƥÈƗƶÈ ǰÈ ÌǻÈƗȁÈ
ǲÊ ǔÌ È ǧÈƗ ǺÌ ǷÊ ǀÇ ÊƠǷÈ ȂÌ ÈȇȆÈ ǿÊ ȁ
È ǱÊ ȁÈ ȋơ Éْ‫ أ‬Ʃơ Ê ǂÈ ƳƢ Ê ȀÈ ǸÌÉ ǳơǺÈ ǷÊ ǀÇ ÊƠǷÈ ȂÌ ÈȇȆÈ ǿÊ ȁÈ ƨÈ ǠȈÈ Êƥǁ È ǺÊ ÌƥƨÈ ÈƦƬÌ ǟÉ ǺÊ Ìƥ
Ì ȀÊƟƢÈƥȉِ‫ آ‬ǶÌ ǿÉ ȂǟÉ ƽÌ ơ`ǱƢ
ǶÊ È ǬÈ ǧÈ ǱÈ ǄÈ ÌǻÈƗƢǷ È ǺÊ ÌƥƾÊ ÌȇǃÈ ȆǧÊ Éَّ‫لله‬ơǱÈ ǄÈ ÌǻÈƗƢǸÈ
È ƨÈ ÈƯǁÊ ƢƷ ō ǴǧÈ Ǌ Ç ÌȇǂÉÈ ǫȄǷƢÈ ÈȇÈƗ
^ǶÌ ǰȈ É ÊǳơȂÈ ǷÈ ȁÈ ǺȇÊ ƾŏ ǳơ ȆǧÊ ǶÌ ǰÉ ÉǻơȂÈ ƻÌ ÊƜǧÈ ǶÌ ǿÉ ƔƢÈ Èƥƕ ơȂǸÈ É ǴǠÌ Èƫ ǶÈÌ ǳ ǹÌ ÊƜǧÈ Êَّ‫لله‬ơ ƾÈ ǼÌ ǟÊ ǖÉ ǈÌ È ǫÈƗ ȂÈ ǿÉ
Ì ǴǠÌ ÈȇǶÈÌ ǳ ǹÌ ÊƜǧÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ȄÈǳÊƛ ȄōǼÈƦÈƫ ǺÌ Ƿ
ǽÉ ƢÈƥÈƗ ǶÈ È ǮÊ ÊƠÈǳȁÉƗ ǺÌ ǷÊ ƾÇ Ʒơ Ê ȁ È ǲŎ ǯ É ƽō ǁ>Òƣơ
È Èْ‫أ‬
ǄÈ ƷÌ ȋơ@
ǺÌ ǷÊ ȆÈ ǿÊ ȁÈ ƨÈ ǨÈ ÌȇÈǀƷȆÉ ÊƥÈƗƧÉ ÈƗǂÈ Ƿơ Ì ȆÈ ǿÊ ȁ
È ǲÇ ȈÌ ȀÈ ǇÉ ƪÉ ǼÌÊƥƨÉ ǴÈ ȀÌ Ǉ È ƩÌ ƔƢÈ ƴÈ È ǧȆÊǳơȂÈ ǸÌÈ ǳơȄÈǳÊƛǽÉ ƽō ǁÈ
El-Müsned 467
Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǇÉ ǁƢ È ÈȇƪÈ Ì ǳƢǬÈ ǧÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ

Ê ǇÉ ǁȄÈ È ǳÊƛȅŌ ƚÈ ÉǳǺÊ ÌƥÊǂǷÊ ƢǟÈ ȆÊǼÈƥ
ƾÆ Ʒơ Ê ȁÈ ƪÆ ȈÌÈƥȏَّ‫ا‬Êƛ ƢÈǼÈǳ ǆ È ǲÆ ǔÉ
È ȈÈÌ ǳȁ É ǧ ƢÈǻÈƗȁ
È ȆÈ È ǯÈ ȁơ
È ƾً ÈǳȁƢ È Ǹً ÊǳƢǇȃ È ǂÈ Èǻ ƢōǼǯÉ
ō ǴǟÈ ǲÉ ƻÉ ƾÌ ÈȇǹƢ
È ǾÊ ȈǠÊ ǓÊ ǁÌ ÈƗ~ƢÈǼǤÈ ǴÈÈƥƢǸȈ È ǧÊǶō É
ǆ È ǸÌ ƻ È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƅơȄōǴǏ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǱƢ È ǬÈ ǧÈǾÊ ÊǻƘÌ ǋȆ
È ǧÊȃǂÈ ÈƫơÈƿƢǸÈ Èǧ
ǮÈ ÊǳǀÈ ÊƥƩÈ Ì ǀƻÈ ÈƘǧÈ ƨÊ ǟÈ ƢǓÈ ǂǳơ ō ǺÈ ǷÊ ƢًǼÌƥơǽÉ ơǂÈ ÈƫƪÌ ÈǻƢǯÈ ȁ È ƪÈ Ì ǴǠÈ ǨÈ ǧÈ nƢȀÈ ÊǼÈƦÈǴÊƥǵÉ ǂÉ ƸÌ ÈȈÈǧƩƢ Ç ǠÈ ǓÈ ǁÈ
ǵō ÉƗ ƢȀÈ ÈƬƻÌ ÉƗ ǂÉ ǷÉ ƘÌÈƫ ƪÌ ÈǻƢǰÈÈ ǧ ǱƢ ŏ ǺÈ ǷÊ ƢȀÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ǲÈ ƻÉ ƾÌ ÈȇǹÌ ÈƗ ƤŎ ƸÊ Éƫ ƪÌ ÈǻƢǯ
Ê ƳÈ ǂǳơ È ǺÌ ǸȈ È ǧÊ ƨÉ ǌÈ ÊƟƢǟÈ
ƔÊ ƢǈÈ ŏǼǳơȁ È ǱƢ Ê ƳÈ ǂǳơ ŏ ǺÈ ǷÊ ƢȀÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ǲÈ ƻÉ ƾÌ ÈȇǹÌ ÈƗƪÌ ōƦƷÈ ÈƗǺÌ ǷƢ È ȀÈ ÈǳǺÈ ǠÌ ǓÊ ǂÌ ÉȇƢȀÈ ÊƬƻÌ ÉƗƩƢ Ê ÈǼÈƥȁÈ ǵÇ ȂÉưǴÌ ǯÉ
ƨÊ ǟÈ ƢǓÈ ǂǳơ
ō ǮÌ È ǴÊƬÊƥ ǺÊ ō ȀȈÈÌ ǴǟÈ ǲÈ ƻÉ ƾÌ ÈȇǹÌ ÈƗ Ƕō
È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơƱơ Ê ȁÈ ǃÌ ÈƗ ǂÉ ÊƟƢǇȄ
È ÈƥÈƗȁÈ
ƨÈ ǴÈ ȀÌ Ǉ
È Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƅơȄōǴǏ É ǇÉ ǁÈ ǾÊ ÊƥǂÈ ǷÈ ÈƗȅǀÊ ōǳơȃǂÈ ÈǻƢǷ È ǺÌ È ǴǫÉ ȁ
È ǅƢ Ê ōǼǳơǺÈ ǷÊƾÆ ƷÈ ÈƗ
ȏ
َ‫ ا‬Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ Ê ǇÉ ǁ È ǺÌ ǷÊ ǽÉ ƾÈ ƷÌ ȁ È ǶÇ ÊǳƢǇȆ
È ǧÊ ƨً ǐÈ ƻÌ ǁ É ƪÈ ǼÌÊƥ
É ȏَّ‫ا‬ÊƛǲÇ ȈÌ ȀÈ Ǉ
ÉƅơȄōǴǏ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơƱơ É ȁÈ ǃÌ ÈƗǹƢ
È ǯÊ È ǂÈƦƼÌ È ǳơǺÈ ǷÊ ơÈǀǿÈ ȄÈǴǠÈÈ ǧƾÆ ƷÈ ÈƗƨÊ ǟÈ ƢǓÈ ǂǳơ ō ǽÊ ǀÊ ȀÈ ÊƥƢÈǼȈÈÌ ǴǟÈ ǲÉ ƻÉ ƾÌ Èȇ
È ǳơƨÊ ǟÈ ƢǓÈ ǁȆ
ŚÊ ÊƦǰÌ È ǧÊ Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
72- (839/3) İ�bn Şihab’a bü� yü� ğ� ü� n emmesinin hü� kmü� sorulunca, bu hu-
susta, Urve b. Zubeyr bana şunları haber verdi dedi: “Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem’in ashabından Bedir savaşında bulunan Ebû� Huzeyfe b. Utbe
b. Rabia, Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’in Zeyd b. Harise’yi oğ� ulluk
edindiğ� i gibi, azatlısı Salim’i oğ� ulluk edinip evlendirdi. Onu oğ� lu gibi gö� rü�
yordu. Kardeşi Velid’in kızı Fatıma ile evlendirdi. Fatıma Kureyş’in en gü� zi-
de genç kızlarından olup ilk hicret edenlerdendi. Allah Teâ� lâ� , Zeyd b. Harise
hakkında: “Onları (oğulluklarınızı) babalarının adıyle çağırın. Bu, Al-
lah indinde daha doğrudur. Eğer babalarını bilmiyorsanız onlar dinde
kardeşleriniz ve dostlarınızdır.” (Ahzab 5) â� yetini indirince bu oğ� ulluk-
lar babalarına verildi. Babaları bilinmiyorsa, velilerine verildi. O sırada Ebû�
Huzeyfe’nin hanımı Amir b. Lü� ey kabilesine mensup olan Sehle bt. Suheyl Ra-
sulullah sallallahu aleyhi ve sellem’e gelerek: “Ey Allah’ın Rasulü� ! Biz Sâ� lim’i
çocuğ� umuz gibi gö� rü� yorduk. Yanımıza serbestçe girip çıkıyordu. Benim
başım açık oluyor. Evimizde yalnız bir oda var. Salim hakkında ne buyurur
sun? Yanımızda kalabilir mi?” deyince, Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem:
“Onu beş defa emzir sü� t oğ� lun olur.” (Yanına girip çıkması caiz olur.) buyurdu.
Sehle dediğ� i gibi yaptı. Bö� ylece Salim’i sü� t oğ� ul sayardı. Aişe radıyallahu anha
468 İmam Şafiî
da yanına girmesini arzu ettiğ� i kimseye bu hü� kmü� uygulardı. Kız kardeşi
Ü� mmü� Gü� lsü� m ve erkek kardeşlerinin kızlarına, yanına almasını arzu ettiğ� i
erkekleri emzirmelerini emrederdi. Ama Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’in
diğ� er hanımları bu emme ile hiç kimseyi yanlarına kabul etmezlerdi ve: “Ha-
yır, Allah’a yemin ederiz ki Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’in Sehle’ye
emri sadece Sâ� lim’in emmesine mahsus bir ruhsattır. (Başkalarının bu hü� k
mü� uygulamaları doğ� ru olmaz.) Hayır, Allah’a yemin ederiz ki, bu emme ile
hiç bir kimse yanımıza giremez” derlerdi. Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’in
hanımlarının bü� yü� ğ� ü� n emmesi konusundaki hü� kmü� bö� yle idi.”1197
ǲÈ ÊƠǇ
É ǅƢÇ ōƦǟÈ ǺÈ Ìƥơǹō ÈƗƾÊ ȇÊǂǌǳơ
ō ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ç ȀÈ ǋÊ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƨً ÈȇÊǁƢƳȃ Éْ‫ أ‬ƪÊ ǠÈ ǓÈ ǁÌ ÈƗȁƢ
È ǂÈ ƻÌ ȋơ Ê ÈƫÈƗǂÈ Ƿơ
È Ƿً Ȑَ‫ ا‬ǣÉ ƢǸÈ ǿÉ ơƾÈ ƷÌ ÊƛƪÌ ǠÈ ǓÈ ǁÌ ÈƘǧÈǹƢ Ì ǾÉ ÈǳƪÌ ÈǻƢǯÈ ǲÇ ƳÉ ǁÈ ǺÌ ǟÈ
nƾÆ ƷơÊ ȁ
È ƵƢ É ǬÈ Ǵŏ ǳơȏ~
َ‫ ا‬ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ƨÈ ÈȇÊǁƢƴÌ È ǬÊ ǧÈ
È ǳơǵÉ Ȑَ‫ ا‬ǤÉ ÌǳơƱÉ ȁō ǄÈ ÈƬÈȇǲÌ ǿÈ ǾÉ ÈǳǲȈ
73- (1107) Amr b. eş-Şerid’den: “İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’ya: “Bir
adamın iki karısı vardı. Bunlardan biri, bir erkek çocuğ�u, diğ� eri de bir kızı
emzirdi. Şimdi bu delikanlı, kızla evlenebilir mi?” diye sorulduğ� unda: “Hayır
evlenemezler. Çü� nkü� o iki kadının sü� tü� nü� n meydana gelmesine sebep olan
erkek birdir” diye cevap verdi.”1198
َّ‫لله‬
ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ƪÊ ǼÌÊƥƧÈ ǂÈ ǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ÇǂǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥÊ ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ǹō ÈƗǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗƢȀÈ ÌƫǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗǶō
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơƱÊ ȁÌ ǃÈ ƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ
È ƪÊ ȈÌÈƥȆǧÊǹÉ ƿÊ ƘÌÈƬǈÌ ÈȇǲÇ ƳÉ ǁ
ƨÈ ǐÈ ǨÌ Ʒ È ƩÈ ȂÌ Ǐ È ƪÌ ǠÈ ǸÊ ǇƢ È ȀÈ ōǻÈƗȁƢÈ ǿÈ ƾÈ ǼÌ ǟÊ ǹƢ
È ǯÈ ǶōÈ ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǬÈ ǧÈǮÈ ÊƬȈÌÈƥȆǧÊǹÉ ƿÊ ƘÌÈƬǈÌ ÈȇǲÆ ƳÉ ǁơÈ
É ǇÉ ǁÈ ǱƢ È ǀǿÈ Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǇÉ ǁƢ
È ÈȇƪÌ É ǴǬÉ ǧÈƨÉ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ƪÈ Ì ǳƢÈǫ
È ǇÉ ǁƢ
ǱȂ È ÈȇƪÌ É ǴǬÉ ǧÈ ƨÊ ǟÈ ƢǓÈ ǂǳơ
ō ǺÈ ǷÊ ƨÈ ǐÈ ǨÌ Ʒ È Ƕŏ ǠÈ ÊǳnƢًǻȐÉَ‫ ا‬ǧǽÉ ơǁÈ ÉƗ~Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
È ǴǇÈ ȁ
É ǇÉ ǁ È ǱƢÈ ǬÈ ǧÈ ȆÈ Ê ō ǺÈ ǷÊ ƢȀÈ Ǹŏ ǠÈ ÊǳƢėȈƷ
ō ǴǟÈ ǲÉ ƻÉ ƾÌ ÈȇƨǟÈ ƢǓÈ ǂǳơ È ǹÆ ȐÉَ‫ ا‬ǧǹƢ È ǯÈ ȂÈÌ ǳÊَّ‫لله‬ơ
nƧÉ ƽÈ ȏÊَ‫ ا‬ȂÌǳơǵÉ ǂŏ ƸÈ ÉƫƢǷ ō ǹō ÊƛǶÌ ǠÈ Èǻ~Ƕō
È ǵÉ ǂŏ ƸÈ ÉƫƨÈ ǟÈ ƢǓÈ ǂǳơ È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
1198 Sahih. Şafii, Sunen (15421) Malik (2/602) Tirmizi (1149)
El-Müsned 469
74- (887/3) Amre bt. Abdirrahman rahimehallah’dan: “Nebî� sallallahu

aleyhi ve sellem’in hanımı Aişe radıyallahu anha dedi ki: “Rasulullah sallal-
lahu aleyhi ve sellem yanımda idi. Ben Hafsa’nın evine girmek için izin iste-
yen bir adamın sesini işittim ve: “Ey Allah’ın Rasulü� ! Şu adam evinize girmek
için izin istiyor” dedim. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem: “O adamın,
Hafsa’nın süt amcası falan olduğunu sanıyorum” dedi. Ben: “Ey Allah’ın
Rasulü� ! Sü� t amcam falan sağ� olsaydı benim yanıma serbest girebilir miydi?”
dedim. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem: “Evet girebilirdi, çünkü ne-
sebin haram kıldığı her şeyi emme de haram kılar” buyurdu.”1199
ƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ȅÊ

ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ƾÆ ƷÈ ÈƗ ƢǷÈ ȆŎ ǠÊ ǧÊ Ƣǌǳơ
ō ǶÈ ǟÈ ǃÈ ǞȈ É Êƥǂǳơ
ō ǱƢÈ È ǫ nƮȇ È ƾÊ ƸÌ
È ǳơǂÈ ǯÈÈ ƿȁ
È ƶÈ É ǴǧÌ ÈƗ ȆǸŏ ǟÈ ƔƢÈ Ƴ~
È ƪÈ Ì ǳƢÈǫ
ǮÇ ÊǳƢǷ
È ǺÌ ǷÊ ƨÊ ÈǼȇƾÊ ǸÌÈ ǳơǲÊ ǿÌ ȋƢً
Èِ‫ أ‬ǧȐَ‫ ا‬ƻÊ ƾō ǋÈ ÈƗ
75- (887) Urve rahimehullah’tan: Aişe radıyallahu anha dedi ki: “(Sü� t)
Amcam Eflah (b. Ebi Kuays) geldi…” hadisi bö� ylece zikretti.1200
er-Rebî� dedi ki: “Şafii, Medine’lilere bu konuda Malik kadar şiddetle mu-
halefet eden kimse olmadığ� ını iddia etti.”
ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÈ ȇÊǄÈȇǺÌ ǟÈ ƨÈ ǸÈ ǬÈ ǴÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÌ ǟÈ ÊǄȇÊǄǠÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƔÊ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ȁÇÈ ǁƢǈÈ ÈȇǺÊ ÌƥǹƢ È ǸÈ ȈÈÌ ǴǇ
É ǺÌ ǟÈ ȁ È ƨÈ ǸÈ È ÊƥÈƗȁ
È ǴǇȆ È ƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ È ǺÌ ǟÈ ǖÇ ȈÌ ǈÉÈǫ
ƢًƠȈÌ ǋ ŏ ǲÊ ÈƦǫÊ ǺÌ ǷÊ ƨÈ ǟÈ ƢǓÈ ǂǳơ
Ê ƳÈ ǂǳơ
È ǵÉ ǂŏ ƸÈ Éƫȏَ‫ ا‬ǱƢ ō ǹō ÈƗÇǁƢǈÈ ÈȇǺÊ Ìƥ
76- (888) Yezid b. Abdillah b. Kuseyt’ten: “Said b. el-Museyyeb, Ebu Se-
leme, Suleyman b. Yesar ve Ata b. Yesar dediler ki: “Sü� t emme erkekler tara-
fından bir şeyi haram kılmaz.”1201
ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƧÈ ƾÈ ȈÌÈƦǟÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ȁÇǂǸÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ

Ì ǂǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗƪÉ ǼÌÊƥƔƢÉ ǸÈ ǇÌ ÈƗƢȀÈ ƬÌ ǠÈ ǓÈ ǁÌ ÈƗƨÈ ǸÈ
ƧÉ ÈƗǂÈ ǷơÇ È ÊƥÈƗƪÈ ǼÌÊƥƤÈ ÈǼÌȇǃÈ ǾÉ Ƿō ÉƗǹō ÈƗƨÈ ǠÈ ǷÌ ǃÈ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ
È ǴǇȆ
1201 Hasen. İ�bn Ebi Şeybe (17648)
470 İmam Şafiî
ƢÈǻÈƗȁ
È ȆÈ ō ǴǟÈ ǲÉ ƻÉ ƾÌ ÈȇǂÉ ȈÌÈƥǄŎ ǳơǹƢ È ǰÈ È ǧ ƨÈ ǸÈ È ǴǇȆÈ ÊƥÈƗ ƪÉ ǼÌÊƥ ƤÉ ÈǼÌȇǃÈ ƪÈ Ì ǳƢǬÈ ǧÈ ǵÊ ơȂō ǠÌÈ ǳơǺÊ ÌƥÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơ
ȆÊƥÈƗǾÉ ōǻÈƗǽÉ ơǁÈ ÉƗȆÊǼȈÊƯƾŏ ƸÈ È ǧȆÈ Ê É ǬÉ ÈȈÈǧȆǇÊ ÌƗǁ
ō ǴǟÈ ȆǴÊƦǫÌ ÈƗǱȂ È ǹȁÊ ǂÉÉ ǫǺÌ ǷÊ ǹÇ ǂÌ ǬÈ ÊƥÉǀƻÉ ƘÌÈȈÈǧǖÉ ǌÊ ÈƬǷÌ ÈƗ
Ê È ǳơǲÈ ƦÈÌ ǫÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơǺÈ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÈ ƦÌ ǟÈ ǹō ÊƛǶō ÉƯȆÊƫȂÈ ƻÌ ÊƛǶÌ ȀÉ ǧÈƾÈ ÈǳȁƢ
ȆÈō ǳÊƛƤÈ ǘÈ ƼÈ ō ǳÊƛǲÈ ǇÈ ǁÌ ÈƗƧǂō ƸÌ
È ǧȆÈ È ǷÈ ȁÈ
ǲÌ ǿÈ ȁÈ ǾÊ ÊǳȂǇÉ ǂÈ ÊǳƪÌ É ǴǬÉ ǧÈƨÊ ōȈÊƦǴÌ ǰÌ
È ǴÊǳƧÉ ǄÈ ǸÌ Ʒ
È ǹƢ È ǯÈ ȁÊ È ǴǟÈ ȆÊƬÈǼÌƥơǵÇ ȂÉưǴÌ ǯ
È ǂȈÌÈƥǄŎ ǳơǺÊ ÌƥƧÈ ǄÈ ǸÌ ƷȄÈ É ǵō ÉƗ
ƢǸÈ Êǳ ǞÈ ǼÌ ǸÌÈ ǳơơÈǀȀÈ Êƥ ƩÊ ƽÌ ǁÈ ÈƗ ƢǸÈ ōǻÊƛ Êَّ‫لله‬ơ ƾÉ ƦÌ ǟÈ ȆÈ ÊÊ Ê Ê
ō ǳÊƛ ǲÈ ǇÈ ǁÌ ÈƘǧÈ ǾƬƻÌ ÉƗ ƨÉ ÈǼÌƥơȆÈ ǿ ƢǸÈ ōǻÊƛ ǾÉ Èǳ ǲŎ ƸÈƫ
ÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơƾÊ Èǳȁ È ǺÌ ǷÊ ǹƢ
È ǯƢÈ ǷÈ ȁ È ǮÊ ÉƫȂÈ ƻÌ ÊƛǶÌ ȀÉ ǧÈƔƢÉ ǸÈ ǇÌ ÈƗƩÌ ƾÈ ÈǳȁƢ È ÈǻÈƗƹÇ ÈƘÊƥǮÈ
È ǷÈ ȁƢ Ê ǳǆ Ê ǴÈƦǫÊ
È ȈÈÌ ǳǮÈ
ƪÌ É ǳÈƘǈÈ È ǧƪÌ É ǴǇÈ ǁÌ ÈƘǧÈ ơÈǀǿÈ ǺÌ ǟÈ ȆÊǳÈƘǇƢÈ Ì ǧȆǴÊ ǇÊ ǁÌ ÈƘǧÈ ƧÇ ȂÈ ƻÌ ÊƜÊƥǮÈ Ê ǳơȂǈÉ ȈÈÌ ǴǧÈ ƔƢÈ ǸÈ ǇÌ ÈƗÊǂȈÌ ǣÈ ǺÌ ǷÊ
ơȂÉǳƢǬÈ ǧÈ ÈśÊǼǷÊ ƚÌ ǸÌÉ ǳơƩƢ É ȀÈ Ƿō ÉƗȁ
È ǹȁ È ǂÉ ǧÊ ơȂÈ ÈƬǷ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ Ê ǇÉ ǁ È ƣƢ É ƸÈ ǏÌ ÈƗȁÈ
ǽÉ ƾÈ ǼÌ ǟÊ ǱÌ ǄÈ ÈƫǶÈ
Ì ǴǧÈǽÉ ƢōȇÊƛƢȀÈ ÉƬƸÌ ǰÈ ÌǻÈƘǧÈnƢًƠȈÌ ǋ ō ǲÊ ÈƦǫÊǺÌ ǷÊ ƨÈ ǟÈ ƢǓÈ ǂǳơ
È ǵÉ ǂŏ ƸÈ Éƫȏَ‫ ا‬ǲÊ ƳÉ ǂǳơ ō ǹō Êƛ~ƢȀÈ Èǳ
È ǴǿÈ ȄōƬƷÈ
ǮÈ
77- (886) Ebu Ubeyde b. Abdillah b. Zem’a’dan: “Annesi Zeyneb bt. Ebi
Seleme, ez-Zubeyr b. el-Avvam radıyallahu anh’ın hanımı Esma bt. Ebi Bekr’i
emzirmişti. Zeyneb bt. Ebi Seleme dedi ki: “Zubeyr ben taranırken yanıma gi-
rer, saç bö� lü� klerimden birini tutar ve şö� yle derdi: “Bana dö� n. Rabbime yemin
olsun ki, o benim babam, doğ� anlar kardeşlerimdir. Harre gü� nü� nden ö� nce Ab-
dullah b. ez-Zubeyr bana dü� nü� rcü� gö� nderip kızım Umm Kulsum’ü� Hamza b.
ez-Zubeyr’e istedi. Hamza, Zubeyr’in Kelb kabilesinden olan eşinden olma
oğ� lu idi. Elçiye dedim ki: “Bu evlilik onun için uygun olur mu? O ancak kızkar-
deşinin kızıdır.” Bö� ylece Abdullah b. ez-Zubeyr’e haber gö� nderdim. Dedi ki:
“Sen sadece buna engel olmak istiyorsun. Ben senin kardeşin değ� ilim. Senin
kardeşlerin Esma’nın doğ� urduklarıdır. Zubeyr’in Esma’dan başka hanımla-
rından olan çocukları senin kardeşin değ� ildir. Gö� nder ve sor.” Bunun ü� zerine
ben de birini gö� nderip sordum. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’in as-
habı ve mü� minlerin anneleri orada toplanmışlardı. Şö� yle dediler: “Sü� t emzir-
me, erkekler tarafından hiçbir şeyi (evliliğ� i) haram kılmaz.” Bunun ü� zerine
kızımı onunla nikahladım. Ö� lü� nceye kadar onun yanından ayrılmadı.”1202
1202 Hasen. İ�bn Ebi Şeybe (17647) Darekutni (4/180)

El-Müsned 471
Kadınlarla Geçinmek ve Eşler Arasında

Günlerin Taksimi
ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ç ȀÈ ǋ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ Ƣǋ È ǺÊ ÌƥȆŏ ǴÊ ǟÈ ǺÉ ÌƥƾÉ Ǹō ƸÈ ǷȆ
É ǇÉ ǁ
ǱȂ È ǹƢÈ ǯ~È ƪÈ Ì ǳƢÈǫƢȀÈ ōǻÈƗǶō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơƱÊ ȁÌ ǃÈ ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ
ƢȀÈ ǸÉ ȀÌ ǇÈ ƱÈ ǂÈ ƻ È Ǻō ȀÉ ÉƬōȇÈƘǧÈ ǾÊ ÊƟƢǈÈ Êǻ ǺÈ ȈÌÈƥǝÈ ǂÌÈ ǫÈƗ ơǂً ǨÈ Ǉ
È ƽÈ ơǁÈ ÈƗ ơÈƿÊƛ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
nƢȀÈ ÊƥƱÈ ǂÈ ƻÈ
78- (969) Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’in hanımı Aişe radıyallahu
anha’dan: “Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem yolculuk yapmak istediğ� inde
hanımları arasında kurâ� çeker, hangisine çıkarsa onu yanında gö� tü� rü� rdü� .”1203
ǞÆ ƦÌ ǇÊ È ǫ ǾÉ ōǻÈƗ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ

È ǂǰÌ ÊƦǴÌ Êǳ~ǱƢÈ Èǆ Ç ÈǻÈƗ ǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈÌ ǸÈ Ʒ
nƭÆ Ȑَ‫ا‬ÈƯƤÊ ŏȈōưǴÊǳȁÈ
79- (968) Enes radıyallahu anh’den: “Bakire için yedi gü� n, dul için ü� ç
gü� n ayrılır.”1204
ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊǂǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ

ǵŏ ÉƗǺÌ ǟÈ ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƽÇ ơȁō ǁȆ
È ÊƥÈƗǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƢȀÈ ƷƢÈ ǰÈ ÊǻǩƢÈ ǈÈ È ǧƢȀÈ ÈƦǘÈ ƻ
È ƨÈ ǸÈ
È ǴǇÈ
nǺō ǿÉ ƾÈ ǼÌ ǟÊ ƪÉ ǠÌ ōƦǇÈ ȁ
È ǭÊ ƾÈ ǼÌ ǟÊ ƪÉ ǠÌ ōƦǇ Ê ǹÌ Êƛ~ƢȀÈ ÈǳǾÉ ÈǳȂÈÌ ǫȁƢ
È ƪÊ ƠÌ ǋ È ȀÈ ÊƥǽÉ ƔƢÈ ÈǼÊƥȁÈ
80- (967/1) Ebu Bekr b. Abdirrahman, Umm Seleme radıyallahu
anha’dan rivayet ediyor: “Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem ona talip
olup nikah kıydığ� ı ve zifafa girdiğ� i zaman kendisine şö� yle buyurdu: “Diler-
sen senin yanında yedi kalayım. O zaman diğerlerinin de yanında yedi

472 İmam Şafiî
gün kalırım.”1205
ǺÌ ǟÈ ǵÇ ǄÌ Ʒ É ǺÊ ÌƥÊǂǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ

È ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÈ ǇÉ ǁ ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊǂǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥǮÊ ǴÊ ǸÌÈ ǳơƾÊ ƦÌ ǟÈ
È ǹō ÈƗ ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ
Ê ǹÌ ÊƛǹÆ ơȂÈ ǿÈ ǮÊ ǴÊ ǿÌ ÈƗȄÈǴǟÈ ǮÊ Êƥǆ
ƪÊ ƠÌ ǋ È ǫǽÉ ƾÈ ǼÌ ǟÊ ƪÌ ƸÈ ÈƦǏÌ ÈƗȁÈ ƨÈ ǸÈ
È ȈÈÌ ǳ~ǱƢÈ È ƷÊ
È ǵō ÉƗƱÈ ȁō ǄÈ Èƫś
È ǴǇ
ƮŏÌ ǴÈƯƪÈ Ì ǳƢÈǫnƩÉ ǁÌ ƽÉ ȁ È ǭÊ ƾÈ ǼÌ ǟÊ ƪÉ ưÌ ǴōÈƯƪÊ ƠÌ ǋ
Ê ǹÌ Êƛȁ
È Ǻō ǿÉ ƾÈ ǼÌ ǟÊ ƪÉ ǠÌ ōƦǇÈ ȁ
È ǭÊ ƾÈ ǼÌ ǟÊ ƪÉ ǠÌ ōƦǇÈ
81- (966) Abdulmelik b. Ebi Bekr b. Abdirrahman’dan: “Rasulullah sal-
lallahu aleyhi ve sellem Ummu Seleme radıyallahu anha ile evlendiğ� inde onun
yanında sabahladı ve şö� yle dedi: “Yanımda her zaman kıymetli olacaksın.
İstersen senin yanında yedi gece kalayım, yedi gece de diğer zevcele
rimin yanında kalayım, istersen üç gece senin yanında kaldıktan sonra
öbürlerinin yanına gideyim, üç gün sonra tekrar geleyim.” Ü� mm Seleme
radıyallahu anha: “Ü� ç gece kal” dedi.”1206
ƾÈ ƦÌ ǟÈ ǹō ÈƗ ƪÇ ÊƥƢÈƯ ȆÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥƤȈ Ê ÊƦƷÈ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÊ ȈƴÊ ǸÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǺÊ Ìƥ ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ Ê ǬÈ ÌǳơȁÈ ȁÇǂǸÌ ǟÈ ȆÊƥÈƗ ǺÊ Ìƥ Êَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÈ Ìƥ ƾÊ ȈǸÊ ƸÌ
ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ Ìƥ ƾÊ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÈ Ìƥ ǶÈ ǇƢ È ǳơ
ǺÊ ÌƥƭÊ Ê ǁƢƸÌ È ǳơǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÈ ÌƥÊǂǰÌ ÈƥƢÈƥÈƗƢǠÈ ǸÊ ǇƢ È ǸÈ ȀÉ ōǻÈƗǽÉ ơǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗǵÇ ƢǌÈ ǿÊ ǺÊ ÌƥƭÊ
Ê ǁƢƸÌÈ ǳơ
ƢȀÈ ōǻÈƗǶÌ ȀÉ ÈƫǂÌ ÈƦƻÌ ÈƗƨÈ ÈǼȇƾÊ ǸÌÈ ǳơƪÊ ǷÈ ƾÊ ǫÈ ƢǸÈō ǳƢȀÈ ōǻÈƗǾÉ ÌƫǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗƢȀÈ ōǻÈƗƨÈ ǸÈ È ǵŏ ÉƗǺÌ ǟÈ ƭÉ ƾŏ ƸÈ ÉȇǵÇ ƢǌÈ ǿÊ
È ǴǇ
ǹÆ ƢǈÈ ÌǻÊƛÈƘǌÈ ÌǻÈƗȄōƬƷ È ƤÈ ÊƟơǂÈ ǤÈ ÌǳơƣÈ È ǀǯÌ ÈƗƢǷơȂÉ
È ǳƢÈǫȁƢ È ǿÈ ȂÉƥōǀǰÈ È ǧƧÊ ŚÈ ǤÊ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥƨÈ ōȈǷÈ ÉƗȆÊƥÈƗƨÉ ÈǼÌƥơ
ƪÈ Ì ǳƢÈǫƨÊ ÈǼȇƾÊ ǸÌÈ ǳơȄÈǳÊƛơȂǠÉ ƳÈ ǂÈÈ ǧǶÌ ȀÉ ǠÈ ǷÈ ƪÌ ÈƦÈƬǰÈ È ǧǮÊ ǴÊ ǿÌ ÈƗȄÈǳÊƛś È ÊƦÉƬǰÌ ÈƫÈƗơȂÉǳƢǬÈ ǧÈƲō ƸÌ È ǳơǶÉ ȀÉ ǼÌ ǷÊ
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁȆ È ÊǻƔƢÈ Ƴ È ƪÌ É ǴǴÈ ƷƢÈ ǸÈ ō ǴǧÈƨً ǷơÈ ǂÈ ǯÈ ǶÊ È ÊǻȂÉǫƾō ǐÈ
Ì ȀȈÈÌ ǴǟÈ ƩÉ ƽÌ ƽÈ ǃÌ ơȁȆ Èǧ
ƩơÈ
É ƿ ǁȂ Æ ÉȈǣÈ ƢÈǻÈƗȁȆÈ Êǳ ƾÈ Èǳȁ È ȐÈَ‫ ا‬ǧ ƢÈǻÈƗ ƢǷō ÈƗ ƶÈ ǰÊ Éǻ ȆǴÊÈưǷƢ È ǷÈ ǾÉ Èǳ ƪÌ É ǴǬÉ ǧÈ ȆÊǼÈƦǘÈ ƼÈ È ǧ ǶōÈ ǴǇÈ ȁÈ
ȄÈǳÊƛȁ È Êَّ‫لله‬ơȄÈǳÊƜǧÈ ǱƢ È Éَّ‫لله‬ơƢȀÈ ÉƦǿÊ ǀÌ ÉȈÈǧƧÉ ǂÈ ȈÌ ǤÈ ÌǳơƢǷō ÈƗȁ
É ÈȈǠÊ ÌǳơƢǷō ÈƗȁ È ǮÊ ǼÌ ǷÊ ǂÉ ÈƦǯÌ ÈƗƢÈǻÈƗ~ǱƢÈ È ǫǱƢ Ç ÈȈǟÊ
1205 Sahih.
El-Müsned 473
ǺÈ ÌȇÈƗ~ǱȂ È ȀÈ ȈÊƫƘÌÈȇǲÈ ǠÈ ƴÈ

É ǬÉ ÈȇȁƢ È ǧǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
É ǇÉ ǁƢ È ȀÈ ƳÈ ȁō ǄÈ ÈƬÈǧnǾÊ ÊǳȂǇÉ ǁÈ
È ǇÉ ǁÈ ǞÉ ÈǼǸÌ ÈƫǽÊ ǀÊ ǿÈ ǱƢÈ
È ǫȁƢ
È ȀÈ ƴÈ È ǴÈƬƻƢÈ Ê ÈȇǺÉ ÌƥǁƢÉ Ǹō ǟÈ ƔƢÈ ƳȄ
Ì ǧÇǂǇƢ È ōƬƷn È ƣƢ É ÈǻǃÉ
ǺÈ ÌȇÈƗ~ǱƢ È ǬÈ ǧÈǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁÈ ƔƢÈ ƴÈ È ǧƢȀÈ ǠÉ ǓÊ ǂÌ ÉƫƪÌ ÈǻƢǯÈ ȁ È Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
È ǴǇÈ ȁ
È ǬÈ ǧÈÇǂǇƢ
ǱƢ Ê ÈȇǺÉ ÌƥǁƢÉ Ǹō ǟÈ ƢǿÈ ǀÈ ƻÈ ÈƗƢǿÈ ƾÈ ǼÌ ǟÊ ƢȀÈ ǬÈ ǧÈ ơȁÈ ȁ
È ƨÈ ōȈǷÈ ÉƗȆÊƥÈƗƪÉ ǼÌÊƥƨÉ ÈƦȇÊǂǫÈƪÈÌ ǳƢǬÈ ǧÈnƣƢ É ÈǻǃÉ
ƪÉ ǠÌ ǓÈ ȂÈ È ǧ ƪÉ ǸÌ ǬÉ ǧÈ ƪÈ Ì ǳƢÈǫ nƨÈ ǴÈ ȈōÌ ǴǳơǶÉ ǰȈ É ÊƫƕȆŏǻÊƛ~Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
É ǇÉ ǁÈ
ȁÌ ÈƗǾÉ ÉƫƾÌ ǐÈ ǠÈÈ ǧƢǸً ƸÌ ǋ
È ƪÉ ƳÌ ǂÈ ƻÌ ÈƗȁ È ǂŌ ƳȆ È ǧÊƪÌ ÈǻƢǯÇ È ŚǠÊ ǋ È ǺÌ ǷÊ ƩƢ Ç ōƦƷ È ÊǳƢǨÈ ÊƯ
È ƪÉ ƳÌ ǂÈ ƻÌ ÈƗȁȆ
ƶÈ ÈƦǏÌ ÈƗś È Ʒ Ê ǱƢÈ ǬÈ ǧÈƶÈ ÈƦǏÌ ÈƗȁ È Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁ È ƩƢ È ÈƦÈǧƪÈ Ì ǳƢÈǫǾÉ ÉƫƾÌ ǠÈ ǏÈ
nȆÊƟƢǈÈ ÊǼÊǳǞÌ ŏƦǇÈ ÉƗǞÌ ŏƦǇÈ ÉƗǹÌ ÊƛȁÈ ǮÈ Ê ǳƪÉ ǠÌ ōƦǇ È ƪÊ ƠÌ ǋ Ê ǹÌ ÊƜǧÈ ƨً ǷơÈ ǂÈ ǯ È ǮÊ ǴÊ ǿÌ ÈƗȄÈǴǟÈ ǮÈ Ê ǳǹō Êƛ~
82- (967) Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’in hanımı Umm Sele-
me radıyallahu anha’dan: “Umm Seleme radıyallahu anha Medine’ye gelince,
Ebu Umeyye b. Mugire’nin kızı olduğ� unu sö� yledi ama kendisini yalanladılar
ve: “Şu yabancılar ne kadar da yalancı” demeye başladılar. Sahabeden ba-
zıları hac için hazırlandıkları sırada: “Ailene mektup yazacak mısın?” diye
sordular. Umm Seleme radıyallahu anha da bir mektup yazıp onlara yolladı.
Bu kişiler geri dö� ndü� klerinde Umm Seleme’nin sö� zlerinin doğ� ru olduğ� unu
gö� rdü� ler ve kendisine daha fazla değ� er vermeye başladılar. Umm Seleme ra-
dıyallahu anha der ki: “Nihayet kızım Zeyneb’i dü� nyaya getirdiğ� imde Nebî�
sallallahu aleyhi ve sellem gelerek benimle evlenmek istediğ� ini sö� yledi. Ben:
“Benim gibi bir kadınla evlenilmez. Çü� nkü� artık çocuk yapma çağ� ım geçti.
Hem ben çok kıskanç bir kadınımdır. Dahası bir sü� rü� de çocuğ� um var” deyin-
ce, Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem: “Ben senden daha yaşlıyım. Kıs-
kanç birisi olduğunu söylüyorsun. Ancak Allah bunu senden giderecek-
tir. Çocuklarına gelince bundan sonra onların nafakaları ve bakımları
Allah’a ve Rasulüne aittir” buyurdu. Bö� ylece Rasulullah sallallahu aleyhi ve
sellem onunla evlendi ve o gü� nden sonra yanına uğ� rayıp “Zunâb nerede?”
demeye başladı. Nihayet bir gü� n Ammar b. Yasir gelip: “Şu kız Nebî� sallallahu
aleyhi ve sellem’i rahatsız ediyor” diyerek Zeyneb’i alıp gö� tü� rdü� . Daha sonra
Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem gelerek yine: “Zunâb nerede?” diye sordu.
O sırada yanında bulunan Karî�be bt. Ebî� Umeyye: “Onu Ammar b. Yasir alıp
gö� tü� rdü� ” dedi. Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem de: “O halde bu gece size
geliyorum” buyurdu. Ben de el değ� irmeni hazırlayıp kü� pte bulunan arpanın
474 İmam Şafiî
bir kısmını değ� irmende ö� ğ� ü� ttü� m. Onu iç yağ� ıyla karıştırarak Nebî� sallalla-
hu aleyhi ve sellem için asî�de denilen bir yemek hazırladım. Nebî� sallallahu
aleyhi ve sellem o gece bizde kaldı. Sabah olunca da: “Ailen yanında senin
bir şerefin vardır. Eğer istersen evinde bir hafta kalabilirim. Fakat bu
durumda diğer hanımlarımın evlerinde de birer hafta kalmam gere-
kir” buyurdu.”1207
ȆÈ ǓÊ ǁÈ ǅƢ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÇ ÊǳƢƻ

Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƔÇ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ È ǺÉ ÌƥǶÉ ǴÊ ǈÌ ǷƢ
ǶÉ ǈÊ ǬÌ ÈȇǹƢ È ƧÇ ȂÈ ǈÌ Êǻ ǞÊ ǈÌ Êƫ ǺÌ ǟÈ Ȇŏ
È ǯÈ ȁ È ǧȂÉ Éƫ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗ ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ
Ç ǸÈ ÈưÊǳ
ǹƢ
ve sellem vefat ettiğ� inde dokuz hanımı vardı. Sekizi arasında gü� nleri taksim
ediyordu.”1208
Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƔÇ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ǻō ȀÉ ǼÌ ǷÊ ǶÉ ǈÊ ǬÌ ÈȇǹƢ È ƧÇ ȂÈ ǈÌ Êǻ ǞÊ ǈÌ Êƫ ǺÌ ǟÈ ǒ
È ǯÈ ȁ È ÊƦǫÉ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
Ç ǸÈ ÈưÊǳ
ǹƢ
84- (965/1) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’dan: “Nebî� sallallahu aleyhi
ve sellem vefat ettiğ� inde dokuz hanımı vardı. Sekizi arasında gü� nleri taksim
ediyordu.”1209
nƨÈ ǌÈ ÊƟƢǠÈ ÊǳƢȀÈ ǷÈ ȂÌ ÈȇƪÌ ÈƦǿÈ ȁ È ǹō ÈƗ~ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǵÇ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ǹƢ
È ƧÈ ƽÈ ȂÌ Ǉ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
85- (981) Urve rahimehullah’tan: “Sevde radıyallahu anha, kendi gü� nü� -
nü� Aişe radıyallahu anha’ya hibe etmişti.”1210

1208 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (14505) Enes radıyallahu anh’den: Muslim (1463)
Buhari (5212)
1209 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (14505) Enes radıyallahu anh’den: Muslim (1463)
Buhari (5212)
El-Müsned 475
ƪÌ ÈǻƢǯ È ǱƢÈ È ǫƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ

È ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ǽÉ ǂÈ ȈÌ ǣÈ ƢǷō Êƛȁơ Ê Ƿō ÊƛƢًƠȈÌ ǋƢ
È ǂً ƦÌ ǯƢ È ȀÈ ǼÌ ǷÊ ǽÈ ǂÊ ǰÈ Ç ƾÊ ƻ
È ǧƲȇ È ǺÊ ÌƥǞÊ ǧÊ ơǁÈ ƾÈ ǼÌ ǟÊ ƨÈ ǸÈ
È ǴǈÌ ǷÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ ǷÉ ƪÉ ǼÌÊƥ
È ǮÈ ÊǳƿÈ ȆǧÊ ǱÈ ǄÈ ÈǼÈǧ ǮÌ
Ì ǹÊ Êƛȁ`
ÆƧÈƗǂÈ Ƿơ È ǴǴÊ ƷÌ ÉƗ ƢÈǻÈƗȁȆ
È ÊǼǬÌ Ǵŏ ǘÈ Éƫ ȏ
َ‫ ا‬ƪÈ Ì ǳƢǬÈ ǧÈ ƢȀÈ ǬÈ Ǵŏ ǘÈ ÉȇǹÌ ÈƗ ƽÈ ơǁÈ ÈƘǧÈ
ǮÈ ÊǳǀÈ ÊƥƪÌ ǔÈ ǸÈ ْ‫آ‬
È ǫƨÉ Èȇȉơ>ÎÏÕƔƢ
È ǧǱƢÈ ǈÈ ŏǼǳơ@^ƢǓơ ً ǂÈ ǟÌ ÊƛȁÌ ÈƗơǃً ȂǌÉ ÉǻƢȀÈ ǴÊ ǠÌ ÈƥǺÌ ǷÊ ƪÈ Ì ǧƢƻÈ
ƨÉ ōǼǈǳơ
Ŏ
86- (964/1) Said b. el-Museyyeb’den: “Muhammed b. Mesleme’nin kızı
Rafi b. Hadic’in nikahında idi. Onun ya yaşlı oluşundan yahut başka bir şe-
yinden hoşlanmadı ve boşamak istedi. Kadın: “Beni boşama. Ben sana uyum
sağ� larım” dedi. Bu konuda: “Eğer kadın; kocasının serkeşliğinden veya
yüz çevirmesinden endişe ederse…” (Nisa 128) ayeti nazil oldu. Sü� nnet
bö� yle devam etti.”1211
ǺÊ Ìƥ ƾÊ Ǹō ƸÈ ǷÉ ƪÈ ǼÌÊƥ ǹō ÈƗ ƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơ ǺÊ Ìƥơ ǺÊ ǟÈ ȅÊ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơ ǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ Ìƥơ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ê Ƿō Êƛ ơǂً ǷÌ ÈƗ ƢȀÈ ǼÌ ǷÊ ǽÈ ǂÊ ǰÈ
ƽÈ ơǁÈ ÈƘǧÈ ǽÉ ǂÈ ȈÌ ǣÈ ȁÌ ÈƗ ơǂً ƦÌ ǯƢ Ç ƾÊ ƻ
È ǧ Ʋȇ È ǺÊ ÌƥǞÊ ǧÊ ơǁ
È ƾÈ ǼÌ ǟÊ ƪÌ ÈǻƢǯ È ƨÈ ǸÈ È ǴǈÌ ǷÈ
Ǆō ǟÈ Éَّ‫لله‬ơǱÈ ǄÈ ÌǻÈƘǧÈ nǮÈ È ÊǳǶÌ ǈÌ
È ǳơƾÈ ÈƥƢǷȆ Ê ǫơȁȆ È ÊǼǰÌ ǈÊ ǷÌ ÈƗȁȆÈ ÊǼǬÌ Ǵŏ ǘÈ Éƫȏ~ َ‫ ا‬ƪÈ Ì ǳƢǬÈ ǧÈ ƢȀÈ ǫÈ ȐÈ
َ‫ ا‬Ǘ
ْ‫آ‬
ƨÈ Èȇȉơ>ÎÏÕƔƢǈÈ ŏǼǳơ@^ơǃً ȂǌÉ ÉǻƢȀÈ ǴÊ ǠÌ ÈƥǺÌ ǷÊ ƪÈ
Ì ǧƢƻÆ Ì ǹÊ Êƛȁ`
È ƧÈƗǂÈ Ƿơ È ǲō ƳÈ ȁÈ
87- (964) Said b. el-Museyyeb’den: “Muhammed b. Mesleme’nin kızı Rafi
b. Hadic’in nikahında idi. Onun ya yaşlı oluşundan yahut başka bir şeyinden
hoşlanmadı ve boşamak istedi. Kadın: “Beni boşama. Bana uygun gö� receğ� in
kadar zaman ayır” dedi. Bu konuda: “Eğer kadın; kocasının serkeşliğinden
veya yüz çevirmesinden endişe ederse…” (Nisa 128) ayeti nazil oldu.”1212
È ÈȇÊƛǺÌ ǟÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ ȅÊ

ǅƢ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ơȂÉƥÊǂǔÌ Èƫȏ~
َ‫ ا‬Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁÈ ǱƢÈ
È ǫǱƢÈ È ǫƣƢ Ç ÈƥÉƿȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ Ìƥ
1211 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (14501) mü� rseldir. Mevsul olarak: Hakim
(2/308)
1212 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (14501) mü� rseldir. Mevsul olarak: Hakim
(2/308)
476 İmam Şafiî
ǂÈ ÊƟƿÈ Êَّ‫لله‬ơǱȂ

È ǇÉ ǁƢÈ ÈȇǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ Ê ǘō ƼÌ
È ƣƢ È ǫnÊَّ‫لله‬ơƔƢÈ ǷÈ Êƛ
È ǳơǺÉ ÌƥǂÉ ǸÈ ǟÉ ǽÉ ƢÈƫÈƘǧÈ ǱƢÈ
É ÆŚÊưǯ
Ǻō ȀÉ ŎǴǯ È ƔƢÆ ǈÈ ÊǻƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ
É ǱƖ Ê ÊƥǥƢÈ È ǗÈƘǧÈ ǺÊ È ǧÊ ǹÊ ƿÊ ÈƘǧÈ ǺÊ
ō ȀÊƥǂÌ ǓȆ ō ȀƳơ Ê ȁÈ ǃÌ ÈƗȄÈǴǟÈ ƔƢÉ ǈÈ ŏǼǳơ
ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ
É ǱƖ È ǗÈƗ ƾÌ ǬÈ Èǳ~Ƕō
Ê Êƥ ǥƢÈ È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǱƢ È ǬÈ ǧÈ Ǻō ȀÉ Ƴơ È ǰÉ ǌÌ Èȇ
È ȁÈ ǃÌ ÈƗ ǹȂ
Ê ǮÈ ÊƠÈǳȁÉƗǹȁ
nǶÌ ǯÉ ǁƢÈ ÈȈƻ È ƾÉ ƴÊ Èƫȏَ‫ ا‬ȁ È ȁÈ ǃÌ ÈƗÈśǰÊ ǌÌ ÈȇǺō ȀÉ ŎǴǯ
È Ǻō ȀÉ Ƴơ É Ƨً ÈƗǂÈ Ƿơ
Ì ǹȂÈ ǠÉ ƦÌ ǇÈ
88- (970) İ�yas b. Abdillah b. Ebi Zubab’dan: “Rasulullah sallallahu aleyhi
ve sellem: “Allah’ın kadın kullarını dö� vmeyin” buyurdu. Ö� mer b. el-Hattab
radıyallahu anh geldi ve dedi ki: “Ey Allah’ın Rasulü! Kadınlar kocalarına
isyan ediyorlar” Bunun ü� zerine Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem on-
ların dö� vmelerine izin verdi. Birçok kadın Muhammed sallallahu aleyhi ve
sellem’in ailesine kocalarından şikayete geldiler. Bunun ü� zerine Nebî� sallal-
lahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Muhammed’in ailesini hepsi de ko-
calarından şikayet eden yetmiş kadın ziyaret etti. Onların hayırlılarınız
olduklarını göremezsiniz.”1213

È ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥǵÊ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ƢÈǻÈƗȁȆ
È Êƥ ȄÈǼÈƥȁ È ƪÉ ǼÌÊƥ ƢÈǻÈƗȁ
È ǞÇ ƦÌ Ǉ È ǶōÈ ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ É ǇÉ ǁȆÈ ÊǼƳÈ ȁō ǄÈ Èƫ~ƪÈ Ì ǳƢÈǫ
È ǇÉ ǁ È ƿÊƜǧÈ ȆÊǼÈǼȈÊƫƘÌÈȇȅÊ
È ǺÈ ÌȇÈƗǁơÈ ō ǁơȂÈ Ƴ È Ǻō ǯÉ ȁÈ ƩƢ È ǞÇ ǈÌ Êƫ ƪÉ ǼÌÊƥ
Ê ÈǼÈƦÌǳƢÊƥ ƤÉ ǠÌÈ ǳÈƗ ƪÉ ǼÌ ǯÉ ȁ
ō ȀÊƥ ǂŎ ǈÊ ÉȇǶō
ǺÊ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǹƢ È ǾÉ ǼÌ ǷÊ ǺÈ ǠÌ Ǹō ǬÈ Èƫ Ƕō
È ǯÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
È ǴǇÈ ȁ
ō ǳÊƛ
nȆÈ
89- (665) Urve’den: Aişe radıyallahu anha şö� yle dedi: “Rasû� lullah sallal-
lahu aleyhi ve sellem beni nikahladığ� ında yedi yaşında idim. Ben dokuz yaşın-
da iken benimle zifafa girdi. Ben kız çocuklarıyla oynuyordum. Kız çocukları
bana gelirler, Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem’i gö� rü� nce ondan kaçar-
lardı. Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem de onları benim yanıma gö� nderirdi.”1214
1213 Sahih. Şafii, Sunen (14554) Ebu Davud (2146) İ�bn Mace (1985)
El-Müsned 477
ƤÊ ÊƟƢǈǳơ َّ‫لله‬

ō ǺÊ ÌƥȆŏ ǴÊ ǟÈ ǺÉ ÌƥÊ ơƾÉ ƦÌ ǟÈ ȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗǞÇ ǧÊ Ƣǋ È ǺÊ ÌƥȆŏ ǴÊ ǟÈ ǺÉ ÌƥƾÉ Ǹō ƸÈ ǷȆ
ƱÊ Ȑَّ‫ ا‬ƸÌ È ǳơǺÊ ÌƥƨÈ ƸÈ ȈÌ ƷÈ ÉƗǺÊ ÌƥǹÊ ȐÉَ‫ ا‬ǧǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ȁÌ ÈƗƱÊ Ȑَّ‫ ا‬ƸÌ È ǳơǺÊ ÌƥƨÈ ƸÈ ȈÌ ƷÈ ÉƗǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ
ǱÈ ÈƘǇÈ ȐÅ ƳÉ ǁ È ǹō ÈƗƪÇ ÊƥƢÈƯǺÊ ÌƥƨÈ ǸÈ ÌȇǄÈ ƻ É ǺÌ ǟÈ ƪÉ ǰÌ ǰÈ ǋƢ È ÈǻÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È ȆŎ ǠÊ ǧÊ Ƣǌǳơ
ō ǱƢÈ Èǫ
ǾÉ ÈƫÈƗǂÈ Ƿơ
Ì ǲÊ ƳÉ ǂǳơō ǹƢ Ê ÈȈÌƫÊƛȁÌ ÈƗǺō ǿÊ ǁÊ ƢÈƥƽÌ ÈƗȆǧÊ ƔÊ ƢǈÈ ŏǼǳơǹƢ Ê ÈȈÌƫÊƛǺÌ ǟÈ Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơ
ȁÌ ÈƗǽÉ ƢǟÈ ƽÈ ǲÉ ƳÉ ǂǳơȄō
ō ǳȁƢ È ǸÈ ō ǴǧÈnǱÆ Ȑَ‫ ا‬Ʒ~
È Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǱƢ È ǬÈ ǧÈƢǿÈ ǂÊ ÉƥƽÉ ȆǧÊ
ȆǧÊȁÌ ÈƗǺÊ ȈÌÈƫǃÈ ǂÈ ƼÌ È ǳơȅŏ ÈƗȆǧÊȁÌ ÈƗǺÊ ȈÌÈƬÈƥǂÌ ƼÌ É ǳơȅŏ ÈƗȆǧÊƪÌ È ǴǫÉǦÈ ȈÌ ǯ~È ǱƢ È ǬÈ ǧÈȆÈ ǟÊ ƾÉ ǧÈǾÊ ÊƥǂÈ ǷÈ ÈƗ
Èَّ‫لله‬ơǹō ÊƜǧÈ ȐÈَ‫ ا‬ǧƢǿÈ ǂÊ ÉƥƽÉ ȆǧÊ ƢǿÈ ǂÊ ÉƥƽÉ ǺÌ ǷÊ ǵÌ ÈƗǶÌ ǠÈ ÈǼÈǧƢȀÈ ǴÊÉƦÉǫȆǧÊ ƢǿÈ ǂÊ ÉƥƽÉ ǺÌ ǷÊ ÈƗǺÊ ȈÌÈƬǨÈ ǐÌ ƼÌ È ǳơȅŏ ÈƗ
ō ǱƢÈ È ǫnǺō ǿÊ ǁÊ ƢÈƥƽÌ ÈƗȆǧÊƔƢÈ ǈÈ ŏǼǳơơȂÉƫƘÌÈƫȏ َ‫ ا‬Ǫŏ ƸÌ È ǳơǺÈ ǷÊ ȆÊȈƸÌ ÈƬǈÌ Èȇȏَ‫ا‬
ǺÊ ǟÈ ƾÆ Ǹō ƸÈ ǷȆ É ÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗƾÈ È ƨǬÈ ÊƯȆŌ ǴÊ ǟÈ ǺÉ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÉ ƦÌ ǟÈ ȁÆ
Ì ǫȁÆ È ƨǬÈ ÊƯȆǸŏ ǟÈ ƪÌ É ǴǫÉǱȂ É ǬÉ ÈƫƢǸÈÈ ǧǱƢÈ Èǫ
ǾÊ ÊƬǬÈ ÊƯȆǧÊǶÆ ÊǳƢǟÈ ǮŎ ǌÉ Èȇȏَ‫ ا‬ǺÌ Ǹō ǷÊƨÈ ǸÈ ÌȇǄÈ ƻÉ ȁơ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ȄÈǼÌƯÈƗǾÉ ōǻÈƗƢȀÈ ÊƥƭÊ ƾŏ ƸÈ ǸÌÉ ǳơȅÊ
È ǂً ȈÌ ƻ ŏ ǁƢǐÈ Ìǻȋơ Èْ‫أ‬
ǾÉ ǼÌ ǟÈ ȄȀÈ ÌǻÈƗǲÌ ÈƥǾÊ ȈǧÊ ǎ É ƻŏ ǁÈ ÉƗƪÉ ǈÈ Ì ǴǧÈ
90- (1007) Huzeyme b. Sabit radıyallahu anh’den: “Bir adam Nebî� sallal-
lahu aleyhi ve sellem’e kadınlara arkalarından yanaşmak veya kişinin hanı-
mına arkasından yanaşması hakkında sordu. Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem:
“Helaldir” buyurdu. Adam dö� nü� p giderken onu çağ� ırdı – veya çağ� ırılmasını
emretti – şö� yle buyurdu: “Nasıl söylemiştin? İki deliğin ya da boncuğun
ip geçirilen iki deliğinden hangisinden? Eğer arkasından yaklaşıp ön
tarafından cinsel ilişki gerçekleşirse evet. Fakat arkasından cinsel iliş-
ki olursa hayır. Şüphesiz Allah hakkı açıklamaktan çekinmez. Kadınla-
ra dübürlerinden yanaşmayın.”1215
Şafii dedi ki: “Bu hadisin ravileri gü� venilirdir. Ben buna ruhsat verecek
değ� ilim. Bilakis yasaklarım.”
1215 Hasen. Şahidi: Muslim (1435)

478 İmam Şafiî
Nesep Hakkında Gelenler
ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ǸÈ È ÊƥÈƗ ȁÌ ÈƗ ƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƣƢ
È ǴǇȆ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǹƢ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
È ǫ Ƕō
ƾÉ ÈǳȂÌÈ ǳơ~ǱƢÈ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ È ǹō ÈƗ ǹƢ
È ǇÉ ǁ É ǺÌ ǷÊ ǮŎ ǌǳơ
È ÈȈǨÌ Ǉ ō ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ
È ǳơÊǂǿÊ ƢǠÌÈ ǴÊǳȁ
nǂÉ ƴÈ ƸÌ Ê ǂÈ ǨÊ ǴÌ Êǳ
È ǉơ
hi ve sellem şö� yle buyurdu: “Çocuk doğduğu döşeğe aittir. Zina eden ise
mahrum edilir.”1216
ƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ȅÊŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ǺÊ ÌƥơȆǧÊ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÊ ǇÉ ǁȄÈ
È ǳÊƛƢǸÈ ǐÈ ÈƬƻơơ Ì ƾً ǠÌ ǇÈ ȁ È ƨÈ ǠÈ ǷÌ ǃÈ ǺÈ ÌƥƾÈ ƦÌ ǟÈ ǹō ÈƗ
ǂÌ ǜÉ ÌǻơǹÊ ÈƗƨÈ ǰō ǷÈ ƪÉ ǷÌ ƾÊ ǫÈơÈƿÊƛȆƻÊ ÈƗȆÊǻƢǏÈ ȁÌ ÈƗÊَّ‫لله‬ơǱȂ È ǇÉ ǁƢÈ ÈȇƾÆ ǠÌ Ǉ È ǱƢ È ƿƨÈ ǠÈ ǷÌ ǃÈ ƨÊ ǷÈ ÈƗ
È ǬÈ ǧÈǽÉ ǂÈ ǯÈ
ȄÈǴǟÈ ƾÈ ÊǳȁȆ É ÊƥÈƗƨÊ ǷÈ ÈƗǺÉ ÌƥơȁȆ È ƻÊ ÈƗƨÈ ǠÈ ǷÌ ǃÈ ǺÉ ÌƥƾÉ ƦÌ ǟÈ ǱƢ
È ǬÈ ǧÈȆÊǼÌƥơǾÉ ōǻÊƜǧÈǾÉ ǔÌ ÊƦǫÌ ƢÈǧƨÈ ǠÈ ǷÌ ǃÈ ǺÊ ÌƥơȄÈǳÊƛ
ǉơ Ê ǂÈ ǨÊ ǴÌ Êǳ ƾÉ ÈǳȂÌÈ ǳơƨÈ ǠÈ ǷÌ ǃÈ ǺÉ ÌƥƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈȇǮÈ
È ǳ ȂÈ ǿÉ ~ǱƢ È ÈƗǂÈÈ ǧ ȆÊƥÈƗ ǉơ
È ǬÈ ǧÈ ƨÈ ÈƦƬÌ ǠÉ Êƥ ƢȀً ÈƦǋȃ Ê ǂÈ ǧÊ
È ÈȇǾÉ ǼÌ ǷÊ ȆÊƦƴÊ ÈƬƷơ
nƧÉ ƽÈ ȂÌ ǇƢ Ì ȁÈ
92- (719) Hz. Aişe radıyallahu anha’dan: “Abd b. Zem’a ve Sa’d davala-
şarak Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem’e geldiler. Zem’a’nın cariyesinin
çocuğ� undan bahsettiler. Sa’d dedi ki: “Ey Allah’ın Rasulü� ! Kardeşim bana
Mekke’ye gittiğ� im zaman Zem’a’nın çocuğ� una bakmamı ve onu almamı sö� yle-
di. Zira o benim oğ� lumdur.” Abd b. Zem’a ise dedi ki: “Kardeşim, babamın ca-
riyesinin oğ� ludur. Babamın dö� şeğ� inde doğ� muştur. Onun Utbe’ye benzediğ� ini
gö� rdü� . Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “O senindir ey
Abd b. Zem’a! Çocuk, doğduğu döşeğe aittir. Ondan örtün ey Sevde!”1217

1217 Sahih. Şafii, Sunen (15090) Buhari (6817) Muslim (1457) Ahmed (6/37) D -
rimi (2/152) İ�bn Hibban (4113)
El-Müsned 479
È ǫǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƾÈ ȇÊǄÈȇȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ
ǂÉ ǸÈ ǟÉ ǲÈ ǇÈ ǁÌ ÈƗǱƢÈ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ƪÉ ƦÌ ǿÈ ǀÈ ǧÈ ƢÈǻǁơÈ ƽÈ ǺÉ ǰÉ ǈÌ ÈȇǹƢÈ ǯ È ǳÊƛ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ƧÈ ǂÈ ǿÌ ǃÉ ȆÊǼÈƥǺÌ ǷÊ ƺÇ ȈÌ ǋȄÈ È ƣƢ Ê ǘō ƼÌ È ǳơǺÉ Ìƥ
È ǹÇ Ȑَ‫ ا‬ǨÉ ǴÊ ǧÈǉơ
ƢǷō ÈƗȁ É ǂÈ ǨÊ ÌǳơƢǷō ÈƗǱƢ
È ǬÈ ǧÈ ƨÊ ōȈǴÊ ǿÊ ƢƴÌ َ‫ ا‬ȁǺÌ ǷÊ ƽÇ ȏÊ
È ǳơƽÊ ȏÊ َ‫ ا‬ȁǺÌ ǟÈ ǾÉ ÈǳÈƘǈÈÈ ǧǂÈ ǸÈ ǟÉ ȄÈǳÊƛǾÉ ǠÈ ǷÈ
Ǻō ǰÈÊ ǳȁ
È ƪÌ È ǫƾÈ Ǐ È ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
È ƣƢ Ê ǘō ƼÌ È ǳơǺÈ ÌƥơȆÊǼǠÌ ÈȇǂÉ ǸÈ ǟÉ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǹÇ Ȑَ‫ ا‬ǨÉ ǴÊ ǧÈ ƨÉ ǨÈ ǘÌ ŎǼǳơ
ǉơÊ ǂÈ ǨÊ ÌǳƢÊƥȄǔÈÈ ǫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
93- (496/1) Abdullah b. Ebi Yezid, babasından: “Ö� mer b. El-Hattab radı-
yallahu anh evimizde oturan, Zuhre oğ� ullarından bir ihtiyara adam gö� nder-
di. Ben de onunla beraber Ö� mer radıyallahu anh’e gittim. Ona Cahiliyye’de
doğ� an çocuklar hakkında sordu. Dedi ki: “Dö� şek falanın, nutfe ise filanın idi”
Ö� mer radıyallahu anh dedi ki: “Doğ� ru sö� yledin. Lakin Rasû� lullah sallallahu
aleyhi ve sellem çocuğ� un dö� şeğ� e ait olduğ� una hü� kmetti.”1218
ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǹō ÈƗ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ Êَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǶÊ ÊǳƢǇ
ȏ
َ‫ ا‬ǹȂÉ È ǳǄÊ ǠÌ ÈȇǶō ÉƯǶÌ ǿÉ ƾÈ ÊƟȏَ‫ ا‬ȁ
È ǹȂ È ÉƠǘÈ ÈȇǱƢ Ç ƳÊ È ǁǱƢ É ÈƥƢǷ~È ǱƢÈ È ǫǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ƣƢ Ê ǘō ƼÌÈ ǳơǺÈ Ìƥ
ÊȁÈƗƾÉ ǠÌ ÈƥơȂÉǳǄÊ ǟÌ ƢÈǧƢǿÈ ƾÈ ÈǳȁÈ ǾÊ ÊƥƪÉ ǬÌ ƸÌ È ǳÈƗȏَّ‫ا‬ÊƛƢȀÈ ÊƥǶÈō ǳÈƗƾÈ
Ì ǫǹÌ ÈƗƢǿÈ ƾÉ ŏȈǇ
È ǥÊ É ǂÈƬǠÌ ÈȇÆƧƾÈ ȈÊǳȁȆ
È ÊǼÈȈÊƫƘÌÈƫ
nơȂǯÉ ǂÉ Ìƫơ
94- (851) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’dan: “Ö� mer b. el-Hattab radı-
yallahu anh şö� yle dedi: “Ne oluyor şu cariyesi olan efendilere de ö� nce ca-
riyeleriyle temasta bulunuyor, sonra çocuk yapmak istemiyorlar. Efendinin
birleştiğ� ini kabul ettiğ� i bir cariyenin bana başvurması halinde, çocuğ� unu
efendisi ü� zerine kaydederim. Bunu gö� z ö� nü� ne alarak ister azledin, ister ço-
cuk yapın”1219
È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈÌÈƦǟÉ ȆÊƥÈƗƪÊ ǼÌÊƥƨÈ ōȈǨÊ Ǐ
È ǺÌ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǶÇ ÊǳƢǇ
È ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ç ȀÈ ǋ Ê ǺÊ ÌƥơƮȇ
Ê ƾÊ ƷȄ È ǲÊ ưÌ ǸÊ ÊƥǹÈ ƘÌ ǘÈ ÉȇƾÊ ÊƟȏَ‫ ا‬ȂÌÈ ǳơǱƢ
È ÈǼǠÌ Ƿ Ê ǇÈ ǁÌ ÊƛȆǧÊ
1218 Zayıf. Şafii, Sunen (15091) Ebu Yezid meçhuldü� r.

1219 Sahih. Şafii, Sunen (15165) Malik, Muvatta (2/742)
480 İmam Şafiî
95- (851/1) Ö� mer radıyallahu anh’den aynı anlamda rivayet edilmiş-

tir. 1220
È ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƣƢ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ȆÊƫÈƗǂÈ Ƿơ
Ì ǹō ÊƛǱƢ È ǬÈ ǧÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơȄÈƫÈƗƨÊ ÈȇƽÊ ƢÈƦÌǳơǲÊ ǿÌ ÈƗǺÌ ǷÊ ȐÅ ƳÉ ǁ È ǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ
nǲÇ ÊƥÊƛ ǺÌ ǷÊ ǮÈ È ǳ ǲÌ ǿÈ ~Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È ǬÈ ǧÈ ƽÈ ȂÈ ǇÌ ÈƗ ƢǷً Ȑَ‫ ا‬ǣÉ ƩÌ ƾÈ ÈǳȁÈ
È ȆŎ ÊƦōǼǳơǾÉ Èǳ ǱƢ
ǱƢÈÈ ǫ nǩÈ ǁÈ ȁÌ ÈƗ ǺÌ ǷÊ ƢȀÈ ȈǧÊ ǲÌ ǿÈ ~ǱƢÈ È ǫ ǂÆ ǸÌ Ʒ
É ǱƢÈ È ǫ nƢȀÈ ÉǻơȂÌÈ ǳÈƗ ƢǷ~
È ǱƢÈ È ǫ ǶÌ ǠÈ Èǻ ǱƢÈÈǫ
È ǴǇÈ ȁ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǱƢ È ǬÈ ǧÈǾÉ ǟÈ ǄÈ ÈǻǩÆ ǂÌ ǟÊ ǱƢÈ
È ǫnǮÈ ÊǳƿÈ ȃǂÈ ÈƫȄōǻÈƗ~ǱƢÈ È ǫǶÌ ǠÈ Èǻ
nǩÆ ǂÌ ǟÊ ǾÉ ǟÈ ǄÈ ÈǻơÈǀǿÈ ǲō ǠÈÈ ǴǧÈ ~
96- (992) Ebu Hureyre radıyallahu anh’den: “Bedevî�lerden bir adam
Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’e geldi ve şö� yle dedi: “Benim hanımım siyah
bir çocuk doğ� urdu.” Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem ona: “Senin develerin
var mı?” buyurdu. Adam: “Evet” dedi. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem:
“Renkleri nasıl?” dedi. Adam: “Kırmızı” dedi. “İçlerinde boz olan da var
mı?” diye sordu. Adam: “Evet” dedi. Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem: “Bunu
nasıl görüyorsun?” dedi. Adam: “Bir damara çekmiştir” dedi. Bunun ü� zerine
Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem: “Belki bu da bir damara çekti” buyurdu.”1221
È ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƣƢ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǹƢ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ȆÊƫÈƗǂÈ Ƿơ Ì ǹō ÊƛǱƢÈ ǬÈ ǧÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơȄÈƫÈƗƧÈ ǁơÈ ǄÈ ǧÈ ȆÊǼÈƥǺÌ ǷÊ ƢėȈÊƥơǂÈ ǟÌ ÈƗǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ
ǱƢ È ǬÈ ǧÈnǲÇ ÊƥÊƛǺÌ ǷÊǮÈ È ǳǲÌ ǿÈ ~Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǱƢ È ǬÈ ǧÈƽÈ ȂÈ ǇÌ ÈƗƢǷً Ȑَ‫ ا‬ǣÉ ƩÌ ƾÈ ÈǳȁÈ
ƢȀÈ ȈǧÊǹō ÊƛǱƢÈÈ ǫnǩÈ ǁÈ ȁÌ ÈƗǺÌ ǷÊ ƢȀÈ ȈǧÊǲÌ ǿÈ ~ǱƢÈ È ǫǂÆ ǸÌ Ʒ
É ǱƢÈÈ ǫnƢȀÈ ÉǻơȂÌÈ ǳÈƗƢǸÈ È ǧ~ǱƢÈÈ ǫǶÌ ǠÈ Èǻ
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǱƢÈ ǬÈ ǧÈǩÆ ǂÌ ǟÊ ǾÉ ǟÈ ǄÈ ÈǻǾÉ Ǵō ǠÈÈ ǳǱƢÈ
È ǫnǮÈ ÊǳƿÈ ƢǿÈ ƢÈƫÈƗȄōǻÈƘǧÈ ~ǱƢÈ È ǫƢًǫǁÌ ȂÈÉ ǳ
nǩÆ ǂÌ ǟÊ ǾÉ ǟÈ ǄÈ ÈǻǾÉ Ǵō ǠÈÈ ǳơÈǀǿÈ ȁ~

El-Müsned 481
97- (992/2) Ebu Hureyre radıyallahu anh’den: “Fezare oğ� ullarından bir
bedevî� Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’e geldi ve şö� yle dedi: “Benim hanımım
siyah bir çocuk doğ� urdu.” Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem ona: “Senin deve-
lerin var mı?” buyurdu. Adam: “Evet” dedi. Rasulullah sallallahu aleyhi ve
sellem: “Renkleri nasıl?” dedi. Adam: “Kırmızı” dedi. “İçlerinde boz olan
da var mı?” diye sordu. Adam: “Evet” dedi. Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem:
“Bunu nereden getirdi?” dedi. Adam: “Belki bir damara çekmiştir” dedi.
Bunun ü� zerine Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem: “Belki bu da bir damara
çekti” buyurdu.”1222
ƨÈ ǧÈ ƢǬÈ ÌǳơǾÉ ÈǳƢǟÈ ƾÈ ǧÈ ǾÉ ÈǳǺÇ ÌƥơȆǧÊ Ǯō ǋ Ç ÈǻÈƗǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈÌ ǸÈ Ʒ

È ǾÉ ōǻÈƗǆ É ǺÌ ǟÈ ƨÈ ōȈÈǴǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
98- (1154) Humeyd rahimehullah dedi ki: “Enes radıyallahu anh bir
oğ� lu hakkında şü� phe etti de onun için nesep uzmanı çağ� ırdı.”1223
ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǵÇ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ǑƢ
ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ Ç ÈȈǟÊ ǺÉ Ìƥǆ É ÈǻÈƗ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƾÊ ǫÈơȂÉǳƢǬÈ ǧÈƨÈ ǧÈ ƢǬÈ ÌǳơǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǂÉ ǸÈ ǟÉ ǾÉ ÈǳƢǟÈ ƾÈ ǧÈơƾً ÈǳȁƢ È ǹō ÈƗƤÇ ǗÊ ƢƷ
È ÈȈǟÈ ơƾÈ ÈƫǺÊ ȈÈÌ ǴƳÉ ǁ È ǺÊ Ìƥ
nƪÈ ƠÌ ǋƢ Ê ǸÈ ȀÉ ōȇÈƗǱơ È ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
Ê ȁ~ È ǂÉ ǸÈ ǟÉ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǾÊ ȈǧÊ ƢǯÈ ǂÈ ÈƬǋơ
Ì
99- (1155) Yahya b. Abdirrahman b. Hâ� tıb’dan: “İ�ki kişi bir çocuk hak-
kında iddialaştılar. Ö� mer radıyallahu anh nesep uzmanları çağ� ırdı. “Bu ço-
cukta ikisi de ortak” dediler. Ö� mer radıyallahu anh: “Hangisini dilersen ona
ver” dedi.”1224
ȆÈ ǓÊ ǁ
È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ÇǁƢǈÈ ÈȇǺÊ ÌƥǹƢ É ǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈǠÊ Ǉ
È ǲÈ ưÌ ǷÊ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ
ǽÉ ƢÈǼǠÌ Ƿ
100- (1155/1) Suleyman b. Yesar, Ö� mer radıyallahu anh’den aynı mana-
da rivayet etmitşir.1225

1223 Sahih.
1224 Zayıf. Şafii, Sunen (20319) Yahya b. Abdirrahman b. Hatıb, Ö� mer radıyallahu
anh’e yetişmemiştir.
1225 Zayıf. Şafii, Sunen (20320) Suleyman b. Yesar, Ö� mer radıyallahu anh’den işi -
482 İmam Şafiî
ǺÌ ǟÈ ÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơǺÊ ÌƥƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ȅÊ

ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ÇǂǸÈ ǠÌ ǷÈ ǺÌ ǟÈ ǹÊ Ç ǃƢǷÈ ǺÉ ÌƥǥÉ ǂŏ ǘÈ ǷƢ
È ǲÈ ưÌ ǷÊ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
ǽÉ ƢÈǼǠÌ Ƿ È ƣƢÊ ǘō ƼÌÈ ǳơǺÊ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ
101- (1155/2) Urve b. ez-Zubeyr rahimehullah, Ö� mer b. el-Hattab radı-
yallahu anh’den aynı manada rivayet etmiştir.1226
memiştir.
1226 Çok zayıf. Şafii, Sunen (20321) Mutarrif b. Mazin çok zayftır. Urve, Ö� mer rad -
yallahu anh’e yetişmemiştir.
Talâk Kitabı
Talâk Hükümleri Hakkında Gelenler
ȆÈ ǿÊ ȁÈ ǾÉ ÈƫÈƗǂÈ Ƿơ

Ì Ǫō È ǴǗÈ ǾÉ ōǻÈƗƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǇÉ ǁ È ƪÌ É ǳÈƘǈÈ
È ǧǂÉ ǸÈ ǟÉ ǱƢÈ È ǫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÊ ǇÉ ǁ Ê ǷÈ ǃÈ ȆǧÊ ǒ
È ǹƢ Æ ÊƟƢƷÈ
ǂÈ ȀÉ ǘÌ ÈƫǶō ÉƯǒȈ È ƸÊ ÈƫǶō ÉƯǂÈ ȀÉ ǘÌ ÈƫȄōƬƷƢ È ȀÈ ǰÌ ǈÊ ǸÌ ÉȈÊǳǶō ÉƯƢȀÈ ǠÌ Ƴơ Ê ǂÈ ÉȈÌǴǧÈ ǽÉ ǂÌ Ƿ~
É ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǮÈ ÊǳƿÈ ǺÌ ǟÈ
ǹÌ ÈƗ Éَّ‫لله‬ơ ǂÈ ǷÈ ÈƗ ȆÊƬōǳơƧÉ ƾō ǠÊ ÌǳơǮÌÈ ǴÊƬǧÈ ǆ ō ǸÈ ÈȇǹÌ ÈƗ ǲÈ ƦÈÌ ǫ ƢȀÈ ǬÈ Ǵō ǗÈ ƔƢÈ ǋ
È ǹÌ ÊƛȁƢÈ ȀÈ ǰÈ ǈÈ ǷÌ ÈƗ ƔƢÈ ǋ
È ǹÌ ÊƜǧÈ
nƔƢÉ ǈÈ ŏǼǳơƢȀÈ ÈǳǪōÈ ǴǘÈ Éȇ
102- (367) Nafi rahimehullah’tan: “İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma,
Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem zamanında hanımını hayızlı halinde
iken boşamıştı. Ö� mer radıyallahu anh dedi ki: “Rasû� lullah sallallahu aleyhi
ve sellem’e bunu sordum. Şö� yle buyurdu: “Ona emret, hanımına dönsün,
sonra hayızdan temizleninceye kadar tutsun, sonra temizlenince diler-
se (nikahında) tutsun, dilerse ona dokunmadan önce boşasın. Bu Allah
Teâlâ’nın boşanmış kadınlar için emrettiği iddettir.”1227
Ŀǒ Æ ÊƟƢƷȆǿÊ ȁǾÉ ÈƫƗǂǷơǪō

Ì ǴǗÈ ǾÉ ōǻƗǂǸǟÉ ǺƥơǺǟǞÇ ǧƢǻǺǟǮǳƢǷ Æ ƢǻŐƻƗ
ǶōǴǇȁǾȈǴǟ َّ‫لله‬ơȄōǴǏÈ Êَّ‫لله‬ơǱȂ
È ǇÉ ǁǂǸ È ǈǧǶō
È ǟÉ ǱƘ È ǴǇȁǾȈǴǟ ơȄōǴǏ
َّ‫ لله‬È Êَّ‫لله‬ơǱȂ
È ǇÉ ǁÈ ƾÊ Ȁǟ
ŃȁȄǴǟÈ Ƣǿƽō ǂÈÈ ǧƢȀǠƳơŚǴǧ
Ì ǴǇȁǾȈǴǟ َّ‫لله‬ơȄōǴǏ
ǽÉ ǂǷùǶō
Ì È Êَّ‫لله‬ơǱȂ
È ǇÉ ǁǱƢǬǧ
È È
ǮǳƿǺǟ
øǮÉ ǈÊ ǸÌ ÉȇȁƗǪŏ Ì ȀÉ ǗÈ ơƿƛǱƢǬǧƀƠȈǋƢđǂȇ
É ǴǘÉȈÌǴǧÈ Ʃǂ
484 İmam Şafiî
103- Nafi rahimehullah’tan: “İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma Rasulullah

sallallahu aleyhi ve sellem zamanında hanımını hayızlı iken boşamıştı. Ö� mer
radıyallahu anh, Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’e bunu sorunca Ra-
sulullah sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Ona emret hanımına
dönsün. Temizlendiği zaman ya boşasın, ya da nikahında tutsun.”1228
ȄÈǴǟÈ ǒ Æ ÊƟƢƷ È ȆÈ ǿÊ ȁÈ ǾÉ ÈƫÈƗǂÈ Ƿơ

Ì Ǫō È ǴǗÈ ǾÉ ōǻÈƗ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
Ƕō
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ È ǇÉ ǁÈ ǂÉ ǸÈ ǟÉ ǱÈ ÈƘǈÈ È ǧ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơƾÊ ȀÌ ǟÈ
ƢȀÈ ǰÌ ǈÊ ǸÌ ÉȈÊǳǶō ÉƯƢȀÈ ǠÌ Ƴơ
Ê ǂÈ ÉȈÌǴǧÈǽÉ ǂÌ Ƿ~
É Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁ
È ǱƢÈ ǬÈ ǧÈǮÈ ÊǳƿÈ ǺÌ ǟÈ
È ǴÊƬǧÈ ǆ
ǮÌ ō ǸÈ ÈȇǹÌ ÈƗǲÈ ƦÈÌ ǫǪō È ǮÈ ǈÈ ǷÌ ÈƗƔƢÈ ǋ
È ǹÌ Êƛȁ
È ǴǗÈ ƔƢÈ ǋ È ǹÌ ÊƛǶō ÉƯǒȈ È ƸÊ ÈƫǶō ÉƯǂÈ ȀÉ ǘÌ ÈƫȄōƬƷÈ
È Ǆō ǟÈ Éَّ‫لله‬ơǂÈ ǷÈ ÈƗȆÊƬōǳơƧÉ ƾō ǠÊ Ìǳơ
È ǴǘÈ ÉȇǹÌ ÈƗǲō ƳÈ ȁ
nƔƢÉ ǈÈ ŏǼǳơƢȀÈ ÈǳǪō
sellem’in zamanında hanımını hayızlı halinde iken boşamıştı. Ö� mer radıyalla-
hu anh, Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem’e bu konuda sordu. Rasû� lullah
sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Ona emret hanımına dönsün.
Sonra temizleninceye kadar onu tutsun. Sonra hayız olup (temizlendiği
zaman) dilerse tutsun, dilerse ona dokunmadan önce boşasın. İşte bu,
Allah Azze ve Celle’nin boşanan kadınlar için emrettiği iddettir.”1229
ǾÉ ōǻÈƗÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơȂÉƥÈƗȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗƲÇ ÌȇǂÈ ƳÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ÊǄȇÊǄǠÌÈ ǳơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÉ ÌƥƾÊ ȈƴÊ ǸÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǧÊ ȃǂÈ ÈƫǦÈ ȈÌ ǯ
ǲÇ ƳÉ ǁȆ È ǞÉ ǸÈ ǈÌ ÈȇÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơȂÉƥÈƗȁÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÈ ÌƥơǱÉ ÈƘǈÌ ÈȇǺÈ ǸÈ ÌȇÈƗǺÈ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÈ ƦÌ ǟÈ ǞÈ ǸÊ ǇÈ
ƾÊ ȀÌ ǟÈ ȄÈǴǟÈ ǒ Æ ÊƟƢƷ È ȆÈ ǿÊ ȁ Ì ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÉ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÉ ƦÌ ǟÈ Ǫō
È ǾÉ ÈƫÈƗǂÈ Ƿơ È ǴǗÈ ǱƢÈ ǬÈ ǧÈ Ƣǔً ÊƟƢƷÈ ǾÉ ÈƫÈƗǂÈ Ƿơ
Ì ǪōÈ ǴǗÈ
ǺÌ ǟÈ Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ È ǇÉ ǁÈ ǂÉ ǸÈ ǟÉ ǱÈ ÈƘǈÈ È ǧ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
ǶÈÌ ǳȁÈ ȆÈ Ê ǂÈ ÉȈÌǴǧÈǽÉ ǂÌ Ƿ~
ō ǴǟÈ ƢǿÈ ƽō ǂÈÈ ǧnƢȀÈ ǠÌ Ƴơ É Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÉ ǇÉ ǁÈ ǱƢ È ǬÈ ǧÈǮÈ ÊǳƿÈ
nǮÌ ǈÊ ǸÌ ÉȈÊǳȁÌ ÈƗǪŏ Ì ǴǘÈ ÉȈÌǴǧÈ ƩÌ ǂÈ ȀÉ ǗÈ ơÈƿÊƛ~ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ƢًƠȈÌ ǋƢ
È ǿÈ ǂÈ Èȇ
1228 Sahih.
El-Müsned 485
105- (367/2) Abdullah b. Eymen, İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’ya şö� y-

le sorarken Ebu’z-Zubeyr işitmiş: “Hanımını hayızlı olduğ� u halde iken bo-
şayan kimse hakkında ne dersin?” O da dedi ki. “Nebî� sallallahu aleyhi ve
sellem zamanında Abdullah b. Ö� mer radıyallahu anhuma hanımını hayızlı
iken boşadı. Ö� mer radıyallahu anh Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem’e
bunu sordu. Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu ki: “Ona emret
hanımına dönsün.” Hanımıma dö� ndü� m, onda bir şey gö� rmedim. Rasû� lullah
sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Temizlendiği zaman onu ister
boşa, ister nikahında tut.”1230
ǞÈ ǸÊ Ǉ È ǾÉ ōǻÈƗÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơȂÉƥÈƗȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇ È ǺÉ ÌƥƾÉ ȈǠÊ ǇÈ ȁ
È ǶÆ ǴÊ ǈÌ ǷƢÉ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǞÉ ǸÈ ǈÌ ÈȇÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơȂÉƥÈƗȁ È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÈ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÈ ƦÌ ǟÈ ǱÉ ÈƘǈÌ ÈȇƧÈ Ǆō ǟÈ ȄÈǳȂÌ Ƿ
È ǺÈ ǸÈ ÌȇÈƗ ǺÈ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ
ō ƾÈ ƦÌ ǟÈ
Êَّ‫لله‬ơ ƾÉ ƦÌ ǟÈ Ǫō
È ǴǗÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÉ ÌƥơǱƢ È ǬÈ ǧÈ Ƣǔً ÊƟƢƷ È ǾÉ ÈƫÈƗǂÈ Ƿơ
Ì Ǫō È ǴǗÈ ǲÇ ƳÉ ǁȆ È ǧÊ ȃǂÈ Èƫ ǦÈ ȈÌ ǯ È ǱƢ È ǬÈ ǧÈ
ơÈƿÊƜǧÈ ƢȀÈ ǠÌ ƳơÊ ǂÈ ÉȈÌǴǧÈ ǽÉ ǂÌ Ƿ~
É Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǱƢ È ǬÈ ǧÈ Ƣǔً ÊƟƢƷ
È ǾÉ ÈƫÈƗǂÈ Ƿơ
Ì ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÉ Ìƥ
ȆŎ ÊƦōǼǳơƢȀÈ ŎȇÈƗ ƢÈȇ`ǲō ƳÈ ȁ È Ǆō ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ǱƢÈ
È ǫȁ È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÉ ÌƥơǱƢÈ È ǫ nǮÌ ǈÊ ǸÌ ÉȈÊǳ ȁÌ ÈƗ Ǫŏ Ì ǴǘÈ ÉȈÌǴǧÈ ƩÌ ǂÈ ȀÉ ǗÈ
ǺÊ ō ȀÊƫƾō ǟÊ ǲÊ ƦÌ ǬÈ Êǳ ȁÌ ÈƗ ǺÊ
ō ȀÊƫƾō ǟÊ ǲÊ ƦÈÌ ǫ ǺÌ ǷÊ >ÎǩȐَ‫ ا‬ǘǳơ@^ ō È ǧ ƔƢÈ ǈÈ ŏǼǳơǶÉ ÉƬǬÌ Ǵō ǗÈ ơÈƿÊƛ
Ǻō ǿÉ ȂǬÉ Ǵŏ ǘÈ
Ǯō ǋ È ȆŎ ǠÊ ǧÊ Ƣǌǳơō
106- (367/1) Ebu’z-Zubeyr, Azze’nin azatlısı Abdurrahman b. Eymen’in
Abdullah b. Ö� mer’e şö� yle sorduğ� unu işitmiş: “Karısını hayızlı halinde iken
boşayan kimseye ne dersin?” İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma dedi ki: “Abdul-
lah b. Ö� mer hayızlı iken hanımını boşadı. Bunun ü� zerine Nebî� sallallahu aley-
hi ve sellem şö� yle buyurdu: “Ona emret, hanımına dönsün, temizlendiği
zaman ya nikahında tutsun, ya da boşasın.” İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma
dedi ki: “Allah Azze ve Celle şö� yle buyurmuştur: “Ey nebî! Kadınları boşadı-
ğınız zaman…” (Talak 1) İddetlerinden önce boşayın.”1231

1231 Sahih. Şafii, Sunen (14620).
486 İmam Şafiî
È ǯÈ ǾÉ ōǻÈƗ ƾÇ ǿÊ ƢƴÈ ǷÉ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ ƳÉ ǺÊ Ìƥơ ǺÊ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇÈ ǺÉ Ìƥ ƾÉ ȈǠÊ ǇÈ ȁÈ ǶÆ ǴÊ ǈÌ ǷÉ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǹƢ
ǮÈ ÊǳǀÈ ǯƢ
È ǿÈ ƙÉ ǂÈ ǬÌ Èȇ
107- (368) Mucahid rahimehullah bu ayet hakkında aynısını sö� yledi.1232
ǲÌ ǿÈ ǾÉ ÈǻȂÉǳÈƘǈÌ ÈȇǞÇ ǧÊ ƢÈǻȄÈǳÊƛơȂÉǴǇÈ ǁÌ ÈƗǶÌ ȀÉ ōǻÈƗƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ

É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÇ ÊǳƢƻ
È ǬÈ ǧÈ Ƕō
ǶÌ ǠÈ ÈǻǱƢ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơƾÊ ȀÌ ǟÈ ȄÈǴǟÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơƨÉ ǬÈ ȈǴÊ ǘÌ ÈƫƪÌ ÈƦǈÊ ƷÉ
108- (367/4) İ�bn Cureyc’den: Nafi’ye şö� yle sordurdular: “Nebî� sallalla-
hu aleyhi ve sellem’in zamanında İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’nın hanımı-
nı boşaması sayıldı mı?” o da: “Evet” dedi.1233
È ǴǗÈ ơÈƿÊƛ ǲÉ ƳÉ ǂǳơ

Ǫō ō ǹƢ È ǱƢÈ
È ǯù È ǫ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥǵÊ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƾÈ ǸÈ ǠÈÈ ǧƧÇ ǂō ǷÈ ǦÌ
È ǳÈƗƢȀÈ ǬÈ Ǵō ǗÈ ǹÌ ÊƛȁÈ ǾÉ ÈǳǮÈ ÊǳƿÈ ǹƢ È ȀÈ Éƫƾō ǟÊ ȆÈ ǔÊ ǬÈ ǼÌÈƫǹÌ ÈƗǲÈ ƦÈÌ ǫƢȀÈ ǠÈ ƴÈ Èƫǁơ
È ǯƢ Ì Ƕō ÉƯǾÉ ÈƫÈƗǂÈ ǷơÌ
Ì ȀÈ Êƫƾō ǟÊ ƔƢÈ ǔÈ ǬÊ ÌǻơƪÈ
ƢȀÈ ǠÈ ƴÈ ÈƫǁơƢ Ê ǧǁƢÈ ǋơÈ
È ƿÊƛ ȄōƬƷƢ È ǧ ǾÉ Èǳ ƧÇ ÈƗǂÈ ǷơȄÈ
È ȀÈ ǴÈ ȀÈ ǷÌ ÈƗ Ƕō ÉƯ ƢȀÈ ǬÈ Ǵō ǘÈ Ì ǳÊƛ ǲÆ ƳÉ ǁÈ
ō
ǩÉ Ȑَ‫ ا‬ǘǳơ`ȄÈ ǳƢǠÈ ÈƫÉَّ‫لله‬ơǱÈ ǄÈ ÌǻÈƘǧÈ ơƾً ÈƥÈƗś
È Ǵŏ ƸÊ Èƫȏَ‫ ا‬ȁ
È ȆÈ Ê
ō ǳÊƛǮȇÊȁƕȏَ‫ ا‬ơȁ
Êَّ‫ لله‬È ǱƢÈ È ǫȁƢÈ ȀÈ ǬÈ Ǵō ǗÈ Ƕō ÉƯ
ǅƢÉ ōǼǳơǲÈ ÈƦǬÌ ÈƬǇƢÈ Ì ǧ >ÏÏÖƧǂÈ ǬÈ ÈƦÌǳơ@^ǹƢ Ç ǈÈ ƷÌ ÊƜÊƥ ƶȇÊ Æ ǂǈÌ Èƫ ȁÌ ÈƗ ǥȁ Ç ǂÉ ǠÌ ǸÈ Êƥ ǭƢ Ê Èƫǂō ǷÈ
Æ ǈÈ ǷÌ ÊƜǧÈ ǹƢ
ùǪŏÌ ǴǘÈ ÉȇǶÈÌ ǳȁÌ ÈƗǪō È ǴǗÈ ǶÌ ȀÉ ǼÌ ǷÊ ǹƢ
È ǯ È ǀÇ ÊƠǷÈ ȂÌ ÈȇǺÌ ǷÊ ơƾً ȇƾÊ Ƴ
È ǺÌ Ƿ È ǩÈ Ȑَ‫ ا‬ǘǳơ ō
109- (737) Urve’den: “(İ�slam'dan ö� nce) bir adam karısını boşayıp daha
iddeti bitmeden ona dö� nmek istese bin talakla dahi boşasa karısına dö� nebi-
lirdi. (O zaman) adamın biri (zulmetmek kasdıyla) karısını boşadı, iddetinin
bitmesi yaklaşınca ona dö� ndü� . Sonra tekrar boşadı. Sonra da dedi ki: “Vallahi
bana dö� nmene engel olacağ� ım. İ�ddetinin bitmesi yaklaşınca sana dö� nü� p tek-
rar boşamakla iddetin uzayıp gideceğ� inden başka kocayla da evlenemeye-
ceksin.” Bunun ü� zerine Allah Teâ� lâ� şu â� yeti indirdi: “Vukuundan sonra tek-
rar karı-koca hayatına dönülebilecek boşama iki defadır. (Sonra koca
karısına dönerek) iyilikle evli kalır, ya da istediği kişiyle evlenmesi için
onu serbest bırakır.” (Bakara 229) Bunun ü� zerine, o gü� nden itibaren karı-

El-Müsned 487
sını boşayan ve boşamayan herkes, eski adetlerini bırakarak Allah’ın emri

ü� zerine hareket ettiler.”1234
ǾÉ ÈƫÈƗǂÈ Ƿơ

Ì ǪōÈ ǴǗÈ ơÈƿÊƛǲÉ ƳÉ ǂǳơ
ō ǹƢ È ǯÈ ǱƢÈ È ǫǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥǵÊ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǲÆ ƳÉ ǁÈ ƾÈ ǸÈ ǠÈÈ ǧƧÇ ǂō ǷÈ ǦÌ
È ǳÈƗƢȀÈ ǬÈ Ǵō ǗÈ ǹÌ ÊƛȁÈ ǾÉ ÈǳǮÈ ÊǳƿÈ ǹƢ È ȀÈ Éƫƾō ǟÊ ȆÈ ǔÊ ǬÈ ǼÌÈƫǹÌ ÈƗǲÈ ƦÈÌ ǫƢȀÈ ǠÈ ƴÈ Èƫǁơ
È ǯƢ Ì Ƕō ÉƯ
ǱƢÈ Ì ȀÈ Êƫƾō ǟÊ ƔƢÈ ǔÈ ǬÊ ÌǻơƪÈ
È ǫǶō ÉƯƢȀÈ ǬÈ Ǵō ǗÈ Ƕō ÉƯƢȀÈ ǠÈ ƴÈ ÈƫǁơƢ Ê ǧǁƢÈ ǋơÈ
È ƿÊƛȄōƬƷƢ È ȀÈ ǬÈ Ǵō ǘÈÈ ǧǾÊ ÊƫÈƗǂÈ ǷơȄÈ
Ì ǳÊƛ
Æ ǈÈ ǷÌ ÊƜǧÈǹƢ
ǭƢ Ê Èƫǂō ǷÈ ǩÉ Ȑَ‫ ا‬ǘǳơ`ȄÈ
ō ǳƢǠÈ ÈƫÉَّ‫لله‬ơǱÈ ǄÈ ÌǻÈƘǧÈnơƾً ÈƥÈƗÈśŏǴƸÊ Èƫȏَ‫ ا‬ȁ
È ȆÈ Ê
ō ǳÊƛǮȇÊȁƕȏَ‫ ا‬ơȁ~
Êَّ‫ لله‬È
ơƾً ȇƾÊ Ƴ ō ǅƢ
È ǩÈ Ȑَ‫ ا‬ǘǳơ É ōǼǳơǲÈ ÈƦǬÌ ÈƬǇƢÈ Ì ǧ >ÏÏÖƧǂÈ ǬÈ ÈƦÌǳơ@^ǹƢ Ç ǈÈ ƷÌ ÊƜÊƥ ƶȇÊ
Æ ǂǈÌ Èƫ ȁÌ ÈƗ ǥȁ Ç ǂÉ ǠÌ ǸÈ Êƥ
Ì ǴǘÈ ÉȇǶÈÌ ǳǺÌ ǷÈ ȁ
Ǫŏ È ǪōÈ ǴǗÈ ǶÌ ȀÉ ǼÌ ǷÊ ǹƢÈ ǯ È ǺÌ ǷÈ
… (737/2) Urve’den: “(İ�slam'dan ö� nce) bir adam karısını boşayıp daha
iddeti bitmeden ona dö� nmek istese bin talakla dahi boşasa karısına dö� nebi-
lirdi. (O zaman) adamın biri (zulmetmek kasdıyla) karısını boşadı, iddetinin
bitmesi yaklaşınca ona dö� ndü� . Sonra tekrar boşadı. Sonra da dedi ki: “Vallahi
bana dö� nmene engel olacağ� ım. İ�ddetinin bitmesi yaklaşınca sana dö� nü� p tek-
rar boşamakla iddetin uzayıp gideceğ� inden başka kocayla da evlenemeye-
ceksin.” Bunun ü� zerine Allah Teâ� lâ� şu â� yeti indirdi: “Vukuundan sonra tek-
rar karı-koca hayatına dönülebilecek boşama iki defadır. (Sonra koca
karısına dönerek) iyilikle evli kalır, ya da istediği kişiyle evlenmesi için
onu serbest bırakır.” (Bakara 229) Bunun ü� zerine, o gü� nden itibaren karı-
sını boşayan ve boşamayan herkes, eski adetlerini bırakarak Allah’ın emri
ü� zerine hareket ettiler.”1235
ǾÉ ōǻÈƗ ƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁÈ ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ȅÊ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơ ǺÊ ǟÈ ǹƢÉ ÈȈǨÌ ǇÉ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǳÊƛ Ȇō ǛÊ ǂÈ ǬÉ ÌǳơȆÊǼǠÌ ÈȇƨÈ ǟÈ ƢÈǧǁÊ ƧÉ ÈƗǂÈ Ƿơ
Ê ǇÉ ǁȄÈ Ì ƩÊ ƔƢÈ Ƴ
È ǱȂ É ǬÉ Èƫ ƢȀÈ ǠÈ ǸÊ ǇÈ
ƾÈ ƦÌ ǟÈ ǽÉ ƾÈ ǠÌ ÈƥƪÉ ƳÌ ȁō ǄÈ ÈƬÈǧ ȆǫÊ ȐÈ َ‫ ا‬Ǘ ƪō ÈƦÈǧ ȆÊǼǬÈ Ǵō ǘÈ
È ǧ ƨÈ ǟÈ ƢÈǧǁÊ ƾÈ ǼÌ ǟÊ ƪÉ ǼÌ ǯȆ
É ŏǻÊƛ ƪÈ Ì ǳƢǬÈ ǧÈ Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ
1234 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (14680) Malik Muvatta (2/588) mü� rseldir. Aişe
radıyallahu anha’dan: Tirmizi (1192)
1235 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (14680) Malik Muvatta (2/588) mü� rseldir. Aişe
radıyallahu anha’dan: Tirmizi (1192)
488 İmam Şafiî
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁÈ ǶÈ ǈō ÈƦÈƬÈǧƣÊ ȂÌ ōưǳơƨÊ ÈƥƾÌ ǿÉ ǲÉ ưÌ ǷÊ ǾÉ ǠÈ ǷƢ
È ǸÈ ōǻÊƛȁÊ
È ǂȈÌÈƥǄŎ ǳơǺÈ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơō
ȆǫÊ ȁÉǀÈƫȁ È ǮÊ ÈƬÈǴȈÌ ǈÈ ǟÉ ǩȁÉ È ǀÈȇȄōƬƷ È ȏ َ‫ ا‬ƨÈ ǟÈ ƢÈǧǁÊ ȄÈǳÊƛȆǠÊ ƳÊ ǂÌ ÈƫǹÌ ÈƗǺȇÈ ƾÊ ȇÊǂÉƫ~ǱƢÈ È ǫȁ È Ƕō
È ǴǇÈ ȁÈ
ǍƢ Ê ǠÌÈ ǳơǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ ǇÈ ǺÉ ÌƥƾÉ ÊǳƢƻÈ ȁ È Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơƾÈ ǼÌ ǟÊ ÇǂǰÌ ÈƥȂÉƥÈƗȁn
È ǾÉ ÈƬÈǴȈÌ ǈÈ ǟÉ
Ê ǇÉ ǁÈ ƾÈ ǼÌ ǟÊ ǽÊ ǀÊ ǿÈ ǾÊ ÊƥǂÉ ȀÈ ƴÌ ÈƫƢǷÈ ǞÉ ǸÈ ǈÌ Èƫȏَ‫ا‬ÈƗÇǂǰÌ ÈƥƢÈƥÈƗƢÈȇȃƽÈ ƢÈǼÈǧǹÈ
ǱȂ È ƿƚÌ ÉȇǹÌ ÈƗǂÉ ǜÊ ÈƬǼÌÈȇƣƢ
Ê ÈƦÌǳƢÊƥ
Ƕō
110- (738) Urve dedi ki: “Â� işe radıyallahu anha şö� yle dedi: “Rifâ� a el-
Kurazî�’nin karısı Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’e gelerek: “Ben Rifâ� a’nın
nikâ� hında idim. Beni (ü� ç talâ� kla) boşadı da Abdurrahman b. Ez-Zü� beyr’le
evlendim. Ama ondakini elbisenin saçağ� ı gibi buldum” dedi. Bunun ü� zerine
Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem gü� lü� mseyerek: “Rifâa’ya dönmek mi
istiyorsun? Hayır, sen onun balcağızını, o da senin balcağızını tatma-
dıkça dönemezsin” buyurdu. Â� işe radıyallahu anha dedi ki: Ebû� Bekir de
Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem’in yanında idi. Hâ� lid b. Said b. El-As
ise kapıda kendisine izin verilmesini bekliyordu. Derken: “Ey Ebâ� Bekr! Bu
kadının Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem’in huzurunda alenen ne ko-
nuştuğ� unu işitmiyor musun?” dedi.”1236
ƱÊ ȁÌ ǃÈ ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơǺÊ ÌƥƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ç ȀÈ ǋ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơȄÈǳÊƛƩÌ ƔƢÈ Ƴ È ƨÈ ǟÈ ƢÈǧǁÊ ƧÈ ÈƗǂÈ Ƿơ
Ì ǹō ÈƗǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
ȆÊǼƳÈ ȁō ǄÈ Èƫ ÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơǺÈ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ È ǫÊ ȐÈ
ō ƾÈ ƦÌ ǟÈ ǹō ÊƛȁȆ َ‫ ا‬Ǘ ƪō ÈƦÈǧ ȆÊǼǬÈ Ǵō ǗÈ ƨÈ ǟÈ ƢÈǧǁÊ ǹō Êƛ ƪÈ Ì ǳƢǬÈ ǧÈ
È ƾÊ ȇÊǂÉƫÈƗ~Ƕō
ǹÌ ÈƗǺȇ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÉ ǇÉ ǁ È ǱƢ È ǬÈ ǧÈƣÊ ȂÌ ōưǳơƨÊ ÈƥƾÌ ǿÉ ǲÉ ưÌ ǷÊ ǾÉ ǠÈ ǷƢ
È ǸÈ ōǻÊƛȁÈ
nǮÊ ÈƬÈǴȈÌ ǈÈ ǟÉ ǩȁÉÈ ǀÈȇȁ È ǾÉ ÈƬÈǴȈÌ ǈÈ ǟÉ ȆǫÊ ȁÉǀÈƫȄōƬƷ È ȏ َ‫ ا‬ƨÈ ǟÈ ƢÈǧǁÊ ȄÈǳÊƛȆǠÊ ƳÊ ǂÌ Èƫ
… (738/1) Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’in hanımı Aişe radıyallahu
anha’dan: “Rifa’anın hanımı Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’e geldi ve şö� yle
dedi: “Rifa’a beni kesin talakla boşadı. Abdurrahman b. ez-Zubeyr benimle
evlendi. Ancak ondaki elbise pü� skü� lü� gibidir.” Rasulullah sallallahu aleyhi ve
1236 Sahih. Şafii, Sunen (14908) Muslim (1433) Nesai (6/93) Tirmizi (1118) İ�bn
Mace (1932) Abdurrazzak (11131) Ahmed (6/226)
El-Müsned 489
sellem buyurdu ki: “Sen Rifa’a’ya mı dönmek istiryorsun? O senin, sen de

onun balcağızından tatmadıkça olmaz.”1237

È ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ç ȀÈ ǋ
ȄÈǳÊƛȆŏ ǛÊ ǂÈ ǬÉ ÌǳơƨÈ ǟÈ ƢÈǧǁÊ ƧÉ ÈƗǂÈ Ƿơ
Ì ƩÊ ƔƢÈ Ƴ È ǱȂ É ǬÉ ÈƫƢȀÈ ǠÈ ǸÊ Ǉ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơƱÊ ȁÌ ǃÈ
ƪō ÈƦÈǧ ȆÊǼǬÈ Ǵō ǘÈ È ǧ ƨÈ ǟÈ ƢÈǧǁÊ ƾÈ ǼÌ ǟÊ ƪÉ ǼÌ ǯȆÉ ŏǻÊƛ ƪÈ Ì ǳƢǬÈ ǧÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂÊ ǇÉ ǁÈ
ǶÈ ǈō ÈƦÈƬÈǧ ƣÊ ȂÌ ōưǳơƨÊ ÈƥƾÌ ǿÉ ǲÉ ưÌ ǷÊ ǾÉ ǠÈ ǷƢ
È ǸÈ ōǻÊƛȁÊ ō ƾÈ ƦÌ ǟÈ ƪÉ ƳÌ ȁō ǄÈ ÈƬÈǧ ȆǫÊ ȐÈ
È ǂȈÌÈƥǄŎ ǳơǺÈ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ َ‫ ا‬Ǘ
ȄōƬƷ È ȏ َ‫ ا‬ƨÈ ǟÈ ƢÈǧǁÊ ȄÈǳÊƛ ȆǠÊ ƳÊ ǂÌ Èƫ ǹÌ ÈƗ Ǻȇ È ƾÊ ȇÊǂÉƫÈƗ~ǱƢÈÈ ǫȁ È Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È ȆŎ ÊƦōǼǳơ
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơƾÈ ǼÌ ǟÊ ÇǂǰÌ ÈƥȂÉƥÈƗȁ È ǱƢÈ È ǫ nǮÊ ÈƬÈǴȈÌ ǈÈ ǟÉ ǩȁÉ È ǀÈȇȁ È ǾÉ ÈƬÈǴȈÌ ǈÈ ǟÉ ȆǫÊ ȁÉǀÈƫ
ÇǂǰÌ ÈƥƢÈƥÈƗƢÈȇȃƽÈ ƢÈǼÈǧǾÉ ÈǳǹÈ È ƿƚÌ ÉȇǹÌ ÈƗÊǂǜÊ ÈƬǼÌÈȇƣƢÊ ÈƦÌǳƢÊƥǍƢ Ê ǠÌÈ ǳơǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ È ǺÉ ÌƥƾÉ ÊǳƢƻÈ ȁÈ Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ
Ƕō
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơƾÈ ǼÌ ǟÊ ǽÊ ǀÊ ǿÈ ǾÊ ÊƥǂÉ ȀÈ ƴÌ ÈƫƢǷÈ ǞÉ ǸÈ ǈÌ Èƫȏَ‫ا‬ÈƗ
… (738/2) Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’in hanımı Aişe radıyallahu
anha’dan: “Rifa’anın hanımı Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’e geldi ve şö� yle
dedi: “Rifa’a beni kesin talakla boşadı. Abdurrahman b. ez-Zubeyr benimle
evlendi. Ancak ondaki elbise pü� skü� lü� gibidir.” Rasulullah sallallahu aleyhi ve
sellem tebessü� m etti ve buyurdu ki: “Sen Rifa’a’ya mı dönmek istiryorsun?
O senin, sen de onun balcağızından tatmadıkça olmaz.” Ebu Bekr radıyal-
lahu anh Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’in yanında idi. Halid b. Said b. el-As
kapıda kendisine izin verilmesini bekliyordu. “Ey Ebu Bekr! Şu kadın Nebî�
sallallahu aleyhi ve sellem’in yanında neler konuşuyor işitmiyor musun?”
diye seslendi.”1238
ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ Ȇŏ ǛÊ ǂÈ ǬÉ ÌǳơƨÈ ǟÈ ƢÈǧǁÊ ǺÊ ÌƥÊǁȂÈ ǈÌ ǸÊ ÌǳơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ê ǇÉ ǁ È ƾÊ ȀÌ ǟÈ ȆǧÊƤÇ ǿÌ ȁ È ƪÈ ǼÌÊƥƨÈ ǸȈÈ ǸÊ ÈƫǾÉ ÈƫÈƗǂÈ Ƿơ
Ì ǪōÈ ǴǗÈ ƨÈ ǟÈ ƢÈǧǁÊ ǹō ÈƗÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơǺÊ Ìƥ
ǹÌ ÈƗǞÌ ǘÊ ÈƬǈÌ ÈȇǶÈ
Ì ǴǧÈƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Ǒ ō ƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢȀÈ ƸÈ ǰÈ ÈǼÈǧƢًƯȐَ‫ا‬ÈƯǶō
È ǂÈ ÈƬǟÌ ƢÈǧÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơǺÉ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
1237 Sahih.
490 İmam Şafiî
ƢȀÈ ǬÈ Ǵō ǗÈ ǹƢ
È ǯȅÈ ǀÊ ōǳơǱÉ ȁō ȋơƢ È ȀÈ ƸÈ ǰÊ ǼÌÈȇǹÌ ÈƗƨÉ ǟÈ ƢÈǧǁÊ ƽÈ ơǁÈ ÈƘǧÈ ƢȀÈ ǫÈ ǁƢÈ ǨÈ ǧÈ ƢȀÈ ǈō ǸÈ Èȇ
Èْ‫ أ‬ȀÈ ƳÉ ȁÌ ǃÈ ȂÈ ǿÉ ȁƢ
ȄōƬƷÈ ǮÈ È ǳ ǲŎ ƸÊ Èƫ ȏ~
َ‫ ا‬ǱƢÈ È ȀÈ ƳÈ ȁō ǄÈ ÈƬÈȇǹÌ ÈƗ ǽÉ ƢȀÈ ÈǼÈǧ Ƕō
È ǫȁƢ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǴÊǳ ǂÈ ǯÈ È ǀǧÈ
nƨÈ ǴÈ ȈÌ ǈÈ ǠÌÉ ǳơǩȁÉ
È ǀÈƫ
111- (1073) Zubeyr b. Abdirrahman b. Zubeyr’den: “Rifâ� ’a hanımı Temi-
me bt. Vehb’i Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem zamanında ü� ç talakla bo-
şamıştı. Onu Abdurrahman b. Zubeyr nikahladı. Ona itiraz etti ve dokunmaya
gü� ç yetiremedi. Bunun ü� zerine ondan ayrıldı. Kendisini boşayan ilk kocası
Rifa’a’nın kendisini nikahlamasını istiyordu. Bunu Nebî� sallallahu aleyhi ve
sellem’e anlattı. Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem onunla evlenmekten yasak-
ladı ve şö� yle buyurdu: “Yeni kocan senin balcağızından tatmadıkça ilk
kocan sana helal olmaz.”1239
ǺÌ ǟÈ ǹƢ È ÈƥȂÌ ÈƯǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ç ȀÈ ǋ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ơƾÈ ÈƥǶō ÉƯƢȀÈ ÊƥǲÈ ƻÉ ƾÌ ÈȇǹÌ ÈƗǲÈ ƦÈÌ ǫƢًƯȐَ‫ا‬ÈƯǾÉ ÈƫÈƗǂÈ ǷơÌ ǲÆ ƳÉ ǁ È Ǫō È ǴǗÈ ǱƢÈÈ ǫÊǂȈÌ ǰÈ ÉƦÌǳơǺÊ ÌƥǅƢ Ê ÈȇÊƛǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ ǷÉ
Êَّ‫لله‬ơ ƾÈ ƦÌ ǟÈ ȁ
È ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ƢÈƥÈƗ ǱÈ ÈƘǈÈ È ƪÉ ƦÌ ǿÈ ǀÈ ǧÈ ȆÊƬǨÌ ÈƬǈÌ ÈȇƔƢÈ ƴÈ
È ǧ ǾÉ Èǳ ǱÉ ÈƘǇÌ ÈƗ ǾÉ ǠÈ Ƿ È ǧ ƢȀÈ ƸÈ ǰÊ ǼÌÈȇǹÌ ÈƗ ǾÉ Èǳ
ƢǸÈ ōǻÊƛǱƢÈ È ǫǭÈ ǂÈ ȈÌ ǣÈ ƢƳً ȁÌ ǃÈ ƶÈ ǰÊ ǼÌÈƫȄōƬƷƢ È ȀÈ ƸÈ ǰÊ ǼÌÈƫǹÌ ÈƗȃǂÈ Èǻȏ َ‫ ا‬ȏƢَ‫ ا‬ǬÈ ǧÈǮÈ ÊǳƿÈ ǺÌ ǟÈ ǅƢ
Ç ōƦǟÈ ǺÈ Ìƥ
ǮÈÈ ǳ ǹƢ È ǯƢ È Ƿ È ǭÊ ƾÊ ÈȇǺÌ ǷÊ ƪÌ È ǴǇÈ ǁÌ ÈƗ ǮÈ ōǻÊƛ ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÉ ÌƥơǱƢ Ê ȁƢ
È ǬÈ ǧÈ Ƨً ƾÈ Ʒơ È ǿÈ ƢōȇÊƛ ȆǫÊ ȐÈ È ǯÈ
َ‫ ا‬Ǘ ǹƢ
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȂÉƥÈƗ ȏَ‫ ا‬ȁ
È ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÉ ÌƥơƣƢ È ǟÈ ƢǷ È ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ȆŎ ǠÊ ǧÊ Ƣǌǳơ
ō ǱƢÈ È ǫ ǲÇ ǔÈ Ì ǧ ǺÌ ǷÊ
È ǴǘÈ ÉȇǹÌ ÈƗ
ƢًƯȐَ‫ا‬ÈƯǪŏ
112- (370/2) Muhammed b. Iyas b. Bukeyr’den: “Bir adam kendisiyle
ilişkiye girmeden ö� nce hanımını ü� ç talakla boşadı. Sonra onu nikahlamak is-
tedi ve fetva sormaya geldi. Onunla beraber gidip sordum. Ebu Hureyre ve
Abdullah b. Abbas radıyallahu anhum’e bunu sordu. Dediler ki: “Hanımın
başka bir kocayla evlenmedikçe senin nikahlamanı uygun gö� rmeyiz.” Adam:
“Benim talakım sadece bir talak idi” dedi. İ�bn Abbas radıyallahu anhuma
dedi ki: “Sen elinde olan ü� stü� nlü� ğ� ü� elinden çıkarmışsın.” Şafii rahimehullah
dedi ki: “Ne İ�bn Abbas radıyallahu anhuma ne de Ebu Hureyre radıyallahu
1239 Zayıf. Şafii, Sunen (14909) mü� rseldir. Misver b. Rifaa makbuldü� r.
El-Müsned 491
anh ü� ç talakla boşamasını ayıpladı.”1240
ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ
ǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ É ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ç ȀÈ ǋÊ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǆ Ç ÈǻÈƗ ǺÉ ÌƥǮÉ ÊǳƢǷƢ
ǲÈ ƻÉ ƾÌ ÈȇǹÌ ÈƗǲÈ ƦÈÌ ǫƢًƯȐَ‫ا‬ÈƯǾÉ ÈƫÈƗǂÈ Ƿơ
Ì ǲÆ ƳÉ ǁÈ ǪōÈ ǴǗÈ ǱƢÈ Ê ÈȇÊƛǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ
È ǫÇǂȈÌ ǰÈ ÉƥǺÊ ÌƥǅƢ É ǺÌ ǟÈ ǹƢ È ÈƥȂÌ ÈƯ
ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÈ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÈ ƦÌ ǟÈ ȁ È ǧȆÊƬǨÌ ÈƬǈÌ ÈȇƔƢÈ ƴÈ
È ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ƢÈƥÈƗǱÈ ÈƘǈÈ È ǧƢȀÈ ƸÈ ǰÊ ǼÌÈȇǹÌ ÈƗǾÉ ÈǳơƾÈ ÈƥǶō ÉƯƢȀÈ Êƥ
ȆǫÊ ȐÈَ‫ ا‬Ǘ ǹƢ È ǸÈ ōǻÊƛ ǱƢ
È ǯƢ È ȀÈ ƸÈ ǰÊ ǼÌÈƫ ǹÌ ÈƗ ȃǂÈ Èǻ ȏù
È ǬÈ ǧÈ ǭÈ ǂÈ ȈÌ ǣÈ ƢƳً ȁÌ ǃÈ ƱÈ ȁō ǄÈ Èƫ ȄōƬƷƢ َ‫ ا‬ȏƢَ‫ ا‬ǬÈ ǧÈ
ùǲÇ ǔÈ Ì ǧǺÌ ǷÊ ǮÈ È ǳǹƢ È ǯƢ È ǷÈ ǭÈ ƾÊ ÈȇǺÌ ǷÊ ƪÌÈ ǴǇÈ ǁÌ ÈƗǮÈ ōǻÊƛǅƢ È ǫƧً ƾÈ Ʒơ
Ç ōƦǟÈ ǺÉ ÌƥơǱƢÈ Ê ȁƢ
È ǿÈ ƢōȇÊƛ
… (369) Muhammed b. İ�yas b. Bukeyr dedi ki: “Bir adam hanımını zifafa
girmeden ö� nce ü� ç talakla boşamıştı. Sonra onu nikahlamak istedi. Fetva sor-
mak için Ebu Hureyre ve Abdullah b. Abbas radıyallahu anhum’e geldi. İ�kisi
dediler ki: “Hanımın senden başkasıyla evlenmedikçe nikahlamanı uygun
gö� rmü� yoruz.” Adam: “Ben sadece bir defa boşadım” dedi. İ�bn Abbas radıyal-
lahu anhuma dedi ki: “Sen elinden fazileti kaçırmışsın.”1241
Ç ōȈǟÈ ȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǽÉ ǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗÇǂȈÌ ǰÈ ÉƥǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈǠÊ Ǉ

ǾÉ ōǻÈƗǉƢ È ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǺÉ ÌƥƾÉ Ǹō ƸÈ ǷƢ
É ǸÈ ǿÉ ƔƢÈ ƴÈ È ǫ ÇǂȈÌ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥǶÊ ǏƢ
È ǧ ǱƢÈ È ǂȈÌÈƥǄŎ ǳơǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǞÈ ǷƢ
Ê ǟÈ ȁÊ È ǈً ÊǳƢƳ È ǹƢÈ ǯÈ
ǲÈ ƻÉ ƾÌ ÈȇǹÌ ÈƗǲÈ ƦÈÌ ǫƢًƯȐَ‫ا‬ÈƯǾÉ ÈƫÈƗǂÈ Ƿơ
Ì ǪōÈ ǴǗÈ ƨÊ ÈȇƽÊ ƢÈƦÌǳơǲÊ ǿÌ ÈƗǺÌ ǷÊ ȐÅ ƳÉ ǁ
È ǹō ÊƛǱƢ È ǬÈ ǧÈ ÊǂȈÌ ǰÈ ÉƦÌǳơǺÊ ÌƥǅƢ
Ê ÈȇÊƛ
ǺÊ ÌƥơȄÈǳÊƛƤÌ ǿÈ ƿÌ ơǱÆ ȂÈÌ ǫǾÊ ȈǧÊ ƢÈǼÈǳƢǷ Èَ‫ أ‬ǀǿÈ ǹō ÊƛÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơǺÉ ÌƥơǱƢ
È ǂÆ ǷÌ ȋơÈ È ǬÈ ǧÈ ǹƢ Ê ÈȇǂÈ ÈƫơÈƿƢǸÈ
È ǧƢȀÈ Êƥ
ƤÈ ǿÈ ǀÈ ǧÈ ƢÈǻǂÌ ÊƦƻÌ ÈƘǧÈ ƢÈǼÊƬÌƟơǶō ÉƯƢǸÈ ȀÉ ǴÌ ǈÈ
È ǧƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ƾÈ ǼÌ ǟÊ ƢǸÈ ȀÉ ÉƬǯÌ ǂÈ ÈƫȆŏǻÊƜǧÈ ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗȁ
È ǅƢ Ç ōƦǟÈ
ÆƨǴÈ ǔÊ ǠÌ Ƿ
É ǮÈ ÌƫƔƢÈ ƳÈ ƾÌ ǬÈ ǧÈ ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ƢÈƥÈƗ ƢÈȇǾÊ ÊƬǧÌ ÈƗ ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥȋ
Èِ‫ أ‬ǅƢ
Ç ōƦǟÈ ǺÉ ÌƥơǱƢÈÈ ǫ ƢǸÈ ȀÉ ÈǳÈƘǈÈ Èǧ
nǽÉ ǂÈ ȈÌ ǣÈ ƢƳً ȁÌ ǃÈ ƶÈ ǰÊ ǼÌÈƫ ȄōƬƷƢ
È ȀÈ ǷÉ ǂŏ ƸÈ Éƫ ƭÉ Ȑَ‫ ا‬ōưǳơȁƢ Ê ȂÌÈ ǳơ~ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȂÉƥÈƗ ǱƢ
È ȀÈ ŎƬÉƦÈƫ ƧÉ ƾÈ Ʒơ È ǬÈ ǧÈ
ȆÈ ǓÊ ǁÈ ƨÉ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ȏَ‫ ا‬ȁ
È ƭÈ Ȑَ‫ ا‬ōưǳơǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƢÈƦȈǠÊ ÈȇǶÈÌ ǳȁ È ȆŎ ǠÊ ǧÊ Ƣǌǳơō ǱƢÈ È ǫǮÈ ÊǳƿÈ ǲÈ ưÌ ǷÊ ǅƢ
Ç ōƦǟÈ ǺÉ ÌƥơǱƢÈ È ǫȁÈ
ǶÌ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ
1240 Sahih. Ebu Davud (2198)

492 İmam Şafiî
113- (370/3) Bukeyr’den: “Nu’man b. Ebi Ayyaş el-Ensarî�, Abdullah b.

ez-Zubeyr ve Asım b. Ö� mer ile beraber oturuyordu. Onlara Muhammed b. Iyas
b. Bukeyr geldi ve şö� yle dedi: “Bedevilerden bir adam karısını, onunla ilişki-
ye girmeden ö� nce ü� ç talakla boşadı. Bu konuda ne dersiniz?” İ�bnu’z-Zubeyr
dedi ki: “Bu meselede bize sö� z dü� şmez. İ�bn Abbas’a ve Ebu Hureyre’ye git.
Zira ben Aişe radıyallahu anha’nın yanından ayrılırken onlar ona soruyorlar-
dı. Sonra bize gel ve haber ver.” O da gidip onlara sordu. İ�bn Abbas radıyalla-
hu anhuma, Ebu Hureyre radıyallahu anh’e: “Fetva ver ey Ebu Hureyre! Sana
zor bir mesele geldi” dedi. Ebu Hureyre radıyallahu anh dedi ki: “Bir talak ile
onu boş yapar (yeniden evlenebilirler). Ü� ç talak da başka kocaya varıncaya
kadar o kadının tekrar nikâ� h edilmesini haram kılar.” Ibn Abbas da aynısını
sö� yledi.” Şafii dedi ki: “Ü� ç talaktan dolayı onu kınamadıkları gibi Aişe radıyal-
lahu anha da onları kınamadı.”1242
ǉƢÇ ōȈǟÈ ȆÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥǹƢ Ê ǸÈ ǠÌ ŎǼǳơǺÊ ǟÈ ÇǂȈÌ ǰÈ ÉƥǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈǠÊ Ǉ È ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǺÌ ǟÈ ȁÇǂǸÌ ǟÈ ǺÈ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÈ ƦÌ ǟÈ ȆÊƬǨÌ ÈƬǈÌ ÈȇǲÆ ƳÉ ǁ È ƔƢÈ Ƴ
È ǱƢÈÈ ǫ ÇǁƢǈÈ ÈȇǺÊ ÌƥƔÊ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ȅÊ Èْ‫أ‬
ÊǂǰÌ ÊƦÌǳơ ǩÉ ȐÈ َ‫ ا‬Ǘ ƢǸÈ ōǻÊƛ ƪÌ É ǴǬÉ ǧÈ ƔƢÆ ǘÈ ǟÈ ǱƢÈ È ǫ ƢȀÈ ǈō ǸÈ Èȇ ǹÌ ÈƗ ǲÈ ƦÈÌ ǫ ƢًƯȐَ‫ا‬ÈƯ ǾÉ ÈƫÈƗǂÈ ǷơÌ Ǫō
È ǴǗÈ ǲÇ ƳÉ ǁÈ
ƢȀÈ ǷÉ ǂŏ ƸÈ ÉƫƭÉ Ȑَ‫ ا‬ōưǳơȁƢÈ ȀÈ ŎƬÉƦÈƫƧÉ ƾÈ Ʒơ Ê ȂÌÈ ǳơǍƢÈÇ ǫƪÈ ÌǻÈƗƢǸÈ ōǻÊƛȁÇǂǸÌ ǟÈ ǺÉ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÉ ƦÌ ǟÈ ǱƢ Ê ȁÈ
È ǬÈ ǧÈÆƧƾÈ Ʒơ
ƢǸÈ ǈÈ ƠÌÊƥÊَّ‫لله‬ơƾÉ ƦÌ ǟÈ ǾÉ ÈǳǲÌ ǬÉ ÈȇǶÈÌ ǳȁ
ō ǱƢÈÈ ǫǽÉ ǂÈ ȈÌ ǣÈ ƢƳً ȁÌ ǃÈ ƶÈ ǰÊ ǼÌÈƫȄōƬƷÈ
ƢًƯȐَ‫ا‬ÈƯƢȀÈ ǬÈ Ǵō ǗÈ ś Ê ƪÈ ǠÌ ÈǼǏÈ
È Ʒ
114- (371/2) Atâ� b. Yesâ� r şö� yle dedi: “Adamın biri, Abdullah b. Amr
radıyallahu anhuma’ya karısı ile zifafa girmeden, onu ü� ç talak ile boşayan
başka bir şahıs hakkında (fetva) sormak için geldi. Atâ� der ki: “İ�lk defa evle-
nen (ve dokunulmayan) kızın talakı birdir” dedim. Abdullah b. Amr b. el-Â� s
bana: “Sen hikayecisin (Fıkhın derinliklerinden ne anlarsın). Bir talak, onu
bir talak-ı bain ile boş yapar. Ü� ç talak ise, başka kocaya varıncaya kadar o
kadını haram kılar” dedi.”1243
İ�mam Şafii dedi ki: “Abdullah ona: “Ü� ç talakla boşamakla ne kö� tü� yap-
mışsın” dememiştir.”
1242 Sahih. Ebu Davud (2198)

1243 Sahih.
El-Müsned 493
ǺÌ ǟÈ Ʋŏ ǋÈ ȋơ Èْ‫ أ‬ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊǂȈÌ ǰÈ ÉƥǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈǠÊ Ǉ È ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Êَّ‫لله‬ơƾÈ ƦÌ ǟÈ ǱÉ ÈƘǈÌ ÈȇǲÆ ƳÉ ǁ
È ƔƢÈ Ƴ È ǱƢÈ È ǫÇǁƢǈÈ ÈȇǺÊ ÌƥƔÊ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ Ȇŏ ǫÊ ǁÈ ǄŎ ǳơǉƢ Ç ōȈǟÈ ȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥǹƢ È ǸÈ ǠÌ Éǻ
ǺÉ ÌƥƔƢÉ ǘÈ ǟÈ ǱƢÈ È ǫ ƢȀÈ ǈō ǸÈ ÈȇǹÌ ÈƗ ǲÈ ƦÈÌ ǫ ƢًƯȐَ‫ا‬ÈƯ ǾÉ ÈƫÈƗǂÈ Ƿơ
Ì ǪōÈ ǴǗÈ ǲÇ ƳÉ ǁÈ ǺÌ ǟÈ ǍƢ Ê ǠÌÈ ǳơǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÈ Ìƥ
ǍƢÈ Ō ǫƪÈ ÌǻÈƗƢǸÈ ōǻÊƛȁÇǂǸÌ ǟÈ ǺÉ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÉ ƦÌ ǟÈ ǱƢ Ê ȁÊ
È ǬÈ ǧÈÆƧƾÈ Ʒơ È ǂǰÌ ÊƦÌǳơǩÉ ȐÈ َ‫ ا‬ǗƢǸÈ ōǻÊƛƪÌ
É ǴǬÉ ǧÈÇǁƢǈÈ Èȇ
ǽÉ ǂÈ ȈÌ ǣÈ ƢƳً ȁÌ ǃÈ ƶÈ ǰÊ ǼÌÈƫȄōƬƷƢ È ȀÈ ÉǼȈÊƦÉƫƧÉ ƾÈ Ʒơ
È ȀÈ ǷÉ ǂŏ ƸÈ ÉƫƭÉ Ȑَ‫ ا‬ōưǳơȁƢ Ê ȂÌÈ ǳơ
115- (370) Atâ� b. Yesâ� r dedi ki: “Bir adam Abdullah b. Amr b. El-Â� s ra-
dıyallahu anhuma’ya, “Hanımını ona dokunmadan ö� nce ü� ç talakla boşayan
kimse” hakkında sormak ü� zere geldi. Atâ� b. Yesâ� r dedi ki: “Ben: “Hanımı
bakire iken sadece bir defa boşamıştır” dedim. Abdullah b. Amr radıyallahu
anhuma dedi ki: “Sen ancak kıssacısın. Bir talak onları ayırıyor, ü� ç talak ise;
hanımı başkasıyla evleninceye kadar nikahını haram kılar.”1244
ǹō ÈƗǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǅÇ ȁƢÈÉ ǗǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÊ ȈƴÊ ǸÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ȁ
Ê ǇÉ ǁÈ ƾÊ ȀÌ ǟÈ ȄÈǴǟÈ ƭÉ Ȑَ‫ ا‬ōưǳơƪÊ ÈǻƢǯƢ È ǸÈ ōǻÊƛ~ǅƢ È ǫƔÊ ƢÈƦȀÌ ǐǳơƢ
Ç ōƦǟÈ ǺÊ Ìƥȏِ‫ ا‬ǱƢÈ ō ÈƥÈƗ
ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÉ ÌƥơǱƢ È ǬÈ ǧÈnǂÈ ǸÈ ǟÉ ƧÊ ǁƢÈ ǷÈ ÊƛǺÌ ǷÊ ƭÇ Ȑَ‫ا‬ÈƯȁÇ
È ǂǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗȁơ È ƾً Ʒơ Ê ȁ
È ǲÉ ǠÈ ƴÌ ÉƫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
È ǴǇÈ ȁ
ǶÌ ǠÈ Èǻ
116- (735) Tavus rahimehullah’tan: Ebu’s-Sahba, İ�bn Abbas radıyallahu
anhuma’ya dedi ki: “(Bir mecliste) Ü� ç talak Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve
sellem’in ve Ebu Bekr radıyallahu anh’ın zamanında ancak bir talak sayılı-
yordu. Ö� mer radıyallahu anh’ın zamanında ise ü� ç talak sayıldı.” İ�bn Abbas
radıyallahu anhuma: “Evet” dedi.”1245
ǞÊ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ƤÊ ÊƟƢǈǳơ َّ‫لله‬

ō ǺÊ ÌƥȆŏ ǴÊ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊ ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǞÇ ǧÊ Ƣǋ È ǺÊ ÌƥȆŏ ǴÊ ǟÈ ǺÉ ÌƥƾÉ Ǹō ƸÈ ǷƢ
È ǇÉ ǁȄÈ ÈƫÈƗǶō ÉƯǾÉ ÈƫÈƗǂÈ ǷơÌ Ǫō È ǴǗÈ ƾÈ ȇÊǄÈȇƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÈ ÌƥƨÈ ÈǻƢǯÈ ǁ
É ǹō ÈƗƾÈ ȇÊǄÈȇƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÇǂȈÌ ƴÈ ǟÉ ǺÊ Ìƥ
Ƨً ƾÈ ƷơÊ ȁÈ ȏَّ‫ا‬ÊƛƩÉ ƽÌ ǁÈ ÈƗƢǷÈ Êَّ‫لله‬ơȁÈ ȁ
È ƨÈ ōƬÈƦÌǳơȆÊƫÈƗǂÈ Ƿơ
Ì ƪÉ ǬÌ Ǵō ǗÈ ȆŏǻÊƛǱƢ È ǬÈ ǧÈǶōÈ ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
494 İmam Şafiî
Êَّ‫لله‬ơȁ Ê ȁ
È ǬÈ ǧÈnƧً ƾÈ Ʒơ
È ƨÉ ÈǻƢǯÈ ǁÉ ǱƢ È ȏَّ‫ا‬ÊƛƩÈ ƽÌ ǁÈ ÈƗƢǷ~
É ǇÉ ǁÈ ǱƢÈ ǬÈ ǧÈ
ǾÊ ȈÈÌ ǳÊƛƢǿÈ ƽō ǂÈÈ ǧƧً ƾÈ Ʒơ
Ê ȁ
È ȏَّ‫ا‬ÊƛƩÉ ƽÌ ǁÈ ÈƗƢǷÈ
117- (594) Nafi b. Uceyr b. Abdi Yezid’den: “Rukane b. Abdi Yezid ha-
nımını boşadı. Sonra Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem’e geldi ve şö� yle
dedi: “Ben hanımımı kesin talakla boşadım. Vallahi bununla sadece bir kez
boşamayı kastettim.” Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu ki: “Sa-
dece bir talakı mı kastettin?” Rukane: “Sadece bir talakı kasdettim” dedi.
Bunun ü� zerine hanımına dö� ndü� .”1246
ƤÊ ÊƟƢǈǳơ َّ‫لله‬

ō ǺÊ ÌƥȆŏ ǴÊ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊ ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǞÇ ǧÊ Ƣǋ È ǺÊ ÌƥȆŏ ǴÊ ǟÈ ǺÉ ÌƥƾÉ Ǹō ƸÈ ǷȆ
É ǾÉ ÈƫÈƗǂÈ Ƿơ
ƨÈ ǸÈ ȈÌ ȀÈ Ǉ Ì ǪōÈ ǴǗÈ ƾÈ ȇÊǄÈȇƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÈ ÌƥƨÈ ÈǻƢǯÈ ǁ É ǹō ÈƗ ƾÈ ȇÊǄÈȇƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊǂȈÌ ƴÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥǞÊ ǧÊ ƢÈǻ ǺÌ ǟÈ
ȆŏǻÊƛ Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ È ǇÉ ǁƢ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ È ÈƫÈƗ Ƕō ÉƯ ƨÈ ōƬÈƦÌǳơƨÈ ōȈÊǻǄÈ ǸÌÉ ǳơ
È ǇÉ ǁȄ
ȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÉ ǇÉ ǁÈ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ Ƨً ƾÈ Ʒơ Ê ȁ
È ȏَّ‫ا‬ÊƛƩÉ ƽÌ ǁÈ ÈƗƢǷ È Êَّ‫لله‬ơȁÈ ȁ É ÊƫÈƗǂÈ Ƿơ
È ƨÈ ōƬÈƦÌǳơƨÈ ǸÈ ȈÌ ȀÈ ǇȆ Ì ƪÉ ǬÌ Ǵō ǗÈ
ƩÉ ƽÌ ǁÈ ÈƗƢǷÈ Êَّ‫لله‬ơȁ
È ƨÉ ÈǻƢǯÈ ǁÉ ǱƢ È ǬÈ ǧÈnƧً ƾÈ Ʒơ Ê ȁÈ ȏَّ‫ا‬ÊƛƩÈ ƽÌ ǁÈ ÈƗƢǷÈ Êَّ‫لله‬ơȁ~
È ƨÈ ÈǻƢǯÈ ǂÉ ÊǳǶō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
Ê ǷÈ ǃÈ ȆǧÊ ƨÈ ÈȈÊǻƢōưǳơƢȀÈ ǬÈ Ǵō ǘÈ
ǹƢ È ǧǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÉ ǇÉ ǁ È ǾÊ ȈÈÌ ǳÊƛƢǿÈ ƽō ǂÈÈ ǧƧً ƾÈ Ʒơ
Ê ȁ È ȏَّ‫ا‬Êƛ
ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È ǹƢÈ ǸÈ ưÌ ǟÉ ǹƢ È ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
Ê ǷÈ ǃÈ ȆǧÊ ƨÈ ÈưÊǳƢōưǳơȁ È ǂÈ ǸÈ ǟÉ
118- (594/1) Nafi b. Uceyr b. Abdi Yezid’den: “Rukane b. Abdi Yezid ha-
nımını boşadı. Sonra Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem’e geldi ve şö� yle
dedi: “Ben hanımımı kesin talakla boşadım. Vallahi bununla sadece bir kez
boşamayı kastettim.” Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu ki: “Sa-
dece bir talakı mı kastettin?” Rukane: “Sadece bir talakı kasdettim” dedi.
Bunun ü� zerine hanımına dö� ndü� . İ�kinci talakı Ö� mer radıyallahu anh zamanın-
da, ü� çü� ncü� talakı ise Osman radıyallahu anh zamanında verdi.”1247
ǱȂÉ ǬÉ Èȇ ÇǂǨÈ ǠÌ ƳÈ ǺÊ Ìƥ ƽÊ ƢōƦǟÈ ǺÈ Ìƥ ƾÈ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǞÈ ǸÊ ǇÈ ȁÈ ȁÇǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ Ìƥơ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȆÈ ǓÊ ǁÈ ƣƢÊ ǘō ƼÌ È ǳơǺÈ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ȄÈƫÈƗǶō ÉƯƨÈ ōƬÈƦÌǳơǾÉ ÈƫÈƗǂÈ Ƿơ
Ì Ǫō È ǺÉ ÌƥƤÉ ǴÊ ǘō ǸÌÉ ǳơȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǴǗÈ ǾÉ ōǻÈƗƤÇ ǘÈ ǼÌ Ʒ
1246 Zayıf. Şafii, Sunen (20070) Abdullah b. Ali b. Es-Saib zayıftır.
1247 Zayıf. Şafii, Sunen (20070) Abdullah b. Ali b. Es-Saib zayıftır.
El-Müsned 495
È ǫƪÌ
ǱƢÈ É ǴǠÈÈ ǧƾÈ
Ì ǫƪÌÉ ǴǫÉǱƢÈÈ ǫǮÈ ÊǳƿÈ ȄÈǴǟÈ ǮÈ È ǴǸÈ ƷƢ
È ǷÈ ǱƢ È ǀǧÈǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ
È ǬÈ ǧÈǾÉ ÈǳǮÈ ÊǳƿÈ ǂÈ ǯÈ
ƔƢǈÈ ŏǼǳơ@^ƢًƬȈÊƦưÌÈƫ ƾō ǋÈ ÈƗȁ
È ǶÌ ȀÉ Èǳ ơǂً ȈÌ ƻ
È ǹƢ È ǳ ǾÊ Êƥ ǹȂ
È ǰÈ È ǴǠÈÈ ǧ ǶÌ ȀÉ ōǻÈƗ ȂÈÌ ǳȁ`
È ǜÉ ǟÈ ȂÉȇƢǷơȂÉ È ÈƗǂÈ ǬÈ ǧÈ
Ì ǮÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ǮÌ ǈÊ ǷÌ ÈƗǱƢÈ
ǮÈ ÈƫÈƗǂÈ Ƿơ È ǫƪÌ É ǴǠÈÈ ǧƾÈ
Ì ǫƪÌ È ǫǮÈ ÊǳƿÈ ȄÈǴǟÈ ǮÈ
É ǴǫÉǱƢÈ È ǴǸÈ ƷƢ
È Ƿ>ÓÓ
È
Ê ȂÌÈ ǳơǹō ÊƜǧÈ
ƪŎ ÉƦÈƫȏَ‫ ا‬ƧÈ ƾÈ Ʒơ
119- (984) Muhammed b. Abbad b. Cafer’den: “el-Muttalib b. Hanteb
radıyallahu anh hanımını kesin talakla boşamıştı. Sonra Ö� mer b. el-Hattab
radıyallahu anh’e geldi ve bunu anlattı. O da: “Bö� yle yapmana sebep olan ne-
dir?” dedi. Dedi ki: “Artık yaptım.” Şu ayeti okudu: “Eğer onlar, kendileri-
ne öğüt verilen şeyi yapsalardı, kendileri için elbette daha hayırlı ve
(îmanlarında) daha sağlamlaştırıcı olurdu.” (Nisa 66) Seni bö� yle yapma-
ya iten nedir?” dedi. O da: “Artık yaptım” dedi. Ö� mer radıyallahu anh: “Hanı-
mını nikahında tut. Bu tek talaktır, kesin talak değ� ildir” dedi.”1248
ǹƢ
È ǸÈ ȈÈÌ ǴǇ
É ǺÌ ǟÈ ƨÈ ǸÈ È ÊƥÈƗǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ
È ǴǇȆ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ƤÊ ǴÊ ǘō ǸÌÉ ǴÊǳǾÊ ÊǳȂÈÌ ǫǲÈ ưÌ ǷÊ ƨÊ ǷÈ ÈƗȂÌ ōƬǴÊǳǱƢÈ È ǳơǺÈ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ǹō ÈƗÇǁƢǈÈ ÈȇǺÊ Ìƥ
Ê ǘō ƼÌ
È ƣƢ
120- (984/1) Suleyman b. Yesar, Ö� mer b. el-Hattab radıyallahu anh’den,
et-Tev’eme’ye, Muttalib’e sö� ylediğ� inin aynısını sö� ylediğ� ini rivayet etti.1249
ǹÌ ÈƗ ǽÊ ƾÊ ƦÌ ǠÈ Êǳ ǹÈ ƿÊ ÈƗ ǺÌ Ƿ~

È ǯÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÈ Ìƥơǹō ÈƗ ǞÆ ǧÊ ƢÈǻ ȆÊǼÈƯƾō Ʒ È ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǾÊ ǫÊ ȐÈ
nƔÆ ȆÌ ǋ َ‫ ا‬ǗǺÌ ǷÊ ǽÊ ǂÊ ȈÌ ǣÈ ƾÊ ÈȈÊƥǆ
È ȈÈÌ ǳƾÊ ƦÌ ǠÌÈ ǳơƾÊ ÈȈÊƥǩÉ Ȑَ‫ ا‬ǘǳƢÈ
ō ǧƶÈ ǰÊ ǼÌÈȇ
121- (1076) Nafi rahimehullah’tan: “İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma şö� y-
le derdi: “Kim kö� lesine nikah izni verirse talak yetkisi de kö� lede olur. Onun
talakından bir şey başkasının elinde değ� ildir.”1250
Ê ǁƢƸÌ
ƭÊ È ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈǠÊ Ǉ
È ǳơǺÊ ÌƥǶȈ È ǺÉ ÌƥǾÊ ŏƥǁÈ ƾÉ ƦÌ ǟÈ ȆÊǼÈƯƾō Ʒ
È ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȄÈƬǨÌ ÈƬǇơ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơƱÊ ȁÌ ǃÈ ƨÈ ǸÈÈ ǴǇÈ ǵŏ ȋƢ É Ǡً ȈÌ ǨÈ Éǻ ǹō ÈƗ Ȇŏ ǸÊ ȈÌōƬǳơ
Éِ‫ً أ‬ƦÈƫƢǰÈ ǷƢ
1248 Sahih. Beyhaki (7/243)
1249 Zayıf. Munkatıdır. Beyhaki (7/243)
496 İmam Şafiî
ƪÌ ǷÈ ǂŏ Ʒ È ǬÈ ǧÈ nǺÊ ȈÌÈƬǬÈ ȈǴÊ ǘÌ ÈƫƧً ǂō ƷȆ

É ƾÆ ÌȇǃÈ ǱƢ É ÊǳƧً ÈƗǂÈ Ƿơ È ǬÈ ǧÈ ƪÇ ÊƥƢÈƯǺÈ ÌƥƾÈ ÌȇǃÈ
Ì ƪÉ ǬÌ Ǵō ǗÈ ȆŏǻÊƛ~ǱƢ
ǮÈ ȈÈÌ ǴǟÈ
122- (1077) Muhammed b. İ�brahim b. el-Haris et-Teymî�’den: “Nufey’,
Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’in hanımı Umm Seleme radıyallahu anha’nın
mukateb kö� lesi idi. Zeyd b. Sabit radıyallahu anh’e fetva sorarak dedi ki: “Ben
hü� r olan hanımımı iki talakla boşadım.” Zeyd radıyallahu anh dedi ki: “Sana
haram olmuş.”1251
ƢًƦÈƫƢǰÈ ǷƢ
É Ǡً ȈÌ ǨÈ Éǻ ǹō ÈƗ ÇǁƢǈÈ ÈȇǺÊ ÌƥǹƢ É ǺÌ ǟÈ ƽÊ ƢÈǻǄŏ ǳơȂÉƥÈƗ ȆÊǼÈƯƾō Ʒ
È ǸÈ ȈÈÌ ǴǇ È ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ƧÈƗǂÈ Ƿơ
ÆƧǂō ƷÆ Ì ǾÉ ÈƬƸÌ ÈƫƪÌ ÈǻƢǯƢ È ȀÈ Èǳơƾً ƦÌ ǟÈ ȁÌ ÈƗǶō
È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơƱÊ ȁÌ ǃÈ ƨÈ ǸÈ È ǵŏ ȋÉِ‫أ‬
È ǴǇ
ǹÌ ÈƗǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơƱơ É ȁÈ ǃÌ ÈƗǽÉ ǂÈ ǷÈ ÈƘǧÈ ƢȀÈ ǠÈ Ƴơ
Ê ǂÈ ÉȇǹÌ ÈƗƽÈ ơǁÈ ÈƗǶō ÉƯǺÊ ȈÌÈƬÈǼÌƯơƢȀÈ ǬÈ Ǵō ǘÈ
Èǧ
ƱÊ ǁÈ ƾō ǳơƾÈ ǼÌ ǟÊ ǾÉ ÈȈǬÊ ǴÈ ǧÈǾÊ ȈÈÌ ǳÊƛƤÈ ǿÈ ǀÈ ǧÈǮÈ ÊǳƿÈ ǺÌ ǟÈ ǾÉ ÉǳÈƘǈÌ ÈȇǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ǹƢ
È Ǩō ǟÈ ǺÈ ÌƥǹƢ È ǸÈ ưÌ ǟÉ ȆÈ ÊƫƘÌÈȇ
É ǮÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ƪÌ ǷÈ ǂŏ Ʒ~
ƪÌ ǷÈ ǂŏ Ʒ É ȏƢَ‫ ا‬ǬÈ ǧÈ ƢǠȈً ǸÊ Ƴ È ǽÉ ơǁÈ ƾÈ ÈƬÌƥƢÈǧƢǸÈ ȀÉ ÈǳÈƘǈÈ È ǧƪÇ ÊƥƢÈƯǺÊ ÌƥƾÊ ÌȇǃÈ ƾÊ ÈȈÊƥơًǀƻƕ Ê
nǮÈ ȈÈÌ ǴǟÈ
123- (1077/1) Suleyman b. Yesar’dan: “Nebî� sallallahu aleyhi ve
sellem’in hanımı Umm Seleme radıyallahu anha’nın mukateb kö� lesi Nufey’in
nikahında hü� r bir kadın vardı. Onu iki talakla boşadı ve sonra ona dö� nmek
istedi. Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’in hanımları ona Osman b. Affan radı-
yallahu anh’e gidip sormasını emrettiler. O da gitti, Derc’in yanında Zeyd b.
Sabit radıyallahu anh’ın elinden tutmuş olarak onu gö� rdü� . Onlara durumu
sordu. İ�kisi de dediler ki: “Sana haram olmuş, sana haram olmuş.”1252
Éِ‫ً أ‬ƦÈƫƢǰÈ ǷƢ

ǵŏ ȋƢ É Ǡً ȈÌ ǨÈ Éǻǹō ÈƗƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƣƢ Ê ǺÉ ÌƥơȆÊǼÈƯƾō Ʒ
Ç ȀÈ ǋ È ǮÆ ÊǳƢǷƢ
Ì ǧ ǺÊ ȈÌÈƬǬÈ ȈǴÊ ǘÌ Èƫ Ƨً ǂō ƷÉ ǾÉ ÈƫÈƗǂÈ ǷơÌ Ǫō É
ȄÈƬǨÌ ÈƬǇƢÈ È ǴǗÈ Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƅơ ȄōǴǏÈ Ȇŏ ÊƦōǼǳơ ƱÊ ȁÌ ǃÈ ƨÈ ǸÈ È ǴǇÈ
nǮÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ƪÌ ǷÈ ǂŏ Ʒ~ É ǹƢ È ǬÈ ǧÈ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
É ǸÈ ưÌ ǟÉ ǾÉ ÈǳǱƢ È ǹƢ
È Ǩō ǟÈ ǺÈ ÌƥǹƢ
È ǸÈ ưÌ ǟÉ
1251 Zayıf. Şafii, Sunen (14827) munkatıdır.

El-Müsned 497
124- (1077/2) İ�bnu’l-Museyyeb’den: “Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’in

hanımı Umm Seleme radıyallahu anha’nın mukateb kö� lesi Nufey’ hü� r olan
karısını iki talakla boşadı ve Osman b. Affan radıyallahu anh’e fetva sordu.
Osman radıyallahu anh ona: “Sana haram olmuş” dedi.”1253
ǥÇ ȂÌ ǟÈ ǺÊ Ìƥ ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ Ìƥ ƾÊ ȈÌ ǸÈ ƷÉ ǺÌ ǟÈ ȅÊ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơ ǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ Ìƥơ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ƢÈƥÈƗ ơȂǠÉ ǸÊ Ǉ
È ǶÌ ȀÉ ōǻÈƗ ÇǁƢǈÈ ÈȇǺÊ ÌƥǹƢ È ƨÈ ÈƦƬÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ȁÈ
È ǸÈ ȈÈÌ ǴǇÉ ȁ
ƨً ǬÈ ȈǴÊ ǘÌ ÈƫǾÉ ÈƫÈƗǂÈ Ƿơ
Ì ǪōÈ ǴǗÈ ǺÊ ÌȇǂÈ ƸÌ ÈƦÌǳơǲÊ ǿÌ ÈƗǺÌ ǷÊ ǲÇ ƳÉ ǁ
È ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ê ǘō ƼÌ É ǳÈƘǇ
È ǳơǺÈ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ƪÌ È ǱȂ É ǬÉ Èȇ
Ƕō ÉƯ ƢȀÈ ǼÌ ǟÈ ƩƢ È ǷÈ ȁƢ È ȀÈ ƳÈ ȁō ǄÈ ÈƬÈǧ ƢȀÈ Éƫƾō ǟÊ ƪÌ ǔÈ ǬÈ ÌǻơǶō ÉƯ ǺÊ ȈÌÈƬǬÈ ȈǴÊ ǘÌ Èƫ ȁÌ ÈƗ
È ȀÈ ǬÈ Ǵō ǗÈ Ƕō ÉƯ ǽÉ ǂÉ ȈÌ ǣÈ ǲÆ ƳÉ ǁƢ
nȆÈ ǬÊ ÈƥƢǷȄÈÈ ǴǟÈ ǽÉ ƾÈ ǼÌ ǟÊ ȆÈ ǿÊ ~ǱƢÈ Èْ‫ أ‬ȀÈ ƳÉ ȁÌ ǃÈ ƢȀÈ ƳÈ ȁō ǄÈ Èƫ
È ǫǱÉ ȁō ȋơƢ
125- (1074) Ebu Hureyre radıyallahu anh’den: “Ö� mer b. el-Hattab radı-
yallahu anh’e, Bahreyn halkından, hanımını bir veya iki talakla boşamış olan
bir adam hakkında sordum. Sonra bu kadın iddeti bitince başka bir adamla
evlenmiş. Sonra boşamış ve ö� lmü� ş. Sonra ilk kocasıyla evlenmiş. Ö� mer ra-
dıyallahu anh dedi ki: “Kadın, o ilk kocasının yanında kalan talak hakkıyla
devam eder.”1254
ǮÇ ÊǳƢǷ
È ǺÊ ÌƥÊŉÊǂǰÌÈ ǳơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ȁÇǂǸÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ ǹƢ
È ǈō Ʒ È ǺÉ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Éَّ‫لله‬
ō ǧÊ ǾÉ ǼÌ ǟÈ ơȆÈ ǓÊ ǁ
ǲÊ ƳÉ ǂǳơȆ È ƤÇ ÊǳƢÈǗȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥȆŏ ǴÊ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ÇǂȈÌÈƦƳ É ǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ È ǺÌ ǟÈ ȅÊŏ ǁǄÈ ƴÌÈ ǳơ
ǱÊ ȁō ȋơ Ì ȆÈ ǿÊ ~ǱƢÈ
Èْ‫ أ‬ƧÉ ÈƗǂÈ Ƿơ È ǫ ǮÈ ÊǳǀÈ Êƥ ǶÈ È ȀÈ ÊƬǠÈ ƳÌ ǁȄÈ
Ì ǴǠÌ Èƫ ǶÈÌ ǳȁƢ È ǴǟÈ ƾÉ ȀÊ ǌÌ ÉȇǶō ÉƯ ǾÉ ÈƫÈƗǂÈ Ƿơ
Ì Ǫŏ É ǴǘÈ Éȇ
nǲÌ ƻÉ ƾÌ ÈȇǶÈÌ ǳȁÌ ÈƗǂÉ ƻÈ ȉơƢ
ْ‫ آ‬ȀÈ ÊƥǲÈ ƻÈ ƽÈ
126- (1072) Said b. Cubeyr’den: “Ali b. Ebi Talib radıyallahu anh hanımı-
nı boşayan, sonra kadın bilmeden bu talaktan dö� ndü� ğ� ü� ne şahit tutan kimse
hakkında şö� yle dedi: “Diğ� er kocası ilişkiye girmiş olsun ya da olmasın, o ka-
dın ilk kocasının hanımıdır.”1255

498 İmam Şafiî
ƢȀÈ Èǳ ǱƢÉ ǬÈ ÉȇȅŌ ƾÊ ǟÈ ȆÊǼÈƦÊǳ Ƨً ȏَ‫ ا‬ȂÌ Ƿ

È ǹō ÈƗ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ç ȀÈ ǋ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢÈ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ō ǳÊƛƪÈ
ȆÈ Ì ǴǇÈ ǁÌ ÈƘǧÈƪÈÌ ǳƢÈǫƪÌ ǬÈ ÊƬǠÈÉ ǧǀÇ ÊƠǷÈ ȂÌ ÈȇÆƨǷÈ ÈƗȆÈ ǿÊ ȁ
È ƾÇ ƦÌ ǟÈ ƪÈ ƸÌ ÈƫƪÌ ÈǻƢǯƢÈ ȀÈ ōǻÈƗǾÉ ÌƫǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗƔơÉ ǂÈ ÌƥǃÈ
ǭÊ ǂÈ ǷÌ ÈƗǹō ÊƛƢًƠȈÌ ǋȆ
È ǠÊ ÈǼǐÌ ÈƫǹÌ ÈƗƤŎ ƷÊ ÉƗȏَ‫ ا‬ȁơ È ǂً ÈƦƻÈ ǮÊ ÉƫǂÈ ÊƦƼÌ ǷȆÉ ŏǻÊƛ~ƪÈ Ì ǳƢǬÈ ǧÈȆÊǼƬÌ ǟÈ ƾÈ ǧÈƨÉ ǐÈ ǨÌ ƷÈ
ō ǱƢÈ Ì ǳƢÈǫnǮÊ ƳÉ ȁÌ ǃÈ ǮÊ ǈō ǸÈ ÈȇǶÈÌ ǳƢǷ
È ǫƢًƯȐَ‫ا‬ÈƯǾÉ ƬÈÌ ǫǁƢÈ ǨÈ ǧÈ ƪÈ È ǭÊ ƾÊ ÈȈÊƥ
ƢًƯȐَ‫ا‬ÈƯȆǬÊ Ǵō ǘÈ ÉƫǹÌ ÈƗǃÉ ȂƴÉ ÈȇȏƢَ‫ ا‬ȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È ȀÈ ÈǳǲÌ ǬÉ ÈƫǶÈÌ ǳȁÈ
È ƨÉ ǐÈ ǨÌ ƷƢ
127- (987/1) Urve b. ez-Zubeyr dedi ki: “Adiy oğ� ullarının Zebra adın-
da bir cariyesi, bana cariye iken bir kö� lenin nikâ� hlısı olduğ� unu haber verdi
ve şö� yle dedi: “(Ben azad edilince) Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem'in hanı-
mı Hafsa, beni çağ� ırtarak: “Sana bir haber vereceğ� im. Bir şey de yapmanı
istemiyorum. Kocan sana yaklaşmadan ö� nce nikâ� hını fesh etme hakkın var-
dır. Şayet sana yaklaşırsa bu hakkın elinden gider” dedi. Zebra bunu işitince:
“O boş olsun, sonra boş olsun, sonra boş olsun” diyerek ü� ç talak ile kocasını
boşadı.”1256
İ�mam Şafii dedi ki: “Hafsa radıyallahu anha ona: “ü� ç talakla boşaman
caiz değ� ildir” dememiştir.”
ȅŏ ƾÊ ǟÈ ȆÊǼÈƦÊǳƧً ȏَ‫ ا‬ȂÌ Ƿ È ǹō ÈƗÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơǺÊ ÌƥƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ƣƢ

Ç ȀÈ ǋ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƪÌ ǬÈ ÊƬǠÈÉ ǧǀÇ ÊƠǷÈ ȂÌ ÈȇÆƨǷÈ ÈƗȆÈ ǿÊ ȁ
È ƾÇ ƦÌ ǟÈ ƪÈ ƸÌ ÈƫƪÌ ÈǻƢǯƢÈ ȀÈ ōǻÈƗǾÉ ÌƫǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗƔơÉ ǂÈ ÌƥǃÈ ƢȀÈ ÈǳǱƢ
É ǬÈ ÉȇƤÇ ǠÌ ǯÈ ǺÊ Ìƥ
ȆŏǻÊƛƪÈ Ì ǳƢǬÈ ǧÈȆÊǼƬÌ ǟÈ ƾÈ ǧÈǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơƱÉ ȁÌ ǃÈ ƨÉ ǐÈ ǨÌ ƷÈ ȆÈ ō ǳÊƛƪÈ Ì ǴǇÈ ǁÌ ÈƘǧÈƪÈ Ì ǳƢÈǫ
ǮÊ ƳÉ ȁÌ ǃÈ ǮÊ ǈō ǸÈ ÈȇǶÈÌ ǳƢǷÈ ǭÊ ƾÊ ÈȈÊƥǭÊ ǂÈ ǷÌ ÈƗǹō ÊƛƢًƠȈÌ ǋȆ È ǠÊ ÈǼǐÌ ÈƫǹÌ ÈƗƤŎ ƷÊ ÉƗȏَ‫ ا‬ȁơ È ǂً ÈƦƻÈ ǮÊ ÉƫǂÈ ÊƦƼÌ ǷÉ
ƢًƯȐَ‫ا‬ÈƯǾÉ ƬÈÌ ǫǁƢÈ ǨÈ ǧÈ ƪÈ
Ì ǳƢÈǫ
128- (987) Urve b. ez-Zubeyr dedi ki: “Adiy oğ� ullarının Zebra adında bir
cariyesi, bana cariye iken bir kö� lenin nikâ� hlısı olduğ� unu haber verdi ve şö� yle
dedi: “(Ben azad edilince) Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’in hanımı Hafsa,
beni çağ� ırtarak: “Sana bir haber vereceğ� im. Bir şey de yapmanı istemiyorum.
Kocan sana yaklaşmadan ö� nce nikâ� hını fesh etme hakkın vardır. Şayet sana
yaklaşırsa bu hakkın elinden gider” dedi. Zebra bunu işitince: “O boş olsun,
1256 Zayıf. Zebra meçhuledir.

El-Müsned 499
sonra boş olsun, sonra boş olsun” diyerek ü� ç talak ile kocasını boşadı.”1257
É ǰÉ ÈƫƨÊ ǷÈ ȋơȆ
ƪÈ ƸÌ ÈƫǹȂ Èْ‫ أ‬ǧÊ ~ǱȂ É ǬÉ ÈȇǹƢ
È ǯ È ǾÉ ōǻÈƗǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
Ê ȐÈَ‫ ا‬ǧƢȀÈ ǈō Ƿ
nƢȀÈ ÈǳǁƢÈ ÈȈƻ È ǹÌ ÊƜǧÈ ƢȀÈ ǈō ǸÈ ÈȇǶÈÌ ǳƢǷÈ ǁƢÈ ÈȈƼÌ Ê ǳơƢȀÈ Èǳǹō ÈƗǪÉ ÈƬǠÌ ÈƬÈǧƾÊ ƦÌ ǠÌÈ ǳơ
derdi: “Kö� lenin nikahı altında bulunan cariye azat edilirse, ona dokunmadığ� ı
sü� rece onun muhayyerlik hakkı vardır. Eğ� er ona dokunmuşsa cariyenin mu-
hayyerlik hakkı yoktur.”1258
Ȇŏ ÊƦōǼǳơƱÊ ȁÌ ǃÈ ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ Ê ǬÈ ÌǳơǺÊ ǟÈ ƨÈ ǠȈÈ Êƥǁ
É ǺÊ ÌƥǶÊ ǇƢ È ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ȃƾÈ ƷÌ ÊƛȆǧÊƪÌ ÈǻƢǯÈ ȁ È ǺÇ ÈǼǇ È ǂÈƥȆǧÊǹƢ
É ƭÉ Ȑَ‫ا‬ÈƯƧÈ ǂȇÊ È ƪÈ
È ǯ~ Ì ǳƢÈǫƢȀÈ ōǻÈƗǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
È ǴǇÈ ȁ
nƢȀÈ ƳÊ ȁÌ ǃÈ ȆǧÊ ƩÌ ǂÈ ŏȈƼÈÉ ǧƪÌ ǬÈ ÊƬǟÌ ÉƗƢȀÈ ōǻÈƗǺÊ ÈǼǈǳơ
Ŏ
130- (985) el-Kasım b. Muhammed rahimehullah’tan: Nebî� sallallahu
aleyhi ve sellem’in hanımı Aişe radıyallahu anha şö� yle dedi: “Berî�re (adın-
daki cariye) sebebiyle ü� ç sü� nnet ö� ğ� renilmiştir. Bunlardan biri şudur: Berî�re
azad edildiğ� i zaman kocasından ayrılma ile yanında kalma hususunda mu
hayyer bırakıldı.”1259
ǾÉ ōǻÈƗ ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƨÈ ǷÊÈ ǂǰÌ ǟÊ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ǸȈÈ ǸÊ Èƫ ȆÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥƣȂ
È ŎȇÈƗ ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ǾÊ ȈÈÌ ǳÊƛ ǂÉ ǜÉ ÌǻÈƗ ȆŏǻÈƘǯ
È ǹÇ ȐÉَ‫ ا‬ǧ ȆÊǼÈƥƾÈ ƦÌ ǟÈ ƢًưȈǤÊ Ƿ
É ǮÈ ÊǳƿÈ ǹƢ È ǱƢ
È ǯ~ È ǂÈƥƱÉ ȁÌ ǃÈ ǽÉ ƾÈ ǼÌ ǟÊ ǂÈ ǯÉ
È ǬÈ ǧÈ ƧÈ ǂȇÊ Êƿ
nȆǰÊ ƦÌÈȇȂÈ ǿÉ ȁ ō ǧÊ ƢȀÈ ǠÉ ÈƦƬÌÈȇ
Ê ǂǘǳơȆ
È ǪȇÊ
131- (988) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’nın yanında Berire’nin koca-
sından bahsedilince şö� yle dedi: “Falan oğ� ulları kabilesinden Mugis adlı bir
kö� le idi. Sanki yolda onu ağ� layarak takip ettiğ� ini gö� rü� r gibiyim.”1260
1257 Zayıf. Zebra meçhuledir.

1258 Sahih.
500 İmam Şafiî
ǺÌ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǎ È ǺÊ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÉ ÌƥǶÉ ǇƢ
Ç ǨÌ Ʒ Ê ǬÈ ÌǳơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Éَّ‫لله‬ È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ
ơƾً ƦÌ ǟÈ ǹƢ
È ǯ È ǂÈƥƱÈ ȁÌ ǃÈ ǹō ÈƗƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ƧÈ ǂȇÊ
132- (989) Abdullah b. Ö� mer radıyallahu anhuma dedi ki: “Berire’nin
kocası bir kö� le idi.”1261
ƢًƯȐَ‫ا‬ÈƯ ƨÊ ōȇÊǂÈƦÌǳơȁ

È ƨÊ ōȈǴÊ ƼÌ
È ǳơȆǧÊ ~ǱƢÈ È ǫ ǾÉ ōǻÈƗ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƪÌ ǔÈ È ǫƢǷ È ƔƢÉ ǔÈ ǬÈ ÌǳƢÈǧǾÉ ÈƫÈƗǂÈ Ƿơ
Ì ǲÉ ƳÉ ǂǳơ
ō Ǯō È ƿÊƛ~ǱȂ
È ǴǷơÈ É ǬÉ ÈȇǹƢ
È ǯ È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÈ Ìƥơǹō ÈƗǾÊ ÊƥȁnƢ
È ًƯȐَ‫ا‬ÈƯ
ǮÈ ÊǳƿÈ ȄÈǴǟÈ ǦÉ ǴÊ ƸÌ ÈȈÈǧ Ƨً ƾÈ Ʒơ Ê ȁ
È ƨً ǬÈ ȈǴÊ ǘÌ Èƫ ȏَّ‫ا‬Êƛ ƽÌ ǁÊ ÉƗ ǶÈÌ ǳ ǱȂ
É ǬÉ ÈȈÈǧ ǲÉ ƳÉ ǂǳơƢ
ō ǿÈ ǂÉ ǯƢ Ê ÈǼÉȇǹÌ ÈƗ ȏَّ‫ا‬Êƛ
~ƢȀÈ Êƫƾō ǟÊ ȆǧÊ ƪÌ ÈǻƢǯƢ È ǷƢÈ ȀÈ ÊƥǮÈ É ǰÉ ÈȇȁÈ
È ǴǷÌ ÈƗǹȂ
133- (882) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma şö� yle demiştir: “(Bir kimse
nin karısını boşama niyetiyle): “Sen serbestsin veya ben senden kurtuldum”
demesi ü� ç talak sayılır.”1262
(880) İ�bn Ö� mer radıyallahu anh şö� yle derdi: “Koca, hanımına boşama
yetkisini verirse hü� kü� m, hanımının verdiğ� i hü� kü� mdü� r. Yalnız (koca hanımı-
na) mani olur ve “Ben yalnız bir talakla boşama yetkisini vermeyi kasdettim”
derse, yemin eder, (ric’î� talak vaki olur), iddeti içerisinde karısına dö� ner.”1263
ƾÇ ÌȇǃÈ ǺÊ ÌƥƨÈ ƳÊ

È ǁƢƻ È ǺÌ ǟÈ ƪÇ ÊƥƢÈƯǺÊ ÌƥƾÊ ÌȇǃÈ ǺÊ ÌƥǹƢ É ǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ
È ǸÈ ȈÈÌ ǴǇ È ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ǽÉ ƢÈǼȈÌ ǟÈ ȁ Ç ÊƬǟÈ ȆÊƥÈƗ ǺÉ ÌƥƾÉ Ǹō ƸÈ Ƿ
È ǪȈ É ǽÉ ƢÈƫÈƘǧÈ ƪÇ ÊƥƢÈƯ ǺÊ ÌƥƾÊ ÌȇǃÈ ƾÈ ǼÌ ǟÊ Ƣǈً ÊǳƢƳ
È ǹƢ È ǾÉ ōǻÈƗ ǽÉ ǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ ǾÉ ōǻÈƗ
È ǯ
ȆÊǼƬÈÌ ǫǁƢÈ ǨÈ ǧÈ ƢǿÈ ǂÈ ǷÌ ÈƗȆÊƫÈƗǂÈ Ƿơ Ì ǴǷ
Ì ƪÉ ǰō È ǱƢÈ È ǫǮÈ ÉǻƘÌ ǋƢ È Ƿ È ƪÇ ÊƥƢÈƯǺÉ ÌƥƾÉ ÌȇǃÈ ǾÉ ÈǳǱƢ
È ǬÈ ǧÈ ǹƢÊ ǠÈ ǷÈ ƾÌ Èƫ
ǹÌ ÊƛƢȀÈ ǠÌ ƴÊ Èƫǁơ~
Ì ƾÆ ÌȇǃÈ ǾÉ ÈǳǱƢ È ǬÈ ǧÈǮÈ ÊǳƿÈ ȄÈǴǟÈ ǮÈ
È ǬÈ ǧÈǁÉ ƾÈ ǬÈ ÌǳơǾÉ ÈǳǱƢ È ǴǸÈ ƷƢ È ƾÆ ÌȇǃÈ ǾÉ ÈǳǱƢ
È Ƿ È ǬÈ ǧÈ
nƢȀÈ ÊƥǮÈÉ ǴǷÌ ÈƗƪÈ ÌǻÈƗȁÆ Ê ȁ
È ƧƾÈ Ʒơ È ȆÈ ǿÊ ƢǸÈ ōǻÊƜǧÈ ƪÈ ƠÌ ǋÊ
134- (881) Harice b. Zeyd b. Sâ� bit'ten: “O, babası Zeyd b. Sabit radıyal-
lahu anh’ın yanında otururken, Zeyd>e, Muhammed b. Ebi Atî�k iki gö� zü� yaşlı
1261 Çok zayıf. Kasım b. Abdillah metruktur.

1262 Sahih.
1263 Sahih.
El-Müsned 501
olarak geldi. Zeyd ona: “Neyin var?” dedi. O da: “Boşama yetkisini hanımıma
verdim, o da benden ayrıldı” dedi. Zeyd radıyallahu anh ona: “Seni bö� yle dav-
ranmaya ne zorladı?” diye sordu. Adam: “Kader” dedi. Zeyd: “İ�stersen hanı-
mına dö� n. O, yalnız bir talak ile boş olmuştur. Senin ona dö� nmek hakkındır”
dedi.”1264
ƢǸÈ ȀÉ ōǻÈƗÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơǺÊ Ìƥơȁ

Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƔÇ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
nǮÉ ǴÊ ǸÌ ÈȇȏƢ
َ‫ ا‬Ƿ
È Ǫō Èِ‫ أ‬ƧÊ ƾō ǠÊ ÌǳơȆǧÊ ǩÉ Ȑَ‫ ا‬ǘǳơ
È ǴǗÈ ǾÉ ōǻȋ ō ƨÈ ǠÈ ǴÊÈƬƼÌ ǸÌÉ ǳơǪÉ ƸÌ
È ǴÈȇȏ~
َ‫ ا‬ȏƢÈَ‫ ا‬ǫ
135- (590) İ�bn Abbas ve İ�bnu’z-Zubeyr radıyallahu anhuma dediler ki:
“Hul’ yoluyla ayrılanın talakı iddete katılmaz. Zira bu kendisinin elinde olma-
yan bir boşamadır.”1265
ǺÊ Ìƥơȁ
È ǅƢ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÇ ÊǳƢƻ
Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƔÇ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ È ǺÉ ÌƥǶÉ ǴÊ ǈÌ ǷƢ
Ǫō Èِ‫ أ‬ǩÆ ȐÈ
È ǴǗÈ ǾÉ ōǻȋ É ǄǴÌ Éȇȏ~
َ‫ ا‬ǗƢȀÈ ǷÊ َ‫ ا‬ȏƢÈ َ‫ ا‬ǫƢȀÈ ƳÉ ȁÌ ǃÈ ƢȀÈ ǬÉ Ǵŏ ǘÈ ÉȇƨÊ ǠÈ ǴÊÈƬƼÌ ǸÌÉ ǳơȆǧÊ ȏƢÈ
َ‫ ا‬ǫƢǸÈ ȀÉ ōǻÈƗÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơ
nǮÉ ǴÊ ǸÌ ÈȇȏƢ َ‫ ا‬ǷÈ
136- (983) İ�bn Abbas ve İ�bnu’z-Zubeyr radıyallahu anhuma dediler ki:
“Hul’ yoluyla ayrılanın talakı sayılmaz. Zira bu kendisinin elinde olmayan bir
boşamadır.”1266
È ǫ ƾÇ ǿÊ ƢƴÈ Ƿ
ǱƢÈ É ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ ƳÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÊ ȈƴÊ ǸÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ȁ
È ƾÇ ÊǳƢƻ
È ǫ ƨً ÈƟƢǷÊ ȆÊƫÈƗǂÈ ǷơÌ ƪÉ ǬÌ Ǵō ǗÈ ù ǅƢ
ƢǠً ƦÌ ǇÈ ǝÉ ƾÈ ÈƫȁÈ ƢًƯȐَ‫ا‬ÈƯ ÉǀƻÉ ƘÌÈƫ ǱƢÈ Ç ōƦǟÈ ǺÊ Ìƥȏِ‫ ا‬ǲÆ ƳÉ ǁÈ ǱƢÈ
Èǫ
ùś È ǠÊ ǈÌ ÊƫȁÈ
137- (736) Mucahid rahimehullah’tan: “Bir adam İ�bn Abbas radıyallahu
anhuma’ya: “Eşimi yü� z talakla boşadım” dedi. O da: “Ü� çü� nü� al, doksan yedi-
sini bırak” dedi.”1267
1264 Sahih.
1265 Zayıf. Muslim b. Halid zayıftır.
1266 Sahih ligayrihi. Beyhaki (7/317)
502 İmam Şafiî
Îlâ Hakkında
Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ȄÈȈƸÌ ÈȇȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ
ǅƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
Ì ƣÉ ǂÈ ǬÌ Èȇȏَ‫ ا‬ǦÉ ǴÊ ƸÌ ÈȇȅǀÊ ōǳơȄÈǳȂÌ ǸÌÈ ǳơ~ǱƢÈ
nơƾً ÈƥÈƗǾÉ ÈƫÈƗǂÈ Ƿơ È ǫǾÉ ōǻÈƗ
138- (586) Ebu Yahya, İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’dan şö� yle dedi-
ğ� ini rivayet etmiştir: “Î�lâ� yapan (hanımına yaklaşmayacağ� ına yemin eden)
kimse hanımına asla yaklaşamaz.”1268
ǱƢÈ È ǫ ÇǁƢǈÈ ÈȇǺÊ ÌƥǹƢ É ǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈǠÊ Ǉ

È ǸÈ ȈÈÌ ǴǇ È ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
É
ǱȂ È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƅơ ȄōǴǏÈ Ȇŏ ÊƦōǼǳơ ƣƢ
É ǬÉ Èȇ ǶÌ ȀÉ ŎǴǯÉ Ƕō Ê ƸÈ ǏÌ ÈƗ ǺÌ ǷÊ ǂÈ ǌÈ ǟÈ ƨÈ ǠÈ ǔÌ Èƥ ƪÉ ǯÌ ǁÈ ƽÌ ÈƗ
Ŏ ǫÈƘǧÈǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
ƨÈ ÈƯȐَ‫ا‬ÈƯơȂÉǻȂǰÉ ÈȇǹÌ ÈƗǂÈ ǌÈ ǟÈ ƨÈ ǠÈ ǔÌ ÈƥǲÈ È ȆŎ ǠÊ ǧÊ Ƣǌǳơ
ō ǱƢÈÈ ǫnȄÈǳȂÌ ǸÌÈ ǳơǦÈ É ǫȂÉȇ~
Èْ‫ أ‬ǺÈ ǷÊ ǱȂ
ǁÊ ƢǐÈ Ìǻȋơ É ǬÉ ÈȇȂÈ ǿÉ ȁ
È ǂÈ ǌÈ ǟÈ
139- (587) Suleyman b. Yesar dedi ki: “Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’in
on kü� sur sahabesine yetiştim, hepsi de “Î�lâ� yapan kimse hanımına yaklaşa-
maz” diyordu.1269
Şafii rahimehullah dedi ki: “On kü� sur’un en azı on ü� ç kişidir.” Bu sahabe-
lerin Ensar’dan olduklarını da sö� ylü� yordu.
È ǫ ÇǁƢǈÈ Èȇ ǺÊ Ìƥ ǹƢ

ǱƢÈ È ǸÈ ȈÈÌ ǴǇÉ ǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈǠÊ ǇÈ ǺÊ Ìƥ ȄÈȈƸÌ Èȇ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ Ìƥơ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǦÉ ǫÊ ȂÉȇǶÌ ȀÉ ŎǴǯ
Ê ǇÉ ǁ Ê ƸÈ ǏÌ ÈƗǺÌ ǷÊ ǂÈ ǌÈ ǟÈ ƨÈ ǠÈ ǔÌ ÈƥƪÉ ǯÌ ǁÈ ƽÌ ÈƗ~
È ƣƢ
nȆÊǳȂǸÌÉ ǳơ
… (587/1) Suleyman b. Yesar’dan: “Rasulullah sallallahu aleyhi ve
1268 Sahih ligayrihi. Ebu Yahya el-A’rec ki ismi Misda’dır. zayıftır. Şahidi: İ�bn Hazm,
el-Muhalla (11/243)
1269 Sahih.
El-Müsned 503
sellem’in on kü� sü� r sahabesine yetiştim, hepsi de î�lâ� yapan kimseyi alıko-
yarlardı.”1270
ō ǺÊ ǟÈ Ȇŏ ÊǻƢÈƦȈÌ ǌǳơ

ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ Ȇŏ ÊƦǠÌ ǌǳơ ō ǩƢ È ƸÈ ǇÌ Êƛ ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǫȁÌ ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁƢ
nȆÈ ÊǳȂǸÌÉ ǳơǦÈ È ėȈǴÊ ǟÈ ƩÉ ƾÊ
Ì Ȁǋ~
È ǱƢÈ È ǫƨÈ ǸÈ È ǴǇÈ
140- (944) Amr b. Seleme’den: “Ali radıyallahu anh’ın î�lâ� yapan kimseyi
alıkoyduğ� una şahit oldum.”1271
ƢėȈǴÊ ǟÈ ǹō ÈƗ ǶÊ ǰÈ ƸÌ

È ǳơǺÊ Ìƥǹơ È ǺÌ ǟÈ ƾÇ ǿÊ ƢƴÈ Ƿ
È ȁÈ ǂÌ Ƿ É ǺÌ ǟÈ ƮÇ ȈÈÌ ǳ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȆÈ ÊǳȂǸÌÉ ǳơǦÈ È ǫȁÌ ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ
141- (944/1) Mervan b. el-Hakem’den: “Ali radıyallahu anh î�lâ� yapan
kimseyi alıkoydu.”1272
ǹƢ É ǗǺÌ ǟÈ ƪÇ ÊƥƢÈƯȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥƤȈ

È ǸÈ ưÌ ǟÉ ǹō ÈƗǅÇ ȁƢÈ È ǺÌ ǟÈ ÇǂǠÈ ǈÌ ǷÊ ǺÌ ǟÈ ǹƢ
Ê ÊƦƷ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ȆÈ ÊǳȂǸÌÉ ǳơǦÉ ǫÊ ȂÉȇǹƢ È ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ
È ǯ
142- (945) Tavus rahimehullah’tan: Osman radıyallahu anh î�lâ� yapan
kimseyi alıkoyardı.1273
ƨÉ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ƪÌ ÈǻƢǯ

È ǱƢÈ È ǫ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǺÊ ÌƥǶÊ ǇƢÊ ǬÈ ÌǳơǺÊ ǟÈ ƽÊ ƢÈǻǄŏ ǳơȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
Ì ȆÈ ÊƫƘÌÈȇȏ
È ȀÈ ǟÈ ƾÈ ÈȈÈǧ ǾÉ ÈƫÈƗǂÈ Ƿơ
ƨÈ ǈÈ ǸÌ ƻƢ َ‫ ا‬ǹÌ ÈƗ ǦÉ ǴÊ ƸÌ ÈȇǲÉ ƳÉ ǂǳơƢ
ō ȀÈ Èǳ ǂÈ ǯÉ Ê ƿ ơÈƿÊƛ ƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆǓÊ ǁÈ
È
Æ ǈÈ ǷÌ Êƛ`ȄÈǳƢǠÈ ÈƫÉَّ‫لله‬ơǱƢÈ
ǭƢ È ǫǦÈ ȈÌ ǯù
È ǱȂ É ǬÉ Èƫȁ
È ǦÈ È ǫȂÉȇȄōƬƷƢ È ًƠȈÌ ǋ È ǮÈ ÊǳƿÈ ȃǂÈ ÈƫȏÇ َ‫ ا‬ǂȀÉ ǋÌ ÈƗ
ù^ǹƢ Ç ǈÈ ƷÌ ÊƜÊƥƶȇÊ
Æ ǂǈÌ ÈƫȁÌ ÈƗǥȁ Ç ǂÉ ǠÌ ǸÈ Êƥ
143- (946) el-Kasım b. Muhammed’den: “Aişe radıyallahu anha’ya hanı-

1272 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (14917) Leys b. Ebi Suleym zayıftır.
504 İmam Şafiî
mına yanaşmayacağ� ına yemin eden ve onu beş ay terk eden kimse anlatıldığ� ı
zaman onu alıkoyar ve şö� yle derdi: “Bunu nasıl yaparsın? Allah Teâ� lâ� şö� yle
buyuruyor: “Ya iyilikle tutun yahut gü� zellikle salıverin.” (Bakara 229)”1274
ǾÊ ÊƫÈƗǂÈ Ƿơ

Ì ǺÈ ǷÊ ǲÉ ƳÉ ǂǳơȄÈ
ō ǳƕơÈƿÊƛ~ǱƢÈ È ǫǾÉ ōǻÈƗǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ǹō ÈƗƢǷō Êƛȁ
È Ǫŏ È ǴǘÈ ÉȇǹÌ ÈƗƢǷō ÊƜǧÈǦÈ È ǂȀÉ ǋÌ ÈƗƨÉ ǠÈ ÈƥǁÌ ÈƗƪÌ ǔÈ ǷÈ ǹÌ Êƛȁ
È ǫȂÉȇȄōƬƷÇ È ǩÆ ȐÈَ‫ ا‬ǗƢȀÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ǞÌ ǬÈ ÈȇǶÈÌ ǳ
nƔȆ È ǨÊ Èȇ
144- (947) Nafi rahimehullah’tan: İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma dedi
ki: “Kişi î�lâ� yaptığ� ı zaman hanımını boşamadan dö� rt ay geçerse alıkonulur. Ya
boşar, ya da yemininden dö� ner.”1275
ǹƢ
È ǯÈ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁƢ
È ėȈǴÊ ǟÈ ǹō ÈƗ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ È ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ƭÉ ƾŏ ƸÈ ÉȇȄǇȂ È ǷÉ ǺÈ ÌƥƾÈ ǇÈ ÈƗƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ
È ǸÈ ȈÈÌ ǴǇ
É ǺÈ ÌƥǞȈ È ȆÈ ÊǳȂǸÌÉ ǳơǦÉ ǫÊ ȂÉȇ
ō ƪÉ ǠÌ ǸÊ ǇÈ ȁ
È Êƥǂǳơ
È ƨÈ ǨÈ ȈÊǼƷȂ
nǺÊ ȈÌÈƫǂō Ƿ È ÊƬÉƬǇơ~
È ÉƥÈƗƤȈ Ì ǱƢÈ Èǫ
145- (944/1) Cafer b. Muhammed, babasından rivayet ediyor: “Ali radı-
yallahu anh î�la yapan kimseyi alıkoyardı.”1276
Er-Rebî� b. Suleyman dedi ki: “Esed b. Musa’nın şö� yle anlattığ� ını işittim: “Ebu
Hanife iki defa kü� fü� rden tevbe ettirildi.”1277

1277 Sahih.
El-Müsned 505
Liân (Lanetleşme)
ǽÉ ǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗȅō ƾÊ ǟÊ Ƣǈǳơō ƾÇ ǠÌ Ǉ È ǺÈ ÌƥǲÈ ȀÌ Ǉ È ǹō ÈƗƣƢ Ç ȀÈ ǋ Ê ǺÉ ÌƥơȆÊǼÈƯƾō Ʒ È ǱƢÈ È ǫǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƢÈȇƪÈ ÌȇÈƗǁÈ ÈƗ ǾÉ Èǳ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ȅÊ ŏ ǁƢǐÈ ÌǻȋơÈْ‫ أ‬ȅŌ ƾÊ ǟÈ ǺÊ ÌƥǶÊ ǏƢ Ê ǟÈ ȄÈǳÊƛ ƔƢÈ Ƴ È Ȇō ÊǻȐَ‫ ا‬ƴÌ ǠÌÈ ǳơơǂً ǸÊ ÌȇȂÈ ǟÉ ǹō ÈƗ
ǲÌ Ǉ È ǲÉ ǠÈ ǨÌ ÈȇǦÈ ȈÌ ǯ È ǵÌ ÈƗǾÉ ÈǻȂÉǴÉƬǬÌ ÈƬÈǧǾÉ ǴÉÉƬǬÌ ÈȇÈƗȐÅ ƳÉ ǁ È ǾÊ ÊƫÈƗǂÈ Ƿơ
Ì ǞÈ Ƿ È ƾÈ ƳÈ ȁÈ ȐÅ ƳÉ ǁ È ǹō ÈƗȂÈÌ ǳǶÉ ǏƢ Ê ǟÈ
Êَّ‫لله‬ơǱȂÈ ǇÉ ǁ È ǶÆ ǏƢ Ê ǟÈ ǱÈ ÈƘǈÈ È ǧǮÈ ÊǳƿÈ ǺÌ ǟÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǇÉ ǁ È ǶÉ ǏƢ Ê ǟÈ ƢÈȇȆÊǳ
ǲÈ ÊƟƢǈÈ ǸÌÈ ǳơǶō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁ È ǽÈ ǂÊ ǰÈ È ǧǮÈ ÊǳƿÈ ǺÌ ǟÈ Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
ƢǸÈō ǴǧÈǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
Ê ǇÉ ǁ È ǺÌ ǷÊ ǞÈ ǸÊ ǇƢ È ǷÈ ǶÇ ǏƢ Ê ǟÈ ȄÈǴǟÈ ǂÈ ÉƦǯȄ È ōƬƷƢ È ȀÈ ÈƥƢǟÈ ȁÈ
Êَّ‫لله‬ơǱȂÉ ǇÉ ǁ È ǮÈ È ǳ ǱƢÈ È ǫ ơÈƿƢǷ È ǶÉ ǏƢ Ê ǟÈ ƢÈȇǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǂÆ ǸÊ ÌȇȂÈ ǟÉ ǽÉ ƔƢÈ Ƴ È ǾÊ ǴÊ ǿÌ ÈƗ ȄÈǳÊƛ ǶÆ ǏƢ Ê ǟÈ ǞÈ ƳÈ ǁÈ
Êَّ‫لله‬ơǱȂÉ ǇÉ ǁ È ǽÈ ǂÊ ǯÈ ƾÈ Ì ǫÇǂȈÌ ƼÈ ÊƥȆÊǼÊƫƘÌÈƫǶÈÌ ǳÇǂǸÊ ÌȇȂÈ ǠÉ ÊǳǶÆ ǏƢ Ê ǟÈ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
ȄōƬƷȆÊ È ȀÈƬÌǻÈƗȏَ‫ ا‬Êَّ‫لله‬ơȁ È ǂÆ ǸÊ ÌȇȂÈ ǟÉ ǱƢ È ÊƬōǳơƨÈ ÈǳÈƘǈÌ ǸÌÈ ǳơǶō
È ǬÈ ǧÈƢȀÈ ǼÌ ǟÈ ǾÉ ÉƬÌǳÈƘǇȆ È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
ǅƢÊ ōǼǳơǖÈ ǇÈ ȁ È Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǇÉ ǁȄ È ÈƫÈƗȄōƬƷ È ǂÆ ǸÊ ÌȇȂÈ ǟÉ ǲÈ ÈƦÌǫÈƘǧÈƢȀÈ ǼÌ ǟÈ ǾÉ ÈǳÈƘǇÌ ÈƗ
ǦÈ ȈÌ ǯ È ǵÌ ÈƗǾÉ ÈǻȂÉǴÉƬǬÌ ÈƬÈǧǾÉ ǴÉÉƬǬÌ ÈȇÈƗȐÅ ƳÉ ǁÈ ǾÊ ÊƫÈƗǂÈ Ƿơ
Ì ǞÈ ǷÈ ƾÈ ƳÈ ȁ È ȐÅ ƳÉ ǁÈ ƪÈ ÌȇÈƗǁÈ ÈƗÊَّ‫لله‬ơǱȂ È ǇÉ ǁƢ È ÈȇǱƢ È ǬÈ ǧÈ
ǮÈ ÊƬÈƦƷƢ Ê ǏȆ
È ǧÊ ȁ È ǮȈ È ǧÊ Éَّ‫لله‬ơǱÈ ǄÈ ÌǻÈƗ ƾÈ Ì ǫ~Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǲÉ ǠÈ ǨÌ Èȇ
Ê ǇÉ ǁ È ƾÈ ǼÌ ǟÊ ǅƢ Ê ōǼǳơǞÈ ǷƢ È ÈǼǟÈ Ȑَ‫ ا‬ÈƬÈǧƾÇ ǠÌ Ǉ
È ÈǻÈƗȁƢ È ǺÉ ÌƥǲÉ ȀÌ Ǉ È ǱƢ È ǬÈ ǧÈ nƢȀÈ ÊƥƩÊ ƘÌ ǧÈ ƤÌ ǿÈ ƿÌ ƢÈǧ
È ǇÉ ǁƢ È ÈȇƪÉ ÌƥÈǀǯ È ǂÆ ǸÊ ÌȇȂÈ ǟÉ ǱƢÈ È ǫƢǸÊ È ȀÊǼǟÉ Ȑَ‫ا‬ÈƫǺÌ ǷÊ ƢǣÈ ǂÈÈ ǧƢǸÈ ō ǴǧÈ ǶōÈ ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
ǺÉ ÌƥơǱƢÈÈ ǫǶō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁ È ǧƢȀÈ ÉƬǰÌ ǈÈ ǷÌ ÈƗǹÌ Êƛ
È ǽÉ ǂÈ ǷÉ ƘÌÈȇǹÌ ÈƗǲÈ ƦÈÌ ǫƢًƯȐَ‫ا‬ÈƯƢȀÈ ǬÈ Ǵō ǘÈ
ǺÊ ȈÌÈǼǟÊ Ȑَ‫ ا‬ÈƬǸÌÉ ǳơƨÉ ōǼǇ
É ǮÌ È ǴÊƫƪÌ ÈǻƢǰÈ È ǧƣƢ Ç ȀÈ ǋÊ
146- (721/1) Sehl b. Sa’d es-Sâ� idî� dedi ki: “Uveymir el-Aclâ� nî�, Asım
b. Adiyy el-Ensarî�’ye gelerek: “Ey Â� sim! Karısını yabancı bir erkekle yaka-
layan adam hakkında gö� rü� şü� n nedir? O, onu (zaniyi) ö� ldü� recek, siz de onu
mu ö� ldü� receksiniz?! Yoksa nasıl hareket edecek? Ey Asım, bunu benim
506 İmam Şafiî
için Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem’e soruver” dedi. Asım da (bunu)
Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem’e sorunca, Rasû� lullah sallâ� llahu aleyhi
ve sellem bu suallerden hoşlanmadı ve bu şekilde sorular sormayı ayıpla-
dı. Hatta Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem’den işittikleri Asım’ın ağ� ırına
gitti. Asım evine dö� nü� nce Uveymir onun yanına gelip: “Ey Asım! Rasû� lullah
sallallahu aleyhi ve sellem sana ne cevâ� p verdi?” dedi. Asım da: “Sen bana
hayır getirmedin. Rasû� lllah sallallahu aleyhi ve sellem sorduğ� um meseleden
hoşlanmadı” deyince Uveymir: “Allah’a yemî�n olsun ki bunu ona sormaktan
vazgeçmeyeceğ�im” karşılığ� ını verdi. Derken Uveymir kalkıp halk arasında
bulunan Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem’in yanına geldi ve: “Ey Allah’ın
Rasü� lü� ! Ne buyurursun, bir adam karısının yanında birini bulursa, onu ö� l-
dü� rü� r siz de kendisini mi ö� ldü� rü� rsü� nü� z, yoksa ne yapar?” diye sordu. Bunun
ü� zerine Rasû� lullah salâ� llahu aleyhi ve sellem: “Senin ve hanımın hakkın-
da Kur’an âyeti indirildi git onu getir.” buyurdu. Sehl dedi ki: “Ben halk
ile birlikte Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem’in yanında iken onlar da
lâ� netleştiler.” Lâ� netleşmeyi bitirdikleri zaman Uveymir: “Ey Allah’ın Rasû� lü� !
Eğ� er ben onu nikâ� hım altında tutacak olursam, onun hakkında yalan sö� y-
lemiş duruma dü� şerim” dedi ve daha Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem
ona hanımını boşaması için emir vermeden ö� nce onu ü� ç talâ� kla boşadı.” İ�bn
Şihâ� b: “Artık bu, liâ� n yapanların â� deti olmuştur” dedi.1278
ǱƢÈ È ǫǽÉ ǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗƾÇ ǠÌ Ǉ È ǺÊ ÌƥǲÊ ȀÌ Ǉ È ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ç ȀÈ ǋÊ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÇ ǠÌ Ǉ È ǺÉ ÌƥǶȈ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȆÊǳ ǲÌ Ǉ È ȅŌ ƾÊ ǟÈ ǺÈ ÌƥǶÈ ǏƢ Ê ǟÈ ƢÈȇǱƢ È ǬÈ ǧÈ ȅŌ ƾÊ ǟÈ ǺÊ ÌƥǶÊ ǏƢ Ê ǟÈ ȄÈǳÊƛ ȆŎ ÊǻȐَ‫ ا‬ƴÌ ǠÌÈ ǳơǂÆ ǸÊ ÌȇȂÈ ǟÉ ƔƢÈ ƳÈ
ǾÊ ÊƥǲÉ ÈƬǬÌ ÉȇÈƗǾÉ ǴÉÉƬǬÌ ÈȈÈǧȐÅ ƳÉ ǁ
È ǾÊ ÊƫÈƗǂÈ Ƿơ
Ì ǞÈ ǷÈ ƾÈ ƳÈ ȁ È ǲÇ ƳÉ ǁ È ǺÌ ǟÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
ÉƅơȄōǴǏ È ȆŎ ÊƦōǼǳơƣƢ È ǠÈÈ ǧǶō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơǶÆ ǏƢ Ê ǟÈ ǱÈ ÈƘǈÈ È ǧǞÉ ÈǼǐÌ ÈȇǦÈ ȈÌ ǯ È ǵÌ ÈƗ
ȆÊǼÊƫƘÌÈƫǶÈÌ ǳǮÈ ōǻÊƛƪÉ ǠÌ ÈǼǏ È ǱƢÈ È ǫƪÈ ǠÌ ÈǼǏƢ È Ƿ È ǱƢ È ǬÈ ǧÈǂÆ ǸÊ ÌȇȂÈ ǟÉ ǾÉ ÈȈǬÊ ǴÈ ǧÈǲÈ ÊƟƢǈÈ ǸÌÈ ǳơǶō
ǂÆ ǸÊ ÌȇȂÈ ǟÉ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǲÈ ÊƟƢǈÈ ǸÌÈ ǳơƣƢ È ǠÈÈ ǧ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ È ǇÉ ǁ È ƪÌ É ǳÈƘǇÇ
È ǂȈÌ ƼÈ Êƥ
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ǱÊ
È ǄÌǻÉƗƾÈ Ì ǫǽÉ ƾÈ ƳÈ ȂÈ Èَ‫ أ‬ǧǶō
È ǧǽÉ ƢÈƫÈƘǧÈǾÉ ōǼÈǳÈƘǇÌ ȌÈ È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÈ ǇÉ ǁ È Ǻō ÈȈÊƫȉَ‫ آ‬Êَّ‫لله‬ơȁÈ
ƢȀÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ƪÉ ÌƥÈǀǯ È ƾÌ ǬÈ ÈǳƢȀÈ ÊƥƪÉ ǬÌ ǴÈ ǘÈ ÌǻơǹÊَ‫إ‬Ê ȍǂÆ ǸÊ ÌȇȂÈ ǟÉ ǱƢÈ ǬÈ ǧÈƢǸÈ ȀÉ ÈǼȈÌÈƥǺÈ ǟÈ ȐÈَ‫ ا‬ǧƢǸÈ ǿÉ ƢǟÈ ƾÈ ǧÈƢǸÊ È ȀȈǧÊ

El-Müsned 507
ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁ È ǫǶō

È ǱƢÈ È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǽÉ ǂÈ ǷÉ ƘÌÈȇǹÌ ÈƗǲÈ ƦÈÌ ǫƢȀÈ ǫÈ ǁƢÈ ǨÈ ǧÈ
É ǇÉ ǁ
ǽÉ ơǁÈ ÉƗ ȐÈَ‫ ا‬ǧ ǺÊ ȈÌÈƬÈȈÌǳȍơ È ǜÊ ǟÈ ƲÈ ǟÈ ƽÌ ÈƗ ǶÈ ƸÈ ǇÌ ÈƗ ǾÊ Êƥ ƩÌ ƔƢÈ Ƴ
Êْ‫ إ‬ǶȈ È ǹÌ ÊƜǧÈ ƢǿÈ ȁǂÉ ǜÉ Ìǻơ~Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
ǾÊ ÊƥƩÌ ƔƢÈ ƴÈ È ǧnƢًƥƿÊ Ƣǯ È ȏَّ‫ا‬ÊƛǽÉ ơǁÈ ÉƗȐÈَ‫ ا‬ǧÆƧǂÈ ƷÈ ȁ È ǂÈ ǸÊ ȈÌ ƷÈ ÉƗǾÊ ÊƥƩÌ ƔƢÈ Ƴ
È ǾÉ ōǻÈƘǯ È ǹÌ Êƛȁ È ǩÈ ƾÈ Ǐ È ƾÈÌ ǫȏَّ‫ا‬Êƛ
ǺÊ ȈÌÈǼǟÊ Ȑَ‫ ا‬ÈƬǸÌÉ ǳơƨÉ ōǼǇ
É ƩÌ ǁƢÈ ǐÈ Ê ǺÉ ÌƥơǱƢÈ
Ç ȀÈ ǋ
È ǧƣƢ È ǫǽÊ ȁǂÉ ǰÌ ǸÌÈ ǳơƪÊ ǠÌ ōǼǳơȄÈǴǟÈ
147- (721/2) Sehl b. Sa>d es-Sâ� idî� dedi ki: “Uveymir el-Aclâ� nî�, Asım b.
Adiyy’e gelerek: “Ey Â� sim! Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’e: karısını
yabancı bir erkekle yakalayan adamı sor. O, onu ö� ldü� rü� r mü� yahut ne ya-
par?” dedi. Asım da bunu Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem>e sorunca,
Rasû� lullah sallâ� llahu aleyhi ve sellem bu suallerden hoşlanmadı ve bu şekil-
de sorular sormayı ayıpladı. Uveymir onun yanına gelip: “Ey Asım! Ne yap-
tın?” dedi. Asım da: “Sen bana hayır getirmedin. Rasû� lllah sallallahu aleyhi
ve sellem sorduğ� um meseleden hoşlanmadı ve ayıpladı” deyince Uveymir:
“Allah>a yemî�n olsun, Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’e gidip bunu so-
racağ� ım.” dedi. Uveymir, Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’e gittiğ� inde
Allah ona bu konuda ayet indirmişti. İ�kisini çağ� ırdı ve lanetleştiler. Uveymir
dedi ki: “Eğ� er ben onu nikâ� hım altında tutacak olursam, onun hakkında ya-
lan sö� ylemiş duruma dü� şerim” dedi ve daha Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve
sellem ona hanımını boşaması için emir vermeden ö� nce onu boşadı. Sonra
Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “O kadına bakın, eğer
vücudu siyah, gözlerinin siyahı koyu, kalçaları iri (ve baldırları kaba)
bir çocuk doğurursa ben Uveymir’in bu kadına zina isnadında gerçek-
ten doğru olduğunu sanırım. Eğer kadın keler nevinden kızılca kurt gibi
kızılca bir çocuk doğurur ise ben Uveymir’in yalancı olduğunu sanırım”
Sonra kadın hoşlanılmayan (yâ� ni zina isnadını doğ� rulayıcı) surette bir çocuk
getirdi ” İ�bn Şihâ� b: “Artık bu, liâ� n yapanların â� deti olmuştur” dedi.1279
ǺÊ ÌƥǲÊ ȀÌ ǇÈ ǺÌ ǟÈ ƣƢÇ ȀÈ ǋ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƤÇ ÌƟƿÊ ȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÉ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ì ǞÈ Ƿ
È ƾÈ ƳÈ ȁ
È ȐÅ ƳÉ ǁ È ǹō ÈƗ ȂÈÌ ǳ ƪÈ ÌȇÈƗǁÈ ÈƗ ǱƢ
È ǬÈ ǧÈ ǶÇ ǏƢ È ǂً ǸÊ ÌȇȂÈ ǟÉ ǹō ÈƗ ƾÇ ǠÌ ǇÈ
Ê ǟÈ ȄÈǳÊƛ ƔƢÈ Ƴơ
ǱÈ ÈƘǈÈ È ǧǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǇÉ ǁ È ǶÉ ǏƢÊ ǟÈ ƢÈȇȆÊǳǲÌ Ǉ
È ǾÉ ÈǻȂÉǴÉƬǬÌ ÈƫÈƗǾÉ ǴÈÈƬǬÈ ǧÈ ȐÅ ƳÉ ǁÈ
1279 Sahih. Şafii, Sunen (15064) Buhari (4745) İ�bn Mace (2066)
508 İmam Şafiî
ǲÈ ÊƟƢǈÈ ǸÌÈ ǳơǶō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ
É ǇÉ ǁ È ǽÈ ǂÊ ǰÈ È ǧ Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơ
È Ƕō
ǽÈ ǂÊ ǯ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗ ǽÉ ǂÈ ÈƦƻÌ ÈƘǧÈ ÇǂǸÊ ÌȇȂÈ ǟÉ ȄÈǳÊƛ ǶÆ ǏƢ Ê ǟÈ ǞÈ ƳÈ ǂÈÈ ǧ ƢȀÈ ÈƥƢǟÈ ȁÈ
ƔƢÈ ƴÈ È ǧǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÈ ǇÉ ǁÈ Ǻō ÈȈÊƫȉَ‫ آ‬Êَّ‫لله‬ơȁ
È ǂÆ ǸÊ ÌȇȂÈ ǟÉ ǱƢ È ǬÈ ǧÈƢȀÈ ÈƥƢǟÈ ȁÈ ǲÈ ÊƟƢǈÈ ǸÌÈ ǳơ
È ǇÉ ǁ È ǱÈ ÈƘǈÈ È ǧ ǶÇ ǏƢ Ê ǟÈ ǥÈ Ȑَ‫ ا‬ƻ Ê ǹƕ É ǂÌ ǬÉ ÌǳơǱÈ ǄÈ Èǻ ƾÈÌ ǫȁÈ
ƢȀÈ ÉƬǰÌ ǈÈ ǷÌ ÈƗ ǹÌ Êƛ ƢȀÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ƪÉ ÌƥÈǀǯ È ǱƢÈ È ǫ Ƕō ÉƯ ƢÈǼǟÈ Ȑَ‫ ا‬ÈƬÈǧ ƢǷÈ ƾō ǬÈ ÈƬÈǧ nǹƕ É ǂÌ ǬÉ ÌǳơƢǸÈ ǰȈÉ ǧÊ ǱÈ ǄÈ Èǻ ƾÈÌ ǫ~
È ǫȁ
ǱƢÈ È ǺÊ ȈÌÈǼǟÊ Ȑَ‫ ا‬ÈƬǸÌÉ ǳơƨÉ ōǼǇ É ƪÌ ǔÈ ǸÈ È ǧ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǽÉ ǂÈ ǷÈ ÈƗ ƢǷÈ ȁƢÈ ȀÈ ǫÈ ǁƢÈ ǨÈ ǧÈ
ǾÉ ōǻÈƘǯơ
È ًŚǐÈ Ê ǫ ǂÈ ǸÊ ȈÌ ƷÈ ÉƗ ǾÊ Êƥ ƩÌ ƔƢÈ Ƴ
È ǹÌ ÊƜǧÈ ƢǿÈ ȁǂÉ ǜÉ Ìǻơ~Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂÉ ǇÉ ǁÈ
ǺÊ ȈÌÈƬÈȈÌǳÈƗơÈƿǺÈ ÈȈǟÌ ÈƗǶÈ ƸÈ ǇÌ ÈƗǾÊ ÊƥƩÌ ƔƢÈ Ƴ È ǹÌ ÊƛȁƢ
È ȀÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ƣÈ È ǀǯ È ƾÈ Ì ǫȏَّ‫ا‬ÊƛǾÉ ÉƦǈÊ ƷÌ ÈƗȐÈَ‫ ا‬ǧÆƧǂÈ ƷÈ ȁÈ
ǽÊ ȁǂÉ ǰÌ ǸÌÈ ǳơƪÊ ǠÌ ōǼǳơȄÈǴǟÈ ǾÊ ÊƥƩÌ ƔƢÈ ƴÈ È ǧnƢȀÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ǩÈ ƾÈ Ǐ È ƾÈ Ì ǫȏَّ‫ا‬ÊƛǾÉ ÉƦǈÊ ƷÌ ÈƗȐÈَ‫ ا‬ǧ
148- (721/3) Sehl b. Sa>d es-Sâ� idî� dedi ki: “Uveymir, Asım’a gelerek: “Ne
dersin, kişi hanımını yabancı bir erkekle yakalasa ve onu ö� ldü� rse onu ö� ldü� rü� r
mü� sü� nü� z? Ey Asım! Bunu benim için Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’e
soruver” dedi. Asım da bunu Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem>e sorun-
ca, Rasû� lullah sallâ� llahu aleyhi ve sellem bu suallerden hoşlanmadı ve bu şe-
kilde sorular sormayı ayıpladı. Asım, Uveymir’e gelip Nebî� sallallahu aleyhi
ve sellem’in sorulardan hoşlanmadığ� ını ve bundan dolayı ayıpladığ� ını haber
verdi. Uveymir dedi ki: “Allah'a yemî�n olsun, Rasulullah sallallahu aleyhi ve
sellem’e gidip bunu soracağ� ım.” dedi. Uveymir Rasulullah sallallahu aleyhi ve
sellem’e gittiğ� inde, Allah, Asım’ın ardından bu konuda ayet indirmişti. Uvey-
mir sorunca, Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem: “İkiniz hakkında ayet
indi” dedi. İ�kisi lanetleştiler. Uveymir dedi ki: “Ey Allah’ın Rasulü� ! Eğ� er ben
onu nikâ� hım altında tutacak olursam, onun hakkında yalan sö� ylemiş duruma
dü� şerim” dedi ve daha Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem ona hanımını
boşaması için emir vermeden ö� nce onu boşadı. Lanetleşenler hakkındaki
adet de bu oldu. Sonra Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu:
“O kadına bakın: Eğer kadın keler nevinden kızılca kurt gibi kızılca bir
çocuk doğurur ise ben Uveymir’in yalancı olduğunu sanırım. Eğer vü-
cudu siyah, gözlerinin siyahı koyu, kalçaları iri (ve baldırları kaba) bir
çocuk doğurursa ben Uveymir’in bu kadına zina isnadında gerçekten
doğru olduğunu sanırım.” Sonra kadın hoşlanılmayan (yâ� ni zina isnadını
El-Müsned 509
doğ� rulayıcı) surette bir çocuk getirdi.1280
ƾÇ ǠÌ Ǉ
È ǺÊ ÌƥǲÊ ȀÌ Ǉ È ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ç ȀÈ ǋ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇ È ǺÉ ÌƥƾÉ ȈǠÊ ǇƢÈ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ƕō
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơȄÈǳÊƛ ƔƢÈ ƳÊ È ǁƢǐÈ ÌǻȋơÈْ‫ أ‬ǺÈ ǷÊ ȐÅ ƳÉ ǁ È ǹō ÈƗ ƧÈ ƾÈ ǟÊ ƢǇȆ
È ÊǼÈƥȆƻÊ ÈƗ
ǦÈ ȈÌ ǯÈ ǵÌ ÈƗǾÉ ÈǻȂÉǴÉƬǬÌ ÈƬÈǧǾÉ ǴÉÉƬǬÌ ÈȇÈƗȐÅ ƳÉ ǁÈ ǾÊ ÊƫÈƗǂÈ Ƿơ È ȐÅ ƳÉ ǁÈ ƪÈ ÌȇÈƗǁÈ ÈƗÊَّ‫لله‬ơǱȂ
Ì ǞÈ ǷÈ ƾÈ ƳÈ ȁ È ǇÉ ǁƢ È ÈȇǱƢ È ǬÈ ǧÈ
È ǫǺÊ ȈÌÈǼǟÊ Ȑَ‫ ا‬ÈƬǸÌÉ ǳơÊǂǷÌ ÈƗǺÌ ǷÊ ǹƕ
ǱƢÈ Ê ǂÌ ǬÉ ÌǳơȆǧÊǂÈ ǯÉ Ê ƿƢǷÈ ǾÊ ÊǻƘÌ ǋȆ
È ǧÊǲō ƳÈ ȁ È Ǆō ǟÈ Éَّ‫لله‬ơǱÈ ǄÈ ÌǻÈƘǧÈǞÉ ÈǼǐÌ Èȇ
ƢÈǼǟÈ Ȑَ‫ ا‬ÈƬÈǧǱƢÈ È ǫnǮÈ ÊƫÈƗǂÈ ǷơȆ Ì ǧÊ ȁ È ǮȈ È ǧÊȆÈ ǔÉ Ê ǫƾÈ
Ì ǫ~Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǾÉ ÈǳǱƢÈ ǬÈ ǧÈ
ǹÌ ÈƗ ƢǸÈ ǿÉ ƾÈ ǠÌ ÈƥÆƨōǼǇ
É ƪÌ ÈǻƢǰÈ È ǧ Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơƾÈ ǼÌ ǟÊ ƢȀÈ ǫÈ ǁƢÈ
È ǧ Ƕō ÉƯ ƾÆ ǿÊ ƢǋƢ È ÈǻÈƗȁÈ
ǾÊ Ƿŏ ÉƗȄÈǳÊƛȄǟÈ ƾÌ ÉȇƢȀÈ ÉǼÌƥơǹƢ È ǰÈÈ ǧƢǿÈ ǂÈ ǰÈ ÌǻÈƘǧÈ ȐÅ ǷÊ ƢƷ È ƪÌ ÈǻƢǯÈ ȁÈ ǺÊ ȈÌÈǼǟÊ Ȑَ‫ ا‬ÈƬǸÌÉ ǳơǺÈ ȈÌÈƥǩÈ ǂō ǨÈ Éȇ
149- (721/4) Saide oğ� ullarının kardeşi Sehl b. Sa’d radıyallahu anh’den:
“Ensar’dan bir adam Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’e geldi ve dedi ki: “Ey
Allah’ın Rasulü� ! Kişi hanımını yabancı bir erkekle yakalasa ve onu ö� ldü� rse
sizde onu ö� ldü� rü� r mü� sü� nü� z, yahut ne yapılır?” Allah Azze ve Celle anlatılan
konuda lanetleşme ayetini indirdi. Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem ona dedi
ki: “Senin ve hanımın hakkında hüküm verildi.” Bunun ü� zerine adamla
karısı lanetleştiler. Ben de şahit idim. Sonra Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’in
huzurunda ayrıldılar. Onlardan sonra lanetleşenlerin sü� nneti ayrılmak oldu.
Kadın hamile idi, adam onu kabul etmedi. Çocuk, annesine nispet edilerek
çağ� ırılıyordu.”1281
ǺÊ ȈÌÈǼǟÊ Ȑَ‫ ا‬ÈƬǸÌÉ ǳơƩÉ ƾÊ

Ì Ȁǋ
È ǱƢÈ È ǫƾÇ ǠÌ Ǉ È ǺÊ ÌƥǲÊ ȀÌ Ǉ
È ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǹƢ
Ç ȀÈ ǋ É ÈȈǨÌ ǇƢÉ ÈǼÈƯƾō ƷÈ
ǶÈ
Ì ǴǧÈƮȇ È ƾÊ ƸÌ È Ǉ
È ǳơǩƢ È Ƕō ÉƯƨً ÈǼǇ
È ƧÈ ǂÈ ǌÌ ǟÈ ǆ È ǺÉ ÌƥơƢÈǻÈƗȁ
È ǸÌ ƻ È Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơƾÈ ǼÌ ǟÊ
È ǬÈ ÌƫÊƛǾÉ ǼÌ ǬÊ ƬÌÉȇ
ƔÊ ȏَ‫ ا‬ƚÉ ǿÈ ǹƢ
150- (721/5) Sehl b. Sa’d radıyallahu anh’den: “Nebî� sallallahu aleyhi ve
sellem’in huzurunda lanetleşenlere şahit olduğ� umda on beş yaşında idim.”

510 İmam Şafiî
Sonra hadisi rivayet etti.1282
ƮȇÈ ƾÊ Ʒ È ǂÈ ǯÈ È ƾÇ ǠÌ Ǉ
È ƿȁ È ǺÊ ÌƥǲÊ ȀÌ Ǉ
È ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ç ȀÈ ǋÊ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÇ ǠÌ Ǉ È ǺÉ ÌƥǶȈÉ ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǾÊ Êƥ ƩÌ ƔƢÈ Ƴ È ǹÌ ÊƜǧÈ ƢǿÈ ȁǂÉ ǐÊ ÌƥÈƗ~Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǱƢÈ
È ǫ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǺÊ ȈÌÈǼǟÊ Ȑَ‫ ا‬ÈƬǸÌÉ ǳơ
ǂÈ ǸÈ ƷÌ ÈƗǾÊ ÊƥƩÌ ƔƢÈ Ƴ
È ǹÌ Êƛȁ
È ǩÈ ƾÈ Ǐ È ƾÈ Ì ǫȏَّ‫ا‬ÊƛǽÉ ơǁÈ ÉƗȐÈَ‫ ا‬ǧǺÊ ȈÌÈƬÈȈÌǳȍơ È ǜÊ ǟÈ ǺÊ ȈÌÈǼȈÌ ǠÌÈ ǳơƲÈ ǟÈ ƽÌ ÈƗǶÈ ƸÈ ǇÌ ÈƗ
Êْ‫ إ‬ǶȈ
ǽÊ ȁǂÉ ǰÌ ǸÌÈ ǳơƪÊ ǠÌ ōǼǳơȄÈǴǟÈ ǾÊ ÊƥƩÌ ƔƢÈ ƴÈ È ǧnƢًƥƿÊ Ƣǯ È ȏَّ‫ا‬ÊƛǽÉ ơǁÈ ÉƗȐÈَ‫ ا‬ǧÆƧǂÈ ƷÈ ȁÈ ǾÉ ōǻÈƘǯÈ
151- (721) Sehl b. Sa’d radıyallahu anh’den: O, lanetleşenler hakkındaki
hadisi zikretti ve şö� yle dedi: Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu ki: “Ka-
dını gözetleyin! Eğer vücudu siyah, gözlerinin siyahı koyu, kalçaları iri
bir çocuk doğurursa zina isnadında gerçekten doğru olduğunu sanırım.
Eğer kadın kızılca bir çocuk doğurursa onun yalancı olduğunu sanırım.”
Kadın hoşlanılmayan (zina isnadını doğ� rulayıcı) bir çocuk doğ� urdu.”1283
ƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ȁ
È ƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ È ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƭÉ ƾŏ ƸÈ ÉȇƾÇ ǠÌ Ǉ
È ǺÊ ÌƥǶȈ È ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛ ƪÉ ǠÌ ǸÊ ǇÈ
È ǂÈ ǬÈ ǋÌ ÈƗ ǾÊ Êƥ ƩÌ ƔƢÈ Ƴ
ȂÈ ȀÉ ǧÈ Ƣǘً ÊƦǇ È ǹÌ Êƛ ǱƢÈ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗ ƨÈ ÈƦƬÌ ǟÉ ǺÉ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ
ƲÈ ǠÊ ÌȇƽÈ ÉƗǾÊ ÊƥƩÌ ƔƢÈ ƴÈ È ǫùǾÉ ǸÊ
È ǧǱƢÈ É ȀōƬÈȇȅǀÊ ǴōÊǳȂÈ ȀÉ ǧÈ ƲÈ ǠÊ ÌȇƽÈ ÉƗǾÊ ÊƥƩÌ ƔƢÈ Ƴ È ȀÈ ƳÊ ȁÌ ǄÈ Êǳ
È ǹÌ ÊƛȁƢ
152- Ubeydullah b. Abdillah b. Utbe dedi ki: “Nebî� sallallahu aleyhi ve
sellem şö� yle buyurdu: “Eğer mavi gözlü ve düz saçlı çocuk doğurursa o
kocasınındır. Eğer kıvırcık saçlı bir çocuk doğurursa itham edilen kim-
senindir.” Kadın kıvırcık saçlı bir çocuk doğ� urdu.1284
ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ȁ

È ƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ È ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƾÇ ǠÌ Ǉ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǺÉ ÌƥǶȈ
ƢȀÈ ƳÊ ȁÌ ǄÈ ÊǳȂÈ ȀÉ ǧÈ Ƣǘً ÊƦǇ È ǂÈ ǤÊ ȈÌ ǷÈ ÉƗƩÌ ƔƢÈ Ƴ
È ǹÌ Êƛ~ǱƢÈ È ǫǶōÈ ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗÊَّ‫لله‬ơ
ƲÈ ǠÊ ÌȇƽÈ ÉƗǾÊ ÊƥƩÌ ƔƢÈ ƴÈ
È ǧnǾÉ ǸÊÉ ȀōƬÈȇȅǀÊ ǴōÊǳȂÈ ȀÉ ǧÈ ơƾً ǠÌ Ƴ
È ƲÈ ǠÊ ÌȇƽÈ ÉƗǾÊ ÊƥƩÌ ƔƢÈ ƳÈ ǹÌ ÊƛȁÈ
1282 Sahih.
1283 Sahih.
1284 Sahih ligayrihi, Sunen (15067)
El-Müsned 511
(722) Ubeydullah b. Abdillah’tan: Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem şö� y-

le buyurdu: “Eğer kumral ve düz saçlı çocuk doğurursa o kocasınındır.
Eğer kıvırcık saçlı bir çocuk doğurursa itham edilen kimsenindir.” Ka-
dın kıvırcık saçlı bir çocuk doğ� urdu.1285
ǺÈ ǟÈ ȏ È ǹō ÈƗ ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ

َ‫ ا‬ȐÅ ƳÉ ǁ È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǩÈ ǂō ǨÈ ǧÈ ƢǿÈ ƾÊ Èǳȁ
É ǇÉ ǁ È ǺÌ ǷÊ ȄǨÈ ÈƬÌǻơȁ È ǶōÈ ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ Ê ǷÈ ǃÈ ȆǧÊ ǾÉ ÈƫÈƗǂÈ ǷơÌ
È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǹƢ
ƧÊ ÈƗǂÌ ǸÌÈ ǳƢÊƥƾÈ ÈǳȂÌÈ ǳơǪÈ ƸÌ È ǳÈƗȁƢ
È ǸÈ ȀÉ ÈǼȈÌÈƥǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
È ǴǇÈ ȁ
153- (963/2) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’dan: “Bir adam Nebî� sallal-
lahu aleyhi ve sellem’in zamanında hanımıyla lanetleşti ve çocuğ� u reddetti.
Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem onların aralarını ayırdı. Çocuğ� u da ka-
dına verdi.”1286
È ǇÉ ǁ È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƧÊ ÈƗǂÌ ǸÌÈ ǳƢÊƥƾÈ ÈǳȂÌÈ ǳơǪÈ ƸÌ È ǺÊ ȈÌÈǼǟÊ Ȑَ‫ ا‬ÈƬǸÌÉ ǳơǺÈ ȈÌÈƥǩÈ ǂÈō ǧǶō
È ǳÈƗȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
È ǴǇÈ ȁ
aleyhi ve sellem lanetleşen karı kocayı ayırdı ve çocuğ� u kadına verdi.”1287
É ǬÉ ÈȇǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÈ ÌƥơƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ

ǱȂ È ǱƢÈ É ǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ
È ǫÇǂȈÌÈƦƳ È ǺÌ ǟÈ ƣȂ È ŎȇÈƗǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ơÈǀǰÈ ǿÈ ǱƢÈ È ǹÊ Ȑَ‫ ا‬ƴÌ ǠÌÈ ǳơȆÊǼÈƥȅÌ ȂÈ ƻÈ ÈƗ ǺÈ ȈÌÈƥǶō
È ǫȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÉ ǇÉ ǁ È ǩÈ ǂÈō ǧ
ƨÈ ƸÈ ŏƦǈÈ ǸÌÉ ǳơ ȆÊǼǠÌ Èȇ ƢȀÈ ȈǴÊÈƫ ȆÊƬōǳơȁÈ ȄǘÈ ǇȂÌÌ ǳơ ƢǸÈ ȀÉ ǫÈ ǂō ǨÈ ǧÈ ȄǘÈ ǇȂÌ Ì ǳơȁÈ ƨÊ ƸÈ ŏƦǈÈ ǸÌÉ ǳơ ǾÊ ȈÌ ǠÈ ÉƦǏÌ ÉƘÊƥ
nƤÆ ÊƟƢÈƫƢǸÈ ǰÉ ǼÌ ǷÊ ǲÌ ȀÈ ǧÈ ƣÆ ƿÊ ƢǯƢ
È ǸÈ ǯÉ ƾÈ ƷÈ ÈƗǹō ÈƗǶÈ Éَّ‫ لله‬È ǫȁÈ
É ǴǠÌ Èȇ ơ~ǱƢÈ
155- (963/1) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’dan: “Rasulullah sallalla-
hu aleyhi ve sellem Aclan oğ� ullarından iki kardeşi (yâ� ni iki mü� slü� man karı-
kocayı) biribirinden ayırdı ve işaret parmağ� ı ile orta parmağ� ını ayırarak gö� s-
1285 Sahih ligayrihi. Mü� rseldir.

512 İmam Şafiî
terdi: “Allah biliyor ki biriniz yalancıdır. İ�çinizden tevbe edecek biri yok mu?”
diye sordu.”1288
È ǅƢÇ ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƤÇ ȈÈÌ Ǵǯ Ê ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ǺÊ ÌƥǶÊ ǏƢ
È ǂÈ ǷÈ ÈƗ ǺÊ ȈÌÈǼǟÊ Ȑَ‫ ا‬ÈƬǸÌÉ ǳơǺÈ ȈÌÈƥǺÈ ǟÈ ȏ
ǹÌ ÈƗ ȐÅ ƳÉ ǁ َ‫ ا‬ÈśƷÊ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗ ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ
nÆƨÈƦƳȂÊ ǷƢÉ ȀÈ ōǻÊƛ~ǱƢÈ È ƨÊ ǈÈ ǷÊ ƢƼÌ
È ǫȁ È ǳơƾÈ ǼÌ ǟÊ ǾÊ ȈǧÊ ȄÈǴǟÈ ǽÉ ƾÈ ÈȇǞÈ ǔÈ Èȇ
156- (990) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’dan: Nebî� sallallahu aleyhi ve
sellem, liâ� n yapacak karı-kocaya liâ� n yapmaları emrini verdiğ� inde sıra beşin-
ci yemine gelince (orada hazır bulunanlardan) bir erkeğ� e “Bu (liân, yalan-
cı için Allah’ın gazabını) gerektirir” diyerek elini onun ağ� zına koymasını
(yâ� ni onu susturup yemî�n etmekten vazgeçirmesini) emretmiştir.”1289
Ê ǬÈ ÌǳơǺÊ ǟÈ ǾÉ ÈƯƾō Ʒ

ǶÊ ǇƢ È ƾÇ ȈǠÊ Ǉ
È ǺÈ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǹÌ ÈƗƲÇ ÌȇǂÈ ƳÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇ È ǺÉ ÌƥƾÉ ȈǠÊ ǇƢ
Ƕō
Ê ǇÉ ǁȄÈÈ ǳÊƛƔƢÈ ƳÈ ȐÅ ƳÉ ǁ È ǹō ÈƗǅƢÇ ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǺÊ Ìƥ
ƢȀÈ ōǻÈƗƢǿÈ ǁƢÉ ǨÈ ǟÈ ȁ
È ǱƢÈ É ǴÊ ǿÌ ÈƘÊƥƾÆ ȀÌ ǟÈ ȆÊǳƢǷÈ Êَّ‫لله‬ơȁ
È ǫǲÊ ƼÌ ōǼǳơÊǁƢǨÈ ǟÈ ÉǀǼÌ ǷȆ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÈ ǇÉ ǁƢ
È ÈȇǱƢ È ǬÈ ǧÈ
ȆÊƫÈƗǂÈ Ƿơ Ì ǞÈ ǷÈ ƩÉ ƾÌ ƳÈ ȂÈ È ǫÊǁƢÈƥÊْ‫إ‬ȍơƾÈ ǠÌ ÈƥȄǬÈ ǈÌ ÉƫȏƢ
È ǧǱƢÈ َ‫ ا‬Ƿً ȂÌ Èȇś È ǠÊ ÈƥǁÌ ÈƗǂÉ ǨÈ ǠÌ ÉƫǂÉ ōƥƚÈ ÉƫƪÌ ÈǻƢǯơÈ
È ƿÊƛ
ƪÌ ÈȈǷÊ ǁȅ É ǀÊ ōǳơȁÊ È ǂǠÌ ǌǳơō ǖÈ ÊƦǇÈ ǺÊ ȈÈÌ ǫƢǈǳơ
ō Ǌ È ǸÌ Ʒơ
È ǂė ǨÈ ǐÌ ǷƢ É ȀÈ ƳÉ ȁÌ ǃÈ ǹƢ È ǯÈ ȁ È ǱƢÈ È ǫȐÅ ƳÉ ǁÈ
É ǇÉ ǁÈ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ƢȀً ÈƬǈÌ ǷƢ
É ǘً ǘÈ È ǫ ơƾً ǠÌ Ƴ È ƽÊ ơȂÈ ǈǳơȄÈō ǳÊƛ ȏÅ ƾÌ ƻ È ǾÊ Êƥ
ǾÊ ÊƥƪÌ ÈȈǷÊ ǁȅ
É ǀÊ ōǳơǾÉ ÊƦǌÌ ÉȇǲÇ ƳÉ ǂÈ ÊƥƩÌ ƔƢÈ ƴÈ
È ǧƢǸÈ ȀÉ ÈǼȈÌÈƥǺÈ ǟÈ ȏَ‫ ا‬Ƕō ÉƯnǺÌ ŏȈÈƥǶō ȀÉ Ǵō ǳơ~Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ
157- (961/1) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’dan: “Bir adam Nebî� sallal-
lahu aleyhi ve sellem’e geldi ve şö� yle dedi: “Ey Allah’ın Rasulü� ! Hurma sula-
masından beri hanımımı gö� rmedim.” Hurmalar sulandığ� ı zaman ağ� aç dipleri
toprakla ö� rtü� lü� r ve kırk gü� n boyunca bir daha su verilmezdi. Adam şö� yle de-
vam etti: “Ancak eve geldiğ� imde karımı bir adamla birlikte gö� rdü� m.” Adam
sarı benizli, ince yapılı, dü� z saçlı birisiydi. Kadının kendisiyle zina ettiğ� i iddia
edilen adam ise esmer, kısa kıvırcık saçlı ve etine dolgun biriydi. Rasulullah
1288 Sahih. Şafii, Sunen (15071) Muslim (1493) Ebu Davud (2258)
1289 Hasen. Ebu Davud (2255)
El-Müsned 513
sallallahu aleyhi ve sellem: “Allah’ım! Gerçeğ� i ortaya çıkar” diye dua ettikten
sonra karı koca arasında lanetleşmeyi yaptı. Ancak kadın zina ettiğ� i adama
benzeyen bir çocuk doğ� urdu.”1290
ǺÈ ÌƥơƩÉ ƾÊ
Ì ȀǋÈ ǱƢÈÈ ǫ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ
É ǺÊ ÌƥǶÊ ǇƢ Ê ǬÈ ÌǳơǺÊ ǟÈ ƽÊ ƢÈǻǄŏ ǳơȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ȄōǴǏ È ǫȆÊƬōǳơȆÈ ǿÊ ÈƗƽÇ ơƾō ǋ
È ȆŎ ÊƦōǼǳơǱƢÈ È ǺÉ ÌƥơǾÉ ÈǳǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǺÊ ȈÌÈǼǟÊ Ȑَ‫ ا‬ÈƬǸÌÉ ǳơƮȇ
Ê ƾÊ ƸÈ ÊƥƭÉ ƾŏ ƸÈ ÉȇǅƢ Ç ōƦǟÈ
ȏ È ǬÈ ǧÈnƢȀÈ ÉƬǸÌ ƳÈ ǁÈ ƨÇ ÈǼŏȈÈƥÊǂȈÌ ǤÈ Êƥơƾً ƷÈ ÈƗƢǸً Ƴơ
Ç ōƦǟÈ ǺÉ ÌƥơǱƢ
َ‫ ا‬ǅƢ Ê ǁÈ ƪÉ ǼÌ ǯ É ȂÈÌ ǳ~Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
È ǴǇÈ ȁ
ƪÌ ÈǼÈǴǟÌ ÈƗƾÈ
Ì ǫÆƧÈƗǂÈ Ƿơ
Ì ǮÌÉ ǴÊƫ
158- (961) el-Kasım b. Muhammed dedi ki: “İ�bn Abbas radıyallahu
anhuma’nın lanetleşenler hakkında hadis rivayet ettiğ� ine şahit oldum. İ�bn
Şeddad ona dedi ki: “Bu kadın, Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’in: “Şayet bir
kimseyi beyyinesiz olarak recmedecek olsaydım onu recmederdim” dediğ� i
kadın mıdır?” İ�bn Abbas radıyallahu anhuma dedi ki: “Hayır, o kadın ilan
edilmişti.”1291
َّ‫لله‬
ǞÈ ǸÊ Ǉ È ǾÉ ōǻÈƗǆ È ÉǻȂÉȇǺÊ ÌƥÊ ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƽÊ ƢȀÈ ÌǳơǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÉ ÌƥÊǄȇÊǄǠÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ȇō ÊƦōǼǳơǞÈ ǸÊ Ǉ È ǾÉ ōǻÈƗ ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȂÉƥÈƗ ȆÊǼÈƯƾō Ʒ È ȅÊ È ǫ Ȇō ǛÊ ǂÈ ǬÉ ÌǳơƭÉ ƾŏ ƸÈ ÉȇȅÊ
Ŏ ǂÉƦǬÌ ǸÌÈ ǳơǱƢÈ ō ǂÉƦǬÌ ǸÌÈ ǳơ
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǱƢÈ È ǫ ƨÊ ÈǼǟÈ Ȑَ‫ ا‬ǸÌÉ ǳơƨÉ ÈȇƕƪÈ É ǬÉ ÈȇǶō
Ì ǳǄÈ Èǻ ƢǸÈō ǳ ǱȂ È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
ƔÇ ȆÌ ǋȆ È ǧÊ Êَّ‫لله‬ơǺÈ ǷÊ ƪÌ ǈÈ ȈÈÌ ǴǧÈ ǶÌ ȀÉ ǼÌ ǷÊ ǆ È ȈÈÌ ǳǺÌ Ƿ
È ǵÇ ȂÈÌ ǫȄÈǴǟÈ ƪÈ Ì ǴƻÈ ƽÌ ÈƗƧÇ ÈƗǂÈ ǷơƢ
Ì ǸÈ ŎȇÈƗ~Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ
ǾÉ ǼÌ ǷÊ Éَّ‫لله‬ơ ƤÈ ƴÈ ÈƬƷơ
Ì ǾÊ ȈÈÌ ǳÊƛ ǂÉ ǜÉ ǼÌÈȇȂÈ ǿÉ ȁ
È ǽÉ ƾÈ Èǳȁ È ƾÈ ƸÈ ƳÈ ǲÇ ƳÉ ǁƢÈ ǸÈ ŎȇÈƗȁ
È ǾÉ ÈƬōǼƳÈ Éَّ‫لله‬ơ ƢȀÈ ǴÌ ƻÊ ƾÌ ÉȇǶÈÌ ǳȁÈ
nǺȇÊ È ǂƻÊ ȉơْ‫ آ‬ȁ Èś È Êǳȁō ȋơȆ
Èْ‫ أ‬ǧÊ ǪÊ ÊƟȐَ‫ ا‬ƼÌ È ǳơǅȁÊ ƔÉ ǁȄÈ É ǴǟÈ ǾÉ ƸÈ ǔÈ È ǧȁÈ
159- (962) Ebu Hureyre radıyallahu anh’den: “Lanetleşme ayeti nazil
olduğ� u zaman Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Bir kavme
o kavimden olmayan bir çocuğu dahil eden bir kadının Allah ile hiçbir
alâkası yoktur ve Allah onu kesinlikle cennetine koymayacaktır. Bile
bile çocuğunu kabul etmeyen bir erkeği de Allah kendisinden uzaklaş-
1290 Sahih ligayrihi. Abdurrazzak (12451)

514 İmam Şafiî
tıracak (kıyamet gününde) önceki ve sonraki ümmetlerin gözü önünde

kepaze edecektir.”1292
ǺÊ Ìƥ ƾÊ ȈǠÊ ǇÈ ǺÌ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÉ Ìƥ ȁǂÉ ǸÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ ǱȂ
É ǬÉ Èȇ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÈ Ìƥ ǹƢÈ ÈȈǨÌ ǇÉ ƪÉ ǠÌ ǸÊ ǇÈ ȁÈ
Ê ǺÊ ȈÌÈǼǟÊ Ȑَ‫ ا‬ÈƬǸÌÉ ǴÊǳǱƢÈ
ƢǸÈ ǰÉ ÉƥƢǈÈ Ʒ~ È ǫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ÇǂȈÌÈƦƳÉ
È ǫȆÊǳƢǷ
ǱƢÈ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ
È ǇÉ ǁƢ È ǫnƢȀÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ǮÈ
È ÈȇǱƢÈ È ÊƦǇ
È ǳǲȈ È ȏ َ‫ ا‬ƣÆ ƿÊ ƢǯƢÈ ǸÈ ǯÉ ƾÉ ƷÈ ÈƗÊَّ‫لله‬ơȄÈǴǟÈ
ƪÈ ÌƥÈǀǯ È ƪÈ ǼÌ ǯ È ȀÈ ƳÊ ǂÈÌ ǧǺÌ ǷÊƪÌ
É ǹÌ ÊƛȁƢ Ì ǸÈ ÊƥȂÈ ȀÉ ǧÈƪÌ
È ǴǴÈ ƸÌ ÈƬǇơƢ È ǫƾÈ ǏÈ ƪÈ ǼÌ ǯ É ǹÌ ÊƛǮÈ È ǳǱƢÈ ǷÈ ȏ~ َ‫ا‬
nǾÉ ǼÌ ǷÊ ȁÌ ÈƗƢȀÈ ǼÌ ǷÊ ǮÈ
È ǳƾÉ ǠÈ ÌƥÈƗǮÈ ÊǳǀÈ ǧÈ ƢȀÈ ȈÈÌ ǴǟÈ
sellem lanetleşenler hakkında şö� yle buyurdu: “İkinizin hesabı Allah’a ait-
tir. İkinizden biriniz yalan söylemiştir” (Sonra da erkeğ� e hitaben); “Sana
ona (dönmek için) bir yol yoktur” dedi. (Erkek de): “Ey Allah’ın Rasû� lü� !
Benim malım ne olacak?” dedi. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle
buyurdu: “Sana mal yoktur. Eğer kadın aleyhinde doğru söylemiş isen
ona vermiş olduğun mal kadının fercinin sana helâl kılınmasının, kar-
şılığı olur. Eğer onun aleyhinde yalan söylediysen bu mala kavuşma
imkânı senin için daha da uzaktır.”1293
Ƕō
È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǇÉ ǁ È ƔƢÈ ƳÈ ȁÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥǵÊ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǺÈ ÌƥơǮȇÊ È ǂǋ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ
È ƪÉ ÌȇÈƗǁ È ǇÉ ǁƢÈ ÈȇǱƢ È ǬÈ ǧÈǪÌ È ǳơȂÉ ǔÌ ÊǻǖÆ ÊƦǇ
Ê ǴƼÌ È ȆŎ ÊǻȐَ‫ ا‬ƴÌ ǠÌÈ ǳơ
È ǂÉ ǸÊ ȈÌ ƷÈ ÉƗȂÈ ǿÉ ȁ
Ê ǴƼÌ
ǪÌ È ǳơƽŎ ƢƷ Èْ‫ أ‬ǶȈ
È ǺÊ ȈÌÈǼȈÌ ǠÌÈ ǳơƲÉ ǟÈ ƽÌ ÈƗǺÊ ȈÌÈƬÈȈÌǳȋơ É ǜÊ ǟÈ ǲÆ ƳÉ ǁ
È ȂÈ ǿÉ ȁÈ ǾÊ Ǹŏ ǟÈ ǺÈ ÌƥơȆÊǼǠÌ ÈȇƔÊ ƢǸÈ ƸÌ ǈǳơ ō
Êَّ‫لله‬ơǱȂÉ ǇÉ ǁƢ È ǟÈ ƾÈ ǧÈ ơÈǀǯÉ È ǀǼÌ ǷƢ É ȀÈ ÉƬÌƥǂÈÈ ǫ ƢǷÈ ȁȄÈ
È ǴƦÌ Ʒ É ȆÈ ǿÊ ȁ Ì ÊǼǠÌ ÈȇƨÈ ÈǻȐÉَ‫ ا‬ǧ ƤȈ
È ǾÉ ÈƫÈƗǂÈ ǷơȆ É ǐÊ Éȇ
ǺÈ ȈÌÈƥȁƢ
È ȀÈ ÈǼȈÌÈƥǺÈ ǟÈ ȐÈَ‫ ا‬ǧƩÌ ƾÈ ƸÈ ƴÈ È ǧƧÈ ÈƗǂÌ ǸÌÈ ǳơƢǟÈ ƽÈ ȁ
È ƾÈ ƸÈ ƴÈ È ǧƢǰȇÊً ǂǋ È Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
Èْ‫ أ‬ǶȈ
ǺÊ ȈÌÈƬÈȈÌǳȋơ È ǜÊ ǟÈ ƲÈ ǟÈ ƽÌ ÈƗ ǾÊ Êƥ ƩÌ ƔƢÈ Ƴ
È ǹÌ ÊƜǧÈ ƢǿÈ ȁǂÉ ǐō ÈƦÈƫ~ǱƢÈ È ǫ Ƕō ÉƯ ȄÈǴƦÌ Ʒ É ȆÈ ǿÊ ȁƢÈ ȀÈ ƳÊ ȁÌ ǃÈ
Ì ǫȏَّ‫ا‬ÊƛǽÉ ơǁÈ ÉƗȐÈَ‫ ا‬ǧÆƧǂÈ ƷÈ ȁ
ƾÈ È ǂÈ ǸÊ ȈÌ ƷÈ ÉƗǾÊ ÊƥƩÌ ƔƢÈ Ƴ
È ǾÉ ōǻÈƘǯ È ǹÌ ÊƛȁƢ
È ȀÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ǩÈ ƾÈ Ǐ È ƾÈ Ì ǫȏَّ‫ا‬ÊƛǽÉ ơǁÈ ÉƗȐÈَ‫ ا‬ǧ
1292 Sahih. Şafii, Sunen (15093) Ebu Davud (2263) Nesai (3511)
El-Müsned 515
Ƕō
È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÉ ǇÉ ǁ È ǱƢ Èْ‫ أ‬ǶȈ
È ǬÈ ǧÈǺÊ ȈÌÈƬÈȈÌǳȋơ È ǜÊ ǟÈ ƲÈ ǟÈ ƽÌ ÈƗǾÊ ÊƥƩÌ ƔƢÈ ƴÈ È ǧnƣÈ È ǀǯÈ
ȄǔÈ È ǫ ƢǷ È ȏَ‫ ا‬ȂÈÌ ǳ ȄÈǻǃÈ ǺÌ ǸÈ Êǳ ǾÉ ōǻÈƗ ȆÊǼǠÌ ÈȇnÉَّ‫لله‬ơȄǔÈ È ǫ ƢǷ È ǧÊ
È ȏَ‫ ا‬ȂÈÌ ǳ ǺÆ ŏȈÈƦÈǳ ǽÉ ǂÈ ǷÌ ÈƗ ǹō Êƛ~ƢÈǼǤÈ ǴÈÈƥƢǸȈ
ƨÊ Èǳȏَ‫ ا‬ƾÈ ÊƥǲŎ ƸÊ Èȇȏ َ‫ ا‬ǾÊ ǈÊ ǨÌ ÈǻȄÈǴǟÈ ǥơ Ç ǂÈ ÊƬǟÌ ơÊȁÈƗÇǁơǂÌÈ ǫÊƜÊƥȏَّ‫ا‬ÊƛƾÇ ƷÈ ÈƗȄÈǴǟÈ ǶÈ ǰÈ ƸÌ Éȇȏَ‫ ا‬ǹÌ ÈƗǺÌ ǷÊ Éَّ‫لله‬ơ
ƔƢÆ ǔÈÈ ǫƢȀÈ ȈǧÊȆÊǳǹƢ È ǳÉَّ‫لله‬ơȄǔÈ
È ǰÈ È ǫƢǷÈ ȏَ‫ ا‬ȂÈÌ ǳ~ǱƢ È ǬÈ ǧÈÆƨÈǼŏȈÈƥƪÌ ÈǻƢǯ È ǹÌ ÊƛȁÌ ÈƗƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǷÊ ƾÇ ƷơÊ ȁÊ È ǂȈÌ ǣÈ
ǹō ÈƗǶÈ È ǶÈ ǰÌ ƸÌ
É ǳơÈǀǨÈ ÌǻÈƗȁ Éَّ‫ لله‬È ƧÊ ÈƗǂǸÌÈ ǴÊǳȏَ‫ ا‬ȁ Ç ǂǌÈ ÊǳǑÊ
É ǴǠÌ ÈȇȂÈ ǿÉ ȁ È ǶÈ É ǴǟÌ ÈƗ ơȁ Ì È ǮȇÊ Ì ǂǠÌ ÈȇǶÈÌ ǳȁn
È ǽÉ ǂÉ ȈÌ ǣÈ
ō ȂÈ ǿÉ ƱÈ ȁÌ Ǆō ǳơǹō ÈƗƾÉ ǠÌ ÈƥǶÈ ǴÊ ǟÈ Ƕō ÉƯƣÆ ƿÊ ƢǯƢ
ǩÉ ƽÊ Ƣǐǳơ È ǸÈ ǿÉ ƾÈ ƷÈ ÈƗ
161- (974) Hişam b. Urve’den: “Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’e
kızıl tenli, dü� z saçlı ve zayıf birisi olan el-Aclanî� geldi ve dedi ki: “Ey Allah’ın
Rasulü� ! Şerik b. Sahma’yı – yani kara gö� zlü� , şişman yapılı olan amcaoğ� lunu
kastediyor – filan kadın – yani kendisinin hamile olan hanımını kastediyor
– ile ilişkide gö� rdü� m. Şu kadar zamandır ona yaklaşmadım.” Rasulullah sal-
lallahu aleyhi ve sellem Şerik’i çağ� ırdı, o inkar etti. Kadını çağ� ırdı, o da inkar
etti. Adam hamile olan karısıyla lanetleşti. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sel-
lem şö� yle buyurdu: “Bu kadına bakın, eğer kara gözlü, iri yapılı bir çocuk
doğurursa bu iddia doğrudur. Eğer kadın keler nevinden kızılca kurt
gibi kızılca bir çocuk doğurur ise bu iddia yalandır.” Kadın, kara gö� zlü� , iri
kalçalı bir çocuk doğ� urdu. Bize ulaştığ� ına gö� re Rasulullah sallallahu aleyhi
ve sellem şö� yle buyurdu: “Şayet Allah’ın (lanetleşme hakkındaki) hükmü
infaz edilmemiş olsaydı durum açıktı.” Yani çocuk zina eden kimsenindir.
Şayet Allah’ın hü� kmü� infaz edilmiş olmasaydı, ikrar etmesi dışında kimseye
hü� kmedilmezdi.”1294
Şafii dedi ki: “Yahut buna delalet eden birçok delil olsaydı bile kendisi-
nin aleyhine itirafta bulunmadığ� ı sü� rece hü� kmedilmezdi. Şafii dedi ki: “Şayet
Allah’ın hü� kmü� infaz edilmeseydi elbette başka bir hü� kü� m verirdim, kadına
ve Şerik’e arz edilmezdi demektir. Allah en iyi bilendir. İ�kisinden birinin ya-
lancı olduğ� unu bilmesine rağ� men hü� kmü� infaz etti, bundan sonra kadının
kocasının doğ� ru sö� ylediğ� i anlaşıldı.”1295

516 İmam Şafiî
Hulû’
ƪÊ ǼÌÊƥ ƨÈ ÈƦȈÊƦƷ È ǺÌ ǟÈ ƧÈ ǂÈ ǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈǠÊ Ǉ

È ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ƢȀÈ ÊǻƾÈ ÈƦÊƥƔƢÈ ÈȈǋÌ ÈƗȂǰÉ ǌÌ ÈƫȆÈ ǿÊ ȁ
È ǆÈ Ê ǴǤÈ ÌǳơȆǧÊ Ƕō
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơƪÊ ÈƫÈƗƢȀÈ ōǻÈƗǲÇ ȀÌ ǇÈ
É ǇÉ ǁ È ǫ ƪÈ
È ǱƢÈ Ì ǳƢǬÈ ǧÈ ǆ È ÈǻÈƗ ȏ
Ç ȈÈÌ ǫ ǺÉ ÌƥƪÉ ÊƥƢÈƯ ȏَ‫ ا‬ȁƢ É ǬÉ Èƫ ȆÈ ǿÊ ȁÈ
َ‫ ا‬ǱȂ
ƪÌ ǈÈ È ȀÈ ǼÌ ǷÊ ÈǀƻÈ ÈƘǧÈ nƢȀÈ ǼÌ ǷÊ ǀÌ ƻ
È ǴƳÈ ȁƢ É ƪÉ ÊƥƢÈƯƢÈȇ~Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ
162- (973/1) Amre rahimehallah’tan: “Habibe bt. Sehl, Nebî� sallallahu
aleyhi ve sellem’e alaca karanlıkta geldi ve bedenindeki bazı şeylerden şika-
yet ederek şö� yle dedi: “Sabit b. Kays ile benim evli kalmamıza imkâ� n yoktur.”
(Sabit b. Kays gelince Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem ona: “Mehir ola-
rak verdiklerini ondan geri al” buyurdu. Bunun ü� zerine Sabit verdiklerini
ondan aldı, Habibe de kocasından ayrılarak ailesinin yanında kaldı.”1296
ƢȀÈ ÌƫǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗǲÇ ȀÌ ǇÈ ƪÈ ǼÌÊƥƨÈ ÈƦȈÊƦƷÈ ǹō ÈƗƧÈ ǂÈ ǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈǠÊ Ǉ
Ƕō
È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗȁ
È ǅƢ Ç Ǹō ǋÈ ǺÊ Ìƥǆ Ê ȈÈÌ ǫǺÊ ÌƥƪÊ ÊƥƢÈƯƾÈ ǼÌ ǟÊ ƪÌ ÈǻƢǯƢ È ȀÈ ōǻÈƗ
É ǇÉ ǁÈ ǱƢ
ǱȂ È ǬÈ ǧÈǆÈÊ ǴǤÈ ÌǳơȆǧÊǾÊ ÊƥƢÈƥƾÈ ǼÌ ǟÊ ǲÇ ȀÌ Ǉ
È ƪÈ ǼÌÊƥƨÈ ÈƦȈÊƦƷ
È ƾÈ ƳÈ ȂÈ Ŏ ƧÊ Ȑَ‫ ا‬ǏȄÈ
È ǧƶÊ ƦÌ ǐǳơ È ǳÊƛƱÈ ǂÈ ƻÈ
Êَّ‫لله‬ơǱȂÈ ǇÉ ǁƢ È ÈȇǲÇ ȀÌ Ǉ È ÈǻÈƗƪÈ
È ƪÉ ǼÌÊƥƨÉ ÈƦȈÊƦƷƢ Ì ǳƢǬÈ ǧÈnǽÊ ǀÊ ǿÈ ǺÌ ǷÊ ~Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǫǆ
ǱƢÈ Ç ȈÈÌ ǫǺÉ ÌƥƪÉ ÊƥƢÈƯƔƢÈ ƳƢ
È ǸÈ ō ǴǧÈƢȀÈ ƳÊ ȁÌ ǄÈ ÊǳƪÆ ÊƥƢÈƯȏَ‫ ا‬ȁƢ
È ÈǻÈƗȏَ‫ ا‬ƪÌ É ǴǫÉnǮÊ ÉǻƘÌ ǋƢ È Ƿ~
È ǱƢ È ǬÈ ǧÈ
ƔƢÈ ǋƢ
È Ƿ È ƩÌ ǂÈ ǯÈ È ƿƾÈÌ ǫǲÇ ȀÌ ǇÈ ƪÉ ǼÌÊƥƨÉ ÈƦȈÊƦƷ È ǽÊ ǀÊ ǿÈ ~Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
É ǇÉ ǁ È ǾÉ Èǳ
É ǇÉ ǁ
ǱȂ È ǱƢ È ǬÈ ǧÈȅƾÊ ǼÌ ǟÊ ȆÊǻƢǘÈ ǟÌ ÈƗƢǷÈ ǲŎ ǯ É Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǇÉ ǁƢÈ ÈȇƨÉ ÈƦȈÊƦƷ È ƪÈ Ì ǳƢǬÈ ǧÈnǂÈ ǯÉ ǀÌ ÈƫǹÌ ÈƗÉَّ‫لله‬ơ
ƢȀÈ ǴÊ ǿÌ ÈƗȆǧÊ ƪÌ ǈÈ È ȀÈ ǼÌ ǷÊ ǀÌ ƻ~
È ǴƳÈ ȁnƢ É Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
163- (973) Amre rahimehallah’tan: “Habibe bt. Sehl, Kays b. Şemmâ� s’ın
nikâ� hı altında idi. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem sabah namazına çı-

El-Müsned 517
kınca onu alaca karanlıkta kapısının ö� nü� nde buldu ve: “Kimdir o?” dedi. Ha-
bibe de: “Ben Habî�be bt. Sehl’im ey Allah’ın rasulü� !” karşılığ� ını verdi. Rasu-
lullah sallallahu aleyhi ve sellem: “Neyin var?” diye sordu. Habibe de kocası
hakkında: “Sabit b. Kays ile benim evli kalmamıza imkâ� n yoktur” dedi. Sabit
b. Kays gelince Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem ona: “Bu Habibe bt.
Sehl’dir. Senin hakkında Allah’ın söylemesini dilediği herşeyi söyledi”
buyurdu. Habibe: “Ey Allah’ın Rasû� lü� ! Mehir olarak verdiklerinin hepsi ya-
nımdadır. Dilerse geri verebilirim” dedi. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sel-
lem Sabit b. Kays’a: “Mehir olarak verdiklerini ondan geri al” buyurdu.
Habibe de kocasından ayrılarak ailesinin yanında kaldı.”1297
ǺÌ ǷÊ ƪÌ ǠÈÈ ǴÈƬƻơƢ

Ì ȀÈ ōǻÈƗƾÇ ȈÌÈƦǟÉ ȆÊƥÈƗƪÊ ǼÌÊƥƨÈ ōȈǨÊ ǐÈ ÊǳƧÇ ȏَ‫ ا‬ȂÌ Ƿ È ǺÌ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÉ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÉ ƦÌ ǟÈ ǮÈ ÊǳƿÈ ǂÌ ǰÊ ǼÌÉȇǶÈ
Ì ǴǧÈ ƢȀÈ ÈǳƔÇ ȆÌ ǋ
È ǲŏ ǰÉ ÊƥƢȀÈ ƳÊ ȁÌ ǃÈ
164- (1057) Nafi rahimehullah, Safiyye bt. Ebi Ubeyd’in azatlı cariyesin-
den rivayet ediyor: “O, kocasından, ondan aldığ� ı herşeyi geri vermek şartıyla
ayrıldı. Abdullah b. Ö� mer radıyallahu anhuma buna karşı çıkmadı.”1298
ÈśŏȈǸÊ ǴÈ ǇÌ ȋơȄÈ
Èْ‫ أ‬ǳȂÌ Ƿ È ǹƢ É ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥǵÊ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
È ȀÈ ǸÌ Ƴ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǸÈ ưÌ ǟÉ ƢÈȈÈƫÈƗǶō ÉƯƾÇ ȈÌ ǇÈ ÉƗǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ƢȀÈ ƳÊ ȁÌ ǃÈ ǺÌ ǷÊ ƪÌ ǠÈÈ ǴÈƬƻơƢ
ǹƢ Ì ȀÈ ōǻÈƗƨÈ ōȈǸÊ ǴÈ ǇÌ ȋơ
Èْ‫ أ‬ƧÈ ǂÈ ǰÌ Èƥǵŏ ÉƗǺÌ ǟÈ
ƢǷ
È ȂÈ ȀÉ ǧÈ ƢًƠȈÌ ǋ
È ƪÈ ȈÌ Ǹō Ǉ È ǹȂ È ǰÉ Èƫ ǹÌ ÈƗ ȏَّ‫ا‬Êƛ ÆƨǬÈ ȈǴÊ ǘÌ Èƫ ȆÈ ǿÊ ~ǱƢÈ ǬÈ ǧÈ ǮÈ ÊǳƿÈ ȆǧÊ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ
nƪÈ ȈÌ Ǹō ǇÈ
165- (982) Urve rahimehullah’tan: “Eslem’lilerin azatlısı Cumhan, Um
Bekre el-Eslemiyye’den rivayet ediyor: “O kocası Abdullah b. Useyd’den hulû� ’
yoluyla ayrıldı, sonra ikisi bu konuda Osman radıyallahu anh’e geldiler. O
dedi ki: “Bu bir boşamadır. Ancak onunla beraber bir talak da vermişsen, bu
talak da geçerlidir.”1299
1297 Sahih. Şafii, Sunen (14574) Ebu Davud (2227) Aişe radıyallahu anha’dan: Ebu
Davud (2228) Tirmizi (1185) Nesai (3492) İ�bn Mace (2057)
1298 Zayıf. Şafii, Sunen (14584) Safiyye bt. Ebi Ubeyd’in cariyesi meçhuledir.
1299 Zayıf. Beyhaki (7/316) Cumhan makbuldü� r.
518 İmam Şafiî
İddet
É ǹō ÈƗǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ ȅÊ

ƨÈ ǠÈ ȈÌÈƦǇ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ǮÇ ǰÈ ǠÌ ÈƥǺÉ ÌƥǲÊ ÊƥƢÈǼǈǳơȂ
ō ÉƥÈƗƢȀÈ Êƥǂō ǸÈ È ǧǱƢ Ç ÈȈÈǴÊƥƢȀÈ ƳÊ ȁÌ ǃÈ ƧÊ ƢÈǧȁ È ƾÈ ǠÌ ÈƥƪÌ ǠÈ ǓÈ ȁ È ƭÊ Ê ǁƢƸÌÈ ǳơƪÈ ǼÌÊƥ
Ê ǇÉ ǂÈ ÊǳƨÉ ǠÈ ȈÌÈƦǇ
ǱȂ É ǮÈ ÊǳƿÈ ƩÌ ǂÈ ǯÈ È ǀǧÈǂÆ ǌÌ ǟÈ ȁÇ È ǂȀÉ ǋÌ ÈƗƨÉ ǠÈ ÈƥǁÌ ÈƗƢȀÈ ōǻÊƛƱơ
Ê ȁÈ ǃÌ ȌÈْ‫ أ‬ÊǳƪÊ ǠÌ ōǼǐÈ ÈƫƾÈ
Ì ǫǱƢ È ǬÈ ǧÈ
É َّ‫لله‬
ȂÉƥÈƗ ǱƢÈÈ ǫ ƢǸÈ ǯÈ ǆ È ȈÈÌ ǳ ȁÌ ÈƗ ǲÊ ÊƥƢÈǼǈǳơ
ō ȂÉƥÈƗ ƣÈ È ǀǯ~ È ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǶōÈ ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƅơ ȄōǴǏÈ Ê ơ
nȆƳÊ ȁō ǄÈ ÈƬÈǧƪÌ Ê ǴǴÈ Ʒ
È ƾÈÌ ǫǲÊ ÊƥƢÈǼǈǳơ
ō
166- (934) Abdullah b. Utbe’den: “Subey’â� bt. El-Haris kocasının ö� lü� -
mü� nden birkaç gece sonra doğ� um yaptı. Ebu’s-Senâ� bil b. Ba’kek ona uğ� ra-
yıp: “Sen kocalar için zorluk çıkardın” dedi. Zira iddet dö� rt ay on gü� ndü� r.
Subey’a bunu Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’e anlatınca şö� yle buyur-
du: “Ebu’s-Senâbil yalan söylemiş. Ebu’s-Senâbil’in dediği gibi değildir.
Sen artık evlenmekte serbestsin.”1300
ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ Ìƥ ƨÈ ǸÈ

È ǴǇÈ ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǆ Ç ȈÈÌ ǫ ǺÊ Ìƥ ƾÊ ȈǠÊ ǇÈ ǺÊ Ìƥ ǾÊ ŏƥǁÈ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǲÆ ǷÊ ƢƷ È ȆÈ ǿÊ ȁƢ
È ȀÈ ƳÉ ȁÌ ǃÈ ƢȀÈ ǼÌ ǟÈ ȄōǧȂÈ ÈƬǸÌÉ ǳơǺÊ ǟÈ ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȂÉƥÈƗȁ
È ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÉ ÌƥơǲÈ ÊƠǇ È ǫǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ
É ǱƢÈ ō
ǲÈ ƻÈ ƾÈ ǧÈ ƪō Ì ǴƷ È ƿÊƛƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȂÉƥÈƗǱƢÈ
È ƾÌ ǬÈ ǧÈ ƩÌ ƾÈ ÈǳȁơÈ È ǫȁ
È ǺÊ ȈÈÌ ǴƳÈ ȋơ Ê ǅƢ
Èْ‫ أ‬ǂÉ ƻƕ È ǬÈ ǧÈ
Ç ōƦǟÈ ǺÉ ÌƥơǱƢ
ǮÈ ÊǳƿÈ ǺÌ ǟÈ ƢȀÈ ÈǳÈƘǈÈ É
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƅơ ȄōǴǏÈ Ȇŏ ÊƦōǼǳơ ƱÊ ȁÌ ǃÈ ƨÈ ǸÈ
È ǧ Ƕō È ǴǇÈ ǵŏ ÉƗ ȄÈǴǟÈ ƨÈ ǸÈ
È ǴǇÈ ȂÉƥÈƗ
ǹÊ Ȑَ‫ ا‬ƳÉ ǁƢÈ ȀÈ ÈƦǘÈ ƼÈ È ǦÊ ǐÌ ÊǼÊƥ ƢȀÈ ƳÊ ȁÌ ǃÈ ƧÊ ƢÈǧȁ
È ǧ ÇǂȀÌ ǋ È ƾÈ ǠÌ ÈƥƨÉ ōȈǸÊ ǴÈ ǇÌ ȋơ
Èْ‫ أ‬ƨÉ ǠÈ ȈÌÈƦǇ
É ƩÌ ƾÈ Èǳȁ
È ƪÈ Ì ǳƢǬÈ ǧÈ
È ǯÈ ȁ
ǹƢ È ǲÌ ǴÊ ƸÌ ÈƫǶÈÌ ǳǲÉ ȀÌ ǰÌ
È ǳơǱƢ È ǬÈ ǧÈƣƢ ō ǳÊƛƪÌ ÈƦǘÊ ƼÈ
ŏ ǌǳơȄÈ É ǧǲÆ ȀÌ ǯ È ǂÉ ƻÈ ȉơْ‫ آ‬ȁ
È ƣƢ
ŋ ǋƢ È ǸÈ ǿÉ ƾÉ ƷÈ ÈƗ
È ǇÉ ǁÈ ƩÌ ƔƢÈ ƴÈ È ǧƢȀÈ ÊƥǽÉ ȁǂÉ ÊƯƚÌ ÉȇǹÌ ÈƗƢȀÈ ǴÉ ǿÌ ÈƗƔƢÈ ƳơÈ È ًƦōȈǣÉ ƢȀÈ ǴÉ ǿÌ ÈƗ
È ƿÊƛƢƳÈ ǁÈ ȁƢ
nƪÊ ƠÌ ǋ Ê ǺÌ ǷȆ È ƸÊ ǰÊ ÌǻƢÈǧƪÌ Ê ǴǴÈ Ʒ
È ƾÈ Ì ǫ~ǱƢÈ ǬÈ ǧÈ Ƕō
È ǴǇÈ ȁÈ
1300 Sahih ligayrihi. Ahmed (4/304, 305, 6/432) Şafii, er-Risale (no:1711)
El-Müsned 519
167- (1086) Ebu Seleme b. Abdirrahman’dan: “Abdullah b. Abbas radı-

yallahu anhuma ve Ebû� Hureyre radıyallahu anh’e kocası ö� len hamile kadı-
nın iddeti soruldu. İ�bn Abbas radıyallahu anhuma: “İ�ki iddetin sonraya kala-
nı kadar başka kocayla evlenmesi helâ� l olur.” dedi. Ebu Hureyre radıyallahu
anh ise: “Doğ� um yaptığ� ı zaman helal olur” dedi. Bunun ü� zerine Ebû� Seleme b.
Abdurrahman, Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’in hanımı Ü� mm Seleme
radıyallahu anha’nın yanına giderek bu meseleyi ona sordu. Ü� mm Seleme
radıyallahu anha dedi ki: “Subey’a el-Eslemiyye kocası ö� ldü� kten on beş gü� n
sonra doğ� urdu. Onunla biri genç, diğ� eri yaşlı iki kişi evlenmek istedi. Kadının
gö� nlü� gence meyletti. İ�htiyar: “Daha iddetin bitmedi” dedi. ihtiyarın ailesi se-
yahatte idi. Dö� nü� nce başkasından ö� nce davranarak onu kendisine almalarını
rica etti. Bunun ü� zerine kadın Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’e gelip
durumu ö� ğ� renmek isteyince, Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem: “İddetin
bitti. İstediğinle evlen” buyurdu.”1301
ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÈ Ìƥơǹō ÈƗ ÇǁƢǈÈ ÈȇǺÊ ÌƥǹƢ É ǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈǠÊ Ǉ

ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÉ ÌƥơǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǱƢ Ç ÈȈÈǴÊƥ ƢȀÈ ƳÊ ȁÌ ǃÈ ƧÊ ƢÈǧȁ
È ƾÈ ǠÌ Èƥǆ É ǨÈ ǼÌÉƫ ƧÊ ÈƗǂÌ ǸÌÈ ǳơȆǧÊ ƢǨÈ ǴÈÈƬƻơ
Ì ƨÈ ǸÈ È ÈƥÈƗȁÈ
È ǴǇƢ
ƢÈǻÈƗǱƢ
È ǬÈ ǧÈƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȂÉƥÈƗƔƢÈ ƴÈ
È ǧƪō Ì ǴƷ È ƾÌ ǬÈ ǧÈƪÌ ǈÈ ǨÊ ÉǻơÈƿÊƛƨÈ ǸÈ È ÉƥÈƗǱƢÈ
È ǴǇȂ È ǫȁ È ǺÊ ȈÈÌ ǴƳÈ ȋơ Ê
Èْ‫ أ‬ǂÉ ƻƕ
ƢȀÈ ÉǳÈƘǈÌ ÈȇƨÈ ǸÈ È ǵŏ ÉƗȄÈǳÊƛǅƢ
È ǴǇ Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơȄÈǳȂÌ ǷƢ É ÉưǠÈ ÈƦÈǧƨÈ ǸÈ
È ًƦÌȇǂÈ ǯơȂ È ÈƥÈƗȆÊǼǠÌ ÈȇȆƻÊ ÈƗǺÊ ÌƥơǞÈ ǷÈ
È ǴǇƢ
ƢȀÈ ƳÊ ȁÌ ǃÈ ƧÊ ƢÈǧȁ
È ƾÈ ǠÌ ÈƥƨÉ ōȈǸÊ ǴÈ ǇÌ ȋơ
Èْ‫ أ‬ƨÉ ǠÈ ȈÌÈƦǇ
É ƩÌ ƾÈ Èǳȁ
È ƪÈ È ǧǮÈ ÊǳƿÈ ǺÌ ǟÈ
Ì ǳƢÈǫƢȀÈ ōǻÈƗǶÌ ǿÉ ǂÈ ÈƦƻÌ ÈƘǧÈǶÌ ǿÉ ƔƢÈ ƴÈ
Ê ǴǴÈ Ʒ
ƪÌ È ƾÈ Ì ǫ~ƢȀÈ Èǳ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǶōÈ ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ Ê ǇÉ ǂÈ Êǳ ǮÈ ÊǳƿÈ ƩÌ ǂÈ ǯÈ Ç ÈȈÈǴÊƥ
È ǀǧÈ ǱƢ
nȆƸÊ ǰÊ ÌǻƢÈǧ
168- (1086/1) Suleyman b. Yesar rahimehullah’tan: “İ�bn Abbas radıyal-
lahu anhuma ve Ebu Seleme, kocasının ö� lü� mü� nden bir kaç gece sonra do-
ğ� uran kadının iddeti hakkında ihtilaf ettiler. Ebû� Seleme: “Doğ� urunca iddeti
biter” dedi. İ�bn Abbas radıyallahu anhuma da: “İ�ki iddetin sonraya kalanı ka-
dar iddet bekler” dedi. Ebû� Hureyre radıyallahu anh geldi ve Ebû� Seleme’yi
kastederek: “Ben amcamın oğ� lu ile aynı gö� rü� şteyim” dedi. Bunun ü� zerine
Abdullah b.Abbas radıyallahu anhuma’nın kö� lesi Kureyb’i, bu meseleyi sor-
1301 Sahih. Şafii, Sunen (15280) Buhari (5318) Muslim (1484) Ebu Davud (2306)
Tirmizi (1194) Nesai (3539) İ�bn Mace (2028)
520 İmam Şafiî
ması için Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’in hanımı Ü� mm Seleme radı-

yallahu anha’ya gö� nderdiler. Kureyb, dö� nü� nce onlara Ü� mm Seleme’nin şö� yle
dediğ� ini bildirdi: “Subey’a el-Eslemiyye, kocasının ö� lü� mü� nden bir kaç gece
sonra doğ� urunca konuyu Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’e sö� yledi. Ra-
sulullah sallallahu aleyhi ve sellem de: “İddetin bitmiştir. İstediğinle ev-
len” buyurdu.”1302
È ǺÊ ÌƥÊǁȂÈ ǈÌ ǸÊ ÌǳơǺÊ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥǵÊ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ǹō ÈƗ ƨÈ ǷÈ ǂÈ ƼÌ Ƿ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǇÉ ǁÈ ƩÌ ƔƢÈ ƴÈ È ǧǱƢ Ç ÈȈÈǴÊƥƢȀÈ ƳÊ ȁÌ ǃÈ ƧÊ ƢÈǧȁ
È ƾÈ ǠÌ ÈƥƪÌ ǈÈ ǨÊ ÉǻƨÈ ōȈǸÊ ǴÈ ǇÌ ȋơ
Èْ‫ أ‬ƨÈ ǠÈ ȈÌÈƦǇÉ
ƢȀÈ ÈǳǹÈ ƿÊ ÈƘǧÈ ƶÈ ǰÈ ǼÌÉƫǹÌ ÈƗȆǧÊ ǾÉ ƬÌÈǻƿÈ ƘÌÈƬǇƢÈ
Ì ǧǶō È ǴǇÈ ȁÈ
169- (1087) el-Misver b. Mahrame’den: “Subey’a el-Eslemiyye kocası-
nın ö� lü� mü� nden birkaç gece sonra doğ� um yaptı. Rasulullah sallallahu aleyhi
ve sellem’e gelip evlenme konusunda izin istedi ve Rasulullah sallallahu aley-
hi ve sellem ona izin verdi.”1303
ƢȀÈ ǼÌ ǟÈ ȄōǧȂÈ ÈƬÉȇƧÊ ÈƗǂÌ ǸÌÈ ǳơǺÊ ǟÈ ǲÈ ÊƠǇ É ǾÉ ōǻÈƘÊƥ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢÈ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǲÆ ƳÉ ǁ È ǽÉ ǂÈ ÈƦƻÌ ÈƘǧÈ ƪō
Ì ǴƷ È ƾÌ ǬÈ ǧÈ ƢȀÈ ǴÈ ǸÌ Ʒ
È ƪÌ ǠÈ ǓÈ ȁơÈ È ƿÊƛǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÉ ÌƥơǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǲÆ ǷÊ ƢƷ
È ȆÈ ǿÊ ȁƢ
È ȀÈ ƳÉ ȁÌ ǃÈ
ȄÈǴǟÈ ƢȀÈ ƳÉ ȁÌ ǃÈ ȁ È ƩÌ ƾÈ Èǳȁ
È ȂÈÌ ǳ~ǱƢÈ È ǫǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ƣƢÊ ǘō ƼÌ È ǳơǺÈ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ǹō ÈƗÊǁƢǐÈ Ìǻȋơ Èْ‫ أ‬ǺÈ ǷÊ
nƪō Ì ǴƸÈ È ǳǺÈÌ ǧƾÌ ÉȇǶÈÌ ǳǽÊ ǂÊ ȇÊǂǇÈ
170- (1088) Nafi rahimehullah’tan: “İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’ya
kocası ö� len hamile kadın hakkında sorulunca: “Doğ� um yaptığ� ı zaman evle-
nebilir” dedi. Ensardan biri, Abdullah b. Ö� mer radıyallahu anhuma’ya Ö� mer
b. el-Hattab radıyallahu anh>ın şö� yle dediğ� ini sö� yledi: “(Bir kadın), henü� z
kocası teneşirde iken ve defnedilmeden de doğ� ursa iddeti biter, evlenmesi
helâ� l olur.”1304

El-Müsned 521
ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÇ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÊ ȈƴÊ ǸÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǂÊƥƢƳ
nƭơ È ƨǬÈ ǨÈ ÈǻƢȀÈ ƳÉ ȁÌ ǃÈ ƢȀÈ ǼÌ ǟÈ ȄōǧȂÈ ÈƬǸÌÉ ǴÊǳǆ
É ÈŚǸÊ ÌǳơƢȀÈ ÉƦǈÌ ƷÆ È ȈÈÌ ǳ~ǱƢÈ È ǫǾÉ ōǻÈƗ
171- (1089) Cabir radıyallahu anh şö� yle dedi: “Kocası ö� len kadına nafa-
ka yoktur. Ona miras yeter.”1305
ƢȀÈ ǼÌ ǟÈ ȄōǧȂÈ ÈƬÉȇƨÊ ÈȇƽÊ ƢÈƦÌǳơƧÊ ÈƗǂÌ ǸÌÈ ǳơȆǧÊ ǱƢÈ

È ǫ ǾÉ ōǻÈƗ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǵÇ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
nƢȀÈ ǴÉ ǿÌ ÈƗȅÊȂÈƬǼÌÈȇƮÉ ȈÌ ƷȅÊ
È ȂÈƬǼÌÈƫ~ƢȀÈ ōǻÈƗƢȀÈ ƳÉ ȁÌ ǃÈ
172- (1090) Hişam b. Urve, babası Urve rahimehullah’ın kocası ö� len bir
bedevî� kadın hakkında şö� yle dediğ� ini rivayet etmiştir: “Ailesinin indiğ� i yere
iner.”1306
ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ ȁ

È ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǵÇ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ
ǾÉ ǨÉ ÊǳƢƼÈ Éȇȏ È ǲÈ ưÌ ǷÊ ȁÌ ÈƗǾÉ ǴÈ ưÌ ǷÊ ƨÈ ÈƦƬÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ
َ‫ ا‬ǽÉ ƢÈǼǠÌ Ƿ
173- (1090/1) Urve, Ubeydullah b. Abdillah b. Utbe’den aynısını veya
aynı anlamda rivayet etmiştir.1307
Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǶÈ

È ǴǇÌ ÈƗǺÌ ǟÈ ƣƢ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ
Ç ȀÈ ǋ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÊ ȈƴÊ ǸÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ƿÊƛƧً ƾÈ Ʒơ
ƪÌ ÈǻƢǯơÈ Ê ȁ È ÊƦÈƫǹÌ ÈƗƧÊ ÈƗǂÌ ǸÌÈ ǴÊǳƶÉ
È ƨً ǴÈ ȈÈÌ ǳƪȈ É ǴǐÌ Èȇȏ~
َ‫ ا‬ǱȂ É ǬÉ ÈȇǹƢ È ǯÈ ǾÉ ōǻÈƗÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ
nƢȀÈ ÊƬȈÌÈƥȆǧÊ ȏَّ‫ا‬ÊƛǩÇ ȐÈ
َ‫ ا‬ǗȁÌ ÈƗƧÇ ƢÈǧȁÈ ƧÊ ƾō ǟÊ ȆǧÊ
174- (1095) Eslem b. Abdillah, Abdullah’ın şö� yle dediğ� ini rivayet etti:
“İ�ster vefat iddeti olsun, ister talak iddeti olsun, kadının evinden başka bir
yerde tek gece dahi geçirmesi uygun değ� ildir.”1308

522 İmam Şafiî
ƤÈ ÈǼÌȇǃÈ ǾÊ ÊƬǸō ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƧÈ ǂÈ ƴÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥƤÊ ǠÌ ǯ È ǺÊ ÌƥǩƢ È ƸÈ ǇÌ ÊƛǺÊ ÌƥƾÊ ǠÌ Ǉ
È ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȄōǴǏ È ȀÈ ōǻÈƗƢȀÈ ÌƫǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗǹƢ
È Ȇŏ ÊƦōǼǳơȄÈǳÊƛƩÌ ƔƢÈ ƳƢ Ê ǺÊ ÌƥǮÊ ÊǳƢǷÈ ƪÈ ǼÌÊƥƨÈ ǠÈ ÌȇǂÈ ǨÉ Ìǳơǹō ÈƗƤÇ ǠÌ ǯ
Ç ÈǼǇ È ƪÊ ǼÌÊƥ
ȆǧÊ ƱÈ ǂÈ ƻƢ É ÊǼÈƥȆǧÊ ƢȀÈ ǴÊ ǿÌ ÈƗȄÈǳÊƛǞÈ ƳÊ ǂÌ ÈƫǹÌ ÈƗǾÉ ÉǳÈƘǈÌ ÈƫǶō
È ȀÈ ƳÈ ȁÌ ǃÈ ǹō ÊƜǧÈ ƧÈ ǁÈ ƾÌ ƻȆ È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
È ǇÉ ǁ È ƪÌ É ǳÈƘǈÈ Ê ǳ ǵÊ ȁƾŎ ǬÈ ÌǳơǥÊ ǂÈ ǘÈ Êƥ ǹƢ
È ǧ ǽÉ ȂÉǴÈƬǬÈ ǧÈ ǶÌ ȀÉ ǬÈ ƸÈ È ƿÊƛ ȄōƬƷ
È ǯơÈ È ǾÉ Èǳ ƾÇ ÉƦǟÌ ÈƗ ƤÈ Ê ǴǗÈ
È ǧÊ ȆÊǼǯÌ ǂÉ ƬÌÈȇǶÈÌ ǳ ȆƳÊ ȁÌ ǃÈ ǹō ÊƜǧÈ ȆǴÊ ǿÌ ÈƗ ȄÈǳÊƛ ǞÈ ƳÊ ǁÌ ÈƗ ǹÌ ÈƗ Ƕō
ǺÇ ǰÈ ǈÌ ǷȆ È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
ȄōƬƷ È ƪÌÉ ǧǂÈ ǐÈ ÌǻƢÈǧ nǶÌ ǠÈ Èǻ~Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ
É ǇÉ ǁ È ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ƪÈ Ì ǳƢÈǫ ǾÉ ǰÉ ǴÊ ǸÌ Èȇ
È ǱƢ
ǦÈ ȈÌ ǯ~ É ǟÊ ƾÉ ǧÈȆÊƥǂÈ ǷÈ ÈƗȁÌ ÈƗȆÊǻƢǟÈ ƽÈ ƾÊ ƴÊ ǈÌ ǸÌÈ ǳơȆǧÊȁÌ ÈƗƧÊ ǂÈ ƴÌ ƸÌ
È ǬÈ ǧÈǾÉ ÈǳƪȈ É ǳơȆǧÊƪÉ ǼÌ ǯơÈ
É ƿÊƛ
ȆǧÊ ȆÊưǰÉ Ƿơ~
Ì ǱƢ È ǺÌ ǷÊ ǾÉ ÈǳƩÉ ǂÌ ǯÈ
È ǬÈ ǧÈ ȆƳÊ ȁÌ ǃÈ ǹÊ ƘÌ ǋ È ƿȆÊƬōǳơƨÈ ǐō ǬÊ ÌǳơǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƩÉ ƽÌ ƽÈ ǂÈÈ ǧnƪÌ
Ê ǴǫÉ
ƢǸÈ È ǂȀÉ ǋÌ ÈƗƨÈ ǠÈ ÈƥǁÌ ÈƗǾÊ ȈǧÊ ƩÉ ƽÌ ƾÈ ÈƬǟÌ ƢÈǧƪÈ
ō ǴǧÈ ơǂً ǌÌ ǟÈ ȁÇ Ì ǳƢÈǫnǾÉ ǴÈ ƳÈ ÈƗƣƢ
É ÈƬǰÌÊ ǳơǢÈ ǴÉ ƦÌÈȇȄōƬƷÈ ǮÊ ÊƬȈÌÈƥ
ǾÊ ÊƥȄǔÈÈ ǫȁ È ǾÉ ǠÈ ÈƦōƫƢÈǧǾÉ ÉƫǂÌ ÈƦƻÌ ÈƘǧÈ ǮÈ ÊǳƿÈ ǺÌ ǟÈ ȆÊǼÈǳÈƘǈÈ ō ǳÊƛǲÈ ǇÈ ǁÌ ÈƗǹƢ
È ǧȆÈ È ǯÈ
É ǸÈ ưÌ ǟÉ ǹƢ
175- (925) Ebû� Said el-Hudrî� radıyallahu anh’ın kızkardeşi el-Furey>a
bt. Mâ� lik b. Sinan>ın haber verdiğ� ine gö� re; kendisi Rasulullah sallallahu aley-
hi ve sellem>e gelip, Hudre oğ� ullarındaki ailesine dö� nü� p dö� nemeyeceğ� ini
sormuş. O gü� nlerde kocası kaçan kö� lelerini aramaya çıkmış, nihayet Kaddû� m
tarafında onlara yetişince kö� leler onu ö� ldü� rmü� şler. Bunun ü� zeririe Fü� rey>a,
Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem>e: “Ben aileme gideceğ� im çü� nkü� ko-
cam bana sahip olduğ� u bir ev ve sadaka bırakmadı” diye izin istedi. Fü� rey>a
radıyallahu anha (hadî�sin bundan sonraki kısmında şunları sö� yledi) Rasu-
lullah sallallahu aleyhi ve sellem: “Evet” diye cevap verdi. Ben de çıktım git-
tim. Odama, yahut da mescide varmış idim ki, Rasulullah sallallahu aleyhi
ve sellem bana seslendi, yahut da benim çağ� rılmamı emretti ve çağ� rıldım.
Bunun ü� zerine bana: “Nasıl demiştin?” buyurdu. Ben de kocam hakkında
anlattığ�ım hikâ� yeyi kendisine tekrarladım. Rasulullah sallallahu aleyhi ve
sellem: “Farz olan iddet müddeti doluncaya kadar evinde kal” buyurdu.
Dö� rt ay on gü� n orada iddete girdim. Osman b. Affan radıyallahu anh halife
olunca bana adam gö� ndererek benden bunun hü� kmü� nü� sordu ve kendisine
bildirdim. O da bu hü� kme uydu ve ona gö� re hü� kü� m verdi.”1309
1309 Zayıf. Ebu Davud (2300) Tirmizi (1204) Nesai (3558) İ�bn Mace (2031) Ze -
neb bt. Ka’b makbule bir raviye olup tek kalmıştır.
El-Müsned 523
ƨÈ ǸÈ
È ǴǇȆÈ ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǹƢ É ǺÊ ÌƥƽÊ ȂÈ ǇÌ ȋơȄÈ
È ÈȈǨÌ Ǉ Èْ‫ أ‬ǳȂÌ Ƿ È ƾÈ ȇÊǄÈȇǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ƨÈ ōƬÈƦÌǳơƢȀÈ ǬÈ Ǵō ǗÈ ǎÇ ǨÌ Ʒ È ǺÈ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ƢÈƥÈƗ ǹō ÈƗ ǆÇ ȈÈÌ ǫ ƪÊ ǼÌÊƥ ƨÈ ǸÈ ǗÊ ƢÈǧ ǺÌ ǟÈ ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ
È ǇÉ ǁ
È ƩÌ ƔƢÈ ƴÈ È ǧǾÊ ȈǧÊǱƢÈ
È ǫȁ È Ʈȇ È ƾÊ ƸÌ È ǳơǂÈ ǯÈ ō ÊƥƤÆ ÊƟƢǣÈ ȂÈ ǿÉ ȁÈ
È ǀǧÈǵÊ ƢǌǳƢ
ƪÊ ȈÌÈƥȆǧÊ ƾō ÈƬǠÌ ÈƫǹÌ ÈƗƢǿÈ ǂÈ ǷÈ ÈƗȁnÆ
È ƨǬÈ ǨÈ ÈǻǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ǮÈ
Ê ǳ ǆ
È ȈÈÌ ǳ~ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǾÉ ÈǳǮÈ ÊǳƿÈ ƩÌ ǂÈ ǯÈÈ ǀǧÈ Ƕō
È ǴǇÈ ȁÈ
È ǵŏ ÉƗ ǺÊ ÌƥơƾÈ ǼÌ ǟÊ ȅƾŏ ÈƬǟÌ ƢÈǧ ȆÊƥƢƸÈ ǏÌ ÈƗ ƢǿÈ ƢǌÈ ǤÌ ÈȇÆƧÈƗǂÈ Ƿơ
ǵÇ ȂÉƬǰÌ Ƿ Ì ǮÌ È ǴÊƫ~ǱƢÈ Ç ǂǋ
È ǫ Ƕō ÉƯ ǮȇÊ È ǵŏ ÉƗ
nǮÊ ÈƥƢÈȈÊƯś È ǠÊ ǔÈ ÈƫȄǸÈ ǟÌ ÈƗǲÆ ƳÉ ǁ È ǾÉ ōǻÊƜǧÈ
176- (993/1) Ebu Seleme b. Abdirrahman rahimehullah’tan: “Fatıma
bt. Kays şö� yle dedi: “Kocam Ebû� Amr b. Hafs Şam>da iken, beni kesin ta-
lak ile boşadı.” Bö� ylece hadisi zikretti. Orada şö� yle dedi: “Ben de Rasulullah
sallallahu aleyhi ve sellem’e giderek meseleyi anlattım. Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem: “Nafakan kocana ait değil” dedi ve Ü� mm Şerî�k’in evinde
iddet beklememi emretti. Sonra şö� yle dedi: “Ashabım Ümm Şerîk’e (iyi bir
kadın olduğundan) çok gider gelirler. (Seni görmemeleri gerek) Sen,
Abdullah b. Ümmi Mektum’un yanında iddet bekle. Zira o âmâdır, onun
yanında örtünü çıkarır, serbest olabilirsin.”1310
ƨÈ ǸÈ
È ǴǇȆÈ ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǹƢ É ǺÊ ÌƥƽÊ ȂÈ ǇÌ ȋơȄÈ
È ÈȈǨÌ Ǉ Èْ‫ أ‬ǳȂÌ ǷÈ ƾÇ ÌȇǃÈ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ƨÈ ōƬÈƦÌǳơƢȀÈ ǬÈ Ǵō ǗÈ ǎ È ǺÈ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ƢÈƥÈƗ ǹō ÈƗ ǆ
Ç ǨÌ Ʒ Ç ȈÈÌ ǫ ƪÊ ǼÌÊƥ ƨÈ ǸÈ ǗÊ ƢÈǧ ǺÌ ǟÈ ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ
Ê ǳƢǷÈ Êَّ‫لله‬ơȁ
ƢÈǼȈÈÌ ǴǟÈ ǮÈ È ǱƢ È ǬÈ ǧÈƪÌ ǘÈ ƼÊ ǈÈ È ǧÇŚǠÊ ǌÈ ÊƥǾÉ ǴÈ ȈǯÊ ȁƢ ō ÊƥƤÆ ÊƟƢǣÈ ȂÈ ǿÉ ȁÈ
È ȀÈ ȈÈÌ ǳÊƛƮÈ ǠÈ ÈƦÈǧǵÊ ƢǌǳƢ
ǆ È ȈÈÌ ǳ~ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǾÉ Èǳ ǮÈ ÊǳƿÈ ƩÌ ǂÈ ǯÈ
È ǀǧÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơƩÊ ƔƢÈ ƴÈ È ǧ ƔÇ ȆÌ ǋ È ǺÌ ǷÊ
nÆƨǬÈ ǨÈ ÈǻǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ǮÈ
Êǳ
… (993) Ebu Seleme b. Abdirrahman rahimehullah’tan: “Fatıma bt.
Kays’ın kocası Ebû� Amr b. Hafs Şam’da iken onu kesin talak ile boşadı. Ona
vekilini gö� nderdi. O da ö� fkelendi ve dedi ki: “Allah’a yemin olsun senin ü� ze-
rimizde hakkın yoktur.” O da Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’e giderek
meseleyi anlattı. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem: “Nafakan kocana ait

524 İmam Şafiî
değil” dedi”1311
ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǹō ÈƗǶȈ

È ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ
É ǺÌ ǟÈ ȁÇǂǸÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǺÉ ÌƥÊǄȇÊǄǠÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
nǮÈ ÊǳƿÈ ǹƢ
È ǯ È ƔÇ ȆÌ ǋ È ȅŏ ÈƗȆǧÊ ƪÊ ǸÌ ǴÊ ǟÈ ƾÌ ǬÈ ǧÈ ƨÉ ǸÈ ǗÊ ƢÈǧƢÈȇÈَّ‫لله‬ơȆǬÊ ōƫơ~ǱȂ É ǬÉ ÈƫƪÌ ÈǻƢǯÈ
177- (1096) Aişe radıyallahu anha şö� yle derdi: “Allah’tan kork ey Fatı-
ma! Sen ne olduğ� unu biliyorsun.”1312
ǾÉ ōǻÈƗ ÇǁƢǈÈ ÈȇǺÊ ÌƥǹƢ È ǸÈ ȈÈÌ ǴǇÉ ȁ

È ǶÊ ǇƢ Ê ǬÈ ÌǳơǺÊ ǟÈ ƾÇ ȈǠÊ Ǉ È ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼÌƥơǪōÈ ǴǗÈ ǍƢ Ê ǠÌÈ ǳơǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ È ǺÈ ÌƥȄÈȈƸÌ Èȇǹō ÈƗ ǹơ Ê ǂÈ ǯÉ ǀÌ ÈȇƢǸÈ ȀÉ ǠÈ ǸÊ ǇÈ
È ƨÉ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ƪÈ Ì ǴǇÈ ǁÌ ÈƘǧÈ ǶÊ ǰÈ ƸÌ
È ǳơǺÉ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơō ƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢȀÈ ǴÈ ǬÈ ÈƬÌǻƢÈǧ ƨÈ ōƬÈƦÌǳơǶÊ ǰÈ ƸÌ
È ǳơ
ƧÈ ÈƗǂÌ ǸÌÈ ǳơƽÊ ƽÉ ǁơÌ ȁ
È ǹơ È ÈȇÈَّ‫لله‬ơǪÊ ōƫơ~ƪÈ
É ȁÈ ǂÌ ǷƢ Ì ǳƢǬÈ ǧÈƨÊ ÈǼȇƾÊ ǸÌÈ ǳơŚ
É ǷÊ ÈƗȂÈ ǿÉ ȁ
È ǶÊ ǰÈ ƸÌ
È ǳơǺÊ Ìƥǹơ È ǳÊƛ
È ȁÈ ǂÌ ǷȄÈ
È ÊǼÈƦÈǴǣÈ ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ
È ǫȁȆ
ǱƢÈ ō ƾÈ ƦÌ ǟÈ ǹō Êƛ ǹƢ È ǸÈ ȈÈÌ ǴǇ Ê ƾÊ ƷȆ
É Ʈȇ È ǧÊ ǹơ É ȁÈ ǂÌ Ƿ È ǬÈ ǧÈ nƢȀÈ ÊƬȈÌÈƥȄÈǳÊƛ
È ǱƢ
ƨÉ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ƪÈ Ç ȈÈÌ ǫƪÊ ǼÌÊƥƨÈ ǸÈ ǗÊ ƢÈǧǹÉ ƘÌ ǋ
Ì ǳƢǬÈ ǧÈ ǆ È ǮÊ ǤÈ ǴÈÈƥƢǷ Ê ǬÈ ÌǳơƮȇ
È ȁÈ ÈƗǶÊ ǇƢ Ê ƾÊ ƷȆÈ ǧÊ ǹơ É ȁÈ ǂÌ ǷÈ
ǮÈ ÉƦǈÌ ƸÈ ō ǮÈ ÊƥƢǸÈ ōǻÊƛǹƢ
È ǧǂŎ ǌǳơ È ǯ È ǬÈ ǧÈ nƨÈ ǸÈ ǗÊ ƢÈǧǹÈ ƘÌ ǋ
È ǹÌ Êƛ~ǱƢ َ‫ ا‬ǹÌ ÈƗǮÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ȏ~
È ǂÈ ǯÉ ǀÌ Èƫȏ َ‫ا‬
ō ǺÈ ǷÊ ǺÊ ÌȇÈǀǿÈ ǺÈ ȈÌÈƥƢǷÈ
nǂŏ ǌǳơ
178- (1096/1) el-Kasım b. Muhammed ve Suleyman b Yesâ� r’dan: “Yah-
ya b. Said b. el-As, Abdurrahman b. el-Hakem’in kızını talak-ı bainle boşadı,
babası Abdurrahman kızını iddet beklemesi gereken yerden yani evinden
başka bir yere taşıdı. Mü� ’minlerin annesi Aişe radıyallahu anha, o gü� n Me-
dine valisi Mervan b. Hakem’e haber gö� nderdi ve dedi ki: “Allah’tan kork ey
Mervan! Onu boşandığ� ı eve geri getir.” Suleyman’ın rivayetine gö� re Mervan:
“Kardeşim Abdurrahman b. el-Hakem’in kızını gö� tü� rmesine engel olamadım”
dedi. El-Kasım’ın rivayetine gö� re de Mervan: “Bilmiyor musun, Kays’ın kızı
Fatıma da iddeti bitmeden boşandığ� ı kocasının evinden ayrılmıştı” deyince
Aişe radıyallahu anha: “Fatıma’nın durumunu buna karıştırma. (Zira kocası
nın evinde huzursuzdu)” dedi. Mervan cevaben: “Fâ� tıma kocasının evinden

1312 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (15301) Şahidi: Buhari (5323, 5324)
El-Müsned 525
huzursuz olduğ� u için aynlmışsa, bunlar arasında da yeterli huzursuzluk

mevcuttur” dedi.”1313
ǱƢÈ È ǫǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǹơ

È ǂÈ ȀÌ ǷÊǺÊ ÌƥǹȂ
Ê ǸÉ ȈÌ ǷÈ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ȄÈȈƸÌ ÈȇȆÊƥÈƗǺÉ ÌƥǶȈÉ ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǧƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ ǇȄÈ
ǾÉ ÉƬÌǳÈƘǈÈ È ǳÊƛƪÉ ǠÌ ǧÊ ƾÉ ǧÈ ƢȀÈ ǴÊ ǿÌ ÈƗǶÊ ǴÈ ǟÌ ÈƗǺÌ ǟÈ ƪÌ È ǧƨÈ ÈǼȇƾÊ ǸÌÈ ǳơƪÉ ǷÌ ƾÊ ǫÈ
É ǳÈƘǈÈ
ǆ Ç ȈÈÌ ǫƪÊ ǼÌÊƥƨÈ ǸÈ ǗÊ ƢÈǧƮȇ
É ƾÊ Ʒ É ǴǬÉ ǧÈƢȀÈ ƳÊ ȁÌ ǃÈ ƪÊ ȈÌÈƥȆǧÊƾŎ ÈƬǠÌ ÈƫǱƢ
È ǺÈ ÌȇÈƘǧÈƪÌ È ǬÈ ǧÈƨÊ ÈƫȂÉƬƦÌ ǸÌÈ ǳơǺÊ ǟÈ
È ƿƢȀÈ ÊǻƢǈÈ ǴÊÊǳǹƢ
ÆƨÈƥơǁÈ È ǯÈ ȁ
È ǅƢ È ōǼǳơƨÉ ǸÈ ǗÊ ƢÈǧƪÌ ÈǼÈƬÈǧ~ǱƢÈ È ǫȁÈ ǚÈ ōȈǤÈ ÈƫǾÉ ōǻÈƗǦÈ ǏÈ ȂÈ È ǧǽÌ ƢǿÈ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ
ȆǧÊ ƾō ÈƬǠÌ Èƫ ǹÌ ÈƗ Ƕō
É ǇÉ ǁƢ È ǿÈ ǂÈ ǷÈ ÈƘǧÈ ƢȀÈ ÊƟƢǸÈ ƷÌ ÈƗ ȄÈǴǟÈ ƪÈ Ì ǳƢǘÈ ÈƬǇƢÈ Ìǧ
nǵÇ ȂÉƬǰÌ ǷÈ ǵŏ ÉƗǺÊ ÌƥơƪÊ ȈÌÈƥ
179- (1097) Meymun b. Mihran rahimehullah’tan: “Medine’ye geldim
ve halkının en alimini sordum. Said b. el-Museyyeb’i gö� sterdiler. Ona kesin
talakla boşanmış kadın hakkında sordum. Dedi ki: “Kocasının evinde iddet
bekler.” Ben: “Fatıma bt. Kays hadisi ne olacak?” dedim. Dedi ki: “Boş ver”
dedi. Ö� fkelenmişti. Dedi ki: “Fatıma insanları fitneye dü� şü� rdü� . Dili uzun bir
kadındı. Kocasının akrabalarına dil uzattı. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sel-
lem de ona İ�bn Ummi Mektum’un evinde iddet beklemesini emretti.”1314
È ǧÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ƾÈ ǼÌ ǟÊ ƪÌ ÈǻƢǯ

ƢȀÈ ǬÈ Ǵō ǘÈ È ƾÇ ÌȇǃÈ ǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ
È ƨÈ ÈǼÌƥơǹō ÈƗǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÉ ÌƥơƢȀÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ǮÈ ÊǳƿÈ ǂÈ ǰÈ ÌǻÈƘǧÈ ƪÌ ƳÈ ǂÈ ƼÈ
È ǧƨÈ ōƬÈƦÌǳơ
180- (1098) Nafi rahimehullah’tan: “Said b. Zeyd radıyallahu anh’ın kızı
Abdullah (b. Amr b. Osman)’ın nikahında idi. Onu kesin talakla boşadı ve o da
çıktı. İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma buna karşı çıktı.”1315
Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊǂÊƥƢƳ

È ǺÌ ǟÈ ÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÊ ȈƴÊ ǸÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǝƢ
Æ ÈƬǸÈ È ƿÊƜǧÈǵÌ ǂÉ ƸÌ ÈƫǶÈÌ ǳƢǷÈ ƨÊ ǬÈ Ǵō ǘÈ ǸÌÉ ǳơƨÉ ǬÈ ǨÈ Èǻ~ǱȂ
È ǧƪÌ ǷÈ ǂÉ ƷơÈ È ǾÉ ōǻÈƗƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ
É ǬÉ ÈȇǾÉ ǠÈ ǸÊ Ǉ

526 İmam Şafiî
Ê ǂÉ ǠÌ ǸÌÈ ǳƢÊƥ
nǥȁ
181- (1099) Cabir b. Abdillah radıyallahu anhuma şö� yle demiştir: “Bo-
şanan kadın, kocasına haram olmadığ� ı sü� rece nafaka hakkı vardır. Ancak ko-
casına haram olmuşsa (başkasıyla evlenip boşanmadan onunla evlenemiyor-
sa) bu durumda mut’a hakkı vardır.”1316
ƨÉ ÈƫȂÉƬƦÌ ǸÌÈ ǳơ ƪÊ ǈÈ ȈÈÌ ǳ~ ƔƢÆ ǘÈ ǟÈ ǱƢÈ

È ǫ ǱƢÈÈ ǫ ƲÇ ÌȇǂÈ ƳÉ ǺÊ Ìƥơ ǺÊ ǟÈ ƾÊ ȈƴÊ ǸÌÈ ǳơ ƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȄÈǴƦÌ ƷÉ ǂÈ ȈÌ ǣÈ ƪÌ ÈǻƢǯơÈ È ǳơǲÊ ƳÌ ÈƗǺÌ ǷÊ ƢȀÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ǪÈ ǨÊ ǼÌÉȇǹÌ ÈƗȏَّ‫ا‬ÊƛƔÇ ȆÌ ǋȆ
È ƿÊƜǧÈ ǲÊ ÈƦƸÌ È ǧÊ ǾÉ ǼÌ ǷÊ ȄÈǴƦÌ ƸÌ
É ǳơ
nƢȀÈ ÈǳƨÈ ǬÈ ǨÈ ÈǻȐÈَ‫ ا‬ǧ
182- (1100) Atâ� rahimehullah şö� yle dedi: “Kesin talakla boşanmış olan
hamile kadına nafakadan bir şey yoktur. Ancak hamile olmasından dolayı na-
faka hakkı vardır. Hamile değ� ilse ona nafaka yoktur.”1317
ȆÈ ǿÊ ȁ
È ǾÉ ÈƫÈƗǂÈ Ƿơ
Ì ǪōÈ ǴǗÈ ǾÉ ōǻÈƗƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢÈ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǺÌ ǷÊ ǂÈ ƻÈ ȉơْ‫ آ‬ǪȇÊ ō ǮÉ
È ǂǘǳơ É ǴǈÌ ÈȇǹƢ È ǰÈ È ǧƾÊ ƴÊ ǈÌ ǸÌÈ ǳơȄÈǳÊƛǾÉ ǬÈ ȇÊǂǗÈ ƪÌ ÈǻƢǯÈ ȁ È ǺÊ ǰÈ ǈÌ ǷȆ
È ƨÈ ǐÈ ǨÌ Ʒ È ǧÊ
ƢȀÈ ǠÈ Ƴơ
È ǁȄ
È ōƬƷƢÈ ȀÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ǹÈ ƿÊ ƘÌÈƬǈÌ ÈȇǹÌ ÈƗƨÈ ÈȈǿÊ ơǂÈ ǯ Ê ÉȈÉƦÌǳơÊǁƢÈƥƽÌ ÈƗ
È ƩȂ
183- (1102) Nafi>den: “Abdullah b. Ö� mer radıyallahu anhuma karısını,
Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem>in hanımı (kızkardeşi) Hafsa radıyal-
lahu anha>nın evinde boşadı. Mescide giderken yolu oradan geçiyordu. Karı-
sına dö� nü� nceye kadar, izin istemekten hoşlanmadığ� ı için evlerin arkasındaki
başka bir yoldan giderdi.”1318
ȆÈ ǓÊ ǁÈ ƤÇ ÊǳƢÈǗȆÊƥÈƗǺÈ ÌƥȆō ǴÊ ǟÈ ǹō ÈƗƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ȅÊ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ƨÊ ǔÈ ȈÌ ƸÌ
È ǳơǺÈ ǷÊ ǲÈ ǈÊ ÈƬǤÌ ÈƫȄōƬƷƢ
È ȀÈ ÊƬǠÈ ƳÌ ǂÈ ÊƥǪŎ ƷÈ ÈƗȂÈ ȀÉ ǧÈǾÉ ÈƫÈƗǂÈ Ƿơ
Ì ǲÉ ƳÉ ǂǳơ
ō ǪōÈ ǴǗÈ ơÈƿÊƛ~ǱƢÈ È ǫǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ
ِ‫ ا‬ǧÊ ȁ
nǺÊ ȈÌÈƬÈǼÌƯȏơȆ È ƧÊ ƾÈ Ʒơ
Ê ȂÌÈ ǳơȆǧÊ ƨÊ ÈưÊǳƢōưǳơ
1316 Hasen. Şafii, Sunen (15564) İ�bn Ebi Şeybe (18980)

El-Müsned 527
184- (1009) Ali b. Ebi Talib radıyallahu anh şö� yle dedi: “Kişi hanımını
boşadığ� ı zaman, ü� çü� ncü� hayzından gusledinceye kadar ona dö� nmeye, birinci ve
ikinci temizlik dö� nemlerinde daha hak sahibidir.”1319
ǹō ÈƗ ÇǁƢǈÈ ÈȇǺÊ ÌƥǹƢ È ƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƣƢ

È ǸÈ ȈÈÌ ǴǇÉ ȁ Ç ȀÈ ǋ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǧ ƢȀÈ Êƫƾō ǟÊ ȆǧÊ ƪÌ ƸÈ ǰÈ ÈǼÈǧ ƨÈ ōƬÈƦÌǳơƢȀÈ ǬÈ Ǵō ǘÈ
ƢȀÈ ÈƥǂÈ ǔÈ È ǧ Ȇŏ ǨÊ ǬÈ ōưǳơƾÇ ȈÌ ǋÈ ǁ
É ƪÈ ƸÌ Èƫ ƪÌ ÈǻƢǯ È ƨÈ ƸÈ ȈÈÌ ǴǗÉ
È ǫ Ƕō ÉƯ ƢǸÈ ȀÉ ÈǼȈÌÈƥǩÈ ǂÈō ǧȁ
ǱƢÈ È ƩƢ Ç ÈƥǂÈ Ǔ È ƨÊ ǬÈ ǨÈ ƼÌ ǸÊ ÌǳƢÊƥ ƢȀÈ ƳÈ ȁÌ ǃÈ ƣÈ ǂÈ Ǔ È ȁÌ ÈƗ ƣƢ Ê ǘō ƼÌ È ǳơǺÉ ÌƥǂÉ ǸÈ ǟÉ
ƢȀÈ ƳÉ ȁÌ ǃÈ ǹƢ È ǯ È ǹÌ ÊƜǧÈƢȀÈ Êƫƾō ǟÊ ȆǧÊƪÌ ƸÈ ǰÈ ÈǻƧÇ ÈƗǂÈ ǷơƢ Ì ǸÈ ŎȇÈƗ~ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È ƣƢÊ ǘō ƼÌ È ǳơǺÉ ÌƥǂÉ ǸÈ ǟÉ
Èْ‫ أ‬ȀÈ ƳÊ ȁÌ ǃÈ ǺÌ ǷÊ ƢȀÈ Êƫƾō ǟÊ ƨÈ ōȈǬÊ ÈƥƩÌ ƾō ÈƬǟÌ ơǶō ÉƯƢǸÈ ȀÉ ÈǼȈÌÈƥǩÈ ǂÉŏ ǧƢȀÈ ÊƥǲÌ ƻÉ ƾÌ ÈȇǶÈÌ ǳƢȀÈ ƳÈ ȁō ǄÈ ÈƫȅǀÊ ōǳơ
ǱÊ ȁō ȋơƢ
ƢȀÈ Êƫƾō ǟÊ ƨÈ ōȈǬÊ ÈƥƩÌ ƾō ÈƬǟÌ ơǶō ÉƯƢǸÈ ȀÉ ÈǼȈÌÈƥǩÈ ǂÉŏ ǧƢȀÈ ÊƥǲÈ ƻÈ ƽÈ ǹƢÈ ǯÈ ǹÌ Êƛȁ
È ƣƢ Ê ǘō ƼÌ È ǳơǺÈ ǷÊ ƢًƦǗÊ Ƣƻ
È ǹƢ È ǯÈ ȁÈ
È ƾÆ ȈǠÊ Ǉ
ƢȀÈ Èǳȁ È ǫơƾً ÈƥÈƗƢȀÈ ƸÌ ǰÊ ǼÌÈȇǶÈÌ ǳǶō ÉƯnÊǂƻÈ ȉơ
È ǱƢÈ ْ‫ آ‬ǺÈ ǷÊ ƩÌ ƾō ÈƬǟÌ ơǶō ÉƯǱÊ ȁō ȋơ Èْ‫ أ‬ƱÊ ȁÌ Ǆō ǳơǺÈ ǷÊ
ƢȀÈ ǼÌ ǷÊ ǲō ƸÈ ÈƬǇơƢ
Ì ǸÈ ÊƥƢǿÈ ǂÉ ȀÌ ǷÈ
185- (1093) Said b. el-Museyyeb ve Suleyman b. Yesâ� r’dan: “Tuleyha,
Sakif kabilesinden Ruşeyd’in nikâ� hlı karısı idi, onu boşadı. O da iddeti (bek-
leme sü� resi) bitmeden (başka biriyle) evlendi. Bunu duyan Ö� mer radıyallahu
anh iddeti bitmeden evlendiğ� i için Tuleyha’yı ve evlendiğ� i kocasını kırbaçla-
dı. Birbirinden ayırdı. Daha sonra şö� yle dedi: “Hangi kadın iddeti bitmeden
evlenirse evlendiğ� i kocası henü� z ona yaklaşmamışsa birbirlerinden ayrılırlar.
Sonra ilk kocasından bekleme sü� resini bitirdikten sonra bekleme sü� resin-
de evlenip ayrıldığ� ı adam başkaları gibi kendisine evlenme teklifi yapabilir.
Eğ� er evlendiğ� i adamla mü� nasebette bulunmuşsa nikâ� h fesh edilip ayrılınca,
ö� nce ilk kocasının bekleme sü� resini bitirir, sonra da diğ� er kocasından dolayı
iddeti bitinceye kadar bekler, bir daha da biraraya gelmezler”1320
Said dedi ki: “Ona temas ettiğ� i için bu kadına mihir vermesi gerekir.”1321

528 İmam Şafiî
ȆÊƥÈƗǹơÈ È ƿơǃÈ ǺÌ ǟÈ ƤÊ ÊƟƢǈǳơ ō ǺÊ ÌƥƔÊ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ÇǂȇÊǂƳÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ È ǈō Ʒ È ǺÉ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƢǸÈ ȀÉ ÈǼȈÌÈƥǩÉ ǂō ǨÈ ÉȇǾÉ ōǻÈƗƢȀÈ Êƫƾō ǟÊ ȆǧÊƱÉ ȁō ǄÈ ÉƫȆÊƬōǳơȆǧÊȄǔÈ È ǫǾÉ ōǻÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ȆŌ ǴÊ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ
Èْ‫ أ‬ƧÊ ƾō ǟÊ ǺÌ ǷÊ ƩÌ ƾÈ ǈÌ
È ǱÊ ȁō ȋơ
ƾŎ ÈƬǠÌ Èƫȁ È ǧÈƗƢǷ È ȀÈ ƳÊ ǂÈÌ ǧǺÌ ǷÊ ǲō ƸÈ ÈƬǇơƢ
È ǲÉ ǸÊ ǰÌ ÉƫȁƢ Ì ǸÈ ÊƥǩơÉ ƾÈ ǐǳơƢō ȀÈ ÈǳȁÈ
ْ‫ آ‬ǺÈ ǷÊ
ǂÊ ƻÈ ȉơ
186- (1094) Zadan Ebi Ö� mer’den: “Ali radıyallahu anh iddeti sü� resin-
de evlenen kadının ayrılmasına, kendisine temas edilmesinden dolayı mehir
hakkı olduğ� una, iddetini bozduğ� u ilk kocasının iddetini tamamlamasına ve
diğ� er kocası için de iddet beklemesine hü� kmetti.”1322
ǹƢ
È ǸÈ ȈÈÌ ǴǇ
É ǺÌ ǟÈ ƨÈ ƸÌ Ê ǳȂÌ Ƿ
È ǴǗÈ ǱƕȄÈ È ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈȈǨÌ ǇƢ
È ǫ ǾÉ ōǻÈƗ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
ǱƢÈ È ƣƢ È ǳơǺÊ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈƦƬÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ÇǁƢǈÈ ÈȇǺÊ Ìƥ
Ê ǘō ƼÌ
ǺÌ ǰÉ Èƫ ǶÈÌ ǳ ǹÌ ÊƜǧÈ ǺÊ ȈÌÈƬǔÈ ȈÌ ƷÈ ƨÉ ǷÈ ȋơ Èْ‫ أ‬ƾō ÈƬǠÌ ÈƫȁÈ ǺÊ ȈÌÈƬǬÈ ȈǴÊ ǘÌ Èƫ Ǫŏ
É ǴǘÈ ÉȇȁÈ ǺÊ ȈÌÈƫÈƗǂÈ ǷơÌ ƾÉ ƦÌ ǠÌÈ ǳơ ƶÉ ǰÊ ǼÌÈȇ~
ƨً ǬÈ ÊƯǹƢ
È ǯÈ ȁ
È ǹƢ É ÈȈǨÌ Ǉ
É ǱƢÈÈ ǫnƢǨً ǐÌ Êǻȁơ È ǂً ȀÌ ǋÈ ȁÌ ÈƗǺÊ ÌȇǂÈ ȀÌ ǌÈ È ǧǒȈ É ƸÊ Èƫ
187- (1084) Abdullah b. Utbe’den: “Ö� mer b. el-Hattab radıyallahu anh
şö� yle dedi: “Kö� le iki kadın nikahlayabilir ve iki boşama yetkisi vardır. Kö� le
kadın (cariye) iki hayız dö� nemi iddet bekler. Eğ� er henü� z hayız gö� rmeyenler-
den ise iki ay veya bir buçuk ay iddet bekler.”1323
È ǺÌ ǟÈ Ȇŏ ǨÊ ǬÈ ōưǳơǅÇ ȁÌ ÈƗǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ
ǲÇ ƳÉ ǁ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ƪÉ ǠÌ ǘÈ ÈƬǇơ
Ì ÊȂÈǳ ~ ǱȂ É ǬÉ Èȇ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁÈ ƣƢ È ǳơ ǺÈ Ìƥ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǞÈ ǸÊ ǇÈ ǾÉ ōǻÈƗ ǦȈ
Ê ǘō ƼÌ Ç ǬÊ ÈƯ ǺÌ ǷÊ
ȆÈ ǓÊ ǁ
È ǂÉ ǸÈ ǟÉ ƪÈ ǰÈ ǈÈ È ǧƢǨً ǐÌ Êǻȁơ È ǂً ȀÌ ǋƢÈ ȀÈ ǴÌ ǠÈ ƳƢÈ
Ì ǧǲÆ ƳÉ ǁ
È ǱƢÈ ǬÈ ǧÈ ƢǨً ǐÌ ÊǻȁÈ ƨً ǔÈ ȈÌ ƷƢ
È ȀÈ ÉƬÌǴǠÈ ƴÈÈǳ
~ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ
188- (1084/1) Amr b. Evs es-Sekafi, Sakif kabilesinden birisinin Ö� mer
b. el-Hattab radıyallahu anh’den şö� yle işittiğ� ini naklediyor: “Şayet gü� cü� m

El-Müsned 529
yetseydi (kö� le kadın için) bir buçuk hayız dö� nemi tayin ederdim.” Bir adam
dedi ki: “Onu bir buçuk ay olarak tayin et.” Bunun ü� zerine Ö� mer radıyallahu
anh sü� kut etti.”1324
ƢȀÈ ǼÌ ǟÈ ȄōǧȂÈ ÈƬÉȇƾÊ ÈǳȂÌÈ ǳơǵŏ ÉƗ ȆǧÊ ǱƢÈ

È ǫ ǾÉ ōǻÈƗ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢÈ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
nƨÇ ǔÈ ȈÌ ƸÈ ÊƥƾŎ ÈƬǠÌ Èƫ~ǱƢÈ
È ǫƢǿÈ ƾÉ ŏȈǇÈ
efendisi ö� len ummu veled (çocuk doğ� uran cariye) hakkında: “Bir hayız dö� ne-
mi iddet bekler” demiştir.”1325
ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǖÇ ȈÌ ǈÉ َّ‫لله‬

È ǫ ǺÊ ÌƥÊ ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÈ ȇÊǄÈȇȁ È ƾÇ ȈǠÊ ǇÈ ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ì ǸÈ ŎȇÈƗ~ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
ƪÌ ǬÈ Ǵŏ ǗÉ ƧÇ ÈƗǂÈ ǷơƢ È ƣƢÊ ǘō ƼÌ
È ǳơǺÉ ÌƥǂÉ ǸÈ ǟÉ ǱƢÈ È ǫ ǱƢÈ È ǫ ǾÉ ōǻÈƗ ƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơ
È ÈƥǹÌ ÊƜǧÈ ÇǂȀÉ ǋÌ ÈƗƨÈ ǠÈ ǈÌ ÊƫǂÉ ǜÊ ÈƬǼÌÈƫƢȀÈ ōǻÊƜǧÈ ÆƨǔÈ ȈÌ ƷƢ
ǹƢ È ȀÈ ƬÌ ǠÈÈ ǧǁ È ȁÌ ÈƗƨً ǔÈ ȈÌ Ʒ
È Ƕō ÉƯǺÊ ȈÌÈƬǔÈ ȈÌ Ʒ È ƪÌ ǓƢ È ƸÈ
Èǧ
nƪō È Ƕō ÉƯÇǂȀÉ ǋÌ ÈƗƨÈ ÈƯȐَ‫ا‬ÈƯƨÊ ǠÈ ǈÌ ŏƬǳơƾÈ ǠÌ ÈƥƩÌ ƾō ÈƬǟÌ ơȏَّ‫ا‬Êƛȁ
Ì ǴƷ È ǮÈ ÊǳǀÈ ǧÈ ǲÆ ǸÌ ƷƢ
È ȀÈ Êƥ
190- (1082) İ�bnu’l-Museyyeb rahimehullah’tan: “Ö� mer b. el-Hattab ra-
dıyallahu anh şö� yle dedi: “Boşanıp bir ya da iki hayız gö� rdü� kten sonra hayız
(â� det) gö� rmemeye başlayan bir kadın, dokuz ay bekler, hamile olduğ� u anla-
şılırsa iddeti, çocuğ� u doğ� urunca biter. Hamile değ� ilse, dokuz ayı mü� teakip ü� ç
ay daha bekler, sonra iddeti bitmiş olur, başka biriyle evlenebilir.”1326
ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ

ÇǂǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇ È ǺÉ ÌƥƾÉ ȈǠÊ ǇƢ
ȆÈ ǿÊ ȁ Æ ƸÊ Ǐ
È ƶȈ È ǾÉ ÈƫÈƗǂÈ Ƿơ
È ȂÈ ǿÉ ȁ Ì ǪōÈ ǴǗÈ ǀÇ ǬÊ ǼÌ ǷÉ ǺÉ ÌƥǹƢ Ê ǾÉ ÈǳǱƢ
É ōƦƷ Èْ‫ أ‬ǺÈ ǷÊȐÅ ƳÉ ǁÈ ǹō ÈƗǽÉ ǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ǬÈ ÉȇÊǁƢǐÈ Ìǻȋơ
ǒȈ È ƸÊ Èƫ ǹÌ ÈƗ ǝƢ
É ǓÈ ǂǳơƢ
ō ȀÈ ǠÉ ÈǼǸÌ ÈȇǒȈ É ƸÊ Èƫȏơ َ‫ ا‬ǂً ȀÌ ǋ È ƪÌ ÈưǰÈ ǸÈ
È ǂÈ ǌÈ ǟÈ ƨÈ ǠÈ ƦÌ Ǉ È ǧǾÉ ÈƬÈǼÌƥơǞÉ ǓÊ ǂÌ Éƫ
ƾÉ ȇÊǂÉƫǮÈ ÈƫÈƗǂÈ Ƿơ
Ì ǹō ÊƛǾÉ ÈǳƪÌÉ ǴǬÉ ǧÈƨÇ ÈȈÊǻƢǸÈ ÈƯȁÌ ÈƗÇǂȀÉ ǋÌ ÈƗƨÊ ǠÈ ƦÌ ǈÈ ÊƥƢȀÈ ǬÈ Ǵō ǗÈ ǹÌ ÈƗƾÈ ǠÌ ÈƥǹƢ Ê ǑÊ
É ōƦƷ È ǂǷÈ Ƕō ÉƯ
Ì ǹÈ ƘÌ ǋ È ǀǧÈ ǾÊ ȈÈÌ ǳÊƛǽÉ ȂÉǴǸÈ ƸÈ
È ǾÉ ÈǳǂÈ ǯÈ È ǧǹƢ È ǸÈ ưÌ ǟÉ ȄÈǳÊƛȆÊǻȂÉǴǸÊ Ʒơ Ì ǾÊ ǴÊ ǿÌ ȋ Èِ‫ أ‬ǱƢ È ǂÈƫǹÌ ÈƗ
È ǬÈ ǧÈ ƭÊ

530 İmam Şafiî
ȏƢَ‫ ا‬ǬÈ ǧÈ ǹƢÊ ÈȇǂÈ Èƫ ƢǷ

È ǹƢ É ǸÈ ưÌ ǟÉ ƢǸÈ ȀÉ Èǳ ǱƢ È ƤÇ ÊǳƢÈǗ ȆÊƥÈƗ ǺÉ ÌƥȆŎ ǴÊ ǟÈ ǽÉ ƾÈ ǼÌ ǟÊ ȁÈ
È ǬÈ ǧÈ ƪÇ ÊƥƢÈƯ ǺÉ ÌƥƾÉ ÌȇǃÈ ȁ
Ì ǫ ȆÊƫȐǳơ
ƾÈ َّ‫ ا‬ƾÊ ǟÊ ơȂÈ ǬÈ ÌǳơǺÈ ǷÊ ƪÌ ǈÈ ȈÈÌ ǳ ƢȀÈ ōǻÊƜǧÈ ƪÌ ÈƫƢǷ È ǹÌ Êƛ ƢȀÈ ÉƯǂÊ Èȇȁ
È ƩƢ È Ƿ È ǹÌ Êƛ ǾÉ ÉƯǂÊ Èƫ ƢȀÈ ōǻÈƗ ȃǂÈ Èǻ
ȄÈǴǟÈ ȆÈ ǿÊ Ƕō ÉƯǒȈ È ƸÊ ǸÌÈ ǳơǺÈ ǤÌ ǴÉ ƦÌÈȇǶÈÌ ǳȆÊƫȐǳơÊ Èْ‫ أ‬ǺÈ ǷÊ ƪÌ ǈÈ ȈÈÌ ǳȁ
َّ‫ ا‬ǁƢǰÈ Ìƥȋơ È ǒȈ Ê ƸÊ ǸÌÈ ǳơǺÈ ǷÊ ǺÈ ǈÌ ÊƠÈȇ
ō ǴǧÈ ǾÉ ÈƬÈǼÌƥơÈǀƻÈ ÈƘǧÈ ǾÊ ǴÊ ǿÌ ÈƗȄÈǳÊƛǹƢ
ƢǸÈ É ōƦƷÊ ǞÈ ƳÈ ǂÈÈ ǧÇŚÊưǯ È ȁÌ ÈƗǲȈ Ç ǴÊ ǫÈ ǺÌ ǷÊ ǹƢ È ǷƢ
È ǯƢ È ȀÈ ǔÊ ȈÌ Ʒ È ƧÊ ƾō ǟÊ
ǲÈ ƦÈÌ ǫǹƢ
É ōƦƷÊ ȆŏǧȂÉ ÉƫǶō ÉƯȃǂÈ ƻÌ ÉƗƨً ǔÈ ȈÌ Ʒ È ƪÌ ǓƢ È Ʒ È Ƕō ÉƯƨً ǔÈ ȈÌ Ʒ È ƪÌ ǓƢ È Ʒ È ǝƢ È ǓÈ ǂǳơ ō ƩÊ ƾÈ ǬÈ ǧÈ
È
ȆǧÊ ǶŎ ǏÈ ȋơ Èْ‫ أ‬ǱƢÈ È ȀÈ ƳÉ ȁÌ ǃÈ ƢȀÈ ǼÌ ǟÈ ȄōǧȂÈ ÈƬǸÌÉ ǳơƧÈ ƾō ǟÊ ƩÌ ƾō ÈƬǟÌ ƢÈǧ ƨÈ ÈưÊǳƢōưǳơǒȈ
È ǫ ǾÉ ƬÌÈƯǁÊ ȁÈ ȁƢ È ƸÊ Èƫ ǹÌ ÈƗ
ƔÊ ƢÈƦÌǳƢÊƥǹƢ Ê ÊƥƢÈƬǯÊ
É ōƦƷȆ
191- (1081/1) Abdurrahman b. Ebi Bekr’den: “Ensar’dan Hibban b.
Munkiz denilen birisi sıhhatli iken hanımını boşadı. Hanımı sü� t emziriyordu.
Bu yü� zden on yedi ay hayız gö� rmeden bekledi. Sü� t emzirmesi hayız gö� rme-
sine mani oldu. Sonra Hibban, hanımını boşadıktan yedi veya sekiz ay sonra
hastalandı. Ona dedim ki: “Hanımın sana varis olmak istiyor” O da ailesine:
“Beni Osman radıyallahu anh’e gö� tü� rü� n” dedi. Onu gö� tü� rdü� ler ve Osman ra-
dıyallahu anh’e hanımının durumunu anlattı. Onun yanında Ali b. Ebi Talib ve
Zeyd b. Sabit radıyallahu anhuma da vardılar. Osman radıyallahu anh onlara:
“Siz ne dersiniz?” dedi. Onlar şö� yle dediler: “Adam ö� lü� rse karısı varis olur,
kadın ö� lü� rse kocası varis olur. Zira kadın hayızdan kesilmiş ve doğ� urganlığ� ı
kalmamış kadınlardan değ� idir. Hayız çağ� ına ulaşmamış olan bakirelerden de
değ� ildir. Bu kadın az veya çok olsun, hayıza gö� re iddet bekleyene kadar onun
yanındadır.” Bunun ü� zerine Hibban ailesine dö� ndü� ve kızını hanımından aldı.
Kadın sü� t emzirmeyi bırakınca bir defa hayız gö� rdü� . İ�kinci ayda ikinci hayzı
gö� rdü� ve ü� çü� ncü� hayzı gö� rmeden Hibban vefat etti. Bunun ü� zerine hanımı,
kocası ö� lenin iddetini bekleyip kendisine varis oldu.”1327
Ê ǿÈ ǽÊ ƾŏ Ƴ
ÆƨōȈǸÊ ǋƢ È ƾÈ ǼÌ ǟÊ ǹƢÈ ǯÈ ǾÉ ōǻÈƗ ǹƢ È ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ
È ōƦƷ É ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǒ Ì ƸÊ Èƫ ǶÈÌ ǳȁ
È ǮÈ È ȀÈ Êƥ ƩÌ ǂō ǸÈ
È ǴǿÈ Ƕō ÉƯ ÆƨÈǼǇƢ È ǧ ǞÉ ǓÊ ǂÌ Éƫ ȆÈ ǿÊ ȁ Èْ‫ أ‬Ǫō
È ƨÈ ōȇÊǁƢǐÈ Ìǻȋơ È ǴǘÈÈ ǧ ÆƨōȇÊǁƢǐÈ ÌǻÈƗȁÈ
ȄǔÈ ǬÈ ǧÈ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁÈ ǹƢÈ ǸÈ ưÌ ǟÉ ȄÈǳÊƛ ơȂǸÉ ǐÈ ÈƬƻƢÈ
Ì ǧ nǒ Ì ƷÊ ÈƗ ǶÈÌ ǳ ǾÉ ÉƯǁÊ ÈƗ ƢÈǻÈƗ~ ƪÈ Ì ǳƢǬÈ ǧÈ

El-Müsned 531
ȂÈ ǿÉ ǮÊ Ǹŏ ǟÈ ǺÊ ÌƥơǲÉ ǸÈ ǟÈ ơÈǀǿÈ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǹƢ Ê ȀÈ ÌǳơƪÊ ǷÈ ȐÈَ‫ ا‬ǧ ƭơ
È ǸÈ ưÌ ǟÉ ƨÉ ōȈǸÊ ǋƢ Ê ÈŚǸÊ ÌǳƢÊƥ ƨÊ ōȇÊǁƢǐÈ ÌǻȌ
Èْ‫ أ‬Êǳ
È ƤÇ ÊǳƢÈǗȆÊƥÈƗǺÈ ÌƥȆō ǴÊ ǟÈ ȆÊǼǠÌ ÈȇơÈǀȀÈ ÊƥƢÈǼȈÈÌ ǴǟÈ ǁƢÈ ǋÈ ÈƗ
192- (1081) Muhammed b. Yahya b. Habban’dan: “Dedem Habban’ın
biri Haşimî�, diğ� eri Ensar’dan iki hanımı vardı. Ensar’lı karısını, emzikli iken
boşadı. Aradan bir sene geçti sonra dedem ö� ldü� , o hâ� lâ� hayız gö� rmemişti:
“Ben hayız gö� rmedim, kocama varis olurum” dedi. Haşimilerden olan karı-
sıyla Osman b. Affan radıyallahu anh tarafından muhakeme edildiler. Osman
radıyallahu anh, Ensar’dan olan karısının varis olduğ� una karar verdi. Haşimî�
kadın, Osman radıyallahu anh’ın aleyhinde konuşunca, Osman radıyallahu
anh: “Kararım, amca oğ� lunun yaptığ� ına uygundur.” (Bunu sö� ylerken) Ali b.
Ebi Talib radıyallahu anh’ı kastederek bize işaret etti.”1328
ƪÈ È ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ƧÈ ǂÈ ǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ȅÊ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ǹƢ É ÈȈǨÌ ǇƢÉ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
nǾÉ ǼÌ ǷÊ ƪÌ ÈƟǂÊ ÈƥƾÌ ǬÈ ǧÈ ƨÊ ÈưÊǳƢōưǳơƨÊ ǔÈ ȈÌ ƸÌ
È ǳơǺÈ ǷÊ ǵÊ ƾō ǳơȆǧÊ ƨÉ ǬÈ Ǵō ǘÈ ǸÌÉ ǳơƪÊ ÈǼǠÈ
È ǗơÈƿÊƛ~
193- (1078/2) Aişe radıyallahu anha şö� yle demiştir: “Ric'î� talak ile bo-
şanan bir kadın, ü� çü� ncü� hayzına girince kesin talakla boş olur.”1329
Ǎ È ȂÈ ƷÌ ȋơÈْ‫ أ‬ǹō ÈƗÇǁƢǈÈ ÈȇǺÊ ÌƥǹƢ È ǸÈ ȈÈÌ ǴǇ È ǴǇÌ ÈƗǺÊ ÌƥƾÊ ÌȇǃÈ ȁ
É ǺÌ ǟÈ ǶÈ È ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƢȀÈ ǬÈ Ǵō ǗÈ ǹƢ
È ǯ È ƾÈ È ƨÊ ÈưÊǳƢōưǳơƨÊ ǔÈ ȈÌ ƸÌ
Ì ǫȁ È ǳơǺÈ ǷÊ ǵÊ ƾō ǳơȆǧÊ ǾÉ ÉƫÈƗǂÈ ǷơÌ ƪÈ Ê ǴƻÈ ƽÈ ś È Ʒ Ê ǵÊ ƢǌǳƢ
ō Êƥ ǮÈ È ǴǿÈ
Ì ǴƻÈ ƽÈ ơÈƿÊƛ~ƢȀÈ ōǻÈƗƾÆ ÌȇǃÈ ǾÊ ȈÈÌ ǳÊƛƤÈ ÈƬǰÈ
ƪÈ È ǧǮÈ ÊǳƿÈ ǺÌ ǟÈ ǾÉ ÉǳÈƘǈÌ ÈȇƪÇ ÊƥƢÈƯǺÊ ÌƥƾÊ ÌȇǃÈ ȄÈǳÊƛƨÉ ÈȇÊȁƢǠÈ ǷÉ ƤÈ ÈƬǰÈÈǧ
nƢȀÈ ÉƯǂÊ Èȇȏَ‫ ا‬ȁ È ȀÈ ǼÌ ǷÊ ƝÊ
È ǾÉ ÉƯǂÊ Èƫȏَ‫ ا‬ȁƢ È ǾÉ ǼÌ ǷÊ ƪÌ ÈƟǂÊ ÈƥƾÌ ǬÈ ǧÈ ƨÊ ÈưÊǳƢōưǳơƨÊ ǔÈ ȈÌ ƸÌ
È ǂÈƥȁ È ǳơǺÈ ǷÊ ǵÊ ƾō ǳơȆǧÊ
194- (1079) Suleyman b. Yesar’dan: “Boşadığ� ı karısını (iddeti esnasın
da) ü� çü� ncü� hayızı gö� rmeye başladığ� ı bir sırada Ahvas, Şam’da ö� ldü� . Bunun
ü� zerine Muaviye b. Ebî� Sufyan, Zeyd b. Sabit’e mektup yazarak bu meseleyi
sordu. Zeyd radıyallahu anh de cevaben ona şö� yle yazdı: “Karısı ü� çü� ncü� hayı-
zı gö� rmeye başlayınca boşanmış olurlar, birbirlerine de varis olamazlar.”1330

532 İmam Şafiî
ƪÇ ÊƥƢÈƯ ǺÊ ÌƥƾÊ ÌȇǃÈ ǺÌ ǟÈ ÇǁƢǈÈ ÈȇǺÉ ÌƥǹƢ É ÊǼÈƯƾō Ʒ
É ǸÈ ȈÈÌ ǴǇȆ È ȅÊ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
nǾÉ ǼÌ ǷÊ ƪÌ ÈƟǂÊ ÈƥƾÌ ǬÈ ǧÈ ƨÊ ÈưÊǳƢōưǳơƨÊ ǔÈ ȈÌ ƸÌ
È ǳơǺÈ ǷÊ ǵÊ ƾō ǳơȆǧÊ ƨÉ ǬÈ Ǵō ǘÈ ǸÌÉ ǳơƪÊ ÈǼǠÈ
È Ǘ~ơÈƿÊƛǱƢÈÈǫ
195- (1079/1) Zeyd b. Sabit radıyallahu anh şö� yle dedi: “Ric’î� talak ile
boşanan bir kadın, ü� çü� ncü� hayzına girince kesin talakla boş olur.1331
È ǴǗÈ ơÈƿÊƛ~ǱƢÈ
Ǫō È ǫ ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
َ‫ ا‬ȀÈ ǼÌ ǷÊ ƝÊ
ȏƢ È ǾÉ ǼÌ ǷÊ ƪÌ ÈƟǂÊ ÈƥƾÌ ǬÈ ǧÈƨÊ ÈưÊǳƢōưǳơƨÊ ǔÈ ȈÌ ƸÌ
È ǂÈƥȁ È ǳơǺÈ ǷÊ ǵÊ ƾō ǳơȆǧÊƪÈ Ì ǴƻÈ ƾÈ ǧÈǾÉ ÈƫÈƗǂÈ Ƿơ
Ì ǲÉ ƳÉ ǂǳơ
ō
nƢȀÈ ÉƯǂÊ Èȇȏَ‫ ا‬ȁ
È ǾÉ ÉƯǂÊ Èƫ
dedi: “Koca karısını boşayıp, karısı ü� çü� ncü� hayzını gö� rmeye başlayınca kesin
olarak boşanırlar. Birbirlerine de varis olamazlar.”1332
ƢȀÈ ōǻÈƗ ƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ

È ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ƣƢÇ ȀÈ ǋ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
È ǫƨÊ ÈưÊǳƢōưǳơƨÊ ǔÈ ȈÌ ƸÌ
ǱƢÈ È ǳơǺÈ ǷÊ ǵÊ ƾō ǳơȆǧÊ ƪÈ Ì ǴƻÈ ƽÈ ś È ƷÊ ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ƪÉ ǼÌÊƥƨÉ ǐÈ ǨÌ Ʒ
È ƪÈ Ì ǴǬÈ ÈƬÌǻơ
ƾÈ
Ì ǫȁÈ ƧÉ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǩÈ ƾÈ Ǐ È ƪÈ ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ƪÊ ǼÌÊƥƧÈ ǂÈ ǸÌ ǠÈ ÊǳǮÈ ÊǳƿÈ ƩÉ ǂÌ ǯÈ
Ì ǳƢǬÈ ǧÈ ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ È ǀǧÈ ƣƢ Ç ȀÈ ǋÊ ǺÉ Ìƥơ
ƪÈÌ ǳƢǬÈ ǧÈ>ÏÏÕƧǂÈ ǬÈ ÈƦÌǳơ@^ƔÇ ȁǂÉÉ ǫƨÈ ÈƯȐَ‫ا‬ÈƯ`ǱȂ É ǬÉ ÈȇÈَّ‫لله‬ơǹō ÊƛơȂÉǳƢÈǫȁÈ ǅƢ
Æ ÈǻǮÈ ÊǳƿÈ ȆǧÊƢȀÈ ÈǳƽÈ ƢƳÈ
Èْ‫ أ‬ƔơÉ ǂÌÈ ǫȋơ
ǁƢÉ ȀÈ ǗÌ ȋơ Èْ‫ أ‬ƔơÉ ǂÌÈ ǫȋơƢ
Èْ‫ أ‬Ƿ È ǹȁÈ ǁÉ ƾÌ ÈƫǲÌ ǿÈ ȁ
È ǶÌ ÉƬÌǫƾÈ ǏƢÈ ȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ƨÉ ǌÈ ÊƟƢǟÈ
197- (1078) Urve b. ez-Zubeyr’den: “Mü� ’minlerin annesi Aişe radıyalla-
hu anha (iddet bekleyen) Hafsa bt. Abdirrahman’ı ü� çü� ncü� hayzında kan gö� r-
meye başlayınca (kocasının evinden ailesinin yanına) gö� nderdi.” İ�bn Şihab
dedi ki: “Bu hadise, Abdurrahman’ın kızı Amre’ye anlatılınca: “Urve doğ� ru
sö� ylemiş, bu konuda insanlar Aişe radıyallahu anha ile tartıştılar ve dediler
ki: “Allah Teâ� lâ� kitabında “Üç kurû” (Bakara 228) buyurdu.” Bunun ü� zerine
Aişe radıyallahu anha: “Doğ� ru sö� ylediniz (ama) kurû� ’un ne olduğ� unu biliyor
musunuz? Kurû� ’ (hayız değ� il) temizlik halleridir.”1333
1331 Sahih.
El-Müsned 533
ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÈ ÌƥÊǂǰÌ ÈƥƢÈƥÈƗƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ

É ǬÉ ÈȇǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ
ǱȂ È ǱƢÈ È ǫƣƢ Ç ȀÈ ǋÊ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ƨÉ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ƪÈ
ȆÈ ǓÊ ǁ Ì ǳƢÈǫȅǀÊ ōǳơƾÉ ȇÊǂÉȇơÈǀǿÈ ǱȂ È ȏَّ‫ا‬ÊƛƢÈǼÊƟƢȀÈ ǬÈ ǧÉ ǺÌ ǷÊ ơƾً ƷÈ ÈƗƪÉ ǯÌ ǁÈ ƽÌ ÈƗƢǷÈ
É ǬÉ ÈȇȂÈ ǿÉ ȁ
ƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ
198- (1078/1) İ�bn Şihab rahimehullah’tan: Ebu Bekr b. Abdirrahman’ın
şö� yle dediğ� ini işittim: “Fakihlerimizden yetiştiğ� im hiçbir kimse yok ki bö� yle
demesin.” Bu sö� zü� yle Aişe radıyallahu anha’nın dediğ� i şeyi kastediyordu.1334
ǺÉ ÌƥơȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ ǱƢÈ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÇ ÊǳƢƻ

È ǫ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ È ǺÉ ÌƥǶÉ ǴÊ ǈÌ ǷÉ ȁ
È ƽÇ ơȁō ǁȆ
È ÊƥÈƗ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȆÈ ǿÊ ȁ
È ƩȂ É ǸÉ ÈȇǶō ÉƯƢȀÈ ŎƬÉƦÈȈÈǧƧÈ ÈƗǂÌ ǸÌÈ ǳơǪŏ ō ǺÊ ǟÈ ÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơǺÈ ÌƥơǱÈ ÈƘǇ
É ǴǘÈ ÉȇǲÊ ƳÉ ǂǳơ È ǾÉ ōǻÈƗƨÈ ǰÈ ȈÈÌ ǴǷȆ
É ÊƥÈƗ
Ê ǸÈ ÉƫǥÇ ȂÌ ǟÈ ǺÉ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ
ƪÈ ǼÌÊƥǂÈ ǓƢ È ǴǗÈ ~ÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơǺÉ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÉ ƦÌ ǟÈ ǱƢ
ō ƾÉ ƦÌ ǟÈ Ǫō È ǬÈ ǧÈ ƢȀÈ Êƫƾō ǟÊ ȆǧÊ
ǱƢÈ È ǹƢ È ǧƢȀÈ Êƫƾō ǟÊ ȆǧÊ ȆÈ ǿÊ ȁ
É ǸÈ ưÌ ǟÉ ƢȀÈ ÈƯǁō ȂÈ È ƩƢ È Ƿ È ǳơǢÊ ÈƦǏÌ ȋơ
È Ƕō ÉƯƢȀÈ ōƬÈƦÈǧƨÈ ōȈÊƦǴÌ ǰÌ Èْ‫أ‬
~ÆƨÈƫȂÉƬƦÌ Ƿ
È ƭÊ È ǂÈƫǹÌ ÈƗȃǁÈ ÈƗȐÈَ‫ ا‬ǧƢÈǻÈƗƢǷō ÈƗÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơǺÉ Ìƥơ
199- (1075) İ�bn Ebi Muleyke, İ�bnu’z-Zubeyr’e hanımını kesin talakla
boşayan, sonra ö� len kişinin karısının iddedi hakkında sormuş. Abdullah b.
ez-Zubeyr radıyallahu anhuma şö� yle demiş: “Abdurrahman b. Avf radıyallahu
anh, Tumâ� dir bt. El-Esbag el-Kelbiyye’yi kesin talakla boşamıştı. Sonra ö� ldü�
ve hanımı iddet bekliyordu. Osman radıyallahu anh onu kocasına varis kıldı.”
İ�bnu’z-Zubeyr dedi ki: “Bana gelince, kesin talakla boşanan kadının varis ola-
cağ� ı gö� rü� şü� nde değ� ilim.”1335
È ǯÈ ȁ
ǹƢ È ǱƢÈ È ǫǥÇ ȂÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƨÈ ƸÌ Ç ȀÈ ǋ
È ǴǗÈ ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ō ƾÈ ƦÌ ǟÈ ǹō ÈƗǥÇ ȂÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ
ǺÈ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƨÈ ǸÈ È ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ȁ
È ǴǇȆ È ǮÈ ÊǳǀÈ ÊƥǶÌ ȀÉ ǸÈ É ǴǟÌ ÈƗ
ƔÊ ƢǔÈ ǬÊ ÌǻơƾÈ ǠÌ ÈƥǾÉ ǼÌ ǷÊ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ǹƢ
É ǸÈ ưÌ ǟÉ ƢȀÈ ÈƯǁō ȂÈ
È ǧǒȇÊ È ƨÈ ōƬÈƦÌǳơǾÉ ÈƫÈƗǂÈ Ƿơ
Æ ǂǷÈ ȂÈ ǿÉ ȁ Ì ǪōÈ ǴǗÈ ǥÇ ȂÌ ǟÈ
ƢȀÈ Êƫƾō ǟÊ

534 İmam Şafiî
200- (1075/1) Ebu Seleme b. Abdirrahman’dan: “Abdurrahman b. Avf

radıyallahu anh hanımını kendisi hasta iken kesin talakla boşadı. Osman ra-
dıyallahu anh, iddetinin bitmesinden sonra onu varis kıldı.”1336
İhdâd
ƨÈ ǐÈ ǨÌ Ʒ È ȁÌ ÈƗƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈÌÈƦǟÉ ȆÊƥÈƗƪÊ ǼÌÊƥƨÈ ōȈÈƦǏ

É ǺÌ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƧÇ ÈƗǂÈ ǷÌ ȏِ‫ ا‬ǲŎ ƸÊ Èȇȏ~
َ‫ ا‬ǱƢÈ È ǫ Ƕō
È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗ ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ȁ
È ƨÈ ǐÈ ǨÌ Ʒ È ȁÌ ÈƗ
È ǴǟÈ ƾō ƸÊ Éƫǹō ÈƗÊǂƻÊ ȉơ
Ç ÈȈÈǳƭÊ Ȑَ‫ا‬ÈƯǩÈ ȂÈÌ ǧƪÇ ŏȈǷȄÈ
ƨÈ ǠÈ ÈƥǁÌ ÈƗƱÇ ȁÌ ǃÈ ȄÈǴǟÈ ȏَّ‫ا‬ÊƛǱƢ È Êَّ‫لله‬ƢÊƥǺÉ ǷÊ ƚÌ Éƫ
ْ‫ آ‬ǵÊ ȂÌ ÈȈÌǳơȁ
È ǂȀÉ ǋÌ ÈƗ
nơǂً ǌÌ ǟÈ ȁÇ
201- (1092) Safiyye bt. Ebi Ubeyd’den: “Rasû� lullah sallallahu aley-
hi ve sellem’in hanımları Aişe veya Hafsa ya da Aişe ve Hafsa radıyallahu
anhuma’dan: Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Allah’a
ve ahiret gününe inanan bir kadın kocasından başka hiç kimsenin ölü-
münden sonra üç günden fazla yas tutmaz. Kocası için de dört ay on gün
yas tutar.”1337
ǺÌ ǟÈ ǵÇ ǄÌ Ʒ È ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǺÊ ÌƥÊǂǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢÈ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƨÈ ÈƯȐَ‫ ا‬ōưǳơƮȇ È ƽÊ ƢƷÈ ȋơ Èْ‫ أ‬ǽÊ ǀÊ ǿÈ ǾÉ ÌƫǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗƢȀÈ ōǻÈƗƨÈ ǸÈ È ÊƥÈƗƪÊ ǼÌÊƥƤÈ ÈǼÌȇǃÈ ǺÌ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÊ ÌƥƾÊ ȈÌ ǸÈ ƷÉ
È ǴǇȆ
ÈśƷ Ê ǶōÈ ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È ǵŏ ÉƗȄÈǴǟÈ ƪÌ
È Ȇŏ ÊƦōǼǳơƱÊ ȁÌ ǃÈ ƨÈ ÈƦȈÊƦƷ É ǴƻÈ ƽÈ ~ƤÉ ÈǼÌȇǃÈ ƪÈ Ì ǳƢÈǫǱƢÈ Èǫ
ǾÉ ǼÌ ǷÊ ƪÌ ÈǼǿÈ ƾÈ ǧÈǽÉ ǂÉ ȈÌ ǣÈ ȁÌ ÈƗǩȂÉÆ ǴƻÆ È ƧǂÈ ǨÌ Ǐ É ǾÊ ȈǧÊƤȈ Ç ǘÊ ÊƥƨÈ ÈƦȈÊƦƷ È ǵŎ ÉƗƪÌ ǟÈ ƾÈ ǧÈǹƢ É ÉƥÈƗȆŏ
È ÈȈǨÌ ǇȂ È ǧȂÉ Éƫ
ȆŏǻÊƛǂÈ ȈÌ ǣÈ ƨÇ ƳƢ È Ʒ È ǺÌ ǷÊ ƤȈŏ Ê ǘǳƢÊƥȆÊǳƢǷ È Êَّ‫لله‬ơȁ
È ƪÈ Ì ǳƢÈǫǶō ÉƯƢȀÈ ȈÌ ǓÊ È ǁƢǠÈ ÊƥƪÌ ƸÈ ǈÈ Ƿ È Ƕō ÉƯƨً ÈȇÊǁƢƳÈ
È Êَّ‫لله‬ƢÊƥǺÉ ǷÊ ƚÌ ÉƫƧÇ ÈƗǂÈ ǷÌ ȏِ‫ ا‬ǲŎ ƸÊ Èȇȏ~
ǵÊ ȂÌ ÈȈÌǳơȁ َ‫ ا‬ǱȂ É ǬÉ ÈȇǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǇÉ ǁÈ ƪÉ ǠÌ ǸÊ ǇÈ

1337 Sahih. Şafii, Sunen (15335) Muslim (1491) İ�bn Mace (2085) Ahmed (6/249,
281) İ�bn Hibban (4308-4310)
El-Müsned 535
È ǂȀÉ ǋÌ ÈƗƨÈ ǠÈ ÈƥǁÌ ÈƗƱÇ ȁÌ ǃÈ ȄÈǴǟÈ ȏَّ‫ا‬ÊƛǱƢ

nơǂً ǌÌ ǟÈ ȁÇ È ǴǟÈ ƾō ƸÊ ÉƫǹÌ ÈƗÊǂƻÊ ȉơْ‫آ‬
Ç ÈȈÈǳƭÊ Ȑَ‫ا‬ÈƯǩÈ ȂÈÌ ǧƪÇ ŏȈǷȄÈ
202- (1091) Zeyneb bt. Ebî� Seleme>den şu ü� ç hadisi haber verdi: “Ba-
bası, Ebû� Sufyan b. Harb ö� ldü� ğ� ü� nde, Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem'in
hanımı Ü� mm Habibe>nin yanına girdim. Ü� mm Habibe içinde Sufre ve haluk
denen ya da içinde başka kokular bulunan kutuyu istedi ve onu cariyeye sü� r-
dü� (sonra yü� zlerine sü� rdü� ). Sonra vallahi, benim kokuya ihtiyacım yok, ancak
Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem'i şö� yle derken duydum: “Allah Azze ve
Celle’ye ve ahiret gününe inanan bir kadına, bir kişinin ölümünden do-
layı üç geceden fazla süslenmemesi helâl olmaz. Şu kadar var ki, koca-
sının ölümünden dolayı kadın dört ay, on gün süslenmeyi terk eder.”1338
Êَّ‫لله‬ơƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢǿÈ ȂƻÉ ÈƗȆŏ È ǧȂÉ Éƫś

È ƷÊ Ǌ È ƪÊ ǼÌÊƥƤÈ ÈǼÌȇǃÈ ȄÈǴǟÈ ƪÌ
Ç ƸÌ Ƴ É ǴƻÈ ƽÈ ƤÉ ÈǼÌȇǃÈ ƪÈ
Ì ǳƢÈǫȁÈ
ƪÉ ǠÌ ǸÊ ǇȆ È ŏǻÈƗ ǂÈ ȈÌ ǣÈ ƨÇ ƳƢ È Ʒ È ǺÌ ǷÊ ƤȈŏ
Ê ǘǳƢÊƥ ȆÊǳƢǷ
È ƪÈ Ì ǳƢÈǫ Ƕō ÉƯ ǾÉ ǼÌ ǷÊ ƪÌ ǈō ǸÈ Ç ǘÊ Êƥ ƪÌ ǟÈ ƾÈ ǧÈ
È ǧ ƤȈ
Êَّ‫لله‬ƢÊƥ ǺÉ ǷÊ ƚÌ Éƫ ƧÇ ÈƗǂÈ ǷÌ ȏ
ِ‫ ا‬ǲŎ ƸÊ Èȇȏ~Ê
َ‫ ا‬ǂÈƦǼÌ ǸÊ ÌǳơȄÈǴǟÈ ǱȂ
É ǬÉ ÈȇǶō
È ǇÉ ǁÈ
ÇǂȀÉ ǋÌ ÈƗ ƨÈ ǠÈ ÈƥǁÌ ÈƗ ƱÇ ȁÌ ǃÈ ȄÈǴǟÈ ȏَّ‫ا‬Êƛ ǱƢ È ǴǟÈ ƾō ƸÊ Éƫ ǹÌ ÈƗ ÊǂƻÊ ȉơ
Ç ÈȈÈǳ ƭÊ Ȑَ‫ا‬ÈƯ ǩÈ ȂÈÌ ǧ ƪÇ ŏȈǷȄÈ ْ‫ آ‬ǵÊ ȂÌ ÈȈÌǳơȁÈ
nơǂً ǌÌ ǟÈ ȁÈ
202- (1091/1) Zeynep der ki: “Sonra erkek kardeşi ö� ldü� ğ� ü� nde Nebî� sal-
lallahu aleyhi ve sellem’in hanımı Zeyneb bt. Cahş>ın yanına girdim. Koku-
sunu istedi ve ondan sü� rü� ndü� . Sonra da şö� yle dedi: Benim kokuya ihtiyacım
yok, fakat ben Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’i minber ü� zerinde şö� yle
derken işittim: “Allah Azze ve Celle’ye ve ahiret gününe inanan bir kadı-
na, bir ölüden dolayı üç geceden fazla süslenmeyi terk etmesi helâl ol-
maz, ancak kocasının ölümünden dolayı dört ay on gün süslenemez.”1339
Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ È ǳÊƛ ÆƧÈƗǂÈ Ƿơ

Ê ǇÉ ǁȄÈ Ì ƩÊ ƔƢÈ Ƴ É ǬÉ Èƫ ƨÈ ǸÈ
È ǱȂ È ǵō ÉƗ ȆǷŏ ÉƗ ƪÉ ǠÌ ǸÊ ǇÈ ȁ
È ǴǇ È ƤÉ ÈǼÌȇǃÈ ƪÈ Ì ǳƢÈǫ
ƾÊ ǫÈ ȁƢ Ê Êَّ‫ لله‬È ǇÉ ǁƢ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
È ǧȂÉ Éƫ ȆƬÈǼÌƥơǹō Êƛ ơ ǱȂ
È ȀÈ ƳÉ ȁÌ ǃÈ ƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Ȇŏ È ÈȇƪÈ Ì ǳƢǬÈ ǧÈ Ƕō
È ǴǇÈ ȁ
ǺÊ ȈÌÈƫǂō Ƿn
È ȏ~
َ‫ ا‬Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÉ ǇÉ ǁ
È ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ƢȀÈ ǴÉ ƸÉ ǰÌ ÈǼÈǧÈƗƢȀÈ ȈÌÈǼȈÌ ǟÈ ƪÌ ǰÈ ÈƬǋơ
Ì
536 İmam Şafiî
^ơǂً ǌÌ ǟÈ ȁÇ È ǂȀÉ ǋÌ ÈƗ ƨÈ ǠÈ ÈƥǁÌ ÈƗ`ȆÈ ǿÊ ƢǸÈ ōǻÊƛ ~ǱƢÈ È ǫ Ƕō ÉƯ nȏ~ َ‫ ا‬ǱȂ É ǬÉ ÈȇǮÈ ÊǳƿÈ ǲŎ ǯƢ É ًƯȐَ‫ا‬ÈƯ ȁÌ ÈƗ
ǅÊ ÌƗǁÈ ȄÈǴǟÈ ƧÊ ǂÈ ǠÌ ÈƦÌǳƢÊƥ ȆǷÊ ǂÌ Èƫ ƨÊ ōȈǴÊ ǿÊ ƢƴÌÈ ǳơ ȆǧÊ Ǻō ǯơ É ƾÈ ƷÌ Êƛ ƪÌ ÈǻƢǯÈ ƾÈ Ì ǫȁÈ >ÏÐÑƧǂÈ ǬÈ ÈƦÌǳơ@
ƪÈ Ì ǳƢǬÈ ǧÈǱÊ ȂÌ ƸÌÈ ǳơǅÊ ÌƗǁȄÈ È ǴǟÈ ƧÊ ǂÈ ǠÌ ÈƦÌǳƢÊƥȆǷÊ ǂÌ ÈƫƢǷÈ ȁÈ ƤÈ ÈǼÌȇǄÈ ÊǳƪÌ É ǴǬÉ ǧÈƾÆ ȈÌ ǸÈ Ʒ É ǱƢÈÈ ǫ~ǱÊ ȂÌ ƸÌ È ǳơ
ƢȀÈ ÊƥƢÈȈÊƯ ǂō ǋ
È ƪÌ ǈÈ ÊƦÈǳȁƢ È ǌً ǨÌ Ʒ Ê ƪÈ Ì ǴƻÈ ƽÈ ƢȀÈ ƳÉ ȁÌ ǃÈ ƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Ȇŏ Ê È ƤÉ ÈǼÌȇǃÈ
È ǧȂÉ Éƫ ơÈƿÊƛ ƧÉ ÈƗǂÌ ǸÌÈ ǳơƪÈǻƢǯ
ÇǂȈÈÌ ǗȁÌ ÈƗƧÇ Ƣǋ
È ȁÌ ÈƗÇǁƢǸÈ Ʒ Ê ƨÇ ōƥơƾÈ ÊƥȄÈƫƚÌ ÉƫǶō ÉƯÆƨÈǼǇƢ
È ȀÈ Êƥǂō ǸÉ ÈƫȄōƬƷƢ È ًƠȈÌ ǋÈ ȏَ‫ ا‬ȁƢ È ًƦȈǗÊ ǆ ō ǸÈ ÈƫǶÈÌ ǳȁÈ
Ƕō ÉƯƢȀÈ ÊƥȆǷÊ ǂÌ ÈƬÈǧƧً ǂÈ ǠÌ ÈƥȄǘÈ ǠÌ ÉƬÈǧƱÉ ǂÉ ƼÌ ÈƫǶō ÉƯƩƢ È Ƿ È ȏَّ‫ا‬ÊƛƔÇ ȆÌ ǌÈ Êƥǎ É ÊƦǬÌ ÈƫƢǸō È ǴǬÈ ǧÈ ǾÊ ÊƥǎÉ ÊƦǬÌ ÈƬÈǧ
Ǌ Ê ǳơǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆǓÊ ǁ
É ǨÌ ƸÌ Ê Ê ō ǱƢÈ È ǫ ǽÊ ǂÊ ȈÌ ǣÈ ȁÌ ÈƗ ƤȈ
Ç ǗÊ ǺÌ ǷÊ ƩÌ ƔƢÈ ǋƢ Ê ǂÈ Éƫ
È È ȆŎ ǠǧƢǌǳơ È Ƿ È ƾÉ ǠÌ ÈƥǞÉ Ƴơ
ƨÊ ōƥơƾō ǳơǺÈ ǷÊ ÈǀƻÉ ƘÌÈƫ ǹÌ ÈƗ ǎ È ǽÊ ǂÊ ȈÌ ǣÈ ȁ
É ƦÌ ǬÈ Ìǳơȁ È ƔÊ ƢÈǼÊƦÌǳơȁÊ
È ǂǠÌ ǌǳơ ō ǺÈ ǷÊ ǲȈ É Êǳǀō ǳơŚ É ǤÊ ǐǳơ
ō ƪÉ ȈÌÈƦÌǳơ
È ǳƢÊƥÉǀƻÌ ȋơ
É Ǧŏ ǰÌ
ƢȀÈ Ǵŏ ǯ Èْ‫ أ‬ǒ È ȀÈ ǠÊ ÊƥƢǏÈ ÈƗǥơ
É ƦÌ ǬÈ ÌǳơȁƢ Ê ǂÈ ǗÌ ÈƘÊƥƢǠً ǓÊ ȂÌ ǷÈ
203- (1091/2) Zeynep der ki: “Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’in
hanımı olan annem Ü� mm Seleme radıyallahu anha>yı şö� yle derken işittim:
“Bir kadın Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’e gelerek: “Kızımın kocası
ö� ldü� , gö� zlerinden rahatsız, sü� rme çekebilir mi?” dedi. Bunun ü� zerine Rasu-
lullah sallallahu aleyhi ve sellem iki ya da ü� ç defa “Hayır” buyurdu. Rasu-
lullah sallallahu aleyhi ve sellem hepsinde “Hayır” dedikten sonra “İddet
süresi dört ay on gün (devam eder)” (Bakara 234), sizden biri cahiliye
devrinde sene başına kadar deve veya koyun pisliği atardı” buyurdu.
Humeyd der ki: “Zeyneb’e «Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’in: “Sene
başına kadar deve veya koyun pisliğ� i atardı” sö� zü� ndeki maksadı nedir?” de-
dim. Zeyneb de dedi ki: “Kocası ö� lü� nce kadın kö� tü� bir eve girer ve en kö� tü�
elbisesini giyer, kocasının ö� lü� mü� ü� zerinden bir sene geçinceye kadar koku
ve benzeri bir şey sü� rü� nmez, yıkanmaz ve tırnaklarını kesmezdi. Sonra o
zamanki adet ü� zere eşek, koyun ve kuş cinsinden bir hayvan getirilir, ona
dokunur ve yıkanırdı. Temizlenir, tırnakları dokunduğ� u şeyi ö� ldü� recek kadar
uzamış olurdu. Sonra çıkar, ona bir tezek verilir, o da tezeğ� i atardı. Bö� ylece
iddeti bitmiş olurdu. Koku ve benzeri şeyler kullanabilirdi.”1340
Şafii dedi ki: “el-Hıfş: Kıldan veya binadan yapılma, kü� çü� k ve zelil bir
evdir. El-Kabs: Parmakların uçlarıyla hayvanı tutmaktır. El-Kabz: Avuç ile ta-

El-Müsned 537
mamen tutmaktır.”1341
Hıdâne (Çocuk Bakımı)
ȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥǱÊ Ȑَ‫ ا‬ǿÊ ǺÌ ǟÈ ǾÉ ŎǼÉǛÈƗƾÇ Ǹō ƸÈ ǷȂ È ǫƾÇ ǠÌ Ǉ

É ÉƥÈƗǱƢÈ È ǺÊ ÌƥƽÊ ƢÈȇÊǃǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǂÈ ōȈƻ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǇÉ ǁ È ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǻȂǸÉ ȈÌ ǷÈ
ǾÊ Ƿŏ ÉƗȁ
È ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÈ ȈÌÈƥƢǷً Ȑَ‫ ا‬ǣÉ
aleyhi ve sellem bir erkek çocuğ� unu annesi veya babasını tercih hususunda
muhayyer bıraktı.”1342
È ǫȆŏ ǷÊ ǂÌ ƴÌ
ǱƢÈ È ǳơÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ Ìƥǆ
È ǳơƧÈ ǁƢÈ ǸÈ ǟÉ ǺÌ ǟÈ Ȇŏ ǷÊ ǂÌ ƴÌ È ÉǻȂÉȇǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ƣǔً ÌȇÈƗơÈǀǿÈ ȁȆ È ŏǼǷÊǂÈ ǤÈ ǏÌ ÈƗȆÊǳƹÇ ȋ Èِ‫ أ‬ǱƢÈ
È ǫǶō ÉƯȆǸŏ ǟÈ ȁȆ È Ƿŏ ÉƗǺÈ ȈÌÈƥƤÇ ÊǳƢÈǗȆÊƥÈƗǺÉ ÌƥȆŎ ǴÊ ǟÈ ȆÊǻǂÈ ōȈƻÈ
ǾÉ ǴÈ ưÌ ǷÊ ȆŌ ǴÊ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƧÈ ǁƢÈ ǸÈ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ǆ È ÉǻȂÉȇǺÌ ǟÈ ǶȈ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛǱƢÈ
È ǫǾÉ ÉƫǂÌ ōȈƼÈ
È ǳơÈǀǿÈ ǢÈ ǴÈ ƦÌ ǷÈ ǢÈ ǴÈÈƥƾÈ Ì ǫȂÈÌ ǳ
È ÊǼǇ
ś Ê ǹƢ
Ê ǸÈ ÈƯȁÌ ÈƗǞÇ ƦÌ Ǉ È ǺÈ ÌƥơƪÉ ǼÌ ǯÉ ȁ
È Ʈȇ Ê ƾÊ ƸÌ È ǳơȆǧÊ ǱƢÈ È ǫȁÈ
206- (1059) Umare el-Cermî�’den: “Ali b. Ebi Tâ� lib radıyallahu anh beni
annem ile amcam arasında muhayyer bıraktı. Sonra benden kü� çü� k olan kar-
deşim için de: “Şayet bu da seçme çağ� ına ulaşsaydı aynısını yapardım” dedi.”
1343
Şafii dedi ki: İ�brahim, Yunus’tan, o da Umare yoluyla Ali radıyallahu

anh’den aynısını rivayet etti. Bu rivayette Umare: “Ben yedi veya sekiz yaşın-
da idim” dedi.”1344

1343 Zayıf. Şafii, Sunen (15601) Umare meçhuldü� r.
1344 Zayıf. Şafii, Sunen (15602) Umare meçhuldü� r.
538 İmam Şafiî
Mefkûd (Kocası Kaybolan Kadın)
ǺÊ ǟÈ ÊǂǸÊ ÈƬǠÌ ǸÌÉ ǳơ ǺÊ Ìƥ ÊǁȂǐÉ ǼÌ ǷÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǻơȂÈ ǟÈ ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǹƢ È ǈō ƷÈ ǺÉ Ìƥ ȄÈȈƸÌ Èȇ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǾÉ ōǻÈƗ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ Èْ‫ أ‬Êَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƽÊ ƢōƦǟÈ ǺÌ ǟÈ ȁÇǂǸÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǱƢ
È ȆŌ ǴÊ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ȅŏ ƾÊ ǇÈ ȋơ Ê ȀÈ ǼÌ ǸÊ Ìǳơ
nƱÉ ȁō ǄÈ ÈƬÈƫȏ~Ƣ َ‫ ا‬ȀÈ ōǻÈƗƽÊ ȂǬÉ ǨÌ ǸÌÈ ǳơƧÊ ÈƗǂÈ ǷơȆ
Ì ǧÊ ǱƢÈ Èǫ
207- (1101) Abbad b. Abdillah el-Esedî�’den: Ali radıyallahu anh, kocası
kayıp olan bir kadın hakkında: “Evlenemez” dedi.1345
ǺÌ ǟÈ ǶÊ ǰÈ ƸÌÈ ǳơȆÊƥÈƗ ÇǁƢōȈǇÈ ǺÌ ǟÈ ÇŚǌÊ ÈƥǺÊ ÌƥǶÊ ȈÌ ǌÈ ǿÉ ǺÌ ǟÈ ǹƢ È ǈō Ʒ È ǺÉ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ì ȆÈ ǿÊ ~ǾÉ ÉƫÈƗǂÈ Ƿơ
ǾÉ ÉƫÈƗǂÈ Ƿơ Ì ƪÊ ƳÈ ȁō ǄÈ ÈƫƾÈ
Ì ǫȁ Ì ǧÊǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǵÈ ƾÊ ǫÈơÈƿÊƛƽÊ ȂǬÉ ǨÌ ǸÌÈ ǳơƧÊ ÈƗǂÈ ǷơȆ È ȆŌ ǴÊ ǟÈ
È ǮÈ ǈÈ ǷÌ ÈƗƔƢÈ ǋ
nǂÈ ōȈƼÈ Éƫȏَ‫ ا‬ȁ È ǹÌ Êƛȁ
È Ǫō È ǹÌ Êƛ
È ǴǗÈ ƔƢÈ ǋ
208- (1101/1) Seyyar Ebu’l-Hakem’den: “Ali radıyallahu anh, kocası ka-
yıp olan kadının, başkasıyla evlendikten sonra kocası gelmesi halinde şö� yle
dedi: “O, adamın karısıdır. Dilerse boşar, dilerse nikahında tutar. Muhayyer
bırakılmaz”1346
Nafakalar
ƾÇ ȈǠÊ ǇȆ

È ÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ
È ǺÌ ǟÈ ǹÈ Ȑَ‫ ا‬ƴÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ
É ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
Ƕō
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ Ȇŏ ÊƦōǼǳơȄÈǳÊƛ ǲÆ ƳÉ ǁ
È ƔƢÈ Ƴ
È ǱƢÈÈ ǫ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
È ƾÊ ǼÌ ǟÊ ǱƢÈ
ǂÉ ƻƕȅ È ǫnǮÈ ǈÊ ǨÌ ÈǻȄÈǴǟÈ ǾÉ ǬÌ ǨÊ ÌǻÈƗ~ǱƢÈ Æ ÈǼȇƽÊ ȅƾÊ ǼÌ ǟÊ Êَّ‫لله‬ơǱȂ
È ǫǁƢ È ǇÉ ǁƢ È ÈȇǱƢ È ǬÈ ǧÈ
1345 Zayıf. Şafii, Sunen (15369) Beyhaki (7/444) Abbad el-Esedî� zayıftır.
1346 Mudelles. Şafii, Sunen (15370) Beyhaki (7/444) Huşeym b. Beşir sika olmakla
beraber mü� dellis olup, tedlis sigası olan an’ane ile rivayet etmiştir.
El-Müsned 539
È ǫ nǮÈ ǴÊ ǿÌ ÈƗ ȄÈǴǟÈ ǾÉ ǬÌ ǨÊ ÌǻÈƗ~ǱƢÈ

ǱƢÈ È ƾÊ ǼÌ ǟÊ ǱƢÈ
È ǫ ǂÉ ƻƕȅ È ǫ nǭÈ ƾÊ ÈǳȁȄÈÈ ǴǟÈ ǾÉ ǬÌ ǨÊ ÌǻÈƗ~ǱƢÈ
Èǫ
É ǴǟÌ ÈƗ ƪÈ ÌǻÈƗ~ǱƢÈ
ǶÈ È ƾÊ ǼÌ ǟÊ ǱƢÈ
È ǫ ǂÉ ƻƕȅ È ǫ nǮÈ ǷÊ ƽÊ ƢƻȄÈ
È ǴǟÈ ǾÉ ǬÌ ǨÊ ÌǻÈƗ~ǱƢÈ È ƾÊ ǼÌ ǟÊ
È ǫ ǂÉ ƻƕȅ
ǪÌ ǨÊ ÌǻÈƗǭÈ ƾÉ Èǳȁ Ê ƾÊ ƸÌ
É ǬÉ ÈȇƮȇ
È ǱȂ È ǳơơÈǀȀÈ ÊƥƭÈ ƾō ƷơÈ É ǬÉ ÈȇǶō ÉƯƾÆ ȈǠÊ Ǉ
È ƿÊƛƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȂÉƥÈƗǱȂ È ǫnǾÊ Êƥ
È ǱƢÈ
ǪÌ ǨÊ ÌǻÈƗǮÈ ǷÉ ƽÊ Ƣƻ É ǬÉ ÈȇȆÊǼǬÌ Ǵŏ ǗÈ ȁÌ ÈƗȆÈ
È ǱȂ Ê É ǬÉ ÈƫȆÊǼǴÉ ǰÊ ÈƫǺÌ ǷȄÈ
ō ǴǟÈ ǪÌ ǨÌǻÈƗǮÈ ÉƬƳÈ ȁÌ ǃÈ ǱȂ È ǳÊƛȆÈ ō ǴǟÈ
ȆÊǼǠÌ ÊƥȁÌ ÈƗȆÈ
ō ǴǟÈ
209- (977) Ebu Hureyre radıyallahu anh’den: “Bir adam Nebî� sallallahu
aleyhi ve sellem’e geldi ve şö� yle dedi: “Ey Allah’ın Rasulü� ! Benim yanımda
bir dinar var.” Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem: “Onu kendine harca”
buyurdu. Adam: “Bir tane daha var” dedi. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sel-
lem: “Onu çocuğuna harca” buyurdu. Adam: “Bir tane daha var” dedi. Rasu-
lullah sallallahu aleyhi ve sellem: “Ailene harca” buyurdu. Adam: “Bir tane
daha var” dedi. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem: “Hizmetçine harca”
buyurdu. Adam: “Bir tane daha var” dedi. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sel-
lem: “Sen daha iyi bilirsin” dedi. Ravi Said (b. Ebi Said) dedi ki: “Sonra Ebu
Hureyre radıyallahu anh bu hadisi anlatırken şö� yle dedi: “Çocuğ� un: “Bana
harca, beni kime bırakıyorsun?” der. Hanımın da: “Bana harca, ya da beni
boşa” der. Hizmetçin ise: “Ya bana harca, ya da beni sat” der.”1347
Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥǵÊ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
Êَّ‫لله‬ơǱȂÈ ǇÉ ǁƢÈ ÈȇƪÈ Ì ǳƢǬÈ ǧÈ Ƕō
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơƪÊ ÈƫÈƗƨÈ ÈƦƬÌ ǟÉ ƪÈ ǼÌÊƥơƾً ǼÌ ǿÊ ǹō ÈƗƢȀÈ ǼÌ ǟÈ
ȄōǴǏ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǱƢ È ǬÈ ǧÈ ȆÈō ǴǟÈ ǲÉ ƻÉ ƾÌ ÈȇƢǷ È ȏَّ‫ا‬ÊƛǾÉ ǼÌ ǷÊ ȆÊǳǆ È ȈÈÌ ǳȁ
È ƶȈ Æ ƸÊ ǋ È ǲÆ ƳÉ ǁ
È ǹƢ É ÈƥÈƗǹō Êƛ
È ÈȈǨÌ ǇƢ
nǥȁ Ê ǂÉ ǠÌ ǸÌÈ ǳƢÊƥǭÊ ƾÈ ÈǳȁÈ ȁ È ǮȈÊ ǨÊ ǰÌ ÈȇƢǷȅÈ ǀÊ ƻ~ É Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
210- (976) Hz. Aişe radıyallahu anha’dan: “Hind bt. Utbe, Nebî� sallallahu
aleyhi ve sellem’e geldi ve şö� yle dedi: “Ey Allah’ın Rasulü� ! Ebu Sufyan cimri
bir kimsedir. Onun yanıma girmesi dışında bir iyiliğ� ini gö� rmü� yorum.” Nebî�
sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Sana ve çocuğuna yetecek ka-
1347 Hasen. Ahmed (2/251, 471) Ebu Davud (zekat 46) Hakim (1/415) İ�bn Hibban
(4219)
540 İmam Şafiî
darını örfe uygun şekilde onun malından al.”1348
Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥǵÊ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ǑƢ Ç ÈȈǟÊ ǺÉ Ìƥǆ É ÈǻÈƗƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƪÈ Ì ǳƢǬÈ ǧÈǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơȄÈǳÊƛƩÌ ƔƢÈ Ƴ È ƨÈ ÈȇÊȁƢǠÈ ǷÉ ǵō ÉƗơƾً ǼÌ ǿÊ ǹō ÈƗǾÉ ƬÌÈƯƾō ƷƢ
È ȀÈ ōǻÈƗƢȀÈ ǼÌ ǟÈ
ȏَّ‫ا‬ÊƛȅƾÊ ÈǳȁÈ ȁȆÈ ÊǼȈǨÊ ǰÌ ÈȇƢǷȆ È ÊǼȈǘÊ ǠÌ Éȇȏَ‫ ا‬ǾÉ ōǻÊƛȁ
È ƶȈ Æ ƸÊ ǋ È ǲÆ ƳÉ ǁ È ǹƢ É ÈƥÈƗǹō ÊƛÊَّ‫لله‬ơǱȂ
È ÈȈǨÌ ǇƢ È ǇÉ ǁƢ È Èȇ
ȄōǴǏ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǱƢ È ǬÈ ǧÈƔÇ ȆÌ ǋÈ ǺÌ ǷÊ ǮÈ ÊǳƿÈ ȆǧÊȆÈ ō ǴǟÈ ǲÌ ȀÈ ǧÈǶÈ É ǴǠÌ Èȇȏَ‫ ا‬ȂÈ ǿÉ ȁơ
È ǂė Ǉ Ê ǾÉ ǼÌ ǷÊ ƩÉ ǀÌ ƻÈ ÈƗƢǷÈ
nǥȁ Ê ǂÉ ǠÌ ǸÌÈ ǳƢÊƥǭÊ ƾÈ ÈǳȁÈ ȁ È ǮȈÊ ǨÊ ǰÌ ÈȇƢǷȅ È ǀÊ ƻ~ É Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
211- (976/1) Hz. Aişe radıyallahu anha’dan: “Muaviye radıyallahu
anh’ın annesi Hind, Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’e geldi ve şö� yle dedi: “Ey
Allah’ın Rasulü� ! Muhakkak ki Ebu Sufyan cimri bir kimsedir. Bana ve çocuğ� u-
ma yetecek malı vermiyor. Ancak o bilmeden gizlice alıyorum. Bundan dolayı
bana bir gü� nah var mıdır?” Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem de şö� yle buyurdu:
“Sana ve çocuğuna yetecek kadarını örfe uygun şekilde al.”1349
ȏ ō ǺÊ ǟÈ ƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÈ ÌƥƾÈ ȈǠÊ Ǉ

َ‫ ا‬ǲÊ ƳÉ ǂǳơ É ǳÈƘǇ
È ƪÌ È ǱƢÈ È ǫƽÊ ƢÈǻǄŏ ǳơȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
È ǬÈ ǧÈ ÆƨōǼǇ
ǱƢ É ƪÌ É ǴǫÉ ƽÊ ƢÈǻǄŏ ǳơȂÉƥÈƗǱƢÈ È ǫǾÊ ÊƫÈƗǂÈ ǷơȄÈ
È ǫƢǸÈ ȀÉ ÈǼȈÌÈƥǩÉ ǂō ǨÈ ÉȇǱƢÈ Ì ǴǟÈ ǪÉ ǨÊ ǼÌÉȇƢǷ
È ƾÉ ƴÊ Èȇ
É ƾÇ ȈǠÊ Ǉ
È ǰÉ ÈȇǹÌ ÈƗÆƨōǼǇ
ǹȂ È ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ȆŎ ǠÊ ǧÊ Ƣǌǳơ
È ǱÈ ȂÈÌ ǫǾÉ ÊƦǌÌ ÉȇȅǀÊ ōǳơȁ ō ǱƢÈ É ƾÆ ȈǠÊ ǇÈ
È ǫÆƨōǼǇ
Ƕō
Ê ǇÉ ǁ È ƨÈ ōǼǇÉ
212- (978) Ebu’z-Zinad’dan: “Said b. el-Museyyeb rahimehullah’a: “Ha-
nımına infak edecek bir şey bulamayan kimse hakkında ne dersin?” diye sor-
dum. “Araları ayrılır” dedi. Ben: “Bu sü� nnet midir?” dedim. Said: “Sü� nnettir”
dedi.1350
Şafii rahimehullah dedi ki: “Said’in sö� zü� , bunun Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem’in sü� nneti olmasını kastediyora benziyor.”

El-Müsned 541
ǹō ÈƗǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ ƾÇ ÊǳƢƻ
Ì ȀÊƟƢǈÈ ÊǻǺÌ ǟÈ ơȂÉƥƢǣÈ ǱƢ
ǶÌ ǿÉ ǂÈ ǷÈ ÈƘǧÈ ǶÊ Ç ƳÊÈ ǁȆǧÊ ƽÊ ƢÈǼƳÌ ȋơ Èْ‫ أ‬ƔÊ ơǂÈ ǷÈ ÉƗȄÈǳÊƛƤÈ ÈƬǯ
È ƣƢ Ê ǘō ƼÌÈ ǳơǺÈ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ
ơȂǈÉ ÊƦƷƢ
É ǷÈ ƨÊ ǬÈ ǨÈ ÈǼÊƥơȂÉưǠÈ ÈƥơȂǬÉ Ǵō ǗÈ ǹÌ ÊƜǧÈ ơȂǬÉ Ǵŏ ǘÈ ÉȇȁÌ ÈƗơȂǬÉ ǨÊ ǼÌÉȇǹÌ ÈƘÊƥǶÌ ǿÉ ȁÉǀƻÉ ƘÌÈȇǹÌ ÈƗ
213- (979) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’dan: Ö� mer b. el-Hattab radı-
yallahu anh ordu komutanlarına: hanımlarından uzak kalan erkeklerin ya
onlara infak edecek şeyler almalarını ya da boşamalarını emretti. Eğ� er bo-
şarlarsa da hapis kaldıkları (iddet bekledikleri) sü� renin nafakasını gö� nder-
melerini emretti.”1351
1351 Sahih ligayrihi.Beyhaki (7/469) İ�bn Hazm, el-Muhalla (11/330)

Itk (Köle Azâdı) Kitabı
Itk (Köle Azâdı) ve Memluk Hakkında Gelenler
Êَّ‫لله‬ơǱȂÈ ǇÉ ǁ Èْ‫ أ‬ǺÊ ǟÈ ƽÊ ƢÈǻǄŏ ǳơȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǹƢ

È ǹō ÈƗƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƱÊ ǂÈ ǟÌ ȋơ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ǾÉ ǟÉ ƾÌ ÈȈÌǴǧÈǾÉ ÈǻƢƻÈ ƽÉ ȁ
È ǽÉ ǂō Ʒ È ǗǾÉ ǷÉ ƽÊ Ƣƻ
È ǾÉ ǷƢÈ ǠÈ È ǶÌ ǯÉ ƾÈ ƷÈ ÈƗȄǨÈ ǯơÈ È ƿÊƛ~ǱƢÈ È ǫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
È ǴǇÈ ȁ
ơÈǀǿÈ ƨً ǸÈ ǴÊ ǯ È ȁÌ ÈƗnƢǿÈ ƢōȇÊƛǾÊ ǘÊ ǠÌ ÉȇȁÌ ÈƗƢǿÈ ƢōȇÊƛǾÉ ÌǳȁÊ ƢÈǼÉȈÈǧƨً ǸÈ ǬÌ ÉǳǾÉ ÈǳǡÌ ȁŏ ǂÈ ÉȈÌǴǧÈ ȆÊƥÈƗǹÌ ÊƜǧÈ ǾÉ ǈÌ ǴÊ ƴÌ ÉȈÌǴǧÈ
ƢǿÈ ƢÈǼǠÌ ǷÈ
214- (1105) Ebu Hureyre radıyallahu anh’den: Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Sizden birinizin hizmetçisi pişirdiği, ha-
zırladığı yemeğin ateşine ve dumanına katlanıyorsa o hizmetçiyi çağır-
sın ve kendisiyle beraber aynı sofraya oturtsun. Eğer bunu yapamaz ise
o yemekten ona da bir lokma verip yedirsin.” Yahut ona versin dedi, ya da
bu manada bir şey sö� yledi.1352
ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊǂȈÌ ǰÈ ÉƥǺÌ ǟÈ ǹÈ Ȑَ‫ ا‬ƴÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁÈ ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷȆ
É ÊƥÈƗ ǹÈ Ȑَ‫ ا‬ƴÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ Ʋŏ ǋÈ ȋơ Èْ‫أ‬
ǦōÉ ǴǰÈ Éȇȏَ‫ ا‬ȁ È ǥȁ Ê ǂÉ ǠÌ ǸÌÈ ǳƢÊƥ ǾÉ ÉƫȂÈ ǈÌ ǯÊ ȁ
È ǾÉ ǷƢÉ ǠÈ Ê ǴǸÌ ǸÌÈ ǴÊǳ~ǱƢÈ
È Ǘ ǭȂÉ È ǫ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
È ǴǇÈ ȁ
nǪȈÉ ǘÊ ÉȇƢǷ
È ȏَّ‫ا‬ÊƛǲÊ ǸÈ ǠÌÈ ǳơǺÈ ǷÊ
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Kölenin yeme, giyim, iyilik ve gücü yetme

El-Müsned 543
dışında çalıştırılmama hakkı vardır.”1353
ǾÉ ōǻÈƗ ƤÇ ȀÈ Èǳ ȆÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥƨÈ ÈƦƬÌ ǟÉ ǺÊ Ìƥǉơ Ê ÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥǶȈ
Ê ƾÈ ƻȆ È ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǹȂÉ È ǴǯÉ ƘÌÈƫƢǸō ǷÊ ǶÌ ǿÉ ȂǸÉ ǠÊ ǗÌ ÈƗ~ś È ǯȂÉ É ǬÉ ÈȇƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
Ê ǴǸÌ ǸÌÈ ǳơȆǧÊǱȂ È ǅƢÇ ōƦǟÈ ǺÈ ÌƥơǞÈ ǸÊ ǇÈ
È ǈÉ ÈƦÌǴÈƫƢǸō ǷÊ ǶÌ ǿÉ ȂǈÉ ÊƦÌǳÈƗȁÈ
nǹȂ
216- (1104) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma kö� leler hakkında şö� yle dedi:
“Yediğ� inizden onlara yedirin, giydiğ� inizden onlara da giydirin.”1354
ƾÊ ƦÌ ǠÌÈ ǳơǺÈ ǸÈ ÈƯǢÉ ǴÉ ƦÌÈȇǱƢ
Æ Ƿ È ǾÉ ÈǳǹƢÈ ǰÈ È ǧƾÇ ƦÌ ǟÈ ȆǧÊ ǾÉ ÈǳƢǯً ǂÌ ǋÊ ǪÈ ÈƬǟÌ ÈƗǺÌ Ƿ~
È ǴǇÈ ȁ
È ƾÈ ƦÌ ǠÌÈ ǳơǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ǪÈ ÈƬǟÈ ȁ
ǪÈ ÈƬǟÈ ƾÌ ǬÈ ǧÈȏَّ‫ا‬Êƛȁ È ǶÌ ȀÉ ǐÈ ǐÈ Ʒ Ê ǽÉ ƔƢÈ ǯÈ ǂÈ ǋȄ È ǫÊǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ǵÈ ȂÉ
É ǘÈ ǟÌ ÈƘǧÈǱÊ ƾÌ ǠÌÈ ǳơƨÉ ǸȈ ŏǫ
È ǾÉ ǼÌ ǷÊ
nǪÈ ÈƬǟÈ ƢǷ
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Bir kimse bir köledeki hissesini âzâd
eder de kölenin (geri kalan) kıymetini ödeyecek kadar mala sahip bu-
lunursa, köleye o maldan âdilâne bir kıymet biçilir; ortaklarına hisse-
lerini verir ve köle onun adına âzâd olur. Aksi takdirde köleden âzâd
olan mikdâr âzâd olmuştur.”1355
Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǶÊ ÊǳƢǇ

È ǺÌ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ǪÈ ÈƬǟÌ ÈƘǧÈ ǺÊ ȈÌÈǼÌƯơǺÈ ȈÌÈƥǹƢ
È ǯ È ƾÇ ƦÌ ǟÈ ƢǸÈ ŎȇÈƗ~ǱƢÈ È ǫǶō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ Êَّ‫لله‬ơǱȂ
È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ
ƪÌ ǈÈ ȈÈÌ ǳǱÇ ƾÌ ǟÈ ƨÊ ǸȈ È ǫÊȁÌ ÈƗƨÊ ǸȈ
È ǬÊ ÌǳơȄÈǴǟÌ ÈƘÊƥǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ǵÉ Ȃō ǬÈ ÉȇǾÉ ōǻÊƜǧÈơǂً ǇȂ
Ê ǷÉ ǹƢ È ǹÌ ÊƜǧÈǾÉ ÈƦȈǐÊ ÈǻƢǸÈ ǿÉ ƾÉ ƷÈ ÈƗ
È ǯ
Ê ǀȀÈ ÊǳǵÉ ǂÉ ǤÌ ÈȇǶō ÉƯǖÇ ǘÈ ǋ
nǾÉ ÈƬǐō ƷơÈ È ȏَ‫ ا‬ȁ
Èǆ Ç ǯÌ ȂÈ Êƥ
1353 Sahih. Şafii, Sunen (15613) Ebu Zerr radıyallahu anh’den: Buhari (2545)
1354 Zayıf. Şafii, Sunen (15615) isnadında İ�brahim b. Ebi Hadaş zayıftır.
544 İmam Şafiî
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Herhangi bir köle iki kişiye ait olup, sa-
hiplerinden biri kendi payını azat ederse ve imkanı varsa ona en üstün
kıymeti biçer veya eksiksiz ve ölçüsüz olmayan adil bir kıymet biçer.
Sonra bu hissesini borçlanır.”1356
ǞÈ ǸÊ ǇÈ ǾÉ ōǻÈƗ ƾÇ ǠÌ ǇÈ ǺÉ Ìƥ ǆ É ȈÈÌ ǫ ȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ ƲÇ ÌȇǂÈ ƳÉ ǺÊ Ìƥơ ǺÊ ǟÈ ƾÊ ȈƴÊ ǸÌÈ ǳơ ƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƾÇ ÉƦǟÌ ÈƗƨÈ ōƬǇ
Ê ǲÆ ƳÉ ǁ Ì ƪÊ ǬÈ ÈƬǟÌ ÈƗǱȂ
È ȁÌ ÈƗÆƧÈƗǂÈ Ƿơ É ǬÉ ÈȇƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÈ ÌƥơƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ È ǱȂ É ǬÉ ÈȇȏȂ Å ƸÉ ǰÌ ǷÈ
ǝÈ ǂÌÈ ǫÈƘǧÈ ǮÈ ÊǳƿÈ ȆǧÊ Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È ȆŎ ÊƦōǼǳơȆÈ ÊƫÉƘǧÈ ǽÉ ǂÈ ȈÌ ǣÈ ǱƢ È ȀÈ Èǳ ǺÌ ǰÉ ÈȇǶÈÌ ǳȁƢ
Æ ǷƢ È ȀÈ Èǳ
ȅǀÊ ōǳơǪÊ ÈƬǠÌ ǸÌÉ ǳơǑ È ǧÊǮÈ ÊǳƿÈ ǹƢ
Ê ǂÈ ǷȆ È ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ȆŎ ǠÊ ǧÊ Ƣǌǳơ
È ǯ ō ǱƢÈÈ ǫǶÌ ȀÉ ÈưǴÉÉƯǪÈ ÈƬǟÌ ÈƘǧÈǶÌ ȀÉ ÈǼȈÌÈƥ
ǾÊ ȈǧÊ ƩƢ
È ǷÈ
219- (740) İ�bnu’l-Museyyeb şö� yle demiştir: “Kadının veya adamın biri
ö� lmeden ö� nce altı kö� lesini azat etti. Bu kö� lelerden de başka malı yoktu. Bu
konu Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’e getirilince aralarında kura
çekti.”1357
Şafii dedi ki: “Bu azat eden kimsenin vefat hastalığ� ında olmuştu.”
ǺÌ ǟÈ Ƥō Ê ǴȀÈ ǸÌÉ ǳơ ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈƥȐَ‫ ا‬ǫÊ ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƣȂ È ŎȇÈƗ ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ê ǿō ȂÌÈ ǳơ ƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǮȈÈ ÊǳƢǸÈ Ƿ Ê ǪÈ ÈƬǟÌ ÈƘǧÈ ǾÊ ÊƫȂÌ Ƿ
È ƨÈ ōƬǇ È ƾÈ ǼÌ ǟÊ ȄǏÈ ȁÌ ÈƗÊǁƢǐÈ Ìǻȋơ Èْ‫ أ‬ǺÈ ǷÊ ȐÅ ƳÉ ǁ È ǹō ÈƗǺÇ ȈÌ ǐÈ Ʒ É ǺÊ Ìƥǹơ È ǂÈ ǸÌ ǟÊ
È ǾÉ Èǳ ǆ
ƔÆ ȆÌ ǋ È ÊǳƢǸÈ Ƿ
È ǾÉ Èǳ ǮȈ
È ȈÈÌ ǳȁ Ê ǾÊ ÊƫȂÌ Ƿ
È ƨÈ ōƬǇ È ƾÈ ǼÌ ǟÊ ǪÈ ÈƬǟÌ ÈƗ ǱƢÈ È ǫ ȁÌ ÈƗ ǶÌ ǿÉ ǂÈ ȈÌ ǣÈ ǱƢ Æ ǷÈ ǾÉ Èǳ ǆ È ȈÈÌ ǳ
ǶÌ ǿÉ ƢǟÈ ƽÈ Ƕō ÉƯơƾً ȇƾÊ ǋ
È ȏÅ ȂÈÌ ǫǾÊ ȈǧÊ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ Ƕō
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơǮÈ ÊǳƿÈ ǢÈ ǴÈÈƦÈǧǶÌ ǿÉ ǂÈ ȈÌ ǣÈ
È ǺÊ ȈÌÈǼÌƯơǪÈ ÈƬǟÌ ÈƘǧÈ ǶÌ ȀÉ ÈǼȈÌÈƥǝÈ ǂÌÈ ǫÈƘǧÈ ƔÇ ơǄÈ ƳÌ ÈƗƨÈ ÈƯȐَ‫ا‬ÈƯǶÌ ǿÉ ÈƗǄō ƴÈ
ƨً ǠÈ ÈƥǁÌ ÈƗǩō ǁÈ ÈƗȁ Èǧ
220- (741) İ�mran b. Husayn radıyallahu anh’den: “Ensar’dan birisi vefat
edeceğ� i zaman altı kö� lesini azat etti. Bu kö� lelerden başka malı yoktu. Yahut
şö� yle dedi: Ö� lü� mü� anında altı kö� lesini azat etti. Onlardan başka bir şeyi yok-
tu. Bu Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’e ulaşınca bu konuda şiddetli bir sö� z
sö� yledi. Sonra onları çağ� ırdı ve onları ü� çe ayırdı. Aralarında kura çekti ve

1357 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (20398) Abdurrazzak (16751) Beyhaki (10/286)
El-Müsned 545
ikisini azat edip dö� rdü� nü� kö� le olarak bıraktı.”1358
Tedbîr
(Kölenin Azadını Sahibinin Ölümüne Bağlamak)
ǹō ÈƗƧÈ ǂÈ ǸÌ ǟÈ ǾÊ Ƿŏ ÉƗǺÌ ǟÈ ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ

ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ
É ǱƢ ŏ ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ƢȀÈ ÊƥƩÌ ǂÈ ǷÈ ÈƘǧÈ ÊǂƸÌ ǈǳƢ ŏ ÊƥƪÈ È ƩÌ ǂÈ ōƥƽÈ ƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǧƢȀÈ ÈǳÆƨÈȇÊǁƢƳ
Ì ǧǂÈ ÈƬǟÌ ƢÈǧƢȀÈ ÌƫǂÈ ƸÈ ǈÈ È ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ
È ǴǷÊ ƔȆ
ƪÌ ǠȈÈ ÊƦǧÈ ƢȀÈ ÈƬǰÌ É ǈÊ ÉȇǺÌ Ǹō ǷÊ ƣơ È ÈƦÉƫǹÌ ÈƗƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
Èْ‫ أ‬ǺÈ ǷÊ ǝƢ
Ê ǂÈ ǟÌ ȋơ È ƨÉ ǌÈ ÊƟƢǟÈ
221- (864) Amre dedi ki: “Hz. Aişe radıyallahu anha bir cariyesini (ken-
disi vefat ettiğ� inde ö� zgü� r olmak ü� zere) mudebber kıldı. Bu cariye sihir yaptı
ve sihir yaptığ� ını itiraf etti. Hz. Aişe radıyallahu anha onun kö� lelerine kö� tü�
davranan bedevilere satılmasını emretti ve satıldı.”1359
ÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơȂÉƥÈƗȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÊ ȈƴÊ ǸÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ȁ È ƾÇ ÊǳƢƻ È ǺÉ ÌƥǶÉ ǴÊ ǈÌ ǷƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǾÉ ÈǳǹƢ È ƧÈ ǁÈ ǀÌ ǟÉ ȆÊǼÈƥǺÌ ǷÊ ȐÅ ƳÉ ǁÇ
È ǯ È ǁȂǯÉ ǀÌ ǷƢ È ÈƥÈƗǹō ÈƗǱȂ É ǬÉ ÈȇÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÈ ÌƥǂÈ ÊƥƢƳÈ ǞÈ ǸÊ Ǉ È ǾÉ ōǻÈƗ
ǮÈ ÊǳǀÈ Êƥ ǞÈ ǸÊ Ǉ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō Êƛȁ È ǾÉ ǼÌ ǷÊ ÇǂÉƥƽÉ ǺÌ ǟÈ ǾÉ ǬÈ ÈƬǟÌ ÈƘǧÈ ȆŎ ǘÊ ƦÌ ǫÊ ǵÆ Ȑَ‫ ا‬ǣÉ
ǲÆ ǔÈ Ì ǧ ǹƢÈ ǯÈ ǹÌ ÊƜǧÈ ǾÊ ǈÊ ǨÌ ÈǼÊƥ ÌƗƾÈ ƦÌÈȈÌǴǧÈ ơŚً ǬÊ ǧÈ ǶÌ ǯÉ ƾÉ ƷÈ ÈƗ ǹƢ È ƿÊƛ~ǱƢÈ
È ǯơÈ È ǫȁ È ƾÈ ƦÌ ǠÌÈ ǳơǝƢÈ ÈƦÈǧ ƾÊ ƦÌ ǠÌÈ ǳơ
nǶÌ ǿÊ ǂÊ ȈÌ ǣÈ ȄÈǴǟÈ ǩÌ ƾō ǐÈ ÈƬÈȈÌǴǧÈȐÅ ǔÈ Ì ǧǮÈ ÊǳƿÈ ƾÈ ǠÌ ÈƥƾÈ ƳÈ ȁ È ǹÌ ÊƛǶō ÉƯǱȂÉ ǠÉ ÈȇǺÌ ǸÈ ÊƥǾÊ ǈÊ ǨÌ ÈǻǞÈ ǷÈ ÌƗƾÈ ƦÌÈȈÌǴǧÈ
ƢًƠȈÌ ǋ
È ƮȇÊ ƾÊ ƸÌ È ǳơȆǧÊ ƾÇ ÊǳƢƻ È ǺÉ ÌƥǶÉ ǴÊ ǈÌ Ƿ É ƽÈ ơǃÈ ȁÈ
222- (1150) Cabir b. Abdillah radıyallahu anhuma’dan: “Ebu Mezkû� r,
Uzre oğ� ullarından bir adam idi. Onun Kıptî� bir kö� lesi vardı. Onun azadını
kendisinin ö� lü� mü� ne bağ� layarak mü� debber kıldı. Nebî� sallallahu aleyhi ve sel-
lem bu kö� leyi duyunca kö� leyi satın aldı ve şö� yle buyurdu: “Biriniz fakir ise
önce kendisinden başlasın. Eğer bundan fazlası varsa kendisiyle bera-
ber yakınlarına harcasın. Sonra bundan da fazlasını bulursa başkaları-
1358 Sahih. Şafii, Sunen (20399) Muslim (1668) Abdurrazzak (16749)

546 İmam Şafiî
na tasadduk etsin.”1360
Muslim b. Halid, rivayetinde bir şey ziyade etti.1361
ÇǂÊƥƢƳ È ǺÌ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƾÇ ÌȇǃÈ ǺÊ ÌƥƽÊ ƢǸō Ʒ È ǺÌ ǟÈ ǹƢ È ǈō Ʒ È ǺÉ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǬÈ ǧÈ ǽÉ ǂÈ ȈÌ ǣÈ ǱƢ
ǱƢ Æ Ƿ È ǾÉ Èǳ ǺÌ ǰÉ ÈȇǶÈÌ ǳ ÇǂÉƥƽÉ ǺÌ ǟÈ ǾÉ Èǳ ƢǷً Ȑَ‫ ا‬ǣÉ ǪÈ ÈƬǟÌ ÈƗ ȐÅ ƳÉ ǁ È ǹō ÈƗ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁÈ
Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÉ ÌƥǶÉ ȈÌ ǠÈ ÉǻǽÉ ơǂÈ ÈƬǋƢÈ
Ì ǧnȆŏǼǷÊ ǾÊ ȇÊǂÈƬǌÌ ÈȇǺÌ Ƿ~ È Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁÈ
ǺÈ ǸÈ ōưǳơǽÉ ƢǘÈ ǟÌ ÈƘǧÈ ǶÇ ǿÈ ǁÌ ƽÊ ƨÊ ÈƟƢǷÊ ǹƢÊ ǸÈ ÈưÊƥ
223- (1150/1) Cabir radıyallahu anh’den: “Bir adam kö� lesini mudebber
kılarak azat etti. Onun başka bir malı yoktu. Rasulullah sallallahu aleyhi ve
sellem şö� yle buyurdu: “Kim bunu benden satın alır?” Onu Nuaym b. Abdillah
sekiz yü� z dirheme satın aldı ve ona ü� cretini verdi.”1362
È ǺÌ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ǸÈ

ÊǂÊƥƢƳ È ǺÊ ÌƥƽÊ ƢǸō Ʒ
È ǴǇ È ǺÌ ǟÈ ǹƢ
È ǈō Ʒ È ǺÉ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǽÉ ȂÈ ƸÌ ÈǻǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ Ìƥ
224- (1150/2) Cabir b. Abdillah radıyallahu anhuma, Nebî� sallallahu
aleyhi ve sellem’den benzerini rivayet etti.1363
ÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ǸÈ È ǴǇ È ǺÊ ÌƥƽÊ ƢǸō ƷÈ ȁ È ƮÊ ȈōÌ ǴǳơǺÊ ǟÈ ǹƢ È ǈō Ʒ È ǺÉ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǮÈ ÊǳƿÈ ǢÈ ǴÈÈƦÈǧÇǂÉƥƽÉ ǺÌ ǟÈ ơƾً ƦÌ ǟÈ ƧÈ ǁÈ ǀÌ ǟÉ ȆÊǼÈƥǺÌ ǷÊ ǲÆ ƳÉ ǁ È ǫǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÇ
È ǪÈ ÈƬǟÌ ÈƗǱƢÈ È ǂÊƥƢƳ
È ǺÌ ǟÈ
É ǇÉ ǁÈ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ȏَ‫ ا‬ǱƢ È ǬÈ ǧÈ nǽÉ ǂÈ ȈÌ ǣÈ ǱƢ Æ Ƿ È ǳÈƗ~ǱƢ
È ǮÈ È ǬÈ ǧÈ Ƕō
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơ
ȅÊŎ ȁƾÈ ǠÌÈ ǳơÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÉ ÌƥǶÉ ȈÌ ǠÈ Éǻ ǽÉ ơǂÈ ÈƬǋƢÈ
Ì ǧ nȆŏǼǷÊ ǾÊ ȇÊǂÈƬǌÌ ÈȇǺÌ Ƿ~ È Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
ÌƗƾÈ Ìƥơ~ǱƢÈÈ ǫǶō ÉƯǾÊ ȈÈÌ ǳÊƛƢȀÈ ǠÈÈ ǧƾÈ ǧÈǶōÈ ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ ȆŎ ÊƦōǼǳơƢȀÈ ÊƥƔƢÈ ƴÈ È ǧǶÇ ǿÈ ǁÌ ƽÊ ƨÊ ÈƟƢǷÊǹƢ
Ê ǸÈ ÈưÊƥ
ƔÆ ȆÌ ǋÈ ǲÈ ǔÈÈ ǧ ǹÌ ÊƜǧÈ ǮÈ ǴÊ ǿÌ ȌÈ Èِ‫ أ‬ǧ ƔÆ ȆÌ ǋ È ǮÊ ǈÊ ǨÌ Èǻ ǺÌ ǟÈ ǲÈ ǔÈ È ǧ ǹÌ ÊƜǧÈ ƢȀÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ǩÌ ƾō ǐÈ ÈƬÈǧ ǮÈ ǈÊ ǨÌ ÈǼÊƥ
1360 Sahih. Şafii, Sunen (20577) Muslim (997) Ebu Davud (3957) Ahmed (3/305)
El-Müsned 547
ǮÈ ÊǼȈǸÊ ÈȇǺÌ ǟÈ ƾÉ ȇÊǂÉȇnơÈǀǰÈ ǿÈ ȁơÈ

È ǀǰÈ ȀÈ ǧÈ ǮÈ ÊƬÈƥơǂÈÈ ǫ ȅÊȁƿÈ ǺÌ ǟÈ ǲÈ ǔÈ
È ǧ ǹÌ ÊƜǧÈ ǮÈ ÊƬÈƥơǂÈÈ ǫ ȅÊȁǀÈ ǴÊ ǧÈ
ǮÈ ÊǳƢǸÈ ǋÊ ȁÈ
225- (1150/3) Cabir radıyallahu anh’den: “Uzre oğ� ulları kabilesinden
bir adam bir kö� lesini mü� debber olarak azâ� d etti. Rasulullah sallallahu aleyhi
ve sellem bunu haber alarak: “Senin bundan başka malın var mı?” diye
sordu. O zâ� t: “Hayır” cevâ� bını verdi. Bunun ü� zerine Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem: “Bu köleyi benden satın alacak var mı?” dedi. Kö� leyi Ra-
sulullah sallallahu aleyhi ve sellem’den Nuaym b. Abdillâ� h el-Adevî� sekiz yü� z
dirheme satın aldı ve parayı Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’e getirerek
teslim etti. Sonra Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem: “Önce kendinden
başla ve kendine sadaka ver. Şayet bir şey artarsa onu ailene, ailenden
de bir şey artarsa akrabana ver. Akrabandan da bir şey artarsa şöyle
ve şöyle yap” buyurdu ve ö� nü� nde, sağ� ında, solundaki muhtaçlara ver diye
işaret etti.”1364
ǺÈ ÌƥǂÈ ÊƥƢƳƢÈ ǠÈ ǸÊ ǇÊ È ǂȈÌÈƥǄŎ ǳơȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ȁÇ È ǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǱƢÈ ǬÈ ǧÈ ǽÉ ǂÈ ȈÌ ǣÈ ǱƢ Æ ǷÈ ǾÉ Èǳǆ È ȈÈÌ ǳǾÉ ÈǳƢǷً Ȑَ‫ ا‬ǣÉ ƢōǼǷÊ ǲÆ ƳÉ ǁ
È ǂÈ ōƥƽÈ ǱȂ É ǬÉ ÈȇƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ
ȁǂÆ ǸÌ ǟÈ ǱƢÈ Ì ǧnȆŏǼǷÊ ǾÊ ȇÊǂÈƬǌÌ ÈȇǺÌ Ƿ~
È ǫǵƢÉ Ƹō ōǼǳơǶÆ ȈÌ ǠÈ ÉǻǽÉ ơǂÈ ÈƬǋƢÈ È Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È ȆŎ ÊƦōǼǳơ
È ǂȈÌÈƥǄŎ ǳơǺÊ ÌƥơƧÊ ǁƢÈ ǷÈ ÊƛȆǧÊ ǱÇ ȁō ÈƗǵƢÈ ǟÈ ƩƢ
ȂÉƥÈƗƽÈ ơǃÈ ȁÊ È ǷƢ È ėȈǘÊ ƦÌ ǫÊ ơƾً ƦÌ ǟÈ ǱȂÉ ǬÉ Èȇơǂً ÊƥƢƳ È ƪÉ ǠÌ ǸÊ ǈÈ Èǧ
È ǀǰÈ ǿÈ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
ƨÈ ǷƢō ǟÈ ǾÉ ǼÌ ǷÊ ǾÉ ÉƬǠÌ ǸÊ ǇơÈ È ȆŎ ǠÊ ǧÊ Ƣǌǳơ
ō ǱƢÈ È ǫ ƣȂ É ǬÉ ǠÌ ÈȇǾÉ Èǳ ǱƢÉ ǬÈ ÉȇÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơ
ًƘǘÈ ƻÈ ǹȂÈ ǰÉ ÈȇǹÌ ÈƗƢǷō ÊƜǧÈƩƢ È ǸÈ È ǧǾÉ ÈǳƢǷً Ȑَ‫ ا‬ǣÉ ƢōǼǷÊ ǲÆ ƳÉ ǁÈ ǂÈ ōƥƽÈ ȆÊƥƢÈƬǯȆ Ê ǧÊƩÉ ƾÌ ƳÈ ȁ È Ƕō ÉƯȅÊǂǿÌ ƽÈ
Ʈȇ Ê ƾÊ ƸÈ ÊǳǚÉ ǨÈ ƷÌ ÈƗƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ É ǺÉ ÌƥƢÈǧǹƢ È ÈȈǨÌ ǇÉ ǺÌ ǷÊ ǹƢ È ǯÈ ǹÌ ÊƜǧÈ ǹƢ É ǺÌ ǷÊ ًƘǘÈ ƻ
È ÈȈǨÌ Ǉ È ȁÌ ÈƗȆÊƥƢÈƬǯ Ê ǺÌ ǷÊ
ƾŎ ƸÈ ÉȇÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơȂÉƥÈƗȁ È ǽÉ ǂÉ ȈÌ ǣÈ ȁÈ ƮÊ ȈōÌ ǴǳơƮȇ É ƾÊ Ʒ È ƲÇ ÌȇǂÈ ƳÉ ǺÊ ÌƥơǞÈ ǷÈ ȁ È ǹƢ È ÈȈǨÌ ǇÉ ǺÌ ǷÊ ÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơȆÊƥÈƗ
ƨÈ ǸÈ
È ǴǇÈ ǺÊ ÌƥƽÊ ƢǸō Ʒ È ǞÈ ǷÈ ƾÇ ÌȇǃÈ ǺÉ ÌƥƽÉ ƢǸō ƷÈ ȁ
È ǽÉ ǂÈ ōƥƽÈ ȅǀÊ ōǳơƧÈ ƢÈȈƷ È ǾÊ ȈǧÊǂÉ ÊƦƼÌ Éȇơƾً ȇƾÊ ƸÌ ÈƫƮȇ È ƾÊ ƸÌ È ǳơ
Ê ƾÊ ƸÌ
Ʈȇ È ǳơǚÊ ǨÌ ƷȄÈ
Ê ǴǟÈ ǱŎ ƾÈ ÈƬǈÌ ÉȇƾÈ Ì ǫȁ
È ǽÉ ƾÈ ƷÌ ȁÈ ǹƢ
È ÈȈǨÌ Ǉ
É ǞÈ ǷȁÇ Ê ƾÊ ƸÈ ÊǳǚÉ ǨÈ ƷÌ ÈƗǽÊ ǂÊ ȈÌ ǣÈ ȁÈ
È ǂǸÌ ǟÈ Ʈȇ
ȆǧÊ ȁÊ
È ǂȈÌÈƥǄŎ ǳơȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƮÊ ȈōÌ Ǵǳơȁ Ê ƾÊ ƷȆ
É ǺÊ ÌƥơƮȇ
È ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ È ǧÊ ƩÉ ƾÌ ƳÈ ȁƢ
È Ǹō ǷÊ ǲÈ
ō ǫÈƘÊƥǾÊ ÊƠǘÈ ƻ
È ǺÌ ǷÊ
548 İmam Şafiî
ƾÇ ÌȇǃÈ ǺÉ ÌƥƽÉ ƢǸō Ʒ

È ǽÉ ơȁÈ ǁƢ
È ǸÈ ǯȁÇ È ǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȇÊȁǂÌ ÈȇƽÇ ƢǸō Ʒ È ǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƽÇ ƢǸō Ʒ
È ǂÉ ȈÌ ǣÈ ȁȁÇ È Ʈȇ Ê ƾÊ ƷÈ
ȆǧÊ ǲÉ ƻÊ ƾÌ ÉȇǺÌ ǰÉ ÈȇǶÈÌ ǳ ǾÉ ōǻÈƗ ƢًŻƾÊ ǫÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÈ ÌƥǹƢ É ȆÈ ǬÊ Èǳ ǺÌ Ǹō ǷÊ ƾÇ Ʒơ
È ÈȈǨÌ Ǉ Ê ȁ
È ǂÉ ȈÌ ǣÈ ȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ ƾÈ
Ì ǫȁÈ
È ǫƩƢ
ǱƢÈ È ÊƥƢÈƬǯȆ
È ǷȆ Ê ǧÊ ƩÉ ƾÌ ƳÈ ȁȆ È ŏǻÈƗǾÉ ÉƫǂÌ ÈƦƻÌ ÈƗś Ê ǶÌ ȀÉ ǔÉ ǠÌ ÈƥƤÈ ƴÊ ǟÈ ȁ
È Ʒ È ƩƢ È ǾÊ ưȇƾÊ ƷÈ
È Ƿ
ǾÉ ǼÌ ǟÈ ƢȀÈ ÉƬǜÌ ǨÊ Ʒ
È ǾÉ ǼÌ ǷÊ ƨÉ ōǳǃÈ ȁÌ ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ ÆƘǘÈ ƻơÈ
È ǀǿÈ ǲō ǠÈÈ ǳȁÈ
226- (1150/4) Cabir b. Abdillah radıyallahu anhuma’dan: “Bizden bir
adam başka bir malı olmadığ� ı halde kö� lesini mü� debber kılarak azat etti. Nebî�
sallallahu aleyhi ve sellem: “Bu kö� leyi benden kim satın alır?” buyurdu. Onu
Nuaym b. Abdillah en-Nehhâ� m satın aldı. Amr dedi ki: “Cabir radıyallahu
anh’ın şö� yle dediğ� ini işittim: “Kö� le Kıptî� idi. İ�bnu’z-Zubeyr’in halifeliğ� inin ilk
yıllarında vefat etti.” Ebu’z-Zubeyr, ona “Ebu Ya’kub” dediklerini de ekledi.1365
Şafii dedi ki: “Ö� mrü� m boyunca bö� ylece işittim. Sonra kitabımda “Biz-
den bir adam kö� lesini mudebber yaptı ve ö� ldü� ” şeklinde gö� rdü� m. Ya kitaba
yazarken hata olmuş yahut Sufyan hata etmiştir. Eğ� er Sufyan hata etmiş-
se, İ�bn Curayc, Ebu’z-Zubeyr’den bu hadisi, Sufyan’dan daha iyi ezberle-
miştir. İ�bn Curayc ile beraber Leys (b. Sad) ve başkaları Ebu’z-Zubeyr’den
ezberlemişlerdir.”1366
Ebu’z-Zubeyr, hadisi azat eden kimsenin hayatıyla sınırlı bir mudebber
kılma olarak rivayet etti.1367
Hammad b. Zeyd, Hammad b. Seleme ve başkaları bu hadisi Amr’ın
Sufyan’dan tek başına rivayetinden daha iyi ezberlemişlerdir.1368
Nitekim bu hadis, onun hata ettiğ� ini, en azından İ�bn Cureyc ve Leys’in
Ebu’z-Zubeyr’den rivayetlerinde daha iyi ezberlediklerini gö� sterir.1369
Hammad b. Zeyd’in Amr (b. Dinar)’dan ve Hammad’dan başkalarının
Amr’dan rivayetlerinde hadis bu şekildedir.1370
Yine Hammad b. Zeyd bunu bö� ylece rivayet etmiştir. Sufyan b. Uyeyne
ile eskiden karşılaşan birçok kimse bana bu hadise “ö� ldü� ” ifadesini katma-
dığ� ını haber verdiler. Ben bunu sö� ylediğ� imde ise birisi buna şaşırdı. Ben de
kitabıma baktım ve “ö� ldü� ” ifadesini buldum. Belki de bu hata Sufyan’dan kay-

El-Müsned 549
naklandı yahut zelle yaptı ve ben O’ndan bö� ylece ezberledim.”1371
Mukateb ve Velâ
È ǫ ƪÇ ÊƥƢÈƯ ǺÈ ÌƥƾÈ ÌȇǃÈ ǹō ÈƗƾÇ ǿÊ ƢƴÈ Ƿ

ǱƢÈ Ç ƴÊ ÈǻȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ǺÌ ǟÈ ƶȈ
nǶÆ ǿÈ ǁÌ ƽÊ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ȆÈ ǬÊ ÈƥƢǷ
È ƾÆ ƦÌ ǟÈ ȂÈ ǿÉ ~ƤÊ ÈƫƢǰÈ ǸÌÉ ǳơȆǧÊ
227- (782) Mucahid rahimehullah’tan: Zeyd b. Sabit radıyallahu anh,
mukateb (anlaşmalı kö� le) hakkında şö� yle dedi: “O, ü� zerinde dirhem (borç)
bulunduğ� u sü� rece bir kö� ledir.”1372
È ǟÊ ƢǸÈ ǇÌ Êƛ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ

ǹō ÈƗ ƨÈ ōȈǷÈ ÉƗ ǺÊ ÌƥǲȈ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƭÊ Ê ǁƢƸÌ È ǳơǺÉ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǱƢÈ ǬÈ ǧÈǽÉ ƔƢÈ Ƴ È ÊƯȐَ‫ا‬ÈƯȄÈǴǟÈ ǾÉ ÈǳƢǷً Ȑَ‫ ا‬ǣÉ ƤÈ ÈƫƢǯ
È Ƕō ÉƯƢǨً ÌǳÈƗś È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÈ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÈ ƦÌ ǟÈ ǹō ÈƗǽÉ ǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗƢǠً ǧÊ ƢÈǻ
È ǫƪÈ ÌǻÈƗƢȀÈ ƸÉ ǷƢÈ
ǱƢÈ Ì ǧƩÉ ǄÌ ƴÈ ǟÈ ƾÈ Ì ǫǱƢ È ǬÈ ǧÈǮÈ ÈƬÈƥƢÈƬǯ Ê ƶÉ ǷÌ ÈƗơًƿÊƛǱƢ È ǬÈ ǧÈƩÉ ǄÌ ƴÈ ǟÈ ƾÈ Ì ǫȆŏǻÊƛù
ǺÆ ÌƥơÊȁÈƗǹƢ Ê ÈǼÌƥơǾÉ Èǳȁ
È ƾÉ ƦÌ ǠÌÈ ǳơƢǿÈ ƢƸÈ ǸÈ È ǧǾÉ ǬÈ ÊƬǠÌ ÉȇǹÌ ÈƗǞÉ ǸÈ ǘÌ ÈȇȂÈ ǿÉ ȁƢ
È ȀÈ ƸÉ Ƿơ Ì ǾÊ ȈÈÌ ǳÊƛƩÉ ǂÌ ǋÈ ÈƘǧÈ ǞÆ ǧÊ ƢÈǻ
È ǫȆÊƬÈȇÊǁƢƳ
ùǽÉ ƾÈ ǠÌ ÈƥǾÉ ÈǼÌƥơǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÉ ÌƥơǪÈ ÈƬǟÌ ÈƘǧÈ ǱƢÈ È ǱÊ Ì ǄÈƬǟÌ ơǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÉ ÌƥơǱƢÈ Èǫ
228- (783) Nafi rahimehullah’tan: Abdullah b. Ö� mer radıyallahu anhu-
ma kö� lesi ile otuz bine mukatebe anlaşması yaptı. Sonra kö� lesi ona geldi ve:
“Ben aciz kaldım” dedi. İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma: “O zaman anlaşmanı
silebilirsin” dedi. O da: “Ben aciz kaldım, onu sen sil” dedi. Nafi dedi ki: “Ona
silmesini işaret ettim. O onu azat etmek istiyordu. Kö� le anlaşmayı sildi. Onun
iki veya bir oğ� lu vardı. İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma dedi ki: “Cariyemden
ayrıl.” İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma ondan sonra da oğ� lunu azat etti.”1373

550 İmam Şafiî
ǹō ÈƗƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ

nǪÈ ÈƬǟÌ ÈƗǺÌ ǸÈ ÊǳƔÉ ȏَ‫ ا‬ȂÌÈ ǳơƢǸÈ ōǻÊƛ~ǱƢÈ
È ǫǶō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǇÉ ǁÈ
229- (675/4) Hz. Aişe radıyallahu anha’dan: Rasulullah sallallahu aley-
hi ve sellem şö� yle buyurdu: “(Kö� le ü� zerinde) Velâ� hakkı ancak azat eden
kimsenindir.”1374
ƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁÈ ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥǵÊ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ǧÊ ǩơ
ǲŏ ǯȆ Ç ȁÈ ÈƗ ǞÊ ǈÌ Êƫ ȄÈǴǟÈ ȆǴÊ ǿÌ ÈƗ ƪÉ ƦÌÈƫƢǯȆ È ŏǻÊƛ ƪÈ È ǂÈƥȆÊǼÌƫƔƢÈ Ƴ
Ì ǳƢǬÈ ǧÈ ƧÉ ǂȇÊ È ƪÈ Ì ǳƢÈǫ ƢȀÈ ōǻÈƗ
È ǰÉ Èȇȁ
ǹȂ È ǶÌ ȀÉ ÈǳƢǿÈ ƾō ǟÉ ÈƗǹÌ ÈƗǮÉ Ê ǴǿÌ ÈƗƤō ƷÈ ÈƗǹÌ ÊƛƨÉ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ƢȀÈ ÈǳƪÈ Ì ǳƢǬÈ ǧÈ ȆÊǼȈÊǼȈǟÊ ÈƘǧÈ ÆƨōȈǫÊ ȁÉƗǵÇ ƢǟÈ
Ƕō
È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ É ǇÉ ǁÈ ȁƢÈ ȀÈ ǴÊ ǿÌ ÈƗ ȄÈǳÊƛ ƧÉ ǂȇÊ È ǂÈƥƪÌ ÈƦǿÈ ǀÈ ǧÈ ƪÌ É ǴǠÈÈ ǧ ȆÊǳ ǭÊ ƙÉ ȏَ‫ ا‬ȁÈ
È ǰÉ ÈȇǹÌ ÈƗ ȏَّ‫ا‬Êƛ ơȂÌ ÈƥÈƘǧÈ ǶÊ
ǶÌ ȀÉ Èǳ ƔÉ ȏَ‫ ا‬ȂÌÈ ǳơǹȂ Ì ȀȈÈÌ ǴǟÈ ǮÈ ÊǳƿÈ ƪÉ ǓÌ ǂÈ ǟÈ ƾÈ Ì ǫ ȆŏǻÊƛ ƪÈ Ì ǳƢǬÈ ǧÈ ǆ Æ ÊǳƢƳÈ
É ǇÉ ǁÈ ǱƢ
ǱȂ È ǬÈ ǧÈƨÉ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǾÉ ÌƫǂÈ ÈƦƻÌ ÈƘǧÈƢȀÈ ÈǳÈƘǈÈ
È ǧǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
É ǇÉ ǁÈ ǮÈ ÊǳƿÈ ǞÈ ǸÊ ǈÈ Èǧ
nǪÈ ÈƬǟÌ ÈƗ ǺÌ ǸÈ Êǳ ƔÉ ȏَ‫ ا‬ȂÌÈ ǳơƢǸÈ ōǻÊƜǧÈ ƔÈ ȏَ‫ ا‬ȂÌÈ ǳơȆǗÊ ǂÊ ÈƬǋơ È ȀÈ ȇǀÊ ƻ~
Ì ȁƢ É Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ
Ƕō ÉƯÈَّ‫لله‬ơƾÈ ǸÊ ƸÈÈ ǧǅƢ Ê ōǼǳơȆǧÊ Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁ È ǫǶō ÉƯƨÉ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ƪÈ
È ǵƢÈ Ì ǴǠÈ ǨÈ ǧÈ
È ǳƢǠÈ ÈƫÊَّ‫لله‬ơƣƢ
ƢǷȄÈ Ê ÈƬǯȆÊ ǧÊƪÌ ǈÈ ȈÈÌ ǳƢًǗȁǂÉ ǋ È ǗǂÊ ÈƬǌÌ ÈȇǱƢ
É ǹȂÉ Ç ƳÊ È ǁǱƢ É ÈƥƢǸÈÈ ǧƾÉ ǠÌ ÈƥƢǷō ÈƗ~ǱƢÈ Èǫ
ƔƢÉ ǔÈÈ ǫǕÇ ǂÌ ǋ È ƨÈ ÈƟƢǷÊ ǹƢ
È ǯÈ ǹÌ Êƛȁ È ǲÆ ǗÊ ƢÈƥȂÈ ȀÉ ǧÈ ȄÈǳƢǠÈ ÈƫÊَّ‫لله‬ơƣƢ Ê ÈƬǯȆ Ê ǧÊ ǆ È ȈÈÌ ǳǕÇ ǂÌ ǋ È ǺÌ ǷÊ ǹƢÈ ǯÈ
nǪÈ ÈƬǟÌ ÈƗǺÌ ǸÈ ÊǳƔÉ ȏَ‫ ا‬ȂÌÈ ǳơƢǸÈ ōǻÊƛȁ
È ǪÉ ÈƯȁÌ ÈƗǾÉ ǗÉ ǂÌ ǋÈ ȁÈ ǪŎ ƷÈ ÈƗÊَّ‫لله‬ơ
230- (675/3) Hz. Aişe radıyallahu anha’dan: “Berî�re bana geldi ve dedi
ki: “Sahiplerim her sene bir ukıyye vermek şartıyla dokuz senede dokuz
ukıyyeye beni mü� kâ� teb yaptılar; bana yardım et!” Ben de ona şunu sö� yledim:
“Eğ� er sahiplerin bunu kendilerine bir defada vererek seni â� zâ� d etmeme,
velâ� nın da benim olmasına rıza gö� sterirlerse (dediğ� ini) yaparım.” Berî�re
geldiğ� inde Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem oturuyordu. Berire dedi ki:
“Onlara bunu sö� yledim, velâ� nın kendilerine â� it olmasından başkasını kabul
etmediler.” Bunu Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem işitti ve bana sordu.

El-Müsned 551
Ben de kendisine haber verdim. Bunun ü� zerine Rasû� lullah sallallahu aleyhi
ve sellem şö� yle buyurdu: “Sen onu satın al da âzâd et! Hem onlara velâyı
şart koş! Çünkü velâ’ ancak âzâd edene âittir.” Aişe radıyallahu anha da
ö� yle yaptı. Sonra Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem kalkıp insanlara hitap
etti. Allah’a lâ� yık olduğ� u şekilde hamdu senada bulundu. Arkasından şö� yle
buyurdu: “Bundan sonra. Bâzı kimselere ne oluyor ki, Allah’ın kitabında
olmayan bir takım şeyleri şart koşuyorlar? Allah Azze ve Celle’nin kita
bında olmayan herhangi bir şart bâtıldır. İsterse yüz defa şart kılsın!
Allah’ın kitabı hak, şartı da sağlamdır. Velâ’ ancak âzâd edene âittir.”1375
ǾÉ ǴÈ ưÌ ǷÊ ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ƧÈ ǂÈ ǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈǠÊ Ǉ

231- (675/1) Hz. Aişe radıyallahu anha’dan aynısı.1376

É ǧÊ ǩơ
ǲŏ ǯȆ Ç ȁÈ ÈƗ ǞÊ ǈÌ Êƫ ȄÈǴǟÈ ȆǴÊ ǿÌ ÈƗ ƪÉ ƦÌÈƫƢǯȆ
È ŏǻÊƛ ƪÈ È ǂÈƥȆÊǼÌƫƔƢÈ Ƴ
Ì ǳƢǬÈ ǧÈ ƧÉ ǂȇÊ È ƪÈ Ì ǳƢÈǫ ƢȀÈ ōǻÈƗ
ƢȀÈ ÉƫƽÌ ƾÈ ǟÈ ǶÌ ȀÉ ÈǳƢǿÈ ƾō ǟÉ ÈƗǹÌ ÈƗǮÉ Ê ǴǿÌ ÈƗƤō ƷÈ ÈƗǹÌ ÊƛƨÉ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ƢȀÈ ÈǳƪÈ Ì ǳƢǬÈ ǧÈ ȆÊǼȈÊǼȈǟÊ ÈƘǧÈ ÆƨōȈǫÊ ȁÉƗǵÇ ƢǟÈ
ƢȀÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ơȂÌ ÈƥÈƘǧÈǮÈ ÊǳƿÈ ǶÌ ȀÉ ÈǳƪÈ Ì ǳƢǬÈ ǧÈƢȀÈ ǴÊ ǿÌ ÈƗȄÈǳÊƛƧÉ ǂȇÊ
È ǂÈƥƪÌ ÈƦǿÈ ǀÈ ǧÈƪÌ É ǴǠÈÈ ǧȆÊǳǭÊ ƙÉ ȏَ‫ ا‬ȁ È ǹȂÈ ǰÉ ÈȇȁÈ
ƪÈ Ì ǳƢǬÈ ǧÈǆ Æ ÊǳƢƳÈ ǶōÈ ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ȀÈ ǴÊ ǿÌ ÈƗƾÊ ǼÌ ǟÊ ǺÌ ǷÊ ƧÉ ǂȇÊ
É ǇÉ ǁÈ ȁƢ È ǂÈƥƩÌ ƔƢÈ ƴÈ Èǧ
ȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁ È ǮÈ ÊǳƿÈ ǞÈ ǸÊ ǈÈ È ǰÉ ÈȇǹÌ ÈƗȏَّ‫ا‬ÊƛơȂÌ ÈƥÈƘǧÈǶÊ
È ǧǶÌ ȀÉ ÈǳƔÉ ȏَ‫ ا‬ȂÌÈ ǳơǹȂ Ì ȀȈÈÌ ǴǟÈ ƪÉ ǓÌ ǂÈ ǟÈ ȆŏǻÊƛ
ƢȀÈ Èǳ ǱƢÈ ǬÈ ǧÈ ƨÉ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǾÉ ÌƫǂÈ ÈƦƻÌ ÈƘǧÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È ȆŎ ÊƦōǼǳơƢȀÈ ÈǳÈƘǈÈ È ǧ Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
ǺÌ ǸÈ ÊǳƔÈ ȏَ‫ ا‬ȂÌÈ ǳơǹō ÊƜǧÈƔÈ ȏَ‫ ا‬ȂÌÈ ǳơǶÉ ȀÉ ÈǳȆǗÊ ǂÊ ÈƬǋơ È ȀÈ ȇǀÊ ƻ~
Ì ȁƢ É Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁÈ
ȆǧÊǶō É È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǫǶō ÉƯƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ƨÉ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ƪÈ
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƅơȄōǴǏ É ǇÉ ǁÈ ǵƢÈ Ì ǴǠÈ ǨÈ ǧÈnǪÈ ÈƬǟÌ ÈƗ
ƢًǗȁǂÉ ǋ È ǗǂÊ ÈƬǌÌ ÈȇǱƢ
É ǹȂÉ Ç ƳÊ È ǁǱƢ É ÈƥƢǸÈÈ ǧƾÉ ǠÌ ÈƥƢǷō ÈƗ~ǱƢÈÈ ǫǶō ÉƯǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ȄÈǼÌƯÈƗȁ È Èَّ‫لله‬ơƾÈ ǸÊ ƸÈÈ ǧǅƢ Ê ōǼǳơ
ǹƢ
È ǯ È ǹÌ ÊƛȁÈ ǲÆ ǗÊ ƢÈƥȂÈ ȀÉ ǧÈ Êَّ‫لله‬ơƣƢ Ê ÈƬǯȆÊ ǧÊ ǆ È ȈÈÌ ǳǕÇ ǂÌ ǋ
È ǺÌ ǷÊ ǹƢ È Ƿ
È ǯƢ È Êَّ‫لله‬ơƣƢ Ê ÈƬǯȆ Ê ǧÊ ƪÌ ǈÈ ȈÈÌ ǳ
nǪÈ ÈƬǟÌ ÈƗǺÌ ǸÈ ÊǳƔÉ ȏَ‫ ا‬ȂÌÈ ǳơƢǸÈ ōǻÊƛȁ
È ǪÉ ÈƯȁÌ ÈƗǾÉ ǗÉ ǂÌ ǋÈ ȁÈ ǪŎ ƷÈ ÈƗÊَّ‫لله‬ơƔƢÉ ǔÈ È ǫǕÇ ǂÌ ǋ È ƨÈ ÈƟƢǷÊ
552 İmam Şafiî
232- (675) Aişe radıyallahu anha’dan: “Berî�re bana geldi ve dedi ki: “Sa-
hiplerim her sene bir ukıyye vermek şartıyla dokuz senede dokuz ukıyyeye
beni mü� kâ� teb yaptılar; bana yardım et!” Ben de ona şunu sö� yledim: “Eğ� er
sahiplerin bunu kendilerine bir defada vererek seni â� zâ� d etmeme, velâ� nın
da benim olmasına rıza gö� sterirlerse (dediğ� ini) yaparım.” Berî�re geldiğ� in-
de Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem oturuyordu. Berire dedi ki: “Onlara
bunu sö� yledim, velâ� nın kendilerine â� it olmasından başkasını kabul etmedi-
ler.” Bunu Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem işitti ve bana sordu. Ben de
kendisine haber verdim. Bunun ü� zerine Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sel-
lem şö� yle buyurdu: “Sen onu satın al da âzâd et! Hem onlara velâyı şart
koş! Çünkü velâ’ âzâd edene âittir.” Ben de ö� yle yaptım. Sonra Rasû� lullah
sallallahu aleyhi ve sellem kalkıp insanlara hitap etti. Allah’a lâ� yık olduğ� u
şekilde hamdu senada bulundu. Arkasından şö� yle buyurdu: “Bundan sonra.
Bâzı kimselere ne oluyor ki, Allah’ın kitabında olmayan bir takım şey-
leri şart koşuyorlar? Allah Azze ve Celle’nin kitabında olmayan herhan-
gi bir şart bâtıldır. İsterse yüz defa şart kılsın! Allah’ın kitabı hak, şartı
da sağlamdır. Velâ’ ancak âzâd edene âittir.”1377
ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ǲÌ ǬÉ ÈȇǶÈÌ ǳǽÊ ȂÊ ƸÌ ÈǼÊƥƧÈ ǂÈ ǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈǠÊ Ǉ
É ǮÈ ÊǳƿÈ ȁÈ
ǲÆ ǇÈ ǂÌ Ƿ
233- (779) Yahya b. Said, Amre’den benzerini rivayet etti, fakat Aişe ra-
dıyallahu anh’dan demedi. Bu yü� zden mü� rseldir.1378
ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ƪÊ ǼÌÊƥ ƧÈ ǂÈ ǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈǠÊ Ǉ

ǹō ÈƗ ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ È ǺÉ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇȆÊǼÈƯƾō Ʒ È ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǮÉÊ ǴǿÌ ÈƗ Ƥō ƷÈ ÈƗ ǹÌ Êƛ ƨÉ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ƪÈ Ì ǳƢǬÈ ǧÈ ƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ś É ǠÊ ÈƬǈÌ Èƫ ƩÌ ƔƢÈ Ƴ È ƧÈ ǂȇÊ È ǂÈƥ
ƢȀÈ ǴÊ ǿÌ ȋ È ǂÈƥǮÈ ÊǳƿÈ ƩÌ ǂÈ ǯÈ
Èِ‫ أ‬ƧÉ ǂȇÊ È ǀǧÈ ƪÌ É ǴǠÈÈ ǧ ǮÊ ǬÈ ÊƬǟÌ ÉƗȁ
È Ƨً ƾÈ ƷơÊ ȁÈ ƨً ōƦǏ È ǮÊ ÈǼǸÈ ÈƯ ǶÌ ȀÉ Èǳ Ƥō ǏÉ ÈƗ ǹÌ ÈƗ
È ǫ ǮÆ ÊǳƢǷ
ǹō ÈƗ ƧÉ ǂÈ ǸÌ ǟÈ ƪÌ ǸÈ ǟÈ ǄÈ ǧÈ ȄÈȈƸÌ ÈȇǱƢÈ È ǫ ƢÈǼÈǳ ǭÊ ƙÉ ȏَ‫ ا‬ȁ
È ǱƢÈ È ǰÉ ÈȇǹÌ ÈƗ ȏَّ‫ا‬Êƛ ȏơȂÉ
È ǹȂ َ‫ ا‬ǳƢǬÈ ǧÈ
ǮÈ ÊǳƿÈ ǮÊ ǠÉ ÈǼǸÌ Èȇȏ~ َ‫ ا‬ǱƢ È ǬÈ ǧÈ Ƕō
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ Ê ǇÉ ǂÈ ÊǳǮÈ ÊǳƿÈ ƩÌ ǂÈ ǯÈ È ƿƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ
nǪÈ ÈƬǟÌ ÈƗǺÌ ǸÈ ÊǳƔÉ ȏَ‫ ا‬ȂÌÈ ǳơƢǸÈ ōǻÊƜǧÈ ƢȀÈ ȈǬÊ ÊƬǟÌ ÈƘǧÈ ƢȀÈ ȇÊǂÈƬǋƢÈ
Ìǧ
1378 Zayıf. Mü� rseldir. Mevsul olarak: Şafii, Sunen (20763)
El-Müsned 553
234- (675/6) Amre bt. Abdirrahman’dan: “Berire, yardım istemek ü� zere

Aişe radıyallahu anha’ya geldi. Aişe radıyallahu anha dedi ki: “Eğ� er sahiple-
rin bunu kendilerine bir defada vererek seni â� zâ� d etmemi istiyorlarsa bunu
yaparım.” Berire bunu sahiplerine anlattı. Onlar dediler ki: “Hayır. Ancak se-
nin velâ� hakkın bizim olursa başka.” Malik dedi ki: “Amre, Aişe radıyallahu
anha’nın bunu Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’e sö� ylediğ� ini, O’nun da
şö� yle buyurduğ� unu iddia etti: “Bunu senden engelleyemezler. Onu sat ve
azat et!. Vela hakkı ancak azat edenindir.”1379
È ǂÈƬǌÌ ÈƫǹÌ ÈƗƩÌ ƽÈ ơǁÈ ÈƗƢȀÈ ōǻÈƗƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ȅÊ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ê ǇÉ ǂÈ ÊǳǮÈ ÊǳƿÈ ƩÌ ǂÈ ǯÈ È ǀǧÈƢÈǼÈǳƢǿÈ ƔÈ ȏَ‫ ا‬ȁÈ ǹō ÈƗȄÈǴǟÈ ƢȀÈ ǰÊ ǠȈÉ ÊƦÈǻƢȀÈ ǴÉ ǿÌ ÈƗǱƢ
È ǬÈ ǧÈƢȀÈ ǬÉ ÊƬǠÌ Éƫƨً ÈȇÊǁƢƳÈ
nǪÈ ÈƬǟÌ ÈƗǺÌ ǸÈ ÊǳƔÉ ȏَ‫ ا‬ȂÌÈ ǳơƢǸÈ ōǻÊƜǧÈ ǮÈ ÊǳƿÈ ǮÊ ǠÉ ÈǼǸÌ Èȇȏ~
َ‫ ا‬ǱƢ È ǬÈ ǧÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
È ǴǇÈ ȁ
235- (675/2) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’dan: “Aişe radıyallahu anha
bir cariye satın alıp azat etmek istedi. Cariyenin sahibi dedi ki: “Onu sana
velayet hakkı bizde kalmak ü� zere satarız.” Aişe radıyallahu anha bunu Rasu-
lullah sallallahu aleyhi ve sellem’e anlatınca şö� yle buyurdu: “Senden velayet
hakkını alıkoyamaz. Velayet hakkı ancak azat edene aittir.”1380
Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢÈ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǹō ÈƗȄÈǴǟÈ ƢȀÈ ǰÊ ǠȈÉ ÊƦÈǻƢȀÈ ǴÉ ǿÌ ÈƗǱƢ
ƢǿÈ ƔÈ ȏَ‫ ا‬ȁ È ǬÈ ǧÈ ƢȀÈ ǬÉ ÊƬǠÌ Éƫƨً ÈȇÊǁƢƳ
È ȅÊ È ǂÈƬǌÌ ÈƫǹÌ ÈƗƩÌ ƽÈ ơǁÈ ÈƗƢȀÈ ōǻÈƗƢȀÈ ǼÌ ǟÈ
ǮÈ ÊǳƿÈ ǮÊ ǠÉ ÈǼǸÌ Èȇȏ~ َ‫ ا‬ǱƢ È ǬÈ ǧÈ Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ
Ê ǇÉ ǂÈ Êǳ ǮÈ ÊǳƿÈ ƩÌ ǂÈ ǯÈÈ ǀǧÈ ƢÈǼÈǳ
nǪÈ ÈƬǟÌ ÈƗǺÌ ǸÈ ÊǳƔÉ ȏَ‫ ا‬ȂÌÈ ǳơƢǸÈ ōǻÊƛ
… (675/5) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’dan: “Aişe radıyallahu anha
bir cariye satın alıp azat etmek istedi. Cariyenin sahibi dedi ki: “Onu sana
velayet hakkı bizde kalmak ü� zere satarız.” Aişe radıyallahu anha bunu Rasu-
lullah sallallahu aleyhi ve sellem’e anlatınca şö� yle buyurdu: “Senden velayet
hakkını alıkoyamaz. Velayet hakkı ancak azat edene aittir.”1381

554 İmam Şafiî
È ǹō ÈƗ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ Ìƥơȁ
È ǇÉ ǁ
ǱȂ È ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǾÊ ÊƬÈƦǿÊ ǺÌ ǟÈ ȁ
È ƔÊ ȏَ‫ ا‬ȂÌÈ ǳơǞÊ ȈÌÈƥǺÌ ǟÈ ȄȀÈ ÈǻǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
ve sellem velayet hakkının satışını ve bağ� ışlanmasını yasakladı.”1382
ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǶȈ

È ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛǺÊ ÌƥƣȂ
È ǬÉ ǠÌ ÈȇǺÌ ǟÈ ǺÊ ǈÈ ƸÌ
È ǳơǺÉ ÌƥƾÉ Ǹō ƸÈ ǷƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ÆƨǸÈ ƸÉ
Ì ǳƔÉ ȏَ‫ ا‬ȂÌÈ ǳơ~ǱƢÈ È ǫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ
nƤÉ ǿÈ ȂÉȇȏَ‫ ا‬ȁ
È ǝƢ É ÈƦÉȇȏ َ‫ ا‬ƤÊ ǈÈ ōǼǳơƨÊ ǸÈ ƸÉ Ì ǴǯÈ
237- (777/4) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’dan: “Nebî� sallallahu aley-
hi ve sellem şö� yle buyurdu: “Velâ, soy bağı gibi bir bağdır, satılamaz ve
bağış-lanamaz.”1383
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Êَّ‫لله‬ơǹơ Ì ǁƢėȈǴÊ ǟÈ ǹō ÈƗƾÇ ǿÊ ƢƴÈ Ƿ

É ȂÈ ǓÊ É ǺÌ ǟÈ ƶȈÇ ƴÊ ÈǻȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǹƢ É ÈȈǨÌ ǇƢÉ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
nÉَّ‫لله‬ơǾÉ ǴÈ ǠÈ Ƴ È ǽÉ ǂŎ ǫÊÉƗǦÌ
È ƮÉ ȈÌ Ʒ Ê ǳơƨÊ ÈǳǄÊ ǼÌ ǸÈ ÊƥƔÉ ȏَ‫ ا‬ȂÌÈ ǳơ~ǱƢÈ
Ê ǴƸÌ Èǫ
238- (778) Mucahid rahimehullah’tan: Ali radıyallahu anh dedi ki: “Ve-
layet hakkı antlaşma menzilesindedir. Onu Allah’ın tayin ettiğ� i şekilde kabul
ediniz.”1384
ǹō ÈƗ ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
È ǇÉ ǁÈ
aleyhi ve sellem velâ� hakkının satışından ve bağ� ışlanmasından yasakladı.1385

1383 Zayıf. Şafii; Sunen (20494)
El-Müsned 555
È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ

ȆÈ ǓÊ ǁ É ÈȈǨÌ ǇÉ ȁ È ǆÇ ÈǻÈƗǺÉ ÌƥǮÉ ÊǳƢǷƢ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ
sellem velayet hakkının satışını ve bağ� ışlanmasını yasakladı.”1386

Yeminler ve Adaklar Kitabı
Yemin
ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǍƢōÇ ǫȁȆ È ÊƥÈƗǺÊ ÌƥƨÈ ÈƦƬÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥǶÊ ǋƢ Ê ǿÈ ǺÊ ÌƥǶÊ ǋƢ
Ê ǿÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢÈ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǺÌ ǟÈ ǅƢ Ç ǘÈ ǈÌ Êǻ
nÊǁƢōǼǳơǺÈ ǷÊ ǽÉ ƾÈ ǠÈ ǬÌ Ƿ
È ÈƗȂō ÈƦÈƫƨÇ ǸÈ ÊƯƕÇśǸÊ ÈȈÊƥơÈǀǿÈ ȅÊǂÈƦǼÌ ǷÊ ȄÈǴǟÈ ǦÈ È ǴƷ È ǺÌ Ƿ~
È ǱƢÈ È ǫǶō È ǴǇÈ ȁÈ
241- (595) Cabir b. Abdillah radıyallahu anhuma’dan: Rasû� lullah sal-
lallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Kim şu minberim üzerinde yalan
yeminde bulunursa cehennemde oturacağı yeri hazırlasın.”1387
ȅō ǂŏ ǸÌÉ ǳơǹƢÈ ǨÈ ǘÈ ǣÈ ƢÈƥÈƗǞÈ ǸÊ Ǉ

È ǾÉ ōǻÈƗǺÊ ȈÌ ǐÈ ƸÌ
É ǳơǺÊ ÌƥƽÈ ȁơÉ ƽÈ ǺÌ ǟÈ ǆ Ç ÈǻÈƗǺÉ ÌƥǮÉ ÊǳƢǷƢÈ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȄǔÈ ǬÈ ǧÈ ÇǁơƽÈ ȆǧÊ ǶÊ ǰÈ ƸÌ È ǳơǺÊ Ìƥǹơ È ǳÊƛǞÇ ȈǘÊ Ƿ
È ȁÈ ǂÌ ǷȄÈ É ǺÉ Ìƥơȁ È ƪÇ ÊƥƢÈƯǺÉ ÌƥƾÉ ÌȇǃÈ ǶÈ ǐÈ ÈƬƻơù
Ì ǱƢÈ Èǫ
ǹơ È ǬÈ ǧÈȆÊǻƢǰÈ ǷÈ ǾÉ ÈǳǦÉ ǴÊ ƷÌ ÈƗƾÆ ÌȇǃÈ ǱƢ
É ȁÈ ǂÌ ǷÈ ǱƢ È ǬÈ ǧÈÊǂÈƦǼÌ ǸÊ ÌǳơȄÈǴǟÈ ƪÇ ÊƥƢÈƯǺÊ ÌƥƾÊ ÌȇǃÈ ȄÈǴǟÈ ÊśǸÊ ÈȈÌǳƢÊƥ
ǹÌ ÈƗ ȄÈƥƘÌÈȇȁ
È Ǫŋ ƸÈ È ǹō ÈƗ ǦÉ ǴÊ ƸÌ ÈȇƾÆ ÌȇǃÈ ǲÈ ǠÈ ƴÈ
È ǳ ǾÉ Ǭō Ʒ È ǧ ǩȂ Ê ǬÉ ƸÌ È ƾÈ ǼÌ ǟÊ ȏَّ‫ا‬Êƛ Êَّ‫لله‬ơȁ
É ǳơǞÊ ǗÊ ƢǬÈ Ƿ È ȏَ‫ا‬
È ǮÆ ÊǳƢǷ È ǫ ǮÈ ÊǳƿÈ ǺÌ ǷÊ ƤÉ ƴÈ ǠÌ Èȇǹơ
È ǱƢÈ É ȁÈ ǂÌ Ƿ È ǧ ÊǂÈƦǼÌ ǸÊ ÌǳơȄÈǴǟÈ ǦÈ ǴÊ ƸÌ Èȇ
È ǲÈ ǠÈ ƴÈ
”ÊśǸÊ ÈȈÌǳơǂÈ ƦÌ Ǐ
È ƾÆ ÌȇǃÈ ǽÈ ǂÊ ǯÈ
242- (596) Ebu Gatafan el-Murrî� dedi ki: “Zeyd b. Sabit ve İ�bn Mutî�,
Mervan b. El-Hakem’in evinde davalaştılar. Zeyd b. Sabit’in minber ü� zerinde
yemin etmesine hü� kmetti. Zeyd: “Bulunduğ� um yerde yemin ederim” dedi.
1387 Sahih. Şafii, Sunen (30034) Ebu Davud (3246) İ�bn Mace (2325)
El-Müsned 557
Mervan dedi ki: “Hayır vallahi, ancak hakların koparılması halinde bö� yledir.”
Zeyd kendisinin haklı olduğ� una yemin etmeye başladı ve minber ü� zerinde
yemin etmeyi kabul etmedi. Mervan da buna şaşırdı.”1388
Malik rahimehullah dedi ki: “Zeyd, yemine zorlanmayı çirkin gö� rdü� .”1389
ÇśǸÊ Èȇ ȄÈǴǟÈ ǦÈ

È ǴƷÈ ǺÌ Ƿ~ È ǫ ǾÉ ōǻÈƗ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ Ìƥơ ǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǱƢÈ
nƨÇ ÈƦÈǫǁ
È ǪÉ ƬÌ ǟÊ ǾÊ ȈÈÌ ǴǠÈÈ ǧƢǿÈ ƾÈ ǯō ȂÈ
Èǧ
243- (884) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma şö� yle dedi: “Bir kimse bir şey
hakkında defalarca yemin eder, (sonra da yeminini bozarsa) bir kö� le azat
etmesi gerekir.”1390
ƢȀÈ ōǻÈƗƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ

~Êَّ‫لله‬ơȁȄÈ
È ǴÈƥȁ È Êَّ‫لله‬ơȁÈ ȏ َ‫ ا‬ǹƢ Ê ǈÈ Ìǻȍơ
Êْ‫ إ‬ǱÉ ȂÈÌ ǫÊśǸÊ ÈȈÌǳơȂÉ ǤÌ Èǳ~ƪÈ Ì ǳƢÈǫ
244- (863) Urve rahimehullah’tan: Aişe radıyallahu anha dedi ki: “Lagv
(boş) yemin, kişinin “hayır vallahi”, “evet vallahi” gibi sö� zleridir.”1391
ƢÈǻÈƗ ƪÉ ƦÌ ǿÈ ƿÈ ǱƢÈ È ǫ ƔÇ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ

É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ȁǂÆ ǸÌ ǟÈ ƢÈǼÈƯƾō ƷÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
Ǆō ǟÈ Êَّ‫لله‬ơ ǱÊ ȂÈÌ ǫ ǺÌ ǟÈ ƢǿÈ ƢÈǼÌǳÈƘǈÈ
È ǧ ÇŚÊƦÈƯ ȆǧÊ ÆƨǨÈ ǰÊ ÈƬǠÌ Ƿ
É ȆÈ ǿÊ ȁ
È ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ȄÈǳÊƛ ÇǂȈÌ ǸÈ ǟÉ ǺÉ ÌƥƾÉ ȈÌÈƦǟÉ ȁÈ
ȏ
َ‫ ا‬ȂÈ ǿÉ ~ƪÈ Ì ǳƢÈǫ>ÏÏÒƧǂÈ ǬÈ ÈƦÌǳơ@^ǶÌ ǰÉ ÊǻƢǸÈ ÌȇÈƗȆǧÊ ÊȂǤÌ Ǵō ǳƢÊƥÉَّ‫لله‬ơǶÉ ǯÉ É ǀƻơÊ ƚÈ Éȇȏ`َ‫ ا‬ǲō ƳÈ ȁÈ
~Êَّ‫لله‬ơȁȄÈ
È ǴÈƥÊَّ‫لله‬ơȁÈ
245- (863/1) Atâ� rahimehullah’tan: “Ben ve Ubeyd b. Umeyr, Aişe ra-
dıyallahu anha’ya gittik. O Sebir’de itikafta idi. Ona Allah Azze ve Celle’nin:
“Allah sizi lagv/kasıtsız yeminlerinizden sorumlu tutmaz” (Bakara 225)
ayeti hakkında sorduk. Dedi ki: “Bu “hayır vallahi”, “evet vallahi” gibi sö� zler-
dir.”1392

1390 Sahih.
558 İmam Şafiî
Adaklar
ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ǶÊ ǇƢÊ ǬÈ ÌǳơǺÊ ǟÈ ȆǴÊ Ìȇȋơ ÊÊ Ê È ǴǗÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ŏ Èْ‫ أ‬ǮǴǸÌÈ ǳơƾƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƨÈ ƸÌ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǁÈ È ǾÉ ǠÌ ǘÊ ÉȈÌǴǧÈÈَّ‫لله‬ơǞȈ
È ǀÈǻǺÌ ǷÈ ȁ È ǘÊ ÉȇǹÌ ÈƗǁÈ
È ǀÈǻǺÌ Ƿ~
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗ
nǾÊ ǐÊ ǠÌ ÈȇȐÈَ‫ ا‬ǧÈَّ‫لله‬ơȆÈ ǐÊ ǠÌ ÈȇǹÌ ÈƗ
sellem şö� yle buyurdu: “Kim Allah’a itaat etmeyi adarsa, itaat etsin. Kimde
Allah’a isyan etmeyi adarsa isyan etmesin.”1393

È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗ ǅÇ ȁƢÈ É Ǘ ǺÌ ǟÈ ȁÇǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǲō ǜÊ ÈƬǈÌ Èȇȏَ‫ ا‬ǹÌ ÈƗǁÈ
È ǀÈǻơȂÉǳƢǬÈ ǧÈnǾÉ ÈǳƢǷ~ È ǱƢ È ǬÈ ǧÈǆ ō ǧÊǶÆ ÊƟƢÈǫȂÈ ǿÉ ȁ
Ê ǸÌ ǌǳơȆ È ǲȈÈ ÊƟơǂÈ ǇÌ ÊƛȆÊƥÈƘÊƥǂō ǷÈ
ǲō ǜÊ ÈƬǈÌ ÈȇǹÌ ÈƗǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǽÉ ǂÈ ǷÈ ÈƘǧÈ ǵȂ È ǴǰÈ Éȇȏَ‫ ا‬ȁ
È ƾً ƷÈ ÈƗǶŏ
È ǐÉ Èȇȁơ È ƾÈ ǠÉ ǬÌ Èȇȏَ‫ ا‬ȁÈ
ƧÇ ǁƢÈ Ǩō ǰÈ ÊƥǽÉ ǂÌ ǷÉ ƘÌÈȇǶÈÌ ǳȁ È Ƕō ÊƬÉȇȁ
È ǾÉ ǷÈ ȂÌ Ǐ È ǅƢ
È ōǼǳơǶŏÈ ǴǰÈ ÉȇǹÌ ÈƗȁ
È ƾÈ ǠÉ ǬÌ ÈȇȁÈ
247- (1175) Tavus rahimehullah’tan: Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem
gü� neşte ayakta bekleyen Ebu İ�srail’e: “Ona ne olmuş?” dedi. Onun gö� lgelen-
memeyi, oturmamayı ve kimseyle konuşmadan oruç tutmayı adadığ� ını sö� y-
lediler. Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem onun gö� lgeye geçmesini, oturmasını,
insanlarla konuşmasını ve orucunu tamamlamasını emretti. Ona (bö� yle bir
adakta bulunduğ� u için) keffaret emretmedi.”1394
ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈƥȐَ‫ ا‬ǫÊ ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ Ȇŏ ÊǻƢÈȈÊƬƼÌ ǈǳơ
ō ƣȂ È ŎȇÈƗ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ǁÈ ǀÌ Èǻȏ~
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗǺÊ ȈÌ ǐÈ ƸÌ
É ǳơǺÊ Ìƥǹơ È ǂÈ ǸÌ ǟÊ ǺÌ ǟÈ Ƥō Ê ǴȀÈ ǸÌÉ ǳơ
nǵÈ ƽÈ ƕǺÉ ÌƥơǮÉ ǴÊ ǸÌ ÈȇȏƢ È Êَّ‫لله‬ơƨÊ ÈȈǐÊ ǠÌ ǷȆ
È ǧÊ ȏَ‫ ا‬ȁ
َ‫ ا‬ǸȈ È ǧÊ
El-Müsned 559
248- (1129/1) İ�mran b. Husayn radıyallahu anh’den: Nebî� sallallahu

aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Allah’a isyan olan hususta ve Ademoğ� lunun
sahip olmadığ� ı şey hakkında nezir/adak yoktur.”1395
Ƥō Ê ǴȀÈ ǸÌÉ ǳơȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈƥȐَ‫ ا‬ǫÊȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƣȂ È ŎȇÈƗǺÌ ǟÈ ƣƢ Ê ǿō ȂÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ȁ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
Ȇŏ ÊƦōǼǴÊǳƨً ǫÈ ƢÈǻȁÊ
È ǁƢǐÈ ÌǻȋơÈْ‫ أ‬ǺÈ ǷÊ Ƨً ÈƗǂÈ ǷơơȂ
Ì ÉƥƢǏÈ ÈƘǧÈ ơȁǁƢÉ ǣÈ ÈƗƢǷً ȂÈÌ ǫǹō ÈƗǺÇ ȈÌ ǐÈ Ʒ É ǺÊ Ìƥǹơ È ǂÈ ǸÌ ǟÊ ǺÌ ǟÈ
ƪÊ ÈƦǯÊ ǂÈÈ ǧƧÉ ÈƗǂÌ ǸÌÈ ǳơƪÊ ÈƬÈǴǨÈ ÌǻơǶō ÉƯǶÌ ǿÉ ƾÈ ǼÌ ǟÊ ƨÉ ǫÈ ƢōǼǳơȁ
È ƧÉ ÈƗǂÌ ǸÌÈ ǳơƪÊ ÈǻƢǰÈ È ǧǶō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
ƩÉ ǁÈ Ì ǀÈǻȆŏǻÊƛƪÈ Ì ǳƢǬÈ ǧÈǶō
È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơƨÉ ǫÈ ƢÈǻƪÈ Ì ǧǂÊ ǠÈÉ ǧƨÈ ÈǼȇƾÊ ǸÌÈ ǳơƪÊ ÈƫÈƘǧÈƨÉ ǫÈ ƢōǼǳơ
Ȇŏ ÊƦōǼǴÊǳ ǮÈ ÊǳƿÈ ơȁǂÉ ǯÉ ǀÌ ÈȇȄōƬƷƢ È ǿÈ ǂÈ ƸÈ ǼÌÈƫ ǹÌ ÈƗ ƢǿÈ ȂǠÉ ÈǼǸÈ Èَ‫ أ‬ȀÈ ȈÈÌ ǴǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÊǻƢƴÈ ÌǻÈƗ ǺÌ ÊƠÈǳ
È ǧ ƢȀÈ ōǻǂÈ ƸÈ ÌǻȋƢ
َ‫ ا‬ȀÈ ȇÊǂƸÈ ǼÌÈƫǹÌ ÈƗƢȀÈ ȈÈÌ ǴǟÈ Éَّ‫لله‬ơǭƢ
ȏƢ Ê ƴō ÈǻǹÌ ÊƛƢȀÈ ÊƬÌȇǄÈ ƳƢ È ǸÈ ǈÈ ƠÌÊƥ~ǱƢÈ È ǫǶō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
Ʈȇ Ê ƾÊ ƸÌ È ǳơȆǧÊƢǸÈ ǿÉ ƾÉ ƷÈ ÈƗȁÌ ÈƗƢǠً ǷÈ ȏƢÈ َ‫ ا‬ǫnǵÈ ƽÈ ƕǺÉ ÌƥơǮÉ ǴÊ ǸÌ ÈȇȏƢ َ‫ ا‬ǸȈÈ ǧÊȏَ‫ ا‬ȁ È Êَّ‫لله‬ơƨÊ ÈȈǐÊ ǠÌ ǷȆ
È ǧÊǁÈ ǀÌ Èǻ
ǾÉ ÈƬÈǫƢÈǻǶō
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È ȆŎ ÊƦōǼǳơÈǀƻÈ ÈƗȁÈ
249- (1129/3) İ�mran b. Husayn radıyallahu anh’den: “Bir topluluk bas-
kın yaparak Ensar’dan bir kadın ile Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’in deve-
sini aldılar. Kadın ve deve onların yanında idi. Sonra kadın kaçtı ve deveye bi-
nerek Medine’ye geldi. Onun Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’in devesi
olduğ� unu anladılar. Kadın dedi ki: “Allah beni kurtarırsa bu deveyi kurban
etmeyi adadım” Ona engel oldular ve bunu Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’e
anlattılar. Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Allah seni kurta-
rırsa bu deveyi cezalandırmakla ne kötü yapmışsın! Allah’a isyan olan
konuda ve Ademoğlunun sahip olmadığı şey hakkında yaptığı adak ge-
çersizdir.” Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem devesini aldı.”1396
Ê ǴȀÈ ǸÌÉ ǳơȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈƥȐَ‫ ا‬ǫÊ ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƣȂ
Ƥō È ŎȇÈƗ ǺÌ ǟÈ ȆŎ ǨÊ ǬÈ ōưǳơƣƢ Ê ǿō ȂÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƪÌ ÈƦȈǏÊ ÉƗƾÈ Ì ǫƨÉ ǫÈ ƢōǼǳơƪÊ ÈǻƢǯÈ ȁÊ
È ǁƢǐÈ Ìǻȋơ Èْ‫ أ‬ǺÈ ǷÊ ÆƧÈƗǂÈ Ƿơ
Ì ƪÊ ÈȈÊƦǇ
É ǱƢÈ È ǫǺÇ ȈÌ ǐÈ ƷÉ ǺÊ Ìƥǹơ È ǂÈ ǸÌ ǟÊ ǺÌ ǟÈ
È ǴǇÈ ȁ È ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
È Ȇŏ ÊƦōǼǳơƨÈ ǫÈ ƢÈǻ ȆÊǼǠÌ ÈȇǾÉ ōǻÈƘǯ È ȆŎ ǠÊ ǧÊ Ƣǌǳơ
ō ǱƢÈ È ǫ ƢȀÈ ǴÈ ƦÈÌ ǫ
1395 Sahih.
560 İmam Şafiî
ǶÊ Ì ȀȈǧÊǹȂÉ ǰÉ ÈƫƪÌ ÈǻƢǰÈ È ǧǺÇ ȈÌ ǐÈ Ʒ É ǂÈ ǸÌ ǟÊ ǱƢÈ

É ǺÉ Ìƥǹơ È ǫǮÈ ÊǳƿÈ ȄÈǴǟÈ ǱŎ ƾÉ ÈȇƮȇ Ê ƾÊ ƸÌ È ǳơǂÈ ƻƕÊ ǹō ȋÈِ‫أ‬
ƪÈ Ì ǴǠÈ ƴÈ Êْ‫ إ‬ƪÊ ÈƫÈƘǧÈ ǩƢ
È ǧǲÈ Êƥȍơ Ê ÈƯȂÌÈ ǳơǺÈ ǷÊ ƨÇ ǴÈ ȈÈÌ ǳƩơÈ
È ƿƪÌ ÈƬÈǴǨÈ ÌǻƢÈǧǶÊ È ÉƠȈƴÊ ÈȇơȂÉǻƢǯÈ ȁÈ
Ì ȀȈÈÌ ǳÊƛǶÊ ǠÈ ōǼǳƢÊƥǹȂ
ǶÈ
Ì ǴǧÈ ƢȀÈ ƬÌ ǈō ǸÈ È ǧ ƨÈ ǫÈ ƢōǼǳơǮÌ È ǴÊƫ ƪÌ ÈƫÈƗ ȄōƬƷ È ǾÉ ǯÉ ǂÉ ƬÌÈƬÈǧ ƢǣÈ ǁ È ǾÉ ƬÌ ǈō ǸÈÈ ǧ ƢȀÈ ǼÌ ǷÊ ơŚً ǠÊ ÈƥƪÌ ÈƫÈƗ ƢǸō È ǴǯÉ
ƪÌ ÈƦǴÊ ǗÉ ȁÈ ƪÌ ǬÈ ǴÈ ǘÈ ÌǻƢÈǧ ƢȀÈ Êƥ ƪÌ ƷƢ È ǏÈ Ƕō ÉƯ ƢǿÈ ǄÊ ƴÉ ǟÈ ȆǧÊ ƩÌ ƾÈ ǠÈ ǬÈ ǧÈ ÆƧǁÈ ƾÊ ǿÈ ÆƨǫÈ ƢÈǻ ȆÈ ǿÊ ȁ È ǡÉ ǂÌ Èƫ
ƢǸÈō ǴǧÈƢȀÈ ōǻǂÈ ƸÈ ǼÌÈƬÈǳƢȀÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ƢǿÈ ƢƴÈ ÌǻÈƗÉَّ‫لله‬ơǹÊ ÊƛƢȀÈ ȈÈÌ ǴǟÈ Êَّ‫للِه‬ƪÈ
Ì ǴǠÈ ƴÈ Ì ǴǧÈƢȀÈ ÊƬǴÈ ȈÈÌ ǳǺÌ ǷÊ
È ǧƢȀÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ǁÌ ƾÈ ǬÌ ÉȇǶÈ
Ì ǫƢȀÈ ōǻÊƛƪÈ
ƾÈ Ì ǳƢǬÈ ǧÈǶō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ
Ê ǇÉ ǁÈ ƨÉ ǫÈ ƢÈǻơȂÉǳƢÈǫȁ È ƨÈ ǫÈ ƢōǼǳơơȂÉǧǂÈ ǟÈ ƪÌ ǷÈ ƾÊ ǫÈ
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǇÉ ǁÈ ǹÈ ƿÊ ƚÌ ÉǻȄōƬƷƢ È ǳƢǬÈ ǧÈƢȀÈ ōǻǂÈ ƸÈ ǼÌÈƬÈǳÊَّ‫للِه‬ƪÈ
È ȀÈ ȇÊǂƸÈ ǼÌÈƫȏَ‫ ا‬Êَّ‫لله‬ơȁơȂÉ Ì ǴǠÈ ƳÈ
ƢȀÈ ȈÈÌ ǴǟÈ Êَّ‫للِه‬ƪÈ
Ì ǴǠÈ Ƴ
È ƾÈ È ǮÈ ÊƬǫÈ ƢÈǻȄÈǴǟÈ ƩÌ ƔƢÈ Ƴ
Ì ǫƢȀÈ ōǻÈƗȁ È ƾÈ Ì ǫƨÈ ÈǻȐÉَ‫ ا‬ǧǹō ÈƗǽÉ ȁǂÉ ÈƦƻÌ ÈƘǧÈ ǽÉ ȂÌ ÈƫÈƘǧÈ Ƕō
È ǴǇÈ ȁÈ
ǹƢ
È ƸÈ ƦÌ Ǉ~É Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁ È ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ƢȀÈ ōǻǂÈ ƸÈ ǼÌÈƬÈǳƢȀÈ ȈÈÌ ǴǟÈ Éَّ‫لله‬ơƢǿÈ ƢƴÈ ÌǻÈƗǹÌ Êƛ
ȏَ‫ ا‬ȁÈ Êَّ‫لله‬ơƨÊ ÈȈǐÊ ǠÌ ǷȆ
È ǧÊÇǁǀÌ ÈǼÊǳƔƢÈ È ǧȁ َ‫ ا‬ȀÈ ōǻǂÈ ƸÈ ǼÌÈƬÈǳƢȀÈ ȈÈÌ ǴǟÈ Êَّ‫للِه‬ƢǿÈ ƢƴÈ ÌǻÈƗǹÌ ÊƛƢȀÈ ÌƫǄÈ ƳƢ
È ȏƢ È ǸÈ ǈÈ ƠÌÊƥÊَّ‫لله‬ơ
È ǫȁÌ ÈƗnƾÉ ƦÌ ǠÌÈ ǳơǮÉ ǴÊ ǸÌ ÈȇȏƢ
nǵÈ ƽÈ ƕǺÉ Ìƥơ~ǱƢÈ È ǧÊ ÇǁǀÌ ÈǼÊǳƔƢÈ
َ‫ ا‬ǸȈ È ǧȁÈ
250- (1129) Imrâ� n b. Husayn radıyallahu anh’den: “Ensâ� r’dan bir ka-
dın esir edildi. Ondan ö� nce de Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’in devesini
gö� tü� rmü� şlerdi. Kadın prangada idi. Halk develerini evlerinin ö� nü� nde eğ� rek-
lendiriyorlardı. Derken bir akşam bu kadın bağ� dan boşanarak develerin ya-
nına geldi. Kadın bir deveye yaklaştı mı hayvan bö� ğ� ü� rü� yordu. Nihayet Nebî�
sallallahu aleyhi ve sellem’in devesinin yanına vardı. Fakat o bö� ğ� ü� rmedi; o
uysal bir deve idi. Hemen arka tarafına oturdu. Sonra hayvanı sü� rerek yola
revan oldu. Kadının kaçtığ� ını hissederek aradılar, taradılar fakat kadın onla
rı â� ciz bıraktı. Bir de eğ� er Allah kendisini kurtarırsa bu deveyi boğ� azlamayı
Allah için nezretti. Medine’ye gelince halk kendisini gö� rerek: “İ�şt e Rasulullah
sallallahu aleyhi ve sellem’in devesi!” dediler. Kadın, eğ� er Allah kendisini bu
devenin ü� zerinde kurtarırsa onu mutlaka boğ� azlamayı nezrettiğ� ini sö� yledi.
Bunun ü� zerine Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’e gelerek meseleyi ken-
disine anlattıklarında: “Subhânâllah! Onu ne kötü cezalandırmış! Eğer
Allah kendisini bunun üzerinde kurtarırsa onu mutlaka boğazlamayı
nezretmiş! Allah’a isyan olan konuda ve kulun – yahut “Ademoğlunun”
El-Müsned 561
dedi - sahip olmadığı şeyde nezir yoktur” buyurdu.”1397
È ǸÊ ÈƫȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥƣȂ
ƨÈ ǸȈ È ŎȇÈƗǺÌ ǟÈ ƾÊ ȈƴÊ ǸÌÈ ǳơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÉ ÌƥƣƢ È ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ê ǿō ȂÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ȁ
È ǺÇ ȈÌ ǐÈ Ʒ È ǂÈ ǸÌ ǟÊ ǺÌ ǟÈ Ƥō
É ǺÊ Ìƥǹơ Ê ǴȀÈ ǸÌÉ ǳơȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈƥȐَ‫ ا‬ǫÊ ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ Ȇŏ ÊǻƢÈȈÊƬƼÌ ǈǳơ
ō
ƢǸȈ È Êَّ‫لله‬ơƨÊ ÈȈǐÊ ǠÌ ǷȆ
È ǧÊ ȏَ‫ ا‬ȁ È ǧÊ ǁÈ ǀÌ Èǻȏ~
È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ
È ƿǶō ÉƯƮȇ
ǽÉ ǂÈ ǯÈ È ƾÊ ƸÌ È ǳơǩƢ È ȆŎ ǨÊ ǬÈ ōưǳơǹƢ
È Ǉ È ǵÈ ƽÈ ƕǺÉ ÌƥơǮÉ ǴÊ ǸÌ Èȇȏَ‫ا‬
È ǯÈ ȁn
251- (1129/1) İ�mran b. Husayn radıyallahu anh’den: Rasulullah sallal-
lahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Allah’a isyan olan konuda ve Ade-
moğlunun sahip olmadığı şeyde nezir yoktur.” Sonra kıssayı zikretti.1398

Hudûd (Had Cezaları) Kitabı
Zinâ’nın Cezası
ƪÊ ǷÊ Ƣǐǳơ ō ǺÈ ÌƥơȆÊǼǠÌ ÈȇƧÈ ƽÈ ƢÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ ǺÊ ǈÈ ƸÌ È ǳơǺÊ ǟÈ ǆ È ÉǻȂÉȇǺÌ ǟÈ ƣƢ Ê ǿō ȂÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ǻō ȀÉ ÈǳÉَّ‫لله‬ơǲÈ ǠÈ Ƴ
È ƾÈ Ì ǫȆŏǼǟÈ ơȁÉǀƻȆ É ŏǼǟÈ ơȁÉǀƻ~ É ǱƢÈ È ǫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
nǶÉ ƳÌ ǂǳơō ȁ È ƨÇ ÈƟƢǷÊ ƾÉ ǴÌ Ƴ
È ƤÊ ŏȈōưǳƢÊƥƤÉ ŏȈōưǳơȁ
È ǵÇ ƢǟÈ ƤȇÊ É ǂǤÌ Èƫȁ È ƨÇ ÈƟƢǷÊ ƾÉ ǴÌ ƳÊ
È ǂǰÌ ÊƦÌǳƢÊƥǂÉ ǰÌ ÊƦÌǳơȐȈÅ ÊƦǇÈ
ȐÈَ‫ ا‬ǧȆō ǋƢÈ Ê ǫǂǳơ
ō ǹƢ Ê ƧÈ ƽÈ ƢÈƦǟÉ ǺÈ ȈÌÈƥȁ
È ǘō Ʒ È ǾÉ ÈǼȈÌÈƥǲÉ ƻÊ ƾÌ ÉȇǹƢ
È ǯÈ ǺÈ ǈÈ ƸÌ È ǳơǹō ÈƗƨÉ ǬÈ ŏưǳơȆÊǼÈƯƾō Ʒ È ƾÈÌ ǫȁÈ
Èْ‫ أ‬ǧÊ ȂÈ ǿÉ ȁ
ǲÊ ǏÌ ȋơȆ È ƪÌ É ǳȂŏ Ʒ
É ś Ê ÊƥƢÈƬǯ
È ƷȆ Ê ǺÌ ǷÊ ǭÊ Ê ǿō ȂÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ǾÉ ǴÈ ƻÈ ƽÌ ÈƗ ȅÊǁƽÌ ÈƗ
È ǂÉƬÈǧ ƢǸÈ ȀÉ ÈǼȈÌÈƥƣƢ
ȆŏǼǟÈ ƤÆ ÊƟƢǣÈ ƣƢ È ÈƬǰÌ Ê ǳơơÈǀǿÈ ƪÉ ƦÌÈƬǯ È ǵÈ ȂÌ ÈȇǲÉ ǏÌ ȋơ Èْ‫ أ‬ȁ
È ȏَ‫ ا‬ȁÌ ÈƗ
252- (632) Ubade b. Samit radıyallahu anh’den: Nebî� sallallahu aleyhi
ve sellem şö� yle buyurdu: “Benden alınız, benden alınız. Allah onlar için
(zina edenler için) yol belirledi. Bekar, bekar ile zina ettiğinde yüz sopa
ve bir sene sürgün cezası vardır. Evlilik yaşamış olan, evlilik yaşamış
olanla zina ettiğinde yüz sopa ve recim (taşlanarak öldürülme) cezası
vardır.”1399
Şafii dedi ki: “Sika/gü� venilir birisi bana el-Hasen ile Ubade radıyallahu
anh arasında Hittan er-Rakaşî� adlı bir ravi olduğ� unu sö� yledi. Abdulvehhab
onu zikretti de yazarken mi terk ettim, yoksa asıl rivayette mi mevcut değ� il
bilmiyorum. Bu rivayeti yazdığ� ım gü� ndeki asıl kitabı kaybettim.”1400

El-Müsned 563
ǹō ÈƗǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥǵÊ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÇ ÊǳƢƻ È ǺÉ ÌƥǶÉ ǴÊ ǈÌ ǷƢ
ǵƢÈ ǏÈ ȁ È ǾÊ ǬÊ ȈǫÊ ǁ
È ǺÌ ǷÊ ȄōǴǏ È ǺÌ Ƿ È ǪÈ ÈƬǟÌ ÈƘǧÈ ƤÆ ǗÊ ƢƷ È Ȇŏ È ǧȂÉ Éƫ ǱƢÈ È ƤÇ ǗÊ ƢƷ
È ǫ ǾÉ ÈƯƾō Ʒ È ǺÈ ÌƥȄÈȈƸÌ Èȇ
Ì ǴǧÈ ǾÌ ǬÈ ǨÌ Èƫ ǶÈÌ ǳ ÆƨōȈǸÊ ƴÈ ǟÌ ÈƗ ȆÈ ǿÊ ȁ
ȏَّ‫ا‬Êƛ ǾÉ ǟÌ ǂÉ Èƫ ǶÈ È ƪÌ ǷƢÈ ǏÈ ȁ È ƪō Ì ǴǏÈ ƾÈ Ì ǫ ÆƨōȈÊƥȂÉǻ ÆƨǷÈ ÈƗ ǾÉ Èǳ ƪÌ ÈǻƢǯÈ ȁÈ
ƪÈ ÌǻȋÈَ‫ أ‬ǂÉ ǸÈ ǟÉ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǾÉ ÈƯƾō ƸÈ È ǧ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ȄÈǳÊƛ ƤÈ ǿÈ ǀÈ ǧÈ ƢًƦŏȈÈƯ ƪÌ ÈǻƢǯÈ ȁƢ È ȀÈ ǴÊÈƦƸÈ Êƥ
ƪÈ Ì ǳƢǬÈ ǧÈ ƪÌ Ê ǴÈƦƷÈ ÈƗ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǂÉ ǸÈ ǟÉ ƢȀÈ ȈÈÌ ǳÊƛ ǲÈ ǇÈ ǁÌ ÈƘǧÈ ǮÈ ÊǳƿÈ ǾÉ ǟÈ ǄÈ ǧÌ ÈƘǧÈ ÇǂȈÌ ƼÈ Êƥ ȆÊƫƘÌÈȇȏ َ‫ ا‬ǲÉ ƳÉ ǂǳơ
ō
ǥÈ ƽÈ ƢǏÈ ȁ È ǱƢÈ È ǫ ǾÉ ǸÉ ÉƬǰÌ Èƫ ȏ َ‫ ا‬ǮÈ ÊǳǀÈ Êƥ ǲÊ Ŏ ȀÈƬǈÌ Èƫ ȆÈ ǿÊ ơÈƿÊƜǧÈ ǺÊ ȈÌ ǸÈ ǿÈ ǁÌ ƾÊ Êƥ ǉȂ
Ç ǟÉ ǂÌ Ƿ È ǺÌ ǷÊ ǶÌ ǠÈ Èǻ
Ê È ǬÈ ǧÈ ǥÇ ȂÌ ǟÈ ǺÈ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ È ėȈǴÊ ǟÈ
ǹƢ
É ǸÈ ưÌ ǟÉ ǹƢ È ǯÈ ȁ
È ǱƢÈ È ǫ ȆÈ ō ǴǟÈ ơȁÉŚǋÈƗ ǱƢ ō ƾÈ ƦÌ ǟÈ ȁ È ǹƢ È ǸÈ ưÌ ǟÉ ȁƢ
ƾŎ ƸÌ È ǳơƢȀÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ǞÈ È ǫȁ
È ƾÈ Ì ǫ ǥÇ ȂÌ ǟÈ ǺÉ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ ō ƾÉ ƦÌ ǟÈ ȁ È ȆŎ ǴÊ ǟÈ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǞÈ ƴÈ ǘÈ ǓƢÈ Ì ǧ Ƣǈً ÊǳƢƳÈ
ƪÈ ÌǻÈƗȆÈ Ê È ǬÈ ǧÈǭơ Ê È ǬÈ ǧÈ
ō ǴǟÈ ǂÌ ǋÈƗǱƢ È ȂÈ ƻÈ ÈƗǮÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ǁƢÈ ǋÈ ÈƗƾÈ Ì ǫǱƢ È ǬÈ ǧÈǹƢÉ ǸÈ ưÌ ǟÉ ƢÈȇȆÈ ō ǴǟÈ ǂÌ ǋÈƗǱƢ
ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǾÉ ǸÈ ǴÊ ǟÈ ǺÌ ǷȄÈ
È ǴǟÈ ȏَّ‫ا‬Êƛ ƾŎ ƸÌ È ǳơǆ È ȈÈÌ ǳȁ
È ǾÉ ǸÈ É ǴǠÌ Èƫ ȏƢ È ǾÊ Êƥ ǲÊ
َ‫ ا‬ȀÈ ōǻÈƘǯ Ŏ ȀÈƬǈÌ Èƫ ƢǿÈ ơǁÈ ÉƗ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ
ƨً ÈƟƢǷÊ ǂÉ ǸÈ ǟÉ ƢǿÈ ƾÈ ǴÈ ƴÈ
È ǧ ǾÉ ǸÈ ǴÊ ǟÈ ǺÌ ǷȄÈ È ǴǟÈ ȏَّ‫ا‬Êƛ ƾŎ ƸÌ È ǳơƢǷ~È ǽÊ ƾÊ ÈȈÊƥ ȆǈÊ ǨÌ Èǻ ȅǀÊ ōǳơȁ È ƪÌ È ǫƾÈ ǏÈ
nƢǷƢً ǟÈ ƢȀÈ Èƥǂō ǣÈ ȁÈ
253- (646) Urve, Yahya b. Hâ� tıb’dan rivayet ediyor: “Hatıb vefat etti-
ğ� inde namaz kılan ve oruç tutan kö� lesini azat etti. Onun Nû� be’li bir cariyesi
vardı. O da namaz kılar, oruç tutardı. Arap olmadığ� ı için anlamıyordu. Dul
olduğ� u halde hamile kaldı. Ö� mer radıyallahu anh’e gidip onun durumunu an-
lattı. Ö� mer radıyallahu anh dedi ki: “Sen hayır getirmeyen bir adamsın” Bö� yle
sö� zlerle onu korkuttu. Ö� mer radıyallahu anh o cariyeye birini gö� nderdi ve
ona: “Hamile mi kaldın?” dedi. O da: “Evet. İ�ki dirhem karşılığ� ında Mer’uş’tan
hamile kaldım.” Onun bunu hafife aldığ� ını ve gizlemediğ� ini gö� rdü� . Ali, Osman
ve Abdurrahman b. Avf radıyallahu anhum ile karşılaştı. Onlara: “Bana gö� rü� -
şü� nü� zü� sö� yleyin” dedi. Osman radıyallahu anh oturur haldeydi, uzandı. Ali
ve Abdirrahman b. Avf radıyallahu anhuma: “Ona had cezası gerekir” dediler.
“Bana gö� rü� şü� nü� sö� yle ey Osman!” dedi. O da: “İ�ki kardeşin sana gö� rü� ş sö� yle-
diler” dedi. “Bana sen gö� rü� şü� nü� sö� yle” dedi. Osman radıyallahu anh dedi ki:
“Kadın bu işin hü� kmü� nü� sanki bilmiyor gibi hafife alıyor. Had cezası ancak
bilen kimseye uygulanır.” Ö� mer radıyallahu anh dedi ki: “Nefsim elinde olana
yemin ederim ki doğ� ru sö� yledin. Had cezası ancak bilene uygulanır.” Bunun
564 İmam Şafiî
ü� zerine ona yü� z sopa vurdurdu ve bir sene sü� rgü� ne gö� nderdi.”1401
ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈƦƬÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ ȅÊ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǱȂÊ ǇÉ ǁȄÈÈ ǳÊƛƢǸÈ ǐÈ ÈƬƻơ Ì ǺÊ ȈÈÌ ǴƳÉ ǁ È ǹō ÈƗǽÉ ơǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗƢǸÈ ȀÉ ōǻÈƗȆŏ ÊǼȀÈ ƴÌ
É ǳơƾÇ ÊǳƢƻ
È ǺÊ ÌƥƾÊ ÌȇǃÈ ǺÌ ǟÈ ȁÈ ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ
Êَّ‫لله‬ơ ƣƢÊ ÈƬǰÊ Êƥ ƢÈǼÈǼȈÌÈƥǒÌ Ê ǫơÊَّ‫لله‬ơ ǱȂ È ǇÉ ǁƢ È ÈȇƢǸÈ ǿÉ ƾÉ ƷÈ ÈƗ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
ǹÈÌ ǀÌƟơȁÈ Êَّ‫لله‬ơƣƢ Ê ÈƬǰÊ Êƥ ƢÈǼÈǼȈÌÈƥǒÌÊ ǫƢÈǧ Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǇÉ ǁƢ È ÈȇǲÌ ƳÈ ÈƗ ƢǸÈ ȀÉ ȀÉ ǬÈ ǧÌ ÈƗ ȂÈ ǿÉ ȁ
È ǂÉ ƻÈ ȉơ ْ‫ آ‬ǱƢÈ
È ǫȁÈ
ȄÈǻǄÈ ǧÈ ơÈǀǿÈ ȄÈǴǟÈ ƢǨً ȈǈÊ ǟÈ ǹƢ È ǯȆÈ ÊǼÌƥơǹō Êƛ ǱƢÈ È ǫ nǶō Ì ǴǰÈ Èƫ~ǱƢÈ È ǫ Ƕō È ǴǰÈ ÈƫÈƗ ǹÌ ÈƗ ȆǧÊ ȆÊǳ
ȆÊǳ ƨÇ ÈȇÊǁƢƴÈ Êƥȁ È ƧÇ ƢǋÈ ƨÊ ÈƟƢǸÊ Êƥ ǾÉ ǼÌ ǷÊ ƪÉ ÌȇƾÈ ÈƬÌǧƢÈǧ ǶÈ ƳÌ ǂǳơ
ō ȆÈ ÊǼÌƥơȄÈǴǟÈ ǹō ÈƗ ƩÉ ǂÌ ÊƦƻÌ ÉƘǧÈ ǾÊ ÊƫÈƗǂÈ ǷƢÌ Êƥ
ƢǸÈ ōǻÊƛȁ
È ǵÇ ƢǟÈ ƤȇÊ È ƨÇ ÈƟƢǷÊ ƾÈ ǴÌ ƳȆ
È ǂǤÌ Èƫȁ È ÊǼÌƥơȄÈǴǟÈ ǹō ÈƗȆÊǻȁǂÉ ÈƦƻÌ ÈƘǧÈ ǶÊ ǴÌ ǠÊ ÌǳơǲÈ ǿÌ ÈƗƪÌ É ǳÈƘǇȆ
È ŏǻÊƛǶō ÉƯ
ǽÊ ƾÊ ÈȈÊƥȆǈÊ ǨÌ ÈǻȅǀÊ ōǳơȁ~ È Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁ È ǬÈ ǧÈǾÊ ÊƫÈƗǂÈ ǷơȄÈ
È ǱƢ Ì ǴǟÈ ǶÉ ƳÌ ǂǳơ ō
ƨً ÈƟƢǷÊ ǾÉ ÈǼÌƥơƾÈ ǴÈ ƳÈ ȁn
È ǮÈ ȈÈÌ ǳÊƛ ƽŋ ǂÈÈ ǧ ǮÈ ÉƬÈȇÊǁƢƳÈ ȁ È ǮÈ ǸÉ ÈǼǣÈ ƢǷō ÈƗ Êَّ‫لله‬ơ ƣƢÊ ÈƬǰÊ Êƥ ƢǸÈ ǰÉ ÈǼȈÌÈƥǺō ÈȈǔÌ Ê ǫȋÈَ‫أ‬
ƢȀÈ ǸÌ ƳÉ ǁƢÈ Ì ǧǂÈ ÈƬǟÌ ơǹÊ ÊƜǧÈ ÊǂƻÈ ȉơ
Ì ǧ ƪÈ Ì ȆÈ ÊƫƘÌÈȇǹÌ ÈƗ Ȇō ǸÊ ǴÈ ǇÌ ȋơƢ
ْ‫ آ‬ƧÈ ÈƗǂÈ Ƿơ Èْ‫ أ‬ǈً ȈÌÈǻÉƗ ǂÈ ǷÈ ÈƗȁƢ
È ǷƢً ǟÈ ǾÉ Èƥǂō ǣÈ ȁÈ
ƢȀÈ ǸÈ ƳÈ ǂÈÈ ǧƪÈ
Ì ǧǂÈ ÈƬǟÌ ƢÈǧ
254- (631/1) Ebu Hureyre radıyallahu anh, Zeyd b. Halid el-Cuhenî� ra-
dıyallahu anh’den naklediyor: İ�kisi şö� yle dediler: “İ�ki adam davalarını Ra-
sulullah sallallahu aleyhi ve sellem’e arz ettiler. Onlardan biri: “Ey Allah’ın
Rasulü� ! Aramızda Allah’ın kitabıyla hü� kmet” dedi. Ondan daha anlayışlı olan
diğ� eri: “Evet ey Allah’ın Rasulü� ! Aramızda Allah’ın kitabıyla hü� kmet ve ko-
nuşmam için bana mü� saade buyur” dedi. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sel-
lem: “Konuş” deyince, adam şunları anlattı: “Oğ� lum bunun yanında işçi idi.
Karısıyla zina etti. Bu hasmım oğ� lumun cezasının taşlanarak ö� ldü� rü� lme ol-
duğ� unu bana haber verince, ben yü� z koyun ve bir cariye vererek oğ� lumu kur-
tardım. Sonra bunu bilenlere sordum. Onlar: “Oğ� lunun cezası yü� z kırbaçla
bir yıl sü� rgü� ndü� r. Bu adamın karısının cezası da recmdir” diye fetva verdiler.
Bunun ü� zerine Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem: “Nefsim elinde olan
Allah’a yemin ederim ki, aranızda elbette Allah’ın kitabıyla hükmede-
1401 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (16868) Abdurrazzak (7/403-404) Beyhaki

(8/238)
El-Müsned 565
ceğim: Cariyenle koyunların sana iade olunacak, oğluna da yüz kırbaç-

la bir yıl sürgün cezası verilecektir” buyurdu. Oğ� luna yü� z kırbaçla bir yıl
sü� rgü� n cezası verdi. Ü� neys el-Eslemî�’ye de diğ� er adamın karısına gitmesini,
şayet suçunu itiraf ederse recmetmesini emretti. Kadın suçunu itiraf edince
onu recmetti.”1402
ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ Êَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ǲÇ ƳÉ ǁ È ƧÊ ÈƗǂÈ ǷƢÌ Êƥ ȄÈǻǃÈ ǾÉ ÈǼÌƥơǹō ÈƗ ǂÈ ǯÈ
È ƿ ȐÅ ƳÉ ǁ È ǹō ÈƗ ǲÇ ƦÌ ǋÊ ȁ
È ǹƢ É ÈȈǨÌ Ǉ È ƾÇ ÊǳƢƻ
É ƽÈ ơǃÈ ȁ È ǺÊ ÌƥƾÊ ÌȇǃÈ ȁÈ
È ǧnÊَّ‫لله‬ơƣƢ
ǾÉ ÈǼÌƥơƾÈ ǴÈ ƴÈ Ê ÈƬǰÊ ÊƥƢǸÈ ǰÉ ÈǼȈÌÈƥǺō ÈȈǔÌ Ê ǫȋ~Èَ‫ أ‬Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
É ǇÉ ǁ È ǱƢÈ ǬÈ ǧÈ
ƪÈÌ ǧǂÈ ÈƬǟÌ ơǹÊ ÊƜǧÈ ÊǂƻÈ ȉơ ْ‫ آ‬ƧÊ ÈƗǂÈ ǷơȄÈ
Ì ǴǟÈ ȁÈ ƾÉ ǤÌ ÈȇǹÌ ÈƗ Ȇō ǸÊ ǴÈ ǇÌ ȋơƢ Èْ‫ أ‬ǈً ȈÌÈǻÉƗ ǂÈ ǷÈ ÈƗȁƢ È ƨً ÈƟƢǷÊ
È ǷƢً ǟÈ ǾÉ Èƥǂō ǣÈ ȁ
ƢȀÈ ǸÈ ƳÈ ǂÈÈ ǧƪÈ
Ì ǧǂÈ ÈƬǟÌ ƢÈǧƢȀÈ ǸÌ ƳÉ ǁƢÈ
Ìǧ
255- (631) Ebu Hureyre ve Zeyd b. Hâ� lid radıyallahu anhuma, (Sufyan;
ve Şibl dedi) dediler ki: “Bir adam oğ� lunun başka bir adamın hanımıyla zina
ettiğ� ini anlattı. Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem: “Aranızda Allah’ın ki-
tabıyla hükmedeceğim” buyurdu. Adamın oğ� luna yü� z sopa ve bir yıl sü� rgü� n
cezası verdi. Uneys el-Eslemî� radıyallahu anh’e zina ettiğ� i iddia edilen kadı-
na gidip eğ� er suçunu itiraf ederse recmetmesini emretti. Kadın itiraf etti ve
recmedildi.”1403
ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈǠÊ ǇȆ È ÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ È ǺÌ ǟÈ ȄǇȂ È Ƿ É ǺÊ ÌƥƣȂ È ŎȇÈƗ ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ƢǿÈ ƢÈǻǃÊ ǺÈ ōȈÈƦÈƬÈǧ ǶÌ ǯÉ ƾÊ ƷÈ ÈƗƨÉ ǷÈ ÈƗƪÌ ÈǻǃÈ ơÈƿÊƛ~ǱƢÈÈ ǫǶō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ
È ǳơƢǿÈ ƾÌ ǴÊ ƴÌ ÈȈÌǴǧÈƢǿÈ ƢÈǻǃÊ ǺÈ ōȈÈƦÈƬÈǧƪÌ ÈǻǄÈ ǧÈƩÌ ƽÈ ƢǟÈ ǹÌ ÊƛǶō ÉƯƢȀÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ƣÌ ǂŏ ÈưÉȇȏَ‫ ا‬ȁÈ ƾō ƸÌ
ƾō ƸÌ È ǳơƢǿÈ ƾÌ ǴÊ ƴÌ ÈȈÌǴǧÈ
È ǺÌ ǷÊ ÇŚǨÊ ǔÈ ÊƥȂÈÌ ǳȁƢ
nÇǂǠÌ ǋ È ȀÈ ǠÌ ÊƦÈȈÌǴǧÈƢǿÈ ƢÈǻǃÊ ǺÈ ōȈÈƦÈƬÈǧƪÌ ÈǻǄÈ ǧÈƩÌ ƽÈ ƢǟÈ ǹÌ ÊƛǶō ÉƯƢȀÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ƣÌ ǂŏ ÈưÉȇȏَ‫ ا‬ȁÈ
È ǳơȆÊǼǠÌ Èȇ
ǲÈ ƦÌ ƸÌ
sellem şö� yle buyurdu: “Birinizin cariyesi zina eder de zina ettiği ortaya
1402 Sahih. Buhari (2695) Muslim (1697) Malik Muvatta (2/822)

1403 Sahih. Şafii, Sunen (16716) Muslim (1697, 1698)
566 İmam Şafiî
çıkarsa ona sopa vursun ve azarlamasın. Sonra eğer tekrar zina eder de
zinası ortaya çıkarsa ona had vursun ve azarlamasın. Sonra tekrar zina
ederse bir tutam ip karşılığında da olsa onu satsın.”1404
ǹō ÈƗ ȆŌ ǴÊ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ

É ǺÊ ÌƥǺÊ ǈÈ ƸÌÈ ǳơǺÊ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ƪÌ ÈǻǃÈ ƢȀÈ Èǳƨً ÈȇÊǁƢƳ
È ƩÌ ƾō Ʒ
Ê ǇÉ ǁ È ƪÈ ǼÌÊƥƨÈ ǸÈ ǗÊ ƢÈǧ
257- (1240) el-Hasen b. Muhammed b. Ali’den: “Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem’in kızı Fatıma radıyallahu anha zina etmiş olan bir cariyesine
had uyguladı.”1405
Ê ƽÊ ƢÈǻǄŏ ǳơȆÊƥÈƗȁ
ƨÈ ǷƢÈ ǷÈ ÉƗ ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƢǸÈ ǿÉ Ȑَ‫ ا‬ǯ È ƾÇ ȈǠÊ Ǉ È ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ǹƢ
È ǯơÈ ƾً ǠÈ ǬÌ Ƿ É ǂÉ ƻÈ ȉơ ْ‫ آ‬ǱƢÈÈ ǫȁÈ ǺÈ ÈƦƷÌ ÈƗ ƢǸÈ ǿÉ ƾÉ ƷÈ ÈƗ ǱƢÈ
È ǫ ȐÅ ƳÉ ǁ È ǹō ÈƗ ǦÇ ȈÌÈǼƷÉ ǺÊ ÌƥǲÊ ȀÌ ǇÈ ǺÊ Ìƥ
Êَّ‫لله‬ơǱȂÉ ǇÉ ǁ È ǂÈ ǷÈ ÈƘǧÈ ǥÈ ǂÈ ÈƬǟÌ ƢÈǧǲÈ ÊƠǈÈ
É ǧǾÊ ÊƥƪÌ ÈȈǷÊ ǂÈÉ ǧǲÆ ÈƦƷ
È Ƨً ÈƗǂÈ Ƿơ
Ì ƣƢÈ ǏÈ ÈƘǧÈ ƾÇ ǠÌ ǇÊÈ ǁơƾÈ ƳÊ ƾÈ ǼÌ ǟÊ
ǂÉ ƻÈ ȉơ ْ‫ آ‬ǱƢÈ
È ǫȁn
È ǲÊ ƼÌ ōǼǳơǱƢ Ê ǰÈ ÌƯÊƜÊƥ ƾÈ ǴÊ ƴÈ È ǫ ǾÊ Êƥ Ƕō
É ǧ~ƢǸÈ ǿÉ ƾÉ ƷÈ ÈƗ ǱƢÈ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
È ǴǇÈ ȁ
nǲÊ ƼÌ ōǼǳơǱȂ Ê ǰÉ ÌƯÊƜÊƥ~
258- (1241) Ebu Umame b. Sehl b. Huneyf radıyallahu anh’den: “Bir
adam Sad’ın duvarının yanında hamile bir kadınla zina etti. Adam bunun-
la suçlanıp sorgulandığ� ında itiraf etti. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem
ona sopa vurulmasını emretti ve hurma dallarıyla sopa vuruldu.”1406
ō ÊƥȐÅ ƳÉ ǁÈ ǹō ÈƗƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ

ǵÊ ƢǌǳƢ È ǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈǠÊ Ǉ È ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǹÌ ÈƘÊƥȅÊ Èْ‫ أ‬ǇȂ
ŏ ǂǠÈ ǋÌ ȋơȄ È ǧƢȀÈ ǴÈÈƬÈǫȁÌ ÈƗǾÉ ǴÈÈƬǬÈ ǧÈȐÅ ƳÉ ǁÈ ǾÊ ÊƫÈƗǂÈ Ƿơ
É ÊƥÈƗȄÈǳÊƛƨÉ ÈȇÊȁƢǠÈ ǷÉ ƤÈ ÈƬǰÈ
È ǷȆ Ì ǞÈ ǷÈ ƾÈ ƳÈ ȁÈ
ơÈǀǿÈ ǹō ÊƛǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È Ȇŋ ǴÊ ǟÈ ǱƢ Éَّ‫لله‬
È ǧǾÉ ǼÌ ǟÈ ơȆÈ ǓÊ ǁƢ
È ǬÈ ǧÈ ǾÉ ÈǳÈƘǈÈ È ėȈǴÊ ǟÈ ǮÈ ÊǳƿÈ ǺÌ ǟÈ ǾÉ ÈǳǱÈ ÈƘǈÌ Èȇ

1405 Zayıf. Şafii, Sunen (16938) Abdurrazzak (13602) el-Hasen b. Muhammed, F -
tıma radıyallahu anha’ya yetişmemiştir.
El-Müsned 567
È Ȇŋ ǴÊ ǟÈ ǱƢ
ȆÈ ǓÊ ǁ È ǬÈ ǧÈ ǽÉ ǂÈ ÈƦƻÌ ÈƘǧÈ ȆŏǻǂÈ ÊƦƼÌ ÉƬÈǳ ǮÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ƪÉ ǷÌ ǄÈ ǟÈ ǩơ Ê ǂÈ ǠÊ ÌǳơǑÊ ǁÌ ÈƘÊƥ ȂÈ ǿÉ ƢǷ
È ƔÈ ȆÌ ǌǳơ
ō
nǾÊ ÊƬǷō ǂÉ ÊƥǖÈ ǠÌ ÉȈÌǴǧÈ ƔơÈ ƾÈ ȀÈ ǋ È ÉƥÈƗƢÈǻÈƗ~ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ
É ƨÊ ǠÈ ÈƥǁÌ ÈƘÊƥƩÊ ƘÌÈȇǶÈÌ ǳǹÌ ÊƛǺÇ ǈÈ ƷȂ
259- (1011/1) Said b. el-Museyyeb rahimehullah’tan: “Şam’lı bir adam,
karısıyla birlikte yabancı bir erkek yakalayınca hemen o erkeğ� i ö� ldü� rdü� ; ya
da hem erkeğ� i, hem de kadını ö� ldü� rdü� . Muaviye b. Ebî� Sufyan radıyallahu an-
huma, bu konuda hü� kü� m veremedi. Ebû� Musa el-Eş’ari radıyallahu anh’e bir
mektup yazarak, konuyu kendi adına Ali b. Ebi Talib radıyallahu anh’e sor-
masını istedi. Ebû� Musa el-Eş’arî� radıyallahu anh de konuyu Ali radıyallahu
anh’e sordu. Ali radıyallahu anh: “Bö� yle bir şey Irak’ta olmamıştır. Bu konu-
yu araştırıp bana bildirmeni istiyorum” dedi. Ebû� Musa radıyallahu anh ona:
“Muaviye b. Ebi Sufyan, bu konuyu benim sana sormamı yazmış” deyince Ali
radıyallahu anh: “Ben, Ebû� Hasen’im. Dö� rt şahid getiremezse ipi (ö� ldü� rü� lenin
velilerine) teslim edilir. (Onlar da kısas olarak onu ö� ldü� rebilirler)” dedi.”1407
ƤÇ ÊǳƢÈǗȆÊƥÈƗǺÈ ÌƥȆō ǴÊ ǟÈ ǹō ÈƗƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÇ ȈǠÊ Ǉ È ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǶÈÌ ǳǹÌ ÊƛǱƢ È ǾÊ ÊƫÈƗǂÈ Ƿơ
È ǬÈ ǧÈ ƢȀÈ ǴÈÈƬÈǫȁÌ ÈƗǾÉ ǴÈÈƬǬÈ ǧÈ ȐÅ ƳÉ ǁ Ì ǞÈ Ƿ
È ƾÈ ƳÈ ȁ
È ǲÇ ƳÉ ǁ È ǺÌ ǟÈ ǲÈ ÊƠǇ É ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ
ǾÊ ÊƬǷō ǂÉ ÊƥǖÊ ǠÌ ÉȈÌǴǧÈ ƔơÈ ƾÈ ȀÈ ǋ
É ƨÊ ǠÈ ÈƥǁÌ ÈƘÊƥƩÊ ƘÌÈȇ
260- (1010) İ�bnu’l-Museyyeb’den: “Ali b. Ebi Talib radıyallahu anh’e ha-
nımıyla beraber bir erkeğ� i yakalayan ve onu ö� ldü� ren veya onunla beraber ka-
dını ö� ldü� ren kimse hakkında sorulunca şö� yle dedi: “Dö� rt şahid getiremezse
ipi (ö� ldü� rü� lenin velilerine) teslim edilir. (Onlar da kısas olarak onu ö� ldü� rebi
lirler)”1408
È ǇÉ ǁƢ
ǱȂ È ÈȇǱƢÈ È ǫơƾً ǠÌ Ǉ È ǹō ÈƗƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǲÇ ȈÌ ȀÈ Ǉ
É ƨÊ ǠÈ ÈƥǁÌ ÈƘÊƥ ȆÈ ÊƫƕȄōƬƷ
È ǬÈ ǧÈ ƔơÈ ƾÈ ȀÈ ǋ
ǱƢ È ÊƫÈƗǂÈ Ƿơ
È ǾÉ ǴÉ ȀÊ ǷÌ ÉƗ ȐÅ ƳÉ ǁȆ Ì ǞÈ Ƿ È ǹÌ Êƛ ƪÈ ÌȇÈƗǁÈ ÈƗ Êَّ‫لله‬ơ
È ƩÉ ƾÌ ƳÈ ȁ
261- (761) Ebu Hureyre radıyallahu anh’den: “Sa’d dedi ki: “Ey Allah’ın

1408 Sahih.
568 İmam Şafiî
Rasulü� ! Ne dersin, hanımımın yanında bir erkek bulsam dö� rt şahit getirince-
ye kadar bekleyecek miyim?” Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem: “Evet”
buyurdu.1409
ơƾً ǠÌ Ǉ È ǹō ÈƗƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƶÇ ÊǳƢǏȆ É ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
È ÊƥÈƗǺÊ ÌƥǲÊ ȈÌ ȀÈ Ǉ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƨÊ ǠÈ ÈƥǁÌ ÈƘÊƥȆÈ ÊƫƕȄōƬƷ È ÊƫÈƗǂÈ Ƿơ
È ǾÉ ǴÉ ȀÊ ǷÌ ÉƗȐÅ ƳÉ ǁȆ Ì ǞÈ Ƿ
È ƩÉ ƾÌ ƳÈ ȁ È ǹÌ ÊƛƪÈ ÌȇÈƗǁÈ ÈƗÊَّ‫لله‬ơǱȂ
È ǇÉ ǁƢ
È ÈȇǱƢÈ Èǫ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁ È ǬÈ ǧÈ ƔơÈ ƾÈ ȀÈ ǋÉ
È ǱƢ
262- (761/1) Ebu Hureyre radıyallahu anh’den: “Sa’d dedi ki: “Ey
Allah’ın Rasulü� ! Ne dersin, hanımımın yanında bir erkek bulsam dö� rt şahit
getirinceye kadar bekleyecek miyim?” Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem:
“Evet” buyurdu.1410
ƾÇ ǫÊ ơȁȆ
È ÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ÇǁƢǈÈ ÈȇǺÊ ÌƥǹƢ É ǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈǠÊ Ǉ
ǾÉ ōǻÈƗ ǾÉ Èǳ ǂÈ ǯÈ ō Êƥ ȂÈ ǿÉ ȁ
È ǀǧÈ ǵÊ ƢǌǳƢ È ǽÉ ƢÈƫÈƗ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
È ǲÆ ƳÉ ǁ È ƣƢ Ê ǘō ƼÌ È ǳơǺÈ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ǹō ÈƗ Ȇŏ ÊưȈōÌ Ǵǳơ
È ÈƥÈƗ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
Ȇō ÊưȈōÌ ǴǳơƾÇ ǫÊ ơȁƢ È ƣƢ Ê ǘō ƼÌ È ǳơǺÉ ÌƥǂÉ ǸÈ ǟÉ ƮÈ ǠÈ ÈƦÈǧ ȐÅ ƳÉ ǁ È ǾÊ ÊƫÈƗǂÈ Ƿơ
Ì ǞÈ Ƿ È ƾÈ ƳÈ ȁÈ
ƢȀÈ ƳÉ ȁÌ ǃÈ ǱƢÈ È ǫ ȅǀÊ ōǳơƢȀÈ Èǳ ǂÈ ǯÈ È ǀǧÈ ÆƧȂÈ ǈÌ Êǻ ƢǿÈ ƾÈ ǼÌ ǟÊ ȁƢ
È ǿÈ ƢÈƫÈƘǧÈ ǮÈ ÊǳƿÈ ǺÌ ǟÈ ƢȀÈ ÉǳÈƘǈÌ ÈȇǾÊ ÊƫÈƗǂÈ ǷơȄÈ
Ì ǳÊƛ
ǝÊÈ ǄǼÌÈƬÊǳǮÈ ÊǳƿÈ ǽÈ ƢÈƦǋÌ ÈƗƢȀÈ ÉǼǬŏ ǴÈÉȇǲÈ ǠÈ ƳÈ ȁ È ǾÊ ÊǳȂÌ ǬÈ ÊƥÉǀƻÈ ƚÌ Éƫȏ َ‫ ا‬ǾÉ ōǻÈƗƢǿÈ ǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗȁ
È ƣƢ Ê ǘō ƼÌ È ǳơǺÊ ÌƥǂÈ ǸÈ ǠÉ Êǳ
È ƣƢ Ê ǘō ƼÌ È ǳơǺÉ ÌƥǂÉ ǸÈ ǟÉ ƢȀÈ ÊƥǂÈ ǷÈ ÈƘǧÈǥơ Ê ǂÈ ÊƬǟÌ ȏơȄÈ
ِ‫ ا‬ǴǟÈ ƪÌ ÈƬÈƦÈƯȁ È ǝÊÈ ǄǼÌÈƫǹÌ ÈƗƪÌ ÈƥÈƘǧÈ
ƪÌ ǸÈ ƳÊ ǂÈÉ ǧ
263- (1170) Ebu Vakıd el-Leysî�’den: “Ö� mer b. el-Hattab radıyallahu
anh’e Şam’da iken yanına bir adam gelip karısının yanında yabancı bir erkek
gö� rdü� ğ�ü� nü� sö� yledi. Bunun ü� zerine Ö� mer radıyallahu anh, beni bu mesele-
yi sormak ü� zere adamın karısına gö� nderdi. Kadının yanına geldim. Yanında
bir takım kadınlar vardı. Ona, kocasının Ö� mer b. Hattab radıyallahu anh’e
anlattığ�ı şeyi ve kocasının bu sö� zü� yle kendisinin cezalandırılamıyacağ� ını
haber verdim ve suçu ü� zerine almaması için bir takım telkinde bulundum.

El-Müsned 569
Fakat kadın suçundan dö� nmeyi kabul etmeyip itiraf etmede direndi. Bunun
ü� zerine Ö� mer radıyallahu anh emir verdi ve kadın recmedildi.”1411
ǹō ÈƗƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ ȄÈǳƢǠÈ ÈƫÉَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ

È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǆ Ç ÈǻÈƗǺÉ ÌƥǮÉ ÊǳƢǷƢ
ƢÈȈÈǻǃÈ ǺÊ ȈÌōȇƽÊ ȂȀÉ ÈȇǶÈ ƳÈ ǁ
È ǇÉ ǁÈ
aleyhi ve sellem zina eden iki yahudiyi recmetti.1412
ǶÈ ƳÈ ǁ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ƢÈȈÈǻǃÈ ǺÊ ȈÌōȇƽÊ ȂȀÉ Èȇ
… (905) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’dan: Nebî� sallallahu aleyhi ve
sellem zina eden iki Yahudi’yi recmetti.1413
ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ Êَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
Êَّ‫لله‬ơƣƢ Ê ÈƬǯȆÊ ǧÊ ǶÉ ƳÌ ǂǳơ~
ō ǱȂ É ǬÉ ÈȇǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ Ê ǘō ƼÌ
È ƣƢ È ǳơǺÈ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ
È ǱƢÈ È ǫǾÉ ōǻÈƗ
ȁÌ ÈƗƨÉ ÈǼŏȈÈƦÌǳơǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƪÌ ǷƢÈ
È ǫơÈƿÊƛƔÊ ƢǈÈ ŏǼǳơȁ È ǱƢ Ê ƳÈ ǂǳơŏ ǺÈ ǷÊ ǺÈ ǐÈ ƷÌ ÈƗơÈƿÊƛȄÈǻǃÈ ǺÌ Ƿ É ǴǟÈ Ǫŋ ƷÈ
È ǲŏ ǯȄÈ
nǥơÉ ǂÈ ÊƬǟÌ ȏơِ‫ ا‬ȁ
È ǲÉ ÈƦƸÌ È ǯÈ
È ǳơǹƢ
265- (630) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’dan: “Ö� mer b. El-Hattab radı-
yallahu anh’ın şö� yle dediğ� ini işittim: “Recim cezası Allah’ın kitabında, muh-
san olduğ� u halde, kendisine delil ikame edilmişse veya kendisi itiraf etmişse
zina eden erkek ya da kadın herkesin ü� zerine bir haktır.”1414
ǅƢÇ ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ Êَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
Êَّ‫لله‬ơƣƢ Ê ǧÊ ǶÉ ƳÌ ǂǳơ~
Ê ÈƬǯȆ ō ǱȂ É ǬÉ ÈȇǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È ǳơǺÈ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ
Ê ǘō ƼÌ
È ƣƢ È ǱƢÈ È ǫǾÉ ōǻÈƗ

1412 Sahih.
1413 Sahih.
570 İmam Şafiî
ǹƢ È ȁÌ ÈƗƨÉ ÈǼŏȈÈƦÌǳơǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƪÌ ǷƢÈ

È ǯ È ǫơÈƿÊƛǺÈ ǐÊ ƷÌ ÉƗơÈƿÊƛƔÊ ƢǈÈ ŏǼǳơȁ
È ǱƢ ŏ ǺÈ ǷÊ ȄÈǻǃÈ ǺÌ ǷȄÈ
Ê ƳÈ ǂǳơ È ǴǟÈ Ǫŋ ƷÈ
É ǂÈ ÊƬǟÌ ȏơÊ
nǥơ ِ‫ ا‬ȁÈƗǲÉ ÈƦƸÌ
È ǳơ
… (630/2) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’dan: “Ö� mer b. El-Hattab radı-
yallahu anh’ın şö� yle dediğ� ini işittim: “Recim cezası Allah’ın kitabında, muh-
san olduğ� u halde, kendisine delil ikame edilmişse veya kendisi itiraf etmişse
zina eden erkek ya da kadın herkesin ü� zerine bir haktır.”1415
ǱȂ É ǬÉ ÈȇƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÈ ÌƥƾÈ ȈǠÊ ǇÈ ǞÈ ǸÊ Ǉ È ǾÉ ōǻÈƗ ƾÇ ȈǠÊ Ǉ
ō ƨÊ ÈȇƕǺÌ ǟÈ ơȂǰÉ ǴÊ ȀÌ Èƫ ǹÌ ÈƗ ǶÌ ǯƢ
ǹÌ ÈƗ ǶÊ ƳÌ ǂǳơ É ōȇÊƛùǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁÈ ƣƢ Ê ǘō ƼÌ Èǫ
È ǳơǺÉ ÌƥǂÉ ǸÈ ǟÉ ǱƢÈ
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ Êَّ‫لله‬ơ ǱȂÉ ǇÉ ǁ È ǶÈ ƳÈ ǁ È ƾÌ ǬÈ ǧÈ Êَّ‫لله‬ơ ƣƢ
Ê ÈƬǯȆ Ê ǧÊ ǺÊ Ìȇƾō Ʒ َ‫ ا‬ǲÆ ÊƟƢÈǫ ǱȂ
È ƾÉ ƴÌ Èǻ ȏ È ǬÉ Èȇ
Êَّ‫لله‬ơƣƢ Ê ǧÊǂÉ ǸÈ ǟÉ ƽÈ ơǃÈ ǅƢ
Ê ÈƬǯȆ É ōǼǳơǱȂ È ǬÉ ÈȇǹÌ ÈƗȏَ‫ ا‬ȂÈÌ ǳǽÊ ƾÊ ÈȈÊƥȆǈÊ ǨÌ ÈǻȅǀÊ ōǳơȂÈ
È ǧƢÈǼǸÌ ƳÈ ǁÈ ȁ
È ǶōÈ ǴǇÈ ȁÈ
ùƢǿÈ ƢÈǻÌƗǂÈÈ ǫƾÈ
Ì ǫƢōǻÊƜǧÈ ƨÈ ōƬÈƦÌǳÈƗƢǸÈ ǿÉ ȂǸÉ ƳÉ ǁƢÈ
Ì ǧƢÈȈÈǻǃÈ ơÈƿÊƛƨÉ ƼÈ ȈÌ ǌǳơ
ō ȁ
È ƺÉ ȈÌ ǌǳơ
ō ƢȀÈ ÉƬƦÌÈƬǰÈ Èǳ
266- (630/1) Said b. El-Museyyeb rahimehullah’tan: Ö� mer b. El-Hattab
radıyallahu anh şö� yle dedi: “Sizleri recm ayeti hakkında bazı kabilelerin:
“Allah’ın kitabında iki haddi bulamıyoruz” diyerek helake dü� şü� rmesinden
sakındırırım. Nitekim Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem recim yapmıştır,
biz de recim yaptık. Nefsim elinde olana yemin ederim ki, insanların “Ö� mer,
Allah’ın kitabına ekleme yaptı” demeleri endişesi olmasaydı “Evlilik geçir-
miş erkek ve evlilik geçirmiş kadın zina ederlerse o ikisini kesin olarak
recmedin” ayetini kitaba yazardım. Muhakkak ki biz bu ayeti okuduk.”1416

1416 Sahih. Şafii, Sunen (116678) Muslim (1691) Ahmed (1/36, 43)
El-Müsned 571
Hırsızlığın Had Cezası
ǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥǵÊ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǮÈ ÊǳƿÈ ǞÈ ǧÊ ǂÈÉ ǧƢǿÈ ȁǂÉ ƸÈ ÈƬÌǻƢÈǧƨÈ ÈǼÌȇǄÈ ǷÉ ǺÌ ǷÊ ǲÇ ƳÉ ǂÈ Êǳƨً ǫÈ ƢÈǻơȂÉǫǂÈ Ǉ È ƤÇ ǗÊ ƢƸÈ ÊǳƢǬً ȈǫÊ ǁÈ ǹō ÈƗƤÇ ǗÊ ƢƷÈ
ǶÌ ȀÉ ÈȇƾÊ ÌȇÈƗ ǞÈ ǘÈ ǬÌ ÈȇǹÌ ÈƗ ƪÌ ō ǺÈ ÌƥÈŚÊưǯ
Ê Ǵǐǳơ È ǂÈ ǷÈ ÈƘǧÈ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
È ƣƢ Ê ǘō ƼÌ È ǳơǺÊ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ȄÈǳÊƛ
È ǫ Ƕō ÉƯ ǮÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ǪŎ ǌÉ ÈȇƢǷً ǂÌ ǣÉ ǮÈ ōǼǷÈ ǂŏ ǣÈ ȋ
ǱƢÈ Éَ‫ أ‬Êَّ‫لله‬ơȁ
È ǶÌ ȀÉ ǠȈÉ ƴÊ Éƫ ǭơ È ǁÈ ÉƗ ȆŏǻÊƛ ~ǂÉ ǸÈ ǟÉ ǱƢÈÈ ǫ Ƕō ÉƯ
ǶÇ ǿÈ ǁÌ ƽÊ ƨÊ ÈƟƢǷÊ ǹƢ
È ǸÈ ÈƯǾÊ ǘÊ ǟÌ ÈƗǂÉ ǸÈ ǟÉ ǱƢÈ
È ǫǶÇ ǿÈ ǁÌ ƽÊ ƨÊ ÈƟƢǸÊ ǠÉ ÈƥǁÌ ÈƗǱƢÈÈ ǫǮÈ ÊƬǫÈ ƢÈǻǺÉ ǸÈ ÈƯǶÌ ǯ
È Ȇŏ ÊǻǄÈ ǸÌÉ ǴÊǳ
»
267- (857) Yahya b. Abdirrahman b. Hatıb’dan: “Hâ� tıb’ın kö� leleri, Mu-
zeyne kabilesinden bir şahsa ait deveyi çaldılar ve onu kestiler. Durum Ö� mer
b. el-Hattab radıyallahu anh’e bildirildi. Ö� mer radıyallahu anh, Kesir b. es-
Salt’a hırsızların elini kesmesini emretti. Sonra (bundan vazgeçerek) Ö� mer
radıyallahu anh, (Hatıb’a): “Sanırım onları aç bırakıyorsun” dedi. Sonra de-
vamla: “Vallahi, sana ağ� ır gelecek şekilde bunu ö� dettireceğ� im” dedi. Sonra
Muzenî�’ye: “Devenin fiyatı ne kadar?” deyince, Muzenî�: “Dö� rt yü� z dirhem” dedi.
Bunun ü� zerine Ö� mer radıyallahu anh, (Hâ� tıb’a hitaben) “Ona sekiz yü� z dirhem
ver” dedi.”1417
ȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÈ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÈ ƦÌ ǟÈ ǹō ÈƗƾÈ ȇÊǄÈȇǺÊ ÌƥƤÊ ÊƟƢǈǳơ ō ǺÊ ǟÈ ƣƢ Ç ȀÈ ǋ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǫơǾÉ ÈǳǱƢ
ǞÌ ǘÌ È ǬÈ ǧÈǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ƣƢ Ê ǘō ƼÌ È Ȇŏ ǷÊ ǂÈ ǔÌ ƸÌ
È ǳơǺÊ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ȄÈǳÊƛǾÉ ÈǳǵÇ Ȑَ‫ ا‬ǤÉ ÊƥƔƢÈ Ƴ È ǳơǺÊ Ìƥ
È ǩÈ ǂÈ Ǉ
Ƨً ƕǂÌ Ƿ È ǱƢÈ È ǫǩÈ ǂÈ ǇơÈ È ƿƢǸÈ È ǧǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǂÉ ǸÈ ǟÉ ǾÉ ÈǳǱƢ È ǾÉ ōǻÊƜǧÈ ơÈǀǿÈ ƾÈ Èȇ
È ǬÈ ǧÈ ǩÈ ǂÈ Ǉ
Ì ǫǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ǆ Éَّ‫لله‬
ǞÆ ǘÈ È ȈÈÌ ǴǧÈǾÉ ǴÌ ǇÊ ǁÌ ÈƗ~ǾÉ ǼÌ ǟÈ ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ǂÉ ǸÈ ǟÉ ǱƢ È ǬÈ ǧÈƢǸً ǿÈ ǁÌ ƽÊ ǹȂ Ê ȀÈ ÉǼǸÈ ÈƯȆÊƫÈƗǂÈ ǷÌ ȏِ‫ا‬
È ŎƬǇƢ
nǶÌ ǰÉ ǟÈ ƢÈƬǷ È ǶÌ ǰÉ ǷÉ ƽÊ ƢƻÈ
È ǩÈ ǂÈ Ǉ
1417 Zayıf. Şafii, Sunen (17242) Muvatta (2/748) Yahya b. Abdurrahman, Ö� mer r -
dıyallahu anh’ı gö� rmemiştir.
572 İmam Şafiî
268- (859) Abdullah b. Amr el-Hadramî�’den: “O, bir kö� lesini Ö� mer b.
el-Hattab radıyallahu anh’e getirdi ve: “Şunun elini kes, zira hırsızlık yaptı”
dedi. Ö� mer radıyallahu anh ona: “Ne çaldı?” dedi. O: “Hanımımın altmış dir-
hem değ� erindeki aynasını çaldı” dedi. Ö� mer radıyallahu anh dedi ki: “Onu
bırak, onun eli kesilecek değ� ildir. Hizmetçiniz sizin eşyanızı çalmıştır.”1418
ȄÈƥÈƘǧÈ ǪÆ ÊƥƕȂÈ ǿÉ ȁ È ǾÉ Èǳ ơƾً ƦÌ ǟÈ ǹō ÈƗ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
È ǩÈ ǂÈ Ǉ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǽÉ ƾÈ ÈȇƪÌ ǠÈ ǘÊ ǬÉ ǧÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÉ ÌƥơǾÊ ÊƥǂÈ ǷÈ ÈƘǧÈ ǾÉ ǠÉ ǘÈ ǬÌ ÈȇǍƢ
Ê ǠÌÈ ǳơǺÉ ÌƥƾÉ ȈǠÊ ǇÈ
269- (885) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’nın bir kö� lesi hırsızlık yaptı
ve kaçtı. Said b. el-As onun elini kesmekten çekindi, bu işi İ�bn Ö� mer radıyal-
lahu anhuma’ya emretti, o da onun elini kesti.1419

È ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ƧÈ ǂÈ ǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ç ȀÈ ǋ
nơƾً ǟÊ ƢǐÈ É ǧÊ ǞÉ ǘÌ ǬÈ Ìǳơ~ǱƢÈ
È ǧÇǁƢÈǼȇƽÊ ǞÊ ÉƥǁȆ È ǫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
sellem şö� yle buyurdu: “El kesme çeyrek dinar ve daha fazlası hırsızlık-
larda olur.”1420
È ȆŌ ǴÊ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ È ǺÌ ǟÈ ƾÇ Ʒơ
É ǺÊ ÌƥÊǂǨÈ ǠÌ Ƴ Ê ȁÈ ǂÉ ȈÌ ǣÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
nơƾً ǟÊ ƢǐÈ É ǧÊ ǞÉ ǘÌ ǬÈ Ìǳơ~ǱƢÈ
È ǧÇǁƢÈǼȇƽÊ ǞÊ ÉƥǁȆ Èǫ
271- (1163) Ali b. Ebi Talib radıyallahu anh’den: “El kesme çeyrek dinar
ve daha fazlası hırsızlıklarda olur.”1421
ǶÇ ǿÊ ơǁÈ ƽÈ ƨÉ ÈƯȐَ‫ا‬ÈƯǾÉ ÉƬǸȈ
È ǫÊ ǺŌ ƴÈ ǷÊ ȆǧÊ ƢًǫǁÊ ƢǇ
È ǞÈ ǘÈÈ ǫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
È ǴǇÈ ȁ
El-Müsned 573

aleyhi ve sellem ü� ç yü� z dirhem değ� erindeki bir kalkanı çalan hırsızın elini
kestirdi.”1422
ƪÊ ǼÌÊƥƧÈ ǂÈ ǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǵÇ ǄÌ Ʒ È ǺÊ ÌƥÊǂǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢÈ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƢȀÈ Êƥ ǂÈ ǷÈ ÈƘǧÈ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ È ǸÈ ưÌ ǟÉ ƾÊ ȀÌ ǟÈ ȆǧÊ ƨً Ƴō ǂÉ ÌƫÉƗ ǩÈ ǂÈ ǇƢً
È ǹƢ È ǫǁÊ ƢǇ È ǹō ÈƗ ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ
È ǫǽÉ ƾÈ ÈȇǞÈ ǘÈ ǬÈ ǧÈ ÇǁƢÈǼȇƾÊ ÊƥƢǸً ǿÈ ǁÌ ƽÊ ǂÈ ǌÈ ǟÈ ȆÌ ÈǼÌƯơǥÊ ǂÌ Ǐ
ǱƢÈ È ǺÌ ǷÊ ǶÇ ǿÊ ơǁÈ ƽÈ ƨÈ ÈƯȐَ‫ا‬ÈƯƪÌ ǷÈ Ȃŏ ǬÉ ǧÈ ǹƢ
É ǸÈ ưÌ ǟÉ
nǅƢÉ ōǼǳơƢȀÈ ǴÉ ǯÉ ƘÌÈȇȆÊƬōǳơƨÉ Ƴō ǂÉ Ìƫȋơ È ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
Éْ‫ أ‬ȆÈ ǿÊ ȁ~ È ǮÆ ÊǳƢǷÈ
273- (1161) Amre b. Abdirrahman’dan: “Bir hırsız, Osman radıyallahu
anh zamanında etruce (ağ� aç kavunu) çaldı. Osman radıyallahu anh onu ü� ç
dirhem olarak hesaplattırdı. On iki dirhem bir dinar geliyordu ve onun eli
kesildi.” Malik dedi ki: “Bu insanların yediğ� i etruce (ağ� aç kavunu)dur.”1423
ǮÇ ÊǳƢǷ È ÈǻÈƗǱÉ ÈƘǈÌ ÈȇƧÈ ƽÈ ƢÈƬÈǫǞÈ ǸÊ Ǉ

È ǺÈ Ìƥǆ È ǾÉ ōǻÈƗǲȇÊ ō ƾÇ ȈÌ ǸÈ Ʒ
Ê Ȃǘǳơ É ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȆǧÊƢًǫǁÊ ƢǇ È ǫǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǞÈ ǘÈ È Ǫȇ ŏ ǂǰÌ ÈƥƢÈƥÈƗƩÉ ǂÌ ǔÈ Ʒ~
È ƾŏ ǐǳơÇ È ǆ Æ ÈǻÈƗǱƢ È ǬÈ ǧÈǞÊ ǘÌ ǬÈ ÌǳơǺÊ ǟÈ
nǶÇ ǿÊ ơǁÈ ƽÈ ƨÊ ÈƯȐَ‫ ا‬ÈưÊƥȆÊǳǾÉ ōǻÈƗȆÊǻǂŎ ǈÉ ÈȇƢǷ
È ƔÇ ȆÌ ǋÈ
274- (1162) Katade rahimehullah’tan: “Enes b. Malik radıyallahu anh’e
el kesme hakkında soruldu. Enes radıyallahu anh dedi ki: “Ebu Bekr es-Sıddık
radıyallahu anh’ın ü� ç dirhemlik bir şey çalan kimsenin elini kestiğ� ine şahit
oldum.”1424
ǞÈ ǧÊ ơǁ
È ǹō ÈƗǹƢ È ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ
È ōƦƷ É ǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈǠÊ Ǉ
ǱȂÉ ǬÉ ÈȇǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǇÉ ǁ È ǾÉ ōǻÈƗǽÉ ǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǞÈ ǸÊ Ǉ È ƲȇÇ ƾÊ ƻ È ǺÈ Ìƥ
nÇǂÈưǯ È ȏَ‫ ا‬ȁÇÈ ǂǸÈ ÈƯȆǧÊ ǞÈ ǘÈ Ì ǫȏ~َ‫ا‬

574 İmam Şafiî
275- (1164) Rafi b. Hadic radıyallahu anh’den: Rasulullah sallallahu

aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Ağaçtaki meyve ve hurma göbeğinin ça-
lınmasından el kesilmez.”1425
ǾÊ Ǹŏ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ È ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈǠÊ Ǉ

È ōƦƷ È ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ Ʋȇ Ç ƾÊ ƻ
È ǺÊ ÌƥǞÊ ǧÊ ơǁ
È ǺÌ ǟÈ ǹƢ È ǺÊ ÌƥǞÊ Ǉơ
È ōƦƷ Ê ȁÈ
276- (1164/1) Rafi b. Hadic radıyallahu anh, Nebî� sallallahu aleyhi ve
ÉƅơȄōǴǏÈ Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ƤÇ ȈÌ ǠÈ ǋ É ÊƥÈƗǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ

É ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǺÇ ȈÌ ǈÈ ƷȆ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
nǞÉ ǘÌ ǬÈ ÌǳơǾÊ ȈǨÊ ǧÈ ǺȇÊ
É ǂƴÌ È ƿÊƜǧÈ Ǫō
È ǳơǽÉ ơȁƕơÈ É ǂǸÈ ÈƯȆǧÊ ǞÈ ǘÈ
Ç ǴǠÈ ǷÇ Ì ǫȏ~
َ‫ ا‬ǱƢÈ È ǫǾÉ ōǻÈƗǶō
277- (1167) Amr b. Şuayb’den: “Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle
buyurdu: “Ağaçtaki meyvede el kesme yoktur. Ancak toplandığı yerden
meyve çalınırsa el kesilir.”1427
ƨÈ ōȈǷÈ ÉƗǺÈ Ìƥǹơ È ǹō ÈƗÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ Ìƥǹơ

È ȂÈ ǨÌ Ǐ È ȂÈ ǨÌ Ǐ
È ǺÌ ǟÈ ƣƢÇ ȀÈ ǋ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢÈ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ƾÊ ƴÊ ǈÌ ǸÌÈ ǳơȆǧÊ ǵƢÈ ÈǼÈǧ ƨÈ ÈǼȇƾÊ ǸÌÈ ǳơǹơ
ơƾً Ǉŏ ȂÈ ÈƬǷ È ǵÈ ƾÊ ǬÈ ǧÈ ǮÈ
É ȂÈ ǨÌ Ǐ È ǴǿÈ ǂÌ ƳƢÊ ȀÈ ÉȇǶÈÌ ǳ ǺÌ Ƿ È ǫÊ
È ǾÉ Èǳ ǲȈ
ǾÊ ÊƥƔƢÈ ƴÈ
È ǧǩÊÈ ǁƢǈǳơ
ō ǹơ È ǀƻÈ ÈƘǧÈǾÊ ǇÊ ÌƗǁ
É ȂÈ ǨÌ ǏÈ È ƪÊ ƸÌ ÈƫǺÌ ǷÊ ǽÉ ƔơÈ ƽÈ ǁÊ ÈǀƻÈ ÈƘǧÈǩÊ Æ ǁƢǇ È ǧǽÉ ƔơÈ ƽÈ ǁÊ
È ƔƢÈ ƴÈ
ǞÉ ǘÈ ǬÌ ÉƫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
É ǇÉ ǁ È ǾÊ ÊƥǂÈ ǷÈ ÈƘǧÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơȄÈǳÊƛ
É ǇÉ ǁ È ǱƢ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ȂÈ ǿÉ ơÈǀǿÈ ƽÌ ǁÊ ÉƗǶÈÌ ǳȆŏǻÊƛǹơ
È ǬÈ ǧÈ ÆƨǫÈ ƾÈ Ǐ É ȂÈ ǨÌ Ǐ È ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǽÉ ƾÉ Èȇ
nǾÊ ÊƥȆÊǼÈȈÊƫƘÌÈƫǹÌ ÈƗǲÈ ƦÈÌ ǫȐَّ‫ ا‬ȀÈ ǧÈ ~Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
È ǴǇÈ ȁ
278- (1165) Safvan b. Abdillah’tan: “Safvan b. Umeyye’ye: “Hicret etme-
yen helak oldu” denildi. Safvan Medine’ye geldi ve Mesidde ridasına uzana-
rak uyudu. Bir hırsız gelerek başının altından ridasını çaldı. Safvan hırsızı

El-Müsned 575
yakalayarak Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’e gö� tü� rdü� . Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem onun elinin kesilmesini emretti. Safvan dedi ki: “Ben bunu
istememiştim. Bu ona sadaka olsun” dedi. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sel-
lem şö� yle buyurdu: “Bunu bana getirmeden önce düşünecektin.”1428

È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ǅÇ ȁƢÈ
É Ǘ ǺÌ ǟÈ ȁÇǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
È ǮÇ ÊǳƢǷ Ê ƾÊ Ʒ
È Ʈȇ È ǲÈ ưÌ ǷÊ Ƕō
È ǴǇÈ ȁÈ
279- (1166) Tavus rahimehullah, Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’den
َّ‫لله‬
ƢȀÈ ōǻÈƗǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ƪÊ ǼÌÊƥƧÈ ǂÈ ǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ÇǂǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥÊ ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ Ìƥȏِ‫ ا‬ǵÆ Ȑَ‫ ا‬ǣÉ ȁ
È ǹƢ Ê Èƫȏَ‫ ا‬ȂÌ ǷƢ
È ȀÈ ǠÈ ǷÈ ȁ È ǳÊƛƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ƨÈ ǰō ǷȄÈ È ƨÉ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ƪÌ ƳÈ ǂÈ ƻ È ƪÈ Ì ǳƢÈǫ
ÆƨǫÈ ǂÌ ƻÊ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ǖȈ
È ƻ Ê ƾÈ Ì ǫǲÈ ƳơÊ ǂÈ Ƿ È ƽÊ ǂÌ ÉƦÊƥǺÊ ȈÌÈƫȏَ‫ ا‬ȂÌ ǸÌÈ ǳơǞÈ Ƿ
È ƪÌ ÈưǠÈ ÈƦÈǧǪȇ ŏ ǂǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ
Ê ƾŏ ǐǳơÇ
È ƾً ƦÌÊǳǾÉ ÈǻƢǰÈ ǷÈ ǲÈ ǠÈ ƳÈ ȁ
Ƨً ȁÈ ǂÈÌ ǧȁơ È ǾÉ ƳÈ ǂÈ ƼÌ ÈƬǇƢÈ Ì ǧǾÉ ǼÌ ǟÈ ǪÈ ÈƬǨÈ ǧÈƽÈ ǂÌ ÉƦÌǳơǵÉ Ȑَ‫ ا‬ǤÉ ÌǳơÈǀƻÈ ÈƘǧÈƪÈ Ì ǳƢÈǫƔơÉ ǂÈ ǔÌ ƻÈ
ǾÉ ǼÌ ǟÈ ơȂǬÉ ÈƬÈǧƢǸÈ ō ǴǧÈǾÊ ǴÊ ǿÌ ÈƗȄÈǳÊƛǮÈ ÊǳƿÈ ƢÈƬǠÈÈ ǧƽÈ ƨÈ ÈǼȇƾÊ ǸÌÈ ǳơǹƢÊ Èƫȏَ‫ ا‬ȂÌ ǸÌÈ ǳơƪÊ ǷÈ ƾÊ ǫÈƢǸÈ ō ǴǧÈǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ǕƢ
È ƻÈ ȁÈ
ƱÈ ȁÌ ǃÈ ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ƢÈƬǸō È ǴǰÈÈ ǧ ǺÊ ȈÌÈƫȏَ‫ ا‬ȂÌ ǸÌÈ ǳơơȂǸō É ǴǰÈ È ǧ ƽÈ ǂÌ ÉƦÌǳơǾÊ ȈǧÊ ơȁƾÉ ƴÊ ÈȇǶÈÌ ǳȁ È ƾÈ ƦŏÌ ǴǳơǾÊ ȈǧÊ ơȁƾÉ ƳÈ ȁÈ
ǞÉ ǘÌ ǬÈ Ìǳơ~ƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È ƨÉ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ƪÈ Ì ǳƢÈǫȁÈ ǽÉ ƾÈ ÈȇƪÌ ǠÈ ǘÈ ǬÈ ǧÈ Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơ
nơƾً ǟÊ ƢǐÈ É ǧÊ
È ǧÇǁƢÈǼȇƽÊ ǞÊ ÉƥǁȆ
280- (1159/1) Amre bt. Abdirrahman’dan: “Aişe radıyallahu anha be-
raberinde kardeşi Abdullah’ın oğ� ullarının kö� lesi ve iki azad ettiğ� i cariyesiyle
birlikte Mekke’ye gitti. Oradan azatlı cariyeleriyle desenli kıymetli kumaştan
yapılmış ve yeşil kumaştan duble geçirilmiş bir hırka gö� nderdi. Kö� le bu hır-
kayı alıp dikişini sö� ktü� . Kıymetli kumaşı alarak yerine ince keçe veya koyun
postu dikti. Cariyeler Medine’ye dö� nü� nce hırkayı sahibine verdiler. Onlar
bohçayı açınca kıymetli kumaştan hırka yerine keçeden kepenek buldular.
Durumu cariyelere anlattılar. Onlar da Aişe radıyallahu anha’ya anlattılar

1429 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (17150) Malik (1168)
576 İmam Şafiî
veya mektupla bildirerek kö� leyi itham ettiler. Kö� le sorguya çekildi. Suçunu
itiraf edince, Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’in hanımı Aişe radıyallahu anha
emir verdi, eli kesildi. Aişe radıyallahu anha: “El kesmede çalınan mal en az
çeyrek dinar değ� erinde olmalıdır” dedi.”1430
ǲÊ ǿÌ ÈƗ ǺÌ ǷÊ ȐÅ ƳÉ ǁ È ǹō ÈƗ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǶÊ ǇƢ

Ê ǬÈ ÌǳơǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǴǛÈ ǺÊ ǸÈ ÈȈÌǳơǲÈ ǷÊ ƢǟÈ ǹō ÈƗ ǾÊ ȈÈÌ ǳÊƛ ȄǰÈ ǌÈ
ǾÉ ǸÈ È ǧ ÇǂǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗ ȄÈǴǟÈ ǵÈ ƾÊ ǫÈ ǲÊ ƳÌ ǂǳơŏ ȁ È ƾÊ ÈȈÌǳơǞÈ ǘÌ
È ǫÈƗ ǺÊ ǸÈ ÈȈÌǳơ
ǲÊ ȈÈÌ ǴÊƥ ǮÉ È ǴȈÈÌ ǳ ƢǷ È ǮȈ È ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁÇ
È ÊƥÈƗȁ~ È ǂǰÌ ÈƥȂÉƥÈƗ ǱȂ É ǬÉ ÈȈÈǧ ǲÊ ȈōÌ ǴǳơǺÈ ǷÊ ȆŏǴǐÈ ÉȇǹƢ È ǯÈ ȁÈ
ǲÉ ƳÉ ǂǳơ
ō ǲÈ ǠÈ ƴÈ È ǧ ÇǂǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗ ƧÊ ÈƗǂÈ Ƿơ
Ì ǆ Èِ‫ أ‬ėȈǴÊ Ʒơȁ
Ç ȈÌ ǸÈ ǟÉ ƪÊ ǼÌÊƥ ƔƢÈ ǸÈ ǇÌ ȋƢ É ƾÉ ǬÈ ÈƬÌǧơǶÉ ȀÉ ōǻÊƛ nǩÊ Ç ǁƢǇÈ
ơȁƾÉ ƳÈ ȂÈ È ǧƶÊ ÊǳƢǐǳơ ō ƪÊ ȈÌÈƦÌǳơơÈǀǿÈ ǲÈ ǿÌ ÈƗƪÈ ōȈÈƥǺÌ ǸÈ ÊƥǮÈ ȈÈÌ ǴǟÈ Ƕō ȀÉ Ǵō ǳơǱȂ É ǬÉ Èȇȁ
È ǶÌ ȀÉ ǠÈ Ƿ
È ǥȂ É ǘÉ Èȇ
ǾÊ Êƥ ǂÈ ǷÈ ÈƘǧÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƾÈ ȀÊ ǋ
É ȁÌ ÈƗ ǞÉ ǘÌ Èْ‫ أ‬ǥÈ ǂÈ ÈƬǟÌ ƢÈǧ ǾÊ Êƥ ǽÉ ƔƢÈ Ƴ
È ǫȋơ Èْ‫ أ‬ǹō ÈƗȁ
È ǫȋơ
È ǞÈ ǘÌ È ǢÇ ÊƟƢǏÈ ƾÈ ǼÌ ǟÊ Ȇō ǴÊ ƸÌ
É ǳơ
Êَّ‫لله‬ơȁ~
È ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÇ È ǂǰÌ ÈƥȂÉƥÈƗǱƢÈ È ǂÈ ǈÌ ÉȈÌǳơǽÉ ƾÉ ÈȇƪÌ ǠÈ ǘÊ ǬÉ ǧÈǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÇ
È ǫȁȃ È ǂǰÌ ÈƥȂÉƥÈƗ
nǾÊ ÊƬǫÈ ǂÊ Ǉ
È ǺÌ ǷÊ ȅƾÊ ǼÌ ǟÊ ƾŎ ǋÈ ÈƗǾÊ ǈÊ ǨÌ ÈǻȄÈǴǟÈ ǽÉ ƙÉ ƢǟÈ ƾÉ Èǳ
281- (1168) el-Kasım b. Muhammed’den: “Yemen ahalisinden eli ve
ayağ� ı kesik bir adam gelip Ebû� Bekr radıyallahu anh>e misafir oldu ve Yemen
valisinin kendisine zulmettiğ� inden şikâ� yet etti. Bu adam geceleyin namaz da
kılıyordu. Ebû� Bekir radıyallahu anh (bunu gö� rü� nce): “Yemin ederim ki senin
gecen, hırsızın gecesi gibi değ� il” dedi. Sonra Ebû� Bekir radıyallahu anh>ın
hanımı Esma bt. Umeys radıyallahu anha>nın gerdanlığ� ını kaybettiler. Adam
da onlarla beraber gerdanlığ� ı arıyor ve: “Ey Allah>ım! Şu gü� zel hayırlı aileye
geceleyin baskın yapıp gerdanlığ� ı alanın durumunu sana havale ediyorum”
diye bedduada bulunuyordu. Daha sonra gerdanlığ� ı bir kuyumcuda buldular.
Kuyumcu gerdanlığ� ı kendisine eli ayağ� ı kesik adamın getirdiğ� ini iddia etti. O
da suçunu itiraf edince ya da onun çaldığ� ına dair şahid bulununca, Ebû� Bekir
radıyallahu anh emir verdi, adamın sol eli de kesildi. Ebû� Bekir radıyallahu
anh: “Vallahi bana gö� re adamın kendi aleyhine bedduada bulunması hırsızlı-
ğ� ından daha kö� tü� ” dedi.”1431

El-Müsned 577
Yol Kesicilik, Dinden Dönme, Büyücülük ve

Diğer Hükümler
ǪȇÊ ō ǝƢ
Ê ǂǘǳơ Ê ǘÉ ō ǫȆǧÊǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƨÊ ǷÈ ÈƗȂÌ ōƬǳơȄÈǳȂÌ Ƿ
È ƶÇ ÊǳƢǏ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǺÌ ǟÈ ǶȈ
È ǴÊƬǫÉ ǱƢ
ǶÈÌ ǳȁơȂÉ È ǸÌÈ ǳơơȁÉǀƻÉ ƘÌÈȇǶÈÌ ǳȁơȂÉ
È ǴÈƬÈǫơÈƿÊƛȁơȂ È ÉƦŏǴǏÉ ȁơȂÉ È ǴÊƬǫÉ ǱƢ È ǸÌÈ ǳơơȁÉǀƻÈ ÈƗȁơȂÉ
È ǴÈƬÈǫơÈƿÊƛ
È ǥÇ Ȑَ‫ ا‬ƻ
ơÈƿÊƛȁ Ê ǺÌ ǷÊ ǶÌ ȀÉ ǴÉ ƳÉ ǁÌ ÈƗȁ Ì ȀȇƾÊ ÌȇÈƗƪÌ ǠÈ ǘÉ
È ǶÊ Ê ǫơȂÉǴÉƬǬÌ ÈȇǶÈÌ ǳȁ È ǸÌÈ ǳơơȁÉǀƻÈ ÈƗơÈƿÊƛȁơȂ
È ǱƢ È ÉƦōǴǐÈ Éȇ
Ǒ Èْ‫ أ‬ǺÈ ǷÊ ơȂǨÉ ÉǻȏƢÅ ǷơȁÉ
Ê ǁÌ ȋơ È ǀƻÉ ƘÌÈȇǶÈÌ ǳȁ
È ǲȈ ō ǧƢƻÈ ÈƗ
È ÊƦǈǳơơȂÉ
282- (1169) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma yol kesiciler hakkında şö� yle
dedi: “Eğ� er adam ö� ldü� rü� r, mal çalarlarsa onlar da ö� ldü� rü� lü� r ve asılırlar. Adam
ö� ldü� rü� r de mal çalmazlarsa ö� ldü� rü� lü� rler, asılmazlar. Mal alır da adam ö� ldü� r-
mezlerse elleri ve ayakları çaprazlama kesilir. Yolcuları korkutur ve mala el
koymazlarsa sü� rgü� n edilirler.”1432
ǺÊ ȈÌ ǈÈ ƸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥȆŏ ǴÊ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ÇǂǨÈ ǠÌ Ƴ

È ǺÌ ǟÈ ȄÈȈƸÌ ÈȇȆÊƥÈƗ ǺÉ ÌƥǶȈ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǲÈ ǿÌ ÈƗ ƽÈ ơǃÈ ȏَ‫ ا‬ȁƢ
È ًǼȈÌ ǟÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
É ǇÉ ǁ È ǲÈ ǸÈ ǇƢ
È Ƿ È Êَّ‫لله‬ơȁÈ ȏ~ َ‫ ا‬ǱƢÈ Èǫ
nǶÊ Ì ȀǴÊ ƳÉ ǁÌ ÈƗȁ Ì ȀȇƾÊ ÌȇÈƗǞÊ ǘÈ
È ǶÊ Ì ǫȄÈǴǟÈ ƵƢ Ê ǬÈ Ǵŏ ǳơ
283- (1123) Ali b. el-Huseyn dedi ki: “Hayır vallahi, Rasulullah sallalla-
hu aleyhi ve sellem gö� z oymadı ve yol kesicilerin ellerini ve ayaklarını kes-
mekten başka bir şey yapmadı.”1433
È ǫǶō
È ǇÉ ǁ È ǴǇÌ ÈƗǺÊ ÌƥƾÊ ÌȇǃÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
È ǹō ÈƗǶÈ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
nǾÉ ǬÈ ÉǼǟÉ ơȂÉƥÊǂǓƢÈÌ ǧǾÉ ÈǼȇƽÊ ǂÈ ōȈǣÈ ǺÌ Ƿ~
È
284- (1135) Zeyd b. Eslem’den: Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem

578 İmam Şafiî
şö� yle buyurdu: “Kim dinini değiştirirse onun boynunu vurun.”1434
È ǂǰÌ ǟÊ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ǸȈ

È ǫ ƨÈ ǷÊ
ǢÈ ǴÈÈƥ ƢǸÈō ǳ ǱƢÈ È ǸÊ Èƫ ȆÊƥÈƗ ǺÊ Ìƥ ƣȂ È ŎȇÈƗ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ Ìƥơ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƢÈǻÈƗ ƪÉ ǼÌ ǯ È ǫ ƨÈ ǫÈ ƽÊ ƢÈǻǄō ǳơȁ
É ȂÈÌ ǳ ǱƢÈ È Ǻȇ È ƾŏ ÈƫǂÌ ǸÌÉ ǳơǩÈ ǂō ƷÈ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁƢ
È ėȈǴÊ ǟÈ ǹō ÈƗ ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÉ Ìƥơ
ǾÉ ÈǼȇƽÊ ǱÈ ƾō ÈƥǺÌ Ƿ~
È Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ
Ê ǇÉ ǁ È ǱÊ ȂÌ ǬÈ Êǳ ǶÌ ȀÉ ÉƬÌǴÈƬǬÈ Èǳȁ
È ǶÌ ȀÉ ǫÌ ǂŏ ƷÈ ÉƗ ǶÈÌ ǳ
ƾÇ ƷÈ ȋȆ
Èِ‫ أ‬ǤÊ ÈƦǼÌÈȇȏ~
َ‫ ا‬Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ
Ê ǇÉ ǁ È ǱÊ ȂÌ ǬÈ ÊǳǶÌ ȀÉ ǫÌ ǂŏ ƷÈ ÉƗǶÈÌ ǳȁn
È ǽÉ ȂÉǴÉƬÌǫƢÈǧ
nÊَّ‫لله‬ơƣơÈ Ê ǀǠÈ Êƥƣō È ǀǠÈ ÉȇǹÌ ÈƗ
285- (1134) İ�krime’den: “Ali radıyallahu anh dinden çıkan ve zındıklar-
dan olan bir takım insanları ateşte yaktı. Bu haber Abdullah b. Abbas radı-
yallahu anhuma’ya ulaştığ� ında şö� yle dedi: “Ben olsaydım onları ateşte yak-
maz fakat ö� ldü� rü� rdü� m. Çü� nkü� Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem: “Kim
dinini değiştirirse onu hemen öldürünüz” buyurdu. Onları yakmazdım,
çü� nkü� Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem: “Hiç kimsenin Allah’ın azabı
ile azap etmesi yakışmaz” buyurmuştur.”1435
ǺÌ ǟÈ ȅÊ ŏ ǁƢǬÈ ÌǳơƾÇ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
É ǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȄǇȂ È ǷȆÉ ÊƥÈƗǲÊ ÈƦǫÊǺÌ ǷÊ ǲÆ ƳÉ ǁÈ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ƣƢ Ê ǘō ƼÌÈ ǳơǺÊ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ȄÈǴǟÈ ǵÈ ƾÊ ǫÈǱƢÈ
È ǫǾÉ ōǻÈƗǾÊ ȈÊƥÈƗ
È ǲÆ ƳÉ ǁ
ǂÈ ǨÈ ǯ È ǶÌ ǠÈ Èǻ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ÇǂÈƦƻ È ƨÊ Èƥǂŏ ǤÈ Ƿ
É ǺÌ ǷÊ ǲÌ ǿÈ ǱƢÈ È ǫ Ƕō ÉƯ ǽÉ ǂÈ ÈƦƻÌ ÈƘǧÈ ǅƢ
Ê ōǼǳơǺÊ ǟÈ ǾÉ ÉǳÈƘǈÌ Èȇ
È ǂÉ ǸÈ ǟÉ ǱƢ È ǬÈ ǧÈǾÉ ǬÈ ÉǼǟÉ ƢÈǼÌƥǂÈ ǔÈ È ǫǾÊ ÊƥǶÌ ÉƬÌǴǠÈÈ ǧƢǸÈ
È ǧǽÉ ƢÈǼǷÌ ƾō ǫÈǱƢÈ È ǧǱƢÈÈ ǫǾÊ ǷÊ Ȑَ‫ ا‬ǇÌ ÊƛƾÈ ǠÌ Èƥ
ƣȂÉ ÉƬÈȇǾÉ Ǵō ǠÈÈ ǳǽÉ ȂǸÉ ÉƬƦÌÈƬÈƬǇơ È Ǩً ȈǣÊ ǁ
Ì ȁƢ É ǽÉ ȂǸÉ ÉƬǸÌ ǠÈ ǗÌ ÈƗȁƢ
È ǵÇ ȂÌ Èȇǲō ǯ È ًƯȐَ‫ا‬ÈƯǽÉ ȂǸÉ ÉƬǈÌ ÈƦƷ È Ȑَّ‫ ا‬ȀÈ ǧÈ ~ǾÉ ǼÌ ǟÈ
nȆÊǼǤÈ ǴÈÈƥÌƿÊƛǑ È ǁÌ ÈƗǶÈÌ ǳȁÈ ǂÌ Ƿƕ É ǶÈÌ ǳȁÈ ǂÌ ǔÉ ƷÌ ÈƗǶÈÌ ǳȆŏǻÊƛǶō ȀÉ Ǵō ǳơÊَّ‫لله‬ơǂÈ ǷÌ ÈƗǞÉ Ƴơ
Ê ǂÈ ÉȇȁÈ
286- (1136) Muhammed b. Abdillah b. Abd el-Kâ� rî�’den: “Yemen’den Ebû�
Musa radıyallahu anh’ın memuru Ö� mer b. el-Hattab radıyallahu anh’e gel-
di. Ö� mer radıyallahu anh ona insanlar hakkında sormaya başladı ve dedi ki:

1435 Sahih. Şafii, Sunen (16547) Buhari (317) İ�bn Hibban (4473) İ�bn Mace (2535)
Ahmed (1/282) Ebu Davud (4351) Tirmizi (1458) Ebu Ya’la (2532, 2533)
El-Müsned 579
“Sizde garip bir haber var mıdır?” Adam: “Evet; Bir adam mü� slü� man olduktan
sonra tekrar kâ� fir oldu” dedi. Ö� mer radıyallahu anh: “Peki ona ne yaptınız?”
dedi. Adam: “Yakalayıp boynunu vurduk” dedi. Ö� mer radıyallahu anh: “Onu
ü� ç gü� n hapsedip, her gü� n bir ekmek vererek, onun tekrar tevbe edip İ�slâ� m’a
dö� nmesini teklif elseydiniz olmaz mıydı? Belki tevbe edip Allah’ın emrine
dö� nerdi. Allah’ım! Ben bu hâ� disede ne bulundum; ne de emrettim; duyunca
da hoşnut olmadım” dedi.”1436
É ǺÌ ǟÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊǄȇÊǄǠÌÈ ǳơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ

ƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǺÉ ÌƥǶȈÉ ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ƪÊ ǼÌÊƥ ƧÈ ǂÈ ǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǵÇ ǄÌ Ʒ
ǺÌ ǟÈ ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ È ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǺÊ ÌƥÊǂǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗ ǺÊ Ìƥ
ȅÊȁǀÈ ÊǳơȂÉǧƢƴÈ Èƫ~ǱƢÈ È ǫǶō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ
È ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ
ǥÊ È ǶÊ ǴÌ ǠÊ ÌǳơǲÊ ǿÌ ÈƗǺÌ ǷÊ ƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ
É ǂǠÌ ÈȇǺÌ Ƿ È ǆȇÊ È ǁƽÌ ÊƛǺÉ ÌƥƾÉ Ǹō ƸÈ Ƿ È ǫnǶÊ
É ǱƢÈ Ì ȀÊƫơǂÈ ÈưǟÈ ǺÌ ǟÈ ƩƢ Ê ÈƠȈÌ ȀÈ Ìǳơ
È ǺÌ ǰÉ ÈȇǶÈÌ ǳƢǷ
ơƾė Ʒ È ǾÊ ÊƫǂÈ ưÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÊ ÈƠȈÌ ȀÈ ÌǳơȅƿÊ ǲÊ ƳÉ ǂǴ
ō ÊǳȄÈǧƢƴÈ ÈƬÉȇǱȂ É ǬÉ Èȇȁ È Ʈȇ È ƾÊ ƸÌ È ǳơơÈǀǿÈ
287- (1243) Hz. Aişe radıyallahu anha’dan: Rasulullah sallallahu aley-
hi ve sellem şö� yle buyurdu: “Saygın kimselerin sü� rçmelerini gö� rmezden
gelin.”1437
Muhammed b. İ�dris (eş-Şafii) dedi ki: “Bu hadisi bilen bir ilim ehlinin
şö� yle dediğ� ini işittim: “Saygın kimselerin had cezası gerektirmeyen sürç-
melerini görmezden gelin” demektir.”1438
ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ƪÊ ǼÌÊƥƧÈ ǂÈ ǸÌ ǟÈ ǾÊ Ƿŏ ÉƗǺÌ ǟÈ ǱƢ

Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ ŏ ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
È ǫ ƨÈ ÈȈǨÊ ÈƬƼÌ ǸÌÉ ǳơȁÈ ȆÈ ǨÊ ÈƬƼÌ ǸÌÉ ǳơ ǺÈ ǠÈÈ ǳ Ƕō É
ƾÈ
Ì ǫȁÈ ǆȇÊ È ǁƽÌ Êƛ ǺÉ Ìƥ ƾÉ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǱƢÈ È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƅơ ȄōǴǏÈ
ƢȀÈ ÊƬȈǫÊ ȂÌ Èƫȁ Ê ÈƥȂǬÉ ǠÌÉ ǳơȆǧÊ Ƕō
È ƩƢ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ƨً ǴÈ ǇÈ ǂÌ ǷÉ Ʈȇ È ƽÊ ƢƷÈ ÈƗ ƪȇ É ȁŏ ǁÉ
ƢȀÈ ǟÊ ƢǘÈ ǬÊ ÌǻȏƢ
ِ‫ ا‬ǿÈ ƢÈǼǯÌ ǂÈ Èƫ
288- (1244) Amre bt. Abdirrahman’dan: “Nebî� sallallahu aleyhi ve sel-
lem kefen soygunculuğ� u yapan erkeğ� e ve kefen soygunculuğ� u yapan kadına

580 İmam Şafiî
lanet etti.”1439
Muhammed b. İ�dris (eş-Şafii) dedi ki: “Cezalar hakkındaki bu hadis Nebî�
sallallahu aleyhi ve sellem’den mü� rsel olarak rivayet edilmiştir. İ�snadındaki
kopukluk sebebiyle terk ettik.”
ȆÈ ǓÊ ǁ È ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥǵÊ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
Èَّ‫لله‬ơǹō ÈƗƪÊ ǸÌ ǴÊ ǟÈ ƢǷÈ ÈƗƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ƢÈȇ~ǱƢÈ È ǫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÈ ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ
ƮÈ ǰÈ Ƿ È ǶōÈ ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÉ ǇÉ ǁ È ǹƢ
È ǯÈ ƾÈ È ǾÊ ȈǧÊ ǾÉ ÉƬȈÌÈƬǨÌ ÈƬǇơÇ
Ì ǫȁn Ì ǂǷÌ ÈƗȆǧÊ ȆÊǻƢÈƬÌǧÈƗ
ƢǸÈ ǿÉ ƾÉ ƷÈ ÈƗǆÈ È ǴƴÈ È ǧǹÊ Ȑَ‫ ا‬ƳÉ ǁȆ È ÊǻƢÈƫÈƗùǺÊ ō ȀȈÊƫƘÌÈȇȏَ‫ ا‬ȁ
È ƔƢÈ ǈÈ ŏǼǳơȆÊƫƘÌÈȇǾÉ ōǻÈƗǾÊ ȈÈÌ ǳÊƛǲÉ ōȈƼÈ ÉȇơÈǀǯÈ ȁơÈ È ǀǯÈ
ǱƢÉ ÈƥƢǷȆÈ ǇÊ ÌƗǁ È ƾÈ ǼÌ ǟÊ ȅǀÊ ǴōÊǳȆÈ Ì ǁƾÈ ǼÌ ǟÊ ȅǀÊ ōǳơǱƢ
ō ǴƳÊ È ǬÈ ǧÈȆǇÊ ÌƗǁ È ƾÈ ǼÌ ǟÊ ǂÉ ƻÈ ȉơْ‫ آ‬ȁ
È ȆÈō ǴƳÊ Ì ǁƾÈ ǼÌ ǟÊ
ǱƢÈÈ ǫǶȈ È ǧÊ ȁ
È ǱƢÈ È ǫǶÈ ǐÈ ǟÌ ÈƗǺÉ ÌƥƾÉ ȈÊƦÈǳǱƢÈ È ǫǾÉ ōƦÈǗǺÌ ǷÈ ȁ È ǱƢÈ È ǫƣȂ Æ ÉƦǘÌ Ƿ È ǱƢÈ È ǫǲÊ ƳÉ ǂǳơ ō
ǞȈ É Êƥǂǳơ
ō Ǯō ǋ È ƨÇ ÈƯȂǟÉ ơǁ È ȁÌ ÈƗƨÇ ǧÈ ȂǟÉ ơǁ
È ƪÈ ƸÌ ÈƫƨÇ ǫÈ ƢǌÈ ǷÉ ȁ È ǖÇ ǌÌ ǷȆ É ǧÊ ÇǂǯÈ È ƿƨÇ ǠÌÈ ǴǗÈ Ǧŏ ƳȆ É ǧÊ
ǽÊ ǀÊ ǿÈ ~ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǶōÈ ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÉ ǇÉ ǁƢ È ǿÈ ƔƢÈ ƴÈ È ǫ ùǹơ
È ǧ ǱƢÈ Ì ƿ ÊǂƠÌÊƥ ȆǧÊ
È ȁÈ ǁÈ
nƔÊ ƢōǼƸÌ Ê ǳơƨÉ ǟÈ ƢǬÈ Éǻ ƢǿÈ ƔƢÈ Ƿ È śǗÊ ƢÈȈǌǳơ
È ǹō ÈƘǯÈ ȁÊ ō ǅȁ É ƔÉ ǁƢ É ȀÈ ǴÊ ƼÌ Èǻ ǅȁ È ƔÉ ǁ È ȀÈ ÉƬȇÊǁÉƗ ȅǀÊ ōǳơ
É ǹō ÈƘǯƢ
È ǇÉ ǁƢ
ǱȂ È ÈȇƪÌ É ǴǬÉ ǧÈƨÉ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ƪÈ Ì ǳƢÈǫƱÊ È ǂƻÌ ÉƘǧÈǶō
É ǇÉ ǁƢ È ȀÈ ÊƥǂÈ ǷÈ ÈƘǧÈ
ȆÊǻƢǨÈ ǋ È ƾÌ ǬÈ ǧÈÉَّ‫لله‬ơƢǷō ÈƗ~ǱƢ È ǬÈ ǧÈƨÉ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ƪÈÌ ǳƢÈǫƩÈ ǂÌ ǌō ÈǼÈƫȆÊǼǠÌ ÈƫǹƢ É ÈȈǨÌ Ǉ È ǫȐَّ‫ ا‬ȀÈ ǧÈÊَّ‫لله‬ơ
É ǱƢÈ
ǪÇ ÌȇǁÈ ǃÉ ȆÊǼÈƥǺÌ ǷÊ ǲÆ ƳÉ ǁ È ǶÈ ǐÈ ǟÌ ÈƗǺÉ ÌƥƾÉ ȈÊƦÈǳȁ
È ƪÈ Ì ǳƢÈǫnơǂė ǋ È ǾÉ ǼÌ ǷÊ ǅƢ
Ê ōǼǳơȄÈǴǟÈ ŚÈ ÊƯÉƗǹÌ ÈƗǽÉ ǂÈ ǯÌ ÈƗȁÈ
ƽÈ ȂȀÉ ÈȈÊǳǦȈÆ ǴÊ ƷÈ
289- (1303) Urve’den: “Â� işe radıyallahu anha şö� yle demiştir: “Rasu-
lullah sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle dedi: “Ey Âişe! Kendisinden fetva
istediğim şey hakkında Allah’ın bana fetva verdiğini bildin mi? Bana
iki adam geldi (Cibrîl ve Mîkâîl). Bunlardan biri başucumda, diğeri de
ayak ucumda oturdu. Ardından bunlardan biri arkadaşına: “Bu zâtın
hastalığı nedir?” diye sordu. O da: “Sihirlenmiştir” diye cevâp verdi.
1439 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (17178) Aişe radıyallahu anha’dan mevsul olarak:
Abdurrazzak (18888)
El-Müsned 581
Öteki: “Buna kim sihir yapmıştır?” dedi. Öbür melek: “Lebîd ibnu ‘l-A
‘sam” diye cevâp verdi. Sonra: “Bu sihir hangi şeyde yapılmıştır?” diye
sordu. O da: “Bir tarak, saç sakal tarantısı ve erkek hurmanın kurumuş
çiçek kapçığı ile Zervan kuyusunda yapılmıştır” diye cevâp verdi. Sonra
Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem gelince bana: “O kuyunun suyu
kına suyu gibi kırmızımtırak yâhut etrafındaki hurma ağacının uçları
şeytânların başları gibidir” buyurdu. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem
onun çıkarılmasını emretti ve çıkarıldı. Ben kendisine: “Ey Allah’ın Rasulü� !
Nuşre (sihri bozan sihir) yaptırmadın mı?” dedim. Rasû� lullah sallallahu aley-
hi ve sellem: “Hayır. Çünkü Allah bana şifâ ve afiyet vermiştir. Ben halk
arasında sihir şerrini yaygınlaştırmayı istemedim” buyurdu. Lebid b.
A’sam Zureyk oğ� ullarından, Yahudilerle anlaşmalı birisiydi.”1440
ǂÉ ǸÈ ǟÉ ƤÈ ÈƬǯÈ ǱȂ È ǾÉ ōǻÈƗ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ

É ǬÉ ÈȇƨÈ ÈǳƢƴÈ ÈƥǞÈ ǸÊ Ǉ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
È ǫùǂÈ Ʒơ
ǱƢÈ Ê ȂÈ Ǉ È ǫƧÇ ǂÈ ƷƢ
È ƭÈ Ȑَ‫ا‬ÈƯƢÈǼÌǴÈƬǬÈ ǧÈǱƢÈ Ê ǇÈ ȁÇ Ê Ǉ
È ǂƷƢ É ǴÉƬÌǫơùǹÊ ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ
È ǲō ǯơȂÉ
È ȀÈ Èǳƨً ÈȇÊǁƢƳ
ƢȀÈ ÌƫǂÈ ƸÈ ǇƢ È ƪÈ Ì ǴÈƬÈǫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È ǹō ÈƗƢÈǻǂÌ ÊƦƻÌ ÉƗȁÈ
È Ȇŏ ÊƦōǼǳơƱÈ ȁÌ ǃÈ ƨÈ ǐÈ ǨÌ Ʒ
290- (1304) Becale’den: “Ö� mer radıyallahu anh şö� yle yazdı: “Her sihir
yapan erkeğ� i ve sihir yapan kadını ö� ldü� rü� n.” Biz ü� ç bü� yü� cü� ö� ldü� rdü� k.1441
Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’in hanımı Hafsa radıyallahu anha bize
sihir yapan bir cariyenin ö� ldü� rü� ldü� ğ� ü� nü� haber verdi.”1442
582 İmam Şafiî
İçki İçme Haddi
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗƤÇ ÌȇƙÈ ƿÉ ǺÊ ÌƥƨÈ ǐȈÈ ÊƦǫÈǺÌ ǟÈ ȅÊ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ǽÉ ȁƾÉ ǴÊ ƳƢÈ Ì ǧƣÊ È ǂǋÈ ǹÌ ÊƛǶō ÉƯǽÉ ȁƾÉ ǴÊ ƳƢÈ
Ì ǧƣÊ È ǂǋ È ǹÌ ÊƛǶō ÉƯǽÉ ȁƾÉ ǴÊ ƳƢÈ
Ì ǧƣÊ È ǂǋ È ǹÌ Êƛ~ǱƢÈ È ǫǶō
È ǴǇÈ ȁÈ
Ì ǫǲÇ ƳÉ ǂÈ ÊƥȆÈ ÊƫÉƘǧÈ ƨÊ ǠÈ ÊƥơǂǳơÊ
ƾÈ ō ȁÈƗƨÊ ÈưÊǳƢōưǳơƾÈ ǠÌ ÈƥȅÊ Ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơȅÊǁƾÌ Èȇȏn َ‫ ا‬ǽÉ ȂÉǴÉƬÌǫƢÈǧƣÊ È ǂǋ È ǹÌ ÊƛǶō ÉƯ
ǞÈ ǓÈ ȁÈ ȁ È ǽÉ ƾÈ ǴÈ ƴÈ
È ǧƣÊ
È ǂǋ È ƾÈ Ì ǫǾÊ ÊƥȆÈ ÊƫÉƗǶō ÉƯǽÉ ƾÈ ǴÈ ƴÈ
È ǧƣÊ È ǂǋ È ƾÈÌ ǫǾÊ ÊƥȆÈ ÊƫÉƗǶō ÉƯǽÉ ƾÈ ǴÈ ƴÈ
È ǧƣÊÈ ǂǋÈ
ÊǂǸÊ ÈƬǠÌ ǸÌÉ ǳơ ǺÊ Ìƥ ÊǁȂǐÉ ǼÌ ǸÈ Êǳ ȅÊŎ ǂǿÌ ǄŎ ǳơ ǱƢÈÈ ǫ ǹƢ É ÈȈǨÌ ǇÉ ǱƢÈÈ ǫ ǱƢÈÈ ǫ ƨً ǐÈ ƻÌ ǁÉ ƩÌ ǁƢÈ ǏÈ ȁÈ ǲÈ ƬÌ ǬÈ Ìǳơ
Ê ƾÊ ƸÌ
Ʈȇ Ê ǂÈ ǠÊ ÌǳơȅÊ ƾÈ ǧÊ ơȁƢ
È ǳơơÈǀȀÈ Êƥǩơ È ÈǻȂǯ É ǱÇ ȂÈ ƼÌ ǷÊ ȁÈ
291- (1051) Kabisa b. Zueyb radıyallahu anh’den: “Nebî� sallallahu aley-
hi ve sellem şö� yle buyurdu: “İçki içene sopa vurun, sonra yine içerse sopa
vurun, sonra yine içerse sopa vurun, sonra yine içerse öldürün.” Ez-
Zuhrî�, ü� çü� ncü� den sonra mı, yoksa dö� rdü� ncü� den sonra mı dedi bilemedi. İ�çki
içen bir adam getirildi, ona sopa vuruldu, sonra yine içtiğ� i için getirildi, sopa
vuruldu, sonra yine içtiğ� i için getirildi, sopa vuruldu ve ö� ldü� rü� lmedi. Bu bir
ruhsat haline geldi. Sufyan dedi ki: ez-Zuhrî�, Mansur b. Mu’temir ve Mihvel’e
dedi ki: “Bu hadisle Irak’lıların elçileri olunuz.”1443
Ȇō ÊƦōǼǳơƪÉ ÌȇÈƗǁ È ǱƢÈ ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ȅÊ

È ǫ ǂÈ ǿÈ ǃÌ ÈƗ ǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ǂÆ ǸÈ ǠÌ ǷƢ
ǾÊ ÌȇƾÈ ÈȇǺÈ ȈÌÈƥƪȇÊÉ ǂƴÈ È ǧƾÊ ȈÊǳȂÌÈ ǳơǺÊ ÌƥƾÊ ÊǳƢƻ
È ǲÊ ƷÌ ǁ È ǺÌ ǟÈ ǱÈ ÈƘǇÈ ǺÇ ȈÌÈǼƷ
É ǵƢÈ ǟÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
È ǴǇÈ ȁ
Ƕō
È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ ȆŎ ÊƦōǼǳơȆÈ ÊƫÉƗȁƢ
È ًŹǂÊ Ƴ È ǽÉ ƢÈƫÈƗȄōƬƷ È ƾÊ ȈÊǳȂÌÈ ǳơǺÊ ÌƥƾÊ ÊǳƢƻ
È ǲÊ ƷÌ ǁÈ ǺÌ ǟÈ ǱÉ ÈƘǇÌ ÈƗ
ơȂÌ ÈưƷÈ ȁ È ƣƢ Ê ÈȈŏưǳơǥơÊ ǂÈ ǗÌ ÈƗȁ È ǱƢ È ƾÊ ÌȇȋƢ
Ê ǠÈ ŏǼǳơȁȅ Èْ‫ أ‬Êƥ ǽÉ ȂÉƥǂÈ ǔÈ
È ǧ nǽÉ ȂÉƥÊǂǓơ~ Ì ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ƣÊÇ ǁƢǌÈ Êƥ
Ƕō ÉƯ ǽÉ ȂÉƬǰō ÈƦÈǧ nǽÉ ȂÉƬǰŏ Èƥ~Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǱƢÈ È ǫ Ƕō ÉƯ ƣơÊ ǂÈ ŎƬǳơǺÈ ǷÊ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
ƣȁ È ǂÉ ǔÌ ǸÌÈ ǳơǮÈ ÊǳƿÈ ǂÈ ǔÈ Ʒ È ǺÌ ǷÈ ǱÈ ÈƘǇ È ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÇ
È ǂǰÌ ÈƥȂÉƥÈƗǹƢ È ǯƢ È ǸÈ
ō ǴǧÈ ǱƢÈÈ ǫǾÉ ǴÈ ǇÈ ǁÌ ÈƗ

El-Müsned 583
È ǂÉ ǸÈ ǟÉ Ƕō ÉƯǾÉ ÈƫƢÈȈƷ
È ś È ǠÊ ÈƥǁÌ ÈƗÊǂǸÌ ƼÌ
È ǳơȆǧÊ ÇǂǰÌ ÈƥȂÉƥÈƗƣÈ ǂÈ ǔÈ
È ǧśÈ ǠÊ ÈƥǁÌ ÈƗǾÉ ǷÈ Ȃō ǬÈ ǧÈ
ÈśÊǻƢǸÈ ÈƯǾÉ ÈƥǂÈ ǔÈ
È ǧǁƢÈ ǌÈ ÈƬǇƢÈ Ì ǧÊǂǸÌ ƼÌ É ǧÊ ǅƢ
È ǳơƣÊ ǂÌ ǋȆ É ōǼǳơǞÈ ÈƥƢÈƬÈƫȄōƬƷÈ
292- (1052) Abdurrahman b. Ezher’den: “Nebî� sallallahu aleyhi ve
sellem’i Huneyn yılında insanlar arasında dolaşıp Halid b. Velid radıyallahu
anh’ın evini sorarken gö� rdü� m. Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem’e içki
içmiş olan birisi getirildi. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem sahabelere
(ona dayak atmalarını) emretti. Onlar da ellerinde olan şeylerle vurdular;
kimisi kamçı ile kimisi sopa ile kimisi de ayakkabısı ile vurdu. Sonra Nebî�
sallallahu aleyhi ve sellem: “Onu azarlayın” dedi. Onlar da azarladılar. Sonra
onu gö� nderdi. Ebu Bekir radıyallahu anh halife olunca, kendisine içki içen
birisi getirildi. Ebu Bekir radıyallahu anh sahabelere, Rasû� lullah sallallahu
aleyhi ve sellem’in içki içene vurduğ� u haddi sordu. Onu kırk değ� nek diye zabt
(muhafaza) ettiler. Ebu Bekir radıyallahu anh de içki haddi olarak hayatında
kırk değ� nek vurdu. Ö� mer radıyallahu anh halife olunca içki haddi hususunda
insanları araştırdı, onlarla istişare etti ve seksen değ� nek vurdu.”1444
È ƣƢ È ǳơǺÈ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ǹō ÈƗȆŏ ǴÊ ȇƾŏ ǳơƾÇ ÌȇǃÈ ǺÊ ÌƥÊǁȂÌ ÈƯǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
Ê ǘō ƼÌ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȃǂÈ ÈǻǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ƤÇ ÊǳƢÈǗȆÊƥÈƗǺÉ ÌƥȆŎ ǴÊ ǟÈ ǱƢ È ǬÈ ǧÈǲÉ ƳÉ ǂǳơƢ
ō ȀÈ ÉƥǂÈ ǌÌ ÈȇÊǂǸÌ ƼÌ È ǳơȆǧÊǁƢÈ ǌÈ ÈƬǇơ Ì
ȁÌ ÈƗȃǂÈ ÈƬÌǧơȃÈǀǿÈ ơÈƿÊƛȁȃÈÈ ǀǿÈ ǂÈ ǰÊ ǇơÈ È ƿÊƛȁ È ǂÈ ǰÊ Ǉ È ƣÊ È ƿÊƛǾÉ ōǻÊƜǧÈ ś
È ǂǋơÈ È ÊǻƢǸÈ ÈƯǽÉ ƾÈ ǴÊ ƴÌ ÈƫǹÌ ÈƗ
È ǳơȆǧÊ ś
ǂÊ ǸÌ ƼÌ È ÊǻƢǸÈ ÈƯǂÉ ǸÈ ǟÉ ƾÈ ǴÈ ƴÈ
È ǧǱƢÈÈ ǫƢǸÈ ǯÈ
293- (1053) Sevr b. Zeyd ed-Diylî�’den: “Ö� mer b. el-Hattab radıyallahu
anh içki içen bir adam hakkında insanlarla istişare etti. Ali b. Ebi Talib ra-
dıyallahu anh dedi ki: “Ona seksen sopa vurulması gö� rü� şü� ndeyim. Zira içti-
ğ� inde sarhoş olur. Sarhoş olunca saçmalar. Saçmalayınca da iftira eder.” Veya
buna benzer bir şey sö� yledi. Bunun ü� zerine Ö� mer radıyallahu anh içkiden
dolayı seksen sopa vurdu.”1445

1445 Zayıf. Şafii, Sunen (17423) Sevr b. Zeyd, Ö� mer radıyallahu anh’e yetişmemi -
tir.
584 İmam Şafiî
ȆŌ ǴÊ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ ǷÇ È ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ
É ǂǨÈ ǠÌ ƳȆ É ÈȈǨÌ ǇƢ
Ê ǧǂÈ
ǹƢÈ È ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǗǾÉ ÈǳǕÇ ȂÌ ǈÈ ÊƥƾÈ ȈÊǳȂÌÈ ǳơƾÈ ǴÈ Ƴ È ƤÇ ÊǳƢÈǗȆÊƥÈƗǺÈ ÌƥȆō ǴÊ ǟÈ ǹō ÈƗ
294- (1055) Ebu Cafer Muhammed b. Ali’den: “Ali b. Ebi Talib radıyalla-
hu anh el-Velid’e iki uçlu kamçı ile celde vurdu.”1446
ǺÈ ÌƥȆō ǴÊ ǟÈ ǹō ÈƗ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ È ǺÌ ǟÈ ȄÈȈƸÌ ÈȇȆÊƥÈƗ ǺÉ ÌƥǶȈ
ȏَّ‫ا‬Êƛơǂً ǰÊ ǈÌ Ƿơً
É ǀȈÊƦÈǻȏَ‫ ا‬ȁơ È ǂً ǸÌ ƻÈ ƣÊ È ƾÇ ƷÈ ÈƘÊƥȄÈƫȁÉƗȏ~
È ǂǋ َ‫ ا‬ǱƢÈ È ǫǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ƤÇ ÊǳƢÈǗȆÊƥÈƗ
nƾō ƸÌ È ǳơǾÉ ÉƫƾÈ
Ì ǴƳÈ
295- (1054) Muhammed b. Ali’den: “Ali b. Ebi Talib radıyallahu anh şö� y-
le dedi: “İ�çki içerek veya nebiz içerek sarhoş olan kimse bana getirilirse mut-
laka ona had cezası olarak sopa vururum.”1447
ǺÈ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ǹō ÈƗǽÉ ǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗǾÉ ōǻÈƗƾÈ ȇÊǄÈȇǺÊ ÌƥƤÊ ÊƟƢǈǳơ
ō ǺÊ ǟÈ ƣƢÇ ȀÈ ǋ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƣơ Ç ǂÈ ǋÈ ƶȇÊÈ ǁǹÇ ȐÉَ‫ ا‬ǧǺÌ ǷÊ ƩÉ ƾÌ ƳÈ ȁ~Ȇ È ŏǻÊƛǱƢ È ǬÈ ǧÈǶÊ
Ì ȀȈÈÌ ǴǟÈ ƱÈ ǂÈ ƻÈ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ƣƢ Ê ǘō ƼÌ È ǳơ
ǽÉ ƾÈ ǴÈ ƴÈ
È ǧnǾÉ ÉƫƾÈ Ì ǴƳ È ǂÉ ǰÊ ǈÌ ÉȇǹƢ È ǯ È ǹÌ ÊƜǧÈƣÊ È Ǹō ǟÈ ǲÆ ÊƟƢǇƢ
È ǂǋƢ È ÈǻÈƗȁÈ ƔÈ Ȑŏ َ‫ ا‬ǘǳơƣÊ È ǂǋÈ ǾÉ ōǻÈƗǶÈ ǟÈ ǄÈ ǧÈ
È ǳơǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
ƢǷƢė Èƫƾō ƸÌ È ǂÉ ǸÈ ǟÉ
296- (1049) Saib b. Yezid’den: “Ö� mer b. el-Hattab radıyallahu anh yanı
mıza gelerek: “Falan kimsede içki kokusu buldum. Bunun kaynatılmış ü� zü� m
şırası olduğ� unu iddia ediyor. İ�çtiğ� i şeyi sorup araştıracağ� ım. Şayet sarhoş
ediyorsa onu kırbaçlayacağ� ım” dedi. Bunu araştırdı, içki olduğ� unu ö� ğ� renince
ona seksen kırbaç vurdu.”1448
Ê ǘō ƼÌ
ƣƢ È ǳơǺÈ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ǹō ÈƗ ƾÈ ȇÊǄÈȇǺÊ ÌƥƤÊ ÊƟƢǈǳơ
ō ǺÊ ǟÈ ȅÊ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
È ŏǻÊƛ~ǱȂ
ƩÉ ƾÌ ƳÈ ȁȆ É ǬÉ ÈȇƤÉ ÊƟƢǈǳơ ō ǾÉ ǠÈ ǸÊ ǈÈÈ ǧ ƧÇ ǃÈ ƢÈǼƳȄÈ
È ǴǟÈ ȄōǴǐÈ È ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁÈ
È ǧ ƱÈ ǂÈ ƻ
1446 Zayıf. Şafii, Sunen (17458) Ebu Cafer, Ali radıyallahu anh’e yetişmemiştir.
1447 Çok zayıf. Şafii, Sunen (17330) İ�brahim b. Muhammed metruktur. İ�snadı k -
puktur.
El-Müsned 585
ơǂً ǰÊ ǈÌ Ƿ
É ǹƢ È Ǹō ǟÈ ǲÆ ÊƟƢǇƢ
È ǹÌ ÊƜǧÈ ơȂÉƥÊǂǋƢ
È ǯ È ÈǻÈƗȁ È ƣơÊ ǂÈ ǌǳơ
ō ƶȇÊ È ǁǾÊ ÊƥƢƸÈ ǏÌ ÈƗȁÈ Êَّ‫لله‬ơƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÌ ǷÊ
ƾÈ ȇÊǄÈȇǺÊ ÌƥƤÊ ÊƟƢǈǳơ
ō ǺÊ ǟÈ ȅÊ È ÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƘǧÈ ǹƢ
ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ǂÆ ǸÈ ǠÌ ǷȆ É ÈȈǨÌ Ǉ È ǫ ǱƢÈ
É ǱƢÈ È ǫ nǶÌ ȀÉ ÉƫƽÌ ƾÈ ƷÈ
ǶÌ ǿÉ ƾŎ ƸÉ ÈȇǽÉ ǂÈ ǔÈ ƷÈ ǾÉ ōǻÈƗ
297- (1049/1) Saib. Yezid’den: “Ö� mer b. el-Hattab radıyallahu anh çıktı
ve cenaze namazı kıldırdı. Şö� yle dediğ� ini işittim: “Ubeydullah ve arkadaşla-
rından içki kokusu duydum. Ne içtiklerini soracağ� ım. Eğ� er sarhoş edici bir
şeyse onlara had cezası vereceğ� im.” Sonra onlara had cezası uyguladı.”1449
ȆǧÊƾÉ ǴÊ ƴÌ ÈƫÈƗƔÇ ƢǘÈ ǠÈ ÊǳƪÌ

É ǴǫÉǱƢÈ È ǫƲÇ ÌȇǂÈ ƳÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ȆŎ ƴÊ ÌǻǄō ǳơƾÇ ÊǳƢƻ È ǺÉ ÌƥǶÉ ǴÊ ǈÌ ǷƢ
ǅÆ ƘÌÈƥǾÊ ȈǧÊǆ È ȈÈÌ ǳȅǀÊ ōǳơƣơ ō ǺÈ ǷÊ ǹȂ
Ê ǂÈ ǌǳơ É ǰÉ ÈȈÈǳƶȇ ŏ ǹō Êƛ~ƔƢÆ ǘÈ ǟÈ ǱƢ
È ǂǳơ È ǬÈ ǧÈƣơ Ê ǂÈ ǌǳơō ƶȇÊ Êǁ
nƢǷƢė Èƫƾō ƸÌ È ƾÉ ǴÊ Ƴ
È ǳơƢǠȈً ǸÊ Ƴơȁ É ǶÌ ǿÉ ƾÉ ƷÈ ÈƗǂÈ ǰÊ ǈÈ È ǧƾÇ Ʒơ Ê ȁ
È ƣơ È ǴǟÈ ƢǠȈً ǸÊ ƳơȂ
Ç ǂÈ ǋȄÈ È ǠÉ ǸÈ ÈƬƳơơÈ Ì ƿÊƜǧÈ
È ƣƢ Ê ǘō ƼÌ È ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǳơǺÊ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ǱÊ ȂÈÌ ǫǲÉ ưÌ ǷÊ ƔÇ ƢǘÈ ǟÈ ǱÉ ȂÈÌ ǫȁ È ȆŎ ǠÊ ǧÊ Ƣǌǳơ
ō ǱƢÈ Èǫ
ǾÉ ǨÉ ÊǳƢƼÈ Éȇȏَ‫ ا‬ǾÉ ǼÌ ǟÈ
298- (1050) İ�bn Cureyc’den: “Atâ� ’ya: “İ�çki kokusundan dolayı sopa vu-
rulur mu?” diye sordum. Atâ� dedi ki: “Şü� phesiz koku sakıncasız birşeyden
dolayı da olabilir. Eğ� er sarhoş edici bir içki içmek ü� zere toplanmışlar da, on-
lardan bir tanesi sarhoş olmuşsa hepsine birden had cezası uygulanır.” Şafii
dedi ki: “Ata’nın sö� zü� Ö� mer b. el-Hattab radıyallahu anh’ın gö� rü� şü� nü� n aynısı
olup, aykırı değ� ildir.”1450
ƣƢÊ ǘō ƼÌ È ÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ

È ǳơǺÈ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ǹō ÈƗ ÇǂǨÈ ǠÌ ƳȆ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
È ǽÉ ƾÈ ǠÌ ÈƥƾÆ ƷÈ ÈƗǭÈ ǂÈ ƬÌÉȇǺÈ
È ǯÈ ȁn
ƨÉ ǷơÈ ƾÈ ǫÉ ǹƢ Ì ǴǧÈ ǵÈ ȂÌ ÈȈÌǳơƨÉ ǷơÈ ƾÈ ǫÉ ƾÈ È ǫǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ
Ì ǴƴÌ ÉȇǹÌ Êƛ~ǱƢÈ
ƢėȇÊǁƾÌ Èƥ
299- (1056) Ebu Cafer’den: “Ö� mer b. el-Hattab radıyallahu anh şö� yle
dedi: “Bugü� n Kudame’ye sopa vurulursa artık ondan sonra kimsenin cezası

1450 Zayıf. Şafii, Sunen (17332, 17333) Muslim b. Halid zayıftır.
586 İmam Şafiî
terk edilmez.” Kudame radıyallahu anh Bedir ashabından idi.1451
1451 Zayıf. Şafii, Sunen (17331) Ebu Cafer Muhammed b. Ali, Ö� mer radıyallahu
İçecekler Kitabı

È ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗÉَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
nƧÊ ǂÈ ƻÊ ȉơȆ
ْ‫ آ‬ǧÊ ƢȀÈ ǷÊ É ȀÈ ǼÌ ǷÊ ƤÌ ÉƬÈȇǶÈÌ ǳǶō ÉƯƢÈȈÌǻƾŎ ǳơȆǧÊ ǂÈ ǸÌ ƼÌ
È ǂƷƢ È ǳơƣÊ È ǂǋ È ǺÌ Ƿ~
È ǱƢÈ È ǫǶō È ǴǇÈ ȁÈ
aleyhivesellemşö� ylebuyurdu:“Kimdünyadasarhoşediciiçkiiçerdesonrabun-
dan tevbe etmezse ahirette mahrum edilir.”1452
ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƨÈ ǸÈ
ǺÌ ǟÈ ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ È ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ȅÊ
È ǴǇȆ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
É ǇÉ ǁ È ǫ ƪÈ
È ǱƢÈ Ì ǳƢÈǫ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơƱÊ ȁÌ ǃÈ ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ
È ȂÈ ȀÉ ǧÈ ǂÈ ǰÈ ǇÌ ÈƗƣơ
nǵÆ ơǂÈ Ʒ Ç ǂÈ ǋ É Ƕō
È ǲŎ ǯ~ È ǴǇÈ ȁÈ
301- (1030) Hz. Aişe radıyallahu anha’dan: Rasulullah sallallahu aleyhi
ve sellem şö� yle buyurdu: “Sarhoş eden her içecek haramdır.”1453
È ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ǸÈ È ÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƣƢ
È ǴǇȆ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ǂÈ ǰÈ ǇÌ ÈƗƣơ Ç ǂÈ ǋ É ǱƢ
È ǲŎ ǯ~ È ǬÈ ǧÈǞÊ ƬÌÊƦÌǳơǺÊ ǟÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǲÈ ÊƠǇ
É ǇÉ ǁ É ƪÈ Ì ǳƢÈǫ
nǵÆ ơǂÈ Ʒ
È ȂÈ ȀÉ ǧÈ
301/1- (1030/1) Hz. Aişe radıyallahu anha’dan: Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem’e baldan yapılan içki sorulunca: “Sarhoş eden her içecek

588 İmam Şafiî
haramdır” buyurdu.”1454
È Ȇō ÊǻƢǌÈ ȈÌ ƴÌ
ǱÈ ÈƘǇ È ÈƥÈƗ ǹō ÈƗ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǅÇ ȁƢÈ
È ǳơƤÇ ǿÌ ȁƢ É Ǘ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
È ǂǰÊ ǈÌ Ƿ
nǵÆ ơǂÈ ƷÇ É ǱƢ
É ǲŎ ǯ~ È ǬÈ ǧÈ ǞÊ ƬÌÊƦÌǳơǺÊ ǟÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǇÉ ǁÈ
302- (1039) Ebu Vehb el-Ceyşanî�’den: “Rasulullah sallallahu aleyhi ve
sellem’e baldan yapılan içecek sorulunca: “Her sarhoşluk veren şey ha-
ramdır” buyurdu.”1455
Èَ‫ أ‬ŏǻÊƛǱȂ
ƣÊ ǂÈ ǠÌÈ ǳơǱÉ ȁō ȋȆ É ǬÉ ÈȇȆō ǷÊ ǂÌ ƴÌÈ ǳơƨÊ ÈȇÊǁȂÌ ƴÌ
È ǳơƢÈƥÈƗƪÉ ǠÌ ǸÊ ǇÈ ǱƢÈ È ǫǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ǪÈ ÈƦǇ~
È ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǩÈ È ǧ ƨÊ ÈƦǠÌ ǰÌ
Ê ƿƢÈƦÌǳơǺÊ ǟÈ ǾÉ ÉƬÌǳÈƘǈÈ È ǳơȄÈǳÊƛ ǽÉ ǂÈ ȀÌ ǛÈ ƾÆ ÈǼǈÌ Ƿ
É ȂÈ ǿÉ ȁ
È ǅƢÇ ōƦǟÈ ǺÈ ÌƥơǱÈ ÈƘǇÈ
nǵÆ ơǂÈ Ʒ È ȂÈ ȀÉ ǧÈ ǂÈ ǰÈ ǇÌ ÈƗƢǷÈ ȁ
È ǩÈ È ƿƢÈƦÌǳơƾÆ Ǹō ƸÈ ǷÉ
303- (1045) Ebu’l-Cuveyriye el-Cermî�’den: “Ben İ�bn Abbas radıyallahu
anhuma’ya sırtını Kabe’ye dayamış bir halde iken soru soran ilk Arabım. Ona
bâ� zak (şıra) hakkında sordum. Dedi ki: “Bazak’ın hü� kmü� nü� Muhammed sal-
lallahu aleyhi ve sellem vermişti. Sarhoş eden herşey haramdır.”1456
ǲŎ ǯÉ ȁ È ǂǰÊ ǈÌ Ƿ

È ǂÆ ǸÌ ƻÇ È ǫ ǾÉ ōǻÈƗ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
É ǱƢÈ
É ǲŎ ǯ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǂǰÊ ǈÌ ǷÉ
ǵÆ ơǂÈ ƷÇ
304- (1046) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma şö� yle dedi: “Her sarhoş eden
şey hamrdır ve her sarhoş eden şey haramdır.”1457
ȄōǴǏ È ǇÉ ǁ È ǴǇÌ ÈƗǺÊ ÌƥƾÊ ÌȇǃÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
È ǹō ÈƗÇǁƢǈÈ ÈȇǺÊ ÌƥƔÊ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǶÈ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǮÆ ÊǳƢǷ
È ǱƢÈ È ȀÈ ȈǧÊ ǂÈ ȈÌ ƻ
È ǫƢȀÈ ǼÌ ǟÈ ȄȀÈ ÈǻȁnƢ È ȏ~
َ‫ ا‬ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ƔÊ ơǂÈ ȈÌÈƦǤÉ ÌǳơǺÊ ǟÈ ǲÈ ÊƠǇ
É Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
È ǴǇÈ ȁ
Ŏ ȆÈ ǿÊ ǶÈ
ƨÉ ǯÈ ǂÉ ǰÌ ǈǳơ È ǴǇÌ ÈƗǺÉ ÌƥƾÉ ÌȇǃÈ ǱƢÈ
Èǫ
El-Müsned 589
305- (1031) Atâ� b. Yesar’dan: “Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’e

ğ� ubeyra soruldu. “Onda hayır yoktur” buyurdu ve ondan yasakladı. Malik
dedi ki: Zeyd b. Eslem şö� yle demiştir: “Habeş’lilerin darıdan yaptıkları sar-
hoş edici içki idi.”1458
ƿÇ ƢǠÈ ǷÉ ǺÊ ÌƥƾÊ ǠÌ Ǉ

È ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ ǫÊ ơȁ È ǺÌ ǟÈ ǺÊ ȈÌ ǐÈ ƸÌ É ǳơǺÊ ÌƥƽÈ ȁơÉ ƽÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǹō ÈƗȅÊ ŏ ǁƢǐÈ Ìǻȋơ Èْ‫ أ‬ƾÇ ȈÊƦÈǳǺÊ ÌƥƽÊ ȂǸÉ ƸÌ ǷÈ ǺÌ ǟÈ ǽÉ ơǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗƨÈ ǷÈ Ȑَ‫ ا‬Ǉ È ǺÊ ÌƥǥÊ ȂÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƨÈ ǸÈ È ǴǇÈ ǺÌ ǟÈ ȁÈ
Ǒ Èْ‫ أ‬ƔƢÈ Èƥȁ
Ê ǁÌ ȋơ ō ǲÉ ǿÌ ÈƗǾÊ ȈÈÌ ǳÊƛȄǰÈ ǌÈ
È ǵÊ Ƣǌǳơ ō ǵÈ ƾÊ ǫÈ ś
È ǧǵƢÈ ǌǳơ È Ʒ Ê ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆǓÊ ǁ Ê ǘō ƼÌ
È È ƣƢ È ǳơǺÈ Ìƥ
ơȂÉǳƢǬÈ ǧÈ ǲÈ ǈÈ ǠÌÈ ǳơơȂÉƥǂÈ ǋơ Ì ǂÉ ǸÈ ǟÉ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ƣơ ō ǀǿÈ ȏَّ‫ا‬ÊƛƢÈǼƸÉ ǴÊ ǐÌ ÉȇȏơȂÉ
É ǂÈ ǌǳơơÈ َ‫ ا‬ǳƢÈǫȁƢ È ȀÈ ǴÈ ǬÈ ÊƯȁÈ
ơÈǀǿÈ ǺÌ ǷÊ ǮÈ È ǳǲÈ ǠÈ ƴÌ ÈǻǹÌ ÈƗǮÈ È ǳǲÌ ǿÈ Ǒ Èْ‫ أ‬ǲÊ ǿÌ ÈƗǺÌ ǷÊ ǱƢ
Ê ǁÌ ȋơ Æ ƳÊÈ ǁǱƢ È ǬÈ ǧÈǲÉ ǈÈ ǠÌÈ ǳơƢÈǼƸÉ ǴÊ ǐÌ Éȇȏَ‫ا‬
ƮÉÉ ǴŎưǳơȆÈ ǬÊ Èƥȁ È ǹƢÊ ÈưǴÉŎưǳơǾÉ ǼÌ ǷÊ ƤÈ ǿÈ ƿÈ ȄōƬƷ È ǽÉ ȂƼÉ ÈƦǘÈ È ǧǶÌ ǠÈ ÈǻǱƢ È ǬÈ ǧÈǂÉ ǰÊ ǈÌ ÉȇȏƢ َ‫ً ا‬ƠȈÌ ǋ
È ƣơ Ê ǂÈ ǌǳơ ō
ǖÈ ǘō ǸÈ ÈƬÈǧƢȀÈ ǠÈ ÊƦÈƬÈǧǽÉ ƾÈ ÈȇǞÈ
È ǧǁ È Ƕō ÉƯǾÉ ǠÈ ÉƦǏÌ ÉƗǾÊ ȈǧÊ ǂÉ ǸÈ ǟÉ ǲÈ ƻÈ ƽÌ ÈƘǧÈ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǾÊ ÊƥơȂÌ ÈƫÈƘǧÈ
ǺÉ ÌƥƧÉ ƽÈ ƢÈƦǟÉ ǾÉ ÈǳǱƢ Êْ‫ إ‬ƔÊ Ȑَ‫ ا‬ǗÊ ǲÉ ưÌ ǷÊ ơÈǀǿÈ ƔÉ Ȑŏ
È ǬÈ ǧÈ ǽÉ ȂÉƥǂÈ ǌÌ ÈȇǹÌ ÈƗǶÌ ǿÉ ǂÈ ǷÈ ÈƘǧÈ ǲÊ Êƥȍơ َ‫ ا‬ǘǳơơÈǀǿÈ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ
ǶÌ ȀÉ ÈǳǲŎ ƷÊ ÉƗȏȆ َ‫ ا‬ŏǻÊƛǶō ȀÉ Ǵō ǳơÊَّ‫لله‬ơȁ È ǂÉ ǸÈ ǟÉ ǱƢ
È Ȑَّ‫ ا‬ǯ~ È ǬÈ ǧÈ nÊَّ‫لله‬ơȁÈ ǶÌ ȀÉ ÈǳƢȀÈ ÈƬÌǴǴÈ ƷÌ ÈƗ~ƪÊ ǷÊ Ƣǐǳơ ō
nǶÌ ȀÉ ÈǳǾÉ ÈƬÌǴǴÈ ƷÌ ÈƗƢًƠȈÌ ǋ Ì ȀȈÈÌ ǴǟÈ ǵÉ ǂŏ ƷÈ ÉƗȏَ‫ ا‬ȁ
È ǶÊ È ǶÊÌ ȀȈÈÌ ǴǟÈ ǾÉ ÈƬǷÌ ǂō ƷƢ
È ًƠȈÌ ǋÈ
306- (1048) Mahmud b. Lebid el-Ensâ� rî�’den: “Ö� mer b. el-Hattab radı-
yallahu anh, Şam’a gelince, Şam halkı oranın havasının ağ� ırlığ� ından ve veba
hastalığ� ından şikâ� yet ederek: “Bizi ancak şu içki iyileştiriyor” dediler. Ö� mer
radıyallahu anh: “Şu bal şerbetini için” deyince, onlar: “Bal bizi iyileştirmiyor”
dediler. İ�çlerinden biri de Ö� mer radıyallahu anh’e: “Sen bu baldan sarhoş et-
meyen bir şarap mı yapmamızı istiyorsun?” deyince, Ö� mer radıyallahu anh:
“Evet” dedi. Onlar da ü� çte ikisi gidip biri kalıncaya kadar bal kaynatıp Ö� mer
radıyallahu anh’e getirdiler Ö� mer radıyallahu anh parmağ� ını şerbete batırıp
çıkarınca şerbet sü� nmeye başladı. Bunun ü� zerine Ö� mer radıyallahu anh: “Bu
kaynatılmış ü� zü� m şırası gibidir. Develere sü� rü� len katran gibi katılaşmış” dedi
ve bunu içmelerine mü� saade etti. Ubade b. Sâ� mit radıyallahu anh, Ö� mer radı-
yallahu anh’e: “Vallahi bunu sen helal kıldın” deyince, Ö� mer radıyallahu anh:
“Hayır! Vallahi. Ey Allah’ım senin bunlara haram kıldığ� ın hiçbir şeyi ben helal
1458 Zayıf. Şafii, Sunen (17315, 17316) mü� rseldir.

590 İmam Şafiî
kılmıyorum. Senin helal kıldığ� ın hiçbir şeyi de bunlara haram kılmıyorum.”1459
ǮÇ ÊǳƢǷ È ǴǗÈ ȆÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǩƢ

Ê ÈǻÈƗ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ƸÌ
È ǺÊ Ìƥǆ È ƸÈ ǇÌ Êƛ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
Ȇō ÈƥÉƗȁ
È ȅÊ Èْ‫ أ‬ƨÈ ƸÌ
ō ǁƢǐÈ Ìǻȋơ È ǴǗÈ ƢÈƥÈƗȁ
È Ƶơ
Ê ǂō ƴÌÈ ǳơǺÈ ÌƥƧÈ ƾÈ ȈÌÈƦǟÉ ƢÈƥÈƗȆǬÊ ǇÌ ÈƗƪÉ ǼÌ ǯ
É ǱƢÈÈ ǫǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ
nƪÌ ǷÈ ǂŏ Ʒ É ƾÈ È ǳơǹō Êƛ~ǱƢ
Ì ǫǂÈ ǸÌ ƼÌ Ç ǶÌ ǿÉ ƔƢÈ ƴÈ
È ǬÈ ǧÈƩƕ È ǧÇǂǸÌ ÈƫȁÌ ÈƗƺȈ
Ç ǔÈÊ ǧǺÌ ǷÊ ƢًƥơǂÈ ǋ
È ƤÇ ǠÌ ǯ È ǺÈ Ìƥ
ƪÉ ǸÌ ǬÉ ǧÈ ~ǆ È ǫnƢǿÈ ǂÌ ǈÊ ǯƢÈ
Æ ÈǻÈƗǱƢÈ Ê ǳơǽÊ ǀÊ ǿÈ ȄÈǳÊƛǶÉ
Ì ǧÊǁơǂÈ ƴÌ Ì ǫǆ É ÈǻÈƗƢÈȇ~ƨÈ ƸÌÈ ǴǗÈ ȂÉƥÈƗǱƢÈ ǬÈ ǧÈ
nƩÌ ǂÈ ǈō ǰÈ ÈƫȄōƬƷƢ È ȀÈ ǴÊ ǨÈ ǇÌ ÈƘÊƥƢȀÈ ÉƬÌƥǂÈ ǔÈ Ç ǂÈ ȀÌ ǷÊ ȄÈǳÊƛ
È ǧƢÈǼÈǳǅơ
307- (1033) Enes b. Malik radıyallahu anh>den: “Ebû� Ubeyde b. el-
Cerrah radıyallahu anh>e, Ebû� Talha el-Ensarî� radıyallahu anh>e ve Ü� bey
b. Ka’b radıyallahu anh>e hurma koruğ� u ile kuru hurmadan yapılmış içki
dağ� ıtıyordum. O sırada biri gelip: “Şarap haram kılındı” deyince, Ebû� Talha
radıyallahu anh: “Ey Enes! Kalk şu şarap testisini kır” dedi. Hemen kalktım,
havanı aldım, şarap testisine vurdum. Testi param parça oldu.”1460
É ǇÉ ǁȄ
È ȀÈ Èǻ~ǱƢÈÈ ǫȄÈǧȁÌ ÈƗȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǩƢÈ ƸÈ ǇÌ ÊƛȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
Èْ‫ أ‬ȁ
nÊǂǸÈ ƷÌ ȋơ Èǒ Èْ‫ أ‬ȁÊ
Ê ÈȈÌƥȋơ È ǂǔÈ ƻÌ ȋơ È ǳơǀÊ ȈÊƦÈǻǺÌ ǟÈ Ƕō
Èْ‫ أ‬ǂŏ ƴÌ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
È ǴǇÈ ȁ
308- (1035) İ�bn Ebi Evfa dedi ki: “Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem
yeşil, beyaz ve kırmızı testilerde meşrubat bekletmeyi yasakladı.”1461
É ǇÉ ǁȄ
ǱȂ É ǬÉ ÈȇƢǈً ÈǻÈƗƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ
È ȀÈ Èǻ~ǱȂ È ǱȂÉ ǬÉ ÈȇȅÊ ō ǂǿÌ ǄŎ ǳơƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ
È ǹƢ É ÈȈǨÌ ǇƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
nǾÊ ȈǧÊ ÈǀÈƦÈƬǼÌÉȇǹÌ ÈƗƪō
Ê ǧǄÈ ǸÌÉ ǳơȁ
È ƔÊ ƢōƥƾŎ ǳơǺÊ ǟÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
309- (1038) Enes radıyallahu anh’den: Rasulullah sallallahu aleyhi ve
sellem içinde nebiz/hoşaf yapılan kabak ve ziftli kaplardan yasakladı.”1462

El-Müsned 591
È ǇÉ ǁ
ǱȂ È ǹō ÈƗ ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ǸÈ È ÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ȅÊ
È ǴǇȆ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ǹƢ
ȂÉƥÈƗǱȂ
É ǬÉ ÈȇǱƢÈ
È ǫnƪō È ƔÊ ƢōƥƾŎ ǳơȆǧÊ ơȁÉǀÊƦǼÌÈƫȏ~
Ê ǧǄÈ ǸÌÉ ǳơȁ َ‫ ا‬ǱƢÈ È ǫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
ŚÈ ǬÊ ōǼǳơȁ
È ǶÈ ÊƫƢÈǼƸÌ
È ǳơơȂÉƦÊǼÈƬƳơ
Ì ȁ
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Kabak ve ziftli kaplarda nebiz/hoşaf
yapmayın.” Ebu Hureyre şö� yle derdi: “Hantem ve nukayyerden sakının”1463
ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƾÇ ǿÊ ƢƴÈ ǷÉ ǺÌ ǟÈ ǱÊ ȂÈ ƷÌ ȋơ
Èْ‫ أ‬ǹƢ
È ǸÈ ȈÈÌ ǴǇ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ǆ È ǫÊƨÊ ÈȈǟÊ ȁÌ ȋơ
È ȈÈÌ ǳ~ǾÉ ÈǳǲȈ Èْ‫ أ‬ǺÊ ǟÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
É ǇÉ ǁȄ È ǫǍƢ
È ȀÈ ÈǻƢǸÈō ǳǱƢÈ Ê ǠÌÈ ǳơ
Ê ǧǄÈ ǸÌÉ ǳơÊǂȈÌ ǣÈ ȆǧÊ ǶÌ ȀÉ ÈǳǹÈ ƿÊ ÈƘǧÈ ƔƢً ǬÈ Ǉ
nƪō Ê ƾÉ ƴÊ ÈȇǅƢ
Ê ōǼǳơǲŎ ǯÉ
311- (1036) Abdullah b. Amr b. el-As radıyallahu anhuma’dan: “Rasu-
lullah sallallahu aleyhi ve sellem bazı kaplardan yasaklayınca O’na: “Herkes
kırba bulamıyor” dediler. Bunun ü� zerine onlara ziftli olmayan kaplar kullan-
maları için izin verdi.”1464
ƪÌÉ ǴÈƦÌǫÈƘǧÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÉ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÉ ƦÌ ǟÈ ǱƢÈ
È ǫ ǾÊ ȇÊǃƢǤÈ Ƿ
Èǒ Ê ǠÌ ÈƥȆǧÊ ǅƢÈ ōǼǳơƤÈ ǘÈ ƻ È Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
È ǴǇÈ ȁ
ƔÊ ƢōƥƾŎ ǳơȆǧÊ ÈǀÈƦǼÌÉȇǹÌ ÈƗȄȀÈ Èǻ~ơȂÉǳƢÈǫǱƢÈ È ǫơÈƿƢǷÈ ƪÌ É ǳÈƘǈÈÈ ǧǾÉ ǤÈ ǴÉ ÌƥÈƗǹÌ ÈƗǲÈ ƦÈÌ ǫǥÈ ǂÈ ǐÈ ÌǻƢÈǧǽÉ ȂÈ ƸÌ Èǻ
Ê ǧǄÈ ǸÌÉ ǳơȁÈ
nƪō
312- (1041) Abdullah b. Ö� mer radıyallahu anhuma>dan: “Rasû� lullah
sallallahu aleyhi ve sellem, gazvelerinin birinde insanlara hitabede bulundu.
Ben de sü� ratle kendisine doğ� ru gittim. Fakat ben yanına varmadan hutbesini
bitirdi. Oradakilere: “Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem ne sö� yledi?” diye sordu-
ğ� umda: “Kabak ve ziftli kap içerisinde nebiz/hoşaf bırakılmasını yasakladı”
denildi.”1465

592 İmam Şafiî
È ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ

ȆÈ ǓÊ ǁ ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƔÊ Ȑَ‫ ا‬ǠÌÈ ǳơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ƪōÊ ǧǄÈ ǸÌÉ ǳơȁÈ ƔÊ ƢōƥƾŎ ǳơȆǧÊ ÈǀÈƦǼÌÉȇǹÌ ÈƗȄȀÈ ÈǻǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ
È ǇÉ ǁ
313- (1037/1) Ebû� Hureyre radıyallahu anh’den: “Rasulullah sallalla-
hu aleyhi ve sellem kabak ve ziftli kap içerisinde nebiz/hoşaf bırakılmasını
yasakladı.”1466
È ǺÊ ÌƥƾÊ ÈƦǠÌ Ƿ
ǺÌ ǟÈ ƤÇ ǠÌ ǯ È ƸÈ ǇÌ Êƛ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ
È ǺÌ ǟÈ ǩƢ É ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ǺÊ ǟÈ ȄȀÈ Èǻ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗ ǺÊ ȈÌÈƬÈǴƦÌ ǬÊ Ìǳơƪō
Ê ǴǏ È ǾÊ Ƿŏ ÉƗ
Ì ǫ ƪÌ ÈǻƢǯÈ ȁ
È ƾÈ
nƧÇ ƾÈ ƷȄÈ
Ê ǴǟÈ ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǷÊ ƾÇ Ʒơ
Ê ȁÈ ǲō ǯơȁÉ É ǀÊƦÌǻơ~ǱƢÈ È ǫȁ È ǴÊ ƼÌ
È ǺÊ ȈÌ ǘȈ È ǳơ
314- (1034) Ma’bed b. Ka’b, annesinden rivayet ediyor. Onun annesi iki
kıbleye de yö� nelerek namaz kılanlardan idi. “Rasulullah sallallahu aleyhi ve
sellem iki meyveyi karıştırarak (hoşaf yapmaktan) yasakladı ve şö� yle buyur-
du: “Her birini tek başına hoşaf/nebiz yapın.”1467
ÉƅơȄōǴǏ
È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÇ
È ǂÊƥƢƳ È ǺÌ ǟÈ ÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ƧÇ ǁƢÈ ƴÈ ƷÊ ǺÌ ǷÊ ǁÆ ȂÌ ÈƬÈǧǺÌ ǰÉ ÈȇǶÈÌ ǳǹÌ ÊƜǧÈ ƔƢÆ ǬÈ Ǉ
Ê ǾÉ ÈǳÉǀÈƦǼÌÉȇǹƢ
È ǯÈ Ƕō
315- (1040) Cabir radıyallahu anh’den: Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem
için bir kırbada, kırba bulunamazsa taştan bir çanakta şıra yapılırdı.”1468
ǹō ÈƗ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÇ

È ǁƢǈÈ ÈȇǺÊ ÌƥƔÊ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǶÈ È ǴǇÌ ÈƗ ǺÊ ÌƥƾÊ ÌȇǃÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
È ǠȈً ǸÊ Ƴ
ȂÉ ǿÌ Ǆō ǳơȁÈ ǂÉ ǸÌ ōƬǳơȁƢ È ǂÉ ǈÌ ÉƦÌǳơȁÈ ǂÉ ǸÌ ōƬǳơÈǀÈƦǼÌÉȇǹÌ ÈƗȄȀÈ ÈǻǶō
È ǇÉ ǁÈ
ƢǠȈً ǸÊ ƳÈ
316- (1042) Ata b. Yesar’dan: “Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem ko-
1466 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (17405) Ahmed (2/10)

1467 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (17397) Ebu Katade radıyallahu anh’den: Muslim
(1988)
El-Müsned 593
ruk hurma ile olgunlaşmış taze hurmanın ve kuru hurma ile kuru ü� zü� mü� n
aynı kapta nebiz/hoşaf yapılmasını yasakladı.”1469
ȏَ‫ ا‬ǵÈ ƾō ǬÈ Èƫ ƾÈ È ǹƢ

Ì ǫ ƢǷً Ȑَ‫ ا‬ǯ È ǂǰÊ ǈÌ ǸÌÉ ǳơÊǂǯÌ ƿÊ ȆǧÊ ƲŎ ÈƬƸÌ ÉȇȂÈ ǿÉ ȁ
È ǯÈ ȁÊ È Ȇō ǠÊ ǧÊ Ƣǌǳơ
ō ƪÉ ǠÌ ǸÊ ǇÈ
ƪÈ ÌȇÈƗǂÈÈ ǧÈƗǲȈÈ ǫÊǱÆ Ȑَ‫ ا‬Ʒ
È ǱƢÈ È ǫǹÌ ÊƜǧÈǂÌ ǰÈ ǈÌ ÈȇǶÈÌ ǳȁ
È Ƨً ǂÈ ǌÈ ǟÈ ƣÊ È ǹÌ ÊƛƪÈ ÌȇÈƗǁÈ ÈƗǱƢ
È ǂǋ È ǬÈ ǧÈǾÉ ǜÉ ǨÈ ƷÌ ÈƗ
ǾÉ ÈƥÊǂǋ
È ǖÈ Ŏ ǫƢًƠȈÌ ǋ È ǫÊǵÆ ơǂÈ Ʒ
È ƪÈ ÌȇÈƗǂÈÈ ǧÈƗǾÉ ÈǳǲȈ È ǱƢÈ È ǫǹÌ ÊƜǧÈǂÈ ǰÊ ǈÈ
È ǧƶȇ ŏ ǾÉ ƬÌÈƥƢǏÈ ÈƘǧÈƱÈ ǂÈ ƻ
É ǂǳơ È ǹÌ Êƛ
È ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ȆŎ ǠÊ ǧÊ Ƣǌǳơ
ƢǷ~ ō ǱƢÈ È ǫƢǷơً ǂÈ ƷÈ ƶȇ É ǂǳơ
ŏ ǾÉ ÌƫǂÈ ōȈǏ È ǾÊ ǧÊ ȂÌ ƳȄÈ
È Ƕō ÉƯȏÅ Ȑَ‫ ا‬Ʒ È ǳÊƛǁƢÈ ǏÈ ȁÈ
È ǾÉ ǴÉ ȈǴÊ ǬÈ ǧÈ ǽÉ Ś
nǵÆ ơǂÈ Ʒ É Êưǯ
È ǂÈ ǰÈ ǇÌ ÈƗ
317- Rebi dedi ki: “Şafii’nin sarhoş edici ö� zelliğ� inin zikredilmesini hü� c-
cet getirdiğ� ini işittim. Ezberleyemediğ� im sö� zü� daha ö� nce geçmişti. Şö� yle
dedi: “On yudum içtiğ� inde sarhoş olmasa ne dersin?” Eğ� er: “Helal” derse de-
nilir ki: “Gö� rmez misin, dışarı çıksa kendisinden içki kokusu hissedilir.” Eğ� er
“Haramdır” derse ona denilir ki: “Gö� rmez misin, karnına helal olarak giden
bir şey içiyor, sonra haram bir şeyin kokusuna dö� nü� yor?” Şafii rahimehullah
dedi ki: “Çoğ� u sarhoş eden şeyin azı da haramdır.”
Diyetler
ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈǠÊ Ǉ È ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÌ ǟÈ ƽÇ ƢǸō Ʒ È ǺÌ ǟÈ ǹƢ È ǈō Ʒ

È ǺÉ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇȂÈ ǿÉ ȁ È ƨÉ ǬÈ ŏưǳơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È Ǩō ǟÈ ǺÊ ÌƥǹƢ
È ǹƢ È ǸÈ ưÌ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ǲÇ ȀÌ Ǉ È ǺÊ ÌƥƨÈ ǷƢÈ ǷÈ ÉƗ
É ƭÇ Ȑَ‫ا‬ÈƯȃƾÈ ƷÌ ÊƛǺÌ ǷÊ ȏَّ‫ا‬ÊƛƝÊ
Ç ÈŻÊƛƾÈ ǠÌ ÈƥÇǂǨÌ ǯ
ƾÈ ǠÌ ÈƥƢًǻǃÊ ȁÌ ÈƗǹƢ Ç ǂǷơÌ ǵÉ ƽÈ ǲŎ ƸÊ Èȇȏùَ‫ ا‬ǱƢÈ È ǫǶō È ǴǇÈ ȁÈ
ùǆ Ç ǨÌ ÈǻÊǂȈÌ ǤÈ Êƥǆ Ç ǐÈ ƷÌ Êƛ
Ç ǨÌ ÈǻǲÊ ƬÈÌ ǫȁÌ ÈƗǹƢ
318- (634) Osman b. Affan radıyallahu anh’den: “Rasû� lullah sallallahu
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Kişinin kanı ancak şu üç şeyden biriyle
helal olur: İmandan sonra küfre dönmek, evlilik yaşadıktan sonra zina

594 İmam Şafiî
veya cana karşı olmaksızın adam öldürmek.”1470
È ǺÊ ÌƥƨÈ ǷƢÈ ǷÈ ÉƗ ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈǠÊ Ǉ

ǺÊ ÌƥǲÊ ȀÌ Ǉ È ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÌ ǟÈ ƽÇ ƢǸō Ʒ È ǺÌ ǟÈ ƨÉ ǬÈ ŏưǳơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȏù
َ‫ ا‬ǱƢÈ È ǫǶō
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǇÉ ǁ È ǸÈ ưÌ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ǦÇ ȈÌÈǼƷÉ
È ǹƢ
ǹƢÇ ǐÈ ƷÌ ÊƛƾÈ ǠÌ ÈƥȄًǻǃÊ ȁÌ ÈƗǹƢ É ƭÇ Ȑَ‫ا‬ÈƯȃƾÈ ƷÌ ÊƜÊƥȏَّ‫ا‬ÊƛǶÇ ǴÊ ǈÌ Ƿ
Ç ÈŻÊƛƾÈ ǠÌ ÈƥǂÆ ǨÌ ǯ É ƝÊ Ç ǂǷơÌ ǲÉ ƬÈÌ ǫǲŎ ƸÊ Èȇ
Ç ǨÌ ÈǻǲÉ ƬÈÌ ǫȁÌ ÈƗ
Ç ǨÌ ÈǻÊǂȈÌ ǤÈ Êƥǆ
ùǆ
319- (634/1) Osman radıyallahu anh’den: Rasulullah sallallahu aley-
hi ve sellem şö� yle buyurdu: “Bir müslümanın öldürülmesi ancak şu üç
şeyden biriyle helal olur: İmandan sonra küfür, evlendikten sonra zinâ
veya cana karşı kısas olmaksızın adam öldürmek.”1471
ƾÈ ȇÊǄÈȇǺÊ ÌƥƔÊ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ç ȀÈ ǋÊ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƮÊ ȈōÌ ǴǳơǺÊ ǟÈ ǹƢ È ǈō Ʒ È ǺÉ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǽÉ ǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗǾÉ ōǻÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ƽÊ ơƾÈ ǬÌ ǸÊ ÌǳơǺÊ ǟÈ ÊǁƢÈȈƼÌ Ê ǳơǺÊ Ìƥȅŏ ƾÊ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ ȆÊưȈōÌ Ǵǳơ
ŏ
ȃƾÈ ƷÌ ÊƛƣÈ ǂÈ ǔÈ È ǧȆÊǼǴÈÈƫƢǬÈ ǧÈÊǁƢǨō ǰÌ É ǳơǺÈ ǷÊ ȐÅ ƳÉ ǁÈ ƪȈ É ǬÊ ÈǳǹÌ ÊƛƪÈ ÌȇÈƗǁÈ ÈƗÊَّ‫لله‬ơǱȂ È ǇÉ ǁƢ È ÈȇǱƢÈ È ǫǾÉ ōǻÈƗ
È ǇÉ ǁƢ
ǱȂ È ÈȇǾÉ ǴÉÉƬÌǫÈƘǧÈÈƗ Êَّ‫ للِه‬ƪÉ ǸÈÌ ǴǇÌ ÈƗ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ƧÇ ǂÈ ƴÈ ǌÈ Êƥ ȆŏǼǷÊ Èƿȏ َ‫ ا‬Ƕō ÉƯ ƢȀÈ ǠÈ ǘÈ ǬÈ ǧÈ ǦÊ ȈÌ ǈǳƢ
ō Êƥ ȅō ƾÈ Èȇ
ƢÈȇƪÌ É ǴǬÉ ǧÈ nǾÉ ǴÌ ÉƬǬÌ Èƫ ȏ~ َ‫ ا‬Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁ È ǱƢÈÈ ǫ ƢȀÈ ÈǳƢÈǫ ǹÌ ÈƗƾÈ ǠÌ ÈƥÊَّ‫لله‬ơ
Êَّ‫لله‬ơǱȂÉ ǇÉ ǁ È ǱƢ È ǫǹÌ ÈƗƾÈ ǠÌ ÈƥǮÈ ÊǳƿÈ ǱƢÈ
È ǬÈ ǧÈ ǾÉ ǴÉÉƬÌǫÈƘǧÈÈƗƢȀÈ ǠÈ ǘÈ È ǫǶō ÉƯȅƾÊ ÈȇǞÈ ǘÈ È ǫǾÉ ōǻÊƛÊَّ‫لله‬ơǱȂ
È ǇÉ ǁÈ
ǮÈ ōǻÊƛȁÈ ǾÉ ǴÈÉƬǬÌ Èƫ ǹÌ ÈƗ ǲÈ ƦÈÌ ǫ ǮÈ ÊƬÈǳǄÊ ǼÌ ǸÈ Êƥ ǾÉ ōǻÊƜǧÈ ǾÉ ÈƬÌǴÈƬÈǫ ǹÌ ÊƜǧÈ ǾÉ ǴÌ ÉƬǬÌ Èƫ ȏ~
َ‫ ا‬Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
nǱƢÈÈ ǫȆÊƬōǳơǾÉ ÈƬǸÈ ǴÊ ǯ È ǱȂÈ ǬÉ ÈȇǹÌ ÈƗǲÈ ƦÈÌ ǫǾÊ ÊƬÈǳǄÊ ǼÌ ǸÈ Êƥ
320- (747) Ubeydullah b. Adiy b. el-Hıyar’dan: “el-Mikdad radıyallahu
anh dedi ki: “Ey Allah’ın Rasulü� ! Kafirlerden biriyle karşılaşsam, benimle vu-
ruşsa, iki elimden birini kılıçla kesse, sonra benden bir ağ� acın arkasına sığ� ın-
sa ve “Allah’a teslim oldum” dese, bunu sö� yledikten sonra onu ö� ldü� rebilir mi-
1470 Sahih. Şafii, Sunen (16546) Muslim, Abdullah b. Mes’ud radıyallahu anh’den
(1676)
1471 Sahih. Şafii, Sunen (15641) Hakim (4/350) Ebu Davud (4502) Ahmed (1/61,
437)
El-Müsned 595
yim ey Allah’ın rasulü� !” Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu:
“Onu ö� ldü� remezsin.” Ben: “Ey Allah’ın Rasulü� ! O elimi kestikten sonra bunu
sö� ylese ö� ldü� remez miyim?” Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem: “Hayır,
öldüremezsin. Eğer öldürürsen o senin onu öldürmenden önceki konu-
muna gelir, sen de onun bu kelimeyi söylemesinden önceki konumuna
gelirsin.”1472
Ê Ƹō ǔǳơ
ǹō ÈƗ ǭƢ ō ǺÊ ÌƥƪÊ ÊƥƢÈƯ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈƥȐَ‫ ا‬ǫÊ ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƣȂ È ŎȇÈƗ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǾÊ Êƥƣŏ
È ǀǟÉ ƢÈȈÌǻƾŎ ǳơȆǧÊ ƔÇ ȆÌ ǌÈ ÊƥǾÉ ǈÈ ǨÌ ÈǻǲÈ ÈƬÈǫǺÌ Ƿ~
nƨÊ ǷƢÈ ÈȈǬÊ ÌǳơǵÈ ȂÌ Èȇ
321- (748) Sabit b. ed-Dahhak radıyallahu anh’den: Rasulullah sallalla-
hu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Kim dünyada kendisini bir şeyle öldü-
rürse kıyamet gününde onunla azap olunur.”1473
ǱƢÈÈ ǫ ǽÊ ƾŏ ƳÈ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÊ ÌƥÊǂǨÈ ǠÌ Ƴ È ǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǺÉ ÌƥǶȈ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Êَّ‫لله‬ơȄÈǴǟÈ ǅƢ Ê ōǼǳơȃƾÈ ǟÌ ÈƗǹō ÊƛƣƢ Ê Ƕō
Æ ÈƬǯ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǦÊ ȈÌ Ǉ È ǶÊ ÊƟƢÈǫȆǧÊƾÈ ƳÊ ȁÉ
ǾÊ ȈÊǳơȂÈ Ƿ È ǾÊ ÊƥǁÊ ƢǓ
È ǂÈ ȈÌ ǣÈ ȄōǳȂÈ ÈƫǺÌ ǷÈ ȁ È ǂÈ ȈÌ ǣÈ ƣÊÉ ǁƢǔǳơ
ō ȁ È ǾÊ ǴÊÊƫƢÈǫǂÈ ȈÌ ǣÈ ǲÉ ÊƫƢǬÈ ÌǳơȄÈǳƢǠÈ Èƫȁ È ǾÉ ÈǻƢƸÈ ƦÌ ǇÉ
Ƕō
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷȄÈ
É ǴǟÈ ǾÉ ÈǻƢƸÈ ƦÌ Ǉ É Éَّ‫لله‬ơǱÈ ǄÈ ÌǻÈƗƢǸÈ ÊƥǂÈ ǨÈ ǯ
È ƾÌ ǬÈ ǧÈ
322- (749) Cafer b. Muhammed babasından, o da dedesinden: “Nebî� sal-
lallahu aleyhi ve sellem’in kılıcının kılıfında şu yazı bulundu: “Allah Subhane-
hu ve Teâ� lâ� ’ya insanların en çok dü� şmanlık edeni katilinden başkasını ö� ldü� -
ren ve kendisine vurandan başkasına vurandır. Efendisinden başkasını sahip
edinen kö� le Allah Subhanehu’nun Muhammed sallallahu aleyhi ve sellem’e
indirdiğ� ini inkar etmiştir.”1474

1474 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (15659) İ�brahim b. Muhammed metruktur. İ�bn
Cureyc tarikiyle: Abdurrazzak (18847)
596 İmam Şafiî
ƾÊ Ǹō ƸÈ ǷÉ ÇǂǨÈ ǠÌ ƳÈ ȆÊƥȋÈِ‫ أ‬ƪÌ È ǫ ǩƢ

É ǴǫÉ ǱƢÈ È ƸÈ ǇÌ Êƛ ǺÊ Ìƥ ƾÊ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ Ìƥơ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ê ǇÉ ǁÈ ƣơÊ ǂÈ ǫÊ ȆǧÊ ƪÌ ÈǻƢǯȆ È ÊƬōǳơƨÊ ǨÈ ȈƸÊ ǐǳơȆ ō ǧÊ ǹƢ È ǯƢÈ Ƿ È ȆŌ ǴÊ ǟÈ ǺÊ Ìƥ
ǺÌ ǷÈ ȁÈ ǾÊ ÊƥǁÊ ƢǓ
È ǂÈ ȈÌ ǣÈ ƣÊÈ ǁƢǔǳơ
ō ȁÈ ǾÊ ǴÊÊƫƢÈǫǂÈ ȈÌ ǣÈ ǲÈ ÊƫƢǬÈ ÌǳơÉَّ‫لله‬ơǺÈ ǠÈÈ ǳƢȀÈ ȈǧÊǹƢ È ǱƢ
È ǯù È ǬÈ ǧÈǶō È ǴǇÈ ȁÈ
ùǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ É ǴǟÈ Éَّ‫لله‬ơǱÈ ǄÈ ÌǻÈƗƢǸÈ ÊƥǂÈ ǨÈ ǯ
È ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷȄÈ È ƾÌ ǬÈ ǧÈ ǾÊ ÊƬǸÈ ǠÌ ÊǻȆŏ Êǳȁ
È ǂÈ ȈÌ ǣÈ ȄōǳȂÈ Èƫ
323- (750) Muhammed b. İ�shak’tan: Ebu Cafer Muhammed b. Ali’ye de-
dim ki: “Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’in kılıcının kılıfında bulunan
sahifede ne vardı?” Şö� yle dedi: “Orada şu vardı: Allah katilinden başkasını
ö� ldü� rene ve kendisine vurandan başkasına vurana lanet etmiştir. Kendisini
sahibinden başkasına nispet eden kö� le Allah’ın Muhammed sallallahu aleyhi
ve sellem’e indirdiğ� ini inkar etmiştir.”1475
ȄÈǴȈÈÌ ǳȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥȄǈȈ È ǟÊ ǺÌ ǟÈ ȁÌ ÈƗǶÊ ǰÈ ƸÌÈ ǳơǺÊ ǟÈ ȄÈǴȈÈÌ ǳȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ƢًǼǷÊ ƚÌ Ƿ
É ǖÈ ÈƦÈƬǣÌ ơǺÊ Ƿ~ È Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
É ǇÉ ǁÈ ǱƢÈÈ ǫǱƢÈ È ǫȄÈǴȈÈÌ ǳȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ
Êَّ‫لله‬ơƨÉ ÈǼǠÈÌ ǳǾÊ ȈÈÌ ǴǠÈÈ ǧǾÉ ÈǻȁƽÉ ǱƢ
È ƷÈ ǺÌ ǸÈ È ǧǱȂ Ê ÉƬǬÌ ǸÌÈ ǳơȆō Êǳȁ
È ȆÈ ǓÊ ǂÌ ÉȇǹÌ ÈƗȏَّ‫ا‬ÊƛǽÊ ƾÊ ÈȇƽÉ ȂÈÈ ǫȂÈ ȀÉ ǧÈ ǲÇ ƬÌ ǬÈ Êƥ
È ǥÆ ǂÌ Ǐ
nǱÆ ƾÌ ǟÈ ȏَ‫ ا‬ȁ È ǾÉ ǼÌ ǷÊ ǲÉ ÈƦǬÌ Éȇȏ
َ‫ ا‬ǾÉ ÉƦǔÈ ǣÈ ȁÈ
324- (751) İ�bn Ebi Leyla’dan: Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem şö� y-
le buyurdu: “Maktulün velilerini (diyetle) razı etmedikten sonra mümin
birini öldüren kişiye kısas uygulanır. Kim buna engel olursa Allah’ın
laneti ve gazabı onun üzerinedir. Allah onun ne farzını ne de nafilesini
kabul eder.”1476
Ç ǬÊ Èǳ ǺÊ ÌƥƽÊ ƢÈȇÊƛ ǺÌ ǟÈ ǂÈ ƴÈ ÌƥÈƗ ǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ

ǖȈ È ǺÊ ÌƥǮÊ ǴÊ ǸÌÈ ǳơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȃÈƗǂÈÈ ǧ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ È ǴǟÈ ȆÊƥÈƗ ǞÈ Ƿ
Ê ǇÉ ǁȄÈ È ƪÌÉ ǴƻÈ ƽÈ ǱƢÈ È ǫ ƨÈ ÈưǷÊÌ ǁ ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ
ȅǀÊ ōǳơơÈǀǿÈ ƲÌ ÊǳƢǟÈ ÉƗȆÊǼǟÌ ƽÈ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
Ê ǇÉ ǁÊ È ǂȀÌ ǜÈ ÊƥȅǀÊ ōǳơȆÊƥÈƗ
1475 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (15660) mü� rseldir. Bkz.: Muslim (1370)
1476 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (15661) mü� rseldir. Zuhri’den mü� rsel olarak: A -
durrazzak (17183) mevsul olarak: Beyhaki (8/25)
El-Müsned 597
ơÈǀǿÈ ǺÌ Ƿ~

È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁ È ǪÆ ȈǧÊ ǁ
È ǫȁù
È ǱƢÈ È ƤȈ Æ ÊƦǗÈ ȆŏǻÊƜǧÈ ǭÊ
È ǂȀÌ ǜÈ Êƥ
nǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ȆÊǼƴÌ Èƫȏَ‫ ا‬ȁ
È ǮÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ȆÊǼƴÌ Èȇȏَ‫ ا‬ǾÉ ōǻÊƛƢǷÈ ÈƗ~ǱƢÈ
È ǫǾÊ ÊƥƾÉ ȀÈ ǋÌ ÈƗȆÊǼÌƥơǱƢÈ
È ǫnǮÈ ǠÈ ǷÈ
325- (752) Ebu Rimse radıyallahu anh’den: “Babam ile beraber Rasu-
lullah sallallahu aleyhi ve sellem’in yanına girdik. Babam, Rasulullah sallal-
lahu aleyhi ve sellem’in sırtındakini gö� rdü� ve: “Beni bırak da sırtındakini
tedavi edeyim. Zira ben uzman bir tabibim” dedi. Rasulullah sallallahu aley-
hi ve sellem: “Yanındaki kim?” dedi. O da: “Şehadet ederim ki oğ� lumdur”
dedi. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Şü� phesiz o se-
nin suçun sebebiyle muaheze edilmez, sen de onun suçu yü� zü� nden sorumlu
tutulmazsın.”1477
È ǫ ǹƢ
ǱƢÈ Ç ōȈƷ È ǺÊ ÌƥǲÊ ÊƫƢǬÈ ǷÉ ǺÌ ǟÈ ǥȁ Ç ǂÉ ǠÌ Ƿ
È ǺÊ ÌƥÊǂȈÌ ǰÈ ÉƥǺÌ ǟÈ ȄǇȂ È Ƿ É ǺÉ ÌƥÉƿƢǠÈ ǷƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǺÈ ǈÈ ƸÌ È ǳơȁơÈ ƾً ǿÊ ƢƴÈ Ƿ É ǶÌ ȀÉ ǼÌ ǷÊ ÆƿƢǠÈ Ƿ É ǚÈ ǨÊ ƷÇ
È ǂǨÈ Èǻ ǺÌ ǟÈ ÈŚǈÊ ǨÌ ōƬǳơơÈǀǿÈ ƩÌ É ǀƻÈ ÈƗ Ƕō ÉƯ ǲÆ ÊƫƢǬÈ ǷÉ
ǝƢÆ ÈƦŏƫƢÈǧƔÆ ȆÌ ǋ È ǾÊ ȈƻÊ ÈƗǺÌ ǷÊǾÉ ÈǳȆÈ ǨÊ ǟÉ ǺÌ ǸÈÈ ǧ`ȄÈǳƢǠÈ ÈƫȁÈ ǭÈ ǁƢÈ ÈƦÈƫǾÊ ÊǳȂÈÌ ǫȆǧÊǶÇ Ʒơ Ê ǄÈ ǷÉ ǺÈ ÌƥǭƢ È Ƹō ǔǳơ ō ȁÈ
È ƧÊ ơǁÈ ȂÌ ōƬǳơǲÊ ǿÌ ÈƗȄÈǴǟÈ ƤÈ ÈƬǯ
ǲÈ ÈƬÈǫǺÌ Ƿ È ǹƢ È ǱƢÈ
È ǯ~ È ǫƨÊ Èȇȉơ>ÎÔÕƧ
ْ‫آ‬ ǂÈ ǬÈ ÈƦÌǳơ@^ǥȁ Ê ǂÉ ǠÌ ǸÌÈ ǳƢÊƥ
ȄÈǴǟÈ Ǒ È ǂÈÈ ǧȁ È ƨÉ Èȇƾŏ ǳơǾÉ ǼÌ ǷÊ ǲÉ ÈƦǬÌ Éƫȏَ‫ ا‬ȁ È ȀÈ ÊƥƽÈ ƢǬÈ ÉȇǹÌ ÈƗǪō Ʒ
È ǾÉ ǼÌ ǟÈ ȄǨÈ ǠÌ Éȇȏَ‫ ا‬ȁƢ Èǆ Ç ǨÌ ÈǻÊǂȈÌ ǤÈ ÊƥƢǈً ǨÌ Èǻ
Ƕō
È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ É ƨÊ Ƿō ȋ
Éَ‫ أ‬ǎÈ ƻō ǁÈ ȁ È ǾÉ ǼÌ ǟÈ ȄǨÈ ǠÌ ÉȇǹÌ ÈƗǲȈ
È ǲÉ ÈƬǬÌ Éȇȏَ‫ ا‬ȁ Ê ƴÊ Ìǻȍơ Êْ‫ إ‬ǲÊ ǿÌ ÈƗ
ǺÌ ǷÊ ǦȈ Æ ǨÊ ƼÌ ÈƫǮÈ ÊǳƿÈ `ǾÉ ÉǳȂÈÌ ǫǮÈ ÊǳƿÈ ȁƢ È ǨÈ ǟÈ ƔƢÈ ǋ È ƨÈ Èȇƾŏ ǳơÈǀƻÈ ÈƗƔƢÈ ǋ
È ǹÌ Êƛȁ È ǹÌ Êƛȁ È ǲÈ ÈƬÈǫƔƢÈ ǋ È ǹÌ Êƛ
È ƿÊƛȄÈǳƢǠÈ ÈƫÊَّ‫لله‬ơǺÈ ǷÊ ǦȈ
ƨÈ Èȇƾŏ ǳơǲÈ ǠÈ ƳÌ Æ ǨÊ ƼÌ ÈƫƨÉ Èȇƾŏ ǳơǱȂÉ ǬÉ Èȇ>ÎÔÕƧǂÈ ǬÈ ÈƦÌǳơ@^ÆƨǸÈ ƷÌ ǁÈ ȁ È ǶÌ ǰÉ ŏƥǁÈ
>ÕÔÎƧǂÈ ǬÈ ÈƦÌǳơ@^ǶȈ Æ ÊǳÈƗ ƣơÈ
Æ ǀǟÈ ǾÉ ǴÈ ǧÈ ǮÈ ÊǳƿÈ ƾÈ ǠÌ ÈƥȃƾÈ ÈƬǟÌ ơǺÊ ǸÈ È ǧ`ǱƢÈ È ǫ Ƕō ÉƯ ǲÉ ÈƬǬÌ Éȇȏَ‫ ا‬ȁÈ
ȆǧÊ ǶÌ ǰÈ È ǳƢǠÈ ÈƫǾÊ ÊǳȂÈÌ ǫȆǧÊ ǱƢÈ
É ǳȁ`ȄÈ È ǫȁ Æ ÊǳÈƗƣơÈ
È ǶȈ Æ ǀǟÈ ǾÉ ǴÈ ǧÈ ƨÊ Èȇƾŏ ǳơǀÊ ƻÌ ÈƗƾÈ ǠÌ ÈƥǲÈ ÈƬÈǫǺÌ Ƿ
È ǱȂÉ ǬÉ Èȇ
ȆǧÊ ǶÌ ǰÈ
É ǳǱȂ
É ǬÉ Èȇ>ÎÔÖƧǂÈ ǬÈ ÈƦÌǳơ@^ǹȂ É ǴǠÈÈ ǳƣƢ
È ǬÉ ōƬÈƫǶÌ ǰō Èْ‫ أ‬ÊǳȁÉƗƢÈȇÆƧƢÈȈƷ
Ê ÈƦÌǳȋơȆ È ǍƢÊ ǐÈ ǬÊ Ìǳơ
Ç ǠÌ ÈƥǺÌ ǟÈ ǶÌ ǰÉ ǔÉ ǠÌ ÈƥƢȀÈ ÊƥȆÊȀÈƬǼÌÈȇÆƧƢÈȈƷ
~ǲÈ ÈƬǬÌ ÉȇǹÌ ÈƗƨÈ ǧÈ ƢƼÈ ǷÈ ǒ Ê ǐÈ ǬÊ Ìǳơ
È ǍƢ
326- (755) Mukatil b. Hayyan dedi ki: “Şu tefsiri Muaz radıyallahu
1477 Sahih. Şafii, Sunen (15662) İ�bnu’l-Carud el-Munteka (770) Ebu Davud
(4495)
598 İmam Şafiî
anh’den ezberleyen; Mucahid, el-Hasen, ed-Dahhak b. Muzahim gibi bir top-

luluktan aldım. Allah Tebareke ve Teâ� lâ� ’nın: “Bununla beraber öldürülenin
kardeşi tarafından katil lehine bir şey affolunursa, artık örfe uymak ve
öldürülen (taraf)e (borcu) güzellikle ödemek gerekir.” (Bakara 178) aye-
ti hakkında dedi ki: “Tevrat ehline şö� yle yazılmıştı: Kim haksız yere bir cana
kıyarsa ona kısas uygulanır ve o affedilemez. Ondan diyet de kabul edilmez.
İ�ncil ehline ise şö� yle yazılmıştı: o affedilirse (kısas olarak) ö� ldü� rü� lmez. Mu-
hammed sallallahu aleyhi ve sellem’in ü� mmetine ise şö� yle ruhsat kılındı: Di-
leyene kısas olarak ö� ldü� rü� lü� r, dileyene diyet vardır, dileyen de affeder. Bu da
Allah Teâ� lâ� ’nın: “Bu, rabbinizden size bir kolaylık ve rahmettir” (Bakara
178) kavlidir.1478 Diyet, Allah Teâ� lâ� ’dan bir kolaylıktır. Zira diyet alındığ� ında
kısas olarak ö� ldü� rü� lmez.1479 Sonra şö� yle buyurmuştur: “Buna rağmen, kim
bundan sonra haddi aşarsa, onun için, acısı büyük azâb vardır” (Bakara
178) Kim diyet aldıktan sonra ö� ldü� rü� rse ona can yakıcı bir azap vardır.1480 Al-
lah Teâ� lâ� ’nın: “Kısasta sizin için hayat vardır. Ey akıl sahipleri! Ta ki sa-
kınasınız.” (Bakara 179) ayeti hakkında şö� yle dedi: “Sizin için kısasta hayat
vardır. Bu sayede birbirinizi ö� ldü� rme korkusuna son verirsiniz.”1481
ơƾً ǿÊ ƢƴÈ ǷÉ ƪÉ ǠÌ ǸÊ ǇÈ ǱƢÈ È ǫ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÉ Ìƥ ȁǂÉ ǸÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ Ìƥ ǹƢ É ÈȈǨÌ ǇÉ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǍƢ É ǐÈ ǬÊ ÌǳơǲȈ È ÊƟơǂÈ ǇÌ ÊƛȆÊǼÈƥȆǧÊǹƢ È ǱȂ
È ǯù É ǬÉ ÈȇǶÌ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÈ ÌƥơƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ È ǱȂ É ǬÉ Èȇ
ǍƢ É ǐÈ ǬÊ ÌǳơǶÉ ǰÉ ȈÈÌ ǴǟÈ ƤÈ ÊƬǯ`É ƨÊ Ƿō ȋơÉْ‫ أ‬ǽÊ ǀÊ ȀÈ ÊǳȄÈǳƢǠÈ ÈƫȁÈ ǭÈ ǁƢÈ ÈƦÈƫÉَّ‫لله‬ơǱƢ É ȀȈǧÊǺÌ ǰÉ ÈƫǶÈÌ ǳȁÈ
È ǬÈ ǧÈƨÉ Èȇƾŏ ǳơǶÊ
ǾÊ ȈƻÊ ÈƗ ǺÌ ǷÊ ǾÉ Èǳ ȆÈ ǨÊ ǟÉ ǺÌ ǸÈ
È ǧ ȄÈưÌǻȋƢÉْ‫ أ‬Êƥ ȄÈưÌǻȋơ È ƾÊ ƦÌ ǠÌÈ ǳƢÊƥ ƾÉ ƦÌ ǠÌÈ ǳơȁ
Éْ‫ أ‬ȁ È ǂŏ ƸÌÉ ǳƢÊƥ ǂŎ ƸÌÈ ǳơȄÈǴƬÌ ǬÈ ÌǳơȆǧÊ
^ÆƨǸÈ ƷÌ ǁÈ ȁ È ǶÌ ǰÉ ŏƥǁ È ǺÌ ǷÊ ǦȈ Æ ǨÊ ƼÌ Èƫ ǮÈ ÊǳƿÈ ǹƢ Ç ǈÈ ƷÌ ÊƜÊƥ ǾÊ ȈÈÌ ǳÊƛ ƔơÆ ƽÈ ÈƗȁ
È ǥȁÊ ǂÉ ǠÌ ǸÌÈ ǳƢÊƥ ǝƢÆ ÈƦŏƫƢÈǧ ƔÆ ȆÌ ǋÈ
ǾÉ ǴÈ ǧÈ ǮÈ ÊǳƿÈ ƾÈ ǠÌ ÈƥȃƾÈ ÈƬǟÌ ơǺÊ ǸÈÈ ǧ`ǶÌ ǰÈ É ǴƦÈÌ ǫ ǹƢ È ǺÌ ǷȄÈ
È ǯ È ǴǟÈ ƤÈ ÈƬǯƢ È Ǹō ǷÊ >ÎÔÕƧǂÈ ǬÈ ÈƦÌǳơ@
ø>ÎÔÕƧǂÈ ǬÈ ÈƦÌǳơ@^ǶȈ Æ ÊǳÈƗƣơÈ Æ ǀǟÈ
327- (756) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’dan: “İ�srailoğ� ullarında kısas
vardı fakat diyet yoktu. Allah Tebarek ve Teâ� lâ� bu ü� mmet hakkında şö� yle

1481 Zayıf. Şafii, Sunen (15871) Muaz b. Musa meçhuldü� r.
El-Müsned 599
buyurmuştur: “Öldürülenler hakkında size kısas yazıldı; hüre karşılık

hür, köleye karşılık köle, kadına karşılık kadın. Bununla beraber öldü-
rülenin kardeşi tarafından katil lehine bir şey affolunursa, artık örfe
uymak ve öldürülen (taraf)e (borcu) güzellikle ödemek gerekir. Bu,
Rabbinizden size bir kolaylık ve rahmettir.” (Bakara 178) Sizden ö� nceki-
lere yazılanlara nispeten hafifletmedir. “Buna rağmen, kim bundan sonra
haddi aşarsa, onun için, acısı büyük azâb vardır.” (Bakara 178)”1482
ǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ

È ǺÌ ǟÈ ƤÇ ÌƟƿÊ ȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÇ ÌȇƾÈ ǧÉȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥǲȈ È ǟÊ ƢǸÈ ǇÌ ÊƛǺÉ ÌƥƾÉ Ǹō ƸÈ ǷƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗȆŏ ÊƦǠÌ ǰÌ È ǳơƶÇ ÌȇǂÈ ǋȆ
É ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ȅÊ ŏ ǂÉƦǬÌ ǸÌÈ ǳơƾÇ ȈǠÊ ǇȆ
È ÊƥÈƗ
ơȂŎƦƷÈ ÈƗ ǹÌ Êƛȁ Ê ǺÈ ȈÌÈƥǾÉ ǴÉ ǿÌ ÈƘǧÈ ǲȈ
È ǲÉ ǬÌ ǠÌÈ ǳơǶÉ ȀÉ ǴÈ ǧÈ ơȂŎƦƷÈ ÈƗ ǹÌ Êƛ ǺÊ ȈÌÈƫǂÈ ÈȈƻ Æ ÊƬǫÈ ǾÉ Èǳ ǲÈ ÊƬǫÉ ǺÌ Ƿ~
È ǱƢÈ Èǫ
nƽÉ ȂÈ ǬÈ ÌǳơǶÉ ȀÉ ǴÈ ǧÈ
328- (930/2) Ebu Şureyh el-Ka’bî� radıyallahu anh’den: Rasulullah sal-
lallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Kimin bir adamı öldürülürse
onun ailesi iki şey arasında muhayyerdir; ya diyet ödenmesi yada kısas
yapılması.”1483
ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ǸÈ È ÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ÇŚÊưǯȆ

È ǴǇȆ È ÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÌ ǟÈ ÇǂǸÈ ǠÌ Ƿ
È ǺÌ ǟÈ ƨÉ ǬÈ ŏưǳơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
329- (1184) Ebu Hureyre radıyallahu anh, Nebî� sallallahu aleyhi ve
sellem’den aynısını veya aynı manada rivayet etmiştir.1484
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ǅÇ ȁƢÈ É ǗǺÌ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǕÊ ȂÌ ǈǳƢ ō ÊƥƾÇ ǴÌ ƳÈ ȁÌ ÈƗƧÇ ǁƢÈ ƴÈ ƸÊ ÊƥǶÌ ȀÉ ÈǼȈÌÈƥǹȂ
É ǰÉ ÈƫƢōȈǷÊ ŏ ǁȆǧÊƨÇ ōȈǸŏ ǟÊ ȆǧÊǲÈ ÊƬǫÉǺÌ Ƿ~ È ǱƢÈ È ǫǾÉ ōǻÈƗǶō È ǴǇÈ ȁÈ
ǺÌ ǸÈ È ǧǽÊ ƾÊ ÈȇƽÉ ȂÈ
È ǫȂÈ ȀÉ ǧÈơƾً ǸÌ ǟÈ ǲÈ ÊƬǫÉǺÌ ǷÈ ȁ
È ÊƜǘÈ ƼÌ È ǳơǲÉ ǬÌ ǟÈ ǾÉ ǴÉ ǬÌ ǟÈ ÆƘǘÈ ƻÈ ȂÈ ȀÉ ǧÈƢǐً ǠÈ ÊƥƣÇ ǂÌ Ǔ È ȁÌ ÈƗ
nǱÆ ƾÌ ǟÈ ȏَ‫ ا‬ȁ È ǥÆ ǂÌ Ǐ È ǾÉ ǼÌ ǷÊ ǲÉ ÈƦǬÌ Éȇȏ
َ‫ ا‬ǾÊ ÉƦǔÈ ǣÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơƨÉ ÈǼǠÈÌ ǳǾÊ ȈÈÌ ǴǠÈÈ ǧǾÉ ÈǻȁƽÉ ǱƢ
È ƷÈ
1483 Sahih. Şafii, Sunen (15879) Bkz.: Buhari (6880) Ebu Davud (4505)
600 İmam Şafiî
330- (1190) Tavus rahimehullah’tan: Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem

şö� yle buyurdu: “Kim nasıl olduğu belirsiz bir karışıklık içinde veya ya-
kınlarını savunma esnasında bir taş veya bir kamçı ya da bir sopa ile
(öldürme kastı olmaksızın) öldürülürse o kimse üzerine hatâen (yan-
lışlıkla) öldürme diyeti gerekir. Kim (bu ortamda) kasten öldürülürse
bu (öldürme) kısas sebebidir. Kim de katil ile kısas arasına girer (yâni
katilin öldürülmesine engel olur) ise, Allah'ın, laneti ve gazabı o kim-
se üzerine olsun (veya üzerinedir). O kimseden ne tevbe kabul olunur,
ne de fidye (veya o kimsenin ne nafile ibâdeti ne de farz ibâdeti kabul
olunur.”1485
ǺÊ ÌƥȄÈǴǠÌ ÈȇǺÊ Ìƥǹơ È ǺÌ ǟÈ ƔÇ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǾÉ ŎǼÉǛÈƗ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ
È ȂÈ ǨÌ Ǐ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǶÆ ǴÊ ǈÌ ǷƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǴǇÈ ȁ È ǫǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ƨÈ ōȈǷÈ ÉƗǺÊ ÌƥȄÈǴǠÌ ÈȇǺÌ ǟÈ ƨÈ ōȈǷÈ ÉƗ
È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǞÈ ǷÈ ƩÉ ȁÌ ǄÈ ǣÈ ǱƢÈ
ȆǈÊ ǨÌ Èǻ ȆǧÊ ȆǴÊ ǸÈ ǟÈ ǪÈ ÈƯȁÌ ÈƗ ƧÉ ȁÈ ǄÌ ǤÈ ÌǳơǮÌ
È ǴÊƫ ƪÌ ÈǻƢǯÈ ȁ
È ǱȂ É ǬÉ ÈȇȄÈǴǠÌ ÈȇǹƢ È ǯÈ ȁ
È ǱƢÈÈ ǫ Ƨً ȁÈ ǄÌ ǣÈ
ƢǸÈ ǿÉ ƾÉ ƷÈ ÈƗ ǒ ō ǠÈÈ ǧ ƢًǻƢǈÈ ÌǻÊƛ ǲÈ ÈƫƢǬÈ ǧÈ ÆŚƳÊ ÈƗ ȆÊǳ ǹƢ È ǴǠÌ ÈȇǱƢÈ
È ǯȄÈ È ǫ ǹơÉ ȂÈ ǨÌ Ǐ È ǱƢÈ È ǫ ƔƢÆ ǘÈ ǟÈ ǱƢÈ
Èǫ
ǾÊ ȈÌÈƬōȈÊǼÈƯȃƾÈ ƷÌ ÊƛƪÌ ÈƦǿÈ ǀÈ ǧÈ ǑƢ ŏ ǠÌÈ ǳơȆŏ ǧÊ ǺÌ ǷÊ ǽÉ ƾÈ ÈȇǑȂ È ǔÉ ǠÌ ǸÌÈ ǳơȆÊǼǠÌ ÈȇǝÈ ǄÈ ÈƬÌǻƢÈǧÊǂƻÈ ȉơ ْ‫ آ‬ƾÈ Èȇ
È ǫǱƢÈ
ǱƢÈ È ǫǾÉ ōǻÈƗƪÉ ƦÌ ǈÊ ƷÈ ȁ
È ƔƢÆ ǘÈ ǟÈ ǱƢÈ È ǫǾÉ ÈƬōȈÊǼÈƯǁÈ ƾÈ ǿÌ ÈƘǧÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơȄÈƫÈƘǧÈ
ǲÇ ƸÈÌ ǧ Ȇŏ ǧÊ ȆǧÊ ƢȀÈ ōǻÈƘǯƢ È ȀÈ ǸÉ ǔÈ ǬÌ Èƫ ǮȈ È ǧÊ ȆǧÊ ǽÉ ƾÈ ÈȇǝÉ ƾÈ ÈȇÈƗ~Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È ȆŎ ÊƦōǼǳơ
ǾÉ ÉƬȈǈÊ ÈǼÈǧǒ ō ǟÈ ƢǸÈ ȀÉ ŎȇÈƗǹơ È ÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗƾÈ
É ȂÈ ǨÌ ǏȆ È ƔƢÆ ǘÈ ǟÈ ǱƢÈ
Ì ǫȁ È ǫnƢȀÈ ǸÉ ǔÈ ǬÌ Èȇ
331- (759) Ya’lâ� b. Umeyye radıyallahu anh’den: “Nebî� sallallahu aleyhi
ve sellem ile bir savaşa çıktım.” Ya’la şö� yle derdi: “Bu savaş kendim hakkın-
da en çok gü� vendiğ� im amelimdir.” Ata dedi ki: “Safvan şö� yle dedi: Ya’la dedi
ki: “Benim bir işçim vardı. Birisiyle kavga etmiş ve onlardan biri diğ� erinin
elini ısırmış, o da elini ağ� zından çekerek iki ö� n dişinden birini çıkardı. Bu-
nun ü� zerine Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’in huzuruna dâ� vaya çıktılar. O
da buna diyet gerekmediğ� ine hü� kmetti. Atâ� dedi ki: “Zannederim şö� yle dedi:
Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Bu adam elini sen yiyesin
diye senin ağzının içinde bırakır mı; boğur devenin ağzının içindekileri
1485 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (15821) mü� rseldir. Muttasıl olarak İ�bn Abbas r -
dıyallahu anhuma’dan: İ�bn Mace (2635) Nesai (4790) Ebu Davud (4591)
El-Müsned 601
çatır çatır yemesi gibi?!” Ata dedi ki: “Safvan bana hangisinin ısırdığ� ını da
sö� ylemişti fakat ben unuttum.”1486
ǹō ÈƗǽÉ ǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗǽÉ ƢÈƥÈƗǹō ÈƗǽÉ ǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗƨÈ ǰÈ ȈÈÌ ǴǷȆ
É ÊƥÈƗǺÈ Ìƥơǹō ÈƗƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǶÆ ǴÊ ǈÌ ǷƢ
ƪÌ ÈƦǿÈ ǀÈ ǧÈǽÉ ƾÈ ÈȇǝÈ ǄÈ ÈƬÌǻƢÈǧǹÆ ƢǈÈ ÌǻÊƛǾÉ ǔō ǟÈ ȁ È ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ Ǫȇ ŏ ǂǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗȄÈǳÊƛƔƢÈ ƳƢ
Ê ƾŏ ǐǳơÇ È ًǻƢǈÈ ÌǻÊƛ
nǾÉ ÉƬōȈÊǼÈƯƩÌ ƾÈ ǠÉ Èƥ~ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÇ È ǬÈ ǧÈ ǾÉ ÈƬōȈÊǼÈƯ
È ǂǰÌ ÈƥȂÉƥÈƗǱƢ
332- (760) İ�bn Ebi Muleyke, babasından rivayet ediyor: “Birisi Ebu Bekr
es-Sıddık radıyallahu anh’e geldi. Biri elini ısırmış, o da elini çekince kendisi-
ni ısıran adamın ö� n dişini dü� şü� rmü� ştü� . Bunun ü� zerine Ebu Bekr radıyallahu
anh: “Adamın dişi boşa gidip heder olmuş” dedi.1487
ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǹō ÈƗƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ

È ǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈǠÊ Ǉ
È ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÌ ǟÈ ǆ Ç ÈǻÈƗǺÉ ÌƥǮÉ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȆÈ ǓÊ ǁ È ƨÇ ǴÈ ȈǣÊ ǲÈ ƬÈÌ ǫǽÉ ȂÉǴÈƬÈǫǲÇ ƳÉ ǂÈ Êƥƨً ǠÈ ƦÌ Ǉ
È ǫȁ
È ǂÉ ǸÈ ǟÉ ǱƢÈ È ǂً ǨÈ ÈǻǲÈ ÈƬÈǫǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ
È ȁÌ ÈƗƨً ǈÈ ǸÌ ƻơ
nƢǠȈً ǸÊ ƳÈ ǶÌ ȀÉ ÉƬÌǴÈƬǬÈ ÈǳƔƢÈ ǠÈ ǼÌ Ǐ Èَ‫ أ‬ǸÈ ÈƫȂÈÌ ǳ~ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ
È ǲÉ ǿÌ ÈƗǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ȋƢ
333- (758) Said b. el-Museyyeb rahimehullah’tan: “Ö� mer radıyallahu
anh beş veya yedi kişinin pusu kurarak ö� ldü� rdü� kleri bir kimseye karşı on-
ları kısas olarak ö� ldü� rdü� ve şö� yle dedi: “ Şayet San’a halkı bu iş için toplanmış
olsalardı hepsini ö� ldü� rü� rdü� m.”1488
È ǂÈ ǸÌ ǟÊ ǺÌ ǟÈ Ƥō
ǹơ Ê ǴȀÈ ǸÌÉ ǳơȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈƥȐَ‫ ا‬ǫÊ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƣȂ
È ŎȇÈƗǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǺÊ ȈÈÌ ǴƳÉ ǂÈ ÊƥȐÅ ƳÉ ǁȃ
È ƽÈ ƢÈǧǶō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǺÇ ȈÌ ǐÈ ƷÉ ǺÊ Ìƥ
334- (611/2) İ�mran b. Husayn radıyallahu anh’den: “Nebî� sallallahu
aleyhi ve sellem iki kişye karşı bir kişiyi fidye olarak verdi.”1489
1486 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (17542) Bkz.: Buhari (4417) Muslim (1673)
1487 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (17543) İ�bn Ebi Şeybe (28226) Abdurrazzak
(17551) İ�bn Ebi Muleyke’nin babası meçhuldü� r. Mutabaat için bkz.: Beyhaki
(8/336)
1488 Sahih. Şafii, Sunen (15806) Buhari (1896) Malik, Muvatta (2/871)
1489 Sahih. Şafii, Sunen(13005)
602 İmam Şafiî
Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁƢÈ ėȈǴÊ ǟÈ ǹō ÈƗǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÊ ÌƥÊǂǨÈ ǠÌ Ƴ

È ǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÉ ÌƥǶȈ
ǹÌ ÊƜǧÈǽÉ ǁƢÈ ǇÈ ÈƗơȂÉǼǈÊ ƷÌ ÈƗȁÈ ǽÉ ȂǬÉ Ǉơ È ǽÉ ȂǸÉ ǠÊ ǗÌ ÈƗ~ǾÊ ÊƥǾÉ ÈƥǂÈ ǓƢ
Ì ȁ È ǷÈ ƾÈ ǠÌ ÈƥǶÇ ƴÌ È ǴǷÉ ǺÊ ÌƥơȆǧÊǱƢÈ È ǫǾÉ ǼÌ ǟÈ
Ê ǹÌ Êƛȁ Ê ǹÌ ÊƛȂǨÉ ǟÌ ÈƗȆǷÊ ƽÈ ȆÊǳȁƢ Ê
É ǹÌ Êƛȁ
ǽÉ ȂǸÉ ÉƬÌǴÈƬǬÈ ǧÈ ƪŎ Ƿ È ƩÉ ƾÌ ǬÈ ÈƬǇơ Ì ƪÉ ƠÌ ǋ È ƪÉ ƠÌ ǋ Ŏ È ÈǻÈƘǧÈ ƪÉ ǌÌ ǟ
nơȂÉǴŏưǸÈ ÉƫȐÈَ‫ ا‬ǧ
335- (1117) Muhammed b. Ali’den: “Ali radıyallahu anh İ�bn Mulcem
kendisini yaraladıktan sonra onun hakkında şö� yle dedi: “Onu yedirin, içirin,
esire gü� zel davranın. Eğ� er yaşarsam kanı bana aittir. Dilersem affederim, di-
lersem kısas uygularım. Eğ� er ö� lü� rsem onu ö� dü� rü� n fakat mü� sle yapmayın.”1490
È ǺÌ ǟÈ ǥÇ ȂÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƨÈ ƸÌ

ƾÊ ǠÌ Ǉ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǴǗÈ ǺÌ ǟÈ ȅÊ
ǲÈ ÊƬǫÉ ǺÌ ǷÈ ȁ~
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǹō ÈƗǲÇ ȈÌ ǨÈ ÉǻǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ ÌȇǃÈ ǺÊ Ìƥ
È ǇÉ ǁ
nƾÆ ȈÊȀǋ È ȂÈ ȀÉ ǧÈ ǾÊ ÊǳƢǷ
È ǹȁÈ ƽÉ
336- (762) Sa’d b. Zeyd b. Amr b. Nufeyl radıyallahu anh’den: Rasulul-
lah sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Malı uğrunda öldürülen
şehiddir.”1491
È ǺÌ ǟÈ ǥÇ ȂÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƨÈ ƸÌ

ƾÊ ȈǠÊ Ǉ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǴǗÈ ǺÌ ǟÈ ȅÊ
ǲÈ ÊƬǫÉ ǺÌ Ƿ~
È ǱƢÈ È ǫǶō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǹō ÈƗǲÇ ȈÌ ǨÈ ÉǻǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ ÌȇǃÈ ǺÊ Ìƥ
È ǇÉ ǁ
nƾÆ ȈÊȀǋ È ȂÈ ȀÉ ǧÈ ǾÊ ÊǳƢǷ
È ǹȁÈ ƽÉ
… (762/1) Sa’d b. Zeyd b. Amr b. Nufeyl radıyallahu anh’den: Rasulullah
sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Malı uğrunda öldürülen şehid-
dir.”1492

1491 Sahih. Şafii; Sunen (17537) Buhari (2452) İ�bn Mace (2580) Ebu Davud (4772)
Tirmizi (1421) Ahmed (1/187, 188, 189, 190) Muslim (141)
1492 Sahih. Şafii; Sunen (16529) Buhari (2452) İ�bn Mace (2580) Ebu Davud (4772)
Tirmizi (1421) Ahmed (1/187, 188, 189, 190) Muslim (141)
El-Müsned 603
È ǇÉ ǁ Èْ‫ أ‬ǺÊ ǟÈ ƽÊ ƢÈǻǄŏ ǳơȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǹƢ
È ǹō ÈƗƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƱÊ ǂÈ ǟÌ ȋơ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ƧÇ ƢǐÈ ƸÈ Êƥ ǾÉ ÈƬÌǧǀÈ ƸÈ Ç ƿÊƛ ÊǂȈÌ ǤÈ Êƥ ǮÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ǞÈ
È ǧ ǹÌ È ǴǗō ơًƗǂÈ Ƿơ
Ì ǹō ÈƗ ȂÈÌ ǳ~ǱƢÈ
È ǫ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
È ǴǇÈ ȁ
nƵƢ É ǮÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ǹƢ
Æ ÈǼƳ È ǯƢ È ǾÉ ÈǼȈÌ ǟÈ ƩÈ ƘÌ ǬÈ ǨÈ ǧÈ
È Ƿ
hi ve sellem şö� yle buyurdu: “Şayet bir kimse izinsiz olarak seni gözetlese,
sen de ona taş atıp gözünü çıkarsan sana bir günah yoktur.”1493
È ǴǗō ơǱȂ
ǞÈ É ǬÉ ÈȇƾÇ ǠÌ Ǉ È ǺÈ ÌƥǲÈ ȀÌ Ǉ È ƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ È ǱƢÈ È ǫ ȅÊŎ ǂǿÌ ǄŎ ǳơƢÈǼÈƯƾō Ʒ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǞÈ ǷÈ ȁ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơƧÊ ǂÈ ƴÌ ƷȆÉ ǧÊÇǂƸÌ ƳÉ ǺÌ ǷÊ ǲÆ ƳÉ ǁÈ
ǮÈ ōǻÈƗǶÈ É ǴǟÌ ÈƗȂÈÌ ǳ~Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǱƢ È ǾÊ ÊƥǮŎ ƸÉ Èȇȃǁً ƾÌ ǷÊ Ƕō
È ǬÈ ǧÈ ǾÉ ǇÈ ÌƗǁ È ǴǇÈ ȁÈ
nÊǂǐÈ ÈƦÌǳơǲÊ ƳÌ ÈƗǺÌ ǷÊ ǹơÈ
É ǀƠÌÊƬǇÌ ȏơ ِ‫ ا‬ǲÈ ǠÊ ƳƢ
É ǸÈ ōǻÊƛǮÈ ÊǼȈÌ ǟÈ ȆǧÊ ǾÊ ÊƥƪÉ ǼÌ ǠÈ ǘÈ
È ǳǂÉ ǜÉ ǼÌÈƫ
338- (764) Sehl b. Sa’d radıyallahu anh’den: “Bir adam Nebî� sallalla-
hu aleyhi ve sellem’in odasını gö� zetliyordu. Rasulullah sallallahu aleyhi ve
sellem’in elinde başını kaşıdığ� ı bir demir vardı. Nebî� sallallahu aleyhi ve sel-
lem şö� yle buyurdu: “Beni gözetlediğini bilseydim şu demirle senin gözü-
nü oyardım. İzin ancak ve ancak gözden dolayı icad edilmiştir.”1494
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ

Èǆ Ç ÈǻÈƗǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈÌ ǸÈ Ʒ
É ǺÌ ǟÈ ȆŎ ǨÊ ǬÈ ōưǳơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǽÊ ƾÊ ÈȇȆǧÊ ǎ
ȂÈÌ ǳǾÉ ōǻÈƘǯ Ç ǬÈ ǌÌ ǸÊ ÊƥǾÉ ÈǳȃȂÈ ǿÌ ÈƘǧÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ǞÈ
È ǴǗō ơȐÅ ƳÉ ǁȃ È ÈƗǁ È ǾÊ ÊƬȈÌÈƥȆǧÊ ǹƢÈ ǯ È Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ
ǾÉ ÈǼǠÈ ǘÌ ÈȇǹÌ ÈƗǱƢ
Ê ÈƦÉȇǶÈÌ ǳǂÌ ƻō ÈƘÈƬÈȇǶÈÌ ǳ
evinde iken birinin kendisini gö� zetlediğ� ini gö� rdü� . Rasulullah sallallahu aley-
hi ve sellem elindeki makasla ona doğ� ru eğ� ildi, sanki şayet adam geri gitme-
seydi onu yaralayacağ� ına aldırmayacak gibiydi.”1495

604 İmam Şafiî
ǱƢÈ È ÊƥÈƗ ǺÊ Ìƥǆ

È ǫ ǵÇ ǃÊ ƢƷȆ Ê ȈÈÌ ǫ ǺÌ ǟÈ ƾÇ ÊǳƢƻȆ
È ÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥǲȈ È ǟÊ ƢǸÈ ǇÌ Êƛ ǺÌ ǟÈ ǹÆ ơȁÈ ǂÌ ǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǶÌ ȀÉ ǔÈ ǠÌ ÈƥơȂÉǴÈƬǬÈ ǧÈƽÊ ȂƴÉ ǈǳƢ Ŏ ÊƥơȂǸÉ ǐÈ ǠÌ ÈƬǇơ Ì ǹȂ È ǸÉ ǴÊ ǈÌ ǸÌÉ ǳơǶÉ ȀÉ ÈȈǌÊ ǣÈ ƢǸÈ È ǳÊƛǵÆ ȂÈÌ ǫÈƘƴÈ
ō ǴǧÈǶÈ ǠÈ ưÌ ƻȄÈ Èǳ
Ƕō ÉƯ nǶÊÌ ȀÊƫȐَ‫ ا‬ǐÈ Êǳ ǲÊ ǬÌ ǠÌÈ ǳơǦÈ ǐÌ Êǻ ǶÌ ǿÉ ȂǘÉ ǟÌ ÈƗ~ǱƢ È ǬÈ ǧÈ Ƕō
È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơǢÈ ǴÈÈƦÈǧ
È ǇÉ ǁƢ È ÈȇơȂÉǳƢÈǫnǭÊ Ç ǂǌÌ ǷÉ ǞÈ ǷÈ ǶÇ ǴÊ ǈÌ ǷÉ ǲŏ ǯ
É ǺÌ ǷÊ ƔȅÊ
Æ ǂÈƥȆŏǻÈƗȏَّ‫ا‬Êƛ~ǮÈ ÊǳƿÈ ƾÈ ǼÌ ǟÊ ǱƢÈ Èǫ
nƢǸÈ ǿÉ ơǁƢÈ ÈǻơƔơÈ ǂÈ Èƫȏ~ َ‫ ا‬ǱƢÈ È ǫǶÈ Êǳ
340- (767) Kays b. Ebi Hazım dedi ki: “Bir topluluk Has’am kabilesi-
ne sığ� ındı. Mü� slü� manlar onları kuşatınca secdelerle korundular. Bir kısmı
da ö� ldü� rü� ldü� . Bu haber Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’e ulaşınca: “Onlara
namazlarından dolayı yarım diyet verin” buyurdu. Sonra o zaman şö� yle
buyurmuştu: “Ancak ben müşrik ile beraber bulunan her müslümandan
berîyim.” Dediler ki: “Ey Allah’ın Rasulü� ? Neden?” Rasulullah sallallahu aley-
hi ve sellem: “İkisi birbirinin ateşini görmez” buyurdu.”1496
É ÉƥÈƗǹƢ
ǺÉ ÌƥƨÈ ǨÈ ÌȇÈǀƷȂ È ǯùÈ ǱƢÈ È ǫƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ȅÊ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ÇǂǸÈ ǠÌ ǷÈ ǺÌ ǟÈ ǥÆ ǂŏ ǘÈ ǷƢ
ƧÊ ƽÈ ƢȀÈ ǌǴ ō ÊǳǑ È ǧƾÇ ƷÉ ÉƗǵÈ ȂÌ ÈȇƔÊ ƢǈÈ ŏǼǳơǞÈ ǷÈ ǵÊ ƢÈǗȉơȆ
É ǂō ǠÈ ÈƬÈȇƱÈ ǂÈ ƼÈ ْ‫ آ‬ǧÊǞÈ ǧÊ ǂÈÉ ǧơŚً ÊƦǯƢ
È Ƽً ȈÌ ǋÈ ǹƢ Ê ǸÈ ÈȈÌǳơ
ǱȂÉ ǬÉ ÈȇƨÉ ǨÈ ÌȇÈǀƷÉ ȁ È ǶÊ Ì ȀǧÊ ƢÈȈǇÌ ÈƘÊƥǽÉ ȂǬŎ ǌÈ
È ǧǹȂ È ǸÉ ǴÊ ǈÌ ǸÌÉ ǳơǽÉ ǁÈ ƾÈ ÈƬÌƥƢÈǧś
È ǯÊÊ ǂǌÌ ǸÌÉ ǳơƨÊ ÈȈƷƢ Ê ÈǻǺÌ ǷÊ ƔƢÈ ƴÈ
Èǧ
É ǳÉَّ‫لله‬ơǂÉ ǨÊ ǤÌ ÈȇƨÉ ǨÈ ÌȇÈǀƷ
ǶÌ ǰÈ É ǱƢ È ǬÈ ǧÈǽÉ ȂÉǴÈƬÈǫȄōƬƷ È ƣÊ ǂÌ ƸÌ È ǳơǲÊ ǤÉ ǋ É ǺÌ ǷÊ ǾÉ ÈǻȂǠÉ ǸÈ ǈÌ ÈȇȐÈَ‫ ا‬ǧȆÊƥÈƗȆÊƥÈƗ
ùǾÊ ÊƬÈȇƾÊ ÊƥǾÊ ȈǧÊ Ƕō
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È ȆŎ ÊƦōǼǳơȄǔÈ ǬÈ ǧÈ ś È ǸÊ ƷơÊ ǂǳơ
ō ǶÉ ƷÈ ǁÌ ÈƗȂÈ ǿÉ ȁÈ
341- (768) Urve’den: “Huzeyfe b. el-Yeman radıyallahu anh’ın babası çok
yaşlı bir kimse idi. Uhud gü� nü� kadınlarla beraber bırakıldı. Çıkıp şehit olmak
istedi. Mü� şriklerin tarafından geldi ve mü� şlü� manlar kılıçlarıyla ona vurmaya
başladılar. Huzeyfe radıyallahu anh: “Babam! Babam!” diyordu. Ancak onlar
harp kargaşası içinde onu duymadılar ve ö� ldü� rdü� ler. Huzeyfe dedi ki: “Allah
sizi bağ� ışlasın, O merhametlilerin en merhametlisidir.” Nebî� sallallahu aleyhi
ve sellem onun diyetinin ö� denmesine hü� kmetti.”1497
1496 Sahih. Şafii, Sunen (16433) Nesai (4780)

El-Müsned 605
ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƣƢ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÇ ȈǠÊ Ǉ

Ç ȀÈ ǋ È ǺÉ ÌƥƮÉ ȈōÌ ǴǳơƢÈǼÈƯƾō Ʒ È ǹƢ È ǈō Ʒ È ǺÉ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȆǧÊȄǔÈ È ǫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơ
ȄǔÈ È ǫȆÊƬōǳơƧÈ ÈƗǂÌ ǸÌÈ ǳơǹō ÊƛǶō ÉƯƨÇ ǷÈ ÈƗȁÌ ÈƗƾÇ ƦÌ ǟÈ ƧÊ ǂō ǤÉ ÊƥƢًƬŏȈǷ
È ǖÈ ǬÈ ǇÈ ǹƢ È ÈȈƸÌ ÊǳȆÊǼÈƥǺÌ ǷÊ ƧÇ ÈƗǂÈ ǷơÊ
Ì śÊǼƳÈ
ƢȀÈ ȈÊǼÈƦÊǳ ƢȀÈ ÈƯơÈŚǷÊ ǹō ÈƘÊƥ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ È ǔÈ ǬÈ ǧÈ ƪÌ ÈȈŏǧȂÉ Éƫ ƧÊ ǂō ǤÉ ÌǳƢÊƥ ƢȀÈ ȈÈÌ ǴǟÈ
É ǇÉ ǁȄ
ƢȀÈ ÊƬÈƦǐÈ ǟÈ ȄÈǴǟÈ ǲÈ ǬÌ ǠÌÈ ǳơȁƢ
È ȀÈ ƳÊ ȁÌ ǃÈ ȁÈ
342- (769) Ebu Hureyre radıyallahu anh’den: “Nebî� sallallahu aleyhi
ve sellem Lihyan oğ� ullarından bir kadının karnındaki bebeğ� in dü� şü� rü� lme-
si hakkında erkek veya kadın kö� le olarak gurreye hü� kmetti. Sonra aleyhine
gurre ile hü� kmedilen kadın vefat etti. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem
mirasının çocuklarına ve eşine kalmasına, akrabalarının ise diyeti ö� demesi-
ne hü� kmetti.”1498
ÉƅơȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƣƢ Ç ȀÈ ǋ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǆ Ç ÈǻÈƗǺÉ ÌƥǮÉ ÊǳƢǷƢ
ȅǀÊ ōǳơǱƢ È ǬÈ ǧÈ ƧÇ ƾÈ ȈÊǳȁ
È ȁÌ ÈƗƾÇ ƦÌ ǟÈ ƧÊ ǂō ǤÉ ÊƥǾÊ Ƿŏ ÉƗǺÊ ǘÌ ÈƥȆǧÊ ǲÉ ÈƬǬÌ ÉȇÊśÊǼƴÌ È ǳơȆǧÊ ȄǔÈ È ǫǶō
ǮÈ ÊǳƿÈ ǲÉ ưÌ ǷÊ ȁ
È ǲō ȀÈ ÈƬǇơ
Ì ȏَ‫ ا‬ȁÈ ǪÈ ǘÈ Èǻȏَ‫ ا‬ȁ È ǲÈ ǯÈ ÈƗȏَ‫ ا‬ȁ È ƣÊ È ǂǋ È ȏَ‫ ا‬ǺÌ Ƿ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ȄǔÈ
È ǵÉ ǂÈ ǣÌ ÈƗǦÈ ȈÌ ǯ Èǫ
nǹƢ Ê Ȁō ǰÌ Ê ȂÈ ƻÌ ÊƛǺÌ ǷÊ ơÈǀǿÈ ƢǸÈ ōǻÊƛ~Ƕō
É ǳơǹơ È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁ È ǬÈ ǧÈ ǲŎ ǘÈ Éȇ
È ǱƢ
343- (1197) İ�bnu’l-Museyyeb rahimehullah’tan: “Nebî� sallallahu aleyhi
ve sellem anne karnında ö� ldü� rü� len bir cenin hakkında bir kö� le veya cariye
olarak gurreye hü� kmetti. Aleyhinde hü� kmedilen kişi dedi ki: “Nasıl oluyorda
içmeyen ve yemeyen, konuşmayan ve ağ� lamayan bir kimse için bö� yle borç-
landırılıyorum?” Bunun ü� zerine Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem: “Bu
ancak kahinlerin kardeşlerindendir” buyurdu.1499
Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È ǳơǺÈ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ǹō ÈƗ ǅÇ ȁƢÈ

Ê ǘō ƼÌ
È ƣƢ É Ǘ ǺÌ ǟÈ ȁÇǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈȈǨÌ ǇƢÉ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È śÊǼƴÌ
ƢًƠȈÌ ǋÊ È ǳơȆǧÊ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÈ ǷÊ ǞÈ ǸÊ Ǉ Ì Èَّ‫لله‬ơ ǂÉ ǯÈ
È ًƗǂÈ Ƿơ ŏ ƿÉƗ ǱƢÈ
È ǫ ǾÉ ǼÌ ǟÈ

1499 Sahih ligayrihi. Şafii; Sunen (16332) Buhari (5758)
606 İmam Şafiî
ƢǸÈ ǿÉ ơƾÈ ƷÌ Êƛ ƪÌ ÈƥǂÈ ǔÈ È ǧ ȆÊǳ ǺÊ ȈÌÈƫǁƢÈ Ƴ

È ǺÈ ȈÌÈƥƪÉ ǼÌ ǯÉ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ƨÊ ǤÈ ÊƥƢōǼǳơǺÊ ÌƥǮÊ ÊǳƢǷÈ ǺÉ ÌƥǲÉ ǸÈ Ʒ
È ǵƢÈ ǬÈ ǧÈ
Ƕō
È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁÈ ǾÊ ȈǧÊ ȄǔÈ ǬÈ ǧÈ ƢًƬŏȈǷƢ
È ًǼȈÊǼƳ È ƪÌ ǬÈ ÌǳÈƘǧÈ ƶÇ ǘÈ ǈÌ ǸÊ ÊƥȃǂÈ ƻÌ ȋơ Éْ‫أ‬
Ê ǹÌ ÊƛǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆǓÊ ǁ
ƢÈǼÊȇÌƗǂÈ ÊƥơÈǀǿÈ ǲÊ ưÌ ǷÊ ȆǧÊ ȆÈ ǔÊ ǬÌ ÈǻǹÌ ÈƗƢÈǻƾÌ ǯ È ǬÈ ǧÈ ƧÇ ǂō ǤÉ Êƥ
È È ǂÉ ǸÈ ǟÉ ǱƢ
344- (923/1) Tavus rahimehullah’tan: “Ö� mer b. el-Hattab radıyallahu
anh şö� yle dedi: “Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’in cenin dü� şü� rme konusun-
daki hü� kmü� nü� işiten var mı?” Hamel b. Mâ� lik b. Nâ� biğ� a ayağ� a kalkıp: “Ben iki
kadının arasındaydım; birisi ö� bü� rü� ne çadır direğ� iyle vurdu, karnındaki be-
beğ� i ö� ldü� rdü� . Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem gurreye hü� kmetti” dedi.
Bunun ü� zerine Ö� mer radıyallahu anh dedi ki: “Neredeyse bö� yle bir konuda
gö� rü� şü� mü� zle hü� kmedecektik.”1500
ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǹō ÈƗ ǅÇ ȁƢÈ É Ǘ ǺÌ ǟÈ ǅÇ ȁƢÈ É Ǘ ǺÊ ÌƥơȁÇÈ ǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
È śÊǼƴÌ
ǵƢÈ ǬÈ ǧÈ ƢًƠȈÌ ǋÊ È ǳơȆǧÊ Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÈ ǷÊ ǞÈ ǸÊ Ǉơ Ì Èَّ‫لله‬ơǂÉ ǯÈ
È Ɣً ǂÈ Ƿơ ŏ ƿÉƗǱƢÈ
Èǫ
ƪÌ ÈƥǂÈ ǔÈ È ÊǼǠÌ ÈȇȆÊǳǺÊ ȈÌÈƫǁƢÈ Ƴ
È ǧǺÊ ȈÌÈƫǂō ǓȆ É ǱƢ
È ǺÈ ȈÌÈƥƪÉ ǼÌ ǯ~ È ǬÈ ǧÈ ƨÊ ǤÈ ÊƥƢōǼǳơǺÊ ÌƥǮÊ ÊǳƢǷÈ ǺÉ ÌƥǲÉ ǸÈ ƷÈ
É ǇÉ ǁ È ǾÊ ȈǧÊ ȄǔÈ ǬÈ ǧÈ ƢًƬŏȈǷƢ È ًǼȈÊǼƳÈ ƪÌ ǬÈ ÌǳÈƘǧÈ ƶÇ ǘÈ ǈÌ ǸÊ Êƥ ȃǂÈ ƻÌ ȋơƢ Éْ‫ أ‬ǸÈ ǿÉ ơƾÈ ƷÌ Êƛ
ơÈǀǿÈ ÊǂȈÌ ǤÈ ÊƥǾÊ ȈǧÊ ƢÈǼȈÌ ǔÈ ǬÈ ÈǳơÈǀǿÈ ǞÌ ǸÈ ǈÌ ÈǻǶÈÌ ǳȂÈÌ ǳǂÉ ǸÈ ǟÉ ǱƢ
È ǬÈ ǧÈ nƧÇ ǂō ǤÉ ÊƥǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
È ǴǇÈ ȁ
345- (923) Tavus rahimehullah’tan: “Ö� mer radıyallahu anh dedi ki:
“Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem’in, cenin dü� şü� rme konusundaki hü� k-
mü� nü� işiten var mı?” Hamel b. Mâ� lik b. Nâ� biğ� a ayağ� a kalkıp: “Ben iki kadı-
nın arasındaydım; birisi ö� bü� rü� ne çadır direğ� iyle vurdu, karnındaki bebeğ� i
ö� ldü� rdü� . Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem gurreye hü� kmetti” dedi. Ö� mer
radıyallahu anh dedi ki: “Şayet bunu işitmeseydik, bundan başka bir hü� kü� m
verecektik.”1501

1501 Sahih ligayrihi. Tavus, Ö� mer radıyallahu anh’den işitmemiş olup, bunu İ�bn A -
bas radıyallahu anhuma yoluyla Ö� mer radıyallahu anh’den rivayet etmiştir:
Ebu Davud (4572)
El-Müsned 607
ÉƅơȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƘÊƥ ǂÉ ÈƦƼÌ

È ǳơƢǷ È ǫ ǹÌ ÊƜǧÈ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
È ǲÆ ÊƟƢÈǫ ǱƢÈ È ȆŎ ǠÊ ǧÊ Ƣǌǳơ
ō ǱƢÈÈǫ
ȂÈ ǿÉ ȁ
È ǞȈÉ Êƥǂǳơ
ō ǱƢÈ È ǫÊ ƨÊ ǴÈ ǫÊ ƢǠÌÈ ǳơȄÈǴǟÈ ÊśÊǼƴÌ
È ǫ ƨÉ ǬÈ ŏưǳơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ ǲȈ È ǳƢÊƥ ȄǔÈÈ ǫ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
È ǴǇÈ ȁ
ǺÌ ǟÈ ƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƣƢ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÇ ǠÌ Ǉ
Ç ȀÈ ǋ È ǺÊ ÌƥƮÊ ȈōÌ ǴǳơǺÊ ǟÈ ǹƢ È ǈō Ʒ
È ǺÉ ÌƥȄÈȈƸÌ Èȇ
È ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗ
Şafii rahimehullah dedi ki: “Eğ� er bir kimse, Nebî� sallallahu aleyhi ve
sellem’in cenin hakkında diyete hü� kmettiğ� inin haberi nedir?” derse denilir
ki: Ebu Hureyre radıyallahu anh’ın rivayetidir.”1502
ǱƢÈ É ÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ Ȇŏ ÊƦǠÌ ǌǳơ

È ǫ ƨÈ ǨÈ ȈÌ ƸÈ ƳȆ ō ǺÊ ǟÈ ǥÇ ǂŏ ǘÈ Ƿ É ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ƔÆ ȆÌ ǋÈ Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÈ ǷÊ ǶÌ ǯÉ ƾÈ ǼÌ ǟÊ ǲÌ ǿÈ ~ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁƢÈ ėȈǴÊ ǟÈ ƪÌÉ ǳÈƘǇÈ
ơƾً ƦÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ÊƫƚÌ ÉȇǹÌ ÈƗȏَّ‫ا‬ÊƛƨÈ ǸÈ ǈÈ ōǼǳơÈƗǂÈ Èƥȁ
È ƨÈ ōƦƸÌ
È ǳơǪÈÈ ǴǧÈ ȅǀÊ ōǳơȁÈ ȏ َ‫ ا‬ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǹƕ Ê ǂÌ ǬÉ ÌǳơȃȂÈ ǇÊ
É ǰÈ ǧÊ ȁ
ǭƢ È ǲÉ ǬÌ ǠÌÈ ǳơǱƢÈ È ǫƨÊ ǨÈ ȈƸÊ ǐǳơȆō ǧÊƢǷÈ ȁ È ƪÌ É ǴǫÉƨÊ ǨÈ ȈƸÊ ǐǳơȆ
ō ǧÊƢǷÈ ȁ È ǹƕ Ê ǂÌ ǬÉ ÌǳơȆǧÊƢǸً ȀÌ ǧÈ
~ÇǂǧÊ ƢǰÈ ÊƥǺÇ ǷÊ ƚÌ Ƿ È ŚǇÊ ȋơ
É ǲÉ ÈƬǬÌ Éȇȏَ‫ ا‬ȁÊ Èْ‫أ‬
346- (729/1) Ebu Cuhayfe radıyallahu anh’den: “Ali radıyallahu anh’e:
“Yanınızda Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’den Kur’â� n dışında bir şey var
mı?” dedim. Dedi ki: “Taneyi yaran ve tohumu çıkarana yemin olsun ki hayır.
Ancak Allah’ın kuluna verdiğ� i Kur’â� n hakkındaki anlayış ve şu sahife hariç.”
Ben: “O sahifede ne var?” dedim. Dedi ki: “Diyetler, esirlerin salıverilmesi ve
bir mü� minin bir kafire karşı kısas olarak ö� ldü� rü� lemeyeceğ� i hü� kmü� vardır.”1503
ƢėȈǴÊ ǟÈ ƪÌ É ǳÈƘǇ É ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ Ȇŏ ÊƦǠÌ ǌǳơ

È ǫƨÈ ǨÈ ȈÌ ƴÈ ƷȆ
È ǱƢÈ ō ǺÊ ǟÈ ǥÇ ǂŏ ǘÈ ǷÉ ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ȏَ‫ ا‬ǱƢ Ê ǂÌ ǬÉ ÌǳơȃȂÈ Ǉ
È ǬÈ ǧÈ ǹƕ Ê ƔÆ Ȇǋ
Ì È Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÊ ǇÉ ǁ È ǺÌ ǷÊ ǶÌ ǯÉ ƾÈ ǼÌ ǟÊ ǲÌ ǿÈ
ȆǧÊ ƢǷÈ ȁ Ê ǧÊ ƢǸً ȀÌ ǧÈ ơƾً ƦÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆǘÊ ǠÌ ÉȇǹÌ ÈƗ ȏَّ‫ا‬Êƛ ƨÈ ǸÈ ǈÈ ōǼǳơÈƗǂÈ Èƥȁ
È ǾÊ ÊƥƢÈƬǯȆ È ƨÈ ōƦƸÌ
È ǳơǪÈ È ǴǧÈ ȅǀÊ ōǳơȁÈ
È
ǲÉ ÈƬǬÌ Éȇ ȏَ‫ ا‬ȁÈ ÊŚǇÊ ȋơ
Èْ‫ أ‬ǭƢ É ǰÈ ǧÊ ȁÈ ǲÉ ǬÌ ǠÌÈ ǳơ ǱƢÈ
È ǫ ƨÊ ǨÈ ȈƸÊ ǐǳơ ō ȆǧÊ ƢǷÈ ȁÈ ƪÌ É ǴǬÉ ǧÈ ƨÊ ǨÈ ȈƸÊ ǐǳơ
ō
608 İmam Şafiî
ǂÇ ǧÊ ƢǰÈ ÊƥǺÆ ǷÊ ƚÌ Ƿ
É ǲÉ ÈƬǬÌ Éȇȏَ‫ ا‬ȁ È ǧÊ ȁÇ
È ǞÇ ǓÊ ȂÌ ǷȆ
È ǂÈ ƻƕ È ǂǧÊ ƢǰÈ ÊƥǶÆ ǴÊ ǈÌ ǷÉ
347- (729) Ebu Cuhayfe radıyallahu anh’den: “Ali radıyallahu anh’e: “Ya-
nınızda Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem’den Kur’â� n dışında bir şey var
mı?” diye sordum. Dedi ki: “Hayır. Taneyi yaran, tohumu çıkarana yemin ede-
rim ki hayır. Ancak Allah’ın kuluna verdiğ� i; kitabı hakkındaki anlayış mü� stes-
nadır. Bir de şu sahifede olanlar.” Dedim ki: “O sahifede ne var?” şö� yle dedi:
“Diyetler, esirlerin salınması ve bir kafire karşılık bir Müslümanın öl-
dürülemeyeceği hükmü” Başka bir yerde: “Bir kafire karşılık bir mümin
öldürülemez” şeklindedir.1504
È ǫ ǾÉ ÉƦǈÊ ƷÌ ÈƗ ǅÇ ȁƢÈ

ǱƢÈ É ǗȁÈ ƔÇ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǺÇ ȈÌ ǈÈ ƷÉ ȆÊƥÈƗ ǺÊ Ìƥơ ǺÊ ǟÈ ǶÆ ǴÊ ǈÌ ǷÉ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǫ Ƕō
È ƶÊ ƬÌ ǨÈ ÌǳơǵÈ ȂÌ ÈȇǱƢÈ
ȏَ‫ ا‬ȁ~ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗ ǺÉ ǈÈ ƸÌ È ƾÆ ǿÊ ƢƴÈ ǷÉ ȁÈ
È ǳơȁ
nÇǂǧÊ ƢǰÈ ÊƥǺÆ ǷÊ ƚÌ Ƿ
É ǲÉ ÈƬǬÌ Éȇ
348- (728) İ�bn Ebi Huseyn’den: “Atâ� , Tavus, - zannederim şunu da dedi:
Mucahid ve el-Hasen dediler ki: “Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem Fe-
tih gü� nü� : “Bir mümin bir kafir sebebiyle (kısas olarak) öldürülemez”
buyurdu.1505
ǺÊ ǈÈ ƸÌ È ƾÇ ǿÊ ƢƴÈ ǷÉ ȁ

È ǳơȁ È ǅÇ ȁƢÈ
É Ǘȁ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǶÆ ǴÊ ǈÌ ǷƢ
È ƔÇ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǺÇ ȈÌ ǈÈ Ʒ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
nÇǂǧÊ ƢǰÈ ÊƥǶÆ ǴÊ ǈÌ ǷÉ ǲÉ ÈƬǬÌ Éȇȏ~
َ‫ ا‬ƶÊ ƬÌ ǨÈ ÌǳơǵƢÈ ǟÈ ǾÊ ÊƬÈƦǘÌ ƻȆ
É ǧÊǱƢÈ
É ǴǫÉ ǲÆ ǇÈ ǂÌ ǷơÈ
ǶÌ ǠÈ ÈǻƪÌ È ǬÈ ǧÈ
É ǀǿÈ ǱƢ
349- (728/1) İ�bn Huseyn’den: Atâ� , Tavus, Mucahid ve el-Hasen (el-
Basrî�) dediler ki: “Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem Fetih gü� nü� hutbesinde:
“Bir müslüman bir kafire karşılık (kısas olarak) öldürülemez” buyurdu.
Bu mü� rsel değ� il mi? deyince Şafii: “Evet” dedi.1506

1505 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (16422) mü� rseldir. Muslim b. Halid zayıftır.
1506 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (16422) mü� rseldir. Beyhaki (8/29)
El-Müsned 609
ǺÊ Ìƥ ƾÊ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÉ Ìƥ ǶȈ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ ǺÊ ǈÈ ƸÌ È ǳơ ǺÉ Ìƥ ƾÉ Ǹō ƸÈ ǷÉ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǺÌ ǷÊ ȐÅ ƳÉ ǁ
È ǲÈ ÈƬÈǫÈśǸÊ ǴÊ ǈÌ ǸÌÉ ǳơǺÈ ǷÊ ȐÅ ƳÉ ǁÈ ǹō ÈƗȆŏ ÊǻƢǸÈ ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ÊǁƾÊ ǰÈ ǼÌ ǸÌÉ ǳơ
È ǴȈÌÈƦÌǳơǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ
È ǪŎ ƷÈ ÈƗƢÈǻÈƗ~ǱƢ
ǺÌ Ƿ È ǬÈ ǧÈ Ƕō
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ Ê ǇÉ ǁȄÈÈ ǳÊƛǮÈ ÊǳƿÈ ǞÈ ǧÊ ǂÈÉ ǧƨÊ Ƿŏ ō ǀǳơǲÊ ǿÌ ÈƗ
ǲÈ ÊƬǬÉ ǧÈ ǾÊ ÊƥǂÈ ǷÈ ÈƗǶō ÉƯnǾÊ ÊƬǷō ǀÊ ÊƥȄÈǧȁÌ ÈƗ
350- (1185) Abdurrahman el-Beylemanî�’den: “Mü� slü� manlardan bir
adam zimmet ehlinden birini ö� ldü� rdü� . Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’e
mesele gö� tü� rü� lü� nce şö� yle buyurdu: “Ben zimmetine uymaya daha hak sa-
hibiyim.” Sonra adamın ö� ldü� rü� lmesini emretti.”1507
È ÈƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ȅŎ ƾÊ ǇÈ ȋơ

ǺÊ ÌƥǹƢ Èْ‫ أ‬ǞÇ ȈÊƥǂǳơ ō ǺÉ Ìƥǆ È ǺÊ ǈÈ ƸÌ
É ȈÈÌ ǫ ƢÈǼÈƯƾō Ʒ È ǳơǺÉ ÌƥƾÉ Ǹō ƸÈ ǷƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǺÌ ǟÈ ǶÇ ǋƢ Ê ǿÈ ȆÊǼÈƥȄÈǳȂÌ Ƿ È Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹȂ Ç ǸÉ ȈÌ ǷÈ ǺÊ ÌƥǺÊ ǈÈ ƸÌ È ǳơǺÊ ǟÈ ƤÈ ǴÊ ǤÌ Èƫ
ǺÈ ǷÊ ǲÇ ƳÉ ǂÈ Êƥ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ È ƤÇ ÊǳƢÈǗ ȆÊƥÈƗ ǺÉ ÌƥȆŎ ǴÊ ǟÈ ȆÈ ÊƫÉƗ ǱƢÈ È ǫ ȅŏ ƾÊ ǇÈ ȋơ Èْ‫ أ‬ƣȂ Ê ÉǼƴÌ È ǳơȆÊƥÈƗ
È ǧ ǾÊ ǴÊ ƬÌ ǬÈ Êƥ ǂÈ ǷÈ ÈƘǧÈ ƨÉ ÈǼŏȈÈƦÌǳơǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƪÌ ǷƢÈ ǬÈ ǧÈ ǱƢÈ
ƔƢÈ ƴÈ È ǫ ƨÊ Ƿŏ ō ǀǳơǲÊ ǿÌ ÈƗ ǺÌ ǷÊ ȐÅ ƳÉ ǁ È ǸÊ ǴÊ ǈÌ ǸÌÉ ǳơ
È ǲÈ ÈƬÈǫ ś
nǭȂ È ǟÉ Ǆō ǧÈ ȁÌ ÈƗǭȂÉ È ǫǂÈō ǧȁÌ ÈƗǭȁ È ƽÉ ƾō ǿÈ ǶÌ ȀÉ Ǵō ǠÈÈ ǴǧÈ ~ǱƢÈ È ǫǾÉ ǼÌ ǟÈ ƩÉ ȂÌ ǨÈ ǟÈ ƾÈ Ì ǫȆŏǻÊƛǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǽÉ ȂƻÉ ÈƗ
ǶÈÉ ǴǟÌ ÈƗ ƪÈ ÌǻÈƗ ǱƢÈ È ǫ ƪȈ É ǓÊ ǂÈÈ ǧ ȆÊǻȂǓÉ Ȃō ǟÈ ȁȆ È ƻÊ ÈƗ ȆÈ ō ǴǟÈ ƽŎ ǂÉ Èȇȏ
Ê ǳȁ
َ‫ ا‬ǾÉ ǴÉ ƬÈÌ ǫ ǺÌ ǰÈ È ȏ َ‫ ا‬ǱƢÈ Èǫ
nƢÈǼÊƬÈȇƾÊ ǯ È ÈǼǷÊ ƾÈ ǯ
È ǾÉ ÉƬÈȇƽÊ ȁƢ È ǾÉ ǷÉ ƾÈ ǧÈ ƢÈǼÉƬǷō ƿÊ ǾÉ ÈǳǹƢ
È ǯ È ǺÌ Ƿ~È
351- (1186) Ebu’l-Cenub el-Esedî�’den: “Ali b. Ebi Talib radıyallahu anh’e
zimmet ehlinden birini ö� ldü� rmü� ş olan bir mü� slü� man getirildi. Dedi ki: “Ona
hü� ccet ikame etti ve ö� ldü� rü� lmesini emretti. Adamın kardeşi geldi ve dedi ki:
“Ben onu affettim.” Ali radıyallahu anh dedi ki: “Belki de onlar seni tehdid
ettiler ve korkuttular.” Adam: “Hayır. Lakin kardeşimi ö� ldü� ren onu bana geti-
remese de, bedel verdi ben de razı oldum.” Ali radıyallahu anh “sen bilirsin.
Kim zimmetimizde ise onun kanı bizim kanımız gibi ve diyeti de bizim diye-
timiz gibidir” dedi.”1508

1508 Çok zayıf. Şafii Sunen (15728)
610 İmam Şafiî
ǺÇ ȈÌ ǈÈ ƷÉ ǺÉ ÌƥǹƢ

É ÈȈǨÌ ǇƢÉ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗƾÈ ȇÊǄÈȇǺÉ ÌƥƾÉ Ǹō ƸÈ ǷƢ
É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗǺÊ ǈÈ ƸÌ È ǳơǺÉ ÌƥƾÉ Ǹō ƸÈ ǷƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǸÈ ưÌ ǟÉ ȄÈǳÊƛǞÈ ǧÊ ǂÈÉ ǧǵÊ Ƣǌǳơ
ǹƢ ō ǕƢ Ê ÈƦÌǻÈƗǺÌ ǷÊ ȐÅ ƳÉ ǁÈ ǲÈ ÈƬÈǫȆǷÊ ơÈǀƴÌ
ō É ǳơǅƢ Ç ǋ È ǺÈ Ìƥơǹō ÈƗȅÊ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ
Ê ǇÉ ǁÈ ƣƢ Ê ƸÈ ǏÌ ÈƗǺÌ ǷÊ ǅƢ Æ ÈǻȁÈ ǂÉ ȈÌÈƥǄŎ ǳơǾÉ Ǹō È ǧǾÊ ǴÊ ƬÌ ǬÈ ÊƥǂÈ ǷÈ ÈƘǧÈ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǴǰÈ È ǹƢÈ Ǩō ǟÈ ǺÊ Ìƥ
ǁÇ ƢÈǼȇƽÊ ǦÌ
È ǳÈƗǾÉ ÈƬÈȇƽÊ ǲÈ ǠÈ ƴÈ
È ǧǱƢÈ È ǫǾÊ ǴÊ ƬÈÌ ǫǺÌ ǟÈ ǽÉ ȂÌ ȀÈ ÈǼÈǧǶō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
352- (1187) ez-Zuhrî� rahimehullah’tan: “İ�bn Şas el-Cuzamî�, Şam Naptî�’-
lerinden birini ö� ldü� rdü� . Osman b. Affan radıyallahu anh’e mesele gö� tü� rü� -
lü� nce onun ö� ldü� rü� lmesini emretti. Ez-Zubeyr radıyallahu anh ve Rasulullah
sallallahu aleyhi ve sellem’in ashabı onunla konuşarak ö� ldü� rmesini yasakla-
dılar. Bunun ü� zerine bin dinar diyet belirlendi.”1509
ǽÊ ƾÊ ȀÌ ǟÈ ȆǧÊ ƾÇ ǿÈ ƢǠÈ Ƿ È ǫ ƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ
É ƨÉ ÈȇƽÊ ~ǱƢÈ
É ǲŏ ǯ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ǾÊ ÊƥȁÈ
È ǺÌ ǟÈ ȅÊ
nÇǁƢÈǼȇƽÊ ǦÌÉ ǳÈƗ
353- (1188) Said b. el-Museyyeb rahimehullah’tan: “Zimmet ehlinden
her birinin diyeti bin dinar idi.”1510
ǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ ǇȄÈ

È ǳÊƛ ƢÈǼÌǴǇÈ ǁÌ ÈƗ ǱƢÈ
È ǫ ÇǁƢǈÈ ÈȇǺÊ ÌƥƨÈ ǫÈ ƾÈ Ǐ È ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
È ǹƢ É ǸÈ ưÌ ǟÉ ǾÊ ȈǧÊ ȄǔÈ
È Ǩō ǟÈ ǺÉ ÌƥǹƢ È ǫ~ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ƾÊ ǿÊ ƢǠÈ ǸÌÉ ǳơƨÊ ÈȇƽÊ ǺÌ ǟÈ ǾÉ ÉǳÈƘǈÌ Èǻ ƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơ
È ǀÊ ōǳơǶÉ ǿÉ ȆŎ ǠÊ ǧÊ Ƣǌǳơ
Ǻȇ ō ǱƢÈ È ǫƢÈǼÈƦǐÈ ƸÈ È ǫǾÉ ǴÈ ƦÈÌ ǫǺÌ ǸÈ
È ǧǱƢÈ È ǫnǥÇ ȏƕ
È ǧƢÈǼÌǴǬÉ ǧÈǱƢÈ َ‫ ا‬ƨÊ ǠÈ ÈƥǁÌ ÈƘÊƥǾÉ ǼÌ ǟÈ
Ê ǽÉ ȂÉǳÈƘǇÈ
ơǂً ƻƕ
354- (1189) Sadaka b. Yesar’dan: “Said b. el-Museyyeb’e anlaşmalıların
diyetini sormak ü� zere haber gö� nderdik. Dedi ki: “Bu konuda Osman b. Affan
radıyallahu anh dö� rt bin dirheme hü� kmetti.” Biz: “Ondan ö� ncekiler nasıl hü� k-
metti?” dedik. Bunun ü� zerine bizi taşladı. Şafii dedi ki: “Ona bunu son olarak
soran kimseler oldular.”1511
1509 Zayıf. Şafii, Sunen (15727).

El-Müsned 611
ǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ ǇȄÈ

È ǳÊƛ ƢÈǼÌǴǇÈ ǁÌ ÈƗ ǱƢÈ
È ǫ ÇǁƢǈÈ ÈȇǺÊ ÌƥƨÈ ǫÈ ƾÈ Ǐ
È ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ É ÈȈǨÌ ǇƢÉ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ǸÈ ưÌ ǟÉ ǾÊ ȈǧÊ ȄǔÈ
ǹƢ È ǫ~ƾÆ ȈǠÊ ǇÈ ǱƢÈ ǬÈ ǧÈ Ȇŏ ÊǻơǂÈ ǐÌ ōǼǳơȁ
È ȅŏ ƽÊ ȂȀÉ ÈȈÌǳơƨÊ ÈȇƽÊ ǺÌ ǟÈ ǾÉ ÉǳÈƘǈÌ Èǻ ƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơ
َ‫ ا‬ƨÊ ǠÈ ÈƥǁÌ ÈƘÊƥǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
nǥÇ ȏƕ È ǹƢÈ Ǩō ǟÈ ǺÉ Ìƥ
355- (1189/1) Sadaka b. Yesar’dan: “Said b. el-Museyyeb’e Yahudi ve
Hristiyanın diyetini sordurduk. Said dedi ki: “Bu konuda Osman b. Affan ra-
dıyallahu anh dö� rt bin dirheme hü� kmetti.”1512

È ǺÌ ǟÈ ƪÇ ÊƥƢÈƯǺÌ ǟÈ ÇǁȂǐÉ ǼÌ Ƿ È ǺÌ ǟÈ ǑƢ Ç ÈȈǟÊ ǺÉ ÌƥǲÉ ȈÌ ǔÉ È ǧƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȆǧÊ ȁ
È ǶÇ ǿÈ ǁÌ ƽÊ ǥÊ ȏƕ َ‫ ا‬ƨÊ ǠÈ ÈƥǁÌ ÈƘÊƥȆŏ ÊǻơǂÈ ǐÌ ōǼǳơȁ
È ȅŏ ƽÊ ȂȀÉ ÈȈÌǳơȆǧÊ ȄǔÈ
È ǫƣƢ Ê ǘō ƼÌ È ǳơǺÈ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ǹō ÈƗ
ƨÇ ÈƟƢǸÊ ÊǻƢǸÈ ÈưÊƥȆŏ ǇȂ
Ê ƴÉ ǸÌÈ ǳơ
356- (1203) Said b. el-Museyyeb’den: “Ö� mer b. el-Hattab radıyallahu
anh Yahudi ve Hristiyan için dö� rt bin dirheme, Mecusi için sekiz yü� z dirheme
ǺÌ ǟÈ ƨÈ ǸÈ È ÊƥÈƗȁ

È ǴǇȆ Ç ȀÈ ǋ
È ƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƣƢ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǆÇ ÈǻÈƗǺÉ ÌƥǮÉ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǫ Ƕō
ƔƢÉ ǸÈ ƴÌ ǠÌÈ ǳơ~ǱƢÈ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗ
nǁƢ
Æ ÈƦƳƢ
É ȀÈ ƷÉ ǂÌ ƳÈ
hi ve sellem şö� yle buyurdu: “Hayvanın yaralaması hederdir.”1514
É ǺÊ ÌƥƾÊ ǠÌ Ǉ
ǹō ÈƗƨÈ ǐÈ ŏȈƸÈ Ƿ È ǺÊ ÌƥǵÊ ơǂÈ Ʒ È ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ç ȀÈ ǋ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǆ Ç ÈǻÈƗǺÉ ÌƥǮÉ ÊǳƢǷƢ
ȄǔÈ ǬÈ ǧÈ ǾÊ ȈǧÊ ƩÌ ƾÈ ǈÌÈ ǧÈƘǧÈ ǵÇ ȂÌ ǬÈ Êǳ Ƣǘً ÊƟƢƷ
È ƪÈ Ì ǴƻÈ ƽÈ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
È ƣÊ Ç ǃƢǟÈ ǺÊ ÌƥƔÊ ơǂÈ ÈƦÌǴÊǳ ƨً ǫÈ ƢÈǻ
ƩÊ ƾÈ ǈÌ È ǁƢȀÈ ōǼǳƢÊƥƢȀÈ ǜÈ ǨÊ Ʒ
È ǧÈƗƢǷÈ ȁÊ È Ǳơ Èْ‫ أ‬ǲÊ ǿÌ ÈƗȄÈǴǟÈ Ƕō
Ê ȂÈ ǷÌ ȋơ È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁÈ
612 İmam Şafiî
ƢȀÈ ǴÊ ǿÌ ÈƗȄÈǴǟÈ ǺÆ ǷÊ ƢǓ Ê ȂÈ ǸÌÈ ǳơ

È ȂÈ ȀÉ ǧÈ ǲÊ ȈōÌ ǴǳƢÊƥȆǋơ
358- (743) Haram b. Sa’d b. Muhayyisa’dan: “el-Bera b. Azib radıyallahu
anh’ın devesi bir topluluğ� un bahçesine girdi de o bahçeyi bozdu. Rasulullah
sallallahu aleyhi ve sellem mal sahiplerinin gü� ndü� zleri bahçelerini koruma-
larına, gece bozgun yapan hayvanların ise sahiplerinin sorumlu olacağ� ına
ǺÊ Ìƥ ǵÊ ơǂÈ ƷÈ ǺÌ ǟÈ ȅÊ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơ ǺÊ ǟÈ ȆŎ ǟÊ ơǃÈ ȁÌ ȋơ Èْ‫ أ‬ƢÈǼÈƯƾō ƷÈ ƾÇ ÌȇȂÈ ǇÉ ǺÉ Ìƥ ƣȂ É ŎȇÈƗ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǺÈ ǷÊ ǲÇ ƳÉ ǁÈ ǖÈ ÊƟƢƷÈ ƪÈÌ ǴƻÈ ƽÈ ƣÊ Ê ǃƢǟÈ ǺÊ ÌƥƔÊ ơǂÈ ÈƦÌǴÊǳƨً ǫÈ ƢÈǻǹō ÈƗƣÊÇ ǃƢǟÈ ǺÊ ÌƥƔÊ ơǂÈ ÈƦÌǳơǺÊ ǟÈ ƨÈ ǐÈ ŏȈƸÈ ǷÉ
ǖÊ ÊƟơȂÈ ƸÌ É È Êَّ‫لله‬ơǱȂ
È ǳơǲÊ ǿÌ ÈƗȄÈǴǟÈ Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƅơȄōǴǏ É ǇÉ ǁȄ È ǔÈ ǬÈ ǧÈǾÊ ȈǧÊƩÌ ƾÈ ǈÌ Èْ‫أ‬
È ǧÈƘǧÈÊǁƢǐÈ Ìǻȋơ
ǲÊ ȈōÌ ǴǳƢÊƥǶÌ ȀÉ ÉƬÈȈǋƢÊ Ƿ È ǧÈƗƢǷ
È ƩÌ ƾÈ ǈÌ È ƨÊ ÈȈǋƢÊ ǸÌÈ ǳơǲÊ ǿÌ ÈƗȄÈǴǟÈ ȁÊ
È ǁƢȀÈ ōǼǳƢÊƥƢȀÈ ǜÈ ǨÊ ƷÈ
359- (744) Haram b. Muhayyisa’dan: “el-Bera b. Azib radıyallahu anh’ın
devesi Ensar’dan birinin bahçesine girerek orayı bozdu. Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem bahçe sahiplerinin gü� ndü� z bahçelerini korumalarına, gece
bozgun yapan hayvanların ise sahiplerinin sorumlu olacağ� ına hü� kmetti.”1516
ǹƢ
È ǯÈ ƣƢ Ê ǘō ƼÌ È ǳơǺÈ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ǹō ÈƗƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ȅÊ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ǹƢ É ÈȈǨÌ ǇƢÉ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É Ƹō ǔǳơ
ǭƢ ō ǽÉ ǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗȄōƬƷƢÈ ًƠȈÌ ǋƢ È ȀÈ ƳÊ ȁÌ ǃÈ ƨÊ ÈȇƽÊ ǺÌ ǷÊ ƧÉ ÈƗǂÌ ǸÌÈ ǳơƭÊ
É ǂÈƫȏَ‫ ا‬ȁ È ƨÊ ǴÈ ǫÊ ƢǠÌÈ ǴÊǳƨÉ Èȇƾŏ ǳơǱȂÉ ǬÉ Èȇ
Ì ƭÈ ǁŏ ȂÈ ÉȇǹÌ ÈƗǾÊ ȈÈÌ ǳÊƛƤÈ ÈƬǯ~
ǶÈ ÈȈǋÌ ÈƗƧÈ ÈƗǂÈ Ƿơ È Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÈ ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗǹƢ È ÈȈǨÌ Ǉ
É ǺÉ Ìƥ
ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È ǂÉ ǸÈ ǟÉ ǾÊ ȈÈÌ ǳÊƛǞÈ ƳÈ ǂÈÈ ǧnǾÊ ÊƬÈȇƽÊ ǺÌ ǷÊ Ȇŏ ÊƥƢÈƦǔǳơ
ŏ
360- (774) İ�bnu’l-Museyyeb rahimehullah’tan: “Ö� mer b. el-Hattab radı-
yallahu anh şö� yle derdi: “Diyet â� kile’nin (yâ� ni maktulü� n baba tarafından olan
yakınlarının) hakkıdır ve kadın (ö� ldü� rü� len) kocasının diyetinden hiç bir şeye
vâ� ris olmaz” Nihayet ed-Dahhâ� k b. Sufyâ� n radıyallahu anh: “Nebî� sallallahu
aleyhi ve sellem’in, Eşyem ed-Dıbâ� bi’nin karısını kocasının diyetine mirasçı
kıldığ� ını Ö� mer radıyallahu anh’e haber verdi. Bunun ü� zerine Ö� mer radıyalla-
1515 Mü� rsel. Şafii, Sunen (17575)

1516 Zayıf. Şafii, Sunen (17576) Eyyub b. Suveyd er-Ramli zayıftır. Haram b. M -
hayyisa, Bera radıyallahu anh’den işitmemiştir.
El-Müsned 613
hu anh gö� rü� şü� nden dö� nü� ş yaptı.”1517
ȄÈǳÊƛ ƤÈ ÈƬǯ

È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗ ƣƢ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
Ç ȀÈ ǋ
ƣƢ Ê ǺÉ ÌƥơǱƢÈ
È ǫnǾÊ ÊƬÈȇƽÊ ǺÌ ǷÊ Ȇŏ ÊƥƢÈƦǔǳơ Ì ƭÊ ǁŏ ȁ
ŏ ǶÈ ÈȈǋÌ ÈƗƧÈ ÈƗǂÈ Ƿơ È ǹÌ ÈƗ~ǹƢ É ǺÊ ÌƥǭƢ
È ÈȈǨÌ Ǉ Ê Ƹō ǔǳơ
ō
È ǲÈ ÊƬǫÉ ǶÉ ÈȈǋÌ ÈƗǹƢ
ًƘǘÈ ƻ È ǯÈ ȁÈ
… (774/1) İ�bn Şihab’dan: “Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem, ed-Dahhak
b. Sufyan radıyallahu anh’e: “Eşyem ed-Dıbâ� bî�’nin karısını, kocasının diyeti-
ne varis kılmasını” yazdı. İ�bn Şihab dedi ki: “Eşyem, hata ile ö� ldü� rü� lmü� ştü� .”1518
ǺÊ ǟÈ ƨÈ ǠȈÈ Êƥǁ Ê ǬÈ ÌǳơǺÊ ǟÈ ǹƢ

È ǺÊ ÌƥǶÊ ǇƢ É ǺÊ ÌƥƾÊ ÌȇǃÈ ǺÊ ÌƥȆŏ ǴÊ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǟÈ ƾÌ Ƴ
ȆǧÊ ǹō Êƛȏَ‫ا‬ÈƗ~ǱƢÈ È ǫǶō
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ Ìƥơ
ƨً ǨÈ ǴÊ ƻ È ǠÉ ÈƥǁÌ ÈƗƢȀÈ ǼÌ ǷÊ ƨً ǜō
È ǹȂ Êْ‫ إ‬ǺÈ ǷÊ ƨً ÈƟƢǷÊ Ȇŏ ǐÊ ǠÊ ÌǳơÊȁÈƗǕÊ ȂÌ ǈǳƢ
È ǴǤÈ ǷÉ ǲÊ Êƥȍơ ō ÊƥÊƘǘÈ ƼÌ
È ǳơȁ È ƾÊ ǸÌ ǠÌÈ ǳơǲÊ ƬÈÌ ǫ
nƢǿÈ ƽÉ ȏَ‫ ا‬ȁÌ ÈƗƢȀÈ ÊǻȂǘÉ ÉƥȆǧÊ
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Bilmiş olunuz ki: kasten ve hatâen öl-
dürmede olayın maktulü, kamçı ve sopa ile öldürülen kimsedir. Bunun
diyeti yüz devedir. Develerin kırk tanesi karınlarında yavruları bulu-
nan halifa (hâmile) develerdir.”1519
Ê ǬÈ ÌǳơǺÊ ǟÈ ƔÊ ơōǀƸÌ

ǅÇ ȁÌ ÈƗǺÊ ÌƥƨÈ ÈƦǬÌ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ǠȈÈ ÊƥǁÈ ǺÊ ÌƥǶÊ ǇƢ È ǳơƾÇ ÊǳƢƻ
È ǺÌ ǟÈ ȆŎ ǨÊ ǬÈ ōưǳơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǾÉ ǴÈ ưÌ ǷÊ ȆÊǼǠÌ ÈȇǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ Ê ƸÈ ǏÌ ÈƗǺÌ ǷÊ ǲÇ ƳÉ ǁ
È Ȇŏ ÊƦōǼǳơƣƢ È ǺÌ ǟÈ
362- (754) Ukbe b. Evs, Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’in sahabelerin-
den birinden aynısını rivayet etmiştir.1520

1519 Sahih ligayrihi. Sunen (15819) Ali b. Zeyd b. Cud’an zayıftır. Şahitleri vardır:
İ�bn Mace (2628) Nesai (4799)
1520 Sahih.
614 İmam Şafiî
ǺÌ ǟÈ ƨÈ ǠȈÈ Êƥǁ

È ǺÊ ÌƥǶÊ ǇƢ Ê ǬÈ ÌǳơǺÊ ǟÈ ǹƢÈ ǟÈ ƾÌ Ƴ É ǺÊ ÌƥƾÊ ÌȇǃÈ ǺÊ ÌƥȆŏ ǴÊ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ōȈÈǴǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȏَ‫ا‬ÈƗ~ǱƢÈ È ǫǶō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ
È ǠÉ ÈƥǁÌ ÈƗ ƢȀÈ ǼÌ ǷÊ ƨً ǜō
ǹȂ È ǴǤÈ Ƿ Êْ‫ إ‬ǺÈ ǷÊ ƨً ÈƟƢǷÊ ƢǐÈ ǠÌÈ ǳơȁ
É ǲÊ Êƥȍơ È ǕÊ ȂÌ ǈǳƢō Êƥ ÊƜǘÈ ƼÌ È ǳơƾÊ ǸÌ ǠÌÈ ǳơǲÊ ƬÈÌ ǫ ȆǧÊ ǹō Êƛ
nƢǿÈ ƽÉ ȏَ‫ ا‬ȁÌ ÈƗƢȀÈ ÊǻȂǘÉ ÉƥȆǧÊ ƨً ǨÈ ǴÊ ƻÈ
… (753/1) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’dan: “Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Bilmiş olunuz ki: kasten ve hatâen öl-
dürmede olayın maktulü, kamçı ve sopa ile öldürülen kimsedir. Bunun
diyeti yüz devedir. Develerin kırk tanesi karınlarında yavruları bulu-
nan halifa (hâmile) develerdir.”1521
È ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ÇǂǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǆ Ç ÈǻÈƗǺÉ ÌƥǮÉ ÊǳƢǷƢ
ȆǧÊ ~ǵÇ ǄÌ Ʒ È ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǠÈ ÊǳǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǀÊ ōǳơƣƢ
É ǇÉ ǁÈ ǾÉ ÈƦÈƬǯȅ É ÈƬǰÌ Ê ǳơȆǧÊǹō ÈƗ
Êْ‫ إ‬ǺÈ ǷÊ ÆƨÈƟƢǷÊ ǆ
nǲÊ Êƥȍơ Ê ǨÌ ōǼǳơ
363- (1194) Abdullah b. Ebi Bekr, babasından: “Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem’in Amr b. Hazm’a yazdığ� ı mektupta şö� yle yazılı idi: “Cana
kıymada yüz deve diyet gerekir.”1522
ȆǧÊ ÇǂǰÌ Èƥ ȆÊƥÈƗ ǺÊ Ìƥ Êَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ ƳÉ ǺÊ Ìƥơ ǺÊ ǟÈ ƾÇ ÊǳƢƻÈ ǺÉ Ìƥ ǶÉ ǴÊ ǈÌ ǷÉ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ÆƨÈƟƢǷÊ ǆ Ê ǨÌ ōǼǳơȆǧÊ ~ǵÇ ǄÌ Ʒ
È ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǠÈ ÊǳǶō
È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơƣƢ Ê ǧÊ ƩƢ
Ê ÈƬǯȆ Ê Èȇƾŏ ǳơ
È ǧÊ ÇǂǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǠÈ Êǳ ƪÌ
ǾÉ ōǻÈƗ ǺÌ ǷÊ ǶÌ ÉƬÌǻÈƗ ǮŌ ǋȆ É ǴǬÉ ǧÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ È ǫ nǲÊ Êƥȍơ
É ǺÉ ÌƥơǱƢÈ Êْ‫ إ‬ǺÈ ǷÊ
ȏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơƣƢ É ÈƬǯÊ
364- (1194/1) Abdullah b. Ebi Bekr, babasından: “Rasulullah sallalla-
hu aleyhi ve sellem’in Amr b. Hazm’a yazdığ� ı diyetlerle ilgili mektupta şö� y-
le yazılı idi: “Cana kıymada yüz deve diyet gerekir.” İ�bn Curayc dedi ki:
1521 Sahih ligayrihi. Sunen (15819) Ali b. Zeyd b. Cud’an zayıftır. Şahitleri vardır:
İ�bn Mace (2628) Nesai (4799)
El-Müsned 615
“Abdullah b. Ebi Bekr’e: “Bunun Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’in mektubu

olmadığ� ından şü� phe ediyor musunuz?” o da: “Hayır” dedi.”1523
ǮÈ ÊǳǀÈ ÊƥȆÊǼǠÌ ÈȇǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǅÇ ȁƢÈ

É ǗǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
365- (1195) Tavus rahimehullah’tan da aynısı rivayet edildi.1524
ȆÊǼÈƥǺÌ ǷÊ ȐÅ ƳÉ ǁÈ ǹō ÈƗƤÇ ȈÌ ǠÈ ǋ É ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈǠÊ Ǉ È ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƩƢ È ǧ ǾÊ ƷÊ ǂÌ ƳȆ
È ǸÈ É ǧÊ ȃǄÈ ÈǼÈǧ ǾÉ ǫÈ ƢǇ È ƣƢÈ ǏÈ ÈƘǧÈ ǦÇ ȈÌ ǈÈ Êƥ ǾÉ ÈǼÌƥơǥÈ È ǀƷ É ǬÈ ÉȇƲÇ ÊǳƾÌ ǷÉ
È ƧÉ ƽÈ ƢÈƬÈǫ ǾÉ Èǳ ǱƢ
È ǀǧÈ ǾÉ ǼÌ ǟÈ ȄÈǳƢǠÈ ÈƫÉَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
ǮÈ ÊǳƿÈ ǂÈ ǯÈ È ƣƢ Ê ǘō ƼÌÈ ǳơǺÊ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ȄÈǴǟÈ ǶÇ ǌÉ ǠÌ Ƴ É ǵÈ ƾÊ ǬÈ ǧÈ
É ǺÉ ÌƥƨÉ ǫÈ ơǂÈ Ǉ
ȄōƬƷÇÈ ŚǠÊ ÈƥƨÈ ÈƟƢǷÊ ȁ
È ǺȇÊÈ ǂǌÌ ǟÊ ƾÊ ÌȇƾÈ ǫÉȄÈǴǟÈ ȆÊǳƽÌ ƾÉ ǟÌ ÉƗǾÉ ǼÌ ǟÈ ȄÈǳƢǠÈ ÈƫÉَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È ǂÉ ǸÈ ǟÉ ǱƢÈ ǬÈ ǧÈǾÉ Èǳ
Ê ś
ƨً Ǭō Ʒ È ÊƯȐَ‫ا‬ÈƯǲÊ Êƥȍơ
Êْ‫ إ‬ǮÌ È ǴÊƫǺÌ ǷÊ ÈǀƻÈ ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ ȄÈǳƢǠÈ ÈƫÉَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǂÉ ǸÈ ǟÉ ǵÈ ƾÊ ǫÈ ƢǸÈ
ō ǴǧÈ ǮÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ǵÈ ƾÈ ǫÌ ÈƗ
ǱƢÈÈ ǫ ơÈƿ ƢÈǻÈƗ ƢǿÈ ǱƢÈ È ǫ ǱȂ È ǫ Ƕō ÉƯ ƨً ǨÈ ǴÊ ƻ
Ê ÉƬǬÌ ǸÌÈ ǳơȂƻÉ ÈƗ ǺÈ ÌȇÈƗ ǱƢÈ È śÈ ǠÊ ÈƥǁÌ ÈƗȁ
È ƨً ǟÈ ǀÈ Ƴ
È ś È ÊƯȐَ‫ا‬ÈƯȁÈ
nƔÆ ȆÌ ǋ È ǲÇ ÊƫƢǬÈ Êǳǆ È ǫǶō
È ȈÈÌ ǳ~ǱƢÈ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǇÉ ǁ È ǹō ÊƜǧÈ ƢǿÈ ǀÌ ƻÉ
366- (766) Amr b. Şuayb’dan: “Mudlic oğ� ullarından, kendisine Katade
denilen bir adam oğ� luna kılıç fırlattı ve dizini yaraladı. Yarası iltihaplandı ve
ö� ldü� . Suraka b. Cu’şum, Ö� mer b. el-Hattab radıyallahu anh’e geldi ve bu du-
rumu anlattı. Ö� mer radıyallahu anh dedi ki: “Git ben yanına gelinceye kadar
Kudeyd Suyu mevkiindeki develerden yü� z yirmi tane say” dedi. Ö� mer radı-
yallahu anh oraya gelince bu develerden otuz adet dö� rt yaşına ve otuz tane
beş yaşına basmış dişi deve ile kırk adet gebe deveyi ayırıp: “Ö� lü� nü� n karde-
şi nerede?” dedi. Orada bulunan ö� lü� nü� n kardeşi: “İ�şte buradayım” deyince,
Ö� mer radıyallahu anh: “Bu develeri al. Zira Rasulullah sallallahu aleyhi ve
sellem: “Katile (mirastan) bir şey yoktur” buyurmuştur” dedi.”1525

1525 Hasen ligayrihi. Şafii, Sunen (15785) Malik, Muvatta (2/867) Amr b. Şuayb,
Ö� mer radıyallahu anh’e yetişmemiştir. Mevsul olarak: Beyhaki (8/38) İ�bnu’l-
Carud, el-Munteka (788)
616 İmam Şafiî
ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ȄǇȂ È ǷÉ ǺÊ ÌƥƣȂ È ŎȇÈƗǺÌ ǟÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ ƾÇ ÊǳƢƻ
ǶÊ ǴÊ ǈÌ ǸÌÉ ǳơǂŏ ƸÌ
É ǳơƨÈ ÈȇƽÊ ǹō ÈƗȄÈǴǟÈ ǅƢ È ōǼǳơƢÈǼǯÌ ǁÈ ƽÌ ÈƗơȂÉǳƢÈǫƔÇ ƢǘÈ ǟÈ ȁ È ǱȂ Ç ƸÉ ǰÌ Ƿ È ǺÌ ǟÈ ȁÈ ƣƢ Ç ȀÈ ǋÊ
ƣƢÊ ǘō ƼÌ Êْ‫ إ‬ǺÈ ǷÊÆƨÈƟƢǷÊǶō
È ǳơǺÉ ÌƥǂÉ ǸÈ ǟÉ ǵÈ Ȃō ǬÈ ǧÈǲÊ Êƥȍơ È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ
Ê ǇÉ ǁÈ ƾÊ ȀÌ ǟÈ ȄÈǴǟÈ
ǶÇ ǿÈ ǁÌ ƽÊ ǦÌ È ǳÈƗǂÈ ǌÈ ǟÈ ƢÈǼÌƯơÊȁÈƗÇǁƢÈǼȇƽÊ ǦÌ È ǳÈƗȃǂÈ ǬÉ ÌǳơǲÊ ǿÌ ÈƗȄÈǴǟÈ ƨÊ Èȇƾŏ ǳơǮÌ È ǴÊƫǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ
ǥÊ ȏƕ َ‫ ا‬ƨÉ ōƬǇÊ ȁÌ ÈƗÇǁƢÈǼȇƽÊ ƨÊ ÈƟƢǸÊ ǈÉ ǸÌ ƻȃÈ ǂÈ ǬÉ ÌǳơǲÊ ǿÌ ÈƗǺÌ ǷÊ ƪÌ ÈǻƢǯơÈ È ƿÊƛƨÊ ǸÈ ǴÊ ǈÌ ǸÌÉ ǳơƧÊ ǂō ƸÌ É ǳơƨÈ ÈȇƽÊ ȁÈ
ƨÈ ÈȇƽÊ ȁ
È ǲÊ ÊƥȍơÊْ‫ إ‬ǺÈ ǷÊ ǹȂ È ǈÉ ǸÌ ƻƢ È ȀÈ ÉƬÈȇƾÊ ǧÈ ƣơ Èْ‫ أ‬ǺÈ ǷÊ ƢȀÈ ÈƥƢǏÈ ÈƗ ȅǀÊ ōǳơǹƢ
Ê ǂÈ ǟÌ ȋơ È ǯÈ ǹÌ ÊƜǧÈ ǶÇ ǿÈ ǁÌ ƽÊ
ƤÈ ǿÈ ǀō ǳơȆŎ ÊƥơǂÈ ǟÌ ȋơÈْ‫ أ‬Ǧō É ǴǰÈ Éȇȏ Êْ‫ إ‬ǺÈ ǷÊ ǹȂ
َ‫ ا‬ǲÊ Êƥȍơ È ǈÉ ǸÌ ƻ Èْ‫ أ‬ȀÈ ÈƥƢǏÈ ÈƗ ơÈƿÊƛ ƨÊ ōȈÊƥơǂÈ ǟÌ ȋơ
È ȆŎ ÊƥơǂÈ ǟÌ ȋơƢ Èْ‫أ‬
È ǁȂÌÈ ǳơȏَ‫ ا‬ȁÈ
ǩÊ
367- (1196) İ�bn Şihab, Mekhû� l ve Atâ� rahimehumullah dediler ki: “Ken-
dilerine yetiştiğ� imiz kimseler, Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’in za-
manında hü� r mü� slü� manın diyetinin yü� z deve olduğ� unu sö� ylediler. Ö� mer b.
el-Hattab radıyallahu anh bu diyeti, kö� ylü� ler için bin dinar veya on iki bin
dirhem, mü� slü� man hü� r kadının diyeti; kö� ylü� lerden ise beş yü� z dinar veya
altı bin dirhem, bedevi kadının diyetini eğ� er onu bedevi ö� ldü� rdü� yse elli deve
olarak belirledi. Bedevileri altın ve gü� mü� şle mü� kellef tutmadı.”1526
ǹƢ
È ǯÈ ǱƢÈ È ǫ ƤÇ ȈÌ ǠÈ ǋ É ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÇ ÊǳƢƻ È ǺÉ ÌƥǶÉ ǴÊ ǈÌ ǷƢ
ƢȀÈ ÈǳƾÌ ǟÈ ȁÌ ÈƗÇǁƢÈǼȇƽÊ ƨÊ ÈƟƢǸÊ ǠÈ ÈƥǁÌ ÈƗȃǂÈ ǬÉ ÌǳơǲÊ ǿÌ ÈƗȄÈǴǟÈ ǲÈ Êƥȍơ
Êْ‫ إ‬ǵÉ Ȃŏ ǬÈ ÉȇǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
ƪÌ ÈǻƢǿÈ ơÈƿÊƛȁƢÈ ȀÈ ÊƬǸȈ È ǫÊ ȆǧÊ ǞÈ È ǧǁ
È ƪÈ Ì ǴǣÈ ơÈƿÊƜǧÈ ǲÊ Êƥȍơ Ê ǸÈ ÌƯÈƗ ȄÈǴǟÈ ƢȀÈ ǸÉ ǈÊ ǬÌ ÈȇǩÊ
Êْ‫ إ‬ǹƢ Ê ǁȂÌÈ ǳơǺÈ ǷÊ
ǹƢ
È ǯƢ È ǺÈ ǸÈ ōưǳơȃǂÈ ǬÉ ÌǳơǲÊ ǿÌ ÈƗȄÈǴǟÈ ƢȀÈ ÊƬǸȈ
È Ƿ È ǫÊ ǺÌ ǷÊ ǎ
È ǬÈ Èǻ
368- (1198) Amr b. Şuayb’den: “Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem hatâ� en
ö� ldü� rmenin diyetini kö� ylü� lere dö� rt yü� z dinar altın veya ona mukabil gü� mü� ş
olarak takdir ederdi. Onu takdir ederken deve fiyatlarını esas alırdı. Deve pa-
halanınca diyeti (altın ve gü� mü� ş olarak) artırır, ucuzladığ� ında da azaltırdı.”1527

1527 Hasen ligayrihi. Şafii, Sunne (16050)
El-Müsned 617
ȅǀÊ ōǳơƣƢ Ê ǳơȆǧÊǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ÇǂǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǆ

Ê ÈƬǰÌ Ç ÈǻÈƗǺÉ ÌƥǮÉ ÊǳƢǷƢ
ȆÈ ǟÊ ȁÉƗ ơÈƿÊƛ ǦÊ ÌǻȋơȆ
Èْ‫ أ‬ǧÊ ȁ~ È ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǠÈ Êǳ Ƕō
È ǵÇ ǄÌ Ʒ È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ
É ǇÉ ǁ È ǾÉ ÈƦÈƬǯÈ
ǺÊ ȈÌ ǠÌÈ ǳơȆǧÊ ȁƢ
È ȀÈ ǴÉ ưÌ ǷÊ ƨÊ ǨÈ ÊƟƢƴÌ
È ǳơȆǧÊ ȁ
È ǆ Ê ǨÌ ōǼǳơƮÉÉ ǴÉƯƨÊ ǷȂÈ ǷÉ ƘÌ ǸÌÈ ǳơȆǧÊ ȁ
È ǲÊ Êƥȍơ Êْ‫ إ‬ǺÈ ǷÊ ÆƨÈƟƢǷÊ Ƣǟً ƾÌ ƳÈ
ǮÈ ÊǳƢÈǼǿÉ ƢǸō ǷÊ ǞÇ ÉƦǏÌ ÉƗǲŏ ǯȆ É ǧÊ ȁ
È ǹȂ È ǈÉ ǸÌ ƻ ŏ ǧÊ ȁ
È ǲÊ ƳÌ ǂǳơȆ È ǹȂ È ǈÉ ǸÌ ƻ È ƾÊ ÈȈÌǳơȆǧÊ ȁ
È ǹȂ È ǈÉ ǸÌ ƻÈ
nǆ È ƨÊ ƸÈ ǓȂ
Æ ǸÌ ƻ Ê ǸÌÉ ǳơȆǧÊ ȁ È ǆ Æ ǸÌ ƻ ŏ ǧÊ ȁ
È Ǻŏ ǈǳơȆ Êْ‫ إ‬ǺÈ ǷÊ ǂÆ ǌÌ ǟÈ
È ǲÊ Êƥȍơ
369- (771/1) Abdullah b. Ebi Bekr, babasından rivayet ediyor: “Rasu-
lullah sallallahu aleyhi ve sellem’in Amr b. Hazm’a yazdığ� ı mektupta şö� yle
geçiyordu: “Burnun tamamen kesilmesinde yüz deve, beyne kadar va-
ran baş yarmada ve karın boşluğuna kadar ulaşan yaralamada diyetin
üçte biri; bir göz, bir el ve bir ayak için ellişer deve, el ve ayaklardaki
her parmak için on deve, diş için beş deve ve kemiğe kadar varan yara-
lamada beş deve diyet vardır.”1528
È ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ

ǺÌ ǟÈ ǵÇ ǄÌ Ʒ É ǺÊ ÌƥÊǂǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
È ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǠÈ ÊǳǶō
ǵÇ ǄÌ Ʒ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǀÊ ōǳơƣƢ
É ǇÉ ǁÈ ǾÉ ÈƦÈƬǯȅ Ê ÈƬǰÌÊ ǳơȆǧÊǹō ÈƗǾÊ ȈÊƥÈƗ
Êْ‫ إ‬ǺÈ ǷÊ ǂÆ ǌÌ ǟÈ ǮÈ ÊǳƢÈǼǿÉ ƢǸō ǷÊ ǞÇ ÈƦǏÌ Êƛǲŏ ǯȆ
ǲÊ Êƥȍơ É ǧÊ ȁÈ
370- (771) Abdullah b. Ebi Bekr b. Muhammed b. Amr b. Hazm, babasın-
dan rivayet ediyor: “Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’in Amr b. Hazm’a
yazdığ� ı mektupta şö� yle yazıyordu: “Her parmaktan dolayı on deve diyet
gerekir.”1529
ȄōǴǏ É ǇÉ ǁÈ ǱƢÈ
È ǫǱƢÈ
È ǫȄǇȂ É ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǽÊ ƽÊ ƢÈǼǇÌ ÊƜÊƥƨÈ ōȈÈǴǟÉ ǺÉ ÌƥǲȈ
È ǷȆ É ǟÊ ƢǸÈ ǇÌ ÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
nǂÆ ǌÌ ǟÈ ǂÆ ǌÌ ǟÈ ǞÊ ÊƥƢǏÈ ȋơȆ Èْ‫ أ‬ǧÊ ~Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
371- (772) Ebu Musa radıyallahu anh’den: Rasulullah sallallahu aleyhi
ve sellem şö� yle buyurdu: “Parmaklarda diyet onar onardır.”1530

1530 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (16153) munkatıdır. Bkz.: Ahmed (4/397, 398)
618 İmam Şafiî
ƣƢ Ê ǳơȆǧÊ ǹō ÈƗǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ÇǂǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǆ
Ê ÈƬǰÌ Ç ÈǻÈƗǺÉ ÌƥǮÉ ÊǳƢǷƢ
ƨÊ ƸÈ ǓȂ
Ê ǸÌÉ ǳơ ȆǧÊ ȁ~
È ǵÇ ǄÌ ƷÈ ǺÊ Ìƥ ȁÊǂǸÌ ǠÈ Êǳ Ƕō É
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƅơ ȄōǴǏÈ ȆŎ ÊƦōǼǳơ ǾÉ ÈƦÈƬǯÈ ȅǀÊ ōǳơ
nǆ Æ ǸÌ ƻÈ
372- (773) Abdullah b. Ebi Bekr, babasından: Rasulullah sallallahu aley-
hi ve sellem’in Amr b. Hazm’a yazdığ� ı mektupta şö� yle yazıyordu: “Mûdiha’da
(kemiğe ulaşan yaralamada) beş deve diyet gerekir.”1531

È ǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈǠÊ ǇÈ ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÌ ǟÈ ȆŎ ǨÊ ǬÈ ōưǳơƣƢ Ê ǿō ȂÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ȁ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ƧÈ ǂÈ ǌÌ ǟÈ ǆ È ǫǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǸÌ ƼÈ ÊƥǵÊ ƢȀÈ ÌƥÊْ‫إ‬ȍơȆǧÊ ȄǔÈ Ê ǘō ƼÌ
È ƣƢ È ǳơǺÈ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ǹō ÈƗƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơ
ƪŌ ǈÊ ÊƥÊǂǐÈ ǼÌ ƼÌ
Ê ǳơȆǧÊ ȁÈ ǞÇ ǈÌ ÊƬÊƥǂÈ ǐÈ ǼÌ ƼÌÊ ǳơȆǴÊÈƫȆÊƬōǳơȆǧÊ ȁÇ È ǂǌÌ ǠÈ ÊƥƢȀÈ ȈǴÊÈƫȆÊƬōǳơȆǧÊ ȁÈ
373- (921) Said b. el-Museyyeb rahimehullah’tan: Ö� mer b. el-Hattab
radıyallahu anh baş parmak hakkında on beş, sonraki parmak hakkında on,
yü� zü� k parmağ� ı hakkında dokuz ve serçe parmak hakkında altı deve diyete
ȄÈǳȂÌ Ƿ
È ǶÈ É ǺÊ ÌƥǶÊ ǴÊ ǈÌ Ƿ
È ǴǇÌ ÈƗ ǺÌ ǟÈ ƣÇ ƾÉ ǼÌ Ƴ É ǺÌ ǟÈ ǶÈ È ǴǇÌ ÈƗ ǺÊ ÌƥƾÊ ÌȇǃÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ŏ ǧÊ ȄǔÈ
ǲÇ ǸÈ ƴÈ ÊƥǅÊ ǂÌ ǔǳơȆ È ǫǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ƣƢ Ê ǘō ƼÌ È ǳơǺÈ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ǹō ÈƗƣƢ
Ê ǘō ƼÌ È ǳơǺÊ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ
ŏ ǧÊ ȁ
ǲÇ ǸÈ ƴÈ ÊƥǞÊ ǴÈ ǔǳơȆ È ǲÇ ǸÈ ƴÈ ÊƥƧÊ ȂÉ
È ǫǂÌ ōƬǳơȆǧÊ ȁÈ
374- (860) Ö� mer b. el-Hattab radıyallahu anh’ın azatlısı Eslem’den:
“Ö� mer b. el-Hattab radıyallahu anh ö� ğ� ü� tü� cü� dişe diyet olarak bir deve,
kö� prü� cü� k kemiğ� ine bir deve ve kaburga kemiğ� ine diyet olarak bir deveye
1531 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (16078) Malik Muvatta (2/849)

1532 Sahih.
El-Müsned 619
ǺÌ ǟÈ Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǷÊ ǾÉ ÉƬǠÌ ǸÊ Ǉ Ê ǁƢƸÌ

È ǺÌ ǯÉ ÈƗǶÈÌ ǳǹÌ ÊƛƭÊ È ǳơǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÉ ǬÈ ŏưǳơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǹƢ È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǹō ÈƗƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ
È ǸÈ ưÌ ǟÉ ȁ È ǺÌ ǟÈ ǖÇ ȈÌ ǈÉ
È ǫǺÊ ÌƥƾÈ ȇÊǄÈȇǺÌ ǟÈ ǆ Ç ÈǻÈƗǺÊ ÌƥǮÊ ÊǳƢǷÈ
ƨÊ ƸÈ ǓȂ
Ê ǸÌÉ ǳơƨÊ ÈȇƽÊ ǦÊ ǐÌ ÊǼÊƥƧÊ ƢǘÌ
È ǴǸÌÉ ǳơȆǧÊ ƢÈȈǔÈ È ǫƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ
375- (890) Said b. el-Museyyeb rahimehullah’tan: “Ö� mer ve Osman ra-
dıyallahu anhuma multâ� tda (kemiğ� e ulaşmasına ince bir deri gibi bir kalınlı-
ğ� ın kaldığ� ı yara) mudiha’nın (kemiğ� e ulaşan yaranın) diyetinin yarısı kadar
diyete hü� kmettiler.”1534
ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÈ ȇÊǄÈȇǺÌ ǟÈ ǮÇ ÊǳƢǷ È ǺÌ ǟÈ ȅÊ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǶÆ ǴÊ ǈÌ ǷƢ
ŏ ǁȂÌ ōưǳơǺÊ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȁÌ ÈƗ ǾÉ ǴÈ ưÌ ǷÊ ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
È ǹƢ È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǖÇ ȈÌ ǈÉ
È ǸÈ ưÌ ǟÉ ȁ È ǫ ǺÊ ÌƥÊ ơ
َّ‫لله‬
È ǲÈ ưÌ ǷÊ
ǽÉ ƢÈǼǠÌ Ƿ
376- (891/1) İ�bnu’l-Museyyeb rahimehullah, Ö� mer ve Osman radıyalla-
hu anhuma’dan aynı manada rivayet etmiştir.1535
Ì ȍơơÈǀȀÈ Êƥ ǮÇ ÊǳƢǷ

ƽÊ ƢÈǼǇÊْ‫إ‬ È ǺÌ ǟÈ ǂÉ ǯÉ ǀÌ ÈȇǞÇ ǧÊ ƢÈǻ ǺÈ ÌƥơǞÈ ǸÊ Ǉ È ÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗȁ
È ǺÌ ǷȆ È ȆŎ ǠÊ ǧÊ Ƣǌǳơ
ō ǱƢÈÈǫ
È ÊŉƾÊ ǬÈ ÌǳơȆǧÊƨÊ Ǹō ÊƟȋơ
ȏَ‫ ا‬ȁ Èْ‫ أ‬ǺÈ ǷÊ ơƾً ƷÈ ÈƗǶÈ
Ì ǴǠÌ ÈǻǶÈÌ ǳƢōǻÈƗǮÇ ÊǳƢǷȄÈ È ȆŎ ǠÊ ǧÊ Ƣǌǳơ
È ǴǟÈ ƢÈǻÌƗǂÈÈ ǫȁ ō ǱƢÈÈ ǫǾÉ ǴÈ ưÌ ǷÊ
ƔÇ ȆÌ ǌÈ ÊƥƨÊ ƸÈ ǓȂ
Ê ǸÌÉ ǳơǹȁ
È ƽÉ ƢǸȈ È ǧÊ ȄǔÈÈ ǫƮȇÊ ƾÊ ƸÌ
È ǳơȆǧÊ
Şafii dedi ki: İ�bn Nafi’den işiten biri bana Malik’ten bu isnadın aynısını
rivayet etti. Şafii dedi ki: “Malik’e okuduk ki, ne ö� nceki imamlardan birinden
ne de bir hadiste mudiha’dan (kemiğ� e ulaşan yaradan) kü� çü� k yaralara bir
şey hü� kmettiklerini biliyoruz.”
ƢÈƥÈƗ ǹō ÈƗ ǺÊ ȈÌ ǐÈ ƸÌ È ǮÆ ÊǳƢǷƢ

É ǳơǺÉ ÌƥƽÉ ȁơÉ ƽÈ ƢÈǼÈƯƾō Ʒ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ ǺÊ ǈÈ ƸÌ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǳơǺÉ ÌƥƾÉ Ǹō ƸÈ ǷƢ
ǅƢÇ ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơȄÈǳÊƛ ǾÉ ǴÈ ǇÈ ǁÌ ÈƗ ǶÊ ǰÈ ƸÌ
È ǳơǺÈ Ìƥǹơ
È ȁÈ ǂÌ Ƿ Ç ǂǗÈ ǺÈ ÌƥǹƢ
È ǹō ÈƗ ǽÉ ǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ ȅō ǂŏ ǸÌÉ ǳơǦȇÊ È ǨÈ ǘÈ ǣÈ
1534 Zayıf.
1535 Zayıf.
620 İmam Şafiî
ȄÈǳÊƛǹơ È Êǻƽō ǂÈÈ ǧǲÊ Êƥȍơ

É ȁÈ ǂÌ ǷȆ Êْ‫ إ‬ǺÈ ǷÊ ǆ È ǾÊ ȈǧÊ ǅƢ
Æ ǸÌ ƻ Ç ōƦǟÈ ǺÉ ÌƥơǱƢ ŏ ǧÊ ƢǷ
È ǬÈ ǧÈ ǅÊ ǂÌ ǔǳơȆ È ǾÉ ÉǳÈƘǈÌ Èȇ
ǮÈ ōǻÈƗȏَ‫ ا‬ȂÈÌ ǳǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÉ ÌƥơǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǅơ Èْ‫ أ‬ǲÈ ưÌ ǷÊ ǶÊ ǨÈ ÌǳơǵÈ ƾō ǬÈ Ƿ
Ê ǂÈ ǓÌ ȋơ É ǲÉ ǠÈ ƴÌ ÈǼÈǧÈƗǱƢ
È ǬÈ ǧÈ ǅƢÇ ōƦǟÈ ǺÊ Ìƥơ
ƢǸō ǷÊ ơÈǀȀÈ ǧÈǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ȆŎ ǠÊ ǧÊ Ƣǌǳơ
ō ǱƢÈ È ǸÈ ȀÉ ǴÉ ǬÌ ǟÈ ǞÊ ÊƥƢǏÈ ȋƢ
È ǫƔơÆ ȂÈ ǇƢ Èْ‫ أ‬Êƥȏَّ‫ا‬ÊƛǮÈ ÊǳƿÈ ǂÉ ÊƦÈƬǠÌ Èƫȏَ‫ا‬
ǁƢ
Æ ÈƯƕơÈǀǿÈ ȃȂÈ Ǉ Ê ǺÊ ȈÌÈƬǨÈ ǌǳơȆ
ō ǧÊ ƔƢÈ Ƴ È ƾÈÌ ǫȁ
È ƔơÆ ȂÈ ǇƢ ō ǹō ÈƗȄÈǴǟÈ ǮŎ
È ǸÈ ȀÉ ǴÉ ǬÌ ǟÈ ǺÊ ȈÌÈƬǨÈ ǌǳơ É ǳƾÉ Èȇ
377- (1183) Ebu Gatafan b. Tarî�f el-Mü� rrî�’den: “Mervan b. el-Hakem
beni (hataen çıkarılan) ö� ğ� ü� tü� cü� dişlerin diyetini sormam için Abdullah b.
Abbas radıyallahu anhuma’ya gö� nderdi. (Ben de gidip sorunca) Abdullah b.
Abbas radıyallahu anhuma: “Ö� ğ� ü� tü� cü� dişin diyeti beş devedir” dedi. Hü� kmü�
Mervan b. Hakem’e ilettiğ� imde beni tekrar Abdullah b. Abbas radıyallahu
anhuma’ya gö� nderip ona Mervan’ın: “Sen ö� ndeki kesici dişleri ö� ğ� ü� tü� cü� dişler
gibi mi sayıyorsun?” sö� zü� nü� iletince, İ�bn Abbas radıyallahu anhuma: “Bunu
parmaklarla değ� erlendirmen gerekir. (Yaptıkları iş farklı olsa da) diyetleri
eşittir” dedi.”1536
Şafii rahimehullah dedi ki: “Bu rivayet gö� steriyor ki; iki dudağ� ın diyeti
de bö� yledir. Nitekim iki dudak hakkında bundan başka rivayetler de gelmiş-
tir.”
È ǫ ǾÉ ōǻÈƗ ƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ȅÊ

ǲÉ ǬÌ ǟÈ ~ǱƢÈ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
nǾÊ ÊǼǸÈ ÈƯȆǧÊ ƾÊ ƦÌ ǠÌÈ ǳơ
378- (1180) Said b. el-Museyyeb rahimehullah dedi ki: “Kö� lenin diyeti
kendi değ� eri kadardır.”1537
ǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ƾÇ ǠÌ Ǉ

È ǺÌ ǟÈ ȅÊ È ǺÊ ÌƥƮÊ ȈōÌ ǴǳơǺÊ ǟÈ ǹƢ È ǈō Ʒ È ǺÉ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǾÊ ÊƬÈȇƽÊ ȆǧÊ ǂŏ ƸÌ
È ǫȁn
ǺÉ ÌƥơǱƢÈ É ǳơƵơÊ ǂÈ ƴÊ ǯ È ǾÊ ÊǼǸÈ ÈƯ ȆǧÊ ƾÊ ƦÌ ǠÌÈ ǳơǲÉ ǬÌ ǟÈ ~ǱƢÈ
È ǫ ǾÉ ōǻÈƗ ƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơ
Ê ǵÉ Ȃō ǬÈ ÉȇǹȂÉ
ƨً ǠÌÈ ǴǇ È ǳȂǬÉ ÈȇǽÉ ơȂÈ Ǉ Ê ǱƢ
Æ ƳÊ È ǯÈ ȁ
È ǁǹƢ È ƣƢ Ç ȀÈ ǋÊ
1536 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (16173) Mutabileri: Beyhaki (8/90) Abdurrazzak
(17495)
El-Müsned 621
379- (1180/1) Said b. el-Museyyeb rahimehullah şö� yle dedi: “Kö� lenin
diyeti kendi değ� eri kadardır. Tıpkı hü� rü� n yaralanmasındaki diyeti gibi.” İ�bn
Şihab dedi ki: “Ondan başkaları: “Ü� creti takdir edilir” dediler.”1538
Kasâme1539
َّ‫لله‬ َّ‫لله‬
ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊ ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊ ơƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ȄÈǴȈÈÌ ǳȆÊƥÈƗǺÊ ǟÈ ǆ
ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ Ç ÈǻÈƗǺÉ ÌƥǮÉ ÊǳƢǷƢ
Êَّ‫لله‬ơƾÈ ƦÌ ǟÈ ǹō ÈƗǾÊ ǷÊ ȂÈÌ ǫƔÊ ơǂÈ ÈƦǯ
É ǺÌ ǷÊ ǱƢ
Æ ƳÊ È ǁǽÉ ǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗǾÉ ōǻÈƗƨÈ ǸÈ ưÌ ƷȆ
È ÊƥÈƗǺÊ ÌƥǲÊ ȀÌ Ǉ
È ǺÌ ǟÈ ǲÇ ȀÌ ǇÈ ǺÊ Ìƥ
ȆǧÊ ƢÈǫǂō ǨÈ ÈƬÈǧ ƢǸÈ ȀÉ ÈƥƢǏÈ ÈƗ ƾÇ ȀÌ Ƴ È ǺÌ ǷÊ ǂÈ ÈƦȈÌ ƻȄÈ
È ǳÊƛ ƢƳÈ ǂÈ ƻ È ƨÈ ǐÈ ŏȈƸÈ ǷÉ ȁ È ÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥǲÊ ȀÌ Ǉ
È ƨÈ ǸÈ ưÌ ƷȆ È ǺÈ Ìƥ
ÇŚǬÊ ǧÈ ȆǧÊ ƵÊ È ǂǗÉ ȁ È ǲÈ ÊƬǫÉ ƾÈ Ì ǫ ǲÇ ȀÌ Ǉ È ǺÈ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÈ ƦÌ ǟÈ ǹō ÈƗ ǂÈ ÊƦƻÌ ÉƘǧÈ ƨÉ ǐÈ ŏȈƸÈ ǷȄ É ÈƫÈƘǧÈ ƢǸÊ È ȀƴÊ ÊƟơȂÈ ƷÈ
ȄōƬƷ È ǲÈ ÈƦÌǫÈƘǧÈ ǽÉ ƢÈǼÌǴÈƬÈǫƢǷ È Êَّ‫لله‬ơȁơȂÉ
È ǳƢǬÈ ǧÈ ǽÉ ȂǸÉ ÉƬÌǴÈƬÈǫÊَّ‫لله‬ơȁ È ǶÌ ÉƬÌǻÈƗǱƢ È ǬÈ ǧÈ ƽÈ ȂȀÉ ÈȇȄÈƫÈƘǧÈ ǺÇ ȈÌ ǟÈ ȁÌ ÈƗ
È ǾÉ ǼÌ ǷÊ ǂÉ ÈƦǯÌ ÈƗȂÈ ǿÉ ȁ
ƾÉ ƦÌ ǟÈ ȁ È ƨÉ ǐÈ ŏȇȂÈ Ʒ È ȂÈ ǿÉ ǲÈ ÈƦÌǫÈƘǧÈǶÌ ȀÉ ÈǳǮÈ ÊǳƿÈ ǂÈ ǯÈ
É ǽÉ ȂƻÉ ÈƗȁ È ǀǧÈǾÊ ǷÊ ȂÈÌ ǫȄÈǴǟÈ ǵÈ ƾÊ ǫÈ
ǂÈ ÈƦȈÌ ƼÈ Êƥ ǹƢÈ ǯȅÈ ǀÊ ōǳơȂÈ ǿÉ ȁ È Ƕō É ǴǰÈ ÈƬÈȇƨÉ ǐÈ ŏȈƸÈ ǷÉ ƤÈ ǿÈ ǀÈ ǧÈ ǱȂ Ê ÉƬǬÌ ǸÌÈ ǳơȂƻÉ ÈƗ ǲÇ ȀÌ Ǉ È ǺÉ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơō
È ǴǰÈ ÈƬÈǧǺō ǈǳơ
Ƕō ŏ ƾÉ ȇÊǂÉȇnǂÌ ŏƦǯ È ƨÈ ǐÈ ŏȈƸÈ ǸÉ ÊǳǶō
È ǂÌ ŏƦǯ~ È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁÈ ǱƢÈ ǬÈ ǧÈ
ơȁƾÉ ÈȇǹÌ ÈƗƢǷō Êƛ~Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁ È ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ƨÉ ǐÈ ŏȈƸÈ Ƿ È ǴǰÈ ÈƫǶō ÉƯƨÉ ǐÈ ŏȇȂÈ ƷÉ
É Ƕō
ȆǧÊ Ƕō َّ‫ لله‬É ǇÉ ǁÈ ǶÊȀȈÈǳÊƛ ƤÈ ÈƬǰÈ
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Ê ơ ǱȂ Ì Ì È ǧ nƣÇ ǂÌ ƸÈ Êƥ ơȂÉǻƿÈ ƚÌ Éȇ ǹÌ ÈƗ ƢǷō ÊƛȁÈ ǶÌ ǰÉ ÈƦƷƢ Ê ǏÈ
ƨÈ ǐÈ ŏȇȂÈ ƸÉ ÊǳǶō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ
É ǇÉ ǁ È ǱƢÈ ǬÈ ǧÈǽÉ ƢÈǼÌǴÈƬÈǫƢǷÈ Êَّ‫لله‬ơȁƢÈ ōǻÊƛơȂÉƦÈƬǰÈ È ǧǮÈ ÊǳƿÈ
ǱƢÈ َ‫ ا‬ǳƢÈǫnǶÌ ǰÉ ÊƦƷƢ
È ǫȏơȂÉ Ê Ǐ È ǵÈ ƽÈ ǹȂ È ǬŎ ƸÊ ÈƬǈÌ Èƫȁ È ǹȂÈ ǨÉ ǴÊ ƸÌ Èƫ~ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ȁ È ƨÈ ǐÈ ŏȈƸÈ ǷÉ ȁÈ
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ É ǇÉ ǁ È ǧ ǺÈ ȈÌ ǸÈ ǴÊ ǈÌ ǷơȂ
È ǽÉ ơƽÈ ȂÈ É ǈÉ ȈÈÌ ǳ ȏơȂÉ َ‫ ا‬ǳƢÈǫ nƽÉ ȂȀÉ ÈȇǦÉ ǴÊ ƸÌ ÈƬÈǧ~
ǲÆ ȀÌ Ǉ È ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǁơÈ ƾō ǳơǶÊ É ȀȈÈÌ ǴǟÈ ƪÈ Ì ǴƻÊ ƽÌ ÉƗȄōƬƷ È ƨÇ ǫÈ ƢÈǻƨÊ ÈƟƢǸÊ ÊƥǶÊ Ì ȀȈÈÌ ǳÊƛƮÈ ǠÈ ÈƦÈǧǽÊ ƾÊ ǼÌ ǟÊ ǺÌ ǷÊ Ƕō
È ǴǇÈ ȁÈ
1539 Kasame, lugatta yemin etme anlamınadır. İ�slam hukukunda ise, bir kimse ö� l-
dü� rü� lmü� ş olarak bulunur da mahkemede katilinin kim olduğ� u kesin delille
isbat edilemezse maktulü� n velileri veya ö� lü� olarak bulunduğ� u yerin sahibi ya
da halkına elli yemin ettirilmesidir.
622 İmam Şafiî
È ƨǫÈ ƢÈǻƢȀÈ ǼÌ ǷÊ ȆÊǼǔÈ ǯÈ ǁ

ƔơÉ ǂÈ ǸÌ ƷÆ È ƾÌ ǬÈ Èǳ
380- (597/4) Sehl b. Ebi Hasme’den: “Kabilesinin bü� yü� klerinden bir
kısım adamlar ona şö� yle haber verdi: Abdullah b. Sehl ile Muhayyisa, ma-
ruz kaldıkları fakirlikten dolayı (hurma satın almak için) Hayber’e gittiler.
Orada Muhayyısa’ya gelinerek Abdullah b. Sehl’in ö� ldü� rü� lü� p bir kuyuya atıl-
dığ� ı haber verildi. O da Yahudiler’e gidip: “Vallahi onu siz ö� ldü� rdü� nü� z” dedi.
Onlar da: “Vallahi onu biz ö� ldü� rmedik” dediler. Bunun ü� zerine Muhayyısa
geri dö� ndü� . Medine’ye kavminin yanına gelerek durumu onlara haber verdi.
Sonra Muhayyısa, bü� yü� k kardeşi Huveyyısa ve (maktulü� n kardeşi) Abdur-
rahman, Resû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem’e geldiler. Hayber’den gelen
Muhayyısa konuşmak isteyince, Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem yaşlı
ağ� abeyini kastederek: “Söz hakkını büyüğe ver, büyüğün konuşsun” dedi.
Bunun ü� zerine ö� nce Huveyyısa, sonra da Muhayyısa konuştu. Daha sonra
Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem: “(Yahudiler) ya maktulün diyetini
öderler ya da bize harp ilân etmiş olurlar” dedi ve Hayber Yahudileri-
ne bu hususu yazıyla bildirdi. Onlar da: “Vallahi onu biz ö� ldü� rmedik” diye
cevap yazınca, Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem Huveyyısa, Muhayyısa
ve Abdurrahman’a: “Adamınızın kan bedeline hak kazanmak için (onu
Yahudilerden birinin öldürdüğüne) yemin eder misiniz?” dedi. Onlar:
“Hayır” deyince, Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem: “Yahudiler sizin id-
dianızı red için yemin etsinler mi?” dedi. Onlar da: “Yahudiler mü� slü� man
değ� il ki (yeminlerine inanalım)” deyince, Rasulullah sallallahu aleyhi ve sel-
lem maktulü� n diyetini kendi yanından vermeyi kabullendi ve yü� z dişi deve
gö� nderdi. Hatta develer onların evine kadar gö� tü� rü� ldü� .” Sehl der ki: “Bunlar-
dan kırmızı bir dişi deve beni tepti.”1540
ǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈǠÊ ǇÈ ǺÊ Ìƥ ȄÈȈƸÌ Èȇ ǺÌ ǟÈ ȆŎ ǨÊ ǬÈ ōưǳơ ƾÊ ȈƴÊ ǸÌÈ ǳơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÉ Ìƥ ƣƢ Ê ǿō ȂÌÈ ǳơ ƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǺÈ ÌƥƨÈ ǐÈ ŏȈƸÈ ǷÉ ȁ È ǲÇ ȀÌ Ǉ È ǺÈ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÈ ƦÌ ǟÈ ǹō ÈƗ ƨÈ ǸÈ ưÌ ƷȆ
È ÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥǲÊ ȀÌ Ǉ È ǺÌ ǟÈ ÇǁƢǈÈ ÈȇǺÊ ÌƥÊǂȈÌ ǌÈ Éƥ
ȂÈ ǿÉ ǪÈ È ǴǘÈ ÌǻƢÈǧ ǲÇ ȀÌ ǇÈ ǺÉ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÉ ƦÌ ǟÈ ǲÈ ÊƬǬÉ ǧÈ ƢǸÊ
È ȀÊƬƳƢ
È ƸÈ ÊǳƢÈǫǂō ǨÈ ÈƬÈǧǂÈ ÈƦȈÌ ƻȄÈ
È ǳÊƛƢƳÈ ǂÈ ƻ È ƽÇ ȂǠÉ ǈÌ ǷÈ
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǳÊƛƽÇ ȂǠÉ ǈÌ Ƿ
Ê ǇÉ ǁȄÈ È ǺÉ ÌƥƨÉ ǐÈ ŏȇȂÈ ƷÉ ȁ
È ǱȂ Ê ÉƬǬÌ ǸÌÈ ǳơȂƻÉ ÈƗǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ
ō ƾÉ ƦÌ ǟÈ ȁÈ
ǶōÈ ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÉ ǇÉ ǁ È ǱƢ È ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǲÈ ƬÈÌ ǫǾÉ ÈǳơȁǂÉ ǯÈ
È ǬÈ ǧÈ ǲÇ ȀÌ Ǉ È ǀǧÈ ǶōÈ ǴǇÈ ȁÈ
El-Müsned 623
È ǇÉ ǁƢ
ǱȂ È ÈȇơȂÉǳƢǬÈ ǧÈnǶÌ ǰÉ ÊƦƷƢ Ê Ǐ
È ȁÌ ÈƗǶÌ ǰÉ ǴÊÊƫƢÈǫǵÈ ƽÈ ǹȂÈ ǬŎ ƸÊ ÈƬǈÌ ÈƫȁƢ È ًǼȈǸÊ Èȇś È ǈÊ ǸÌ ƻ
È ǹȂÈ ǨÉ ǴÊ ƸÌ Èƫ~
ǶÌ ǰÉ ÉƟǂÊ ƦÌÉƬÈǧ~Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁ È ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǂÌ ǔÉ ƸÌ Èǻ ǶÈÌ ǳȁ È ƾÌ ȀÈ ǌÌ Èǻ ǶÈÌ ǳ Êَّ‫لله‬ơ
È ǸÈ ÌȇÈƗǲÉ ÈƦǬÌ ÈǻǦÈ ȈÌ ǯ
É ǵÇ ȂÈÌ ǫǹƢ
ǶÈ ǟÈ ǄÈ ǧÈ ÇǁƢǨō ǯ È ÈȇơȂÉǳƢÈǫnƢًǼȈǸÊ Èȇś
È ǇÉ ǁƢ È ǈÊ ǸÌ ƼÈ ÊƥƽÉ ȂȀÉ Èȇ
ƾÌ ǬÈ ÈǳǲÆ ȀÌ Ǉ È ǫǽÊ ƾÊ ǼÌ ǟÊ ǺÌ ǷÊ ǾÉ ǴÈ ǬÈ ǟÈ Ƕō
È ǫÇǁƢǈÈ ÈȇǺÉ ÌƥǂÉ ȈÌ ǌÈ ÉƥǱƢÈ
ƢÈǼÈǳƾÇ ÈƥǂÌ ǷÊ ȆǧÊ ǒ Ê ÊƟơǂÈ ǨÈ ÌǳơǮÌÊ ǴÊƫǺÌ ǷÊ ÆƨǔȇÊÈ ǂǧÈ ȆÊǼƬÌ ǔÈ ǯÈ ǁÈ
381- (597/3) Sehl b. Ebi Hasme’den: “Abdullah b. Sehl ve Muheyyisa
b. Mes’ud Hayber’e çıktılar ve bir ihtiyaçları için ayrıldılar. Abdullah b. Sehl
ö� ldü� rü� ldü� . Onun kardeşi Abdurrahman ve Huveyyisa b. Mes’ud Rasû� lullah
sallallahu aleyhi ve sellem’e gelerek Abdullah b. Sehl’in ö� ldü� rü� ldü� ğ� ü� nü� an-
lattılar. Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Elli yemîn ve-
rebilir misiniz ki, arkadaşınızı (yahut katilinizi) hak edesiniz” Onlar:
“Ey Allah’ın Rasulü� ! Biz şahit olmadık, orada değ� ildik” dediler. Rasû� lullah
sallallahu aleyhi ve sellem: “O halde suçsuz olduklarına dair Yahudiler
yemin etsinler” buyurdu. Dediler ki: “Ey Allah’ın rasulü� ! Kafir bir kavmin
yeminini nasıl kabul edelim?” Artık Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem
onun diyetini kendinden verdi. Buşeyr b. Yesar dedi ki: Sehl şö� yle dedi: “Son-
ra bir gü� n onların deve ağ� ılına girdim de o develerden bir dişi deve ayağ� ı ile
beni tepti.”1541
َّ‫لله‬
ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊ ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥȄÈǴȈÈÌ ǳȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǆ
ǲÇ ȀÌ Ǉ Ç ÈǻÈƗǺÉ ÌƥǮÉ ÊǳƢǷƢ
ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǹō ÈƗǾÊ ǷÊ ȂÈÌ ǫƔÊ ơǂÈ ÈƦǯ
È ǇÉ ǁ É ǺÌ ǷÊ ǱƢ
Æ ƳÊ
È ǁȁ È ǽÉ ǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗƨÈ ǸÈ ưÌ ƷȆ
È ÊƥÈƗǺÈ ÌƥǲÈ ȀÌ ǇÈ ǹō ÈƗ
È ǬŎ ƸÊ ÈƬǈÌ Èƫȁ
ǵÈ ƽÈ ǹȂ È ǨÉ ǴÊ ƸÌ Èƫ~ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ
È ǹȂ ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ȁ È ƨÈ ǐÈ ŏȇȂÈ ƸÉ Êǳ ǱƢÈ
È ƨÈ ǐÈ ŏȈƸÈ ǷÉ ȁ È ǫ ǶōÈ ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
nƽÉ ȂȀÉ ÈȇǦÉ ǴÊ ƸÌ ÈƬÈǧ~ǱƢÈ È ǫȏơȂÉَ‫ ا‬ǳƢÈǫnǶÌ ǰÉ ÊƦƷƢ Ê ǏÈ
382- (597) Sehl b. Ebi Hasme, kavminin bü� yü� klerinden rivayet ediyor:
Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem Huveyyisa, Muheyyisa ve Abdurrah-
man’a şö� yle buyurdu: “Arkadaşınızın kanı hususunda yemin eder misi-
niz?” Onlar: “Hayır” dediler. “Yahudiler yemin etsin” buyurdu.1542

624 İmam Şafiî
ÇǁƢǈÈ ÈȇǺÊ ÌƥÊǂȈÌ ǌÈ ÉƥǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈǠÊ Ǉ

È ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÌ ǟÈ ȆŎ ǨÊ ǬÈ ōưǳơȁ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
Èْ‫ أ‬ÊƥÈƗƾÈ ÈƥǶō
ō ǴǧÈǺÊ ȈÌōȇÊǁƢǐÈ ÌǻȋƢ
ƢǸÈ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÈ ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗƨÈ ǸÈ ưÌ ƷȆ
È ÊƥÈƗǺÊ ÌƥǲÊ ȀÌ Ǉ È ǺÌ ǟÈ
ƽÈ ȂȀÉ ÈȇȄÈǴǟÈ ǹƢÈ ǸÈ Ìȇȋơ È ǨÉ ǴÊ ƸÌ ÈȇǶÈÌ ǳ
Èْ‫ أ‬ƽō ǁơȂ
383- (597/1) Sehl b. Ebi Hasme’den: “Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve
sellem, Ensar’lılar yemin etmeyince Yahudilere yemin ettirdi.”1543

È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ÇǁƢǈÈ ÈȇǺÊ ÌƥÊǂȈÌ ǌÈ ÉƥǺÌ ǟÈ ȄÈȈƸÌ ÈȇǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ǾÊ ǴÊ ưÌ ǸÊ ÊƥǶō
È ǴǇÈ ȁÈ
… (597/2) Buşeyr b. Yesar, Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’den aynısını
rivayet etti.1544
ȐÅ ƳÉ ǁ È ǹō ÈƗ ÇǁƢǈÈ ÈȇǺÊ ÌƥǹƢ È ǸÈ ȈÈÌ ǴǇ

É ǺÌ ǟÈ ƣƢÇ ȀÈ ǋÊ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǆ Ç ÈǻÈƗ ǺÉ ÌƥǮÉ ÊǳƢǷƢ
ƢȀÈ ǼÌ ǷÊ ȃǄÈ ÈǼÈǧƨÈ ÈǼȈÌ ȀÈ Ƴ
É ǺÌ ǷÊ ǲÇ ƳÉ ǁ
È ǞÊ ÉƦǏÌ ÉƗȄÈǴǟÈ ƞÈ ǗÊ ȂÈ
È ǧƢǇً ǂÈÈ ǧȃǂÈ ƳÌ ÈƗƮÇ ȈÈÌ ǳǺÊ ÌƥƾÊ ǠÌ ǇȆ
È ÊǼÈƥǺÌ ǷÊ
ƢȀÈ ǼÌ ǷÊ ƩƢ
È ǷƢ È ًǼȈǸÊ ÈȇÈśǈÊ ǸÌ ƻ
È ǷƢ È ǨÉ ǴÊ ƸÌ ÈƫùǶÊ
È ǹȂ È ǀÊ ǴōÊǳǂÉ ǸÈ ǟÉ ǱƢ
Ì ȀȈÈÌ ǴǟÈ ȄǟÈ ƽō ơǺȇ È ǬÈ ǧÈ ƩƢ
È ǸÈ Èǧ
øơȂÌ ÈƥÈƘǧÈ ǶÌ ÉƬÌǻÈƗơȂǨÉ ǴÊ Ʒơ
Ì ǺȇÊ È ǂƻÈ Ȋْ‫ آ‬ÊǳǱƢ Èْ‫ أ‬ǺÈ ǷÊ ơȂƳÉ ǂō ƸÈ Èƫȁơ
Ê ǸÈ Ìȇȋơ
È ǬÈ ǧÈ ǹƢ È ȂÌ ÈƥÈƘǧÈ
384- (598) Suleyman b. Yesar’dan: “Sad b. Leys oğ� ullarından bir adam,
atını sü� rerek Cuheyne’den bir adamın parmağ� ını çiğ� nedi. Bu sebeple adamın
ö� ldü� ğ� ü� nü� gö� rdü� k. Onun aleyhine iddiada bulunanlara Ö� mer radıyallahu anh
dedi ki: “Elli yemin ile onun bu sebeple ö� lmediğ� ine yemin edin.” Onlar kabul
etmediler ve yemin etmekten kaçındılar. Diğ� erlerine dedi ki: “Siz yemin edin”
Onlar da kaçındılar.”1545

1545 Zayıf. Şafii, Sunen (20080) Suleyman b. Yesar, Ö� mer radıyallahu anh’den işi -
memiştir.
Cihad Kitabı
ǺÊ ÌƥǹƢ É ǺÌ ǟÈ ƾÇ ÈƯǂÌ Ƿ

È ǸÈ ȈÈÌ ǴǇ È ÈƥÈƗ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ
È ǺÊ ÌƥƨÈ ǸÈ ǬÈ ǴÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ǺÌ ǟÈ ƨÉ ǬÈ ŏưǳơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǂÈ Ƿō ÈƗ Ƣǌً ȈÌ ƳÈ ƮÈ ǠÈ ÈƥơÈƿÊƛ ǹƢ È Ƕō
È ǯ È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ
È ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƧÈ ƾÈ ÌȇǂÈ Éƥ
ǱÇ Ȑَ‫ ا‬ƻ Ê ƭÊ Ȑَ‫ا‬ÈƯȄÈǳÊƛǶÌ ȀÉ ǟÉ ƽÌ ƢÈǧśÈ ǯÊ Ê ǂǌÌ ǸÌÉ ǳơǺÈ ǷÊ ơȁė ƾÉ ǟÈ ƪȈ È ǬÊ ÈǳơÈƿÊƜǧÈ ~ǱƢÈ
È ǫȁơÈ Śً ǷÊ ÈƗǶÊ Ì ȀȈÈÌ ǴǟÈ
ǶÌ ȀÉ ǼÌ ǷÊ ǲÌ ÈƦÌǫƢÈǧ ǭȂ
È ÉƥƢƳÈ ÈƗ ǹÌ ÊƜǧÈ ǵÊ Ȑَ‫ ا‬ǇÊْ‫إ‬
Ì ȍơȄÈǳÊƛ ǶÌ ȀÉ ǟÉ ƽÌ ơƨÉ ǸÈ ǬÈ ǴÌ ǟÈ Ǯō ǋÈ ǱƢ Ç ǐÈ ƻ Ê ƭÊ Ȑَ‫ا‬ÈƯ ȁÌ ÈƗ
ǹÌ ÊƛǶÌ ǿÉ ǂÌ ÊƦƻÌ ÈƗȁ
È ǺȇÊ È ǂƳƢ Ê ȀÈ ǸÌÉ ǳơÊǁơƽÈ ȄÈǳÊƛǶÌ ǿÊ ǁÊ ơƽÈ ǺÌ ǷÊǱÊ ȂŎ ƸÈ ōƬǳơȄÈǳÊƛǶÌ ȀÉ ǟÉ ƽÌ ơǶō ÉƯǶÌ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Ǧō ǯÉ ȁÈ
ȆǧÊ ǵƢÈ ǬÈ ǸÌÈ ǳơơȁǁƢÉ ÈƬƻơ Ì ǹÊ ÊƜǧÈ ǶÊ Ì ȀȈÈÌ ǴǟÈ ƢǷ Ì ȀȈÈÌ ǴǟÈ ǹō ÈƗȁ
È ǶÊ È ǺȇÊ È ǂƳƢ Ê ȀÈ ǸÌÉ ǴÊǳƢǷ
È ǶÉ ȀÉ Èǳǹō ÈƗơȂÉǴǠÈÈ ǧǶÌ ǿÉ
ȅÊǂƴÌ ÈȇƢǸÈ ǯ È Êَّ‫لله‬ơǶÉ ǰÌ Ʒ
É ǶÊ Ì ȀȈÈÌ ǴǟÈ ȅÊǂƴÌ Èȇś È ǸÊ ǴÊ ǈÌ ǸÌÉ ǳơƣơ È ǶÌ ȀÉ ōǻÈƗǶÌ ȀÉ ǸÌ ǴÊ ǟÌ ÈƘǧÈ ǶÌ ǿÊ ǁÊ ơƽÈ
Ê ǂÈ ǟÌ ÈƘǯ
ǹÌ ÊƜǧÈ ÈśǸÊ ǴÊ ǈÌ ǸÌÉ ǳơǞÈ Ƿơȁ
È ƾÉ ǿÊ ƢƴÈ ÉȇǹÌ ÈƗȏَّ‫ا‬ÊƛƔÆ ȆÌ ǋ È ƔÊ ȆÌ ǨÈ ÌǳơȆǧÊ ǶÌ ȀÉ ÈǳǆÈ ȈÈÌ ǳȁ
È ś È ǸÊ ǴÊ ǈÌ ǸÌÉ ǳơȄÈǴǟÈ
È ǶÌ ȀÉ ǼÌ ǷÊ ǲÌ ÈƦÌǫƢÈǧ ơȂÉǴǠÈÈ ǧ ǹÌ ÊƜǧÈ ƨÈ ÈȇǄÌ ƴÌ
ǹÌ ÊƜǧÈ ǶÌ ȀÉ ǟÌ ƽÈ ȁ Ê ǳơơȂǘÉ ǠÌ ÉȇǹÌ ÈƗ ȄÈǳÊƛ ǶÌ ȀÉ ǟÉ ƽÌ ƢÈǧ ǭȂ
È ÉƦȈƴÊ ÉȇǶÈÌ ǳ
È ǳƢǠÈ ÈƫÊَّ‫لله‬ƢÊƥǺÌ ǠÊ ÈƬǇƢÈ
nǶÌ ȀÉ ǴÌ ÊƫƢÈǫȁȄÈ Ì ǧơȂÌ ÈƥÈƗ
385- (651) Burayde radıyallahu anh’den: “Rasû� lullah sallallahu aleyhi
ve sellem bir ordu gö� nderip başlarına bir komutan tayin ettiğ� i zaman şö� y-
le derdi: “Müşriklerden olan düşmanınla karşılaştığın zaman onları üç
haslete veya güzel huya da’vet et! –Alkame tereddüt etti- Onları İslâm’a
davet et! Şayet sana icabet ederlerse onu kabul et ve kendilerini (ser-
best) bırak! Sonra kendilerini yurtlarından muhacirler diyarına göç-
meye davet et! Ve onlara haber ver ki bunu yaparlarsa muhacirlerin
lehine olan onların da lehine, aleyhine olan onların da aleyhine olacak-
626 İmam Şafiî
tır. Yurtlarından göçmeyi kabul etmezlerse onlara haber ver ki, müs-
lümanların bedevileri gibi olacaklar; kendilerine Allah’ın, mü’minler
üzerine cereyan eden hükmü uygulanacak; Müslümanlarla birlikte sa-
vaşmaları dışında ganimetten hiç bir hakları olmayacaktır. Eğer bunu
kabul etmezlerse onlardan cizyeyi iste! Şayet sana icabet ederlerse
onu kabul et; ve kendilerini (serbest) bırak! Kabul etmezlerse artık
Allah’dan yardım dileyerek onlarla harb et!”1546
ǺÌ ǟÈ ƾÇ ÈƯǂÌ ǷÈ ǺÊ ÌƥƨÈ ǸÈ ǬÈ ǴÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ

È ÈƥÈƗǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÌ ǟÈ ǹƢ
È ǈō Ʒ È ǺÉ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇƨÉ ǬÈ ŏưǳơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ƮÈ ǠÈ ÈƥơÈƿÊƛǹƢ
Ƣǌً ȈÌ Ƴ È ǯ È Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƧÈ ƾÈ ÌȇǂÈ ÉƥǺÊ ÌƥǹƢ
È ǸÈ ȈÈÌ ǴǇÉ
È ƾÊ ƸÌ
Ʈȇ È ǳơǂÈ ǯÈ È Śً ǷÊ ÈƗǶÊ
È ƿȁơ Ì ȀȈÈÌ ǴǟÈ ǂÈ Ƿō ÈƗ
386- (791) Burayde radıyallahu anh’den: “Nebî� sallallahu aleyhi ve sel-
lem bir ordu gö� nderip başına komutan tayin ettiğ� i zaman…” bö� ylece hadisi
zikretti.1547
ǽÊ ǀÊ ǿÈ ƪÈ È ǫ ǅƢ

Ì ǳǄÈ Èǻ ƢǸÈō ǳ ǱƢÈ Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ǂō ǨÊ Èȇȏَ‫ ا‬ǹÌ ÈƗǶÊ
Ì ȀȈÈÌ ǴǟÈ ƤÈ ÈƬǰÈ È ǧ^ǺÊ ȈÌÈƬÈƟƢǷÊ ơȂÉƦǴÊ ǤÌ Èȇǹȁ
È ǂÉ ÊƥƢǏÈ ǹȁ È ǂÉ ǌÌ ǟÊ ǶÌ ǰÉ ǼÌ ǷÊ ǺÌ ǰÉ ÈȇǹÌ Êƛ`ƨÉ Èȇȉơْ‫آ‬
ǶÌ ǰȈ È ǶÌ ǰÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơǦÈ Ǩō ƻ
É ǧÊ ǹō ÈƗǶÈ ǴÊ ǟÈ ȁ ْ‫آ‬
È ǹÈ ȉơ`ȄÈ ǳƢǠÈ ÈƫÉَّ‫لله‬ơǱÈ ǄÈ ÌǻÈƘǧÈ ǺÊ ȈÌÈƬÈƟƢǸÊ ÌǳơǺÈ ǷÊ ǹȁ
È ǂÉ ǌÌ ǠÊ Ìǳơ
Ì ȀȈÈÌ ǴǟÈ ƤÈ ÈƬǯÈ ȁ
ǶÊ È ǧ ^ǺÊ ȈÌÈƬÈƟƢǷÊ ơȂÉƦǴÊ ǤÌ ÈȇÆƧǂÈ ÊƥƢǏÆ
È ǶÌ ȀÉ ǼÌ ǟÈ ǦÈ Ǩō ƼÈ È ƨÈƟƢǷÊ ǶÌ ǰÉ ǼÌ ǷÊ ǺÌ ǰÉ ÈȇǹÌ ÊƜǧÈ ƢǨً ǠÌ ǓÈ
ǺÊ ȈÌÈƬÈƟƢǷÊ ǺÌ ǷÊ ÆƨÈƟƢǷÊ ǂō ǨÊ Èȇȏَ‫ ا‬ǹÌ ÈƗ
387- (785) Amr b. Dinar’dan: İ�bn Abbas radıyallahu anhuma dedi ki:
“Allah Teâlâ’nın: “Eğer sizden sabırlı yirmi kişi olursa, bunlar, iki yüz ki-
şiye gâlib gelirler” (Enfal 65) ayeti nazil olunca onlara yirmi kişinin iki yü� z
kişiden kaçamayacağ� ı yazıldı. Allah Teâ� lâ� şu ayeti indirdi: “Şimdi Allah, siz-
de zaaf olduğunu bilmiş ve (yükünüzü) hafifletmiştir. Buna göre, eğer
sizden sabırlı yüz kişi olursa, iki yüz kişiye gâlib gelirler.” (Enfal 66) On-
lardan hü� kü� m hafifletilerek yü� z kişinin iki yü� z kişiden kaçmaması yazıldı.”1548

1547 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (18475) Muhammed b. Eban b. Salih el-Kuraşî� z -
yıftır. Şahidi: Muslim (1731)
El-Müsned 627
È ǫ ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ

ǱƢÈ Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƶȈ
È ǅƢ Ç ƴÊ Èǻ ȆÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
nǂÈō ǧƾÌ ǬÈ ǧÈ ǺÊ ȈÌÈǼÌƯơǺÈ ǷÊ ǂÈō ǧǺÌ ǷÈ ȁ
È ǂō ǨÊ ÈȇǶÈ
Ì ǴǧÈ ƨÇ ÈƯȐَ‫ا‬ÈƯǺÌ ǷÊ ǂÈō ǧǺÌ Ƿ~
È
388- (1119) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma şö� yle dedi: “Ü� ç kişiden ka-
çan firar etmiş olmaz. İ�ki kişiden kaçan ise firar etmiş olur.”1549
Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ

ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƽÇ ƢÈȇÊǃȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥƾÈ ȇÊǄÈȇǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǍƢ È ƸÈ È ǧȁō ƾÉ ǠÌÈ ǳơơȂǬÉ ǴÈ ǧÈƨÇ ōȇÊǂǇȆ
È ǧÊǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
É ǇÉ ǁƢ È ÈǼÈưǠÈ ÈƥǱƢÈÈ ǫƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ
ǹȁ È ǁơÉ ǂō ǨÈ ÌǳơǺÉ ƸÌ Èǻ Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ
È ǇÉ ǁƢ
È ÈȇƢÈǼÌǴǫÉ ȁƢÈ ȀÈ ÈƥƢÈƥƢÈǼƸÌ ÈƬǨÈ ǧÈ ƨÈ ÈǼȇƾÊ ǸÌÈ ǳơƢÈǼȈÌÈƫÈƘǧÈ ƨً ǐÈ ȈÌ Ʒ
È ǅƢ É ōǼǳơ
nǶÌ ǰÉ ÉƬÈƠǧÊ ƢÈǻÈƗȁ
È ǹȁ È ǁƢÉ ǰō ǠÌÈ ǳơǶÉ ÉƬÌǻÈƗǲÌ Èƥ~ǱƢÈ Èǫ
389- (786) Abdurrahman b. Ö� mer radıyallahu anhuma’dan: “Rasulullah
sallallahu aleyhi ve sellem bizi bir seriyyede gö� nderdi. Dü� şmanla karşılaş-
tılar ve insanlar tamamen bozguna uğ� rayıp, dağ� ıldılar. Sonra biz Medine’ye
geri dö� nü� p kapısını açtık ve dedik ki: “Ey Allah’ın Rasulü� ! Biz savaştan kaçan-
larız.” Şö� yle buyurdu: “Bilakis siz tekrar savaşa dönen kimselersiniz ve
ben sizin birliğinizdenim.”1550
ǺÌ ǟÈ ǵÇ ƢǐÈ ǟÊ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǪÇ ƷƢ

Ê ǈÈ Ƿ Ê ǧȂÌ ÈǻǺÊ ÌƥǮÊ ǴÊ ǸÌÈ ǳơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ
É ǺÊ ÌƥǲÈ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ơƾً ƴÊ ǈÌ ǷÈ ǶÌ ÉƬÌȇÈƗǁ
È ǹÌ Êƛ~ǱƢÈ È ƮÈ ǠÈ ÈƥơÈƿÊƛǹƢ
È ǫƨً ōȇÊǂǇ È ǯÈ Ƕō
È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗǾÊ ȈÊƥÈƗ
nơƾً ƷÈ ÈƗǺÉ É ǶÌ ÉƬǠÌ ǸÊ Ǉ
ō ǴÉƬǬÌ ÈƫȐÈَ‫ ا‬ǧƢًǻƿŏ ƚÈ Ƿ È ȁÌ ÈƗ
390- (788) İ�bn İ�sam, babasından rivayet ediyor: “Nebî� sallallahu aleyhi
ve sellem bir seriyye gö� nderdiğ� i zaman şö� yle derdi: “Bir mescid görürseniz
veya müezzin işitirseniz kimseyi öldürmeyin.”1551
ǁƢÈ Ǉ È ǫǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ

È ǱƢÈ Èǆ Ç ÈǻÈƗǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈÌ ǸÈ Ʒ É ǺÌ ǟÈ ȆŎ ǨÊ ǬÈ ōưǳơƣƢ Ê ǿō ȂÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ǇÉ ǁ
È ǹƢ È ǯÈ ȁÈ ȐÅ ȈÈÌ ǳ ƢȀÈ ȈÈÌ ǳÊƛ ȄȀÈ ÈƬÌǻƢÈǧ ǂÈ ÈƦȈÌ ƻȄÈ
È ǳÊƛ Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂÉ ǇÉ ǁÈ
1550 Zayıf. Şafii, Sunen (17977) Yezid b. Ebi Ziyad el-Kuraşî� zayıftır.
1551 Zayıf. Şafii, Sunen (18466) Isam el-Muzenî� meçhuldü� r.
628 İmam Şafiî
ƢًǻơÈƿÈƗǞÈ ǸÊ Ǉ
È ǹÌ ÊƜǧÈ ƶÈ ÊƦǐÌ ÉȇȄōƬƷ È ǶÊÌ ȀȈÈÌ ǴǟÈ ǂÌ ǤÊ ÉȇǶÈÌ ǳƢǷً ȂÈÌ ǫǩÈ ǂÈÈ ǗơÈƿÊƛǶō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
ƤÈ ǯÊ ǁÈ ƶÈ ÈƦǏÌ ÈƗ ƢǸÈ ō ǴǧÈ ƶÉ ÊƦǐÌ Éȇ ś È ƷÊ ǶÊ Ì ȀȈÈÌ ǴǟÈ ǁƢÈ ǣÈ ÈƗ ǹȂŎÈ ǴǐÈ Éȇ ơȂÉǻȂǰÉ Èȇ ǶÈÌ ǳ ǹÌ ÊƛȁÈ ǮÈ ǈÈ ǷÌ ÈƗ
ơȁÌ ÈƗǁƢ
È ǸÈ ō ǴǧÈ ǶÊÌ ȀȈƷƢ Ê ǈÈ ǷÈ ȁÈ ǶÌ ȀÉ ǴÉÊƫƢǰÈ Ƿ È ƨÊ ÈȇǂÌ ǬÈ ÌǳơǲÉ ǿÌ ÈƗƱÈ ǂÈ ƻÈ ȁ
È ǶÌ ȀÉ ǠÈ ǷÈ ȁ È ǹȂ È ǸÉ ǴÊ ǈÌ ǸÌÉ ǳơƤÈ ǯÊ ǁÈ ȁÈ
É ǇÉ ǁ È ǱƢÈ ǬÈ ǧÈǆȈ É ǸÊ ƼÌ È ǳơȁÈ ƾÆ Ǹō ƸÈ ǷơȂÉ
É ǳƢÈǫǶō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǇÉ ǁÈ
ƵƢ
É ÈƦǏ È ƔƢÈ ǈÈ È ǧǵÇ ȂÈÌ ǫƨÊ ƷƢ
È ǈÈ ÊƥƢÈǼÌǳǄÈ ÈǻơÈƿÊƛƢōǻÊƛǂÉ ÈƦȈÌ ƻ È ƪÌ ÈƥÊǂƻ È ǂÉ ÈƦǯÌ ÈƗÉَّ‫لله‬ơ~Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
Ê ǇÉ ǁ
ǱȂ È ǵÈ ƾÈ ǫÈ ǆ Ŏ ǸÈ ÈƬÈǳ Ȇō ǷÈ ƾÈ ǫÈ ǹō Êƛȁ
È ƨÈ ƸÌ È ǴǗÈ ȆÊƥÈƗ Ǧȇ É ƽÊ ǂÈÈ ǳ ȆŏǻÊƛȁ
È ǆ Æ ÈǻÈƗ ǱƢÈ
È ǫ nǺȇÊ È ǁǀÈ ǼÌ ǸÌÉ ǳơ
Ƕō
È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ
391- (1128) Enes b. Malik radıyallahu anh’den: “Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem Hayber’e doğ� ru çıktı ve oraya geceleyin vardı. Rasulullah
sallallahu aleyhi ve sellem bir kavme gece ulaştığ� ı zaman sabah olmadıkça
baskın yapmazdı. Eğ� er ezan işitirse bırakırdı. Eğ� er namaz kılanlardan değ� il
iseler onlara sabah saldırırdı. Sabah olunca bineğ� ine bindi ve mü� slü� man-
lar da bineklerine bindiler. Burada da sabah olunca yahudiler çapa ve se-
petlerini alarak evlerinden çıktılar. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’i
gö� rü� nce: “Muhamnıed! Vallahi o! Muhammed ve ordusu” diye telaşlandılar.
Bunun ü� zerine Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem: “Allahu ekber, Hay-
ber haraboldu. Biz bir kabilenin önüne konakladığımız zaman, azabla
korkutulanların sabahı ne kötü oluyor” buyurdu. Enes radıyallahu anh
dedi ki: “Ben Ebu Talha’nın bineğ� inin terkisinde idim. Ayağ� ım Rasulullah sal-
lallahu aleyhi ve sellem’in ayağ� ına değ� iyordu.”1552
È Ǡً ǧÊ ƢÈǻ ǹō ÈƗ ǹÇ ȂÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƤȈ

ǽÉ ǂÉ ÊƦƼÌ ÉȇǾÊ ȈÈÌ ǳÊƛ ƤÈ ÈƬǯƢ Ç ÊƦƷ È ǺÉ ÌƥǂÉ ǸÈ ǟÉ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǶÌ ǿÉ ȁÈ ǪÊ ǴÊ ǘÈ ǐÌ ǸÌÉ ǳơȆÊǼÈƥȄÈǴǟÈ ǁƢÈ ǣÈ ÈƗǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗǽÉ ǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÈ Ìƥơǹō ÈƗ
ƨÈ ōȇǁŎ
ŏ ǀǳơȄÈƦǇÈ ȁ È ƨÈ ǴÈÊƫƢǬÈ ǸÌÉ ǳơǲÈ ÈƬǬÈ ǧÈ ǞÊ ȈǈÊ ÌȇǂÈ ǸÌÉ ǳƢÊƥǶÊ
Ì ȀǸÊ ǠÈ ÈǻȆǧÊ ǹȁ È ǁƢŎ ǣÈ
392- (1118) Nafi rahimehullah’tan: İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’dan:
“Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem Mustalik oğ� ulları ü� zerine saldırdı. Onlar
1552 Sahih. Şafii, Sunen (18013) Muslim (1365) Buhari (2945, 4197, 2991, 4198,
3647, 4200, 947, 371, 610) Tirmizi (1550) Ahmed (3/206, 263)
El-Müsned 629
Mureysi’deki mallarına saldırmışlardı. Savaşanları ö� ldü� rü� ldü� ve zü� rriyetleri

esir alındı.”1553
ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƶÈ È ǴǧÌ ÈƗ ǺÊ ÌƥÊŚÊưǯ

È ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈǠÊ Ǉ È ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǞÈ ǷƢ
È ÈǼƳÌ ǂÈ ƻ
È ǱƢÈ È ǫǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È ȅÊ ŏ ǁƢǐÈ Ìǻȋơ Èْ‫ أ‬ƧÈ ƽÈ ƢÈƬÈǫȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƧÈ ƽÈ ƢÈƬÈǫȆÊƥÈƗȄÈǳȂÌ Ƿ È ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ
È ÈśǸÊ ǴÊ ǈÌ ǸÌÉ ǴÊǳƪÌ ÈǻƢǯƢ
ÆƨÈǳȂÌ Ƴ È ÈǼȈÌ ǬÈ ÈƬÌǳơƢǸÈ ō ǴǧÈ ǺÇ ȈÌÈǼƷ
É ǵƢÈ ǟÈ Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ Ê ǇÉ ǁÈ
ȄōƬƷ È ǾÉ ÈǳƩÉ ǁÌ ƾÈ ÈƬǇƢÈÌ ǧǱƢÈ È ǫś È ǸÊ ǴÊ ǈÌ ǸÌÉ ǳơǺÈ ǷÊȐÅ ƳÉ ǁÈ Ȑَ‫ ا‬ǟÈ ƾÈ Ì ǫś Ê ǂǌÌ ǸÌÉ ǳơǺÈ ǷÊȐÅ ƳÉ ǁÈ ƪÉ ÌȇÈƗǂÈÈ ǧ
È ǯÊ
ƩÉ ƾÌ ƳÈ ȁ È ÊǼǸō ǔÈ
È ƨً Ǹō ǓȆ È ǧȆÈ ō ǴǟÈ ǲÈ ÈƦÌǫÈƘǧÈ ƨً ÈƥǂÌ Ǔ È ǾÊ ǬÊ ÊƫƢǟÈ ǲÊ ƦÌ ƷȄÈ
È ǴǟÈ ǾÉ ÉƬÌƥǂÈ ǔÈ È ǧǾÊ ÊƟơǁÈ ȁÈ ǺÌ ǷÊ ǾÉ ÉƬȈÌÈƫÈƗ
ȆÈ ǓÊ ǁÈ ƣƢ Ê ǘō ƼÌ È ǳơǺÈ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ƪÉ ǬÌ ƸÈ Ê ǴǧÈ ȆÊǼǴÈ ǇÈ ǁÌ ÈƘǧÈ ƩÉ ȂÌ ǸÌÈ ǳơǾÉ ǯÈ ǁÈ ƽÌ ÈƗǶō ÉƯƩÊ ȂÌ ǸÌÈ ǳơƶȇÊ È ǁƢȀÈ ǼÌ ǷÊ
É ǇÉ ǁ
ǱȂ È ǱƢ È ǬÈ ǧÈơȂǠÉ ƳÈ ǁ È ǅƢÈ ōǼǳơǹō ÊƛǶō ÉƯÊَّ‫لله‬ơǂÉ ǷÌ ÈƗǱƢÈ È ǫǅƢ Ê ōǼǳơǱƢÉ ÈƥƢǷ È ǾÉ ÈǳƪÌ É ǴǬÉ ǧÈǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ
ƪÌ É ǴǬÉ ǧÈƪÉ ǸÌ ǬÉ ǧÈnǾÉ ÉƦÈǴǇ È ǾÉ ǴÈ ǧÈÆƨÈǼŏȈÈƥǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ǾÉ ÈǳȐȈÅ ÊƬǫÈǲÈ ÈƬÈǫǺÌ Ƿ~
È Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ
Ƕō ÉƯ ȆÊǳ ƾÉ ȀÈ ǌÌ Èȇ ǺÌ ǷÈ ƪÌ É ǴǬÉ ǧÈ ƪÉ ǸÌ ǬÉ ǧÈ ƨÈ ÈȈÊǻƢōưǳơ ƢȀÈ ÈǳƢǬÈ ǧÈ ƪÉ ǈÈ Ì ǴƳÈ Ƕō ÉƯ ȆÊǳ ƾÉ ȀÈ ǌÌ Èȇ ǺÌ ǷÈ
É ǇÉ ǁ È ǱƢ È ǬÈ ǧÈƨÊ ÈưÊǳƢōưǳơȆǧÊƪÉ ǸÌ ǬÉ ǧÈƨÈ ÈưÊǳƢōưǳơƢȀÈ ÈǳƢǬÈ ǧÈƪÉ ǈÈ Ì ǴƳÈ
ƢÈȇǩÈ ƾÈ ǏÈ ǵÊ ȂÌ ǬÈ ÌǳơǺÈ ǷÊ ǲÆ ƳÉ ǁ È ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ƨÈ ǐō ǬÊ ÌǳơǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƪÉ ǐÌ ǐÈ ÈƬÌǫƢÈǧ nƧÈ ƽÈ ƢÈƬÈǫ ƢÈƥÈƗ ƢÈȇǮÈ È ǳ ƢǷ~ È
ơًƿÊƛÊَّ‫لله‬ơƢǿÈ ȏÇ
َ‫ ا‬ǂǰÌ ÈƥȂÉƥÈƗǱƢ È ǬÈ ǧÈǾÉ ǼÌ ǷÊ ǾÊ ǓÊ ǁÌ ÈƘǧÈȅƾÊ ǼÌ ǟÊ ǲȈ
Ê ÊƬǬÈ ÌǳơǮÈ ÊǳƿÈ ƤÈ É ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÈ ǇÉ ǁÈ
É ǇÉ ǁ
ǱȂ È ǱƢ È ǮÈ ÈȈǘÊ ǠÌ ÉȈÈǧ Êَّ‫لله‬ơǺÊ ǟÈ ǲÉ ÊƫƢǬÈ ÉȇȄÈǳƢǠÈ Èƫ Êَّ‫لله‬ơƾÊ ǇÌ ÉƗ ǺÌ ǷÊ ƾÇ ǇÈ ÈƗ ȄÈǳÊƛ ƾÉ ǸÊ ǠÌ Èȇȏَ‫ا‬
È ǬÈ ǧÈ ǾÉ ÈƦÈǴǇ
ƪÉ ǠÌ ÊƦǧÈǾÊ ȈÊǻƢǘÈ ǟÌ ÈƘǧÈƧÈ ƽÈ ƢÈƬÈǫȂÉƥÈƗǱƢÈ
È ǫnǽÉ ƢōȇÊƛǾÊ ǘÊ ǟÌ ÈƘǧÈǩÈ ƾÈ Ǐ~ È Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ
Ì ȍơȆǧÊ ƪÌ
È ǫǵÊ Ȑَ‫ ا‬ǇÊْ‫إ‬
ǱƢÈ É ǴōƯÈƘÈƫǱƢ
Ç Ƿ Èَ‫ أ‬ǾÉ ōǻÊƜǧÈ ƨÈ ǸÈ ǴÊ ǇȆ
È ǱÉ ȁō ȋ È ÊǼÈƥȆǧÊ ƢًǧǂÈ ƼÌ Ƿ
È ǾÊ ÊƥƪÉ ǠÌ ÈƬÌƥƢÈǧǝÈ ǁÌ ƾŏ ǳơ
ǲÉ ƼÌ ōǼǳơǥÉ ǂÈ ƼÌ ǸÌÈ ǳơǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǮÆ ÊǳƢǷÈ
393- (850) Ebu Katade el-Ensarî� radıyallahu anh’den: “Rasulullah sal-
lallahu aleyhi ve sellem ile beraber Huneyn senesinde çıktık. İ�ki ordu kar-
şılaşınca mü� slü� manlarda bir bozulma oldu. Derken mü� şriklerden bir adam
1553 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (18012) Ebu Said radıyallahu anh’den: Buhari
(4138)
630 İmam Şafiî
gö� rdü� m ki, mü� slü� manlardan bir zâ� tı alt etmişti. Hemen ona dö� nerek arka-
sından yanına geldim ve boynunu vurdum. Ama ü� zerime dö� nerek beni ö� yle
bir sıktı ki bundan ö� lü� mü� n kokusunu duydum. Sonra can vererek beni bırak-
tı. Ardından Ö� mer b. el-Hattab radıyallahu anh’e yetiştim: “Bu insanlara ne
oldu?” dedim. O da: “Allah’ın emri!” dedi. Sonra insanlar dö� ndü� ler. Rasû� lullah
sallallahu aleyhi ve sellem de oturdu ve: “Bir kimse birini öldürür de onun
aleyhine beyyinesi de bulunursa, ölenin üzerindeki eşyası onun olur”
buyurdu. Bunun ü� zerine ben ayağ�a kalkarak: “Bana kim şâ� hidlik edecek?”
dedim. Sonra oturdum. Sonra Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem yine ö� n-
ceki dediğ� i gibi buyurdu. Ben hemen kalkarak: “Bana kim şâ� hitlik edecek?”
dedim ve oturdum. Sonra Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem o sö� zü� ü� çü� ncü�
defa tekrarladı. Ben yine kalktım. Fakat Rasulullah sallallahu aleyhi ve sel-
lem: “Sana ne oldu ey Ebu Katade?” diye sordu. Ben de kıssayı kendileri-
ne anlattım. Derken cemaattan bir adam: “Doğ� ru sö� yledi ey Allah’ın Rasulü� !
Bu ö� ldü� rü� lenin ü� zerindeki eşyası bendedir. Hakkından dolayı Ebû� Katâ� de’yi
razı ediver!” dedi. Ebû� Bekr es-Sıddî�k radıyallahu anh ise: “Hayır vallahi! Bu
olamaz! Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem Allah ve Rasulü� nü� n yolunda
cenk eden Allah arslanlarından bir arslanın hakkını çiğ� neyerek onun eşyası-
nı sana veremez!” dedi. Artık Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem: “Doğru
söyledi. Bunu ona ver!” buyurdu ve bana verdi. Sonra zırhı sattım da onun-
la Benî� Selime kabilesinde bir bahçe satın aldım. İ�şte İ�slâ� m’da ilk edindiğ� im
mal budur.”1554
ǾÊ Ǹŏ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǮÇ ÊǳƢǷ

È ǺÊ ÌƥƤÊ ǠÌ ǯÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ȅÊ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
É ǳơȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥơȄÈǳÊƛƮÈ ǠÈ ÈƥƢǸÈō ǳǶō
ȄȀÈ ÈǻǪÊ ȈÌ ǬÈ ƸÌ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ
Ê ƾÈ ÌǳȂÊ Ìǳơȁ
ǹơ È ƔÊ ƢǈÈ ŏǼǳơǲÊ ƬÈÌ ǫǺÌ ǟÈ
394- (910) İ�bn Ka’b b. Malik, amcasından rivayet ediyor: “Nebî� sallal-
lahu aleyhi ve sellem İ�bn Ebi’l-Hukayk’a birlik gö� nderdiğ� inde kadınları ve
çocukları ö� ldü� rmekten yasakladı.”1555

El-Müsned 631
È ǇÉ ǁ
ǱȂ È ǹō ÈƗǾÊ Ǹŏ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǮÇ ÊǳƢǷ
È ǺÊ ÌƥƤÊ ǠÌ ǯ È ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ȅÊŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ǹƢ
ƔÊ ƢǈÈ ŏǼǳơǲÊ ƬÈÌ ǫ ǺÌ ǟÈ ǪÊ ȈÌ ǬÈ ƸÌ È ǀÊ ōǳơȄȀÈ Èǻ Ƕō
É ǳơȆÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥơȄÈǳÊƛ ƮÈ ǠÈ ÈƥǺȇ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
Ê ƾÈ ÌǳȂÊ ÌǳơȁÈ
ǹơ
395- (910/1) İ�bn Ka’b b. Malik, amcasından rivayet ediyor: “Nebî� sal-
lallahu aleyhi ve sellem İ�bn Ebi’l-Hukayk’a birlik gö� nderdiğ� inde kadınları ve
çocukları ö� ldü� rmekten yasakladı.”1556
ƨÈ ÈƦƬÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ ȅÊŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
Ƕō
È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơǞÈ ǸÊ Ǉ È ǾÉ ōǻÈƗƨÈ ǷƢÈ ōưƳ ō ÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗǅƢ
È ǺÉ ÌƥƤÉ ǠÌ ǐǳơȆ Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ
È ǬÈ ǧÈǶÊ
ǱƢ Ì ȀŏȇÊǁơǁÈ È ƿȁÈ ǶÊ Ì ȀÊƟƢǈÈ ÊǻǺÌ ǷÊ ƣƢ É ǐÈ ÉȈÈǧǹȂ È ÉƬōȈÈƦÉȇś
È ǯÊÊ ǂǌÌ ǸÌÉ ǳơǺÈ ǷÊ Êǁơƾō ǳơǲÊ ǿÌ ÈƗǺÌ ǟÈ ǱÉ ÈƘǈÌ Éȇ
ȅÊŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÉ ÌƥȁǂÉ ǸÌ ǟÈ ƽÈ ơǃÈ ȁn È ǶÌ ȀÉ ǼÌ ǷÊ ǶÌ ǿÉ ~Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
É ǇÉ ǁÈ
nǶÊ Ì ȀÊƟƢÈƥƕǺÌ ǷÊ ǶÌ ǿÉ ~
396- (909) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’dan: “es-Sa’b b. Cusâ� me radı-
yallahu anh Rasulullah'dan işitmiş bana şö� yle haber verdi: “Nebî� sallallahu
aleyhi ve sellem’e mü� şriklerden gece baskınına uğ� rayıp isabet alan kadınla-
rı ve zü� rriyetlerinin hü� kmü� soruldu. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem:
“Onlar da onlardandır” buyurdu. Amr b. Dinar, ez-Zuhrî�’den rivayetinde:
“Onlar babalarına tâbîdir” buyurdu.”1557
ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÈ ÌƥơȆÊǼǠÌ ÈȇÊَّ‫لله‬ơƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ ȅÊ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ǲÈ ÊƠǇ
É Ƕō
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È Ȇŏ ÊưȈōÌ ǴǳơƨÈ ǷƢÈ ōưƳ
È ǺÊ ÌƥƤÊ ǠÌ ǐǳơ
ō ǺÊ ǟÈ
É ǇÉ ǁ
ǱȂ È ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǶÊ Ì ȀÊƟƢÈǼÌƥÈƗȁ
È ǶÊÌ ȀÊƟƢǈÈ ÊǻǺÌ ǷÊ ƣƢ É ǐÈ ÉȈÈǧǹȂ È ÉƬōȈÈƦÉȇś
È ǯÊÊ ǂǌÌ ǸÌÉ ǳơǺÈ ǷÊ Êǁơƾō ǳơǲÊ ǿÌ ÈƗǺÌ ǟÈ
ǶÌ ǿÉ ~Ʈȇ Ê ƾÊ ƸÌ È ǳơȆǧÊ ǹƢ É ÈȈǨÌ Ǉ
É ǱƢÈ È ǶÌ ȀÉ ǼÌ ǷÊ ǶÌ ǿÉ ~Ƕō
È ǫ ƢǸÈ ōƥǁÉ ȁn È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
Ì ȀÊƟƢÈƥƕǺÌ ǷÊ
nǶÊ
632 İmam Şafiî
397- (909/1) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’dan: “es-Sa’b b. Cusâ� me

el-Leysî� radıyallahu anh bana şö� yle haber verdi: “Nebî� sallallahu aleyhi ve
sellem’e mü� şriklerden gece baskınına uğ� rayıp isabet alan kadınları ve ço-
cuklarının hü� kmü� soruldu. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem: “Onlar da
onlardandır” buyurdu. Sufyan bazen rivayetinde şö� yle derdi: “Onlar baba-
larına tâbîdir” buyurdu.”1558
È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈƦǬÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥȄǇȂ È Ƿ È ÉƥÈƗƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ǺÌ ǟÈ ƧÈ ǂÈ ǸÌ ǓȂ
ŚÊ ǔÊ ōǼǳơȆÊǼÈƥǱơ È ȂÈ ǷÌ ÈƗǩÈ ǂō Ʒ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǹō ÈƗƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ
È ǇÉ ǁ
aleyhi ve sellem Nadir oğ� ullarının mallarını yaktı.”1559

È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ È ǹō ÈƗ ƣƢ
È ǇÉ ǁ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÇ ǠÌ Ǉ
Ç ȀÈ ǋ È ǺÉ ÌƥǶȈÉ ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǲÆ ÊƟƢÈǫǱƢ
È ǬÈ ǧÈ ÊŚǔÊ ōǼǳơȆÊǼÈƥǱơ
È ȂÈ ǷÌ ÈƗǩÈ ǂō Ʒ È Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ
É ǘÊ ÈƬǈÌ Ƿ
Ś É ƧÊ ǂÈ ÌȇȂÈ ÉƦÌǳƢÊƥǪÆ ȇÊǂƷ
È ȅŌ ƚÈ ÉǳȆÊǼÈƥƧÊ ơǂÈ ǇȄÈ
È ǴǟÈ ǹƢ
È ǿÈ ȁÈ
399- (1121) İ�bn Şihab’dan: Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem Nadir
oğ� ullarının mallarını yaktı. Birisi şö� yle dedi:
“Buveyre’de uçuşan yangın, Lüey oğulları eşrafına ehemmiyetsiz geldi”1560

È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǹō ÈƗ ƣƢ
È ǇÉ ǁ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÇ ǠÌ Ǉ
Ç ȀÈ ǋ È ǺÉ ÌƥǶȈÉ ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǲÆ ÊƟƢÈǫǱƢ
È ǬÈ ǧÈ ÊŚǔÊ ōǼǳơȆÊǼÈƥǱơ
È ȂÈ ǷÌ ÈƗǩÈ ǂō Ʒ È Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ
É ǘÊ ÈƬǈÌ Ƿ
Ś É ƧÊ ǂÈ ÌȇȂÈ ÉƦÌǳƢÊƥǪÆ ȇÊǂƷ
È ȅŌ ƚÈ ÉǳȆÊǼÈƥƧÊ ơǂÈ ǇȄÈ
È ǴǟÈ ǹƢ
È ǿÈ ȁÈ
… (1121/1) İ�bn Şihab’dan: Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem Nadir
oğ� ullarının mallarını yaktı. Birisi şö� yle dedi:
“Buveyre’de uçuşan yangın, Lüey oğulları eşrafına ehemmiyetsiz geldi”1561
1558 Sahih. Şafii, Sunen (18000, 18001) Muslim (1745)

El-Müsned 633
È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈƦǬÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥȄǇȂ

ȆÈ ǓÊ ǁ È ǷÉ ǺÌ ǟÈ ǑƢ Ç ÈȈǟÊ ǺÉ Ìƥǆ
É ÈǻÈƗƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǔÊ ōǼǳơȆÊǼÈƥǲÈ ƼÌ Èǻ ǞÈ ǘÈ
È ǩÈ ǂō ƷÈ ȁÊŚ
ȂÈ ǿÉ ȁ È ǫ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗ ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ
ƧÉ ǂÈ ÌȇȂÈ ÉƦÌǳơ
400- (1120/1) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’dan: “Nebî� sallallahu aley-
hi ve sellem Nadir oğ� ullarının Buveyre’de bulunan hurmalıklarını yaktı.”1562
ǺÈ ÌƥơƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ È ǫ ȅÊ

È ǱƢÈ ŏ ǂǿÈ ǃÌ ȋơÇ È ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƢÈǼÊƥƢƸÈ ǏÌ ÈƗ ǒ
Èْ‫ أ‬ǂǨÈ ǠÌ Ƴ É ǠÌ ÈƥƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ǇÉ ǁȆÈ ÊǻǂÈ ǷÈ ÈƗƾÇ ÌȇǃÈ ǺÊ ÌƥƨÈ ǷƢÈ ǇÈ ÉƗǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ƭÉ ƾŏ ƸÈ ÉȇƣƢ Ç ȀÈ ǋÊ
ǩÈ ǂŏ ƷÈ ÉƗȁ
È ƔƢÈ ÈǼÌƥÈƗǲÊ ǿÌ ÈƗȄÈǴǟÈ ƢƷƢ È ŚÈ ǣÊ ÉƗǹÌ ÈƗǶō
ً ÈƦǏ È ǴǇÈ ȁÈ
401- (1131) Usame b. Zeyd radıyallahu anh’den: “Rasulullah sallal-
lahu aleyhi ve sellem bana Ebna ahalisine sabah saldırmamı ve yakmamı
emretti.”1563
ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǹō ÈƗǮÇ ÊǳƢǷÈ ǺÊ Ìƥǆ

Ê ÈǻÈƗǺÌ ǟÈ ǆÇ ÈǻÈƗǺÊ ÌƥȄǇȂ È ǷÉ ǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈÌ ǸÈ ƷÉ ǺÌ ǟÈ ȆŎ ǨÊ ǬÈ ōưǳơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǲÈ ƳÉ ǂǳơ
ō ƮÉ ǠÈ ƦÌÈǻǱƢÈ È ǫnǹȂ È ǠÉ ÈǼǐÌ ÈƫǦÈ ȈÌ ǯ È ƨÈ ÈǼȇƾÊ ǸÌÈ ǳơǶÉ ÉƫǂÌ ǏƢ È ƿÊƛ~ǾÉ ÈǳÈƘǇ
È ƷơÈ È ƣƢ Ê ǘō ƼÌ È ǳơǺÈ Ìƥ
ơًƿÊƛ ǱƢÈÈ ǫ ÇǂƴÈ ƸÈ Êƥ ȆÈ ǷÊ ǁ È ǫ ƽÇ ȂÉǴƳ
É ǹÌ Êƛ ƪÈ ÌȇÈƗǁÈ ÈƗ ǱƢÈ É ǺÌ ǷÊ ƨً ÈǼǿÈ ǾÉ Èǳ ǞÉ ÈǼǐÌ Èǻȁ
È ƨÊ ÈǼȇƾÊ ǸÌÈ ǳơȄÈǳÊƛ
ƢȀÈ ȈǧÊ ƨً ÈǼȇƾÊ ǷơȂ
È ƸÉ ÈƬǨÌ ÈƫǹÌ ÈƗȆÊǻǂŎ ǈÉ ÈȇƢǷ~
È ǽÊ ƾÊ ÈȈÊƥȆǈÊ ǨÌ ÈǻȅǀÊ ōǳơȂÈ È ǧơȂÉǴǠÈ ǨÌ ÈƫȐÈَ‫ ا‬ǧǱƢÈ È ǫǲÉ ÈƬǬÌ Éȇ
nǶÇ ǴÊ ǈÌ Ƿ È ǞÊ ȈÊȈǔÌ ÈƬÊƥǲÇ ÊƫƢǬÈ Ƿ
É ǲÇ ƳÉ ǁ É ǥÊ ȏƕ َ‫ ا‬ƨÉ ǠÈ ÈƥǁÌ ÈƗ
402- (1126) Musa b. Enes’ten: Ö� mer b. El-Hattab radıyallahu anh, Enes
b. Malik radıyallahu anh’e: “Şehri kuşattığ� ınız zaman nasıl yapacaksınız?”
diye sordu. O da dedi ki: “Birisini şehre gö� nderir ve ona deriden bir kalkan
yaparız.” Ö� mer radıyallahu anh: “Taş atılırsa ne yapacaksınız?” dedi. Enes ra-
dıyallahu anh: “O zaman ö� ldü� rü� lmü� ş olur” dedi. Ö� mer radıyallahu anh dedi
ki: “Bö� yle yapmayın. Nefsim elinde olana yemin ederim ki bir tane Mü� slü� -
manın zayi edilmesine karşılık içinde dö� rt bin kişi ö� ldü� rü� len bir şehri feth

634 İmam Şafiî
etmek beni sevindirmez.”1564
È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗƾÈ ȇÊǄÈȇǺÊ ÌƥƤÊ ÊƟƢǈǳơ

ȄōǴǏ ō ǺÊ ǟÈ ƨÈ ǨÈ ȈÌ ǐÈ ƻÉ ǺÊ ÌƥƾÈ ȇÊǄÈȇǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ǺÊ ȈÌ ǟÈ ǁÌ ƽÊ ǺÈ ȈÌÈƥƾÇ ƷÉ ÉƗǵÈ ȂÌ ÈȇǂÈ ǿÈ ƢÈǛǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
È ǴǇÈ ȁ
403- (1127) es-Saib b. Yezid’den: “Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem Uhud
gü� nü� iki zırh giyinerek çıktı.”1565
ǂÈ ÈƬǈÌ Éƫ ƢÈǻǂÌ ǏƢ È Ʒù

È ǱƢÈ È ǫ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ Èǆ Ç ÈǻÈƗ ǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈÌ ǸÈ Ʒ
É ǺÌ ǟÈ ȆŎ ǨÊ ǬÈ ōưǳơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƢÈǼȈÌ ȀÈ ÈƬÌǻơƢǸÈō ǴǧÈǂÈ ǸÈ ǟÉ ȄÈǴǟÈ ǾÊ ÊƥƪÉ ǷÌ ƾÊ ǬÈ ǧÈǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǶÊ ǰÌ ƷȄÈ É ǴǟÈ ǹơ É ǄÈ ǷÉ ǂÌ ȀÉ ÌǳơǱÈ ǄÈ ÈǼÈǧ
ǅÈ ƘÌÈƥȏ َ‫ ا‬ǶōÌ ǴǰÈ Èƫ ǱƢÈÈ ǫ ƪÇ ŏȈǷ È ǵÈ Ȑَ‫ ا‬ǯÈ ȁÌ ÈƗ ȆŌ Ʒ È ǱƢÈ
È ǵÈ Ȑَ‫ ا‬ǯ È ǫ Ƕō Ì ǴǰÈ Èƫ ǂÉ ǸÈ ǟÉ ǾÉ Èǳ ǱƢÈÈ ǫ ǾÊ ȈÈÌ ǳÊƛ
ǶÌ ǰÉÉ ǴÉƬǬÌ Èǻȁ É ǶÌ ǰÉ ÈǼȈÌÈƥȁƢ
È ǶÌ ǯÉ ƾÉ ōƦǠÈ ÈƬÈǻƢōǼǯ È ÈǼÈǼȈÌÈƥÉَّ‫لله‬ơȐَ‫ ا‬ƻƢ
È ǷÈ ƣÊ ǂÈ ǠÌÈ ǳơǂÈ ǋƢ Ê ǠÈ Ƿ
È ǶÌ ǯƢ É ōȇÊƛȁƢ
È ōǻÊƛǱƢÈ Èǫ
ƢÈȇƪÌ É ǴǬÉ ǧÈǱȂ É ǬÉ ÈƫƢǷÈ ǂÉ ǸÈ ǟÉ ǱƢ È ǬÈ ǧÈǹơ Ê ƾÈ ÈȇƢÈǼÈǳǺÌ ǰÉ ÈȇǶÈÌ ǳǶÌ ǰÉ ǠÈ ǷÈ Éَّ‫لله‬ơǹƢ È ǸÈ
È ǯƢ ō ǴǧÈǶÌ ǰÉ ÉƦǐÊ ǤÌ ÈǻȁÈ
ƧÊ ƢÈȈƸÌÈ ǳơǺÈ ǷÊǵÉ ȂÌ ǬÈ ÌǳơǅÉ ÈƘȈÌÈȇǾÉ ÈƬÌǴÈƬÈǫǹÌ ÊƜǧÈƨً ǯÈ ȂÌ ǋÈ ȁơ
È Śً Êưǯơ È ȁė ƾÉ ǟÈ ȅƾÊ ǠÌ ÈƥƪÉ ǯÌ ǂÈ Èƫś È ÊǼǷÊ ƚÌ ǸÌÉ ǳơŚÈ ǷÊ ÈƗ
ǺÊ ÌƥƧÈ ÈƗǄÈ ƴÌ ǷÈ ȁÈ ǮÇ ÊǳƢǷ È ǺÊ ÌƥƔÊ ơǂÈ ÈƦÌǳơǲÉ ÊƫƢÈǫ ȆƸÊ ÈƬǇơ Ì ǂÉ ǸÈ ǟÉ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǶÊ Ì ȀÊƬǯÈ ȂÌ ǌÈ Êǳ ƾō ǋÈ ÈƗ ǹȂÉ ǰÉ ÈȇȁÈ
ȏَ‫ ا‬Ƕō Ì ǴǰÈ Èƫ ǾÉ Èǳ ƪÌ È ǴǫÉ ƾÈÌ ǫ ǲȈÆ ÊƦǇ È ǾÊ ǴÊ ƬÈÌ ǫ ȄÈǳÊƛ ǆ È ȈÈÌ ǳ ƪÌÉ ǴǫÉ ǾÉ ǴÈÉƬǬÌ ÈȇǹÌ ÈƗ ƪȈÉ ǌÊ ƻƢ È ǸÈ ō ǴǧÈ ÇǁȂÌ ÈƯ
ƪÉ ȈÌ ǌÈ ÈƫǁơƢÌ Ƿ È Êَّ‫لله‬ơȁ
È ƪÌ É ǴǬÉ ǧÈ ǾÉ ǼÌ ǷÊ ƪÈ ƦÌ ǏÈ ÈƗȁ Ì ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ƪÈ ȈÌ ǌÈ Èƫǁơ È ǂÉ ǸÈ ǟÉ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǅÈ ƘÌÈƥ
ǱƢÈÈ ǫǮÈ ÊƬÈƥȂǬÉ ǠÉ Êƥǹō ÈƗƾÈ Ìƥȋ Èَ‫ أ‬ȁÌ ÈƗǭÊÈ ǂȈÌ ǤÈ ÊƥǾÊ ÊƥƩÈ ƾÊ
Ì ȀǋƢ
È ǷȄÈ È ǴǟÈ ȆŏǼÈȈÊƫƘÌÈƬÈǳǱƢÈ È ǫǾÉ ǼÌ ǷÊ ƪÉ ƦÌ ǏÈ ÈƗȏَ‫ ا‬ȁÈ
Ǒ È ǂÈÈ ǧȁ È ǶÈ È ǴǇÌ ÈƗȁ
È ǂÉ ǸÈ ǟÉ ǮÈ ǈÈ ǷÌ ÈƗȁȆ È ǠÊ Ƿ È ƾÈ ȀÊ ǌÈ
È ǧ ǵÊ ơȂō ǠÌÈ ǳơǺÈ ÌƥǂÈ ȈÌÈƥǄŎ ǳơƪȈ É ǬÊ ǴÈ ǧÈ ƪÉ ƳÌ ǂÈ ƼÈ Èǧ
ùǾÉ Èǳ
404- (1125) Enes b. Malik radıyallahu anh’den: “Tuster’i kuşattık ve
Hurmuzan Ö� mer radıyallahu anh’ın hü� kmetmesi için getirildi. Ona gö� tü� rdü� -
ğ� ü� mü� z zaman Ö� mer radıyallahu anh ona: “Konuş” dedi. Hurmuzan: “Dirinin
kelamıyla mı yoksa ö� lü� nü� n kelamıyla mı konuşayım” dedi. Ö� mer radıyalla-

El-Müsned 635
hu anh: “Konuş, sakıncası yok” dedi. Hurmuzan dedi ki: “Allah bizleri ve siz
Arapları kendi halimize hiç bırakmadı. Biz sizleri ö� ldü� rü� r ve karşı koyar-
dık. Ancak ne zaman Allah sizlerle beraber oldu, artık size gü� cü� mü� z yetmez
oldu.” Ö� mer radıyallahu anh bana: “Ey Enes! Sen ne dersin?” diye sorunca:
“Ey mü� ’minlerin emiri! Gelirken geride bü� yü� k bir gü� ç ve kalabalık bir dü� ş-
man topluluğ� u bıraktım. Şayet sen bunu ö� ldü� rü� rsen bundan geriye kalanlar
hayattan ü� mitlerini kesecek ve ö� lü� mü� ne bir karşılık koyacaklardır. Ancak ha-
yatta bırakırsan geride kalanları da buna tamah eder” dedim. Fakat Ö� mer
radıyallahu anh bana: “Ey Enes! Bera b. Malik ile Meczee b. Sevr'in katilini
mi hayatta bırakayım?” dedi. Onu ö� ldü� receğ� ini anladığ� ım zaman da: “Onu
ö� ldü� remezsin. Sen ona istediğ� in gibi konuş, sakınca yok” dedin. Ö� mer radı-
yallahu anh dedi ki: “Ondan rü� şvet mi aldın, sana bir şey mi verdi?” Ben de:
“Ne rü� şvet verdi, ne de bir şey aldım” dedim. Ö� mer radıyallahu anh: “Ya bu-
nun bö� yle (eman anlamında) olduğ� una şahit getirirsin ya da cezaya senden
başlarım” dedi. Çıkınca ez-Zubeyr b. el-Avvam ile karşılaştım. O da benimle
beraber şahitlik etti. Ö� mer radıyallahu anh Hurmuzan’ı serbest bıraktı. Sonra
Hurmuzan mü� slü� man oldu ve ona da maaş bağ� landı.”1566
ǺÊ Ìƥǹơ È ǂÈ ǸÌ ǟÊ ǺÌ ǟÈ Ƥō Ê ǴȀÈ ǸÌÉ ǳơȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈƥȐَ‫ ا‬ǫÊ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƣȂ È ŎȇÈƗǺÌ ǟÈ ȆŎ ǨÊ ǬÈ ōưǳơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȐÅ ƳÉ ǁ È Ƕō
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÊ ǇÉ ǁ È ƣƢÉ ƸÈ ǏÌ ÈƗǂÈ ǇÈ ÈƗǱƢÈ È ǫǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È ǺÇ ȈÌ ǐÈ ƷÉ
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ É ǇÉ ǁ È ǾÊ Êƥ ǂō ǸÈ
È ǧ ƧÊ ǂō ƸÌ
È ǳơȆǧÊ ǽÉ ȂƷÉ ǂÈ ǘÈ È ǧ ǽÉ ȂǬÉ ÈƯȁÌ ÈƘǧÈ ǲÇ ȈÌ ǬÈ ǟÉ ȆÊǼÈƥǺÌ ǷÊ
ȄÈǴǟÈ ȂÈ ǿÉ ȁ È Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ȄÈƫÈƗǱƢÈ
È ǫȁÌ ÈƗǾÉ ǠÈ Ƿ È ǺÉ ƸÌ Èǻȁ È Ƕō
È ǴǇÈ ȁÈ
ƢǷ~
È ǱƢ È ǬÈ ǧÈǶōÈ ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǽÉ ƢÈƫÈƘǧÈƾÉ Ǹō ƸÈ ǷƢÉ ÈȇǽÉ ơƽÈ ƢÈǼÈǧÆƨǨÈ ȈǘÈ Ê ǫǾÉ ÈƬƸÌ ÈƫȁÇ
È ǁƢǸÈ ƷÊ
ƧÊ ǂȇÊ
È ǂƴÈ ÊƥƩÈ ǀÌ ƻÊ ÉƗ~ǱƢÈ È ǫƱƢ ŏ ƸÌ È ƩÈ ǀÌ ƻÈ ÈƗǶȈ
È ǳơƨÈ ǬÈ ÊƥƢǇ È ǧÊ ȁ
È ƩÉ ǀÌ ƻÊ ÉƗǶȈ È ǧÊ ǱƢÈÈ ǫnǮÈ ÉǻƘÌ ǋÈ
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơƣƢ Ê ƸÈ ǏÌ ÈƗǺÌ ǷÊ ǺÊ ȈÈÌ ǴƳÉ ǁÈ ƩÌ ǂÈ ǇÈ ÈƗǦȈ Æ ǬÊ ÈƯƪÌ ÈǻƢǯÈ ȁn È ǦȈ Ç ǬÊ ÈƯǶÌ ǰÉ ÊƟƢǨÈ ǴÈ ƷÉ
É ǇÉ ǁ È ǾÉ ǸÈ ƷÊ ǂÈÈ ǧ ƾÉ Ǹō ƸÈ ǷƢ
É ÈȇƾÉ Ǹō ƸÈ ǷƢ É ÈȇǽÉ ơƽÈ ƢÈǼÈǧ ȄǔÈ ǷÈ ȁ È ǾÉ ǯÈ ǂÈ ÈƬÈǧ Ƕō
È ǴǇÈ ȁÈ
ƢȀÈ ÈƬÌǴǫÉ ȂÈÌ ǳ~ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǶÆ ǴÊ ǈÌ ǷȆ É ŏǻÊƛ ǱƢÈ È ǫ nǮÈ ÉǻƘÌ ǋƢ È Ƿ~ È ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǾÊ ȈÈÌ ǳÊƛ ǞÈ ƳÈ ǂÈÈ ǧ Ƕō
1566 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (18118) Ebu Ubeyd, el-Emval (304) İ�bn Ebi Şeybe
(34084) Beyhaki (9/96)
636 İmam Şafiî
ƾÉ Ǹō ƸÈ ǷƢ
É ÈȇǽÉ ơƽÈ ƢÈǼÈǧȄǔÈ ǷÈ ȁ È ǫnƵÊ Ȑَ‫ ا‬ǨÈ Ìǳơǲō ǯ
È ǾÉ ǯÈ ǂÈ ÈƬÈǧǱƢÈ É ƪÈ ƸÈ Ì ǴǧÌ ÈƗǭÈ ǂÈ ǷÌ ÈƗǮÉ ǴÊ ǸÌ ÈƫƪÈ ÌǻÈƗȁÈ
ȆŏǻÊƛȁÈ ǱƢÈÈ ǫ ǾÉ ÉƦǈÊ ƷÌ ÈƗȁÈ ǱƢÈ
È ǫ ȆÊǼǸÌ ǠÊ ǗÌ ÈƘǧÈ ǞÆ ÊƟƢƳÈ ȆŏǻÊƛ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǾÊ ȈÈÌ ǳÊƛ ǞÈ ƳÈ ǂÈÈ ǧ ƾÉ Ǹō ƸÈ ǷÉ ƢÈȇ
Ƕō
É ǇÉ ǁ È ǽÉ ơƾÈ ǨÈ ǧÈ nǮÈ ÉƬƳƢ È ǽÊ ǀÊ ǿÈ ~ǱƢÈ
È Ʒ È ǫȆÊǼǬÊ ǇƢÈ Ì ǧǹÆ ƢǌÈ ǘÌ ǟÈ
È ǴÊƫǾÉ ÈƬÈǫƢÈǻÈǀƻÈ ÈƗȁ
ǮÌ È ǦȈÆ ǬÊ ÈƯƢǸÈ ȀÉ ÌƫǂÈ ǇÈ ÈƗǺÊ ÌȇÈǀǴō ǳơǺÊ ȈÈÌ ǴƳÉ ǂǳƢ
ō Êƥ
405- (611/2) İ�mran b. Husayn radıyallahu anh’den: “Rasulullah sallalla-
hu aleyhi ve sellem’in ashabı Benî� Ukayl’den bir kişi esî�r ettiler, onu bağ� layıp
taşlığ� a attılar. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem onun ü� zerine geldi, biz
de yanında idik. – yahut dedi ki: Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem ü� zeri-
ne kadife sergi serdiğ� i bir eşek ü� zerinde geldi - Adam: Ey Muhammed!” diye
seslendi. Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem onun yanına gelerek: “Ne istiyor-
sun?” diye sordu. Adam: “Beni niçin aldın? Hacıları geçeni niçin aldın?” dedi.
Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem meseleyi bü� yü� ltmek için: “Seni mütte-
fiklerin olan Sakîf’in cinayetinden dolayı aldım." Sakif kabilesi, Nebî� sal-
lallahu aleyhi ve sellem’in ashabından iki kişiyi esir etmişlerdir.” Sonra Nebî�
sallallahu aleyhi ve sellem ondan ayrılıp gitti. Adam (tekrar) ona seslenerek:
“Ey Muhammed! Ey Muhammed!” dedi. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sel-
lem merhametli ve nezaketli idi. Bu sebeple ona dö� nerek: “Ne istiyorsun?”
diye sordu. Adam: “Ben mü� slü� manım” dedi. Rasulullah sallallahu aleyhi ve
sellem: “Eğer bu sözü kendi işine mâlik iken söylemiş olsaydın tama-
mıyla kurtulurdun!” buyurdu. Sonra gitti. Adam tekrar seslenerek: “Ey Mu-
hammed! Ey Muhammed!” dedi. Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem yine yanına
geldi. Adam: “Ben açım, beni doyur; susuzum, beni sula!” dedi. Rasulullah
sallallahu aleyhi ve sellem: “Senin ihtiyacın bu mu?” dedi. Sonra Rasulullah
sallallahu aleyhi ve sellem bu adamı Sakif’in esir aldığ� ı o iki kişiye fidye ola-
rak verdi. Devesini de aldı.”1567
ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈƥȐَ‫ ا‬ǫÊ ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƣȂ

È ŎȇÈƗ ǺÌ ǟÈ ƾÊ ȈƴÊ ǸÌÈ ǳơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÉ ÌƥƣƢ
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ Êَّ‫لله‬ơ ǱȂÊ ǇÉ ǁ É ƸÈ ǏÌ ÈƗ ǂÈ ǇÈ ÈƗ~ǱƢÈ
È ƣƢ È ǫ ǺÇ ȈÌ ǐÈ ƷÊ È ǂÈ ǸÌ ǟÊ ǺÌ ǟÈ Ƥō
É ǺÌƥǹơ Ê ǴȀÈ ǸÌÉ ǳơ
È Ȇŏ ÊƦōǼǳơƣƢ
ȄōǴǏ Ê ƸÈ ǏÌ ÈƗǺÌ ǷÊǺÊ ȈÈÌ ǴƳÉ ǁÈ ƩÌ ǂÈ ǇÈ ÈƗƾÈÌ ǫǦȈ Æ ǬÊ ÈƯƪÌ ÈǻƢǯÈ ȁ
È ǲÇ ȈÌ ǬÈ ǟÉȆÊǼÈƥǺÌ ǷÊȐÅ ƳÉ ǁÈ Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ
Æ ǬÊ ÈƯƢǸÈ ȀÉ ÌƫǂÈ ǇÈ ÈƗǺÊ ÌȇÈǀǴō ǳơÊǺȈÈÌ ǴƳÉ ǂǳƢ É É
nǦȈ È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƅơȄōǴǏ
ō ÊƥǶō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƅơ
È ȆŎ ÊƦōǼǳơǽÉ ơƾÈ ǨÈ ǧÈǶō
El-Müsned 637
… (611) İ�mran b. Husayn radıyallahu anh’den: “Rasû� lullah sallallahu

aleyhi ve sellem’in ashabı Ukayl oğ� ullarından bir adamı esir aldılar. Sakif de
Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’in ashabından iki kişiyi esir almıştı. Nebî� sal-
lallahu aleyhi ve sellem Sakif’in esir aldığ� ı iki kişiye karşı onu fidye olarak
verdi.”1568
ƾÈ ȇÊǄÈȇǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǺÈ ÌƥơȆÊǼǠÌ ÈȇÇǂǨÈ ǠÌ Ƴ È ǺÌ ǟÈ ǲȈ È ǟÊ ƢǸÈ ǇÌ ÊƛǺÉ ÌƥǶÉ ÊƫƢƷƢÈ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǹō ÊƛǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÉ ÌƥơǱƢ È ǬÈ ǧÈǱÇ Ȑَ‫ ا‬ƻ Ê ǺÌ ǟÈ ǾÉ ÉǳÈƘǈÌ ÈȇǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơȄÈǳÊƛƤÈ ÈƬǯ È ƧÈ ƾÈ ƴÌ Èǻǹō ÈƗǄÈ ǷÉ ǂÌ ǿÉ ǺÊ Ìƥ
ƢǸÌً ǴǟÊ ǶÈ ÉƬǯÌ ÈƗǹÌ ÈƗǥƢ É ƻÈ ÈƗȆŏǻÈƗȏَ‫ ا‬ȂÈÌ ǳȁ È ƨÈ ōȇÊǁȁǂÉ ƸÌ È ǳơƤÉ ÊƫƢǰÈ ÉȇǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÈ Ìƥơǹō ÊƛǹȂÉ È ǳȂǬÉ ÈȇƢǇƢ ً Èǻ
ȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁÈ ǹƢ È ǯÈ ǲÌ ǿÈ ȆÊǻǂÌ ÊƦƻÌ ÈƘǧÈ ƾÉ ǠÌ ÈƥƢǷō ÈƗǾÊ ȈÈÌ ǳÊƛƧÉ ƾÈ ƴÌ ÈǻƤÈ ÈƬǰÈ È ǧǾÊ ȈÈÌ ǳÊƛƤÌ ÉƬǯÌ ÈƗǶÈÌ ǳ
ƣÊÉ ǂǔÌ ÈȇǶō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÉ ǇÉ ǁ È ǹƢ È ǯÈ ǲÌ ǿÈ ȁ È ƔÊ ƢǈÈ ŏǼǳƢÊƥȁǄÉ ǤÌ ÈȇǶō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
ǆ Ê ǸÉ ƼÌ È ǶÊ ȈÊƬÈȈÌǳơǶÉ ƬÌÉȇȆǔÊ ǬÈ ǼÌÈȇȄÈƬǷÈ ȁ
É ǳơǺÊ ǟÈ ȁ È ǹƢ È ÈȈƦÌ ǐǳơ
ŏ ǲÉ ÉƬǬÌ ÈȇǹƢ È ǲÌ ǿÈ ȁ
È ǯ È ǶÇ ȀÌ ǈÈ Êƥ Ǻō ȀÉ Èǳ
ǲÌ ǿÈ ȆÊǼÉǳÈƘǈÌ Èƫ ƪÉ ƦÌÈƬǯ È ǮÈ ōǻÊƛ ùƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÉ ÌƥơǾÊ ȈÈÌ ǳÊƛ ƤÈ ÈƬǰÈ È ǧ ȂÈ ǿÉ ǺÌ ǸÈ Êǳ
ǺȇÊ
È ȁơƾÈ ÉȈÈǧǺÊ ō ȀÊƥȁǄÉ ǤÌ ÈȇǹƢ È ƾÈ
È ǯ È ƔÊ ƢǈÈ ŏǼǳƢÊƥȁǄÉ ǤÌ ÈȇǶō
Ì ǫȁ È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁ È ǹƢ È ǯÈ
È ǇÉ ǁ
ǱȂ È ǹō ÊƛȁÈ ǶÇ ȀÌ ǈÈ ÊƥǺō ȀÉ ÈǳƣÊ Ì ǂǔÌ ÈȇǶÈ ō Ƿō ÈƗȁ
Ì ǴǧÈǶÉ ȀÌ ǈǳơƢ È ƨÊ ǸȈ È ÊǼǤÈ ÌǳơǺÈ ǷÊ ǺÈ ÌȇÈǀƸÌ ÉȇȁȄÈ ǓÈ ǂÌ ǸÌÈ ǳơ
ǶÌ ȀÉ ǼÌ ǷÊ ǶÈ È ǰÉ ÈƫǹÌ ÈƗȏَّ‫ا‬ÊƛǶÌ ȀÉ ǴÌ ÉƬǬÌ ÈƫȐÈَ‫ ا‬ǧǹơ
É ǴǠÌ ÈƫǹȂ È ƾÈ ÌǳȂÊ ÌǳơǲÊ ÉƬǬÌ ÈȇǶÈÌ ǳǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
ǂÈ ǧÊ ƢǰÌ
È ǳơǲÈ ÉƬǬÌ ÈƬÈǧÊǂǧÊ ƢǰÌ È ǺÊ ǷÊ ƚÌ ǸÌÉ ǳơǺÈ ȈÌÈƥǄÈ ŏȈǸÈ ÉƬÈǧǲÈ ÈƬÈǫȅǀÊ ōǳơȆŏ ÊƦǐǳơ
È ǳơȁ ō ǺÈ ǷÊ ǂÉ ǔÊ ƼÌ È ǳơǶÈ ǴÊ ǟÈ ƢǷÈ
ƤȈÉ ǌÊ ÈƬÈǳ ǲÈ ƳÉ ǂǳơ ō ǹō Êƛ ȅÊǂǸÌ ǠÈÈ ǳȁ È ǶÊ ȈÊƬÈȈÌǳơǶÉ ƬÌÉȇȆǔÊ ǬÈ ǼÌÈȇȄÈƬǷ È ƪÈ ƦÌÈƬǯÈ ȁ È ǺÈ ǷÊ ƚÌ ǸÌÉ ǳơǝÈ ƾÈ ÈƫȁÈ
ÉǀƻÉ ƘÌÈȇƢǷÈ ƶÊ ÊǳƢǏ È ǺÌ ǷÊ ǾÊ ǈÊ ǨÌ ÈǼÊǳÈǀƻÈ ÈƗơÈƿÊƜǧÈƔÊ ƢǘÈ ǟÌ ȍơ Êْ‫ إ‬ǦȈ É ǠÊ Ǔ È ǀÊ ƻÌ ȋơ Èْ‫ أ‬ǦȈ É ǠÊ ǔÈ È ǾÉ ÉƬÈȈƸÌ Êǳ
È ǳǾÉ ōǻÊƛȁ
ȂÈ ǿÉ ǱȂ É ōǻÊƛȁ
É ǬÉ Èǻ ƢōǼǯƢ È ǆ Ê ǸÉ ƼÌÉ ǳơǺÊ ǟÈ ȆÊǼÉǳÈƘǈÌ Èƫ ƪÈ ƦÌÈƬǯÈ ȁ È ǶÉ ƬÌÉȈÌǳơǾÉ ǼÌ ǟÈ ƤÈ ǿÈ ƿÈ ƾÌ ǬÈ ǧÈ ǅƢ É ōǼǳơ
ùǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƢÈǻǂÌ ÈƦǐÈÈ ǧƢÈǼǷÉ ȂÈÌ ǫƢÈǼȈÈÌ ǴǟÈ ȄÈƥÈƘǧÈ ƢÈǼÈǳ
406- (1130) Yezid b. Hurmuz’den: “Necdet, İ�bni Abbas radıyallahu
anhuma’ya mektup yazarak ona beş şey sormuş, İ�bni Abbâ� s radıyallahu an-
huma dedi ki: “İ�nsanlar İ�bn Abbas Haruri’lerle yazışıyor diyorlar. Bir ilmi

638 İmam Şafiî
gizlemiş olmaktan korkmasam buna cevap yazmazdım!” Necdet ona şö� yle
yazmıştı: “Bundan sonra: Bana haber ver: Rasulullah sallallahu aleyhi ve sel-
lem kadınlarla birlikte gaza eder mi idi? Onlara hisse ayırır mıydı? Çocukla-
rı ö� ldü� rü� r mü� ydü� ? Yetimin yetimlik mü� ddeti ne zaman sona erer? Beşte bir
kimin hakkıdır?” İ�bni Abbâ� s radıyallahu anhuma ona şu cevabı yazdı: “Bana
mektup yazarak: Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem kadınlarla birlikte
gaza eder miydi? diye sordun. Evet onlarla birlikte gaza ediyordu. Onlar da
yaralıları tedâ� vî� ediyor; kendilerine ganimetten bir şeyler veriliyordu. His-
seye gelince: onlara hisse ayırmamıştır. Şü� phesiz Rasulullah sallallahu aley-
hi ve sellem çocukları da ö� ldü� rmezdi. O halde sen de Hızır aleyhi’s-selâ� m’ın
ilmi gibi ilmin olup ileride mü� min ya da kafir olacağ� ını bilmeden çocukları
ö� ldü� rme! Bana yazarak: Yetimin yetimlik mü� ddeti ne zaman sona erer? diye
sordun. Muhakkak ki, adam vardır, sakalı biter de hâ� lâ� kendi hakkını almak-
tan zayıf, kendi nâ� mına vermekten zayıftır. İ�şte kendisi için başkalarının al-
dığ� ının elverişlisinden almağ� a başladı mı artık ondan yetimlik gitti demektir.
Bana yazarak: Beşte birin kime verileceğ� ini sordun. Biz: Bu bizim hakkımız-
dır derdik, fakat kavmimiz bunu bizim için kabul etmedi. Biz de sabrettik.”1569
ǺÊ ÌƥƾÈ ȇÊǄÈȇǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ È ǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ

É ǇÉ ǁÈ ǹƢ È ǯÈ ǲÌ ǿÈ ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơȄÈǳÊƛƤÈ ÈƬǯ È ƧÈ ƾÈ ƴÌ Èǻǹō ÈƗǄÈ ǷÉ ǂÌ ǿÉ
ȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁ
È ǹƢ È ǯÈ ƾÈÌ ǫ~ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǶÇ ȀÌ ǈÈ ÊƥǺō ȀÉ ÈǳƣÊ
É ǂǔÌ ÈȇǹƢ È ǯÈ ǲÌ ǿÈ ȁÈ ƔÊ ƢǈÈ ŏǼǳƢÊƥȁǄÉ ǤÌ Èȇ
É ǂǔÌ ÈȇǺÌ ǰÉ ÈȇǶÈÌ ǳȁȄ
ǶÇ ȀÌ ǈÈ Êƥ Ǻō ȀÉ Èǳ ƣÊ È ƷÈ ǂÌ ƴÌ È ȁơƾÈ ÉȈÈǧ ƔÊ ƢǈÈ ŏǼǳƢÊƥ ȁǄÉ ǤÌ ÈȇǶō
È ǳơǺȇÊ È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
nƨÊ ǸȈ
È ÊǼǤÈ ÌǳơǺÈ ǷÊ ǺÈ ÌȇÈǀƸÌ ÉȇǺÌ ǰÈ Ê ǳȁÈ
407- (784) Yezid b. Hurmuz’den: “Necdet, İ�bn Abbas radıyallahu anhu-
ma’ya: “Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem kadınlarla savaşır mıydı? On-
lara hisse ayırır mıydı?” diye yazarak sordu. O da şö� yle dedi: “Rasulullah sal-
lallahu aleyhi ve sellem kadınlarla savaşır, onlar yaralıları tedavi ederlerdi.
Onlara hisse ayırmazdı. Lakin ganimetten bir şeyler alırlardı.”1570

El-Müsned 639
ǅÊ ȁÌ ÈƗ ǺÈ ÌƥǮÈ ÊǳƢǷ È ǞÈ ǸÊ Ǉ È ǾÉ ōǻÈƗ ȅÊŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ƭÉ ƾŏ ƸÈ ÉȇƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÈ ÌƥơƪÉ ǠÌ ǸÊ ǇÈ ȁ È ǱƢÈ Èǫ
ƤÇ ÊǳƢÈǗȆÊƥÈƗǺÉ ÌƥȆŎ ǴÊ ǟÈ ȁ È ǅƢ É ōƦǠÌÈ ǳơȁÈ ƣƢ Ê ǘō ƼÌÈ ǳơǺÈ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ È ǱȂ É ǬÉ ÈȇǹƢ Ê ÈƯƾÈ ƸÌ È ǳơǺÊ Ìƥ
Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁÈ ǂÉ ǸÈ ǟÉ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ Ƕō É
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƅơ ȄōǴǏÈ Ȇŏ ÊƦōǼǳơ Ǳơ Ê ȂÈ ǷÌ ÈƗ ȆǧÊ ǾÊ ȈÈÌ ǳÊƛ ǹƢ Ê ǸÈ ǐÊ ÈƬƼÌ Èȇ
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ǦÌ ƳȂ Ê ÉȇǶÈÌ ǳ ƢǸō ǷÊ ǾÊ ÊǳȂǇÉ ǁȄÈ È ǴǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ƔƢÈ È ǧÈƗ ƢǸō ǷÊ ÊŚǔÊ ōǼǳơȆÊǼÈƥǱơ É ȂÈ ǷÌ ÈƗ ƪÌ ÈǻƢǯ~È ǾÉ ǼÌ ǟÈ
Ƣǐً ÊǳƢƻ È ǶōÈ ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂÊ ǇÉ ǂÈ Êǳ ƪÌ ÈǻƢǰÈ È ǧ ƣƢ Ç ǯÊÈ ǁ ȏَ‫ ا‬ȁ È ǲÇ ȈÌ ƼÈ Êƥ ǹȂÈ ǸÉ ǴÊ ǈÌ ǸÌÉ ǳơ
ǾÊ ǴÊ ǿÌ ÈƗ ȄÈǴǟÈ ƢȀÈ ǼÌ ǷÊ ǪÉ ǨÊ ǼÌÉȇǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁÈ ǹƢ È ǯÈ ȁ
È ś È ǸÊ ǴÊ ǈÌ ǸÌÉ ǳơǹȁ È ƽÉ
Ȇŏ Êَّ‫ لله‬Ê ÊƦǇȆ È ǧÊ Ƨً ƾō ǟÊ ƵÊ Ȑَ‫ ا‬ǈǳơ É ǳơȆǧÊ ǾÉ ǴÈ ǠÈ Ƴ È ǧ ƨÇ ÈǼǇ
È ǧȂÉ Éƫ Ƕō ÉƯ ơ ǲȈ ŏ ȁ È ǝơ Ê ǂÈ ǰÌ È ǲÈ ǔÈ È ǧ ƢǸÈ È ƨÈ ǬÈ ǨÈ Èǻ
É ǇÉ ǁ
ǱȂ È ǾÊ ÊƥƢȀÈ ÈȈÊǳȁƢ
È ǷÈ ǲÊ ưÌ ǸÊ ÊƥǪȇ ŏ ǂǰÌ ÈƥȂÉƥÈƗƢȀÈ ÈȈÊǳȂÈ
É ƾŏ ǐǳơÇ È ǧǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁ È ǾÊ ÊƥƢȀÈ ÈȈÊǳȁƢ
È Ƿ È ǲÊ ưÌ ǸÊ ÊƥƢȀÈ ÉƬȈÊǳȁ
È Ƕō ÉƯǶōÈ ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ
ǲÊ ưÌ ǸÊ ÊƥǾÊ ȈǧÊȐَ‫ ا‬ǸÈ ǠÌ ÈƫǹÌ ÈƗȄÈǴǟÈ ƢǿÈ ƢǸÈ ǰÉ ÉƬȈōÌ ǳȂÈ È ǧƢǿÈ ƢǸÈ ǰÉ ÈȈŏǳȁÈ ÉƗǹÌ ÈƗȆÊǻƢǸÈ ÉƬÌǳÈƘǇÈ Ƕō ÉƯÇǂǰÌ ÈƥȂÉƥÈƗȁ È Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ
ǾÊ Êƥ ƢȀÈ ÉƬȈÊǳȁÈ Ƕō ÉƯ ÇǂǰÌ ÈƥȂÉƥÈƗ ǾÊ Êƥ ƢȀÈ ÈȈÊǳȁ È Ƕō ÉƯ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ É ǇÉ ǁ È ǾÊ Êƥ ƢȀÈ ÈȈÊǳȁƢ
È ǷÈ
ȆŏǼǷÊ ǹơ Ê ƾÈ ȇÊǂÉƫÈƗƢǨً ǐÌ ÊǻƢǸÈ ǰÉ ǼÌ ǷÊ ƾÇ Ʒơ Ê ȁ É ǳÊƛǞÈ
È ǲŏ ǯȄÈ Ê ƾÈ ȇÊǂÉƫÈƗǹƢ
È ǧƽÌ ÈƗǹÌ ÈƗǹơ Ê ǸÈ ǐÊ ÈƬƼÌ ÈƫȆÊǻƢǸÈ ÉƬƠÌ ƴÈ Êǧ
Ǒ Èْ‫ أ‬ȁ
É ǁÌ ȋơ È Ʃơ É ȂÈ ǸÈ ǈǳơ ō ǵȂ É ǬÉ ÈƫǾÊ ÊǻƿÌ ÊƜÊƥȅǀÊ ōǳơȁÈ ȐÈَ‫ ا‬ǧȏÅ ȁō ÈƗƢǸÈ ǰÉ ÈǼȈÌÈƥǾÊ ÊƥƪÉ ȈÌ ǔÈ È ǫƢǷÈ ǂÈ ȈÌ ǣÈ ƔƢً ǔÈÈǫ
É ǨÊ ǯÌ ÈƗ ȆÈ
nƢǿÈ ƢǸÈ ǰȈ Ê
ō ǳÊƛ ƢǿÈ ƢǠÈÈ ǧƽÌ ƢÈǧ ƢȀÈ ǼÌ ǟÈ ƢǸÈ ÉƫǄÌ ƴÈ ǟÈ ǹÌ ÊƜǧÈ ǮÈ ǳƿÈ ǂÈ ȈÌ ǣÈ ƔƢً ǔÈÈ ǫ ƢǸÈ ǰÉ ÈǼȈÌÈƥȆǔÌÊ ǫÈƗ ȏَ‫ا‬
Ê ǳȁÈ ȅÊ
ǺÌ ǰÈ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơ ǺÈ ǷÊ ǾÉ ǠÌ ǸÈ ǇÌ ÈƗ ǶÈÌ ǳ ǹƢ É ÈȈǨÌ ǇÉ ȆÊǳ ǱƢÈ È ǫ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁÈ ȆŎ ǠÊ ǧÊ Ƣǌǳơ
ō ǱƢÈ Èǫ
ǶÌ ǠÈ ÈǻǱƢÈÈ ǫƪÈ ǐÌ ǐÈ È ǫƢǸÈ ǯ È ƪÌ É ǴǫÉ ȅÊ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÉ ÌƥȁǂÉ ǸÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
408- (1138) Malik b. Evs b. Hadesan’dan: “el-Abbas ve Ali b. Ebi Talib
radıyallahu anhuma Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’in malları hakkında tar-
tışırlarken Ö� mer b. el-Hattab radıyallahu anh’ın şö� yle dediğ� ini işittim: “Beni
Nadir kabilesin’in malları, Allah’ın Rasulü� ne fey’ olarak verdiğ� i şeylerden olup
mü� slü� manlar bunların ü� zerine at ve deve koşturmamışlardı. Binâ� enaleyh
yalnız Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’e mahsustular. O da ailesinin senelik
nafakasını ayırır; kalanını Allah yolunda bir hazırlık olmak ü� zere hayvan
ve silâ� ha sarf ederdi. Sonra Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem vefat etti.
Sonra Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’de bu konuda bulunan yetki Ebu
640 İmam Şafiî
Bekr es-Sıddık radıyallahu anh’e geçti. Sonra Rasulullah sallallahu aleyhi ve

sellem’de ve Ebu Bekr radıyallahu anh’de bulunan bu yetkiyi ikiniz benden
istiyorsunuz. Ben sizi, Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’in ve Ebu Bekr
radıyallahu anh’ın yetkisinde iken nasıl yaptılarsa ö� yle kullanmak ü� zere iki-
nize vermem için bana gelip davalaşıyorsunuz. İ�ki yarısını ikinizden her bi-
rine mi vereyim? İ�kiniz arasında daha ö� nce vermediğ� im bir hü� kmü� vermemi
mi istiyorsunuz? İ�zniyle gö� kleri ve yeri tutan Allah’a yemin ederim ki hayır!
Aranızda başka bir hü� kü� m vermeyeceğ� im. Eğ� er ondan â� ciz kalırsanız bana
iade ediverin.”1571
Şafii dedi ki: “Sufyan bana şö� yle dedi: “Ben bunu ez-Zuhrî�’den işitme-
dim. Lakin bunu Amr b. Dinar bana Zuhri’den nakletti.” Ben: “Anlattığ� ın gibi
mi?” dedim. “Evet” dedi.”1572
È ȐÅÊƥÊƛ ơȂǸÉ ÊǼǤÈ ǧÈ ƾÇ ƴÌ Èǻ ǲÈ ÈƦǫÊ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÉ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢȀÈ ȈǧÊ ƨً ōȇÊǂǇ
ƧًÈŚÊưǯ È ƮÈ ǠÈ ÈƥǶō
ơًŚǠÊ ÈƥơًŚǠÊ ÈƥơȂÉǴǨŏ ÉǻǶō ÉƯơŚً ǠÊ ÈƥǂÈ ǌÈ ǟÈ ƾÈ ƷÈ ÈƗȁÌ ÈƗơŚً ǠÊ ÈƥǂÈ ǌÈ ǟÈ ȆÌ ÈǼÌƯơǶÉ ȀÉ ÉǻƢǸÈ ȀÌ Ǉ
É ƪÌ ÈǻƢǰÈ Èǧ
409- (1141) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma'dan: “Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem benim de içinde bulunduğ� um bir seriyyeyi Necid tarafına
gö� nderdi. Asker birçok develeri ganimet olarak aldılar. Bu ganimetten hisse-
leri on ikişer yahut on birer deve idi; kendilerine birer deve de nefel olarak
verildi.”1573
ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ Ȇŏ ǘÊ Ǉơ

Ê ȂÌÈ ǳơǩÊ ǁÈ ǃÌ ȋơ È ƸÈ ǇÌ ÊƛǺÌ ǟÈ ƢÈǼÊƥƢƸÈ ǏÌ ÈƗǺÌ ǷÊ ƨÉ ǬÈ ŏưǳơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Èْ‫ أ‬ǩƢ
Ƕō
È ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ
ǶÇ ȀÌ ǈÈ ÊƥǅÊÊ ǁƢǨÈ ǴÌ Êǳȁ
È ǺÊ ȈÌ ǸÈ ȀÌ ǈÈ ÊƥǅÊ ǂÈ ǨÈ ǴÌ ÊǳƣÈ ǂÈ ǓÈ
aleyhi ve sellem atlara ganimetten iki pay, atlılara da bir pay verdi.”1574

El-Müsned 641
ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƽÊ ƢōƦǟÈ ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥǵÊ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǶÇ ȀÉ ǇÌ ÈƗ ƨÊ ǠÈ ÈƥǁÌ ÈƘÊƥ ǶÊ ÈǼǤÌ ǸÌÈ ǳơȆǧÊ ƣÊ
ǾÉ Èǳ ǶÇ ȀÌ Ǉ É ǂǔÌ ÈȇǹƢ È ǯÈ ǵÊ ơȂō ǠÌÈ ǳơǺÈ ÌƥǂÈ ȈÌÈƥǄŎ ǳơǹō ÈƗ ÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơ
ȄÈƥǂÌ ǬÉ ÌǳơȅÊȁƿÈ ȆǧÊ ǶÇ ȀÌ ǇÈ ȁ È ǾÊ ǇÊ ǂÈ ǨÈ ÊǳǺÊ ȈÌ ǸÈ ȀÌ ǇÈ ȁÈ
411- (1143) Yahya b. Abbad b. Abdillah b. ez-Zubeyr’den: “ez-Zubeyr b.
el-avvam radıyallahu anh ganimetten dö� rt pay aldı. Bir pay kendisi için, iki
pay atı için ve bir pay da akrabalığ� ı içindi.”1575
ƨÈ ōȈǨÊ Ǐ Éَّ‫ لله‬È ÊǼǠÌ ÈȇǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆǓÊ ǁÈ ȆǠÊ ǧÊ Ƣǌǳơ
È ǶÈ ȀÌ ǇȄ É ǴǟÌ ÈƗ ơȁȆ
È ÈƥǂÌ ǬÉ ÌǳơȅÊȁƿÈ ǶÊ ȀÌ ǈÈ ÊƥǶÈ È Ŏ ō ǱƢÈ Èǫ
ǾÉ ōǻÈƗǹƢ É Ǯō ǌÉ ÈȇǶÈÌ ǳȁƢ
É ÈȈǨÌ Ǉ È ǟً ƢǸÈ ǇȄ È ÈȈƸÌ ÈȇǺÌ ǟÈ ǵÇ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ǾÉ ǜÈ ǨÊ ƷÈ ÈƗǹƢ É Ǯō ǋ
É ÈȈǨÌ Ǉ È ƾÈ È ǾÊ Ƿŏ ÉƗ
Ì ǫȁ
ǵÇ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ǚÈ ǨÊ Ʒ
È ǺÌ Ǹō ǷÊ ǽÉ ǂÉ ȈÌ ǣÈ ȏَ‫ ا‬ȁ
È ȂÈ ǿÉ ȄÈȈƸÌ ÈȇǺÌ ǟÈ ǵÇ ƢǌÈ ǿÊ Ʈȇ
Ê ƾÊ Ʒ
È ǺÌ ǷÊ
Şafii rahimehullah dedi ki: “Allahu a’lem akrabalık için olan payı an-
nesi Safiyye radıyallahu anha’dan dolayı idi.1576 Nitekim Sufyan, Hişam’dan,
onun da Yahya’dan işitmesi konusunda tereddü� t etti. Fakat ne Sufyan, ne de
Hişam’dan rivayet eden diğ� erleri bunun Hişam’ın Yahya’dan rivayeti olma-
sında tereddü� t ettiler.1577
ȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗǱƢÈ È ǫƣƢ Ç ȀÈ ǋ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÇ ǋơ Ê ǁ

È ǺÊ ÌƥÊǂǸÈ ǠÌ Ƿ
È ǺÌ ǟÈ ǹÊ Ç ǃƢǷÈ ǺÉ ÌƥǥÉ ǂŏ ǘÈ ǷƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ƕō É ǇÉ ǁÈ ǶÈ ǈÈ È ǫǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǶÇ ǠÊ ǘÌ ǷÉ ǺÊ ÌƥÊǂȈÌÈƦƳ
È ǫƢǸÈō ǳǱƢÈ É ǺÉ ÌƥƾÉ Ǹō ƸÈ ǷÉ
ƢÈȇƢÈǼÌǴǬÉ ǧÈǹƢ È Ǩō ǟÈ ǺÉ ÌƥǹƢ È ÈǻÈƗǾÉ ÉƬȈÌÈƫÈƗƤÊ ǴÊ ǘō ǸÌÉ ǳơȆÊǼÈƥȁ
É ǸÈ ưÌ ǟÉ ȁƢ È ǶÇ ǋƢ Ê ǿÈ ȆÊǼÈƥǺÈ ȈÌÈƥȄÈƥǂÌ ǬÉ ÌǳơȅƿÊ ǶÈ ȀÌ ǇÈ
ǮÈ ǠÈ ǓÈ ȁȅÈ ǀÊ ōǳơǮÈ ÊǻƢǰÈ ǸÈ ÊǳǶÌ ȀÉ ǴÈ ǔÈ Ì ǧǂÉ ǰÊ ǼÌÉǻȏ
َ‫ ا‬ǶÇ ǋƢ Ê ǿÈ ȆÊǼÈƥǺÌ ǷÊƢÈǼÉǻơȂÈ ƻÌ ÊƛƔÊ ȏَ‫ ا‬ƚÉ ǿÈ Êَّ‫لله‬ơǱȂÈ ǇÉ ǁÈ
ƢǸÈ ōǻÊƛȁƢ
È ÈǼÈƬǠÌ ÈǼǷ È ǶÌ ȀÉ ÈƬȈÌ ǘÈ ǟÌ ÈƗƤÊ ǴÊ ǘō ǸÌÉ ǳơȆÊǼÈƥǺÌ ǷÊ ƢÈǼÈǻơȂÈ ƻÌ ÊƛƪÈ ÌȇÈƗǁÈ ÈƗǶÌ ȀÉ ǼÌ ǷÊ ǾÊ ÊƥÉَّ‫لله‬ơ
È ȁÌ ÈƗƢÈǼÈƬǯÌ ǂÈ Èƫȁ
Ê ǿÈ ȂÉǼÈƥƢǸÈ ōǻÊƛ~Ƕō
ǶÇ ǋƢ È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ
É ǇÉ ǁÈ ǱƢ È ǬÈ ǧÈÆƧƾÈ Ʒơ Ê ȁ È ǶÌ ȀÉ ÉƬÈƥơǂÈÈ ǫȁƢ
È ÈǼÉƬÈƥơǂÈÈ ǫ
ǾÊ ǠÊ ÊƥƢǏÈ ÈƗǺÈ ȈÌÈƥǮÈ ōƦǋÈ ȁnơÈ
È ǀǰÈ ǿÈ ƾÆ Ʒơ Ê ȁ È ƔÆ ȆÌ ǋ È ƤÊ ǴÊ ǘō ǸÌÉ ǳơȂÉǼÈƥȁÈ
1575 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (13051) mevsul olarak: Ahmed (1/166)
642 İmam Şafiî
412- (1144) Cubeyr b. Mut’im radıyallahu anh’den: “Rasulullah sallal-

lahu aleyhi ve sellem Zi’l-Kurbâ� denilen Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’in
yakın akrabalarının hisselerini Hâ� şimoğ� ulları ve Muttalib oğ� ulları arasında
taksim edince, ben ve Osman b. Affan radıyallahu anh onun yanına geldik ve
şö� yle dedik: “Ey Allah>ın Rasû� lü� ! Hâ� şimoğ� ullarının ü� stü� nlü� ğ� ü� nü� inkar etmi-
yoruz. Zira, Allah seni onlardan kılmış. Muttalib oğ� ullarına verdin bize bir şeyler
vermedin. Halbuki senin yanında biz de onların durumundayız.” Bunun ü� ze-
rine Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem parmaklarını birbirine geçirerek:
“Hâşimoğulları ve Muttalib oğulları aynı şeydir, birbirinden farksızdır”
buyurdu.”1578
È ÉǻȂÉȇǺÌ ǟÈ ǭÊ ǁƢÈ ÈƦǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǁƢÉ ǘō ǠÌÈ ǳơǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ
ǆ ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÉ ÌƥƽÉ ȁơÉ ƽÈ ǾÉ ÉƦǈÊ ƷÌ ÈƗƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǲÈ ưÌ ǷÊ Ƕō
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ǶÇ ǠÊ ǘÌ Ƿ
É ǺÊ ÌƥÊǂȈÌÈƦƳ
É ǺÌ ǟÈ ȅÊ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ
413- (1144/1) Cubeyr b. Mut’im radıyallahu anh, Nebî� sallallahu aleyhi
ve sellem’den aynı manada rivayet etti.1579

È ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ç ȀÈ ǋ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǩƢ È ƸÈ ǇÌ ÊƛǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÌ ǟÈ ƨÉ ǬÈ ŏưǳơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ō ǱƢÈ È ǫǽÉ ƢÈǼǠÌ ǷÈ ǲÈ ưÌ ǷÊǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ǶÇ ǠÊ ǘÌ ǷÉ ǺÊ ÌƥÊǂȈÌÈƦƳ É ǺÌ ǟÈ
ƮȇÈ ƾÊ ƷƢ
È ÈȇȁÈ ǁ È ƸÈ ǇÌ Êƛ ǺÈ Ìƥơȁ
È ǩƢ Èǆ È ÉǻȂÉȇǹÌ ÈƗ ǹÊ Ç ǃƢǷÈ ǺÊ ÌƥǥÊ ǂŏ ǘÈ ǸÉ Êǳ ǮÈ ÊǳƿÈ ƩÉ ǂÌ ǯÈ È ǀǧÈ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ
ƣƢÇ ȀÈ ǋÊ ǺÈ Ìƥơǲō ǠÈÈ ǴǧÈ ƪÉ ǨÌ ǏÈ ȁƢ È ǸÈ ǯ È ǂÆ ǸÈ ǠÌ ǷƢ
È ÈǼÈƯƾō Ʒ È ǱƢÈ È ǫƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƣƢ Ç ȀÈ ǋ Ê ǺÊ Ìƥơ
ƢǠً ǷƢ
È ǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ ǽÉ ơȁÈ ǁÈ
414- (1144/2) Cubeyr b. Mut’im radıyallahu anh, Nebî� sallallahu aleyhi
ve sellem’den aynı manada rivayet etti.1580
Ê ǇÉ ǁ
ǱȂ É ǳơǺÊ ÌƥȆŏ ǴÊ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǞÇ ǧÊ Ƣǋ
È ǺÌ ǟÈ ǺÊ ȈÌ ǈÈ ƸÌ È ǺÊ ÌƥȆŏ ǴÊ ǟÈ ǺÉ ÌƥƾÉ Ǹō ƸÈ ǷȆ
É Ǹŏ ǟÈ ȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȆÊǼÈƥȁ Ê ǿÈ ȆÊǼÈƥǺÈ ȈÌÈƥǩÈ ǂÈō ǧ ǺÌ Ƿ
È ǶÇ ǋƢ È Éَّ‫لله‬ơ ǺÈ ǠÈÈ ǳ~ƽÈ ơǃÈ ȁ
È ǾÉ ǴÈ ưÌ ǷÊ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
1578 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (13102) Buhari (3502) Nesai (4137)
El-Müsned 643
nƤÊ ǴÊ ǘō ǸÌÉ ǳơ
415- (1145) Ali b. el-Huseyn rahimehullah, Rasulullah sallallahu aleyhi ve
sellem’den aynısını şu ziyade ile rivayet etti: “Haşim oğulları ile Muttalib
oğullarını ayırana Allah lanet etsin.”1581
È ǫǶÇ ǠÊ ǘÌ Ƿ
ǱƢÈ É ǺÌ ǟÈ ƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƣƢ
É ǺÊ ÌƥÊǂȈÌÈƦƳ Ç ȀÈ ǋ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƨÉ ǬÈ ŏưǳơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȆÊǼÈƥȁ Ê ǿÈ ȆÊǼÈƥǺÈ ȈÌÈƥȄÈƥǂÌ ǬÉ ÌǳơȅƿÊ ǶÈ ȀÌ Ǉ
È ǶÇ ǋƢ È Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
É ǇÉ ǁÈ ǶÈ ǈÈ
È ǫ~
nƢًƠȈÌ ǋ
È ǲÈÇ ǧȂÌ ÈǻȆÊǼÈƥȏَ‫ ا‬ȁ
Èǆ È ƾÊ ƦÌ ǟÈ ȆÊǼÈƥǺÌ ǷÊ ơƾً ƷÈ ÈƗǾÉ ǼÌ ǷÊ ǖÊ ǠÌ ÉȇǶÈÌ ǳȁ
Ç ǸÌ ǋ È ƤÊ ǴÊ ǘō ǸÌÉ ǳơ
416- (1144/3) Cubeyr b. Mut’im radıyallahu anh’den: “Rasulullah sal-
lallahu aleyhi ve sellem zi’l-kurbâ� ’nın payını Haşim oğ� ulları ile Muttalib oğ� ulları
arasında taksim etti. Abdu Şems oğ� ulları ile Nevfel oğ� ullarına ondan bir şey
vermedi.”1582
ǺÊ ǟÈ ƢǸÈ ǿÉ Ȑَ‫ ا‬ǯ Ê ǾÊ Ǹŏ ǈÈ ÉȇǶÈÌ ǳǲÇ ƳÉ ǁÈ ȁÈ ǩơ Ê ǁō ȂÌÈ ǳơÇǂǘÈ ǷÈ ǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÉ ÌƥǶȈ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁƢ
È ėȈǴÊ ǟÈ ƪȈ É ǬÊ ÈǳǱƢÈ È ǫȄÈǴȈÈÌ ǳȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈƦȈÌÈƬǟÉ ǺÊ ÌƥǶÊ ǰÈ ƸÌ È ǳơ
È ǧÊǂÉ ǸÈ ǟÉ ȁÇ
ǶÌ ǰÉ Ǭŏ ƷȆ È ǂǰÌ ÈƥȂÉƥÈƗǲÈ ǠÈÈ ǧƢǷȆ È Ƿŏ ÉƗȁ È ƪÈ ÌǻÈƗȆÊƥÈƘÊƥ~ǾÉ ÈǳƪÌ É ǴǬÉ ǧÈƪÊ ÌȇǄō ǳơÊǁƢƴÈ ƷÌ ÈƗƾÈ ǼÌ ǟÊ
ȆǧÊ ǺÌ ǰÉ ÈȇǶÈ Éَّ‫لله‬ È Ȇŋ ǴÊ ǟÈ ǱƢ É ǳơǺÈ ǷÊ ƪÊ ȈÌÈƦÌǳơǲÈ ǿÌ ÈƗ
Ì ǴǧÈ ÇǂǰÌ ÈƥȂÉƥÈƗƢǷō ÈƗùǾÉ ǼÌ ǟÈ ơȆÈ ǓÊ ǁ È ǬÈ ǧÈ nǆ Ê ǸÉ ƼÌ
É Ƿ
ǱƢ È ǽÉ ƔƢÈ ƳȄ
È ōƬƷ È ǽÉ ƢÈǼȈǘÊ ǠÌ ÉȇǱÌ ǄÈ ÈȇǶÈ
Ì ǴǧÈ ǂÉ ǸÈ ǟÉ ƢǷō ÈƗȁ
È ǽÉ ƢÈǻƢÈǧȁÌ ÈƗƾÌ ǬÈ ǧÈ ǹƢ È ǷÈ ȁ
È ǯƢ È ǅƢ Æ ǸÈ ƻÌ ÈƗǾÊ ÊǻƢǷÈ ǃÈ
Ȇō ǠÊ ǧÊ ƢǌǳơȆ
ō ÊǼǠÌ ÈȇǮŎ ǋÉ ÈƗ ƢÈǻÈƗ ùǅÊ È ǁƢÈǧ ǱƢÈ Èْ‫ أ‬ǱƢÈ
È ǫ ȁÌ ÈƗ ÊǃơȂÈ ǿÈ ȋơ È ǫ ȁÌ ÈƗ ÊǃơȂÈ ǿÌ ȋơÈْ‫ أ‬ȁÈ ǅȂ Ê ǈǳơ Ŏ
ÆƨǴō ƻ È ÈśǸÊ ǴÊ ǈÌ ǸÌÉ ǳơȆǧÊ ~ǱƢ È ǬÈ ǧÈÊǂƻÈ ȉơْ‫ آ‬Ʈȇ Ê ƾÊ Ʒ
È ȁÌ ÈƗÇǂǘÈ ǷÈ Ʈȇ Ê ƾÊ ƷȆ È ǧÊǱƢ È ǬÈ ǧÈǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ
ǶÌ ǰÉ ÈȈŏǧȁÈ ÉƘǧÈ ǱƢ È ÈǼÈȈÊƫƘÌÈȇȄōƬƷ
Æ ǷƢ È ÈśǸÊ ǴÊ ǈÌ ǸÌÉ ǳơƨÊ Ǵō ƻȆÈ ǧÊ ǽÉ ƢÈǼÌǴǠÈ ƴÈ È ǧ ǶÌ ǰÉ Ǭō Ʒ È ǶÌ ÉƬǯÌ ǂÈ Èƫ ǶÌ ÉƬƦÌÈƦƷÌ ÈƗ ǹÌ ÊƜǧÈ
ǲÊ ǔÌ ǨÈ ÌǳơƢÈƥÈƗƢÈȇ~ǾÉ ÈǳƪÌ É ǴǬÉ ǧÈnƢÈǼǬŏ ƷȆÈ ǧÊǾÉ ǠÌ ǸÊ ǘÌ Éƫȏ~ َ‫ ا‬ȆŌ ǴÊ ǠÈ ÊǳǅƢ É ōƦǠÌÈ ǳơǱƢÈ ǬÈ ǧÈnǾÉ ǼÌ ǷÊǶÌ ǰÉ Ǭō ƷÈ
Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ ÊÊ
È ǧȂÉ ÉƬÈǧÈśǸǴǈÌ ǸÌÉ ǳơƨÈ Ǵō ƻ
È ǂÉ ǸÈ ǟÉ Ȇŏ È ǞÈÈ ǧƽÈ ȁ
Èś È ÊǼǷÊ ƚÌ ǸÌÉ ǳơŚÈ ǷÊ ÈƗƣƢÈ ƳÈ ÈƗǺÌ Ƿ È Ǫō ƷÈ ÈƗƢÈǼǈÈ Ì ǳÈƗ
1581 Zayıf. Şafii, Sunen (13116) isnadı mu’daldir.
644 İmam Şafiî
ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǹō ÊƛùÊǂƻÈ ȉơÇ ْ‫ آ‬ǂǘÈ ǷÈ Ʈȇ Ê ƾÊ ƷȆ

È ǧÊǶÉ ǰÈ ƸÌ È ǳơǱƢÈÈ ǫȁnÈ ǽÉ ƢÈǼÈȈǔÊ ǬÌ ÈȈÈǧǱƢ Æ ǷÈ ǾÉ ÈȈÊƫƘÌÈȇǹÌ ÈƗǲÈ ƦÈÌ ǫǾÉ ǼÌ ǟÈ
ǾÉ ǼÌ ǷÊǶÌ ǰÉ ÉƬȈÌ ǘÈ ǟÌ ÈƗǶÌ ÉƬƠÌ ǋ
Ê ǹÌ ÊƜǧÈǾÉ Ǵō ǯ É ǳǹȂ
É ǶÌ ǰÈ È ƿÊƛȆǸÊ ǴÌ ǟÊ ǢÉ ǴÉ ƦÌÈȇȏَ‫ ا‬ȁ
È ǰÉ ÈȇǹÌ ÈƗǂÈ ÉưǯÌ È Ǫŋ Ʒ È ǶÌ ǰÈ É ǳǱƢÈ Èǫ
É ÈǼÈȈǘÊ ǠÌ ÉȇǹÌ ÈƗȄÈƥÈƘǧÈǾÉ Ǵō ǯ
ùǾÉ Ǵō ǯƢ É ȏَّ‫ا‬ÊƛǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƢÈǼȈÌÈƥÈƘǧÈǶÌ ǰÈ
É ǳȃǁÈ ÈƗƢǷÊ È ǁƾÌ ǬÈ Êƥ
417- (1146) Abdurrahman b. Ebi Leylâ� ’dan: “Ahcaru’z-Zeyt yanında Ali
radıyallahu anh ile karşılaştım ve ona: “Babam ve annem sana feda olsun,
Ebu Bekr ve Ö� mer radıyallahu anhuma siz ehl-i beyt’in beşte bir hakkı hu-
susunda ne yaptılar?” dedim. Ali radıyallahu anh dedi ki: “Ebu Bekr’e Allah
rahmet etsin, onun zamanında beşte bir yoktu. Olan hakkımızı da tamamen
aldık. Ö� mer radıyallahu anh’e gelince, Sû� s ve Ahvaz – yahut Ahvaz ve Faris
dedi - malları gelinceye kadar bize vermeye devam etti. (Rebî� dedi ki: Şafii,
kendisinin şekke dü� ştü� ğ� ü� nü� sö� yledi.) Mü� slü� manların ihtiyaçları vardı Ö� mer
radıyallahu anh dedi ki: “İ�sterseniz size hakkınızı bırakırım. Ancak onu bize
mal gelip de sizin hakkınızı verinceye kadar mü� slü� manların ihtiyaçlarına bı-
raktık.” El-Abbas radıyallahu anh, bana dedi ki: “Hakkımızı yedirme!” Ben de
dedim ki: “Ey Ebu’l-Fadl! Mü� minlerin emirine icabet etmeye ve mü� slü� manla-
rın ihtiyaçlarını gidermeye biz daha layık değ� il miyiz?” Mal gelip de bize ve-
rilmeden ö� nce Ö� mer radıyallahu anh vefat etti.” El-Hakem, Matar el-Verrak’ın
rivayetinde dedi ki: “Ö� mer radıyallahu anh şö� yle dedi: “Sizin bir hakkınız var
ama bilmiyorum hepsi mi? Dilerseniz size uygun gö� rdü� ğ� ü� m miktarını vere-
yim” Biz bunu kabul etmedik ve tamamını istedik. O da bize tamamını ver-
meyi kabul etmedi.”1583
ǹō ÈƗǅÇ ȁÌ ÈƗǺÊ ÌƥǮÊ ÊǳƢǷ È ǺÌ ǟÈ ȅÊŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ
ǾÉ ǠÈ ÊǼǷ
É ȁÌ ÈƗ ǾÉ ÈȈǘÊ ǟÌ ÉƗ Ǫŋ Ʒ
È ǱƢÊ ǸÌÈ ǳơơÈǀǿÈ ȆǧÊ ǾÉ Èǳȁ
È ȏَّ‫ا‬Êƛ ƾÆ ƷÈ ÈƗ ƢǷ~
È ǱƢÈ È ǫ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
È ǂÈ ǸÈ ǟÉ
nǶÌ ǰÉ ÉǻƢǸÈ ÌȇÈƗƪÌ ǰÈ
È ǴǷƢ
È ǷÈ ȏَّ‫ا‬Êƛ
418- (1147) Malik b. Evs’ten: Ö� mer radıyallahu anh şö� yle dedi: “Veril-
miş olsun veya olmasın, eliniz altında bulunanlar (kö� le ve cariyeler) dışında
herkesin bu maldan hakkı vardır.”1584
1583 Çok zayıf. Şafii, Sunen (13139) İ�brahim b. Muhammed metruktur. Beyhaki
(6/334) Begavi, Şerhu’s-Sunne (2737)
1584 Sahih. Şafii, Sunen (13179) Abdurrazzak (20039)
El-Müsned 645
ǺÌ ǟÈ ǅÇ ȁÌ ÈƗǺÊ ÌƥǮÊ ÊǳƢǷÈ ǺÌ ǟÈ ÊǁƾÊ ǰÈ ǼÌ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÉ ÌƥǶȈ
È ǂÆ ǈÌ ÉƥȆǟÊ ơǂǳơ
È ÆŚǸÊ ƷÈ ȁ
ǾÉ Ǭō Ʒ ō Ǻō ÈȈÊƫƘÌÈȈÈǳƪÉ ǌÌ ǟÊ ǺÌ ÊƠÈǳǱƢÈ È ǫȁ È ǽÉ ȂÈ ƸÌ ÈǻǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǂÈ ǸÈ ǟÉ
419- (1147/1) Malik b. Evs, Ö� mer radıyallahu anh’den benzerini rivyet
etti ve şö� yle dedi: “Eğ� er yaşarsam Himyer’in bir dağ� yamacında olan bir ço-
ban da hakkını alacaktır.”1585
ǞÈ ÉƥǁÉ ƨÉ ǴÈ ȈƴÊ ÈƥƪÌ ÈǻƢǯ

È ǱƢÈ È ǫÇǂȇÊǂƳ È ǺÌ ǟÈ ǆ Ç ȈÈÌ ǫǺÌ ǟÈ ƾÇ ÊǳƢƻȆ
È ÊƥÈƗǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƨÉ ǬÈ ŏưǳơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƪÉ ǰÌ ǰÈ ǋƢ È ÈǻÈƗÈśÊǼǇÊ ǞÈ ÈƥǁÌ ÈƗȁÌ ÈƗƭÈ Ȑَ‫ا‬ÈƯǽÉ ȂŎǴǤÈ ÈƬǇƢÈÌ ǧƽÊ ơȂÈ ǈǳơ
ō ǞÈ Éƥǁ É ǂÉ ǸÈ ǟÉ ǶÌ ȀÉ ÈǳǶÈ ǈÈ ǬÈ ǧÈǅƢÊ ōǼǳơ
ÆƧÈƗǂÈ Ƿơ È ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
Ì ǹÇ ȐÉَ‫ ا‬ǧ ƪÉ ǼÌÊƥ ƨÉ ÈǻȐÉَ‫ ا‬ǧ ȆǠÊ ǷÈ ȁ È ƣƢ Ê ǘō ƼÌÈ ǳơǺÊ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ȄÈǴǟÈ ƪÉ ǷÌ ƾÊ ǫÈ Ƕō ÉƯ
ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ƣƢ
Ê ǘō ƼÌ È ǳơǺÉ ÌƥǂÉ ǸÈ ǟÉ ǱƢ Ì ǂÉ ǯÌ ƿÊ ȆÊǻǂÉ ǔÉ ƸÌ ÈȇȏƢ
È ǬÈ ǧÈƢȀÈ ǸÊ Ǉơ َ‫ ا‬ǿÈ ƢǸō ǇÈ ƾÈ Ì ǫǶÌ ȀÉ ǼÌ ǷÊ
ȄÈǴǟÈ ơȁƽŎ ǂÉ ÈƫǹÌ ÈƗȃǁÈ ÈƗȆŏǼǰÈ Ê ǳȁ
È ǶÌ ǰÈ É ǳǶÈ ǈÉÊ ǫƢǷȄÈÈ ǴǟÈ ǶÌ ǰÉ ÉƬǯÌ ǂÈ ÈƬÈǳǱȂ
Æ ÉƠǈÌ ǷÈ ǶÆ ǇƢÈ Ê ǫȆŏǻÈƗȏَ‫ ا‬ȂÈÌ ǳ~
nǅƢÊ ōǼǳơ
420- (1201) Cerir radıyallahu anh’den: “Becile kabilesi insanların dö� rt-
te biri idi. Ö� mer radıyallahu anh onlara Sevad arazisinin dö� rtte birini taksim
etti. Ü� ç veya dö� rt sene kullandılar. Ben tereddü� t ettim. Sonra Ö� mer radıyal-
lahu anh’e geldim. Yanımda onlardan bir kadın daha vardı ki ismini hatırla-
yamadım. Ö� mer radıyallahu anh dedi ki: “Şayet sorgulanacak bir paylaştırı-
cı olmasaydım, daha ö� nce size verdiğ� imi sizde bırakırdım. Lakin şimdi onu
mü� slü� manlara geri vermeyi uygun gö� rü� yorum.”1586
ǹō ÈƗ ȆŌ ǴÊ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ ǷÇ

É ǂǨÈ ǠÌ ƳȆÈ ÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈȈǨÌ ǇƢÉ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǬÊ ǧÈ ÈƗƾÈ ÌƥÈƗǹÌ ÈƗǹÈ ȁÌ ǂÈ ÈƫǺÌ ǸÈ ÊƥùǱƢÈ
ÌƗƾÈ ÌƥơǾÉ ÈǳǲȈ È ǫǺȇÊ È ȁơȁÈ ƾō ǳơǹÈ ȁō ƽÈ ƢǸÈō ǳǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǂÈ ǸÈ ǟÉ
Ê ǇÉ ǂÈ Êƥ ƣÊ ǂÌÈ ǫȋƢÈ Èْ‫ أ‬ǧ ƣÊ ǂÌÈ ǫȋƢ
Èْ‫ أ‬Êƥ ÉƗƾÈ ÌƥÈƗ ǲÌ ÈƥǱƢÈ
È ǫ ǮÈ Êƥ ƣÊ ǂÌÈ ǫȋƢÈ Èْ‫ أ‬ǧ ƣÊ ǂÌÈ ǫȋƢ
Èْ‫ أ‬Êƥ
ùǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
È ǴǇÈ ȁ
1585 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (13180) Abdurrazzak (20040)j

1586 Sahih. Şafii, Sunen (18365) Tahavi Şerhu Meani’l-Asar (5122-23)
646 İmam Şafiî
421- (1149) Ebu Cafer Muhammed b. Ali’den: “Ö� mer radıyallahu anh
divanları dü� zenlediğ� i zaman şö� yle dedi: “Kimden başlamamı uygun gö� rü� rsü� -
nü� z?” Ona: “Sana en yakın olan akrabalarından başla” dediler. O da dedi ki:
“Bilakis Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’e en yakın olan akrabalarından
başlayacağ� ım.”1587
Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ƾÇ ƷÉ ÉƗ ǵƢÈ ǟÈ Ƕō
ǞÈ ÈƥǁÌ ÈƗ ǺÉ ÌƥơƢÈǻÈƗȁ È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơȄÈǴǟÈ ƪÉ ǓÊ Ì ǂǟÉ ~ǱƢÈ È ǫ ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ
ƨً ÈǼǇ
È ƧÈ ǂÈ ǌÌ ǟÈ ǆ È ǺÉ ÌƥơƢÈǻÈƗȁ
È ǸÌ ƻ È ǩÊ ƾÈ ǼÌ ƼÌ È ǳơǵƢÈ ǟÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƪÉ ǓÊ Ì ǂǟÉ Ƕō ÉƯ ȆÊǻƽō ǂÈÈ ǧ ƨً ÈǼǇ È ƧÈ ǂÈ ǌÌ ǟÈ
ǩÆ ǂÈÌ ǧơÈǀǿÈ ǱƢ È ǬÈ ǧÈÊǄȇÊǄǠÌÈ ǳơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÈ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ Ʈȇ
Ê ƾÊ ƸÌ È ǧǞÆ ǧÊ ƢÈǻǱƢÈ
È ǳơơÈǀȀÈ ÊƥƪÉ ÌƯƾō ƸÈ È ǫnȆÊǻǃÈ ƢƳÈ ÈƘǧÈ
È ƨÊ ǴÈÊƫƢǬÈ ǸÌÉ ǳơȆǧÊƨً ÈǼǇ
ǺÌ ǷÈ ȁ È ƧÈ ǂÈ ǌÌ ǟÈ ǆ È ǸÌ ƻÈ ǺÊ Ìƥȏِ‫ ا‬ǑÊ È ƨÊ ōȇǁŎ
È ǂǨÌ ÈȇǹÌ ÈƗƤÈ ÈƬǯÈ ȁ ŏ ǀǳơȁ È ƨÊ ǴÈÊƫƢǬÈ ǸÌÉ ǳơǺÈ ȈÌÈƥ
ƨÊ ōȇǁŎ
ŏ ǀǳơȆǧÊ ƢȀÈ ǤÌ ǴÉ ƦÌÈȇǶÈÌ ǳ
422- (1148) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’dan: “Uhud savaşında Nebî�
sallallahu aleyhi ve sellem’e arz edildim. O zaman on dö� rt yaşında idim,
beni reddetti. Sonra Hendek savaşında ben on beş yaşında iken arz edil-
dim, savaşa katılmama izin verdi.” Nafi diyor ki: Bu hadisi Ö� mer b. Abdilaziz
rahimehullah’a anlattım. Dedi ki: “İ�şte bu ö� ldü� rü� lecek olan ile bırakılacak
olan zü� rriyet arasındaki ayrımdır.” Bunun ü� zerine on beş yaşında olanların
savaşta ö� ldü� rü� lebileceğ� i, bu yaşa varmamış olanlarında çocuk kabul edilme-
sini yazdı.”1588
ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻ ȆÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥǞÊ ǧÊ ƢÈǻ ǺÌ ǟÈ ƤÇ ÌƟƿÊ ȆÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÇ ÌȇƾÈ ǧÉ ȆÊƥÈƗ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȆǧÊ ȏَّ‫ا‬ÊƛǪÈ ÈƦǇ
È ȏ~ َ‫ ا‬ǱƢÈ È ǫǶō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È Êَّ‫لله‬ơǱȂÈ ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
nǦŌ ƻ É ȁÌ ÈƗÇǂǧÊ ƢƷ È ȁÌ ÈƗǲÇ ǐÊ Èǻ
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Müsabaka (yarış yapmak) at ve deve
1587 Zayıf. Şafii, Sunen (13209) Ebu Ubeyd, el-Emval (549, 550) isnadı kopuktur.
El-Müsned 647
koşturmakta, ok ve benzeri şeyleri atmaktadır.”1589
ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƶÇ ÊǳƢǏȆ

È ÊƥÈƗǺÊ ÌƥƽÊ ƢōƦǟÈ ǺÌ ǟÈ ƤÇ ÌƟƿÊ ȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÇ ÌȇƾÈ ǧÉȆÊƥÈƗǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȏَّ‫ا‬ÊƛǪÈ ÈƦǇ
È ȏ~
َ‫ ا‬ǱƢÈ È ǫǶō
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
nǦŌ ƻÉ ȁÌ ÈƗÇǂǧÊ ƢƷȆÈ ǧÊ
424- (1199/1) Ebu Hureyre radıyallahu anh’den: Rasulullah sallalla-
hu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Müsabaka (yarış yapmak) at ve deve
koşturmakta, ok ve benzeri şeyleri atmaktadır.”1590
Ì ǫȆÊƬōǳơǲÊ ȈÌ ƼÌ
ƩÌ ǂÈ ǸÊ ǓÌ ÉƗƾÈ È ǳơǺÈ ȈÌÈƥǪÈ ÈƥƢǇ
È ǴǇÈ ȁ
aleyhi ve sellem besili atlara koşu yarışı yaptırırdı.”1591
Cizye Hakkında Gelenler
ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ǶÇ ȈǰÊ ƷȆ È ÊƥÈƗǺÉ ÌƥǲȈ É ǟÊ ƢǸÈ ǇÌ ÊƛȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗǱƢÈ È ǫƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ǺÉ ÌƥǶȈ
É ǴǟÈ ǹō ÈƗ~ǺÊ ǸÈ ÈȈÌǳơǲÊ ǿÌ ÈƗȄÈǳÊƛƤÈ ÈƬǯ
ǲŏ ǯȄÈ È Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗÊǄȇÊǄǠÌÈ ǳơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ Ìƥ
nǶÌ ȀÉ ǼÌ ǷÊ ƨÊ Ƿŏ
ō ǀǳơǲÈ ǿÌ ÈƗȆÊǼǠÌ ÈȇÊǂǧÊ ƢǠÈ ǸÌÈ ǳơǺÈ ǷÊ ǾÉ ÉƬǸȈ
È ǫÊ ȁÌ ÈƗƨÇ ÈǼǇ É ǁƢً ÈǼȇƽÊ ǶÌ ǰÉ ǼÌ ǷÊ ǹƢ
È ǲō ǯơ Ç ǈÈ ÌǻÊƛ
426- (793) Ö� mer b. Abdilaziz’den: “Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem
Yemen halkına şö� yle yazdı: “İçinizden yani zimmetli olan her birine her
sene bir dinar veya onun değerinde meâfir ödemek düşer.”1592
1589 Sahih. Şafii, Sunen (19441) Ebu Davud (2574) Tirmizi (1700) Nesai (3586)
İ�bn Mace (2878)
1590 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (19442) Ebu Davud (2574) Tirmizi (1700) Nesai
(3586) İ�bn Mace (2878)
648 İmam Şafiî
َ‫ ا‬ƽÇ ƢÈǼǇÌ ÊƜÊƥ ǦÈ ǇȂ

ǾÉ ōǻÈƗ ǂÈ ȈÌ ǣÈ ǾÉ ǜÉ ǨÈ ƷÌ ÈƗ ȏ É ÉȇǺÉ ÌƥǵƢÉ ǌÈ ǿÊ ȁ È ǹÊ Ç ǃƢǷ È ǺÉ ÌƥǥÉ ǂŏ ǘÈ ǷȆ É ÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ơǁƢً ÈǼȇƽÊ ǺÊ ǸÈ ÈȈÌǳơǲÊ ǿÌ ÈƗǺÌ ǷÊ ƨÊ Ƿŏ
ō ǀǳơǲÊ ǿÌ ÈƗȄÈǴǟÈ Ǒ È ǂÈÈ ǧǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗǺÆ ǈÈ ƷÈ
ǹō ÈƗǆ È ȈÈÌ ǳǱƢ È ǬÈ ǧÈƢǔً ÌȇÈƗƔÊ ƢǈÈ ŏǼǳơȄÈǴǟÈ ȁ È ǱƢ Ç ǃƢǷÈ ǺÊ ÌƥǥÊ ǂŏ ǘÈ ǸÉ ÊǳƪÌ
É ǬÈ ÉȇǾÉ ōǻÊƜǧÈǹÊ É ǴǬÉ ǧÈƨÇ ÈǼǇ
È ǲō ǯÉ
ƢÈǻƾÈ ǼÌ ǟÊ ƢًƬÊƥƢÈƯƔÊ ƢǈÈ ŏǼǳơǺÈ ǷÊ ÈǀƻÈ ÈƗǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
427- (794) Hişam b. Yusuf’tan: “Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem Yemen
halkından olan zimmet ehline her sene bir dinar farz kıldı.” Şafii dedi ki: “Mu-
tarrif b. Mazin’e dedim ki: “Kadınlara da aynısının farz kılındığ� ı sö� yleniyor”
dedi ki: “Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’in kadınlardan cizye aldığ� ı bize gö� re
sabit değ� ildir.”1593
É
Ƕō Ê ǂÌȇȂÈ ƸÌ
È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗƭÊ É ǳơȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÉ ÌƥǶȈ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ÉƅơȄōǴǏ È ƨÇ ÈǼǇ
È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗȁ È ǲō ǯơÉ ǁƢً ÈǼȇƽÊ ƤÇ ǿÈ ȂÌ Ƿ È ǾÉ ÈǳǱƢ É ǬÈ ÉȇƨÈ ǰō ǸÈ ÊƥȆŌ ÊǻơǂÈ ǐÌ ÈǻȄÈǴǟÈ ƣÈ ǂÈ ǓÈ
ǂō ǷÈ ǺÌ ǷÊ ơȂǨÉ ȈǔÊ ÉȇǹÌ ÈƗȁ
È ƨÇ ÈǼǇ É ǁƢÈǼȇƽÊ ƨÊ ÈƟƢǸÊ ÈƯȐَ‫ا‬ÈƯƨÈ ǴÈ ÌȇÈƗȃǁƢÈ ǐÈ ÈǻȄÈǴǟÈ ƣÈ ǂÈ Ǔ
È ǲō ǯÇ È ǶōÈ ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
ƢǸً ǴÊ ǈÌ ǷơȂ
É ǌŎ ǤÊ Èȇȏَ‫ ا‬ȁƢ È ًƯȐَ‫ا‬ÈƯś È ǸÊ ǴÊ ǈÌ ǸÌÉ ǳơǺÈ ǷÊ ǶÊ
Ì ȀÊƥ
428- (795) Ebu’l-Huveyris’ten: “Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem
Mekke’de bulunan Mevheb denilen bir Hristiyana her sene bir dinar cizye
vermesine hü� kmetti. Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem Eyle’deki Hristiyanlara
her sene ü� ç yü� z dinar cizyeye, kendilerine uğ� rayan mü� slü� manları ü� ç gü� n mi-
safir etmelerine ve hiçbir mü� slü� manı aldatmamalarına hü� kmetti.”1594
È ǶÌ ȀÉ ōǻÈƗ Êَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÉ ÌƥǩƢ

ƨÇ ÈƟƢǸÊ ÈƯȐَ‫ا‬ÈƯ ǀÇ ÊƠǷÈ ȂÌ ÈȇơȂÉǻƢǯ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ƸÈ ǇÌ Êƛ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ ǶȈ
ƨÇ ÈǼǇ
È ǲō ǯÇ É ǁƢÈǼȇƽÊ ƨÊ ÈƟƢǸÊ ÈƯȐَ‫ا‬ÈƯǀÇ ÊƠǷÈ ȂÌ ÈȇǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǶÊ
É ȀȈÈÌ ǴǟÈ ƣÈ ǂÈ ǔÈÈǧ
429- (796) İ�shak b. Abdillah’tan: “Onlar o gü� n ü� ç yü� z kişiydiler. Nebî�
sallallahu aleyhi ve sellem onlara her sene ü� ç yü� z dinar cizyeye hü� kmetti.”1595
1593 Zayıf. Şafii, Sunen (18520) Mutarrif b. Mazin zayıftır. isnadı kopuktur.
1594 Çok zayıf. Şafii; Sunen (18528) Abdurrazzak (10092) isnadı munkatıdır.
1595 Çok zayıf.
El-Müsned 649
ƾÊ ƦÌ ǟÈ ȁÌ ÈƗȅÊ È ǺÌ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÉ ÌƥǶȈ
È ǳơƾÇ ǠÌ Ǉ
ŏ ǁƢƴÌ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȃǁƢÈ ǐÈ Èǻ ƢǷ~È ǱƢÈÈ ǫ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǹō ÈƗ ƣƢ Ê ǘō ƼÌ È ƾÇ ȈǠÊ Ǉ
È ǳơǺÊ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ȄÈǳȂÌ Ƿ È ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ
ȁÌ ÈƗ ơȂǸÉ ǴÊ ǈÌ ÉȇȄōƬƷ
È ǶÊ Ê ǁƢÈƬÊƥ ƢÈǻÈƗ ƢǷÈ ȁ
Ì ȀǯÊ È ǶÌ ȀÉ ƸÉ ÊƟƢÈƥÈƿ ƢÈǼÈǳ ǲŎ ƸÊ Èƫ ƢǷÈ ȁ
È ƣƢ Ê ǲÊ ǿÌ ÈƘÊƥ ƣÊ ǂÈ ǠÌÈ ǳơ
Ç ÈƬǯ
nǶÌ ȀÉ ǫÈ ƢÈǼǟÌ ÈƗƣÊ
È ǂǓÌ ÈƗ
430- (797) Sad el-Cari veya Ö� mer b. el-Hattab radıyallahu anh’ın azatlı
kö� lesi Abdullah b. Said’den: “Ö� mer radıyallahu anh dedi ki: “Arap Hristiyan-
ları Kitap ehli değ� ildir. Onların kestikleri bize helal değ� ildir. Ben onları mü� s-
lü� man olmadıkları sü� rece veya boyunlarını vurmadan bırakmam.”1596
ǂÈ ǯÈÈ ƿ ƣƢ È ǳơǺÈ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ǹō ÈƗ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ
Ê ǘō ƼÌ È ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
È ǬÈ ǧÈ ǶÌ ǿÊ ǂÊ ǷÌ ÈƗ ȆǧÊ ǞÉ ÈǼǏÌ ÈƗ ǦÈ ȈÌ ǯÈ ȅÊǁƽÌ ÈƗ ƢǷÈ ǱƢ
ō ƾÉ ƦÌ ǟÈ ǾÉ Èǳ ǱƢ
ǺÉ Ìƥ ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ È ǬÈ ǧÈ ǅȂÈ ƴÉ ǸÌÈ ǳơ
ƨÈ ōǼǇ
É ǶÊÌ ȀÊƥơȂŎǼǇ~
É ǱȂ É ǬÉ ÈȇǶōÈ ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ
È ǇÉ ǁ È ǳƾÉ ȀÈ ǋÌ ÈƗǥÇ ȂÌ ǟÈ
È ƪÉ ǠÌ ǸÊ ǈÈ
Ê ǳơǲÊ ǿÌ ÈƗ
Ê ÈƬǰÌ
nƣƢ
431- (792) Cafer b. Muhammed, babasından: Ö� mer b. el-Hattab radıyal-
lahu anh Mecusiler hakkında: “Onlar hakkında ne yapacağ� ımı bilmiyorum”
dedi. Abdurrahman b. Avf radıyallahu anh ona şö� yle dedi: “Şehadet ederim ki
Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Onlara (Mecusilere)
Ehl-i Kitap gibi muamele edin.”1597
ǺÉ ÌƥǂÉ ǸÈ ǟÉ ǺÌ ǰÉ ÈȇǶÈÌ ǳ~ǱȂ È ǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ
É ǬÉ ÈȇƨÈ ÈǳƢƴÈ ÈƥǞÈ ǸÊ ǇÇ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
È ǇÉ ǁ
ǱȂ È ǹō ÈƗǥÇ ȂÌ ǟÈ ǺÉ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ
ō ƾÉ ƦÌ ǟÈ ƾÈ ȀÊ ǋȄ
È ōƬƷ
È ǅȂ Ê ƴÉ ǸÌÈ ǳơǺÈ ǷÊ ƨÈ ÈȇǄÌ ƴÌ
Ê ǳơÈǀƻÈ ÈƗƣƢ Ê ǘō ƼÌÈ ǳơ
nǂÈ ƴÈ ǿÈ ǅȂ È ǺÌ ǷÊ ƢǿÈ ǀÈ ƻÈ ÈƗǶō
Ê ƴÉ Ƿ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
432- (652) Becale radıyallahu anh’den: “Ö� mer b. El-Hattab radıyalla-
hu anh Abdurrahman b. Avf, Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem’in Hecer
Mecusilerinden cizye aldığ� ına şahitlik edinceye kadar Mecusî�lerden cizye

650 İmam Şafiî
almazdı.”1598
È ǫ ǱƢÈ
ǱƢÈ È ǫ ǶÇ ǏƢ Ê ǟÈ ǺÊ ÌƥÊǂǐÌ Èǻ ǺÌ ǟÈ ǹƢ Ê ÈƥǃÉ ǂÌ ǸÌÈ ǳơǺÊ ÌƥƾÊ ǠÌ ǇȆ
È ÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈȈǨÌ ǇƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ê ƴÉ ǸÌÈ ǳơ ǺÈ ǷÊ ƨÉ ÈȇǄÌ ƴÌ
ǲÊ ǿÌ ÈƘÊƥ ơȂǈÉ ȈÈÌ ǳȁÈ ǅȂ Ê ǳơ ÉǀƻÈ ƚÌ Éƫ ƢǷÈ ȄÈǴǟÈ ȆŎ ǠÊ ƴÈ ǋÌ ȋơ Èْ‫ أ‬ǲÈ Ç ǧȂÌ Èǻ ǺÉ Ìƥ ƧÉ ȁÈ ǂÈÌ ǧ
ÇǂǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗ ȄÈǴǟÈ ǺÉ ǠÈ ǘÌ Èƫ Êَّ‫لله‬ơȁō ƾÉ ǟÈ ƢÈȇǱƢÈ ǬÈ ǧÈ ǾÊ ÊƬōƦÈǴÊƥ ÈǀƻÈ ÈƘǧÈ ƽÉ ǁÊ ȂÌ ÈƬǈÌ ǸÌÉ ǳơǾÊ ȈÈÌ ǳÊƛ ǵƢÈ ǬÈ ǧÈ ƣƢ
Ç ÈƬǯÊ
ȄÈǳÊƛǾÊ ÊƥƤÈ ǿÈ ǀÈ ǧÈ ƨÈ ÈȇǄÌ ƴÌ Ê ǳơǶÉ ȀÉ ǼÌ ǷÊ ơȁÉǀƻÈ ÈƗƾÈ È ėȈǴÊ ǟÈ ȆÊǼǠÌ Èȇś
Ì ǫȁƢ È ÊǼǷÊ ƚÌ ǸÌÉ ǳơÊŚǷÊ ÈƗȄÈǴǟÈ ȁ È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ȁÈ
ÊǂǐÌ ǬÈ Ìǳơǲŏ ǛÊ ȆǧÊ ƢǈÈ È ǴƴÈ È ǧơƾÈ ÊƠōƫơǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È Ȇŋ ǴÊ ǟÈ ǶÊ Ì ȀȈÈÌ ǴǟÈ ƱÈ ǂÈ ƼÈ È ǧÊǂǐÌ ǬÈ Ìǳơ
Æ ǴǟÊ ǶÌ ȀÉ ÈǳǹƢ Éَّ‫لله‬ È Ȇŋ ǴÊ ǟÈ ǱƢ
ǾÉ ÈǻȂǸÈ É ǴǠÌ ÈȇǶÌ È ǯÈ ǅȂ Ê ƴÉ ǸÌÈ ǳƢÊƥǅƢ Ê ōǼǳơǶÈ É ǴǟÌ ÈƗƢÈǻÈƗùǾÉ ǼÌ ǟÈ ơȆÈ ǓÊ ǁ È ǬÈ ǧÈ
ǒ É ǠÌ ÈƥǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ǞÈ È ǴǗō ƢÈǧǾÊ ÊƬƻÌ ÉƗȁÌ ÈƗǾÊ ÈƬÈǼÌƥơȄÈǴǟÈ ǞÈ È ǫȂÈÈ ǧǂÈ ǰÊ Ǉ È ǶÌ ȀÉ ǰÈ ǴÊ ǷÈ ǹō Êƛȁ
È ǾÉ ÈǻȂǇÉ ǁÉ ƾÌ ÈȇƣƢ Æ ÈƬǯÊ ȁÈ
ǲÈ ǿÌ ÈƗ ƢǟÈ ƾÈ ǧÈ ǶÌ ȀÉ ǼÌ ǷÊ ǞÈ ÈǼÈƬǷƢÈ
Ì ǧ ƾō ƸÌ È ǳơ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ǹȂÈ ǸȈ É ǬÊ Éȇ ơȁƔƢÉ ƳÈ ƢƸÈ ǏÈ ƢǸÈ ō ǴǧÈ ǾÊ ÊƬǰÈ
È ǴǸÌ ǷÈ ǲÊ ǿÌ ÈƗ
ǾÊ ÊƫƢÈǼÈƥǺÌ ǷÊ ǾÊ ȈÊǼÈƥƶÉ ǰÊ ǼÌÉȇǵÉ ƽÈ ƕǹƢ È ǯÈ ƾÈ Ì ǫǵÈ ƽÈ ƕǺȇ Ê ƽÊ ǺÌ ǷÊ ơǂً ȈÌ ƻƢ
È ًǼȇƽÊ ǹȂ È ǸÈ É ǴǠÌ ÈƫǱƢÈ ǬÈ ǧÈǾÊ ÊƬǰÈ
È ǴǸÌ ǷÈ
ȄōƬƷ È ǶÌ ǿÉ ȂǨÉ ÈǳƢƻ È ǺȇÈ ǀÊ ōǳơơȂÉǴÈƫƢÈǫȁ È ǽÉ ȂǠÉ ÈƥƢÈƬÈǧǾÊ ÊǼȇƽÊ ǺÌ ǟÈ ǶÌ ǰÉ ÊƥƤÉ ǣÈ ǂÌ ÈȇƢǷ È ǵÈ ƽÈ ƕǺȇ Ê ƽÊ ȄÈǴǟÈ ƢÈǻÈƘǧÈ
É ǴǠÊ ÌǳơƤÈ ǿÈ ƿÈ ȁ
ǶÌ È ǶÌ ǿÊ ǂÊ ȀÉ ǛÌ ÈƗǺÊ ȈÌÈƥǺÌ ǷÊ ǞÈ ǧÊ ǂÈÉ ǧǶÊ Ê ǴǟÈ ȅÊ
Ì ȀÊƥƢÈƬǯȄÈ È ǂǇÌ ÉƗƾÈ È ƸÉ ÈƦǏÌ ÈƘǧÈǶÌ ǿÉ ȂÉǴÈƬÈǫ
Ì ǫȁơȂ
Ƕō
È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁÈ È ǀƻÈ ÈƗƾÈ Ì ǫȁ
È ƣƢ Ç ÈƬǯ Ê ǲÉ ǿÌ ÈƗǶÌ ǿÉ ȁ
È ǶÌ ǿÊ ǁÊ ȁƾÉ ǏȆ É ǧÊȅǀÊ ōǳơ
Ê ǳơǶÉ ȀÉ ǼÌ ǷÊ ǂÉ ǸÈ ǟÉ ȁÇ
ùƨÈ ÈȇǄÌ ƴÌ È ǂǰÌ ÈƥȂÉƥÈƗȁÈ
433- (653) Nasr b. Asım’dan: Ferve b. Nevfel el-Eşcâ� î� dedi ki: “Ehl-i
Kitap olmadıkları halde Mecusilerden nasıl cizye alınır?” Bunun ü� zerine el-
Mustevrid kalktı ve onun yeninden tutup şö� yle dedi: “Ey Allah’ın dü� şmanı!
Ebu Bekr’i, Ö� mer’i ve mü� minlerin emirini yani Ali’yi mi karalıyorsun? Onlar
cizye aldılar.” Sonra kasra gitti. Ali radıyallahu anh onların yanına çıktı ve
şö� yle dedi: “Gelin ve kasrın gö� lgesinde oturun. Ben Mecusileri insanların en
iyi bileniyim. Onların ö� ğ� rendikleri bir ilim vardı. Dersini yaptıkları kitapları
vardı. Kralları sarhoş oldu ve kızlarından veya kızkardeşlerinden biriyle iliş-
kiye girdi. Ü� lkesinden bazı kimseler bunu ö� ğ� rendiler. Kral kendine gelince
1598 Sahih. Şafii, Sunen (18489) Ahmed (1/190, 191) Tirmizi (1587) Ebu Davud
(3044) Ebu Davud et-Tayalisi (225)
El-Müsned 651
ona had uygulamak istediler. O bunları engelledi ve ü� lkesinin halkını çağ� ı-

rarak onlara şö� yle dedi: “Ademin dininden daha iyi bir din biliyor musunuz?
Adem aleyhisselam oğ� ullarını kızlarıyla evlendirirdi. Ben de Adem’in dini
ü� zereyim. Siz de onun dininden yü� z çevirmeyin, ona tabi olun ve size mu-
halefet edenlerle ö� ldü� rü� lü� nceye kadar savaşın.” Bö� ylece kitapları onlardan
bir gece aralarından kaldırıldı. Gö� ğ� ü� slerindeki ilim giderildi. Onlar kitap ehli
idiler. Nitekim Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem, Ebu Bekr ve Ö� mer radı-
yallahu anhum de onlardan cizye aldı.”1599
Koruluk ve İktâ Hakkında Gelenler
ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ Êَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ ȅÊ
ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ȏ~
َ‫ ا‬ǱƢÈ È ǫ ǶōÈ ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ
È ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗ ƨÈ ǷƢÈ ōưƳ
È ǺÊ ÌƥƤÊ ǠÌ ǐǳơō ǺÊ ǟÈ ǅƢ Ç ōƦǟÈ
È Êَّ‫للِه‬ȏَّ‫ا‬ÊƛȄǸÈ ƷÊ
nǾÊ ÊǳȂǇÉ ǂÈ Êǳȁ
434- (1296) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma, es-Sa’b b. Cusame radıyal-
lahu anh’den rivayet ediyor: Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle bu-
yurdu: “Bir yeri koru ilan etme hakkı Allah ve Rasulüne aittir.”1600
ǺÈ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ǹō ÈƗ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǶÈ È ǴǇÌ ÈƗ ǺÊ ÌƥƾÊ ÌȇǃÈ ǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǺÉ ÌƥÊǄȇÊǄǠÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ȆŎ ÈǼǿÉ ƢÈȇùǾÉ ÈǳǱƢ
Ƕō Ǔ È ǬÈ ǧÈ ȄǸÈ ƸÌ Ê ǳơȄÈǴǟÈ ȆÈǼǿÉ ǾÉ ÈǳǱƢ É ǬÈ ÉȇǾÉ ÈǳȄًǳȂÌ Ƿ È ǲÈ ǸÈ ǠÌ ÈƬǇơ
Ì ƣƢ Ê ǘō ƼÌ È ǳơ
ŋ
ƣō ǁÈ ǲÌ ƻÊ ƽÌ ÈƗȁÆ
È ƨÈƥƢƴÈ Ƿ É ǵÊ ȂÉǴǜÌ ǸÌÈ ǳơƧÈ ȂÈ ǟÌ ƽÈ ǹō ÊƜǧÈ ǵÊ ȂÉǴǜÌ ǸÌÈ ǳơƧÈ ȂÈ ǟÌ ƽÈ ǪÊ ōƫơȁ
È ǅƢ Ê ōǼǴÊǳ ǮÈ ƷƢ È ÈǼƳÈ
ǮÌ ǴÊ ȀÌ ÈƫǹÌ ÊƛƢǸÈ ȀÉ ōǻÊƜǧÈ ǥÇ ȂÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥơǶÈ ǠÈ Èǻȁ
È ǹƢ È Ǩō ǟÈ ǺÊ ÌƥơǶÈ ǠÈ Èǻȁ
È ǭƢ È ƨÊ ǸÈ ȈÌÈǼǤÉ Ìǳơƣō ǁÈ ȁ
È ōȇÊƛȁ È ƨÊ ǸÈ ÌȇǂÈ ǐǳơ
Ŏ
É ǬÉ ÈȈÈǧǾÊ ÊǳƢÈȈǠÊ ÊƥȆÊƫƘÌÈȇƨÊ ǸÈ ÌȇǂÈ ǐǳơ
ǱȂ Ŏ ȁÈ ƨÊ ǸÈ ȈÌÈǼǤÉ Ìǳơƣō ǁÈ ǹō Êƛȁ
È ǝÇ ǁÌ ǃÈ ȁÈ ǲÇ ƼÌ ÈǻȄÈǳÊƛǹƢ Ê ǷÈ
Ê ǠÈ ƳÊ ǂÌ ÈȇƢǸÈ ȀÉ ÉƬÈȈǋƢ
1599 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (18499) Beyhaki (9/189) isnadında Ebu Sa’d b.
Said b. El-Merzuban el-Bakkal zayıftır. Şevakni dedi ki: “Abd b. Humeyd Bu-
ruc suresinin tefsirinde sahih isnad ile İ�bn Ebza’dan rivayet etmiştir.” Neylu’l-
Evtar (8/75)
1600 Sahih. Şafii, Sunen (12189) Buhari (2370) Ebu Davud (3083)
652 İmam Şafiî
È ǳơȁ
ǹÉ ȂÈ ǿÌ ÈƗƔÉ Ȑَ‫ ا‬ǰÌ È ƔƢÉ ǸÌÈ ǳƢÈǧǮÈ È ǳƢÈƥÈƗȏƢ َ‫ ا‬ÈǻÈƗǶÌ ȀÉ ǯÊ
É ǁƢÈƬÈǧÈƗś È ÊǼǷÊ ƚÌ ǸÌÉ ǳơŚÈ ǷÊ ÈƗƢÈȇś
È ÊǼǷÊ ƚÌ ǸÌÉ ǳơŚÈ ǷÊ ÈƗƢÈȇ
ǶÌ ȀÉ ÉƬǸÈÌ ǴǛÈ ƾÈÌ ǫ ȆŏǻÈƗ ǹÈ ȁÌ ǂÈ ÈȈÈǳ ǶÌ ȀÉ ōǻÈƗ ǮÈ ÊǳƿÈ ȄÈǴǠÈÈ ǳ Êَّ‫لله‬ơǶÉ Ìȇơȁ
È ǶÊ ǿÊ ơǁÈ ƾō ǳơȁÊŚ È ÊǻƢÈǻƾō ǳơǺÈ ǷÊ ȆÈ ō ǴǟÈ
É ǸÌÈ ǳơȏَ‫ ا‬ȂÈÌ ǳȁ
ǱƢ Ì ȍơȆǧÊƢȀÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ơȂǸÈ
È ǵÊ Ȑَ‫ ا‬ǇÊْ‫إ‬ È ƨÊ ōȈǴÊ ǿÊ ƢƴÌ
É ǴǇÌ ÈƗȁ È ǳơȆǧÊƢȀÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ơȂÉǴÈƫƢÈǫǶÌ ǿÉ ƽÉ Ȑَ‫ ا‬ÊƦÈǳƢȀÈ ōǻÊƛ
ùơǂً ƦÌ ǋÊ ǶÌ ǿÊ ƽÊ Ȑَ‫ا‬ÊƥǺÌ ǷÊ ÈśǸÊ ǴÊ ǈÌ ǸÌÉ ǳơȄÈǴǟÈ ƪÉ ȈÌ ǸÈ ƷƢ È Ƿ È Êَّ‫لله‬ơǲȈ
Ê ÊƦǇȆ È ǧÊ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ǲÉ ǸÊ ƷÌ ÈƗȅǀÊ ōǳơ
435- (1297) Eslem rahimehullah’tan: “Ö� mer b. el-Hattab radıyallahu
anh, Huney adlı azatlı bir kö� lesini koruluklar için gö� revlendirdi. Ona şö� yle
dedi: “Ey Huney! İ�nsanlara alçak gö� nü� llü� ol. Mazlumun bedduasından sa-
kın. Zira mazlumun bedduası makbuldü� r. Az devenin sahibi ile az koyunun
sahibinin mer’aya girmesine musaade et.” Osman b. Affan’ın hayvanları ile
Abdurrahman b. Avf’ın hayvanlaraını mer’aya sokma. Çü� nkü� onların davar-
ları helak olsa, diğ� er işleri olan ziraate ve hurmalıklarına dö� nerler. Şayet az
devenin sahibi ve az koyunun sahibinin hayvanları helak olursa oğ� ullarını
bana gö� nderip: “Ey mü� minlerin emiri!” derler. Ben onları terk mi edeyim.
Ey babasını kaybedesice! Su ve ot bağ� ışlamak bana gö� re altın ve gü� mü� ş ba-
ğ� ışlamaktan daha kolaydır. Allah’a yemin olsun ki onlar benim kendilerine
zulmettiğ� imi zannederler. Çü� nkü� bu onların beldeleri ve sularıdır. Cahiliyye
dö� neminde onun için savaştılar. İ�slam dö� neminde de onun ü� zerinde mü� s-
lü� man oldular. Savaşlarda biniti olmayanları sırtlarında taşıdığ� ım hayvanlar
olmasaydı onların beldelerinden bir karış yeri bile korumazdım.”1601
ǵÈ ƾÊ ǫÈ ƢǸÈō ǳ ǱƢÈ È ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÌ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǫ ƧÈ ƾÈ ǠÌ Ƴ
ȆÊǼÈƥǺÌ ǷÊ Ȇŋ Ʒ È ǬÈ ǧÈ ǁȁ
È ǱƢ È ƾŎ ǳơǅƢ È ōǼǳơǞÈ ǘÌ È ǫÈƗ ƨÈ ÈǼȇƾÊ ǸÌÈ ǳơǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
É ǇÉ ǁÈ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ƾÇ ƦÌ ǟÈ ǵŏ ÉƗǺÉ ÌƥơƢōǼǟÈ ƤÈ ǰō ÈǻƧÈ ǂÈ ǿÌ ǃÉ ǺÊ ÌƥƾÊ ƦÌ ǟÈ ȂÉǼÈƥǶÌ ȀÉ ÈǳǱƢÉ ǬÈ ÉȇƧÈ ǂÈ ǿÌ ǃÉ
ǦȈÊ ǠÊ ǔǴ ō Êǳ ÉǀƻÈ ƚÌ Éȇȏ َ‫ ا‬ƨً Ƿō ÉƗ ǅÉ ƾŏ ǬÈ Éȇȏَ‫ ا‬Èَّ‫لله‬ơ ǹō Êƛ ơًƿÊƛ Éَّ‫لله‬ơ ȆÊǼÈưǠÈ ÈƬÌƥơǶÈ ǴÊ ǧÈ ~Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
È ǴǇÈ ȁ
nǾÉ ǬŎ Ʒ
È ǶÊ Ì ȀȈǧÊ
436- (1298) Yahya b. Ca’de’den: “Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem
Medine’ye geldiğ� i zaman (muhacirleri) evlere dağ� ıttı. Zuhre oğ� ullarından
Abd b. Zuhre oğ� ulları denilen bir mahalle halkı şö� yle dediler: “İ�bn Ummi
1601 Sahih. Şafii, Sunen (12197) Buhari (3059) Malik (2/1003)

El-Müsned 653
Abd’i bizden uzak tut.” Bunun ü� zerine Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem
şö� yle buyurdu: “O halde Allah beni neden gönderdi? Muhakkak ki Allah
zayıfın hakkının verilmediği bir topluluğu asla takdis etmez.”1602
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ ȄōǴǏÈ Êَّ‫لله‬ơ ǱȂÈ ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǵÇ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ Ìƥơ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǺÈ ÌȇÈƗǱƢÈÈ ǫȁ È ǬÊ ǠÌÈ ǳơǞÈ ǘÌ
È ǞÈ ǸÈ ƳÌ ÈƗǪȈ È ǫÈƗƣƢ
Ê ǘō ƼÌ È ǳơǺÈ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ǹō ÈƗȁƢ
È Ǔً ǁÌ ÈƗǂÈ ȈÌÈƥǄŎ ǳơǞÈ ǘÌ
È ǫÈƗǶō È ǴǇÈ ȁÈ
ƨÊ ÈǼȇƾÊ ǸÌÈ ǳơǺÈ ǷÊ ƤȇÊ É ǬÊ ǠÌÈ ǳơȁ
Æ ǂǫÈ ǪȈ È ǹȂ È ǠÉ ǘÊ ǬÌ ÈƬǈÌ ǸÌÉ ǳơ
lem ez-Zubeyr’e bir arazi iktâ� etti. Ö� mer b. el-Hattab radıyallahu anh Akik’teki
araziyi herkese verdi ve şö� yle dedi: “İ�kta arazisi isteyenler nerede?” Akik Me-
dine yakınlarında bir arazidir.”1603
Boş Arazileri İhya Etmek
ǺÌ Ƿ~
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǵÇ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
nǪŋ Ʒ È ǶÇ ÊǳƢÈǛǩÇ ǂÌ ǠÊ Êǳǆ È ÈȈƷÌ ÈƗ
È ǾÉ ÈǳȂÈ ȀÉ ǧÈ ƢًƫơȂÈ ǷƢ
È ȈÈÌ ǳȁ
438- (852/1)- Urve b. ez-Zubeyr’den: Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem
şö� yle buyurdu: “Boş arazi onu ıslah edenindir. Orada (sonradan gelip)
haksız yere (eken, diken ve bina yapanın) hiç bir hakkı yoktur.”1604
È ǫ Ƕō
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ È ǹō ÈƗ ǅÇ ȁƢÈ
È ǇÉ ǁ É Ǘ ǺÊ ÌƥơǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ǶÌ ǰÈ È Êَّ‫ للِه‬Ǒ
É ǳ ȆÈ ǿÊ Ƕō ÉƯ ǾÊ ÊǳȂǇÉ ǂÈ Êǳȁ Èْ‫ أ‬ƽÊ ƢǟÈ ȁ
Ê ǁÌ ȋơȅ È ǾÉ Èǳ ȂÈ ȀÉ ǧÈ Ǒ Èْ‫ أ‬ǺÈ ǷÊ ƢًƫȂÌ ǷƢ
Ê ǁÌ ȋơ È ÈȈƷÌ ÈƗ ǺÌ Ƿ~
È
nȆŏǼǷÊ
1602 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (12185) mü� rseldir. İ�bn Mes’ud radıyallahu anh’den
mevsul olarak: Taberani (10/222)
1603 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (12187) Buhari (3151)
1604 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (12171) Malik (2/743) burada mü� rseldir. Mevsul
olarak: Ebu Davud (3073) Tirmizi (378) Ebu Ya’la (957)
654 İmam Şafiî
439- (1301) Tavus rahimehullah’tan: Rasulullah sallallahu aleyhi ve sel-

lem şö� yle buyurdu: “Kim boş bir araziyi ıslah ederse o arazi onundur.
Sahipsiz araziler Allah’a ve Rasulüne aittir. Sonra bu, benden sizedir.”1605
ǺÌ Ƿ~
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǵÇ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
nǪŋ Ʒ È ǶÇ ÊǳƢÈǛǩÊ ǂÌ ǠÊ Êǳǆ È ǾÉ ÈǳȆÊ
È ȈÈÌ ǳȁ È Ǔً ǁÌ ÈƗƢÈȈƷÌ ÈƗ
È ȀǧÈ ƨً ÈƬȈÌ ǷƢ
440- (852) Urve b. ez-Zubeyr’den: Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle
buyurdu: “Boş arazi onu ıslah edenindir. Orada (sonradan gelip) haksız
yere (eken, diken ve bina yapanın) hiç bir hakkı yoktur.”1606
È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǹō ÈƗǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇ Ç ȀÈ ǋ
È ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
nǾÉ ÈǳȆÊ È Ǔً ǁÌ ÈƗƢÈȈƷÌ ÈƗǺÌ Ƿ~
È ȀǧÈ ƨً ÈƬȈÌ ǷƢ È ǱƢÈ Èǫ
441- (853) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’dan: “Ö� mer radıyallahu anh
dedi ki: “Kim boş bir araziyi ihya ederse o arazi kendisinin olur.”1607
ƨÈ ǸÈ ǬÈ ǴÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ȆŎ ǫÊ ǁÈ ǃÌ ȋơ

Èْ‫ أ‬ǶÊ ǇƢÊ ǬÈ ÌǳơǺÊ ÌƥǺÊ ǈÈ Ʒ È ǺÉ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơō ƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǵƢÉ ÈǼǇ~
È ǱƢÈ È ǫȁ È ǾÊ ǴÊ ƳÊ
Ì ǂÊƥƣÈ ǂÈ ǔÈ È ǧǽÊ ǁÊ ơƽÈ ƔÊ ƢÈǼǨÊ ÊƥǵƢÈ
È ǫƣÇ ǂÌ Ʒ È ǺÈ ÌƥǹƢÈ ÈȈǨÌ ǇƢ É ÈƥÈƗǹō ÈƗƨÈ ǴÈ ǔÌ ÈǻǺÊ Ìƥ
ǾÊ Ǭŏ ƷÈ ǺÌ ǷÊ ȆǬŏ Ʒ È ǥÊ É ǂǟÌ ÈƗ ȏȆ Èْ‫ أ‬ƾÇ ǫÈ ǂÈÌ ǧ ǺÉ ÌƥơǶÈ ǟÈ ǃÈ ƢǷƢً ÈǼǇÌ ÈƗ ƢȀÈ Èǳ ǹō Êƛ Ǒ
َ‫ ا‬ŏǻÊƛ ȆŎ ǸÊ ǴÈ ǇÌ ȋơ Èْ‫أ‬
Ê ǁÌ ȋơ
ǺÈ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ǮÈ ÊǳƿÈ ǢÈ ǴÈÈƦÈǧnơÈǀǯȄÈ È ǳÊƛơÈǀǯ È ǺÈ ȈÌÈƥƢǷȆ È ÊǳȁƢÈ ǿÈ ƽÉ ơȂÈ Ǉ È ǾÉ Èǳȁ È ƧÊ ȁÈ ǂÌ ǸÌÈ ǳơǑƢ É ÈȈÈƥȆÊǳ
É ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƪÈ
ƔƢÈ ÈȈƷÌ Êƛǹō ÊƛǾÉ ÉǻơǁÈ ƾÌ Ƴ Ì ǗƢƷÈ ÈƗƢǷÈ ȏَّ‫ا‬ÊƛƾÇ ƷÈ ȋ Èِ‫ أ‬ǆ È ȈÈÌ ǳ~ǱƢ È ǬÈ ǧÈǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ƣƢ Ê ǘō ƼÌÈ ǳơ
ŚÈ ƴÊ ƸÌ ōƬǳơǾÊ ÊǳƢǘÈ ÌƥÊƛǲÉ ưÌ ǷÊȂÈ ǿÉ ȁn
È ǹơ Ê ǁÈ ƾÌ ƴÌ
É ǳƢÊƥǕƢ É ƸÈ ÉȇȁÌ ÈƗơǂً ǨÌ Ʒ
È ȁÌ ÈƗƢǟً ǁÌ ǃÈ ǹȂ É ǰÉ ÈȇƢǷÈ Ʃơ Ê ȂÈ ǸÌÈ ǳơ
È ǲÉ ưÌ ǷÊ ǾÊ ÊƥǂÉ Ǹŏ ǠÈ ÉȇƢǷȆ
ǂÉ ƴŏ ƸÈ ÉȇƢǷ È ÊǼǠÌ Èȇ
442- (1302) Alkame b. Nadle’den: “Ebu Sufyan b. Harb radıyallahu anh
1605 Sahih ligayrihi. Yahya b. Adem, el-Harac (269) Ebu Yusuf, Harac (s.65)
1606 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (12171) Malik (2/743) burada mü� rseldir. Mevsul
olarak: Ebu Davud (3073) Tirmizi (378) Ebu Ya’la (957)
El-Müsned 655
kendi evinin avlusunda ayağ� ıyla vurup şö� yle dedi: “Arazi sınırı (burasıdır)!
Her arazinin bir sınırı vardır. İ�bn Ferkad es-Sulemî� kendisinin hakkına gir-
diğ� imi iddia ediyor. Hâ� lbuki Merve tepesinin siyahlık kısmı benim, beyazlık
kısmı onundu. Şuradan şuraya kadar benimdir.” Bu durum Ö� mer b. El-Hattab
radıyallahu anh’e ulaşınca dedi ki: “Kişiye ancak bahçe duvarının çevrelediğ� i
kısım dü� şer. Şü� phesiz ö� lü� arazinin ihya edilmesi ekilmesiyle, kuyu açılmasıy-
la veya bahçe duvarı çevrilmesiyle olur.” Bu mesele taşlı arazi gibi yerlerin
imar edilmesi gibidir.1608
Mezâlim Hakkında Gelenler
ùǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ Ȇŏ ÊǻǃÊ ƢǸÌÈ ǳơȄÈȈƸÌ ÈȇǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǽÉ ǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗƢǰً ÊǳƢǷÈ ǹō ÈƗȆŎ ǠÊ ǧÊ ƢǌǳơƢ
Ê ȏَ‫ ا‬ȁ
nǁơÈ ǂÈ Ǔ È ǁÈ ǂÈ Ǔ
È ȏ~َ‫ ا‬ǱƢÈ È ǫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǹō ÈƗ
È ǇÉ ǁ
443- (854) Yahya el-Mazini’den: “Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem
şö� yle buyurdu: “Zarar vermek de, zarara uğratmak da yoktur.”1609
İçme Suyu Kuyuları
ǺÈ Ìƥ ǭƢ È Ƹō ǔǳơō ǹō ÈƗ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ Ȇŏ ÊǻǃÊ ƢǸÌÈ ǳơ ȄÈȈƸÌ Èȇ ǺÊ Ìƥ ȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǴǈÌ ǷÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ ǸÉ ÊǳǑ
ƨÈ ǸÈ Ç ǁÌ ÈƗȆǧÊǾÊ Êƥǂō ǸÉ ÈȇǹÌ ÈƗƽÈ ơǁÈ ÈƘǧÈǒ Ê ÌȇǂÈ ǠÌÉ ǳơǺÈ ǷÊ ǾÉ ÈǳƢƴȈ
ً ǴÊ ƻ
È ǩƢ È Ǉ È ƨÈ ǨÈ ȈǴÊ ƻÈ
É ǟÈ ƾÈ ǧÈǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ƣƢ
ǺÈ ÌƥƾÈ Ǹō ƸÈ ǷƢ Ê ǘō ƼÌ È ǳơǺÈ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ǭƢ ō ǾÊ ȈǧÊǶō
É Ƹō ǔǳơ È ǧƾÆ Ǹō ƸÈ ǷȄ
È ǴǰÈ É ÈƥÈƘǧÈ
ǞÉ ÈǼǸÌ ÈƫǶÈ ÊǳùǂÉ ǸÈ ǟÉ ǱƢ
È ǬÈ ǧÈȏ َ‫ ا‬ƨÈ ǸÈÈ ǴǈÌ ǷÈ ǺÉ ÌƥƾÉ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǱƢ È ǬÈ ǧÈǾÉ ǴÈ ȈÊƦǇ
È Ȇŏ È ǴƼÈ ÉȇǹÌ ÈƗǽÉ ǂÈ ǷÈ ÈƘǧÈƨÈ ǸÈ
È ǴǈÌ ǷÈ
È ǬÈ ǧÈǭÈ ǂŎ ǔÉ Èȇȏَ‫ ا‬ȁơ
ǺÉ ÌƥƾÉ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǱƢ È ǂً ƻƕ Ê ȁ È ȏÅ ȁō ÈƗǾÊ ÊƥƣÉ ǂÈ ǌÌ ÈƫǞÆ ǧÊ ƢÈǻǮÈ È ǳȂÈ ǿÉ ȁ
È ǾÉ ǠÉ ǨÈ ǼÌÈȇƢǷÈ ǭƢÈ ƻÈ ÈƗ
ùǮÈ ÊǼǘÌ ÈƥȄÈǴǟÈ ȂÈÌ ǳȁ È ǾÊ Êƥǹō ǂō ǸÉ ÈȈÈǳÊَّ‫لله‬ơȁ
È ǂÉ ǸÈ ǟÉ ǱƢÈ ǬÈ ǧÈ ȏ َ‫ ا‬ƨÈ ǸÈ È ǴǈÌ ǷÈ
1608 Zayıf. Şafii, Sunen (12214-12216) Alkame b. Nadle dışındaki ravileri zayıf ve
meçhul kimselerdir.
1609 Hasen ligayrihi. Şafii, Sunen (12255) mü� rseldir. Bkz.: İ�bn Mace (2340)
656 İmam Şafiî
444- (856) Amr’ın babası Yahya el-Mâ� zini’den: “ed-Dahhak b. Halife,

el-Urayd denen bir nehirden kendisi için bir su kanalı açtı. Bu suyu Muham-
med b. Mesleme’nin arazisinden geçirmek istedi. (Çü� nkü� su ile kendi arazisi
arasında bu kişinin arazisi bulunuyordu.) Muhamnıed geçirtmek istemedi.
Ed-Dahhak ona: “Neden bana engel oluyorsun? Buradan geçecek sudan ya-
rarlanırsın, o sudan içersin. Sana zararı olmaz” dedi. Muhammed yine razı
olmayınca Dahhak, konuyu Ö� mer b. Hattab’a anlattı. Ö� mer b. Hattab radı-
yallahu anh de Muhammed b. Mesleme’yi (huzuruna) çağ� ırdı ve Dahhak’a
izin vermesini emretti. Muhammed: “Hayır, olmaz” deyince Ö� mer radıyalla-
hu anh: “Niçin bir mü� slü� man kardeşinin faydalanacağ� ı şeye mani oluyorsun?
Halbuki ondan sen de yararlanırsın, daima bu su ile arazini sulayabilirsin,
sana hiç zarar vermez” dedi. Muhammed de: “Hayır” deyince Ö� mer radıyal-
lahu anh: “Allah’a yemin ederim ki, senin karnın ü� zerinden bile olsa bu suyu
geçirecek” dedi.1610
1610 Zayıf. Şafii, Sunen (12264) Malik (2/746) Yahya el-Mazini, Ö� mer radıyallahu
Ziraât Kitabı
È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƣƢ Ç ȀÈ ǋ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ǂÈ ǸÌ ōƬǳơǹō ÈƗ ȄÈǴǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ǶÉ ǯÉ ǂÈō ǫÈƗ ƢǷ
È ǶÌ ǯÉ ǂŎ ǫÊÉƗ~ǂÈ ÈƦȈÌ ƻ
È ƶÈ ÈƬÈƬÌǧơś Ê ƽÊ ȂȀÉ ÈȈÌǴÊǳ ǱƢÈ
È Ʒ È ǫ ǶōÈ ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
Ǎ É ǂÉ ƼÌ ÈȈÈǧƨÈ Ʒơ
È ȁÈ ǁ
È ǺÈ ÌƥơƮÉ ǠÈ ƦÌÈȇǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁÈ ǹƢÈ ǰÈÈ ǧnǶÌ ǰÉ ÈǼȈÌÈƥȁƢ È ÈǼÈǼȈÌÈƥ
nȆǴÊ ǧÈ ǶÌ ÉƬƠÌ ǋ
Ê ǹÌ Êƛȁ
È ǶÌ ǰÈ Ê ǹÌ Êƛ~ǱȂ
É ǴǧÈ ǶÌ ÉƬƠÌ ǋ É ǬÉ ÈȇǶō ÉƯǶÌ ȀÉ ÈǼȈÌÈƥȁ
È ǾÉ ÈǼȈÌÈƥ
445- (849) İ�bnu’l-Museyyeb’den: “Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem
Hayber feth edildiğ� i zaman Yahudilere şö� yle dedi: “Sizi Allah’ın yerleştir-
diği yere yerleştireceğim. Hurmaları ise aramızda paylaştıracağım.”
Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem İ�bn Ravaha’yı gö� nderdi ve kendisiyle
onlar arasında paylaştırdı. Sonra şö� yle dedi: “İ�sterseniz sizin, isterseniz be-
nim olsun.”1611
ȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÈ ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ È ǺÌ ǟÈ ƣƢÇ ȀÈ ǋÊ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢÈ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȄÈǴǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ǶÉ ǯÉ ǂÈō ǫÈƗ ƢǷ
È ǶÌ ǯÉ ǂŎ ǫÊÉƗ~ǂÈ ÈƦȈÌ ƻ È ƶÈ ÈƬÈƬÌǧơś Ê ǂÈ ÈƦȈÌ ƻ
È Ʒ È ƽÊ ȂȀÉ ÈȈÊǳ ǱƢÈ
È ǴǇÈ ȁ
ƾÈ ƦÌ ǟÈ ƮÉ ǠÈ ƦÌÈȇǶō
É ǇÉ ǁ È ǹƢ
È ǰÈÈ ǧǱƢÈÈ ǫnǶÌ ǰÉ ÈǼȈÌÈƥȁƢ
È ÈǼÈǼȈÌÈƥǂÈ ǸÌ ōƬǳơǹō ÈƗ
ơȂÉǻƢǰÈ È ǧȆǴÊ ǧÈǶÌ ÉƬƠÌ ǋÊ ǹÌ Êƛȁ È ǶÌ ǰÈ Ê ǹÌ ÊƛǱȂ
É ǴǧÈ ǶÌ ÉƬƠÌ ǋ É ǬÉ ÈȇǶō ÉƯǶÊ
Ì ȀȈÈÌ ǴǟÈ Ǎ
É ǂÉ ƼÌ ÈȈÈǧƨÈ Ʒơ È ǺÈ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ
È ȁÈ ǁ
ǾÉ ÈǻȁÉǀƻÉ ƘÌÈȇ
446- (339) Said b. Museyyeb’den: “Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem
Hayber’i fethettiğ�i gü� n Hayber Yahudilerine: “Allah’ın sizi burada ikamet
ettirdiği gibi, bahçelerinizin mahsulü olan meyveler (hurmalar) sizinle
1611 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (12087) bkz.: Muslim (1551)

658 İmam Şafiî
aramızda müşterek olmak üzere ben de sizi burada (yerinizde) bıra-

kıyorum.” dedi. Said b. Museyyeb diyor ki: “Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve
sellem, Abdullah b. Ravaha radıyallahu anh’ı gö� nderirdi. O da ağ� açlardaki yaş
hurmanın miktarını tahmin eder, sonra onlara: “İ�sterseniz size kalsın (bize
dü� şen hissenin parasını verirseniz), isterseniz (bize dü� şeni) hurma olarak
alırım” derdi. Onlar da o hurmaları alırlardı.”1612
ȄōǴǏ È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗÇǁƢǈÈ ÈȇǺÊ ÌƥǹƢ È ǸÈ ȈÈÌ ǴǇ
É ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ç ȀÈ ǋ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ƽÈ ȂȀÉ ÈȇǺÈ ȈÌÈƥȁ
È ǾÉ ÈǼȈÌÈƥǍ
É ǂÉ ƼÌ ÈȈÈǧƨÈ Ʒơ È ǺÈ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÈ ƦÌ ǟÈ ƮÉ ǠÈ ƦÌÈȇǹƢ
È ȁÈ ǁ È Ƕō
È ǴǇÈ ȁ
447- (340) Suleyman b. Yesar’dan: Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sel-
lem Abdullah b. Ravaha’yı kendisiyle Yahudiler arasındaki yaş hurmayı tah-
min etmek ü� zere gö� nderirdi.”1613
ƢǇً ƘÌÈƥǮÈ ÊǳǀÈ ÊƥȃǂÈ ÈǻȐÈَ‫ ا‬ǧǂÉ ÊƥƢƼÈ ÉǻƢōǼǯ

É ǱƢÈ È ǫǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÌ ǟÈ ȁÇǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ƢǿÈ ƢÈǼǯÌ ǂÈ ÈƬÈǧ ƢȀÈ ǼÌ ǟÈ ȄȀÈ Èǻ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ Ç ƾÊ ƻ
È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗ Ʋȇ È ǺÉ ÌƥǞÉ ǧÊ ơǁ
È ǶÈ ǟÈ ǃÈ ȄōƬƷÈ
ǮÈ ÊǳƿÈ ǲÊ ƳÌ ÈƗǺÌ ǷÊ
448- (928) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’dan: “Biz (tarladan çıkacak
ü� rü� n karşılığ� ında) tarla kiraya verir ve bunda sakınca gö� rmezdik. Ta ki Rafi
b. Hadî�c radıyallahu anh'ın Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’in bundan yasak-
ladığ� ını sö� yleyince bundan dolayı bu işi terk ettik.”1614
ǱÈ ÈƘǇ
È ǾÉ ōǻÈƗǆ Ç ȈÈÌ ǫǺÊ ÌƥƨÈ ǴÈ ǜÈ ǼÌ Ʒ ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥƨÈ ǠȈÈ Êƥǁ
È ǺÌ ǟÈ ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ È ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ǺÌ ǟÈ Ƕō
É ǇÉ ǁȄ
È ȀÈ ÈǻǱƢ È ǬÈ ǧÈǑ Ê ǁÌ ȋơ Ê ǺÌ ǟÈ Ʋȇ
Èْ‫ أ‬ƔÊ ơǂÈ ǯ Ç ƾÊ ƻ
È ǺÈ ÌƥǞÈ ǧÊ ơǁÈ
ǾÊ ÊƥǅÈ ƘÌÈƥȐÈَ‫ ا‬ǧǩÊ È ƤÊ ǿÈ ǀō ǳƢÊƥƢǷō ÈƗǱƢÈ
Ê ǁȂÌÈ ǳơȁ Ê ǁȂÌÈ ǳơȁ
È ǫǩÊ È ƤÊ ǿÈ ǀō ǳƢÊƥǱƢ
È ǬÈ ǧÈǑ Èْ‫ أ‬ƔÊ ơǂÈ ǯÊ
Ê ǁÌ ȋơ
449- (949) Hanzala b. Kays, Rafi b. Hadic radıyallahu anh’e arazi kira-
lamak hakkında sorunca şö� yle dedi: “Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem
1612 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (8173) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’dan şahidi:
Buhari (2338) Muslim (1551)
1614 Sahih.
El-Müsned 659
arazi kiralamaktan yasakladı.” Hanzala: “Peki ya altın ve gü� mü� ş karşılığ� ında
olursa?” dedi. Rafi b. Hadic radıyallahu anh dedi ki: “Altın ve gü� mü� şle kirala-
makta sakınca yoktur.”1615
ƔÊ ơǂÈ ǰÌ ÊƬǇơ È ǾÉ ōǻÈƗƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ

Ì ǺÊ ǟÈ ǾÉ ÈǳÈƘǇ È ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ǾÊ ÊƥǅÈ ƘÌÈƥȏ Ê ǁȂÌÈ ǳơȁ
È ǬÈ ǧÈ ǩÊ
َ‫ ا‬ǱƢ È ƤÊ ǿÈ ǀō ǳƢÊƥǑ Èْ‫أ‬
Ê ǁÌ ȋơ
450- (950) İ�bn Şihab rahimehullah’tan: “Said b. el-Museyyeb rahime-
hullah’a altın ve gü� mü� ş ile arazi kiralamak sorulunca: “Sakınca yoktur” de-
di.”1616
ǾÊ ÊƥƢȀً ȈÊƦǋ

È ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥǵÊ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
451- (951) Urve rahimehullah’tan benzeri rivayet edildi.1617
ǾÊ ǴÊ ưÌ ǸÊ ÊƥǶÇ ÊǳƢǇ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ

Ç ȀÈ ǋ
È ǺÌ ǟÈ ƣƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
452- (952) Salim b. Abdillah b. Ö� mer radıyallahu anhuma’dan aynısı ri-
vayet edildi.1618
È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ȄÈȈƸÌ ÈȇȆÊƥÈƗǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƾÉ ƦÌ ǟÈ ǝÈ ƾÈ ÈȇǹÌ ÈƗǲÈ ƦÈÌ ǫǮÈ ÊǳƿÈ ȁƢ
È ǿÈ ǂÌ ǠÊ Éȇȏَ‫ ا‬ǹÌ ÈƗǑ Èْ‫ أ‬ǾÊ ȇÊǂǰÌ ÉȇȅǀÊ ōǳơȄÈǴǟÈ ǕÊ
È ǁÌ ȋơ É ǂÈƬǌÌ ÈȇǹƢ È ǯ È ǾÉ ōǻÈƗ
Ê ǳơÊَّ‫لله‬ơ
ƔơÈ ǂÈ ǰÌ
453- (1153) Abdullah b. Dinar’dan: “İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma ara-
zi kiralayana â� riye yapmamasını şart koşardı. Abdullah’ın arazi kiralamayı
terk etmesinden ö� nce idi.”1619

1616 Sahh. Şafii, Sunen (12107) Muslim (3952)
1619 Çok zayıf. İ�brahim b. Muhammed metruktur.
Lukata (Buluntu Mal) Kitabı
ǺÌ ǟÈ ƮÊ ǠÊ ÈƦǼÌ ǸÌÉ ǳơȄÈǳȂÌ Ƿ ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƨÈ ǠȈÈ Êƥǁ
È ƾÈ ȇÊǄÈȇǺÌ ǟÈ ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ È ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ Ê ǇÉ ǁȄÈ
È ǳÊƛǲÆ ƳÉ ǁ
È ƔƢÈ Ƴ
È ǱƢÈ È ǫǾÉ ōǻÈƗȆŏ ÊǼȀÈ ƴÌ É ǳơƾÇ ÊǳƢƻÈ ǺÊ ÌƥƾÊ ÌȇǃÈ
È ǹÌ ÊƜǧÈ ƨً ÈǼǇƢ
ƔƢÈ Ƴ È ȁȁƢ
È ȀÈ ǧÌ ǂŏ ǟÈ Ƕō ÉƯ ƢǿÈ ƔƢÈ ǯÊ È ȀÈ ǏƢÈ ǨÈ ǟÊ ǥÊ
Ì ǂǟÌ ơ~ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ƨÊ ǘÈ ǬÈ ŎǴǳơǺÊ ǟÈ ǾÉ ÈǳÈƘǈÈ
Èǧ
nƢȀÈ ÊƥǮÈ ÈǻƘÌ ǌÈ
È ǧȏَّ‫ا‬ÊƛȁƢ
È ȀÈ ÉƦƷƢ Ê ǏÈ
454- (844) “Zeyd b. Halid el-Cuhenî� radıyallahu anh’den: “Bir adam
Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem’e geldi ve ona lukata (buluntu mal)
hakkında sordu. Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Kabı-
nı ve bağ� ını iyice muhafaza et, sonra bir sene ilan et, eğ� er sahibi çıkıp gelirse
ona verirsin. Gelmezse, o sana kalmıştır.”1620
ǹō ÈƗ ÇǁƾÌ ÈƥǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƨÈ ÈȇÊȁƢǠÈ Ƿ

É ǺÌ ǟÈ ȄǇȂ È Ƿ É ǺÊ ÌƥƣȂÈ ŎȇÈƗ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ơǁƢً ÈǼȇƽÊ ǹȂÈ ÉǻƢǸÈ ÈƯ ƢȀÈ ȈǧÊ Ƨً ǂō Ǐ É ƾÈ ƳÈ ȂÈ È ǧ ǵÊ Ƣǌǳơ
ō ǪȇÊ Ê ǂǘÈ Êƥ ǵÇ ȂÈÌ ǫ ǱÊ È ǱÈ ǄÈ Èǻ ǾÉ ōǻÈƗ ǽÉ ǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ ǽÉ ƢÈƥÈƗ
È ǄǼÌ Ƿ
ƣơÊ ȂÈ ÌƥÈƗȄÈǴǟÈ ƢȀÈ ǧÌ ǂŏ ǟÈ ~ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È ǬÈ ǧÈ ƣƢ
È ǂÉ ǸÈ ǟÉ ǾÉ ÈǳǱƢ È ǳơǺÊ ÌƥǂÈ ǸÈ ǠÉ ÊǳǮÈ ÊǳƿÈ ǂÈ ǯÈ
Ê ǘō ƼÌ È ǀǧÈ
nƢȀÈ ÊƥǮÈ ÈǻƘÌ ǌÈ ō ƪÊ ǔÈ ǷơÈ
È ǧƨÉ ÈǼǈǳơ È ƿÊƜǧÈ ƨً ÈǼǇÈ ǵÊ Ƣǌǳơō ǺÈ ǷÊ ǵÉ ƾÉ ǬÌ ÈȇǺÌ ǸÈ ÊǳƢǿÈ ǂÌ ǯÌ
É ƿơȁÈ ƾÊ ƳƢ Ê ǈÈ ǸÌÈ ǳơ
455- (845) Muaviye b. Abdillah b. Bedr, babasından şö� yle haber verdi:
“O Şam yolunda bulunan bir kavmin evine inmiş ve orada seksen dinar bu-
lunan bir kese bulmuş. Bunu Ö� mer b. el-Hattab radıyallahu anh’e anlatınca
Ö� mer radıyallahu anh ona şö� yle demiş: “Mescidlerin kapılarında onu ilan et,
bir sene boyunca Şam’dan gelenlere bunu anlat. Bir sene geçtiğ� i zaman on-
dan faydalanabilirsin.”1621

El-Müsned 661
ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ȄÈǳÊƛ ƔƢÈ ƴÈ

È ǧ ƨً ǘÈ ǬÈ Éǳ ƾÈ ƳÈ ȁ
È ȐÅ ƳÉ ǁÈ ǹō ÈƗ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ƪÌ É ǴǠÈÈ ǧƾÈÌ ǫǱƢÈ È ǫƢȀÈ ǧÌ ǂŏ ǟÈ ùǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÉ ÌƥơǾÉ ÈǳǱƢ
È ǬÈ ǧÈȃǂÈ ÈƫơÈƿƢǸÈ È ŏǻÊƛǱƢ
È ǧƨً ǘÈ ǬÈ ÉǳƩÉ ƾÌ ƳÈ ȁȆ È ǬÈ ǧÈ
ùƢǿÈ ǀÌ ƻÉ ƘÌÈƫǶÈÌ ǳƪÈ ƠÌ ǋ Ê ȂÈÌ ǳȁƢ
È ȀÈ ǴÈ ǯÉ ƘÌÈƫǹÌ ÈƗǭÈ ǂÉ Ƿƕ
É ȏ َ‫ ا‬ǱƢÈÈ ǫƪÌ É ǴǠÈÈ ǧƾÈ È ǫƽÌ ǃÊ ǱƢÈ
Ì ǫǱƢÈ Èǫ
456- (846) Nafi’den: “Bir adam bir şey bulmuş ve Abdullah b. Ö� mer ra-
dıyallahu anhuma’ya gelmişti. Dedi ki: “Ben bir şey buldum, ne yapayım der-
sin?” İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma ona dedi ki: “Onu ilan et.” Adam: “Bunu
yaptım” dedi. İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma: “İ�lan etmeye devam et” dedi.
Adam: “Bunu da yaptım” dedi. İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma: “Onu yemeni
sana emredemem. İ�steseydin onu almazdın” dedi.1622
Lakît (Buluntu Çocuk)
É ÊǼÈƥǺÌ ǷÊ ǲÆ ƳÉ ǁ

ǶÇ ȈÈÌ ǴǇȆ È ƨÈ ǴÈ ȈǸÊ ƳȆ È ÊƥÈƗǺÈ ȈÌÈǼǇ É ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ç ȀÈ ǋÊ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǧ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
ǂÈ ǸÈ ǟÉ ȄÈǳÊƛ ǾÊ Êƥ ƔƢÈ ƴÈ È ƣƢ Ê ǘō ƼÌÈ ǳơǺÊ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ǹƢ Ê ǷÈ ǃÈ ȆǧÊ ơًƿȂÉƦǼÌ Ƿ È ƾÈ ƳÈ ȁ È ǾÉ ōǻÈƗ
ƨً ǠÈ ÊƟƢǓƢ
È ȀÈ ÉƫƾÌ ƳÈ ȁÈ ǱƢÈ È ǫ ƨÊ ǸÈ ǈÈ ōǼǳơǽÊ ǀÊ ǿÈ ǀÊ ƻÌ ÈƗ ȄÈǴǟÈ ǮÈ È ǴǸÈ ƷƢ
È Ƿù
È ǱƢ Ê ǘō ƼÌ
È ǬÈ ǧÈ ƣƢ È ǳơǺÊ Ìƥ
ǱƢÈÈ ǫǮÈ ÊǳǀÈ ǯÈ ÈƗǱƢÈ È ǫƶÆ ÊǳƢǏ È ǲÆ ƳÉ ǁÈ ǾÉ ōǻÊƛśÈ ÊǼǷÊ ƚÌ ǸÌÉ ǳơŚÈ ǷÊ ÈƗƢÈȇǾÉ ǨÉ ȇÊǂǟÈ ǾÉ ÈǳǱƢ
È ǬÈ ǧÈƢȀÈ ÉƫǀÌ ƻÈ ÈƘǧÈ
nǾÉ ÉƬǬÈ ǨÈ ÈǻƢÈǼȈÈÌ ǴǟÈ ȁ
È ǽÉ ƙÉ ȏَ‫ ا‬ȁ
È ǮÈ È ǳȁÈ ǂŋ Ʒ É ȂÈ ȀÉ ǧÈ ƤÌ ǿÈ ƿÌ ơ~ǂÉ ǸÈ ǟÉ ǱƢÈ È ǫǶÌ ǠÈ Èǻ
457- (858) Ebû� Cemile Suneyn’den: “Suleym oğ� ullarından bir adam
Ö� mer b. el-Hattab radıyallahu anh devrinde sokağ� a atılmış bir çocuk buldu
ve onu Ö� mer b. el-Hattab’a getirdi. Ö� mer b. el-Hattab radıyallahu anh de: “Bu
çocuğ� u niçin aldın?” dedi. Adam: “Ö� lü� m tehlikesiyle karşı karşıya buldum ve
aldım” dedi. Ö� mer b. Hattab’a, o adamı tanıyan biri: “Ey Mü� minlerin emiri!
O adam salih bir kişidir” dedi. Ö� mer radıyallahu anh ona: “Ö� yle mi?” dedi.
Adam: “Evet” dedi. Bunun ü� zerine Ö� mer b. el-Hattab radıyallahu anh: “Gide-
bilirsin o hü� rdü� r, velâ� ’sı (mirası) sana ait, nafakası da bize (hazineye) aittir”
dedi.”1623

Vakıf Kitabı
ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǹō ÈƗ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻ ǺÌ ǟÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
È ǬÈ ǧÈ Ƕō
ǱƢ È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂÈ ǇÉ ǁȄ È ÈƫÈƘǧÈ ƢǿÈ ơǂÈ ÈƬǋơ
Ì ǂÈ ÈƦȈÌ ƻÈ ǺÌ ǷÊ ǶÇ ȀÌ Ǉ
È ƨÈ ÈƟƢǷÊ ǮÈÈ ǴǷÈ
ȄÈǳÊƛǾÊ ÊƥƣÈ ǂō ǬÈ ÈƫÈƗǹÌ ÈƗƩÉ ƽÌ ǁÈ ÈƗƾÈ
Ì ǫȁ
È ǖÈ Ŏ ǫǾÉ ǴÈ ưÌ ǷÊ ƤÌ ǏÊ ÉƗǶÈÌ ǳȏƢÅ Ƿ È ƪÉ ƦÌ ǏÈ ÈƗȆŏǻÊƛÊَّ‫لله‬ơǱȂ
È ǇÉ ǁƢÈ Èȇ
nƧÊ ǂÈ ǸÈ ōưǳơǲÉ ƦÌ ǇÈ ȁ
È ǲÊ ǏÌ ȋơ Èْ‫ أ‬ǆ É ƦÌ Ʒ~
È ǱƢ È ǬÈ ǧÈ Êَّ‫لله‬ơ
Hayber’de yü� z paylık bir yer satın almıştı. O yer hakkında emrini almak için
Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’e gitti ve dedi ki: “Ey Allah’ın Rasulü� !
Bana Hayber’den bir yer isabet etti. Şimdiye kadar bana bundan daha kıy-
metli mal hiç isabet etmedi. Ben bu mal ile Allah’a yakınlaşmak istiyorum.”
Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “İ�stersen aslını vakfe-
der; yeri tasadduk eylersin!”1624
ǞÇ ǧÊ ƢÈǻ ǺÌ ǟÈ ǹÇ ȂÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƤȈÇ ÊƦƷ È ǺÉ ÌƥǂÉ ǸÈ ǟÉ ȂÈ ǿÉ ȁȆ
È ǓƢ Ê ǬÈ ÌǳơƤȈ Ç ÊƦƷ È ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǺÌ ǷÊ ƪÉ ƦÌ ǏÈ ÈƗȆŏǻÊƛÊَّ‫لله‬ơǱȂ
ȏƢÅ ǷÈ ƤÌ ǏÊ ÉƗǶÈÌ ǳȏƢÅ ǷÈ ǂÈ ÈƦȈÌ ƻ È ǇÉ ǁƢ
È ÈȇǱƢÈ È ǫǂÈ ǸÈ ǟÉ ǹō ÈƗǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ
Ƕō
É ǇÉ ǁ È ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǾÉ ǼÌ ǷÊ ȅƾÊ ǼÌ ǟÊ ǶÈ ǜÈ ǟÌ ÈƗȁ
È ǾÉ ǼÌ ǷÊ ȆÈ
ō ǳÊƛƤÈ ƴÈ ǟÌ ÈƗǖÈŎǫ
ȄǰÈ Ʒ È Ƕō ÉƯǾÊ ÊƥƣƢ Ê ǘō ƼÌ
È ǳơǺÉ ÌƥǂÉ ǸÈ ǟÉ ǩÈ ƾō ǐÈ ÈƬÈǧnǽÉ ǂÈ ǸÈ ÈƯƪÌÈ ǴōƦǇÈ ȁÈ ǾÉ ǴÈ ǏÌ ÈƗƪÈ ǈÌ ÈƦƷ È ƪÈ ƠÌ ǋÊ ǹÌ Êƛ~
ǾÉ ÈƬÈǫƾÈ ǏÈ
459- (1109/1) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’dan: “Ö� mer radıyallahu

El-Müsned 663
anh şö� yle dedi: “Ey Allah’ın Rasulü� ! Bana Hayber>den bir yer isabet etti.
Şimdiye kadar bana bundan daha kıymetli ve hoşuma giden mal hiç isabet
etmedi.” Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “İstersen as-
lını vakfeder; yeri tasadduk eylersin!” Bunun ü� zerine Ö� mer b. el-Hattab
radıyallahu anh onu tasadduk etti. Sonra sadakasını anlattı.”1625
ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
È ǇÉ ǁƢ
ǱȂ È ÈȇǱƢ È ǬÈ ǧÈǶō
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơȄÈǳÊƛǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ǂÉ ǸÈ ǟÉ ƔƢÈ Ƴ
È ǱƢÈ È ǫǂÈ ǸÈ ǟÉ
È ǬÈ ǧÈÊَّ‫لله‬ơȄÈǳÊƛǾÊ ÊƥƣÈ ǂō ǬÈ ÈƫÈƗǹÌ ÈƗƩÉ ƽÌ ǁÈ ÈƗƾÈ
ǱƢ Ì ǫȁ
È ǖÈ Ŏ ǫǾÉ ǴÈ ưÌ ǷÊ ƤÌ ǏÊ ÉƗǶÈÉ ǳȏƢÅ ǷÈ ƪÉ ƦÌ ǏÈ ÈƗȆŏǻÊƛÊَّ‫لله‬ơ
È ǾÉ ǴÈ ǏÌ ÈƗǆÌ ÊƦƷơ~
nǽÉ ǂÈ ǸÈ ÈƯǲÌ ŏƦǇÈ ȁ Ì Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
É ǇÉ ǁÈ
460- (1109/2) Abdullah b. Ö� mer radıyallahu anhuma’dan: “Ö� mer radı-
yallahu anh Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’e geldi ve dedi ki: “Ey Allah’ın
Rasulü� ! Daha ö� nce benzerine sahip olmadığ� ım bir mala kavuştum. Bununla
Allah’a yakınlaşmak istiyorum.” Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle
buyurdu: “İstersen aslını vakfeder; yeri tasadduk eylersin!”1626

1626 Sahih.
Alışveriş Kitabı
Satışı Yasaklanan Şeyler ve Diğer Hükümler
ƭÊÊ ǁƢƸÌ ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊǂǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƣƢ

È ǳơǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ Ç ȀÈ ǋ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
È ȅÊ ŏ ǁƢǐÈ Ìǻȋơ È ÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǵÇ ƢǌÈ ǿÊ ǺÊ Ìƥ
Èْ‫ أ‬ƽÇ ȂǠÉ ǈÌ ǷȆ
Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È ǮÆ ÊǳƢǷ È ǫǺÊ ǿÊ ƢǰÌ
È ǱƢÈ Ê ȂÌÈ ǴƷÉ ȁ
È ǳơǹơ È Ȇŏ ǤÊ ÈƦÌǳơÊǂȀÌ ǷÈ ȁ
È ƤÌ Ê ǴǰÌÈ ǳơǺÊ ǸÈ ÈƯǺÌ ǟÈ ȄȀÈ ÈǻǶō È ǴǇÈ ȁÈ
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơȆÊ ȀÌ ÈǼÊǳȅÊǁơȂÈ ǔǳơÊ
ō ǂȈÌ ǣÈ ȁȅÊÈ ǁơȂÈ ǔǳơ ō ƣÊ Ȑَ‫ ا‬ǰÌ Ê ǳơǞÉ ȈÌÈƥǽÈ ǂÊ ǯƢ
É ǸÈ ōǻÊƛȁ
È ǾÉ ǼÌ ǟÈ
Ê ǴǰÌ
ƤÌ È ǳơǺÊ ǸÈ ÈƯǺÌ ǟÈ Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ
461- (546/1) Ebu Mes’ud el-Ensâ� rî� radıyallahu anh’den: “Nebî� sallalla-
hu aleyhi ve sellem kö� peğ� in ü� cretinden, zina ü� cretinden ve kahinlerin ü� cre-
tinden yasakladı.”1627
Malik dedi ki: “Tarla kö� peğ� i ve başka kö� peklerinin satışının çirkin gö� -
rü� lmesi ancak Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’in kö� peğ� in ü� cretinden yasak-
laması sebebiyledir.”
ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊǂǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƣƢ

ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ Ç ȀÈ ǋ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǺÌ ǟÈ ȄȀÈ ÈǻǶō
È ȅÊ Èْ‫ أ‬ƽÇ ȂǠÉ ǈÌ ǷÈ
ǺÊ ǿÊ ƢǰÌ
È ǳơǹơ È Ȇŏ ǤÊ ÈƦÌǳơÊǂȀÌ ǷÈ ȁ
Ê ȂÌÈ ǴƷÉ ȁ È ƤÌÊ ǴǰÌ È ǳơǺÊ ǸÈ ÈƯ
… (546) Ebu Mesud el-Ensari radıyallahu anh’den: “Rasû� lullah sallal-

El-Müsned 665
lahu aleyhi ve sellem kö� peğ� in ü� cretinden, fahişenin kazancından ve kahinin

kazancından yasakladı.”1628
È ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ƣÊ Ȑَ‫ ا‬ǰÌ Ê ǳơǲÊ ƬÌ ǬÈ ÊƥǂÈ ǷÈ ÈƗǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
È ǴǇÈ ȁ
462- (549) Abdullah b. Ö� mer radıyallahu anhuma’dan: “Rasû� lullah sal-
lallahu aleyhi ve sellem kö� peklerin ö� ldü� rü� lmesini emretti.”1629
ǾÊ ǴÊ ǸÈ ǟÈ ǺÌ ǷÊ ǎ È ȁÌ ÈƗƨÇ ÈȈǋƢ
È ǬÈ ÈǻƢًȇÊǁƢǓ Ê Ƿ È ƤÌ È ȏَّ‫ا‬ÊƛƢًƦÌǴǯȄ
È Ǵǯ È ÈǼÈƬÌǫơǺÊ Ƿ~ È ǱƢÈ È ǫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
È ǴǇÈ ȁ
Ê ǗơŚÈ ǫÊ ǵÇ ȂÌ Èȇǲō ǯÉ
nǹƢÈ
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Kim çoban köpeği veya tarla köpeği dı-
şında bir köpek edinirse her gün amelinden iki kırat eksilir.”1630
È ǾÉ ōǻÈƗǽÉ ǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗƾÈ ȇÊǄÈȇǺÈ ÌƥƤÈ ÊƟƢǈǳơ

ǞÈ ǸÊ Ǉ ō ǹō ÈƗƨÈ ǨÈ ȈÌ ǐÈ ƻÉ ǺÊ ÌƥƾÈ ȇÊǄÈȇǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ Ê ǇÉ ǁ È ƣƢ Ê ƸÈ ǏÌ ÈƗǺÌ ǷÊ ƧÈ ƔȂ È ƽÊ ǃÌ ÈƗǺÌ ǷÊ ǲÆ ƳÉ ǁ
È ÉǼǋ È ǂȈÌ ǿÈ ǃÉ ȆÊƥÈƗǺÈ ÌƥǹƢ
È ȂÈ ǿÉ ȁÇ È ÈȈǨÌ ǇÉ
ȄÈǼÈƬÌǫơǺÈ ǷÊ ~ǱȂ É ǬÉ ÈȇǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÈ ǇÉ ǁ È ƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ
È ǱȂ É ǬÉ ÈȇǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
È ǴǇÈ ȁ
Ê ǇÉ ǁÈ ǺÌ ǷÊ ơÈǀǿÈ ƪÈ ǠÌ ǸÊ Ǉ È ƪÈ ÌǻÈƗÈƗơȂÉǳƢÈǫnǹƢÈ Ê ǗơŚÈ ǫÊ ǵÇ ȂÌ Èȇǲō ǯ
É ǾÊ ǴÊ ǸÈ ǟÈ ǺÌ ǷÊ ǎ È ǬÈ ÈǻƢًƦÌǴǯÈ
ƾÊ ƴÊ ǈÌ ǸÌÈ ǳơơÈǀǿÈ ƣŏ ǁÈ ȁȅ
È ÊƛǱƢÈ È ǫǶō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
464- (548) Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem’in ashabından biri
olan, Ezdu Şenue kabilesinden Sufyan b. Ebi Zuheyr radıyallahu anh’den:
“Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem’in şö� yle buyurduğ� unu işittim: “Kim
bir köpek edinirse her gün amelinden iki kırat eksilir.” Dediler ki: “Sen

666 İmam Şafiî
bunu Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem’den mi işittin?” O da: “Şu mesci-
din Rabbine yemin ederim ki evet” dedi.1631
ǺÈ ÌƥơǱÈ ÈƘǇ È ǾÉ ōǻÈƗ ȅÊŏ ǂǐÌ ǸÊ ÌǳơƨÈ ǴÈ ǟÌ ȁ

È ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǶÈ È ǴǇÌ ÈƗ ǺÊ ÌƥƾÊ ÌȇǃÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÊ ǇÉ ǂÈ ÊǳǲÆ ƳÉ ǁȃ
È ƾÈ ǿÌ ÈƗǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÉ ÌƥơǱƢ È ǬÈ ǧÈ ƤÊ ÈǼǠÊ ÌǳơǺÈ ǷÊ ǂÉ ǐÈ ǠÌ ÉȇƢǸō ǟÈ ǅƢ Ç ōƦǟÈ
Èَّ‫لله‬ơ ǹō ÈƗ ƪÈ ǸÌ ǴÊ ǟÈ ƢǷÈ ÈƗ~Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǱƢ È ǬÈ ǧÈ ÇǂǸÌ ƻÈ ƨÈ ÈȇÊȁơǁÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
È ǴǇÈ ȁ
ǾÉ ÉƫǂÌ ǷÈ ÈƗ ǱƢ È ǶÈ Êƥ~ǱƢ
È ǬÈ ǧÈ nǾÉ ÈƫǁÌ ǁƢÈ Ǉ È ǬÈ ǧÈ ǾÊ ÊƦǼÌ ƳȄÈ
È ǳÊƛ ƢًǻƢǈÈ ÌǻÊƛ ǁƢō ǈÈ È ǧ ȏ َ‫ ا‬ǱƢ È ǬÈ ǧÈ nƢȀÈ ǷÈ ǂō ƷÈ
ǵÈ ǂō ƷƢ
È ȀÈ ÈƥǂÌ ǋ È ǀÊ ōǳơǹō Êƛ~Ƕō
É ǵÈ ǂō Ʒȅ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂÉ ǇÉ ǁ È ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ƢȀÈ ǠȈÈ ÊƦÈȇǹÌ ÈƗ
È ȀȈǧÊ ƢǷ
ƢǸÊ È ƤÈ ǿÈ ƿÈ ȄōƬƷ È ǺÊ ȈÌÈƫƽÈ ơǄÈ ǸÌÈ ǳơƶÈ ÈƬǨÈ ǧÈ nƢȀÈ ǠÈ ȈÌÈƥ
465- (1043) (Abdurrahmâ� n) b. Va’le el-Mısrî�’den: “Kendisi Abdullah b.
Abbas radıyallahu anhuma’ya ü� zü� mden sıkılan şarabın hü� kmü� nü� sormuş.
İ�bn Abbâ� s radıyallahu anhuma şö� yle demiş: “Bir adam Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem’e; bir tulum şarap hediyye etti. Rasulullah sallallahu aley-
hi ve sellem: “Bilmez misin ki, Allah bunu haram kılmıştır?” buyurdu.
Adam: “Hayır” dedi ve hemen birine birşeyler fısıldadı. Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem: “Ona ne fısıldadın?” diye sordu. Adam: “Şarabı satmasını
emrettim” dedi. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem: “Onun içilmesini ha-
ram kılan, satılmasını da haram kılmıştır” buyurdu. Bunun ü� zerine adam
iki tulumu da açtı ve içindekiler akıp gitti.”1632
È ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǅÇ ȁƢÈ É Ǘ ǺÌ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ǲÈ ÈƫƢÈǫǱƢ È ǬÈ ǧÈơǂً ǸÌ ƻ
È ǝƢÈ ÈƥȐÅ ƳÉ ǁ È ǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ƣƢÊ ǘō ƼÌ È ǫƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ
È ǳơǺÈ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ǢÈ ǴÈÈƥǱƢÈ
Éَّ‫لله‬ơǲÈ ÈƫƢÈǫ~ǱƢÈÈ ǫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÈ ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗǶÈ ǴÊ ǟÈ ƢǷÈ ÈƗǂÈ ǸÌ ƼÌ È ÈƥƢًǻȐÉَ‫ ا‬ǧÉَّ‫لله‬ơ
È ǳơǝƢ
nƢǿÈ ȂǟÉ ƢÈƦÈǧƢǿÈ ȂÉǴǸÈ ƴÈ
È ǧǵȂ
É ƸÉ ǌǳơ
Ŏ ǶÊ É ȀȈÈÌ ǴǟÈ ƪÌ ǷÈ ǂŏ Ʒ
É ƽÈ ȂȀÉ ÈȈÌǳơ
466- (1044) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’dan: “Ö� mer b. el-Hattab
radıyallahu anh’e bir adamın şarap sattığ� ı ulaştı ve şö� yle dedi: “Allah şarap

El-Müsned 667
satan falan kimsenin canını alsın! Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’in

şö� yle buyurduğ� unu bilmiyor mu?: “Allah Yahudilerin canını alsın! Onlara
iç yağları haram kılınınca eriterek sattılar.”1633
ǲÊ ǿÌ ÈƗǺÌ ǷÊ ȏƢÅ ƳÊ È ǁǹō ÈƗƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ

È ǽÉ ǂÉ ǐÊ ǠÌ ÈǼÈǧ ƤÊ ÈǼǠÊ Ìǳơȁ
È ǬÈ ǧÈ ƢȀÈ ǠȈÉ ÊƦÈǼÈǧ ơǂً ǸÌ ƻ
ǱƢ È ǲÊ ƼÌ ōǼǳơÊǂǸÈ ÈƯ ǺÌ ǷÊ ǝƢ É ÈƬƦÌÈǻ ƢōǻÊƛ ǾÉ Èǳ ơȂÉǳƢÈǫ ǩơÊ ǂÈ ǠÊ Ìǳơ
َ‫ ا‬ŏǻÊƛǆ
ȏȆ Êْ‫ إ‬ȁ
Ê Ìǻȍơ È Ǻŏ ƴÌÊ ǳơǺÈ ǷÊ ǞÉ ǸÈ ǈÌ ÈȇǺÌ ǷÈ ȁ È ǶÌ ǰÉ ȈÈÌ ǴǟÈ Èَّ‫لله‬ơƾÉ ȀÊ ǋÌ ÉƗȆŏǻÊƛ~Êَّ‫لله‬ơƾÉ ƦÌ ǟÈ
È ǾÉ ÈƬǰÈ ÊƟȐَ‫ ا‬ǷÈ ȁ
ǺÌ ǷÊ ǆ È ǿÈ ȁǂÉ ǐÊ ǠÌ Èƫȏَ‫ ا‬ȁƢ
Ì ǁƢȀÈ ōǻÊƜǧÈ ƢǿÈ ȂǬÉ ǈÌ Èƫȏَ‫ ا‬ȁƢ
Æ ƳÊ È ǿÈ ȂǠȈÉ ÊƦÈƫǹÌ ÈƗǶÉ ǯÉ ǂÉ Ƿƕ
È ǿÈ ȂǟÉ ƢÈƬƦÌÈƫȏَ‫ ا‬ȁƢ É
nǹƢ Ê ǘÈ ȈÌ ǌǳơ
ō ǲÊ ǸÈ ǟÈ
467- (1047) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’dan: “Irak halkından bir grup
insan bana: “Biz ü� zü� m ve hurma alıp bunu şarap yaparak satıyoruz” dediler.
Ben de: “Size Allah'ı, meleklerini, insanları ve cinleri şahit tutuyorum ki bunu
alıp satmanızı, şarap yapmanızı, içmenizi, sakalık yapmanızı size emretmiyo-
rum. Çü� nkü� bu şeytan işi, iğ� renç bir şeydir.”1634
ȄÈǳƢǠÈ ÈƫÉَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ Èْ‫ أ‬ǺÊ ǟÈ ƽÊ ƢÈǻǄŏ ǳơȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
È ǲÈ Êƥȍơơȁ
È ǧǶÈ ÈǼǤÈ Ìǳơȁ
ƢȀÈ ǟÈ ƢÈƬÌƥơǺÊ ǸÈ Êْ‫ إ‬ǂŎ ǐÈ Éƫȏ~ َ‫ ا‬ǱƢÈ È ǫǶō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ
ƢȀÈ ǘÈ ƼÊ Ǉ È ȀÈ ǰÈ ǈÈ ǷÌ ÈƗƢȀÈ ÈȈǓÊ ǁ
È ǹÌ ÊƛȁƢ È ǹÌ ÊƛƢȀÈ ÈƦÉǴƸÌ ÈȇǹÌ ÈƗƾÈ ǠÌ ÈƥǺÊ ÌȇǂÈ ǜÈ ōǼǳơÊǂȈÌ ƼÈ ÊƥȂÈ ȀÉ ǧÈ ǮÈ ÊǳƿÈ ƾÈ ǠÌ Èƥ
nÇǂǸÌ ÈƫǺÌ ǷÊ Ƣǟً ƢǏÈ ȁƢ
È ǿÈ ƽō ǁÈ
sellem şö� yle buyurdu: “Deve ve koyunları (sütlerini memeleri içinde yığ-
mak suretiyle) bol sütlü göstermeye çalışmayınız. Her kim sütü meme-
sinde hapsedilmiş bir hayvanı, bu hapsedişten sonra satın alırsa, onu
sağması sırasında iki re’y arasında muhayyerdir: Dilerse o hayvanı
kendi mülkiyetinde tutar, isterse onu bir sâ’ hurma ile birlikte sahibine
geri verir.”1635

1634 Sahih. Şafii Sunen (17292) Malik, Muvatta (2/842)
668 İmam Şafiî
ȄÈǳƢǠÈ ÈƫÉَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ Èْ‫ أ‬ǺÊ ǟÈ ƽÊ ƢÈǻǄŏ ǳơȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
È ǲÈ Êƥȍơơȁ
È ǧǶÈ ÈǼǤÈ Ìǳơȁ
ƢȀÈ ǟÈ ƢÈƬÌƥơǺÊ ǸÈ Êْ‫ إ‬ǂŎ ǐÈ Éƫȏ~ َ‫ ا‬ǱƢÈ È ǫǶō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ
ƢȀÈ ǘÈ ƼÊ Ǉ È ȀÈ ǰÈ ǈÈ ǷÌ ÈƗƢȀÈ ÈȈǓÊ ǁ
È ǹÌ ÊƛȁƢ È ǹÌ ÊƛƢȀÈ ÈƦÉǴƸÌ ÈȇǹÌ ÈƗƾÈ ǠÌ ÈƥǺÊ ÌȇǂÈ ǜÈ ōǼǳơÊǂȈÌ ƼÈ ÊƥȂÈ ȀÉ ǧÈ ǮÈ ÊǳƿÈ ƾÈ ǠÌ Èƥ
nÇǂǸÌ ÈƫǺÌ ǷÊ Ƣǟً ƢǏÈ ȁƢ
È ǿÈ ƽō ǁÈ
sellem şö� yle buyurdu: “Deve ve koyunları (sütlerini memeleri içinde yığ-
mak suretiyle) bol sütlü göstermeye çalışmayınız. Her kim sütü meme-
sinde hapsedilmiş bir hayvanı, bu hapsedişten sonra satın alırsa, onu
sağması sırasında iki re’y arasında muhayyerdir: Dilerse o hayvanı
kendi mülkiyetinde tutar, isterse onu bir sâ’ hurma ile birlikte sahibine
geri verir.”1636
ȄÈǳƢǠÈ ÈƫÉَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ

È ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǺȇÊ
È ŚǇ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƣȂ È ŎȇÈƗǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
َ‫ ا‬ǂǸÌ ÈƫǺÌ ǷÊ Ƣǟً ƢǏÈ ȁƢ
ȏÇ È ǿÈ ƽō ǁ~ È ǱƢÈ È ǫǾÉ ōǻÈƗȏَّ‫ا‬ÊƛǾÉ ǴÈ ưÌ ǷÊ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ǾÉ ǼÌ ǟÈ
nƔơÈ ǂÈ ǸÌ ǇÈ
470- (724/1) Ebu Hureyre radıyallahu anh’den aynısı. Ancak bu rivayet-
te: “Buğ� day değ� il, bir ö� lçek kuru hurmayla iade eder” şeklindedir.1637
Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǹō ÈƗǶÌ ȀÉ ǼÌ ǟÈ ȄÈǳƢǠÈ ÈƫÉَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ

nǾÉ ÈȈǧÊ ȂÌ ÈƬǈÌ ÈȇȄōƬƷ
È ǾÉ ǠÌ ÊƦÈȇȐÈَ‫ ا‬ǧƢǷƢً ǠÈ
È ǗǝƢ È ÈƬÌƥơǺÈ ǷÊ ~ǱƢÈ È ǫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
È ǴǇÈ ȁ
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Kim bir yiyecek satarsa, onu tamamen
eline geçirmeden satmasın.”1638

El-Müsned 669
Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
nǾÉ ǔÈ ÊƦǬÌ ÈȇȄōƬƷ È ǾÉ ǠÌ ÊƦÈȇȐÈَ‫ ا‬ǧƢǷƢً ǠÈ
È ǗǝƢÈ ÈƬÌƥơǺÈ ǷÊ ~ǱƢÈ È ǫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
È ǴǇÈ ȁ
472- (725/1) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’dan: Nebî� sallallahu
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Yiyecek satacak olan teslim almadan
satmasın.”1639
È ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǅÇ ȁƢÈ É Ǘ ǺÌ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ǹÌ ÈƗǵƢÉ ǠÈ ǘǳơ
ō ȂÈ ȀÉ ǧÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
É ǇÉ ǁ È ǾÉ ǼÌ ǟÈ ȄȀÈ ÈǻȅǀÊ ōǳơƢǷō ÈƗ~ǱƢÈ
È ǫƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ
nǾÉ ǴÈ ưÌ ǷÊ ȏَّ‫ا‬ÊƛƔÇ ȆÌ ǋ É ƤÉ ǈÊ ƷÌ ÈƗȏَ‫ ا‬ȁ
È ǲō ǯ È ǾÊ ÊȇÌƗǂÈ ÊƥǅƢ
Ç ōƦǟÈ ǺÉ ÌƥơǱƢÈ È ǫȁȄÈ
È ǧȂÌ ÈƬǈÌ ÉȇȄōƬƷ È ǝƢÈ ÈƦÉȇ
aleyhi ve sellem’in yasakladığ� ı şey yiyeceğ� i teslim almadan satmaktır.” İ�bn
Abbas radıyallahu anhuma kendi gö� rü� şü� nü� sö� yledi ve dedi ki: zannederim
bu konuda herşey aynıdır.”1640
Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǅÇ ȁƢÈ É ǗǺÌ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǹÌ ÈƗ ǵƢÉ ǠÈ ǘǳơ
ō ȂÈ ȀÉ ǧÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
É ǇÉ ǁ È ǾÉ ǼÌ ǟÈ ȄȀÈ Èǻ ȅǀÊ ōǳơƢǷō ÈƗ ǱƢÈÈ ǫ ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ
ǾÉ ǴÈ ưÌ ǷÊ ȏَّ‫ا‬ÊƛƔÇ ȆÌ ǋ
È ǲō ǯ É ƤÉ ǈÊ ƷÌ ÈƗȏَ‫ ا‬ȁ
È ǾÊ ÊȇÌƗǂÈ ÊƥǅƢ
Ç ōƦǟÈ ǺÉ ÌƥơǱƢÈ È ǫǒ È ÈƦǬÌ ÉȇȄōƬƷ È ǝƢÈ ÈƦÉȇ
474- (726/1) Tavus rahimehullah’tan: “İ�bn Abbas radıyallahu anhu-
ma dedi ki: “Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’in yasakladığ� ı şey yiye-
ceğ� in teslim almadan satılmasıdır.” İ�bn Abbas radıyallahu anhuma gö� rü� şü� -
nü� sö� ylemiştir. Bu konuda herşeyin yiyeceklerle aynı hü� kü� mde olduğ� unu
sanıyorum.”1641
Ç ōƦǟÈ ǺÈ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÈ ƦÌ ǟÈ ƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ

ǅƢ È ǶÊ ǇƢ Ê ǬÈ ÌǳơǺÊ ǟÈ ƾÇ ȈǠÊ Ǉ
È ǫƢȀÈ ǔÈ ÊƦǬÌ ÈȇǹÌ ÈƗǲÈ ƦÈÌ ǫƢȀÈ ǠȈÈ ÊƦÈȇǹÌ ÈƗƽÈ ơǁÈ ÈƘǧÈ ǮÈ ÊƟƢÈƦǇȆ
ǱƢÈ È ǧÊǦÈ È ǴǇ
È ǲÇ ƳÉ ǁ È ǺÌ ǟÈ ǾÉ ÉǳÈƘǈÌ ÈȇǲÆ ƳÉ ǁÈ ȁÈ
670 İmam Şafiî
Èِ‫ أ‬ǂÈ Èǻ ƢǸȈ

ǾÉ ōǻȋȃ È ǧÊ ǮÈ ÊǳƿÈ ȁ
È ǮÆ ÊǳƢǷ È ǱƢÈ È ǫ ǮÈ ÊǳƿÈ ǽÈ ǂÊ ǯÈ ȁ È ǩÊ Ê ǁȂÌÈ ǳƢÊƥ ǩÊÉ ǁȂÌÈ ǳơǮÌ È ǴÊƫ ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÉ Ìƥơ
È ȀÈ ǟÈ ƢÈƬÌƥơȅǀÊ ōǳơǺÊ ǸÈ ōưǳơǺÈ ǷÊ ǂÈ ÈưǯÌ ÈƘÊƥǾÉ ǼÌ ǷÊ ƢǿÈ ơǂÈ ÈƬǋơȅ
ȂÈÌ ǳȁƢ Ì ǀÊ ōǳơƢȀÈ ÊƦƷƢ Ê Ǐ È ǺÌ ǷÊ ƢȀÈ ǠȈÈ ÊƦÈȇǹÌ ÈƗƽÈ ơǁÈ ÈƗ
ǅÆ ƘÌÈƥǾÊ ǠÊ ȈÌÈƦÊƥǺÌ ǰÉ ÈȇǶÈÌ ǳǾÉ ǼÌ ǷÊ ƢǿÈ ơǂÈ ÈƬǋơȅ
Ì ǀÊ ōǳơƢȀÈ ǟÈ ƢÈƥ
475- (865) el-Kasım’dan: “Abdullah b. Abbas radıyallahu anhuma’ya bir
adamın: “Selem yoluyla bir parça kumaş satın alan bir kimse, teslim almadan
ö� nce onu satmak istese hü� kmü� nedir?” diye sorarken işittim. İ�bn Abbas radı-
yallahu anhuma da: “Bu, gü� mü� şü� gü� mü� ş karşılığ� ında satmak gibidir” dedi ve
bu tarz alışverişi hoş gö� rmedi.”1642
Malik dedi ki: “Anladığ� ımıza gö� re, o adam, aldığ� ı malı tekrar satın aldığ� ı
kimseye alış fiyatından daha fazlasına satmak istemiştir. Eğ� er başka birisine
satacak olsaydı, bunun bir mahzuru olmazdı.”1643
È ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇÈ ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ç ȀÈ ǋÊ ǺÊ Ìƥơ ǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ Ìƥơ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǂÈƬǌÌ ÈȇǹÌ ÈƗ ȏَّ‫ا‬Êƛ ǞÊ ÊƟƢÈƦÌǴÊǳ ǾÉ ÉǳƢǸÈ
ǕÊ Æ Ƿ
È ǧ ǱƢ È ǾÉ Èǳȁơ
È ƾً ƦÌ ǟÈ ǝƢ
È ÈƥǺÌ Ƿ~
È ǱƢÈ È ǫ ǶōÈ ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
nǝƢ
É ÈƬƦÌ ǸÌÉ ǳơ
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Kim bir köle satar da kölenin malı olur-
sa, kölenin malı, alıcısı şart koşmadıkça satıcısına aittir.”1644
ƵƢ È ÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥƔÊ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ

Ç ÈƥǁȆ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ Ƶơ É ƾō ǬÈ ÌǳơǶÇ ÊǳƢǇ È ǺÉ ÌƥƾÉ ȈǠÊ ǇƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǶÊ ȈǰÊ ƷÈ ǺÌ ǟÈ ȆŌ ǨÊ ȈÌ Ǐ É ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǽÉ ǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗǾÉ ōǻÈƗƤÇ ǿÈ ȂÌ Ƿ
È ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ È ǺÊ Ìƥǹơ
È ȂÈ ǨÌ Ǐ
È ǺÌ ǟÈ
ǶÈÌ ǳÈƗ~Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ÊǳǱƢÈ
É ǇÉ ǁȆ È ǫǱƢÈ È ǫǾÉ ōǻÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ Ê ǺÊ Ìƥ
È ǵÇ ơǄÈ Ʒ
ǶȈ Æ ǰÊ Ʒ È ǫ~ǵƢÈ ǠÈ ǘǳơ
È ǱƢÈ ō ǞȈÉ ÊƦÈƫǮÈ ōǻÈƗǮÈ ÊǳƿÈ ǺÌ ǷÊ Éَّ‫لله‬ơƔƢÈ ǋƢ È ǸÈ ǯ È ȁÌ ÈƗȆÊǼǤÌ ǴÉ ƦÌÈȇǶÈÌ ǳÈƗȁÌ ÈƗƘÌōƦÈǻÉƗ
ȄōƬƷƢ È ǗǺō ǠȈÈ ÊƦÈƫȏ~
È ǷƢً ǠÈ َ‫ ا‬Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁ È ǱƢ È ǬÈ ǧÈ Êَّ‫لله‬ơǱȂ
È ǇÉ ǁƢÈ ÈȇȄÈǴÈƥ
1644 Sahih. Buhari (2379) Muslim (1543) Ebu Davud (3433) Tirmizi (1244)
El-Müsned 671
nǾÉ ÈȈǧÊ ȂÌ ÈƬǈÌ Èƫȁ

È ǾÉ ÈȇÊǂÈƬǌÌ Èƫ
477- (727/1) Hakim b. Hizam radıyallahu anh’den: “Rasulullah sallal-
lahu aleyhi ve sellem bana şö� yle buyurdu: “Yiyecek sattığın bana haber
verilmedi mi – veya bana ulaşmadı mı?” veya Allah’ın dilediğ� i şekilde sö� y-
ledi – Hakim: “Evet ey Allah’ın Rasulü� !” dedi. Rasulullah sallallahu aleyhi ve
sellem şö� yle buyurdu: “Yiyecek satın aldığında tamamen teslim almadık-
ça satmayın.”1645
ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ Ƣǔً ÌȇÈƗǮÈ ÊǳƿÈ ƔƢÆ ǘÈ ǟÈ ȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗƲÇ ÌȇǂÈ ƳÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇ
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ǾÉ ǼÌ ǷÊ ǾÉ ǠÈ ǸÊ Ǉ È ǺÌ ǟÈ ƨÈ ǸÈ ǐÌ ǟÊ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ
Ê ǺÊ ÌƥǶÊ ȈǰÊ Ʒ
È ǾÉ ōǻÈƗ ǵÇ ơǄÈ Ʒ
Ƕō
È ǴǇÈ ȁÈ
478- (727/2) Hakim b. Hizam, Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’den ay-
nısını rivayet etti.1646
Ê ǺÊ ÌƥǶÊ ȈǰÊ Ʒ
È ǫǵÇ ơǄÈ Ʒ
ǱƢÈ È ǺÌ ǟÈ ǮÇ ǿÈ ƢǷÈ ǺÊ ÌƥǦÈ ǇȂ É ÉȇǺÌ ǟÈ ƣȂ È ŎȇÈƗǺÌ ǟÈ ƨÉ ǬÈ ŏưǳơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȅƾÊ ǼÌ ǟÊ ǆ
È ȈÈÌ ǳƢǷ
È ǞÊ ȈÌÈƥǺÌ ǟÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÉ ǇÉ ǁȆ È ÊǻƢȀÈ Èǻ
479- (727) Hakim b. Hizam dedi ki: “Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sel-
lem beni yanımda olmayan şeyin satışından yasakladı.”1647
Ç ǨÈ ƻ
ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ǥƢ É ǺÊ ÌƥƾÊ ǴÈ ƼÌ ǷÈ ǺÌ ǟÈ ƤÇ ÌƟƿÊ ȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇÈ ǺÉ ÌƥƾÉ ȈǠÊ ǇƢ
Ʊơ
È ǂÈ ƼÌ È ǳơǹō ÈƗȄǔÈ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÈ ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
Ê ǸÈ ǔǳƢ
ǹƢ ō Êƥ
480- (723) Aişe radıyallahu anha’dan: Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve
sellem satın alınan maldan elde edilen menfaat ve gelirin, sorumluluk ve risk
1645 Sahih ligayrihi. Ahmed (3/403) Beyhaki (5/312)

1647 Sahih. Şafii, Sunen (11582) Tirmizi (1233)
672 İmam Şafiî
çeken kimseye ait oluşuna hü� kmetti.1648
È ǫ ǥƢ
ǱƢÈ Ç ǨÈ ƻ È ÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ ƤÇ ÌƟƿÊ ȆÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǶÊ
É ǺÉ ÌƥƾÉ ǴÈ ƼÌ ǷȆ É ȀōƫÈƗ ȏ È ÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ȄÈǳÊƛǾÊ ȈǧÊƪÌ ǸÈ ǏƢ
È ƼÈÈ ǧƤÇ ȈÌ ǟÈ ȄÈǴǟÈ ǾÉ ǼÌ ǷÊƩÉ ǂÌ ȀÈ ǛÈ Ƕō ÉƯǾÉ ÉƬÌǴǴÈ ǤÌ ÈƬǇƢÈ
Ì ǧƢǷً Ȑَ‫ ا‬ǣÉ ƪÉ ǠÌ ÈƬÌƥơ
ƵÊÌ ȁǁÈ ÈƗǱƢ È ǬÈ ǧÈǾÉ ÉƫǂÌ ÈƦƻÌ ÈƘǧÈƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ƪÉ ȈÌÈƫÈƘǧÈǾÊ ÊƬǴō ǣÈ ƽŏ ǂÈ ÊƥȆÈ
ō ǴǟÈ ȄǔÈ È ǽÊ ƽŏ ǂÈ ÊƥȆÊǳȄǔÈ ǬÈ ǧÈÊǄȇÊǄǠÌÈ ǳơ
È ǫȁ
ȄǔÈ È ǫǶō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ
È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗȆÊǼÌƫǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǹō ÈƗǽÉ ǂÌ ÊƦƻÌ ÈƘǧÈƨÈ ōȈǌÊ ǠÌÈ ǳơǾÊ ȈÈÌ ǳÊƛ
ƧÉ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗƢǷ È ǾÉ ÉƫǂÌ ÈƦƻÌ ÈƘǧÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ȄÈǳÊƛƪÌ É ǴƴÊ ǠÈÈ ǧǹƢ Ê ǸÈ ǔǳƢ ō ÊƥƱơÈ ǂÈ ƼÌÈ ǳơǹō ÈƗơÈǀǿÈ ǲÊ ưÌ ǷÊ ȆǧÊ
ƔÇ ƢǔÈ È ǫǺÌ ǷÊȆÈ ō ǴǟÈ ǂÈ ǈÈ ÌȇÈƗƢǸÈ È ǧ~ǂÉ ǸÈ ǟÉ ǱƢ È ǬÈ ǧÈǶō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ
ȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÊ ǇÉ ǁÈ ǺÌ ǟÈ ÆƨōǼǇ É ǾÊ ȈǧÊȆÊǼƬÌ ǤÈ ǴÈÈƦÈǧǪō ƸÌ È ǳơȏَّ‫ا‬ÊƛǾÊ ȈǧÊƽÌ ǁÊ ÉƗǶÈÌ ǳȆŏǻÈƗǶÈ Éَّ‫ لله‬È ǾÉ ÉƬȈǔÈ
É ǴǠÌ Èȇ ơȁ ÌÈǫ
nǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ Ê ǇÉ ǁÈ ƨÈ ōǼǇÉÉ ǀǨŏ ÈǻÉƗȁÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ƔƢÈ ǔÈ È ǫ ƽŎ ǁÉ ÈƘǧÈ Ƕō
Ê È ǫȅǀÊ ōǳơǺÈ ǷÊ Ʊơ É ǹÌ ÈƗȆÊǳȄǔÈ ǬÈ ǧÈ ƧÉ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǾÊ ȈÈÌ ǳÊƛƵơ
ō ǴǟÈ ǾÊƥȄǔÈ
ǾÉ ÈǳȆÈ È ǂÈ ƼÌ È ǳơÈǀƻƕ È ǂÈÈ ǧ
481- (723/1) Mahled b. Hufaf dedi ki: “Bir kö� le satın aldım ve onu çalış-
tırdım. Sonra onun bir kusurunu gö� rdü� m ve Ö� mer b. Abdillaziz’in huzurunda
davacı oldum. Benim kö� leyi sahibine iade etmeme ve kö� lenin kazancını da
sahibine vermeme hü� kmetti. Urve’ye gittim ve bunu haber verdim. Dedi ki:
“Bu akşam ona gidip Aişe radıyallahu anha’nın bu gibi konularda Nebî� sallal-
lahu aleyhi ve sellem’in: “Gelir sorumluluğa bağlıdır” şeklinde hü� kmettiğ� i-
ni haber veririm” Ben de hemen Ö� mer’e gidip Urve’nin Aişe radıyallahu anha
yoluyla Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’den haber verdiğ� ini anlattım. Ö� mer
b. Abdilaziz bunun ü� zerine dedi ki: “Verdiğ� im karar benim için çok kolaydır.
Allah biliyor ki ben onunla sadece hakkın yerine gelmesini istedim. Şimdi
bana o konu da Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’in bir sü� nneti ulaştı. Ö� merin
kararını reddediyor ve Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’in sü� nnetini uy-
guluyorum” Sonra Urve, Ö� mer b. Abdilaziz’e gitti. O da aleyhime hü� kmettiğ� i
geliri karşı taraftan geri almama karar verdi.”1649
1648 Hasen ligayrihi. Şafii, Sunen (11349) Tirmizi (1285) Ebu Davud (3508) Nesai
(4495) İ�bn Mace (2242)
1649 Sahih ligayrihi. Ebu Davud (3509)
El-Müsned 673
Èْ‫ أ‬ǺÊ ǟÈ ƽÊ ƢÈǻǄŏ ǳơȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ȁ

ƱÊ ǂÈ ǟÌ ȋơ È ǹƢ È ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
È ōƦƷ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǺÊ ǟÈ ȄȀÈ Èǻ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ
ƧÊ ǀÈ ÈƥƢÈǼǸÌÉ ǳơȁ
È ƨÊ ǈÈ ǷÈ Ȑَ‫ ا‬ǸÌÉ ǳơ
hi ve sellem mulamese ve munabezeden yasakladı.1650
(Munabeze: Taze hurmanın, kuru hurma karşılığ� ında satılmasıdır. Mü� -
lâ� mese: Elbiseyi açıp, evirip çevirmeden elini değ� mesi ve değ� ince de satış
muâ� melesinin tamam olmasıdır.)
ƨÈ ÈǼȇƾÊ ǸÌÈ ǳơƪÉ ǷÌ ƾÊ ǫÈ~ǱƢÈ È ǫƧÈ Ǆō ÈƥȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥǶÊ ǇƢÊ ǬÈ ÌǳơǺÊ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǶÆ ǴÊ ǈÌ ǷƢ
ǹÌ ÈƗ ƩÉ ƽÌ ǁÈ ÈƘǧÈ ǩƢ Ç ÈǼǠÈ Êƥ ƢȀÈ ǼÌ ǷÊ ƔÇ ǄÌ Ƴ É Ɣơً ǄÈ ƳÌ ÈƗ ƪÌ ÈƟǄŏ ƴÈ
É ǲŎ ǯ É ǧ ƩÌ ǂÈ ƸÊ Éǻ ƾÈ
Ì ǫ ơǁȁً ǄÉ Ƴ
È ƩÉ ƾÌ ƳÈ ȂÈ Èǧ
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÈ ǇÉ ǁ È ǹō ÊƛƨÊ ÈǼȇƾÊ ǸÌÈ ǳơǲÊ ǿÌ ÈƗǺÌ ǷÊ ǲÆ ƳÉ ǁȆ
È ÊǳǱƢ É ȀÈ ǼÌ ǷÊ ǝƢ
È ǬÈ ǧÈ ơƔً ǄÌ ƳƢ È ÈƬÌƥÈƗ
ō ǮÈ ÊǳƿÈ ǺÌ ǟÈ ƪÌ
ǾÉ ǼÌ ǟÈ ƩÉ ǂÌ ÊƦƻÌ ÉƘǧÈ ǲÊ ƳÉ ǂǳơ É ǳÈƘǈÈ È ǫ ƪÇ ŏȈǸÈ Êƥ Ȇŋ Ʒ
È ǧ ǱƢÈ È ǝƢ È ÈƦÉȇǹÌ ÈƗ ȄȀÈ Èǻ Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ
~ơǂً ȈÌ ƻÈ
483- (947) “el-Kasım b. Ebi Bezze şö� yle dedi: “Medine’ye geldim ve
kesilip parçalara ayrılmış develer gö� rdü� m. Her parçada boyun kısımları da
vardı. Bunlardan bir parça satın almak istedim. Medine’lilerden biri bana:
“Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem, diri hayvan karşılığ� ında ö� lü� (kesil-
miş) hayvan satılmasını yasakladı” dedi. Bunu sö� yleyen kişinin durumunu
araştırdım, bana onun hayırlı bir kimse olduğ� unu haber verdiler.”1651
Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƨÊ ǷÈ ÈƗȂÌ ōƬǳơȄÈǳȂÌ Ƿ

ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǅƢ È ƶÇ ÊǳƢǏȆÈ ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƶȈ Ç ƴÊ ÈǻȆÊƥÈƗǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ê ȂÈ ÈȈƸÌ
ǹơ È ǳƢÊƥǶÊ Ƹō È ǾÉ ōǻÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
Ì ǴǳơǞÈ ȈÌÈƥǽÈ ǂÊ ǯ ŏ ǂǰÌ Èƥ
Ê ƾŏ ǐǳơÇ
È Ǫȇ
484- (948) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’dan: “Ebu Bekr es-Sıddık ra-
dıyallahu anh canlı hayvan karşılığ� ında et satmayı çirkin gö� rü� rdü� .”1652

1651 Hasen. Şafii, Sunen (11140) Muslim b. Halid zayıftır. Bkz.: Beyhaki (5/296)
Hakim (2/35)
674 İmam Şafiî
Ç ÊƬǟÈ ǺÊ ÌƥǹƢ

ǺÌ ǟÈ ǪȈ È ǸÈ ȈÈÌ ǴǇ
É ǺÌ ǟÈ ǆ Ç ȈÈÌ ǫ ǺÊ ÌƥƾÊ ȈÌ ǸÈ Ʒ
É ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ
ÈśÊǼǈǳơ
ŏ ǞÊ ȈÌÈƥǺÌ ǟÈ ȄȀÈ ÈǻǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÇ
È ǂÊƥƢƳÈ
485- (559) Cabir radıyallahu anh’den: Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve
sellem birkaç yıllığ� ına satışı yasakladı.1653
Ç ÊƬǟÈ ǺÊ ÌƥǹƢ

ǺÌ ǟÈ ǪȈ È ǸÈ ȈÈÌ ǴǇ É ǺÌ ǟÈ ǆÇ ȈÈÌ ǫ ǺÊ ÌƥƾÊ ȈÌ ǸÈ Ʒ
É ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ǺÌ ǟÈ ȄȀÈ ÈǻǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÈ ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊǂÊƥƢƳÈ
ś È ÊǼǈǳơ
ŏ ǞÊ ȈÌÈƥ
… (559/2) Cabir radıyallahu anh’den: Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve
sellem birkaç yıllığ� ına satışı yasakladı.1654

È ǴǇÈ ȁ È ǺÌ ǟÈ ÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǹƢ
È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ÇǂÊƥƢƳ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ǾÉ ǴÈ ưÌ ǷÊ
486- (559/1) Cabir radıyallahu anh, Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’den
È ǫÇǂÊƥƢƳ
ǲÊ ƼÌ ōǼǳơǞÊ ȈÌÈƥǺÌ ǟÈ ÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơǺÈ ÌƥơƪÉ ȈÌ ȀÈ Èǻ~ǱƢÈ È ǺÌ ǟÈ ȁÇǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
nƨً ǷÈ ȁƢ
È ǠÈ ǷÉ
487- (571) Cabir radıyallahu anh dedi ki: “İ�bnu’z-Zubeyr, hurma satışın-
dan ve muavemeden (aynı akit içerisinde bir kaç yıllığ� ına yapılan satıştan)
yasakladı.”1656
É ǬÉ ÈȇÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÈ ÌƥǂÈ ÊƥƢƳ

ƪÉ ȈÌ ȀÈ Èǻ~ǱȂ È ǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ
È ǞÈ ǸÊ ǇÇ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
nƨً ǷÈ ȁƢ
È ǠÈ Ƿ
É ǲÊ ƼÌ ōǼǳơǞÊ ȈÌÈƥǺÌ ǟÈ ÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơǺÈ Ìƥơ
El-Müsned 675
… (571/1) Cabir radıyallahu anh dedi ki: “İ�bnu’z-Zubeyr, hurma satışın-

dan ve muavemeden (aynı akit içerisinde bir kaç yıllığ� ına yapılan satıştan)
yasakladı.”1657
ÉƅơȄōǴǏ
È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
Ê ƴÌ ōǼǳơǺÊ ǟÈ ȄȀÈ ÈǻǶō
Ǌ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
È ǴǇÈ ȁ
488- (666) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’dan: “Nebî� sallallahu aleyhi ve
sellem pazarlığ� ı kızıştırmaktan yasakladı.”1658
È ǫƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƣƢ

È ǫǱƢÈ
ǱƢÈ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǹƢ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
nơȂǌÉ ƳƢ È ÈǼÈƫȏ~
É ǇÉ ǁÈ
hi ve sellem şö� yle buyurdu: “Pazarlığı kızıştırmayın.”1659
Èْ‫ أ‬ǺÊ ǟÈ ƽÊ ƢÈǻǄŏ ǳơȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷÈ ȁ

ǺÊ ǟÈ ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƱÊ ǂÈ ǟÌ ȋơ È ǹƢ É ÈȈǨÌ ǇƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǺȇÊ

ȄōǴǏ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƣȂ
È ŚǇ È ŎȇÈƗǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
È ǴǇÈ ȁ

1660 Sahih.
676 İmam Şafiî
nǒ Ç ǠÌ ÈƥǞÊ ȈÌÈƥȄÈǴǟÈ ǶÌ ǰÉ ǔÉ ǠÌ ÈƥǞÌ ÊƦÈȇȏ~
َ‫ ا‬ǱƢÈ È ǫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
È ǴǇÈ ȁ
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Biriniz, diğerinin satışı üzerine satış
yapmasın.”1662
Èْ‫ أ‬ǺÊ ǟÈ ƽÊ ƢÈǻǄŏ ǳơȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǹƢ

ǹō ÈƗ ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƱÊ ǂÈ ǟÌ ȋơ È ǮÆ ÊǳƢǷƢ
nǒ Ç ǠÌ ÈƥǞÊ ȈÌÈƥȄÈǴǟÈ ǶÌ ǰÉ ǔÉ ǠÌ ÈƥǞÌ ÊƦÈȇȏ~ È ǫǶō
َ‫ ا‬ǱƢÈ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǇÉ ǁÈ
hi ve sellem şö� yle buyurdu: “Biriniz, diğerinin satışı üzerine satış yap-
masın.”1663
È ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ȅÊŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
nǾÊ ȈƻÊ ÈƗǞÊ ȈÌÈƥȄÈǴǟÈ ǲÉ ƳÉ ǂǳơ ō ǞȈ É ÊƦÈȇȏ~
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ
È ǇÉ ǁ
494- (669/1) Ebu Hureyre radıyallahu anh’den: Rasû� lullah sallalla-
hu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Kişi, kardeşinin satışı üzerine satış
yapmasın.”1664
È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǺȇÊ

ȄōǴǏ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƣȂ
È ŚǇ È ŎȇÈƗǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
È ǴǇÈ ȁ
sellem’den aynısı.1665
nƽÇ ƢÈƦÊǳǂÆ ǓƢÊ Ʒ È ǞÌ ÊƦÈȇȏ~
َ‫ ا‬ǱƢÈ È ǫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
È ǴǇÈ ȁ
1665 Sahih.
El-Müsned 677

aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Şehirli, köylü adına satış yapamaz.”1666
ȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÈ ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÇ È ǺÌ ǟÈ ÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǹƢ

È ǂÊƥƢƳ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ǺÌ ǷÊ ǶÌ ȀÉ ǔÉ ǠÌ ÈƥÉَّ‫لله‬ơ ǩÉ ǃÉ ǂÌ ÈȇǅƢ
È ōǼǳơơȂǟÉ ƽÈ ƽÇ ƢÈƦÊǳ ǂÆ ǓƢ
Ê Ʒ
È ǞÌ ÊƦÈȇȏ~َ‫ ا‬ǱƢÈ È ǫ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
È ǴǇÈ ȁ
Ç ǠÌ Èƥ
nǒ
sellem şö� yle buyurdu: “Şehirli, köylü adına satış yapmasın. Bırakın da
Allah insanları birbirlerinden rızıklandırsın.”1667

nǞÈ ŏ ǬŎ ǴÈÈƫȏ~
È ǴǈǳơơȂ َ‫ ا‬ǱƢÈ È ǫǶō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
hi ve sellem şö� yle buyurdu: “Satılık malları (yolda) karşılamayın.”1668
ȆÈ ǓÊ ǁ È ǂǰÌ ǟÊ ǺÌ ǟÈ ÊŉǂÊ ǰÌ

Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƨÈ ǷÊ
È ǅƢ È ǳơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
nǅƢÊ Èȇƾŏ ǳơȄÈǳÊƛȏَ‫ ا‬ȁÊ Èْ‫ أ‬ǳÊƛȏَ‫ ا‬ȁ
È ǁƾÈ ÌǻȋơȄÈ È ƔÊ ƢǘÈ ǠÌÈ ǳơȄÈǳÊƛơȂǠȈÉ ÊƦÈƫȏ~ َ‫ ا‬ǱƢÈ È ǫǾÉ ōǻÈƗƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ
499- (537) İ�krime’den: İ�bn Abbas radıyallahu anhuma dedi ki: “Bağ� ış ge-
lene kadar, nadir bulunan şeye ve harmana kadar diyerek satış yapılmaz.”1669
ǾÉ ōǻÈƗǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈǠÊ ǇÈ ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÉ ÌƥǶȈ
ǾÉ ǴÉ ǏÌ ÈƗǽÉ ƾÈ ǼÌ ǟÊ ǆ
È ȈÈÌ ǳǲÇ ƳÌ ÈƗȄÈǳÊƛƢًƠȈÌ ǋ
È ǲÉ ƳÉ ǂǳơ
ō ǞȈ È ÊƦÈȇǹÌ ÈƗƢǇً ƘÌÈƥȃǂÈ Èȇȏَ‫ ا‬ǹƢ È ǯÈ
500- (536) Nafi, İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’dan: “İ�bn Ö� mer radıyal-

1667 Hasen. Muslim (1522)
1668 Sahih. Şafii Sunen (11508) Muslim (1519)
678 İmam Şafiî
lahu anhuma kişinin aslı yanında olmayan bir şeyi vadeli olarak satmasında
sakınca gö� rmezdi.”1670
ǾÉ ǴÈ ưÌ ǷÊ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ

501- (536/1) İ�bn Cureyc, Nafi yoluyla İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’dan
ǺÊ ǟÈ ÇǁƢǈÈ ÈȇǺÊ ÌƥǹƢ É ǺÌ ǟÈ ƧÈ ƾÈ ȈÌÈƦǟÉ ǺÊ ÌƥȄǇȂ

È ǸÈ ȈÈÌ ǴǇ È ǷÉ ǺÌ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇÈ ǺÉ ÌƥƾÉ ȈǠÊ ǇƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǶÊ ÈǼǤÈ ÌǳơÊǂȀÌ ǛÈ ȄÈǴǟÈ ǥȂ
ǺÊ ÈƦōǴǳơȁ Ê ǐǳơŎ ǞÈ ȈÌÈƥǽÉ ǂÈ ǰÌ ÈȇǹƢ È ǾÉ ōǻÈƗƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǯ Ç ōƦǟÈ ǺÊ Ìƥơ
È ǅƢ
ǲÇ ȈÌ ǰÈ Êƥȏَّ‫ا‬ÊƛǶÊ ÈǼǤÈ Ìǳơǝȁ
Ê ǂÉ ǓȆÉ ǧÊ
502- (539) Suleyman b. Yesar’dan: “İ�bn Abbas radıyallahu anhuma ko-
yunun ü� zerindeki yü� nü� n ve tartılmadıkça koyunun memesindeki sü� tü� n satı-
şını çirkin gö� rü� rdü� .”1672
ȄōǴǏÈ Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ

È ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇÈ ǺÌ ǟÈ ȅÊ É ÈȈǨÌ ǇÉ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǂÈƬǌÌ ÈȇǹÌ ÈƗ ȏَّ‫ا‬Êƛ ǞÊ ÊƟƢÈƦÌǴÊǳ ƢǿÈ ǂÉ ǸÈ ÈưǧÈ ǂÈ ōƥƚÈ Éƫ ǹÌ ÈƗ ƾÈ ǠÌ ÈƥȐÅ ƼÌ Èǻ ǝƢ
ǕÊ È ÈƥǺÌ Ƿ~
È ǴǇÈ ȁ
nǝƢ
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Kim meyvesi olgunlaştıktan sonra hur-
ma ağacı satarsa, şart koşmadığı sürece, meyvesi satıcıya aittir.”1673
ȄōǴǏ È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
È ǂÈƬǌÌ ÈȇǹÌ ÈƗ ȏَّ‫ا‬Êƛ ǞÊ ÊƟƢÈƦÌǴÊǳ ƢȀÈ ÉƫǂÈ ǸÈ ÈưǧÈ ƩÌ ǂÈ ŏƥÉƗ ƾÈ
ǕÊ Ì ǫ ȐÅ ƼÌ Èǻ ǝƢ
È ÈƥǺÌ Ƿ~
È ǴǇÈ ȁ
nǝƢ
1670 Mü� nker. Şafii, Sunen (11586) İ�brahim b. Muhammed metruktü� r.
1671 Mü� nker. Şafii, Sunen (11587) Said b. Salim zayıftır.
1672 Hasen ligayrihi. İ�snadında Said b. Salim ve Musa b. Ubeyde zayıftırlar. Bkz.:
Beyhaki (5/340)
El-Müsned 679

aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Kim meyvesi çıktıktan sonra hurma ağa-
cı satarsa, şart koşmadığı sürece meyvesi satıcıya aittir.”1674
ÉƅơȄōǴǏ
È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ È ǹō ÈƗ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇ
È ǇÉ ǁ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ǹƢ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ǾÉ ƷÉ Ȑَ‫ ا‬Ǐ
È ȁÈ ƾÉ ƦÌÈȇȄōƬƷÊ
È ǁƢǸÈ ŏưǳơǞÊ ȈÌÈƥǺÌ ǟÈ ȄȀÈ ÈǻǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
È ǴǇÈ ȁ
aleyhi ve sellem olgunlaşmadan ö� nce meyvenin satışını yasakladı.1675

È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǹō ÈƗǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
È ǞÈ ÊƟƢÈƦÌǳơȄȀÈ ÈǻǾÉ ƷÉ Ȑَ‫ ا‬Ǐ
ȅÊǂÈƬǌÌ ǸÌÉ ǳơȁ È ȁÈ ƾÉ ƦÌÈȇȄōƬƷÊÈ ǁƢǸÈ ŏưǳơǞÊ ȈÌÈƥǺÌ ǟÈ ȄȀÈ Èǻ
aleyhi ve sellem olgunlaşmadan ö� nce meyvenin satışını yasakladı. Bunu satı-
cıya da, alıcıya da yasakladı.”1676
È َّ‫لله‬ơǱȂ
ȄōǴǏÊ È ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇÊƽǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơÊƾÌƦǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹÉ ƢÈȈǨÌ ǇƢ
É ÈǻǂÈ ÈƦÉƻÌ ÈƗ
ǽÊ ȂÊ ƸÌ ÈǼÊƥȆÊǼǠÌ ÈȇǶōÈ ǴǇÈ ȁÊ
È ǾÌȈÈǴǟÈ ƅơ
507- (552/2) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma, Rasû� lullah sallallahu aley-
hi ve sellem’den benzerini rivayet etti.1677

È ǮÇ ÊǳƢǷÈ ǺÊ Ìƥǆ Ê ÈǻÈƗ ǺÌ ǟÈ ǲȇÊ ō ƾÇ ȈÌ ǸÈ Ʒ
Ê Ȃǘǳơ É ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǇÉ ǁƢ
ǱȂ È ÈȇǲȈ È ǫÊ ȄǿÈ ǄÌ ÉƫȄōƬƷÊ
È ǁƢǸÈ ŏưǳơǞÊ ȈÌÈƥǺÌ ǟÈ ȄȀÈ ÈǻǶōÈ ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ
È ǇÉ ǁÈ
Ƕō
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÉ ǇÉ ǁ
È ǱƢÈÈ ǫȁn
È ǂō ǸÈ ƸÌ Èƫ ȄōƬƷ~ È ǱƢÈ È ǫ ȄǿÈ ǄÌ Éƫ ƢǷÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơ
nǾÊ ȈƻÊ ÈƗǱƢ È ǶÌ ǯÉ ƾÉ ƷÈ ÈƗÉǀƻÉ ƘÌÈȇǶÈ ÊƦǧÈ ƧÈ ǂÈ ǸÈ ōưǳơÉَّ‫لله‬ơǞÈ ÈǼǷơÈ
È Ƿ È ƿÊƛǶÌ ÉƬÌȇÈƗǁÈ ÈƗ~
680 İmam Şafiî
508- (553) Enes b. Malik radıyallahu anh’den: Rasû� lullah sallallahu aley-
hi ve sellem meyvenin olgunlaşmadan ö� nce satışını yasakladı. Denildi ki: “Ey
Allah’ın Rasulü� ! Meyvenin olgunlaşması nedir?” Rasû� lullah sallallahu aleyhi
ve sellem: “Kızarması” buyurdu. Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem yine
şö� yle buyurdu: “Ne dersiniz, Allah meyveyi yasakladığında, biriniz kar-
deşinin malını nasıl alabilir?”1678
Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ

È ǇÉ ǁ È ǮÇ ÊǳƢǷÈ ǺÊ Ìƥǆ
Ê ÈǻÈƗǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈÌ ǸÈ ƷÉ ǺÌ ǟÈ ȆŎ ǨÊ ǬÈ ōưǳơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǱƢÈÈ ǫȂǿÉ ǄÌ ÈƫƢǷÈ ȁ
È ǲȈ È ǫÊȂÈ ǿÉ ǄÌ ÈƫȄōƬƷ
È ǲÊ ƼÌ ōǼǳơƧÊ ǂÈ ǸÈ ÈƯǞÊ ȈÌÈƥǺÌ ǟÈ ȄȀÈ ÈǻǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
È ǴǇÈ ȁ
nǂō ǸÈ ƸÌ ÈƫȄōƬƷ~
È
509- (553/1) Enes b. Malik radıyallahu anh’den: “Rasû� lullah sallallahu
aleyhi ve sellem hurma ağ� acının meyvesinin olgunlaşmadan ö� nce satılması-
nı yasakladı. Denildi ki: “Olgunlaşması nedir?” Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve
sellem: “Kızarmasıdır” buyurdu.1679

È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ È ǹō ÈƗ ƧÈ ǂÈ ǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǱƢ
È ǇÉ ǁ ŏ ÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ƨÊ ǿÈ ƢǠÌÈ ǳơǺÈ ǷÊ ȂÈ ƴÉ ǼÌÈƫȄōƬƷÊ
È ǁƢǸÈ ŏưǳơǞÊ ȈÌÈƥǺÌ ǟÈ ȄȀÈ ÈǻǶōÈ ǴǇÈ ȁÈ
510- (554) Amre radıyallahu anha’dan: Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve
sellem afetten kurtuluncaya kadar meyvenin satışını yasakladı.1680
É ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǹƢ

ƨÈ ǫÈ ơǂÈ Ǉ È ǸÈ ưÌ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ƤÇ ÌƟƿÊ ȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÇ ÌȇƾÈ ǧÉȆÊƥÈƗǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǺÌ ǟÈ ȄȀÈ ÈǻǶōÈ ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ
ǱƢ È ƿȄÈƬǷ
È ǬÈ ǧÈ ǭơÈ È Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǠÈ ÊǳƪÌÉ ǴǬÉ ǧÈ ùǹƢ È ǫƨÉ ǿÈ ƢǠÌÈ ǳơƤÈ ǿÈ ǀÌ ÈƫȄōƬƷÊ
É ǸÈ ưÌ ǟÉ ǱƢÈ È ǁƢǸÈ ŏưǳơǞÊ ȈÌÈƥ
ùƢōȇǂÈ ŎưǳơǝȂÉ É ǴǗÉ
511- (555) Abdullah b. Ö� mer radıyallahu anhuma’dan: Nebî� sallallahu
aleyhi ve sellem afetten kurtulmadıkça meyvenin satışını yasakladı. Osman

1680 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (11166) rivayet mü� rseldir, ancak şahitleri vardır.
El-Müsned 681
b. Abdillah b. Suraka dedi ki: “Abdullah b. Ö� mer’e; ne zamana kadar?” dedim.

“Sureyya yıldızı doğ� ana kadar” dedi.1681
ǾÉ ōǻÈƗǅƢÇ ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǾÉ ŎǼÉǛÈƗƾÇ ÈƦǠÌ ǷȆ

È ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ƢًƥÊǁǾÊ ǷÊ Ȑَ‫ ا‬ǣÉ ǺÈ ȈÌÈƥȁ È ǶÈ ǠÈ ǘÌ ÉȇǹÌ ÈƗǲÈ ƦÈÌ ǫǾÊ ǷÊ Ȑَ‫ ا‬ǣÉ ǺÌ ǷÊ ǂÈ ǸÈ ōưǳơǞȈ
È ǯÈ ȁ
È ǾÉ ÈǼȈÌÈƥȃǂÈ Èȇȏَ‫ ا‬ǹƢ É ÊƦÈȇǹƢ
È ǯÈ
512- (556) Ebu Ma’bed’den: İ�bn Abbas radıyallahu anhuma yenilir hale
gelmeden ö� nce kö� lesinden meyve satın alırdı. Kendisiyle kö� lesi arasında faiz
olacağ� ı gö� rü� şü� nde değ� ildi.1682
Éَّ‫لله‬ơƔƢÈ ǋ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇ

È ǺÌ ǟÈ ƔÇ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ
È ǹÌ ÊƛÇǂÊƥƢƳ È ǺÉ ÌƥƾÉ ȈǠÊ ǇƢ
È ǫ ǾÉ ƷÉ Ȑَ‫ ا‬Ǐ
ǱƢÈ È ȁÈ ƾÉ ƦÌÈȇȄōƬƷÊ
È ǂǸÈ ōưǳơǞÊ ȈÌÈƥǺÌ ǟÈ ȄȀÈ Èǻ Ƕō
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗ
É ǂÈ Èǻȏَ‫ ا‬ȁ
ǲō ǯȃ È ǲÉ ƼÌ ōǼǳơǲÊ ÈƥǱƢÈ È ǲÈ ƼÌ ōǼǳơǂÆ ÊƥƢƳ
È ǫǂÈ ǸÈ ōưǳơȁ È ǎ ō ƻÈ ÈƗƪÌÉ ǴǬÉ ǧÈ ùƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ É ǺÉ Ìƥơ
ùǾÉ ǴÈ ưÌ ǷÊ ȏَّ‫ا‬ÊƛÊǂǸÈ ōưǳơ
sellem olgunlaşmadan ö� nce meyvenin satışını yasakladı.” İ�bn Cureyc dedi ki:
“Ben: “Cabir radıyallahu anh bunu sadece hurma ve meyvelere has olarak mı
sö� yledi?” dedim. Dedi ki: “Bilakis sadece hurma hakkında sö� yledi. Biz bü� tü� n
meyveleri de ancak onun gibi gö� rü� yoruz.”1683
É ǬÉ ÈȇǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÈ ÌƥơǞÈ ǸÊ Ǉ

ǱȂ È ǾÉ ōǻÈƗǅÇ ȁƢÈ
É ǗǺÌ ǟÈ ȁÇǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ǝƢ
É ÈƦÉȇȏ
َ‫ ا‬ǱȂ Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƢÈǼǠÌ ǸÊ ǇÈ ȁ
É ǬÉ ÈȇǾÉ ōǻÈƗ ǅƢ È ǾÉ ƷÉ Ȑَ‫ ا‬Ǐ
È ȁÈ ƾÉ ƦÌÈȇȄōƬƷ È ǂÉ ǸÈ ōưǳơǝƢ
É ÈƬƦÌÉȇȏù
َ‫ا‬
øǶÈ ǠÈ ǘÌ ÉȇȄōƬƷ
È ǂÉ ǸÈ ōưǳơ
514- (558) Tavus rahimehullah, İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’dan şö� y-
le dediğ� ini işitmiş: “İ�yiliğ� i ortaya çıkmadıkça meyve satılamaz.”1684
1681 Hasen.
1683 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (11165) Said b. Salim zayıftır. Bkz.: Beyhaki 5/309)
Ahmed (3/392)
682 İmam Şafiî
İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’nın da şö� yle dediğ� ini işittik: “Yenilir hale
gelmedikçe meyve satılamaz.”1685
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ǹƢ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
Êَّ‫لله‬ơƾÉ ƦÌ ǟÈ ǱƢÈÈ ǫÊǂǸÌ ōƬǳƢÊƥÊǂǸÈ ōưǳơǞÊ ȈÌÈƥǺÌ ǟÈ ȁ
È ǾÉ ƷÉ Ȑَ‫ ا‬ǏÈ ȁÈ ƾÉ ƦÌÈȇȄōƬƷÊ
È ǂǸÈ ōưǳơǞÊ ȈÌÈƥǺÌ ǟÈ ȄȀÈ ÈǻǶō È ǴǇÈ ȁÈ
ƢÈȇơǂÈ ǠÌÈ ǳơǞÊ ȈÌÈƥȆǧÊ ǎÈ ƻÈ ǁÌ ÈƗǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗƪÇ ÊƥƢÈƯǺÉ ÌƥƾÉ ÌȇǃÈ ƢÈǼÈƯƾō ƷÈ ȁÈ
sellem olgunlaşıncaya kadar meyvenin satışını ve meyvenin hurma karşılı-
ğ� ında satılmasını yasakladı.”1686
Abdullah (b. Ö� mer) radıyallahu anhuma dedi ki: Zeyd b. Sabit radıyalla-
hu anh bana Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’in ariyye satışına ruhsat verdi-
ğ� ini sö� yledi.1687
(Â� riyye, bir kimsenin çoluğ� una çocuğ� una taze hurma yedirmek için bir-
kaç hurma ağ� acının yemişini gö� z kararı ile kuru hurma vererek satın alma-
sıdır.)
È ǫǽÊ ǂÊ ȈÌ ǣÈ ȁÌ ÈƗȆŏ ÊǻƢÈƦȈÌ ǌǳơ

ǱƢÈ ō ǲȈ È ǟÊ ƢǸÈ ǇÌ ÊƛǺÌ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
É ǳÈƘǈÈ
ƪÌ È ǧǶÊ Ì ȀȈÈÌ ǴǠÈÈ ǧǎÈ ǬÈ ÈǻǹÌ Êƛȁ È ƨÊ ÈƟƢǸÊ ÊƥȆǴÊ ƼÌ Èǻǅȁ
È ǶÌ ȀÉ ǴÈ ǧÈ ƽÈ ơǃÈ ǹÌ ÊƛǪÇ ǇÌ ȁ É ǧÊ ƢǷ
Ê ƔÉ ǁȆ È ƪÉ ǠÌ Êƥ
ȆǧÊǎ È ƻō ǁ È ǾÉ ōǻÈƗȏَّ‫ا‬ÊƛơÈǀǿÈ ǺÌ ǟÈ Ƕō
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÉ ǇÉ ǁȄ
È ȀÈ ÈǻǱƢ È ǬÈ ǧÈǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÈ Ìƥơ
ƢÈȇơǂÈ ǠÌÈ ǳơǞÊ ȈÌÈƥ
516- (560/1) İ�smail eş-Şeybâ� nî� veya başkası dedi ki: “Hurma ağ� açla-
rımı yü� z vesk karşılığ� ında sattım. Artırırlarsa kendi lehlerine, eksiltirler-
se aleyhlerinedir. İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’ya bunu sordum. Dedi ki:
“Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem bundan yasaklamıştır. Ancak ariyye
satışına ruhsat verdi.”1688

1687 Sahih. Şafii, Sunen (11264) Muslim (1534, 1539) Buhari (2183)
El-Müsned 683
ȆÈ ǓÊ ǁ È ƪÇ ÊƥƢÈƯ ǺÊ ÌƥƾÊ ÌȇǃÈ ǺÌ ǟÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ƢȀÈ ǠȈÈ ÊƦÈȇǹÌ ÈƗƨÊ ōȇÊǂǠÌÈ ǳơƤÊ ƷƢ
Ê ǐÈ ÊǳǎÈ ƻÈ ǁÌ ÈƗǶōÈ ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǹō ÈƗǶÌ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ
È ǇÉ ǁ
ƢȀÈ ǏÊ ǂÌ ƼÈ Êƥ
517- (561) Abdullah b. Ö� mer radıyallahu anhuma, Zeyd b. Sabit radı-
yallahu anh’den rivayet ediyor: “Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem ariyye
sahibine ü� rü� nü� nü� satması için ruhsat verdi.”1689
ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƾÈ ǸÈ ƷÌ ÈƗȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥǹƢ É ǳơǺÊ ÌƥƽÈ ȁơÉ ƽÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
É ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǺÊ ȈÌ ǐÈ ƸÌ
È ÈȈǨÌ ǇȆ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƢÈȇơǂÈ ǠÌÈ ǳơǞÊ ȈÌÈƥȆǧÊ ǎ
È ƻÈ ǁÌ ÈƗǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ
È ǪÇ ǇÉ ȁÌ ÈƗƨÊ ǈÈ ǸÌ ƻȆ
ƽÉ ȁơÉ ƽÈ Ǯō ǋ È ǧÊ ȁÌ ÈƗǪÇ ǇÉ ȁÌ ÈƗƨÊ ǈÈ ǸÌ ƻ
È ǹȁ È ǧÊ
È ƽÉ ƢǸȈ
hi ve sellem beş veskten az olan veya beş vesk olan ariyye satışına ruhsat
verdi. Davud b. Husayn şekke dü� ştü� .1690
È ƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ
ǲÈ ȀÌ Ǉ È ǱƢÈ È ǫÇǁƢǈÈ ÈȇǺÊ ÌƥÊŚǌÊ ÈƥǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈǠÊ Ǉ È ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ÊǂǸÌ ōƬǳƢÊƥÊǂǸÌ ōƬǳơǞÊ ȈÌÈƥǺÌ ǟÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
É ǇÉ ǁȄ
È ȀÈ ÈǻǱȂ È ÊƥÈƗǺÈ Ìƥ
É ǬÉ ÈȇƨÈ ǸÈ ưÌ ƷȆ
ƢًƦÈǗǁƢ È ÈƦÉƫǹÌ ÈƗƨÊ ōȇÊǂǠÌÈ ǳơȆǧÊ ǎ
É ȀÈ ǴÉ ǿÌ ÈƗƢȀÈ ǴÉ ǯÉ ƘÌÈȇơǂً ǸÌ ÈƫƢȀÈ ǏÊ ǂÌ ƼÈ ÊƥǝƢ È ƻō ǁ È ǾÉ ōǻÈƗȏَّ‫ا‬Êƛ
519- (563) Sehl b. Ebi Hasme radıyallahu anh’den: Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem (yaş) hurmanın (kuru) hurma karşılığ� ında satışını yasak-
ladı. Ancak ariyyenin, bir-iki ağ� aç hurmanın yemişini satmağ�a ruhsat verdi.
Onu bir hâ� ne halkı kuru hurma ile takdir ederek alır; taze taze yerlerdi.”1691
ǹō ÈƗ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÇ

È ǂÊƥƢƳ È ǺÌ ǟÈ ƔÇ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ÊǂǸÌ ōƬǳƢÊƥÊǂǸÌ ōƬǳơǞÉ ȈÌÈƥƨÉ ÈǼÈƥơǄÈ ǸÌÉ ǳơȁÈ ƨÊ ÈǼÈƥơǄÈ ǸÌÉ ǳơǞÊ ȈÌÈƥǺÌ ǟÈ ȄȀÈ ÈǻǶō É È Êَّ‫لله‬ơǱȂ
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƅơȄōǴǏ È ǇÉ ǁÈ
684 İmam Şafiî
ƢÈȇơǂÈ ǠÌÈ ǳơȆǧÊ ǎ È ǾÉ ōǻÈƗȏَّ‫ا‬Êƛ

È ƻō ǁ
520- (564) Cabir radıyallahu anh’den: Rasulullah sallallahu aleyhi ve
sellem muzabeneden yani yaş hurmanın kuru hurma karşılığ� ında satışından
yasakladı. Ancak ariyyelere ruhsat verdi.” 1692
ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊǂÊƥƢƳ Ç ÊƬǟÈ ǺÊ ÌƥǹƢ

È ǺÌ ǟÈ ǪȈ È ǸÈ ȈÈÌ ǴǇ Ç ȈÈÌ ǫǺÊ ÌƥƾÊ ȈÌ ǸÈ Ʒ
É ǺÌ ǟÈ ǆ É ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈȈǨÌ ǇƢÉ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
śÈ ÊǼǈǳơŏ ǞÊ ȈÌÈƥǺÌ ǟÈ ȄȀÈ Èǻ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂÈ ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗ ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
È Êَّ‫لله‬ơ
ƶÊ ÊƟơȂÈ ƴÌ
È ǳơǞÊ ǓÌ ȂÈ ÊƥǂÈ ǷÈ ÈƗȁÈ
ơŚً ÊưǯÈ Ʈȇ È ƾÊ ƸÌ È ǳơơÈǀǿÈ ƭÉ ƾŏ ƸÈ ÉȇǹƢ É ƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉù
È ÈȈǨÌ Ǉ È ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È ȆŎ ǠÊ ǧÊ Ƣǌǳơ
ō ǱƢÈ Èǫ
ǾÊ ȈǧÊ ǂÉ ǯÉ ǀÌ Èȇȏَ‫ ا‬ǾÊ ÊƫǂÈ ưÌ ǯ
È ǺÌ ǷÊ ǾÉ ÉƯƾŏ ƸÈ ÉȇǾÉ ÉƬǠÌ ǸÊ ǇƢ
È ǷȆÈ ǐÊ ƷÌ ÉƗ ȏƢ È ǾÉ Èǳ ȆÊƬǈÈ
َ‫ ا‬Ƿ È ǳƢƴÈ ǷÉ ǱȂÉÊ Ǘ ȆǧÊ
ǞÊ ȈÌÈƥǺÌ ǟÈ ȄȀÈ Èǻ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗ ȄÈǴǟÈ ƾÉ ȇÊǄÈȇȏ َ‫ ا‬ƶÊ ÊƟơȂÈ ƴÌ È ǳơǞÊ ǓÌ ȂÈ Êƥ ǂÈ ǷÈ ÈƗ
ǂÉ ǯÉ ǀÌ ÈȇƾÆ ȈÌ ǸÈ Ʒ
É ǹƢ È ǯÈ ȁ
È ǹƢ É ÈȈǨÌ Ǉ
É ǱƢÈÈ ǫƶÊ ÊƟơȂÈ ƴÌ È ǳơǞÊ ǓÌ ȂÈ ÊƥǂÈ ǷÈ ÈƘǧÈǮÈ ÊǳƿÈ ƾÈ ǠÌ ÈƥƽÈ ơǃÈ Ƕō ÉƯś
È ÊǼǈǳơ
ŏ
ÊǂǯÌ ƿÊ ǺÌ ǟÈ ǦŎ ǯÉ ÈƗ ƪÉ ǼÌ ǯÉ ȁ È ǾÉ ǜÉ ǨÈ ƷÌ ÈƗ ȏ َ‫ ا‬ƶÊ ÊƟơȂÈ ƴÌ
È ǳơǞÊ ǓÌ ȁ È ś
È ǲÈ ƦÈÌ ǫ ƢǷً Ȑَ‫ ا‬ǯ È ÊǼǈǳơ
ŏ ǞÊ ȈÌÈƥƾÈ ǠÌ Èƥ
ǞÊ ǓÌ ȂÈ Êƥ ǂÈ ǷÈ ÈƗ Ʈȇ Ê ƾÊ ƸÌÈ ǳơȆǧÊ ȁ È ǵÉ Ȑَ‫ ا‬ǰÌ È ǳơǹƢ È ǯ È ǁƽÌ ÈƗ ȏȆ
È ǦÈ ȈÌ ǯȅÊ َ‫ ا‬ŏǻȋÈِ‫ أ‬ƶÊ ÊƟơȂÈ ƴÌ È ǳơǞÊ ǓÈ ȁÈ
ùƶÊ ÊƟơȂÈ ƴÌ
È ǳơ
lallahu aleyhi ve sellem birkaç yıllığ� ına satış yapmaktan yasakladı ve telef
olanları hesaptan dü� şmeyi emretti.”1693
Şafii rahimehullah dedi ki: “Oturumum boyunca Sufyan’ın bu hadisi sa-
yamayacağ� ım kadar çok defa rivayet ettiğ� ini işittim. Birçok rivayetinde onun:
“Telef olanın hesaptan dü� şü� lmesini emretti” kısmını zikrettiğ� ini işitmedim.
Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’in birkaç yıllığ� ına satıştan yasaklamasına
başka bir şey eklemezdi. Sonra “telef olanın dü� şü� lmesini emretti” kısmını zi-
yade ederek rivayet etti. Sufyan dedi ki: “Humeyd, birkaç yıllığ� ına satış yasa-
ğ� ından sonra ve telef olanın dü� şü� lmesini emretmesinden ö� nce arada bir şey
1692 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (11278) Buhari (2186, 2188)

El-Müsned 685
daha zikretti ki, onu ezberleyemedim. Ben “telef olanın dü� şü� lmesi” kısmını
zikretmiyordum. Zira ben arada geçen sö� zü� n nasıl olduğ� unu bilmiyorum.
Hadiste “telef olanın dü� şü� lmesini emretti” kısmı vardır.”1694

È ǴǇÈ ȁ È ǺÌ ǟÈ ÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǹƢ
È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ÇǂÊƥƢƳ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ǾÉ ǴÈ ưÌ ǷÊ
522- (565/1) Cabir radıyallahu anh, Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’den
aynısını rivayet etmiştir.1695
ǲÆ ƳÉ ǁÈ ǝƢ
È ÈƬÌƥơǱȂ È ǾÉ ōǻÈƗƧÈ ǂÈ ǸÌ ǟÈ ǾÊ Ƿŏ ÉƗǺÌ ǟÈ ǱƢ
É ǬÉ ÈƫƢȀÈ ǠÈ ǸÊ Ǉ ŏ ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ȄōƬƷÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ǵƢÈ
È ǫÈƗȁ
È ǾÉ ƴÈ
È ǳƢǠÈÈ ǧ Ƕō
Ê ǇÉ ǁ
È ǹƢÊ ǷÈ ǃÈ ȆǧÊ ǖÇ ÊƟƢƷÈ ǂÈ ǸÈ ÈƯ
ǵŎ ÉƗƪÌ ÈƦǿÈ ǀÈ ǧÈ ǲÈ ǠÈ ǨÌ Èȇȏ َ‫ ا‬ǹÌ ÈƗǦÈ È ǴƸÈÈ ǧǞÈ ǔÈ ÈȇǹÌ ÈƗǖÊ ÊƟƢƸÌ È ǳơƣō ǁ È ǱÈ ÈƘǈÈÈ ǧǹƢ É ǐÈ ǬÌ ŎǼǳơǾÉ ÈǳǺÈ ōȈÈƦÈƫ
É ǇÉ ǁÈ ǱƢ È ǬÈ ǧÈǾÉ ÈǳǮÈ ÊǳƿÈ ƩÌ ǂÈ ǯÈ È ǀǧÈǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
Ê ǇÉ ǁȄÈ
È ǳÊƛȅÊǂÈƬǌÌ ǸÌÉ ǳơ
ȄÈƫÈƘǧÈ ǱƢ
Ê ǸÌÈ ǳơƣŎ ǁ È ǮÈ ÊǳǀÈ ÊƥǞÈ ǸÊ ǈÈ È ǧnơǂً ȈÌ ƻ
È ǲÈ ǠÈ ǨÌ Èȇȏ َ‫ ا‬ǹÌ ÈƗȄōǳÈƘÈƫ~Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
È ǴǇÈ ȁ
ǾÉ ÈǳȂÈ ǿÉ Êَّ‫لله‬ơǱȂ
È ǇÉ ǁƢ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ Ê ǇÉ ǁȄÈ
È ǳÊƛ
523- (566) Ebu’r-Rical, annesi Amre’den rivayet ediyor: “Bir adam Ra-
sulullah sallallahu aleyhi ve sellem zamanında bahçesinin meyvesini sattı.
Mü� şteri meyveleri kontrol edince onda eksik olduğ� unu ortaya çıkardı. Bahçe
sahibine gelip indirim yapmasını sö� yledi. O da indirim yapmayacağ� ına yemin
etti. Mü� şterinin annesi Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’e gelip durumu
anlattı. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem: “Hayır işlemeyeceğine ye-
min etmiş” buyurdu. Mal sahibi bunu işitince Rasulullah sallallahu aleyhi ve
sellem’e geldi ve: “Ey Allah’ın rasulü� ! Bu mal onun olsun” dedi.”1696

1696 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (11226) burada mü� rseldir, ancak Muslim (1557)
Aişe radıyallahu anha’dan rivayet etmiştir.
686 İmam Şafiî
ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁÇÈ ǂÊƥƢƳ È ǺÌ ǟÈ ƔÇ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƨÊ ÈǼÈƥơǄÈ ǸÌÉ ǳơȁ
È ƨÊ ǴÈ ǫÈ ƢƸÈ ǸÌÉ ǳơȁ
È ƧÊ ǂÈ ÈƥƢƼÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ǟÈ ȄȀÈ Èǻ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÈ ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗ
ȆǧÊǂÈ ǸÌ ōƬǳơǞȈ
È ÊƦÈȇǹÌ ÈƗƨÉ ÈǼÈƥơǄÈ ǸÌÉ ǳơȁ Ê ǩÇ ǂÈÈ ǧƨÊ ÈƟƢǸÊ ÊƥǝÈ ǁÌ Ǆō ǳơǲÉ ƳÉ ǂǳơ
È ƨً ǘÈ ǼÌ Ʒ ō ǞȈ È ÊƦÈȇǹÌ ÈƗƨÉ ǴÈ ǫÈ ƢƸÈ ǸÌÉ ǳơȁÈ
ǞÊ Éƥǂǳơ
Ŏ ȁÈ ƮÉ Ê ǴŎưǳƢÊƥǑ Ê ǁÌ ȋơ Ê ƧÉ ǂÈ ÈƥƢƼÈ ǸÌÉ ǳơȁ
Èْ‫ أ‬ƔơÉ ǂÈ ǯ È ǩÇ ǂÈÈ ǧƨÊ ÈƟƢǸÊ ÊƥǲÊ ƼÌ ōǼǳơǅȁ Ê ƔÉ ǁÉ
524- (564/1) Cabir radıyallahu anh’den: “Rasulullah sallallahu aley-
hi ve sellem muhabere, muhakale ve muzabeneden yasakladı. Muhâkale,
tarlanın tarladan çıkacak olan yü� z farak buğ� day karşılığ� ında satılmasıdır.
Muzâbene, taze hurmanın yü� z farak kuru hurma karşılığ� ında satılmasıdır.
Muhabere ise arazinin çıkacak ü� rü� nden ü� çte bir ve dö� rtte biri karşılığ� ında
kiralanmasıdır.”1697
ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊǂÊƥƢƳ

È ǺÌ ǟÈ ǽÉ ǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗǾÉ ōǻÈƗÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ ƳÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÆ ȈǠÊ ǇƢÈ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǺÈ ǷÊ ƧÊ ǂÈ ƦÌ ǐǳơ
Ŏ ǞÊ ȈÌÈƥǺÌ ǟÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
É ǇÉ ǁȄÈ ȀÈ ÈǻǱȂ È ǾÉ ōǻÈƗÊَّ‫لله‬ơ
É ǬÉ ÈȇǾÉ ǠÈ ǸÊ Ǉ
ǂÊ ǸÌ ōƬǳơǺÈ ǷÊ ȄǸō ǈÈ ǸÌÉ ǳơǲÊ ȈÌ ǰÌ
È ǳƢÊƥƢȀÈ ÉƬÈǴȈǰÊ Ƿ
È ǶÈÉ ǴǠÌ ÉȇȏÊ
َ‫ ا‬ǂǸÌ ōƬǳơ
525- (567) Cabir b. Abdillah radıyallahu anhum’dan: “Rasulullah sal-
lallahu aleyhi ve sellem ö� lçeğ� i belirsiz kuru hurmanın, ö� lçeğ� i belirli hurma
karşılığ� ında satılmasını yasakladı.”1698

È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǹō ÈƗǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÈ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
È ƤȈ
ȐȈÌ ǯ È ǳơǞÉ ȈÌÈƥȁ
Ê ÊƥǄō ǳƢÊƥǵÊ ǂÌ ǰÌ È ƨÊ ÈǼÈƥơǄÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ǟÈ ȄȀÈ Èǻ
È ǂǸÌ ōƬǳƢÊƥÊǂǸÌ ōƬǳơǞÉ ȈÌÈƥƨÉ ÈǼÈƥơǄÈ ǸÌÉ ǳơȁ
È ȐÅ ȈÌ ǯÊ
aleyhi ve sellem muzabeneden yasakladı. Muzabene; yaş hurmanın kuru
hurma karşılığ� ında ö� lçekle satılmasıdır. Yine yaş ü� zü� mü� n kuru ü� zü� m karşılı-
ğ� ında ö� lçekle satılmasıdır.”1699

El-Müsned 687
ƾÈ ǸÈ ƷÌ ÈƗȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥơȄÈǳȂÌ Ƿ

È ǹƢ É ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǺÊ ȈÌ ǐÈ ƸÌ
È ÈȈǨÌ ǇȆ É ǳơǺÊ ÌƥƽÈ ȁơÉ ƽÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ƕō
È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ȁÌ ÈƗȅÊŏ ǁƾÌ ƼÌÉ ǳơƾÇ ȈǠÊ ǇȆ È ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ
ǲÊ ƼÌ ōǼǳơǅȁ É ǧÊ ÊǂǸÌ ōƬǳƢÊƥÊǂǸÌ ōƬǳơƔơÉ ǂÈ ÊƬǋơ
Ê ƔÉ ǁȆ È ƨÊ ǴÈ ǫÈ ƢƸÈ ǸÌÉ ǳơȁ
Ì ƨÉ ÈǼÈƥơǄÈ ǸÌÉ ǳơȁ È ƨÊ ÈǼÈƥơǄÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ǟÈ ȄȀÈ Èǻ
ƨÊ ǘÈ ǼÌ ƸÌ
Ê ǳƢÊƥǑ Èْ‫ أ‬ƔơÉ ǂÈ ǰÌ ÊƬǇơ
Ê ǁÌ ȋơ Ì ƨÉ ǴÈ ǫÈ ƢƸÈ ǸÌÉ ǳơȁÈ
527- (569) Ebu Said el-Hudrî� veya Ebu Hureyre radıyallahu anh’den:
Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem muzabene ve muhakaleden yasakladı.”
Muzabene: kuru hurmanın yaş hurma karşılığ� ında satılmasıdır. Muhakale ise
tarlanın buğ� day karşılığ� ında kiralanmasıdır.1700
ȄōǴǏÈ Êَّ‫لله‬ơǱȂÈ ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ ǇÈ ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ç ȀÈ ǋ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ÊǂǸÌ ōƬǳƢÊƥ ÊǂǸÌ ōƬǳơƔơÉ ǂÈ ÊƬǋơ È ƨÊ ǴÈ ǫÈ ƢƸÈ ǸÌÉ ǳơȁ
Ì ƨÉ ÈǼÈƥơǄÈ ǸÌÉ ǳơȁ È ƨÊ ÈǼÈƥơǄÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ǟÈ ȄȀÈ Èǻ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
È ǴǇÈ ȁ
ƣƢÇ ȀÈ ǋ Ê ǺÉ ÌƥơǱƢÈÈ ǫƨÊ ǘÈ ǼÌ ƸÌ
Ê ǳƢÊƥǑ Èْ‫ أ‬ƔơÉ ǂÈ ǰÌ ÊƬǇơ
Ê ǁÌ ȋơ Ì ȁÈ ƨÊ ǘÈ ǼÌ ƸÌ
Ê ǳƢÊƥǝÊ ǁÌ Ǆō ǳơƔơÉ ǂÈ ÊƬǋơ
Ì ƨÉ ǴÈ ǫÈ ƢƸÈ ǸÌÉ ǳơȁÈ
ùǮÈ ÊǳǀÈ ÊƥǅÈ ƘÌÈƥȏ È ǬÈ ǧÈ ƨÊ ǔō ǨÊ Ìǳơȁ
َ‫ ا‬ǱƢ È ƤÊ ǿÈ ǀō ǳƢÊƥǑ Èْ‫ أ‬ƔÊ ơǂÈ ǰÌ ÊƬǇơ
Ê ǁÌ ȋơ É ǳÈƘǈÈ
Ì ǺÊ ǟÈ ƪÌ È ǧù
528- (570) Said b. el-Museyyeb rahimehullah’tan: Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem muzabene ve muhakaleden yasakladı.1701
Muzabene: yaş hurmanın kuru hurma karşılığ� ında satılmasıdır. Muha-
kale tarladan çıkan ü� rü� nü� n buğ� day ile alınması ve arazinin buğ� day karşılı-
ğ� ında kiralanmasıdır.1702
İ�bn Şihab dedi ki: “(Said b. el-Museyyeb’e) Arazinin altın ve gü� mü� ş ile
kiralanmasını sordum, “Bunda bir sakınca yoktur” dedi.1703

Èَ‫ أ‬ǰÌ
Ȍ È ǳơǾÊ Êƥ ǞÈ ÈǼǸÌ ÈȈÊǳ ƔÊ ƢǸÌÈ ǳơǲÈ ǔÈ
Ì ǧ ǞÈ ÈǼǷ
È ǺÌ Ƿ~
1700 Sahih. Şafii, Sunen (11245, 11246) Buhari (2186)

688 İmam Şafiî
nƨÊ ǷƢÈ ÈȈǬÊ ÌǳơǵÈ ȂÌ ÈȇǾÊ ÊƬǸÈ ƷÌ ǁ Ì ǧÉَّ‫لله‬ơǾÉ ǠÈ ÈǼǷÈ

È ǲÈ ǔÈ
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Kim suyun fazlasını otlaklardan men
ederse Allah da onu kıyamet gününde rahmetinin fazlasından men
eder.”1704
Meclislerin Muhayyerliği
È ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
È ǾÊ ÊƦƷƢ
ƢǷ Ê ǏȄÈ
È ǴǟÈ ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǷÊ ƾÇ Ʒơ Ê ȁ É ǁƢÈȈƼÌ
È ǲŎ ǯÊ Ê ǳƢÊƥǹƢ Ê ǠÈ ÊȇƢÈƦÈƬǸÌÉ ǳơ~ǱƢÈ È ǫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
È ǴǇÈ ȁ
Ê ǳơǞÈ ȈÌÈƥȏَّ‫ا‬ÊƛƢÈǫǂō ǨÈ ÈƬÈȇǶÈÌ ǳ
nÊǁƢÈȈƼÌ
530- (527) Abdullah b. Ö� mer radıyallahu anhuma’dan: Rasû� lullah sal-
lallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Alım satım yapan iki kişiden her
biri birbirlerinden ayrılmadıkları sürece muhayyerdirler. Ancak mu-
hayyerlik üzerine anlaşarak ayrılırlarsa müstesna.”1705
È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǾÊ ÊƦƷƢ
ǶÈÌ ǳ ƢǷ Ê ǏȄÈ
È ǴǟÈ ÊǁƢÈȈƼÌ Ê ǳƢÊƥ ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǷÊ ƾÇ Ʒơ
Ê ȁ È ǲŎ ǯÉ ǹƢ Ê ǠÈ ÊȇƢÈƦÈƬǸÌÉ ǳơ~ǱƢÈ È ǫ Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
ǺÈ ǷÊ ǾÉ ǠÈ ǸÊ Ǉȅ
È ǀÊ ōǳơǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÉ Ìƥơȁ È ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ȆŎ ǠÊ ǧÊ Ƣǌǳơ
ō ǱƢÈ È ǫnÊǁƢÈȈƼÌ Ê ǳơǞÈ ȈÌÈƥȏَّ‫ا‬ÊƛƢÈǫǂō ǨÈ ÈƬÈȇ
Ê Ǐ
ǾÉ ÈƦƷƢ È ǧǾÉ ÈǳƤÈ ƴÊ ÈȇǹÌ ÈƗǾÉ ÉƦƴÊ ǠÌ ÉȇƔÈ ȆÌ ǌǳơ
È ǩÈ ǁƢÈ ō ǝƢ È ÈƬÌƥơơÈƿÊƛǹƢÈ ǯÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
ǞÈ ƳÈ ǁÈ Ƕō ÉƯȐȈÅ ǴÊ ǫÈ ȄǌÈ ǸÈ Èǧ
531- (526/3) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’dan: “Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Alışveriş yapanlardan her biri, birbirle-
rinden ayrılmadıkça arkadaşına karşı muhayyerdir. Ancak muhayyer-

El-Müsned 689
lik şartına bağlı olan satış hariçtir.”1706

Şafii rahimehullah dedi ki: “Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’den bunu
işiten İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma bir şey satın alırken onu beğ� endiğ� inde
arkadaşından ayrılır, biraz yü� rü� r sonra dö� nerdi.”
ǽÉ ǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÈ Ìƥơǹō ÈƗǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơȄÈǳȂÌ Ƿ È ǞÆ ǧÊ ƢÈǻȆÈō ǴǟÈ ȄÈǴǷÌ ÈƗǱƢÈÈ ǫƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ É ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǷÊ ƾÇ Ʒơ
Ê ȁ È ǲŎ ǰÈÉ ǧǹƢÊ ǠÈ ÊȇƢÈƦÈƬǸÌÉ ǳơǞÈ ÈȇƢÈƦÈƫơÈƿÊƛ~ǱƢÈ È ǫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÈ ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗ
ǺÉ ÌƥơǹƢ È ǞÆ ǧÊ ƢÈǻ ǱƢÈ
È ǯÈ ȁ È ǫ nÇǁƢÈȈƻ Ê ǺÌ ǟÈ ƢǸÊ È ȀǠÊ ȈÌÈƥǹȂ È ǾÊ ǠÊ ȈÌÈƥǺÌ ǷÊ ÊǁƢÈȈƼÌ
É ǰÉ ÈȇȁÌ ÈƗ ƢÈǫǂō ǨÈ ÈƬÈȇǶÈÌ ǳ ƢǷ Ê ǳƢÊƥ
È Ƕō ÉƯȐȈÅ ǴÊ ǫÈ ȄǌÈ Ƿ
ǞÈ ƳÈ ǁ È ǞÈ ȈÌÈƦÌǳơƤÈ ƳȂ Ê ÉȇǹÌ ÈƗƽÈ ơǁÈ ÈƘǧÈ ǞÈ ȈÌÈƦÌǳơǝƢÈ ÈƬÌƥơơÈƿÊƛǂÈ ǸÈ ǟÉ
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Alım satım yapan iki kişiden her biri,
alışveriş hususunda birbirlerinden ayrılmadıkları sürece muhayyer-
dirler. Yahut muhayyerlik üzere anlaşırlar.”1707
Nafi dedi ki: “İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma alışveriş yaptığ� ı ve alışveri-
şi bitirmek istediğ� i zaman biraz yü� rü� r, sonra dö� nerdi.”1708
È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ
É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǹƢ É ǮÈ ÊǳǀÈ Êƥ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ Ǉ
ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ
533- (526/4) Nafi, İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’dan bunu rivayet
etmiştir.1709
ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÌ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇÊƽǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơÊƾÌƦǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼÌȈÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
534- (527/2) Abdullah b. Dinar, İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’dan ay-
nısını rivayet etmiştir.1710
(Hadisin tam lafzı şu şekildedir: İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma dedi ki:
Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem’in şö� yle buyurduğ� unu işittim: “Alışve-

690 İmam Şafiî
riş yapanların ikisi de, birbirlerinden ayrılmadıkları sürece, arkadaşı-

na karşı muhayyerlik hakkına sahiptir. Yahut muhayyerlik şartı üzeri-
ne anlaşırlar. Alışveriş, muhayyerlik şartıyla yapılırsa alışveriş gerçek-
leşmiş olur.”)
Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǲȈ

Ê ǴÊ ƼÌ
È ǳơȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƧÈ ƽÈ ƢÈƬÈǫǺÌ ǟÈ ƨÈ ǸÈ
È ǴǇ È ǺÊ ÌƥƽÊ ƢǸō Ʒ
È ǺÌ ǟÈ ƨÉ ǬÈ ŏưǳơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗȁÈ
È ǱƢÈ È ǫǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ Ê ǺÊ ÌƥǶÊ ȈǰÊ Ʒ
È ǵÇ ơǄÈ Ʒ È ǺÌ ǟÈ ƭÊ Ê ǁƢƸÌ È ǳơǺÊ Ìƥ
ȆǧÊƨÉ ǯÈ ǂÈ ÈƦÌǳơƪÊ ÈƦƳÈ ȁƢÈ ÈǼōȈÈƥȁƢÈ
È ǫƾÈ Ǐ È ǹÌ ÊƜǧÈƢÈǫǂō ǨÈ ÈƬÈȇǶÈÌ ǳƢǷÊÈ ǁƢÈȈƼÌÊ ǳƢÊƥǹƢ
Ê ǠÈ ÊȇƢÈƦÈƬǸÌÉ ǳơ~ǶōÈ ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
nƢǸÊÈ ȀǠÊ ȈÌÈƥǺÌ ǷÊ ƨÉ ǯÈ ǂÈ ÈƦÌǳơƪÊ ǬÈ ƸÊ ǷƢ
É ǸÈ ÈƬǯÈ ȁƢ
È ÈƥÈǀǯ È ǹÌ ÊƛȁƢ
È ǸÊ È ȀǠÊ ȈÌÈƥ
535- (527/3) Hakî�m b. Hizâ� m radıyallahu anh’den: Rasû� lullah sallalla-
hu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Alışveriş yapan iki kişi birbirlerin-
den ayrılmadıkları sürece muhayyerdirler. Eğer doğru söyler ve açık
davranırlarsa alışverişlerinde bereket olur. Yalan söyler ve gizlerlerse
alışverişlerinden bereket alınır.”1711
È ǫƔÊ ȆǓÊ ȂÌÈ ǳơȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƧÈ ǂō ǷÉ ǺÊ ÌƥǲȈ

ǱƢÈ È ǺÌ ǟÈ ƾÇ ÌȇǃÈ ǺÊ ÌƥƽÊ ƢǸō Ʒ
Ê ǸÊ Ƴ È ǺÌ ǟÈ ƨÉ ǬÈ ŏưǳơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȆÊƥÈƗȄÈǳÊƛǾÉ ǸÈ ǏƢ
È ƻ
È ǲȈÈ ƷÊ ǂǳơƢ
ō ÈǻƽÌ ǁÈ ÈƗƢǸÈō ǴǧÈǲÇ ƳÉ ǁÈ ǺÌ ǷÊƢǇً ǂÈÈ ǧƢÈǼÈǳƤÆ ƷƢ
Ê Ǐ È ǝƢ È ÈƦÈǧƧÇ ơǄÈ ǣÈ ȆǧÊƢōǼǯÉ
Ê ǠÈ ŏȈÈƦÌǳơ~ǱȂ
ǹƢ É ǬÉ ÈȇǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǇÉ ǁ È ƪÉ ǠÌ ǸÊ ǇÈ ƧÈ ǃÈ ǂÌ ÈƥȂÉƥÈƗ ǱƢÈ ǬÈ ǧÈ ƧÈ ǃÈ ǂÌ Èƥ
nƢÈǫǂō ǨÈ ÈƬÈȇǶÈÌ ǳƢǷÊ
È ǁƢÈȈƼÌ Ê ǳƢÊƥ
536- (528) Ebu’l-Vadii’den: “Biz savaşçılar idik. Bir arkadaşımız bir
adamdan at satın aldı. Gitmek istediğ� imiz zaman Ebu Berze’ye giderek da-
vacı oldu. Ebu Berze dedi ki: “Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem’in şö� yle
buyurduğ� unu işittim: “Alışveriş yapanlar ayrılmadıkları sürece muhay-
yerdirler.” 1712
É ǇÉ ǁ
È ǂō ÈȈƻù
È ǱƢÈ È ǫǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǅÇ ȁƢÈÉ ǗǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǬÈ ǧÈ ƪÈ ÌǻÈƗǺÌ Ǹō ǷÊ Éَّ‫لله‬ơǭÈ ǂÈ Ǹō ǟÈ ǲÉ ƳÉ ǂǳơ
ǱƢ ō ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǞÊ ȈÌÈƦÌǳơƾÈ ǠÌ ÈƥȐÅ ƳÉ ǁ
È Ƕō
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
El-Müsned 691
ǦÉ ǴÊ ƸÌ ÈȇȆÊƥÈƗ ǹƢ

È ǯÈ ȁ
È ǱƢÈ Ç ÌȇǂÉÈ ǫ ǺÌ ǷÊ ƙÆ ǂÉ Ƿơ~
È ǫ nǊ Ì Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂÉ ǇÉ ǁÈ
Ê ǳơƢǷÈ
ùǞÊ ȈÌÈƦÌǳơƾÈ ǠÌ Èƥȏَّ‫ا‬ÊƛǁƢÉ ÈȈƼÌ
537- (529) “Tavus rahimehullah dedi ki: “Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve
sellem bir adamı alışverişten sonra muhayyer bırakınca, adam: “Allah sana
ö� mü� r versin, sen kimlerdensin?” dedi. Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem:
“Kureyş’ten biriyim” dedi. Tavus’un oğ� lu dedi ki: “Babam, muhayyerliğ� in an-
cak alışverişten sonra olduğ� una yemin ederdi.”1713
Fâiz Hakkında
ǆ È ǳơǺÊ ÌƥǅÊ ȁÌ ÈƗǺÊ ÌƥǮÊ ÊǳƢǷ

Ê ÈƯƾÈ ƸÌ
È ǸÈ ÈƬÌǳơǾÉ ōǻÈƗǹƢ È ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ç ȀÈ ǋ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȆŏǼǷÊ ǥÈ ǂÈ ǘÈ ǏơȄ Ì ōƬƷƢ È ÈǼǓÌ ȁơÈ ǂÈ ÈƬÈǧÊَّ‫لله‬ơƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÉ ÌƥƨÉ ƸÌÈ ǴǗÈ ȆÊǻƢǟÈ ƾÈ ǧÈǱƢÈÈ ǫÇǁƢÈǼȇƽÊ ƨÊ ÈƟƢǸÊ ÊƥƢًǧǂÌ ǏÈ
ǺÈ ǷÊ ȆÊƬÈǻǃÊ Ƣƻ È ȆÈ ÊƫƘÌÈƫȄōƬƷÈ ȁÌ ÈƗȆÊǻǃÊ Ƣƻ È ȆÈ ÊƫƘÌÈȇȄōƬƷ
È ǱƢÈ È ǫǶō ÉƯǽÊ ƾÊ ÈȇȆǧÊƢȀÈ ÈƦōǴǫÈƤÈ ǿÈ ǀō ǳơÈǀƻÈ ÈƗȁÈ
ȆÈ ǓÊ ǁ È ǂÉ ǸÈ ǟÉ ǱƢ È ƪÉ ǰÌ ǰÈ ǋƢ
È ǬÈ ǧÈ ǞÉ ǸÈ ǈÌ ÈȇǂÉ ǸÈ ǟÉ ȁ È ÈǻÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È ȆŎ ǠÊ ǧÊ Ƣǌǳơ
ō ǱƢÈ È ǫƨÊ ÈƥƢǤÈ Ìǳơ
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÉ ǇÉ ǁ È ǱƢÈÈ ǫǱƢÈ È ǫǶō ÉƯǾÉ ǼÌ ǷÊ ÈǀƻÉ ƘÌÈƫȄōƬƷ َ‫ ا‬Êَّ‫لله‬ơȁ
È ǾÉ ǫÌ ǁÊ ƢǨÈ Éƫȏ È ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ
ǂÉ ǸÌ ōƬǳơȁ
È ƔƢÈ ǿÈ ȁÈ ƔƢÈ ǿÈ ȏَّ‫ا‬ÊƛƢًƥÊǁǂŏ ÉƦÌǳƢÊƥǂŎ ÉƦÌǳơȁ È ƔƢÈ ǿÈ ȏَّ‫ا‬ÊƛƢًƥÊǁƤÊ ǿÈ ǀō ǳƢÊƥƤÉ ǿÈ ǀō ǳơ~Ƕō
È ƔƢÈ ǿÈ ȁ È ǴǇÈ ȁÈ
È ƔƢÈ ǿÈ ȏَّ‫ا‬ÊƛƢًƥÊǁÊŚǠÊ ǌǳƢ
nƔƢÈ ǿÈ ȁ ō ÊƥÉŚǠÊ ǌǳơ ō ȁÈ ƔƢÈ ǿÈ ȁ È ƔƢÈ ǿÈ ȏَّ‫ا‬ÊƛƢًƥÊǁÊǂǸÌ ōƬǳƢÊƥ
Ǯō ǋ
È ȏƢ ً ƸÊ Ǐ
َ‫ ا‬ƸȈ È ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ǮÇ ÊǳƢǷȄÈ
È ǴǟÈ ǾÉ ÉƫÌƗǂÈÈ ǫǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ȆŎ ǠÊ ǧÊ Ƣǌǳơ
ō ǱƢÈ Èǫ
ȆÊǻǃÊ Ƣƻ
È ȁÌ ÈƗ ȆÊƬÈǻǃÊ ƢƻȆ
È ǧÊ ƪÉ ǰÌ ǰÈ ǌÈ Ê ǾÉ ǜÌ ǨÈ ƷÌ ÈƗ ǶÈ
È ǧ Ƣǜً ǨÌ Ʒ Ì ǴǧÈ ǹƢ É ǷÈ Ǆō ǳơȆÈ
ō ǴǟÈ ǱƢÈ È Ǘ Ƕō ÉƯ ǾÊ ȈǧÊ
ȆÊǻǃÊ Ƣƻ È ǾÉ ǼÌ ǟÈ ǱȂ É ǬÉ ÈȇȅÊǂȈÌ ǣÈ ȁÈ
538- (530) Malik b. Evs b. El-Hadesan’dan: O, yü� z dinar bozdurmak isti-
yordu. Dedi ki. “Beni Talha b. Ubeydillah çağ� ırdı. Dinarı bozduruncaya kadar
pazarlık yaptık, altını alıp elinde çevirdi, sonra şö� yle dedi: “Hazinedarım ge-
1713 Hasen ligayrihi. Şafii, Sunen (10997) mü� rseldir. Abdurrazzak (14261)
692 İmam Şafiî
linceye kadar veya Gabe’den hazinem gelinceye kadar bekle.”1714

Şafii dedi ki: “Ben şü� pheye dü� ştü� m. Ö� mer radıyallahu anh bunu işitin-
ce dedi ki: “Allah’a yemin olsun ondan alıncaya kadar ayrılamaz.” Sonra şö� y-
le dedi: “Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu ki: “Altını altın ile
satma ve değiştirme ribâdır. Ancak iki tarafın birbirine ‘Ha al, ha ver’
diyerek, elden ele peşin verip almış olmaları hâli müstesnadır. Buğda-
yı buğdayla tebdil de ribâdır. Ancak iki taraf birbirine “Ha al, ha ver”
diye peşin alıp vermeleri müstesnadır. Hurmayı hurma ile satmak da
ribâdır. Ancak “Ha al, ha ver” denilmesi hâli müstesnadır. Arpayı arpa
ile satmak da ribâdır; ancak “Ha al, ha ver” denilmesi müstesnadır.”1715
Şafii dedi ki: “Malik rahimehullah’a bunu sahih olarak okudum ve onda
şü� pheye dü� şmedim. Sonra uzun zaman geçti, ezberimde kalmadı ve “Hazine-
darım veya hazinem” sö� zü� nde şü� pheye dü� ştü� m. Benden başkaları: “Hazine-
darım” diye rivayet etti.1716
ȅÊ ŏ ǂǐÌ ōǼǳơǹƢ Ê ÈƯƾÈ ƸÌÈ ǳơǺÊ ÌƥǅÊ ȁÌ ÈƗ ǺÊ ÌƥǮÊ ÊǳƢǷ È ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ç ȀÈ ǋÊ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȄōƬƷƢÈ ÈǼǓÌ ȁơÈ ǂÈ ÈƬÈǧ Êَّ‫لله‬ơ ƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÉ ÌƥƨÉ ƸÌ
È ǴǗÈ ȆÊǻƢǟÈ ƾÈ ǧÈ ǱƢÈ È ǫ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ƨÊ ÈƟƢǸÊ Êƥ ƢًǧǂÌ Ǐ È ǆ È ǸÈ ÈƬÌǳơǾÉ ōǻÈƗ
ȄōƬƷ È ȁÌ ÈƗȆÊǻǃÊ Ƣƻ È ȆÈ ÊƫƘÌÈȇȄōƬƷ È ǱƢÈ È ǫǶō ÉƯǽÊ ƾÊ ÈȇȆǧÊ ƢȀÈ ÉƦŏǴǬÉ ÉȇƤÈ ǿÈ ǀō ǳơÈǀƻÈ ÈƗȁȆ È ŏǼǷÊ ǥÈ ǂÈ ǘÈ Ǐơ Ì
ǞÉ ǸÈ ǈÌ ÈȇƣƢÊ ǘō ƼÌ È ǳơǺÉ ÌƥǂÉ ǸÈ ǟÉ ȁ È ƪÉ ǰÌ ǰÈ ǋƢ È ÈǻÈƗ ȆŎ ǠÊ ǧÊ Ƣǌǳơ
ō ǱƢÈ È ǫ ƨÊ ÈƥƢǤÈ ÌǳơǺÈ ǷÊ ȆÊƬÈǻǃÊ Ƣƻ È ȆÈ ÊƫƘÌÈƫ
É ǇÉ ǁ È ǱƢÈ È ǫ ǱƢÈ È ǫ Ƕō ÉƯ ǾÉ ǼÌ ǷÊ ÈǀƻÉ ƘÌÈƫ ȄōƬƷ َ‫ ا‬Êَّ‫لله‬ơȁ
È ǾÉ ǫÌ ǁÊ ƢǨÈ Éƫ ȏ È ǂÉ ǸÈ ǟÉ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ
È ƔƢÈ ǿÈ ȏَّ‫ا‬ÊƛƢًƥÊǁÊǂǸÌ ōƬǳƢÊƥǂÉ ǸÌ ōƬǳơȁ
ƔƢÈ ǿÈ ȁ È ƔƢÈ ǿÈ ȏَّ‫ا‬ÊƛƢًƥÊǁǩÊ
È ƔƢÈ ǿÈ ȁ Ê ǁȂÌÈ ǳƢÊƥƤÉ ǿÈ ǀō ǳơ~Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
nƔƢÈ ǿÈ ȁ È ƔƢÈ ǿÈ ȏَّ‫ا‬ÊƛƢًƥÊǁÊŚǠÊ ǌǳƢ ō ÊƥŚ É ǠÊ ǌǳơ
ō ȁÈ
ǶÈ
Ì ǴǧÈǹƢ
É ǷÈ Ǆō ǳơȆÈ È ǗǶō ÉƯǾÊ ȈǧÊǮō ǋ
ō ǴǟÈ ǱƢÈ È ȏƢ ً ƸÊ Ǐ
َ‫ ا‬ƸȈ È ǮÇ ÊǳƢǷȄÈ
È ǴǟÈ ǾÉ ÉƫÌƗǂÈÈ ǫȆŎ ǠÊ ǧÊ Ƣǌǳơ
ō ǱƢÈÈǫ
ȆÊǻǃÊ Ƣƻ È ÊǻǃÊ Ƣƻ
É ǬÉ ÈȇȅÊǂȈÌ ǣÈ ȁȆ
È ǾÉ ǼÌ ǟÈ ǱȂ È ȁÌ ÈƗȆÊƬÈǻǃÊ ƢƻȆ
È ǧÊ ƪÉ ǰÌ ǰÈ ǌÈ È ǧƢǜً ǨÌ ƷÊ ǾÉ ǜÌ ǨÈ ƷÌ ÈƗ
… (530/2) Malik b. Evs b. el-Hadesan en-Nasrî� radıyallahu anh, yü� z di-
narını bozdurmak istiyordu. Dedi ki: ““Beni Talha b. Ubeydillah çağ� ırdı. Dina-

El-Müsned 693
rı bozduruncaya kadar pazarlık yaptık, altını alıp elinde çevirdi, sonra şö� yle
dedi: “Hazinedarım gelinceye kadar veya Gabe’den hazinem gelinceye kadar
bekle.”1717
Şafii dedi ki: “Ben şü� pheye dü� ştü� m. Ö� mer radıyallahu anh bunu işitince
dedi ki: “Allah’a yemin olsun ondan alıncaya kadar ayrılamaz.” Sonra şö� yle
dedi: “Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu ki: “Altının gümüşle
değiştirilmesi ancak faizdir. Ancak iki tarafın birbirine “Ha al, ha ver”
diyerek, elden ele peşin verip almış olmaları hâli müstesnadır. Hur-
mayı hurma ile satmak da ribâdır. Ancak “Ha al, ha ver” denilmesi hâli
müstesnadır. Arpayı arpa ile satmak da ribâdır; ancak “Ha al, ha ver”
denilmesi müstesnadır.”1718
Şafii dedi ki: “Malik rahimehullah’a bunu sahih olarak okudum ve onda
şü� pheye dü� şmedim. Sonra uzun zaman geçti, ezberimde kalmadı ve “Hazine-
darım veya hazinem” sö� zü� nde şü� pheye dü� ştü� m. Benden başkaları: “Hazine-
darım” diye rivayet etti.1719
ƣƢÊ ǘō ƼÌ È ǳơǺÊ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ǅÇ ȁÌ ÈƗǺÊ ÌƥǮÊ ÊǳƢǷÈ ǺÌ ǟÈ ƣƢÇ ȀÈ ǋ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȆÈ ÊƫƘÌÈȇȄōƬƷ
È ǮÇ ÊǳƢǷÈ Ʈȇ Ê ƾÊ ƷȄ
È ÈǼǠÌ ǷÈ ǲÈ ưÌ ǷÊ Ƕō
È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ
ǾÊ ȈǧÊ Ǯō ǋ
È ȏ َ‫ ا‬ƪÉ ǜÌ ǨÊ ƸÈ È ǧǱƢÈ È ǫȆÊǻǃÊ ƢƻÈ
539- (530/1) Ö� mer b. El-Hattab radıyallahu anh: Nebî� sallallahu aleyhi
ve sellem’den aynı manada rivayet etti. Malik’in rivayetinde: “Hazinedarım
gelinceye kadar” dedi. Bunu ezberledim ve bunda şü� phe etmiyorum.1720
ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ǹƢ È ǳơǺÊ ÌƥǅÊ ȁÌ ÈƗǺÊ ÌƥǮÊ ÊǳƢǷ

Ê ÈƯƾÈ ƸÌ È ǺÌ ǟÈ ȅÊ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƤÉ ǿÈ ǀō ǳơ~ǱƢÈ È ǫǶō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ƣƢ Ê ǘō ƼÌÈ ǳơǺÊ Ìƥ
ƔƢÈ ǿÈ ȏَّ‫ا‬ÊƛƢًƥÊǁÊǂǸÌ ōƬǳƢÊƥǂÉ ǸÌ ōƬǳơȁ
È ƔƢÈ ǿÈ ȁÈ ƔƢÈ ǿÈ ȏَّ‫ا‬ÊƛƢًƥÊǁǂŏ ÉƦÌǳƢÊƥǂŎ ÉƦÌǳơȁ
È ƔƢÈ ǿÈ ȁ Ê ǁȂÌÈ ǳƢÊƥ
È ƔƢÈ ǿÈ ȏَّ‫ا‬ÊƛƢًƥÊǁǩÊ
nƔƢÈ ǿÈ ȁÈ ƔƢÈ ǿÈ ȏَّ‫ا‬ÊƛƢًƥÊǁÊŚǠÊ ǌǳƢ ō ÊƥŚ É ǠÊ ǌǳơ
ō ȁ È ƔƢÈ ǿÈ ȁÈ
694 İmam Şafiî
540- (530/3) Malik b. Evs b. el-Hadesan radıyallahu anh, Ö� mer b. el-

Hattab radıyallahu anh’den rivayet ediyor: Rasulullah sallallahu aleyhi ve
sellem şö� yle buyurdu: “Altının gümüşle değiştirilmesi ancak faizdir. An-
cak iki tarafın birbirine “Ha al, ha ver” diyerek, elden ele peşin verip
almış olmaları hâli müstesnadır. Buğdayı buğday ile satılması faizdir.
Ancak iki tarafın birbirine “Ha al, ha ver” diyerek, elden ele peşin verip
almış olmaları hâli müstesnadır. Hurmayı hurma ile satmak da ribâdır.
Ancak “Ha al, ha ver” denilmesi hâli müstesnadır. Arpayı arpa ile sat-
mak da ribâdır; ancak “Ha al, ha ver” denilmesi müstesnadır.”1721
È ǇÉ ǁ
ǱȂ È ǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ȅÊ ŏ ǁƾÌ ƼÌÉ ǳơƾÇ ȈǠÊ ǇȆ
È ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǲÇ ưÌ ǸÊ Êƥ ȐÅ ưÌ ǷÊ ȏَّ‫ا‬Êƛ ƤÊ ǿÈ ǀō ǳƢÊƥ ƤÈ ǿÈ ǀō ǳơơȂǠȈÉ ÊƦÈƫ ȏ~
ȏَ‫ ا‬ȁ َ‫ ا‬ǱƢÈ È ǫ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ƾÇ ÈȈÊƥơƾً ÈȇǲÇ ưÌ ǸÊ ÊƥȐÅ ưÌ ǷÊ ȏَّ‫ا‬ÊƛǩÊ
ȏَ‫ ا‬ȁ Ê ǁȂÌÈ ǳƢÊƥǩÊÈ ǁȂÌÈ ǳơơȂǠȈÉ ÊƦÈƫȏَ‫ ا‬ȁ
È ǒ Ç ǠÌ ÈƥȄÈǴǟÈ ƢȀÈ ǔÈ ǠÌ ÈƥơȂǨŎ ǌÊ Éƫ
nÇǄƳƢ Ê ÈǼÊƥƢًƦÊƟƢǣÈ ƢȀÈ ǼÌ ǷÊ ơȂǠȈÉ ÊƦÈƫȏَ‫ ا‬ȁ
È ǒ Ç ǠÌ ÈƥȄÈǴǟÈ ǾÉ ǔÈ ǠÌ ÈƥơȂǨŎ ǌÊ Éƫ
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Altını altın ile misli misline olmadıkça
satmayın. Bunları birbirinden fazla yapmayın. Gümüşü gümüşle misli
misline, elden ele olmadıkça satmayın. Bunları birbirinden fazla yap-
mayın. Elde olmayanı, elde olanla satmayın.”1722
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗ ȅÊ É ǳơƾÇ ȈǠÊ ǇȆ

ŏ ǁƾÌ ƼÌ È ÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȄÈǴǟÈ ƢȀÈ ǔÈ ǠÌ ÈƥơȂǨŎ ǌÊ Éƫ ȏَ‫ ا‬ȁ
È ǲÇ ưÌ ǸÊ Êƥ ȐÅ ưÌ ǷÊ ȏَّ‫ا‬Êƛ ƤÊ ǿÈ ǀō ǳƢÊƥ ƤÈ ǿÈ ǀō ǳơơȂǠȈÉ ÊƦÈƫ ȏ~ َ‫ ا‬ǱƢÈ È ǫ Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ
ǒ Ç ǠÌ ÈƥȄÈǴǟÈ ƢȀÈ ǔÈ ǠÌ ÈƥơȂǨŎ ǌÊ Éƫ ȏَ‫ ا‬ȁ
È ǲÇ ưÌ ǸÊ Êƥ ȐÅ ưÌ ǷÊ ȏَّ‫ا‬Êƛ ǩÊ
Ê ǁȂÌÈ ǳƢÊƥ ǩÊ
È ǁȂÌÈ ǳơơȂǠȈÉ ÊƦÈƫ ȏَ‫ ا‬ȁÈ ǒ Ç ǠÌ Èƥ
nÇǄƳƢ Ê ÈǼÊƥƢȀÈ ǼÌ ǷÊ ƢًƦÊƟƢǣÈ ơȂǠȈÉ ÊƦÈƫȏَ‫ ا‬ȁÈ
542- (542/1) Ebu Said el-Hudrî� radıyallahu anh’den: Nebî� sallallahu
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Altını altın ile ancak misli misline satın.
Birini diğerinden fazla yapmayın. Gümüşü gümüş ile ancak misli misli-

El-Müsned 695
ne satın, birini diğeri üzerine fazla yapmayın. Elde olanı, elde olmayan
karşılığında satmayın.”1723
È ǹƢ È ǸÈ ưÌ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ÇǂǷÊ ƢǟÈ ȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥǮÊ ÊǳƢǷ
È ǽÊ ƾŏ Ƴ È ǺÌ ǟÈ ǾÉ ǤÈ ǴÈÈƥǾÉ ōǻÈƗǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǺÊ ÌȇǁƢÈ ÈǼȇƾŏ ǳƢÊƥǁƢÈ ÈǼȇƾŏ ǳơơȂǠȈÉ ÊƦÈƫȏ~
ȏَ‫ ا‬ȁ َ‫ ا‬Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁÈ ǱƢÈ È ǫǱƢÈ È ǫǾÉ ǼÌ ǟÈ
nǺÊ ȈÌ ǸÈ ǿÈ ǁÌ ƾŏ ǳƢÊƥǶÈ ǿÈ ǁÌ ƾŏ ǳơ
543- (697) Osman radıyallahu anh’den: Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve
sellem şö� yle buyurdu: “Bir dinarı iki dinar karşılığında ve bir dirhemi iki
dirhem karşılığında satmayın.”1724
ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ÇǁƢǈÈ ÈȇǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ

È ǺÌ ǟÈ ǶÇ ȈǸÊ ÈƫȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥȄǇȂ É ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
È Ƿ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É َّ‫ لله‬È ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆǓÊ ǁÈ
ÊǁƢÈǼȇƾŏ ǳƢÊƥ ǁƢÉ ÈǼȇƾŏ ǳơ~ ǱƢÈ È ǫ ǶōÈ ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƅơ ȄōǴǏÈ Ê ơ ǱȂ È
nƢǸÈ ȀÉ ÈǼȈÌÈƥǲÈ ǔÈ َ‫ ا‬ǶÊ ǿÈ ǁÌ ƾŏ ǳƢÊƥǶÉ ǿÈ ǁÌ ƾŏ ǳơȁÈ
Ì ǧȏ
hi ve sellem şö� yle buyurdu: “Dinar (altın) dinar ile ve dirhem (gümüş)
dirhem ile aralarında fazlalık olmaksızın satılır.”1725
ǺÌ ǟÈ ǺȇÊ
È ŚǇ Ê ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ È ǸÊ ÈƫȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥƣȂ
É ǺÌ ǟÈ ƨÈ ǸȈ È ŎȇÈƗǺÌ ǟÈ ƣƢ
È ǇÉ ǁ
È ƪÊ ǷÊ Ƣǐǳơ
ō ǺÊ ÌƥƧÈ ƽÈ ƢÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ ǂÈ ƻƕ È ǁƢǈÈ ÈȇǺÊ ÌƥǶÊ ǴÊ ǈÌ ǷÉ
È ǲÇ ƳÉ ǁÈ ȁÇ
ǩÊÊ ǁȂÌÈ ǳƢÊƥǩÊ
È ǁȂÌÈ ǳơȏَ‫ ا‬ȁ È ƤÊ ǿÈ ǀō ǳƢÊƥƤÈ ǿÈ ǀō ǳơơȂǠȈÉ ÊƦÈƫȏ~
Ê ǴǸÊ ÌǳƢÊƥƶÌ
È ȏَّ‫ا‬ÊƛƶÌ
Ɣơً ȂÈ Ǉ È ǴǸÊ Ìǳơȏَ‫ ا‬ȁÊ È ŚǠÊ ǌǳƢ
È ǂǸÌ ōƬǳƢÊƥǂÈ ǸÌ ōƬǳơȏَ‫ ا‬ȁÊ ō ÊƥÈŚǠÊ ǌǳơ
ō ȏَ‫ ا‬ȁ È ǂŏ ÉƦÌǳƢÊƥǂō ÉƦÌǳơȏَ‫ ا‬ȁÈ
È ƤÊ ǿÈ ǀō ǳƢÊƥǩÊ
ǂō ÉƦÌǳơȁ È ǁȂÌÈ ǳơȁ
È ǩÊ Ê ǳȁ
Ê ǁȂÌÈ ǳƢÊƥƤÈ ǿÈ ǀō ǳơơȂǠȈÉ ÊƥǺÌ ǰÈ È ƾÇ ÈȈÊƥơƾً ÈȇǺÇ ȈÌ ǠÈ ÊƥƢًǼȈÌ ǟÈ ƔÇ ơȂÈ ǈÈ Êƥ

1724 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (11033) Malik ile dedesi Malik b. Ebi Amir arası -
da kopukluk vardır.
696 İmam Şafiî
Ê ǦÈ ȈÌ ǯ
nǶÌ ÉƬƠÌ ǋ È ƾÇ ÈȈÊƥ ơƾً ÈȇÊǂǸÌ ōƬǳƢÊƥ ƶÌ
È ǴǸÊ Ìǳơȁ
È ƶÌ È ǂŏ ÉƦÌǳƢÊƥ ÈŚǠÊ ǌǳơ
Ê ǴǸÊ ÌǳƢÊƥ ǂÈ ǸÌ ōƬǳơȁ ō ȁÊ È ŚǠÊ ǌǳƢō Êƥ
nȄÈƥǁÌ ÈƗƾÌ ǬÈ ǧÈ ƽÈ ơƽÈ ǃÌ ơÊȁÈƗƽÈ ơǃÈ ǺÌ Ƿ~Ƣ
È ǸÈ ǿÉ ƾÉ ƷÈ ÈƗƽÈ ơǃÈ ȁ
È ƶÌ È ǴǸÊ ÌǳơÊȁÈƗǂÈ ǸÌ ōƬǳơƢǸÈ ǿÉ ƾÉ ƷÈ ÈƗǎ
È ǬÈ ÈǻȁÈ
545- (572/1) Ubade b. Es-Samit radıyallahu anh’den: Rasû� lullah sallal-
lahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Altın ile altını, gümüş ile gümüşü,
buğday ile buğdayı, arpa ile arpayı, hurma ile hurmayı, tuz ile tuzu an-
cak eşit miktarda, misli misline, elden ele (peşin olarak) olmadıkça sat-
mayın. Lakin altına karşılık gümüşü, gümüşe karşılık altını, buğdaya
karşılık arpayı, arpaya karşılık buğdayı, hurmaya karşı tuzu, tuza karşı
hurmayı, elden ele (peşin olarak) dilediğiniz gibi satın.” Bunlardan bi-
rinde hurmayı veya tuzu eksiltir veya artırırsa: “Kim fazlalık alır veya
verirse faize girmiştir.”1726
ǂÈ ƻƕ
È ǲÇ ƳÉ ǁÈ ȁÇ È ǁƢǈÈ ÈȇǺÊ ÌƥǶÊ ǴÊ ǈÌ Ƿ É ǺÌ ǟÈ ƣȂ È ŎȇÈƗǺÌ ǟÈ ȆŎ ǨÊ ǬÈ ōưǳơƣƢ Ê ǿō ȂÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǫǶō
ǱƢÈ È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ƪÊ ǷÊ Ƣǐǳơ
ō ǺÊ ÌƥƧÈ ƽÈ ƢÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ
ŚÈ ǠÊ ǌǳơ
ō ȏَ‫ ا‬ȁÈ ǂŏ ÉƦÌǳƢÊƥ ǂō ÉƦÌǳơ ȏَ‫ ا‬ȁÈ ǩÊ Ê ǁȂÌÈ ǳƢÊƥ ǩÊ
È ǁȂÌÈ ǳơ ȏَ‫ ا‬ȁÈ ƤÊ ǿÈ ǀō ǳƢÊƥ ƤÈ ǿÈ ǀō ǳơ ơȂǠȈÉ ÊƦÈƫ ȏ~ َ‫ا‬
ơȂǠȈÉ Êƥ ǺÌ ǰÈÊ ǳȁ
È ƾÇ ÈȈÊƥ ơƾً ÈȇǺÇ ȈÌ ǠÈ Êƥ ƢًǼȈÌ ǟÈ ƔÇ ơȂÈ ǈÈ Êƥ Ɣơً ȂÈ Ǉ
È ȏَّ‫ا‬Êƛ ƶÌ Ê ǴǸÊ ÌǳƢÊƥ ƶÌ È ŚǠÊ ǌǳƢ
È ǴǸÊ Ìǳơȏَ‫ ا‬ȁÊ ō Êƥ
ƶÌ È ǂŏ ÉƦÌǳƢÊƥÈŚǠÊ ǌǳơ
Ê ǴǸÊ ÌǳƢÊƥǂÈ ǸÌ ōƬǳơȁ ō ȁÊŚÈ ǠÊ ǌǳƢ ō Êƥǂō ÉƦÌǳơȁÈ ƤÊ ǿÈ ǀō ǳƢÊƥǩÊ È ǁȂÌÈ ǳơȁ
È ǩÊ Ê ǁȂÌÈ ǳƢÊƥƤÈ ǿÈ ǀō ǳơ
È ǫ ƶÌ
ǱƢÈ È ǴǸÊ Ìǳơȁ È ǂÈ ǸÌ ōƬǳơƢǸÈ ǿÉ ƾÉ ƷÈ ÈƗ ǎ È ǬÈ Èǻȁ
È ǱƢÈ È ǫ nǶÌ ÉƬƠÌ ǋ Ê ǦÈ ȈÌ ǯ È ƾÇ ÈȈÊƥ ơƾً ÈȇÊǂǸÌ ōƬǳƢÊƥ ƶÌ È ǴǸÊ ÌǳơȁÈ
ȆǧÊ ǂÉ ǜÉ ǼÌÈȇǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƣÈ ǂÈ Ǔ
È Ƕō ÉƯǺȇÊ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƣȂ
È ŚǇ Ê ǧÊ ǶŎ ǏÈ ȋơ
È ŎȇÈƗȆÊƥƢÈƬǯȆ Èْ‫ أ‬ǅƢÊ ōƦǠÌÈ ǳơȂÉƥÈƗ
ō ÊǼǠÌ ÈȇƺÊ ȈÌ ǌǳơ
È ÊƥǂǳơȆ
ǞȈ ō ƣƢ Ê ÈƬǯÊ
546- (572) Ubâ� de b. Sâ� mit radıyallahu anh’den: Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Altın altınla, gümüş gümüşle, buğday
buğdayla, arpa arpa ile, tuz, tuz ile ancak aynı, eşit ve peşin olarak de-
ğiştirilip satılır. Lakin altını gümüş karşılığında, gümüşü altın karşılı-
ğında, buğdayı arpa karşılığında, arpayı buğday karşılığında, hurmayı
tuz karşılığında, tuzu hurma karşılığında elden ele (peşin olarak) nasıl

El-Müsned 697
isterseniz öyle satınız.”1727

İ�ki raviden biri, “hurma veya tuz” şeklinde zikretti. Ebu’l-Abbas el-Asam
dedi ki: “Yazılı rivayetimde; Eyyub, İ�bn Sirin'den, şeklindedir. Sonra onu ka-
pattı ve şeyhinin yani er-Rebi’nin kitabına baktı.
É ǹō ÈƗ ÇǁƢǈÈ ÈȇǺÊ ÌƥƔÊ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǶÈ

ȆÊƥÈƗ ǺÈ ÌƥƨÈ ÈȇÊȁƢǠÈ Ƿ È ǴǇÌ ÈƗ ǺÊ ÌƥƾÊ ÌȇǃÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
È ǬÈ ǧÈ ƢȀÈ ÊǻǃÌ ȁ
ƔÊ ơƽÈ ǁÌ ƾō ǳơȂÉƥÈƗ ǾÉ Èǳ ǱƢ È ǺÌ ǷÊ ǂÈ ÈưǯÌ ÈƘÊƥ ǩÊ È ȁÌ ÈƗ ƤÇ ǿÈ ƿÈ ǺÌ ǷÊ ƨً ÈȇƢǬÈ Ǉ
Ç ǁȁ Ê ǝƢ È ÈƥǹƢ È ÈȈǨÌ ǇÉ
ơÈǀȀÈ ÊƥȃǁÈ ÈƗƢǷ È ǬÈ ǧÈơÈǀǿÈ ǲÊ ưÌ ǷÊǺÌ ǟÈ ȄȀÈ ǼÌÈȇǶō
È ƨÉ ÈȇÊȁƢǠÈ ǷÉ ǱƢ È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ Ȇō ÊƦōǼǳơƪÉ ǠÌ ǸÊ ǇÈ
Ê ǇÉ ǁ É ǺÌ ǷÊ ȆÊǻǁÉ ǀÊ ǠÌ ÈȇǺÌ Ƿ
È ǺÌ ǟÈ ǽÉ ǂÉ ÊƦƻÌ ÉƗƨÈ ÈȇÊȁƢǠÈ Ƿ È ƔÊ ơƽÈ ǁÌ ƾō ǳơȂÉƥÈƗǱƢ
È ǬÈ ǧÈ ƢǇً ƘÌÈƥ
ǑÇ ǁÌ ÈƘÊƥǮÈ ÉǼǯƢ Ê ǇÈ ÉƗȏَ‫ ا‬ǾÊ ÊȇÌƗǁ
È ǺÌ ǟÈ ȆÊǻǂÉ ÊƦƼÌ Éȇȁ
È Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
È ǴǇÈ ȁ
547- (929) Atâ� b. Yesar’dan: “Muaviye b. Ebî� Sufyan radıyallahu anh altın
veya gü� mü� şten yapılmış su kabını kendi ağ� ırlığ� ından daha fazlası ile satınca
Ebu’d-Derdâ� radıyallahu anh: “Ben Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’den
işittim, o bö� yle yapılmasını yasakladı. Ancak misli misline satılmasına izin
verdi” dedi. Bunun ü� zerine Muaviye radıyallahu anh: “Bunda bir mahzur ol-
duğ� unu sanmıyorum” deyince, Ebu’d-Derdâ� radıyallahu anh: “Muaviye’nin
yaptığ� ını kınayıp beni destekleyecek yok mu? Ben ona Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem’in sö� ylediğ� ini naklediyorum: O ise bana kendi gö� rü� şü� nü� sö� y-
lü� yor. Ben senin bulunduğ� un yerde kalamam” dedi.”1728
È ǫ ǾÉ ōǻÈƗ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÇ ǿÊ ƢƴÈ Ƿ

ǱƢÈ É ǺÌ ǟÈ ǆÇ ȈÈÌ ǫ ǺÊ ÌƥƾÊ ȈÌ ǸÈ Ʒ
É ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ÉƅơȄōǴǏƢ È ÈǼŏȈÊƦÈǻ ƾÉ ȀÌ ǟÈ ơÈǀǿÈ ƢǸÈ ȀÉ ÈǼȈÌÈƥǲÈ ǔÈ َ‫ ا‬ǶÊ ǿÈ ǁÌ ƾŏ ǳƢÊƥ ǶÉ ǿÈ ǁÌ ƾŏ ǳơȁÊ
Ì ǧ ȏ È ǁƢÈǼȇƾŏ ǳƢÊƥ ǁƢÉ ÈǼȇƾŏ ǳơ~
nǶÌ ǰÉ ȈÈÌ ǳÊƛƢÈǻƾÉ ȀÌ ǟÈ ȁƢ
È ÈǼȈÈÌ ǳÊƛǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
È ǴǇÈ ȁ
548- (908) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’dan: “Altın, altına karşı ve gü� -
mü� ş gü� mü� şe karşı aralarında fazlalık olmaksızın takas edilir. Nebimiz sallalla-
hu aleyhi ve sellem’in bizden aldığ� ı ahit budur ve bu bizim size ahdimizdir.”1729
1727 Sahih. Şafii, Sunen (11021) Muslim (1587) Ebû� Dâ� vud (3349) Tirmizî� (1240)
Nesâ� î� (4562) İ�bn Mâ� ce (2254).
1728 Sahih. Malik, Muvatta (2/634)
1729 Hasen.
698 İmam Şafiî
ȏ~
َ‫ ا‬ǱƢÈ È ǫ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǹō ÈƗ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢÈ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ơȂǠȈÉ ÊƦÈƫȏَ‫ ا‬ȁ
È ǒ Ç ǠÌ ÈƥȄÈǴǟÈ ƢȀÈ ǔÈ ǠÌ ÈƥơȂǨŎ ǌÊ Éƫȏَ‫ ا‬ȁ
È ǲÇ ưÌ ǸÊ ÊƥȐÅ ưÌ ǷÊ ȏَّ‫ا‬ÊƛƤÊ ǿÈ ǀō ǳƢÊƥƤÈ ǿÈ ǀō ǳơơȂǠȈÉ ÊƦÈƫ
nǒ Ç ǠÌ ÈƥȄÈǴǟÈ ƢȀÈ ǔÈ ǠÌ ÈƥơȂǨŎ ǌÊ Éƫȏَ‫ ا‬ȁ
È ǲÇ ưÌ ǸÊ ÊƥȐÅ ưÌ ǷÊ ȏَّ‫ا‬ÊƛǩÊ
Ê ǁȂÌÈ ǳƢÊƥǩÊ
È ǁȂÌÈ ǳơ
dedi ki: “Altına karşılık altını ancak misliyle satınız. Birbirine fazlalıkla sat-
mayınız. Gü� mü� şe karşılık gü� mü� şü� ancak misliyle satınız. Birbirine fazlalıkla
satmayınız.”1730
ǅƢÇ ōƦǟÈ ǺÈ ÌƥơƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ

È ǱȂ É ǬÉ ÈȇƾÈ ȇÊǄÈȇȆÊƥÈƗǺÈ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÈ ȈÌÈƦǟÉ ǞÈ ǸÊ Ǉ
È ǾÉ ōǻÈƗǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ŏ ǸÈ ōǻÊƛ~ǱƢÈ
ƢÈƥǂǳơƢ È ǫ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗ ƾÇ ÌȇǃÈ ǺÉ ÌƥƨÉ ǷƢÈ ǇÈ ÉƗ ȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ ǱȂ
É ǬÉ Èȇ
nƨÊ ÈƠȈǈÊ ōǼǳơȆǧÊ
550- (695) Usame b. Zeyd radıyallahu anh’den: Nebî� sallallahu aleyhi ve
sellem şö� yle buyurdu: “Faiz ancak vadeli satıştadır.”1731
ƢÈƥÈƗ ơƾً ÌȇǃÈ ǹō ÈƗ ǹƢ É ǺÊ ÌƥƽÊ ȂÈ ǇÌ ȋơȄÈ

È ÈȈǨÌ Ǉ Èْ‫ أ‬ǳȂÌ Ƿ È ƾÈ ȇÊǄÈȇǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢÈ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƾÆ ǠÌ Ǉ Ê ǴǈǳƢ
È ǬÈ ǧÈƪÌ
È ǾÉ ÈǳǱƢ Ŏ ÊƥƔÊ ƢǔÈ ȈÌÈƦÌǳơǺÊ ǟÈ ǍƢōÇ ǫȁȆÈ ÊƥÈƗǺÈ ÌƥƾÈ ǠÌ Ǉ È ǱÈ ÈƘǇ
È ǾÉ ōǻÈƗǽÉ ǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗǉƢ Ç ōȈǟÈ
ȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ È ƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ
È ǇÉ ǁ È ǱƢÈ È ǫ ǮÈ ÊǳƿÈ ǺÌ ǟÈ ȄȀÈ ÈǼÈǧ ƔƢÉ ǔÈ ȈÌÈƦÌǳơǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǲÉ ǔÌ È ǧÈƗ ƢǸÈ ȀÉ ŎȇÈƗ
É ǇÉ ǁ È ǱƢÈ ǬÈ ǧÈ ƤÈ Ŏ ÊƥÊǂǸÌ ōƬǳơƔÊ ơǂÈ ǋ
Ê ǗǂǳƢ Ê ǺÌ ǟÈ ǱÉ ÈƘǈÌ ÉȇǶō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
ǮÈ ÊǳƿÈ ǺÌ ǟÈ ȄȀÈ ÈǼÈǧǶÌ ǠÈ ÈǻơȂÉǳƢǬÈ ǧÈ nǆÈ ÊƦÈȇơÈƿÊƛƤÈ É ǗǂǳơŎ ǎ É ǬÉ ǼÌÈȇÈƗ~Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ
551- (573) el-Esved b. Sufyan’ın azatlısı Abdullah b. Yezid’den: O, Ebu
Ayyaş Zeyd’in, Sad b. Ebi Vakkas radıyallahu anh’e: buğ� dayı sü� t karşılığ� ında,
satmanın hü� kmü� nü� sorduğ� unu haber verdi. Sa’d radıyallahu anh kendisine:
“Bunların hangisi ü� stü� n?” dedi. O da: “Buğ� day” dedi. Bunun ü� zerine Sa’d,
Zeyd’i bundan men edip şö� yle dedi: Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem’e
kuru hurmayı taze hurma karşılığ� ında satmanın hü� kmü� sorulurken işittim;

1731 Sahih Şafii, Sunen (11045)
El-Müsned 699
Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem: “Taze hurma kuruduğu zaman ek-
silir mi?” buyurdu. “Evet” dediler. Bunun ü� zerine Nebî� sallallahu aleyhi ve
sellem bu satıştan yasakladı.”1732
È ǫ ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁÇ

ǱƢÈ È ǂÊƥƢƳ È ǺÌ ǟÈ ÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƮÊ ȈōÌ ǴǳơǺÊ ǟÈ ƨÉ ǬÈ ŏưǳơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ƧÊ ǂÈ ƴÊ
ƾÆ ƦÌ ǟÈ ǾÉ ōǻÈƗǞÌ ǸÈ ǈÌ ÈȇǶÈÌ ǳȁ Ì ȀÌǳơȄÈǴǟÈ Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ
È ǇÉ ǁÈ ǞÈ ÈȇƢÈƦÈǧƾÆ ƦÌ ǟÈ ƔƢÈ ƳÈ
ǺÊ ÌȇƾÈ ƦÌ ǠÈ Êƥ ǽÉ ơǂÈ ÈƬǋƢÈ
Ì ǧ nǾÉ ǠÌ Êƥ~Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǽÉ ƾÉ ȇÊǂÉȇǽÉ ƾÉ ŏȈǇ
È ƔƢÈ ƴÈ Èǧ
É ȁÌ ÈƗȂÈ ǿÉ ƾÆ ÉƦǟÌ ÈƗǾÉ ÈǳÈƘǈÌ ÈȇȄōƬƷ
ǂŋ Ʒ È ǽÉ ƾÈ ǠÌ Èƥơƾً ƷÈ ÈƗǞÌ ÊȇƢÈƦÉȇǶÈÌ ǳǶō ÉƯǺÊ ÌȇƽÈ ȂÈ ǇÌ ÈƗ
552- (541) “Cabir radıyallahu anh’den: Bir kö� le gelip Rasû� lullah sallalla-
hu aleyhi ve sellem’e hicret ü� zerine ona biat etti. Rasû� lullah sallallahu aleyhi
ve sellem onun kö� le olduğ� unu anlayamadı. Derken sahibi onu aramaya geldi.
Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem ona: “Bu köleyi bana sat” buyurdu ve onu
iki siyah kö� le karşılığ� ında satın aldı. Bundan sonra da kö� le mi, yoksa hü� r mü�
olduğ� unu sormadan kimseden biat almadı.”1733
ǹȂ
È ÉƯƾŏ ƸÈ ÉȇȆō ƸÌ È ǳơǞÈ ǸÊ ǇÈ ǾÉ ōǻÈƗ ƧÈ ƾÈ ǫÈ ǂÌ ǣÈ ǺÊ ÌƥƤȈ Ê ÊƦǋÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
È ǂÈƬǌÌ ÈȈÊǳơǁƢً ÈǼȇƽÊ ǽÉ ƢǘÈ ǟÌ ÈƗǶō
ǾÉ ÈǳȅÊ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗƾÊ ǠÌ ƴÌÈ ǳơȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÌ ǟÈ
È ƧÇ ƢǌÈ Êƥ ǽÉ ƢÈƫÈƗȁÇ
ÇǁƢÈǼȇƽÊ ȁ È ǁƢÈǼȇƾÊ Êƥ ƢǸÈ ǿÉ ơƾÈ ƷÌ Êƛ ǝƢ È ÈƦÈǧ ǺÊ ȈÌÈƫƢǋ Ì ǧ ƨً ōȈƸÊ ǓÌ ÉƗ ȁÌ ÈƗ Ƨً Ƣǋ
È ǾÉ Èǳ ȃǂÈ ÈƬǋƢÈ È ǾÊ Êƥ
Ì ȂÈǳǹƢ
ƢًƥơǂÈ ÉƫȃǂÈ ÈƬǋơÊ È ǰÈ È ǧƨÊ ǯÈ ǂÈ ÈƦÌǳƢÊƥǾÊ ǠÊ ȈÌÈƥȆǧÊǶō
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÉ ǇÉ ǁ È ǾÉ ÈǳȄǟÈ ƾÈ ǧÈ
È ǧ ƧÈ ƾÈ ǫÈ ǂÌ ǣÈ ǺÊ ÌƥƤȈ
ǾÉ ǴÈ ǏÈ ȂÈ Ê ÊƦǋ È ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ É ÈȈǨÌ ǇơÈÉ ǀǿÈ ȃȁÈ ǁ È ƾÈÌ ǫȁ
È ǱƢÈ È ǫ ǾÊ ȈǧÊ ƶÈ ÊƥǂÈÈ ǳ
È ȁÌ ÈƗƨÊ ǐō ǬÊ ÌǳơǽÊ ǀÊ ǿÈ ǲÊ ưÌ ǸÊ ÊƥƾÊ ǠÌ ƴÌ
ƢǿÈ ƢÈǼǠÌ Ƿ È ǳơȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȇÊȁǂÌ ÈȇȁÈ
553- (953) Şebib b. Garkade bir topluluğ� un Urve b. Ebi’l-Ca’d’den şö� yle
rivayet ettiklerini işitmiş: “Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem ona kendisi için
kurbanlık koyun almak ü� zere bir dinar vermiş. O da iki koyun almış. Birini bir
dinara satmış ve Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’e bir dinar ile birlikte
bir koyun getirmiş. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem onun alışverişinde
1732 Sahih. Şafii, Sunen (11120) İ�bn Hibban (5003) Ebu Davud (3359)
1733 Hasen. Muslim (1602)
700 İmam Şafiî
bereket gö� rmesi için dua etmiş. Toprak satın alsa bile kazanıyordu.”1734
Nitekim bunu Sufyan b. Uyeyne, Şebib b. Garkade’den mevsul olarak ve
Urve b. Ebi’l-Ca’d’dan aynı manada bir kıssa olarak rivayet etmiştir.1735
ǹō ÈƗǽÉ ǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗȅÊ ō ǁǄÈ ƴÌ È ǳơÊŉǂÊ ǰÌ È ǳơƾÈ ƦÌ ǟÈ ǹō ÈƗƲÇ ÌȇǂÈ ƳÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇÈ ǺÉ ÌƥƾÉ ȈǠÊ ǇƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ƕō
È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗ ǽÉ ǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ ǹƢ
È Ǩō ǟÈ ǺÊ ÌƥǹƢ
È ǸÈ ưÌ ǟÉ ȄÈǳȂÌ Ƿ È ÊƥÈƗ ǺÈ ÌƥƽÈ ƢÈȇÊǃ
È ǶÈ ÈȇǂÌ ǷȆ
È ǫǶō
ǱƢÈ È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǽÉ ƕǁƢ È ǸÈ Ç ōǼǈÊ ǷÇ
ō ǴǧÈ ƩƢ É ǂȀÌ ǜÈ ÊƥǽÉ ƔƢÈ ƴÈ
È ǧǾÉ ÈǳƢًǫƾŏ ǐÈ Ƿ É ƮÈ ǠÈ Èƥ
ÊŚǠÊ ÈƦÌǳƢÊƥƨÊ ÈƯȐَ‫ ا‬ōưǳơȁÈ ǺÊ ÌȇǂÈ ǰÌ ÈƦÌǳơǞȈ É ŏǻÊƛÊَّ‫لله‬ơǱȂ
É ÊƥÈƗƪÉ ǼÌ ǯȆ È ǇÉ ǁƢÈ ÈȇǱƢ È ǬÈ ǧÈnƪÈ ǰÈ Ì ǴǿÌ ÈƗȁÈ ƪÈ ǰÈ
Ì ǴǿÈ ~
ǱƢ ō ǳÊƛǶō
È ǬÈ ǧÈÊǂȀÌ ǜǳơȄÈ È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơƨÊ ƳƢÈ ƷÈ ǺÌ ǷÊ ƪÉ ǸÌ ǴÊ ǟÈ ȁ È ƾÇ ÈȈÊƥơƾً ÈȇǺŏ ǈÊ ǸÌÉ ǳơ
nơًƿÊƛǭơÈÈ ǀǧÈ ~Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È ȆŎ ÊƦōǼǳơ
554- (542) Osman b. Affan radıyallahu anh’den: “Nebî� sallallahu aleyhi
ve sellem bir zekat memuru gö� ndermişti. O, iki yaşındaki develerin ü� zerin-
de geldi. Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem onu gö� rü� nce: “Helak oldun, helak
oldun” buyurdu. Adam dedi ki: “Ey Allah’ın Rasulü� ! Ben iki veya ü� ç genç de-
veyi satıp elden ele iki yaşında deve aldım. Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’in
bunlara binmeye ihtiyacı olduğ� unu biliyordum.” Bunun ü� zerine Nebî� sallalla-
hu aleyhi ve sellem: “Tamam o zaman” buyurdu.”1736
ǲÈ ÊƠǇ Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǅÇ ȁƢÈ

É ǾÉ ōǻÈƗǅƢ É ǗǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
nǺÊ ÌȇŚÈ ǠÊ ÈƦÌǳơǺÈ ǷÊ ơǂً ȈÌ ƻ
È ŚÉ ǠÊ ÈƦÌǳơǹȂ
É ǰÉ ÈȇƾÈ
Ì ǫ~ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǺÊ ÌȇŚÈ ǠÊ ÈƦÊƥÇŚǠÊ ÈƥǺÌ ǟÈ
555- (543) Tavus rahimehullah’tan: İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’ya
bir deve karşılığ� ında iki deve satılması hakkında sorulunca şö� yle dedi: “Bir
deve, iki deveden daha iyi olabilir.”1737

El-Müsned 701
ƢǸÈ ǿÉ ȁÌ ÈƗƮȇ Ê ƾÊ ƸÌ

È ǳơȆǧÊ ǩÊ ƾÌ ǐǳơ ŏ ǲÊ ǿÌ ÈƗǺÌ ǷÊ ǽÉ ǂÉ ȈÌ ǣÈ ȁÌ ÈƗǺÊ ǈÈ ƸÌ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǳơǺÉ ÌƥƾÉ Ǹō ƸÈ ǷƢ
ǺÉ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÉ ƦÌ ǟÈ ǝƢ
È ÈƬÌƥơǱƢÈÈ ǫ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥǵÊ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ǶȈ È ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛ ǺÊ ÌƥƣȂÈ ǬÉ ǠÌ ÈȇǺÌ ǟÈ
ǮÈ ÊǳƿÈ ǶÈ Èَ‫ أ‬ǧǹƢ
È ǴǟÌ ÈƘǧÈǮÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ǹō ǂÈ ƴÉ ƷÌ ȌÈ َ‫ آ‬ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǸÈ ưÌ ǟÉ Ǻō ÈȈÊƫȉ È Ȇŋ ǴÊ ǟÈ ǱƢÈ ǬÈ ǧÈƢǠً ȈÌÈƥÇǂǨÈ ǠÌ ƳÈ
ǂÌ ƴÉ Ʒơ
Ì ǱƢ È ǸÈ ưÌ ǟÉ Ȇŋ ǴÊ ǟÈ ȄÈƫÈƘǧÈ ǮÈ ǠÊ ȈÌÈƥȆǧÊ ǮÉ ǰȇÊ
È ǬÈ ǧÈ ǹƢ É ǂǋƢ È ÈǻÈƗùǱƢ È ǬÈ ǧÈ ÊǂȈÌÈƥǄŎ ǴÊǳÇǂǨÈ ǠÌ Ƴ
È ǺÉ Ìƥơ
É ǂǋÈ ǲÇ ƳÉ ǁÈ ȄÈǴǟÈ ǂÉ ƴÉ ƷÌ ÈƗ ǹƢ
ǾÉ ǰȇÊ É ǸÈ ưÌ ǟÉ ǱƢ É ǂǋÈ ƢÈǻÈƗ ǂÉ ȈÌÈƥǄŎ ǳơ ǱƢ
È ǬÈ ǧÈ ǾÉ ǰȇÊ È ǬÈ ǧÈ ơÈǀǿÈ ȄÈǴǟÈ
ǂÉ ȈÌÈƥǄŎ ǳơ
556- (1307) Urve rahimehullah’tan: “Abdullah b. Cafer bir satış yaptı. Ali
radıyallahu anh dedi ki: “Osman (radıyallahu anh)’e gideceğ� im ve sana hacir
uygulatacağ� ım.” İ�bn Cafer bunu ez-Zubeyr’e bildirdi ve şö� yle dedi: “Ben sana
bu satışında ortağ� ım. Ali, Osman’a gidip buna hacir koydurmasını sö� yledi.” Ez-
Zubeyr radıyallahu anh dedi ki: “Ben onun ortağ� ıyım.” Bunun ü� zerine Osman
radıyallahu anh: “Ortağ� ı ez-Zubeyr olan kişiye mi hacir uygulayacağ� ım?”1738
ƧÇ ǂÈ ǠÊ ÌƥÈƗ ƨÊ ǠÈ ÈƥǁÌ ÈƘÊƥ ƨً ǴÈ Ʒơ

Ê ǁÈ ȃǂÈ ÈƬǋơ
Ì ǾÉ ōǻÈƗ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ Ìƥơ ǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƧÊ ǀÈ ÈƥǂǳƢ Ê ǏƢ
ō ÊƥƢȀÈ ÈƦƷƢ È ȀÈ ȈŏǧȂÈ ÉȇǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƨÇ ÈǻȂǸÉ ǔÌ ǷÈ
Rebeze’de teslim edeceğ� i dö� rt deve karşılığ� ında bir yü� k devesi satın aldı.”1739
ƨÇ ÈǻȂǸÉ ǔÌ ǷÈ ƧÇ ǂÈ ǠÊ ÌƥÈƗƨÊ ǠÈ ÈƥǁÌ ÈƘÊƥƨً ǴÈ Ʒơ

Ê ǁȃ Ì ǾÉ ōǻÈƗǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
È ǂÈ ÈƬǋơ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƧÊ ǀÈ ÈƥǂǳƢ
ō ÊƥǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
… (545/1) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma Rebeze’de dö� rt deve karşılı-
ğ� ında bir yü� k devesi satın aldı.1740

1739 Sahih. Şafii, Sunen (11078) Buhari muallak olarak (2228) Malik, Muvatta
(2403)
1740 Sahih.
702 İmam Şafiî
Selem
ǱƢ Ê ȀÈ ǼÌ ǸÊ ÌǳơȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ÇŚÊưǯ È ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƶȈ

Ç ƴÊ ÈǻȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ƨÈ ÈǼȇƾÊ ǸÌÈ ǳơǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǵÈ ƾÊ ǫÈ ǱƢÈ È ǫ ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
È ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂÉ ǇÉ ǁ
È ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ƭÈ Ȑَ‫ ا‬ōưǳơȁ È ǺÊ ȈÌÈƬÈǼǈǳơ
ō ȁ È ƨÈ ÈǼǈǳơ
ō ǂÈ ǸÌ ōƬǳơǹȂ È ǨÉ ǴÊ ǈÌ ÉȇǶÌ ǿÉ ȁÈ
ȁÌ ÈƗ ǵÇ ȂÉǴǠÌ Ƿ È ǲÇ ƳÈ ÈƗȁ
È ǵÇ ȂÉǴǠÌ ǷÈ ǹÇ ǃÌ ȁÈ ȁ
È ǵÇ ȂÉǴǠÌ Ƿ È ǧÊ ǦÌ ǴÊ ǈÌ ÉȈÌǴǧÈ ǦÈ
È ǲÇ ȈÌ ǯȆ È ǴǇÌ ÈƗ ǺÌ Ƿ~
È ǲÇ ƳÌ ÈƗȄÈǳÊƛ
nǵÇ ȂÉǴǠÌ Ƿ
hi ve sellem Medine’ye geldiğ� inde hurmayı bir yıl, iki yıl ve ü� ç yıllığ� ına selef
ile satıyorlardı. Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Kim
selef yapıyorsa belli ölçekte, belli ağırlıkta, belli bir vade ile veya belli
bir vadeye kadar selef yapsın.”1741
ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ÇŚÊưǯÈ ǺÊ Ìƥ Êَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƶȈÇ ƴÊ Èǻ ȆÊƥÈƗ ǺÊ Ìƥơ ǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ Ìƥơ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂÈ ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗ ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
È ǅƢÇ ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǱƢ Ê ȀÈ ǼÌ ǸÊ Ìǳơ
ƭÈ Ȑَ‫ ا‬ōưǳơȁÈ ǱƢÈ È ǫ ƢǸÈ ōƥǁÉ ȁÈ ǺÊ ȈÌÈƬÈǼǈǳơ ō ÊǂǸÌ ōƬǳơ ȆǧÊ ǹȂ
ō ȁÈ ƨÈ ÈǼǈǳơ È ǨÉ ǴÊ ǈÌ Éȇ ǶÌ ǿÉ ȁÈ ƨÈ ÈǼȇƾÊ ǸÌÈ ǳơ ǵÈ ƾÊ ǫÈ
È ǫnǵÇ ȂÉǴǠÌ ǷÈ ǲÇ ƳÌ ÈƗȄÈǳÊƛǵÇ ȂÉǴǠÌ ǷÈ ǹÇ ǃÌ ȁÈ ȁ
ǱƢÈ È ǧÊǦÌ ǴÊ ǈÌ ÉȈÌǴǧÈǦÈ
È ǵÇ ȂÉǴǠÌ ǷÈ ǲÇ ȈÌ ǯȆ È ǴǇÌ ÈƗǺÌ Ƿ~È ǱƢ È ǬÈ ǧÈ
ơǁơً ǂÈ ǷÊ ǹƢ É ǺÌ ǷÊ ƪÉ ǨÌ ǏÈ ȁƢ
È ÈȈǨÌ Ǉ È ǸÈ ǯ È ǾÉ ÉƬǜÌ ǨÊ ƸÈÈǧ
aleyhi ve sellem Medine’ye geldiğ� i zaman onlar hurmayı bir ve iki seneliğ� ine
selef yapıyorlardı. Bazen ü� ç sene dedi. Kim selef yaparsa belli bir ö� lçekte,
belli bir ağ� ırlıkta belli bir vadeye kadar yapsın.” 1742

El-Müsned 703
Sufyan’dan defalarca anlattığ� ı gibi ezberledim.1743
Èْ‫ أ‬ǧÊ ǱƢÈ

ȄÈǳÊƛǲÊ ƳÈ ȋơȆ È ǫȁ È ǫǾÉ ōǻÈƗǹƢ
È ǱƢÈ
É ǴǫÉ ƢǸÈ ǯ
È ƪÌ È ÈȈǨÌ Ǉ È ÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ǺÌ ǟÈ ǾÉ ǫÉ ƾŏ ǏÈ ÉƗǺÌ ǷȆ
È ǲÇ ƳÌ ÈƗ
ǵÇ ȂÉǴǠÌ Ƿ
560- (533) Onu tasdik eden biri de Sufyan’dan bana bu şekilde naklet-
ti ve senin sö� ylediğ� in gibi dedi. Vade hakkında ise: “Belli bir vadeye kadar”
dedi.1744
Ç ōƦǟÈ ǺÈ ÌƥơǞÈ ǸÊ Ǉ

ȆÈ ǓÊ ǁÈ ǅƢ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇ
È ǾÉ ōǻÈƗƔÇ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ È ǺÉ ÌƥƾÉ ȈǠÊ ǇƢ
Ê ǁȂÌÈ ǳơȆǧÊ ǩÊ
ơƾً ǬÌ ÈǻǩÊ É ǁȂÌÈ ǳơƢǇً ƘÌÈƥǦÈÊ ǴǈǳƢō ÊƥȃǂÈ Èǻȏ َ‫ ا‬ǱȂÉ ǬÉ ÈȇƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ
561- (531/1) Ata rahimehullah’tan: İ�bn Abbas radıyallahu anhu-
ma şö� yle dedi: “Gü� mü� ş, gü� mü� ş ile peşin olduktan sonra selefte sakınca
gö� rmü� yorum.”1745
È ǯÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÈ Ìƥơ ǹō ÈƗ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ Ìƥ ȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ ƳÉ ǺÊ Ìƥơ ǺÊ ǟÈ ƾÆ ȈǠÊ ǇÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǹƢ
ǽÉ ǄÉ ȈƴÊ Éȇ
562- (534) Amr b. Dinar’dan: “İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma bunu (se-
lefi) caiz gö� rü� rdü� .”1746

704 İmam Şafiî
İflâs
ȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÊ ÌƥÊǂǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈǠÊ Ǉ È ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÌ ǟÈ ǆ Ç ÈǻÈƗǺÉ ÌƥǮÉ ÊǳƢǷƢ
Ê ǁƢƸÌ
ǺÊ ÌƥƭÊ ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊǂǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ÊǄȇÊǄǠÌÈ ǳơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ǵÇ ǄÌ Ʒ
È ǳơǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ È ǺÊ Ìƥ
È ǫǶō
ǱƢÈ È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǵÇ ƢǌÈ ǿÊ
nǾÊ ÊƥǪŎ ƷÈ ÈƗȂÈ ȀÉ ǧÈ ǾÊ ÊǼȈÌ ǠÈ ÊƥǾÉ ÈǳƢǷ ō ǭÈ ǁÈ ƽÌ ÈƘǧÈ ǆÈ
È ǲÉ ƳÉ ǂǳơ È ǴǧÌ ÈƗǲÇ ƳÉ ǁƢ
È ǸÈ ŎȇÈƗ~
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Herhangi bir kimse iflas eder de kişi ma-
lının kendisine yetişirse, o mala daha hak sahibidir.”1747
ƾÇ ȈǠÊ Ǉ È ǺÈ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǞÈ ǸÊ Ǉ È ǾÉ ōǻÈƗ ȆŎ ǨÊ ǬÈ ōưǳơƾÊ ȈƴÊ ǸÌÈ ǳơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÉ ÌƥƣƢ Ê ǿō ȂÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ÊǄȇÊǄǠÌÈ ǳơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÈ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ǹō ÈƗ ǵÇ ǄÌ Ʒ È ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǺÉ ÌƥÊǂǰÌ ÈƥȂÉƥÈƗ ȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ ǱȂ É ǬÉ Èȇ
ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ƢÈƥÈƗǞÈ ǸÊ Ǉ È ǵÇ ƢǌÈ ǿÊ ǺÊ ÌƥƭÊ
È ǾÉ ōǻÈƗǾÉ ÈƯƾō Ʒ Ê ǁƢƸÌ È ǳơǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÈ ÌƥÊǂǰÌ ÈƥƢÈƥÈƗǹō ÈƗǾÉ ÈƯƾō ƷÈ
ǾÊ ÊǼȈÌ ǠÈ ÊƥǾÉ ÈǳƢǷÈ ǭÈ ǁÈ ƽÌ ÈƗǺÌ Ƿ~
È Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÉ ǇÉ ǁ È ǫǱȂ
È ǱƢÈ É ǬÉ ÈȇǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ
nǽÊ ǂÊ ȈÌ ǣÈ ǺÌ ǷÊ ǾÊ ÊƥǪŎ ƷÈ ÈƗȂÈ ȀÉ ǧÈ ǆÈ
È ǴǧÌ ÈƗƾÈ
Ì ǫǲÇ ƳÉ ǁ È ƾÈ ǼÌ ǟÊ
564- (1151/1) Ebu Hureyre radıyallahu anh’den: Rasulullah sallalla-
hu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Kim malının kendisine iflas etmiş
bir kimsenin yanında yetişirse, onu almaya başkasından daha hak
sahibidir.”1748
ǞÇ ǧÊ ơǁ
È ǺÉ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÉ ÌƥơȆÊǼÈƯƾō Ʒ
È ǱƢÈÈ ǫƤÇ ÌƟƿÊ ȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÇ ÌȇƾÈ ǧÉ ȆÊƥÈƗǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƤÇ ƷƢ Ê ǏȆ
È ǧÊƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ƢÈƥÈƗƢÈǼƠÌ Ƴ È ǫǾÉ ōǻÈƗƨÊ ÈǼȇƾÊ ǸÌÈ ǳơȆǓƢÈ
Ê ǱƢÈ Ê ǫǹƢ È Ȇŏ ǫÊ ǁÈ ǄŎ ǳơƧÈ ƾÈ ǴÌ ƻ
È ǯÈ ȁ È ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ

El-Müsned 705
ƢǸÈ ŎȇÈƗ~Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ

É ǇÉ ǁ È ǾÊ ȈǧÊ ȄǔÈÈ ǫȅǀÊ ōǳơơÈǀǿÈ ǱƢ
È ǬÈ ǧÈ ǆÈ È ǴǧÌ ÈƗƾÈ
Ì ǫƢÈǼÈǳ
nǾÊ ÊǼȈÌ ǠÈ ÊƥǽÉ ƾÈ ƳÈ ȁơÈ
È ƿÊƛǾÊ ǟÊ ƢÈƬǸÈ ÊƥǪŎ ƷÈ ÈƗǝƢ Ê ǐÈ
Ê ÈƬǸÌÈ ǳơƤÉ ƷƢ È ǧǆÈÈ ǴǧÌ ÈƗȁÌ ÈƗƩƢ
È Ƿ È ǲÇ ƳÉ ǁÈ
565- (1151/2) İ�bn Halde ez-Zurakî� Medine’de kadı idi. dedi ki: “İ�flas
etmiş olan bir arkadaşımız hakkında konuşmak için Ebu Hureyre radıyalla-
hu anh’e gittik. Dedi ki: “Bu konuda Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem şu
hü� kmü� vermiştir: “Herhangi bir kimse ölür ya da iflas ederse, mal sahibi
malının kendisini bulursa onu almaya daha hak sahibidir.”1749
Rehin Kitabı
ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ È ǺÌ ǟÈ ȅŎ ƽÊ ǁÌ ȁơÈ ǁÈ ƾō ǳơƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ

ō ÊƥÈƗƾÈ ǼÌ ǟÊ ǾÉ ǟÈ ǁÌ ƽÊ Ƕō
nȅŏ ƽÊ ȂȀÉ ÈȈÌǳơǶÊ ƸÌ ǌǳơȆ È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ Êَّ‫لله‬ơǱȂÉ ǇÉ ǁ È ǺÈ ǿÈ ǁ~
È ǱƢÈ Èǫ
566- (535/1) Cafer b. Muhammed, babasından; Rasû� lullah sallallahu
aleyhi ve sellem bir Yahudi olan Ebu Şahm’in yanında zırhını rehin bıraktı.”1750
Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ

É ǺÊ ÌƥÊǂǨÈ ǠÌ Ƴ È ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ
É ǺÉ ÌƥǶȈ
ō ÊƥÈƗƾÈ ǼÌ ǟÊ ǾÉ ǟÈ ǁÌ ƽÊ ǺÈ ǿÈ ǁ
ȅŏ ƽÊ ȂȀÉ ÈȈÌǳơǶÊ ƸÌ ǌǳơȆ È Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
È ǴǇÈ ȁ
567- (535/3) Cafer b. Muhammed babasından rivayet ediyor: “Nebî� sal-
lallahu aleyhi ve sellem zırhını Yahudî� Ebu’ş-Şahm’e rehin verdi.”1751
ǺÊ Ìƥơ ǺÊ ǟÈ ƤÇ ÌƟƿÊ ȆÊƥÈƗ ǺÊ Ìƥơ ǺÊ ǟÈ ǮÇ ÌȇƾÈ ǧÉ ȆÊƥÈƗ ǺÊ Ìƥ ǲȈ È ǟÊ ƢǸÈ ǇÌ Êƛ ǺÉ Ìƥ ƾÉ Ǹō ƸÈ ǷÉ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȏ~
È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗ ƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ È ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ç ȀÈ ǋÊ
ō ǱƢÈÈ ǫnǾÉ ǷÉ ǂÌ ǣÉ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ȁ È ǀÊ ōǳơǾÊ ÊƦƷƢ
È ǾÉ ǸÉ ǼÌ ǣÉ ǾÉ ÈǳǾÉ ÈǼǿÈ ǁȅ Ê Ǐ È ǺÌ ǷÊ ǺÉ ǿÌ ǂǳơ
ō ǪÈ É ǴǤÌ Èȇ
1750 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (11703) Aişe radıyallahu anha’dan: Buhari (2509,
2251) Muslim (1603)
1751 Sahih ligayrihi. İ�brahim b. Muhammed metruktur. İ�snadı mü� rseldir.
706 İmam Şafiî
È ǾÉ ÉƫƽÈ ƢÈȇÊǃǾÉ ǸÉ ǼÌ ǣÉ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ

È ǾÉ ǯÉ Ȑَ‫ ا‬ǿÈ ǾÉ ǷÉ ǂÌ ǣÉ ȁ
ǾÉ ǐÉ ǬÌ Èǻȁ
568- (574) Said b. el-Museyyeb rahimehullah’tan: “Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Rehin bırakan kişinin bıraktığı şey bağ-
lanmaz. Geliri de, masrafı da sahibine aittir.”1752
Şafii rahimehullah dedi ki: “Gunmuhu: geliri demektir. Gurmuhu: helak
olması ve zararı demektir.”
ƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƣƢ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƨÈ ǈÈ ȈÌÈǻÉƗȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÌ ǟÈ ƨÉ ǬÈ ŏưǳơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ç ȀÈ ǋ
ǽÉ ƢÈǼǠÌ ǷÈ ǲÈ ưÌ ǷÊ ȁÌ ÈƗǾÉ ǴÈ ưÌ ǷÊ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
ǾÉ ǨÉ ÊǳƢƼÈ Éȇȏَ‫ا‬
sellem’den aynısını veya aynı anlamda rivayet etmiştir.1753
ƾÊ ȈǠÊ Ǉ
È ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ç ȀÈ ǋÊ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƤÇ ÌƟƿÊ ȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǲȈ È ǟÊ ƢǸÈ ǇÌ ÊƛǺÉ ÌƥƾÉ Ǹō ƸÈ ǷƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǺÈ ǿÌ ǂǳơ
ō ǺÉ ǿÌ ǂǳơō ǪÈ É ǴǤÌ Éȇȏ~
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗ ƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ Ìƥ
ǲÊ ǿÌ ÈƗǺÌ ǷÊ ƾÇ Ʒơ
Ê ȁ
È ǂÉ ȈÌ ǣÈ ȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗƾÈ È ǾÉ ǷÉ ǂÌ ǣÉ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ȁ
Ì ǫȁn È ǀÊ ōǳơǾÊ ÊƦƷƢ
È ǾÉ ǸÉ ǼÌ ǣÉ ǾÉ ÈǳǾÉ ÈǼǿÈ ǁȅ Ê Ǐ È ǺÌ ǷÊ
ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƣƢ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƨÈ ǈÈ ȈÌÈǻÉƗȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÌ ǟÈ ǶÊ ǴÌ ǠÊ Ìǳơ
Ç ȀÈ ǋ
Ê ƾÊ Ʒ
ƤÇ ÌƟƿÊ ȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥơƮȇ È ǲÈ ưÌ ǷÊ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ
570- (574/1) Said b. el-Museyyeb rahimehullah’tan: “Rasulullah sallal-
lahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Rehin, onu veren sahibinden alıko-
nulmaz. Masrafı da geliri de sahibine aittir.”1754
Birçok ilim ehli bana Yahya b. Ebi Uneyse’den, o İ�bn Şihab’dan, o İ�bnu’l-
Museyyeb’den, o da Ebu Hureyre radıyallahu anh’den, o da Nebî� sallallahu

1753 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (11745) isnadında Yahya b. Ebi Uneyse el-Ganevî�
zayıftır. Şahitleri: İ�bn Hibban (13/258) Hakim (2/58-60) Malik Muvatta
(2/728) İ�bn Mace (2441) Darekutni (2920-27)
El-Müsned 707
aleyhi ve sellem’den İ�bn Ebi Zi’b’in hadisinin aynısını rivayet ettiler.1755
È ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÊ ÌƥÊǂǨÈ ǠÌ Ƴ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÆ ȈǠÊ ǇƢ
È ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǂÈ ǨÈ ǛÉ ȆÊǼÈƥǺÌ ǷÊ ǲÆ ƳÉ ǁ
È ȅŏ ƽÊ ȂȀÉ ÈȈÌǳơǶÊ ƸÌ ǌǳơȆō ÊƥÈƗƾÈ ǼÌ ǟÊ ǾÉ ǟÈ ǁÌ ƽÊ ǺÈ ǿÈ ǁ
È Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
È ǴǇÈ ȁ
571- (535) Cafer b. Muhammed, babasından; Rasû� lullah sallallahu aley-
hi ve sellem Zufer oğ� ullarından bir Yahudi olan Ebu Şahm’in yanında zırhını
rehin bıraktı.”1756
Şuf’a Kitabı
ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƨÈ ǸÈ

È ǴǇȆ È ƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ
È ÊƥÈƗȁ È ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
È ǧÊƨÉ ǠÈ ǨÌ ǌǳơ~
ơÈƿÊƜǧÈǶÌ ǈÈ ǬÌ ÉȇǶÈÌ ǳƢǸȈ Ŏ ǱƢÈ È ǫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÈ ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ
ō
nƨÈ ǠÈ ǨÌ ǋ
É ȐÈَ‫ ا‬ǧƽÉ ȁƾÉ ƸÌÉ ǳơƪÊ ǠÈÈ ǫȁÈ
572- (698) Ebu Seleme b. Abdirrahman rahimehullah’tan: Rasû� lullah
sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Şuf’a taksim edilmemiş şey
hakkındadır. Sınırlar konduğu zaman şuf’a yoktur.”1757
ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊǂÊƥƢƳ È ǺÌ ǟÈ ƨÈ ǸÈ È ÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ȅÊ

È ǴǇȆ È ǺÌ ǟÈ ƨÉ ǬÈ ŏưǳơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ÇǂǸÈ ǠÌ Ƿ
ȏَ‫ ا‬ǽÉ ƢÈǼǠÌ Ƿ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
Ê ǇÉ ǁÈ ǺÌ ǟÈ ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ Êَّ‫لله‬ơ
ǾÉ ǨÉ ÊǳƢƼÈ Éȇ
lahu aleyhi ve sellem’den aynısı veya aynı anlamda rivayet etmiştir.1758

1756 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (11580) Said b. Salim zayıftır. Şahidi Aişe radıya -
lahu anha’dan: Muslim (1603) Buhari (2251)
708 İmam Şafiî
ȆÈ ǓÊ ǁÇÈ ǂÊƥƢƳ É ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗǶÇ ÊǳƢǇ

È ǺÌ ǟÈ ÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ È ǺÉ ÌƥƾÉ ȈǠÊ ǇƢ
È ǧÊ ƨÉ ǠÈ ǨÌ ǌǳơ~
ơÈƿÊƜǧÈ ǶÌ ǈÈ ǬÌ ÉȇǶÈÌ ǳƢǸȈ Ŏ È ǫǾÉ ōǻÈƗǶō
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ
nƨÈ ǠÈ ǨÌ ǋ É ǳơƪÊ ǠÈÈ ǫȁÈ
É ȐÈَ‫ ا‬ǧƽÉ ȁƾÉ ƸÌ
574- (699/1) Cabir radıyallahu anh’den: Nebî� sallallahu aleyhi ve sel-
lem şö� yle buyurdu: “Şuf’a, taksim edilmemiş şey hakkındadır. Sınırlar
konduğu zaman şuf’a yoktur.”1759
È ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛǺÌ ǟÈ ǽÉ ǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗǹƢ

È ǺÊ ÌƥǶȈ
ȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƧÈ ǂÈ ǈÈ ȈÌ Ƿ È ǫȆŎ ǠÊ ǧÊ ƢǌǳơƢ
É ǹō ÊƜǧÈ ǱƢÈ
È ÈȈǨÌ Ǉ ō ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǪŎ ƷÈ ÈƗǁƢÉ ƴÌ
È ǳơ~ǱƢÈ È ǫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗǞÇ ǧÊ ơǁȆ
È ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƾÊ ȇÊǂǌǳơ
ō ǺÊ Ìƥ
nǾÊ ÊƦǬÈ ǈÈ Êƥ
575- (700) Ebu Rafi radıyallahu anh’den: Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve
sellem şö� yle buyurdu: “Komşu, şuf’aya daha hak sahibidir.”1760
ùǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ Ȇŏ ÊǻǃÊ ƢǸÌÈ ǳơȄÈȈƸÌ ÈȇǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǽÉ ǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗƢǰً ÊǳƢǷÈ ǹō ÈƗȆŎ ǠÊ ǧÊ ƢǌǳơƢ
Ê ȏَ‫ ا‬ȁ
nǁơÈ ǂÈ Ǔ È ǁÈ ǂÈ Ǔ
È ȏ~َ‫ ا‬ǱƢÈ È ǫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǹō ÈƗ
È ǇÉ ǁ
576- (854) Yahya el-Mazini’den: “Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem
şö� yle buyurdu: “Zarar vermek de, zarara uğratmak da yoktur.”1761
ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƱÊ ǂÈ ǟÌ ȋơÈْ‫ أ‬ǺÊ ǟÈ ƣƢ

Ç ȀÈ ǋ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ƨً ÈƦǌÈ ƻÈ ǃÈ ǂÊ ǤÌ ÈȇǹÌ ÈƗǽÉ ǁƢÈ Ƴ È ǶÌ ǯÉ ƾÉ ƷÈ ÈƗǞÉ ÈǼǸÌ Èȇȏ~
َ‫ ا‬ǱƢÈ È ǫǶōÈ ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ
Èَ‫ أ‬Êَّ‫لله‬ơȁ
ƢȀÈ ÊƥǺō ÈȈǷÊ ǁÌ ȋ È ś È ǓÊ Ê ǂǠÌ ǷƢ
É ȀÈ ǼÌ ǟÈ ǶÌ ǯơÉ ǁÈ ÈƗȆÊǳƢǷ
È ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȂÉƥÈƗǱȂ È ǫnǽÊ ǁÊ ơƾÈ ƳȆ
É ǬÉ ÈȇǱƢÈ Ê ǧÊ
ǶÌ ǰÉ ǧÊ ƢÈƬǯÌ ÈƗǺÈ ȈÌÈƥ
1759 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (12003) Said b. Salim el-Kaddah zayıftır.
1761 Hasen ligayrihi. Şafii, Sunen (12255) mü� rseldir. Bkz.: İ�bn Mace (2340)
El-Müsned 709
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Biriniz komşusunu kendisinin duvarına

ağacını (kiriş) koymaktan engellemesin.” Ebu Hureyre radıyallahu anh
dedi ki: “Neden sizin yü� z çevirdiğ� inizi gö� rü� yorum? Allah’a yemin olsun bunu
omuzlarınız arasına koyarım.”1762
İcârât (Kiralamalar)
É ǹō ÈƗ ƨÈ ǐÈ ŏȈƸÈ Ƿ
ƨÈ ǐÈ ŏȈƸÈ Ƿ É ǺÊ ÌƥƾÊ ǠÌ Ǉ È ǺÊ ÌƥǵÊ ơǂÈ Ʒ
È ǺÌ ǟÈ ȅÊ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ǹƢ É ÈȈǨÌ ǇƢÉ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ǴǰÈ ÉȇǱÌ ǄÈ ÈȇǶÈ
ǾÉ Ǹŏ È ǳơƤÊ ǈÌ ǯ
Ì ǴǧÈ ǾÉ ǼÌ ǟÈ ǽÉ ƢȀÈ ÈǼÈǧǵÊ Ƣƴō ƸÌ È ǺÌ ǟÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơǱÈ ÈƘǇÈ
nǮÈ ƸÈ ǓƢ Ê ÈǻǾÉ ǨÌ ǴÊ ǟÌ ÈƗȁ
È ǮÈ ǬÈ ȈǫÊ ǁ È ǾÉ ǸÌ ǠÊ ǗÌ ÈƗ~ǱƢÈ
È ǫȄōƬƷÈ
578- (730) Muhayyisa radıyallahu anh, Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’e
hacamat yapanın kazancı hakkında sordu, bundan yasakladı. Konuşmamaya
devam etti. Ta ki şö� yle buyurdu: “Onu kölene yedir ve hayvanına yem ola-
rak kullan.”1763
ǾÉ ōǻÈƗ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ǐÈ ŏȈƸÈ Ƿ É ǺÊ ÌƥƾÊ ǠÌ Ǉ È ǺÊ ÌƥǵÊ ơǂÈ Ʒ
È ǺÌ ǟÈ ȅÊŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ǾÉ ÉǳÈƘǈÌ ÈȇǱÌ ǄÈ ÈȇǶÈ È ǳơƧÊ ǁƢÈ ƳÈ ÊƛȆǧÊǶō
Ì ǴǧÈǾÉ ǼÌ ǟÈ ǽÉ ƢȀÈ ÈǼÈǧǵÊ Ƣƴō ƸÌ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È ƿƘÌÈƬǇơ
È Ȇō ÊƦōǼǳơǹÈ Ì
nǮÈ ǬÈ ȈǫÊ ǁÈ ȁ
È ǮÈ ƸÈ ǓƢÊ ÈǻǾÉ ǨÌ ǴÊ ǟÌ ÈƗ~ǱƢÈ
È ǫȄōƬƷÈ ǾÉ ÉǻƿÊ ƘÌÈƬǈÌ ÈȇȁÈ
579- (730/1) Haram b. Sa’d b. Muhayyisa, babasından: “Sa’d b. Mu-
hayyisa Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’den hacamattan dolayı ü� cret al-
mak hususunda izin istedi, bundan yasakladı. O izin istemeye devam edince
Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem: “Hayvanının yemini ıslat ve kölene
yedir” buyurdu.1764

1763 Sahih. Şafii, Sunen (19318) Ebu Davud (3422) Tirmizi (1277)
710 İmam Şafiî
ƨÈ ÈƦȈÈÌ Ǘ ȂÉƥÈƗ ǶÈ ƴÈ Ʒ

È ǱƢÈ È ǫ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
È ǆ Ç ÈǻÈƗ ǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈÌ ǸÈ ƷÉ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǂǸÌ Èƫ ǺÌ ǷÊ ǝƢ
ơȂǨÉ Ǩŏ ƼÈ ÉȇǹÌ ÈƗ ǾÉ ǴÈ ǿÌ ÈƗ ǂÈ ǷÈ ÈƗȁÇ Ç ǐÈ Êƥ ǾÉ Èǳ ǂÈ ǷÈ ÈƘǧÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǇÉ ǁÈ
ǾÊ Ƴơ È ǺÌ ǷÊ ǾÉ ǼÌ ǟÈ
Ê ǂÈ ƻ
580- (731) Enes radıyallahu anh’den: “Ebu Taybe Rasû� lullah sallallahu
aleyhi ve sellem’e hacamat yaptı, Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem ona
bir sa’ hurma verilmesini emretti. Sahiplerine de ondan haracın azaltılmasını
emretti.”1765
É ǇÉ ǁÈ ǶÈ ƴÈ ÈƬƷơ
ǱȂ Ì ǱƢÈÈ ǫǅÇ ȁƢÈ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗǹƢ
É ǗǺÌ ǟÈ ƧÈ ǂÈ ǈÈ ȈÌ ǷÈ ǺÉ ÌƥǶȈ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗȁÈ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
nǽÉ ȂǸÉ ǰÊ ǋơ~
Ì ǵÊ Ƣƴō ƸÌ È ǴÊǳǱƢÈ È ǫȁ
581- (733) Tavus rahimehullah dedi ki: “Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve
sellem hacamat yaptırdı ve hacamat yapan kişi için: “Ona ücretini verin”
buyurdu.1766
ǾÉ ÈǳǲȈÈ ǫÊǾÉ ōǻÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ

É ǺÌ ǟÈ ȆŎ ǨÊ ǬÈ ōưǳơƣƢ Ê ǿō ȂÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǽÉ ƢǘÈ ǟÌ ÈƘǧÈ ƨÈ ÈƦȈÈÌ Ǘ ȂÉƥÈƗ ǾÉ ǸÈ ƴÈ Ʒ È ǬÈ ǧÈ Ƕō
È ǶÌ ǠÈ Èǻ ǱƢ È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ É ǇÉ ǁ È ǶÈ ƴÈ ÈƬƷơÌ
ǾÊ ÊƥǶÌ ÉƬÌȇȁơÈ ƾÈ ÈƫƢǷÈ ǲÈ ÈưǷÌ ÈƗǹō Êƛ~ǱƢÈ È ǾÊ ÊƬÈƦȇÊǂǓ
È ǫȁ È ǺÌ ǷÊ ǾÉ ǼÌ ǟÈ ơȂǨÉ Ǩŏ ƼÈ ÉȇǹÌ ÈƗǾÉ ÈȈÊǳơȂÈ Ƿ
È ǂÈ ǷÈ ÈƗȁ
È ǺÊ ȈÌ ǟÈ ƢǏÈ
È ƧÊ ǁÈ ǀÌ ǠÌÉ ǳơǺÈ ǷÊ ǶÌ ǰÉ ÊǻƢÈȈƦÌ ǐÊ ÊǳȅÊ
nÊǄǸÌ ǤÈ ÌǳƢÊƥǶÌ ǿÉ ȂÉƥŏǀǠÈ Éƫȏَ‫ ا‬ȁ Ŏ ǂƸÌ ÈƦÌǳơǖÉ ǈÌ ǬÉ Ìǳơȁ È ƨÉ ǷƢÈ ƴÈ ƸÌÊ ǳơ
582- (731/1) Humeyd dedi ki: “Enes radıyallahu anh’e: “Rasû� lullah sal-
lallahu aleyhi ve sellem hacamat yaptırdı mı?” denildi. Dedi ki: “Evet. Ebu
Taybe O’na hacamat yaptı. Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem ona iki sa’
verdi. Sahiplerine de onun vergisini hafifletmelerini emretti. Sonra şö� yle
buyurdu: “Tedavi olduğunuz şeylerin en iyisi hacamat ve çocuklarınıza
yaptığınız kust-u bahrîdir. Onlara çok su ile eziyet vermeyin.”1767
1765 Sahih. Şafii, Sunen (19323) Buhari (2281) Ebu Davud (3424)
El-Müsned 711
Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƣȂ
È ÊŚǇ
Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ Ǻȇ
ǅƢ È ŎȇÈƗǺÌ ǟÈ ƣƢ
583- (732) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’dan aynısı.1768
Hibe (Bağış) ve Umrâ (Ömürlük Bağış)
ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ ȈÌ ǸÈ Ʒ
ǺÌ ǟÈ ȁ É ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ç ȀÈ ǋ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷÈ ȁÌ ÈƗǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ȄÈǳÊƛ ǾÊ Êƥ ȄÈƫÈƗ ǽÉ ƢÈƥÈƗ ǹō ÈƗ ÇŚǌÊ ÈƥǺÊ ÌƥǹƢ
Ê ǸÈ ǠÌ Éǻ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ÊǻƢÈƯƾŏ ƸÈ ÉȇÇŚǌÊ ÈƥǺÊ ÌƥǹƢ Ê ǸÈ ǠÌ ŎǼǳơǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ ǷÉ
È ǬÈ ǧÈȆÊǳǹƢ
ǱƢ È Ƿً Ȑَ‫ ا‬ǣÉ ơÈǀǿÈ ȆÊǼÌƥơƪÌ
È ǯƢ É ǴƸÈ ÈǻȆŏǻÊƛǱƢ È ǬÈ ǧÈǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
Ê ǇÉ ǁÈ
È ǬÈ ǧÈȏ
ǱƢ َ‫ ا‬ǱƢ È ǬÈ ǧÈnơÈǀǿÈ ǲÈ ưÌ ǷÊƪÌ È ǴƸÈ ÈǻǭÈ ƾÊ Èǳȁ
È ǲō ǯÉ ÈƗ~Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
É ǇÉ ǁÈ
ƾÈ ǼÌ ǟÊ ơÈǀǿÈ ǹƢÈ ǯÈ ȁ
È ǅƢ Ê ōƦǠÌÈ ǳơȂÉƥÈƗ ǱƢÈ
È ǫ nǾÉ ǠÌ ƳÊ ǁÌ ÈƘǧÈ ~Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
É ǇÉ ǁÈ
Ǯŏ ǌǳƢ ō ÊƥǾÉ ÉƬÌǴǠÈ Ƴ È ǮÈ ÊǳǀÈ ǴÊ ǧÈ ǮÆ ÊǳƢǷ
È ǶÊ É ÈǼÊƥƢƸÈ ǏÌ ÈƗ
Ì ȀǴŏ ǯƢ
584- (673) Numan b. Beşir radıyallahu anhuma’dan: Onun babası
Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem’e gelmiş ve şö� yle demiş: “Ben şu oğ� -
luma bir kö� lemi bağ� ışladım.” Bunun ü� zerine Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve
sellem: “Bütün çocuklarına aynısını bağışladın mı?” diye sordu. Babası:
“Hayır” deyince Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem: “Öyle ise bundan
dön” buyurdu.1769
ǅÇ ȁƢÈ É ǗǺÌ ǟÈ ǶÇ ǴÊ ǈÌ ǷÉ ǺÊ ÌƥǺÊ ǈÈ ƸÌ

È ǳơǺÊ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ ƳÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÇ ÊǳƢƻ
ȏَّ‫ا‬Êƛ ƤÈ ǿÈ ȁƢ
È ǸȈÈ ǧÊ ǞÈ ƳÊ ǂÌ ÈȇǹÌ ÈƗ ƤÇ ǿÊ ơȂÈ Êǳ ǲŎ ƸÊ Èȇȏ~
َ‫ ا‬ǱƢÈÈ ǫ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
nǽÊ ƾÊ Èǳȁ
È ǺÌ ǷÊ ƾÈ ÊǳơȂÌÈ ǳơ
585- (674) Tavus rahimehullah’tan: “Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem
şö� yle buyurdu: “Bağış yapan kimsenin bağışından dönmesi helal değildir.

712 İmam Şafiî
Ancak babanın çocuğuna bağışladığından dönmesi bundan hariçtir.”1770
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È ǺÌ ǟÈ ƔÇ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ

È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗÇǂÊƥƢƳ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
È ǂÈ ǸÊ ǟÌ ÉƗǺÌ Ƿ~
nǾÉ ÈǳȂÈ ȀÉ ǧÈ ƢًƠȈÌ ǋ È ǱƢÈ È ǫǶō È ǴǇÈ ȁÈ
586- (831/3) Cabir radıyallahu anh’den: Nebî� sallallahu aleyhi ve sel-
lem şö� yle buyurdu: “Kim umrâ olarak (ömürlük) bir şey bağışlarsa o,
onundur.”1771
ǺÌ ǟÈ ȅÊ
ŏ ǁƾÈ ǸÌÈ ǳơÇǂƴÌ Ʒ É Ǘ ǺÌ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ
É ǺÌ ǟÈ ǅÇ ȁƢÈ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
Ê ǁơȂÌÈ ǴÊǳȃǂÈ ǸÌ ǠÌÉ ǳơ~ǱƢÈ
nƭÊ È ǫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗƪÇ ÊƥƢÈƯǺÊ ÌƥƾÊ ÌȇǃÈ
587- (833/1) Zeyd b. Sabit radıyallahu anh’den: Rasulullah sallallahu aleyhi
ve sellem şö� yle buyurdu: “Umrâ (ömürlük bağış) vârisindir.”1772
ǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÇ

È ǂÊƥƢƳ È ǺÌ ǟÈ ƔÇ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ
É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǂÈ ǸÊ ǟÌ ÉƗǺÌ ǸÈ
ƢًƠȈÌ ǋ È ǧơȂÉƦǫÊ ǂÌ Éƫȏَ‫ ا‬ȁơȁ
È ǂÉ ǸÊ ǠÌ Éƫȏ~َ‫ ا‬ǱƢÈ È ǫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
nƭơÊ ŚÈ ǸÊ ÌǳơǲȈ È ȂÈ ȀÉ ǧÈ ǾÉ ÈƦǫÊ ǁÌ ÉƗȁÌ ÈƗ
É ÊƦǇ
588- (831/2) Cabir radıyallahu anh’den: Rasulullah sallallahu aleyhi
ve sellem şö� yle buyurdu: “Umrâ ve rukbâ yapmayın. Kim bir şeyi umrâ
(ömürlük bağış) veya rukbâ (ölümünden sonra bağış) yaparsa o miras
olarak kalır.”1773
ÊǂÊƥƢƳ ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƨÈ ǸÈ

È ǺÌ ǟÈ ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ È ÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƣƢ
È ǴǇȆ Ç ȀÈ ǋ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƢǸÈ ŎȇÈƗ~ǱƢÈ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ È ǹō ÈƗ ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
È ǇÉ ǁ È Êَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ Ìƥ
1770 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (12369) Muslim b. Halid zayıftır. İ�snad mü� rse -
dir. Sahih isnad ile İ�bn Ö� mer ve İ�bn Abbas radıyallahu anhum’den: Ebu Ya’la
(2717)
1771 Sahih.
1772 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (12347) Hucr el-Mederî� makbuldü� r.
El-Müsned 713
ǾÊ ȈǧÊ ƪÌ ǠÈÈ ǫȁ Èِ‫ أ‬ǿÈ ƢǘÈ ǠÌ ÉȇȅǀÊ ǴōÊǳ ƢȀÈ ōǻÊƜǧÈ ǾÊ ÊƦǬÊ ǠÈ Êǳȁ
È ƔƢً ǘÈ ǟÈ ȄǘÈ ǟÌ ÈƗ ǾÉ ōǻȋƢ È ǾÉ Èǳ ȃǂÈ ǸÌ ǟÉ ǂÈ ǸÊ ǟÌ ÉƗ ǲÇ ƳÉ ǁÈ
nƮȇÊ
É ǁơȂÈ ǸÌÈ ǳơ
589- (831) Cabir b. Abdillah radıyallahu anhuma’dan: Rasulullah sallal-
lahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Herhangi bir kimseye ve çocukları-
na ömürlük bir mülk verilirse o mülk verilen kimsenindir; verene dön-
mez; çünkü o öyle bir şey vermiştir ki, onda miraslar câri olmuştur.”1774
ȆÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥƤȈ

Ê ÊƦƷ È ǺÌ ǟÈ ƶȈ Ç ƴÊ Èǻ ȆÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥơȁÇÈ ǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈȈǨÌ ǇƢÉ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǒÈ ǠÌ ÈƥƪÉ ȈÌ ǘÈ ǟÌ ÈƗȆŏǻÊƛǾÉ ÈǳǱƢ È ǧǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ƾÈ ǼÌ ǟÊ ƢōǼǯ
È ǬÈ ǧÈ Ȇŋ ÊƥơǂÈ ǟÌ ÈƗǽÉ ƔƢÈ ƴÈ È ǫƪÇ ÊƥƢÈƯ
É ǱƢÈ
ȆǧÊƶȈ Ç ƴÊ ÈǻȆÊƥÈƗǺÉ ÌƥơǱƢÈ
È ǫȁ È ƪÌ ƴÈ ÈƫƢÈǼÈƫƢȀÈ ōǻÊƛȁ È Ʈȇ Ê ƾÊ ƸÌ È ǳơȆǧÊȁǂÆ ǸÌ ǟÈ ǱƢÈ È ǫǾÉ ÈƫƢÈȈƷÈ ƨً ǫÈ ƢÈǻȆō ÊǼÈƥ
É ǫƾō ǐÈ ÈƫȆŏǻÊƜǧÈǱƢÈ
ƪÌ È ǫǾÉ ÈƫȂÌ ǷÈ ȁ
È ǾÉ ÈƫƢÈȈƷÈ ǾÉ ÈǳȆÈ ǿÊ ǱƢ È ǬÈ ǧÈƪÌ ÈƥǂÈ ǘÈ Ǔơ Ì ȁ È ǾÊ ÊưȇƾÊ ƷÈ
È ƪÌ ōǼǓÈ ÈƗƢȀÈ ōǻÊƛȁ
nƢȀÈ ǼÌ ǷÊ ǮÈ
È ǳƾÉ ǠÈ ÌƥÈƗǮÈ ÊǳǀÈ ǧÈ ~ǱƢÈ È ǫǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƢȀÈ Êƥ
590- (832/2) Habib b. Ebi Sabit’ten: “Abdullah b. Ö� mer radıyallahu
anhuma’nın yanında idik. Bedevilerden bir adam ona geldi ve dedi ki: “Ben
oğ� luma hayatı boyunca bir deve bağ� ışladım. – Amr rivayetinde: “O bir deve
doğ� urdu” dedi. İ�bn Ebi Necih ise “cimrileşti ve çelişti” dedi – İ�bn Ö� mer ra-
dıyallahu anhuma dedi ki: “O hayatında da, ö� lü� mü� nde de ona aittir.” Adam:
“Ben ona bunu sadaka olarak verdim” dedi. İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma
dedi ki: “Bu senden daha uzaktır.”1775
ƤȈÊ ÊƦƷ È ǺÌ ǟÈ ƱÊ ǂÈ ǟÌ ȋơ Èْ‫ أ‬ƾÇ ȈÌ ǸÈ ƷÉ ȁÇ

È ǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ É ÈȈǨÌ ǇƢÉ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȆŏǻÊƛ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ƨÊ ÈȇƽÊ ƢÈƦÌǳơǲÊ ǿÌ ÈƗ ǺÌ ǷÊ ǲÆ ƳÉ ǁ È ǧ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơƾÈ ǼÌ ǟÊ ƪÉ ǼÌ ǯ
È ǽÉ ƔƢÈ ƴÈ É ǱƢÈ È ǫ ƪÇ ÊƥƢÈƯ ȆÊƥÈƗ ǺÊ Ìƥ
ǾÉ ÈƫƢÈȈƷÈ ǾÉ Èǳ ȆÈ ǿÊ ~ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÉ Ìƥơ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ȐÅÊƥÊƛ ƪÌ ƴÈ ÈƫƢÈǼÈƫ ƢȀÈ ōǻÊƛȁÈ ǾÉ ÈƫƢÈȈƷÈ ƨً ǫÈ ƢÈǻ ȆÊǼÌƥȏِ‫ ا‬ƪÉ ƦÌ ǿÈ ȁÈ
ƢȀÈ ǼÌ ǷÊ ǮÈ
È ǳƾÉ ǠÈ ÌƥÈƗǭơÈ
È ƿǱƢ È ǬÈ ǧÈ ƢȀÈ ÊƥǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƪÌ
É ǫƾō ǐÈ ÈƫȆŏǻÊƛǱƢ È ǬÈ ǧÈ nǾÉ ÈƫȂÌ ǷÈ ȁÈ
591- (832) Habib b. Ebi Sabit’ten: “İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’nın

714 İmam Şafiî
yanında idim. Bedevilerden bir adam ona geldi ve dedi ki: “Ben oğ� luma ha-
yatı boyunca bir deve bağ� ışladım. O bir deve doğ� urdu.” İ�bn Ö� mer radıyallahu
anhuma dedi ki: “O hayatında da, ö� lü� mü� nde de ona aittir.” Adam: “Ben ona
bunu sadaka olarak verdim” dedi. İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma dedi ki: “Bu
senden daha uzaktır.”1776
ȏَّ‫ا‬Êƛ ǾÉ ǴÈ ưÌ ǷÊ ƪÇ ÊƥƢÈƯ ȆÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥƤȈ

Ê ÊƦƷ Ç ƴÊ Èǻ ȆÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǺÌ ǟÈ ƶȈ
ƪÌ ÈƥǂÈ ǘÈ Ǔơ Ì ȁ È ƪÌ ōǼǓÈ ǱƢÈ È ǫǾÉ ōǻÈƗ
592- (832/1) Habib b. Ebi Sabit’ten aynısı. Ancak burada şö� yle demiştir:
“Cimrileşti ve çelişti.”1777
ƢًǫǁÊ ƢÈǗ ǹō ÈƗ ÇǁƢǈÈ ÈȇǺÊ ÌƥǹƢ É ǺÌ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǸÈ ȈÈÌ ǴǇ
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ Êَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊǂÊƥƢƳ
È ǱÊ ȂÈÌ ǫ ǺÌ ǟÈ ȃǂÈ ǸÌ ǠÌÉ ǳƢÊƥ ƨÊ ÈǼȇƾÊ ǸÌÈ ǳƢÊƥ ȄǔÈ Èǫ
Ƕō
È ǴǇÈ ȁÈ
593- (831/1) Suleyman b. Yesar’dan: “Tarık, Cabir b. Abdillah radıyal-
lahu anhuma’nın Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’den rivayet ettiğ� i hadisten
dolayı Medine’de umrâ� (ö� mü� rlü� k bağ� ış) ile hü� kmetti.”1778
Kırâz (Borçlanma)
ǂÈ ǸÈ ǟÉ ȆÌ ÈǼÌƥơÊَّ‫لله‬ơƾÈ ȈÌÈƦǟÉ ȁÈ Êَّ‫لله‬ơƾÈ ƦÌ ǟÈ ǹō ÈƗǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǶÈ È ǴǇÌ ÈƗǺÊ ÌƥƾÊ ÌȇǃÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢÈ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ȀÊƥƤÈ Ʒō ǂÈÈ ǧǂÈ ǸÈ ǠÉ ÊǳǲÇ ǷÊ ƢǠÈ Êƥơǂō ǷÈ Ȑَ‫ ا‬ǨÈ ǫÈƢǸÈ
ƢǸÊ ō ǴǧÈǩơ Ê ǂÈ ǠÊ ÌǳơȄÈǳÊƛǊ È ǧÊƢƳÈ ǂÈ ƻ
Ç ȈÌ ƳȆ È ƣƢ Ê ǘō ƼÌ È ǳơǺÊ Ìƥ
ƪÌ É ǴǠÈ ǨÈ Èǳ ǾÊ Êƥ ƢǸÈ ǰÉ ǠÉ ǨÈ ÌǻÈƗ ÇǂǷÌ ÈƗ ȄÈǴǟÈ ƢǸÈ ǰÈ É ǳ ǁÉ ƾÊ ǫÌ ÈƗ ȂÈÌ ǳ ǱƢÈ
È ǫȁÈ ƧÊ ǂÈ ǐÌ ÈƦÌǳơŚ É ǷÊ ÈƗ ȂÈ ǿÉ ȁ
È ǲÈ Ȁō ǇÈ ȁÈ
ÈśÊǼǷÊ ƚÌ ǸÌÉ ǳơ ÊŚǷÊ ÈƗ ȄÈǳÊƛ ǾÊ Êƥ ƮÈ ǠÈ ÌƥÈƗ ǹÌ ÈƗ ƾÉ ȇÊǁÉƗ Êَّ‫لله‬ơǱƢ Ê ǷÈ ǺÌ ǷÊ ǱƢ Æ ǷÈ ƢÈǼǿÉ ƢǿÈ ȄÈǴÈƥǱƢÈ È ǫ Ƕō ÉƯ
El-Müsned 715
ǅÈ ÌƗǁÈ ǹƢÊ Èȇƽŏ ƚÈ ÉƬÈǧƨÊ ÈǼȇƾÊ ǸÌÈ ǳƢÊƥǾÊ ÊǻƢǠȈÈ ÊƦÈƫǶō ÉƯǩơ
Ê ǂÈ ǠÊ ÌǳơǝƢ
Ê ÈƬǷÈ ǺÌ ǷÊ Ƣǟً ƢÈƬǷÈ ǾÊ ÊƥǹƢ Ê ǟÈ ƢÈƬƦÌÈƬÈǧǽÉ ƢǸÈ ǰÉ ǨÉ ǴÊ ǇÌ ÉƘǧÈ
ƢǸÈ ȀÉ ÈǳƤÈ ÈƬǰÈÈ ǧǲÈ ǠÈ ǨÈ ǧÈ ƢÈǻƽÌ ƽÊ ȁ È ȏƢَ‫ ا‬ǬÈ ǧÈ ƶÉ ÌƥǂǳơƢ
ŏ ǸÈ ǰÈ É ǳǹȂ
É ǰÉ Èȇȁ Èś È ÊǼǷÊ ƚÌ ǸÌÉ ǳơÊŚǷÊ ÈƗȄÈǳÊƛǱƢ Ê ǸÌÈ ǳơ
ƢƸÈ ÊƥǂÈÈ ǧ ƢǟÈ ƢÈƥƨÈ ÈǼȇƾÊ ǸÌÈ ǳơƢǷÈ ƾÊ ǫÈ ƢǸÈ ō ǴǧÈ ǱƢ È ǸÌÈ ǳơƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǷÊ ÈǀƻÉ ƘÌÈȇǹÌ ÈƗ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ȄÈǳÊƛ
ȏƢَ‫ ا‬ǬÈ ǧÈ nƢǸÈ ǰÉ ǨÈ ǴÈ ǇÌ ÈƗƢǸÈ ǯ È ǾÉ ǨÈ ǴÈ ǇÌ ÈƗƾÈ
Ì ǫ Ǌ È ǳơǲō ǯÉ ÈƗ~ƢǸÈ ȀÉ ÈǳǱƢÈ
Ê ȈÌ ƴÌ È ǫǂÈ ǸÈ ǟÉ ȄÈǳÊƛǽÉ ƢǠÈÈ ǧƽÈ ƢǸÈ ō ǴǧÈ
ǾÉ ƸÈ ÌƥÊǁȁÈ ǱƢ È ǸÌÈ ǳơƢÈȇƽŏ ÈƗƢǸÈ ǰÉ ǨÈ ǴÈ ǇÌ ÈƘǧÈ ÈśÊǼǷÊ ƚÌ ǸÌÉ ǳơÊŚǷÊ ÈƗƢÈǼÌƥơǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È ǂÉ ǸÈ ǟÉ ǱƢÈ ǬÈ ǧÈ ȏَ‫ا‬
ÈśÊǼǷÊ ƚÌ ǸÌÉ ǳơÈŚǷÊ ÈƗƢÈȇơÈǀǿÈ ǮÈ È ǳȆǤÊ ÈƦǼÌÈȇƢǷ È ǱƢ È ǬÈ ǧÈ Êَّ‫لله‬ơƾÉ ȈÌÈƦǟÉ ƢǷō ÈƗȁ
È ƪÈ ǰÈ ǈÈ َّ‫لله‬
È ǧÊ ơƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢǷō ÈƘǧÈ
ǾÉ ǠÈ Ƴơ È Êَّ‫لله‬ơ ƾÉ ƦÌ ǟÈ ƪÈ ǰÈ ǈÈ
È ǁÈ ȁ È ǧ ǽÉ ƢÈȇƽŏ ÈƗ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǽÉ ƢōǼǸÊ ǔÈÈ ǳ ǎ È ǬÈ Èǻ ȁÌ ÈƗ ǱƢ
É ǸÌÈ ǳơơÈǀǿÈ ǮÈ È ǴǿÈ ȂÈÌ ǳ
È ȂÈÌ ǳÈśÊǼǷÊ ƚÌ ǸÌÉ ǳơŚÈ ǷÊ ÈƗƢÈȇǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
ǾÉ ÈƬÌǴǠÈ Ƴ È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ƔÊ ƢǈÈ È ǴƳÉ ǺÌ ǷÊ ǲÆ ƳÉ ǁ È ǱƢ È ǬÈ ǧÈÊَّ‫لله‬ơƾÉ ȈÌÈƦǟÉ
ǦÈ ǐÌ Êǻ Êَّ‫لله‬ơƾÉ ȈÌÈƦǟÉ ȁ È Êَّ‫لله‬ơƾÉ ƦÌ ǟÈ ÈǀƻÈ ÈƗȁ
È ǾÊ ƸÊ ÌƥÊǁ ǦÈ ǐÌ Êǻȁ È ǱƢ Ê ǸÌÈ ǳơǅÈ ÌƗǁ È ǂÉ ǸÈ ǟÉ ÈǀƻÈ ÈƘǧÈ ƢǓơ ً ǂÈ ǫÊ
ǱƢÊ ǸÌÈ ǳơǮÈ ÊǳƿÈ ƶÊ ÌƥÊǁ
594- (954) Zeyd b. Eslem, babasından rivayet ediyor: “Ö� mer b. el-Hattab
radıyallahu anh’ın oğ� ulları Abdullah ve Ubeydullah radıyallahu anhuma bir
ordu ile Irak seferine çıktılar. Dö� nü� şlerinde Basra valisi (Ebû� Musa el-Eş’arî�
radıyallahu anh)’e uğ� radılar. Ebu Musa el-Eş’â� ri radıyallahu anh onları çok
iyi karşıladı ve: “Size faydalı olabileceğ� im bir iş gelse elimden mutlaka ya
pardım” dedi. Sonra da: “Evet, burada hazineye ait biraz mal var. Ben onu
Emirul-Mü� ’minine (halifeye) gö� ndermek istiyorum. Size borç olarak vere
yim, onunla Irak’tan biraz mal alır, Medine’de satarsınız, ana parayı Halife-
ye teslim edersiniz. Yapacağ� ınız kâ� r da ikinize ait olur.” dedi. Onlar da kabul
ettiler. Ebu Musa el-Eş’â� rî� radıyallahu anh bö� yle yaptı ve Ö� mer b. Hattab ra-
dıyallahu anh’e malı onlardan almasını yazdı. Abdullah ve Ubeydullah radı-
yallahu anhuma Medine’ye gelince aldıkları malı sattılar ve kâ� r sağ� ladılar.
O malı Ö� mer radıyallahu anh’e verdiklerinde o: “Bü� tü� n ordu sizin gibi borç
aldı mı?” diye sordu. Onlar da: “Hayır” dediler. Bunun ü� zerine Ö� mer b. Hat-
tab radıyallahu anh: “Ey Emirul-Mü� minin’in oğ� ulları, demek siz borç aldınız,
hem malı ve hem de kâ� rı ö� deyiniz” dediğ� inde Abdullah sustu. Ubeydullah ise:
“Ey mü� minlerin emiri! Bu kâ� r sana ait değ� il, çü� nkü� bu mal, noksanlaşsa veya
helak olsaydı biz yine onu ö� deyecektik” dedi. Ö� mer radıyallahu anh tekrar:
“Ö� deyiniz” dediğ� inde, Abdullah yine sustu, Ubeydullah ise aynı şekilde karşı
çıktı. Bunun ü� zerine Ö� mer radıyallahu anh’ın meclisinde bulunanlardan biri:
716 İmam Şafiî
“O malı kırad (mudabere) yapsanız ey mü� minlerin emiri” diye fikir beyan
etti. Ö� mer radıyallahu anh de: “Onu kırad (mudabere) yaptım” dedi ve ana
para ile kâ� rının yarısını aldı. Oğ� ulları Abdullah ve Ubeydullah radıyallahu an-
huma da kâ� rın diğ� er yarısını aldılar.”1779
İstikrâz (Borçlandırma)
ǞÇ ǧÊ ơǁȆ
È ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ÇǁƢǈÈ ÈȇǺÊ ÌƥƔÊ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǶÈ È ǴǇÌ ÈƗǺÊ ÌƥƾÊ ÌȇǃÈ ǺÌ ǟÈ ǆ Ç ÈǻÈƗǺÉ ÌƥǮÉ ÊǳƢǷƢ
È ǺÌ ǷÊ ǦÈ
ơǂً ǰÌ ÊƥǲÇ ƳÉ ǁ È ǴǈÌ ÈƬǇơ~
Ì Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ
nǽÉ ƢōȇÊƛǾÉ ÈȈǔÌÊ ǫÈƗǹÌ ÈƗȆÊǻǂÈ ǷÈ ÈƘǧÈ ƨÊ ǫÈ ƾÈ ǐǳơ
ō ǲÊ ÊƥÊƛǺÌ ǷÊ ǲÆ ÊƥÊƛǾÉ ÌƫƔƢÈ ƴÈ Èǧ
595- (326) Ebu Rafi radıyallahu anh’den: “Rasû� lullah sallallahu aleyhi
ve sellem Bekr oğ� ullarından birinden ö� dü� nç almıştı. Ona zekat develerinden
bir deve getirildi ve bana bunu ona vermemi emretti.”1780
ȄÈǳȂÌ ǷÈ ǞÇ ǧÊ ơǁȆ È ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ÇǁƢǈÈ ÈȇǺÊ ÌƥƔÊ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǶÈÈ ǴǇÌ ÈƗǺÊ ÌƥƾÊ ÌȇǃÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢÈ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ƕō
É ǇÉ ǁ È ǦÈÈ ǴǈÌ ÈƬǇơ
Ì ǱƢÈ È ǫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
Ê ǇÉ ǁÈ
ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ È ÊǻǂÈ ǷÈ ÈƘǧÈ ǞÇ ǧÊ ơǁȂ
É ǇÉ ǁȆ È ǫ ƨÊ ǫÈ ƾÈ ǐǳơ
È ÉƥÈƗ ǱƢÈ ō ǲÊ ÊƥÊƛ ǺÌ ǷÊ ǲÆ ÊƥÊƛ ǾÉ ÌƫƔƢÈ ƴÈ
È ǧ ơǂً ǰÌ Èƥ
Êْ‫ إ‬ǧÊ ƾÌ ƳÊ ÈƗǶÈÌ ǳǹÌ ÊƛÊَّ‫لله‬ơǱȂ
ǲÊ ÊƥȍơȆ È ǇÉ ǁƢ
È ÈȇƪÌ É ǴǬÉ ǧÈ ǽÉ ǂÈ ǰÌ ÈƥǲÈ ƳÉ ǂǳơ
ō ȆÈ ǔÌ Ê ǫÈƗǹÌ ÈƗǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
È ǴǇÈ ȁ
ǹō ÊƜǧÈ ǽÉ ƢōȇÊƛǾÊ ǘÊ ǟÌ ÈƗ~Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
É ǇÉ ǁ È ǱƢÈ ǬÈ ǧÈ ƢًȈǟÊ ƢÈƥǁơ
È ǁƢً ÈȈƻÊ ȐÅ ǸÈ Ƴ È ȏَّ‫ا‬Êƛ
nƔƢً ǔÈ È ǫǶÌ ȀÉ ÉǼǈÈ ƷÌ ÈƗǅƢ Ê ōǼǳơǁƢÈ ÈȈƻÊ
596- (326/1) Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem’in azatlısı Ebu Rafi
radıyallahu anh dedi ki: “Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem bir adamdan
ö� dü� nç olarak genç bir deve aldı. Sonra kendisine sadaka malı bir takım de-
veler geldi. Ebû� Râ� fi’ radıyallahu anh dedi ki: “Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve
sellem bana o zatın devesini ö� dememi emretti. Dedim ki: “Develerin içinde

El-Müsned 717
altı yaşındaki seçkinden başkasını bulamadım.” Bunun ü� zerine Rasû� lullah

sallallahu aleyhi ve sellem: “Ona onu ver; zîra insanların en hayırlısı bor-
cunu en iyi ödeyenlerdir” buyurdu.”1781
ǺÌ ǟÈ ƨÈ ǸÈ È ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǲÇ ȈÌ ȀÈ ǯ

È ǴǇȆ É ǺÊ ÌƥƨÈ ǸÈÈ ǴǇ È ǺÌ ǟÈ ȅÊŏ ǁȂÌ ōưǳơǹƢ É ǺÌ ǟÈ ƨÉ ǬÈ ŏưǳơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ÈȈǨÌ Ǉ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗ
sellem’den aynı anlamda rivayet etmiştir.1782
ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƱÊ ǂÈ ǟÌ ȋơÈْ‫ أ‬ǹƢ È ÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƧÈ ƽÈ ƢÈƬÈǫ ǺÌ ǟÈ ƣȂ
È ǈō ƷȆ È ŎȇÈƗ ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ȆǧÊȄÈǳƢǠÈ ÈƫÉَّ‫لله‬ơǾÉ Ǵō ƷÈ ÈƗƾÈ
Ì ǫȄǸė ǈÈ ǷÉ ǲÇ ƳÌ ÈƗȄÈǳÊƛǹȂ
È ǸÉ ǔÌ ǸÌÈ ǳơǦÈ ō ǹō ÈƗƾÉ ȀÈ ǋÌ ÈƗǱƢÈ
È Ǵǈǳơ È ǫǅƢ Ç ōƦǟÈ
^ȄǸė ǈÈ ǷÉ ǲÇ ƳÌ ÈƗȄÈǳÊƛǺÇ ÌȇƾÈ ÊƥǶÌ ÉƬǼÌÈȇơƾÈ ÈƫơÈƿÊƛơȂÉǼǷƕ
È ǺȇÈ ǀÊ ōǳơƢȀÈ ŎȇÈƗƢÈȇ`ǱƢÈ
È ǫǶō ÉƯǾÊ ȈǧÊǹÈ ƿÊ ÈƗȁ
È ǾÊ ÊƥƢÈƬǯÊ
>ÏÕÏƧǂÈ ǬÈ ÈƦÌǳơ@
598- (531) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’dan: “Şahitlik ederim ki, se-
lef, belli bir vadeye borçlandırmaktır. Nitekim Allah Teâ� lâ� kitabında buna izin
vermiştir. Sonra şö� yle buyurmuştur: “Ey iman edenler! Belirli bir vadeye
kadar borçlandığınız zaman” (Bakara 282)1783
Avlanma ve Hayvan Kesimleri
ÇǂǷÊ ƢǟÈ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ȄÈǳȂÌ Ƿ É ǺÌ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ƤÇ ȈÌ ȀÈ Ǐ
ǺÌ Ƿ~
È ǱƢÈ È ǫǶō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ
È ǇÉ ǁ Ê ǠÌÈ ǳơǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ
È ǹō ÈƗǍƢ
È ǇÉ ǁƢ
ǱȂ È ÈȇǲȈ È Ǆō ǟÈ Éَّ‫لله‬ơǾÉ ÈǳÈƘǇƢ
È ǫÊ nǾÊ ǴÊ ƬÈÌ ǫǺÌ ǟÈ ǲō ƳÈ ȁ È ǂȈÌ ǤÈ ÊƥƢȀÈ ǫÈ ȂÈÌ ǧƢǸÈ
È ȀÈ Ǭŏ ƷÊ È ǧơǁȂ
ً ǨÉ ǐÌ ǟÉ ǲÈ ÈƬÈǫ

718 İmam Şafiî
nƢȀÈ ÊƥȆÈ ǷÊ ǂÌ ÈȈÈǧƢȀÈ ǇÈ ÌƗǁ È ȀÈ ǴÈ ǯÉ ƘÌÈȈÈǧƢȀÈ ƸÈ ÈƥǀÌ ÈȇǹÌ ÈƗ~ǱƢÈ

È ǞÈ ǘÈ ǬÌ Èȇȏَ‫ ا‬ȁƢ È ǫƢȀÈ ǬŎ ƷƢ È Êَّ‫لله‬ơ
È Ƿ
599- (1122) Abdullah b. Amr b. el-Â� s radıyallahu anhuma’dan: Rasû� lullah
sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Haksız yere bir serçe ve daha
büyük kuşları öldüren kimseye Allah mutlaka ona soracaktır.” Denildi
ki: “Ey Allah’ın Rasû� lü� ! Onun hakkı nedir?” Rasulullah sallallahu aleyhi ve sel-
lem şö� yle buyurdu: “Onu kesip yemesidir başını koparıp atmamasıdır.”1784
È ǫǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÇ

ǱƢÈ È ǂÊƥƢƳ È ǺÌ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ǂÊ ǸÉ ƸÌ
É ǳơǵÊ ȂƸÉ É ǳǺÌ ǟÈ ƢÈǻƢȀÈ Èǻȁ
È ǲÊ ȈÌ ƼÌ
È ǳơǵȂ
È ƸÉÉ ǳǶō
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ÈǼǸÈ ǠÈ ǗÌ ÈƗ
É ǇÉ ǁƢ
600- (1294) Cabir radıyallahu anh’den: “Rasulullah sallallahu aleyhi ve
sellem bize at eti yedirdi ve bizi eşek etlerinden yasakladı.”1785
Ì ǳƢÈǫ ƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ

ƪÈ È ƔƢÈ ǸÈ ǇÌ ÈƗ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ǸÈ ǗÊ ƢÈǧ ǺÌ ǟÈ ǵÇ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
nǽÉ ƢÈǼÌǴǯÈ ÈƘǧÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
Ê ǇÉ ǁÈ ƾÊ ȀÌ ǟÈ ȄÈǴǟÈ ƢǇً ǂÈÈ ǧƢÈǻǂÌ ƸÈ Èǻ~
601- (1295) Esmâ� radıyallahu anha’dan: “Rasulullah sallallahu aleyhi ve
sellem zamanında bir at kestik ve yedik.”1786
ƾÊ Ǹō ƸÈ ǷÉ ȆÌ ÈǼÌƥơǺÊ ǈÈ ƸÌ È Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƣƢ

È ǳơȁ Ç ȀÈ ǋ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǆ Ç ÈǻÈƗǺÉ ÌƥǮÉ ÊǳƢǷƢ
ȄȀÈ ÈǻǶōÈ ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗǶÌ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ȆŌ ǴÊ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƢǸÊÈ ȀȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ȆŌ ǴÊ ǟÈ ǺÊ Ìƥ
ƨÊ ōȈǴÊ ǿÌ ȋơÊ
Èْ‫ أ‬ǂǸÉ ƸÌ
É ǳơǵÊ ȂƸÉ È ƨÊ ǠÈ ƬÌ ǸÌÉ ǳơƵƢ
É ǳǺÌ ǟÈ ȁ Ê ǰÈ ÊǻǺÌ ǟÈ ǂÈ ÈƦȈÌ ƻ
È ǵƢÈ ǟÈ
602- (623/3) Ali radıyallahu anh’den: “Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem
Hayber yılında mut’a nikahını ve evcil eşeklerin etlerini yasakladı.”1787
1784 Zayıf. Şafii, Sunen (18050) Abdullah b. Amir’in azatlısı Suheyb makbuldü� r.
El-Müsned 719
Ȇŏ ǷÊ ǂÈ ǔÌ ƸÌ
È ǳơǹƢ É ǺÊ ÌƥƧÈ ƾÈ ȈÊƦǟÈ ǺÌ ǟÈ ǶÇ ȈǰÊ ƷȆ
È ÈȈǨÌ Ǉ È ÊƥÈƗǺÊ ÌƥǲȈÈ ǟÊ ƢǸÈ ǇÌ ÊƛǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ǺÈ ǷÊ ƣƢÇ Èǻ ȅƿÊ ǲŏ ǯÉ ǲÉ ǯÌ ÈƗ~ǱƢÈ È ǫ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ
nǵÆ ơǂÈ Ʒ
È ǝƢ
Ê ÈƦǈǳơ
ŏ
sellem şö� yle buyurdu: “Azı dişi olan her yırtıcı hayvanın yenilmesi ha-
ramdır.”1788
ȆŎ ǷÊ ǂÈ ǔÌ ƸÌ
È ǳơǹƢ É ǺÊ ÌƥƧÈ ƾÈ ȈÊƦǟÈ ǺÌ ǟÈ ǶÇ ȈǰÊ ƷȆ
È ÈȈǨÌ Ǉ È ǟÊ ƢǸÈ ǇÌ ÊƛǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
È ÊƥÈƗǺÊ ÌƥǲȈ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ç ÈǻȅƿÊ ǲŎ ǯ~
ƣƢ É ǱƢÈ È ǫǶōÈ ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ
nǵÆ ơǂÈ Ʒ
È ǝƢ ŏ ǺÈ ǷÊ
Ê ÈƦǈǳơ
… (902/2) Ebu Hureyre radıyallahu anh’den: Nebî� sallallahu aleyhi ve
sellem şö� yle buyurdu: “Azı dişi olan her yırtıcı hayvanın yenilmesi ha-
ramdır.”1789
Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗ ƨÈ ÈƦÈǴǠÌ ÈƯ ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǆȇÊ

È ǁƽÌ Êƛ ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ǝƢ ŏ ǺÈ ǷÊ ƣƢ
Ê ÈƦǈǳơ Ç ÈǻȅƿÊ ǲŏ ǯ
É ǺÌ ǟÈ ȄȀÈ ÈǻǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
È ǴǇÈ ȁ
604- (1293) Ebu Sa’lebe el-Huşenî� radıyallahu anh’den: “Nebî� sallallahu
aleyhi ve sellem azı dişi olan bü� tü� n yırtıcıları yemekten yasakladı.”1790
È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈƦÈǴǠÌ ÈƯȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǆȇÊ

ȄōǴǏ È ǁƽÌ ÊƛȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ȅÊ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
È ǴǇÈ ȁ
… (1293/1) Ebu Sa’lebe radıyallahu anh, Nebî� sallallahu aleyhi ve sel-
lem’den aynısını rivayet etti.1791

1789 Sahih. Şafii Sunen (19204) Muslim (1933)
720 İmam Şafiî
ǮÆ ÊǳƢǷ É ǬÉ ÈȇǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ

È ȏَ‫ ا‬ȂÈÌ ǳ~ǱȂ È Ȇō ǠÊ ǧÊ Ƣǌǳơ
ō ƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ
È ǱȂ É ǬÉ ÈȇǞȈ ō ƪÉ ǠÌ ǸÊ ǇÈ
È Êƥǂǳơ
Ê ǳơǶÌ
nÊǃƢƴÈ ƸÌ É ǴǟÊ ƤÈ ǿÈ ǀÈ ÈǳǹƢ
É ÈȈǨÌ ǇÉ ȁÈ
605- Şafii rahimehullah şö� yle dedi: “Şayet Malik ve Sufyan olmasaydı
elbette Hicaz’ın ilmi kaybolup giderdi.”
ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ Ȇŏ Êǻȏَ‫ ا‬ȂÌ ƼÌ È ǁƽÌ Êƛ ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƣƢ

È ǳơ ǆȇÊ Ç ȀÈ ǋÊ ǺÊ Ìƥơ ǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ Ìƥơ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǺÈ ǷÊ ƣƢ
Ç Èǻ ȅƿÊ ǲŏ ǯ É ǲÊ ǯÌ ÈƗ ǺÌ ǟÈ ȄȀÈ Èǻ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗ Ȇŏ ÊǼǌÈ ƼÌ É ǳơƨÈ ÈƦÈǴǠÌ ÈƯ
ǝƢ
Ê ÈƦǈǳơ
ŏ
606- (901) Ebu Sa’lebe el-Huşenî� radıyallahu anh’den: “Nebî� sallallahu
aleyhi ve sellem azı dişi olan bü� tü� n yırtıcıları yemekten yasakladı.”1792
ǾÉ ōǻÈƗǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ È ǶÆ ÊƫƢƷƢ

È ǺÌ ǟÈ ƢǸÈ ǿÉ ƾÉ ƷÈ ÈƗȁÌ ÈƗȅŎ ƽÊ ǁÌ ȁơÈ ǁÈ ƾō ǳơȁ
nȆŋ ǯÈ Ê ƿƽÉ ơǂÈ ƴÌ
È ǳơȁ
È ǹȂ
É ŎǼǳơ~ǱƢÈ Èǫ
607- (1177) Cafer b. Muhammed babasından rivayet ediyor: “Balık ve
çekirge boğ� azlanmış sayılır.”1793
È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǶÈ
È ǴǇÌ ÈƗ ǺÊ ÌƥƾÊ ÌȇǃÈ ǺÉ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ
ō ƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǹƢ Ê ǷÈ ƽÈ ȁ Ê ÈƬÈƬȈÌ ǷƢ
È ǹƢ Ì ǴƷÊ ÉƗ ~Ƕō
È ÈǼÈǳ ƪō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
É ǇÉ ǁ È ǫ ǱƢÈ
È ǱƢÈ È ǫ ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ
É ƸÈ ǘǳơ
nǱƢ ŏ ȁ È ǫǾÉ ÉƦǈÊ ƷÌ ÈƗǹƢ
È ǳơǱƢÈ
È ƾÉ ÊƦǰÌ È ƽÊ ơǂÈ ƴÌ
Ê ǷÈ ƾō ǳơȁ È ǳơȁ
È ƩȂ
É ƸÌ Ê ÈƬÈƬȈÌ ǸÌÈ ǳơ
É ǳơǹƢ
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Bize iki ölü ve iki kan helal kılındı. İki
ölü; balık ve çekirgedir. İki kan ise karaciğer ve dalaktır.”1794

1794 Mevkuf olarak sahih olup hü� kmen merfudur. Şafii; Sunen (18853) Ahmed
(2/97) Darekutni (4/271)
El-Müsned 721
ǺÊ ÌƥƨÈ ÈȇƢÈƦǟÈ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǩȁ

Ç ǂÉ ǈÌ ǷÈ ǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ
È ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ȁŏ ƾÉ ǠÌÈ ǳơȂÉǫȏƢَ‫ ا‬ōǻÊƛÊَّ‫لله‬ơǱȂ
È ǇÉ ǁƢ È ǫǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ Ʋȇ
È ÈȇƢÈǼÌǴǫÉǱƢÈ Ç ƾÊ ƻ È ǺÊ ÌƥǞÊ ǧÊ ơǁÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ǟÈ ƢÈǧǁÊ
ƢǷ~
È Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǱƢÈ ǬÈ ǧÈ ǖȈŏÊ ǴǳƢÊƥȆǯÈ ŏ ǀÉǻÈƗȃƾً ǷƢ É ÈǼǠÈ ǷÈ ƪÌ ǈÈ ȈÈÌ ǳȁơ
È ƾً ǣÈ
ŏ ǹō ÊƜǧÈ ÇǂǨÉ ǛÉ ȁÌ ÈƗ ǺŌ Ǉ
Ǻō ǈǳơ Ê ǺÌ ǷÊ ǹƢ È Ƿ
È ǯƢ È ȏَّ‫ا‬Êƛ ơȂÉǴǰÈ É ǧ Èَّ‫لله‬ơ ǶÉ Ǉơ
Ì ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ǂÈ ǯÉ
Ê ƿȁ È ǵÈ ƾō ǳơǂÈ ȀÈ ÌǻÈƗ
nǊ Ê ÈƦƸÌ
È ǳơȃƾÈ Ƿ É ǂÈ ǨÉ ǜŎ ǳơȁ
È ǹƢ Ê ǈÈ Ìǻȍơ Êْ‫ إ‬ǺÈ ǷÊ ǶÆ ǜÌ ǟÈ
609- (1179) Rafi b. Hadî�c radıyallahu anh’den: “Dedik ki: “Ey Allah’ın
Rasû� lü� ! Biz yarın dü� şmanla karşılaşacağ� ız, yanımızda (hayvan kesecek) bir
bıçağ� ımız yok. Gerektiğ� inde kamışla keselim mi?’ diye sordum. Nebî� sallalla-
hu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: ‘Bolca kanı akıtılan ve üzerine Allah’ın
ismi zikredilenin etini yeyiniz. Ancak diş ve tırnakla kesilen hariçtir.
Çünkü diş insan kemiğidir, tırnak ise Habeşlilerin bıçağıdır.”1795
ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƭÊ È ǳơǺÉ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÉ ƦÌ ǟÈ ȁ

Ê ǁƢƸÌ È ƾÊ ȈƴÊ ǸÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ȁ
Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÈ ÌƥǂÈ ÊƥƢƳ
È ƪÌ É ǳÈƘǇ~
È ǱƢÈ È ǫÇǁƢǸō ǟÈ ȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ÇǂȈÌ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ
ǺÌ ǷÊ ǾÉ ÈƬǠÌ ǸÊ ǇÈ ÈƗƪÌ È ǫǲÉ ǯÈ ƚÌ ÉƫÈƗƪÌ
É ǴǫÉ ǶÌ ǠÈ ÈǻǱƢÈ É ǴǫÉ ǶÌ ǠÈ ÈǻǱƢÈ ǬÈ ǧÈ ȆÈ ǿÊ ƾÆ ȈÌ ǏÈ ÈƗǞÊ ÉƦǔǳơ
ō ǺÊ ǟÈ
nǶÌ ǠÈ ÈǻǱƢÈ È ǫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
Ê ǇÉ ǁÈ
610- (516/1) İ�bn Ebi Ammar’dan: “Cabir b. Abdillah radıyallahu anhu-
ma’ya sırtlan av hayvanı mıdır? diye sordum. “Evet” dedi. “Yiyebilir miyim?”
dedim. “Evet” dedi. “Bunu Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem’den işittin
mi?” dedim. “Evet” dedi.1796
ȄōǴǏ È ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
nǾÊ ǷÊ ǂŏ ƸÈ Ƿ È ǾÊ ǴÊ ǯƖ
É ȏَ‫ ا‬ȁ Ê ÊƥƪÉ ǈÈ
Ì ǳ~ǱƢ ō ǺÊ ǟÈ ǲÈ ÊƠǇ
È ǬÈ ǧÈ Ƥŏ ǔǳơ É Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
È ǴǇÈ ȁ
1795 Sahih. Şafii, Sunen (18813) Buhâ� rî�, (5509); Muslim (1968); Tirmizî� (1491-
1492); Ebû� Dâ� vud (2821) Nesâ� ‘î� (7/226-227).
1796 Sahih. Şafii, Sunen (10503) Tirmizi (815)
722 İmam Şafiî
aleyhi ve sellem’e kertenkele eti soruldu. “Ben onu yemem, haram da kıl-
mam” buyurdu.1797
ÉƅơȄōǴǏ
È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ǽÉ ȂÈ ƸÌ ÈǻǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
È ǴǇÈ ȁ
sellem’den benzerini rivayet etti.1798
È ǫǅƢ
ǱƢÈ Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǦÇ ȈÌÈǼƷ É ǺÊ ÌƥƨÈ ǷƢÈ ǷÈ ÉƗȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƣƢ Ç ȀÈ ǋÊ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢÈ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƾÊ ȈÊǳȂÌÈ ǳơǺÊ ÌƥƾÊ ÊǳƢƻ È ǺÌ ǟÈ ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷ È ǱƢÈÈ ǫÈƗǮŎ ǋÉ ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È ȆŎ ǠÊ ǧÊ Ƣǌǳơ
ō
Ƕō
È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȑَ‫ ا‬ƻÈ ƽÈ ƢǸÈ ȀÉ ōǻÈƗƾÊ ȈÊǳȂÌÈ ǳơǺÊ ÌƥƾÊ ÊǳƢƻÈ ȁ
È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǞÈ Ƿ È ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ȁÌ ÈƗ
Ƕō
É ǇÉ ǁ È ǾÊ ȈÈÌ ǳÊƛ ȃȂÈ ǿÌ ÈƘǧÈ ƿÇ ȂÉǼƸÌ ǷÈ ƤŌ ǔÈ Êƥ ȆÈ ÊƫÉƘǧÈ ƨÈ ÈǻȂǸÉ ȈÌ Ƿ È ƪÈ ȈÌÈƥ
ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǇÉ ǁơȁÈ ǂÉ ÊƦƻÌ ÈƗƨÈ ÈǻȂǸÉ ȈÌ ǷÈ ƪÊ ȈÌÈƥȆǧÊȆÊƫȐǳơ َّ‫ ا‬ƧÊ ȂÈ ǈÌ ŏǼǳơǒ É ǠÌ ÈƥǾÉ ÈǳǱƢ È ǬÈ ǧÈǽÊ ƾÊ ÈȈÊƥ
Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁ È ǞÈÈ ǧǂÈÈ ǧÊَّ‫لله‬ơǱȂ
È ǇÉ ǁƢ È ÈȇƤŋ Ǔ È ǾÉ ōǻÊƛơȂÉǳƢǬÈ ǧÈ ǲÈ ǯÉ ƘÌÈȇǹÌ ÈƗƾÉ ȇÊǂÉȇƢǸÈ ÊƥǶō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
Ǒ Ê ǁÌ ÈƘÊƥǺÌ ǰÉ ÈȇǶÈÌ ǳǾÉ ōǼǰÈ Ê ǳȁ
È ȏ~َ‫ ا‬ǱƢÈ È ǫȂÈ ǿÉ ǵÆ ơǂÈ ƷÈ ÈƗƪÌ É ǴǬÉ ǧÈ ǽÉ ƾÈ ÈȇǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
È ǴǇÈ ȁ
É ǇÉ ǁÈ ȁ Ì ǧƾÆ ÊǳƢƻ
È ǾÉ ÉƬÌǴǯÈ ÈƘǧÈǾÉ ÉƫǁÌ ǂÈ ÈƬƳƢÈ È ǱƢÈÈ ǫnǾÉ ǧÉ ƢǟÈ ÈƗȆÊǻƾÉ ƳÊ ÈƘǧÈȆǷÊ ȂÈÌ ǫ
ǂÉ ǜÉ ǼÌÈȇǶō
È ǴǇÈ ȁÈ
613- (648) Ebu Umame b. Huneyf’ten: İ�bn Abbas ve Halid b. El-Velid
radıyallahu anhum Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem ile beraber Meymune
radıyallahu anha’nın evine girdiler. Keler eti getirildi. Rasû� lullah sallallahu
aleyhi ve sellem elini ona uzatmıştı ki, Meymune’nin evindeki kadınlardan
biri: “Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem’e yemek istediğ� i şeyin ne oldu-
ğ� unu haber verin” dedi. Bunun ü� zerine: “Ey Allah’ın Rasulü� ! O keler etidir”
dediler. Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem hemen elini kaldırdı. Ben: “O
haram mıdır ey Allah’ın rasulü� ?” dedim. “Hayır. Lakin kavmimin toprakla-

El-Müsned 723
rında bulunan bir şey değildir. Ondan tiksinti hissediyorum” buyurdu.

Halid radıyallahu anh dedi ki: “Ben onu aldım ve yedim. Rasû� lullah sallallahu
aleyhi ve sellem de bakıyordu.”1799
ȆŌ ǴÊ ǟÈ ǺÌ ǟÈ Ȇŏ ÊǻƢǸÌÈ Ǵǈǳơ

ō ƧÈ ƾÈ ȈÊƦǟÈ ǺÌ ǟÈ ǺȇÊ
È ŚǇ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƣȂ È ŎȇÈƗǺÌ ǟÈ ȆŎ ǨÊ ǬÈ ōưǳơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ơȂǰÉ ǈō ǸÈ ÈƬÈȇǶÈÌ ǳǶÌ ȀÉ ōǻÊƜǧÈƤÈ ǴÊ ǤÌ ÈƫȆÊǼÈƥȃǁƢÈ ǐÈ ÈǻƶÈ ÊƟƢÈƥÈƿơȂÉǴǯÉ ƘÌÈƫȏ~
َ‫ ا‬ǱƢÈ È ǫǾÉ ōǻÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ
nÊǂǸÌ ƼÌ È ǳơƣÊ ǂÌ ǌÉ Êƥȏَّ‫ا‬ÊƛǶÊ Ì ȀÊǼȇƽÊ ǺÌ ǷÊ
614- (1176) Abide es-Selmâ� nî�’den: Ali radıyallahu anh şö� yle dedi: “Tağ� -
leb oğ� ulları Hristiyanlarının kestiklerini yemeyin. Zira onlar dinlerinden şa-
rap içmek dışında bir şeye tutunmazlar.”1800
ƾÊ ƦÌ ǟÈ ȁÌ ÈƗȅÊ È ǺÌ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÉ ÌƥǶȈ
È ǳơƾÇ ǠÌ Ǉ
ŏ ǁƢƴÌ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȃǁƢÈ ǐÈ Èǻ ƢǷ~È ǱƢÈÈ ǫ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǹō ÈƗ ƣƢÊ ǘō ƼÌ È ƾÇ ȈǠÊ Ǉ
È ǳơǺÊ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ȄÈǳȂÌ Ƿ È ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ
ȁÌ ÈƗ ơȂǸÉ ǴÊ ǈÌ ÉȇȄōƬƷ
È ǶÊ Ê ǁƢÈƬÊƥ ƢÈǻÈƗ ƢǷÈ ȁ
Ì ȀǯÊ È ǶÌ ȀÉ ƸÉ ÊƟƢÈƥÈƿ ƢÈǼÈǳ ǲŎ ƸÊ Èƫ ƢǷÈ ȁ
È ƣƢ Ê ǲÊ ǿÌ ÈƘÊƥ ƣÊ ǂÈ ǠÌÈ ǳơ
Ç ÈƬǯ
È ǂǓÌ ÈƗ
615- (797) Sad el-Cari veya Ö� mer b. el-Hattab radıyallahu anh’ın azatlı
kö� lesi Abdullah b. Said’den: “Ö� mer radıyallahu anh dedi ki: “Arap Hristiyan-
ları Kitap ehli değ� ildir. Onların kestikleri bize helal değ� ildir. Ben onları Mü� s-
lü� man olmadıkları sü� rece veya boyunlarını vurmadan bırakmam.”1801
È ƨÊ ƴÌ
ȄÈǳȂÌ Ƿ È ǺÌ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ȄÈȈƸÌ ÈȇȆÊƥÈƗǺÉ ÌƥǶȈ
È ǴǨÉ ÌǳơƾÇ ǠÌ Ǉ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȃǁƢÈ ǐÈ ÈǻƢǷ~È ǱƢÈ È ǫǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ƣƢÊ ǘō ƼÌ È ǳơǺÈ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ǹō ÈƗƨÊ ƴÌ
È ǴǨÉ ÌǳơƾÇ ǠÌ Ǉ
È ǺÊ ÌƥơÊȁÈƗǂÈ ǸÈ ǟÉ
ȁÌ ÈƗơȂǸÉ ǴÊ ǈÌ ÉȇȄōƬƷ È ǶÊ Ì ȀǯÊÊ ǁƢÈƬÊƥƢÈǻÈƗƢǷÈ ȁ
È ǶÌ ȀÉ ƸÉ ÊƟƢÈƥÈƿƢÈǼÈǳǲŎ ƸÊ ÈƫƢǷÈ ȁ È ƣƢ Ê ÈƬǰÌ Ê ǳơǲÊ ǿÌ ÈƘÊƥƣÊ ǂÈ ǠÌÈ ǳơ
È ǂǓÌ ÈƗ
1800 Sahih. Şafii, Sunen (18627) Abdurrazzak (10034) Beyhaki (9/284)
724 İmam Şafiî
616- (797/1) Ö� mer radıyallahu anh’ın azatlısı Sad el-Fulce veya İ�bn Sa’d
el-Fulce’den: “Ö� mer b. el-Hattab radıyallahu anh dedi ki: “Arap Hristiyanları
Kitap ehli değ� ildir. Onların kestikleri bize helal değ� ildir. Ben onları Mü� slü� -
man olmadıkları sü� rece veya boyunlarını vurmadan bırakmam.”1802
ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ
É ǺÌ ǟÈ ƣȂ È ŎȇÈƗ ǺÌ ǟÈ ƢǸÈ ǿÉ ȁÌ ÈƗ ƣƢ Ê ǿō ȂÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ȁÌ ÈƗ ǹƢ É ƨÉ ǬÈ ŏưǳơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ Ǉ
َ‫ ا‬ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
ȏ~ È ƤÇ ÊǳƢÈǗ ȆÊƥÈƗ ǺÉ ÌƥȆŎ ǴÊ ǟÈ ǱƢÈ È ǫ ǱƢÈ È ǫ Ȇŏ ÊǻƢǸÌÈ Ǵǈǳơ
ō ƧÈ ƾÈ ȈÊƦǟÈ ǺÌ ǟÈ ǺȇÊ È ŚǇÊ
Ì ȀÊǼȇƽÊ ǺÌ ǷÊ ȁ
ǶÊ È ǶÊÌ ȀÊƬōȈÊǻơǂÈ ǐÌ ÈǻǺÌ ǷÊ ơȂǰÉ ǈō ǸÈ ÈƬÈȇǶÈÌ ǳǶÌ ȀÉ ōǻÊƜǧÈ ƤÈ ǴÊ ǤÌ ÈƫȆÊǼÈƥȃǁƢÈ ǐÈ ÈǻƶÈ ÊƟƢÈƥÈƿơȂÉǴǯÉ ƘÌÈƫ
ō ǺÈ ǷÊ ǮŎ ǌǳơnÊō ǂǸÌ ƼÌ È ǳơƣÊ ǂÌ ǌÉ Êƥȏَّ‫ا‬Êƛ
617- (1176/1) Abide es-Selmâ� nî� rahimehullah’tan: “Ali b. Ebî� Tâ� lib ra-
dıyallahu anh şö� yle dedi: “Tağ� leb oğ� ulları Hristiyanlarının kestiklerini ye-
meyin. Zira onlar Hristiyanlıklarından sadece şarap içmeye tutunurlar.” Şafii
rahimehullah tereddü� te dü� şmü� ştü� r.1803
ƮȇÊ ƾÊ Ʒ È ǺÌ ǷÊ ȂÈ ǿÉ ƢǸÈ ōǻÊƛǶÌ ȀÉ ƸÈ ÊƟƢÈƥÈƿǱÊ Ȑَ‫ ا‬ƷÌ ÊƛȆǧÊǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơƮȇ Ê ƾÊ Ʒ È ǺÌ ǷÊ ȃȁÈ ǂÌ ÉȇȅǀÊ ōǳơȁÈ
È ǂǰÌ ǟÊ ǺÌ ǟÈ Ȇŏ ǴÊ ȇƾŏ ǳơÇǁȂÌ ÈƯǺÌ ǟÈ ȄÈȈƸÌ ÈȇȆÊƥÈƗǺÉ Ìƥơȁ
ƨÈ ǷÊ È ȅŏ ƽÊ ǁÌ ȁơÈ ǁÈ ƾō ǳơǺÉ ÌƥơǾÊ ȈÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗƨÈ ǷÊ
È ǂǰÌ ǟÊ
ȂÈ ǿÉ ǽÉ ƢǰÈ Ʒ
È ȏÅ ȂÈÌ ǫǱƢ È ǬÈ ǧÈƣÊ ǂÈ ǠÌÈ ǳơȃǁƢÈ ǐÈ ÈǻƶÊ ÊƟƢÈƥÈƿǺÌ ǟÈ ǲÈ ÊƠǇ É ǾÉ ōǻÈƗÉَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ǅƢÇ ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ
Ê Ǐ
ƢÈǼÈƦƷƢ È Ǻō ǰÈ Ê ǳȁù>ÒÎƧ
È ƾÈ ÊƟƢǸÌÈ ǳơ@^ǶÌ ȀÉ ǼÌ ǷÊ ǾÉ ōǻÊƜǧÈ ǶÌ ǰÉ ǼÌ ǷÊ ǶÌ ȀÉ ōǳȂÈ ÈƬÈȇǺÌ ǷÈ ȁ` È ȀÈ ÈǳȐَ‫ ا‬ƷÌ Êƛ
È Ȑَ‫ا‬ÈƫȁƢ
Ç ōƦǟÈ ǺÈ ÌƥơǪÌ
ǅƢ È ǴÈȇǶÈÌ ǳǁÆ ȂÌ ÈƯȁ
È ƨÈ ǷÊ È ǂǰÌ ǟÊ ǶÊ Ǉơ
Ì ǺÊ ǟÈ ƪÈ ǰÈ ǇÈ
618- (1202) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’dan onların kestikleri-
nin yenilmesine dair rivayet edilen haber ancak İ�krime’nin rivayetidir. Onu
İ�bnu’d-Derâ� verdî� ve İ�bn Ebi Yahya, Sevr ed-Diylî�’den, o İ�krime’den, o da İ�bn
Abbas radıyallahu anhuma’dan rivayet etmişlerdir. İ�bn Abbas radıyallahu
anhuma’ya Arap Hristiyanlarının kestikleri sorulunca helal olduğ� una dair bir
sö� z nakletmiş ve şu ayeti okumuştur: “Sizden her kim onları velî edinirse
onlardandır.” (Maide 51) Lakin arkadaşımız İ�krime’nin ismini zikretmemiş-
tir. Sevr ise İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’ya yetişmemiştir.1804

1804 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (18638, 18639) Bkz.: Taberi, Tefsir (11220-11222)
Tıp Kitabı
ǾÉ ÈǳǲȈÈ ǫÊǾÉ ōǻÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ

É ǺÌ ǟÈ ȆŎ ǨÊ ǬÈ ōưǳơƣƢ Ê ǿō ȂÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǽÉ ƢǘÈ ǟÌ ÈƘǧÈ ƨÈ ÈƦȈÈÌ Ǘ ȂÉƥÈƗ ǾÉ ǸÈ ƴÈ Ʒ È ǬÈ ǧÈ Ƕō
È ǶÌ ǠÈ Èǻ ǱƢ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ É ǇÉ ǁ È ǶÈ ƴÈ ÈƬƷơÌ
ǾÊ ÊƥǶÌ ÉƬÌȇȁơÈ ƾÈ ÈƫƢǷÈ ǲÈ ÈưǷÌ ÈƗǹō Êƛ~ǱƢÈ È ǾÊ ÊƬÈƦȇÊǂǓ
È ǫȁ È ǺÌ ǷÊ ǾÉ ǼÌ ǟÈ ơȂǨÉ Ǩŏ ƼÈ ÉȇǹÌ ÈƗǾÉ ÈȈÊǳơȂÈ Ƿ
È ǂÈ ǷÈ ÈƗȁ
È ǺÊ ȈÌ ǟÈ ƢǏÈ
È ƧÊ ǁÈ ǀÌ ǠÌÉ ǳơǺÈ ǷÊ ǶÌ ǰÉ ÊǻƢÈȈƦÌ ǐÊ ÊǳȅÊ
nÊǄǸÌ ǤÈ ÌǳƢÊƥǶÌ ǿÉ ȂÉƥŏǀǠÈ Éƫȏَ‫ ا‬ȁ Ŏ ǂƸÌ ÈƦÌǳơǖÉ ǈÌ ǬÉ Ìǳơȁ Ê ǳơ
È ƨÉ ǷƢÈ ƴÈ ƸÌ
619- (731/1) Humeyd dedi ki: “Enes radıyallahu anh’e: “Rasû� lullah sal-
lallahu aleyhi ve sellem hacamat yaptırdı mı?” denildi. Dedi ki: “Evet. Ebu
Taybe O’na hacamat yaptı. Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem ona iki sa’
verdi. Sahiplerine de onun vergisini hafifletmelerini emretti. Sonra şö� yle bu-
yurdu: “Tedavi olduğ� unuz şeylerin en iyisi hacamat ve çocuklarınıza yaptığ� ı-
nız kust-u bahrî�dir. Onlara çok su ile eziyet vermeyin.”1805
ǞÈ ƳÈ ǁƢ È ǸÈ ōǻÊƛǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ

È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǹō ÈƗǶÇ ÊǳƢǇ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
Ç ȀÈ ǋ
È ǺÌ ǟÈ ƣƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ō ǳÊƛ ƱÈ ǂÈ ƻ
ǾÉ ǤÈ ǴÈÈƦÈǧ ǵÊ ƢǌǳơȄÈ È ÈśƷȆ Ê ÊǼǠÌ ÈȇǥÇ ȂÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ
ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ Ʈȇ Ê ƾÊ Ʒ
È ǺÌ ǟÈ ǅƢ Ê ōǼǳƢÊƥ
Ê ǟÉ Ƣǘǳơ
ƢȀÈ ÊƥǹȂ ō ǝȂÉ É ǫȁÉ
620- (924) Salim b. Abdillah rahimehullah’tan: “Ö� mer radıyallahu anh
insanları Abdurahman b. Avf radıyallahu anh ile konuşmaktan yani Şam’a
çıktığ� ında onun tâ� un hastalığ� ına yakalandığ� ını duyunca insanları onunla ko-
nuşmaktan geri çevirdi.”1806

1806 Sahih ligayrihi. Muslim (2219)
726 İmam Şafiî
ś Ê ÊǼǠÌ ÈȇǅƢ
È ƷȆ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƣȂ
È ÊŚǇ
Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ Ǻȇ È ŎȇÈƗǺÌ ǟÈ ƣƢ
Ê ǟÉ Ƣǘǳơ
ƢȀÈ ÊƥǹȂ ō ǝȂÉ É ǫȁ ō ǳÊƛƱÈ ǂÈ ƻÈ
É ǾÉ ǤÈ ǴÈÈƦÈǧǵÊ ƢǌǳơȄÈ
621- (732) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’dan aynısı. yani Şam’a çıktı-
ğ� ında onun tâ� un hastalığ� ına yakalandığ� ını duyunca insanları onunla konuş-
maktan geri çevirdi.1807
Akdiye (Yargı) Hükümleri
ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÌ ǟÈ ƽÊ ƢȀÈ ÌǳơǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÈ ȇÊǄÈȇǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÉ ÌƥÊǄȇÊǄǠÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǺÌ ǟÈ ǍƢ Ê ǠÌÈ ǳơǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ȄÈǳȂÌ Ƿ È ǆ Ç ȈÈÌ ǫȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈǠÊ Ǉ
È ǺÊ ÌƥÊǂǈÌ ÉƥǺÌ ǟÈ Ȇŏ ǸÊ ȈÌōƬǳơǶȈ È ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛ
ǶÈ ǰÈ ƷơÈ
È ƿÊƛ~ǱȂ É ǬÉ ÈȇǶō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ
È ǇÉ ǁ È ǞÈ ǸÊ Ǉ È ǾÉ ōǻÈƗ ǍƢ
Ê ǠÌÈ ǳơǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ
Ì ǧǶÈ ǰÈ ƷơÈ
nǂÆ ƳÌ ÈƗǾÉ ǴÈ ǧÈ ÈƘǘÈ ƻÌ ÈƘǧÈ ƾÈ ȀÈ ÈƬƳƢÈ È ƿÊƛȁ È ǹơ Ê ǂÈ ƳÌ ÈƗǾÉ ǴÈ ǧÈ ƣƢ
È ǏÈ ÈƘǧÈ ƾÈ ȀÈ ÈƬƳƢÈ
Ì ǧǶÉ ǯƢ Ê ƸÌ
È ǳơ
622- (935) Amr b. el-Â� s radıyallahu anh’den: O, Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem’in şö� yle buyurduğ� unu işitmiş: “Hakim içtihat ederek hük-
mettiğinde isabet ederse ona iki ecir vardır. İçtihad ederek hükmetti-
ğinde hata ederse, ona da bir ecir vardır.”1808
ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÈ ȇÊǄÈȇǺÌ ǟÈ ȅŎ ƽÊ ǁÌ ȁơÈ ǁÈ ƾō ǳơƾÇ ȈÌÈƦǟÉ ȆÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÉ ÌƥÊǄȇÊǄǠÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȄÈǳȂÌ ǷÈ ǆ Ç ȈÈÌ ǫ ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈǠÊ Ǉ
È ǺÊ ÌƥÊǂǈÌ ÉƥǺÌ ǟÈ ǶȈ É ǺÌ ǟÈ ƽÊ ƢȀÈ ÌǳơǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ
Ƕō È ǇÉ ǁÈ ǞÈ ǸÊ Ǉ È ǾÉ ōǻÈƗǍƢ
Ê ǠÌÈ ǳơǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǍƢ Ê ǠÌÈ ǳơǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ
Ì ǧǶÈ ǰÈ ƷơÈ
ÈƘǘÈ ƻÌ ÈƘǧÈƾÈ ȀÈ ÈƬƳƢÈ È ƿÊƛȁÈ ǹơ Ê ǂÈ ƳÌ ÈƗǾÉ ǴÈ ǧÈƣƢ
È ǏÈ ÈƘǧÈƾÈ ȀÈ ÈƬƳƢÈ
Ì ǧǶÉ ǯƢÊ ƸÌ È ǳơǶÈ ǰÈ ƷơÈ
È ƿÊƛ~ǱȂ É ǬÉ Èȇ
ȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÈ ÌƥÊǂǰÌ ÈƥƢÈƥÈƗƮȇ È ƾÊ ƸÌ È ǧƽÊ ƢȀÈ ÌǳơǺÉ ÌƥƾÉ ȇÊǄÈȇǱƢÈ
È ǳơơÈǀǿÈ ƪÉ ÌƯƾō ƸÈ È ǫnǂÆ ƳÌ ÈƗǾÉ ǴÈ ǧÈ
ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƨÈ ǸÈ È ÉƥÈƗȆÊǼÈƯƾō ƷơÈ
È ǴǇȂ È ǀǰÈ ǿÈ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǵÇ ǄÌ Ʒ
È ǺÊ Ìƥ
1808 Sahih. Şafii, er-Risale (1409) Muslim (1716) Buhari (7352)
El-Müsned 727
623- (935/1) Amr b. el-Â� s radıyallahu anh’den: O, Rasulullah sallallahu

aleyhi ve sellem’in şö� yle buyurduğ� unu işitmiş: “Hakim içtihat ederek hük-
mettiğinde isabet ederse ona iki ecir vardır. İçtihad ederek hükmetti-
ğinde hata ederse, ona da bir ecir vardır.”1809
(936) Yezid b. el-Hâ� d dedi ki: Bu hadisi Ebu Bekr b. Muhammed b. Amr
b. Hazm’a rivayet ettim. Dedi ki: Bu hadisi bana Ebu Seleme, Ebu Hureyre
radıyallahu anh’den rivayet etti.1810
ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ÇǂȈÌ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥǮÊ ǴÊ ǸÌÈ ǳơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ

ƧÈ ǂÈ ǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
َ‫ ا‬ȁÌ ÈƗ ȆǓƢ
ȏ Ê ǬÈ ÌǳơȆǔÊ ǬÌ Èȇȏ~
َ‫ ا‬ǱƢÈ È ǫ ǶōÈ ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ
È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ
nǹƢ Ê ƸÌ
È ǺÊ ȈÌÈǼÌƯơǺÈ ȈÌÈƥǶÉ ǯƢ
É ÈƦǔÌ ǣÈ ȂÈ ǿÉ ȁ È ǳơǶÉ ǰÉ ƸÌ Èȇ
624- (1013/1) Ebu Bekre radıyallahu anh’den: Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Öfkeli halde iken iki kişi arasında bir
kadı yargıda bulunamaz veya bir hakim hüküm veremez.”1811
ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ÇǂȈÌ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥǮÊ ǴÊ ǸÌÈ ǳơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƧÈ ǂÈ ǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ
ǶÊ ǰÉ ƸÌ Èȇȏ~
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂÈ ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ È ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ
nǹÆ ƢÈƦǔÌ ǣÈ ȂÈ ǿÉ ȁ È ǺÊ ȈÌÈǼÌƯơǺÈ ȈÌÈƥȆǓƢ Ê ǬÈ ÌǳơȆǔÊ ǬÌ Èȇȏَ‫ ا‬ȁÌ ÈƗǶÉ ǯƢ Ê ƸÌ
È ǳơ
625- (1013) Ebu Bekre radıyallahu anh’den: Rasulullah sallallahu aley-
hi ve sellem şö� yle buyurdu: “Öfkeli halde iken iki kişi arasında bir hakim
hükmedemez veya bir kadı yargıda bulunamaz.”1812
ƪÉ ÌȇÈƗǁƢ È ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ

È Ƿ È ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȂÉƥÈƗǱƢÈ
È ǫǱƢÈ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǫȅÊ
ȆŎ ǠÊ ǧÊ Ƣǌǳơ
ō ǱƢÈÈ ǫǶō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǺÌ ǷÊ ǾÊ ÊƥƢƸÈ ǏÌ ȋ
Ê ǇÉ ǁ Èِ‫ أ‬Ƨً ǁÈ ȁƢ
È ǌÈ ǷÉ ǂÈ ÈưǯÌ ÈƗơƾً ƷÈ ÈƗ
>ÐÕȃǁȂǌǳơ@^ǶÌ ȀÉ ÈǼȈÌÈƥȃǁȂ È ǋ É ǶÌ ǿÉ ǂÉ ǷÌ ÈƗȁ`ȄÈ
È ǳƢǠÈ ÈƫÉَّ‫لله‬ơǱƢÈ
È ǫȁÈ

1810 Sahih. Şafii, Sunen (19761) Şafii, er-Risale (1410)
728 İmam Şafiî
626- (1014) ez-Zuhrî� rahimehullah’tan: “Ebu Hureyre radıyallahu anh

dedi ki: “Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’in ashabından daha fazla isti-
şare eden kimse gö� rmedim.”1813
Şafii rahimehullah dedi ki: “Nitekim Allah Teâ� lâ� şö� yle buyurmuştur:
“Onların işleri aralarında istişare iledir.” (Şura 38)
ǲÉ ƳÉ ǂǳơ
ō ǹƢ È ǱƢÈ
È ǯ È ǫ ǅÇ ȁÌ ÈƗ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈȈǨÌ ǇƢÉ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È Ǆō ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ǱƢ
ǲō ƳÈ ȁ È ǬÈ ǧÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È ǶȈ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛ ƔƢÈ ƳȄ
È ōƬƷ È ǽÊ ǂÊ ȈÌ ǣÈ ƤÊ ÌǻǀÈ Êƥ ÉǀƻÈ ƚÌ Éȇ
>ÐÕǶƴÌ ōǼǳơ@^ȃǂÈ ƻÌ ÉƗǁÈ ǃÌ ȁÊ ÆƧǁÊ È ǃơȁÈ ǁÊ È ǀÊ ōǳơǶȈ
É ǄÈƫȏَّ‫ا‬ÈƗȄōǧȁȅ È ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛȁ`
È
627- (1015) Amr b. Evs’ten: “İ�brahim aleyhi’s-selâ� m gelinceye kadar kişi
başkasınıngü� nahındansorumluolurdu.AllahAzzeveCelleşö� ylebuyurdu:“Allah’a
verdiği sözü yerine getiren İbrahim’in sahîfelerinde olan şu hususlar
kendisine bildirilmedi mi? Hiçbir günahkar, başkasının günâhını yük-
lenmez” (Necm 37-38)”1814
ƨÈ ǸÈ È ÊƥÈƗ ƪÊ ǼÌÊƥ ƤÈ ÈǼÌȇǃÈ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥǵÊ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
È ǴǇȆ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗ Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơƱÊ ȁÌ ǃÈ ƨÈ ǸÈ È ǴǇ È ǵŏ ÉƗ ǺÌ ǟÈ
ǺÈ ƸÌ È ǰÉ ÈȇǹÌ ÈƗǶÌ ǰÉ ǔÉ ǠÌ Èƥǲō ǠÈÈ ǳȁ
È ǳÈƗǹȂ È ȆÈ È ǸÉ ǐÊ ÈƬƼÌ ÈƫǶÌ ǰÉ ōǻÊƛȁ
ō ǳÊƛǹȂ È ǂÆ ǌÈ ÈƥƢÈǻÈƗƢǸÈ ōǻÊƛ~ǱƢÈ È ǫǶō È ǴǇÈ ȁÈ
ǺÌ ǷÊ ƔÇ ȆÌ ǌÈ ÊƥǾÉ ÈǳƪÉ ȈÌ ǔÈ
È ǫǺÌ ǸÈ È ǧǾÉ ǼÌ ǷÊ ǞÉ ǸÈ ǇÌ ÈƗƢǷÊ
È ȂƸÌ ÈǻȄÈǴǟÈ ǾÉ ÈǳȆÈ ǔÌ Ê ǫÈƘǧÈ ǒ Ç ǠÌ ÈƥǺÌ ǷÊ ǾÊ ÊƬƴō ƸÉ Êƥ
nÊǁƢōǼǳơǺÈ ǷÊ ƨً ǠÈ ǘÌ ǫÊ ǾÉ ÈǳǞÉ ǘÌ
È ǫÈƗƢǸÈ ōǻÊƜǧÈ ǾÉ ōǻǀÈ ƻÉ ƘÌÈȇȐÈَ‫ ا‬ǧǾÊ ȈƻÊ ÈƗǪŏ ƷÈ
628- (583) Umm Seleme radıyallahu anha’dan: “Rasû� lullah sallallahu
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Ben ancak bir beşerim. Muhakkak ki siz-
ler bana gelip davalaşıyorsunuz. Belki de biriniz hüccetini diğerinden
daha iyi ifade eder de, işittiğime göre hüküm verebilirim. Kime karde-
şinin hakkı olan bir şey hakkında hüküm verirsem onu almasın. Zira
ona ancak ateşten bir parça vermişimdir.”1815
1813 Zayıf. Zuhri, Ebu Hureyre radıyallahu anh’den işitmemiştir.

1814 Sahih.
El-Müsned 729
ƨÈ ǸÈ
È ǴǇ È ǵŏ ÉƗǺÌ ǟÈ ƨÈ ǸÈ È ÊƥÈƗƪÊ ǼÌÊƥƤÈ ÈǼÌȇǃÈ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǵÇ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
È ǴǇȆ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǶÌ ǰÉ É ǴưÌ ǷÊ ǂÆ ǌÈ ÊƥƢÈǻÈƗƢǸÈ ōǻÊƛ~ǱƢÈ È ǫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÈ ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ
ȆÈ ǔÌ Ê ǫÈƘǧÈ ǒ Ç ǠÌ ÈƥǺÌ ǷÊ ǾÊ ÊƬƴō ƸÉ ÊƥǺÈ ƸÌ
È ǳÈƗǹȂÈ ǰÉ ÈȇǹÌ ÈƗǶÌ ǰÉ ǔÈ ǠÌ Èƥǲō ǠÈÈ ǴǧÈ ȆÈ ō ǳÊƛǹȂÈ ǸÉ ǐÊ ÈƬƼÌ ÈƫǶÌ ǰÉ ōǻÊƛȁÈ
ǾÉ ǼÌ ǷÊ ǀÌ ƻÉ ƘÌÈȇȐÈَ‫ ا‬ǧ ǾÊ ȈƻÊ ÈƗ Ǫŏ Ʒ
È ǺÌ ǷÊ ƔÇ ȆÌ ǌÈ Êƥ ǾÉ Èǳ ƪÉ ȈÌ ǔÈ È ǧ ǾÉ ǼÌ ǷÊ ǞÉ ǸÈ ǇÌ ÈƗ ƢǷÊ
È ǫ ǺÌ ǸÈ È ȂƸÌ Èǻ ȄÈǴǟÈ ǾÉ Èǳ
nÊǁƢōǼǳơǺÈ ǷÊ ƨً ǠÈ ǘÌ ǫÊ ǾÉ ÈǳǞÉ ǘÌ
È ǫÈƗƢǸÈ ōǻÊƜǧÈ
… (583/1) Umm Seleme radıyallahu anha’dan: “Rasû� lullah sallallahu
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Ben ancak bir beşerim. Muhakkak ki siz-
ler bana gelip davalaşıyorsunuz. Belki de biriniz hüccetini diğerinden
daha iyi ifade eder de, işittiğime göre hüküm verebilirim. Kime karde-
şinin hakkı olan bir şey hakkında hüküm verirsem onu almasın. Zira
ona ancak ateşten bir parça vermişimdir.”1816
ǺÊ Ìƥ ǦÊ ȈÌ ǇÈ ǺÌ ǟÈ ȆŎ ǷÊ ȁǄÉ ƼÌ ǸÌÈ ǳơ ǮÊ ǴÊ ǸÌÈ ǳơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ Ìƥ ƭÊ È ǳơ ǺÉ Ìƥ Êَّ‫لله‬ơ ƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ê ǁƢƸÌ
ȆÈ ǓÊ ǁ
È ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƾÇ ǠÌ Ǉ È ǺÊ ÌƥǆÊ ȈÈÌ ǫǺÌ ǟÈ Ȇŏ ǰŏ ǸÌÈ ǳơǹƢ È ǸÈ ȈÈÌ ǴǇÉ
È ǫ ƾÊ ǿÊ Ƣǌǳơ
ǱƢÈ ō ǞÈ ǷÊ È śǸÊ ÈȈÌǳƢÊƥ ȄǔÈ È ǫ Ƕō
È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ
È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗ ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ
Ǳơ Èْ‫ أ‬ǧÊ ȁ
Ê ȂÈ ǷÌ ȋơȆ È ǂÉ ǸÈ ǟÉ
629- (576) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’dan: Rasû� lullah sallallahu
aleyhi ve sellem bir şahit ve yemin ile hü� kü� m verdi.1817
Amr (b. Dinar) dedi ki: bu mallar hakkında bir hü� kü� m idi.1818
ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƿÊ ƢǠÈ ǷÉ ǺÌ ǟÈ ǹƢ

ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ È ǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÉ ÌƥǶȈ
È ǸÈ ưÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥƨÈ ǠȈÈ Êƥǁ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ê ƸÈ ǏÌ ÈƗǺÌ ǷÊ ǾÊ ǸÊ Ǉơ
Ȇŏ ÊƦōǼǳơƣƢ Ì ǂÉ ǯÌ ƿÊ ȆÊǻǂÉ ǔÉ ƸÌ ÈȇȐÈَ‫ ا‬ǧǽÉ ƢǸō Ǉ È ǂÈ ƻƕ
È ǲÇ ƳÉ ǁÈ ȁ È ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ
È śǸÊ ÈȈÌǳƢÊƥ ȄǔÈ
ǞÈ ǷÊ È ǫ Ƕō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂÈ ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
È ǴǇÈ ȁ

1817 Sahih. Şafii, Sunen (19960) Muslim (1712) Ebu Davud (3608)
730 İmam Şafiî
ƾÊ ǿÊ Ƣǌǳơ
ō
630- (576/1) Muaz b. Abdirrahman’dan: İ�bn Abbas radıyallahu anhu-
ma ile Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’in ismini hatırlayamadığ� ı bir sahabe-
sinden: Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem bir şahit ve yemin ile hü� kü� m
verdi.1819
ƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƤÊ ǴÊ ǘō ǸÌÉ ǳơȄÈǳȂÌ ǷÈ ȁ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǶȈ
ƾÊ ǿÊ Ƣǌǳơ
ō ǞÈ ǷÊ È śǸÊ ÈȈÌǳƢÊƥȄǔÈ È ǫǶō
È ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ
631- (577) İ�bnu’l-Museyyeb rahimehullah’tan: Rasû� lullah sallallahu
aleyhi ve sellem bir şahit ve yemin ile hü� kü� m verdi.1820
È ǺÌ ǟÈ ȅŎ ƽÊ ǁÌ ȁơÈ ǁÈ ƾō ǳơƧÈ ƾÈ ȈÌÈƦǟÉ ȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ

ȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥƨÈ ǠȈÈ Êƥǁ É ǺÉ ÌƥÊǄȇÊǄǠÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƧÈ ƽÈ ƢÈƦǟÉ ǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ
È ǺÊ ÌƥǲȈ É ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ
È ÊƦƷÌ ǂÈ ǋ È ǺÌ ǟÈ ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ
ȄǔÈ È ǫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗƾÇ ǠÌ Ǉ
È ƣƢ Ê ǧÊƢÈǻƾÌ ƳÈ ȁ~
Ê ÈƬǯȆ È ǱƢÈ È ǫǽÊ ƾŏ Ƴ È ǺÌ ǟÈ
nƾÊ ǿÊ Ƣǌǳơ È śǸÊ ÈȈÌǳƢÊƥ
ō ǞÈ ǷÊ
632- (578) Şurahbil b. Said b. Sa’d b. Ubade dedi ki: “Sad’ın kitabında
Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem’in bir şahit ve yemin ile hü� kmettiğ� ini
gö� rdü� k.”1821
ƢÈǻƾÌ ƳÈ ȁ È ǫǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ȁÇǂǸÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ

È ǱƢÈ È ǺÌ ǟÈ ƤÊ ǴÊ ǘō ǸÌÉ ǳơǺÉ ÌƥÊǄȇÊǄǠÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ǂÈ ǯÈ
È ƿȁÈ
È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ È ƾÉ ȀÈ ǌÌ ÈȇƧÈ ƽÈ ƢÈƦǟÉ ǺÊ ÌƥƾÊ ǠÌ Ǉ
È ǹō ÈƗ ƧÈ ƽÈ ƢÈƦǟÉ ǺÉ ÌƥƾÉ ǠÌ Ǉ
È ǇÉ ǁ É ǧÊ
È ƤÊ ÉƬǯȆ
ƾÊ ǿÊ Ƣǌǳơ È śǸÊ ÈȈÌǳƢÊƥȆÈ ǔÊ ǬÌ ÈȇǹÌ ÈƗǵÇ ǄÌ Ʒ
ō ǞÈ ǷÊ È ǺÈ ÌƥȁǂÈ ǸÌ ǟÈ ǂÈ ǷÈ ÈƗǶō
È ǴǇÈ ȁÈ

ruktü� r.
ruktü� r. Ayrıca mü� rseldir.
1821 Zayıf. Şafii, Sunen (19980) Amr b. Şurahbil ve Şurahbil b. Said makbuldü� rler.
El-Müsned 731
633- (578/1) Amr b. Şurahbil’den: “Sa’d b. Ubade radıyallahu anh’ın ki-

taplarında Sa’d b. Ubade’nin Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem’in Amr
b. Hazm’a bir şahit ve yemin ile hü� kmetmesini emrettiğ� ine şahitlik ettiğ� ini
gö� rdü� k.”1822
ǺÊ ÌƥǲÊ ȈÌ ȀÈ Ǉ ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƨÈ ǠȈÈ Êƥǁ

É ǺÌ ǟÈ ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ È ǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǺÉ ÌƥÊǄȇÊǄǠÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƶÇ ÊǳƢǏȆ È ÊƥÈƗ
ƾÊ ǿÊ Ƣǌǳơ
ō ǞÈ ǷÊ È śǸÊ ÈȈÌǳƢÊƥȄǔÈ È ǫǶō È ǴǇÈ ȁÈ
ȅƾÊ ǼÌ ǟÊ ȂÈ ǿÉ ȁ È ÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗǱƢÈ
È ƨÉ ǠȈÈ ÊƥǁȆ È ǫǲÇ ȈÌ ȀÈ ǈÉ ÊǳǮÈ ÊǳƿÈ ƩÉ ǂÌ ǯÈ È ǀǧÈ ùÊǄȇÊǄǠÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ǱƢÈ Èǫ
ÆƨǴō ǟÊ ȐÅ ȈÌ ȀÈ Ǉ É ƣƢ È ǏÈ ÈƗ ǹƢ È ǯÈ ƾÈ Ì ǫȁÊ È ǫ ǾÉ ǜÉ ǨÈ ƷÌ ÈƗ ȏَ‫ ا‬ȁ
È ǄȇÊǄǠÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ǱƢÈ È ŏǻÈƗ ÆƨǬÈ ÊƯ
È ǽÉ ƢōȇÊƛ ǾÉ ƬÌÈƯƾō ƷȆ
ǾÉ ǼÌ ǟÈ ƨÈ ǠȈÈ ÊƥǁÈ ǺÌ ǟÈ ǾÉ ÉƯƾŏ ƸÈ ÉȇƾÉ ǠÌ ÈƥǲÆ ȈÌ ȀÈ Ǉ È ǾÊ ÊưȇƾÊ Ʒ
È ǯÈ ȁ
É ǹƢ Èǒ È ǠÌ ÈƥȆÈ ǈÊ ÈǻȁÈ ǾÊ ǜÊ ǨÌ Ʒ Êǒ È ǠÌ ÈƥƪÌ ÈƦǿÈ ƿÌ ÈƗ
øǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ
hi ve sellem bir şahit ve yeminle hü� kmetti.1823
Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éَّ‫لله‬ơȄōǴǏ

È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÊ ÌƥÊǂǨÈ ǠÌ Ƴ
È ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ƾÊ ǿÊ Ƣǌǳơ È śǸÊ ÈȈÌǳƢÊƥȄǔÈ
ō ǞÈ ǷÊ Èǫ
635- Cafer b. Muhammed, babasından rivayet ediyor: “Nebî� sallallahu
aleyhi ve sellem bir şahit ve yemin ile hü� kmetti.”1824
È ǳơƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ
ǺÈ ÌƥǶÈ ǰÈ ƸÌ É ǺÉ ÌƥǂÉ ǨÈ ǠÌ ƳȆÈ ÊǼÈƯƾō Ʒ
È ǱƢÈÈ ǫ ƾÇ ÊǳƢƻ È ǺÉ ÌƥǶÉ ǴÊ ǈÌ ǷƢ
ÉƅơȄōǴǏ È ȆŎ ÊƦōǼǳơȄǔÈ È ǫÈƗùǵȂ Ê ǴǟÈ ǽÉ ƾÈ ÈȇǞÈ ǓÈ ȁ
È ǬÉ ÈȈÈǳÊǂƦÌ ǬÈ ÌǳơÊǁơƾÈ ƳȄÈ È ƾÈ È ÊƥÈƗǱÉ ÈƘǈÌ ÈȇƨÈ ÈƦȈÌÈƬǟÉ
Ì ǫȁȆ

1823 Sahih. Şafii, Sunen (19983) Ebu Davud (3610) Tirmizi (1343) İ�bn Mace
(2368)
1824 Sahih ligayrihi. Beyhaki (10/171)
732 İmam Şafiî
ǱƢÈ É ǂȀÉ ǛÌ ÈƗ ǺÈ ȈÌÈƥȆŋ ǴÊ ǟÈ ƢȀÈ Êƥ ȄǔÈ

È ǫ ǶÌ ǯÊ È ǫȁ È ǫ ƾÊ ǿÊ Ƣǌǳơ
È ǶÌ ǠÈ Èǻ ǱƢÈ È śǸÊ ÈȈÌǳƢÊƥ Ƕō
ō ǞÈ ǷÊ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
È ǴǇÈ ȁ
ùǺÊ Ìȇƾō ǳơȆǧÊ ǂÆ ǨÈ ǠÌ Ƴ È ǫǶÆ ǴÊ ǈÌ ǷÉ
È ǱƢÈ
636- (580) Cafer b. Muhammed dedi ki: “el-Hakem b. Uteybe’nin elini
kabrin duvarına koymuş halde babama şö� yle sorduğ� unu işittim: “Nebî� sal-
lallahu aleyhi ve sellem bir şahit ve yemin ile hü� kmetti mi?” O da: “Evet. Ali
radıyallahu anh de aranızda bununla hü� kmetti.”1825
Muslim dedi ki: “Cafer, bu hü� kmü� n borç hakkında olduğ� unu sö� yledi.”1826
ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƤÇ ȈÌ ǠÈ ǋ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÇ ÊǳƢƻ

É ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ È ǺÉ ÌƥǶÉ ǴÊ ǈÌ ǷƢ
ǞÈ Ƿ
È ǦÈ È ǴƷ È ƾÇ ǿÊ ƢǌÈ Êƥ ƔƢÈ Ƴ
È ǹÌ ÊƜǧÈ ~ƧÊ ƽÈ ƢȀÈ ǌǳơȆ
ō ǧÊ ǱƢÈ È ǫ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
nǽÊ ƾÊ ǿÊ ƢǋÈ
637- (581) Amr b. Şuayb, babasın’dan rivayet ediyor: Nebî� sallallahu
aleyhi ve sellem şahitlik hakkında şö� yle buyurdu: “Eğer tek şahit gelirse,
şahitliği ile beraber yemin eder.”1827
È ǹō ÈƗÇǂǨÈ ǠÌ ƳȆ
È ǇÉ ǁ
ǱȂ È ÊƥÈƗǺÊ ÌƥƾÊ ÊǳƢƻ
È ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈŻǂÊ ǯȆ È ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ
É ÈȈǨÌ ǇƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƾÊ ǿÊ Ƣǌǳơ
ō ǞÈ ǷÊÈ śǸÊ ÈȈÌǳƢÊƥȄǔÈ È ǫǶō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ
638- (582) Ebu Cafer’den: “Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem bir şa-
hit ve yemin ile hü� kmetti.”1828
ǺÌ ǟÈ ǶÊ ǰÈ ƸÌ È ǳơǺÊ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÈÌ ǧȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥǩƢÈ ƸÈ ǇÌ ÊƛǺÌ ǟÈ ȄÈȈƸÌ ÈȇȆÊƥÈƗǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƨÈ ÈǼŏȈÈƦÌǳơƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǷÊ ƾÇ Ʒơ
Ê ȁ È ǹō ÈƗÉَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǫÈƘǧÈƨً ōƥơƽÈ ƢÈȈǟÈ ơƾÈ ÈƫǺÊ ȈÈÌ ǴƳÉ ǁ
É ǵƢÈ
È ǲŎ ǯ È Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊǂÊƥƢƳÈ
ǾÊ ÌȇƾÈ ÈȇȆǧÊ ȆÈ ǿÊ ȅǀÊ ǴōÊǳǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ȀÈ ÊƥȄǔÈ ǬÈ ǧÈ ƢȀÈ ƴÈ ÈƬÈǻǾÉ ÈƬōƥơƽÈ ƢȀÈ ōǻÈƗ
É ǇÉ ǁƢ
1825 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (19997) Muslim b. Halid zayıftır. Bkz.: Beyhaki
(10/173)
1828 Zayıf. Şafii, Sunen (19999) Halid b. Ebi Kerime zayıftır. İ�snadı mü� rseldir.
El-Müsned 733
639- (1152) Cabir b. Abdillah radıyallahu anh’den: “İ�ki adam bir hay-
vanın kendisine ait olduğ� u hususunda iddialaştılar ve her biri beyyine getir-
di. Hayvan doğ� urmuştu. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem hayvan kimin
elinde iken doğ� urmuşsa hayvanın ona ait olduğ� una hü� kmetti.”1829
È ȆŎ ǨÊ ǬÈ ōưǳơȃȁÈ ǁ
ȂÈ ǿÉ ȁ È ǾÉ ÈǳƪÌ É ǴǬÉ ǧÈǱƢÈÈ ǫǽÉ ǂÉ ǛÊ ƢÈǼÉȇǺÌ ǷÈ ǒ Ê ǠÌ ÈƦÊǳǱƢÈ
È ǫǾÉ ōǻÈƗȆŎ ǠÊ ǧÊ ƢǌǳơƢ
ÉƅơȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÇ
È ǂÊƥƢƳ È ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ È ǺÌ ǟÈ ÆƨǬÈ ÊƯ
ƾÊ ǿÊ Ƣǌǳơ
ō ǞÈ ǷÊ È śǸÊ ÈȈÌǳƢÊƥȄǔÈ È ǫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
È ǴǇÈ ȁ
640- (1137) Cabir radıyallahu anh’den: “Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem
yemin ve bir şahit ile hü� kmetti.”1830
ÉƅơȄōǴǏ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơȄÈǳÊƛƔƢÈ ƳÈ ȐÅ ƳÉ ǁ È ǹō ÈƗÊǁƾÊ ǰÈ ǼÌ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ

É ǺÌ ǟÈ ǹƢÉ ÈȈǨÌ ǇƢÉ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ȏƢÅ ÈȈǟÊ ȁ
ÈǀƻÉ ƘÌÈȇǹÌ ÈƗƾÉ ȇÊǂÉȇǾÉ ōǻÊƛȁ È Êƥȋ
È ȏƢÅ ǷȆ È ȏƢÅ ÈȈǟÊ ȁ
Èِ‫ أ‬ǹō Êƛȁ È Êǳǹō ÊƛùǱƢ
È ȏƢÅ ǷȆ È ǬÈ ǧÈǶō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
nǮȈ È Êƥȋ Èِ‫ أ‬ǮÉÈ ǳƢǷÈ ȁ È ƪÈ ÌǻÈƗ~Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǱƢÈ ǬÈ ǧÈ ǾÉ ÈǳƢÈȈǟÊ ǾÉ ǸÈ ǠÊ ǘÌ ÉȈÈǧȆÊǳƢǷÈ
641- (770) Muhammed b. el-Munkedir’den: “Bir adam Nebî� sallallahu
aleyhi ve sellem’e geldi ve: “Benim malım ve ailem var. Babamın da malı ve
ailesi var. O benim malımı alıp kendi ailesine yedirmek istiyor” dedi. Nebî�
sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Sen ve malın babana aitsiniz.”1831
ǺÈ ǷÊǅƢ
Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơȄÈǳÊƛƪÉ ƦÌÈƬǯ È ǱƢÈ É ÊƥÈƗǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǲÇ Ƿō ƚÈ ǷÉ ǺÉ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÉ ƦÌ ǟÈ ȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǫƨÈ ǰÈ ȈÈÌ ǴǷȆ
ǹÊ ÈƗȆÈ
ō ǳÊƛƤÈ ÈƬǰÈ È ǧƢǸÊ È ȀȈÈÌ ǴǟÈ ƾÈ ǿÊ Ƣǋ
È ȏَ‫ ا‬ȁȃ
È ǂÈ ƻÌ ȋơƢ Éْ‫ أ‬ǸÈ ǿÉ ơƾÈ ƷÌ ÊƛƪÌ ÈƥǂÈ Ǔ È ǺÊ ȈÌÈƬÈȇÊǁƢƳȆ È ǧÊǦÊ ÊƟƢǘǳơ ō
ǶÊ È Êَّ‫لله‬ơƾÊ ȀÌ ǠÈ Êƥǹȁ
Ì ȀÊǻƢǸÈ ÌȇÈƗȁ È ǂÉ ÈƬǌÌ ÈȇǺȇÈ ǀÊ ōǳơǹō Êƛ`ƢǸÊ È ȀȈÈÌ ǴǟÈ ÌƗǂÌÈ ǫơǶō ÉƯÊǂǐÌ ǠÌÈ ǳơƾÈ ǠÌ ÈƥƢǸÈ ȀÉ ǈÌ ÊƦƷơùÌ
ùƪÈ Ì ǧǂÈ ÈƬǟÌ ƢÈǧƪÌÉ ǴǠÈ ǨÈ ǧÈ >ÔÔǹơǂǸǟǱƕ@^ È ȐȈÅ ǴÊ ǫÈ ƢًǼǸÈ ÈƯ

1831 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (16297) mü� rseldir. Hadis Cabir radıyallahu
anh’den mevsul olarak gelmiştir.
734 İmam Şafiî
642- (593) İ�bn Ebi Muleyke’den: “İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’ya

Taif'ten biri diğ� erine vurmuş olan ve şahitleri olmayan iki cariye hakkında
yazdım. O da bana şö� yle yazdı: “O ikisini ikindiden sonra hapset. Sonra on-
lara şu ayeti oku: “Şüphesiz Allah’a verdikleri sözü ve yeminlerini az bir
karşılığa değişenler var ya…” (Al-i İ�mran 77) ”Ben de ö� yle yaptım ve itiraf
ettirdim.”1832
Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƨÈ ǰÈ ȈÈÌ ǴǷȆ

ǅƢ É ÊƥÈƗǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÇ ÊǳƢƻ
È ǺÉ ÌƥǶÉ ǴÊ ǈÌ ǷƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
nȆǟÊ ƾō ǸÌÉ ǳơȄÈǴǟÈ ƨÉ ÈǼŏȈÈƦÌǳơ~ǱƢÈ È ǫǶōÈ ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ
È ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ȄǟÈ ƾō ǸÌÉ ǳơȄÈǴǟÈ ś É ǸÊ ÈȈÌǳơȁ
È ǱƢÈÈ ǫǾÉ ōǻÊƛǾÉ ÉǼǬō ÈȈÈƫÈƗȏَ‫ ا‬ȁ È ǫǾÉ ÉƦǈÊ ƷÌ ÈƗȁÈ
È ǱƢÈ
643- (734) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’dan: Rasû� lullah sallallahu
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Beyyine (delil getirmek) iddia edene
düşer.” Emin değ� ilim ama zannederim şö� yle de dedi: “Kendisi aleyhinde
iddiada bulunulana da yemin etmek düşer.”1833
Şahitlikler
ƧÈ ƽÈ ƢȀÈ ǋ Ê ǂÈ ǠÊ ÌǳơǲÉ ǿÌ ÈƗǶÈ ǟÈ ǃÈ ǱƢÈ

È ǹō ÈƗǩơ È ǫȅÊ ō ǂǿÌ ǄŎ ǳơƪÉ ǠÌ ǸÊ ǇÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ƣƢÊ ǘō ƼÌ È ǳơ ǺÈ Ìƥ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǹō ÈƗ ƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơ ǺÉ Ìƥ ƾÉ ȈǠÊ ǇÈ ȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ȋÈَ‫ أ‬ƾÉ ȀÈ ǋÌ ÈƗȁÈ ǃÉ ȂƴÉ Èƫ ȏَ‫ ا‬ǥÊ ƿÊ ƢǬÈ Ìǳơ
nǮÈ ÈƫƽÈ ƢȀÈ ǋ È ƪÌ É ǴÊƦǫÈƤÌ ÉƬÈƫǹÌ ÊƛȁÌ ÈƗǮÈ ÉƫƽÈ ƢȀÈ ǋÈ ǲÌ ÈƦǬÌ ÉƫƤÌ Éƫ~ƧÈ ǂÈ ǰÈ ÈƥȆÊƥȋ È ǫǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ
Èِ‫ أ‬ǱƢÈ
ǾÊ ȈǧÊƪÉ ǰÌ ǰÈ ǋ
È ǱȂ È Ƕō ÉƯơǁơً ǂÈ ǷÊ ơÈǀǰÈ ǿÈ ǾÊ ÊƥƭÉ ƾŏ ƸÈ ÉȇƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÈ ÌƥǹƢ
É ǬÉ ÈȇǾÉ ÉƬǠÌ ǸÊ Ǉ É ƪÉ ǠÌ ǸÊ ǇÈ ȁÈ
È ÈȈǨÌ Ǉ
ƤÈ ǿÈ ǀÈ ǧÈ ȐÅ ƳÉ ǁȄ
È Ǹō Ǉ È Ƕō ÉƯ ǹÆ ȐÉَ‫ ا‬ǧ ǾÊ Êƥ ȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ ȏ
َ‫ ا‬ƾÉ ȀÈ ǋÌ ÈƗ ǹƢ
É ÈȈǨÌ Ǉ É ǱƢÈÈ ǫ ȆŎ ǠÊ ǧÊ Ƣǌǳơ
ō ǱƢÈ Èǫ
È ǯÈ ȁ
ǹƢ È ƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÉ ÌƥƾÉ ȈǠÊ Ǉ
È ȂÈ ǿÉ ǆ Ç ȈÈÌ ǫǺÉ ÌƥȁǂÉ ǸÌ ǟÈ ȆÊǳǱƢÈ È ǫƪÌ É ǳÈƘǈÈ È ǧǾÊ ǸÊ Ǉơ Ê ȆÈǴǟÈ
Ì ǚÉ ǨÌ Ʒ ō
1832 Sahih ligayrihi. Abdullah b. Muemmel zayıftır. Mutâ� bisi için bkz.: Beyhaki
(10/179)
1833 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (20248-49) Muslim b. Halid zayıftır. Şahidi: Mu -
lim (1711)
El-Müsned 735
ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǾÊ ȇÊȁǂÌ ÈȇǽÉ ǂÉ ȈÌ ǣÈ ȁ

ō ǱƢÈ È ǫ ƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÉ ÌƥƾÉ ȈǠÊ Ǉ
È ǾÉ ōǻÊƛ ǾÊ ȈǧÊ ǮŎ ǌÉ Èȇȏ
َ‫ ا‬ǹƢ
É ÈȈǨÌ ǇÉ
È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ Ç ȀÈ ǋÊ
È ǺÌ ǟÈ ƣƢ
644- (588) ez-Zuhrî� dedi ki: “Irak’lılar iftira edenin şahitliğ� inin artık hiç
geçerli olmayacağ� ını iddia ettiler. Ben şehadet ederim ki, Said b. El-Museyyeb,
Ö� mer b. El-Hattab radıyallahu anh’ın, Ebu Bekre’ye şö� yle dediğ� ini haber ver-
di: “Tevbe et ki, şahitliğ� in kabul edilsin. Yahut tevbe ettirilirsen şehadetini
kabul ederim.”1834
Şafii rahimehullah dedi ki: “Sufyan b. Uyeyne’nin defalarca bu şekilde
rivayet ettiğ� ini işittim. Sonra şö� yle dediğ� ini işittim: “Bunda tereddü� t ettim.”
Şafii rahimehullah dedi ki: “Sufyan şö� yle dedi: “Şehadet ederim ki bunu bana
filan haber verdi” sonra o şahsın ismini verdi. İ�smi hafızamda kalmadı ve sor-
dum. Bana dedi ki: “Bunu bana Amr b. Kays, Said b. El-Museyyeb’den rivayet
etti. Sufyan, Said b. El-Museyyeb hususunda tereddü� t etmedi.” Şafii rahime-
hullah dedi ki: “Başkaları bunu İ�bn Şihab, Said b. El-Museyyeb yoluyla Ö� mer
radıyallahu anh’den rivayet ettiler.”1835
ȆÊǳǱƢ È ǬÈ ǧÈ ƪÌ É ǳÈƘǇ

È ƪÉ ǸÉÌ ǫƢǸÈ Ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗǱƢÈ
ō ǴǧÈ ȅÊ È ǫƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ É ÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇȆ
È ƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÉ ÌƥƾÉ ȈǠÊ Ǉ
È ȂÈ ǿÉ ȆǠÊ Ƿ Èǆ È ǴÊ ƴÌ ǸÌÈ ǳơǂÈ ǔÈ ƷÈ ȁ
È ǆ Ç ȈÈÌ ǫ ǺÉ ÌƥȁǂÉ ǸÌ ǟÈ
È ǫƢǸÈ ǯ
ǱƢÈ È ȂÈ ǿÉ ȏ È ǫƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÉ ÌƥƾÉ ȈǠÊ Ǉ
َ‫ ا‬ǱƢÈ È ǭÈ ǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗś
È Ʒ Ê ƪÉ ǰÌ ǰÈ ǋÈ ÈƗǹƢÈ ÈȈǨÌ ǈÉ ÊǳƪÌ É ǴǫÉ
ō ÊǼǴÈ ƻÈ ƽÈ ǹƢ
ǮŎ ǌǳơȆ Ì ǫǾÉ ōǻÈƗǂÈ ȈÌ ǣÈ
È ƾÈ
È ǯ
645- Bana Sufyan b. Uyeyne haber verdi, dedi ki: “Bana ez-Zuhrî� ha-
ber verdi. Kalkıp sorduğ� umda “mecliste yanımda bulunan Amr b. Kays bana
sö� yledi ki; o Said b. El-Museyyeb radıyallahu anh idi” dedi.” Sufyan’a dedim
ki: “Said b. El-Museyyeb’den rivayet ettiğ� inde tereddü� t ettin mi?” O: “Hayır,
onun dediğ� i gibidir. Ancak bende tereddü� t meydana geldi.”1836
ǺÊ Ìƥ ƾÊ ȈǠÊ ǇÈ ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ç ȀÈ ǋÊ ǺÊ Ìƥơ ǺÊ ǟÈ ƨÊ ÈǼȇƾÊ ǸÌÈ ǳơ ǲÊ ǿÌ ÈƗ ǺÌ ǷÊ ǾÊ Êƥ ǪÉ ÊƯÈƗ ǺÌ ǷÈ ȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗȁÈ
È ǸÈō ǳ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
Ì ƨÈ ÈƯȐَ‫ ا‬ōưǳơƾÈ ǴÈ ƳƢ
ǞÈ ƳÈ ǂÈÈ ǧ ǶÌ ȀÉ ÈƥƢÈƬÈƬǇơ È ƣƢ È ǳơǺÈ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ǹō ÈƗ ƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơ
Ê ǘō ƼÌ
736 İmam Şafiî
È ƽō ǂÈÈ ǧǞÈ ƳÊ ǂÌ ÈȇǹÌ ÈƗƧÈ ǂÈ ǰÈ ÈƥȂÉƥÈƗȄÈƥÈƗȁƢ

ǾÉ ÈƫƽÈ ƢȀÈ ǋ Ê ÈǼÌƯơ
È ǲÈ ÊƦǬÈ ǧÈ ǹƢ
È ǸÈ ȀÉ ÈƫƽÈ ƢȀÈ ǋ
646- (589) Said b. El-Museyyeb’den: Ö� mer b. El-Hattab radıyallahu anh
tevbe ettirmek için ü� ç kişiye celde uygulayınca ikisi şahitliklerinden dö� ndü� -
ler ve bundan sonra şahitlikleri kabul edildi. Ebu Bekre radıyallahu anh ka-
bul etmedi ve şahitliğ� i reddedildi.”1837
ƧÉ ƽÈ ƢȀÈ ǋ
È ǃÉ ȂƴÉ Èƫ È‫ ال‬ǱƢÈ É ǺÊ ÌƥơǺǟÈ ƾÇ ǳƢƻǺ
È ǫ ǾÉ ōǻÈƗ ƔƢǘÈ ǟÈ ǺǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ È ÌƥǶǴ É ǈÌ ǷƢǻŐƻƗ
É
ǱȁƾÉ ǟÉ ǞÇ ƥǁƗǺǷǲÈ Ë ǫƗƔÊ ƢǈÈ ŏǼǳơÊǂǷƗĿǺō ȀÉ ǠÈ Ƿ È ‫ال‬ƔÊ ƢǈÈ ŏǼǳơ
È ǲÈ ƳÉ ǁÈ
647- (1011) İ�bn Curayc’den: Atâ� rahimehullah dedi ki: “Kadınların, ka-
dınlarla ilgili bir şeye şahitliklerinde yanlarında bir erkek şahit yoksa, dö� rt
adil kadından azının şahitliğ� i caiz değ� ildir.”1838
ȆÈ ǓÊ ǁÈ ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺǟƨÊ ǰÈ ȈÈÌ ǴǷȆÉ ÊƥƗǺÊ ÌƥơǺǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ Ǻƥȁǂ Ê ǸÌ ǟÈ ǺǟǹƢȈ É ǨÌ ǇƢǻŐƻƗ
É
ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÇ ÊǳƢƻ È ǺÉ ÌƥǶÉ ǴÊ ǈÌ ǷƢ
É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ ƽÈ ơǃÈ ȁǃÉ ȂƴÉ Èƫ È‫ ال‬ǹƢ Ŏ ƧÊ ƽÈ ƢȀÈ ǋĿƢǸ
Ê ÈȈƦÌ ǐǳơ È ȀÉ ǼÌ ǟÈ َّ‫لله‬ơ
ǺÈ ǷÊ ǹÈ ȂÌ ǓÈ ǂÌ Èƫ ǺÌ Ǹō ǷÊ `ǱȂÉ ǬÉ ÈȇÈَّ‫لله‬ơ ǹō ȋ
Èِ‫ أ‬ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƨÈ ǰÈ ȈÈÌ ǴǷȆ
É ÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ ƳÉ
>ÏÕÏƧǂÈ ǬÈ ÈƦÌǳơ@^ƔÊ ơƾÈ ȀÈ ǌǳơ Ŏ
648- (1012) İ�bn Ebi Muleyke’den: “İ�bn Abbas radıyallahu anhuma çocuk-
ların şahitliğ� inin caiz olmadığ� ını sö� yledi.” İ�bn Cureyc, İ�bn Ebi Muleyke’den ri-
vayetinde İ�bn Abbas radıyallahu anhuma’nın şö� yle dediğ� i ziyadesiyle rivayet
etti: “Çü� nkü� Allah Teâ� lâ� şö� yle buyurmuştur: “Razı olduğunuz şahitlerden…
”1839
ȆǧÊ ǱƢÈ
È ǫ ǾÉ ōǻÈƗ ƔÇ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ ƳÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇ
nǞÇ ÈƥǁÌ ÈƗǺÌ ǷÊ ǲÈ
Ŏ ǫÈƗǾÊ ȈǧÊ ǃÉ ȂƴÉ Èȇȏ~
َ‫ ا‬ƔÊ ƢǈÈ ŏǼǳơÊǂǷÌ ÈƗǺÌ ǷÊ ƔÊ ȆÌ ǌǳơȄÈ
ō ǴǟÈ ƔÊ ƢǈÈ ŏǼǳơƧÊ ƽÈ ƢȀÈ ǋÈ
649- (1156) İ�bn Curayc’den: Atâ� rahimehullah dedi ki: “Kadınların,
1837 Sahih. Şafii, Sunen (19880) Buhari muallak olarak (2649)

El-Müsned 737
kadınlarla ilgili bir şeye şahitliklerinde dö� rt kadından azının şahitliğ� i caiz
değ� ildir.”1840
Fitneler
ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƶÊ ÊǳƢǏ

È ǺÌ ǟÈ ÊǂƳƢÊ ȀÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥƾÊ ÌȇǃÈ ǺÉ ÌƥƾÉ Ǹō ƸÈ ǷȆ
É ÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗǶÊ É ȀōƫÈƗȏَ‫ ا‬ǺÌ ǷƢ
ǪÌ ÊƯȁÌ ÈƗȁ Ì ƨÈ ǰō ǸÈ Êƥơƾً Êƫȁ
È ƽÌ ƾÉ ǋơ È ǲÉ ǸÈ ǠÌ ÈȇȂÈ ǿÉ ȁ È ǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÊ
È ǫƢًƦǠÌ ǯ
È ǾÉ ÈǳǱƢÈ È ǂȈÌÈƥǄŎ ǳơǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ
ǹƢ Ê ǧÊ ǶÉ ǜÉ ǠÌ ÈƬǇ
Ê ǷÈ Ǆō ǳơÊǂƻƕȆ È ǱȂ Ŏ ǹō ÈƗƤÊ ÉƬǰÌ
È ÉȈǈǳơ É ǳơȆǧÊ ƾÉ ƴÊ ÈǻƢōǻÊƜǧÈ
650- (300) Salih b. Abdillah b. Ez-Zubeyr’den: “Ka’b (el-Ahbar) Mekke’de
çalışırken ona şö� yle demiş: “Sağ� lam bağ� la. Zira biz kitaplarda ahir zamanda
sellerin bü� yü� k olacağ� ını gö� rdü� k.”1841
ǺÌ ǟÈ ƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ

É ÈȈǨÌ ǇƢ
nǺÊ ȈÈÌ ǴÈƦƴÌ È ǪÈ ÈƦÈǗǲÆ ȈÌ Ǉ
È ǳơǺÈ ȈÌÈƥƢǷ È ƨÈ ǰō Ƿ
È Ƨً ǂō Ƿ È ƔƢÈ Ƴ~
È ǱƢÈ È ǫǽÊ ƾŏ Ƴ
È ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗ
651- (301) Said b. El-Museyyeb, babasından, o da dedesinden rivayet
ediyor: “Bir defasında Mekke’yi sel bastı da, iki dağ� arasını kapladı.”1842

738 İmam Şafiî
Rüya Tabiri
ƪÇ ƼÌ ÉƥǺÊ ÌƥƣƢ Ê ǿō ȂÌÈ ǳơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹÈ Ȑَ‫ ا‬ƴÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ
É ǺÌ ǟÈ ȅŎ ƽÊ ǁÌ ȁơÈ ǁÈ ƾō ǳơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ƕō
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ Èْ‫ أ‬ǺÊ ÌƥƨÈ ǴÈÊƯơȁ
È Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ǞÊ ǬÈ ǇÌ ȋơ È ǺÌ ǟÈ ȅÊ ŏ ǂǐÌ ōǼǳơƾÊ ƷơÊ ȂÌÈ ǳơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ
È ǵÊ ƢÈǼǸÌÈ ǳơȆǧÊ ǾÊ ȈÌÈǼȈÌ ǟÈ ȃǁÈ ÈƗ ǺÌ ǷÈ ȁ
ǶÈÌ ǳ ƢǷ È ǲÉ È ÊǼÈǳȂÈ
Ì ǫÈƗ ǶÈÌ ǳ ƢǷȆ È ǂÈ ǨÊ ÌǳơȃǂÌÈ ǧÈƗ ǹō Êƛ~ǱƢÈ
ō ǫ ǺÌ Ƿȃ Èǫ
nǾÊ ȈÊƥÈƗÊǂȈÌ ǣÈ ȄÈǳÊƛȄǟÈ ƽō ơǺÊ ǷÈ ȁƢ
È ÈȇǂÈ Èƫ
652- (912) Vasile b. el-Eska’ radıyallahu anh’den: Nebî� sallallahu aleyhi
ve sellem şö� yle buyurdu: “Şüphesiz en büyük iftiralar; söylemediğim bir
şeyi söylemişim gibi nakletmek, kişinin rüyada görmediği şeyi gördü-
ğünü söylemesi ve kendisini babasından başkasına nispet etmektir.”1843
1843 Hasen. Muslim (mukaddime 1-4) Buhari (106-110)

Tefsir
ǮÈ È ǾÊ ÊǳȂÈÌ ǫȆǧÊ ƾÇ ǿÊ ƢƴÈ Ƿ

È ǳƢÈǼǠÈÌ ǧǁÈ ȁ` Ç ƴÊ ÈǻȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ǺÌ ǟÈ ƶȈ
È Éَّ‫لله‬ơȏَّ‫ا‬ÊƛǾÈ ÈǳÊƛȏَ‫ ا‬ǹÌ ÈƗƾÉ ȀÈ ǋÌ ÈƗƩÈ ǂÌ ǯÉ
ǹō ÈƗƾÉ ȀÈ ǋÌ ÈƗȁ Ê ƿȏَّ‫ا‬ÊƛǂÉ ǯÌ
È ƿÉƗȏ>ÑƵ
َ‫ا‬ ǂÌ ǌǳơ@^
ō ǭÈ ǂÈ ǯÌ ƿÊ
Êَّ‫لله‬ơǱȂÉ ǇÉ ǁơ
È ƾً Ǹō ƸÈ ǷÉ
653- (892) Mucahid, Allah Teâ� lâ� ’nın: “Senin zikrini yükseltmedik
mi?” (İ�nşirah 4) ayeti hakkında şö� yle dedi: “Ben anıldığ� ım zaman sen de anı-
lırsın: Şehadet ederim ki Allah’tan başka ibadete layık hak ilah yoktur ve yine
şehadet ederim ki Muhammed Allah’ın rasulü� dü� r.”1844
ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơǺÊ ÌƥƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ƣƢ

ǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ Ç ȀÈ ǋÊ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǵƢÈ ǌÈ ǿÊ ƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ È ǱȂ É ǬÉ ÈȇǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ƣƢ Ê ǘō ƼÌ È ǳơǺÈ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ƪÉ ǠÌ ǸÊ ǇÈ ǱƢÈ È ǫȅÊ ŏ ǁƢǬÈ ÌǳơƾÇ ƦÌ ǟÈ
ÉƅơȄōǴǏ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǹƢ È ǿÈ ÉƗǂÌÈ ǫÈƗƢǷÊ
È ǯÈ ȁƢ È ǂȈÌ ǣÈ ȄÈǴǟÈ ǹƢÈ Ê ǫǂÌ ǨÉ ÌǳơƧÈ ǁȂ
È Ǉ Ê ǺÊ ÌƥǶÊ ȈǰÊ Ʒ
É ÉƗǂÈ ǬÌ ÈȇǵÇ ơǄÈ Ʒ È ǺÈ Ìƥ
ǾÉ ÉƬƦÌōƦÈǳǶō ÉƯǥÈ ǂÈ ǐÈ ÌǻơȄōƬƷ È ǾÉ ÉƬÌǴȀÈ ǷÌ ÈƗǶō ÉƯǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ǲÈ ƴÈ ǟÌ ÈƗǹÌ ÈƗƩÉ ƾÌ ǰÈ Ê ǧƢȀÈ ȈÊǻÈƗǂÌÈ ǫÈƗǶō
ƪÉ ǠÌ ǸÊ ǇȆ È ŏǻÊƛ Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ È ǇÉ ǁƢ
È ÈȇƪÌ É ǴǬÉ ǧÈ Ƕō
È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơǾÊ Êƥ ƪÉ ƠÌ ƴÈ Ê ǧ ǾÊ ÊƟơƽÈ ǂÊ Êƥ
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÉ ǇÉ ǁ È ǾÉ ÈǳǱƢ È ǬÈ ǧÈƢȀÈ ȈÊǼÈƫÌƗǂÌÈ ǫÈƗƢǷÊÈ ǂȈÌ ǣÈ ȄÈǴǟÈ ǹƢÈÊ ǫǂÌ ǨÉ ÌǳơƧÈ ǁȂ
È ǇÉ ÉƗǂÈ ǬÌ ÈȇơÈǀǿÈ
É ǇÉ ǁ È ǱƢ È ÊƬōǳơƧÈ ƔơÈ ǂÈ ǬÊ ÌǳơÈƗǂÈ ǬÈ ǧÈ nÌƗǂÌÈ ǫơ~Ƕō
È ǬÈ ǧÈ ÉƗǂÈ ǬÌ ÈȇǾÉ ÉƬǠÌ ǸÊ ǇȆ È ǴǇÈ ȁÈ
ǹō ÊƛƪÈ Ì ǳǄÊ ÌǻÉƗơÈǀǰÈ ǿÈ ~ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ƩÉ ÌƗǂÈ ǬÈ ǧÈ nÌƗǂÌÈ ǫơ~ȆÈ ÊǳǱƢÈ È ǫǶō ÉƯnƪÈ Ì ǳǄÊ ÌǻÉƗơÈǀǰÈ ǿÈ ~Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ
nǾÉ ǼÌ ǷÊ ǂÈ ǈō ÈȈÈƫƢǷơȁ
È ƔÉ ǂÌÈ ǫƢÈǧǥÇ ǂÉ ƷÌ ÈƗƨÊ ǠÈ ƦÌ ǇȄÈ È ǴǟÈ ǱÊ È ǄÌǻÉƗǹƕ
È ǂÌ ǬÉ ÌǳơơÈǀǿÈ
740 İmam Şafiî
654- (907) Ö� mer b. el-Hattab radıyallahu anh şö� yle dedi: “Hişam b.
Hakî�m b. Hizam’ın Furkan sû� resini Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’in
bana ö� ğ� rettiğ� i ve benim okuduğ� um gibi okumadığ� ını gö� rdü� m. Neredeyse bu
yü� zden ona çıkışacaktım. Namazdan çıkıncaya kadar bekledim. Sonra cü� b-
besinden tutarak onu Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’e kadar gö� tü� rdü� m.
Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’e: “Ey Allah’ın Rasulü� ! Bu zat Furkan
sû� resini senin bize okuduğ�un gibi okumuyor” dedim. Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem: “Onu bırak!” dedi ve Hişam’a: “Oku!” buyurdu. Hişam işit-
tiğ� imden başka şekilde okudu. Bunun ü� zerine Rasulullah sallallahu aleyhi ve
sellem: “Böyle nazil oldu” buyurdu. Daha sonra bana: “Sen de oku!” dedi.
Okudum. “Böyle de nazil oldu. Şüphesiz bu Kur’an yedi harf üzerine na
zil oldu. Onun için kolayınıza gelen şekilde okuyun” buyurdu.”1845
ƨÊ Èȇȉơ
ْ‫ آ‬ǽÊ ǀÊ ǿÈ ȆǧÊǱƢÈ È ǫǾÉ ōǻÈƗƧÈ ƾÈ ȈÊƦǟÈ ǺÌ ǟÈ ǺȇÊ È ŚǇ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƣȂ È ŎȇÈƗǺÌ ǟÈ ȆŎ ǨÊ ǬÈ ōưǳơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƔƢǈÈ ŏǼǳơ@^ƢȀÈ ǴÊ ǿÌ ÈƗ ǺÌ ǷÊ ƢǸً ǰÈ ƷÈ ȁ È ǾÊ ǴÊ ǿÌ ÈƗ ǺÌ ǷÊ ƢǸً ǰÈ ƷơȂ
È ÉưǠÈ ÌƥƢÈǧ ƢǸÊ È ȀÊǼȈÌÈƥǩƢ Ê ǶÌ ÉƬǨÌ ƻ
È ǬÈ ǋ Ê ǹÌ Êƛȁ`
È
ǵÆ ƢÈƠǧÊ ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǷÊ ƾÇ Ʒơ
Ê ȁ
È ǲŏ ǯ É ǞÈ ǷÈ ȁÈ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ȆŌ ǴÊ ǟÈ ȄÈǳÊƛÆƧÈƗǂÈ ǷơÌ ȁ È ǲÆ ƳÉ ǁÈ ƔƢÈ Ƴ
È ǱƢÈ È ǫ>ÐÒ
ƢȀÈ ǴÊ ǿÌ ÈƗ ǺÌ ǷÊ ƢǸً ǰÈ ƷÈ ȁ È ÉưǠÈ ÈƦÈǧ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
È ǾÊ ǴÊ ǿÌ ÈƗ ǺÌ ǷÊ ƢǸً ǰÈ ƷơȂ È Ȇŋ ǴÊ ǟÈ ǶÌ ǿÉ ǂÈ ǷÈ ÈƘǧÈ ǅƢÊ ōǼǳơǺÈ ǷÊ
ƢǠÈ ǸÈ ƴÌ ÈƫǹÌ ÈƗƢǠÈ ǸÈ ƴÌ ÈƫǹÌ ÈƗƢǸÈ ÉƬÌȇÈƗǁ È ǹÌ ÊƛƢǸÈ ǰÉ ȈÈÌ ǴǟÈ ƢǸÈ ǰÉ ȈÈÌ ǴǟÈ ƢǷÈ ǹƢ Ê ÈȇÊǁƾÌ ÈƫÈƗ~ǺÊ ȈÌ ǸÈ ǰÈ ƸÌ È ǴÊǳǱƢÈ
È ǫǶō ÉƯ
Êَّ‫ لله‬Ê ÈƬǰÊ ÊƥƪȈ É ǓÊ ǁ È ƧÉ ÈƗǂÌ ǸÌÈ ǳơƪÈ Ê ǳƢÈǫǱƢÈ È ǫnƢÈǫǂŏ ǨÈ ÉƫǹÌ ÈƗƢÈǫǂŏ ǨÈ ÉƫǹÌ ÈƗƢǸÈ ÉƬÌȇÈƗǁ
ō ǴǟÈ ƢǸÈ Êƥ ơƣƢ
ȆÈ È ǹÌ ÊƛȁÈ
Êَّ‫لله‬ơȁ
È ƪÈ ÌƥÈǀǯ È ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ Ȇŋ ǴÊ ǟÈ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ȐÈَ‫ ا‬ǧƨÉ ǫÈ ǂÌ ǨÉ ÌǳơƢǷō ÈƗǲÉ ƳÉ ǂǳơ
ō ǱƢÈ È ǫȁ È Ȇō Êǳȁ È ǾÊ ȈǧÊ
ǾÊ ÊƥƩÌ ǂÈō ǫÈƗȅǀÊ ōǳơǲÊ ưÌ ǸÊ Êƥǂō ǬÊ ÉƫȄōƬƷ È ƵÉ ǂÈ ƦÌÈƫȏَ‫ا‬
655- (971) İ�bn Sirin’den: “Abide es-Selmâ� nî� rahimehullah Allah
Teâ� lâ� ’nın: “Karı koca arasındaki bir geçimsizlikten endişe ederseniz,
(bu geçimsizliği ortadan kaldırmak için, onlara) erkeğin ailesinden bir
hakem, kadının ailesinden de bir hakem gönderin.” (Nisa 35) ayeti hak-
kında şö� yle dedi: “Bir adamla bir kadın Ali radıyallahu anh’e geldiler. Her bi-
rinin yanında insanlardan bir grup vardı. Ali radıyallahu anh onlara erkeğ� in
ailesinden bir hakem ve kadının ailesinden bir hakem belirlemelerini emret-
ti. Sonra iki hakeme şö� yle dedi: “Ü� zerinize ne dü� şer biliyor musunuz? Eğ� er
1845 Sahih. Buhari (6936) Muslim (818) Malik (1/201)

El-Müsned 741
ikiniz onların birleşmelerini uygun gö� rü� rseniz birleştirirsiniz. Ayrılmalarını

uygun gö� rü� rseniz ayırırsınız.” Kadın: “Allah’ın kitabına ve ü� zerime dü� şen ve-
liye razı oldum” dedi. Adam da: “Ayrılığ� ı kabul etmem” dedi. Ali radıyallahu
anh dedi ki: “Yalan sö� yledin. Allah’a yemin olsun kadının kabul ettiğ� i gibi sen
de kabul etmedikçe olmaz.”1846
É ǬÊ ǟÈ ƱÈ ȁō ǄÈ ÈƫǱȂ
ǲȈ É ǬÉ ÈȇǾÉ ǠÈ ǸÊ Ǉ
È ƨÈ ǰÈ ȈÈÌ ǴǷȆ
É ÊƥÈƗǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǶÆ ǴÊ ǈÌ ǷƢ
ơÈƿÊƛ ǹƢ
È ǰÈÈ ǧ ǮÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ǪÉ ǨÊ ÌǻÈƗȁȆ
È Êǳ ǂÌ ÊƦǏơ Ì ǾÉ Èǳ ƪÈ Ì ǳƢǬÈ ǧÈ ƨÈ ÈƦƬÌ ǟÉ ƪÈ ǼÌÊƥ ƨÈ ǸÈ ǗÊ ƢÈǧ ƤÇ ÊǳƢÈǗ ȆÊƥÈƗ ǺÉ Ìƥ
ƪÈ ً ǂÈƥƢǷً ȂÌ ÈȇǲÈ ƻÈ ƾÈ ǧÈ ƢȀÈ ǼÌ ǟÈ ƪÈ ǰÈ ǈÈ
Ì ǳƢǬÈ ǧÈ ƢǷÊ È ǧƨÉ ÈƦȈÌ ǋÈ ȁ È ƨÉ ÈƦƬÌ ǟÉ ǺÈ ÌȇÈƗǾÉ ÈǳǱȂ
É ǬÉ ÈƫƢȀÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ǲÈ ƻÈ ƽÈ
ƪÌ Ê ǴƻÈ ƽÈ ơÈƿÊƛ ÊǁƢōǼǳơȆǧÊ ǭÊ Ê ǁƢǈÈ ÈȇȄÈǴǟÈ ~ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ƨÈ ǠȈÈ Êƥǁ
È ǺÉ ÌƥƨÉ ÈƦȈÌ ǋÈ ȁÈ ƨÈ ǠȈÈ ÊƥǁÈ ǺÉ ÌƥƨÉ ÈƦƬÌ ǟÉ ǺÈ ÌȇÈƗ
È ǀǧÈ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
ǮÈ ÊǳƿÈ ǾÉ Èǳ ƩÌ ǂÈ ǯÈ È ǹƢ
È Ǩō ǟÈ ǺÈ ÌƥǹƢÈ ǸÈ ưÌ ǟÉ ƩÌ ƔƢÈ ƴÈ È ǧ ƢȀÈ ÈƥƢÈȈÊƯ ƢȀÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ƩÌ ƾō ǌÈ Èǧ
ƢǷ
È ƨÉ ÈȇÊȁƢǠÈ ǷÉ ǱƢÈÈ ǫȁƢ
È ǸÈ ȀÉ ÈǼȈÌÈƥǺÈ Éَ‫ أ‬ǅƢ
ō ǫǂÈŏ ǧȋ Ç ōƦǟÈ ǺÉ ÌƥơǱƢ È ǬÈ ǧÈ ƨÈ ÈȇÊȁƢǠÈ ǷÉ ȁ
È ǅƢ Ç ōƦǟÈ ǺÈ ÌƥơǲÈ ǇÈ ǁÌ ÈƘǧÈ
ơƾō ǋ
È ƾÈÌ ǫƢǸÈ ǿÉ ơƾÈ ƳÈ ȂÈ È ǧƢǸÈ ǿÉ ƢÈȈÈƫÈƘǧÈ ǱƢÈ
È ǫǥƢ Ç ÈǼǷÈ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ȆÊǼÈƥǺÌ ǷÊ ǺÊ ȈÌ ƼÈ ȈÌ ǋ È ǺÈ ȈÌÈƥǩÈ ǂÈŏ ǧȋ Éِ‫ أ‬ƪÉ ǼÌ ǯÉ
ƢǸÈ ǿÉ ǂÈ ǷÌ ÈƗƢƸÈ
È ǴǏÌ ÈƗȁƢÈ ǸÈ ȀÉ ÈƥơȂÈ ÌƯÈƗƢǸÊ È ȀȈÈÌ ǴǟÈ
656- (972) İ�bn Ebi Muleyke’den: “Akî�l b. Ebî� Tâ� lib, Fatıme bt. Utbe ile ev-
lenmişti. Fatıme: “Bana sabret, sana bağ� ışta bulunayım” demişti. Akî�l, onun
yanına girdiğ� inde: “Utbe ve Şeybe neredeler?” diye sorardı. O da susardı. Bir
gü� n yine girdiğ� inde Fatıme: “Utbe b. Rebî�a ve Şeybe b. Rebî�a neredeler?” diye
sordu. O da: “Eğ� er ateşe girersen solunda olurlar” dedi. Bunun ü� zerine elbi-
sesine bü� rü� nü� p Osman b. Affan radıyallahu anh’e gitti, ona olanları anlattı.
Osman radıyallahu anh, İ�bn Abbas ve Muaviye radıyallahu anhum’a haberci
gö� nderdi. İ�bn Abbas radıyallahu anhuma: “İ�kisini ayıracağ� ım” dedi. Muaviye
radıyallahu anh ise: “Abdumenaf oğ� ullarından iki ihtiyarı ayıracak değ� ilim”
dedi. İ�bn Abbas radıyallahu anhuma ile Muaviye radıyallahu anh Osman ra-
dıyallahu anh’ın yanına gittiklerinde ikisinin elbiselerine bü� rü� nmü� ş halde,
aralarının dü� zelmiş olduğ� unu gö� rdü� ler.”1847

742 İmam Şafiî
ƾÊ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÌ ǟÈ ȁÇǂǸÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÌ ǟÈ ȅŎ ƽÊ ǁÌ ȁơÈ ǁÈ ƾō ǳơƾÊ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÉ ÌƥÊǄȇÊǄǠÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȏَّ‫ا‬Êƛ`ȄÈǳƢǠÈ ÈƫÊَّ‫لله‬ơǱÊ ȂÈÌ ǫȆǧÊƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǅƢÇ ōƦǟÈ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƭÊ Ê ǁƢƸÌ È ǳơǺÊ ÌƥǶȈ È ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛǺÊ Ìƥ
ơÈƿÊƜǧÈ ƢȀÈ ƳÊ ȁÌ ǃÈ ǲÊ ǿÌ ÈƗȄÈǴǟÈ ȁÉ
È ǀƦÌÈƫǹÌ ÈƗ~ǱƢÈ È ǫ>ÎÖƔƢǈÈ ŏǼǳơ@^ƨÇ ÈǼŏȈÈƦǷ É ƨÇ ǌÈ ƷƢ Ê ǨÈ Êƥś È ÊƫƘÌÈȇǹÌ ÈƗ
nƢȀÈ ƳơÉ ǂÈ ƻÌ Êƛǲō Ʒ È ƾÌ ǬÈ ǧÈ ƩÈ Ì ǀÈƥ
657- (980) İ�bn Abbas radıyallahu anhuma, Allah Teâ� lâ� ’nın: “ve apaçık
bir fuhuş irtikab etmedikçe…” (Nisa 19) ayeti hakkında şö� yle dedi: “Koca-
sının ailesine sö� vmedikçe demektir. Eğ� er sö� verse çıkarılması helal olur.”1848
ƧÉ ƾÈ ǬÌ ǟÉ ǽÊ ƾÊ ÈȈÊƥ ȅǀÊ ōǳơ~ǱƢÈ

È ǫ Ǻȇ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƣȂ
È ÊŚǇ È ŎȇÈƗ ǺÌ ǟÈ ƣƢ
Ê ǰÈ ŏǼǳơ
nƱÉ ȁÌ Ǆō ǳơƵƢ
658- (941) Eyyub (es-Sahtiyani)’den: İ�bn Sirin rahimehullah dedi ki:
“Nikah akdi kocanın elindedir.”1849

È ǺÌ ǟÈ ƨÈ ǰÈ ȈÈÌ ǴǷȆ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇ
É ÊƥÈƗǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ È ǺÉ ÌƥƾÉ ȈǠÊ ǇƢ
Ê ǰÈ ŏǼǳơƧÉ ƾÈ ǬÌ ǟÉ ǽÊ ƾÊ ÈȈÊƥȅǀÊ ōǳơǱƢÈ
ƱÉ ȁÌ Ǆō ǳơƵƢ È ǫǾÉ ōǻÈƗÇǂȈÌÈƦƳÉ
659- (942) İ�bn Ebi Muleyke’den: Said b. Cubeyr rahimehullah dedi ki:
“Nikah akdi kocanın elindedir.”1850
É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇ

È ǫǾÉ ōǻÈƗƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǾÉ ǤÈ ǴÈÈƥǾÉ ōǻÈƗƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ
ǱƢÈ È ǺÉ ÌƥƾÉ ȈǠÊ ǇƢ
nƱÉ ȁÌ Ǆō ǳơȂÈ ǿÉ ~
660- (943) Said b. el-Museyyeb rahimehullah dedi ki: “Nikah akdi ko-
cadadır.”1851
1848 Hasen.
1851 Zayıf. Şafii, Sunen (14370) isnadı kopuktur. Said b. Salim zayıftır.
Nübüvvet Alâmetleri
ǮÇ ÊǳƢǷ
È ǺÊ Ìƥǆ È ǴǗÈ ȆÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǩƢ
Ê ÈǻÈƗ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ƸÌ È ƸÈ ǇÌ Êƛ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ÊǂǐÌ ǠÌÈ ǳơƧÉ Ȑَ‫ ا‬ǏÈ ƪÌ ÈǻƢƷÈ ȁ È ǶōÈ ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ
È ǇÉ ǁÈ ƪÉ ÌȇÈƗǁ È ǫǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ
È ǱƢÈ
É َّ‫ لله‬É ǇÉ ǁÈ ȆÊƫÉƘǧÈ ǽÉ ȁƾÉ ƴÊ Èȇ ǶÈǴǧÈ ƔȂ
È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƅơ ȄōǴǏÈ Ê ơ ǱȂ
Ƕō È Ì È ǓÉ ȂÌÈ ǳơ ǅƢ É ōǼǳơ ǆ È ǸÈ ÈƬÌǳơȁÈ
ƪÉ ÌȇÈƗǂÈÈ ǧǱƢÈÈ ǫǾÉ ǼÌ ǷÊ ơȂÉƠǓō ȂÈ ÈƬÈȇǹÌ ÈƗǅƢ È ōǼǳơǂÈ ǷÈ ÈƗȁ Êْ‫ إ‬ǮÈ ÊǳƿÈ ȆǧÊ ǞÈ ǓÈ ȂÈ
È ǽÉ ƾÈ ÈȇƔÊ ƢÈǻȍơ È ǧƔÇ ȂǓÉ ȂÈ Êƥ
ǶÌ ǿÊ ǂÊ ƻƕ
Ê ƾÊ ǼÌ ǟÊ ǺÌ ǷÊ ơȂÉƠǓō ȂÈ ÈƫȄōƬƷ È ǅƢÉ ōǼǳơÈƘǓō ȂÈ ÈƬÈǧǾÊ ǠÊ ÊƥƢǏÈ ÈƗƪÊ ƸÌ ÈƫǺÌ ǷÊ ǞÉ ÉƦǼÌÈȇƔƢÈ ǸÌÈ ǳơ
661- (35) Enes b. Mâ� lik radıyallahu anh’den: “Rasulullah sallallahu aley-
hi ve sellem’i ikindi namazı vakti yaklaştığ� ı zaman gö� rdü� m. İ�nsanlar abdest
için su aradılar ve bulamadılar. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’e ab-
dest suyu getirildi. Elini o kaba koydu, insanlara o kaptan abdest almalarını
emretti. Parmaklarının altından suyun kaynadığ� ını gö� rdü� m. Ö� yle ki, en so-
nuncularından sonra abdest aldı.”1852
ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ È ǺÌ ǟÈ ȅÊ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȃǂÈ ǈÌ ǯ Ê ǮÈ È ǴǿÈ ơÈƿÊƛ~ǱƢÈ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ ȄÈǳƢǠÈ ÈƫÉَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ
È ǇÉ ǁ
Ǻō ǬÈ ǨÈ ǼÌÉƬÈǳǽÊ ƾÊ ÈȈÊƥȆǈÊ ǨÌ ÈǻȅǀÊ ōǳơȁ È ǴǿÈ ơÈƿÊƛȁ
È ǽÉ ƾÈ ǠÌ ÈƥǂÈ ǐÈ ȈÈÌ ǫȐÈَ‫ ا‬ǧǂÉ ǐÈ ȈÈÌ ǫǮÈ È ǽÉ ƾÈ ǠÌ ÈƥȃǂÈ ǈÌ ǯ Ê ȐÈَ‫ ا‬ǧ
nÊَّ‫لله‬ơǲȈ È ǧÊ ƢǸÈ ǿÉ ǃÉ ȂÉǼǯÉ
Ê ÊƦǇȆ
hi ve sellem şö� yle buyurdu: “Kisrâ helak olduğu zaman ondan sonra baş-

744 İmam Şafiî
ka Kisrâ yoktur. Kaysar helak olduğu zaman ondan sonra başka Kaysar
yoktur. Nefsim elinde olana yemin ederim ki o ikisinin hazinelerini Al-
lah yolunda harcayacaksınız.”1853

Edep Kitabı
ȆÈ ǓÊ ǁÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ō ǶÉ ǯÉ ƾÉ ƷÈ ÈƗǺō ǸȈ
ǲÈ ƳÉ ǂǳơ È ǬÊ Éȇȏ~
َ‫ ا‬Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ
É ǇÉ ǁ È ǱƢÈÈ ǫǱƢÈÈ ǫƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ
nơȂǠÉ Ǉō ȂÈ ÈƫȁơȂ
È ƸÉ ǈō ǨÈ ÈƫǺÌ ǰÈ Ê ǳȁ
È ǾÊ ȈǧÊ ǾÉ ǨÉ ǴÉ ƼÌ ÈȇǶō ÉƯǾÊ ǈÊ ǴÊ ƴÌ Ƿ
È ǺÌ ǷÊ
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Biriniz kişiyi yerinden kaldırıp, sonra
onun yerine oturmasın. Lakin yer açın ve genişletin.”1854

È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ȆÊƥÈƗȆÊǼÈƯƾō Ʒ
È ǶȈ Æ ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǾÊ ȈǧÊ ƾÈ ǠÉ ǬÌ ÈȇǶō ÉƯǾÊ ǈÊ ǴÊ ƴÌ Ƿ
È ǺÌ ǷÊ ǾÉ ǸȈ
È ǬÊ ÉȈÈǧǲÊ ƳÉ ǂǳơȄÈ ō ƾÊ ǸÊ ǠÌ Èȇȏù
ō ǳÊƛǲÉ ƳÉ ǂǳơ َ‫ ا‬ǱƢÈ Èǫ
664- (232/1) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’dan: Nebî� sallallahu aley-
hi ve sellem şö� yle buyurdu: “Bir kimse birini kaldırıp da oraya kendisi
oturmasın.”1855
ÊǂÊƥƢƳ
È ǺÌ ǟÈ ȄǇȂ
È Ƿ
É ǺÉ ÌƥǹƢ
É ǸÈ ȈÈÌ ǴǇ
É ǱƢÈÈ ǫǱƢÈ
È ǫƲÇ ÌȇǂÈ ƳÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÊ ȈƴÊ ǸÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǼÈƯƾō ƷÈ
È ǬÊ Éȇȏù
Ǻō ǸȈ َ‫ ا‬ǱƢÈÈ ǫ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗ ƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
È Êَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ Ìƥ
Ê ǧÈƗǲÌ ǬÉ ÈȈÊǳǺÌ ǰÈ
ùơȂƸÉ ǈÌ Ê ǳȁ
È ƨÊ ǠÈ ǸÉ ƴÌ É ǳơǵÈ ȂÌ ÈȇǽÉ ƢƻÈ ÈƗǶÌ ǯÉ ƾÉ ƷÈ ÈƗ
665- (234) Cabir b. Abdillah radıyallahu anhuma’dan: Nebî� sallallahu

746 İmam Şafiî
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Biriniz Cuma günü bir kardeşini yerin-
den kaldırmasın, lakin “yer açın” desin.”1856
ÇǂǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗƪÊ ǼÌÊƥƔƢÈ ǸÈ ǇÌ ÈƗǾÊ Ƿŏ ÉƗǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥǵÊ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǇÉ ǁÈ ƪÌ É ǳÈƘǈÈ
È ǧǊ Ç ÌȇǂÉÈ ǫƾÊ ȀÌ ǟÈ ȆǧÊÆƨÈƦǣÊ ơǁȆ
È Ƿŏ ÉƗȆÊǼƬÌÈƫÈƗƪÈ Ì ǳƢÈǫ
È ǫƢȀÈ ǴÉ ǏÊ ÈƗ
nǶÌ ǠÈ Èǻ~ǱƢÈ
666- (366) Esma bt. Ebi Bekr radıyallahu anhuma’dan: “Annem Kureyş’in
itikadında olarak bana geldi. Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve sellem’e: “Ona sı-
layı rahim yapabilir miyim?” diye sordum. “Evet” buyurdu.1857
ǺÌ ǟÈ ÇǁƢǈÈ ÈȇǺÊ ÌƥǹƢ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÇ ȈÊƦÈǳ ȆÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ
È ǸÈ ȈÈÌ ǴǇ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
È ǇÉ ǁ
ǱȂ È ǬÈ ǧÈ ƢًƦȈǘÊ ƻ
È ǹō Êƛ ǱƢ È ƨÊ ÈȈÊƥƢƴÌ È ǫ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
È ǳƢÊƥ ǵƢÈ È ƣƢÊ ǘō ƼÌÈ ǳơǺÈ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ǹō ÈƗ ǾÊ ȈÊƥÈƗ
Ƕō ÉƯ ȆÊƥƢƸÈ ǏÌ ÈƗ ơȂǷÊ É ǂǯÌ ÈƗ~ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǶÌ ǰȈ É ǧÊ ȆǷÊ ƢÈȈǬÊ ǯƢ È ÈǼȈǧÊ ǵƢÈ È ǫ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǦÉ ǴÊ ƸÌ ÈȈÊǳǲÈ ƳÉ ǂǳơ
ȏَ‫ ا‬ȁ ō ǹō ÊƛȄōƬƷ È ƣÉ ǀÊ ǰÌ È ǳơǂÉ ȀÈ ǜÌ ÈȇǶō ÉƯǶÌ ȀÉ ÈǻȂÉǴÈȇǺȇ È ǀÊ ōǳơǶō ÉƯǶÌ ȀÉ ÈǻȂÉǴÈȇǺȇÈ ǀÊ ōǳơ
ǵÊ ǄÈ ǴÌ ÈȈÌǴǧÈƨÊ ōǼƴÌ È ÉƦƸÌ ÉƥǺÈ ǰÉ ǈÌ ÈȇǹÌ ÈƗǽÉ ǂō Ǉ
È ǳơƨÈ ƷȂ È ǺÌ ǸÈ È ǧȏَ‫ا‬ÈƗƾÉ ȀÈ ǌÌ ÈƬǈÌ Éȇȏَ‫ ا‬ȁ
È ƾÉ ȀÈ ǌÌ Èȇȁ
È ǦÈ É ǴƸÌ ÈƬǈÌ Éȇ
ƧÇ ÈƗǂÈ ǷƢÌ ÊƥǲÆ ƳÉ ǁÈ ǹō ȂÉ È ƾÉ ǠÈ ÌƥÈƗǺÊ ȈÌÈǼÌƯȏơ
È ǴƼÌ Èȇȏَ‫ ا‬ȁ ِ‫ ا‬ǺÈ ǷÊ ȂÈ ǿÉ ȁŏÈ ǀǨÈ ÌǳơǞÈ ǷÈ ǹƢ ō ǹō ÊƜǧÈƨÈ ǟÈ ƢǸÈ ƴÌ
È ǘÈ ȈÌ ǌǳơ È ǳơ
nǺÆ ǷÊ ƚÌ Ƿ
É ȂÈ ȀÉ ǧÈ ǾÉ ÉƬÈƠŏȈǇ
È ǾÉ ÌƫƔƢÈ ǇÈ ȁ
È ǾÉ ÉƬÈǼǈÈ Ʒ È ǾÉ Ìƫǂō Ǉ È ǸÈ ȀÉ ÉưÊǳƢÈƯǹƢ
È ǺÌ ǷÈ ȁƢ ō ǹō ÊƜǧÈ
È ǘÈ ȈÌ ǌǳơ
667- (933) Suleyman b. Yesar’dan: “Ö� mer b. el-Hattab radıyallahu anh
Cabiye’de halka hitap etti ve dedi ki: “Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem benim
size yaptığ� ım gibi ayağ� a kalktı ve şö� yle buyurdu: “Ashabıma, sonra onların
ardından gelenlere, sonra onların ardından gelenlere saygı gösterin.
Daha sonra yalan ortaya çıkar. Hatta kişi teklif edilmediği halde yemin
eder, istenmediği halde şahitlik yapar. Kimi cennetin ortası sevindiri-
yorsa, o cemaatten ayrılmasın. Çünkü şeytan tek kişiyle beraberdir ve
iki kişiden daha uzaktır. Bir erkek, bir kadınla yalnız kalmasın. Zira
üçüncüleri şeytan olur. Bir kimseyi yaptığı iyilik sevindiriyor ve kötü-

El-Müsned 747
lüğü de üzüyorsa, o mü’mindir.”1858
Ì ƪÊ ÈƫÈƗƪÈ
Ȇō ÊƦōǼǳơÆƧÈƗǂÈ Ƿơ Ì ǳƢÈǫƔƢÈ ǸÈ ǇÌ ÈƗǺÌ ǟÈ ƨÈ ǸÈ ǗÊ ƢÈǧǺÌ ǟÈ ǵÇ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ
È ǳơƢȀÈ ƬÌÈƥƢǏÈ ÈƗȆÊǳƨً ÈǼÌƥơǹō ÊƛÊَّ‫لله‬ơǱȂ
ǩÈ Ǆō ǸÈ ÈƬÈǧƨÉ ÈƦǐÌ ƸÌ È ǇÉ ǁƢÈ ÈȇƪÈ Ì ǳƢǬÈ ǧÈ Ƕō
Ê ȂÌÈ ǳơƪÊ ÈǼǠÊ Éǳ~Ƕō
ƨÉ ǴÈ Ǐơ È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ
É ǇÉ ǁÈ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǾÊ ȈǧÊ ǲÉ ǏÊ ÈƘǧÈÈƗ ƢǿÈ ǂÉ ǠÌ ǋÈ
nƨÉ ÈǳȂǏÉ ȂÌ ǸÌÈ ǳơȁÈ
668- (61) Esma radıyallahu anha dedi ki: “Bir kadın Nebi sallallahu aley-
hi ve sellem’e geldi ve şö� yle dedi: “Ey Allah’ın Rasulü� ! Benim bir kızım var. O
kızamık geçirdi ve saçları dö� kü� ldü� . Ona saç ekleyebilir miyim?” Rasulullah
sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Saç ekleyene de, ekletene de lanet
edilmiştir.”1859
ƢǟÈ ƽÈ ǽÉ ƢÈƥÈƗǹō ÈƗǺȇ

È ÊŚǇ Ê ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÌ ǟÈ ƣȂÈ ŎȇÈƗǺÌ ǟÈ ȆŎ ǨÊ ǬÈ ōưǳơƣƢÊ ǿō ȂÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ì ȀȈǧÊǽÉ ƢÈƫÈƘǧÈƨÊ ǸȈ
ǶÊ È ÊǳȂÌÈ ǳơȄÈǳÊƛȆÊǼǠÌ ÈȇǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
Ê ǇÉ ǁÈ ƣƢ Ê ƸÈ ǏÌ ÈƗǺÌ ǷÊ ơǂً ǨÈ Èǻ
ǥÈ ǂÈ ǐÈ Ìǻơȁ È ǫǾÉ ÉƦǈÊ ƷÌ ÈƗȁ
È ǭÈ ǁƢÈ ÈƦÈǧǱƢÈ È ƤÇ ǠÌ ǯ È ǺÉ ÌƥȆŎ ÈƥÉƗ
669- (1171) Muhammed b. Sirin’den: “Babası Rasulullah sallallahu aley-
hi ve sellem’in ashabından bir topluluğ� u velime yemeğ� ine davet etti. Ona ge-
lenlerin arasında Ubeyy b. Ka’b radıyallahu anh de vardı.” Zannederim şö� yle
de dedi: “Tebrik etti ve gitti.”1860
Êَّ‫لله‬ơƾÈ ƦÌ ǟÈ ȆÊƥÈƗƢǟÈ ƽÈ ǱȂ

É ǬÉ ÈȇƾÈ ȇÊǄÈȇȆÊƥÈƗǺÈ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÈ ȈÌÈƦǟÉ ǞÈ ǸÊ Ǉ È ǾÉ ōǻÈƗƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǶÊ ǇƢ Ì ÊƥơȁÉǀƻ É ǱƢÈ È ǫȁÈ ǽÉ ƾÈ ÈȇǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÉ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÉ ƦÌ ǟÈ ƾō ǸÈ ō ǞÈ ǓÊ ȁÉ ȁ
È ǧǵƢÉ ǠÈ ǘǳơ È ǆÈ È ǴƴÈ È ǧǽÉ ƢÈƫÈƘǧÈǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÈ Ìƥ
nǶÆ ÊƟƢǏȆ È ŏǻÊƛ~ǱƢÈ È ǽÉ ƾÈ ÈȇÊَّ‫لله‬ơƾÉ ƦÌ ǟÈ ǒ
È ǫȁ È Êَّ‫لله‬ơ
È ÈƦÈǫȁ
670- (1172) Ubeydullah b. Ebi Yezid’den: “Babam Abdullah b. Ö� mer
1858 Sahih ligayrihi. Ahmed (1/18, 26, 3/446)

748 İmam Şafiî
radıyallahu anhuma’yı davet etti, O da geldi ve oturdu. Ö� nü� ne yemek koy-

du. Abdullah b. Ö� mer radıyallahu anhuma ona elini uzatınca: “Allah’ın adıyla
alın” dedi. Abdullah elini çekti ve “Ben oruçluyum” dedi.1861
ǺÊ Ìƥǆ È ǴǗÈ ȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǩƢ

Ê ÈǻÈƗǺÌ ǟÈ ƨÈ ƸÌ È ƸÈ ǇÌ ÊƛǺÌ ǟÈ ǆÇ ÈǻÈƗǺÉ ÌƥǮÉ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǾÉ ǠÈ Ƿ
È ƨً ǟÈ ƢǸÈ ƳÈ ȁ È ǴǗÈ ƢÈƥÈƗȄÈƫÈƗǶō
È ƨÈ ƸÌ È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǮÇ ÊǳƢǷÈ
ƨÇ ǸȈ
È ÊǳȁÊ
È ǂȈÌ ǣÈ ȆǧÊ ǮÈ ÊǳƿÈ ǹƢ
È ǯÈ ȁ È ǽÉ ƾÈ ǼÌ ǟÊ ơȂÉǴǯÈ ÈƘǧÈ
671- (1173) Enes b. Malik radıyallahu anh’den: Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem yanında bir topluluk ile beraber Ebu Talha radıyallahu anh’e
geldi ve onun yanında yemek yediler. Bu velime yemeğ� i değ� ildi.”1862
ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊǂǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƣƢ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǶȈ

Ç ȀÈ ǋ È ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛǺÊ ÌƥƾÊ ǠÌ Ǉ
ǹō ÈƗƭȂ È ǤÉ ÈȇƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƽÊ ȂÈ ǇÌ ȋơ ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǶÊ ǰÈ ƸÌ
Èْ‫ أ‬ǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ È ǳơǺÊ Ìƥǹơ È ȁÈ ǂÌ ǷÈ ǺÌ ǟÈ ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ
ō
Ê ǂǠÌ ǌǳơ
nÆƨǸÈ ǰÌ ƷÊ ŏ ǺÈ ǷÊ ǹō Êƛ~ǱƢÈ È ǫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
672- (1256) Abdurrahman b. el-Esved b. Abdiyeğ� us’tan: Rasulullah sal-
lallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Muhakkak şiirin bir kısmı hik-
mettir.”1863

È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǹō ÈƗǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥǵÊ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ǶȈ
È ǇÉ ǁ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
nǾÊ ƸȈ
Ê ÊƦǬÈ ǯ É ÊƦǫÈ ȁ
È ǾÉ ƸȈ È ǵÊ Ȑَ‫ ا‬ǰÌ È ǳơǺÊ ǈÈ ƸÈ ǯ È ǾÉ ÉǼǈÈ ƷÈ ǵÆ Ȑَ‫ ا‬ǯÈ ǂÉ ǠÌ ǌǳơ~
ŏ ǱƢÈ È ǫǶō È ǴǇÈ ȁÈ
lem şö� yle buyurdu: “Şiir bir kelamdır. Gü� zeli sö� zü� n gü� zeli gibidir. Çirkini de
sö� zü� n çirkini gibidir.”1864

È ǴǇÈ ȁ Æ ǸÌ ǟÈ ȆÊǼÈƯƾō Ʒ
È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗ ȁǂ È ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ǺÉ ÌƥǶȈ
1863 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (9761) Tirmizi (2847) Ebu Ya’la (5104)
El-Müsned 749
ǂŎ ÈƦÌǳơ ƢȀÈ ǼÌ ǷÊ ǲÉ ǯÉ ƘÌÈȇ ǂÆ ǓƢ

Ê ƷÈ Ǒ Æ ǂÈ ǟÈ ƢÈȈÌǻƾŎ ǳơ ǹō Êƛ ȏَ‫ا‬ÈƗ ù ǾÊ ÊƬÈƦǘÌ ƻÉ ȆǧÊ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ƢǷً ȂÌ Èȇ ƤÈ ǘÈ ƻÈ
É ǂÈ ȈÌ ƼÌ
ǾÉ Ǵō ǯ È ȏَ‫ا‬ÈƗǁÆ ƽÊ ƢÈǫǮÆ ǴÊ ǷƢ
È ǳơǹō Êƛȁ È ȀÈ ȈǧÊȆǔÊ ǬÌ ÈȇǩÆ ƽÊ ƢǏ È ǲÆ ƳÈ ÈƗƧÈ ǂÈ ƻÊ ȉơ ْ‫ آ‬ǹō Êƛȁ È ȏَ‫ا‬ÈƗǂÉ ƳƢÊ ǨÈ ÌǳơȁÈ
ǺÈ ǷÊ ǶÌ ÉƬÌǻÈƗȁơȂÉ
È ǴǸÈ ǟÌ ƢÈǧȏَ‫ا‬ÈƗÊǁƢōǼǳơȆǧÊǽÊ ŚÊ ǧÊ ơÈǀƸÈ ÊƥǾÉ Ǵō ǯ ō ǹō Êƛȁ
É ǂō ǌǳơ È ȏَ‫ا‬ÈƗƨÊ ōǼƴÌ È ǳơȆǧÊǽÊ ŚÊ ǧÊ ơÈǀƸÈ Êƥ
ƧÇ ǁÈ
ō ƿǱƢÈ ǬÈ ưÌ ǷÊ ǲÌ ǸÈ ǠÌ ÈȇǺÌ ǸÈ
È ǧ`ǶÌ ǰÉ ÊǳƢǸÈ ǟÌ ÈƗȄÈǴǟÈ ǹȂ
È Ǔȁ É ǂÉ ǠÌ ǷÈ ǶÌ ǰÉ ōǻÈƗơȂǸÈ È ǁǀÈ ƷȄÈ
É ǴǟÌ ơȁÇ È ǴǟÈ Êَّ‫لله‬ơ
ù>ÕƨǳǄǳǄǳơ@^ǽÉ ǂÈ Èȇơǂė ǋ È ƧÇ ǁÈ
ō ƿǱƢ È ǬÈ ưÌ ǷÊ ǲÌ ǸÈ ǠÌ ÈȇǺÌ ǷÈ ȁ
È ǽÉ ǂÈ Èȇơǂً ȈÌ ƻÈ
674- (227) Amr dedi ki: “Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem bir gü� n hut-
besinde şö� yle buyurdu: “Dikkat edin, dü� nya hazır bir maldır. İ�yi de, gü� nah-
kar da ondan yer. Dikkat edin! Muhakkak ki ahiret sadık bir eceldir. Kadir
olan Melik onu gerçekleştirecektir. Dikkat edin! Muhakkak hayr tamamiyle
cennettedir. Dikkat edin! Muhakkak ki şer tamamiyle cehennemdedir. Dikkat
edin! Sizler Allah’tan sakınarak amel edin. Bilin ki sizler amellerinize arz edi-
leceksiniz: “Kim zerre ağırlığınca hayır işlemişse onu görecek, kim de
zerre ağırlığınca şer işlemişse onu görecektir.” (Zilzal 8)”1865
ǺÊ ǟÈ ƤÊ ǴÊ ǘō ǸÌÉ ǳơȄÈǳȂÌ ǷȁÇ È ǂǸÌ ǟÈ ȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÉ ÌƥÊǄȇÊǄǠÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƢǸō ǷÊ ƢًƠȈÌ ǋÈ ƪÉ ǯÌ ǂÈ ÈƫƢǷ~ È ǱƢÈ È ǫǶō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗƤÇ ǘÈ ǼÌ Ʒ È ǺÊ ÌƥƤÊ ǴÊ ǘō ǸÌÉ ǳơ
ǶÌ ǰÉ ÉƬȈÌ ȀÈ ÈǻƾÈ É ȀÈ ÈǻƢǸō ǷÊƢًƠȈÌ ǋ
È ȏَّ‫ا‬ÊƛǾÉ ǼÌ ǟÈ ǶÌ ǯƢ
Ì ǫȁ È ǾÊ ÊƥǶÌ ǰÉ ÉƫǂÌ ǷÈ ÈƗƾÈ
È ƪÉ ǯÌ ǂÈ Èƫȏَ‫ ا‬ȁ È ȏَّ‫ا‬ÊƛǾÊ ÊƥÉَّ‫لله‬ơǶÉ ǯÉ ǂÈ ǷÈ ÈƗ
Ì ǫȁ
ȆÈ ǧÊ ȂÌ ÈƬǈÌ Èƫ ȄōƬƷ
È ǆ Æ ǨÌ Èǻ ƩȂ È ǸÉ Èƫ ǺÈ Ì ǳ ǾÉ ōǻÈƗ ȆǟÊ ȁǁȆ
É ǧÊ ƮÈ ǨÈ Èǻ ƾÈ Ì ǫ ś È ǷÊ ȋơ
Èْ‫ أ‬ƵȁÈ ǂǳơŎ ǹō Êƛȁ È ǾÉ ǼÌ ǟÈ
nƤÈ ō ǧÊ ơȂÉǴǸÊ ƳÌ ÈƘǧÈ ƢȀÈ ǫÈ ǃÌ ǁÊ
Ê ǴǘǳơȆ
675- (895) el-Muttalib b. Hanteb’den: Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem
şö� yle buyurdu: “Allah’ın size emrettiği şeylerden hiçbir şeyi size emret-
meden bırakmadım. Yine sizi yasakladığı şeylerden hiçbir şeyi size ya-
saklamadan bırakmadım. Muhakkak ki Ruhu’l-Emin (cebrail) benim
kalbime üfledi ki; hiçbir can rızkını tamamlamadan ölmeyecektir. Şu
halde rızık talebinizi güzel yapınız.”1866
1865 Zayıf. Şafii, Sunen (6495) isnadında İ�brahim b. Muhammed vardır. İ�snadı k -
puktur.
1866 Sahih ligayrihi. Şafii, er-Risale (306)
750 İmam Şafiî

É ǇÉ ǁ È ǱÌ ǄÈ ÈȇǶÈÌ ǳ ǱƢÈ
È ǫ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ȅÊ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
^ƢǿÈ ơǂÈ ǯÌ ƿÊ ǺÌ ǷÊ ƪÈ ÌǻÈƗ ǶȈ Éَّ‫لله‬
È ǧÊ ` ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ơ ǱÈ ǄÈ ÌǻÈƗ ȄōƬƷÈ ƨÊ ǟÈ Ƣǈǳơ È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
ō ǺÊ ǟÈ ǱÉ ÈƘǈÌ Èȇ Ƕō
ȄȀÈ ÈƬÌǻƢÈǧ>ÑÐƩƢǟǃƢǼǳơ@
676- (922) Urve rahimehullah’tan: “Rasulullah sallallahu aleyhi ve
sellem’e Allah Azze ve Celle’den şu ayet indirilinceye kadar kıyamet hakkın-
da sormaya devam ettiler: “Onun vaktini sen nereden bildireceksin” (Na-
ziat 43)1867
Vasiyetler
ȄōǴǏ È ǹō ÈƗ ƾÇ ǿÊ ƢƴÈ Ƿ
È ǇÉ ǁ Èْ‫ أ‬ǹƢ
É ǺÌ ǟÈ ǱÊ ȂÈ ƷÌ ȋơ È ǸÈ ȈÈÌ ǴǇÉ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
nƭÊ Ç ǁơȂÈ ÊǳƨÈ ōȈǏÊ ȁ
È ȏ~
َ‫ ا‬ǱƢÈ È ǫǶō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
677- (898) Mucahid rahimehullah’tan: “Rasulullah sallallahu aleyhi ve
sellem şö� yle buyurdu: “Varise vasiyyet yoktur.”1868
1867 Sahih ligayrihi. Şafii, er-Risale (1373) Hakim (2/513)

1868 Sahih ligayrihi. Şafii, el-Umm (4/112) Mü� rseldir.
Ferâiz Kitabı
ǹƢ É ǺÊ ÌƥȆŏ ǴÊ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ȅÊ

È ǸÈ ưÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǺÇ ȈÌ ǈÈ Ʒ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǶÉ ǴÊ ǈÌ ǸÌÉ ǳơƭÊ
É ǂÈȇȏ~
È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗƾÇ ÌȇǃÈ ǺÊ ÌƥƨÈ ǷƢÈ ǇÈ ÉƗǺÌ ǟÈ
nǶÈ ǴÊ ǈÌ ǸÌÉ ǳơǂÉ ǧÊ ƢǰÌ È ǂÈ ǧÊ ƢǰÌ
È ǳơȏَ‫ ا‬ȁ È ǳơ
678- (899) Usame b. Zeyd radıyallahu anhuma’dan: “Rasulullah sallalla-
hu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Müslüman kafire, kafir de müslüma-
na varis olamaz.”1869
ƢÈƥÈƗƭÊ
È ǁȁƢÈ ǸÈ ōǻÊƛùǱƢÈ È ǫǺÊ ȈÌ ǈÈ ƸÌ É ǳơǺÊ ÌƥȆŏ ǴÊ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƣƢ
Ç ȀÈ ǋ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ǺÈ ǷÊ ƢÈǼÈƦȈǐÊ Èǻ ƢÈǼǯÌ ǂÈ Èƫ ǮÈ ÊǳǀÈ ǴÊ ǧÈ ǱƢÈ
È ǫ ǂÆ ǨÈ ǠÌ Ƴ
È ȏَ‫ ا‬ȁÈ Ȇŋ ǴÊ ǟÈ ǾÉ ÉƯǂÊ ÈȇǶÈÌ ǳȁ
È ƤÆ ÊǳƢÈǗȁ Æ ǬÊ ǟÈ ƤÇ ÊǳƢÈǗ
È ǲȈ
ùƤÊ ǠÌ ǌǳơ
ŏ
679- (1306) Ali b. el-Huseyn rahimehullah’tan: Ebu Talib’e ancak Akil
ve Tâ� lib varis oldular. Ali ve Cafer radıyallahu anhuma varis olmadılar. Bu
yü� zden biz Şib’den payımızı terk ettik.”1870
ǾÉ ŎǼÉǛÈƗƨÈ ǸÈ È ÊƥÈƗǺÊ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǶȈ

È ǴǇȆ È ǿÊ ơǂÈ ÌƥÊƛǺÊ ÌƥƾÊ ǠÌ Ǉ
ǱƢÈÈ ǫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ
nǾÉ ǼÌ ǟÈ ȄǔÈ ǬÌ ÉȇȄōƬƷ È ǾÊ ÊǼÌȇƾÈ ÊƥÆƨǬÈ Ǵō ǠÈ Ƿ
É ǺÊ ǷÊ ƚÌ ǸÌÉ ǳơǆ É ǨÌ Èǻ~
752 İmam Şafiî

aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Müminin canı, ödeninceye kadar borcu-
na bağlıdır.”1871

ƪÉ ǯÌ ǂÈ ÈƫƢǷơ È ǁƢً ÈǼȇƽÊ ȆÊƬÈƯǁÈ ȁ È Ǻō ǸÈ ǈÊ ÈƬǬÌ Èȇȏ~
È ȂÈ ȀÉ ǧÈ ȆǴÊ ǷÊ ƢǟÈ ƨÊ ÈǻƚÌ ǷÉ ȁȆ
nÆƨǫÈ ƾÈ Ǐ È ǴÊ ǿÌ ÈƗƨÊ ǬÈ ǨÈ ÈǻƾÈ ǠÌ Èƥ
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Benim varislerim altın paraları bölüş
mez. Hanımlarımın nafakasından ve işçimin masrafından başka bırak-
tıklarım sadakadır.”1872
ǽÉ ƢÈǼǠÌ Ƿ Èْ‫ أ‬ǺÊ ǟÈ ƽÊ ƢÈǻǄŏ ǳơȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǹƢ

È ǲÊ ưÌ ǸÊ ÊƥƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƱÊ ǂÈ ǟÌ ȋơ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
682- (1139/1) Ebu Hureyre radıyallahu anh’den aynı anlamda rivayet
edilmiştir.1873
È ǁƢÈǗ ǹō ÈƗ ƔÇ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ

ǺÈ ÌƥǩÊ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇ È ǺÉ ÌƥƾÉ ȈǠÊ ǇÈ ȁ
È ǶÆ ǴÊ ǈÌ ǷƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ê ǀǧÈƢǨً ÌǳÈƗǂÈ ǌÈ ǟÈ ƨÈ ǠÈ ǔÌ ÈƥǺÌ ǟÈ ơȂǠÈÉ ǴǬÈ ÌǻƢÈǧƤÈ ÊƟơȂÈ Ǉ
ǂÈ ǯÉ È ǺÊ ǸÈ ÈȈÌǳơǺÈ ǷÊ ƩƢ Ç ÈȈÌƥÈƗǲÈ ǿÌ ÈƗǪÈ ÈƬǟÌ ÈƗǞÊ ōǫǂÈ ǸÌÉ ǳơ
Ç ǁƢÈǗƨÊ ÈƯǁÈ ȁ
ǩÊ È ȁÌ ÈƗǩÊÇ ǁƢÈǗȄÈǳÊƛǞÈ È ǧƽÌ ÈƗǹÌ ÈƗȆÊǻǂÈ ǷÈ ÈƘǧÈǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ Ê ǘō ƼÌ
È ƣƢ È ǳơǺÊ ÌƥǂÈ ǸÈ ǠÉ ÊǳǮÈ ÊǳƿÈ
Ê ƾÊ ƸÌ
ơÈǀǰÈ ǿÈ Ʈȇ È ǳơȆǧÊ ƪÉ ǰÌ ǰÈ ǋƢ È ÈǻÈƗ
683- (1158) Atâ� rahimehullah’tan: “Tarık b. Murakka’ Yemen’deki evle-
rin halkından kö� leleri azat etti. Onlardan on bin kü� sur miras kaldı. Bu Ö� mer
b. el-Hattab radıyallahu anh’e anlatıldı. O da bana Tarık’a veya Tarık’ın varis-
lerine vermemi emretti.” Bu hadiste bö� ylece tereddü� t ettim.1874

1874 Zayıf. Şafii, Sunen (20557) isnadı kopuktur. Said b. Salim ve Muslim b. Halid
zayıftır. Beyhaki (10/300)
El-Müsned 753
È ǁƢÈǗǹō ÈƗƵƢ
ǩÊ È ÊƥÈƗǺÊ ÌƥƔÊ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ
Ç ÈƥǁȆ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ȆÈ ǓÊ ǁÈ ƣƢ Ê ǘō ƼÌ Ì ȀÊƯơŚÈ ǸÊ ÊƥȄÈƫÈƘǧÈƤÈ ÊƟơȂÈ Ǉ
È ǬÈ ǧÈǶÊ
È ǳơǺÉ ÌƥǂÉ ǸÈ ǟÉ ǱƢ È ƪÇ ȈÌÈƥǲÈ ǿÌ ÈƗǪÈ ÈƬǟÌ ÈƗǞÊ ōǫǂÈ ǸÌÉ ǳơǺÈ Ìƥ
Ì ȀǴÊ ưÌ ǷÊȆǧÊǽÉ ȂÉǴǠÈ ƳƢÈ
ǶÊ Ì ǧǂÉ ǸÈ ǟÉ ǱƢ Ç ǁƢÈǗƨÈ ÈƯǁō ȂÈ ǷÉ ǽÉ ȂǘÉ ǟÌ ÈƗ~ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ
È ǬÈ ǧÈǽÉ ȁÉǀƻÉ ƘÌÈȇǹÌ ÈƗơȂÌ ÈƥÈƘǧÈǩÊ
~ǅƢÊ ōǼǳơǺÈ ǷÊ
684- (781) Atâ� b. Ebi Rabah rahimehullah’tan: “Tarık b. Murakka, ev
halkının velayet hakkı verilmemiş kö� lelerini azat etti ve onların miraslarını
getirdi. Ö� mer b. el-Hattab radıyallahu anh dedi ki: “Onu Tarık’ın varislerine
veriniz.” Onlar onu almayı kabul etmediler. Bunun ü� zerine Ö� mer radıyallahu
anh dedi ki: “Onu diğ� er insanlarda olduğ� u gibi belirleyin.”1875
ǺÊ ÌƥÊǂǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥǮÊ ǴÊ ǸÌÈ ǳơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ÇǂǰÌ ÈƥȆÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ÈśÊǼÈƥǭÈ ǂÈ Èƫȁ
È ǮÈ È ǴǿÈ ǵÇ ƢǌÈ ǿÊ ǺÈ ÌƥǍƢ È ǠÌÈ ǳơǹō ÈƗ ǽÉ ǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ ǾÉ ōǻÈƗ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǵÇ ƢǌÈ ǿÊ ǺÊ ÌƥƭÊÊ ǁƢƸÌ È ǳơ
È ǭÈ ǂÈ Èƫȁ
ȏƢÅ Ƿ Éِ‫ أ‬ǺÊ ÌȇÈǀǴō ǳơƾÉ ƷÈ ÈƗ ǮÈ
È ǵŌ ȋ È ǴȀÈ ǧÈ ƧÇ ǂō ǔÈ Êǳ ȅÌ ÈƗ ƨÇ Ǵō ǠÈ Êǳ ǲÆ ƳÉ ǁÈ ȁÈ ǵŌ ȋ Ê ÈǼÌƯơƨً ÈƯȐَ‫ا‬ÈƯ ǾÉ Èǳ
Éِ‫ أ‬ǹƢ
ƭÊ È ǀÊ ōǳơǮÈ
È ǁȁȅ È ǴǿÈ Ƕō ÉƯǾÊ ȈÊǳơȂÈ Ƿ È ǾÊ ȈÊƥÈƗȁ
È ǾÉ ÈǳƢǷ
È ƔÈ ȏَ‫ ا‬ȁÈ ȁ È ǾÊ Ƿŏ ȋȅ
Éِ‫ أ‬ǀÊ ōǳơǽÉ ȂƻÉ ÈƗǾÉ ÈƯǁÊ ȂÈ È ǧȆÈ ÊǳơȂÈ ǷÈ ȁÈ
ȆÊƥÈƗǹƢ È Ƿ
È ǯƢ È ƩÉ ǃÌ ǂÈ ƷÌ ÈƗƾÈ È ǬÈ ǧÈ ǾÊ ȈÊƥȋ
Ì ǫǾÉ ÉǼÌƥơǱƢ Èِ‫ أ‬ǽÉ ƢƻÈ ÈƗȁ È ÊǳơȂÈ ǸÌÈ ǳơƔÈ ȏَ‫ ا‬ȁÈ ȁ
È ǾÉ ÈǼÌƥơǭÈ ǂÈ ÈƫȁȆ È ǱƢ È ǸÌÈ ǳơ
È ǸÌÈ ǳơƩÈ ǃÌ ǂÈ ƷÌ ÈƗƢǸÈ ōǻÊƛǮÈ ÊǳǀÈ ǯ
ǱƢ Èǆ È ȈÈÌ ǳǽÉ ȂƻÉ ÈƗǱƢÈÈ ǫȁȆÈ ÊǳơȂÈ ǸÌÈ ǳơƔÊ ȏَ‫ ا‬ȁÈ ȁÈ ǱƢ Ê ǸÌÈ ǳơǺÈ ǷÊ ǃÈ ǂÈ ƷÌ ÈƗ
Ì ǧƢÈǻÈƗǾÉ ÉƯǁÊ ÈƗƪÉ ǈÈ
ȄÈǳÊƛƢǸÈ ǐÈ ÈƬƻƢÈ Ì ǳÈƗǵÈ ȂÌ ÈȈÌǳơȆƻÊ ÈƗǮÈ È ǴǿÈ ȂÈÌ ǳƪÈ ÌȇÈƗǁÈ ÈƗȐÈَ‫ ا‬ǧȆÊǳơȂÈ ǸÌÈ ǳơƔÉ ȏَ‫ ا‬ȁƢ
È Ƿō ÈƘǧÈ
Èِ‫ أ‬ǔÈ ǬÈ ǧÈ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
ȆÊǳơȂÈ ǸÌÈ ǳơƔÊ ȏَ‫ ا‬ȂÈ ÊƥǾÊ ȈƻÊ ȋȄ È ǹƢÈ ǸÈ ưÌ ǟÉ
685- (780) Ebu Bekr b. el-Haris b. Hişam dedi ki: “el-As b. Hişam ö� l-
dü� ğ� ü� nde geride kendisine ait ü� ç oğ� lunu bıraktı. İ�kisi bir anadan, biri başka
hanımından idi. Anaları bir olan iki oğ� lundan biri ö� ldü� ve geride mal ve azatlı
kö� leler bıraktı. Anne-baba bir kardeşi malına ve azatlı kö� lelerinin velasına
vâ� ris oldu. Sonra vâ� ris ö� ldü� , geride baba bir oğ� ul ve kardeş bıraktı. Oğ� ul dedi
ki: “Babamın hissesine dü� şen mal ve azatlı kö� lelerin velâ� sı benim hisseme
dü� şmü� ştü� r.” Kardeşi dedi ki: “Durum bö� yle değ� ildir. Senin hissene sadece
1875 Zayıf. Şafii, Sunen (20554) İ�bn Cureyc mudellis olup, an’ane ile rivayet etmi -
tir.
754 İmam Şafiî
mal dü� şmü� ştü� r, azatlıların velâ� sı değ� il. Bugü� n kardeşim ö� lseydi meselâ� ben
ona vâ� ris olmaz mıydım?” Bunun ü� zerine Osman radıyallahu anh’e başvur
dular. Osman radıyallahu anh, azatlıların velâ� sını kardeşine verdi.”1876
ƔÇ ƢǘÈ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƭÉ ƾŏ ƸÈ ÉȇƨÈ ÈȇÊȁƢǠÈ Ƿ

É ǺÈ Ìƥǹơ È ƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ
È ȁÈ ǂÌ Ƿ È ȁÌ ÈƗ ƨÉ ǬÈ ŏưǳơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơǱÈ ÈƘǇ È ȐÅ ƳÉ ǁ È ǹō ÈƗǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ Ȇŏ ǸÊ ǴÈ ǇÌ ȋơ
Èْ‫ أ‬ƧÈ ƾÈ ÌȇǂÈ ÉƥǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ Ȇŏ ÊǻƾÈ ǸÌÈ ǳơ
ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÉ ǇÉ ǁÈ ǱƢ È ǬÈ ǧÈƪÌ ÈƫƢǷƢ È ƾÇ ƦÌ ǠÈ ÊƥȆǷŏ ÉƗȄÈǴǟÈ ƪÌ
È ȀÈ ōǻÊƛȁ É ǫƾō ǐÈ ÈƫȆŏǻÊƛǱƢ È ǬÈ ǧÈǶōÈ ǴǇÈ ȁÈ
nǮÈ ÊƯơŚÈ ǸÊ ÊƥǮÈ
È ǳȂÈ ǿÉ ȁ
È ǮÈ ÉƬÈǫƾÈ Ǐ È ƪÌ ÈƦƳÈ ȁ È ƾÈ Ì ǫ~Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ
È ǴǇÈ ȁ
686- (1110) Burayde el-Eslemî�’den: “Bir adam Nebî� sallallahu aleyhi ve
sellem’e şö� yle sordu: “Ben anneme bir kö� le sadaka verdim. Annem de ö� ldü� .”
Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Sadakan yerine gel-
miştir, o köle de senin mirasındır.”1877
ǹō ÈƗƾÇ ÊǳƢƻ

È ǺÊ ÌƥƨÈ ǷÊ È ǂǰÌ ǟÊ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÆ ȈǠÊ ǇÈ ȁ È ƾÇ ÊǳƢƻ È ǺÉ ÌƥǶÉ ǴÊ ǈÌ ǷƢ
ǱƢÈ ǬÈ ǧÈ ƪÌ ÈƥÈƘǧÈ ǾÊ ǓÊ ǂÈ ǷȆ
È ǧÊ ǾÉ ǼÌ ǷÊ ƢȀÈ ÊƯơŚÈ ǷÊ ǺÌ ǷÊ ƢȀÈ ƳÊ
È ǂƼÌ ÉȇǹÌ ÈƗǾÉ ÈǳƧً ÈƗǂÈ Ƿơ È ǶÊ ǰÈ ƸÌ
Ì ǱÈ ÈƘǇ È ǳơǵŏ ÉƗǺÈ Ìƥơ
ǩÈ ƾÈ ǏÌ ÈƗǾÊ ǓÊ ǂÈ ǷȆÈ ǧÊ ƢًƯȐَ‫ا‬ÈƯƶÈ ǰÈ ÈǼÈǧǾÊ ÊƥǂŎ ǔÊ ÉȇȁÌ ÈƗǮÊ Ǭō Ʒ È ǎ È ǾÊ ȈǧÊ ǮÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ǺÈ
É ǬÉ ǼÌÈȇǺÌ Ƿ ō ǴƻÊ ƽÌ ȋÉَ‫أ‬
ǺÉ ÌƥƾÉ ȈǠÊ Ǉ
È ǱƢÈÈ ǫǹơ È ǺÉ ÌƥǮÊ ǴÊ ǸÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ǮÈ ÊǳƿÈ ǃÈ ƢƳÈ ÈƘǧÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǦÌ
È ȁÈ ǂÌ Ƿ È ǳÈƗǺō ȀÉ ǼÌ ǷÊ ƧÇ ƾÈ Ʒơ
Ê ȁÈ ǲō ǯÉ
ȆǧÊǱƢÈ È ƧÉ ƽÈ ƢÈȇǄŏ ǳơƩÊ ƽō ǁ
È ǫȁ É ǂÈ ÈưǯÌ ÈƗǹƢ È ǹÌ Êƛȁ
È ǯ È ǃÈ ƢƳ ō ȀǴÊ ưÌ ǷÊ ǩơ
È ǺÊ È ǮÈ ÊǳƿÈ ǹƢ
É ƾÈ Ǐ È ǹÌ ÊƛǶÇ ÊǳƢǇÈ
È ǯ
È ƧÊ ƢÈƥƢƸÈ ǸÌÉ ǳơ
É ǴǫÉ ƢǸÈ ǯ
ƪÌ
687- (1286) İ�krime b. Halid’den: “İ�bn Ummi’l-Hakem hastalandığ� ı za-
man bir hanımını mirasından çıkarmak istedi. Kadın kabul etmedi. Dedi ki:
“Senin yanına girerek hakkını eksilteceğ� im veya zarar vereceğ� im” Hastalı-
ğ� ında ü� ç nikah kıydı ve her birinde biner dinar mehir verdi. Abdulmelik b.
Mervan bunu caiz saydı. Said b. Salim dedi ki: “Mehirlerinin misli caiz ise
bundan fazla olduğ� unda kadın fazlalığ� ı reddedebilir. Hediyeler hakkında de-
1876 Zayıf. Şafii, Sunen (20565) Malik (2/784) isnadı kopuktur.

El-Müsned 755
diğ� im gibidir.”1878
ǺÈ ÌƥƨÈ ǷÊÈ ǂǰÌ ǟÊ ǞÈ ǸÊ ǇÈ ǾÉ ōǻÈƗ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÆ ȈǠÊ ǇƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǺÌ ǷÊ ǾÉ ÈƫÈƗǂÈ Ƿơ
Ì ƱÊ È ǧÊ ǶÊ ǰÈ ƸÌ
È ǂƼÌ ÉȇǹÌ ÈƗǽÉ ơȂÈ ǰÌ ǋȆ È ǳơǵŏ ÉƗǺÉ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ
ō ƾÉ ƦÌ ǟÈ ƽÈ ơǁÈ ÈƗǱȂ É ǬÉ ÈȇƾÇ ÊǳƢƻÈ
Ǻō ȀÉ ǼÌ ǷÊ ƧÇ ÈƗǂÈ Ƿơ É ǁƢÈǼȇƽÊ ǦÌ
Ì ǲō ǯÇ È ƧÇ ȂÈ ǈÌ ÊǻƭÈ Ȑَ‫ا‬ÈƯƢȀÈ ȈÈÌ ǴǟÈ ƶÈ ǰÈ ÈǼÈǧƪÌ ÈƥÈƘǧÈ ƢȀÈ ÊƯơŚÈ ǷÊ
È ǳÈƗǺō ȀÉ ǫÈ ƾÈ ǏÌ ÈƗȁ
ǱÉ ȂÈÌ ǫơÈǀǿÈ ǞȈ É Êƥǂǳơ
ō ǱƢÈ È ǫǺÊ ǸÉ ŎưǳơȆǧÊ Ǻō ȀÉ ÈǼȈÌÈƥǭÈ ǂō ǋÈ ȁ È ǹơ È ǺÉ ÌƥǮÊ ǴÊ ǸÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ǮÈ ÊǳƿÈ ǃÈ ƢƳÈ ÈƘǧÈ
È ȁÈ ǂÌ Ƿ
Ǻō ȀÉ ǴÈ ưÌ ǷÊ ǩơÈ ƾÈ ǏÈ ǮÈ ÊǳƿÈ ȃǁÈ ÈƗ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
ō ǱƢÈ È ǫ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ
ō
ō ȀǴÊ ưÌ ǷÊ ǩơ
ǺÊ Ê ƾÈ ǏȄÈ
È ǴǟÈ ƽÈ ơǃÈ ƢǷ È ǲÈ ǘÈ Èƥȁ
È ƵƢ É ǰÈ ŏǼǳơǃÈ ƢƳÈ ǺÊ ō ȀǴÊ ưÌ ǷÊ ǩơ
Ê ƾÈ Ǐ È ǺÌ ǷÊ ǂÈ ÈưǯÌ ÈƗǹƢ È ȂÈÌ ǳȁÈ
È ǯ
ƭÊ Ç ǁơȂÈ ÊǳǃÉ ȂƴÉ Èƫȏَ‫ ا‬ƨÉ ōȈǏÊ ȂÌÈ ǳơȁ
È ƨÊ ōȈǏÊ ȂÌÈ ǳơǶÊ ǰÌ ƷȆÉ ǧÊ ǾÉ ōǻȋ Èِ‫ أ‬ǮÈ ÊǳƿÈ ǾÊ ǓÊ ǂÈ Ƿ È ǺÌ ǷÊ ƩƢ
È Ƿ È ǹÌ Êƛ
688- (1286/1) İ�krime b. Halid’den: “Abdurrahman b. Ummi’l-Hakem
hastalığ� ında hanımını mirasından çıkarmak istedi, hanımı kabul etmedi. O
da onun ü� zerine ü� ç kadın nikahlayarak her birinin mehirini birer dinar verdi.
Abdulmelik b. Mervan bunu caiz gö� rdü� ve ü� creti aralarında paylaştırdı.”1879
“er-Rebi dedi ki: Bu Şafii rahimehullah’ın da gö� rü� şü� dü� r. Şafii rahimehul-
lah dedi ki: “Bu mehri onların mihri gibi gö� rü� rü� m. Şayet mehri misilleri daha
fazla olursa nikah caiz olur, eğ� er hastalığ� ında ö� lü� rse mehr-i misillerinden
fazlası ise batıl olur. Çü� nkü� bu vasiyet hü� kmü� ndedir. Varis için ise vasiyet
caiz olmaz.”1880
ǞÇ ǧÊ ƢÈǻ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈƦǬÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥȄǇȂ È Ƿ É ǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǶÇ ÊǳƢǇ È ǺÉ ÌƥƾÉ ȈǠÊ ǇƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ÊƥÈƗǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ƾÈ ǼÌ ǟÊ ƧÊ ŚÈ ǤÊ ǸÌÉ ǳơǺÊ Ìƥǎ
ƨÈ ǠȈÈ ÊƥǁȆ È ƪÉ ǼÌÊƥƪÌ ÈǻƢǯ
Ê ǨÌ Ʒ È ǱƢÈ È ǫǾÉ ōǻÈƗǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥơȄÈǳȂÌ ǷÈ
ƢȀÈ ōǻÈƗ ƭÈ ƾŏ ƸÈ É ǧ ƢȀÈ ƳÈ ȁō ǄÈ Èƫ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ƣƢÊ ǘō ƼÌÈ ǳơǺÈ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ǹō Êƛ Ƕō ÉƯ ƨً ǬÈ ȈǴÊ ǘÌ Èƫ ƢȀÈ ǬÈ Ǵō ǘÈÈǧ
È ǸÈ ưÌ ǟÉ ƨÊ ǧÈ Ȑَ‫ ا‬ƻ
ǹƢ Ê ǒ È ǠÌ Èƥȁ
È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ƧÈ ƢÈȈƷ È ƪÌ ÈưǰÈ ǸÈÈ ǧ ƢȀÈ ǠÈ ǷÊ ƢƴÈ ÈȇǹÌ ÈƗ ǲÈ ƦÈÌ ǫ ƢȀÈ ǬÈ Ǵō ǘÈ
È ǧ ƾÉ ǴÊÈƫ ȏ
َ‫ ا‬ǂÆ ǫÊ ƢǟÈ
È ǯÈ ȁ
ǹƢ È ƭơ Ê ŚÈ ǸÊ ÌǳơȆǧÊǽÉ ƔƢÈ ǈÈ ÊǻǭÊ È ǂǌÌ ÉƬÊǳǒȇÊ Æ ǂǷÈ ȂÈ ǿÉ ȁ È ÊƥÈƗǺÉ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢȀÈ ƳÈ ȁō ǄÈ ÈƫǶō ÉƯ
È ƨÈ ǠȈÈ ÊƥǁȆ
1878 Zayıf. Şafii, Sunen (12849) Said b. Salim ve Muslim b. Halid zayıftır.
756 İmam Şafiî
ƨÆÈƥơǂÈÈ ǫǾÉ ÈǼȈÌÈƥȁƢ

È ȀÈ ÈǼȈÌÈƥ
689- (1287) İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma’nın azatlısı Nafi rahimehul-
lah’tan: “Hafs b. el-Mugira’nın kızı Abdullah b. Ebi Rebia’nın nikahında idi.
Onu bir talakla boşadı. Sonra Ö� mer b. el-Hattab radıyallahu anh onu nikah-
ladı. Ona kadının kısır olup çocuk doğ� urmadığ� ı sö� ylendi. O da onunla ilişkiye
girmeden ö� nce boşadı. Ö� mer radıyallahu anh’ın zamanında ve Osman radı-
yallahu anh’ın halifeliğ� inin bir kısmında kadın bekledi, sonra Abdullah b. Ebi
Rebia hasta iken, diğ� er hanımlarına mirasta ortak olması için onu nikahladı.
Kendisiyle onun arasında bir akrabalık da vardı.”1881
È ÊƥÈƗǺÈ Ìƥơǹō ÈƗǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ

ƶÈ ǰÈ ÈǻƨÈ ǠȈÈ ÊƥǁȆ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÇ ÊǳƢƻ
ǮÈ ÊǳƿÈ ǃÈ ƢƴÈ
È ǧǒȇÊ
Æ ǂǷ È ȂÈ ǿÉ ȁÈ
690- (1288) Nafi rahimehullah’tan: İ�bn Ebi Rebia hasta iken nikahlandı
ve bu nikah geçerli sayıldı.1882
ǺÉ ÌƥơȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ ǱƢÈ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÇ ÊǳƢƻ

È ǫ ƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ È ǺÉ ÌƥǶÉ ǴÊ ǈÌ ǷÉ ȁ
È ƽÇ ơȁō ǁȆ
È ÊƥÈƗ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ȆÈ ǿÊ ȁ
È ƩȂ É ǸÉ ÈȇǶō ÉƯƢȀÈ ŎƬÉƦÈȈÈǧƧÈ ÈƗǂÌ ǸÌÈ ǳơǪŏ ō ǺÊ ǟÈ ÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơǺÈ ÌƥơǱÈ ÈƘǇ
É ǴǘÈ ÉȇǲÊ ƳÉ ǂǳơ È ǾÉ ōǻÈƗƨÈ ǰÈ ȈÈÌ ǴǷȆ
É ÊƥÈƗ
Ê ǸÈ ÉƫǥÇ ȂÌ ǟÈ ǺÉ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ
ƪÈ ǼÌÊƥǂÈ ǓƢ È ǴǗÈ ~ÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơǺÉ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÉ ƦÌ ǟÈ ǱƢ
ō ƾÉ ƦÌ ǟÈ Ǫō È ǬÈ ǧÈ ƢȀÈ Êƫƾō ǟÊ ȆǧÊ
ǱƢÈ È ǹƢ È ǧƢȀÈ Êƫƾō ǟÊ ȆǧÊ ȆÈ ǿÊ ȁ
É ǸÈ ưÌ ǟÉ ƢȀÈ ÈƯǁō ȂÈ È ƩƢ È Ƿ È ǳơǢÊ ÈƦǏÌ ȋơ
È Ƕō ÉƯƢȀÈ ōƬÈƦÈǧƨÈ ōȈÊƦǴÌ ǰÌ Èْ‫أ‬
~ÆƨÈƫȂÉƬƦÌ Ƿ
È ƭÊ È ǂÈƫǹÌ ÈƗȃǁÈ ÈƗȐÈَ‫ ا‬ǧƢÈǻÈƗƢǷō ÈƗÊǂȈÌÈƥǄŎ ǳơǺÉ Ìƥơ
691- (1075) İ�bn Ebi Muleyke, İ�bnu’z-Zubeyr’e hanımını kesin talakla
boşayan, sonra ö� len kişinin karısının iddeti hakkında sormuş. Abdullah b.
ez-Zubeyr radıyallahu anhuma şö� yle demiş: “Abdurrahman b. Avf radıyallahu
anh, Tumâ� dir bt. El-Esbağ� el-Kelbiyye’yi kesin talakla boşamıştı. Sonra ö� ldü�
ve hanımı iddet bekliyordu. Osman radıyallahu anh onu kocasına varis kıldı.”
İ�bnu’z-Zubeyr dedi ki: “Bana gelince, kesin talakla boşanan kadının varis ola-

El-Müsned 757
cağ� ı gö� rü� şü� nde değ� ilim.”1883
È ǯÈ ȁ
ǹƢ È ǱƢÈ È ǫǥÇ ȂÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƨÈ ƸÌ Ç ȀÈ ǋ
È ǴǗÈ ǺÌ ǟÈ ƣƢ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ō ƾÈ ƦÌ ǟÈ ǹō ÈƗǥÇ ȂÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ
ǺÈ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƨÈ ǸÈ È ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ȁ
È ǴǇȆ È ǮÈ ÊǳǀÈ ÊƥǶÌ ȀÉ ǸÈ É ǴǟÌ ÈƗ
ƔÊ ƢǔÈ ǬÊ ÌǻơƾÈ ǠÌ ÈƥǾÉ ǼÌ ǷÊ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ǹƢ
É ǸÈ ưÌ ǟÉ ƢȀÈ ÈƯǁō ȂÈ
È ǧǒȇÊ È ƨÈ ōƬÈƦÌǳơǾÉ ÈƫÈƗǂÈ Ƿơ
Æ ǂǷÈ ȂÈ ǿÉ ȁ Ì ǪōÈ ǴǗÈ ǥÇ ȂÌ ǟÈ
ƢȀÈ Êƫƾō ǟÊ
692- (1075/1) Ebu Seleme b. Abdirrahman’dan: “Abdurrahman b. Avf
radıyallahu anh hanımını kendisi hasta iken kesin talakla boşadı. Osman ra-
dıyallahu anh, iddetinin bitmesinden sonra onu varis kıldı.”1884

758 İmam Şafiî
Menkıbeler
ǹō ÈƗ ǾÉ ǤÈ ǴÈÈƥǾÉ ōǻÈƗ ƣƢ Ê ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƤÇ ÌƟƿÊ ȆÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÇ ÌȇƾÈ ǧÉ ȆÊƥÈƗ ǺÉ ÌƥơȆÊǼÈƯƾō ƷÈ
Ç ȀÈ ǋ
ƢȀÈ ǼÌ ǷÊ ơȂǸō É ǴǠÈ ÈƫȁƢ È ǫǶō
È ǌً ÌȇǂÉÈ ǫơȂǷÉ ƾŏ ǫÈ ~ǱƢÈ
È ǿÈ ȂǷÉ ƾō ǬÈ Èƫȏَ‫ ا‬ȁƢ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǇÉ ǁÈ
ǮÇ ÌȇƾÈ ǧÉ ȆÊƥÈƗǺÉ ÌƥơǮŎ ǌÉ ÈȇƢǿÈ ȂǸÉ ÊǳƢǠÈ ÉƫȁÌ ÈƗnƢǿÈ ȂǸŏÉ ǴǠÈ Éƫȏَ‫ ا‬ȁÈ
693- (1016) İ�bn Şihab’dan: “Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle
buyurdu: “Kureyş’i öne geçiriniz, onun önüne geçmeyiniz. Ondan öğre-
niniz, ona öğretmeyiniz.”1885
ǾÉ ōǻÈƗ ǶÇ ȈǰÊ ƷȆ

È ÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥǶÊ ȈǰÊ Ʒ
È ǺÌ ǟÈ ƤÇ ÌƟƿÊ ȆÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÇ ÌȇƾÈ ǧÉ ȆÊƥÈƗ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ǇÉ ǁ È ǫǹÊ ȏȂ
È ǱƢÈ Ç ȀÈ ǋ
َ‫ ا‬ǬÉ ÈȇƣƢ Ê ǺÈ ÌƥơȁÊ È ǄȇÊǄǠÌÈ ǳơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÈ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ǞÈ ǸÊ ǇÈ
nǲō ƳÈ ȁÈ Ǆō ǟÈ Éَّ‫لله‬ơǾÉ ÈǻƢǿÈ ÈƗƢǌً ÌȇǂÉÈ ǫǹƢ
È ǿÈ ÈƗǺÌ Ƿ~
694- (1017) Ö� mer b. Abdilaziz ve İ�bn Şihab’dan: Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Kureyş’i alçaltanı Allah Azze ve Celle
alçaltır.”1886
ǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ Ê ǁƢƸÌ È ǳơǺÊ ǟÈ ƤÇ ÌƟƿÊ ȆÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÇ ÌȇƾÈ ǧÉ ȆÊƥÈƗ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Èَ‫ أ‬Ǌ
ƢȀÈ ÉƫǂÌ ÈƦƻÌ ȋ Æ ÌȇǂÉÈ ǫǂÈ ǘÈ ƦÌÈƫǹÌ ÈƗȏَ‫ ا‬ȂÈÌ ǳ~ǱƢÈ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÈ ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗǱƢÈÈ ǫǾÉ ōǻÈƗ
È Ǆō ǟÈ Êَّ‫لله‬ơƾÈ ǼÌ ǟÊ ƢȀÈ ÈǳȅǀÊ ōǳƢÊƥ
nǲō ƳÈ ȁ
1885 Sahih ligayrihi. Bkz.: el-Elbani, el-İ�rva (2/296)
1886 Hasen ligayrihi. Tirmizi (3905) el-Elbani,es-Sahiha (1178)
El-Müsned 759
695- (1018) el-Haris b. Abdirrahman’dan: Rasulullah sallallahu aleyhi

ve sellem şö� yle buyurdu: “Kureyş bö� bü� rlenmeyecek olsaydı ona Allah katın-
daki derecesini haber verirdim.”1887
ȆÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǮȇÊÊ ǂǋ È ǺÌ ǟÈ ƤÇ ÌƟƿÊ ȆÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǮÇ ÌȇƾÈ ǧÉ ȆÊƥÈƗ ǺÉ ÌƥơƢÈǼÈƯƾō ƷÈ
ǶÌ ÉƬÌǻÈƗ~Ǌ Ç ÌȇǂÈ ǬÉ ÊǳǱƢÈ
È ǫǶō È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǹō ÈƗÇǁƢǈÈ ÈȇǺÊ ÌƥƔÊ ƢǘÈ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ÇǂǸÊ Èǻ
È ǇÉ ǁ
ȄƸÌ È ǹÈ ȂÌ ƸÌ
È ǴÈƫƢǸÈ ǯ È ǴÈƬÈǧǾÉ ǼÌ ǟÈ ơȂÉǳƾÊ ǠÌ ÈƫǹÌ ÈƗȏَّ‫ا‬ÊƛǪŏ ƸÌ
È ǳơǞÈ Ƿ É ǷÊ
È ǶÌ ÉƬǼÌ ǯƢ Èْ‫ أ‬ǀȀÈ ÊƥǅƢ
È ǂǷÌ ȋơơÈ Ê ōǼǳơȄÈǳȁÌ ÈƗ
ǽÊ ƾÊ ÈȇȆǧÊ ƧÇ ƾÈ ȇÊǂƳȄÈ É ǌÊ ÉȇnƧÉ ƾÈ ȇÊǂƴÌ
È ǳÊƛŚ È ǳơǽÊ ǀÊ ǿÈ
696- (1019) Atâ� b. Yesar rahimehullah’tan: Rasulullah sallallahu aleyhi
ve sellem Kureyş’e şö� yle buyurdu: “Sizler hak ile beraber olduğunuz sü-
rece bu işe (yönetime) insanların en uygunusunuz. Haktan saparsanız
– elindeki hurma çubuğ� una işaret ederek: - şu hurma dalının kabuğunun
soyulduğu gibi bu işten de öyle ayrılmış olursunuz.”1888
ǺÊ ÌƥǲȈ È ǟÊ ƢǸÈ ǇÌ ÊƛǺÌ ǟÈ ǶÇ ȈÌÈưƻ È ǸÈ ưÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǶÇ ȈÈÌ ǴǇ
É ǺÊ ÌƥǹƢ É ǺÉ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗ ƨÈ ǟÈ ƢÈǧǁÊ ǽÊ ƾŏ ƳÈ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ȅÊ ŏ ǁƢǐÈ ÌǻȋơÈْ‫ أ‬ƨÈ ǟÈ ƢÈǧǁÊ ǺÊ ÌƥƾÊ ȈÌÈƦǟÉ
Éَّ‫لله‬ơ ǾÉ ōƦǯÈ ÈƗ ǂÈ ÊƯơȂÈ ǠÌÈ ǳơƢǿÈ ƢǤÈ ÈƥǺÌ ǷÈ ȁ
È ƨÇ ÈǻƢǷÈ ÈƗ ǲÉ ǿÌ ÈƗ Ƣǌً ÌȇǂÉÈ ǫ ǹō Êƛ ǅƢÉ ōǼǳơƢȀÈ ŎȇÈƗ~ȃƽÈ ƢÈǻ Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ
Ʃơ È ƭÈ Ȑَ‫ا‬ÈƯƢȀÈ ÉǳȂǬÉ ÈȇnǾÊ ÌȇǂÈ ƼÈ ǼÌ ǸÊ Êǳ
Ç ǂō Ƿ
697- (1020) Rifaa el-Ensari radıyallahu anh’den: Nebî� sallallahu aleyhi
ve sellem şö� yle seslendi: “Ey insanlar! Muhakkak ki Kureyş emanet ehli-
dir. Ona bu yolda engel olanı Allah yüz üstü süründürsün.” Bunu ü� ç defa
sö� yledi.”1889

ǺÊ ÌƥǶȈ É ǺÌ ǟÈ ƽÊ ƢȀÈ ÌǳơǺÊ ÌƥƾÊ ÌȇǃÈ ǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ
É ǇÉ ǁÈ ǱƢ
ǱȂ È ǬÈ ǧÈǶÌ ȀÉ ǼÌ ǷÊǱƢ È ǧǊ
È ÈǻǾÉ ōǻÈƘǰÈ Ç ÌȇǂÈ ǬÉ ÊƥǞÈ
È ǫȁ
È ǹƢ Ê ǸÈ ǠÌ ŎǼǳơǺÈ ÌƥƧÈ ƽÈ ƢÈƬÈǫǹō ÈƗȆǸÊ ȈÌōƬǳơƭÊ
ŏ
Ê ǁƢƸÌ
È ǳơ
1887 Sahih ligayrihi. Ahmed (4/101, 6/158)
1888 Zayıf. Beyhaki (8/144) mü� rseldir. Şureyk b. Abdillah’ta zayıflık vardır.
1889 Zayıf. Ahmed (4/340) İ�smail b. Ubeyd b. Rifaa makbuldü� r.
760 İmam Şafiî
ȏƢÅ ƳÊÈ ǁƢȀÈ ǼÌ ǷÊ ȃǂÈ ÈƫǮÈ È ǴǠÈÈ ǳǮÈ ōǻÊƜǧÈƢǌً ÌȇǂÉÈ ǫǶÌ ÉƬǌÌ Èƫȏ َ‫ ا‬ȐÅ ȀÌ Ƿ~
È Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ
ơÈƿÊƛǶÌ ȀÉ ǘÉ ÊƦǤÌ Èƫȁ
È ǶÊÌ ȀÊǳƢǠÌÈ ǧÈƗǞÈ ǷÈ ǮÈ
È ǴǠÌ ǧÊ ȁ
È ǶÊ Ì ȀÊǳƢǸÈ ǟÌ ÈƗǞÈ ǷÈ ǮÈÈ ǴǸÈ ǟÈ ǂÉ ǬÊ ƸÌ ÈƫǱƢ
Æ ƳÊÈ ǁǶÌ ȀÉ ǼÌ ǷÊ ȆÈ ÊƫƘÌÈȇȁÌ ÈƗ
nÊَّ‫لله‬ơƾÈ ǼÌ ǟÊ ƢȀÈ ÈǳȅǀÊ ōǳƢÊƥƢȀÈ ÉƫǂÌ ÈƦƻÌ ȋ
Èَ‫ أ‬ǊÆ ÌȇǂÉÈ ǫȄǤÈ ǘÌ ÈƫǹÌ ÈƗȏَ‫ ا‬ȂÈÌ ǳǶÌ ȀÉ ÈƬÌȇÈƗǁÈ
698- (1021) Muhammed b. İ�brahim b. el-Haris et-Teymî�’den: “Katade
b. Nu’man’ın Kureyş ile bir sıkıntısı vardı. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sel-
lem şö� yle buyurdu: “Yavaş ol, Kureyş’e sövme! Muhakkak ki sen belki de
onlardan bir kimse görürsün, onların amelleri yanında kendi amelini
ve onların fiilleri yanında kendi fiilini hakir görürsün. Ayrıca onları
gördüğünde gıpta ile bakarsın. Eğer Kureyş’in taşkınlık yapmayacağını
bilseydim onlara Allah katında olanı haber verirdim.”1890
Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǹō ÈƗǾÉ ǜÉ ǨÈ ƷÌ ÈƗȏَ‫ ا‬ƽÇ ƢÈǼǇÌ ÊƜÊƥƤÇ ÌƟƿÊ ȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ƾÇ ÊǳƢƻ
È ǇÉ ǁ È ǺÉ ÌƥǶÉ ǴÊ ǈÌ ǷƢ
Ê ǱƢÈ
ǁơÉ ǂÈ ǋ~ È ǫȁÈ ǾÉ ǜÉ ǨÈ ƷÌ ÈƗ ȏÊ َ‫ ا‬ǂȈÌ ƼÌÈ ǳơǺÈ ǷÊ ƢًƠȈÌ ǋ
È Ǌ Ç ÌȇǂÉÈ ǫ ȆǧÊ ǱƢÈ
È ǫ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
È ǴǇÈ ȁ
nǅƢÊ ōǼǳơÊǁơǂÈ ǋÊ ǁƢÉ ÈȈƻ
Ê Ǌ Ç ÌȇǂÉÈ ǫ
699- (1022) İ�bn Ebi Zi’b’in, ezberleyemediğ� im bir isnad ile rivayetin-
de Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem Kureyş hakkında şö� yle buyurdu:
“Kureyş’in şerlileri, diğer insanların şerlilerinden hayırlıdır.”1891
ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ǸÈ

È ǴǇȆÈ ÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ȁÇǂǸÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǺÌ ǟÈ ȅŎ ƽÊ ǁÌ ȁơÈ ǁÈ ƾō ǳơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ÇǂƠÌÊƥȄÈǴǟÈ ǝÊ É ǄÌǻÈƗƢÈǻÈƗƢǸÈ ÈǼȈÌÈƥ~ǱƢÈÈ ǫǶōÈ ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǇÉ ǁ È ǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ
ȆÆ ƷÌ ȁ È ƔÊ ƢÈȈÊƦÌǻȋơƢ È ǵÊ ȂÌ ōǼǳơȆǧÊ ȆÊǼǠÌ ÈȇǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
Èْ‫ أ‬ÈȇƙÌ ǁÉ ȁ È ȆŎ ǠÊ ǧÊ Ƣǌǳơ
ō ǱƢÈ È ǫnȆÈ ǬÊ ǈÌ ÈƬǇÌ ȋÈِ‫أ‬
ǺÊ ȈÌÈƥȂÉǻƿÈ ȁÌ ÈƗƢًƥȂÉǻƿÈ ǝÈ ǄÈ ÈǼÈǧƨÈ ǧÈ ƢƸÉ
È ǫȆÊƥÈƗǺÉ ÌƥơƔƢÈ ƴÈ È ǧ~Ƕō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƅơȄōǴǏ É ǇÉ ǁÈ ǱƢÈ Èǫ
ȆǧÊ ƪÈ Ì ǳƢƸÈ ÈƬǇơȄ
Ì ōƬƷ È ǝÈ ǄÈ ÈǼÈǧƣƢ Ê ǘō ƼÌ
È ǳơǺÉ ÌƥǂÉ ǸÈ ǟÉ ƔƢÈ Ƴ È Ƕō ÉƯǾÉ ÈǳǂÉ ǨÊ ǤÌ ÈȇÉَّ‫لله‬ơȁ
È ǦÆ ǠÌ Ǔ È ǾÊ ȈǧÊ ȁÈ
nǾÉ ōȇÊǂǧÈ ȅÊǂǨÌ ÈȇƢėȇÊǂǬÈ ƦÌ ǟÈ ǁÈ ÈƗǶÈ
Ì ǴǧÈ ǺÇ ǘÈ ǠÈ ÊƥǅƢ É ōǼǳơƣÈ ǂÈ ǔÈ È ǧƢًƥǂÌ ǣÈ ǽÊ ƾÊ Èȇ
1890 Zayıf. Ahmed (6/384) Mü� rseldir.

1891 Zayıf. Beyhaki, Marife (1/89)
El-Müsned 761

aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Bir kuyudan sulamak için su çekerken…”
(Şafii dedi ki: “Yani bu rü� yada olmuştur. Peygamberlerin rü� yaları bir vahiy-
dir. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu:) “İbn Ebi Kuhafe
(Ebu Bekr radıyallahu anh) gelerek bir veya iki kova su çekti. Çekişinde
bir zayıflık vardır. Allah onu bağışlayacaktır. Sonra Ömer b. el-Hattab
geldi, su çekti. Ancak elindeki kova büyük bir kaba dönüştü ve insan-
lar sulamak için hayvanlarını getirdiler. Onun yaptığı işi yapacak kadar
becerikli birini görmedim.”1892
ǺÊ ÌƥȆŏ ǴÊ ǟÈ ǺÈ ÌƥƾÈ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǾÉ ÉƦǈÊ ƷÌ ÈƗƨÊ ǬÈ ŏưǳơǺÊ ǟÈ ǞÇ ǧÊ Ƣǋ
È ǺÊ ÌƥȆŏ ǴÊ ǟÈ ǺÉ ÌƥƾÉ Ǹō ƸÈ ǷȆ
É Ǹŏ ǟÈ ȆÊǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǾÉ ÈǳǱƢ È ǧÊǹƢ
Ç ǷȆ È ÈǻÈƗƢÈǼȈÌÈƥǱƢÈ
È ǸÈ ưÌ ǟÉ ǞÈ ǷƢ È ǫǹƢ È ǸÈ ưÌ ǠÉ ÊǳȄًǳȂÌ ǷÈ ǺÌ ǟÈ ǽÉ ǂÈ ȈÌ ǣÈ ȁÌ ÈƗǺÊ ȈÌ ǈÈ ƸÌ
È Ǩō ǟÈ ǺÊ ÌƥǹƢ É ǳơ
ǉơÊ ǂÈ ǨÊ ÌǳơǲÉ ưÌ ǷÊ Ǒ Èْ‫ أ‬ǴǟÈ ȁ
Ê ǁÌ ȋơȄÈ È ǺÊ ÌȇǂÈ ǰÌ ÈƥǩȂ É ǈÉ ÈȇȐÅ ƳÉ ǁȃÈ ÈƗǁÌ È ƿÊƛǦÇ ÊƟƢǏ È ǵÇ ȂÌ ÈȇȆǧÊ ƨÊ ÈȈÊǳƢǠÌÈ ǳƢÊƥ
ƢÈǻƽÈ Ƕō ÉƯ nƵȁ É ǂÉ ÈȇǶō ÉƯ ƽÈ ǂÊ ƦÌÉȇȄōƬƷ È ƨÊ ÈǼȇƾÊ ǸÌÈ ǳƢÊƥ ǵƢÈ
È ǫ ȂÈÌ ǳ ơÈǀǿÈ ȄÈǴǟÈ ƢǷ~ È ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǂŏ ƸÌÈ ǳơǺÈ ǷÊ
ǩȂÉ ǈÉ ÈȇǾÊ ÊƟơƽÈ ǂÊ ÊƥƢǸً Ǹō ǠÈ ǷÉ ȐÅ ƳÉ ǁȃ
È ǁÈ ÈƗ~ƪÌ É ǴǬÉ ǧÈƩÉ ǂÌ ǜÈ ÈǼÈǧnơÈǀǿÈ ǺÌ ǷÈ ǂÌ ǜÉ Ìǻơ~ǱƢ È ǬÈ ǧÈǲÉ ƳÉ ǂǳơ
ō
ƪÌ É ǴǬÉ ǧÈ ƣƢÊ ǘō ƼÌ È ǳơǺÉ ÌƥǂÉ ǸÈ ǟÉ ơÈƿÊƜǧÈ ƩÉ ǂÌ ǜÈ ÈǼÈǧnǂÌ ǜÉ Ìǻơ~ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǲÉ ƳÉ ǂǳơƢō ÈǻƽÈ Ƕō ÉƯnǺÊ ÌȇǂÈ ǰÌ Êƥ
ō ƶÉ ǨÌ ÈǻǽÉ ơÈƿÈƘǧÈ ƣƢ
ƽÈ ƢǠÈÈ ǧǵÊ ȂǸÉ ǈǳơ Ê ÈƦÌǳơǺÈ ǷÊ ǾÉ ǇÈ ÌƗǁ
È ƱÈ ǂÈ ƻÌ ÈƘǧÈ ǹƢ È ÊǼǷÊ ƚÌ ǸÌÉ ǳơŚ
É ǸÈ ưÌ ǟÉ ǵƢÈ ǬÈ ǧÈ ś É ǷÊ ÈƗơÈǀǿÈ
ǲÊ ÊƥÊƛ ǺÌ ǷÊ ǹơ
Ê ǂÈ ǰÌ Êƥ~ǱƢ È ǬÈ ǧÈ nƨÈ ǟÈ Ƣǈǳơ ō ǽÊ ǀÊ ǿÈ ǮÈ ƳÈ ǂÈ ƻÌ ÈƗ ƢǷ~ È ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǽÉ ơÈƿƢƷȄ
È ōƬƷ È ǾÉ ǇÈ ÌƗǁÈ
ƪȈÉ ǌÊ ƻÈ ȁȄ È ǸÈ ƸÌ Ê ǳƢÊƥ ƢǸÈ ȀÉ ǬÈ ƸÌ
Ê ǳÉƗ ǹÌ ÈƗ ƩÉ ƽÌ ǁÈ ÈƘǧÈ ƨÊ ǫÈ ƾÈ ǐǳơ
ō ǲÊ ÊƥÊƜÈƥȆÈ ǔÊ Ƿ É ƾÈ È ǨÈ Ǵō ƼÈ Èƫ ƨÊ ǫÈ ƾÈ ǐǳơ
Ì ǫȁƢ ō
ƔÊ ƢǸÌÈ ǳơȄÈǳÊƛ ÈśÊǼǷÊ ƚÌ ǸÌÉ ǳơÈŚǷÊ ÈƗ ƢÈȇǶÉō ǴǿÈ ~ǹƢ É ǸÈ ưÌ ǟÉ ǱƢ È ǬÈ ǧÈ nƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÊǼÈǳÈƘǈÌ ÈȈÈǧ ƢǠȈÈ ǔÊ ÈȇǹÌ ÈƗ
ǱƢÈ ǬÈ ǧÈnǮȈ È ǨÊ ǰÌ ÈȇǺÌ ǷƢ
È ÈǻƾÈ ǼÌ ǟÊ ~ƪÌ É ǴǬÉ ǧÈnǮŏ È ǴǛÊ ȄÈǳÊƛƾÌ ǟÉ ~ǱƢ È ǬÈ ǧÈnǮȈ È ǨÊ ǰÌ Èǻȁ
È ǲŏ ǜǳơ ŏ ȁÈ
ÊśǷÊ ȋơÈْ‫ أ‬ȅÊ ŏ ȂǬÈ ÌǳơȄÈǳÊƛǂÈ ǜÉ ǼÌÈȇǹÌ ÈƗƤō ƷÈ ÈƗǺÌ Ƿ~È ǹƢ É ǸÈ ưÌ ǟÉ ǱƢÈ ǬÈ ǧÈ ȄǔÈ ǷÈ ȁn È Ǯŏ È ǴǛÊ ȄÈǳÊƛƾÌ ǟÉ ~
ǾÉ ǈÈ ǨÌ ÈǻȄǬÈ ÌǳÈƘǧÈ ƢÈǼȈÈÌ ǳÊƛƽÈ ƢǠÈÈ ǧnơÈǀǿÈ ȄÈǳÊƛǂÌ ǜÉ ǼÌÈȈÌǴǧÈ
701- (1323) Osman b. Affan radıyallahu anh’ın azatlı kö� lesinden: “Os-
man radıyallahu anh ile beraber bir yaz gü� nü� Aliye’de olan bahçesinde idik.

762 İmam Şafiî
Bir adamın iki deve gö� tü� rdü� ğ� ü� nü� gö� rdü� . Yerin ü� stü� sıcak (ateşten) bir dö� -
şek gibiydi. Dedi ki: “Şu adam Medine’de serinleyinceye kadar kalsa da sonra
gitse ne olur” sonra adam yaklaşınca dedi ki: “Bak” bende baktım, o Ö� mer
b. el-Hattab radıyallahu anh imiş. Ben: “Bu mü� minlerin emiridir” dedim. Os-
man radıyallahu anh kalktı ve başını kapıdan çıkardı. Sıcak rü� zgardan rahat-
sız oldu ve başını çevirdi. Dedi ki: “Seni bu saatte çıkaran şey nedir?” O da:
“Sadaka olan iki deve geri kalmıştı. Onları koruluğ� a katmak istedim. Kaybo-
lup da Allah’ın bana hesabını sormasından korktum” dedi. Osman radıyalla-
hu anh: “Gel ey mü� minlerin emiri, sana yetecek su ve gö� lge var” dedi. Ö� mer
radıyallahu anh: “Sen gö� lgene dö� n” dedi. O da: “Yanımızda sana da yetecek
şey var” dedi. Ö� mer radıyallahu anh: “Sen gö� lgene dö� n” dedi ve devam etti.
Osman radıyallahu anh dedi ki: “Kim kuvvetli ve gü� venilir bir kimse gö� rmek
istiyorsa ona baksın.” Sonra yanımıza dö� ndü� ve kendisini içeri attı.”1893
ȆÈ ǓÊ ǁ È Êَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊǂÊƥƢƳ

È ǺÌ ǟÈ ÊǁƾÊ ǰÈ ǼÌ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ǺÊ ÌȇǂÈ ƸÌ ÈƦÌǳơǱƢ È ÊǻƔƢÈ Ƴ
É ǷȆ È ȂÈÌ ǳ~Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁ
È ǱƢÈ È ǫǱƢÈ È ǫƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ
È ǧǾÊ ÊƫƘÌÈȇǶÈÌ ǳȁ
ƔƢÈ ƴÈ È Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
É ǇÉ ǁÈ ȆŏÈ ǧȂÉ ÉƬÈǧnơÈǀǰÈ ǿÈ ȁơÈ
È ǀǰÈ ǿÈ ǮÈ ÉƬȈÌ ǘÈ ǟÌ ÈƗ
Ȇŏ ǠÊ ǧÊ Ƣǌǳơ
ō ǂÉ ȈÌ ǣÈ ȆÊǼÈƯƾō Ʒ È Ʈȇ Ê ƾÊ ƸÌ È ǳơƨÈ ōȈǬÊ ÈƥǞȈ
É Êƥǂǳơ
ō ǱƢÈ È ǫ ǽÉ ƔƢÈ ƳÈ śÈ ƷȆ Ê ÊǻƢǘÈ ǟÌ ÈƘǧÈ ÇǂǰÌ ÈƥƢÈƥÈƗ
ȆÊǻƔƢÈ Ƴ
È ȂÈÌ ǳǱƢÈÈ ǫǾÊ ÊǳȂÈÌ ǫǺÌ ǷÊ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ
lallahu aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Şayet Bahreyn malı bana gelirse sana
şunu ve şunu vereceğ� im.” Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem Bahreyn malı
gelmeden vefat etti. Ebu Bekr radıyallahu anh o mal geldiğ� inde bana ondan
verdi.”1894
ǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ È ǳơǺÊ ǟÈ ÇǁƢÈǼȇƽÊ ǺÊ ÌƥȁÊǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ
É ǺÊ ÌƥǺÊ ǈÈ ƸÌ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
É ǇÉ ǁƢ É ǬÉ ÈȇǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁƢ
È ÈǼÈưǠÈ ÈƥǱȂ È ėȈǴÊ ǟÈ ƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ È ǱƢÈ È ÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ȈÌÈƦǟÉ
È ǫ ǞÇ ǧÊ ơǁȆ
ƨÈ ǓÈ ȁÌ ǁơȂ È ǬÉ ǴÊ ǘÈ Ìǻơ~ǱƢ
È ÉƫƘÌÈƫ ȄōƬƷơȂ È ǬÈ ǧÈ ƽÈ ơƾÈ ǬÌ ǸÊ Ìǳơȁ È ÈǻÈƗ Ƕō
È ǂÈ ȈÌÈƥǄŎ ǳơȁƢ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏÈ
È ǴǇÈ ȁ
1893 Zayıf. Osman radıyallahu anh’ın azatlısı meçhuldü� r.
1894 Sahih. Şafii, Sunen (12918, 12919) Buhari (3164)
El-Müsned 763
ƨÇ ÈǼȈǠÊ ǜÈ ÊƥǺÉ ƸÌ ÈǻơÈƿÊƜǧÈ ƢÈǼÉǴȈÌ ƻƢ

È ÈǼÊƥȃƽÈ ƢǠÈ ÈƫƢÈǼƳÌ ǂÈ ƼÈ È ǧnƣƢÆ ÈƬǯƢÊ ȀÈ ǠÈ Ƿ È ƨً ÈǼȈǠÊ ǛÈ ƢȀÈ Êƥǹō ÊƜǧÈ ƹƢ
Ç ƻÈ
ȁÌ ÈƗ ƣƢ È ÈƬǰÌÊ ǳơǺō ƳÊ Ê ǂƼÌ ÉƬÈǳ ƢȀÈ Èǳ ƢÈǼÌǴǬÉ ǧÈ ƣƢ
Æ ÈƬǯȆ Ê ǠÊ ǷƢ È Ƿ
È ƪÈ Ì ǳƢǬÈ ǧÈ ƣƢ È ÈƬǰÌ Ê ǳơȆƳÊ Ê ǂƻÌ ÈƗ ƢÈǼÌǴǬÉ ǧÈ
Ƕō
È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǇÉ ǁ È ǾÊ ÊƥƢÈǼȈÌÈƫÈƘǧÈ ƢȀÈ ǏƢ
Ê ǬÈ ǟÊ ǺÌ ǷÊ ǾÉ ƬÌ ƳÈ ǂÈ ƻÌ ÈƘǧÈ ƣƢ
È ÈȈŏưǳơǺō ÈȈǬÊ ǴÌ ÉǼÈǳ
ǂÉ ÊƦƼÌ ÉȇƨÈ ǰō ǸÈ Êƥ ǺÌ Ǹō ǷÊ ś
È ǯÊ Ê ǂǌÌ ǸÌÉ ǳơǺÈ ǷÊ ǅƢ Ç Èǻ ȄÈǳÊƛ ƨÈ ǠÈ ÈƬÌǴÈƥȆÊƥÈƗ ǺÊ ÌƥƤÊ ǗÊ ƢƷ È ǺÌ ǷÊ ǾÊ ȈǧÊ ơÈƿÊƜǧÈ
È ǫnƤÉ ǗÊ ƢƷƢ É
ǲÌ ƴÈ ǠÌ Èƫȏَ‫ ا‬ǱƢÈ È ÈȇơÈǀǿÈ ƢǷ~È ǱƢ È ǬÈ ǧÈǶō È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƅơȄōǴǏ È Ȇŏ ÊƦōǼǳơÊǂǷÌ ÈƗǒ Ê ǠÌ ÈƦÊƥ
ǺÈ ǷÊ ǮÈ ǠÈ ǷÈ ǺÌ ǷÈ ǹƢ È ȀÈ ǈÊ ǨÉ ÌǻÈƗǺÌ ǷÊ ǺÌ ǯÉ ÈƗǶÈÌ ǳȁ
È ǯÈ ȁƢ ÈǊ Ç ÌȇǂÉÈ ǫȆǧÊƢǬً ǐÌ È ǴǷÉ ًƗǂÈ Ƿơ
Ì ƪÉ ǼÌ ǯȆÉ ŏǻÊƛȆÈ ō ǴǟÈ
ƪÉ ƦÌÈƦƷÌ ÈƘǧÈÆƨÈƥơǂÈÈ ǫƨÈ ǰō ǸÈ ÊƥȆÊǳǺÌ ǰÉ ÈȇǶÈÌ ǳȁ È ǶÊ Ì ȀÊƫƢÈƥơǂÈÈ ǫƢȀÈ ÊƥǹȂÈ ǸÉ ƸÌ ÈȇƩƢ Æ ÈƥơǂÈÈ ǫǶÌ ȀÉ ÈǳǺȇÊ Ê ȀÈ ǸÌÉ ǳơ
È ǂƳƢ
ÊǂǨÌ ǰÌ É ǳƢÊƥƢǓÊ È ÊǼȇƽÊ ȆǧÊƢǰė ǋ
ً ǁȏَ‫ ا‬ȁȆ È ǾÉ ÉƬÌǴǠÈÈ ǧƢǷÈ Êَّ‫لله‬ơȁơ
È ƾً ÈȇǶÌ ǿÉ ƾÈ ǼÌ ǟÊ ÈǀƼÊ ōƫÈƗǹÌ ÈƗǮÈ ÊǳƿÈ ȆÊǼÈƫƢÈǧÌƿÊƛ
È ǬÈ ǧÈ nǩÈ ƾÈ Ǐ
ǱƢ È ƾÈ Ì ǫ ǾÉ ōǻÊƛ~Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ É ǇÉ ǁ È ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǵÊ Ȑَ‫ ا‬ǇÊْ‫إ‬
Ì ȍơƾÈ ǠÌ Èƥ
ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È ȆŎ ÊƦōǼǳơǱƢ È ǬÈ ǧÈ ǪÊ ǧÊ ƢÈǼǸÌÉ ǳơơÈǀǿÈ ǪÈ ÉǼǟÉ ƣÊ Ì ǂǓÌ ÈƗȆÊǼǟÌ ƽÈ Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǇÉ ǁƢ È ÈȇǂÉ ǸÈ ǟÉ
ǱƢ È ǬÈ ǧÈ ÇǁƾÌ ÈƥǲÊ ǿÌ ÈƗ ȄÈǴǟÈ ǞÈ È ǴǗō ơÈَّ‫لله‬ơ ǲō ǠÈÈ ǳ ǮȇÊÈ ǁƾÌ ÉȇƢǷÈ ȁơ È ǁً ƾÌ ÈƥƾÈ ȀÊ ǋ È ƾÈÌ ǫ ǾÉ ōǻÊƛ ùǶōÈ ǴǇÈ ȁÈ
ơȁÉǀƼÊ ōƬÈƫ ȏơȂ َ‫ ا‬ÉǼǷƕ È Ǻȇ È ǀÊ ōǳơƢȀÈ ŎȇÈƗ ƢÈȇ`ƪÈ Ì ǳǄÈ Èǻȁù
È ǶÌ ǰÈ Ê ǷơȂÉ
É ǳ ƩÉ ǂÌ ǨÈ ǣÈ ƾÌ ǬÈ ǧÈ ǶÌ ÉƬƠÌ ǋƢ È ǴǸÈ ǟÌ ơ
>ÎƨǼƸƬǸŭơ@^ƧÊ ƽō ȂÈ ǸÌÈ ǳƢÊƥǶÊ È ǬÉ ǴÌ ÉƫƔƢÈ ÈȈÊǳȁÌ ÈƗǶÌ ǯÉ ȁō ƾÉ ǟÈ ȁȅ
Ì ȀȈÈÌ ǳÊƛǹȂ È ȁŏ ƾÉ ǟÈ
703- (1124) Ali b. ebî� Tâ� lib radıyallahu anh’den: Rasû� lullah sallallahu
aleyhi ve sellem, ben, Zubeyr ve Mıkdad’ı gö� ndererek dedi ki: “Gidin “Hah”
bahçesine vardığınız da orada bir kadın bulacaksınız üzerindeki mek-
tubu alıp bana getirin” buyurdu. Biz de çıktık, atlarımız bizimle koşturuyor-
du. Nihayet o bahçeye geldik ve birdenbire yolcu kadınla karşılaştık bunun
ü� zerine: “Mektubu çıkar” dedik. “Bende mektup falan yok” dedi. Biz de: “Ya
mektubu çıkaracaksın veya ü� zerinden elbiseleri çıkaracaksın” dedik. Bunun
ü� zerine mektubu saç ö� rgü� lerinin arasından çıkardı. Mektubu, Rasulullah
sallallahu aleyhi ve sellem’e getirdik. Bir de gö� rdü� k ki mektup Hâ� tıb b. Ebi
Beltea’dan Mekke’deki bazı mü� şrik kişilere gö� nderilmiş. Hâ� tıb mü� şriklere
Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem’in bazı işlerini bildiriyor. Rasû� lullah sallal-
lahu aleyhi ve sellem: “Ey Hâtıb! Bu nedir?” diye sordu. Hâ� tib: “Ey Allah’ın
Rasû� lü� ! Hakkımda hü� kü� m vermek için acele etme ben Kureyş’e sığ� ıntı ola-
rak gelip yerleşen biriyim. Gerçek Kureyş’li değ� ilim. Sizin beraberinizdeki
olan muhâ� cirlerin ise mallarını ve ailelerini koruyacak hısımları var. Ben bu
764 İmam Şafiî
Kureyş’in nesebinden olmadığ� ım için onlara bir iyilikte bulunmak istedim

ki bu yü� zden benim yakınlarımı korusunlar. Bu işi kafir olduğ� um için veya
dinimden dö� ndü� ğ� ü� m için veya kü� fre razı olduğ� umdan dolayı yapmış değ� i-
lim.” Bunun ü� zerine, Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem: “Doğru söyledi” bu-
yurdu. Ö� mer b. el-Hattâ� b radıyallahu anh ise: “Ey Allah’ın Rasû� lü� ! Beni bırak
da şu mü� nafığ� ın başını uçurayım” dedi. Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem şö� yle
buyurdu: “O, Bedir gazasına katılmıştır, ne biliyorsun? Belki de; Allah,
Bedir’e katılanlara bakmış ve onlara: “Dilediğinizi yapın, Ben sizi af-
fetmişimdir,” buyurmuştur.” Bunun ü� zerine şu ayet nazil oldu: “Ey iman
edenler! Benim de düşmanım, sizin de düşmanınız olan kimseleri dost
edinmeyin.” (Mumtehine 1)1895
Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƧÈ ȁÈ ǂÌ ǟÉ ǺÊ ÌƥǵÊ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ÈśÊǼǇ Ê ǞÊ ƦÌ Ǉ
È ƪÉ ǼÌÊƥƢÈǻÈƗȁ È Ƕō
È ǴǇÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ÊǼƳÈ ȁō ǄÈ Èƫ~ƪÈ
É ǇÉ ǁȆ Ì ǳƢÈǫƢȀÈ ōǻÈƗƢȀÈ ǼÌ ǟÈ
nś È ÊǼǇ Ê ǞÊ ǈÌ ÊƫƪÉ ǼÌÊƥƢÈǻÈƗȁȆ
È ÊƥȄÈǼÈƥȁÈ
sellem benimle ben yedi yaşında iken evlendi, ben dokuz yaşında iken zifafa
girdi.”1896
É ǱƢÈ
ƢōǼǯ È ǫƢǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ È Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊǂÊƥƢƳ
È ǺÌ ǟÈ ȁÇǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ǵÈ ȂÌ ÈȈÌǳơǶÉ ÉƬÌǻÈƗ~Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È ȆŎ ÊƦōǼǳơƢÈǼÈǳ ǱƢÈ
È ǫȁÈ ƨÇ ÈƟƢǸÊ ǠÈ ÈƥǁÌ ÈƗȁƢ
È Ǩً ÌǳÈƗ ƨÊ ÈȈÊƦÌȇƾÈ ƸÌ
É ǳơǵÈ ȂÌ Èȇ
ƧÊ ǂÈ ƴÈ ǌǳơ
ō ǞÈ ǓÊ ȂÌ Ƿ Èَ‫ أ‬ǂÉ ǐÊ ÌƥÉƗƪÉ ǼÌ ǯ
È ǶÌ ǰÉ ÉƬÌȇǁÈ ȋ É ȂÈÌ ǳǂÆ ÊƥƢƳ
È ǱƢÈÈ ǫnǑ Ê ǁÌ ȋơ Èْ‫ أ‬ǲÊ ǿÌ ÈƗǂÉ ȈÌ ƻÈ
705- (828) Cabir b. Abdillah radıyallahu anhuma’dan: “Biz Hudeybiye’de
bin dö� rt yü� z kişi idik. Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem bize şö� yle buyurdu:
“Sizler bugün yeryüzündekilerin en hayırlılarısınız.” Cabir radıyallahu
anh dedi ki: “Şayet gö� rebilseydim elbette size ağ� acın yerini gö� sterirdim.”1897
1895 Sahih. Şafii, Sunen (18447) Buhari (4274, 4890) Muslim (2494) Ebu Davud
(3650) Tirmizi (3305) Ahmed (1/79) Humeydi (49) Ebu Ya’la (394)
1896 Sahih.
El-Müsned 765
ǦÈ È ǫȁ È ǫǩÊ ǁÈ ǃÌ ȋơ

È ǱƢÈ Èْ‫ أ‬ǶÊ ǇƢÊ ǬÈ ÌǳơǺÊ ÌƥǺÊ ǈÈ ƸÌ
È ǳơǺÊ ǟÈ ǅƢ É Ǹŏ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ê ōƦǠÌÈ ǳơǺÉ ÌƥƾÉ Ǹō ƸÈ ǷȆ
ǁƢÈ ǋÈ ÈƗȁn
È ǵÆ ƢǋƢ
È ÈǼǿÉ ƢǿÈ ƢǷ~ È ǱƢ È ÉƦÈƫ ƨÊ ōȈÊǼÈƯ ȄÈǴǟÈ Ƕō
È ǬÈ ǧÈ ǭȂ È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È Êَّ‫لله‬ơǱȂ É ǇÉ ǁÈ
ƨÊ ÈǼȇƾÊ ǸÌÈ ǳơƨÊ ȀÈ ƳȄÈ
Ê ǳÊƛǽÊ ƾÊ ÈȈÊƥǁƢÈ ǋÈ ÈƗȁn
È ǺÆ ǸÈ ÈȇƢÈǼǿÉ ƢǿÈ ƢǷÈ ȁ~ È ǵÊ Ƣǌǳơ ō ƨÊ ȀÈ ƳȄÈ
Ê ǳÊƛǽÊ ƾÊ ÈȈÊƥ
706- (1024) el-Hasen b. el-Kasım el-Ezrak’dan: “Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem Tebuk’te bir tepe ü� zerinde durarak Şam tarafına işaret etti
ve: “Şurası Şam’dır” buyurdu. Sonra Medine tarafına işaret ederek: “Burası
da Yemen’dir” buyurdu.1898
ǲÉ ǿÌ ÈƗǶÌ ǯƢ
É ÈƫÈƗǱƢÈ Èْ‫ أ‬ǺÊ ǟÈ ƽÊ ƢÈǻǄŏ ǳơȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǹƢ
È ǫƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƱÊ ǂÈ ǟÌ ȋơ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ùÆƨÈȈÊǻƢǸÈ ÈȇƨÉ ǸÈ ǰÌ ƸÌ
Ê ǳơȁ
È ǹÆ ƢǸÈ ÈȇǹƢ É ÈŻÊْ‫إ‬ȍơƧً ƾÈ ÊƠǧÌ ÈƗǩŎ ǁÈ ÈƗȁƢ
È ًƥȂÉǴǫÉ ǺÉ ÈȈÌǳÈƗǶÌ ǿÉ ǺÊ ǸÈ ÈȈÌǳơ
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Size kalpleri yumuşak, gönülleri ince
Yemen’liler geldi. İman Yemen’lidir. Hikmet de Yemen’lidir.”1899
ǺÌ ǟÈ ƨÈ ǸÈ È ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ȁȁÇ

È ǴǇȆ È ǂǸÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ
ƧÉ ǂÈ ƴÊ È ǫǶō
Ì ȀÌǳơȏَ‫ ا‬ȂÈÌ ǳ~ǱƢÈ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗ
ȅÈ ƽÊ ơȁ
È ƪÉ ǰÈ Ì ǴǈÈ Ê ȁÌ ÈƗ ƢًȇƽÊ ơȁơȂ
È ǳ ƢًƦǠÌ ǋ È ǰÈ É ǴǇ È ōǼǳơǹō ÈƗ ȂÈÌ ǳȁÊ
È ǅƢ È ǁƢǐÈ Ìǻȋơ Èْ‫ أ‬ǺÈ ǷÊ ًƗǂÈ ǷơÌ ƪÉ ǼÌ ǰÈ Éǳ
Ê ȁÌ ÈƗÊǁƢǐÈ Ìǻȋơ
nǶÌ ȀÉ ÈƦǠÌ ǋ Èْ‫أ‬
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “Hicret olmasaydı elbette ben Ensar’dan
bir kimse olurdum. Şayet insanlar bir vadi yolunu tutsalar veya bir yola
gidecek olsalar elbette ben Ensar’ın vadisine gider veya onların yolunu
tutardım.”1900
1898 Zayıf. İ�snadı kopuktur.

766 İmam Şafiî
ǲÇ ƳÉ ǁ
È ǺÌ ǟÈ ǲȈ Ê ǈÊ ǤÈ ÌǳơǺÉ ÌƥơȆÊǼÈƯƾō Ʒ
È ȆŎ ÊǻƢƳÈ ǂÌ ƴÌ É ǳơƾÇ Ǹō ƸÈ Ƿ É ǺÉ ÌƥÊŉǂÊ ǰÌÈ ǳơƾÉ ƦÌ ǟÈ ƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
È ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÈ ǮÇ ÊǳƢǷÈ ǺÊ Ìƥǆ
ƱÈ ǂÈ ƻ È ǴǇÈ ȁÈ ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ƅơȄōǴǏ
È Ƕō Ê ÈǻÈƗǺÌ ǟÈ ǽÉ ƢǸō ǇÈ
ȅǀÊ ōǳơơȂÉ ǔÈ
È ǫƾÈ Èْ‫ أ‬ǹō Êƛ~ǱƢÈ
Ì ǫǁƢÈ ǐÈ Ìǻȋơ È ǫǶō ÉƯǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ȄÈǼÌƯÈƗȁ È Èَّ‫لله‬ơƾÈ ǸÊ ƸÈ
È ǧƤÈ ǘÈ ƼÈ È ǧǾÊ ǓÊ ǂÈ ǷȆÈ ǧÊ
Ì ȀÊƠȈǈÊ Ƿ
nǶÊ É ǺÌ ǟÈ ơȁǃÉ ȁƢ
È ƴÈ Èƫȁ
È ǶÊÌ ȀÊǼǈÊ ƸÌ Ƿ
É ǺÌ ǷÊ ơȂÉǴÈƦÌǫƢÈǧǶÌ ǰÉ ȈÈÌ ǴǟÈ ȅǀÊ ōǳơȆÈ ǬÊ Èƥȁ
È ǶÊÌ ȀȈÈÌ ǴǟÈ
709- (1027) Enes b. Malik radıyallahu anh’den: Rasulullah sallallahu
aleyhi ve sellem hastalığ� ında evinden çıktı ve hutbe vererek Allah’a hamdu
senada bulundu. Sonra şö� yle buyurdu: “Muhakkak ki Ensar, üzerlerine
düşeni yapmışlardır. Artık sizin üzerinize düşeni de sizin yapmanız ge-
rekir. Onların iyiliklerini kabul edin, kötülüklerini görmezden gelin.”1901
Ƕō ȀÉ Ǵō ǳơ~ǱƢÈÈ ǫ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ

È ǴǇÈ ȁ È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō Êƛ ǾÊ ÊưȇƾÊ ƷȆ È ǧÊ ȆŎ ÊǻƢƳÈ ǂÌ ƴÌ È ǫȁÈ
É ǳơǱƢÈ
ǹō Êƛ ǾÊ ÊưȇƾÊ ƷȆ
È ǧÊ ǱƢÈ È ǫȁnÊ
È ǁƢǐÈ Ìǻȋơ Èْ‫ أ‬ƔÊ ƢÈǼÌƥÈƗ ƔÊ ƢÈǼÌƥȋÈِ‫ أ‬ȁÊ
È ǁƢǐÈ Ìǻȋơ Èْ‫ أ‬ƔÊ ƢÈǼÌƥȋÈِ‫ أ‬ȁÊ
È ǁƢǐÈ ÌǻȌ Èْ‫ أ‬Êǳ ǂÌ ǨÊ ǣÌ ơ
ÊǁƢǐÈ Ìǻȋơ Èْ‫ أ‬ǺÈ ǷÊ ǹƢ
É ÈȈƦÌ ǐǳơ
ŏ ȁÈ ƔƢÉ ǈÈ ŏǼǳơǾÊ ȈÈÌ ǳÊƛǊÊ
Ŏ ȀÈȇƱÈ ǂÈ ƻ È ś È ƷÊ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
ƨÈ ÈǳƢǬÈ ǸÌÈ ǳơǽÊ ǀÊ ǿÈ ǱƢ
È ǬÈ ǧÈ ƤÈ ǘÈ ƻ È Ƕō ÉƯǶÌ ȀÉ ÈǳǩÈ ǂÈō ǧ
710- (1027) el-Curcanî�’nin rivayetinde Rasulullah sallallahu aleyhi ve
sellem şö� yle buyurmuştur: “Allah’ım! Ensar’ı, Ensar’ın çocuklarını ve
Ensar’ın çocuklarının çocuklarını bağışla.” Ayrıca şö� yle dedi: “Nebî� sallal-
lahu aleyhi ve sellem Ensar arasına çıktığ� ında kendisini Ensar’ın kadınları ve
çocukları karşıladılar ve onlara gö� nlü� yumuşadı. Sonra hutbe okudu.” Sonra
geçen sö� zleri nakletti.1902
È ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƱÊ ǂÈ ǟÌ ȋơÈْ‫ أ‬ǺÊ ǟÈ ƽÊ ƢÈǻǄŏ ǳơȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
ƢÈȇǱƢ È ǬÈ ǧÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È Êَّ‫لله‬ơǱȂ È ǳÊƛ ȆŎ ǇÊ ȁÌ ƾō ǳơȁÇǂǸÌ ǟÈ ǺÉ ÌƥǲÉ ȈÌ ǨÈ ǘŎ ǳơƔƢÈ ƳÈ
Ê ǇÉ ǁȄÈ
ȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơǱȂÉ ǇÉ ǁÈ ǲÈ ÈƦǬÌ ÈƬǇƢÈÌ ǧƢȀÈ ȈÈÌ ǴǟÈ Èَّ‫لله‬ơǝÉ ƽÌ ƢÈǧƪÌ ÈƥÈƗȁ
È ƪÌ ǐÈ ǟÈ ƾÈ Ì ǫƢǇً ȁÌ ƽÈ ǹō ÊƛÊَّ‫لله‬ơǱȂ È ǇÉ ǁÈ
ƾÊ ǿÌ ơǶō ȀÉ Ǵō ǳơ~ǱƢ È ǬÈ ǧÈǅÆ ȁÌ ƽÈ ƪÌ ǰÈ È ǴǿÈ ǅƢ É ōǼǳơǱƢ È ǬÈ ǧÈǾÊ ÌȇƾÈ ÈȇǞÈ È ƨÈ ǴÈ ƦÌ ǬÊ ÌǳơǶō
È ǧǁÈ ȁ È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
È ǴǇÈ ȁ
1901 Sahih ligayrihi. Bkz.: el-Elbani, es-Sahiha (906)
El-Müsned 767
Ì ȀÊƥƩÊ ÌƗȁƢ
nǶÊ È Ǉً ȁÌ ƽÈ
711- (1025) Ebu Hureyre radıyallahu anh’den: “Tufeyl b. Amr ed-Devsî�
Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem’e geldi ve şö� yle dedi: “Ey Allah’ın Ra-
sulü� ! Devs kabilesi isyan edip yü� z çevirdi. Onlara beddua et.” Rasulullah
sallallahu aleyhi ve sellem kıbleye dö� ndü� , ellerini kaldırdı. İ�nsanlar: “Devs
helak oldu” dediler. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem ise şö� yle dua etti:
“Allah’ım! Devs’i hidayet et ve onları getir.”1903

Ziyadeler
(Bu kısımda, es-Sindî�’nin tertibinde yer almayan, fakat İ�mam Şafii’nin

Musned’inde bulunan ziyade rivayetler bulunmaktadır. Bunları İ�mam
Şafii’nin matbu Mü� sned nü� shalarından ekledim.)
ȄōǴǏ È ǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǇÉ ǁ È ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
È ǺÌ ǟÈ ǵÇ ǃÊ ƢƷȆ
È ǲÇ ȀÌ Ǉ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
Ê ǂÌ ǬÉ ÌǳơǺÈ ǷÊ ƧÇ ǁȂ
ǹƕ È ǈÉ ÊƥƧً ÈƗǂÈ Ƿơ
Ì ƱÈ ȁō ǃÈ Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ Éƅơ
È ǴǇÈ ȁ
712- (403) Sehl radıyallahu anh’den: Rasulullah sallallahu aleyhi ve sel-
lem Kur’an’dan bir sure karşılığ� ında bir kadını evlendirdi.”1904
ǺÌ ǟÈ ȆŌ ǴÊ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ

É ǺÊ ÌƥǺÊ ǈÈ ƸÌ
È ǳơǺÊ ǟÈ ǹƢ È ǺÊ ÌƥƶÊ ÊǳƢǏ
È ǈÈ ȈÌ ǯ È ǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ
ơŚً ǠÊ ÈƥǺȇÊ
È ǂǌÌ ǠÊ ÊƥơًŚǨÊ ȈÌ ǐÈ ǟÉ ȄǟÈ ƾÌ ÉȇǾÉ ÈǳȐÅ ǸÈ Ƴ È ÈƥǾÉ ōǻÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǝƢ È ƤÇ ÊǳƢÈǗȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥȆŏ ǴÊ ǟÈ
ǲÇ ƳÌ ÈƗȄÈǳÊƛ
713- (544) el-Hasen b. Muhammed b. Ali’den: “Ali b. Ebi Talib radıyalla-
hu anh Usayfir denilen devesini vadeli olarak yirmi deve karşılığ� ında sattı.”1905
É ǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ
ǅƢ È ǺÌ ǟÈ ȄǇȂ È Ƿ É ǺÊ ÌƥƨÈ ǸÈ
È ǴǇ È ǺÌ ǟÈ ǹƢ
nŚÈ ÊǻƢÈǻƽÈ ǾÉ ǔÈ ǠÌ ÈƥȁƢ É ǂÉ ǠÌ ǸÌÈ ǳơǮÈ ÊǳƿÈ ~ǱƢÈ
È ǗǾÉ ǔÈ ǠÌ ÈƥÈǀƻÉ ƘÌÈȇǹÌ ÈƗǥȁ
È ǷƢً ǠÈ Èǫ
714- (551) Said b. Cubeyr’den: İ�bn Abbas radıyallahu anhuma dedi ki:
1904 Sahih.
1905 Munkatı. Şafii, Sunen (11077) Malik, Muvatta (2402) el-Hasen b. Muhammed,
Ali radıyallahu anh’den işitmemiştir.
El-Müsned 769
“Bu maruftur. Bazısından yiyecek, bazısından dinarlar alınır.”1906
Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗ ƤÇ ÌȇƙÈ ƿÉ ǺÊ ÌƥƨÈ ǐȈ

È ÊƦǫÈ ǺÌ ǟÈ ȁ
È ȅÊ ŏ ǂǿÌ ǄŎ ǳơǺÊ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥǹƢ É ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ÈȈǨÌ ǇƢ
nǽÉ ȁƾÉ ǴÊ ƳƢÈ
Ì ǧǂÈ ǸÌ ƼÌ
È ǳơƣÊÈ ǂǋÈ ǺÌ Ƿ~
È ǴǇÈ ȁ
715- (633) Kabisa b. Zueyb radıyallahu anh’den: Rasû� lullah sallallahu
aleyhi ve sellem şö� yle buyurdu: “İçki içene sopa vurun.”1907
È ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢÈ ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗȁÈ
ȄōǴǏ È ǾÉ ōǻÈƗƪÌ ǰÈ ƸÈ È ǧǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǴǇÈ ȁ È ȆŎ ÊƦōǼǳơȄōǴǐÈÈ ǧ ǆ ō ƪÊ ǨÈ ǈÈ ƻ~
É ǸÌ ǌǳơ È ƪÈ Ì ǳƢÈǫ
nǺÊ ȈÌÈƬǠÈ ǯÌ ǁ É ǧÊ ǺÊ ȈÌÈƬǠÈ ǯÌ ǁÈ
È ǲŏ ǯȆ
716- (278/3) Amre radıyallahu anha’dan: Aişe radıyallahu anha dedi ki:
“Gü� neş tutuldu ve Nebî� sallallahu aleyhi ve sellem namaz kıldırdı.” Bu nama-
zın iki rekat ve her bir rekatte iki rü� ku olduğ� unu da anlattı.1908

È ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǵÇ ƢǌÈ ǿÊ ǺÌ ǟÈ ƾÇ ÊǳƢƻ
nǹƢ Ê ǸÈ ǔǳƢ
ō ÊƥƱơ É ǂÈ ƼÌ È ǳơ~ǱƢÈ È ǫǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
È ǇÉ ǁÈ
717- (723/1) Aişe radıyallahu anha’dan: Rasû� lullah sallallahu aleyhi ve
sellem şö� yle buyurdu: “Satın alınan maldan elde edilen menfaat ve gelir,
sorumluluk ve risk çeken kimseye aittir.”1909
ǺÊ ÌƥƾÊ ÌȇǃÈ ǺÌ ǟÈ ȅÊŏ ǁƾÈ ǸÌÈ ǳơÇǂƴÌ Ʒ É ǗǺÌ ǟÈ ȁÇǂǸÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ÈǼȈÌÈȈǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
É ǺÌ ǟÈ ǅÇ ȁƢÈ
ƭÊÊ ǁơȂÌÈ ǴÊǳȃǂÈ ǸÌ ǠÌÉ ǳơǲÈ ǠÈ Ƴ
È ƪÇ ÊƥƢÈƯ
718- (833) Zeyd b. Sabit radıyallahu anh’den: “Nebî� sallallahu aleyhi ve
sellem umrâ� ’yı (ö� mü� rlü� k olarak yapılan bağ� ışı) varise verdi.”1910
1906 Hasen.
1908 Sahih.
770 İmam Şafiî
ƾÆ ǟÊ ƢÈǫȂÈ ǿÉ ȁ
È ǵƢÉ ÈǼÈȇǹƢ È ǸÈ ȀÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ
È ǯƢ È ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÈ Ìƥơǹō ÈƗǞÇ ǧÊ ƢÈǻǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ È ÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ÉƘǓō ȂÈ ÈƬÈȇȏَ‫ ا‬ȁȆŏ
È ǴǐÈ ÉȇǶō ÉƯ
719- (16/1) Nafi rahimehullah’tan: İ�bn Ö� mer radıyallahu anhuma otur-
duğ� u halde uyur, sonra yeniden abdest almadan namaz kılardı.1911
ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ǸÈ ǬÈ ǴÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ Ȇŏ ÊƦǠÌ ǌǳơ

ō ǺÊ ǟÈ ƾÈ ǼÌ ǿÊ ȆÊƥÈƗǺÊ ÌƥƽÈ ȁơÉ ƽÈ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ōȈÈǴǟÉ ǺÉ ÌƥơƢÈǻǂÈ ÈƦƻÌ ÈƗ
ƽÈ ƾÈ ǟÈ ȏَ‫ ا‬ȁ
È ƪÌ
È ǫȁÈ ȏَ‫ ا‬ƧÊ ǃÈ ƢÈǼƴÌ ō ǧÊ Êَّ‫لله‬ơ
È ǳơȄÈǴǟÈ ƧÊ Ȑَ‫ ا‬ǐǳơȆ
720- (1320) Abdullah b. Mes’ud radıyallahu anh’den: “Cenaze namazın-
da vakit ve (tekbir) adedi belirlenmiş değ� ildir.”1912
ǺÊ ǟÈ ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ
Ê ƴÈ ōǼǳơȄÈǴǟÈ ǂÈ ōƦǯ
ƢǠً ÈƥǁÌ ÈƗȆŏ ǋƢ È ǾÉ ōǻÈƗǶō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ
721- (1321) Ebu Hureyre radıyallahu anh’den: “Nebî� sallallahu aleyhi
ve sellem Necaşi’nin cenaze namazında dö� rt tekbir aldı.”1913

İçindekiler
MÜTERCİMİN TAKDİMİ...................................................................................................... 5
İ�mam Şafiî� Rahimehullah'ın Kısaca Hayatı................................................................... 9
İBADETLER KISMI
İman ve İslâm........................................................................................................................15
İlim Kitabı................................................................................................................................22
Kitap ve Sünnete Sarılma Kitabı.................................................................................26
Taharet/Temizlik Kitabı
Sular Bâ� bı............................................................................................................................31
Necasetler ve Bunların Temizlenmesi....................................................................34
Kaplar ve Derilerin Tabaklanması............................................................................40
Helâ� Edepleri.....................................................................................................................42
Abdest Alma Şekli............................................................................................................44
Abdesti Bozan Şeyler.....................................................................................................51
Gusü� l Hü� kü� mleri..............................................................................................................56
Mestlere Mesh Etmek....................................................................................................62
Teyemmü� m.........................................................................................................................68
Hayız ve İ�stihaza..............................................................................................................72
Namaz Kitabı
Namaz Vakitleri................................................................................................................77
Ezan.......................................................................................................................................90
Namazın Şartları..............................................................................................................97
Mescidler..........................................................................................................................102
Namaz Kılanın Sü� tresi................................................................................................104
Namazın Şekli.................................................................................................................105
Cemaat ve Namazda İ�mamlık Hü� kü� mleri..........................................................142
Namazda Yasak Olan ve Mubah Olan Fiiller......................................................163
Yanılma (Sehv) Secdeleri...........................................................................................168
772 İmam Şafiî
Tilavet Secdeleri............................................................................................................171
Cum’a Namazı.................................................................................................................174
Bayram Namazları........................................................................................................203
Kurbanlar.........................................................................................................................214
Kusuf (Gü� neş Tutulması) Namazı..........................................................................217
İ�stiskâ� (Yağ� mur Duâ� sı) Namazı..............................................................................223
Yağ� mur Duâ� sı.................................................................................................................227
Korku Namazı.................................................................................................................231
Seferî� (Yolcu) Namazı..................................................................................................234
Teheccü� d (Gece Namazı)...........................................................................................243
Vitr......................................................................................................................................245
Namazların Kazası.......................................................................................................249
Hastanın Namazı...........................................................................................................250
Cenazeler ve Hü� kü� mleri............................................................................................251
Zekât Kitabı
Zekâ� tın Emredilmesi, Terk Edenin Tehdid Edilmesi,
Kimlere ve Ne Kadar Farz Olduğ� u.........................................................................269
Kimlerden Zekâ� t Alınıp Kimlerden Alınmayacağ� ı..........................................280
Zekâ� tın Kimlere Verileceğ� i ve Zekâ� t Memurları..............................................294
Define ve Madenlerin Zekatı....................................................................................297
Fıtır Sadakası..................................................................................................................299
Oruç Kitabı
Orucu Bozan ve Bozmayan Şeyler.........................................................................303
Nafile Oruç.......................................................................................................................310
Yolcunun Oruç Tutması..............................................................................................315
Oruç Hakkında Çeşitli Hü� kü� mler...........................................................................320
İ�tikaf...................................................................................................................................326
Hac Kitabı
Haccın Farz Oluşu.........................................................................................................327
Zaman ve Mekâ� n Olarak Hac ve Umre’nin Mî�katleri.....................................333
Mekke’nin Fazileti........................................................................................................341
İ�hrâ� ma Giren Kimsenin İ�hrâ� m Giyme Esnasında
Uyması Gereken Şeyler..............................................................................................342
İ�hrâ� mlıya Mubâ� h Olan ve Haram Olan Şeyler İ�le
İ�şlenen Haramlardan Dolayı Terettü� p Eden Hü� kü� mler...............................353
El-Müsned 773
Mekke’ye Girdikten Sonra Nü� sü� kleri Tamamlayıncaya Kadar

Hacının Yapması Gerekenler....................................................................................380
İ�frâ� d, Kırâ� n ve Temettû� Haccı..................................................................................410
Umre Hakkında Gelenler...........................................................................................420
Hacdan Engellenen ve Haccı Kaçıranın Hü� kü� mleri.......................................422
Başkası Adına Hac Yapmak.......................................................................................426
Hac Hakkında Çeşitli Rivayetler.............................................................................432
Medine’nin Fazileti ve Medine Hakkında Gelenler.........................................434
MUÂMELÂT KISMI
Nikah Kitabı
Mehir Hü� kü� mleri..........................................................................................................437
Nikahta Velî� Şartı Hakkında Gelenler...................................................................444
Evlenmeye Teşvik, Dü� nü� rcü� Olmak,
Nikâ� hın Haram Kıldığ� ı Şeyler ve Diğ� erleri.........................................................449
Sü� t Emme Hakkında Gelenler.................................................................................461
Kadınlarla Geçinmek ve Eşler Arasında Gü� nlerin Taksimi.........................471
Nesep Hakkında Gelenler..........................................................................................478
Talâk Kitabı
Talâ� k Hü� kü� mleri Hakkında Gelenler....................................................................483
Î�lâ� Hakkında....................................................................................................................502
Liâ� n (Lanetleşme)........................................................................................................505
Hulû� ’...................................................................................................................................516
İ�ddet...................................................................................................................................518
İ�hdâ� d..................................................................................................................................534
Hıdâ� ne (Çocuk Bakımı)..............................................................................................537
Mefkû� d (Kocası Kaybolan Kadın)..........................................................................538
Nafakalar..........................................................................................................................538
Itk (Köle Azâdı) Kitabı
Itk (Kö� le Azâ� dı) ve Memluk Hakkında Gelenler..............................................542
Tedbî�r (Kö� lenin Azadını Sahibinin Ö� lü� mü� ne Bağ� lamak).............................545
Mukateb ve Velâ� ............................................................................................................549
Yeminler ve Adaklar Kitabı
Yemin.................................................................................................................................556
774 İmam Şafiî
Adaklar..............................................................................................................................558
Hudûd (Had Cezaları) Kitabı.....................................................................................562
Zinâ� ’nın Cezası...............................................................................................................562
Hırsızlığ� ın Had Cezası.................................................................................................571
Yol Kesicilik, Dinden Dö� nme, Bü� yü� cü� lü� k ve Diğ� er Hü� kü� mler....................577
İ�çki İ�çme Haddi..............................................................................................................582
İçecekler Kitabı.................................................................................................................587
Diyetler..............................................................................................................................593
Kasâ� me..............................................................................................................................621
Cihad Kitabı.........................................................................................................................625
Cizye Hakkında Gelenler............................................................................................647
Koruluk ve İ�ktâ� Hakkında Gelenler.......................................................................651
Boş Arazileri İ�hya Etmek...........................................................................................653
Mezâ� lim Hakkında Gelenler.....................................................................................655
İ�çme Suyu Kuyuları......................................................................................................655
Ziraât Kitabı........................................................................................................................657
Lukata (Buluntu Mal) Kitabı....................................................................................660
Lakî�t (Buluntu Çocuk)................................................................................................661
Vakıf Kitabı..........................................................................................................................662
Alışveriş Kitabı..................................................................................................................664
Satışı Yasaklanan Şeyler ve Diğ� er Hü� kü� mler....................................................664
Meclislerin Muhayyerliğ� i...........................................................................................688
Fâ� iz Hakkında.................................................................................................................691
Selem..................................................................................................................................702
İ�flâ� s.....................................................................................................................................704
Rehin Kitabı.........................................................................................................................705
Şuf’a Kitabı...........................................................................................................................707
İ�câ� râ� t (Kiralamalar)...........................................................................................................709
Hibe (Bağ� ış) ve Umrâ� (Ö� mü� rlü� k Bağ� ış).....................................................................711
Kırâ� z (Borçlanma)..............................................................................................................714
İ�stikrâ� z (Borçlandırma)...................................................................................................716
Avlanma ve Hayvan Kesimleri.......................................................................................717
Tıp Kitabı..............................................................................................................................725
Akdiye (Yargı) Hü� kü� mleri...............................................................................................726
Şahitlikler...............................................................................................................................734
El-Müsned 775
Fitneler....................................................................................................................................737
Rü� ya Tabiri.............................................................................................................................738
Tefsir........................................................................................................................................739
Nübüvvet Alâmetleri......................................................................................................743
Edep Kitabı...........................................................................................................................745
Vasiyetler................................................................................................................................750
Ferâiz Kitabı........................................................................................................................751
Menkıbeler...........................................................................................................................758
Ziyadeler...............................................................................................................................768
İçindekiler............................................................................................................................771

Müsned İmam Şafi

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Müsned İmam Şafi

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

El-Müsned

1. Baskı: Aralık-2014 / İ�stanbul

Baskı : Lord Matbaacılık

[Ebu Abdillah Muhammed b. İdris b. el-Abbas b. Osman b. Şafi’

tarafından derlenmesiyle meydana getirilmiştir. Kitabın bana kadar ulaşan

İ�dris eş-Şafiî� rahimehullah’tan rivayet etmiştir.

* Tercümede Esas Aldığım Müsned Neşirleri

Bitertibi’l-Allâ� meti’s-Sindî�” adlı neşri

İmam Şafiî Rahimehullah’ın Kısaca Hayatı

lifti. Allah ona rahmet etsin, makamını yü� ce kılsın.1

Allame Muhaddis Mukbil b. Hâdî el-Vadiî’nin Mukaddimesi

1 Hafız İ�bn Kesir’in el-Bidaye ve’n-Nihaye kitabından ö� zetlenmiştir

Malik-İ�bn Şihab-Ebu Seleme-Ebu Hureyre radıyallahu anh isnadı,

ƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÈ ÌƥÈƨƸÌ

È ǾÉ ōǻÈƗǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǮÇ ÊǳƢǷ

É ǬÈȇÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǂȇÊ

ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÈƨǸÈ È ÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ȁÇǂǸÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ

ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ÈƨǸÈ È ÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ȁÇǂǸÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ

ȆÈ ǓÊ ǁ È ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ÈƨǸÈ È ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ȁÇǂǸÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ

6 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (15643) Ahmed (2/345, 423)

7- (649/1) Ebu Hureyre radıyallahu anh’den: Rasulullah sallallahu

8 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (15643) Muslim (21)

ȆÊƥȋ È ǫ ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ

11 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (18467)

13 Sahih ligayrihi. Şafii, Sunen (17719) Muslim (20)

15 Sahih. Şafii, Sunen (17506)

ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ Èْ‫ أ‬ǺÊ ǟÈ ƽÊ ƢÈǻǄŏ ǳơȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǹƢ

16 Sahih. Buhari (3493)

ƾÊ ȈÌ ǇÈ ÉƗǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ

ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƨÈ ǸÈ È ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ȁÇǂǸÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ

ƪÌÉ ǴǫÉǱƢÈ È ǫÇǂȈÌÈƦƳÉ ǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ

20 Sahih ligayrihi. Muslim (1-4) Buhari (106-110)

nu gö� steren bir şey anlattı.”22

ǺÌ ǟÈ ǂÈ ǸÈ ǟÉ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơ ƾÊ ƦÌ ǠÈ Êǳ ƢًǼÌƥơƪÌ

Kitap ve Sünnete Sarılma Kitabı

25 Sahih. Şafii, Sunen (156)

lamda rivayet etti.28

ǹō ÈƗǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƾÇ ǠÌ Ǉ

Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƾÇ ǠÌ Ǉ

ǽÉ ƾÈ ǼÌ ǟÊ ǹō ÈƗǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǅÇ ȁƢÈ

È ÊƥÈƗǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ ÊǂǔÌ ōǼǳơȂÉƥÈƗǶÆ ÊǳƢǇȆ

31 Zayıf. Şafii, Sunen (7868) Muslim b. Halid ez-Zencî� zayıftır.

È Êَّ‫لله‬ơƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÊ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ȄÈǳȂÌ ǷÊ

Ƕō È ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ

ƤÇ ÌƟƿÊ ȆÊƥÈƗǺÉ ÌƥơȆÊǼÈƯƾō Ʒ

33 Sahih. Şafii, Sunen (50)

36 Sahih ligayrihi. Bkz.: Buhari (6880) Ebu Davud (4505)

ƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ ȁÌ ÈƗǾÉ ÈƯƾō Ʒ

Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ÇǂǨÈ ǠÌ Ƴ

È ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗǽÉ ǂÉ ǯÌ ƿÊ ȆÊǻǂÉ ǔÉ ƸÌ Èȇȏَ‫ ا‬ƽÇ ƢÈǼǇÌ ÊƜÊƥƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ

ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǹƢ

É ǺÌ ǟÈ Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǩƢ

40 Zayıf. Şafii, Sunen (1888, 1889) Muslim b. Halid zayıftır.

ǹō Êƛ~ǱȂÉ ǬÉ ÈȇǹƢ

ǲÇ ƳÉ ǁÈ ƨÈ ǸÈ È ǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ

Necasetler ve Bunların Temizlenmesi

ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ Èْ‫ أ‬ǺÊ ǟÈ ƽÊ ƢÈǻǄŏ ǳơȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ

ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǺȇÊ

51 Sahih. Şafii, Sunen (4923)

ǱȂ É ǬÉ ÈȇǮÇ ÊǳƢǷ È ÈǻÈƗ ƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ

È ǫƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ

nơȁǂÉ ǈŏ ǠÈ Éƫȏَ‫ ا‬ȁơȁ

56 Sahih. Şafii, Sunen (5055)

È ǾÉ ōǻÈƗǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǮÇ ÊǳƢǷ

É ǬÈȇÊَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǂȇÊ

ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÈƨǸÈ È ÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ȁÇǂǸÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ

ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ÈƨǸÈ È ÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ȁÇǂǸÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ

ȆÈ ǓÊ ǁ È ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ÈƨǸÈ È ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ȁÇǂǸÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ

ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ Èْ‫ أ‬ǺÊ ǟÈ ƽÊ ƢÈǻǄŏ ǳơȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǹƢ

ƾÊ ȈÌ ǇÈ ÉƗǺÌ ǟÈ ƾÇ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÊ ÌƥǺÊ ǸÈ ƷÌ ǂǳơ

ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƨÈ ǸÈ È ÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ȁÇǂǸÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ

ƪÌÉ ǴǫÉǱƢÈ È ǫÇǂȈÌÈƦƳÉ ǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ

ǹō ÈƗǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƾÇ ǠÌ Ǉ

Ȇŏ ÊƦōǼǳơǺÊ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƾÇ ǠÌ Ǉ

ǽÉ ƾÈ ǼÌ ǟÊ ǹō ÈƗǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǅÇ ȁƢÈ

È ÊƥÈƗǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ ÊǂǔÌ ōǼǳơȂÉƥÈƗǶÆ ÊǳƢǇȆ

È Êَّ‫لله‬ơƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÊ ÌƥǂÈ ǸÈ ǟÉ ȄÈǳȂÌ ǷÊ

ƤÇ ÌƟƿÊ ȆÊƥÈƗǺÉ ÌƥơȆÊǼÈƯƾō Ʒ

ƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ ȁÌ ÈƗǾÉ ÈƯƾō Ʒ

Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ÇǂǨÈ ǠÌ Ƴ

È ǇÉ ǁÈ ǹō ÈƗǽÉ ǂÉ ǯÌ ƿÊ ȆÊǻǂÉ ǔÉ ƸÌ Èȇȏَ‫ ا‬ƽÇ ƢÈǼǇÌ ÊƜÊƥƲÇ ÌȇǂÈ Ƴ

ǺÌ ǟÈ ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǹƢ

É ǺÌ ǟÈ Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥǩƢ

ǹō Êƛ~ǱȂÉ ǬÉ ÈȇǹƢ

ǲÇ ƳÉ ǁÈ ƨÈ ǸÈ È ǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ

ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ Èْ‫ أ‬ǺÊ ǟÈ ƽÊ ƢÈǻǄŏ ǳơȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǮÆ ÊǳƢǷƢ

ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǺȇÊ

ǱȂ É ǬÉ ÈȇǮÇ ÊǳƢǷ È ÈǻÈƗ ƪÉ ǠÌ ǸÊ Ǉ

È ǫƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ

ǹƢ É ÊƥÈƗǺÊ ÌƥƽÊ ƢǸō Ʒ

ǺÈ ÌƥơǞÈ ǸÊ Ǉ È ǺÈ ÌƥơǞÈ ǸÊ Ǉ

ǺÌ ǟÈ ǹƢ ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ Ƿ

ǾÊ Ǹŏ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ǹƢ È ǺÊ ÌƥȄÈȈƸÌ ÈȇǺÊ ÌƥƾÊ Ǹō ƸÈ ǷÉ ǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈǠÊ Ǉ

È ǂÈ ǸÌ ǟÊ ǺÌ ǟÈ ƧÈ ǄÈ ƳÌ ȁȂ

Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ È ƧÈ ǂÈ ÌȇǂÈ ǿÉ ȆÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ƨÈ ǸÈ È ÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ȅÊ

ǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁ Èْ‫ أ‬ǺÊ ǟÈ ƽÊ ƢÈǻǄŏ ǳơȆÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ǹƢ

ǾÊ ȈÈÌ ǴǟÈ ÉƅơȄōǴǏ È Êَّ‫لله‬ơ ǱȂ É ǺÊ ÌƥơǺÊ ǟÈ ǶÆ ǴÊ ǈÌ ǷƢ

È ƨÈ ǌÈ ÊƟƢǟÈ ǺÌ ǟÈ ƾÇ ȈǠÊ ǇȆ

ǾÉ ÈƫÈƗǂÈ Ƿơ ō ƨÉ ǴÈ ƦÉÌ ǫǱƢÈ

ǺÊ ǈÈ ƸÌ È ǫǁÌ ÈƗǺÊ ÌƥǹƢ

ȄǇȂ É ÈƥÈƗ ǹō ÈƗ ƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ

ƤÊ ŏȈǈÈ ǸÌÉ ǳơǺÊ ÌƥƾÊ ȈǠÊ Ǉ

ȁÌ ÈƗ ǾÊ ȈÊƥÈƗ ǺÌ ǟÈ ǶÊ ǇƢ

ǹō ÈƗ ƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ

È Ȇō ÊƦōǼǳơǹō ÈƗǾÉ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơȆÈ ǓÊ ǁÇ

ƪÈ Ì ǳƢÈǫ ƢȀÈ ǼÌ ǟÈ Éَّ‫لله‬ơ ȆÈ ǓÊ ǁ

ƨÈ ǸÈ È ǵŏ ÉƗǺÌ ǟÈ ƨÈ ǸÈ

È ÈƘǓō ȂÈ ÈƫǶō ÉƯǩȂ

ǾÊ ÌȇƾÈ ÈȇȁÈ ǾÉ ȀÈ ƳÌ ȁÈ ǲÈ ǈÈ ǤÈ ǧÈǩȂ

È ǫǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ ÇǂȈÌ ƻ

ǱƢÈ È ǮÈ ÊǳƿÈ ȆǧÊ Ƕō

ō ƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÌ ǟÈ ƾÇ ǴÈ ƼÌ ǷȂ

ǺÌ ǟÈ Ȇŏ ÊƦǠÌ ǌǳơ

ǹÌ ÈƗ ǶÌ ȀÉ ǘÉ ÊƦǤÌ ÈȇnǶÌ ÉƬƦÌ ǏÈ ÈƗ~ǱƢÈ

ǾÊ ȈÊƥÈƗǺÌ ǟÈ Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ ȅÊ

Ê ÈȇǺÊ ÌƥÊǁƢǸō ǟÈ ǺÌ ǟÈ Êَّ‫لله‬ơƾÊ ƦÌ ǟÈ ǺÊ ÌƥÊَّ‫لله‬ơƾÊ ȈÌÈƦǟÉ ǺÌ ǟÈ ȅÊ

ȅŏ ƽÊ ǁÊ ƢǘÈ ǠÌÉ ǳơƔÇ ƢƳÈ ǁȆ