VĂN HÓA NGOẠI GIAO ẨM THỰC VIỆT NAM TRONG

THỜI KÌ HỘI NHẬP

MỞ ĐẦU
Ngoại giao văn hóa trong bối cảnh hiện nay đòi hỏi phải có những nỗ
lực, sáng tạo hơn nữa và ẩm thực như một cách tiếp cận mới, tạo nên điểm
nhấn trong dòng chảy chung để giới thiệu, quảng bá hình ảnh Việt Nam ra thế
giới. Ẩm thực là một phần quan trọng của văn hóa nếu không muốn nói là hội
tụ nhiều nét tiêu biểu của nền văn hóa nước ta. Giống như sự phong phú của
tâm hồn người Việt, mỗi món ăn lại chứa đựng một triết lý sâu xa về cuộc
sống, lại là một câu chuyện kể thú vị về con người, về thiên nhiên. Đây cũng là
nguồn “tài nguyên” quý báu giúp tạo được ấn tượng sâu sắc về văn hóa và hình
ảnh đất nước, con người Việt Nam. Bản chất món ăn Việt Nam chứa đựng các
giá trị chia sẻ, yêu thương và đậm đà bản sắc văn hóa, tạo cho các du khách khi
đến Việt Nam cảm giác quen mà lạ, lạ mà quen. Đứng trước tầm quan trọng
của ẩm thực trong việc quảng bá hình ảnh đất nước, con người Việt Nam, thời
gian qua, Vụ Ngoại giao Văn hóa và UNESCO, Bộ Ngoại giao Việt Nam đã
tích cực đồng hành với các địa phương, cơ quan và tổ chức trong việc quảng bá
hình ảnh đất nước, con người, bản sắc văn hóa của Việt Nam ra thế giới, trong
đó, “ngoại giao ẩm thực” được xem là một thành tố quan trọng giúp Việt Nam
quảng bá hình ảnh ra thế thới.
I. Cơ sở lý luận của văn hóa “ngoại giao ẩm thực”
1. Định nghĩa
Ngoại giao ẩm thực là thuật ngữ được sử dụng để miêu tả việc trao đổi và
chia sẻ các món ăn và phong cách ẩm thực giữa các quốc gia và văn hóa khác
nhau. “ Con đường ngắn nhất chạm đến trái tim là đi qua dạ dày” đây chính là
cơ sở cho sự phát triển của ngoại giao ẩm thực. Việc ngoại giao ẩm thực giúp
tạo ra một số sự giao thoa và đa dạng trong ẩm thực, cho phép mọi người khám
phá và trải nghiệm các món ăn từ các nền văn hóa khác nhau.
2. Chính sách văn hóa “ngoại giao ẩm thực”
Nhận thức chung về tiềm năng ẩm thực Việt Nam, các nhà lãnh đạo đã tích
cực quảng bá “ngoại giao ẩm thực” Việt Nam vươn ra thế giới. Ẩm thực Việt là
sự pha trộn hài hòa giữa truyền thống và hiện đại. Nó không chỉ thể hiện bản
sắc của dân tộc mà còn truyền tải những ý nghĩa mang tính nhân văn sâu sắc.
Trong các nhu cầu để khám phá một đất nước thì nhu cầu ẩm thực là một thứ
không thể thiếu, nếu một món ăn nào của Việt Nam lên ngôi được cả thế giới
yêu thích thì đó chính là con đường tiếp cận nhanh chóng và gần gũi, cơ hội
quảng bá hình ảnh Việt Nam ra nước ngoài. Theo đó, để đạt được các mục tiêu
“ngoại giao ẩm thực” cần triển khai hiệu quả các biện pháp chính sách và các
biện pháp cụ thể.
Các biện pháp chính sách bao gồm: hỗ trợ và khuyến khích các nhà hàng
và quán ăn mở rộng quy mô kinh doanh ra nước ngoài thông qua các chương
trình đào tạo và tài trợ; đẩy mạnh hợp tác với các tổ chức và cộng đồng quốc tế
để quảng bá ẩm thực Việt Nam thông qua các sự kiện và triễn lãm. Các biện
pháp cụ thể bao gồm: tạo dựng và quảng bá hình ảnh ẩm thực Việt Nam, đầu tư
vào nghiên cứu và phát triển sản phẩm đa dạng, xây dựng mạng lưới đối tác,
đào tạo và nâng cao nhân lực.
II. Thực tiễn ngoại giao văn hóa ẩm thực Việt Nam
1. Thực tiễn triển khai và thành tựu
1.1. Trong nước

1.2. Nước ngoài

Trong chuyến thăm chính thức Việt Nam đầu tháng 6/2023, Thủ tướng
Australia Anthony Albanese thưởng thức bia hơi và bánh mì ngay trong ngày
đầu tiên. Thủ tướng Australia dành lời khen bánh mì Việt Nam và uống bia
trong tiếng “dô” của thực khách ở quán bia trên phố Đường Thành, Hà Nội.
Khen ngợi ẩm thực Việt Nam ngon và có nhiều món đa dạng, ông Albanese
còn ăn lạc luộc, chả cá, ba chỉ nướng, đậu rán... trong khi uống bia.

Hình ảnh các nguyên thủ, lãnh đạo nước ngoài đi dạo, thưởng thức ẩm
thực đường phố dường như đã trở thành thông lệ mỗi dịp Việt Nam tiếp đón
chính khách quốc tế. Thủ tướng Justin Trudeau hay Thân vương William từng
uống cà phê vỉa hè; cựu Tổng thống Barack Obama ăn bún chả Hà Nội vào
năm 2016; cựu Tổng thống Bill Clinton đánh dấu chuyến thăm Việt Nam đầu
tiên vào năm 2000 bằng kỷ niệm ăn phở...

Chuyến ghé thăm của các chính khách nước ngoài càng khẳng định nền
ẩm thực, bên cạnh lòng hiếu khách của người dân, luôn để lại dấu ấn đẹp trong
mắt bạn bè quốc tế. Như một lẽ tự nhiên, những địa chỉ từng đón chính khách
tại Việt Nam tiếp nhận hiệu ứng truyền thông mạnh mẽ để trở nên nổi tiếng.