DİŞ HEKİMLİĞİNDE KULLANILAN

MUMLAR

Prof. Dr. Betül KALIPÇILAR

 MUMLARIN GENEL ÖZELLİKLERİ

Mumların genel özelliklerinin bilinmesi bilinçli bir şekilde

kullanılmalarına yardım eder. Bu genel özelliklerin bazıları:

1- Erime derecesi
2- Isısal genleşme
3- Mekanik özellikleri
4- Akıcılık
5- Artık stres- iç gerilimler
6- Çekilebilirlik
*Mumlar erime noktasından çok erime aralığı gösterirler.
Örn; Parafin mumu için erime aralığı 44-62°C, Carnauba için 50-90°C’dır. İki ayrı
mum karıştırıldığında bazen erime derecesinin düştüğü, bazen de yükseldiği
görülmektedir.

*Mumlar ısı yükseldikçe genleşir, ısı düştükçe büzülürler.

Mumların yumuşama değerleri 22-52°C arasında değişir.
Isının artması mekanik dirençlerini büyük ölçüde düşürür.

*Mumların mekanik özellikleri, elastik modülü, orantı sınırı ve

sıkıştırılma dayanıklıkları olarak belirlenir.
Diğer restoratif materyallere oranla bu özelliklerin tümü düşüktür.

*Akıcılık özelliği sıvı veya plastik maddelerle ilgili olup, moleküllerin birbirleri
üzerinden kaymasından kaynaklanır.
Akıcılık, mumun sıcaklığına, deformasyona sebep olan kuvvete,
kuvvetin uygulandığı süreye bağlıdır.

*Tamamlanmış bir mum modelde iç gerilimler ve artık stresler oluşmaktadır.

*Çekilebilirlik ısı arttıkça artış göstermektedir.

Genelde düşük erime sıcaklığına sahip mumlar, yüksek derecelerde eriyen mumlara
oranla daha büyük çekilebilirliğe sahiptirler.
 MUMLAR

Tabii Mumlar Sentetik Mumlar Yapışkanlar

{Acrawax, Albacer,
Mineral Castorwax…}
{Parafin,
Keresin,
Ookerit…} Hayvansal Yağlar
Sentetik
{Spermaseti…} {Turpentin,
reçineler
Color…}
{Polietilen,
Bitkisel Polisitien…}
{Kakao yağı,
Carnauba, Tabii reçineler
Japon mumu…} {Shellak,
Böceksel Dammar,
{Balmumu, Kopal Da…}
İspermeçet…}
 DENTAL MUMLAR

Mumlar restoratif diş hekimliğinde çok geniş kullanım alanına sahip

materyallerdir.

Kullanım amaçlarına göre değişik özellikleri ve şekilleri mevcuttur.

1- Bir döküm modelinin oluşturulmasında

2- Oklüzal ilişki kayıtlarının alınmasında
3- Sert alçı dökülmeden önce ölçünün kutulanmasında
4- Metal ölçü kaşıklarının sınırlarının düzenlenmesinde
5- Lehimleme ve tamir işlemlerinde
 DENTAL MUMLARIN SINIFLANDIRILMASI

*Örnekleme mumları *Ölçü mumları

•İnley mumu •Düzeltici mumlar
•Döküm mumu •Isırma kaydedici mumlar
•Pembe mum (=Oklüzyon)

*İşlemleme mumları
•Kutulama mumları
•Utilite mumları
•Yapıştırıcı mumlar
*Örnekleme mumları
•İnley mumu
•Döküm mumu
•Pembe mum
•İNLEY MUMU
İnleyler, kron ve köprüler gibi dökümle oluşturulan restorasyonların
yapımında, mum örneklerin hazırlanma aşamasında kullanılır.
Bileşimi: % 60 Parafin, % 25 Carnauba, % 10 Keresin, %5 Balmumu

Akıcılıklarına göre: Sert, Orta, Yumuşak

Renk: Genellikle Koyu mavi, yeşil, mor renkte 7,5 cm uzunlukta,

0,64 cm. çapında çubuklar şeklinde

Özellikleri: Revetman içerisinde artık bırakmamalıdır.

Büzülmemelidir.
*Örnekleme mumları
•İnley mumu
•Döküm mumu
•Pembe mum
•DÖKÜM MUMU
Hareketli bölümlü protezler ve diğer benzer yapıların
metal iskelet modellerinin yapımında kullanılır.
Bileşimi: İnley mumları ile benzer yapılar içerir.

Renk: Tabaka halinde veya kullanım amacına göre hazır şekilde bulunur.

Özellikleri: Artık bırakmamalıdır.

Hafif yapışkan olmalıdır.
*Örnekleme mumları
•İnley mumu
•Döküm mumu
•Pembe mum
•PEMBE MUM
Tam ve bölümlü protezlerin yapımında kullanılır.
Geçici kaide plağı üzerine yerleştirilerek vertikal boyut tespit etmede,
oklüzyon düzlemi oluşturmakta ve suni dişlerin yerleştirilmesinde kullanılır.
Bileşimi: %70-80 parafin, Keresin, balmumu, resinler ve
çeşitli uyumlandırıcılar içerir.
Renk: Pembe veya kırmızı renkte plakalar halindedir.
Yumuşak, orta sert ve sert tipleri vardır.

Özellikleri: Boyutsal stabilite göstermezler.

*İşlemleme mumları
•Kutulama mumları
•Utilite mumları
•Yapışkan mumlar
•KUTULAMA MUMLARI
Dişsiz arkın ölçüsünün alınmasından sonra model elde edilmesi aşamasında,
ölçü etrafında kutulama işlemi yapılmasında kullanılan mumlardır.
Hafif yapışkan, dirençli ve sert olmalıdır.
*İşlemleme mumları
•Kutulama mumları
•Utilite mumları
•Yapışkan mumlar
•UTİLİTE MUMLARI
Standart delikli kaşıklarla ölçü almada, kaşık kenarlarının
çevre dokulara daha iyi adapta edilmesi için kullanılır.
Koyu kırmızı veya kavuniçi renkte, çubuk veya plaka halinde bulunur.
Yapışkan ve kolay çıkma özelliği vardır.
*İşlemleme mumları
•Kutulama mumları
•Utilite mumları
•Yapıştırıcı mumlar
•YAPIŞTIRICI MUMLAR
Sirkolant adını da alır. Lehim ve tamir işlerinde kullanılır.
Reçineler veya diğer karışımlardan hazırlanır.
Eritildiklerinde yapışkanlık özelliği kazanırlar ve
uygulandıkları yüzeye yapışırlar.
Sarı çubuklar halinde bulunurlar.
*Ölçü mumları
•Düzeltici mumlar
•Isırma kaydedici=Oklüzyon mumlar

•DÜZELTİCİ MUMLAR
Yumuşak dokulara temas eden orijinal ölçünün üzerinde
mum faset olarak kullanılır.
Parafin, keresin, balmumu gibi hidrokarbon mumlardan ve
metal partiküllerden oluşur.
*Ölçü mumları
•Düzeltici mumlar
•Isırma kayıt edici (=Oklüzyon) mumlar

•ISIRMA KAYIT EDİCİ (=Oklüzyon) MUMLAR

Karşıt modellerin doğru şekilde kapanışı için kullanılır.
Balmumu, parafin veya keresin gibi hidrokarbon mumlardan elde edilirler.
Parafin, balmumu veya keresinden oluşurlar.
Bu mumlar ağızdan çıkarılmaları esnasında distorsiyona meyillidirler.