ARAL.
PAN 8 Reviewer Quarter 1 Relihiyon
Topograpiya – ang pisikal na katangian ng
isang lugar o rehiyon.
• Sa kasaysayan ng sangkatauhan, ang
mga kauna-unahang kabihasnan ng
daigdig ay umusbong malapit sa mga
lamabak-ilog.
Bulubunduking lugar – ay kadalasang
nagtataglay lamang ng maliit na populasyon.
Wika
- Kaluluwa ng isang kultura
- Nagbibigay ng pagkakakilanlan o
identidad sa mga taong kabilang sa
isang pangkat
- Pinagkaloob ng Diyos sa atin upang
magkaunawaan at magkaintindihan
ang bawat tao sa mundo.
- Mabisang instrument sa pambansang
pagkaunawaan at pagkakaisa.
- Nagagamit sa pang-ekonomya,
panrelihiyon, pampulitika, pang-
edukasyon, at panlipunan.
➢ 7,105 buhay na wika sa daigdig.
➢ 136 language family
PANGUNAHING PAMILYA NG WIKA:
1. Afro- Asiatic
- 366 buhay na wika
- 5.81 bahagdan ng mga nagsasalita
2. Austronesian
- 1,221 buhay na wika
- 5.55 bahagdan
3. Indo-European
- 436 buhay na wika
- 46.77 bahagdan
4. Niger-Congo
- 1,524 buhay na wika
- 6.91 bahagdan
5. Sino-Tibetan
- 456 buhay na wika
- 20.34 bahagdan
- Ay nagmula sa salitang ‘religare’ na
nangangahulugang “pagsasama sama
o pagkakabuklod-buklod”.
- Kalipunan ng mga paniniwala at ritwal
ng isang pangkat na tao.
MGA PANGUNAHING RELIHIYON SA DAIGDIG:
1. Kristiyanismo 32%
2. Islam 23%
3. Hinduismo 15%
4. Budismo 7%
5. Non-Religious 12%
6. Iba pa 11%
Kristiyanismo
- Founder: Jesus Christ o si Hesu Kristo
- Batayan: Bibliya o Bible
Islam
- Muslim ang mga tawag
- Founder: Allah
- Prophet: Muhammad
- Batayan: Quran o Koran
- Mecca in Saudi Arabia
Hinduismo
- Founder: Aryans
- Polytheist o Polytheism
- Batayan: Veda
Buddhismo
- Founder: Sidhartha Gautama, o
tinatawag din na Gautama Buddha.
- Buddha: enlighten
- Polytheism
- Batayan: Veda
Judaismo
- Founder: Jews
- Batayan: Torah – five books of Moises
Protestant
- Founder: Martin Luther
 - Batayan: Bible, Old Testament
Cultural Evolution o Panahong Prehistoriko
- Ibinase sa teknolohiya at kagamitan
na kadalasang ginagamit sa bawat
panahon ang pagkakabitak sa
kaganapang prehistoriko
- Paleolitiko, Mesolitiko, at Neolitiko
BCE- Before Common Era
I. Panahon ng Bato
1. Unang Yugto
Panahon ng Paleolitiko
- Ibig sabihin ay panahon ng Lumang
Bato
- Paleos o matanda; lithos o bato
- Gamit na yari sa magaspang na bato
- Kahalagahan ng apoy
2. Ikalawang Yugto
Panahon ng Mesolitiko
- Gitnang panahon ng bato
- Gamit yari sa mga makikinis na bato
- Pagtunaw ng mga glacier o malalaking
tipak ng yelo
- Naninirahan sa mga ilog at dagat
- Nagsimula mag-alaga nga hayop
- Paggawa ng microlith
3. Ikatlong Yugto
Panahon ng Neolitiko
- Ibig sabihin ay panahon ng Bagong
Bato
- Neos- bago; lithos – bato
- Gamit na yari sa matutulis na bato
II. PANAHON NG METAL
1. Panahon ng Tanso
2. Panahon ng Bronse
3. Panahon ng Bakal
SINAUNANG SIBILISASYON
Mesopotamia: Sibilisasyon sa Kanlurang Asya
- Galing sa wikang griyego na ibig
sabihin ay sa gitna ng dalawang ilog
na pinaniniwalaang sentro ng unang
sibilisasyon.
- Pangunahing Sibilisasyon
Heograpiya ng Mesopotamia:
- Malapad na lupa malapit sa Ilog Tigris
at Euphrates.
- Iraq na ngayon
- Ang lupain na nanggalaing sa Persian
Gulf sa silangang dalampasigan ng
Meditterranean Sea
- Tinatawag na Fertile Cresent
Indus: Sibilisasyon sa Timog Asya
- Peninsula na pormang tatsulok ang
rehiyon ng Timog Asya.
Hepgrapiya ng Lambak ng Indus:
- Natuklasan ng mga siyudad ng
Harappa at Mohenjo-Daro sa lambak
ng Indus.
- Sa bahaging ilog indus, matatagpuan
ang pambihirang dami ng siyudad at
paninirahan ditto
- Sa gilid ng Ilog Indus, nag umpisa ang
sibilisasyon sa India.
Tsino: Kabihasnan ng Timog Silangang Asya
- Pinakamatanda
- Malakas ang sibilisasyong ito dahil sa
ideolohiyang Confucianism at Taoism.
Heograpiya ng Tsino:
- Ang sibilisasyon ng China ay nagsimula
sa gilig ng Yellow River o Huang Ho.
• Mga Sinaunang Kabihasnan ay
nagmula sa mga lambak-ilog o river
valley.
• Ang ibig sabihin ng Mesopotamia ay
mula sa salitang Griyego na meso o
pagitan at potamos o ilog.
 • Ang ibig sabihin ng Mesopotamia ay - May naiwang kasulatan na nakaukit sa
“Pagitan ng dalawang ilog” mg Oracle Bones
- Pinatalsik ang Shang ng mga Chou
Kabihasnang Sumer

- 3500 BCE – 2000 BCE

- Unang namalagi sa ilog-lambak ng
Mesopotamia
- Pari at Hari ang pinakamataas sa
hirarkiya ng lipunan
- Anthropomorphic o ang mga
pinaniniwalaan nilang diyos at diyosa
- Nakaimbento sa Sistema ng
pagsusulat na “cuneiform” na
nakasulat sa clay tablet gamit ang
stylus.
- Ang cuneiform ay mula sa salitang
“cuneus” at “forma” na
nangangahulugang “hugis-sinsel”
- Lungsod estado ng Sumer:
▪ Eridu
▪ Nippur
▪ Lagash
▪ Uruk
▪ Kish
▪ Ur - capital of Sumer
- Naimbento ang Gulong
- Naiambag ang Ziggurat para sa mga
paraan at lugar ng kanilang paniniwala
- Naimbento rin ang Zodiac at
Horoscope; nakabatay sa kapalaran o
fate

Kabihasnang Indus

- Sumibol sa pagitan ng mga lambak-

ilog ng Mohenjo-Daro at Harappa.
- Mga Dravidian ang mga unang
naninirahan sa lungsod na ito
- Sila ay nakagawa ng mga irigasyon
para sa kanilang pagsasaka.
- Aryan rin ay mga naninirahan ditto.
- Napapaloob ng mga Aryan ang Vedas.

Kabihasnang Shang

- Umusbong malapit sa tabing ilog ng

Yellow River o Huang Ho
- Ang dinastiyang ito ay gumagamit ng
bronse