-Diferansiyel Denklemlere Modelleme

Kaynaklar
1.

2.
1

fiziki bilimlerde, sosyal bilimlerde ve daha

bilim problemi bakteri
pas vb.) matematiksel ifadelerle
etmek, daha sonra da ve da
koyarak bulmak gerekir.

Matematik derslerinden biliyoruz ki eden

(modelleyen) biri de diferansiyel ve .
bahsedilen problemler; ve diferansiyel
denklemler da .

3
 Mesela bir oda zamana olarak belli bir
sabiti ile . itibaren
20. dakikadaki derecedir? deniliyorsa; fonksiyonu
dakikadaki oda olmak bu matematiksel
olarak

denklemi ile modellenebilir. (Burada elbette .)

fonksiyonu olup soruda .
denklem bir diferansiyel denklem olup

sabiti ile

6
 fonksiyonunu kullanarak;

bulunur. 7

Bir metal plaka o

olarak bir sabiti ile .
Metal paslanmaya 3.
10 , 5. 20
pas ne

9
10

11

12
 gibi bir fonksiyonun veya
diferansiyellerini denkleme bir diferansiyel
denklem denir. Burada ise .

diferansiyel denklemleri inceleyiniz. Her bir denklemdeki

ve belirleyiniz.
a)
b)

13

Bir diferansiyel denklemde en mertebeden

mertebesine, diferansiyel denklemin mertebesi denir. En
mertebeli kuvvetine de diferansiyel denklemin derecesi
denir.

14

diferansiyel denklemlerin mertebelerini belirleyiniz.

15
Bir diferansiyel denklem, ve onun
lineer ise bu diferansiyel denkleme lineer diferansiyel denklem denir
ve . mertebeden en genel lineer diferansiyel denklem
gibidir:

sabit ise bu durumda verilen denkleme sabit

; lineer diferansiyel denklem denir.
bir lineer diferansiyel denklemde ise bu durumda
verilen denkleme homojen lineer denklem, ; homojen olmayan
lineer denklem denir.
16

diferansiyel denklemleri mertebe, derece, lineer, homojen

olup-olmama .

17

1. Bir havuzdaki su zamana (saat)

olarak belli bir . Bundan havuz
tamamen diye her saat 100 LT su eklenmektedir.

5. saatte havuzda 1000 LT su varken 4 saat sonra havuzda

900 LT su . Buna

a) havuzda litre su
b) Bu havuzdaki su saat sonra

18
2. Bir o insan
olarak belli bir . Ancak bu her 50 bin
vermektedir.
2000 250 bin insan
5 sonra 288 bin
tespit . Buna 2003

3. Bir hava deposu belli bir sabitiyle zamana olarak

. sistemi 2 saat sonra depo
C sistem 3 saat sonra
depo derece olur?

19

4. Newton bir nesnenin sabit

bir ortamda nesnenin o andaki ile
ortam farkla olarak .
Bu bilgiye dayanarak;
a) Nesnenin modelleyen diferansiyel denklemi
.
b) Hava sabit C bir beton
kurumaya ilk anda C iken 45 dakika sonra beton
C ye .
beton dk sonra C olur?

20

5. diferansiyel denklemleri .

a)

b)

c)

d)

21