NHÊN SINH QUANTPHÊÅ

GIA
ÁOAV
ÂÁYNGHÔA
A NOÁ
CUÃ
TRONG GIAÁO DUÅC ÀAÅO ÀÛÁC CHOYSINH V
HOAÂNG THUÁC LÊN* - PHAÅM THÕ MINH**

Ngaây nhêån baâi: 18/03/2017; ngaây sûãa chûäa: 20/03/2017; ngaây duyïåt àùng: 21/03/2017.
Abstract:Educating professional ethics for students is one of important tasks of medicine and pharmacy schools with ai
practitioners with profound knowledge and a kind heart. Therefore, educating traditional values and humanity of religions s
be considered in training programme of medicine schools. The article presents the humanistic values of Buddhism and point
values in professional ethics education for students majoring in medicine and pharmacy in Vietnam.
Keywords: Humanity, Buddhism, moral education, medical students.

1. Nhên sinh quan (NSQ) Phêåt giaáo quaã, luên höìi, laâ doâng biïën àöång sinh diïåt nöëi tiïëp vö
NSQ Phêåt giaáo laâ hïå thöëng caác quan àiïím cuãa cuâng, vö têån cuãa àúâi söëng, trong voâng baánh xe sinh tûã,
Phêåt giaáo vïì nguöìn göëc, baãn chêët vaâ cêëu taåo, vïì cuöåc kiïëp sau seä gùåt haái hêåu quaã cuãa kiïëp trûúác àïí röìi laåi
àúâi cuãa con ngûúâi àoá laâ sûå “khöí”, lñ giaãi nguyïn nhên vò gieo nhên cho nhûäng kiïëp söëng kïë tiïëp, bûác tranh hêåu
sao “khöí”, thaái àöå, haânh vi, phûúng phaáp tu têåp cuãa kiïëp àûúåc hònh thaânh búãi nhûäng neát veä cuãa tiïìn kiïëp...
con ngûúâi àïí thoaát khöí. Phêåt giaáo dûåa trïn triïët lñ nhên Nghiïåp gùæn boá, chi phöëi àúâi söëng cuãa con ngûúâi, gieo
quaã, ra àúâi nhùçm cûáu khöí, cûáu naån nïn triïët lñ nhên nhên naâo hûúãng quaã êëy; laâm laânh àûúåc quaã töët, laâm
sinh chûáa àûång giaá trõ nhên vùn, nhên àaåo sêu sùæc. aác chõu quaã xêëu, ngûúâi tröìng thò ngûúâi hûúãng.
Triïët lñ nhên sinh cuãa Phêåt giaáo bao göìm:Tû tûúãng 1.2. Tûá diïåu àïë trong quan niïåm nhên sinh
luên höìi - nghiïåp baáo; tûá diïåu àïë; thêåp thiïån, baát chñnhcuãa Phêåt giaáo.
àaåovaâNiïët baân. - Khöí àïë: Phêåt giaáo quan niïåm cuöåc àúâi con ngûúâi
1.1. Tû tûúãng luên höìi - nghiïåp baáo . Theo laâ bïí khöí. Baát khöí theo quan niïåm cuãa Phêåt giaáo àoá laâ:
Phêåt giaáo, luêåt “nhên quaã” biïën hoaá vö thûúâng, khöng sinh khöí, laäo khöí, bïånh khöí, tûã khöí, aái biïåt li laâ khöí, oaán
coá caái baãn ngaä cöë àõnh, khöng coá caái thûåc thïí, khöngtùng höåi, súã cêìu bêët àùæc, nguä thuå uêín laâ khöí... Caái khöí
coá hònh thûác naâo töìn taåi vônh viïîn. “Caái nhên” nhúâ coá cuãa con ngûúâi mang tñnh têët yïëu, Àûác Phêåt cho rùçng
“caái duyïn” múái sinh ra àûúåc “quaã”, “quaã” laåi nhúâ coá con ngûúâi sinh ra àaä laâ khöí, vò coá sinh laâ coá diïåt, àêy laâ
“duyïn” maâ thaânh “nhên” khaác, “nhên” khaác laåi thaânh quy luêåt têët yïëu cuãa tûå nhiïn. Sinh ra àïí töìn taåi àûúåc
“quaã”... Cûá thïë nöëi tiïëp nhau sinh sinh, diïåt diïåt, vö con ngûúâi phaãi traãi qua rêët nhiïìu biïën cöë, thùng trêìm,
cuâng vö têån. àöëi mùåt vúái nhiïìu taác àöång cuãa tûå nhiïn, xaä höåi vaâ baãn
Nhên chñnh laâ nguyïn nhên bïn trong trûåc tiïëp thên, nïn phaãi suy nghô, lûu têm àïí suy xeát chñn chùæn,
sinh ra kïët quaã, Quaãlaâ kïët quaã;Nhên laâ nùng lûåc phaát biïët roä luên höìi laâ khöí, àïí traánh khoãi voâng luên höìi bêët
àöång,Quaãlaâ sûå hònh thaânh cuãa nùng lûåc phaát àöångtêån àoá, con ngûúâi phaãi diïåt trûâ vö minh, tiïu trûâ “sên
êëy.Nhên vaâQuaãlaâ 2 traång thaái tiïëp nöëi nhau àûúåchêån” àïí àûúåc giaãi thoaát.
hònh thaânh trong quaá trònh phaát sinh, phaát triïín vaâ tiïu - Têåp àïë - nhûäng nguyïn nhên sêu xa cuãa khöí.
vong cuãa vaån vêåt. Nïëu khöng coánhên thò khöng coá Àûác Phêåt daåy rùçng, vaån vêåt trïn àúâi àïìu nùçm trong
quaã; nïëu khöng coá quaãthò khöng coánhên . Nguyïn möëi quan hïå nhên quaã maâ sinh hay diïåt. Baãn thên
nhên chñnh trûåc tiïëp cuãa möåt hiïån hûäu laâ nhên, nguyïn möîi ngûúâi laåi phaãi chõu khöí, nhûng caái khöí núi con
nhên giaán tiïëp aãnh hûúãng àïën quaã laâ duyïn - àêy goåi ngûúâi khöng phaãi tûå nhiïn, hay ngêîu nhiïn maâ coá, noá
laâ nhûäng àiïìu kiïån phuå thuöåc; trong àoá, duyïn duâng lïå thuöåc vaâo “têåp nhên” röìi theo “luêåt nhên quaã” chi
àïí chó nguyïn nhên giaán tiïëp. Thêåp nhõ nhên duyïn phöëi. Têåp nhên laâ “vö minh”, chñnh vò “vö minh” nïn
seä taåo thaânh voâng troânnghiïåp baáo luên höìi.Phêåt giaáo con ngûúâi muöën töìn taåi maäi, nhûng thûåc taåi cûá luön
cho rùçng, con ngûúâi phaãi chõu traách nhiïåm trûúác haânh biïën àöíi trong doâng chaãy vö cuâng, vö têån, trong voâng
vi vaâ hêåu quaã cuãa mònh. Nghiïåp laâ sûå hoaåt àöång cuãa yá
nghô, lúâi noái vaâ haânh àöång cuãa möîi ngûúâi taåo thaânh*kïët Trûúâng Àaåi hoåc Sû phaåm Haâ Nöåi
quaã vïì sau. Trong triïët lñ nhên sinh Phêåt giaáo, nhên - ** Trûúâng Àaåi hoåc Y Dûúåc Cêìn Thú

150 Taåp chñ Giaáo duåc SÖË ÀÙÅC BIÏÅT

(Thaáng 3/2017)
sinh, laäo, bïånh, tûã; cuäng chñnh vö minh nïn con ngûúâi goåi laâ “taám con àûúâng” tu àaåo àûác, trñ tuïå vaâ niïìm tin
luön coi baãn thên mònh laâ nhêët vaâ chó coá ta, khöng biïët kïët húåp.
àûúåc têìm quan troång cuãa möëi nhên duyïn; cûá lêìm 1.3. Thêåp thiïån (traánh 3 nghiïåp aác cuãa thên:saát
tûúãng rùçng “caái töi” laâ quan troång, laâ caái coá thûåc cêìnsinh, tröåm cùæp, taâ dêm;traánh 4 nghiïåp aác cuãa khêíu:
phaãi baám vñu, cuãng cöë vaâ thoãa maän nhu cêìu cuãa caái noái döëi, noái lûúäi hai chiïìu, noái lúâi aác àöåc, noái lúâi thïu dïåt;
töi. Tham, sên, si (tam àöåc), laâ 3 thûá phiïìn naäo cùn traánh 3 nghiïåp aác cuãa yá: tham, sên, si). Nhùæc nhúã möîi
baãn, nguyïn nhên naãy sinh vö söë phiïìn naäo. Toám laåi, ngûúâi trûúác khi haânh àöång, phaãi biïët àaánh giaá nhûäng
coá thïí quy vïì 12 nguyïn nhên sinh ra phiïìn naäo cuãa giaá trõ, lúåi ñch cuäng nhû nhûäng thiïåt thoâi, mêët maát cuãa
con ngûúâi àoá laâ: Vö minh - Haânh - Thûác - Danh sùæc - ngûúâi khaác dûúái con mùæt cuãa mònh. Phêåt daåy, nhûäng
Luåc nhêåp - Xuác - Thuå - AÁi - Thuã - Hûäu - Sinh - Laäoàiïìu tûã.coá lúåi mang àïën sûå töët àeåp cho baãn thên, gia àònh
- Diïåt àïëlaâ chên lñ maâ Àûác Phêåt daåy chuáng ta cêìnvaâ cöång àöìng xaä höåi thò khoá khùn àïën mêëy cuäng phaãi
phaãi thûåc haânh àïí àaåt àûúåc traång thaái tiïu diïåt nguyïn cöë gùæng nöî lûåc àïí laâm cho bùçng àûúåc; coân, nhûäng
nhên gêy khöí àau. Diïåt àïë laâ khaã nùng triïåt tiïu viïåc xêëu, bêët lúåi cho mònh vaâ cho ngûúâi thò duâ laâ àiïìu
àûúåc sûå àau khöí núi cuöåc söëng nhên sinh àïí dêîn nhoã nhêët cuäng nïn traánh. Nïëu cuöåc söëng, möîi ngûúâi
àïën caãnh giúáiNiïët baân(Nirvana). Phêåt giaáo quan trong chuáng ta biïët söëng bao dung hún, võ tha hún,
niïåm, àúâi ngûúâi laâ bïí khöí, song con ngûúâi hoaân toaân trung thûåc vaâ trong saáng hún thò cuöåc àúâi seä töët àeåp,
coá khaã nùng tûå têån diïåt àûúåc nöîi khöí àau núi cuöåckhöng coân khöí àau, phiïìn naäo.
söëng nhên sinh àïí àaåt àûúåc an laåc, haånh phuác; diïåt 1.4. Baát chñnh àaåo laâ phûúng thûác thûåc haânh àïí
àûúåc aái duåc, phaá àûúåc chêëp ngaä, xoaá boã àûúåc vö àoaån tuyïåt àau khöí cuãa con ngûúâi. Möîi ngûúâi nöî lûåc
minh. Niïët baântrong Phêåt giaáo khöng phaãi laâ thiïn reân luyïån àaåo àûác, diïåt tham, sên, si, diïåt trûâ vö minh
àûúâng nhû Thiïn Chuáa giaáo, maâ laâ möåt traång thaáibùçng “ngoån àeân trñ tuïå” àïí àaåt túái coäi Niïët baân, coäi têm
têm linh hoaân toaân thanh thaãn, yïn tônh, saáng suöët, linh thanh tõnh, tõch diïåt, thuêìn khiïët, haånh phuác vaâ tûå
khöng voång àöång, diïåt aái duåc, xoaá boã vö minh, chêëmdo tuyïåt àöëi. Trong àoá, möîi möåt nöåi dung cuãa Baát
dûát moåi khöí àau, phiïìn naäo. chñnh àaåo laåi coá giaá trõ riïng: - Chñnh kiïën laâ sûå hiïíu
Àïí àaåt àïën caãnh giúáiNiïët baân, Phêåt giaáo khuyïn biïët, nhòn nhêån àuáng àùæn, nhêån thûác roätûá vïìdiïåu àïë,
con ngûúâi nïn tu têåp theo Giúái - Àõnh - Tuïå ; trong hiïíu àuáng vïì baãn chêët cuãa têët caã sûå vêåt, hiïån tûúång
àoá,Baát chñnh àaåolaâ phûúng hûúáng chung cho moåi àang hiïån hûäu trong àúâi söëng. Ngûúâi coá chñnh kiïën seä
ngaã àûúâng dêîn àïën Niïët baân; con ngûúâi nïn yïu biïët phên biïåt àuáng sai, tûâ àoá àiïìu chónh moåi haânh
thûúng, chia seã, “tûâ bi, hó xaã” àïí mònh vaâ moåi ngûúâiàöång theo têm trñ saáng suöët;- Chñnh tû duy laâ sûå suy
àïìu àûúåc hûúãng haånh phuác. Trong àoá:Tûâ laâ têm nghô, phaán xeát àuáng vúái leä phaãi sau khi àaä thêëu hiïíu
phaãi tônh, chên thaânh, cúãi múã, biïët yïu thûúng, tön baãn chêët têët caã hiïån tûúång cuäng nhû sûå vêåt trong cuöåc
troång con ngûúâi vaâ vaån vêåt trïn traái àêët; laâm viïåc gò söëng;- Chñnh ngûä,lúâi noái chên chñnh, coá lúåi cho mònh
cuäng phaãi biïët àùåt lúåi ñch cuãa con ngûúâi, têåp thïí, xaä vaâ têët caã moåi ngûúâi, khöng noái àiïìu sai traái àïí taåo
höåi lïn trïn hïët, mong têët caã àûúåc an laânh, haånh nghiïåp aác;- Chñnh nghiïåp laâ haânh àöång chên chñnh,
phuác.Bi laâ sûå thûúng xoát, caãm thöng trûúác nöîi àau söëng bùçng nghïì nghiïåp, viïåc laâm chên chñnh, lûúng
khöí cuãa ngûúâi khaác, laâ ïìulithuöëc chûäa bïånh taân baåo, thiïån, àuáng leä phaãi, coá khaã nùng taåo nghiïåp thiïån; khöng
àöåc aác; laâ àöång lûåc thuác àêíy con ngûúâi rung àöång vaâ phaåm phaáp, khöng saát sinh, tröåm cùæp hay taâ dêm,
haânh àöång trûúác sûå àau khöí, bêët haånh cuãa ngûúâi khaác;khöng laâm viïåc traái vúái lûúng têm àaåo àûác, àïí 3 nghiïåp
thöng caãm, chia seã, xoa dõu nöîi àau cuãa ngûúâi khaác trong saåch (thên nghiïåp, khêíu nghiïåp, yá nghiïåp);
vúái mong muöën seä giuáp chuáng sinh thoaát khoãi khöí- Chñnh mïånh laâ nuöi dûúängmïånh söëng cuãa mònh
àau. Hó laâ vui veã, haånh phuác khi chuáng sinh àûúåc möåt caách chên chñnh. Tön troång vaâ baão vïå sinh mïånh
haånh phuác; khöng ganh gheát, àöë kõ, sên hêån.Xaãlaâ cuãa ngûúâi khaác nhû sinh mïånh cuãa mònh, khöng laâm
khoan dung, àöå lûúång, biïët buöng boã; khöng tham nhûäng àiïìu coá haåi àïën sinh mïånh cuãa ngûúâi khaác;
lam, ñch kó. Àêy cuäng chñnh laâ tinh thêìn laåc quan tön - Chñnh tinh tiïën laâ cöë gùæng chên chñnh, göìm: cöë gùæng
giaáo vaâ tñnh nhên baãn cuãa Phêåt giaáo tön troång con diïåt trûâ caái aác àaä phaát sinh, cöë gùæng àeâ neán caái aác àang
ngûúâi vaâ àûa con ngûúâi vïì võ trñ cuãa noá, hûúáng con hoùåc sùæp phaát sinh, cöë gùæng nuöi dûúäng vaâ phaát huy
ngûúâi àïën niïìm haånh phuác tuyïåt àöëi - khaát voång cuãacaái thiïån, laâm nhiïìu viïåc thiïån, viïåc töët hún nûäa; Chñnh
-
con ngûúâi muöën àaåt túái chên - thiïån - mô. niïåm laâ suy nghô chên chñnh, suy nghô nhûäng àiïìu
- Àaåo àïëlaâ con àûúâng thûåc haânh àïí diïåt khöí. Theo hay leä phaãi, chó suy nghô chñnh phaáp, gaåt boã nhûäng
quan niïåm cuãa Phêåt giaáo, coá nhiïìu con àûúâng àïí suy nghô sai lêìm vaâ nhûäng haânh àöång khöng àuáng
thoaát khöí, trong àoá con àûúâng tu “Trung àaåo”:Giúái - àùæn, khöng phuâ húåp vúái giaáo lñ giaãi thoaát maâ Àûác Phêåt
Àõnh - Tuïå(tam giúái) maâ chi tiïët laâ baát chñnh àaåo, coân àaä daåy;- Chñnh àõnh laâ têåp trung tû tûúãng giûä cho thên

Taåp chñ Giaáo duåc SÖË ÀÙÅC BIÏÅT 151

(Thaáng 3/2017)
 têm thanh tônh, trñ tuïå àûúåc saáng suöët, têm höìn thanh Phêåt giaáo giuáp cho SV Y Dûúåc coá löëi söëng hûúáng thiïån,
thaãn, dûát boã moåi buöìn, vui cuãa trêìn tuåc, nhùçm coá àûúåc võ tha, nhên aái vaâ bao dung vúái ngûúâi bïånh; haån chïë
caách nhòn töíng thïí, khaách quan, chên thûåc vïì moåi sûå nhûäng haânh vi tiïu cûåc trong cuöåc söëng vaâ nghïì nghiïåp
vêåt, hiïån tûúång cuãa cuöåc söëng. sau naây; coá thïm àöång lûåc àïí söëng àeåp hún, yïu
1.5. Niïët baân vaâ sûå giaãi thoaát. Niïët baântrong thûúng con ngûúâi vaâ yïu töí quöëc hún nûäa...
tiïëng Phaån laâ Nirvana, laâ sûå àoaån trûâ duåc voång, dûát 2.2. Coá thïm àöång lûåc àïí giuáp SV laâm töët cöng
nghiïåp luên höìi, thanh tõnh tuyïåt àöëi. Niïët baânkhöng viïåc khaám chûäa bïånh sau naây . Triïët lñnhên quaã noái
phaãi laâ thïë giúái cuãa ngûúâi àaä chïët, maâ laâ möåt traångchung thaái vaâ baát chñnh àaåonoái riïng coá yá nghôa cú baãn
ngay caã con ngûúâi söëng cuäng coá thïí àaåt àïën àûúåc, sêu sùæc vïì viïåc reân luyïån vaâ phaát triïín nhên caách,
àêy laâ núi tônh lùång ngûng àoång cuãa khöng gian, thúâi phêím chêët ngûúâi baác sô, dûúåc sô tûúng lai. Àûúåc trang
gian, moåi duåc voång, tham - sên - si àïìu bõ tiïu trûâ bõ giaá trõ nhên vùn trong triïët lñ nhên sinh Phêåt giaáo
hoaân toaân.“Niïët baân laâ möåt traång thaái têm thûác hoaân giuáp SV Y Dûúåc nhêån thûác àûúåc traách nhiïåm cuãa baãn
toaân thanh thaãn, yïn tônh, saáng suöët, khöng duåc voång, thên phaãi reân luyïån chuyïn mön vûäng vaâng, kô nùng
diïåt duåc, xoáa vö minh, chêëm dûát moåi khöí àau, phiïìn giao tiïëp, ûáng xûã bao dung, nhên aái, söëng coá traách
naäo”[1; tr 47]. Niïët baâncoá àùåc tñnh cú baãn sau: - Têm nhiïåm hún vúái baãn thên, hûúáng túái sûå trung thûåc, ngay
thûác saáng suöët, tiïu trûâ nhûäng nhêån thûác sai lêìm cuãathùèng vaâ nöî lûåc àïí vûúåt khoá. Sau khi ra trûúâng, hoå seä
con ngûúâi; - Laâ traång thaái thanh lûúng maát meã, àoaån coá traách nhiïåm vúái ngûúâi bïånh, tön troång bïånh nhên;
trûâ duåc voång, chêëm dûát àau khöí, phiïìn naäo; - Khöng chùm soác sûác khoãe cöång àöìng chu àaáo; khöng lúåi
coá thúâi gian, khöng gian, vö àõnh vïì moåi mùåt, khöng duång danh lúåi nghïì nghiïåp àïí laâm giaâu bêët chñnh. Khi
coá àiïím khúãi àêìu vaâ cuäng khöng coá àiïím kïët thuác;thêëm nhuêìn triïët lñ àaåo àûác Phêåt giaáo trong àúâi söëng “úã
- Vö ngaä khöng hònh tûúáng. hiïìn gùåp laânh”, “aác giaã aác baáo”... thò hoå seä cöë gùæng
Sûå giaãi thoaátlaâ möåt trong nhûäng nöåi dung troång hoaân thiïån baãn thên, hûúáng túái caái thiïån, loaåi trûâ caái aác;
têm, quan troång nhêët cuãa Phêåt giaáo. Chñnh tû tûúãng khùæc phuåc thaái àöå haách dõch, thö löî trong cû xûã vúái
mong muöën giaãi thoaát khoãi nhûäng khöí àau, phiïìn naâo bïånh nhên vaâ vúái ngûúâi khaác... biïët nhêîn naåi, kiïìm chïë
àaä goáp phêìn hònh thaânh nïn tön giaáo Phêåt giaáo.Giaãi baãn thên, traánh laâm nhûäng àiïìu aác (quaát mùæng bïånh
nghôa laâ cúãi ra, thaáo ra, thaáo boã, phên giaãi, chia taách, nhên, gêy khoá khùn, phiïìn haâ trong khaám chûäa bïånh,
laâm cho hiïíu; thoaátlaâ vûúåt ra, siïu viïåt, vûúåt lïn trïn sûå laâm nhûäng àiïìu sai traái àïí vú veát, moác tuái, haânh haå
raâng buöåc hïå luåy. Giaãi thoaátlaâ cúãi múã sûå raâng buöåcngûúâi bïånh...) àïí traánh rúi vaâo nghiïåp aác, khöng àûúåc
cuãa vêåt chêët vaâ yá thûác vûún àïën haånh phuác tûå do theo taái sinh vaâo nhûäng kiïëp töët àeåp; tûå giaác reân luyïån, hoaân
nguyïn nghôa; laâ “sûå cúãi boã nhûäng raâng buöåc cuãa thiïån nhên caách, phêím chêët nhên vùn, nhên aái cuãa
nghiïåp baáo luên höìi, nhûäng nöîi khöí cuãa thïë gian àïí ngûúâi thêìy thuöëc. Mùåt khaác, nhúâ aãnh hûúãng cuãa NSQ
àûúåc tûå do, tûå taåi trong têm thûác” [2; tr 26]. Phêåt giaáo àaä giuáp SV Y Dûúåc reân luyïån àûúåc àûác tñnh
2. YÁ nghôa cuãa NSQ Phêåt giaáo trong giaáo duåc thiïån, loâng biïët ún, giaá trõ nhên vùn àöëi vúái ngûúâi bïånh;
àaåo àûác cho sinh viïn (SV) Y Dûúåc Viïåt Nam coá haânh vi cû xûã àuáng mûåc, phuâ húåp vúái vùn hoáa, àaåo
hiïån nay lñ cuãa dên töåc vaâ nghïì nghiïåp.
2.1. Nêng cao hiïåu quaã giaáo duåc àaåo àûác, loâng NSQ Phêåt giaáo thïí hiïån möåt triïët lñ vïì sûå cöng bùçng,
yïu thûúng con ngûúâi cho SV Y Dûúåc . Triïët lñ giaáo duåc con ngûúâi noái chung vaâ SV Y Dûúåc noái riïng
NSQ Phêåt giaáo àaä thûåc sûå ùn sêu vaâo àaåo lñ truyïìn phaãi biïët söëng laânh maånh, khuyïën khñch con ngûúâi laâm
thöëng dên töåc, aãnh hûúãng sêu sùæc àïën têm lñ, löëi söëng,nhiïìu viïåc töët, viïåc thiïån, laánh xa àiïìu aác, traánh laâm
phong tuåc, têåp quaán cuãa xaä höåi Viïåt Nam. Àa söë ngûúâinhûäng viïåc bêët nhên phi nghôa àïí xêy dûång möåt cuöåc
Viïåt tiïëp nhêån àaåo Phêåt tûå giaác, búãi triïët lñ àaåo àûác, söëng töët àeåp núi trêìn thïë. Chñnh nhûäng giaá trõ àaåo àûác
nhên vùn, hûúáng thiïån. Àûác Phêåt daåy cöng bùçng, baác trïn àêy maâ Phêåt giaáo ngaây caâng coá võ trñ vûäng chùæc
aái, tûâ, bi, hó, xaã, khöng oaán gheát, thuâ hêån... Hêìu nhûtrong têm thûác möîi ngûúâi dên Viïåt Nam, khùèng àõnh
ngûúâi dên Viïåt naâo cuäng tin rùçng: coá àûác khöng sûácsûác söëng lêu bïìn cuãa noá àöëi vúái dên töåc Viïåt Nam.
maâ ùn; söëng vö àaåo àûác, traái luên thûúâng àaåo lñ, ùæt seä 2.3. Giaáo duåc SV Y Dûúåc biïët chêëp nhêån hoaân
bõ quaã baáo. Vò thïë, àûúåc lônh höåi triïët lñ nhên sinh Phêåtcaãnh thûåc taåi. Theo Phêåt giaáo, moåi phiïìn naäo cuãa
giaáo seä giuáp SV Y Dûúåc söëng bao dung, võ tha hún; con ngûúâi laâ do tû duy sai lêìm vïì sûå vêåt gêy nïn. Cho
àûáng trûúác nhûäng mêu thuêîn luön tòm caách giaãi quyïët nïn, trong àúâi söëng thûåc taåi, khi SV Y Dûúåc àöëi mùåt vúái
nhên vùn, lêëy ên traã oaán àïí coá cuöåc söëng yïn bònh, nhûäng bêët cêåp, ruãi ro, bêët haånh, hoå seä ài tòm nguyïn
nhên vùn, nhên aái. Trong hoåc têåp luön coá tinh thêìn nhên àïí giaãi quyïët, khöng rúi vaâo bêët lûåc, khuãng hoaãng
àoaân kïët, seã chia, giuáp àúä baån beâ; coá tinh thêìn traáchniïìm tin. Àiïìu naây, xuêët phaát tûâ triïët lñ Phêåt giaáo laâ giaáo
nhiïåm vúái Töí quöëc vaâ cöång àöìng. Bïn caånh àoá, NSQ duåc con ngûúâi biïëttûå chêëp nhêån mònh . NSQ Phêåt giaáo

152 Taåp chñ Giaáo duåc SÖË ÀÙÅC BIÏÅT

(Thaáng 3/2017)
giaáo duåc SV Y Dûúåc biïët chêëp nhêån sûå thêåt con ngûúâicuãa con ngûúâi. Nïëu taåo nghiïåp aác, con ngûúâi phaãi
mònh vaâ cuöåc àúâi mònh, tu sûãa chñnh mònh maâ khöng chõu sûå thöëng khöí; nghiïåp thiïån àûa con ngûúâi àïën
àöí löîi cho ngûúâi khaác, cho xaä höåi. haånh phuác. “Nghiïåp” mang tñnh chêët cöng bùçng tuyïåt
Bïn caånh àoá, tû tûúãng nhên vùn cuãa Phêåt giaáo àöëi vò noá khöng chûâa möåt ai. Vò thïë, thêëm nhuêìn tû
khuyïën khñch con ngûúâi àaåt àûúåcNiïët baânnúi trêìn tûúãng naây, SV Y Dûúåc seä coá yá thûác tû dûúäng reân luyïån
thïë. Theo Phêåt giaáo Àaåi thûâa, con ngûúâi coá thïí àaåtbaãn thên, söëng coá traách nhiïåm vúái baãn thên, gia àònh
àïën “Niïët baân Hûäu Dû” - Niïët baân ngay trêìn thïë bùçngvaâ xaä höåi hún.
caách haânh thiïån tñch àûác, hiïíu àûúåc nhên sinh thïë thaái Thuyïët nhên quaã, nghiïåp baáo vaâluên höìicuãa Phêåt
vaâ biïët buöng xaã nhûäng thûá maâ con ngûúâi muöën giûä giaáo giuáp con ngûúâi thêëy chïët khöng phaãi laâ àaä hïët,
cho riïng mònh: tiïìn baåc, vêåt chêët, aái tònh... vaâ khöng moåi haânh àöång cuãa con ngûúâi khöng chó aãnh hûúãng
coá thaái àoá ghen gheát ganh tõ vúái nhûäng ngûúâi húnàïën con ngûúâi caã àúâi naây, kiïëp naây maâ coân aãnh hûúãng
mònh. Têm lñ cuãa möåt böå phêån con ngûúâi Viïåt Nam,àïën kiïëp sau. Mùåc duâ coân nhûäng haån chïë nhêët àõnh,
trong àoá coá SV chung thûúâng coá thaái àöå àöë kõ, ganh tõnhûng quan niïåm àoá cuãa Phêåt giaáo toaát lïn tû tûúãng
vúái nhûäng ngûúâi coá hoåc vêën, giaâu coá hún mònh röìi tòm vïì sûå dùçn vùåt traách nhiïåm phaãi gaánh chõu cuãa con
caách baâi xñch, böi xêëu. Nhûng NSQ Phêåt giaáo àaä chó ngûúâi qua caác kiïëp luên höìi. Tû tûúãng àoá coá giaá trõ lúán
ra nïëu coá thïí buöng boã àûúåc nhûäng vö thûúâng àoá con àöëi vúái giaáo duåc cho con ngûúâi tinh thêìn traách nhiïåm
ngûúâi seä traánh àûúåc “vö minh” vaâ trúã lïn saáng suöët, seäcaá nhên. Nïëu SV Y Dûúåc thêëm nhuêìn tinh thêìn traách
gaåt àûúåc nhûäng duåc voång têìm thûúâng, àöë kõ vuån vùån, nhiïåm caá nhên trong möîi lúâi noái, viïåc laâm cuãa hoå thò seä
nhûäng têåt xêëu khaác àïí söëng an laåc, thaái hoâa. taåo cho xaä höåi àöåi nguä thêìy thuöëc luön tûå giaác, traách
2.4. Giaáo duåc cho SV Y Dûúåc sûå tûå tin trong nhiïåm, goáp phêìn taåo nïn hònh aãnh àeåp cuãa ngûúâi baác
cuöåc söëng. Khi nghiïn cûáu giaáo lñ cuãa Phêåt giaáo, àùåc sô vaâ dûúåc sô tûúng lai.
biïåt tû tûúãng cho cuöåc àúâi con ngûúâi laâ khöí, nïn muåc ***
àñch cuöëi cuâng laâ giaãi thoaát chuáng sinh khoãi moåi nöîi Phaát huy vai troâ cuãa NSQ Phêåt giaáo trong giaáo duåc
khöí trêìn gian, àñch cao nhêët cuãa sûå giaãi thoaát laâ àaåtàaåo àûác con ngûúâi Viïåt Nam coá yá nghôa quan troång
àïën Niïët baân. Quan niïåm cuãa Phêåt giaáo vïìNiïët baân trong thûåc hiïån chñnh saách tön giaáo “töët àúâi, àeåp àaåo”
mang àïën cho con ngûúâi möåt sûå tûå tin rùçng: con ngûúâi úã nûúác ta hiïån nay. Viïåc khai thaác giaá trõ nhên vùn,
coá thïí giaãi thoaát khoãi nöîi khöí cuöåc àúâi ngay trong àúâi
nhên àaåo, hûúáng thiïån cuãa Phêåt giaáo trong giaáo duåc
naây, kiïëp naây chûá khöng nhêët thiïët phaãi chúâ àïën khiàaåo àûác nghïì nghiïåp cho SV Y Dûúåc laâ hïët sûác cêìn
chïët hay kiïëp sau. Vò vêåy, nùæm vûäng vaâ khai thaácthiïët, nhùçm giaáo duåc sûå nhêîn naåi, tònh yïu thûúng,
àûúåc giaá trõ nhên vùn cuãa triïët lñ nhên sinh Phêåt giaáo nhên aái cuãa ngûúâi thêìy thuöëc tûúng lai trong chùm
seä giuáp cho SV Y Dûúåc coá nhûäng haânh àöång tu luyïånsoác sûác khoãe ngûúâi bïånh. Thûåc hiïån töët nöåi dung naây
chên chñnh, saát thûåc àïí diïåt khöí àau bùçng chñnh sûå khöng chó goáp phêìn xêy dûång hònh aãnh àeåp vïì ngûúâi
nöî lûåc tu dûúäng àaåo àûác, tu têåp têm linh dûúái aánh saángthêìy thuöëc maâ coân goáp phêìn khùæc phuåc nhûäng tiïu
trñ tuïå cuãa chñnh mònh maâ khöng rúi vaâo duy têm phuå cûåc trong ngaânh Y Dûúåc úã nûúác ta hiïån nay.
thuöåc vaâo lûåc lûúång siïu nhiïn bïn ngoaâi con ngûúâi. Taâi liïåu tham khaão
Niïët baântrong quan niïåm cuãa Phêåt giaáo thûåc chêët [1] Nguyïîn Thõ Toan (2015).Lõch sûã ÊËn Àöå cöí. àaåi
chó traång thaái têm linh tûå do, thanh tõnh tuyïåt àöëi cuãa NXB Àaåi hoåc Sû phaåm.
con ngûúâi. Neát àöåc àaáo cuãa Phêåt giaáo laâ hûúáng vïì sûå [2] Nguyïîn Thõ Toan (2010).Giaãi thoaát luêån Phêåt
Giaáo. NXB Chñnh trõ Quöëc gia - Sûå thêåt.
giaãi thoaát têm linh bùçng nöî lûåc tûå thên. Vò vêåy, möîi caá
nhên con ngûúâi noái chung vaâ SV Y Dûúåc noái riïng [3] Trêìn Troång Kim(2003). Phêåt giaáo thuãa xûa vaâ
Phêåt giaáo ngaây nay. NXB Tön giaáo.
nïëu thûåc nghiïåm nöåi têm àuáng caách seä tòm àûúåc cuöåc[4] Nguyïîn Huâng Hêåu (1996). Möåt söë suy nghô vïì aãnh
söëng vui veã, an bònh, giaãn dõ, thuêån theo hoaân caãnh, hûúãng cuãa Phêåt giaáo àöëi vúái tû duy cuãa ngûúâi . Viïåt
khöng tñnh toaán, so ào. Sûå tûå tin laâm con ngûúâi coá Taåp chñ Triïët hoåc, söë 5, tr 24-26.
niïìm tin hún vaâo cuöåc söëng, àiïìu àoá àùåc biïåt coá yá[5] Nguyïîn Àùng Duy (1999). Phêåt giaáo vúái vùn hoáa
nghôa hún àöëi vúái con ngûúâi trong àiïìu kiïån kinh tïë thõ Viïåt Nam. NXB Haâ Nöåi.
trûúâng hiïån nay, búãi mêët niïìm tin laâ mêët têët caã. [6] Àaåi Taång kinh Viïåt Nam (Hoâa thûúång Thñch Minh
2.5.Giaáoduåc SV coá yá thûác traáchnhiïåm caá nhên. Chêu dõch) (2005).Kinh Tùng Chi Böå . NXB Tön giaáo.
Thuyïët Nghiïåp baáocuãa Phêåt giaáo cho rùçng, cuöåc àúâi [7] Nguyïîn Baá Hoaân (2007).Phêåt giaáo vaâ àúâi söëng
con ngûúâi do “nghiïåp” chi phöëi. “Nghiïåp” chñnh laâ hoaåt (Chên dung vaâ àöëi thoaåi
). NXB Lao àöång.
[8] Àöî Minh Húåp (2006).Tön giaáo phûúng Àöng(Quaá
àöång cuãa thên, lúâi noái vaâ yá thûác cuãa con ngûúâi taåo nïn.
khûá vaâ hiïån ).
taåi
NXB Tön giaáo.
Do vêåy, “nghiïåp” do chñnh con ngûúâi taåo ra, khöng coá [9] Trûúng Syä Huâng (2007).Tön giaáo vaâ vùn hoáa .
möåtquyïìnlûåcnaâo tûâ bïn ngoaâi thûúãnghay phaåt nghiïåp NXB Khoa hoåc xaä höåi.

Taåp chñ Giaáo duåc SÖË ÀÙÅC BIÏÅT 153

(Thaáng 3/2017)