‫اﺳﺘﺨﻮان ﻫﺎي اﻧﺪام ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ‬

‫اﺳﮑﻠﺖ اﻧﺪام ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ از ﺑﺨﺶ ﻫﺎي زﯾﺮ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‪:‬‬

‫• ﮐﻤﺮﺑﻨﺪ ﻟﮕﻨﯽ )‪ :(Pelvic girdle‬از اﺗﺼﺎل ﯾﮏ اﺳﺘﺨﻮان ﻟﮕﻦ )‪ (Hip‬در ﻫﺮ اﻧﺪام‬

‫• ران )‪ :(Thigh‬اﺳﺘﺨﻮان ران )‪ (femur‬و ﮐﺸﮑﮏ ) ‪( patella‬‬
‫• ﺳﺎق )‪ :(Leg‬اﺳﺘﺨﻮان درﺷﺖ ﻧﯽ )‪ (tibia‬و ﻧﺎزك ﻧﯽ)‪(fibula‬‬
‫• ﭘﺎ )‪ :(Foot‬ﺷﺎﻣﻞ ﺳﻪ ﻗﺴﻤﺖ ﻣﭻ )‪ ،(Tarsal‬ﻣﯿﺎﻧﯽ ﭘﺎ )‪ (Metatarsal‬و ﺑﻨﺪ ﻫﺎي اﻧﮕﺸﺘﺎن‬
‫)‪(Phalanges‬‬

‫اﺳﺘﺨﻮان ﺑﻨﺪي‬
‫اﻧﺪام ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ‬
‫ﭘﺎ‬ ‫ﺳﺎق‬ ‫ران‬ ‫ﻛﻣرﺑﻧد ﻟﮕﻧﯽ‬
‫‪Foot‬‬ ‫‪Leg‬‬ ‫‪Thigh‬‬ ‫‪Pelvic girdle‬‬

‫ﮐﻤﺮﺑﻨﺪ ﻟﮕﻨﯽ )‪(Pelvic girdle‬‬

‫• ﮐﻤﺮﺑﻨﺪ ﻟﮕﻨﯽ از ﻣﻔﺼﻞ ﺷﺪن دو اﺳﺘﺨﻮان ﻟﮕﻦ )‪ (hip‬دو اﻧﺪام ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ﭼﭗ و راﺳﺖ در ﺧﻂ‬
‫وﺳﻂ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯿﺸﻮد‪ .‬در ﺻﻮرﺗﯿﮑﻪ در اﻧﺪام ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ‪ ،‬ﮐﻤﺮﺑﻨﺪ ﺷﺎﻧﻪ اي از دو اﺳﺘﺨﻮان در ﻫﺮ‬

‫‪1‬‬
‫اﻧﺪام ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪه ي ﺗﻔﺎوت ﻧﺤﻮه ي ﺗﺸﮑﯿﻞ ﮐﻤﺮﺑﻨﺪ ﻟﮕﻨﯽ‬
‫و ﺷﺎﻧﻪ اي و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺗﻌﺪاد اﺳﺘﺨﻮان ﻫﺎي اﻧﺪام ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ و ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ ﻣﯿﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪‬ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬در ﻣﭻ ﭘﺎ ﻧﯿﺰ ‪ 7‬اﺳﺘﺨﻮان دارﯾﻢ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻫﻢ ﺑﺎﻋﺚ ﺗﻔﺎوت ﺗﻌﺪاد اﺳﺘﺨﻮان ﻫﺎي اﻧﺪام‬
‫ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ و ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬

‫• اﺳﺘﺨﻮان ﻫﺎي ﻟﮕﻦ در ﺧﻂ وﺳﻂ ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﻔﺼﻞ ‪ public symphysis‬را ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯿﺪﻫﻨﺪ‪.‬‬

‫• وﻗﺘﯽ ﮐﻤﺮﺑﻨﺪ ﻟﮕﻨﯽ در ﮐﻨﺎر اﺳﺘﺨﻮاﻧﻬﺎي ﺧﺎﺟﯽ )‪ (sacrum‬و دﻧﺒﺎﻟﭽﻪ )‪ (coccyx‬ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪،‬‬
‫ﺳﺎﺧﺘﺎري ﺑﻪ ﻧﺎم ﻟﮕﻦ اﺳﺘﺨﻮاﻧﯽ )‪ (Pelvic‬را ﺑﻮﺟﻮد ﻣﯽ آورد‪.‬‬
‫اﺳﺘﺨﻮان ‪ sacrum‬در ﻓﻀﺎي ﺑﯿﻦ ‪ 2‬اﺳﺘﺨﻮان ‪ hip‬در ﻋﻘﺐ و اﺳﺘﺨﻮان ‪ coccyx‬ﻫﻢ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل‬ ‫•‬
‫‪ sacrum‬ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫• در دوران ﺟﻨﯿﻨﯽ اﺳﺘﺨﻮان ‪ hip‬از ﺳﻪ ﻗﺴﻤﺖ اﯾﻠﯿﻮم )‪ ،(Ilium‬ﭘﻮﺑﯿﺲ )‪ (Pubis‬و اﯾﺴﮑﯿﻮم‬

‫)‪ (Ischium‬ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه ﮐﻪ اﺳﺘﺨﻮانﺳﺎزي در ﻫﺮ ﮐﺪام ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ اﻧﺠﺎم ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬
‫اﯾﻦ ﺑﺨﺶ ﻫﺎ در ﺣﻔﺮه اﺳﺘﺎﺑﻮﻟﻮم )‪ (acetabulum‬ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯿﺸﻮﻧﺪ و ﻓﻀﺎي ﺑﯿﻦ آﻧﻬﺎ‬
‫ﻏﻀﺮوﻓﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﻧﻬﺎﯾﺖ اﯾﻦ ﺑﺎﻓﺖ ﻏﻀﺮوﻓﯽ ﺑﻌﺪ از دوران ﺑﻠﻮغ اﺳﺘﺨﻮاﻧﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫• ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺣﻔﺮه ‪ ،acetabulum‬ﺑﺨﺶ ‪ ilium‬در ﺑﺎﻻ‪ ،‬ﺑﺨﺶ ‪ Pubis‬در ﺟﻠﻮ و ﭘﺎﯾﯿﻦ و ﺑﺨﺶ‬
‫‪ ischium‬در ﻋﻘﺐ و ﭘﺎﯾﯿﻦ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫• اﺳﺘﺨﻮان ﻫﺎي ﻟﮕﻦ از دﺳﺘﻪ ي اﺳﺘﺨﻮان ﻫﺎي ﻧﺎﻣﻨﻈﻢ اﺳﺖ‪.‬‬
‫• ﺑﺮاي ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ راﺣﺖ ﺗﺮ اﺳﺘﺨﻮان ‪ hip‬آن را ﭼﻬﺎر ﮔﻮش در ﻧﻈﺮ ﻣﯽﮔﯿﺮﯾﻢ و ﺳﻄﻮح و ﮐﻨﺎره ﻫﺎﯾﯽ‬
‫ﺑﺮاي آن ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﯽﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬
‫• ﮐﻨﺎره ﻫﺎي اﯾﻦ اﺳﺘﺨﻮان ﺷﺎﻣﻞ‪.1:‬ﮐﻨﺎر ﺑﺎﻻﯾﯽ ‪.2‬ﮐﻨﺎره ﭘﺎﯾﯿﻨﯽ ‪.3‬ﮐﻨﺎر ﺟﻠﻮﯾﯽ ‪.4‬ﮐﻨﺎر ﻋﻘﺒﯽ و ‪.5‬‬
‫ﮐﻨﺎر داﺧﻠﯽ‬

‫‪2‬‬
 ‫• ﺳﻄﻮح اﯾﻦ اﺳﺘﺨﻮان ﺷﺎﻣﻞ دو ﺳﻄﺢ داﺧﻠﯽ و ﺧﺎرﺟﯽ اﺳﺖ‪.‬‬
‫• اﺳﺘﺎﺑﻮﻟﻮم در ﺳﻄﺢ ﺧﺎرﺟﯽ اﺳﺘﺨﻮان ‪ hip‬ﻗﺮار دارد ﮐﻪ ﺑﺎ ﺳﺮ اﺳﺘﺨﻮان ران )‪ (Femur‬ﻣﻔﺼﻞ‬
‫ﻟﮕﻦ را ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯿﺪﻫﺪ‪.‬‬
‫• دو روش ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺮاي اﺳﺘﺨﻮان ﻟﮕﻦ وﺟﻮد دارد‪ .‬در روش اول ﻫﺮ ﯾﮏ از ﺑﺨﺶ ﻫﺎي اﯾﻠﯿﻮم‪،‬‬
‫ﭘﻮﺑﯿﺲ و اﯾﺴﮑﯿﻮم را ﺑﻪ ﻃﻮر ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ و در روش دوم ﮐﻞ اﺳﺘﺨﻮان را ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﯿﮑﻨﯿﻢ‪ .‬ﺑﻪ‬
‫اﯾﻦ ﻣﻔﻬﻮم ﮐﻪ وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎي ﻫﻤﻪ ﺑﺨﺶ ﻫﺎ را در ﮐﻨﺎر ﻫﻢ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺧﻮاﻫﯿﻢ ﮐﺮد‪.‬‬

‫‪3‬‬
 ‫‪ilium‬‬
‫• اﯾﻦ ﺑﺨﺶ وﺳﯿﻌﺘﺮﯾﻦ ﺑﺨﺶ اﺳﺘﺨﻮان ‪ hip‬اﺳﺖ‪.‬‬
‫• ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﺳﺘﺎﺑﻮﻟﻮم در ﺑﺎﻻ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و دو ﭘﻨﺠﻢ ﺑﺎﻻﯾﯽ اﺳﺘﺎﺑﻮﻟﻮم را ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯿﺪﻫﺪ‪.‬‬
‫• ﺑﺮاي اﯾﻦ ﺑﺨﺶ دو ﺳﻄﺢ ﺧﺎرﺟﯽ و داﺧﻠﯽ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬
‫ﮐﻨﺎره ﻫﺎي آن ﺷﺎﻣﻞ‪ :‬ﮐﻨﺎر ﺑﺎﻻﯾﯽ‪ ،‬ﺟﻠﻮﯾﯽ‪ ،‬ﻋﻘﺒﯽ و داﺧﻠﯽ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫•‬
‫ﺳﻄﺢ ﺧﺎرﺟﯽ‪ilium‬‬
‫ﺳﻄﺢ ﮔﻠﻮﺗﺌﺎل )ﺳﺮﯾﻨﯽ( ﻧﺎم دارد ‪ .‬در اﯾﻦ ﺳﻄﺢ ﺑﺨﺎﻃﺮ اﺗﺼﺎل ﻋﻀﻼت ﺳﺮﯾﻨﯽ‪ ،‬ﺧﻄﻮﻃﯽ اﯾﺠﺎد‬ ‫•‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﺧﻄﻮط ﮔﻠﻮﺗﺌﺎل ﻧﺎم دارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺳﻪ ﺧﻂ ﮔﻠﻮﺗﺌﺎل از ﺑﺮﯾﺪﮔﯽ ﺳﯿﺎﺗﯿﮏ ﺑﺰرگ ﺷﺮوع ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪ :inferior gluteal line .1.‬از‬ ‫•‬
‫راس اﯾﻦ ﺑﺮﯾﺪﮔﯽ ﺷﺮوع ﺷﺪه و ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺟﻠﻮ ﺣﺮﮐﺖ ﮐﺮده و ﺑﻪ ﻗﺴﻤﺖ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﮐﻨﺎر‬
‫ﺟﻠﻮﯾﯽ ‪ ilium‬ﺧﺘﻢ ﻣﯿﺸﻮد‪ :Anterior gluteal line .2 .‬ﻧﯿﺰ از راس اﯾﻦ ﺑﺮﯾﺪﮔﯽ ﺷﺮوع‬
‫ﺷﺪه و ﺑﻪ ﺟﻠﻮﯾﯿﺘﺮﯾﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﮐﻨﺎر ﺑﺎﻻﯾﯽ ‪ ilium‬ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯿﺸﻮد‪posterior gluteal .3 .‬‬
‫‪ :line‬ﻫﻢ از راس ﺑﺮﯾﺪﮔﯽ ﻣﺬﮐﻮر ﺷﺮوع ﺷﺪه و ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻋﻘﺐ رﻓﺘﻪ و ﺑﻪ ﻋﻘﺒﺘﺮﯾﻦ ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي‬
‫ﮐﻨﺎر ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ ‪ ilium‬ﺧﺘﻢ ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬

‫ﺳﻄﺢ داﺧﻠﯽ ‪ilium‬‬

‫• ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ ﮐﻨﺎري ﺑﻪ ﻧﺎم ﮐﻨﺎر داﺧﻠﯽ ﺑﻪ دو ﺑﺨﺶ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯿﺸﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﺑﺨﺸﯽ ﮐﻪ ﻓﺮو رﻓﺘﻪ و‬
‫وﺳﯿﻊ اﺳﺖ و در ﺟﻠﻮ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ‪ ،‬ﺣﻔﺮه اﯾﻠﯿﺎك ) ‪ ( iliac fossa‬و ﺑﻪ ﺑﺨﺸﯽ ﮐﻪ در ﻋﻘﺐ ﻗﺮار‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺨﺶ ﺳﺎﮐﺮوﭘﻠﻮﯾﮏ )‪ (sacropelvic‬ﻣﯿﮕﻮﯾﻨﺪ‪.‬‬
‫• ‪ iliac fossa‬ﻗﺴﻤﺘﯽ از ﻟﮕﻦ ﮐﺎذب اﺳﺖ و ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎل ﯾﮑﯽ از ﻋﻀﻼت اﻧﺪام ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ اﺳﺖ ‪.‬‬
‫• ﺑﺨﺶ ‪ sacropelvic‬ﺷﺎﻣﻞ ﺳﻪ ﻗﺴﻤﺖ زﯾﺮاﺳﺖ‪:‬‬

‫‪ .1‬ﺑﻪ ﺑﺨﺸﯽ ﮐﻪ در ﺑﺎﻻ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ‪ iliac tuberosity‬ﮔﻮﯾﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﺑﺨﺶ ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎل ﻟﯿﮕﺎﻣﺎﻧﻬﺎ ﯾﺎ‬
‫رﺑﺎط ﻫﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﯿﻦ اﺳﺘﺨﻮان ‪ sacrum‬و ‪ ilium‬ﺑﺮاي ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻟﮕﻦ اﺳﺘﺨﻮاﻧﯽ رد و ﺑﺪل‬
‫ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬

‫‪ .2‬ﺳﻄﺢ ﻣﻔﺼﻠﯽ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﻻﻟﻪ ﮔﻮش )‪ (auricular surface‬ﮐﻪ ﻣﻌﺎدل اﯾﻦ ﺳﻄﺢ را ﺑﺮ روي ﺳﻄﻮح‬
‫ﻃﺮﻓﯽ اﺳﺘﺨﻮان ‪ sacrum‬ﻫﻢ دارﯾﻢ و ﺑﻪ واﺳﻄﻪ آن ﻣﻔﺼﻠﯽ ﺑﻪ ﻧﺎم ‪ sacroiliac‬ﺑﯿﻦ اﺳﺘﺨﻮان‬
‫‪ sacrum‬و ﺑﺨﺶ ‪ ilium‬اﺳﺘﺨﻮان ‪ hip‬ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬

‫‪4‬‬
‫‪-3‬ﺑﺨﺶ ‪.:pelvis‬اﯾﻦ ﺑﺨﺶ ﺻﺎف و در زﯾﺮ ﻣﺤﺪوده ي ﮐﻨﺎر داﺧﻠﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬در واﻗﻊ‬
‫ﺳﻄﺢ ﻟﮕﻨﯽ ‪ ilium‬در اﻣﺘﺪاد ﺳﻄﺢ ﻟﮕﻨﯽ ﺑﺨﺶ اﯾﺴﮑﯿﻮم و ﭘﻮﺑﯿﺲ ﻗﺮار دارد‪.‬‬

‫‪‬ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬ﺑﺨﺶ ﻟﮕﻨﯽ اﯾﻠﯿﻮم در واﻗﻊ ﺑﺨﺶ ﻧﺎﭼﯿﺰي از ﻟﮕﻦ ﺣﻘﯿﻘﯽ را ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯿﺪﻫﺪ‪.‬‬

‫ﮐﻨﺎر داﺧﻠﯽ ‪ilium‬‬

‫از ﻣﺤﺪوده ﻋﻘﺒﯽ ﮐﻨﺎر ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ ﺷﺮوع ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬ ‫•‬

‫• در اﺑﺘﺪا ﺑﻪ ﺻﻮرت ﯾﮏ ﮐﻨﺎر ﺗﯿﺰ اﺳﺖ و ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺣﺮﮐﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ ﺻﺎف ﺗﺮ ﻣﯿﺸﻮد‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮري ﮐﻪ در ﻗﺴﻤﺖﻫﺎي ﭘﺎﯾﯿﻨﯽ ﺣﺎﻟﺖ ﻗﻮﺳﯽ ﭘﯿﺪا ﻣﯿﮑﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ آن ﺧﻂ ﻗﻮﺳﯽ ) ‪arcuate‬‬
‫‪ (line‬ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺧﻂ ﻗﻮﺳﯽ ﺑﻪ اﺗﻔﺎق ﭼﻨﺪ ﺑﺨﺶ دﯾﮕﺮ در ﺗﺸﮑﯿﻞ ورودي ﻟﮕﻦ )‪ (Inlet‬ﺷﺮﮐﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬ ‫•‬
‫ورودي ﻟﮕﻦ‪ ،‬ﻣﺮزي اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻗﺮاردادي ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯿﮑﻨﯿﻢ‪ .‬ﻓﻀﺎﯾﯽ ﮐﻪ در ﺑﺎﻻي اﯾﻦ ﻣﺮز‬ ‫•‬
‫ﻗﺮار دارد ‪ ،‬ﻟﮕﻦ ﮐﺎذب و ﻓﻀﺎﯾﯽ ﮐﻪ در ﭘﺎﺋﯿﻦ آن ﻗﺮار دارد ﻟﮕﻦ ﺣﻘﯿﻘﯽ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﮐﻨﺎر ﺑﺎﻻﯾﯽ ‪ilium‬‬

‫• ﯾﮏ ﮐﻨﺎر ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ اﺳﺖ و ﺑﻪ آن ﺳﺘﯿﻎ اﯾﻠﯿﺎك )‪(iliac crest‬ﻣﯽﮔﻮﯾﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ S‬ﺷﮑﻞ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻃﻮرﯾﮑﻪ ﻣﯿﺘﻮان آن را ﺑﻪ دو ﺳﻮم ﺟﻠﻮﯾﯽ و ﯾﮏ ﺳﻮم ﻋﻘﺒﯽ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﮐﺮد‪ .‬دو‬ ‫•‬
‫ﺳﻮم ﺟﻠﻮﯾﯽ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺧﺎرج ﺗﺤﺪب دارد و ﯾﮏ ﺳﻮم ﻋﻘﺒﯽ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ داﺧﻞ ﺗﺤﺪب دارد‪.‬‬

‫‪5‬‬
‫• ﮐﻨﺎر ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺻﻮرﺗﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺮاي آن ﻟﺒﻪ ﺧﺎرﺟﯽ‪ ،‬ﺑﯿﻨﺎﺑﯿﻨﯽ و داﺧﻠﯽ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ‬
‫و ﻋﻀﻼت ﭘﻬﻦ ﺷﮑﻤﯽ ﺑﻪ ﻟﺒﻪﻫﺎي اﯾﻦ ﺳﺘﯿﻎ ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫• ‪ iliac Crest‬در ﺟﻠﻮﺗﺮﯾﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﺑﻪ ﺧﺎري ﺧﺘﻢ ﻣﯿﺸﻮد ﮐﻪ ﺑﻪ آن ﺧﺎر ﺧﺎﺻﺮه اي ﻗﺪاي ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ‬
‫)‪ (anterior superior iliac spine: ASIS‬ﻣﯿﮕﻮﯾﻨﺪ و در آﻧﺎﺗﻮﻣﯽ ﺳﻄﺤﯽ ﻗﺎﺑﻞ ﻟﻤﺲ اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ‬
‫ﺧﺎر ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎل ﻟﯿﮕﺎﻣﺎن ﮐﺸﺎﻟﻪ ران )ﻟﯿﮕﺎﻣﺎن اﯾﻨﮕﻮاﯾﻨﺎل ‪ (Inguinal‬اﺳﺖ‪.‬‬
‫• ﮐﻤﯽ ﻋﻘﺐ ﺗﺮ از اﯾﻦ ﺧﺎر )ﺣﺪود ‪ ،(5cm‬در ﻟﺒﻪ ي ﺧﺎرﺟﯽ ‪ ، iliac crest‬ﺑﻪ ﺑﺮﺟﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ ﻧﺎم ﺗﮑﻤﻪ‬
‫ﯾﺎ ﺗﻮﺑﺮﮐﻞ اﯾﻠﯿﺎك )‪ (Iliac tubercle‬ﻣﯽ رﺳﯿﻢ‪.‬‬
‫• ﻋﻘﺐ ﺗﺮﯾﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﺳﺘﯿﻎ اﯾﻠﯿﺎك ﺑﻪ ﺑﺮﺟﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ ﻧﺎم ﺧﺎر ﺧﺎﺻﺮه اي ﺧﻠﻔﯽ ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ ) ‪posterior‬‬
‫‪ ( PSIS superior iliac spine:‬ﺧﺘﻢ ﻣﯽ ﺷﻮد ‪.‬‬

‫ﮐﻨﺎر ﺟﻠﻮﯾﯽ ‪ilium‬‬

‫• در ﺑﺎﻻ از ‪ ASIS‬ﺷﺮوع ﻣﯿﺸﻮد و ﮐﻤﯽ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺗﺮ ﺑﻪ ﺑﺮﺟﺴﺘﮕﯽ دﯾﮕﺮي ﺑﻪ ﻧﺎم ﺧﺎر ﺧﺎﺻﺮه اي ﻗﺪاﻣﯽ‬
‫ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ )‪ (anterior inferior iliac spine: AIIS‬ﻣﯽ رﺳﯿﻢ‪.‬‬
‫• ﭘﺎﺋﯿﻦ ﺗﺮ از ‪ ، AIIS‬ﺑﺮآﻣﺪﮔﯽ اﯾﻠﺌﻮﭘﮑﺘﯿﻨﺌﺎل ﯾﺎ اﯾﻠﺌﻮﭘﻮﺑﯿﮏ )‪ (Iliopubic eminence‬را دارﯾﻢ‬
‫ﮐﻪ ﻣﺮز ﺑﯿﻦ اﯾﻠﯿﻮم و ﭘﻮﺑﯿﺲ را در ﺟﻠﻮ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯿﮑﻨﺪ‪.‬‬

‫ﮐﻨﺎر ﻋﻘﺒﯽ ‪ilium‬‬

‫• در ﺑﺎﻻ از ‪ PSIS‬ﺷﺮوع ﻣﯿﺸﻮد و ﮐﻤﯽ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺗﺮ از آن ﺑﻪ ﺑﺮﺟﺴﺘﮕﯽ دﯾﮕﺮي ﺑﻪ ﻧﺎم ﺧﺎر ﺧﺎﺻﺮه‬
‫اي ﺧﻠﻔﯽ ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ )‪ (posterior inferior iliac spine: PIIS‬ﻣﯿﺮﺳﯿﻢ‪.‬‬
‫• ﺑﻌﺪ از ‪ ،PIIS‬ﺑﻪ ﺑﺮﯾﺪﮔﯽ ﺑﻪ ﻧﺎم ﺑﺮﯾﺪﮔﯽ ﺳﯿﺎﺗﯿﮏ ﺑﺰرگ ) ‪ ( greater sciatic notch‬ﻣﯽ رﺳﯿﻢ‬
‫ﮐﻪ ﻣﺤﻞ ﺧﺮوج ﻋﺼﺐ ﺳﯿﺎﺗﯿﮏ از ﻟﮕﻦ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ اﻧﺪام ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ اﺳﺖ‪ .‬ﻗﺴﻤﺖ اﻋﻈﻢ اﯾﻦ ﺑﺮﯾﺪﮔﯽ‬

‫‪6‬‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ‪ ilium‬اﯾﺠﺎد ﺷﺪه اﺳﺖ و ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ ﻧﯿﻤﻪ ﻟﺒﻪ ﭘﺎﯾﯿﻨﯽ اﯾﻦ ﺑﺮﯾﺪﮔﯽ ﻣﺮز ﺑﯿﻦ اﯾﻠﯿﻮم و اﯾﺴﮑﯿﻮم‬
‫را در ﻋﻘﺐ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯿﮑﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺨﺶ ﭘﻮﺑﯿﺲ )‪(Pubic‬‬

‫• ﺑﺨﺶ ‪ pubic‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺣﻔﺮه ‪ acetabulum‬در ﺟﻠﻮ و ﭘﺎﯾﯿﻦ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ و در ﺗﺸﮑﯿﻞ‬
‫ﯾﮏ ﭘﻨﺠﻢ اﯾﻦ ﺣﻔﺮه ﻧﻘﺶ دارد‪.‬‬
‫• اﯾﻦ ﺑﺨﺶ ﺷﺎﻣﻞ ﺳﻪ ﻗﺴﻤﺖ زﯾﺮ اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪(1‬ﺗﻨﻪ‬
‫‪(2‬ﺷﺎخ ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ‬
‫‪(3‬ﺷﺎخ ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ‬
‫• ﭘﺲ ‪ pubic‬از ‪ 2‬ﺷﺎخ و ﯾﮏ ﺗﻨﻪ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ ‪ .‬درواﻗﻊ ﺗﻨﻪ در وﺳﻂ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺷﺎخ‬
‫ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ از ﺗﻨﻪ ﺑﻪ ﺑﺎﻻ و ﺧﺎرج و ﺷﺎخ ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ از ﺗﻨﻪ ﺑﻪ ﭘﺎﯾﯿﻦ و ﺧﺎرج ﮐﺸﯿﺪه ﺷﺪه اﻧﺪ‪.‬‬
‫وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎي ﺗﻨﻪ‬
‫ﺗﻨﻪ داراي ﺳﻄﻮح زﯾﺮ اﺳﺖ‪:‬‬
‫• ﺳﻄﺤﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺟﻠﻮ اﺳﺖ= ﺳﻄﺢ ﺟﻠﻮﯾﯽ‬
‫• ﺳﻄﺤﯽ ﮐﻪ رو ﺑﻪ ﻋﻘﺐ و رو ﺑﻪ ﺣﻔﺮه ﻟﮕﻦ اﺳﺖ=ﺳﻄﺢ ﻋﻘﺒﯽ ﯾﺎ ﺳﻄﺢ ﻟﮕﻨﯽ‬
‫• ﺳﻄﺤﯽ ﮐﻪ رو ﺑﻪ داﺧﻞ و رو ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪ pubic‬اﺳﺘﺨﻮان ‪ hip‬ﻣﻘﺎﺑﻞ اﺳﺖ=ﺳﻄﺢ داﺧﻠﯽ ﮐﻪ ﻣﻔﺼﻞ‬
‫‪ public symphysis‬را ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽ دﻫﺪ‪.‬اﯾﻦ ﻣﻔﺼﻞ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﯿﺸﻮد ﮐﻪ دو اﺳﺘﺨﻮان ‪ hip‬ﭼﭗ و‬
‫راﺳﺖ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ در ﮐﻨﺎرﻫﻢ ﮐﻤﺮﺑﻨﺪ ﻟﮕﻨﯽ را ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺑﺪﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫• ﮐﻨﺎره ﻫﺎي ﺗﻨﻪ‪ :‬ﮐﻨﺎري ﮐﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﻘﯿﻪ ﮐﻨﺎره ﻫﺎ ﻣﻌﺮوف ﺗﺮ اﺳﺖ= ﮐﻨﺎر ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ‬
‫ﻋﻠﺖ ﺑﺮﺟﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ آن ‪ pubic crest‬ﻣﯿﮕﻮﯾﻨﺪ‪.‬‬
‫• اﮐﺮ از ‪ pubic crest‬دو ﺳﺎﻧﺘﯽ ﻣﺘﺮ از ﺧﻂ وﺳﻂ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺧﺎرج ﺣﺮﮐﺖ ﮐﻨﯿﻢ ﺑﻪ ﯾﮏ ﺑﺮاﻣﺪﮔﯽ‬
‫ﺗﮑﻤﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﯿﺮﺳﯿﻢ ﮐﻪ ﺑﻪ آن ﺗﮑﻤﻪ ﭘﻮﺑﯿﮏ )‪ (pubic tubercle‬ﻣﯿﮕﻮﯾﻨﺪ‪.‬‬
‫• در ﺑﯿﻦ ‪ public tubercle‬و )‪ ASIS (anterior superipr iliac spine‬ﻟﯿﮕﺎﻣﺎﻧﯽ )رﺑﺎط( ﺑﻪ ﻧﺎم‬
‫‪ Inguinal‬وﺟﻮد دارد ﮐﻪ از زﯾﺮ ان ﯾﮏ ﺳﺮي ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺑﯿﻦ ﺷﮑﻢ و اﻧﺪام ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ رد و ﺑﺪل‬
‫ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬

‫ﺷﺎخ ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ ‪pubic‬‬

‫‪7‬‬
‫• ﺷﺎخ ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ ‪ pubic‬در ﻣﻘﻄﻊ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺜﻠﺚ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺜﻠﺜﯽ ﮐﻪ ﻣﯿﺘﻮاﻧﯿﻢ ﺑﺮاي آن ﯾﮏ ﺳﺮي‬
‫ﺳﻄﻮح و ﮐﻨﺎره ﻫﺎﯾﯽ در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﯿﺮﯾﻢ‪.‬‬
‫ﮐﻨﺎره ﻫﺎي آن ﺑﻪ ﺷﺮح زﯾﺮ اﺳﺖ‪:‬‬
‫• ﯾﮑﯽ از ﮐﻨﺎره ﻫﺎ ﮐﻪ از ﺗﮑﻤﻪ ‪ pubic‬ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺟﻠﻮ و ﺧﺎرج ﺣﺮﮐﺖ ﻣﯿﮑﻨﺪ= ﺳﺘﯿﻎ اﺑﺘﺮاﺗﻮر‬
‫)‪ (Obturator crest‬ﯾﺎ ﮐﻨﺎر ﺟﻠﻮﯾﯽ ﻧﺎم دارد‪.‬‬
‫• ﯾﮏ ﮐﻨﺎره ﮐﻪ از ﺗﮑﻤﻪ ‪ pubic‬ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻋﻘﺐ و ﺑﺎﻻ ﺣﺮﮐﺖ ﻣﯿﮑﻨﺪ= ‪ pectineal line‬ﺧﻂ ﭘﮑﺘﯿﻨﺎل‬
‫ﻧﺎم دارد و ﭼﻮن ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺑﺎﻻ ﻫﺴﺖ ﮐﻨﺎر ﺑﺎﻻﯾﯽ ﻫﻢ ﺑﻪ آن ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬
‫• ﮐﻨﺎر ﺑﻌﺪي ﮐﻪ ﺑﺨﺸﯽ از ﻣﺮز ﺑﺎﻻﯾﯽ ﺳﻮراخ ‪ obturator‬را ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯿﺪﻫﺪ= ﮐﻨﺎر ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ﻧﺎم‬
‫دارد‪.‬‬
‫ﺳﻄﻮح ﺷﺎخ ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺷﺮح زﯾﺮ اﺳﺖ‪:‬‬
‫• ﺳﻄﺤﯽ ﮐﻪ ﺑﯿﻦ ﮐﻨﺎر ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ و ﺳﺘﯿﻎ ‪ obturator‬ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ=ﺳﻄﺢ ﺟﻠﻮﯾﯽ‬
‫• ﺳﻄﺤﯽ ﮐﻪ ﺑﯿﻦ ﺳﺘﯿﻎ ‪ obturator‬و ﺧﻂ ‪ pectineal‬ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ=ﺳﻄﺢ ﭘﮑﺘﯿﻨﺎل ﯾﺎ ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ‪ .‬اﯾﻦ‬
‫ﺳﻄﺢ در ﻓﻀﺎي ﺑﯿﻦ دو ﺑﺨﺶ زﯾﺮ ﻗﺮار دارد‪:‬‬
‫‪(1‬ﺗﮑﻤﻪ ‪) pubic‬در ﻣﺮز ﺧﺎرﺟﯽ ‪ (pubic crest‬در ﭘﺎﯾﯿﻦ‬
‫‪ (2‬ﺑﺮاﻣﺪﮔﯽ اﯾﻠﺌﻮ ﭘﻮﺑﯿﮏ ‪ Iliopubic eminence‬در ﺑﺎﻻ‬
‫• ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬ﺑﺮاﻣﺪﮔﯽ اﯾﻠﺌﻮ ﭘﻮﺑﯿﮏ ﻣﺮز ﺑﺨﺶ ‪ ilium‬و ‪ pubic‬را ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯿﮑﻨﺪ‪.‬‬
‫• ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬ﻣﺮز ﺑﺨﺶ ‪ ilium‬و ‪ ischium‬را ﻟﺒﻪ ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ﺑﺮﯾﺪﮔﯽ ﺳﯿﺎﺗﯿﮏ ﺑﺰرگ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯿﮑﻨﺪ‪.‬‬
‫• ﺳﻄﺤﯽ ﮐﻪ در ﻓﻀﺎي ﺑﯿﻦ ﺧﻂ ‪ pectineal‬و ﮐﻨﺎر ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و رو ﺑﻪ ﻋﻘﺐ و داﺧﻞ ﺣﻔﺮه‬
‫ﻟﮕﻦ اﺳﺖ ﺳﻄﺢ ﻋﻘﺒﯽ ﯾﺎ ﺳﻄﺢ ﻟﮕﻨﯽ ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﻣﯽ اﯾﺪ ‪.‬‬
‫• ﺷﺎخ ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ ‪ pubic‬در ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺣﻔﺮه ‪ acetabulum‬و ﺳﻮراخ ‪ obturator‬ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻣﯿﮑﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬در ﮐﻨﺎر ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ﺷﺎخ ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ از ﻋﻘﺐ )از ﺳﻤﺖ داﺧﻞ ﻟﮕﻦ( ﺑﻪ ﺟﻠﻮ ﺗﺎ ﺳﻄﺢ ﺟﻠﻮﯾﯽ‪ ،‬ﻧﺎوداﻧﯽ‬
‫دﯾﺪه ﻣﯿﺸﻮد ﮐﻪ ﻧﺎودان اﺑﺘﺮاﺗﻮر ﻧﺎم دارد‪ .‬ﻏﺸﺎي ﭘﻮﺷﺎﻧﻨﺪه ﺳﻮراخ اﺑﺘﺮاﺗﻮر ﺑﻪ ﻟﺒﻪ ﻫﺎي اﯾﻦ‬
‫ﻧﺎودان ﻣﺘﺼﻞ ﺷﺪه و ﮐﺎﻧﺎﻟﯽ ﺑﻪ ﻧﺎم ﮐﺎﻧﺎل اﺑﺘﺮاﺗﻮر اﯾﺠﺎد ﻣﯿﮑﻨﺪ‪ .‬از ﻃﺮﯾﻖ آن ﻋﻨﺎﺻﺮي ﺑﯿﻦ ﺣﻔﺮه‬
‫ﻟﮕﻦ و اﻧﺪام ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ رد و ﺑﺪل ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬

‫ﺷﺎخ ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ‪pubic‬‬

‫• از ﺗﻨﻪ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﭘﺎﯾﯿﻦ و ﺧﺎرج ﮐﺸﯿﺪه ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬

‫‪8‬‬
‫ﺑﺮاي اﯾﻦ ﺷﺎخ ﻣﯿﺘﻮان ﺳﻄﻮح داﺧﻠﯽ و ﺧﺎرﺟﯽ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺳﻄﺢ ﺧﺎرﺟﯽ )ﺟﻠﻮﯾﯽ( رو ﺑﻪ ﺟﻠﻮ‬ ‫•‬
‫و ﺳﻄﺢ داﺧﻠﯽ )ﻋﻘﺒﯽ( رو ﺑﻪ ﺣﻔﺮه ﻟﮕﻦ اﺳﺖ‪.‬‬
‫• ﮐﻨﺎره ﻫﺎي آن ﺷﺎﻣﻞ ﮐﻨﺎره داﺧﻠﯽ و ﮐﻨﺎر ﺧﺎرﺟﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﮐﻨﺎر ﺧﺎرﺟﯽ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﮐﻨﺎر ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ‬
‫ﺷﺎخ ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ ﭘﻮﺑﯿﺲ در ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﺮز ﺟﻠﻮﯾﯽ ﺳﻮراخ اﺑﺘﺮاﺗﻮر ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺨﺶ اﯾﺴﮑﯿﻮم )‪(Ischium‬‬

‫• ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺣﻔﺮه اﺳﺘﺎﺑﻮﻟﻮم ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﺧﻠﻔﯽ ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ دارد و در ﺗﺸﮑﯿﻞ ‪ 2/5‬ﺣﻔﺮه اﺳﺘﺎﺑﻮﻟﻮم‬
‫ﺷﺮﮐﺖ ﻣﯿﮑﻨﺪ‪.‬‬
‫اﯾﻦ ﺑﺨﺶ ‪ L‬ﺷﮑﻞ اﺳﺖ و داراي ﯾﮏ ﺑﺨﺶ ﻋﻤﻮدي و اﻓﻘﯽ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺨﺶ ﻋﻤﻮدي در واﻗﻊ ﺗﻨﻪ‬ ‫•‬
‫و ﺑﺨﺶ اﻓﻘﯽ ﺷﺎخ اﯾﺴﮑﯿﻮم اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺗﻨﻪ اﯾﺴﮑﯿﻮم‬
‫ﮐﻨﺎره ﻫﺎي ﺗﻨﻪ ﺑﻪ ﺷﺮح زﯾﺮ اﺳﺖ‪:‬‬
‫• ﮐﻨﺎري از ﺗﻨﻪ ﮐﻪ در اﻣﺘﺪاد ﮐﻨﺎر ﺧﻠﻔﯽ اﺳﺘﺨﻮان ﻫﯿﭗ ﻗﺮار دارد = ﮐﻨﺎر ﺧﻠﻔﯽ‬
‫• ﮐﻨﺎري ﮐﻪ ﻣﺮز ﻋﻘﺒﯽ ﺳﻮراخ اﺑﺘﺮاﺗﻮر را ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯿﺪﻫﺪ= ﮐﻨﺎر اﺑﺘﺮاﺗﻮر‬
‫• ﮐﻨﺎري ﮐﻪ ﺑﯿﻦ دو ﮐﻨﺎر ﻗﺒﻠﯽ اﺳﺖ= ﮐﻨﺎر ﺧﺎرﺟﯽ‬
‫ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬در ﮐﻨﺎر ﺧﻠﻔﯽ ﺗﻨﻪ اﯾﺴﮑﯿﻮم از ﺑﺎﻻ ﺑﻪ ﭘﺎﺋﯿﻦ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﻟﺒﻪ ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ﺑﺮﯾﺪﮔﯽ ﺳﯿﺎﺗﯿﮏ ﺑﺰرگ‪،‬‬
‫ﺧﺎر ﺳﯿﺎﺗﯿﮏ )اﯾﺴﮑﯿﺎل(‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺮﯾﺪﮔﯽ ﺳﯿﺎﺗﯿﮏ ﮐﻮﭼﮏ و در اﻧﺘﻬﺎ ‪ ischial tuberosity‬وﺟﻮد‬
‫دارد‪.‬‬
‫ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬در ﮐﻨﺎر ﺧﻠﻔﯽ ‪ ilium‬از ﺑﺎﻻ ﺑﻪ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺑﺨﺶﻫﺎي ‪ PIIS ،PSIS‬و ‪ greater sciatic notch‬وﺟﻮد‬
‫دارد‪ .‬ﺑﺮﯾﺪﮔﯽ ﺳﯿﺎﺗﯿﮏ ﺑﺰرگ داراي ﻟﺒﻪ ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ و ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ اﺳﺖ‪ ،‬اﮔﺮ ﻟﺒﻪ ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ﺑﻪ دو ﻧﯿﻢ ﺗﻘﺴﯿﻢ‬
‫ﺷﻮد ﻧﯿﻤﻪ ﺑﺎﻻﯾﯽ را ﺑﺨﺶ اﯾﻠﯿﻮم و ﻧﯿﻤﻪ ﭘﺎﯾﯿﻨﯽ را ﺑﺨﺶ اﯾﺴﮑﯿﻮم ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯿﺪﻫﺪ‪.‬‬
‫ﺳﻄﻮح ﺗﻨﻪ ﺑﻪ ﺷﺮح زﯾﺮ اﺳﺖ‪:‬‬
‫• ﺳﻄﺤﯽ ﮐﻪ ﺑﯿﻦ ﮐﻨﺎر اﺑﺘﺮاﺗﻮر و ﺧﺎرﺟﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ= ﺳﻄﺢ راﻧﯽ )ﺧﺎرﺟﯽ(‬
‫• ﺳﻄﺤﯽ ﮐﻪ ﺑﯿﻦ ﮐﻨﺎر ﺧﺎرﺟﯽ و ﮐﻨﺎر ﻋﻘﺒﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ= ﺳﻄﺢ ﺧﻠﻔﯽ‬
‫• ﺳﻄﺤﯽ ﮐﻪ رو ﺑﻪ داﺧﻞ اﺳﺖ= ﺳﻄﺢ ﻟﮕﻨﯽ‬

‫ﺷﺎخ‪ischium‬‬
‫• در ﮐﻨﺎر ﺷﺎخ ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ‪ pubic‬ﻗﺮارﻣﯿﮕﯿﺮد و ﺷﺎخ اﯾﺴﮑﯿﻮ ﭘﻮﺑﯿﮏ را ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯿﺪﻫﺪ‪ .‬ﺳﻄﻮح آن‬
‫ﺑﻪ ﺷﺮح زﯾﺮ اﺳﺖ‪:‬‬
‫• ﺳﻄﺤﯽ ﮐﻪ رو ﺑﻪ ﺧﺎرج اﺳﺖ= ﺳﻄﺢ ﺧﺎرﺟﯽ‬

‫‪9‬‬
 ‫• ﺳﻄﺤﯽ ﮐﻪ رو ﺑﻪ داﺧﻞ اﺳﺖ= ﺳﻄﺢ داﺧﻠﯽ )ﻟﮕﻨﯽ(‬
‫• ﮐﻨﺎره ﻫﺎ‪ :‬ﮐﻨﺎر ﺑﺎﻻﯾﯽ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺑﺎﻻ و ﮐﻨﺎر ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﭘﺎﯾﯿﻦ اﺳﺖ‪.‬‬
‫• ﮐﻨﺎر ﺑﺎﻻﯾﯽ ﺷﺎخ ‪ ischium‬در اﻣﺘﺪاد ﮐﻨﺎر ﺧﺎرﺟﯽ ﺷﺎخ ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ‪ pubic‬و ﮐﻨﺎر ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ﺷﺎخ‬
‫‪ischium‬در اﻣﺘﺪاد ﮐﻨﺎر داﺧﻠﯽ ﺷﺎخ ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ‪ pubic‬ﻗﺮار ﻣﯿﮕﯿﺮد‪.‬‬

‫‪‬ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬ﺑﺨﺶ ‪ ischium‬و ‪ pubic‬ﺑﻪ اﺗﻔﺎق ﻫﻢ در ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺳﻮراخ ‪ obturator‬ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻣﯿﮑﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﻪ اﺗﻔﺎق ‪ ilium‬در ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺣﻔﺮه ‪ acetabulum‬ﺷﺮﮐﺖ ﻣﯿﮑﻨﻨﺪ‪ 2/5.‬ﺑﺎﻻﯾﯽ اﯾﻦ ﺣﻔﺮه‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ‪ ilium‬و‪ 2/5‬ﺧﻠﻔﯽ ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ﺗﻮﺳﻂ ‪ ischium‬و ‪ 1/5‬ﻗﺪاﻣﯽ ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ﺗﻮﺳﻂ ‪ pubic‬ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪Acetabulum‬‬
‫‪-‬در ﺳﻄﺢ ﺧﺎرﺟﯽ اﺳﺘﺨﻮان ﻟﮕﻦ دﯾﺪه ﻣﯽ ﺷﻮدو ﻋﻤﯿﻖ و ﻓﻨﺠﺎﻧﯽ ﺷﮑﻞ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪-‬ﺑﺎ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺳﺮ اﺳﺘﺨﻮان ران در آن‪ ،‬ﻣﻔﺼﻞ ﻟﮕﻦ ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﯽ آﯾﺪ‪.‬‬
‫‪ acetabulum -‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺣﻔﺮه ﮔﻠﻨﻮﯾﯿﺪ اﺳﺘﺨﻮان اﺳﮑﺎﭘﻮﻻ‪ ،‬ﻋﻤﻖ ﺑﯿﺸﺘﺮي دارد ‪.‬‬
‫‪-‬دورﺗﺎ دور اﺳﺘﺎﺑﻮﻟﻮم داراي ﻟﺒﻪ اﺳﺖ اﻣﺎ در ﻗﺴﻤﺖ ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ﻟﺒﻪ ﻧﺪارد ﮐﻪ ﺑﻪ آن ﺑﺮﯾﺪﮔﯽ‬
‫اﺳﺘﺎﺑﻮﻻر )‪ (acetabular notch‬ﻣﯿﮕﻮﯾﻨﺪ‪ .‬ﻟﯿﮕﺎﻣﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﻧﺎم ‪transverse acetabular ligament‬‬
‫ﺑﻪ دو ﻃﺮف اﯾﻦ ﺑﺮﯾﺪﮔﯽ وﺻﻞ ﻣﯿﺸﻮد و آن را ﺑﻪ ﺳﻮراخ اﺳﺘﺎﺑﻮﻻر )‪(acetabular foramen‬‬
‫ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣﯿﮑﻨﺪ‪.‬‬
‫‪-‬دﯾﻮاره ﻫﺎي اﺳﺘﺎﺑﻮﻟﻮم ﺗﻮﺳﻂ ﻏﻀﺮوﻓﯽ ﻫﻼﻟﯽ ﺷﮑﻠﯽ ) ‪( lunate‬اﺣﺎﻃﻪ ﻣﯿﺸﻮد‪ .‬ﻋﻤﻖ اﺳﺘﺎﺑﻮﻟﻮم‬
‫ﺗﻮﺳﻂ ﻏﻀﺮوف ﻣﺬﮐﻮر ﭘﻮﺷﯿﺪه ﻧﺸﺪه و ﺻﺎف و ﺻﯿﻘﻠﯽ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻗﺴﻤﺖ ‪acetabular‬‬
‫‪ fossa‬ﻣﯿﮕﻮﯾﻨﺪ‪.‬‬
‫‪-‬ﺑﻪ ‪ ، acetabular fossa‬رﺑﺎط ﺳﺮﻓﻤﻮر ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯿﺸﻮد ‪ .‬اﯾﻦ رﺑﺎط ﯾﮑﯽ از ﻋﻮاﻣﻞ اﺗﺼﺎل ﺳﺮ ﻓﻤﻮر‬
‫ﺑﻪ ﺣﻔﺮه ‪ acetabulum‬اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ اﯾﻦ ﺣﻔﺮه ﻋﺮوق زﯾﺎدي وارد ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ ‪.‬‬

‫‪10‬‬
 ‫ﺳﻮراخ ‪Obturator‬‬

‫‪ -‬اﯾﻦ ﺳﻮراخ ﺗﻮﺳﻂ ﻏﺸﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﻧﺎم ﻏﺸﺎ اﺑﺘﺮاﺗﻮر )‪ (obturator membrane‬ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻧﺎﻗﺺ‬
‫ﭘﻮﺷﺎﻧﺪه ﻣﯿﺸﻮد‪ .‬ﺟﻨﺲ اﯾﻦ ﻏﺸﺎ ﺑﺎﻓﺖ ﭘﯿﻮﻧﺪي ﻣﺘﺮاﮐﻢ اﺳﺖ و ﻣﻘﺪار زﯾﺎدي ﮐﻼژن ﻧﻮع ‪ 1‬دارد‪.‬‬

‫‪-‬ﻏﺸﺎي ‪ obturator‬در ﻧﺰدﯾﮑﯽ ﻧﺎودان ‪ obturator‬ﮐﻪ در زﯾﺮ ﺷﺎخ ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ ﭘﻮﺑﯿﺲ ﻗﺮار دارد ‪،‬‬
‫ﻧﺎﮐﺎﻣﻞ اﺳﺖ و ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﻧﺎودان ‪ ، obturator‬ﻣﺠﺮاي ‪ obturator‬را ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯿﺪﻫﺪ‪ .‬از اﯾﻦ ﻣﺠﺮا‬
‫ﻋﺮوق و اﻋﺼﺎﺑﯽ ﺑﯿﻦ ﻟﮕﻦ و اﻧﺪام ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ رد و ﺑﺪل ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬
‫ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬وزن از ﻃﺮﯾﻖ اﺳﺘﺨﻮان ﻟﮕﻦ و ﻣﻔﺼﻞ ﺑﯿﻦ ‪ sacrum‬و ‪ ilium‬در ﻧﻬﺎﯾﺖ ﺑﻪ اﺳﺘﺨﻮان ‪femur‬‬
‫ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﯿﺸﻮد ‪.‬‬
‫‪ -‬دو ﺗﺼﻮﯾﺮ زﯾﺮ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻧﻤﺎي ﺧﺎرﺟﯽ و داﺧﻠﯽ اﺳﺘﺨﻮان ‪ hip‬ﻣﯿﺒﺎﺷﺪ و ﻟﯿﮕﺎﻣﺎن ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ‬
‫ﮐﻪ ﺑﻪ آن ﻣﺘﺼﻞ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪11‬‬
‫‪-‬در ﻓﻀﺎي ﺑﯿﻦ اﺳﺘﺨﻮان ﺳﺎﮐﺮوم و ﮐﻨﺎر ﺧﻠﻔﯽ ‪ hip‬رﺑﺎط ﻫﺎي ﺳﺎﮐﺮواﺳﭙﺎﯾﻨﻮس و ﺳﺎﮐﺮو ﺗﻮﺑﺮوس‬
‫دﯾﺪه ﻣﯿﺸﻮﻧﺪ ﮐﻪ ﻫﺮ دو از ﮐﻨﺎره ﻫﺎي ﻃﺮﻓﯽ ‪ sacrum‬ﺷﺮوع ﻣﯿﺸﻮﻧﺪ و ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺑﻪ ﺗﻮﺑﺮوزﯾﺘﯽ‬
‫و ﺧﺎر اﯾﺴﮑﯿﺎل ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯿﺸﻮﻧﺪ‪ .‬اﯾﻦ رﺑﺎط ﻫﺎ ﺑﺎﻋﺚ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺑﺮﯾﺪﮔﯽ ﻫﺎي ﺳﯿﺎﺗﯿﮏ ﮐﻮﭼﮏ و ﺑﺰرگ ﺑﻪ‬
‫ﺳﻮراخ ﻫﺎي ﺳﯿﺎﺗﯿﮏ ﮐﻮﭼﮏ و ﺑﺰرگ )‪ (lesser & greater sciatic foramen‬ﻣﯿﺸﻮﻧﺪ‪ .‬از ﻃﺮﯾﻖ‬
‫اﯾﻦ ﺳﻮراخ ﻫﺎ ﻋﻨﺎﺻﺮي )ﻋﻀﻼت و ﻋﺮوق و اﻋﺼﺎب( ﺑﯿﻦ ﻟﮕﻦ و اﻧﺪام ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ﻣﺒﺎدﻟﻪ ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬

‫ﺟﻤﻊ ﺑﻨﺪي ﮐﻨﺎره ﻫﺎ و ﺳﻄﻮح اﺳﺘﺨﻮان ﻫﯿﭗ‬

‫• ﮐﻨﺎر ﺑﺎﻻﯾﯽ‪ :‬از ‪ ASIS‬ﺗﺎ ‪PSIS‬‬

‫• ﮐﻨﺎر ﭘﺎﯾﯿﻨﯽ‪ :‬ﺗﻨﻪ ﭘﻮﺑﯿﺲ‪ ،‬ﺷﺎخ ﻫﺎي اﯾﺴﮑﯿﻮﭘﻮﺑﯿﮏ و ﺗﻮﺑﺮوزﯾﺘﯽ اﯾﺴﮑﯿﺎل‬
‫• ﮐﻨﺎر ﺟﻠﻮﯾﯽ‪ ،AIIS ، ASIS :‬ﺑﺮﺟﺴﺘﮕﯽ اﯾﻠﯿﻮﭘﻮﺑﯿﮏ‪ ،‬ﺧﻂ ﭘﮑﺘﯿﻨﺌﺎل‪ ،‬ﺗﮑﻤﻪ و ﺳﺘﯿﻎ ﭘﻮﺑﯿﺲ‬
‫• ﮐﻨﺎر ﻋﻘﺒﯽ‪ ،PIIS ،PSIS :‬ﺑﺮﯾﺪﮔﯽ ﺳﯿﺎﺗﯿﮏ ﺑﺰرگ‪ ،‬ﺧﺎر اﯾﺴﮑﯿﺎل‪ ،‬ﺑﺮﯾﺪﮔﯽ ﺳﯿﺎﺗﯿﮏ ﮐﻮﭼﮏ و‬
‫ﺗﻮﺑﺮوزﯾﺘﯽ اﯾﺴﮑﯿﺎل‬
‫• ﺳﻄﺢ ﺧﺎرﺟﯽ‪ :‬ﺳﻄﺢ ﺧﺎرﺟﯽ اﯾﻠﯿﻮم‪ ،‬اﯾﺴﮑﯿﻮم و ﭘﻮﺑﯿﺲ‬
‫• ﺳﻄﺢ داﺧﻠﯽ‪ :‬ﺳﻄﺢ داﺧﻠﯽ‪/‬ﻟﮕﻨﯽ اﯾﻠﯿﻮم‪ ،‬اﯾﺴﮑﯿﻮم و ﭘﻮﺑﯿﺲ‬

‫درﺟﺎﮔﺬاري ﻫﯿﭗ‬

‫• ﺳﻄﺤﯽ از اﺳﺘﺨﻮان ﮐﻪ داراي ﺣﻔﺮه ي ﻋﻤﯿﻖ )اﺳﺘﺎﺑﻮﻟﻮم( اﺳﺖ رو ﺑﻪ ﺧﺎرج‬

‫• ﮐﻨﺎري از اﺳﺘﺨﻮان ﮐﻪ داراي ﺑﺮﯾﺪﮔﯽ ﻋﻤﯿﻘﯽ اﺳﺖ )ﺑﺮﯾﺪﮔﯽ ﺳﯿﺎﺗﯿﮏ ﺑﺰرگ( ﺑﻪ ﻋﻘﺐ‬
‫• ﺑﺨﺶ وﺳﯿﻊ اﺳﺘﺨﻮان )اﯾﻠﯿﻮم( ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﺳﺘﺎﺑﻮﻟﻮم در ﺑﺎﻻ‬
‫• ﺳﻮراخ اﺑﺘﺮاﺗﻮر در ﭘﺎﯾﯿﻦ اﺳﺘﺎﺑﻮﻟﻮم‬
‫• ﺑﺮﯾﺪﮔﯽ اﺳﺘﺎﺑﻮﻻر در ﻟﺒﻪ ي ﭘﺎﯾﯿﻨﯽ اﺳﺘﺎﺑﻮﻟﻮم‬

‫ورودي و ﺧﺮوﺟﯽ ﻟﮕﻦ‬

‫• ورودي ﻟﮕﻦ )‪ :(Inlet‬از ﭘﺮوﻣﻮﻧﺘﻮري ﺳﺎﮐﺮوم‪ ،‬ﺑﺎل ﻫﺎي ﺳﺎﮐﺮوم و ﺧﻂ اﻧﺘﻬﺎﯾﯽ ) ‪Terminal‬‬
‫‪ (line‬ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‬

‫‪‬ﻧﮑﺘﻪ‪ Terminal line :‬از ﻣﺠﻤﻮع ﺧﻂ ﻗﻮﺳﯽ اﯾﻠﯿﻮم‪ ،‬ﺧﻂ ﭘﯿﮑﺘﯿﻨﺌﺎل )ﭘﮑﺘﻦ ﭘﻮﺑﯿﺲ( و ﺳﺘﯿﻎ ﭘﻮﺑﯿﺲ‬
‫ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬

‫‪12‬‬
‫• ﺧﺮوﺟﯽ ﻟﮕﻦ )‪ :(Outlet‬ﻟﻮزي ﺷﮑﻞ اﺳﺖ و داراي ﭼﻬﺎر زاوﯾﻪ )ﺟﻠﻮﯾﯽ‪ ،‬ﻋﻘﺒﯽ و دو ﻃﺮﻓﯽ( و‬
‫ﭼﻬﺎرﺿﻠﻊ اﺳﺖ‪.‬‬
‫• زاوﯾﻪ ي ﺟﻠﻮﯾﯽ در زاوﯾﻪ ﺳﺎب ﭘﻮﺑﯿﮏ در زﯾﺮ ﻣﻔﺼﻞ ﺳﻤﻔﯿﺰ ﭘﻮﺑﯿﺲ ﻗﺮار دارد‪..‬‬
‫• زاوﯾﻪ ي ﻋﻘﺒﯽ راس اﺳﺘﺨﻮان ﮐﻮﮐﺴﯿﮑﺲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫• زواﯾﺎي ﻃﺮﻓﯽ ﺗﻮﺑﺮوزﯾﺘﯽ ﻫﺎي اﯾﺴﮑﯿﺎل دو ﻃﺮف ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫• اﺿﻼع ﻗﺪاﻣﯽ را ﺷﺎخ ﻫﺎي اﯾﺴﮑﯿﻮﭘﻮﺑﯿﮏ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯿﺪﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫• اﺿﻼع ﻋﻘﺒﯽ را رﺑﺎط ﻫﺎي ﺳﺎﮐﺮوﺗﻮﺑﺮوس و ﺳﺎﮐﺮواﺳﭙﺎﯾﻨﻮس ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯿﺪﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫• ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬اﻧﺪازه اﻗﻄﺎر ورودي و ﺧﺮوﺟﯽ ﻟﮕﻦ در زﻧﺎن در زاﯾﻤﺎن ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻬﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺗﻔﺎوت ﻫﺎي ﮐﻠﯽ ﻟﮕﻦ زﻧﺎﻧﻪ و ﻣﺮداﻧﻪ‬

‫ﻟﮕﻦ ﻣﺮداﻧﻪ‬

‫• ارﺗﻔﺎع ﺑﯿﺸﺘﺮ‬
‫• ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻫﺎي اﺳﺘﺨﻮاﻧﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ‬
‫• ﭘﻬﻨﺎي ﮐﻤﺘﺮ‬
‫• ارﺗﻔﺎع ﺳﺎﮐﺮوم ﺑﻠﻨﺪ ﺗﺮ و ﺗﻘﻌﺮ ﺳﻄﺢ ﺟﻠﻮﯾﯽ آن ﮐﻤﺘﺮ‬
‫• ورودي ﻟﮕﻦ ﻗﻠﺒﯽ ﺷﮑﻞ و ﻗﻄﺮ ﻗﺪاﻣﯽ ﺧﻠﻔﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ‬
‫• زاوﯾﻪ ﺳﺎب ﭘﻮﺑﯿﮏ ﮐﻮﭼﮑﺘﺮ )‪(50-60‬‬
‫ﻟﮕﻦ زﻧﺎﻧﻪ‬

‫• ارﺗﻔﺎع ﮐﻤﺘﺮ‬
‫• ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻫﺎي اﺳﺘﺨﻮاﻧﯽ ﮐﻤﺘﺮ‬

‫‪13‬‬
 ‫• ﭘﻬﻨﺎي ﺑﯿﺸﺘﺮ‬
‫• ارﺗﻔﺎع ﺳﺎﮐﺮوم ﮐﻮﺗﺎه ﺗﺮ و ﺗﻘﻌﺮ ﺳﻄﺢ ﺟﻠﻮﯾﯽ آن ﺑﯿﺸﺘﺮ‬
‫• ورودي ﻟﮕﻦ داﯾﺮه اي ﺷﮑﻞ و ﻗﻄﺮ ﻋﺮﺿﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ‬
‫• زاوﯾﻪ ﺳﺎب ﭘﻮﺑﯿﮏ ﺑﺰرﮔﺘﺮ )‪(80-85‬‬

‫ران )‪(Thigh‬‬
‫• ﺑﺨﺶ دوم اﺳﮑﻠﺖ اﻧﺪام ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ﻧﺎﺣﯿﻪ ران ‪ thigh /‬ﻫﺴﺖ ﮐﻪ ﺷﺎﻣﻞ اﺳﺘﺨﻮان ران ‪femur/‬‬
‫و در ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ﺗﺮﯾﻦ ﻗﺴﻤﺖ اﺳﺘﺨﻮان ﮐﺸﮑﮏ ) ‪ ( patella‬ﻣﯿﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﺳﺘﺨﻮان ران ‪femur‬‬
‫• اﺳﺘﺨﻮان ‪ femur‬ﺟﺰ اﺳﺘﺨﻮان ﻫﺎي دراز اﺳﺖ )دراز ﺗﺮﯾﻦ اﺳﺘﺨﻮان ﺑﺪن اﺳﺖ(‪.‬‬
‫ﻗﻮي ﺗﺮﯾﻦ اﺳﺘﺨﻮان ﺑﺪن اﺳﺖ ﭼﻮن از ﻃﺮﯾﻖ ﻣﻔﺼﻞ ‪/hip‬ﻟﮕﻦ ﺗﻤﺎم وزن ﺑﺪن را درﯾﺎﻓﺖ‬ ‫•‬
‫ﮐﺮده و ﺑﻪ ﺑﺨﺸﻬﺎي ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺗﺮ ارﺳﺎل ﻣﯿﮑﻨﺪ‪.‬‬
‫• ﺷﺎﻣﻞ اﻧﺘﻬﺎي ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ ‪ ،proximal /‬ﺗﻨﻪ و اﻧﺘﻬﺎي ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ‪ distal /‬ﻣﯿﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪14‬‬
 ‫اﻧﺘﻬﺎي ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ‪proximal /‬‬
‫• اﻧﺘﻬﺎي ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ ﺑﺨﺸﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺳﺮ اﺳﺘﺨﻮان ‪femur‬در آن ﻗﺮار دارد ﮐﻪ ﺑﺎ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ در‬
‫ﺣﻔﺮه ‪ acetabulum‬اﺳﺘﺨﻮان ‪ ، hip‬در ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﻔﺼﻞ )‪/hip‬ﻟﮕﻦ( ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻣﯿﮑﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺳﺮ ‪head‬‬
‫• ﺑﯿﺶ از دو ﺳﻮم ﯾﻪ ﮐﺮه اﺳﺖ‪.‬‬
‫• ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺳﻄﺢ ﺳﺮ ﺑﻮﺳﯿﻠﻪ ﻏﻀﺮوف ﻫﯿﺎﻟﯿﻦ ﭘﻮﺷﺎﻧﺪه ﺷﺪه و ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺨﺶ ﮐﻮﭼﮑﯽ از ﺳﺮ ﮐﻪ ﺑﻪ‬
‫ﺳﻤﺖ داﺧﻞ اﺳﺖ ﺑﻮﺳﯿﻠﻪ ﻏﻀﺮوف ﭘﻮﺷﺎﻧﺪه ﻧﺸﺪه و ﻓﺮو رﻓﺘﮕﯽ ﺑﻨﺎم ‪ fovea‬دارد‪.‬‬
‫ﯾﺎداوري‪ :‬ﺗﻤﺎم ﺳﻄﻮح داﺧﻠﯽ ‪) acetabulum‬در اﺳﺘﺨﻮان ‪ ( hip‬ﺑﻮﺳﯿﻠﻪ ﻏﻀﺮوف ﻣﻔﺼﻠﯽ ﺷﻔﺎف‬
‫ﭘﻮﺷﺎﻧﺪه ﻧﺸﺪه اﺳﺖ ‪ .‬ﺑﻠﮑﻪ ﻋﻤﻘﯽ ﺗﺮﯾﻦ ﻗﺴﻤﺘﺶ ‪ acetabular fossa /‬ﻏﻀﺮوف ﺷﻔﺎف ﻧﺪارد ﮐﻪ‬
‫ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎل رﺑﺎط ﮔﺮد ﺳﺮ ‪ femur‬اﺳﺖ‪ .‬در واﻗﻊ اﯾﻦ رﺑﺎط از ‪ ) fovea‬ﻣﻮﺟﻮد در ﺳﺮ اﺳﺘﺨﻮان‬
‫‪ (femur‬ﺷﺮوع ﻣﯿﺸﻮد و در ﻧﻬﺎﯾﺖ ﺑﻪ ﮐﻒ ﺣﻔﺮه ‪ acetabulum‬ﯾﺎ ‪ acetabular fossa‬ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬
‫ﮔﺮدن ‪neck‬‬
‫• ﻃﻮﻟﯽ ﺣﺪود ‪ 5‬ﺳﺎﻧﺘﯽ ﻣﺘﺮ دارد‪.‬‬
‫• ﮔﺮدن ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ در راﺳﺘﺎي ﺗﻨﻪ ﻗﺮار ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﺑﻠﮑﻪ ﻣﺤﻮرش ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ اي ﻗﺮار‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﻨﻪ زاوﯾﻪ اي ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯿﺪﻫﺪ‪.‬‬
‫• ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺳﻦ‪ ،‬ﺟﻨﺲ ‪ ،‬وﺟﻮد ﻣﺸﮑﻼت ﺑﺎﻟﯿﻨﯽ‪ ،‬اﯾﻦ زاوﯾﻪ ﻣﯿﺘﻮاﻧﺪ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﮐﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ زاوﯾﻪ ﺣﺪودا‬
‫‪140-120‬درﺟﻪ اﺳﺖ و در ﮐﻮدﮐﺎن و ﭘﺴﺮان ﺟﻮان زاوﯾﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ و ﺗﺎﺣﺪود ‪ 160‬درﺟﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪15‬‬
 ‫• ﺳﻄﺢ ﻗﺪاﻣﯽ ﮔﺮدن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﭘﺸﺘﯽ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻫﺎي ﺑﯿﺸﺘﺮي دارد‪.‬‬
‫• ﮔﺮدن داراي دو ﺳﻄﺢ ﺟﻠﻮﯾﯽ و ﭘﺸﺘﯽ و دو ﮐﻨﺎر ﺑﺎﻻﯾﯽ و ﭘﺎﯾﯿﻨﯽ اﺳﺖ‪.‬‬
‫• در ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎل ﮔﺮدن ﺑﻪ ﺗﻨﻪ دو زاﺋﺪه ‪ /‬ﺑﺮﺟﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ ﻧﺎم ‪greater & lesser trochanter‬‬
‫وﺟﻮد دارد‪.‬‬
‫ﻧﮑﺘﻪ‪ trochanter :‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ‪ tubercle‬و ‪ tuberosity‬ﺧﯿﻠﯽ ﺑﺰرﮔﺘﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫• ‪ Greater trochanter‬در ﺑﺎﻻﺗﺮﯾﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎل ﮔﺮدن ﺑﻪ ﺗﻨﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و از ﻗﺪام ﺑﻪ‬
‫ﺧﻠﻒ ﮐﺸﯿﺪه ﻣﯿﺸﻮد ‪.‬‬
‫• ﺑﺮاي ‪ greater trochanter‬ﯾﮏ راس ) ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺗﯿﺰﺗﺮ اﺳﺖ و ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺑﺎﻻ ﮐﺸﯿﺪه ﻣﯿﺸﻮد( و‬
‫ﺳﻄﻮح زﯾﺮ را ﻣﯿﺘﻮان در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ ‪:‬‬
‫ﺳﻄﺢ ﺟﻠﻮﯾﯽ‪ :‬ﺳﻄﺤﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺟﻠﻮ اﺳﺖ و در ﻧﻤﺎي ‪ anterior‬اﺳﺘﺨﻮان دﯾﺪه ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬
‫ﺳﻄﺢ ﻋﻘﺒﯽ‪ :‬ﺳﻄﺤﯽ ﮐﻪ در ﻋﻘﺐ اﺳﺖ و ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻋﻘﺐ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ‪.‬‬
‫ﺳﻄﺢ ﺧﺎرﺟﯽ‪ :‬ﺳﻄﺤﯽ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺧﺎرج اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺳﻄﺢ داﺧﻠﯽ‪ :‬در اﯾﻦ ﺳﻄﺢ ﻓﺮورﻓﺘﮕﯽ ﺑﻪ ﻧﺎم ‪/trochanteric fossa‬ﻓﺮورﻓﺘﮕﯽ‬
‫‪ trochanteric‬دﯾﺪه ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬
‫• ‪ trochanter‬و ﻓﺮورﻓﺘﮕﯽ ‪ trochanteric‬ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎل ﯾﮏ ﺳﺮي ﻋﻀﻼت اﺳﺖ ‪.‬‬
‫• اﮔﺮ از ‪ trochanter‬ﺑﺰرگ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺣﺮﮐﺖ ﮐﻨﯿﻢ در ﻧﻤﺎي ﺧﻠﻔﯽ داﺧﻠﯽ ﺑﺮﺟﺴﺘﮕﯽ دﯾﮕﺮي‬
‫ﺑﻨﺎم ‪ lesser trochanter‬دﯾﺪه ﻣﯿﺸﻮد‪ lesser trochanter .‬در ﻧﻤﺎي ﭘﺸﺘﯽ اﺳﺘﺨﻮان ‪femur‬‬
‫راﺣﺖ ﺗﺮ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬
‫• در ﻓﻀﺎي ﺑﯿﻦ ‪ greater trochanter‬و ‪ lesser trochanter‬در ﻧﻤﺎي ﺟﻠﻮﯾﯽ ﺧﻄﯽ ﺑﻪ ﻧﺎم ﺧﻂ‬
‫ﺑﯿﻦ ﺗﺮوﮐﺎﻧﺘﺮي )‪ (intertrochanteric line‬و در ﻧﻤﺎي ﻋﻘﺒﯽ ﺳﺘﯿﻐﯽ ﺑﻨﺎم ﺳﺘﯿﻎ ﺑﯿﻦ ﺗﺮوﮐﺎﻧﺘﺮي‬
‫)‪(intertrochanteric crest‬وﺟﻮد دارد ﮐﻪ ﻫﺮدو ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎل ﻋﻀﻼت و ﻟﯿﮕﺎﻣﺎن ﻫﺎ اﺳﺖ‪.‬‬
‫• در ﻗﺴﻤﺖ ﺑﺎﻻﯾﯽ ‪ intertrochanteric crest‬ﺗﮑﻤﻪ ي ﻣﺮﺑﻌﯽ )‪ (quadrate tubercle‬وﺟﻮد‬
‫دارد‪.‬‬

‫‪16‬‬
 ‫• زاوﯾﻪ ﮔﺮدن ﺑﺎ ﺗﻨﻪ در ﺣﺎﻟﺖ ﻃﺒﯿﻌﯽ )‪(coxa norma‬‬
‫• زﯾﺎد ﺷﺪن زاوﯾﻪ ﮔﺮدن ﺑﺎ ﺗﻨﻪ در ﻣﺸﮑﻼت ﺑﺎﻟﯿﻨﯽ )‪ .(coxa valga‬اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ در دررﻓﺘﮕﯽ‬
‫ﻣﺎدرزادي ﻟﮕﻦ )‪ (Congenital Hip Dislocation: CHD‬دﯾﺪه ﻣﯿﺸﻮد‪ .‬دررﻓﺘﮕﯽ ﻣﺎدرزادي‬
‫ﻟﮕﻦ ﯾﮑﯽ از اﺧﺘﻼﻻت ﺷﺎﯾﻌﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﻧﻮزادان ﺑﻪ ﺧﺼﻮص ﻧﻮزادان دﺧﺘﺮ وﺟﻮد دارد‪.‬‬
‫ﻋﻮاﻣﻠﯽ ﭼﻮن ﺗﮑﺎﻣﻞ ﻧﺎدرﺳﺖ ﺣﻔﺮه ‪ acetabulum‬و ﺿﻌﯿﻒ ﻋﻤﻞ ﮐﺮدن ﻋﻮاﻣﻠﯽ ﮐﻪ در اﺗﺼﺎل‬
‫ﺳﺮ ‪ femor‬ﺑﻪ اﯾﻦ ﺣﻔﺮه ﻧﻘﺶ دارﻧﺪ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ اﻓﺰاﯾﺶ زاوﯾﻪ ﺑﯿﻦ ﮔﺮدن و ﺗﻨﻪ ‪ ،‬ﺑﺎﻋﺚ ﺑﯿﺮون‬
‫زدن ﺳﺮ ‪ femur‬از اﯾﻦ ﺣﻔﺮه ﻣﯽ ﺷﻮد ))ﻏﯿﺮ از ﻣﻮارد ﻧﺎدر ﮐﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻃﺒﯿﻌﯽ زاوﯾﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ‬
‫از ‪ 140‬درﺟﻪ ﻣﯿﺒﺎﺷﺪ(‪.‬‬
‫• ﮐﻢ ﺷﺪن زاوﯾﻪ ﺑﯿﻦ ﮔﺮدن و ﺗﻨﻪ )‪ (coxa vara‬در ﺷﮑﺴﺘﮕﯽ ﻫﺎي ﮔﺮدن ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ‬
‫ﮔﺮدن ﺑﻪ ﭘﺎﺋﯿﻦ و ﮐﻢ ﺷﺪن زاوﯾﻪ ﻣﯿﺸﻮد )ﻏﯿﺮ از ﻣﻮارد ﻧﺎدر ﮐﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻃﺒﯿﻌﯽ زاوﯾﻪ ﮐﻤﺘﺮ‬
‫از ‪ 120‬درﺟﻪ ﻣﯿﺒﺎﺷﺪ(‪.‬‬

‫ﺗﻨﻪ اﺳﺘﺨﻮان ‪femur‬‬

‫• ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ اي ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺟﻠﻮ ﺗﺤﺪب دارد ‪.‬‬
‫• ﺑﺮاي ﺗﻨﻪ ﯾﮏ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺜﻠﺜﯽ ﻣﯿﺘﻮان در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ )در ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎي ﻣﯿﺎﻧﯽ اﺳﺘﺨﻮان( ﻃﻮرﯾﮑﻪ‬
‫ﻗﺎﻋﺪه ﻣﺜﻠﺚ ‪ «-‬ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺟﻠﻮ‪ ،‬راس ﻣﺜﻠﺚ ‪ «-‬ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻋﻘﺐ اﺳﺖ‪ .‬ﺳﻄﻮح و ﮐﻨﺎره ﻫﺎي ﺗﻨﻪ را‬
‫در ﺷﮑﻞ زﯾﺮ ﻣﯿﺘﻮان دﯾﺪ‪.‬‬

‫‪17‬‬
‫• ﮐﻨﺎر ﺧﻠﻔﯽ در ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎي ﻣﯿﺎﻧﯽ اﺳﺘﺨﻮان ﺑﺼﻮرت ﯾﮏ ﺧﻂ دوﻟﺒﻪ ﺑﻪ ﻧﺎم ‪ / linea aspera‬ﺧﻂ‬
‫ﺧﺸﻦ اﺳﺖ‪.‬‬
‫• ‪ Linea aspera‬ﯾﮏ ﺧﻂ زﺑﺮ و ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ اﺳﺖ و داراي ﻟﺒﻪ داﺧﻠﯽ و ﺧﺎرﺟﯽ اﺳﺖ‪.‬اﯾﻦ دو ﻟﺒﻪ‬
‫ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ در ﻣﯿﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺗﻨﻪ اﺳﺘﺨﻮان در ﮐﻨﺎر ﻫﻢ ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ ﺑﺎ ﺣﺮﮐﺖ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ اﻧﺘﻬﺎي ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ‬
‫و ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ اﺳﺘﺨﻮان ‪ , femur‬از ﻫﻢ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﯿﮕﯿﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫• ﻟﺒﻪ ﺧﺎرﺟﯽ ‪ lineaspera‬در اﻧﺘﻬﺎي ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ در راﺳﺘﺎي ‪ greater trochanter‬ﻗﺮار ﻣﯿﮕﯿﺮد‪ .‬در‬
‫ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎل ﻟﺒﻪ ﺧﺎرﺟﯽ ‪ linea aspera‬ﺑﻪ ‪ greater trochanter‬ﺑﺮﺟﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ ﻧﺎم ‪gluteal‬‬
‫‪ tuberosity‬وﺟﻮد دارد ﮐﻪ ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎل ﯾﮑﯽ از ﻋﻀﻼت ﻧﺎﺣﯿﻪ ﮔﻠﻮﺗﺌﺎل اﺳﺖ‪.‬‬
‫• ﻟﺒﻪ داﺧﻠﯽ ‪ linea aspera‬ﻣﺴﯿﺮ ﻣﺎرﭘﯿﭽﯽ را ﻃﯽ ﻣﯿﮑﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ آن ﺧﻂ ﻣﺎرﭘﯿﭽﯽ ‪spiral line /‬‬
‫ﻣﯿﮕﻮﯾﻨﺪ و ﺑﻌﺪ در ﺟﻠﻮ در اﻣﺘﺪاد ‪ intertrochanteric line‬ﻗﺮار ﻣﯿﮕﯿﺮد‪.‬‬
‫• در ﻓﻀﺎي ﺑﯿﻦ ﻟﺒﻪ داﺧﻠﯽ و ﺧﺎرﺟﯽ ‪ linea aspera‬در ﺑﺎﻻ ‪ ،‬ﺧﻄﯽ ﺑﻪ ﻧﺎم ‪ pectineal line‬ﺑﻪ‬
‫ﺻﻮرت ﻋﻤﻮدي ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺣﺮﮐﺖ ﮐﺮده ﮐﻪ ﻋﻀﻠﻪ ‪ ) pectineous‬از ﻋﻀﻼت اﻧﺪام ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ (‬
‫ﺑﻪ آن ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯿﺸﻮد‪ .‬در واﻗﻊ ‪ Pectineal line‬ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻋﻤﻮدي از ‪ lesser trochanter‬ﺑﻪ‬
‫ﺳﻤﺖ ﭘﺎﯾﯿﻦ در ﻣﺤﺪوده ﺑﯿﻦ ‪ gluteal tuberosity‬و ‪ spiral line‬ﮐﺸﯿﺪه ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬
‫• اﮔﺮ ﺧﻂ ﺧﺸﻦ را ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﭘﺎﯾﯿﻦ )اﻧﺘﻬﺎي ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ( اﻣﺘﺪاد دﻫﯿﻢ دو ﻟﺒﻪ آن از ﻫﻢ ﺟﺪا ﻣﯿﺸﻮﻧﺪ‬
‫ﺑﻪ ﻃﻮرﯾﮑﻪ در ﺧﺎرج و داﺧﻞ در اﻣﺘﺪاد ﮐﻮﻧﺪﯾﻞ ﺧﺎرﺟﯽ و داﺧﻠﯽ اﺳﺘﺨﻮان ‪ femur‬در اﻧﺘﻬﺎي‬
‫دﯾﺴﺘﺎل ﻗﺮار ﻣﯿﮕﯿﺮد‪ .‬اﯾﻦ اﻣﺘﺪاد ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻟﺒﻪ ﻫﺎي ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ اي ﺑﻪ ﻧﺎم ‪condylar ridge‬‬
‫‪ ) lateral & Medial supra‬ﻣﺜﻞ اﺳﺘﺨﻮان ‪ (humerus‬ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬

‫‪18‬‬
‫• در ﻓﻀﺎي ﺑﯿﻦ ‪ medial‬و ‪ supra condylar ridge- lateral‬ﻓﻀﺎي ﻣﺜﻠﺜﯽ ﺷﮑﻠﯽ ﺑﻪ ﻧﺎم‬
‫‪ Popliteal surface‬در ﭘﺸﺖ ﻣﻔﺼﻞ زاﻧﻮ وﺟﻮد دارد ‪ .‬راس اﯾﻦ ﻓﻀﺎي ﻣﺜﻠﺜﯽ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ‪linea‬‬
‫‪ aspera‬و ﻗﺎﺋﺪه آن ﺑﺮ روي ﮐﻨﺪﯾﻞ ﻫﺎي داﺧﻠﯽ و ﺧﺎرﺟﯽ ‪ femur‬ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‪.‬اﯾﻦ ﺳﻄﺢ ﻣﺜﻠﺜﯽ‬
‫در ﻓﻤﻮر ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﻓﻀﺎي ﻣﺜﻠﺜﯽ ﺷﮑﻠﯽ در ﺳﻄﺢ ﺧﻠﻔﯽ اﻧﺘﻬﺎي ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ اﺳﺘﺨﻮان ‪ ،tibia‬ﺑﺎ ﻫﻢ‬
‫ﯾﮏ ﻓﻀﺎي ﻟﻮزي ﺷﮑﻞ را اﯾﺠﺎد ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ آن ﺣﻔﺮه ﭘﻮﭘﻠﯿﺘﺌﺎل ﻣﯿﮕﻮﯾﻨﺪ‪ .‬در واﻗﻊ ﻣﯽ ﺗﻮان‬
‫ﮔﻔﺖ ﺑﺨﺸﯽ از ﺣﻔﺮه ﭘﻮﭘﻠﯿﺘﺌﺎل ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ ﺳﻄﺢ ﺧﻠﻔﯽ اﻧﺘﻬﺎي ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ اﺳﺘﺨﻮان ‪ femur‬ﺗﮑﻤﯿﻞ‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫• اﮔﺮ ﻟﺒﻪ ‪ medial supra condylar‬راﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﮐﻮﻧﺪﯾﻞ داﺧﻠﯽ )‪ (medial condyle‬اﻣﺘﺪاد‬
‫دﻫﯿﻢ‪ ،‬در ﻣﺴﯿﺮ آن ﺗﮑﻤﻪ اي ﺑﻪ ﻧﺎم ‪ adductor tubercle‬وﺟﻮد دارد ﮐﻪ ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎل ﯾﮑﯽ از‬
‫ﻋﻀﻼت ادّاﮐﺘﻮري )ﻧﺰدﯾﮏ ﮐﻨﻨﺪه( اﺳﺖ‪ .‬ﻋﻀﻼت اداﮐﺘﻮري ﮐﺎر ﻧﺰدﯾﮏ ﮐﺮدن ﻣﻔﺼﻞ ﻟﮕﻦ را‬
‫ﺑﻪ ﻣﺤﻮر داﺧﻠﯽ ﺑﺪن ﺑﺮﻋﻬﺪه دارﻧﺪ‪.‬‬

‫اﻧﺘﻬﺎي ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ )‪(distal‬‬

‫• داراي دو ﮐﻨﺪاﯾﻞ داﺧﻠﯽ و ﺧﺎرﺟﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺳﻄﺢ ﻣﻔﺼﻠﯽ ﺻﺎف و ﺻﯿﻘﻠﯽ ﭘﻮﺷﺎﻧﺪه ﺷﺪه اﻧﺪ‬
‫و در ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﻔﺼﻞ زاﻧﻮ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﺳﻄﻮح ﻣﻔﺼﻠﯽ از ﺳﻤﺖ ﺟﻠﻮ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﭘﺎﯾﯿﻦ و‬
‫ﻋﻘﺐ ﮐﺸﯿﺪه ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪19‬‬
‫• ﺳﻄﺢ ﻣﻔﺼﻠﯽ ﮐﻨﺪاﯾﻞ داﺧﻠﯽ ﺑﺎرﯾﮏ ﺗﺮ‪ ،‬ﻃﻮﯾﻞ ﺗﺮ و ﻣﺮﺗﻔﻊ ﺗﺮ و ﺳﻄﺢ ﻣﻔﺼﻞ ﮐﻨﺪاﯾﻞ ﺧﺎرﺟﯽ ﭘﻬﻦ‬
‫ﺗﺮ و ﻋﺮﯾﺾ ﺗﺮ و ﮐﻮﺗﺎه ﺗﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫• در ﻓﻀﺎي ﺑﯿﻦ ﮐﻨﺪاﯾﻞ داﺧﻠﯽ و ﺧﺎرﺟﯽ در ﻋﻘﺐ ﺣﻔﺮه اي ﺑﻪ ﻧﺎم ‪ intercondyle fossa‬وﺟﻮد‬
‫دارد ‪ .‬در ﺑﺎﻻي ﺣﻔﺮه ‪ intercondylar‬ﺧﻄﯽ ﺑﻪ ﻧﺎم ‪ intercondyle line‬وﺟﻮد دارد‪.‬‬
‫• ﺣﻔﺮه ‪ intercondylar‬ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎل رﺑﺎط ﻫﺎي ﺻﻠﯿﺒﯽ در ﻣﻔﺼﻞ زاﻧﻮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻧﻮﻋﯽ ﺣﺮﮐﺎت‬
‫ﻓﻠﮑﺸﻦ و اﮐﺴﺘﻨﺸﻦ را در ﻣﻔﺼﻞ زاﻧﻮ ﻣﺤﺪود ﻣﯿﮑﻨﺪ‪.‬‬
‫• اﮔﺮ ﺳﻄﺢ ﻣﻔﺼﻠﯽ ﮐﻨﺪاﯾﻞ داﺧﻠﯽ و ﺧﺎرﺟﯽ را ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺟﻠﻮ اﻣﺘﺪاد دﻫﯿﻢ ﺑﻪ ﯾﮏ ﺳﻄﺢ ﻣﻔﺼﻠﯽ‬
‫دﯾﮕﺮي در ﻧﻤﺎي ﺟﻠﻮﯾﯽ اﺳﺘﺨﻮان ﺑﻪ ﻧﺎم ‪ patellar surface‬ﻣﯿﺮﺳﯿﻢ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ از ﻧﺎﻣﺶ‬
‫ﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ اﯾﻦ ﺳﻄﺢ ﻣﻔﺼﻠﯽ ﺑﻪ ﻫﻤﺮا اﺳﺘﺨﻮان ‪ patella‬در ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﻔﺼﻞ زاﻧﻮ ﻣﺸﺎرﮐﺖ‬
‫ﻣﯿﮑﻨﺪ‪.‬‬
‫• ﺑﺮ روي ﮐﻨﺪاﯾﻞ داﺧﻠﯽ و ﺧﺎرﺟﯽ ﺑﺮآﻣﺪﮔﯽ ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ اي ﺑﻪ ﻧﺎم ‪Medial and lateral‬‬
‫‪ epicondyle‬وﺟﻮد دارد‪.‬‬
‫• اﭘﯽ ﮐﻨﺪاﯾﻞ ﻫﺎ ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎل رﺑﺎط ﻫﺎﯾﯽ ﺑﻪ ﻧﺎم ﻃﺮﻓﯽ‪ collateral/‬ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ در ﻃﺮﻓﯿﻦ‪ ،‬ﻣﻔﺼﻞ‬
‫زاﻧﻮ را ﺣﻤﺎﯾﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫‪20‬‬
 ‫درﺟﺎﮔﺬاري اﺳﺘﺨﻮان ﻓﻤﻮر‬
‫• ﺳﺮ در ﺑﺎﻻ و داﺧﻞ‬
‫ﮐﻨﺎر ﺧﻠﻔﯽ ﺗﻨﻪ ﯾﺎ ﺧﻂ ﺧﺸﻦ رو ﺑﻪ ﻋﻘﺐ‬ ‫•‬
‫• ﺧﻂ ﺑﯿﻦ ﺗﺮوﮐﺎﻧﺘﺮي در ﺟﻠﻮ و ﺳﺘﯿﻎ اﯾﻨﺘﺮﺗﺮوﮐﺎﻧﺘﺮي در ﻋﻘﺐ‬
‫• ﺗﺤﺪب ﺗﻨﻪ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺟﻠﻮ‬
‫• ﺣﻔﺮه اﯾﻨﺘﺮ ﮐﻮﻧﺪﯾﻼر در اﻧﺘﻬﺎي ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻋﻘﺐ‬

‫ﮐﺸﮑﮏ )‪(Patella‬‬

‫• اﯾﻦ اﺳﺘﺨﻮان در ﻗﺴﻤﺖ ﺟﻠﻮﯾﯽ زاﻧﻮ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫• ﺟﺰء اﺳﺘﺨﻮان ﻫﺎي ﮐﻨﺠﺪي‪ sesamoid/‬دﺳﺘﻪ ﺑﻨﺪي ﻣﯽ ﺷﻮد زﯾﺮا در ﺿﺨﺎﻣﺖ وﺗﺮ ﻋﻀﻠﻪ ﭼﻬﺎر‬
‫ﺳﺮ ران ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ ﻣﺜﻠﺜﯽ ﺷﮑﻞ اﺳﺖ و رأس آن ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﭘﺎﯾﯿﻦ و ﻗﺎﻋﺪه ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺑﺎﻻ )ﮐﻨﺎر ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ( اﺳﺖ‪.‬‬ ‫•‬
‫• ﺳﻄﻮح آن ﺷﺎﻣﻞ ﺳﻄﺢ ﺟﻠﻮﯾﯽ و ﻋﻘﺒﯽ اﺳﺖ‪ .‬در واﻗﻊ ﺳﻄﺢ ﻋﻘﺒﯽ ﺑﺎ ﺳﻄﺢ ﻣﻔﺼﻠﯽ ‪patellar‬‬
‫اﺳﺘﺨﻮان ‪ femur‬ﻣﻔﺼﻞ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯿﺪﻫﺪ‪.‬‬
‫• ﺳﻄﺢ ﻣﻔﺼﻠﯽ اﺳﺘﺨﻮان ﭘﺘﻼ داراي ﺑﺨﺶ داﺧﻠﯽ و ﺧﺎرﺟﯽ اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ دو ﺑﺨﺶ ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ ﯾﮏ‬
‫ﺑﺨﺶ ﻋﻤﻮدي ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﺟﺪا ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫• ﺳﻄﺢ ﻣﻔﺼﻠﯽ ﮐﻪ در ﺧﺎرج ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺰرگ ﺗﺮ از ﺳﻄﺢ ﻣﻔﺼﻠﯽ ﮐﻪ در داﺧﻞ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‬
‫• ﺑﺮ روي ﺳﻄﺢ ﺟﻠﻮﯾﯽ اﺳﺘﺨﻮان ﭘﺘﻼ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻋﺒﻮر اﻟﯿﺎف ﺗﺎﻧﺪون ﻋﻀﻠﻪ ﭼﻬﺎر ﺳﺮ ﯾﮑﺴﺮي‬
‫ﺧﻄﻮط‪/‬ﺷﯿﺎر ﻋﻤﻮدي دﯾﺪه ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫• ﺳﻄﺢ ﺟﻠﻮﯾﯽ اﺳﺘﺨﻮان ﭘﺘﻼ در اﻧﺎﺗﻮﻣﯽ ﺳﻄﺤﯽ‪ ،‬ﻗﺎﺑﻞ ﻟﻤﺲ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪21‬‬
‫ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬ﻋﻀﻠﻪ ﭼﻬﺎر ﺳﺮ در ﺟﻠﻮي ران ﻗﺮار دارد و وﺗﺮ‪/‬ﺗﺎﻧﺪون اﯾﻦ ﻋﻀﻠﻪ اﺑﺘﺪا ﺑﻪ ﻗﺎﻋﺪه اﺳﺘﺨﻮان‬
‫‪ patella‬ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﺳﭙﺲ اﺳﺘﺨﻮان ‪ patella‬را در ﺑﺮﮔﺮﻓﺘﻪ و در ﻧﻬﺎﯾﺖ از راس اﺳﺘﺨﻮان‬
‫‪ patella‬ﻟﯿﮕﺎﻣﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﻧﺎم ‪ patellar ligament‬ﺑﻪ ﺑﺮﺟﺴﺘﮕﯽ در اﺳﺘﺨﻮان درﺷﺖ ﻧﯽ‪ tibia/‬ﻣﺘﺼﻞ‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬در واﻗﻊ ﻟﯿﮕﺎﻣﺎن ﭘﺘﻼر اﻣﺘﺪادي از ﺗﺎﻧﺪون ﻋﻀﻠﻪ ﭼﻬﺎر ﺳﺮ اﺳﺖ ﻣﻨﺘﻬﺎ ﭼﻮن در اداﻣﻪ در‬
‫ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﯿﻦ دو اﺳﺘﺨﻮان ‪ patella‬و ‪ tibia‬رد و ﺑﺪل ﻣﯽ ﺷﻮد ‪ ligament ،‬ﻧﺎم ﻣﯿﮕﯿﺮد‪.‬‬

‫در ﺟﺎﮔﺬاري ﭘﺘﻼ‬

‫• ﺳﻄﺢ ﻣﻔﺼﻠﯽ رو ﺑﻪ ﻋﻘﺐ‬

‫• روﯾﻪ ﻣﻔﺼﻠﯽ ﺑﺰرﮔﺘﺮ و ﺑﻪ ﺧﺎرج ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ اي ﮐﻪ اﺳﺘﺨﻮان ﺑﺮ روي آن ﺗﮑﯿﻪ ﻣﯿﮑﻨﺪ‪.‬‬
‫• ﻗﺎﻋﺪه در ﺑﺎﻻ و راس در ﭘﺎﯾﯿﻦ‬

‫ﺳﺎق ﯾﺎ ‪Leg‬‬
‫• ﺑﺨﺶ ﺳﻮم اﻧﺪام ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ اﺳﺖ‪.‬‬
‫• در اﯾﻦ ﻧﺎﺣﯿﻪ دو اﺳﺘﺨﻮان ‪ Fibula‬و ‪ Tibia‬را دارﯾﻢ‪.‬‬
‫• اﺳﺘﺨﻮان ‪ Tibia‬در داﺧﻞ و اﺳﺘﺨﻮان ‪ Fibula‬در ﺧﺎرج ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫• اﯾﻦ اﺳﺘﺨﻮان ﻫﺎ ﺟﺰو اﺳﺘﺨﻮان ﻫﺎي دراز ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺑﺮاي آﻧﻬﺎ اﻧﺘﻬﺎي ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ و ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ و ﺗﻨﻪ‬
‫در ﻧﻈﺮ ﻣﯿﮕﯿﺮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪22‬‬
 ‫اﺳﺘﺨﻮان درﺷﺖ ﻧﯽ )‪(Tibia‬‬
‫• اﻧﺘﻬﺎي ﺣﺠﯿﻢ اﯾﻦ اﺳﺘﺨﻮان در ﺑﺎﻻ و اﻧﺘﻬﺎي ﺑﺎرﯾﮏ آن در ﭘﺎﯾﯿﻦ ﻗﺮار دارد‪.‬‬
‫اﻧﺘﻬﺎي ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ‪proximal /‬‬
‫• در اﻧﺘﻬﺎي ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ دو ﺑﺮﺟﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ ﻧﺎم ﮐﻨﺪﯾﻞ )‪ (condyle‬دارﯾﻢ ‪.‬‬
‫ﮐﻨﺪﯾﻞ داﺧﻠﯽ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮐﻨﺪﯾﻞ ﺧﺎرﺟﯽ ﺑﺰرﮔﺘﺮ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫•‬
‫• در ﺳﻄﺢ ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ ﻫﺮ دو ﮐﻨﺪﯾﻞ ﺳﻄﺢ ﻣﻔﺼﻠﯽ دارﯾﻢ ﮐﻪ از ﻏﻀﺮوف ﺷﻔﺎف )ﻫﯿﺎﻟﯿﻦ( ﭘﻮﺷﯿﺪه‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫• ﮐﻨﺪﯾﻞ ﻫﺎي داﺧﻠﯽ و ﺧﺎرﺟﯽ اﺳﺘﺨﻮان ﻓﻤﻮر ﺑﺮ روي ﺳﻄﺢ ﻣﻔﺼﻠﯽ ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ ﮐﻨﺪﯾﻞ ﻫﺎي ﺗﯿﺒﯿﺎ‬
‫ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ و در ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﻔﺼﻞ زاﻧﻮ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻣﯿﮑﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫• ﺳﻄﺢ ﻣﻔﺼﻠﯽ ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ ﮐﻨﺪﯾﻞ داﺧﻠﯽ‪ ،‬ﺑﯿﻀﯽ ﺷﮑﻞ و ﮐﻤﯽ ﻓﺮو رﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪23‬‬
‫• ﺳﻄﺢ ﻣﻔﺼﻠﯽ ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ ﮐﻨﺪﯾﻞ ﺧﺎرﺟﯽ‪ ،‬ﮔﺮد اﺳﺖ و ﺗﺎ ﺣﺪودي در ﻗﺴﻤﺖ ﻣﯿﺎﻧﯽ و ﻣﺮﮐﺰي ﺧﻮد‬
‫ﻓﺮورﻓﺘﮕﯽ دارد‪.‬‬
‫• در ﻓﻀﺎي ﺑﯿﻦ ﺳﻄﻮح ﻣﻔﺼﻠﯽ ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ ﮐﻨﺪﯾﻞ ﻫﺎ‪ ،‬ﺳﻄﺢ ﻏﯿﺮ ﻣﻔﺼﻠﯽ ﺑﻪ ﻧﺎم ﻧﺎﺣﯿﻪ ﺑﯿﻦ ﮐﻨﺪﯾﻠﯽ‬
‫)‪ (Intercondylar Area‬دارﯾﻢ‪.‬‬
‫• ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ در ﻓﻀﺎي ﻣﯿﺎﻧﯽ ﻧﺎﺣﯿﻪ ﺑﯿﻦ ﮐﻨﺪﯾﻠﯽ‪ ،‬ﺑﺮآﻣﺪﮔﯽ ﺑﯿﻦ ﮐﻨﺪﯾﻠﯽ ) ‪Intercondylar‬‬
‫‪ (Eminence‬را دارﯾﻢ‪.‬‬
‫• ﺑﺨﺸﯽ از ﻧﺎﺣﯿﻪ ﺑﯿﻦ ﮐﻨﺪﯾﻠﯽ در ﺟﻠﻮ و ﺑﺨﺶ دﯾﮕﺮ در ﭘﺸﺖ ﺑﺮآﻣﺪﮔﯽ ﺑﯿﻦ ﮐﻨﺪﯾﻠﯽ ﻗﺮار دارد‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ﺟﻠﻮﯾﯽ‪ ،‬ﻧﺎﺣﯿﻪ ﺑﯿﻦ ﮐﻨﺪﯾﻠﯽ ﺟﻠﻮﯾﯽ )‪ (Anterior Intercondylar Area‬و ﺑﻪ ﺑﺨﺶ‬
‫ﻋﻘﺒﯽ‪ ،‬ﻧﺎﺣﯿﻪ ﺑﯿﻦ ﮐﻨﺪﯾﻠﯽ ﭘﺸﺘﯽ )‪ (Posterior Intercondylar Area‬ﻣﯿﮕﻮﯾﻨﺪ‪.‬‬
‫• ﺑﺮآﻣﺪﮔﯽ ﺑﯿﻦ ﮐﻨﺪﯾﻠﯽ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﮐﻨﺪﯾﻞ داﺧﻠﯽ و ﺧﺎرﺟﯽ دو ﺗﮑﻤﻪ دارد‪ :‬ﺗﮑﻤﻪ اي ﮐﻪ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ‬
‫ﮐﻨﺪﯾﻞ داﺧﻠﯽ ﻫﺴﺖ‪ medial Intercondylar tubercle ،‬و ﺗﮑﻤﻪ اي ﮐﻪ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﮐﻨﺪﯾﻞ‬
‫ﺧﺎرﺟﯽ ﻫﺴﺖ‪ lateral Intercondylar tubercle ،‬ﻧﺎم دارد‪.‬‬
‫• اﮔﺮ از ﮐﻨﺪﯾﻞ ﺧﺎرﺟﯽ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﭘﺎﯾﯿﻦ و ﮐﻤﯽ ﻫﻢ ﻋﻘﺐ ﺣﺮﮐﺖ ﮐﻨﯿﻢ‪ ،‬ﯾﮏ ﺳﻄﺢ ﻣﻔﺼﻠﯽ ﺻﯿﻘﻠﯽ‬
‫ﻣﯽﺑﯿﻨﯿﻢ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﻣﻔﺼﻞ ﺷﺪن ﺑﺎ اﺳﺘﺨﻮان ﮐﻨﺎري ﯾﻌﻨﯽ اﺳﺘﺨﻮان ‪) Fibula‬اﻧﺘﻬﺎي ﭘﺮوﮔﺰﯾﻤﺎل‬
‫‪ (Fibula‬اﺳﺖ و ﻣﻔﺼﻞ ‪ Tibiofibular‬ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ را ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯿﺪﻫﺪ‪.‬‬
‫• ﺑﺮ روي ﺳﻄﺢ ﺧﻠﻔﯽ ﮐﻨﺪﯾﻞ داﺧﻠﯽ ﻧﺎودان ﻋﺮﺿﯽ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﯿﺸﻮد ﮐﻪ ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎل ﯾﮑﯽ از‬
‫ﻋﻀﻼت ﺧﻠﻒ ران اﺳﺖ‪.‬‬
‫• اﮔﺮ از ﮐﻨﺪﯾﻞ ﻫﺎي داﺧﻠﯽ و ﺧﺎرﺟﯽ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺟﻠﻮ و ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺣﺮﮐﺖ ﮐﻨﯿﻢ ﺑﻪ ﺑﺮﺟﺴﺘﮕﯽ ﺗﯿﺒﯿﺎ‬
‫)‪ (Tibia tuberosity‬ﻣﯿﺮﺳﯿﻢ ﮐﻪ ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎل ﻟﯿﮕﺎﻣﺎن ﭘﺘﻼر اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﯾﺎدآوري‪:‬‬

‫• ﺑﻪ ﻗﺎﻋﺪه اﺳﺘﺨﻮان ﭘﺘﻼ )ﮐﺸﮑﮏ(‪ ،‬وﺗﺮ ﻋﻀﻠﻪ ﭼﻬﺎر ﺳﺮ ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد و در اداﻣﻪ از راس‬
‫ﭘﺘﻼ‪ ،‬ﻟﯿﮕﺎﻣﺎن ﭘﺘﻼر ﺷﺮوع و ﺑﻪ ‪ Tibia tuberosity‬ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫• ﺳﻄﻮح ﻣﻔﺼﻠﯽ ﮐﻪ ﺑﺮ روي ﮐﻨﺪﯾﻞ ﻫﺎي داﺧﻠﯽ و ﺧﺎرﺟﯽ ‪ Tibia‬وﺟﻮد دارﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ ﯾﮏ ﺑﺎﻓﺖ‬
‫ﻟﯿﻔﯽ ﻏﻀﺮوﻓﯽ )‪ (Fibrocartilage‬ﺑﻪ ﻧﺎم ﻣﯿﻨﯿﺴﮏ )‪ (Meniscus‬ﭘﻮﺷﺎﻧﺪه ﻣﯿﺸﻮد‪ .‬ﻣﯿﻨﯿﺴﮑﯽ‬
‫ﮐﻪ در ﺳﻤﺖ داﺧﻞ اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻨﯿﺴﮏ داﺧﻠﯽ و ﻣﯿﻨﯿﺴﮑﯽ ﮐﻪ در ﺳﻤﺖ ﺧﺎرج ﻗﺮار دارد‪ ،‬ﻣﯿﻨﯿﺴﮏ‬
‫ﺧﺎرﺟﯽ ﻧﺎﻣﯿﺪه ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬

‫‪24‬‬
‫• ﮐﻨﺪﯾﻞ ﻫﺎي ‪ Tibia‬و ﻓﻤﻮر‪ ،‬ﺗﻄﺎﺑﻖ و ﻫﻢ ﺧﻮاﻧﯽ ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬ﮐﺎر ﻣﯿﻨﯿﺴﮏ ﻫﺎ ﺑﺮﻗﺮاري ﺗﻄﺎﺑﻖ ﺑﯿﻦ‬
‫ﮐﻨﺪﯾﻞ ﻫﺎي ﻓﻤﻮر و ‪ Tibia‬اﺳﺖ‪ .‬ﻣﯿﻨﯿﺴﮏ ﻫﺎ ﺑﺎ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ در ﺑﯿﻦ ﮐﻨﺪﯾﻞ ﻫﺎي ﻓﻤﻮر و ﺗﯿﺒﯿﺎ‬
‫‪ ،‬ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﯾﺶ اﺳﺘﺤﮑﺎم ﻣﻔﺼﻞ ﻣﯿﺸﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻧﮑﺘﻪ‪:‬‬

‫• ﺗﮑﻤﻪ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در ﻧﺎﺣﯿﻪ ‪ Intercondylar‬ﺑﻪ آﻧﻬﺎ اﺷﺎره ﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎل ﺷﺎخ ﻫﺎي ﻣﯿﻨﯿﺴﮏ‬
‫ﻫﺎﺳﺖ‪.‬‬
‫• ﻧﺎﺣﯿﻪ ﺑﯿﻦ ﮐﻨﺪﯾﻠﯽ ﺟﻠﻮﯾﯽ و ﭘﺸﺘﯽ ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎل دو رﺑﺎط ﺻﻠﯿﺒﯽ ﻗﺪاﻣﯽ و ﺧﻠﻔﯽ ) & ‪Anterior‬‬
‫‪ (posterior cruciate‬اﺳﺖ‪ .‬ﺷﺎﯾﺪ ﺧﯿﻠﯽ ﺷﻨﯿﺪه ﺑﺎﺷﯿﺪ ﮐﻪ ﻓﻮﺗﺒﺎﻟﯿﺴﺖ ﻫﺎ دﭼﺎر ﭘﺎرﮔﯽ رﺑﺎط‬
‫ﺻﻠﯿﺒﯽ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫• رﺑﺎط ‪ cruciate‬ﻗﺪاﻣﯽ ﭘﺲ از اﺗﺼﺎل ﺑﻪ ﻧﺎﺣﯿﻪ ‪ Intercondylar‬ﻗﺪاﻣﯽ ﻧﻬﺎﯾﺘﺎ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﺧﺎرﺟﯽ‬
‫‪Intercondylar fossa‬در اﺳﺘﺨﻮان ﻓﻤﻮر ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬
‫• رﺑﺎط ‪ cruciate‬ﺧﻠﻔﯽ ﻫﻢ از ﻧﺎﺣﯿﻪ ‪ Intercondylar‬ﻋﻘﺒﯽ ﺷﺮوع و ﺑﻪ ﺳﻄﺢ داﺧﻠﯽ‬
‫‪ Intercondylar fossa‬در اﺳﺘﺨﻮان ﻓﻤﻮر وﺻﻞ ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬
‫• رﺑﺎط ﻫﺎي ﺻﻠﯿﺒﯽ از ﺣﺮﮐﺖ ﻧﺎ ﺑﻪ ﺟﺎي )ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺟﻠﻮ و ﻋﻘﺐ( ﮐﻨﺪﯾﻞ ﻫﺎي ‪ Tibia‬و ﻓﻤﻮر ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي‬
‫ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫اﻧﺘﻬﺎي ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ‪Distal /‬‬

‫• ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻧﺘﻬﺎي ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ ﺑﺎرﯾﮑﺘﺮ اﺳﺖ و ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﯿﻢ ﺑﺮاي آن ﭘﻨﺞ ﺳﻄﺢ ﺟﻠﻮﯾﯽ‪ ،‬ﭘﺸﺘﯽ ‪ ،‬داﺧﻠﯽ‪،‬‬
‫ﺧﺎرﺟﯽ )ﮐﻪ رو ﺑﻪ اﻧﺘﻬﺎي ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ اﺳﺘﺨﻮان ‪ fibula‬اﺳﺖ ( و ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ) ﮐﻪ رو ﺑﻪ ﯾﮑﯽ از اﺳﺘﺨﻮان‬
‫ﻫﺎي ﻣﭻ ﭘﺎ اﺳﺖ( در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﯿﺮﯾﻢ‪.‬‬

‫‪25‬‬
‫ﺳﻄﺢ داﺧﻠﯽ ﺑﻪ ﺑﺮﺟﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ ﻧﺎم ﻗﻮزك داﺧﻠﯽ )‪ (medial malleolus‬ﺧﺘﻢ ﻣﯿﺸﻮد ﮐﻪ در‬ ‫•‬
‫آﻧﺎﺗﻮﻣﯽ ﺳﻄﺤﯽ ﻗﺎﺑﻞ ﻟﻤﺲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫• ﺳﻄﺢ ﺧﺎرﺟﯽ ﻫﻢ داراي ﺑﺮﯾﺪﮔﯽ ﻓﯿﺒﻮﻻر )‪ (fibular notch‬اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ ي ﻏﻀﺮوف ﺷﻔﺎف‬
‫ﭘﻮﺷﺎﻧﺪه ﻧﻤﯿﺸﻮد‪ .‬ﺑﯿﻦ اﯾﻦ ﺑﺮﯾﺪﮔﯽ و اﻧﺘﻬﺎي ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ اﺳﺘﺨﻮان ﻓﯿﺒﻮﻻ ﻣﻔﺼﻞ ‪tibiofibular‬‬
‫ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ﺑﺮ ﻗﺮار ﻣﯿﺸﻮد ﮐﻪ ﻧﻮع آن ﻟﯿﻔﯽ ‪ /‬ﻓﯿﺒﺮوز اﺳﺖ‪.‬‬
‫• ﺳﻄﺢ ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ﺻﺎف و ﺻﯿﻘﻠﯽ ﺑﻮده و ﺑﺎ ﻏﻀﺮوف ﺷﻔﺎف ﭘﻮﺷﺎﻧﺪه ﻣﯿﺸﻮد و ﺑﺮ روي ﯾﮑﯽ از‬
‫اﺳﺘﺨﻮان ﻫﺎي ﻣﭻ ﭘﺎ ﺑﻪ ﻧﺎم ﺗﺎﻟﻮس ﻗﺮار ﻣﯿﮕﯿﺮد و ﻣﻔﺼﻞ ﻣﭻ ﭘﺎ را ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽ دﻫﺪ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﺗﺎ اﯾﻨﺠﺎ ﺑﺨﻮاﻫﯿﻢ ﺑﺨﺶ ﻫﺎي ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﮐﻨﻨﺪه در ﻣﻔﺼﻞ ﻣﭻ ﭘﺎ را ﺑﮕﻮﺋﯿﻢ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﯿﻢ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ‬ ‫•‬
‫ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ اﻧﺘﻬﺎي دﯾﺴﺘﺎل ‪ tibia‬و ﻫﻤﯿﻨﻄﻮر روﯾﻪ ي ﻣﻔﺼﻠﯽ ﺻﯿﻘﻠﯽ ﺑﺮ روي ﺳﻄﺢ ﺧﺎرﺟﯽ ﻗﻮزك‬
‫داﺧﻠﯽ‪،‬اﺷﺎره ﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬

‫ﺗﻨﻪ ي اﺳﺘﺨﻮان ‪Tibia‬‬

‫• در ﻓﺎﺻﻠﻪ ي ﺑﯿﻦ دو ﺳﻮم ﺑﺎﻻﯾﯽ و ﯾﮏ ﺳﻮم ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ﺑﺎرﯾﮏ ﻣﯿﺸﻮد اﻣﺎ اﮔﺮ از اﯾﻦ ﻣﺤﺪوده ﺑﻪ‬
‫ﺳﻤﺖ ﺑﺎﻻ ﯾﺎ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺣﺮﮐﺖ ﮐﻨﯿﻢ ﻗﻄﺮ اﺳﺘﺨﻮان ﺑﯿﺶ ﺗﺮ ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬
‫• ﺗﻨﻪ اﯾﻦ اﺳﺘﺨﻮان ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺜﻠﺜﯽ دارد ﻃﻮري ﮐﻪ ﻗﺎﻋﺪه ي ﻣﺜﻠﺚ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻋﻘﺐ و راس آن ﺑﻪ‬
‫ﺳﻤﺖ ﺟﻠﻮ اﺳﺖ ‪.‬‬

‫‪26‬‬
 ‫• ﺗﻨﻪ داراي ﮐﻨﺎره ﻫﺎي داﺧﻠﯽ ‪ ،‬ﺧﺎرﺟﯽ و ﺟﻠﻮﯾﯽ )راس ﻣﺜﻠﺚ( اﺳﺖ )ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺳﺘﺨﻮان ﺑﺎزو(‬
‫ﮐﻨﺎر ‪ anterior‬ﺗﯿﺰ ﺗﺮﯾﻦ ﮐﻨﺎر اﺳﺖ و در آﻧﺎﺗﻮﻣﯽ ﺳﻄﺤﯽ ﺑﯿﺶ ﺗﺮ از دو ﺳﻮم ﺑﺎﻻﯾﯽ آن ﻗﺎﺑﻞ‬ ‫•‬
‫ﻟﻤﺲ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ آن ﻗﻠﻢ ﭘﺎ ) ‪ ( shin‬ﻫﻢ ﻣﯿﮕﻮﯾﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﮐﻨﺎر از ‪Tibial tuberosity‬ﺷﺮوع و‬
‫در اﻧﺘﻬﺎى ﺗﺤﺘﺎﻧﻰ دﯾﮕﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻟﻤﺲ ﻧﯿﺴﺖ و در ﺟﻠﻮى ﻗﻮزك داﺧﻠﻰ )‪ (malleolus‬ﺧﺘﻢ ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬
‫• ﮐﻨﺎر داﺧﻠﻰ از زﯾﺮ ﮐﻨﺪﯾﻞ داﺧﻠﻰ ﺷﺮوع ﻣﯿﺸﻮد و در اﻧﺘﻬﺎ ﺑﻪ ﭘﺸﺖ ﻗﻮزك داﺧﻠﻰ ﺧﺘﻢ ﻣﯿﺸﻪ‪.‬‬
‫• ﺑﻪ ﮐﻨﺎر ﻟﺘﺮال ﮐﻨﺎر ﺑﯿﻦ اﺳﺘﺨﻮاﻧﯽ ﻧﯿﺰ ﻣﯿﮕﻮﯾﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ ﻏﺸﺎ ﺑﯿﻦ اﺳﺘﺨﻮاﻧﯽ ﺑﻪ اﺳﺘﺨﻮان‬
‫ﻣﻘﺎﺑﻞ ﯾﻌﻨﯽ ﻓﯿﺒﻮﻻ ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯿﺸﻮد‪.‬از ﺳﻄﺢ ﻣﻔﺼﻠﻰ ﺑﺮاى ﺳﺮ ﻓﯿﺒﻮﻻ ﺷﺮوع ﻣﯿﺸﻮد و در اﻧﺘﻬﺎ ﺑﻪ‬
‫ﺟﻠﻮ ﺑﺮﯾﺪﮔﻰ ﻓﯿﺒﻮﻻ ﺧﺘﻢ ﻣﯿﺸﻮد‪ .‬ﺑﺮﯾﺪﮔﻰ ﻓﯿﺒﻮﻻ ﻟﺒﻪ ﻗﺪاﻣﻰ و ﺧﻠﻔﻰ دارد ﮐﻪ ﮐﻨﺎره ﻟﺘﺮال در‬
‫ﺟﻠﻮى ﻟﺒﻪ ﻗﺪاﻣﻰ ﺧﺘﻢ ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬
‫• ﺗﻨﻪ داراي ﺳﻪ ﺳﻄﺢ داﺧﻠﯽ‪ ،‬ﺧﺎرﺟﯽ و ﺧﻠﻔﯽ اﺳﺖ‪.‬‬
‫• ﺳﻄﺢ ‪ :lateral‬ﺳﻄﺤﯽ ﺑﯿﻦ ﮐﻨﺎر ‪ anterior‬و ﮐﻨﺎر ﺑﯿﻦ اﺳﺘﺨﻮاﻧﯽ ) ﯾﺎ ‪ (lateral‬اﺳﺖ‪ .‬ﺳﻄﺢ‬
‫‪ :medial‬ﺳﻄﺤﯽ ﺑﯿﻦ ﮐﻨﺎر ‪ anterior‬و ﮐﻨﺎر داﺧﻠﯽ اﺳﺖ‪ .‬ﺳﻄﺢ ‪ :posterior‬ﺳﻄﺤﯽ ﺑﯿﻦ ﮐﻨﺎره‬
‫ﻫﺎي ‪ medial‬و ‪ lateral‬اﺳﺖ‪.‬‬
‫• ﻋﻼوه ﺑﺮ ﮐﻨﺎر ﺟﻠﻮﯾﻰ‪ ،‬ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺳﻄﺢ داﺧﻠﻰ ﻧﯿﺰ در آﻧﺎﺗﻮﻣﻰ ﺳﻄﺤﻰ ﻗﺎﺑﻞ ﻟﻤﺲ اﺳﺖ‪.‬‬
‫• در ﺳﻄﺢ ﺧﻠﻔﻰ در ﻣﺤﺪوده ﯾﮏ ﺳﻮم ﻓﻮﻗﺎﻧﻰ‪ ،‬ﺧﻄﻰ ﺑﻪ ﻧﺎم ﺧﻂ ﺳﻮﻟِﺌﺎل ) ‪ (Soleal line‬ﯾﺎ ﺧﻂ‬
‫ﻧﻌﻠﻰ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺎﯾﻞ از ﺳﻤﺖ ﺧﺎرج )از زﯾﺮ ﻣﻔﺼﻞ ﺗﯿﺒﯿﻮ ﻓﯿﺒﻮﻻر ﻓﻮﻗﺎﻧﻰ( ﺷﺮوع و ﺑﻪ ﺳﻤﺖ‬
‫داﺧﻞ )در ﻣﺤﺪوده ﮐﻨﺎر داﺧﻠﻰ ( ﺧﺘﻢ ﻣﯿﺸﻮد‪ .‬اﯾﻦ ﺧﻂ ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎل ﻋﻀﻠﻪ ﺳﻮﻟِﺌﻮس )‪(soleus‬‬
‫از ﻋﻀﻼت ﺧﻠﻒ ﺳﺎق اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﻣﺜﻠﺜﻰ ﺷﮑﻞ در ﺑﺎﻻى اﯾﻦ ﺧﻂ‪ ،‬ﺳﻄﺢ ﭘﻮﭘﻠﯿﺘﺌﺎل ﻣﯿﮕﻮﯾﻨﺪ‬
‫ﮐﻪ ﻣﻌﺎدل آن را در ﺳﻄﺢ ﺧﻠﻔﯽ اﻧﺘﻬﺎى ﺗﺤﺘﺎﻧﻰ اﺳﺘﺨﻮان ﻓﻤﻮر ﻫﻢ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﺮدﯾﻢ‪ .‬دو ﺳﻄﺢ‬
‫ﻣﺜﻠﺜﯽ از دو اﺳﺘﺨﻮان ﺑﻪ اﺗﻔﺎق ﻫﻢ‪ ،‬ﻓﻀﺎى ﻟﻮزي ﺷﮑﻞ ﭘﻮﭘﻠﯿﺘﺌﺎل )‪ (popliteal space‬ﯾﺎ رﮐﺒﻰ‬
‫را در ﭘﺸﺖ زاﻧﻮ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯿﺪﻫﻨﺪ‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ ﯾﮏ ﻣﺜﻠﺚ در ﺑﺎﻻ )ﻓﻤﻮر( و ﯾﮏ ﻣﺜﻠﺚ در ﭘﺎﯾﯿﻦ )ﺗﯿﺒﯿﺎ(‬
‫دارﯾﻢ‪ .‬راس ﻣﺜﻠﺚ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻓﻤﻮر‪ ،‬در ﺧﻂ ﺧﺸﻦ و ﻣﺜﻠﺚ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﯿﺒﯿﺎ‪ ،‬در ﺧﻂ ﺳﻮﻟﺌﻮس‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﻗﺎﻋﺪه ﻫﺎي ﻣﺜﻠﺚ ﻫﺎ ﻫﻢ در ﺧﻂ وﺳﻂ ﻗﺮار دارﻧﺪ‪ .‬ﻗﺎﻋﺪه ﻣﺜﻠﺚ ﺑﺎﻻﯾﯽ روى ﮐﻨﺪﯾﻞ ﻫﺎى‬
‫ﻓﻤﻮر و ﻣﺜﻠﺚ ﭘﺎﯾﯿﻨﯽ روي ﮐﺎﻧﺪﯾﻞ ﻫﺎي ﺗﯿﺒﯿﺎ اﺳﺖ‪ .‬اﺗﺼﺎل ﯾﮏ ﺳﺮى ﻋﻀﻼت در اﻃﺮاف ﻓﻀﺎي‬
‫ﭘﻮﭘﻠﯿﺘﺌﺎل آن را ﺑﻪ ﺣﻔﺮه ي ﭘﻮﭘﻠﯿﺘﺌﺎل ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣﯿﮑﻨﺪ ﮐﻪ از داﺧﻞ آن ﻋﺮوق و اﻋﺼﺎب ﻣﻬﻤﯽ‬
‫ﻋﺒﻮر ﻣﯿﮑﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫• از ﻣﯿﺎﻧﻪ ي ﺧﻂ ﺳﻮﻟﺌﺎل ﺧﻄﯽ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻋﻤﻮدي ﭘﺎﯾﯿﻦ ﻣﯿﺮود و ﺳﻄﺢ ﭘﺸﺘﯽ را ﺑﻪ دو ﺑﺨﺶ داﺧﻠﯽ‬
‫و ﺧﺎرﺟﯽ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯿﮑﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎل ﻋﻀﻼت ﺧﻠﻒ ﺳﺎق اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪27‬‬
 ‫درﺟﺎﮔﺬاري اﺳﺘﺨﻮان ‪Tibia‬‬

‫• اﻧﺘﻬﺎي ﺣﺠﯿﻢ اﺳﺘﺨﻮان را در ﺑﺎﻻ و اﻧﺘﻬﺎي ﺑﺎرﯾﮏ را در ﭘﺎﯾﯿﻦ ﻗﺮار ﻣﯿﺪﻫﯿﻢ‪.‬‬

‫• در اﻧﺘﻬﺎي ﭘﺎﯾﯿﻨﯽ ‪ ،‬ﻗﻮزك داﺧﻠﯽ را رو ﺑﻪ داﺧﻞ ﻗﺮار ﻣﯿﺪﻫﯿﻢ‪.‬‬
‫• ﮐﻨﺎر ﺟﻠﻮﯾﯽ ﯾﺎ ﺗﯿﺰﺗﺮﯾﻦ ﮐﻨﺎر را ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺟﻠﻮ ﻗﺮار ﻣﯿﺪﻫﯿﻢ ﺑﻪ ﻃﻮرﯾﮑﻪ ‪ Tibial tuberosity‬در‬
‫اﻧﺘﻬﺎي ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ اﯾﻦ ﮐﻨﺎر‪ ،‬در ﺟﻠﻮ ﻗﺎﺑﻞ ﻟﻤﺲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫آﺳﯿﺐ ﻫﺎي اﺳﺘﺨﻮان ﺗﯿﺒﯿﺎ‬

‫‪28‬‬
‫• ﺷﮑﺴﺘﮕﻰ ﻫﺎى اﺳﺘﺨﻮان ﺗﯿﺒﯿﺎ ﺑﻪ ﺧﺼﻮص در ﻣﺮز ﺑﯿﻦ ﯾﮏ ﺳﻮم ﻣﯿﺎﻧﻰ و ﯾﮏ ﺳﻮم ﺗﺤﺘﺎﻧﻰ‬
‫ﺑﺴﯿﺎر ﺷﺎﯾﻊ اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺿﻌﯿﻒ ﺗﺮﯾﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ اﺳﺘﺨﻮان اﺳﺖ‪.‬‬
‫• ﺷﮑﺴﺘﮕﻰ ﻗﻮزك داﺧﻠﻰ ) ‪ (medial malleolus‬ﻫﻢ ﺷﺎﯾﻊ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺗﺮﻣﯿﻢ ﺷﮑﺴﺘﮕﻰ ﻫﺎى اﺳﺘﺨﻮان ﺗﯿﺒﯿﺎ ﺑﻪ ﺧﺼﻮص در ﻣﺤﺪوده ﺳﻄﺢ ﻣﺪﯾﺎل ﺑﻪ ﺳﺨﺘﻰ اﻧﺠﺎم‬ ‫•‬
‫ﻣﯿﮕﯿﺮد ﭼﻮن اﺗﺼﺎل ﻋﻀﻼﻧﯽ در اﯾﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﻧﺪارﯾﻢ‪ ،‬ﺧﻮن رﺳﺎﻧﻰ ﺑﻪ آن ﺧﯿﻠﻰ ﺿﻌﯿﻒ اﺳﺖ‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺗﺮﻣﯿﻢ آن ﺑﻪ ﮐﻨﺪي اﻧﺠﺎم ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬

‫اﺳﺘﺨﻮان ﻧﺎزك ﻧﯽ )‪(Fibula‬‬

‫• از اﺳﺘﺨﻮان ﻫﺎي دراز اﺳﺖ‪.‬‬

‫داراي اﻧﺘﻬﺎي ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ و ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ و ﺗﻨﻪ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫•‬

‫اﻧﺘﻬﺎي ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ‪proximal /‬‬

‫• داراي ﺑﺨﺸﻬﺎي راس‪ ،‬ﺳﺮ و ﮔﺮدن اﺳﺖ‪.‬‬
‫• راس ﻗﺴﻤﺖ ﺑﺎرﯾﮑﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺑﺎﻻ ﮐﺸﯿﺪه ﺷﺪه و ﺑﺮآﻣﺪﮔﯽ را ﺑﻪ ﻧﺎم ‪Styloid‬‬
‫‪ process‬اﯾﺠﺎد ﮐﺮده اﺳﺖ ‪.‬‬
‫• در ﺳﻄﺢ داﺧﻠﯽ ﺳﺮ‪ ،‬ﺳﻄﺢ ﻣﻔﺼﻠﯽ ﺻﺎف و ﺻﯿﻘﻠﯽ ﺑﺮاي ﻣﻔﺼﻞ ﺷﺪن ﺑﺎ ﺳﻄﺢ ﺧﺎرﺟﯽ ﮐﻨﺪﯾﻞ‬
‫ﺧﺎرﺟﯽ ‪ Tibia‬وﺟﻮد دارد‪.‬‬
‫• در ﺳﻄﺢ ﺧﺎرﺟﯽ ﮔﺮدن و ﺧﻠﻔﯽ ﺳﺮ‪ ،‬ﻋﺼﺒﯽ ﻋﺒﻮر ﻣﯿﮑﻨﺪ ﮐﻪ در ﺻﻮرت ﺷﮑﺴﺘﮕﯽ اﯾﻦ ﻗﺴﻤﺖ‪،‬‬
‫اﻣﮑﺎن آﺳﯿﺐ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻋﺼﺐ وﺟﻮد دارد‪.‬‬

‫‪29‬‬
 ‫• اﻧﺘﻬﺎي ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ‪Distal /‬‬
‫• اﻧﺘﻬﺎي ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ‪ Fibula‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻧﺘﻬﺎي ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ ‪ ،‬ﺗﺨﺖ ﺗﺮ اﺳﺖ )اﻧﺘﻬﺎي ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ ﮔﺮد ﺗﺮ اﺳﺖ(‬
‫ﮐﻪ ﯾﮑﯽ از راه ﻫﺎي ﺗﺸﺨﯿﺺ درﺟﺎﮔﺬاري درﺳﺖ اﺳﺘﺨﻮان اﺳﺖ‪.‬‬
‫• در اﯾﻦ اﻧﺘﻬﺎ ﺑﺮﺟﺴﺘﮕﯽ ﺑﻪ ﻧﺎم ‪ ) lateral malleolus‬ﻗﻮزك ﺧﺎرﺟﯽ ( دارﯾﻢ‪.‬‬
‫• ﺳﻄﺢ داﺧﻠﯽ اﯾﻦ اﻧﺘﻬﺎ ﺻﺎف و ﺻﯿﻘﻠﯽ اﺳﺖ و ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﺗﺎﻟﻮس از اﺳﺘﺨﻮان ﻫﺎي ﻣﭻ‪ ،‬در ﺗﺸﮑﯿﻞ‬
‫ﻣﻔﺼﻞ ﻣﭻ ﭘﺎ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻣﯿﮑﻨﺪ‪.‬‬
‫• در ﻗﺴﻤﺖ ﭘﺸﺘﯽ ﺳﻄﺢ ﺻﯿﻘﻠﯽ‪ ،‬ﺣﻔﺮه اي ﺑﻪ ﻧﺎم ‪ Malleolar fossa‬وﺟﻮد دارد ﮐﻪ ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎل‬
‫ﻟﯿﮕﺎﻣﺎن اﺳﺖ ‪.‬‬
‫• در ﺑﺎﻻي ﺳﻄﺢ ﻣﻔﺼﻠﯽ ﺻﯿﻘﻠﯽ‪ ،‬ﺳﻄﺢ ﺧﺸﻨﯽ وﺟﻮد دارد ﮐﻪ ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎل رﺑﺎط ﻫﺎﯾﯽ ﺑﯿﻦ ‪Fibular‬‬
‫‪) notch‬در اﻧﺘﻬﺎي ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ اﺳﺘﺨﻮان ‪ (Tibia‬و اﯾﻦ ﻗﺴﻤﺖ از ﻓﯿﺒﻮﻻ اﺳﺖ و ﻣﻔﺼﻞ‬
‫‪ Tibiofibular‬ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ را ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯿﺪﻫﺪ‪ .‬ﻧﻮع اﯾﻦ ﻣﻔﺼﻞ » ﻓﯿﺒﺮوز« اﺳﺖ در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ‬
‫ﻣﻔﺼﻞ ‪ Tibiofibular‬ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ ﯾﮏ ﻣﻔﺼﻞ» ﺳﯿﻨﻮوﯾﺎل« اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺗﻨﻪ ي اﺳﺘﺨﻮان ﻓﯿﺒﻮﻻ‬
‫• ﻣﻘﻄﻊ ﺗﻨﻪ‪ ،‬ﻣﺜﻠﺜﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ راس ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺟﻠﻮ و ﻗﺎﻋﺪه ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺧﻠﻒ و داﺧﻞ ﻗﺮار دارد‪.‬‬
‫ﮐﻨﺎره ﻫﺎي آن ﺷﺎﻣﻞ ﮐﻨﺎره ﺟﻠﻮﯾﯽ ‪ ،‬ﻋﻘﺒﯽ و ﺑﯿﻦ اﺳﺘﺨﻮاﻧﯽ اﺳﺖ ‪.‬‬ ‫•‬
‫• ﺳﻄﺢ ﭘﺸﺘﯽ ﺑﺰرگ ﺗﺮﯾﻦ ﺳﻄﺢ اﺳﺖ ﮐﻪ از ﺧﻠﻒ ﺑﻪ داﺧﻞ در ﻓﻀﺎي ﺑﯿﻦ ﮐﻨﺎر ﺑﯿﻦ اﺳﺘﺨﻮاﻧﯽ و‬
‫ﺧﻠﻔﯽ ﮐﺸﯿﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﺳﻄﺢ ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ ي ﺳﺘﯿﻎ داﺧﻠﯽ )‪ (Medial crest‬ﺑﻪ دو ﻗﺴﻤﺖ‬
‫ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺷﺪه ﮐﻪ ﻫﺮ ﻗﺴﻤﺖ ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎل ﻋﻀﻼت ﺧﺎﺻﯽ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪30‬‬
‫• ﺳﻄﺢ ﺟﻠﻮﯾﯽ ﮐﻮﭼﮏ ﺗﺮﯾﻦ ﺳﻄﺢ اﺳﺖ و در ﻓﻀﺎي ﺑﯿﻦ ﮐﻨﺎر ﺑﯿﻦ اﺳﺘﺨﻮاﻧﯽ و ﮐﻨﺎر ﺟﻠﻮﯾﯽ ﻗﺮار‬
‫دارد‪.‬‬
‫• ﺳﻄﺢ ﺧﺎرﺟﯽ‪ :‬در ﻓﻀﺎي ﺑﯿﻦ ﮐﻨﺎره ﺟﻠﻮﯾﯽ و ﻋﻘﺒﯽ ﻗﺮار دارد‪.‬‬

‫درﺟﺎ ﮔﺬاري ‪Fibula‬‬

‫• اﻧﺘﻬﺎي ﮔﺮد را ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺑﺎﻻ ﻗﺮار ﻣﯿﺪﻫﯿﻢ‪ ،‬ﻃﻮري ﮐﻪ ﺳﻄﺢ ﺻﺎف ﺻﯿﻘﻠﯽ ﺳﺮ )ﺑﺮاي ﻣﻔﺼﻞ ﺷﺪن‬
‫ﺑﺎ ﮐﻨﺪﯾﻞ ﺧﺎرﺟﯽ ‪ (Tibia‬رو ﺑﻪ داﺧﻞ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫• اﻧﺘﻬﺎي ﺗﺨﺖ اﺳﺘﺨﻮان را رو ﺑﻪ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﻗﺮار ﻣﯿﺪﻫﯿﻢ‪ ،‬ﻃﻮري ﮐﻪ ﺳﻄﺢ ﺻﺎف ﺻﯿﻘﻠﯽ آن رو ﺑﻪ‬
‫داﺧﻞ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫• ‪ Malleolar fossa‬در اﻧﺘﻬﺎي ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ رو ﺑﻪ ﻋﻘﺐ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫آﺳﯿﺐ ﻫﺎي اﺳﺘﺨﻮان ‪Fibula‬‬
‫• اﺣﺘﻤﺎل ﺷﮑﺴﺘﮕﯽ ‪ Fibula‬در ﺑﺎﻻي ﻗﻮزك ﺧﺎرﺟﯽ زﯾﺎد اﺳﺖ ‪.‬‬
‫ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬اﯾﻦ اﺳﺘﺨﻮان ﺑﺮاي ﺗﺤﻤﻞ وزن ﻧﯿﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎل ﻋﻀﻼت اﺳﺖ‪.‬ﺗﺤﻤﻞ وزن‬
‫ﺑﺪن‪ ،‬ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ ‪ Tibia‬اﻧﺠﺎم ﻣﯿﮕﯿﺮد‪.‬‬

‫‪31‬‬
 ‫اﺳﺘﺨﻮان ﻫﺎي ﺷﺮﮐﺖ ﮐﻨﻨﺪه در ﻣﻔﺼﻞ ﻣﭻ ﭘﺎ‬

‫‪ .1‬ﺳﻄﺢ ﻣﻔﺼﻠﯽ در ﺳﻄﺢ داﺧﻠﯽ ﻗﻮزك ﺧﺎرﺟﯽ‬

‫‪ .2‬ﺳﻄﺢ ﻣﻔﺼﻠﯽ در ﺳﻄﺢ ﺧﺎرﺟﯽ ﻗﻮزك داﺧﻠﯽ‬
‫‪ .3‬ﺳﻄﺢ ﻣﻔﺼﻠﯽ در ﺳﻄﺢ ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ اﻧﺘﻬﺎي ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ اﺳﺘﺨﻮان ‪Tibia‬‬
‫‪ .4‬ﺳﻄﺢ ﻣﻔﺼﻠﯽ در ﺳﻄﺢ ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ ﺗﻨﻪ اﺳﺘﺨﻮان ‪ Talus‬از اﺳﺘﺨﻮان ﻫﺎي ﻣﭻ ﭘﺎ‬

‫ﭘﺎ ) ‪( Foot‬‬

‫• ﺑﺨﺶ ﭼﻬﺎرم اﻧﺪام ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ اﺳﺖ و از ﺳﻪ ﻗﺴﻤﺖ زﯾﺮ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪ : Tarsus_ankle (1‬ﯾﺎ ﻣﭻ از ‪ 7‬اﺳﺘﺨﻮان‬
‫‪ :Metatarsals (2‬از ﭘﻨﺞ اﺳﺘﺨﻮان ﮐﻪ ﮐﻒ )‪ (sole‬و ﭘﺸﺖ ﭘﺎ را ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯿﺪﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ :Toes (3‬ﯾﺎ اﻧﮕﺸﺘﺎن ﭘﺎ ﮐﻪ از ‪ 14‬ﺑﻨﺪ اﻧﮕﺸﺖ )‪ (phalanges‬ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫• ﻣﺤﻮر ﻗﺮارﮔﯿﺮي ﭘﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ‪ ،‬ﮐﻒ ﭘﺎ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ زﻣﯿﻦ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع‪ ،‬اﺳﺘﺨﻮان ﻫﺎي ﻣﭻ را ‪ ،Hind foot‬اﺳﺘﺨﻮان ﻫﺎي‪ metatarsals‬را ‪mid‬‬
‫‪ foot‬و ﺑﻨﺪﻫﺎي اﻧﮕﺸﺘﺎن را ‪ forefoot‬ﻧﯿﺰ در ﻧﻈﺮ ﻣﯿﮕﯿﺮﻧﺪ‪.‬‬

‫اﺳﺘﺨﻮان ﻫﺎي ‪Tarsus‬‬

‫• اﺳﺘﺨﻮان ﻫﺎي ﻣﭻ ﭘﺎ اﺳﺘﺨﻮان ﻫﺎي ﮐﻮﺗﺎﻫﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫• ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻗﺮارﮔﯿﺮي ﭘﺎ‪ ،‬اﺳﺘﺨﻮان ﻫﺎي اﯾﻦ ﺑﺨﺶ را ﺑﻪ ﺳﻪ ﮔﺮوه زﯾﺮ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯽﮐﻨﯿﻢ‪:‬‬

‫‪32‬‬
‫‪ .1‬ﮔﺮوه ‪ proximal‬ﯾﺎ ﺧﻠﻔﯽ‪ :‬ﺷﺎﻣﻞ دو اﺳﺘﺨﻮان ﻗﺎپ )‪ (talus‬در ﺑﺎﻻ و ﭘﺎﺷﻨﻪ )‪ (calcaneus‬در‬
‫ﭘﺎﺋﯿﻦ‪.‬‬
‫‪ .2‬ﮔﺮوه ‪ : intermediate‬ﯾﮏ اﺳﺘﺨﻮان ﻧﺎوي )‪(navicular‬‬
‫‪ .3‬ﮔﺮوه ‪ : distal‬ﺷﺎﻣﻞ ﭼﻬﺎر اﺳﺘﺨﻮان اﺳﺖ ﮐﻪ ﺳﻪ ﺗﺎي آن ﻫﺎ ﻣﯿﺨﯽ )‪ (cuneiform‬و دﯾﮕﺮي‬
‫ﻣﮑﻌﺒﯽ )‪ (cuboid‬ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫• در ﺑﺮﺧﯽ ﻣﻨﺎﺑﻊ اﺳﺘﺨﻮان ﻫﺎي ﻣﭻ ﭘﺎ را دو ردﯾﻒ ﭘﺮوﮔﺴﻤﺎل )ﺷﺎﻣﻞ ‪ talus‬و ‪ (calcaneus‬و‬
‫دﯾﺴﺘﺎل )ﺷﺎﻣﻞ ‪ ، navicular‬ﺳﻪ ‪ cuneiform‬و ‪ (cuboid‬در ﻧﻈﺮ ﻣﯿﮕﯿﺮﻧﺪ‪.‬‬

‫اﺳﺘﺨﻮان ‪Talus‬‬

‫• ﺗﻨﻬﺎ اﺳﺘﺨﻮان از ﺑﺨﺶ ﺗﺎرﺳﻮس اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﻔﺼﻞ ﻣﭻ ﭘﺎ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻣﯿﮑﻨﺪ‪.‬‬

‫• داراي ﺗﻨﻪ‪ ،‬ﮔﺮدن و ﺳﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻨﻪ در ﻋﻘﺐ و ﺳﺮ در ﺟﻠﻮ ﻗﺮار دارد‪.‬‬
‫• ﺳﻄﺢ ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ ﺗﻨﻪ داراي ﺳﻄﺢ ﻣﻔﺼﻠﯽ ﻗﺮﻗﺮه اي ﺷﮑﻞ ﺑﺮاي ﻣﻔﺼﻞ ﺷﺪن ﺑﺎ ﺳﻄﺢ ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ اﻧﺘﻬﺎي‬
‫ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ﺗﯿﺒﯿﺎ اﺳﺖ ؛‬
‫• ﺳﻄﺢ ﺧﺎرﺟﯽ ﺗﻨﻪ داراي ﺳﻄﺢ ﻣﻔﺼﻠﯽ ﻣﺜﻠﺜﯽ ﺷﮑﻞ ﺑﺮاي ﻣﻔﺼﻞ ﺷﺪن ﺑﺎ ﻗﻮزك ﺧﺎرﺟﯽ اﺳﺖ؛‬
‫• ﺳﻄﺢ داﺧﻠﯽ ﺗﻨﻪ داراي ﺳﻄﺢ ﻣﻔﺼﻠﯽ » وﯾﺮﮔﻮل « ﺷﮑﻞ ﺑﺮاي ﻣﻔﺼﻞ ﺷﺪن ﺑﺎ ﻗﻮزك داﺧﻠﯽ‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬اﯾﻦ ﺳﻪ ﺳﻄﺢ ﺗﻨﻪ ) ﺑﺎﻻﯾﯽ ‪ ،‬ﺧﺎرﺟﯽ و داﺧﻠﯽ( در ﻣﻔﺼﻞ ﻣﭻ ﺷﺮﮐﺖ ﻣﯿﮑﻨﻨﺪ ‪.‬‬
‫‪33‬‬
‫• اﺳﺘﺨﻮان ‪ Talus‬ﺑﺮ روي اﺳﺘﺨﻮان ‪ calcaneus‬ﺗﮑﯿﻪ ﻣﯿﮑﻨﺪ ﭘﺲ در ﺳﻄﺢ ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ﺗﻨﻪ‪ ،‬ﺳﺮ و‬
‫ﮔﺮدن ﺗﺎﻟﻮس ﺳﻪ روﯾﻪ ي ﻣﻔﺼﻠﯽ ﺑﺮاي ﻣﻔﺼﻞ ﺷﺪن ﺑﺎ اﺳﺘﺨﻮان ‪ calcaneus‬وﺟﻮد دارد‪.‬‬
‫• در ﺟﻠﻮي ﺳﺮ اﺳﺘﺨﻮان ‪ Talus‬ﺳﻄﺢ ﻣﻔﺼﻠﯽ ﺑﺮاي اﺳﺘﺨﻮان ‪ navicular‬وﺟﻮد دارد‪.‬‬
‫• در ﺳﻄﺢ ﭘﻼﻧﺘﺎر ﮔﺮدن ﻧﺎودان ﺗﺎﻟﯽ )‪ (Sulcus Tali‬وﺟﻮد دارد‪.‬‬
‫• ﺑﯿﻦ ﺳﺮ و ﮔﺮدن ﺗﺎﻟﻮس در ﺳﻄﺢ ﺑﯿﺮوﻧﯽ زاوﯾﻪ اي وﺟﻮد دارد ﮐﻪ ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﺳﻦ ﮐﻤﺘﺮ‬
‫ﻣﯿﺸﻮد‪ .‬در ﻧﻮزادان ‪ 30‬درﺟﻪ و در ﭘﺎ ﭼﻤﺎﻗﯽ ﺑﻪ ‪ 50‬درﺟﻪ ﻣﯿﺮﺳﺪ‪.‬‬
‫• زاوﯾﻪ ي ﺑﯿﻦ ﺳﻄﺢ داﺧﻠﯽ ﺗﻨﻪ و ﮔﺮدن در ﻧﻮزادان ‪ 130‬ﺗﺎ ‪ 140‬درﺟﻪ و در ﺑﺰرﮔﺴﺎﻻن )ﺑﺎﻟﻐﯿﻦ(‬
‫‪ 150‬درﺟﻪ ﻣﯿﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ دﻟﯿﻞ ﮐﻮﭼﮑﯽ زاوﯾﻪ در ﻧﻮزادان ﺑﺎﻋﺚ ‪ Inversion‬ﭘﺎي آﻧﻬﺎ‬
‫ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬

‫‪34‬‬
 ‫اﺳﺘﺨﻮان ‪Calcaneus‬‬

‫• ‪ calcaneus‬ﺑﺰرگ ﺗﺮﯾﻦ اﺳﺘﺨﻮان ﻣﭻ ﭘﺎ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺑﺮآﻣﺪﮔﯽ ﭘﺎﺷﻨﻪ ي ﭘﺎ را اﯾﺠﺎد ﻣﯿﮑﻨﺪ‪.‬‬ ‫•‬
‫ﺑﺮاي درﺟﺎﮔﺬاري آن‪ ،‬ﺳﻄﺤﯽ را ﮐﻪ داراي روﯾﻪ ﻫﺎي ﻣﻔﺼﻠﯽ زﯾﺎدي اﺳﺖ رو ﺑﻪ ﺑﺎﻻ ﻗﺮار‬ ‫•‬
‫ﻣﯿﺪﻫﯿﻢ )ﺳﻄﺢ ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ( ﮐﻪ اﯾﻦ روﯾﻪ ﻫﺎ ﺑﺮاي ﻣﻔﺼﻞ ﺷﺪن ﺑﺎ اﺳﺘﺨﻮان ‪ Talus‬اﺳﺖ‪.‬‬
‫• در ﺑﯿﻦ روﯾﻪ ي ﻣﻔﺼﻠﯽ ﻣﯿﺎﻧﯽ و ﻋﻘﺒﯽ در ﺳﻄﺢ ﺑﺎﻻﯾﯽ‪ ،‬ﻧﺎودان ﮐﺎﻟﮑﺎﻧﺌﻮس )‪(Calcaneal sulcus‬‬
‫را دارﯾﻢ ﮐﻪ ﺑﺎ اﺗﻔﺎق ﻧﺎودان ﺗﺎﻟﯽ در ﺳﻄﺢ ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ﮔﺮدن ﺗﺎﻟﻮس‪ ،‬ﺳﯿﻨﻮس ﺗﺎرﺳﺎل ) ‪Tarsal‬‬
‫‪ (sinus‬را اﯾﺠﺎد ﻣﯿﮑﻨﻨﺪ ﮐﻪ در ﻋﻤﻖ آن ﻟﯿﮕﺎﻣﺎﻧﯽ ﺑﺎﻋﺚ اﺗﺼﺎل اﯾﻦ دو اﺳﺘﺨﻮان ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬
‫• در ﺳﻄﺢ ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ ﭘﺎﺷﻨﻪ رو ﺑﻪ داﺧﻞ‪ ،‬ﺑﺮآﻣﺪﮔﯽ ﺗﮑﯿﻪ ﮔﺎﻫﯽ )‪ (sustentaculum tali‬وﺟﻮد دارد‬
‫ﮐﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺗﮑﯿﻪ ﮔﺎﻫﯽ ﺑﺮاي اﺳﺘﺨﻮان ‪ Talus‬ﻋﻤﻞ ﻣﯿﮑﻨﺪ‪.‬‬
‫• در ﺳﻄﺢ داﺧﻠﯽ اﯾﻦ اﺳﺘﺨﻮان ) ﭘﺎﺷﻨﻪ ( ﻓﺮورﻓﺘﮕﯽ وﺟﻮد دارد ﮐﻪ در ﺟﺎﯾﮕﺬاري ﺑﺎﯾﺪ آن را رو‬
‫ﺑﻪ داﺧﻞ ﻗﺮار دﻫﯿﻢ‪ .‬ﺑﺎﻓﺖ ﻫﻢ ﺑﻨﺪ ﻣﺤﮑﻤﯽ از ﻗﻮزك داﺧﻠﯽ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺳﻄﺢ وﺻﻞ ﻣﯿﺸﻮد و در‬
‫زﯾﺮ آن ﻓﻀﺎﯾﯽ اﯾﺠﺎد ﻣﯿﺸﻮﻧﺪ ﮐﻪ ﻋﺮوق و اﻋﺼﺎب و ﺗﺎﻧﺪون ﻫﺎي ﻋﻀﻼﻧﯽ از آن ﻋﺒﻮر ﻣﯿﮑﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫• ﺳﻄﺢ ﭘﺸﺘﯽ در ﻋﻘﺐ ﺣﺠﯿﻢ ﻣﯿﺸﻮد و ﺑﺮآﻣﺪﮔﯽ ﭘﺎرا اﯾﺠﺎد ﻣﯿﮑﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺳﻄﺢ ﺟﻠﻮﯾﯽ ﻫﻢ ﺑﺎ اﺳﺘﺨﻮان ‪ cuboid‬ﻣﻔﺼﻞ ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬ ‫•‬
‫• در ﺳﻄﺢ ﺧﺎرﺟﯽ دوﺑﺮﺟﺴﺘﮕﯽ وﺟﻮد دارد‪ .‬ﺑﺮﺟﺴﺘﮕﯽ ﺑﺎﻻﯾﯽ ﺑﺮاي اﺗﺼﺎل ﻟﯿﮕﺎﻣﺎن و ﺑﺮﺟﺴﺘﮕﯽ‬
‫ﭘﺎﯾﯿﻨﯽ )‪ (Fibular trochlea‬ﺑﺮاي ﻋﺒﻮر ﺗﺎﻧﺪون ﻫﺎي ﻋﻀﻼت ﻟﺘﺮال ﺳﺎق اﺳﺖ‪.‬‬
‫• در ﺳﻄﺢ ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ در ﻋﻘﺐ و در ﻃﺮﻓﯿﻦ دو زاﺋﺪه ي داﺧﻠﯽ و ﺧﺎرﺟﯽ ) ‪Medial and lateral‬‬
‫‪ (process‬و در ﺟﻠﻮ ﺗﮑﻤﻪ ي ﮐﺎﻟﮑﺎﻧﺌﺎل )‪ (Calcaneal tubercle‬ﺣﻀﻮر دارﻧﺪ‪.‬‬

‫‪35‬‬
 ‫اﺳﺘﺨﻮان ‪Navicular‬‬

‫• از اﺳﺘﺨﻮان ﻫﺎي ردﯾﻒ ﻣﯿﺎﻧﯽ ﻣﭻ ﭘﺎ اﺳﺖ‪.‬‬

‫• در ﻋﻘﺐ ﺑﺎ ﺳﺮ اﺳﺘﺨﻮان ‪ Talus‬و در ﺟﻠﻮ ﺑﺎ ﺳﻪ اﺳﺘﺨﻮان ردﯾﻒ ‪ Distal‬ﯾﻌﻨﯽ ‪ cuneiform‬ﻫﺎ‬
‫ﻣﻔﺼﻞ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯿﺪﻫﺪ‪.‬‬
‫• در ﺳﻄﺢ داﺧﻠﯽ ‪ Navicular‬ﺑﺮﺟﺴﺘﮕﯽ ﻧﻮﯾﮑﻮﻻر )‪ (Navicular tuberosity‬وﺟﻮد دارد ﮐﻪ در‬
‫آﻧﺎﺗﻮﻣﯽ ﺳﻄﺤﯽ ﻗﺎﺑﻞ ﻟﻤﺲ اﺳﺖ ‪.‬‬
‫• از ﻗﻮزك داﺧﻠﯽ دو و ﻧﯿﻢ ﺗﺎ ﺳﻪ ﺳﺎﻧﺘﯽ ﻣﺘﺮ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺟﻠﻮ و ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺣﺮﮐﺖ ﮐﻨﯿﻢ ﻣﯿﺘﻮاﻧﯿﻢ‬
‫‪ Navicular tuberosity‬را ﻟﻤﺲ ﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬

‫اﺳﺘﺨﻮان ﻫﺎي ﻣﯿﺨﯽ )‪(Cuneiform‬‬

‫در ردﯾﻒ ‪ Distal‬اﺳﺘﺨﻮان ﻫﺎي ﻣﭻ ﭘﺎ ﻗﺮار دارﻧﺪ‪.‬‬ ‫•‬

‫• ﺷﺎﻣﻞ ﺳﻪ اﺳﺘﺨﻮان ﻣﯿﺨﯽ ‪ Intermediate ،Medial‬و ‪ lateral‬ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ Medial cuneiform‬ﺑﺰرگ ﺗﺮﯾﻦ و ‪ intermediate cuneiform‬ﮐﻮﭼﮏ ﺗﺮﯾﻦ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫•‬
‫• ﻋﻠﺖ ﻧﺎﻣﮕﺬاري اﯾﻦ اﺳﺘﺨﻮاﻧﻬﺎ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﯿﺦ داراي ﯾﮏ ﺑﺨﺶ ﭘﻬﻦ و ﯾﮏ ﺑﺨﺶ ﺑﺎرﯾﮏ‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬در اﺳﺘﺨﻮان ﻫﺎي ‪ Cuneiform‬ﻣﯿﺎﻧﯽ و ﺧﺎرﺟﯽ‪ ،‬ﺑﺨﺶ ﭘﻬﻦ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺑﺎﻻ و ﭘﺸﺖ ﭘﺎ‬
‫اﺳﺖ و ﺑﺨﺶ ﺑﺎرﯾﮏ ﺷﺪه ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﭘﺎﯾﯿﻦ و ﮐﻒ ﭘﺎ ﻗﺮار دارد در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ در ‪Cuneiform‬‬
‫داﺧﻠﯽ ﺑﺮﻋﮑﺲ اﺳﺖ ‪.‬‬
‫اﯾﻦ ﺳﻪ اﺳﺘﺨﻮان ﻣﯿﺨﯽ ﺑﺎ ﻗﺎﻋﺪه ي ﺳﻪ اﺳﺘﺨﻮان ‪ Metatarsal‬ﻣﻔﺼﻞ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯿﺪﻫﻨﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ‬ ‫•‬
‫اﺳﺘﺨﻮان ‪ Cuneiform‬ﻣﯿﺎﻧﯽ ﺑﺎ ﻗﺎﻋﺪه ي ﻫﺮ ﺳﻪ ‪ Metatarsal‬ﻣﻔﺼﻞ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯿﺪﻫﺪ‪.‬‬

‫اﺳﺘﺨﻮان ﻣﮑﻌﺒﯽ )‪(Cuboid‬‬

‫• اﺳﺘﺨﻮان ردﯾﻒ ‪ Distal‬ﻣﭻ ﭘﺎ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪36‬‬
 ‫• اﯾﻦ اﺳﺘﺨﻮان در ﻋﻘﺐ ﺑﺎ ﺑﺨﺶ ﺟﻠﻮﯾﯽ اﺳﺘﺨﻮان ﭘﺎﺷﻨﻪ ﻣﻔﺼﻞ ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬
‫• در ﺟﻠﻮ ﺳﻄﺢ ﻣﻔﺼﻠﯽ ﺑﺮاي ﻗﺎﻋﺪه ي ‪ Metatarsal‬ﭼﻬﺎرم و ﭘﻨﺠﻢ دارد ‪.‬‬
‫در داﺧﻞ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﺎ ‪ lateral cuneiform‬و ﯾﮏ ﺳﻄﺢ ﻣﻔﺼﻠﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﮐﻮﭼﮏ ﺑﺎ اﺳﺘﺨﻮان‬ ‫•‬
‫‪ Navicular‬دارد‪.‬‬
‫• در ﺳﻄﺢ ﭘﻼﻧﺘﺎر آن ﻧﺎوداﻧﯽ ﺑﺮاي ﻋﺒﻮر ﺗﺎﻧﺪون ﯾﮑﯽ از ﻋﻀﻼت ﺧﺎرﺟﯽ ﺳﺎق ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫اﺳﺘﺨﻮان ﻫﺎي ‪Metatarsal‬‬

‫• ﺟﺰ اﺳﺘﺨﻮان ﻫﺎي دراز ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﻣﯽ آﯾﻨﺪ‪.‬‬

‫• ﺑﺮاي اﺳﺘﺨﻮان ﻫﺎي ‪ Metatarsal‬ﻗﺎﻋﺪه ‪ ،‬ﺳﺮ و ﺗﻨﻪ در ﻧﻈﺮ ﻣﯿﮕﯿﺮﯾﻢ‪.‬‬
‫• ‪ Metatarsal‬اول ‪ ،‬ﻗﻄﻮر ﺗﺮﯾﻦ و ﮐﻮﭼﮏ ﺗﺮﯾﻦ اﺳﺖ‪.‬‬
‫• ‪ Metatarsal‬دوم‪ ،‬ﻃﻮﯾﻞ ﺗﺮﯾﻦ اﺳﺖ‪.‬‬
‫• ﻣﺤﻮر ﺣﺮﮐﺖ اﺑﺪاﮐﺸﻦ و اداﮐﺸﻦ در اﻧﮕﺸﺘﺎن ﭘﺎ‪ ،‬اﻧﮕﺸﺖ دوم اﺳﺖ‪.‬‬
‫• در ﺳﻄﺢ ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ‪ Metatarsal‬اول دو اﺳﺘﺨﻮان ﮐﻨﺠﺪي را ﻣﯿﺘﻮان دﯾﺪ ﮐﻪ در ﺿﺨﺎﻣﺖ وﺗﺮ‬
‫ﻋﻀﻼت ﮐﻒ ﭘﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫• در ﻗﺎﻋﺪه ي ‪ Metatarsal‬ﭘﻨﺠﻢ ﺑﺮآﻣﺪﮔﯽ وﺟﻮد دارد ﮐﻪ ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎل ﺗﺎﻧﺪون ﯾﮑﯽ از ﻋﻀﻼت‬
‫ﺧﺎرج ﺳﺎق اﺳﺖ‪ .‬ﻗﺎﺑﻞ ﻟﻤﺲ و در ﺑﻌﻀﯽ از اﻓﺮاد اﻧﺪازه اﯾﻦ ﺑﺮآﻣﺪﮔﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺑﻨﺪ ﻫﺎي اﻧﮕﺸﺘﺎن )‪(phalanges‬‬

‫• ﺟﺰو اﺳﺘﺨﻮان ﻫﺎي دراز ﻣﯿﻨﯿﺎﺗﻮري ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫• داراي ﻗﺎﻋﺪه ‪ ،‬ﺳﺮ و ﺗﻨﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ ‪.‬‬
‫• ﺑﻪ ﻏﯿﺮ از اﻧﮕﺸﺖ ﺷﺴﺖ ﮐﻪ دو ﺑﻨﺪ دارد و اﻧﮕﺸﺘﺎن دﯾﮕﺮ داراي ﺳﻪ ﺑﻨﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫• اﻧﮕﺸﺘﺎن ﭘﺎ در ﻣﻘﺎﯾﺴﻪ ﺑﺎ اﻧﮕﺸﺘﺎن دﺳﺖ ﮐﻮﺗﺎه ﺗﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬ﺷﻤﺎره ﮔﺬاري اﺳﺘﺨﻮان ﻫﺎي ‪ Metatarsal‬و اﻧﮕﺸﺘﺎن از ﺳﻤﺖ داﺧﻞ ﺑﻪ ﺧﺎرج ﯾﻌﻨﯽ از‬
‫‪ Metatarsal‬و اﻧﮕﺸﺖ ﺷﺴﺖ اﻧﺠﺎم ﻣﯿﮕﯿﺮد‪ .‬در دوران ﺟﻨﯿﻨﯽ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﭼﺮﺧﺶ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ اﻧﺪام‬
‫ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ و ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ اﻧﺠﺎم ﻣﯿﺪﻫﻨﺪ ‪ ،‬اﻧﺪام ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ ‪ 90‬درﺟﻪ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺧﺎرج و اﻧﺪام ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ‪ 90‬درﺟﻪ‬
‫ﺑﻪ ﺳﻤﺖ داﺧﻞ ﻣﯿﭽﺮﺧﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺗﻔﺎوت ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻗﺮارﮔﯿﺮي اﻧﮕﺸﺖ ﺷﺴﺖ دﺳﺖ و ﭘﺎ ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬

‫‪37‬‬
 ‫ﻗﻮس ﻫﺎي ﭘﺎ‬

‫• ﻧﺤﻮه ي ﻗﺮار ﮔﯿﺮي اﺳﺘﺨﻮان ﻫﺎي ﭘﺎ ﻃﻮري اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﯿﺸﻮد ﻧﯿﺮوﻫﺎﯾﯽ را ﮐﻪ از ﻣﭻ ﺑﻪ ﮐﻒ‬
‫ﭘﺎ ﻣﯿﺮﺳﺪ‪ ،‬ﭘﺨﺶ و از ﻓﺸﺎر ﺑﻪ ﯾﮏ ﻧﻘﻄﻪ از ﭘﺎ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫• اﯾﻦ ﻗﻮس ﻫﺎ ﺑﺨﺎﻃﺮ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻗﺮارﮔﯿﺮي اﺳﺘﺨﻮان ﻫﺎي ﭘﺎ‪ ،‬ﻟﯿﮕﺎﻣﺎن ﻫﺎ و ﻋﻀﻼت اﺗﺼﺎل دﻫﻨﺪه‬
‫ي آﻧﻬﺎ اﯾﺠﺎد ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬
‫• در ﮐﻒ ﭘﺎ ﻗﻮس ﻫﺎي زﯾﺮ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻃﺒﯿﻌﯽ وﺟﻮد دارﻧﺪ‪:‬‬

‫‪ (1‬ﻗﻮس ﻃﻮﻟﯽ – داﺧﻠﯽ )‪ :(Medial longitudinal arch‬ﺑﻠﻨﺪﺗﺮ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ (2‬ﻗﻮس ﻃﻮﻟﯽ – ﺧﺎرﺟﯽ )‪ :(Lateral longitudinal arch‬ﮐﻮﺗﺎﻫﺘﺮ اﺳﺖ و ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ ﻟﺒﻪ ﻫﺎي آن ﺑﺎ‬
‫زﻣﯿﻦ ﺗﻤﺎس دارد‬

‫‪ (3‬ﻗﻮس ﻋﺮﺿﯽ )‪(Transverese arch‬‬

‫• اﮔﺮ ﺑﻪ ﻫﺮ ﻋﻠﺘﯽ اﯾﻦ ﻗﻮس ﻫﺎ ﺑﻪ ﻫﻢ ﺑﺮﯾﺰﻧﺪ‪ ،‬ﻓﺸﺎري ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﭻ ﭘﺎ وارد ﻣﯿﺸﻮد در ﮐﻒ ﭘﺎ ﭘﺨﺶ‬

‫ﻧﻤﯿﺸﻮد و ﺑﺎﻋﺚ اﯾﺠﺎد درد و ﻣﺸﮑﻼﺗﯽ ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬

‫‪38‬‬
‫• در ﭘﺎ ﯾﮏ ﺳﺮي ﻧﻘﺎط ﻓﺸﺎري وﺟﻮد دارد‪ ،‬ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﻓﺸﺎر ﺑﻪ ﭘﺎﺷﻨﻪ ي ﭘﺎ وارد ﻣﯿﺸﻮد ﺳﭙﺲ ﺑﻪ‬
‫ﺳﺮﻫﺎي اﺳﺘﺨﻮان ‪ Metatarsal‬ﮐﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﻓﺸﺎر ﺑﻪ ﺳﺮ ‪ Metatarsal‬اول ‪،‬ﺳﭙﺲ‬
‫‪ Metatarsal‬ﭘﻨﺠﻢ و در ﻧﻬﺎﯾﺖ ﺳﻪ ‪ Metatarsal‬وﺳﻂ وارد ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬

‫آﺳﯿﺐ ﻫﺎي ﭘﺎ‬

‫• ﭘﺎ ﭼﻤﺎﻗﯽ )‪ (Clubfoot‬ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺗﮑﺎﻣﻞ اﺳﮑﻠﺘﯽ و ﻋﻀﻼﻧﯽ ﻧﺎﻗﺺ در ﻣﻔﺼﻞ ﻣﭻ ﭘﺎ اﺗﻔﺎق ﻣﯽ اﻓﺘﺪ‬
‫ﮐﻪ اﮐﺜﺮا ﻧﻮزادان ﭘﺴﺮ را درﮔﯿﺮ ﻣﯿﮑﻨﺪ‪ .‬در اﯾﻦ ﻧﻘﺺ ﮐﻒ ﭘﺎ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ داﺧﻞ ﭼﺮﺧﯿﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪39‬‬
‫ﺑﺴﻢ ﺍﻟّﻠﻪ ﺍﻟﺮﺣﻤﻦ ﺍﻟﺮﺣﯿﻢ‬

‫ﺗﺸﺮﯿﺢ ﻧﻈﺮﯼ ﺍﻧﺪﺍﻢ ﺗﺣﺘﺎﻧﯽ‬

‫ﺪﮐﺘﺮ ﻓﺎﻃﻤﻪ ﺻﺑﺎﻍ ﺯﯿﺎﺭﺍﻧﯽ‬
‫ﭘﺰﺸﮐﯽ ﻭﺭﻭﺪﯼ ﻤﻬﺮ ‪1401‬‬
 ‫ﺗﺸﺮﯾﺢ ﻧﻈﺮﯼ ﺍﻧﺪﺍﻡ ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ‪ -‬ﻣﻬﺮ ‪ -1401‬ﺩﮐﺘﺮ ﺻﺒﺎﻍ‬

‫ﻣﻔﺎﺻﻞ ﺍﻧﺪﺍﻡ ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ‬

‫ﺍﮔﺮ ﺧﺎﻃﺘﻮﻥ ﺑﺎﺷﻪ ﺩﺭ ﺍﻧﺪﺍﻡ ﺳﻤﺖ ﭼﭗ ﻭ ﺭﺍﺳﺖ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ‪ Hip‬ﺭﻭ‬
‫ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮﺩﯾﻢ ﮐﻪ ﺍﯾﻦ ﺩﻭﺗﺎ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ﻫﯿﭗ ﻗﺮﺍﺭ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﺑﺎ‬
‫ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ‪sacrum‬ﺩﺭ ﻋﻘﺐ ﻣﻔﺼﻠﯽ ﺭﻭ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﻔﺼﻞ ‪sacroiliac‬ﺗﺸﮑﯿﻞ‬
‫ﺑﺪﻫﺪ‪.‬ﭘﺲ ﻣﻔﺼﻞ ﺳﺎﮐﺮﻭﺍﯾﻠﯿﺎﮎ ﯾﮑﯽ ﺍﺯ ﻣﻔﺎﺻﻠﯽ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺩﺭ‬
‫ﺍﻧﺪﺍﻡ ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ‪.‬‬
‫ﺁﺧﺮﯾﻦ ﻣﻬﺮﻩ ﮐﻤﺮﯼ ﻫﻢ ﺩﺭ ﻗﺴﻤﺖ ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ ﺗﻨﻪ ﺍﻭﻟﯿﻦ ﻣﻬﺮﻩ‬
‫ﺳﺎﮐﺮﺍﻝ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﯿﮕﯿﺮﺩ ﻭ ﯾﮏ ﻣﻔﺼﻠﯽ ﺭﻭ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﻔﺼﻞ ‪lumbosacral‬‬
‫ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯿﺪﻫﺪ‪ .‬ﻣﻔﺼﻠﯽ ﮐﻪ ﺑﯿﻦ ﺁﺧﺮﯾﻨﻤﻬﺮﻩ ﺳﺎﮐﺮﻭﻡ ﻭ ﺍﻭﻟﯿﻦ‬
‫ﻣﻬﺮﻩ ﮐﻮﮐﺴﯿﮑﺲ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯿﺸﻮﺩ ﻣﻔﺼﻞ ‪ savrococcygeal‬ﻫﺴﺖ‪.‬ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺍﯾﻦ‬
‫ﻣﻔﺼﻞ ﺩﺭ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﺭﺷﺪ ﻭ ﺑﻠﻮﻍ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻧﯽ ﻣﯿﺸﻮﺩ ﻭ ﭼﯿﺰﯼ ﺑﻪ‬
‫ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﻔﺼﻞ ﻭﺟﻮﺩ ﻧﺨﻮﺍﻫﺪ ﺩﺍﺷﺖ ‪.‬ﻭ ﻣﻔﺼﻠﯽ ﮐﻪ ﺑﯿﻦ ﺩﻭﺗﺎ‬
‫ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ‪hip‬ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯿﺸﻮﺩ ﮐﻪ ﻣﻔﺼﻞ ‪ pubic symphysis‬ﻫﺴﺖ‪.‬‬
‫‪lumbosacral‬‬ ‫ﻣﻔﺼﻞ‬
‫ﯾﮏ ﻧﻮﻉ ﻣﻔﺼﻞ ﻏﻀﺮﻭﻓﯽ ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ ﻫﺴﺖ ‪/symphysis‬ﻗﺒﻼ ﮐﻪ ﺩﺭﻣﻮﺭﺩ ﺗﻨﻪ‬
‫ﻣﻬﺮﻩ ﻫﺎ ﺻﺤﺒﺖ ﮐﺮﺩﯾﻢ ﮔﻔﺘﯿﻢ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻓﻀﺎﯼ ﺑﯿﻦ ﺗﻨﻪ ﻣﻬﺮﻫﺎ‬
‫ﺩﯾﺴﮏ ﺑﯿﻦ ﻣﻬﺮﻩ ﺍﯼ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ﮐﻪ ﺟﻨﺲ ﺁﻥ ﻏﻀﺮﻭﻓﯽ ﺍﺯ ﺟﻨﺲ‬
‫ﻓﯿﺒﺮﻭ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﻗﺎﻋﺪﺗﺎ ﻣﻔﺼﻠﯽ ﮐﻪ ﺑﯿﻦ ﺁﺧﺮﯾﻦ ﻣﻬﺮﻩ ﻟﻮﻣﺒﺎﺭ ﻭ‬
‫ﺍﻭﻟﯿﻦ ﻣﻬﺮﻩ ﺳﺎﮐﺮﺍﻝ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯿﺸﻮﺩ ﯾﮏ ﻧﻮﻉ ﻣﻔﺼﻞ ﻏﻀﺮﻭﻓﯽ‬
‫ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ ﺍﺳﺖ ‪.‬ﺍﯾﻦ ﻣﻔﺼﻞ ﺑﻪ ﻭﺳﯿﻠﻪ ﯾﮏ ﺭﺑﺎﻁ ﻫﺎﯾﯽ ﺗﻘﻮﯾﺖ‬
‫ﻣﯿﺸﻪ‪.‬‬
‫ﺷﮑﻞ ﺍﺳﻼﯾﺪ ﺩﻭ ﭘﺎﻭﺭ‪:‬‬
‫ﺭﺑﺎﻁ ﻫﺎﯼ ‪ lumbosacral‬ﮐﻪ ﺍﺯ ﻟﺒﻪ ﻫﺎﯼ ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ﺯﺍﺋﺪﻩ ﻋﺮﺿﯽ‬
‫ﺁﺧﺮﯾﻦ ﻣﻬﺮﻩ ﻟﻮﻣﺒﺎﺭ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺳﻄﻮﺡ ﻗﺪﺍﻣﯽ ﺭﺑﺎﻁ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﯿﻦ‬
‫ﺳﺎﮐﺮﻭﻡ ﻭﺍﯾﻠﺌﻮﻡ ﮐﺸﯿﺪﻩ ﺷﺪﻩ‪،‬ﮐﺸﯿﺪﻩ ﻣﯿﺸﻮﺩ ﻭ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﺤﮑﻢ ﮐﺮﺩﻥ‬
‫ﺍﯾﻦ ﻣﻔﺼﻞ ﻣﯿﺸﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺭﺑﺎﻁ ﻫﺎﯼ ‪ ilolumbar‬ﮐﻪ ﺍﯾﻦ ﺭﺑﺎﻁ ﻫﺎ ﺩﺭ ﺗﻘﻮﯾﺖ ﺍﯾﻦ ﻣﻔﺼﻞ ﻧﻘﺶ‬
‫ﺩﺍﺭﻧﺪ ‪،‬ﺍﺯ ﺯﻭﺍﺋﺪﻋﺮﺿﯽ ﺁﺧﺮﯾﻦ ﻣﻬﺮﻩ ﮐﻤﺮﯼ ﺑﻪ ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎﯼ ﺧﻠﻔﯽ‬
‫ﺗﺮ ﺳﻪ ﺗﯿﻎ ﺍﯾﻠﯿﺎﮎ ﮐﺸﯿﺪﻩ ﻣﯿﺸﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺍﯾﻦ ﻣﻔﺼﻞ ﺭﺍ ﺭﺑﺎﻃﯽ ﺑﻪ ﻧﺎﻡ ﺭﺑﺎﻁ ‪ Anterior longitudinal ligament‬ﮐﻪ ﯾﮏ‬
‫ﺭﺑﺎﻁ ﺳﺮﺍﺳﺮﯼ ﺍﺯ ﻣﻬﺮﻩ ﻫﺎﯼ ﮔﺮﺩﻧﯽ ﺗﺎ ﺳﺎﮐﺮﻭﻡ‪،‬ﺳﻄﻮﺡ ﺟﻠﻮﯾﯽ‬
‫ﺗﻨﻪ ﻣﻬﺮﻩ ﻫﺎ ﺍﻣﺘﺪﺍﺩ ﻣﯿﺎﺑﺪ ﻭ ﺑﺎﻋﺚ ﺍﺗﺼﺎﻝ ﻭ ﺍﺳﺘﺤﮑﺎﻡ‬
‫ﻣﻔﺎﺻﻠﯽ ﮐﻪ ﺑﯿﻦ ﺗﻨﻪ ﻣﻬﺮﻩ ﻫﺎ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪﻩ ﻣﯿﺸﻮﺩ ﻭ ﮔﻔﺘﻪ‬

‫‪1‬‬
 ‫ﺗﺸﺮﯾﺢ ﻧﻈﺮﯼ ﺍﻧﺪﺍﻡ ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ‪ -‬ﻣﻬﺮ ‪ -1401‬ﺩﮐﺘﺮ ﺻﺒﺎﻍ‬

‫ﺳﺘﻨﻮﻥ ﻓﻘﺮﺍﺕ‬ ‫ﺑﻮﺩﯾﻢ ﮐﻪ ﺍﯾﻦ ﺭﺑﺎﻁ ﺍﺯ ‪extention‬ﺑﯿﺶ ﺍﺯ ﺣﺪ‬

‫ﺟﻠﻮﮔﯿﺮﯼ ﻣﯿﮑﻨﺪ‬

‫‪Sacroiliac‬‬ ‫ﻣﻔﺼﻞ‬
‫ﺷﮑﻞ ﺍﺳﻼﯾﺪ ﺍﻭﻝ ﭘﺎﻭﺭ‬

‫ﻣﻔﺼﻠﯽ ﮐﻪ ﺑﯿﻦ ﺳﻄﻮﺡ ﻃﺮﻓﯽ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ﺳﺎﮐﺮﻭﻡ ﻭ ﺑﺨﺶ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ‬

‫ﺧﻠﻒ ﮐﻨﺎﺭ ﺩﺍﺧﻠﯽ ﺑﺨﺶ ﺍﯾﻠﺌﻮﻡ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ﻫﯿﭗ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﺑﺨﺶ ﺍﯾﻠﺌﻮﻡ ﺳﻄﺢ ﺻﺎﻓﯽ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺑﺨﺶ ﺍﻭﺭﯾﮑﻮﻻﺭ ﻧﺎﻡ‬
‫ﺑﺮﺩﯾﻢ ﮐﻪ ﻋﯿﻦ ﻫﻤﺎﻥ ﺑﺨﺶ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺳﻄﻮﺡ ﻃﺮﻓﯽ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ﺳﺎﮐﺮﻭﻡ‬
‫ﺩﺍﺭﯾﻤﻮ ﺩﺭ ﺑﺨﺶ ﭘﺸﺘﯽ ﺍﯾﻦ ﺳﻄﺢ ﻣﻔﺼﻠﯽ ﺳﻄﺢ ﺧﺸﻦ ﺭﺍ ﺩﺍﺭﯾﻢ‪.‬‬
‫ﻭﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﺳﻄﻮﺡ ﺍﻭﺭﯾﮑﻮﻻﺭ ﺩﻭ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ﺑﺨﺶ ﺍﯾﻠﺌﻮﻡ ﻭ ﺳﺎﮐﺮﻭﻡ‬
‫ﺩﺭ ﮐﻨﺎﺭ ﻫﻢ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﯿﮕﯿﺮﻧﺪ ﻣﻔﺼﻞ ﺳﯿﻨﻮﻭﯾﺎﻝ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯿﺪﻫﻨﺪ ﻭ‬
‫ﺣﺮﮐﺘﯽ ﻫﻢ ﮐﻪ ﺑﯿﻦ ﺍﯾﻦ ﺩﻭﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ﺭﺩ ﻭ ﺑﺪﻝ ﻣﯿﺸﻮﺩ ﺑﯿﺸﺘﺮ‬
‫ﺣﺮﮐﺖ ‪sliding‬ﺍﺳﺖ ﻭ ﻟﻐﺰﺵ ﻭﺳﺮ ﺧﻮﺭﺩﻥ ﺑﯿﺸﺘﺮ‪.‬‬
‫ﻗﺴﻤﺖ ﺧﻠﻔﯽ ﺗﺮ ﮐﻪ ﺧﺸﻦ ﺗﺮ ﻫﺴﺖ‪،‬ﻭ ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺍﯾﻦ ﻭﯾﮋﮔﯽ ﺭﺍ ﺩﺭ‬
‫ﺑﺨﺶ ﺍﯾﻠﺌﻮﻡ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ﻫﯿﭗ ﻫﻢ ﺩﺍﺭﺭﯾﻢ ﯾﮏ ﺳﺮﯼ ﺭﺑﺎﻁ ﺭﺩﻭ ﺑﺪﻝ‬
‫ﻣﯿﺸﻮﺩ ﮐﻪ ﻧﻮﻉ ﻣﻔﺼﻠﺶ ﻫﻢ ﻓﯿﺒﺮﻭﺯ ﻫﺴﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﯾﻦ ﻫﯿﭻ ﻧﻮﻉ‬
‫ﺣﺮﮐﺘﯽ ﺭﺍ ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ ﻧﺪﺍﺭﯾﻢ‪.‬ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺩﺭ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﺑﺎﺭﺩﺍﺭﯼ ﺍﯾﻦ‬
‫ﺭﺑﺎﻁ ﻫﺎ ﺷﻞ ﺗﺮ ﻣﯿﺸﻮﺩ ﻭ ﺑﺮﺍﯼ ﭘﺮﻭﺳﻪ ﺯﺍﯾﻤﺎﻥ ﮐﻤﯽ ﺣﺮﮐﺖ‬
‫ﺁﺳﺎﻧﺘﺮ ﻣﯿﺸﻮﺩ‪.‬‬
‫ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎﯼ ﻗﺪﺍﻣﯽ‪،‬ﻓﻀﺎﯼ ﺑﯿﻨﺎﺑﯿﻨﯽ ﻭ ﻗﺴﻤﻬﺎﯼ ﺧﻠﻔﯽ ﺩﺭ ﺑﯿﻦ ﺑﺨﺶ‬
‫ﺍﯾﻠﺌﻮﻡ ﻭ ﺳﺎﮐﺮﻭﻡ ﺑﻪ ﻭﺳﯿﻠﻪ ﯾﮏ ﺳﺮﯼ ﺭﺑﺎﻃﻬﺎﯾﯽ ﻣﺤﮑﻢ ﺷﺪﻩ‬
‫ﺍﻧﺪ‪.‬ﺑﻪ ﻧﺎﻡ ﺭﺑﺎﻁ ﻫﺎﯼ ‪.sacroiliac‬‬
‫ﺩﺭ ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎﯼ ﻗﺪﺍﻣﯽ ﺑﻪ ﺁﻥ ‪ ،anterior sacroiliac‬ﺩﺭ ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎﯼ‬
‫ﺑﯿﻨﺎﺑﯿﻨﯽ ‪intrasesus sacroiliac‬ﻭ ﺩﺭ ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎﯼ ﺧﻠﻔﯽ ‪posterior sacroiliac.‬‬

‫ﺷﮑﻞ ﺍﺳﻼﯾﺪ ﺩﻭﻡ‬

‫ﺭﺑﺎﻁ ‪sacrotuberous‬ﺍﺯ ﺧﺎﺭ ﺧﺎﺻﺮﻩ ﺧﻠﻔﯽ ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ ﻭ ﺧﻠﻔﯽ ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ‪،‬‬
‫ﮐﻤﯽ ﺍﺯ ﺳﻪ ﺗﯿﻎ ﺍﯾﻠﺌﺎﮎ‪ ،‬ﺍﺯ ﮐﻨﺎﺭﻩ ﻫﺎﯼ ﻃﺮﻓﯽ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ‬
‫ﺍﮐﺮﻭﻡ ﻭ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ﮐﻮﮐﺴﯿﮑﺲ ﻣﻨﺸﺎ ﻣﯿﮕﯿﺮﺩ ﻭ ﻧﻬﺎﯾﺘﺎ ﺑﻪ‬
‫ﺗﻮﺑﺮﻭﺯﯾﺘﻪ ﺍﯾﺴﯿﺎ ﻣﯿﺮﻭﺩ‬

‫‪2‬‬
 ‫ﺗﺸﺮﯾﺢ ﻧﻈﺮﯼ ﺍﻧﺪﺍﻡ ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ‪ -‬ﻣﻬﺮ ‪ -1401‬ﺩﮐﺘﺮ ﺻﺒﺎﻍ‬

‫ﺭﺑﺎﻁ ‪sacrospinous‬ﺍﺯ ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎﯼ ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ﺳﺎﮐﺮﻭﻡ ﻭ‬

‫ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎﯼ ﺍﺑﺘﺪﺍﯾﯽ ﺗﺮ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ﮐﻮﺳﯿﮑﺲ ﻣﻨﺸﺎ ﻣﯿﮕﯿﺮﺩ ﻭ ﺑﻪ‬
‫ﺧﺎﺭ ﺳﯿﺎﺗﯿﮏ ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯿﺸﻮﺩ ‪.‬‬
‫ﺍﯾﻦ ﺩﻭﺭﺑﺎﻁ ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮﺍﯾﻨﮑﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﯿﺸﻮﻧﺪ ﺍﺗﺼﺎﻝ ﺑﯿﻦ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ‬
‫ﻫﯿﭗ ﻭ ﺳﺎﮐﺮﻭﻡ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺷﻮﺩ ﺑﺎﻋﺚ ﺍﯾﺠﺎﺩ ﺳﻮﺭﺍﺥ ﻫﺎﯼ ﺳﯿﺎﺗﯿﮏ‬
‫ﺑﺰﺭﮒ ﻭ ﮐﻮﭼﮏ ﻣﯿﺸﻮﺩ‪.‬‬

‫ﻣﻔﺼﻞ ‪ symphysispubic‬ﮐﻪ ﺩﺭ ﻓﻀﺎﯼ ﺑﯿﻦ ﺳﻄﻮﺡ ﺗﻨﻪ ﺩﺍﺧﻠﯽ ﺑﺨﺶ ﭘﻮﺑﯿﮏ‬

‫ِ‬
‫ﻫﯿﭗ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ‪.‬ﺳﻄﻮﺡ ﺩﺍﺧﻠﯽ ﺗﻨﻪ ﺑﻪ ﻭﺳﯿﻠﻪ ﯾﮏ ‪ hylin‬ﭘﻮﺷﯿﺪﻩ‬
‫ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﻓﻀﺎﯼ ﺑﯿﻦ ﺍﯾﻦ ﺳﻄﻮﺡ ﺩﺍﺧﻠﯽ ﯾﮏ ﺩﯾﺴﮑﯽ ﺍﺯ ﺟﻨﺲ ﻏﻀﺮﻭﻑ‬
‫ﻓﯿﺒﺮﻭ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﯿﮕﯿﺮﺩ ﻭ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﯿﺸﻮﺩ ﺩﻭ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ﻫﯿﭗ ﺍﺯ ﻗﺪﺍﻡ‬
‫ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﺘﺼﻞ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺍﯾﻦ ﻣﻔﺼﻞ ﻭﻗﺘﯽ ﺩﻭ ﻫﯿﭗ ﭼﭗ ﻭ ﺭﺍﺳﺖ ﺭﺍ ﺑﻪ‬
‫ﻫﻢ ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯿﮑﻨﺪ ﺑﺎﻋﺚ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﮐﻤﺒﺮﻧﺪﯼ ﺑﻪ ﮐﻤﺒﺮﻧﺪ ﻟﮕﻨﯽ ﻣﯿﺸﻮﺩ‬
‫ﻭ ﻧﻬﺎﯾﺘﺎ ﻭﻗﺘﯽ ﻣﻔﺎﺻﻞ ﺳﺎﮐﺮﻭﺍﯾﻠﺌﺎﮎ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯿﺸﻮﺩ ﻭ ﺍﻟﺒﺘﻪ‬
‫ﺳﺎﮐﺮﻭﮐﻮﮐﺴﯿﮋﺋﺎﻝ ﺩﺭ ﻋﻘﺐ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯿﺸﻮﺩ ﺍﯾﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺑﻪ ﺍﺗﻔﺎﻕ‬
‫ﻫﻢ ﻟﮕﻦ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻧﯽ ﻧﺎﻣﯿﺪﻩ ﻣﯿﺸﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺧﻮﺩ ﺍﯾﻦ ﻣﻔﺼﻞ ﺩﺭ ﻟﺒﻪ ﺑﺎﻻﯾﯽ ﻭ ﺗﺨﺘﺎﻧﯽ ﺁﻥ ﯾﮑﺴﺮﯼ ﻟﯿﮕﺎﻣﺎﻥ‬
‫ﻫﺎﯾﯽ ﺣﻀﻮﺭ ﺩﺍﺭﻧﺪ‪Superior pubic ligament .‬ﺩﺭ ﺑﺎﻻ ‪ inferior pubic ligament‬ﺩﺭ‬
‫ﭘﺎﯾﯿﻦ ﮐﻪ ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺑﻪ ﺁﻥ ﻟﯿﮕﺎﻣﺎﻥ ﻗﻮﺳﯽ ﻫﻢ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯿﺸﻮﺩ ﭼﻮﻥ‬
‫ﺑﻪ ﺗﺒﯿﻌﯿﺖ ﺍﺯ ﻗﻮﺱ ﭘﻮﺑﯿﮏ ﺍﯾﻦ ﺭﺑﺎﻁ ﻫﻢ ﺣﺎﻟﺖ ﻗﻮﺳﯽ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻭ‬
‫ﺑﻬﺎﺗﻔﺎﻕ ﻟﯿﮕﺎﻣﺎﻥ ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ ﻟﺒﻪ ﻫﺎﯼ ﺑﺎﻻﯾﯽ ﻭ ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ﺍﯾﻦ‬
‫ﻣﻔﺼﻞ ﺭﺍ ﻣﺤﮑﻢ ﻣﯿﮑﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺍﺳﻼﯾﺪ ‪ 3‬ﭘﺎﻭﺭ‬

‫‪Hip joint‬‬
‫ﺍﺳﻼﯾﺪ ‪ 4‬ﭘﺎﻭﺭ‬

‫‪3‬‬
 ‫ﺗﺸﺮﯾﺢ ﻧﻈﺮﯼ ﺍﻧﺪﺍﻡ ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ‪ -‬ﻣﻬﺮ ‪ -1401‬ﺩﮐﺘﺮ ﺻﺒﺎﻍ‬

‫ﻣﻔﺼﻞ ﻟﮕﻦ‪ ،‬ﻣﻔﺼﻠﯽ ﮐﻪ ﺑﯿﻦ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ﻫﯿﭗ ﺍﺯ ﻟﮕﻦ ﺑﺎ ﺳﺮ‬

‫ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ﻓﻤﻮﺭ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯿﺸﻮﺩ‪.‬ﻧﻮﻋﯽ ﻣﻔﺼﻞ ﺳﻨﻮﻭﯾﺎﻝ ﻭ ﺍﺯ ﻧﻮﻉ ‪-‬‬
‫ُﻦﺳﺎﮐﺖ ﺍﺳﺖ ﻭ ﮐﺎﻣﻠﺘﺮﯾﻦ ﻧﻮﻉ‬
‫ﻫﯿﻠﯿﻮﮐﻮﻟﺴﺎ؟‪ -‬ﺍﺳﺖ ﯾﻌﻨﯽ ﺑﺎﻟ‬
‫َﻦﺳﺎﮐﺖ ﺑﻪ ﺣﺴﺎﺏ ﻣﯽﺁﯾﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻔﺼﻞ ﺑﺎﻟ‬
‫ﯾﮏ ﺳﺮﯼ ﺍﺟﺰﺍ ﺑﻪ ﺍﺳﺘﺤﮑﺎﻡ ﺍﯾﻦ ﻣﻔﺼﻞ ﮐﻤﮏ ﻣﯿﮑﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺣﻔﺮﻩ ﺍﺳﺘﺎﺑﻮﻟﻮﻡ ﺣﻔﺮﻩ ﻓﺮﻭﺭﻓﺘﻪ ﻭ ﻋﻤﯿﻘﯽ ﻫﺴﺘﻮ ﻫﻤﯿﻦ ﻋﻤﻖ ﺍﯾﻦ‬
‫ﺣﻔﺮﻩ ﺑﻪ ﺍﺳﺘﺤﮑﺎﻡ ﻣﻔﺼﻞ ﻟﮕﻦ ﮐﻤﮏ ﻣﯿﮑﻨﺪ‪.‬‬
‫ﮐﺮﻭﯼ ﺳﺮ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ﻓﻤﻮﺭ ﻧﯿﺰ ﮐﻤﮏ ﮐﻨﻨﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ِ ﻓﻤﻮﺭ‪،‬ﺳﺮ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ﻓﻤﻮﺭ ﺑﺎ ﺑﻪ‬
‫ﯾﮏ ﺭﺑﺎﻃﯽ ﻫﻢ ﺑﻪ ﻧﺎﻡ ﺭﺑﺎﻁ ﺳﺮ‬
‫ﮐﻒ ﺣﻔﺮﻩ ﺍﺳﺘﺎﺑﻮﻟﻮﻡ ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯿﮑﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺍﻓﺰﺍﯼ ﺍﺳﺘﺤﮑﺎﻡ‬
‫ﻣﻔﺼﻞ ﻣﯿﺸﻮﺩ‬
‫ﮐﭙﺴﻮﻝ ﻣﻔﺼﻞ ﻫﯿﭗ ﻫﻢ ﺧﯿﻠﯽ ﻣﺤﻢ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﺍﻃﺮﺍﻑ ﻟﺒﻪ ﻫﺎﯼ ﺣﻔﺮﻩ ﻫﺎﯼ ﺍﺳﺘﺎﺑﻮﻟﻮﻡ ﯾﮏ ﺳﺎﺧﺘﺮﯼ ﺍﺯ ﺟﻨﺲ‬
‫ﻏﻀﺮﻭﻑ ﻓﯿﺒﺮﻭ ﻫﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺁﻥ ‪ Acetabular labrum‬ﻣﯿﮕﻮﯾﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ‬
‫ﻣﯿﺸﻮﺩ ﺁﻥ ﻟﺒﻪ ﻫﺎ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺑﺎﻻ ﺑﯿﺎﯾﺪ ﻭ ﮔﻮﺩﯼ ﺣﻔﺮﻩ‪،‬ﺑﯿﺸﺘﺮ‬
‫ﺷﻮﺩ‪.‬‬

‫ﮐﭙﺴﻮﻝ ﻣﻔﺼﻞ ﺗﻨﮓ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻭﺳﯿﻊ ﻧﯿﺴﺖ ﻭﺍﯾﻦ ﺣﺮﮐﺖ ﺭﺍ ﻣﺤﺪﻭﺩ‬

‫ﻣﯿﮑﻨﺪ‪.‬ﺍﯾﻦ ﮐﭙﺴﻮﻝ ﺩﺭ ﯾﮑﺴﺮﯼ ﺟﺎﻫﺎ ﺿﺨﺎﻣﺘﺶ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﯿﺸﻮﺩ ﻭ‬
‫ﺭﺑﺎﻃﻬﺎﯼ ﮐﭙﺴﻮﻟﯽ ﺭﺍ ﺍﯾﺠﺎﺩ ﻣﯿﮑﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺭﺑﺎﻁ ‪ iliofemoral‬ﮐﻪ ﺍﺯ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ﺍﯾﻠﺌﻮﻡ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺧﻂ ﺍﯾﻨﺘﺮ‬
‫ﺗﺮﻭﮐﺎﻧﺘﺮﯼ ﺣﺮﮐﺖ ﻣﯿﮑﻨﺪ‪،‬ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﯾﮏ ﻟﯿﮕﺎﻣﺎﻥ ‪Y‬ﺷﮑﻞ ﮐﻪ ﺍﺯ‬
‫ﻟﺤﺎﻅ ﺍﺳﺘﺤﮑﺎﻡ ﻭ ﻗﺪﺭﺕ ﺟﺰﺀ ﻗﻮﯾﺘﺮﯾﻦ ﺭﺑﺎﻃﻬﺎﯼ ﺑﺪﻥ ﺑﻪ ﺣﺴﺎﺏ‬
‫ﻣﯿﺂﯾﺪ‪ .‬ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎﯼ ﺑﺎﻻﯾﯽ ﻭ ﭘﺎﯾﯿﻨﯽ ﺁﻥ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎﯼ‬
‫ﻣﯿﺎﻧﯽ ﺿﺨﯿﻢ ﺗﺮ ﻣﯿﺒﺎﺷﺪ‬

‫ﺭﺑﺎﻁ ‪ pubofemoral‬ﮐﻪ ﺩﺭ ﻟﺒﻪ ﺩﺧﻠﯽ ﺭﺑﺎﻁ ‪iliofemoral‬ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﮐﻪ‬

‫ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ ﺍﺯ ﺑﺮﺟﺴﺘﮕﯽ ﺍﯾﻠﺌﻮﭘﻮﺑﯿﮏ‪،‬ﺳﻪ ﺗﯿﻎ ﺍﻭﭘﺘﺮﺍﺗﻮﺭ ﮐﻪ ﺩﺭ‬
‫ﺷﺎﺥ ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ﭘﻮﺑﯿﮏ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﺩ ﺷﺮﻭﻉ ﻣﯿﺸﻮﺩ ﻭ ﺑﻪ‬
‫ﺳﻤﺖ ﮔﺮﺩﻥ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ﻓﻤﻮﺭ ﻣﯿﺮﻭﺩ‪.‬‬

‫‪4‬‬
 ‫ﺗﺸﺮﯾﺢ ﻧﻈﺮﯼ ﺍﻧﺪﺍﻡ ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ‪ -‬ﻣﻬﺮ ‪ -1401‬ﺩﮐﺘﺮ ﺻﺒﺎﻍ‬

‫ﺭﺑﺎﻁ ‪ ischiofemoral‬ﺩﺭ ﻧﻤﺎﯼ ﺧﻠﻔﯽ‪،‬ﺭﺑﺎﻃﯽ ﮐﻪ ﺍﯾﺴﮑﺌﻮﻡ‬

‫ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ﻟﮕﻦ ﻣﻨﺸﺎ ﻣﯿﮕﯿﺮﺩ ﻭ ﺑﻪ ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎﯼ ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ ﺗﺮ ﺩﺭ‬
‫ﻧﻤﺎﯼ ﺧﻠﻔﯽ ﮔﺮﺩﻥ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ﻓﻤﻮﺭ ﻣﯿﺮﻭﺩ‪.‬‬

‫‪iliofemoral > pubofemoral > ischiofemoral:‬‬ ‫ﺗﺮﺗﯿﺐ ﻗﺪﺭﺕ ﺭﺑﺎﻁ ﻫﺎﯼ ﺍﯾﻦ ﻣﻔﺼﻞ‬

‫ﺭﺑﺎﻁ ‪ ، ischiofemoral‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺭﺑﺎﻁ ﻫﺎﯼ ﺩﯾﮕﺮ ﭘﻮﺷﺸﯽ ﺭﺍ ﮐﻪ ﺳﻄﺢ‬

‫ﺧﻠﻔﯽ ﮔﺮﺩﻥ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ﻓﻤﻮﺭ ﺭﺍ ﺩﺍﺩﻩ‪،‬ﮐﻤﺘﺮ ﺍﺳﺖ ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﯾﻦ ﻧﻘﺎﻁ‬
‫ﺧﻠﻔﯽ ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ﮔﺮﺩﻥ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ﻓﻤﻮﺭ‪،‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺿﻌﯿﻒ ﺗﺮﯾﻦ‬
‫ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺑﻪ ﺣﺴﺎﺏ ﻣﯿﺂﯾﻨﺪ ﻭ ﺍﺯ ﻟﺤﺎﻅ ﺩﺭ ﺭﻓﺘﮕﯽ ﺁﻥ ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎ‬
‫ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﺴﺘﻌﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫‪Knee joint‬‬

‫ﺍﺳﻼﯾﺪ ‪ 5‬ﭘﺎﻭﺭ‬

‫ﻣﻔﺼﻞ ﺯﺍﻧﻮ ﮐﻪ ﯾﮏ ﻧﻮﻉ ﻣﻔﺼﻞ ﺳﯿﻨﻮﻭﯾﺎﻝ ﯾﻌﻨﯽ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻟﻮﻻﯾﯽ‬

‫ﺑﻪ ﺣﺴﺎﺏ ﻣﯿﺂﯾﺪ‪ .‬ﺍﯾﻦ ﻣﻔﺼﻞ ﺍﺯ ﺗﺮﮐﯿﺐ ﺩﻭ ﻣﻔﺼﻞ ﺍﯾﺠﺎﺩ ﺷﺪﻩ‬
‫ﺍﺳﺖ‪.‬ﯾﮏ ﻣﻔﺼﻞ ﺑﯿﻦ ﺳﻄﻮﺡ ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ﻭ ﺧﻠﻔﯽ ﮐﻨﺪﯾﻞ ﻫﺎﯼ ﻓﻤﻮﺭ ﻭ‬
‫ﮐﻨﺪﯾﻞ ﻫﺎﯼ ﺗﯿﺒﯿﺎ )ﺳﯿﻨﻮﻭﯾﺎﻝ ﻟﻮﻻﯾﯽ( ‪.‬ﻭ ﯾﮏ ﻣﻔﺼﻠﯽ ﮐﻪ ﺑﯿﻦ‬
‫ﺳﻄﻮﺡ ﻗﺪﺍﻣﯽ ﮐﻨﺪﯾﻞ ﻫﺎﯼ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ﻓﻤﻮﺭ ﻭ ﭘﺘﻼ ﺗﺸﮑﯿﻞ‬
‫َﺒ‬
‫ِﻞ؟(‬ ‫ﺷﺪﻩ)ﺳﯿﻨﻮﻭﯾﺎﻝ ﺍﺯﻧﻮﻉ ﺳ‬
‫ﺣﻔﺮﻩ ﻣﻔﺼﻠﯽ ﻓﻤﻮﺭﺍﭘﺘﻼﺭ ﻭ ﺣﻔﺮﻩ ﻣﻔﺼﻠﯽ ﻣﻮﺭﺍﺗﯿﺒﯿﺎﻝ ﯾﮏ ﺣﻔﺮﻩ‬
‫ﻣﺸﺘﺮﮎ ﺩﺍﺭﻧﺪ‪.‬ﯾﮏ ﺳﺮﯼ ﺭﺑﺎﻃﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺩﺍﺧﻞ ﻣﻔﺼﻞ ﺯﺍﻧﻮ‬
‫ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺩﺭ ﺣﻤﺎﯾﺖ ﺍﺯ ﺍﯾﻦ ﻣﻔﺼﻞ ﮐﻤﮏ ﻣﯿﮑﻨﻨﺪ‪.‬ﯾﮏ ﺳﺮﯼ ﺭﺑﺎﻃﻬﺎﯾﯽ‬
‫ﮐﻪ ﺩﺭ ﺧﺎﺭﺝ ﮐﭙﺴﻮﻝ ﻣﻔﺼﻠﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺭﺑﺎﻃﻬﺎﯼ ﮐﻮﻟﺘﺮﺍﻝ‬
‫ﻫﺴﺘﻨﻨﺪ‪ .‬ﺭﺑﺎﻃﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺟﻬﺖ ﺗﯿﺒﯿﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬ﺭﺑﺎﻃﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺩﺭ‬
‫ﺟﻬﺖ ﺗﯿﺒﯿﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬ﻭ ﯾﮏ ﺳﺮﯼ ﻣﯿﻨﯿﺴﮏ ﻫﺎ)ﻣﻌﺎﺩﻝ ﺩﯾﺴﮏ ﻫﺎﯼ ﺑﯿﻦ‬
‫ﻣﻬﺮﻩ ﺍﯼ(ﮐﻪ ﺩﺭ ﻓﻀﺎﯼ ﺑﯿﻦ ﮐﻨﺪﯾﻞ ﻫﺎﯼ ﻓﻤﻮﺭ ﻭ ﺗﯿﺒﯿﺎ ﺣﻀﻮﺭ‬
‫ﺩﺍﺩ ﮐﻪ ﻫﻤﻪ ﺍﯾﻨﻬﺎ ﺩﺭﮐﻨﺎﺭ ﻫﻢ ﺑﻪ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﻔﺼﻞ ﺯﺍﻧﻮ ﮐﻤﮏ‬
‫ﻣﯿﮑﻨﺪ ﮐﻪ ﺟﺰﺀ ﻗﻮﯾﺘﺮﯾﻦ ﻣﻔﺼﻞ ﻫﺎﯼ ﺑﺪﻥ ﻣﯿﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺍﺳﻼﯾﺪ ‪ 6‬ﭘﺎﻭﺭ‬

‫‪5‬‬
 ‫ﺗﺸﺮﯾﺢ ﻧﻈﺮﯼ ﺍﻧﺪﺍﻡ ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ‪ -‬ﻣﻬﺮ ‪ -1401‬ﺩﮐﺘﺮ ﺻﺒﺎﻍ‬

‫ﻣﯿﻨﯿﺴﮏ ﻫﺎ ﺩﺭ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﯿﻦ ﮐﻨﺪﯾﻞ ﻫﺎﯼ ﻓﻤﻮﺭ ﻭ ﺗﯿﺒﯿﺎ‬

‫ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﻧﺪ ﺟﻨﺴﺸﺎﻥ ﻏﻀﺮﻭﻑ ﻓﯿﺒﺮﻭ ﻫﺴﺖ ﻭ ﺩﺭ ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎﯼ‬
‫ﻣﺤﯿﻄﯽ ﺗﺮ ﻣﯿﻨﯿﺴﮏ ﻫﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎﯼ ﻣﺪﯾﺎﻝ ﻣﯿﻨﺴﯿﮏ ﻫﺎ‬
‫ﮐﻪ ﺭﻭﺑﻪ ﺑﺮﺍﻣﺪﮔﯽ ﺍﯾﻨﺘﺮﮐﻨﺪﯾﻼﺭ ﻫﺴﺖ ‪،‬ﺿﺨﯿﻢ ﺗﺮ ﺍﺳﺖ‪.‬ﺧﻮﻥ‬
‫ﺭﺳﺎﻧﯽ ﻟﺒﻪ ﻫﺎﯼ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﻣﯿﻨﯿﺴﮏ ﻫﺎ ﺑﻪ ﻭﺳﯿﻠﻪ ﻋﺮﻭﻕ ﺧﻮﻧﯽ‬
‫ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻣﯿﮕﯿﺮﺩ ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺗﯽ ﮐﻪ ﻟﺒﻪ ﻫﺎﯼ ﺩﺍﺧﻠﯽ ﺁﻥ ﺑﻪ ﻭﺳﯿﻠﻪ‬
‫ﻣﺎﯾﻊ ﺳﯿﻨﻮﻭﯾﺎﻝ ﺗﻐﺬﯾﻪ ﻣﯿﺸﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻟﺒﻪ ﻫﺎﯼ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﻣﯿﻨﯿﺴﮏ ﻫﺎ)ﻫﻢ ﺩﺍﺧﻠﯽ ﻭ ﻫﻢ ﺧﺎﺭﺟﯽ( ﺑﻪ ﻭﺳﯿﻠﻪ‬
‫ﺍﻟﯿﺎﻑ ﻓﯿﺒﺮﻭﺯ ﺑﻪ ﻟﺒﻪ ﻫﺎﯼ ﮐﻨﺎﺭﯼ ﮐﻨﺪﯾﻞ ﻫﺎﯼ ﺗﯿﺒﯿﺎ ﻣﺘﺼﻞ‬
‫ﻣﯿﺸﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺑﺎﻓﺖ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻋﺮﺿﯽ ﻟﺒﻪ ﻫﺎﯼ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﻣﯿﻨﯿﺴﮏ ﺧﺎﺟﺮﯼ‬
‫ﺭﺍ ﺑﻪ ﮐﻨﺪﯾﻞ ﺧﺎﺟﺮﯼ ﺗﯿﺒﯿﺎ ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯿﮑﻨﺪ ﺑﻠﻨﺪ ﺗﺮ ﺍﺳﺖ‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﯾﻦ ﺍﺣﺘﻤﺎﻝ ﺣﺮﮐﺖ ﻣﯿﻨﯿﺴﮏ ﺧﺎﺭﺟﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎﻟﻌﮑﺲ‬
‫ﺍﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﺑﺮﺍﯼ ﻣﯿﻨﯿﺴﮏ ﺩﺍﺧﻠﯽ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ‪.‬‬
‫‪C‬‬ ‫ﭼﻮﻥ ﮐﻨﺪﯾﻞ ﺩﺍﺧﻠﯽ ﺗﯿﺒﯿﺎ ﺑﺰﺭﮔﺘﺮ ﻫﺴﺖ ﻃﺒﯿﻌﺘﺎ ﻣﯿﻨﯿﺴﮏ ﺩﺍﺧﻠﯽ‬
‫ﺷﮑﻞ ﻭ ﺑﺎﺯﺗﺮ ﻫﺴﺖ ﺍﻣﺎ ﭼﻮﻥ ﮐﻨﺪﯾﻞ ﺧﺎﺟﺮﯼ ﮐﻮﭼﮑﺘﺮ ﺍﺳﺖ‬
‫‪،‬ﻣﯿﻨﯿﺴﮏ ﺧﺎﺭﺟﯽ ﮐﻮﭼﮑﺘﺮ ﻭ ‪O‬ﺷﮑﻞ ﻣﯿﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻟﺒﻪ ﻫﺎﯼ ﻣﯿﻨﯿﺴﮏ ﻫﺎ ‪ ،‬ﮐﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺷﺎﺥ ﻫﺎﯼ ﻗﺪﺍﻣﯽ ﻭ ﺧﻠﻔﯽ‬
‫ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﻫﺮﺩﻭ ﻣﯿﻨﯿﺴﮏ ﺩﺍﺧﻠﯽ ﻭ ﺧﺎﺭﺟﯽ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﻣﯿﮕﯿﺮﯾﻢ‪ ،‬ﺩﺭ‬
‫ﺩﺍﺧﻞ ﺑﻪ ﺑﺮﺍﻣﺪﮔﯽ ﺍﯾﻨﺘﺮﮐﻨﺪﯾﻼﺭ ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯿﺸﻮﺩ‪ .‬ﺑﺮﺍﻣﺪﮔﯽ‬
‫ﺍﯾﻨﺘﺮﮐﻨﺪﯾﻼﺭ ﺩﺭ ﻗﺴﻤﺖ ﻣﯿﺎﻧﯽ ﺩﺍﺭﺍﯼ ﯾﮏ ﺗﻮﺑﺮﮐﻞ ﺧﺎﺟﺮﯼ ﻭ ﯾﮏ‬
‫ﺗﻮﺑﺮﮐﻞ ﺩﺍﺧﻠﯽ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﻮﺑﺮ ﺩﺍﺧﻠﯽ ﻣﺤﻞ ﺍﺗﺼﺎﻝ ﺷﺎﺥ ﺧﺎﯼ‬
‫ﻣﯿﻨﯿﺴﮏ ﺩﺍﺧﻠﯽ ﻭ ﺗﻮﺑﺮﮐﻞ ﺧﺎﺭﺟﯽ ﻣﺤﻞ ﺍﺗﺼﺎﻝ ﺷﺎﺥ ﻫﺎﯼ ﻣﯿﻨﯿﺴﮏ‬
‫ﺧﺎﺭﺟﯽ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻭﻗﺘﯽ ﮐﻨﺪﯾﻞ ﻫﺎﯼ ﻓﻤﻮﺭ ﺭﻭﯼ ﻃﺒﻖ ﻫﺎﯼ ﺗﯿﺒﯿﺎ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﯿﺪﻫﯿﻢ‬
‫ﺍﯾﻨﻬﺎ ﺑﺎﻫﻢ ﻧﻪ ﺍﺯ ﻟﺤﺎﻅ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﻭ ﻧﻪ ﺍﺯ ﻟﺤﺎﻅ ﺳﻄﻮﺡ ﻣﻔﺼﻠﯽ‬
‫ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ ﻭ ﺍﺯ ﺍﻧﺠﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻣﻔﺼﻞ ﺯﺍﻧﻮ ﯾﮏ ﻣﻔﺼﻞ ﻣﻬﻢ ﻭ‬
‫ﻣﺤﮑﻤﯽ ﻫﺴﺖ ﻗﺎﻋﺪﺗﺎ ﮐﺎﺭﯼ ﮐﻪ ﻣﯿﻨﯿﺴﮏ ﻫﺎ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻣﯿﺪﻫﻨﺪ ﺍﯾﻦ‬
‫ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺍﻭﻻ ﻃﺒﻖ ﻫﺎﯼ ﺗﯿﺒﯿﺎ ﺭﺍ ﻋﻤﯿﻘﺘﺮ ﺑﮑﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﮐﻨﺪﯾﻞ ﻫﺎ‬
‫ﻓﻤﻮﺭ ﺩﺭ ﺁﻥ ﻗﺮﺍﺭ ﺑﮕﯿﺮﺩ)ﭼﻮﻥ ﻇﺒﻖ ﻫﺎﯼ ﺗﯿﺒﯿﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ‬
‫ﻋﺎﺩﯼ ﺗﺨﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ(‬
‫ﻭﻇﯿﻔﻪ ﺩﯾﮕﺮ ﺁﻥ ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﮐﺮﺩﻥ ﺳﻄﻮﺡ ﻣﻔﺼﻠﯽ ﺍﺳﺖ‪).‬ﺗﻄﺒﯿﻖ ﺳﻄﻮﺡ‬
‫ﻣﻔﺼﻠﯽ(‬
‫ﺑﻪ ﺩﻟﯿﻞ ﺳﻄﻮﺡ ﺻﯿﻘﻠﯽ ﺳﻄﻮﺡ ﻣﻔﺼﻠﯽ ﺍﺯ ﺍﺻﻄﮑﺎﮎ ﺑﯿﻦ ﻓﻤﻮﺭ ﻭ‬
‫ﺗﯿﺒﯿﺎ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮﯼ ﻣﯿﮑﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫‪6‬‬
 ‫ﺗﺸﺮﯾﺢ ﻧﻈﺮﯼ ﺍﻧﺪﺍﻡ ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ‪ -‬ﻣﻬﺮ ‪ -1401‬ﺩﮐﺘﺮ ﺻﺒﺎﻍ‬

‫‪Ant. & Pos. Cruciate Ligament‬‬

‫ﺍﺳﻼﯾﺪ ‪ 7‬ﭘﺎﻭﺭ‬
‫ﺭﺑﺎﻃﻬﺎﯼ ‪cruciate‬ﯾﺎ ﺻﻠﯿﺒﯽ ﺍﮔﺮ ﺩﺭ ﺑﯿﻦ ﻣﻔﺎﺻﻞ ﺳﯿﻨﻮﻭﯾﺎﻝ‬
‫ﺑﺨﻮﺍﻫﯿﻢ ﺗﻮﺿﯿﺢ ﺑﺪﻫﯿﻢ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻔﺼﻞ ﺳﯿﻨﻮﻭﯾﺎﻝ ﺩﺭ‬
‫ﺑﺪﻥ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺩﺍﺧﻠﺶ ﺭﺑﺎﻁ ﺩﺍﺧﻞ ﻣﻔﺼﻠﯽ ﺩﺍﺭﺩ ﻣﻔﺼﻞ ﺯﺍﻧﻮ‬
‫ﺍﺳﺖ‪.‬ﺍﯾﻦ ﺭﺑﺎﻃﻬﺎ ﭼﻮﻥ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺿﺮﺑﺪﺭﯼ ﺭﺩﻭ ﺑﺪﻝ ﻣﯿﺸﻮﻧﺪ‪،‬ﺑﻪ‬
‫ﻧﺎﻡ ﺭﺑﺎﻃﻬﺎﯼ ﺻﻠﯿﺒﯽ ﻧﺎﻡ ﮔﺬﺭﯼ ﺷﺪﻩ ﺍﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺩﻭ ﺗﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪،‬ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺍﯾﻦ ﺭﺑﺎﻃﻬﺎ ﺑﻪ ﻭﺳﯿﻠﻪ ﻏﺸﺎ ﺳﯿﻨﻮﻭﯾﺎﻝ ﺍﺯ‬
‫ﺣﻔﺮﻩ ﺳﯿﻨﻮﻭﯾﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﻣﺎﯾﻊ ﻣﻔﺼﻠﯽ ﺩﺭ ﺁﻥ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺟﺪﺍ ﺷﺪﻩ‬
‫ﺍﻧﺪﻭ ﺩﺭ ﺗﻤﺎﺱ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺑﺎ ﻣﺎﯾﻊ ﺳﯿﻨﻮﻭﯾﺎﻝ ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ‪.‬ﻣﺜﻞ‬
‫ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﺳﺮ ﺩﺭﺍﺯ ﻋﻀﻠﻪ ﺩﻭﺳﺮ ﮐﻪ ﮔﻔﺘﯿﻢ ﺍﺯ ﺩﺍﺧﻞ ﺣﻔﺮﻩ ﻣﻔﺼﻠﯽ‬
‫ﺷﺎﻧﻪ ﻋﺒﻮﺭ ﻣﯿﮑﺮﺩ ﺑﻪ ﻭﺳﯿﻠﻪ ﻏﺸﺎ ﺳﯿﻨﻮﻭﯾﺎﻝ ﺍﺭ ﺣﻔﺮﻩ ﻣﻔﺼﻠﯽ‬
‫ﺟﺪﺍ ﻣﯿﺸﺪ‬
‫ﻓﻀﺎﯼ ﺍﯾﻨﺘﺮﮐﻨﺪﯾﻼﺭ ﺩﺭ ﺳﻄﺢ ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ ﻃﺒﻖ ﻫﺎﯼ ﺗﯿﺒﯿﺎ‪،‬ﺑﻪ ﻭﺳﯿﻠﻪ‬
‫َﻨﺴﯽ؟ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺑﺨﺶ ﻣﯿﺎﻧﯽ ﺁﻥ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ﺑﻪ ﺩﻭ ﻓﻀﺎﯼ‬ ‫ﯾﮏ ﺍﻣﯿﻨ‬
‫ﻗﺪﺍﻣﯽ ﻭ ﺧﻠﻔﯽ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯿﺸﻮﺩ‪.‬ﺍﯾﻦ ﺩﻭ ﻓﻀﺎ ﺭﺍ ﺍﯾﻨﺘﺮﮐﻨﺪﯾﻼﺭ‬
‫ﻗﺪﺍﻣﯽ ﻭ ﺍﯾﻨﺘﺮﮐﻨﺪﯾﻼﺭ ﺧﻠﻔﯿﺚ ﻣﯿﻨﺎﻣﯿﻢ‪.‬ﻓﻀﺎﯼ ﺍﯾﻨﺘﺮﮐﻨﺪﯾﻼﺭ‬
‫ﻗﺪﺍﻣﯽ ﻣﺤﻞ ﺷﺮﻭﻉ ﺭﺑﺎﻁ ‪Anterior cruciate‬ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﯾﻦ ﺭﺑﺎﻁ ﺩﺭ ﺳﻄﺢ‬
‫ﺩﺍﺧﻠﯽ ﮐﻨﺪﯾﻞ ﺧﺎﺭﺟﯽ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ﻓﻤﻮﺭ ﺧﺘﻢ ﻣﯿﺸﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺭﺑﺎﻁ ‪ posterior cruciate‬ﺣﻔﺮﻩ ﺍﯾﻨﺘﺮﮐﻨﺪﯾﻼﺭ ﺧﻠﻔﯽ ﺷﺮﻭﻉ ﻣﯿﺸﻮﺩ)ﺗﺎ‬
‫ﺣﺪﻭﺩﯼ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﺧﻠﻔﯽ ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎﯼ ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ ﺗﯿﺒﯿﺎ ﻧﯿﺰ ﻣﺘﺼﻞ ﺍﺳﺖ(‬
‫ﻭ ﺑﻪ ﺳﻄﻮﺡ ﺧﺎﺭﺟﯽ ﮐﻨﺪﯾﻞ ﺩﺍﺧﻠﯽ ﻓﻤﻮﺭ ﺧﺘﻢ ﻣﯿﺸﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺯﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺷﻤﺎ ﺍﺯ ﭘﻠﻪ ﻫﺎ ﺑﺎﻻ ﻣﯿﺮﻭﯾﺪ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ﻓﻤﻮﺭ ﺩﻭﺳﺖ‬
‫ﺩﺍﺭﺩ ﺍﺯ ﺳﻄﺢ ﻣﻔﺼﻠﯽ ﺗﯿﺒﯿﺎ ﺟﺪﺍ ﺑﺸﻮﺩ ﻭ ﺭﺑﺎﻁ ﺻﻠﯿﺒﯽ ﻗﺪﺍﻣﯽ‬
‫ﻣﺎﻧﻊ ﺍﺯ ﺁﻥ ﻣﯿﺸﻮﺩ ﻭ ﺯﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺍﺯ ﭘﻠﻪ ﻫﺎ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﻣﯿﺂﯾﯿﺪ‬
‫ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ﻓﻤﻮﺭ ﺩﻭﺳﺴﺖ ﺩﺍﺭﺩ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻋﻘﺐ ﺣﺮﮐﺖ ﺑﮑﻨﺪ ﮐﻪ ﺍﯾﻦ‬
‫ﺣﺮﮐﺖ ﺗﻮﺳﻂ ﻫﺮﺩﻭ ﺭﺑﺎﻁ ﺻﻠﯿﺒﯽ ﻣﺤﺪﻭﺩ ﻣﯿﺸﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺭﺑﺎﻁ ﺻﻠﯿﺒﯽ ﻗﺪﺍﻣﯽ ﺍﺯﺟﻠﻮ ﺁﻣﺪﻥ ﺗﯿﺒﯿﺎ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮﯼ ﻣﯿﮑﻨﺪ )‬
‫ﺍﺳﻼﯾﺪ ‪ 8‬ﭘﺎﻭﺭ(‬
‫ﻭ ﺭﺑﺎﻁ ﺻﻠﯿﺒﯽ ﺧﻠﻔﯽ ﻣﺎﻧﻊ ﺍﺯ ﺍﯾﻦ ﻣﯿﺸﻮﺩﮐﻪ ﺗﯿﺒﯿﺎ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ‬
‫ﻋﻘﺐ ﺣﺮﮐﺖ ﮐﻨﺪ‬
‫ﺩﺭ ﺍﻟﯽ ﮐﻪ ﺍﮐﺴﺘﻨﺸﻦ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻣﯿﺪﻫﯿﺪﺭﺑﺎﻁ ﺻﻠﯿﺒﯽ ﻗﺪﺍﻣﯽ ﻓﻌﺎﻝ‬
‫ﻣﯿﺸﻮﺩ ﻭ ﺯﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻓﻠﮑﺸﻦ ﻣﯿﮑﻨﯿﺪ ﺭﺑﺎﻁ ﺻﻠﯿﺒﯽ ﺧﻠﻔﯽ ﻓﻌﺎﻝ‬
‫ﻣﯿﺸﻮﺩ‪.‬‬

‫‪7‬‬
 ‫ﺗﺸﺮﯾﺢ ﻧﻈﺮﯼ ﺍﻧﺪﺍﻡ ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ‪ -‬ﻣﻬﺮ ‪ -1401‬ﺩﮐﺘﺮ ﺻﺒﺎﻍ‬

‫ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﺍﯾﻦ ﺑﺎﻻ ﻭ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺍﻭﻣﺪﻥ ﺍﺯ ﭘﻠﻪ ﻫﺎ ﻭ ﻧﻘﺶ‬

‫ﺭﺑﺎﻃﻬﺎ ﺩﺭ ﺍﮐﺴﺘﻨﺶ ﻭ ﻓﻠﮑﺸﻦ ﺍﺳﺘﺎﺩ ﺩﻭﺑﺎﺭ ﺣﺮﻑ ﺯﺩ‪ ،‬ﺗﻐﯿﯿﺮ‬
‫ﮐﺮﺩ ﺣﺮﻓﺸﻮﻥ‪،‬ﺍﺣﺘﻤﺎﻻ ﭼﻨﺪ ﺧﻂ ﺑﺎﻻ ﻭﯾﺮﺍﯾﺶ ﺍﺳﺎﺳﯽ ﻣﯿﺨﻮﺍﺩ‪.‬‬

‫ﺍﺳﻼﯾﺪ ‪ 9‬ﭘﺎﻭﺭ‬
‫‪Collateral ligament‬‬

‫ﺭﺑﺎﻃﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻃﺮﻓﯿﻦ ﮐﭙﺴﻮﻝ ﻣﻔﺼﻞ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﻧﺪ‪.‬‬

‫‪tibiacollateral‬‬ ‫ﻭ ﺭﺑﺎﻁ‬ ‫‪fibula collateral‬‬ ‫ﺭﺑﺎﻁ‬

‫)‪fibula collateral(lateral collateral‬‬

‫ﺍﺯ ﺍﭘﯿﮑﻨﺪﯾﻞ ﺧﺎﺭﺟﯽ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ﻓﻤﻮﺭ ﻣﯿﺂﯾﺪ ﻭ ﺑﻬﺴﻤﺖ ﺳﺮ‬

‫ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ﻓﯿﺒﻮﻻ ﻣﯿﺮﻭﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﻣﺤﺪﻭﺩﻩ ﺑﯿﻦ ﺍﯾﻦ ﺭﺑﺎﻁ ﻭ ﻣﯿﻨﯿﺴﮏ‬
‫ﺧﺎﺭﺟﯽ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻋﻀﻠﻪ ﭘﻮﺑﻠﯿﺘﺌﻮﺱ ﻣﺸﺎﻫﺪﻩ ﻣﯿﺸﻮﺩ‪.‬‬

‫)‪Tibiacollateral (medial collateral‬‬

‫ﮐﻨﺪﯾﻞ ﺩﺍﺧﻠﯽ‬ ‫ﺍﺯ ﺍﭘﯽ ﮐﻨﺪﯾﻞ ﺩﺍﺧﻠﯽ ﻓﻤﻮﺭ ﺑﻪ ﺳﻄﻮﺡ ﭘﺎﯾﯿﻨﯽ‬

‫ﺗﯿﺒﯿﺎ ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯿﺸﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺑﺨﺶ ﻫﺎﯼ ﻋﻤﻘﯽ ﺍﯾﻦ ﺭﺑﺎﻁ ﺑﻪ ﻣﯿﻨﯿﺴﮏ ﺩﺍﺧﻠﯽ ﺍﺗﺼﺎﻝ ﭘﯿﺪﺍ‬
‫ﻣﯿﮑﻨﺪ ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﯾﻦ ﺩﺭ ﺁﺳﯿﺒﻬﺎﯾﯿﮑﻪ ﺑﻪ ﺍﯾﻦ ﺭﺑﺎﻁ ﻭﺍﺭﺩ ﻣﯿﺸﻮﺩ‬
‫ﺍﺣﺘﻤﺎﻝ ﭘﺎﺭﮔﯽ ﻣﯿﻨﯿﺴﮏ ﺩﺍﺧﻠﯽ ﻧﯿﺰ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ‪.‬‬
‫ﺩﻭ ﻋﺎﻣﻞ ﺑﺎﻋﺚ ﭘﺎﺭﮔﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﯿﻨﯿﺴﮏ ﺩﺍﺧﻠﯽ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﯿﻨﯿﺴﮏ‬
‫ﺧﺎﺭﺟﯽ ﻣﯿﺸﻮﺩ‪.‬‬
‫‪Tibiacollateral ligament‬‬ ‫ﺁﻥ ﺑﻪ‬ ‫‪-1‬ﺍﺗﺼﺎﻝ‬

‫‪8‬‬
 ‫ﺗﺸﺮﯾﺢ ﻧﻈﺮﯼ ﺍﻧﺪﺍﻡ ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ‪ -‬ﻣﻬﺮ ‪ -1401‬ﺩﮐﺘﺮ ﺻﺒﺎﻍ‬

‫)ﻟﯿﮕﺎﻣﺎﻥ ‪ tibiacollateral‬ﺑﻪ ﻭﺳﯿﻠﻪ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻋﻀﻠﻪ ﭘﻮﺑﻠﯿﺘﺌﻮﺱ‬

‫ﺍﺯ ﻣﯿﻨﯿﺴﮏ ﺧﺎﺭﺟﯽ ﺟﺪﺍ ﺷﺪﻩ ﭘﺲ ﺍﺣﺘﻤﺎﻝ ﺍﺳﯿﺐ ﺑﻪ ﻣﯿﻨﯿﺴﮏ‬
‫ﺧﺎﺭﺟﯽ ﮐﻤﺘﺮ ﺍﺳﺖ(‬
‫‪ -2‬ﻓﯿﺒﺮ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻟﺒﻪ ﻫﺎﯼ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﻣﯿﻨﯿﺴﮏ ﺩﺍﺧﻠﯽ ﺭﺍ ﺑﻪ‬
‫ﮐﭙﺴﻮﻝ ﻣﻔﺼﻮﻟﯽ ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯿﮑﻨﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﯿﻨﯿﺴﮏ ﺧﺎﺭﺟﯽ ﮐﻮﺗﺎﻩ ﺗﺮ‬
‫ﺍﺳﺖ ﭘﺲ ﺑﺎﻋﺚ ﺗﺤﺮﮎ ﮐﻤﺘﺮﻣﯿﺸﻮﺩ‪ .‬ﭘﺴﺎﻧﻌﻄﺎﻓﭙﺬﯾﺮﯼ ﺁﻥ ﺍﺯ‬
‫ﻣﯿﺴﻨﯿﮏ ﺧﺎﺭﺟﯽ ﮐﻤﺘﺮ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺍﺳﻼﯾﺪ ‪ 10‬ﭘﺎﻭﺭ‬
‫ﯾﮏ ﺳﺮﯼ ﺭﺑﺎﻃﻬﺎ ﺍﺯ ﺿﺨﯿﻢ ﺷﺪﻥ ﮐﭙﺴﻮﻝ ﻣﻔﺼﻞ ﺯﺍﻧﻮ ﺍﯾﺠﺎﺩ‬
‫ﻣﯿﺸﻮﻧﺪ‪.‬ﺩﻭ ﺭﺑﺎﻁ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺳﻤﺖ ﺧﻠﻔﯽ ﻣﻔﺼﻞ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﻧﺪ‪.‬‬
‫‪.‬‬ ‫‪oblique publiteal‬‬ ‫ﯾﮑﯽ‬
‫ﺩﺭ ﻋﻀﻼﺕ ﮔﺮﻭﻩ ﺧﻠﻒ ﺭﺍﻥ‪ ،‬ﮔﺮﻭﻩ ﻫﻤﺴﺘﺮﯾﻨﮓ ﺩﺍﺧﻠﯿﻔﻌﻀﻠﻪ ﺳﻤﯽ‬
‫ﻣﻤﺒﺮﺍﻧﻮﺱ ﺩﺍﺭﯾﻢ ﮐﻪ ﺍﯾﻦ ﻋﻀﻠﻪ ﺑﻪ ﻧﺎﻭﺩﺍﻧﯽ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺳﻄﺢ ﺧﻠﻔﯽ‬
‫ﮐﻨﺪﯾﻞ ﺩﺍﺧﻠﯽ ﺗﯿﺒﯿﺎ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯿﺸﻮﺩ‪ .‬ﺍﻣﺘﺪﺍﺩ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ‬
‫ﺍﯾﻦ ﻋﻀﻠﻪ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺳﻄﺢ ﺧﻠﻔﯽ ﻣﻔﺼﻞ ﺯﺍﻧﻮ ﺍﯾﺠﺎﺩ ﺍﯾﻦ ﻟﯿﮕﺎﻣﺎﻥ‬
‫ﺭﺍ ﻣﯿﮑﻨﺪ‪،‬ﮐﻪ ﺍﻟﺒﺘﻪ ﻧﻬﺎﯾﺘﺎ ﺑﻪ ﺧﻂ ﺑﯿﻦ ﮐﻨﺪﯾﻠﯽ ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯿﺸﻮﺩ‪.‬‬

‫ﺭﺑﺎﻁ ‪ Arcouate ligament‬ﯾﺎ ﻟﯿﮕﺎﻣﺎﻥ ﻗﻮﺳﯽ ﮐﻪ ﺟﺰﺋﯽ ﺍﺯ ﮐﭙﺴﻮﻝ ﻣﻔﺼﻞ‬

‫ﺯﺍﻧﻮ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺍﺯ ﺑﺨﺶ ﻫﺎﯼ ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ ﺳﺮ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ﻓﯿﺒﻮﻻ ﺷﺮﻭﻉ‬
‫ﻣﯿﺸﻮﺩ ﻭ ﺑﺨﺶ ﻫﺎﯾﯽ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﮐﭙﺴﻮﻝ ﻣﻔﺼﻞ ﺯﺍﻧﻮ‪،‬ﺩﺭﺑﺨﺶ‬
‫ﺧﻠﻔﯽ ﻣﯿﺮﻭﺩ ﻭﯾﮏ ﺑﺨﺶ ﻫﺎﯾﯽ ﻫﻢ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﮐﻨﺪﯾﻞ ﺧﺎﺭﺟﯽ ﻓﻤﻮﺭ‬
‫ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯿﺸﻮﺩ ﻭ ﺍﺯﺣﻠﻘﻪ ﺍﯾﺠﺎﺩ ﺷﺪﻩ ﺗﻮﺳﻂ ﺍﯾﻦ ﺭﺑﺎﻁ ﻋﻀﻠﻪ‬
‫ﭘﻮﺑﻠﯿﺘﺌﻮﺱ ﺧﺎﺭﺝ ﻣﯿﺸﻮﺩ‪.‬‬

‫ﺍﺳﻼﯾﺪ ‪ 11‬ﭘﺎﻭﺭ‬
‫ﺩﺭ ﻣﺤﯿﻂ ﺳﻄﻮﺡ ﻣﻔﺼﻠﯽ ﻏﺸﺎ ﺳﯿﻨﻮﻭﯾﺎﻝ ﺑﺮﮔﺸﺖ ﭘﯿﺪﺍ ﮐﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ‬
‫ﺩﺭﺗﺼﻮﯾﺮ ﺳﻤﺖ ﺭﺍﺳﺖ ﺳﻄﺢ ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ ﻃﺒﻖ ﻫﺎﯼ ﺗﯿﺒﺎ ﻣﺸﺎﻫﺪﻩ‬
‫ﻣﯿﺸﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺑﺮﮔﺸﺖ ﻏﺸﺎ ﺳﯿﻨﻮﻭﯾﺎﻝ ﺑﻪ ﺭﺑﺎﻃﻬﺎﯼ ﺻﻠﯿﺒﯽ ﻣﺸﺎﻫﺪﻩ ﻣﯿﺸﻮﺩ ﮐﻪ‬
‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺁﻧﻬﺎﺭﺍ ﺍﺯ ﺣﻔﺮﻩ ﻣﻔﺼﻠﯽ ﺟﺪﺍ ﮐﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ‬

‫‪9‬‬
 ‫ﺗﺸﺮﯾﺢ ﻧﻈﺮﯼ ﺍﻧﺪﺍﻡ ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ‪ -‬ﻣﻬﺮ ‪ -1401‬ﺩﮐﺘﺮ ﺻﺒﺎﻍ‬

‫ﺍﺳﻼﯾﺪ ‪ 12‬ﭘﺎﻭﺭ‬
‫ﺩﺭ ﻧﻤﺎﯼ ﺟﺎﻧﺒﯽ‪،‬ﺣﻔﺮﻩ ﻣﻔﺼﻞ ﺯﺍﻧﻮ ﺭﺍ ﻣﯿﺒﯿﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺑﺎﻻ‬
‫ﺍﮐﺘﻨﺸﻦ ﭘﯿﺪﺍ ﮐﺮﺩﻩ ﻭ ﺑﺮﺵ ﻫﺎﯾﯽ ﺍﺯ ﻣﯿﻨﯿﺴﮏ ﺩﺍﺧﻠﯽ ﻭ ﺧﺎﺟﺮﯼ‬
‫ﮐﻪ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﻣﺜﻠﺜﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬ﻟﺒﻪ ﻫﺎﯼ ﻣﺤﯿﻄﯽ ﺍﯾﻦ ﻣﯿﻨﯿﺴﮏ ﻫﺎ‬
‫ﺑﻠﻨﺪ ﺗﺮ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﺗﺼﻮﯾﺮ ﺳﻤﺖ ﺭﺍﺳﺖ ﺑﺮﮔﺸﺖ ﻏﺸﺎ ﺳﯿﻨﻮﻭﯾﺎﻝ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺣﻔﺮﻩ ﺑﯿﻦ‬
‫ﮐﻨﺪﯾﻠﯽ ﻓﻤﻮﺭ ﻣﺸﺨﺺ ﺍﺳﺖ‬

‫ﺍﺳﻼﯾﺪ ‪ 13‬ﭘﺎﻭﺭ‬
‫ﻣﯿﻨﯿﺴﮏ ﻫﺎﯼ ﺧﺎﺭﺟﯽ ﻭ ﺩﺍﺧﻠﯽ ﺷﺎﺥ ﻗﺪﺍﻣﯽ ﻭ ﺧﻠﻔﯽ ﺩﺍﺭﻧﺪ‪.‬ﺩﺭ‬
‫ﺳﻄﻮﺡ ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ ﻃﺒﻖ ﻫﺎﯼ ﺗﯿﺒﯿﺎ ﺍﺯ ﺟﻠﻮ ﺑﻬﻌﻘﺐ ﺍﯾﻦ ﺳﺎﺧﺎﺭ ﻫﺎ‬
‫ﺑﻬﺘﺮﺗﯿﺐ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ‪.‬‬
‫ﺍﻭﻟﯿﻦ ﭼﯿﺰﯼ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻧﻤﺎﯼ ﻗﺪﺍﻣﯽ‪،‬ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺍﺯ ﺗﻮﺑﺮﻭﺯﯾﺘﻪ ﺗﯿﺒﯿﺎﻝ‬
‫ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ﺷﺎﺥ ﻗﺪﺍﻣﯽ ﻣﯿﻨﯿﺴﮑﺪﺍﺧﻠﯽ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻋﻘﺐ ﺗﺮ ﺍﺯ ﺁﻥ‬
‫ﺭﺑﺎﻁ ﺻﻠﯿﺒﯽ ﻗﺪﺍﻣﯽ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻋﻘﺐ ﺗﺮ‪ ،‬ﺷﺎﺥ ﻗﺪﺍﻣﯽ ﻣﯿﻨﺴﮏ ﺧﺎﺭﺟﯽ ‪.‬ﻋﻘﺐ ﺗﺮ‪،‬ﺷﺎﺥ ﺧﻠﻔﯽ ﻣﯿﻨﯿﺴﮏ‬
‫ﺧﺎﺭﺟﯽ‪ .‬ﻋﻘﺒﻞ ﺗﺮ‪،‬ﺷﺎﺥ ﺧﻠﻔﯽ ﻣﯿﻨﯿﺴﮏ ﺩﺍﺧﻠﯽ‪.‬ﻭ ﻧﻬﺎﯾﺘﺎ ﺧﻠﻔﯽ‬
‫ﺗﺮﯾﻦ ﻋﻨﺼﺮ‪ ،‬ﺭﺑﺎﻁ ﺻﻠﯿﺒﯽ ﺧﻠﻔﯽ‪.‬‬

‫ﺍﺳﻼﯾﺪ ‪ 14‬ﭘﺎﻭﺭ‬
‫ﺭﺑﺎﻁ ﺻﻠﯿﺒﯽ ﻗﺪﺍﻣﯽ ﺍﺯ ﺟﻠﻮﮐﺸﯿﺪﻥ ﺗﯿﺒﯿﺎ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮﯼ ﻣﯿﮑﻨﺪ ﻭ‬
‫ﺭﺑﺎﻁ ﺻﻠﯿﺒﯽ ﺧﻠﻔﯽ ﺍﺯ ﻋﻘﺐ ﺭﻓﺘﻦ ﻃﺒﻖ ﻫﺎﯼ ﺗﯿﺒﯿﺎ ﺍﺯ ﮐﻨﺪﯾﻞ‬
‫ﻫﺎﯼ ﻓﻤﻮﺭ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻋﻘﺐ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮﯼ ﻣﯿﮑﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻌﺎﯾﻨﻪ ﻣﺮﯾﺾ‪.‬‬

‫‪10‬‬
 ‫ﺗﺸﺮﯾﺢ ﻧﻈﺮﯼ ﺍﻧﺪﺍﻡ ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ‪ -‬ﻣﻬﺮ ‪ -1401‬ﺩﮐﺘﺮ ﺻﺒﺎﻍ‬

‫ﺑﯿﻤﺎﺭ ﺑﺨﻮﺍﺑﺪ‪.‬ﻣﻔﺼﻞ ﻟﮕﻦ ﺑﺮ ﺭﻭﯼ ﺯﻣﯿﻦ ﺛﺎﺑﺖ‪.‬ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ‬

‫ﻫﺎﯼ ﺗﯿﺒﯿﺎ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺟﻠﻮ ﮐﺸﯿﺪﻩ ﺷﻮﺩ‪،‬ﺍﮔﺮ ﺑﻪ ﺭﺍﺣﺘﯽ ﺟﻠﻮ ﺁﻣﺪ‬
‫ﺭﺑﺎﻁ ﺻﻠﯿﺒﯽ ﻗﺪﺍﻣﯽ ﺍﺳﯿﺐ ﺩﯾﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻭﻋﮑﺲ ﺍﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺮﺍﯼ‬
‫ﺭﺑﺎﻁ ﺻﻠﯿﺒﯽ ﺧﻠﻔﯽ‪.‬‬

‫ﺍﺳﻼﯾﺪ‪ 15‬ﭘﺎﻭﺭ‬
‫ﺍﻧﻮﺍﻉ ﭘﺎﺭﮔﯽ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺩﺭﺍﺛﺮ ﭼﺮﺧﺶ ﻫﺎﯼ ﻣﻔﺼﻞ ﺯﺍﻧﻮ ﻣﻤﮑﻦ ﺍﺳﺖ‬
‫ﺭﺥ ﺑﺪﻫﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺪﺗﺮﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺁﻥ ‪unhappy triad‬ﯾﺎ ﺳﻪ ﮔﺎﻧﻪ ﻧﺎﺧﻮﺷﺎﯾﻨﺪ‪ :‬ﻫﻢ ﺭﺑﺎﻁ‬
‫ﺻﻠﯿﺒﯽ ﻗﺪﺍﻣﯽ‪،‬ﻫﻢ ﻣﯿﻨﯿﺴﮏ ﺩﺍﺧﻞ ﻭ ﻫﻢ ﺭﺑﺎﻁ ﺗﯿﺒﯿﺎ ﮐﻮﻟﺘﺮﺍﻝ‬
‫ﭘﺎﺭﻩ ﺷﺪﻩ‪.‬‬

‫ﺍﺳﻼﯾﺪ ‪ 16‬ﭘﺎﻭﺭ‪.‬‬
‫ﻣﻔﺎﺻﻠﯽ ﮐﻪ ﺑﯿﻦ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ﺗﯿﺒﯿﺎ ﻭ ﻓﯿﺒﻮﻻ ﺑﺮﻗﺮﺍﺭ ﺍﺳﺖ‬
‫ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ‪،‬ﻣﯿﺎﻧﯽ ﻭ ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ‪.‬‬ ‫‪tibiafibular‬‬ ‫ﻣﻔﺎﺻﻞ‬

‫ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ‬ ‫‪Tibiafibular‬‬

‫ﺳﻄﺢ ﺧﺎﺭﺟﯽ ﮐﻨﺪﯾﻞ ﺧﺎﺭﺟﯽ ﺗﯿﺒﯿﺎ ﮐﻪ ﯾﮏ ﺳﻄﺢ ﺻﯿﻘﻠﯽ ﺍﺳﺖ ﺑﺎ‬

‫ﺳﻄﺢ ﺻﯿﻘﻠﯽ ﺩﯾﮕﺮ ﺍﺯ ﺳﻄﺢ ﺩﺍﺧﻠﯽ ﺳﺮ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ﻓﯿﺒﻮﻻ ﯾﮏ ﻣﻔﺼﻞ‬
‫ﺳﯿﻨﻮﯾﺎﻝ ﺑﺎ ﺣﺮﮐﺖ ‪sliding‬ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻣﯿﺪﻫﺪ‪.‬‬

‫ﻣﯿﺎﻧﯽ‬ ‫‪Tibiafibular‬‬

‫ﯾﮏ ﻣﻔﺼﻞ ﻓﯿﺒﺮﻭﺯﻫﺴﺖ ﺑﺨﺎﻃﺮ ﺭﺩ ﻭ ﺑﺪﻝ ﺷﺪﻥ ﻏﺸﺎ ﻫﺎﯼ ﺑﯿﻦ‬

‫ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻧﯽ‪ ،‬ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ ﻧﻮﻋﯽ ﻣﻔﺼﻞ ﻓﯿﺒﺮﻭﻭﺯ ﻭ ﺛﺎﺑﺖ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ‬ ‫‪Tibiafibular‬‬

‫‪11‬‬
 ‫ﺗﺸﺮﯾﺢ ﻧﻈﺮﯼ ﺍﻧﺪﺍﻡ ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ‪ -‬ﻣﻬﺮ ‪ -1401‬ﺩﮐﺘﺮ ﺻﺒﺎﻍ‬

‫ﻓﯿﺒﺮﻭﺯ ﻫﺴﺖ ﻭﺳﻄﻮﺡ ﺷﺮﮐﺖ ﮐﻨﻨﺪﻩ ﺍﺯ ﺩﻭ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ‪،‬ﺻﺎﻑ ﻭ‬

‫ﺻﯿﻘﻠﯽ ﻧﯿﺴﺖ ‪.‬ﻭﺍﯾﻦ ﺩﻭ ﺳﻄﺢ ﺧﺸﻦ ﺑﻪ ﻭﺳﯿﻠﻪ ﯾﮏ ﺳﺮﯼ ﺭﺑﺎﻁ ﺑﻪ‬
‫ﻫﻢ ﺍﺗﺼﺎﻝ ﭘﯿﺪﺍ ﻣﯿﮑﻨﺪ‪ .‬ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺩﺭ ﻗﺪﺍﻣﯽ ﺗﺮﯾﻦ ﺧﻠﻔﯽ ﺗﺮﯾﻦ‬
‫ﻗﺴﻤﺖ ﯾﮏ ﺳﺮﯼ ﺭﺑﺎﻁ ‪ anterior tibiafibular‬ﻭ ‪posterior tibiafibular‬ﺍﯾﻦ ﻣﻔﺼﻞ ﺭﺍ‬
‫ﻣﺤﻢ ﺗﺮ ﻣﯿﮑﻨﺪ‪.‬ﺍﯾﻦ ﺩﻭ ﺭﺑﺎﻁ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﯿﺸﻮﻧﺪ ﮐﻪ ﻗﻮﺯﮎ ﺧﺎﺭﺟﯽ ﺑﻪ‬
‫ﻧﻮﻋﯽ ﯾﮏ ﭘﺎﺭﭼﻪ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ﺗﯿﺒﯿﺎ ﺣﺮﮐﺖ ﺑﮑﻨﺪ ﻭ ﺍﯾﻦ ﺳﺎﺧﺘﺎﺭ‬
‫ﯾﮑﭙﺎﺭﭼﻪ ﺩﺭ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﻔﺼﻞ ﻣﭻ ﭘﺎ ﺩﺧﺎﻟﺖ ﺑﮑﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺍﺳﻼﯾﺪ ‪ 18‬ﭘﺎﻭﺭ‬
‫ﺭﺑﺎﻁ ﻫﺎﯼ ﮐﻪ ﻃﺮﻓﯿﻦ ﻣﻔﺼﻞ ﻣﭻ ﭘﺎﺭﺍ ﺣﻤﺎﯾﺖ ﻣﯿﮑﻨﻨﺪ ﯾﮑﺴﺮﯼ‬
‫ﺭﺑﺎﻁ ﻫﺎ ﺩﺭ ﻗﺴﻤﺖ ﺧﺎﺭﺟﯽ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺁﻥ ﺭﺑﺎﻁ ﺧﺎﺭﺟﯽ‬
‫ﻣﯿﮕﻮﯾﻨﺪ ﻭ ﯾﮑﺴﺮﯼ ﺭﺑﺎﻁ ﺩﺍﺧﻠﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺁﻥ ﺭﺑﺎﻁ ﺩﺍﺧﻠﯽ ﯾﺎ‬
‫ﺩﻟﺘﻮﯾﯿﺪ ﻣﯿﮕﻮﯾﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻔﺼﻞ ﻫﺎﯼ ﺗﻘﻮﯾﺖ ﮐﻨﻨﺪﻩ ﻣﭻ ﭘﺎ ﺩﺭ ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎﯼ ﺩﺍﺧﻠﯽ ﻭ ﺧﺎﺭﺟﯽ‪:‬‬

‫ﺑﺨﺶ ﻟﺘﺮﺍﻝ‪/‬ﺧﺎﺭﺟﯽ‬
‫ﺭﺑﺎﻁ ﺧﺎﺭﺟﯽ ﺍﺯ ﻗﺴﻤﺘﻬﺎﯼ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻗﻮﺯﮎ ﺧﺎﺭﺟﯽ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ‬
‫ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻧﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺍﻃﺮﺍﻓﺶ ﻫﺴﺖ ﮐﺸﯿﺪﻩ ﻣﯿﺸﻮﺩ‪.‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ‬
‫ﻣﺜﺎﻝ ﺭﺑﺎﻁ ‪ anterior talofibular‬ﮐﻪ ﺑﺨﺶ ﻗﺪﺍﻣﯽ ﻫﺴﺖ ﮐﻬﺒﺨﺸﻬﺎﯼ ﻗﺪﺍﯾﻢ‬
‫ﻗﻮﺯﮎ ﺧﺎﺭﺟﯽ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ﺗﺎﻟﻮﺱ‪،‬ﺳﺮ ﻭ ﮔﺮﺩﺍﻥ ﺍﻥ ﻣﺘﺼﻞ‬
‫ﻣﯿﺸﻮﺩ‪.‬‬
‫ﺭﺑﺎﻁ ‪ posterior talofibular‬ﮐﻪ ﺍﺯ ﺣﻔﺮﻩ ﻣﺎﻟﺌﻮﻻﺭ ‪ malleolar fossa‬ﻣﻨﺸﺎ‬
‫ﻣﯿﮕﯿﺮﺩ ﻭ ﺑﻪ ﺗﮑﻤﻪ ﺧﺎﺭﺟﯽ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ﺗﺎﻟﻮﺱ ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯿﺸﻮﺩ‪.‬‬

‫ﯾﮏ ﺑﺨﺶ ﺩﯾﮕﺮﺍﺯ ﺭﺑﺎﻁ ﻟﺘﺮﺍﻝ‪،‬ﺭﺑﺎﻃﯽ ﻫﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﯿﻦ ﻗﻮﺯﮎ ﺧﺎﺭﺟﯽ‬

‫ﻭ ﺳﻄﺢ ﺧﺎﺭﺟﯽ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻧﮑﺎﻟﮑﺎﻧﺌﻮﺱ ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯿﺸﻮﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ‬
‫ﮐﺎﻟﮑﺎﻧﺌﻮﺱ ﺩﻭ ﺑﺮﺟﺴﺘﮕﯽ ﺩﺭ ﻗﺴﻤﺖ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﻭ ﺑﺎﻻﯼ ﺁﻥ ﻣﺸﺎﻫﺪﻩ‬
‫ﻣﯿﺸﻮﺩ ﮐﻪ ﺑﺮﺟﺴﺘﮕﯽ ﺑﺎﻻﯾﯽ ﻣﺤﻞ ﺍﺗﺼﺎﻝ ﯾﮏ ﺳﺮﯼ ﺭﺑﺎﻃﻬﺎ‬
‫ﻣﯿﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺍﯾﻦ ﺭﺑﺎﻁ ‪calcaneofibular‬ﻧﺎﻡ ﺩﺍﺭﺩ ﺍﺯ ﺭﺍﺱ ﻗﻮﺯﮎ ﺧﺎﺭﺟﯽ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ‬
‫ﻓﯿﺒﻮﻻ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﺧﺎﺭﺟﯽ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ﮐﺎﻟﮑﺎﻧﺌﻮﺱ ﻣﯿﺮﻭﺩ‬

‫‪12‬‬
 ‫ﺗﺸﺮﯾﺢ ﻧﻈﺮﯼ ﺍﻧﺪﺍﻡ ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ‪ -‬ﻣﻬﺮ ‪ -1401‬ﺩﮐﺘﺮ ﺻﺒﺎﻍ‬

‫ﺑﺨﺶ ﻣﺪﯾﺎﻝ‪/‬ﺩﺍﺧﻠﯽ‬
‫ﺩﺭ ﺳﻄﺢ ﺩﺍﺧﻠﯽ ﺭﺑﺎﻃﻬﺎﯼ ﻗﻮﯾﺘﺮﯼ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﮐﻠﯽ‬
‫ﺑﻪ ﺁﻥ ﺭﺑﺎﻁ ﺩﻟﺘﻮﯾﯿﺪ ﻣﯿﮕﻮﯾﻨﺪ ﻭ ﺍﺯ ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎﯼ ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ ﺗﺸﮑﯿﻞ‬
‫ﺷﺪﻩ ﺍﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺩﻭ ﻗﺴﻤﺘﺶ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎﯼ ﻗﺪﺍﻡ ﻭ ﺧﻠﻒ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﻧﺪ ﺍﺯ‬
‫ﻗﻮﺯﮎ ﺩﺍﺧﻠﯽ‪ ،‬ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ﺗﯿﺒﯿﺎ‪ ،‬ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻋﻘﺐ ﺗﺮ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ‬
‫ﺗﺎﻟﻮﺱ ﮐﺸﯿﺪﻩ ﻣﯿﺸﻮﻧﺪ‬
‫ﺭﺑﺎﻁ ﻋﻘﺒﯽ ‪ posterior tibiotalar ligament‬ﻧﺎﻡ ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﺍﺯ ﻗﻮﺯﮎ ﺩﺍﺧﻠﯽ ﺑﻪ‬
‫ﺳﻤﺖ ﻣﺪﯾﺎﻟﺘﻮﺑﺮﮐﻼﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ﺗﺎﻟﻮﺱ‪.‬‬
‫‪ Anteriortibiotalar ligament‬ﮐﻪ ﺍﺯ ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎﯼ ﺟﻠﻮﯾﯽ ﻗﻮﺯﮎ ﺩﺍﺧﻠﯽ ﺑﻪ‬
‫ﺳﻤﺖ ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎﯼ ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ ﺳﺮ ﺩﺭ ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎﯼ ﺩﺍﺧﻠﯽ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ‬
‫ﺗﺎﻟﻮﺱ ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯿﺸﻮﺩ ‪.‬‬
‫ﺩﻭﻗﺴﻤﺘﯽ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻭﺳﻂ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﻧﺪ ﯾﮑﯽ ‪tibiocalcaneal‬ﻫﺴﺖ ﮐﻪ ﺍﺯ‬
‫ﺭﺍﺱ ﻗﻮﺯﮎ ﺩﺍﺧﻠﯽ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺳﻄﺢ ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ ﺯﺍﺋﺪﻩ ﺗﮑﯿﻪ ﮔﺎﻫﯽ‬
‫‪ sustentaculum tali‬ﺍﺗﺼﺎﻝ ﭘﯿﺪﺍ ﻣﯿﮑﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺭﺑﺎﻁ ‪ tibionavicular‬ﮐﻪ ﺍﺯ ﺭﺍﺱ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ﻗﻮﺯﮎ ﺩﺍﺧﻠﯽ ﻣﯿﺮﻭﺩ ﺑﻪ‬
‫ﺳﻄﻮﺡ ﺑﺎﻻﯾﺘﺮ ﺍﺯ ﺗﻮﺑﺮﻭﺯﯾﺘﻪ ﻧﻮﯾﮑﻮﻻﺭ ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯿﺸﻮﺩ‬

‫ﺍﺳﻼﯾﺪ ‪ 19‬ﭘﺎﻭﺭﺱ‬
‫ﯾﮑﺴﺮﯼ ﻣﻔﺎﺻﻞ ﺩﯾﮕﺮ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﯿﻦ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ﻫﺎﯼ ﻣﭻ ﭘﺎ ﺭﺩ‬
‫ﻭ ﺑﺪﻝ ﻣﯿﺸﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪subtalar‬‬ ‫ﻣﻔﺎﺻﻞ‬
‫ﻣﻔﺼﻠﯽ ﮐﻪ ﺑﯿﻦ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ﺗﺎﻟﻮﺱ ﻭ ﮐﺎﻟﮑﺎﻧﺌﻮﺱ ﺭﺩ ﻭ ﺑﺪﻝ‬
‫ﻣﯿﺸﻮﺩ‪/‬ﺗﺎﻟﻮﺱ ﻭ ﻧﻮﯾﮑﻮﻻﺭ‪/‬ﮐﺎﻟﮑﺎﻧﺌﻮﺱ ﻭ ﮐﻮﺑﻮﺋﯿﺪ‪ .‬ﻫﻤﻪ ﺍﯾﻨﻬﺎ‬
‫‪subtalar‬ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﯿﻦ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ﮐﺎﻟﮑﺎﻧﺌﻮﺱ ﻭ ﺗﺎﻟﻮﺱ ﺳﻪ ﺭﻭﯾﻪ ﻣﻔﺼﻠﯽ ﺑﻮﺩ ﮐﻪ ﺩﺭ‬
‫ﻓﻀﺎﯼ ﺑﯿﻦ ﺍﯾﻦ ﺳﻄﻮﺡ ﻣﻔﺼﻠﯽ ﺳﯿﻨﻮﺱ ﺗﺎﺭﺳﺎﻝ ﺭﺍ ﺩﺍﺷﺘﯿﻢ‪ .‬ﺩﺭ‬
‫ﺍﯾﻦ ﺳﯿﻨﻮﺱ ﺭﺑﺎﻁ ﺑﯿﻨﺎﺳﺘﺨﻮﺍﻧﯽ ﺩﺍﺷﺘﯿﻢ ﮐﻪ ﺳﺒﺐ ﺍﺗﺼﺎﻝ ﺍﯾﻦ‬
‫ﺩﻭ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﯿﺸﻮﺩ‬

‫‪13‬‬
 ‫ﺗﺸﺮﯾﺢ ﻧﻈﺮﯼ ﺍﻧﺪﺍﻡ ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ‪ -‬ﻣﻬﺮ ‪ -1401‬ﺩﮐﺘﺮ ﺻﺒﺎﻍ‬

‫ﻣﻔﺼﻠﯽ ﮐﻪ ﺑﯿﻦ ﻗﺪﺍﻣﯽ ﺗﺮﯾﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﺳﺮ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ‬

‫ﺗﺎﻟﻮﺱ‪،‬ﺭﻭﯾﻪ ﻣﻔﺼﻠﻪ ﻗﺪﺍﻣﯽ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ﮐﺎﻟﮑﺎﻧﺌﻮﺱ ﻭ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ‬
‫ﻧﻮﯾﮑﻮﻻﺭ ﺭﺩ ﻭ ﺑﺪﻝ ﻣﯿﺸﻮﺩ ﻭ ﺑﻪ ﺁﻥ ‪talocalneonavicular joint‬‬
‫ﻣﯿﮕﻮﯾﻨﺪ‪.‬ﺩﻭ ﺭﺑﺎﻁ ﺩﺭ ﺍﺳﺘﺤﮑﺎﻡ ﺍﯾﻦ ﻣﻔﺼﻞ ﻧﻘﺶ ﺩﺍﺭﺩ‪.‬‬
‫‪ Plantar calcaneo-navicular ligament‬ﯾﺎ ﺭﺑﺎﻁ ‪spring‬ﮐﻪ ﺩﺭ ﺳﻄﺢ ﭘﻠﻨﺘﺎﺭ‬
‫ﺯﺍﺋﺪﻩ ‪/ sustentaculum tali‬ﺯﺍﺋﺪﻩ ﺗﮑﯿﻪ ﮔﺎﻫﯽ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺳﻄﺢ ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ‬
‫ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ﻧﻮﯾﮑﻮﻻﺭ‪.‬ﺳﺮ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ﺗﺎﻟﻮﺱ ﺑﻪ ﻧﻮﻋﯽ ﺑﻪ ﺍﯾﻦ ﺭﺑﺎﻁ‬
‫ﺗﮑﯿﻪ ﮐﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺭﺍ ﺗﻘﻮﯾﺖ ﻣﯿﮑﻨﺪ‬ ‫‪talocalneonavicular‬‬‫ﺍﯾﻦ ﺭﺑﺎﻁ ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮﺍﯾﻨﮑﻪ ﻣﻔﺼﻞ‬
‫ﻗﻮﺱ ﮐﻒ ﭘﺎ ﺭﺍ ﻫﻢ ﺗﻘﻮﯾﺖ ﻣﯿﮑﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺭﺑﺎﻁ ﺩﯾﮕﺮ ﺭﺑﺎﻁ ‪bifurcate‬ﯾﺎ ﺭﺑﺎﻁ ﺩﻭﺷﺎﺧﻪ‪.‬ﺍﺯ ﺷﯿﺎﺭﯼ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺳﻄﺢ‬

‫ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ﮐﺎﻟﮑﺎﻧﺌﻮﺱ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ﺣﺮﮐﺖ ﻣﯿﮑﻨﺪ‪،‬ﯾﮏ ﺷﺎﺥ‬
‫ﺁﻩ ﺑﻬﺴﻤﺘﻨﻮﯾﮑﻮﻻﺭ ﻭ ﺷﺎﺥ ﺩﯾﮕﺮ ﺏ ﺳﻤﺖ ﮐﻮﺑﻮﺋﯿﺪ ﻣﯿﺮﻭﺩ‪.‬ﺷﺎﺧﯽ‬
‫ﮐﻪ ﺍﺯﮐﺎﻟﮑﺎﻧﺌﻮﺱ ﺑﻪ ﻧﻮﯾﮑﻮﻻﺭ ﻣﯿﺮﻭﺩ ﺑﻪ ﺁﻥ ‪calcaneonavicular‬‬
‫ﻣﯿﮕﻮﯾﻨﺪ‬
‫ﺩﺭ ﺳﻤﺖ ﺧﺎﺭﺝ ﻧﻘﺶ ﺩﺍﺭﺩ‪.‬‬ ‫‪talocalneonavicular‬‬ ‫ﮐﻪ ﺩﺭ ﺣﻤﺎﯾﺖ ﻣﻔﺼﻞ‬

‫ﻣﻔﺼﻞ ‪ calcaneo-cuboid‬ﮐﻪ ﺑﯿﻦ ﺍﻧﺘﻬﺎﯼ ﻗﺪﺍﻣﯽ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ﮐﺎﻟﮑﺎﻧﺌﻮﺱ‬

‫ﻭ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ﮐﻮﺑﻮﺋﯿﺪ ﺭﺩﻭ ﺑﺪﻝ ﻣﯿﻮﺷﺪ‪ .‬ﺍﯾﻦ ﻣﻔﺼﻞ ﺭﺍ ﺑﻪ‬
‫ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺳﻪ ﺭﺑﺎﻁ ﺣﻤﺎﯾﺖ ﻣﯿﮑﻨﺪ‬
‫‪-1‬ﺷﺎﺧﻪ ﺩﯾﮕﺮﯼ ﺍﺯ ﺭﺑﺎﻁ ‪ bifurcate‬ﮐﻪ ﺑﯿﻦ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ﮐﺎﻟﮑﺎﻧﺌﻮﻡ ﻭ‬
‫ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ﮐﻮﺑﻮﺋﯿﺪ ﺩﺭ ﻧﻤﺎﯼ ﺧﺎﺭﺟﯽ ﺭﺩ ﻭ ﺑﺪﻝ ﻣﯿﺸﻮﺩ‬
‫ﺩﺭ ﻧﻤﺎﯼ ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ‪،‬ﺩﻭ ﺭﺑﺎﻁ ﺩﯾﮕﺮ ﻣﺸﺎﻫﺪﻩ ﻣﯿﺸﻮﺩ‪.‬‬
‫‪/‬ﺑﻪ ﺁﻥ ﺭﺑﺎﻁ ﮐﻮﺑﻮﺋﯿﺪ ﭘﻠﻨﺘﺎﺭ ﻧﯿﺰ ﻣﯿﮕﻮﯾﻨﺪ‪.‬‬
‫‪Short plantar ligament‬‬
‫ﯾﺎ ﮐﻒ ﭘﺎﻫﯽ ﮐﻮﺗﺎﻩ ﺍﺯ ﺗﻮﺑﺮﮐﻞ ﮐﺎﻟﮑﺎﻧﺌﺎﻝ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ‬
‫ﮐﻮﺑﻮﺋﯿﺪ ﮐﺸﯿﺪﻩ ﻣﯿﺸﻮﺩ ﻭ ﺍﯾﻨﻤﻔﺼﻞ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺳﻄﺢ ﭘﺎﯾﯿﻨﯽ ﺗﻘﻮﯾﺖ‬
‫ﻣﯿﮑﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺩﺍﺭﯾﻢ‬ ‫ﺩﺭ ﺭﻭﯾﺎﯾﻦ ﺭﺑﺎﻁ ﯾﮏ ﺭﺑﺎﻁ ﺩﯾﮕﺮ ﺑﻪ ﻧﺎﻡ‬
‫‪long plantar ligament‬‬
‫ﮐﻪ ﺍﺯ ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎﯼ ﻋﻘﺒﺘﺮ ﺗﻮﺑﺮﻭﺯﯾﺘﻪ ﮐﺎﻟﮑﺎﻧﺌﺎﻝ ﻣﻨﺸﺎ‬
‫ﻣﯿﮕﯿﺮﺩ‪،‬ﺍﺯ ﺭﻭﯼ ﻧﺎﻭﺩﺍﻥ ﺳﻄﺢ ﭘﻠﻨﺘﺎﺭ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ﮐﻮﺑﻮﺋﯿﺪ ﻋﺒﻮﺭ‬
‫ﻣﯿﮑﻨﺪ ﻭ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻗﺎﻋﺪﻩ ﻣﺘﺎ ﺗﺎﺭﺳﺎﻝ ﺩﻭﻡ ﻭ ﺳﻮﻡ ﻭ ﭼﻬﺎﺭﻡ ﻭ‬
‫ﺷﺎﯾﺪ ﭘﻨﺠﻢ‪.‬‬

‫‪14‬‬
 ‫ﺗﺸﺮﯾﺢ ﻧﻈﺮﯼ ﺍﻧﺪﺍﻡ ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ‪ -‬ﻣﻬﺮ ‪ -1401‬ﺩﮐﺘﺮ ﺻﺒﺎﻍ‬

‫ﻫﻨﮕﺎﻡ ﻋﺒﻮﺭ ﺍﺯ ﻧﺎﻭﺩﺍﻥ ﺳﻄﺢ ﭘﻠﻨﺘﺎﺭ ﻣﻮﺑﻮﺋﯿﺪ ﯾﮏ‬

‫ﻧﺎﻭﺩﺍﻧﯽ ﺭﺍ ﺍﯾﺠﺎﺩ ﻣﯿﮑﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺤﻞ ﻋﺒﻮﺭ ﯾﮑﯽ ﺍﺯ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻫﺎﯼ‬
‫ﻋﻀﻼﺕ ﻟﺘﺮﺍﻝ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺁﻥ ﻓﯿﺒﻮﻻﺭﯾﺲ ﻻﻧﮕﻮﺱ ﻣﯿﮕﻮﯾﻨﺪ ﻣﯿﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻣﻬﻢ ﺗﺮﯾﻦ ﻋﺎﻣﻠﯽ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺣﻤﺎﯾﺖ ﻗﻮﺱ ﺩﺍﺧﻠﯽ ﭘﺎ ﻧﻘﺶ ﺩﺍﺭﺩ ﺭﺑﺎﻁ‬

‫‪ plantar calcaneovavicualar‬ﯾﺎ ‪ spring‬ﺍﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺩﺭ ﺳﻄﺢ ﺧﺎﺭﺝ ﻫﻢ ﺭﺑﺎﻃﻬﺎﯼ ‪short plantar‬ﻭ ‪long plantar‬ﻫﺴﺘﮑﻪ ﺩﺭ ﺍﯾﻦ‬
‫ﺳﻄﺢ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﯾﮑﯽ ﺍﺯ ﻋﻀﻼﺕ ﻓﯿﺒﻮﻻﺭﯼ ﻻﻧﮕﻮﺱ ﺣﻤﺎﯾﺖ ﻣﯿﮑﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺍﺳﻼﯾﺪ ‪ 20‬ﭘﺎﻭﺭ‬
‫ﻧﻘﺎﻁ ﻓﺸﺎﺭﯼ ﭘﺎ ﺭﺍ ﻣﺸﺎﻫﺪﻩ ﻣﯿﮑﻨﯿﻢ‪.‬‬
‫ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ ﺗﺤﻤﻠﻮﺯﻧﺮﻭﯾﺎﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ﮐﺎﻟﮑﺎﻧﺌﻮﺳﺎﺳﺖ‪.‬ﺳﭙﺲ ﺳﺮ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ‬
‫ﻣﺘﺎﺗﺎﺭﺱ ﺍﻭﻝ‪،‬ﺳﺮ ﻣﺘﺎﺗﺎﺭﺱ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺳﺮﻫﺎﯼ ﻣﺘﺎﺗﺎﺭﺱ ﻫﺎﯼ ﺩﯾﮕﺮ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﺩﻟﯿﻞ ﻭﺟﻮﺩ ﻋﺮﻭﻕ ﻭﺍﻋﺼﺎﺏ ﺑﺴﯿﺎﺭ ﺩﺭ ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎﯼ ﻣﺮﮐﺰﯼ‬
‫ﻧﻤﯿﺒﺎﯾﺴﺖ ﺑﻪ ﺁﻥ ﻧﺎﺣﯿﻪ ﻓﺸﺎﺭ ﺯﯾﺎﺩﯼ ﻣﺘﺤﻤﻞ ﺑﺸﻮﺩ‪.‬‬

‫ﺍﺳﻼﯾﺪ ‪ 21‬ﭘﺎﻭﺭ‪.‬‬
‫ﻗﻮﺱ ﻫﺎﯼ ﭘﺎ‬
‫ﮐﻪ ﯾﮑﺴﺮﯼ ﻗﻮﺱ‬ ‫ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻧﻬﺎﯼ ﭘﺎ ﺑﮕﻮﻧﻪ ﺍﯼ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﻧﺪ‬
‫ﻫﺎﯾﯽ ﺩﺭ ﻓﻀﺎﯼ ﺑﯿﻨﺸﺎﻥ ﺍﯾﺠﺎﺩ ﺷﺪﻩ‪.‬‬
‫ﻗﻮﺱ ﻃﻮﻟﯽ ﺩﺍﺧﻠﯽ ﮐﻪ ﻧﯿﻤﻪ ﺩﺍﺧﻠﯽ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ﮐﺎﻟﮑﺎﻧﺌﻮﺱ‬
‫ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ﺗﺎﻟﻮﺱ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ﻧﻮﯾﮑﻮﻻﺭ ﺳﻪ ﺗﺎ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ﮐﻮﻧﺌﯿﻔﻮﺭﻡ‬
‫ﻭ ﺑﻪ ﺗﺒﻊ ﻣﺘﺎﺗﺎﺭﺱ ﺍﻭﻝ ﺗﺎ ﺳﻮﻡ ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﻗﻮﺱ ﻧﻘﺶ ﺩﺍﺭﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻗﻮﺱ ﻃﻮﻟﯽ ﺧﺎﺟﺮﯼ ﮐﻪ ﻧﯿﻤﻪ ﺧﺎﺟﺮﯼ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ‬
‫ﮐﺎﻟﮑﺎﻧﺌﻮﺱ‪،‬ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ﮐﻮﺑﻮﺋﯿﻮ ﻭ ﺩﻭ ﺗﺎ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ﻣﺘﺎﺗﺎﺭﺱ‬
‫ﭼﻬﺎﺭﻡ ﻭ ﭘﻨﺠﻢ ﻧﻘﺶ ﺩﺍﺭﺩ‪.‬‬
‫ﺍﺭﺗﻔﺎﻉ ﻗﻮﺱ ﻃﻮﻟﯽ ﺧﺎﺭﺟﯽ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺩﺍﺧﻠﯽ ﮐﻤﺘﺮ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺳﻄﺢ‬
‫ﺗﻤﺎﺱ ﭘﺎ ﺩﺭ ﻗﻮﺱ ﺩﺍﺧﻠﯽ ﺧﺎﺭﺟﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻋﻠﺖ ﻭﺟﻮﺩ ﺍﯾﻦ ﻗﻮﺳﻬﺎ ﺍﯾﺠﺎﺩ ﺣﺎﻟﺖ ﻓﻨﺮ ﻭ ﺗﺴﻬﯿﻞ ﺭﺍﻩ ﺭﻓﺘﻦ ﻭ‬
‫ﺩﻭﯾﺪﻥ ﻣﯿﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪15‬‬
 ‫ﺗﺸﺮﯾﺢ ﻧﻈﺮﯼ ﺍﻧﺪﺍﻡ ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ‪ -‬ﻣﻬﺮ ‪ -1401‬ﺩﮐﺘﺮ ﺻﺒﺎﻍ‬

‫ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﮐﺎﻫﺶ ﻓﺸﺎﺭ ﻭﺍﺭﺩ ﺑﺮ ﺳﺎﺧﺘﺎﺭﻫﺎﯼ ﺣﯿﺎﺗﯽ ﺩﺭﻭﻥ ﭘﺎ‬

‫ﯾﮏ ﻗﻮﺳﻬﻢ ﻗﻮﺳﻌﺮﺿﯽ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﯿﻦ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ‬

‫ﮐﻮﻧﺌﯿﻔﻮﺭﻡ‪،‬ﮐﻮﺑﻮﺋﯿﺪ ﻭ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ﻫﺎﯼ ﻣﺘﺎﺗﺎﺭﺱ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ‪.‬‬
‫ﺳﺮﻫﺎﯼ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ﻫﺎﯼ ﻣﺘﺎ ﺗﺎﺭﺱ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻗﻮﺱ ﻋﺮﺿﯽ ﻗﺪﺍﻣﯽ ﻭ‬
‫ﻗﺎﻋﺪﻩ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ ﻫﺎﯼ ﻣﺘﺎﺗﺎﺭﺱ ﻭ ﻣﻔﺼﻞ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ‬
‫ﮐﻮﻧﺌﯿﻔﻮﺭﻡ ﻭ ﮐﻮﺑﻮﺋﯿﺪ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯿﺪﻫﻨﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻗﻮﺱ ﻋﺮﺿﯽ‬
‫ﺧﻠﻔﯽ ﻧﺎﻣﯿﺪﻩ ﻣﯿﺸﻮﺩ‬

‫ﺍﺳﻼﯾﺪ ‪ 22‬ﭘﺎﻭﺭ‬
‫ﺍﮔﺮ ﺑﺨﻮﺍﻫﯿﻢ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﻋﻮﺍﻣﻠﯽ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺣﻔﻆ ﻗﻮﺱ ﻃﻮﻟﯽ ﺩﺍﺧﻠﯽ‬
‫ﻭ ﺧﺎﺭﺟﯽ ﻭ ﻋﺮﺿﯽ ﻣﺸﺎﺭﮐﺖ ﻣﯿﮑﻨﻨﺪ ﯾﮑﯽ ‪plantar oponeurosis‬ﻫﺴﺖ ﮐﻪ ﺩﺭ‬
‫ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎﯼ ﻣﯿﺎﻧﯽ ﮐﻒ ﭘﺎ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ‪.‬ﻫﻤﺎﻥ ﻓﺎﺳﯿﺎﯼ ﻋﻤﻘﯽ ﮐﻒ‬
‫ﭘﺎ‬
‫ﺩﺭ ﺣﻔﻆ ﺣﺎﻝ‬ ‫‪flexor digiturom brevis‬‬ ‫ﺩﺭ ﺯﯾﺮ ﺍﯾﻦ ﺁﭘﻮﻧﻮﺭﻭﺯ ﻋﻀﻠﻪ‬
‫ﮐﻤﺎﻧﯽ ﭘﺎ ﻧﻘﺶ ﺍﯾﻔﺎ ﻣﯿﮑﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻋﻀﻼﺕ ‪ tibialis anterior‬ﻭ ‪ tibialis posterior‬ﻫﻤﯿﻨﻄﻮﺭ ﻋﻀﻼﻟﺖ ﺧﻠﻒ ﺳﺎﻕ ﭘﺎ‬
‫ﻣﺜﻞ ‪ flexor policis longus‬ﻭ ‪ flexor digiturom longus‬ﮐﻪ ﺍﺯ ﺩﺍﺧﻞ ﻗﻮﺱ ﻃﻮﻟﯽ‬
‫ﺩﺍﺧﻠﯽ ﺭﺍ ﺣﻤﺎﯾﺖ ﻣﯿﮑﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻭ‬ ‫‪long platar‬‬ ‫ﻭ‬ ‫ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﻗﻮﺱ ﻃﻮﻟﯽ ﺧﺎﺭﺟﯽ ﺩﻭ ﺭﺑﺎﻁ‬

‫‪short plantat‬‬
‫ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻋﻀﻠﻪ ﻓﯿﺒﻮﻻﺭﯾﺲ ﻻﻧﮕﻮﺱ ﻧﻘﺶ ﺩﺍﺭﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺍﺳﻼﯾﺪ ‪24‬‬
‫ﻫﻢ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻋﻀﻠﻪ ﻓﯿﺒﺒﻮﻻﺭﯾﺲ ﻻﻧﮕﻮﺱ ﻭ ﻫﻢ ﺗﺎﻧﺪﻭﻥ ﻋﻀﻠﻪ‬
‫ﺗﯿﺒﯿﺎﻟﯿﺲ ﭘﻮﺳﺘﺮﯾﻮﺭ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﺿﺮﺑﺪﺭﯼ ﻋﺒﻮﺭ ﻣﯿﮑﻨﻨﺪ ﻭ ﺑﺎﻋﺚ‬
‫ﺣﻔﻆ ﻗﻮﺱ ﻫﺎﯼ ﻋﺮﺿﯽ ﺩﺭ ﮐﻒ ﭘﺎ ﻣﯿﺒﺎﺷﺪ‬

‫‪16‬‬
 ‫��‬ ‫ّ‬
‫��ﻢ اﻟ�ﻪ ا�� ﻦ ا�� ﻢ‬
‫��‬

‫��ﺮ�ﺢ ���ی ا�ﺪا م ��ﺘﺎ�ﯽ‬

‫د��ﺮ ���ﻪ �ﺒﺎغ زﯾﺎرا�ﯽ‬

‫�ﺷ�ﯽ ورودی ��� ‪۱۴۰۱‬‬

 ‫دﮐ� ﺻبﺎغ‬ ‫ن‬
‫ﺗﺤﺘﺎی ‪ -‬ﻣهﺮ ‪ -۱۴۰۱‬ت‬ ‫ش‬
‫��� ــﺢ ﻧﻈﺮی اﻧﺪام‬

‫ﻧﺎﺣﯿﻪ ﮔﻠﻮﺗﺌﺎل)‪(Gluteal region‬‬

‫ﯾﮑﯽ از ﻧﻮاﺣﯽ اﻧﺪام ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ اﺳﺖ‪.‬‬
‫در اﻧﺴﺎن ﺑﻪ دﻟﯿﻞ اﯾﻨﮑﻪ ﺑﺮ روي دو ﭘﺎ ﻣﯽ اﯾﺴﺘﺪ و ﺣﺮﮐﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮔﺴﺘﺮش ﺑﯿﺸﺘﺮي ﭘﯿﺪا ﮐﺮده و ﺑﺰرﮔﺘﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺤﺪوده ﻧﺎﺣﯿﻪ ي ﮔﻠﻮﺗﺌﺎل ﻋﺒﺎرت اﻧﺪ از‪:‬‬
‫‪ .1‬ﻣﺤﺪوده ﺑﺎﻻﯾﯽ‪ :‬اﯾﻠﯿﺎك ﮐﺮﺳﺖ ) ‪( Iliac crest‬‬
‫‪ .2‬ﻣﺤﺪوده ﻣﯿﺎﻧﯽ‪ :‬ﺷﮑﺎف ﺑﯿﻦ ﻧﺎﺣﯿﻪ ﮔﻠﻮﺗﺌﺎل دو ﻃﺮف اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ آن ‪ natal cleft / Intergluteal cleft‬ﻣﯽ‬
‫ﮔﻮﯾﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ .3‬ﻣﺤﺪوده ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ‪ :‬ﭼﯿﻦ ﮔﻠﻮﺗﺌﺎل )‪ (Gluteal fold‬اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﭼﯿﻦ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﭼﺴﺒﯿﺪن ﻣﺤﮑﻢ ﻓﺎﺳﯿﺎي ﺳﻄﺤﯽ ﺑﻪ‬
‫ﻋﻤﻘﯽ اﯾﺠﺎد ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬
‫‪ .4‬ﻣﺤﺪوده ﺧﺎرﺟﯽ‪ :‬ﺧﻄﯽ ﻋﻤﻮدي ﮐﻪ ‪ ASIS‬را ﺑﻪ ﺗﺮوﮐﺎﻧﺘﺮ ﺑﺰرگ )‪ (greater trochanter‬وﺻﻞ ﻣﯿﮑﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻓﺎﺳﯿﺎي ﺳﻄﺤﯽ‬
‫ﻓﺎﺳﯿﺎي ﺳﻄﺤﯽ ﻧﺎﺣﯿﻪ ﮔﻠﻮﺗﺌﺎل ﭘﺮﭼﺮب اﺳﺖ و در ﺳﻨﯿﻦ ﻣﺨﺘﻠﻒ‪ ،‬در ﺟﻨﺲ ﻣﺬﮐﺮ و ﻣﺆﻧﺚ و در ﭼﺎﻗﯽ و ﻻﻏﺮي ﻣﯿﺰان‬
‫اﯾﻦ ﭼﺮﺑﯽ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﻠﯽ ﻣﯿﺰان ﭼﺮﺑﯽ در ﻧﺎﺣﯿﻪ ﮔﻠﻮﺗﺌﺎل در زﻧﺎن ﺑﯿﺸﺘﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻗﺴﻤﺖ ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ اﯾﻦ ﻧﺎﺣﯿﻪ ﮐﻪ ﺑﺮآﻣﺪﮔﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮي دارد ﺑﻪ ﺑﺎﺗِﮏ ‪ /‬ﺑﺎﺗﻮك ‪ /‬ﺑﺎﺳﻦ )‪ (Buttock‬ﻣﻌﺮوف اﺳﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺑﺮآﻣﺪﮔﯽ‬
‫ﺑﻪ دﻟﯿﻞ وﺟﻮد ﺑﺎﻓﺖ ﭼﺮﺑﯽ و ﺑﺰرﮔﺘﺮﯾﻦ ﻋﻀﻠﻪ ﮔﻠﻮﺗﺌﺎل ﯾﻌﻨﯽ ﺳﺮﯾﻨﯽ ﺑﺰرگ )‪ (Gluteus Maximus‬اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻓﺎﺳﯿﺎي ﻋﻤﻘﯽ‬
‫ﻓﺎﺳﯿﺎي ﻋﻤﻘﯽ ﻧﺎﺣﯿﻪ ﮔﻠﻮﺗﺌﺎل در اﻣﺘﺪاد ﻓﺎﺳﯿﺎي ﻋﻤﻘﯽ ﺧﻠﻒ ران ﻗﺮار دارد؛ اﯾﻦ ﻓﺎﺳﯿﺎ ﺑﻪ ﻋﻀﻠﻪ ي ‪Gluteus Maximus‬‬
‫ﮐﻪ ﻣﯿﺮﺳﺪ دو ﻻﯾﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد و ﺑﺨﺶ ﻋﻤﻘﯽ و ﺳﻄﺤﯽ ﻋﻀﻠﻪ را ﻣﯽ ﭘﻮﺷﺎﻧﺪ‪ .‬اﯾﻦ دو ﻻﯾﻪ در ﺑﺎﻻ و ﺟﻠﻮي ﻋﻀﻠﻪ ﯾﮑﯽ ﻣﯽ‬
‫ﺷﻮﻧﺪ و ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺑﺎﻓﺖ ﺳﻔﯿﺪ رﻧﮕﯽ ﻋﻀﻠﻪ ي ﺳﺮﯾﻨﯽ ﻣﺘﻮﺳﻂ )‪ (Gluteus Medius‬را ﻣﯽ ﭘﻮﺷﺎﻧﺪ‪.‬‬

‫‪1‬‬
 ‫دﮐ� ﺻبﺎغ‬ ‫ن‬
‫ﺗﺤﺘﺎی ‪ -‬ﻣهﺮ ‪ -۱۴۰۱‬ت‬ ‫ش‬
‫��� ــﺢ ﻧﻈﺮی اﻧﺪام‬

‫ﺑﺮاي راﺣﺘﯽ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻋﻀﻼت اﯾﻦ ﻧﺎﺣﯿﻪ‪ ،‬آﻧﻬﺎ را در دو ﻃﺒﻘﻪ ﺳﻄﺤﯽ و ﻋﻤﻘﯽ ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬

‫ﻋﻀﻼت ﺳﻄﺤﯽ ﻧﺎﺣﯿﻪ ﮔﻠﻮﺗﺌﺎل‬

‫در اﯾﻦ ﺑﺨﺶ ﭼﻬﺎر ﻋﻀﻠﻪ زﯾﺮ ﻗﺮار دارﻧﺪ‪:‬‬
‫ﻋﻀﻠﻪ ي ﺳﺮﯾﻨﯽ ﺑﺰرگ )‪(Gluteus Maximus‬‬
‫ﻋﻀﻠﻪ ي ﺳﺮﯾﻨﯽ ﻣﺘﻮﺳﻂ )‪(Gluteus Medius‬‬
‫ﻋﻀﻠﻪ ي ﺳﺮﯾﻨﯽ ﮐﻮﭼﮏ )‪(Gluteus Minimus‬‬
‫ﻋﻀﻠﻪ ي ﮐﺸﻨﺪه ي ﻓﺎﺳﯿﺎ ﻻﺗﺎ )‪(Tensor fasciae latae‬‬

‫ﻋﻀﻠﻪ ي ﺳﺮﯾﻨﯽ ﺑﺰرگ )‪(Gluteus Maximus M.‬‬

‫‪Origin‬؛ ﻣﺒﺪا اﯾﻦ ﻋﻀﻠﻪ از ﺑﺨﺶ ﻫﺎي زﯾﺮ اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪ .1‬از ﺑﺨﺸﯽ از ﺳﻄﺢ ﮔﻠﻮﺗﺌﺎل ‪ ilium‬در ﭘﺸﺖ ﺧﻂ‬
‫ﮔﻠﻮﺗﺌﺎل ﺧﻠﻔﯽ‬
‫‪ .2‬ﺳﻄﻮح ﻃﺮﻓﯽ اﺳﺘﺨﻮان ﺳﺎﮐﺮوم‬
‫‪ .3‬ﻋﻘﺐ ﺗﺮﯾﻦ ﺑﺨﺶ ﺳﺘﯿﻎ اﯾﻠﯿﺎك )‪(iliac crest‬‬
‫‪ .4‬رﺑﺎط ﺳﺎﮐﺮوﺗﻮﺑﺮوس‬
‫‪ .5‬ﻓﺎﺳﯿﺎي ﻋﻤﻘﯽ ﻋﻀﻼت راﺳﺖ ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه ﺳﺘﻮن ﻣﻬﺮه‬
‫اي‬
‫‪ :Insertion‬ﭘﺲ از ﻃﯽ ﻣﺴﯿﺮ ﻣﺎﯾﻞ از داﺧﻞ ﺑﻪ ﺧﺎرج ﺑﻪ ﻧﻘﺎط‬
‫زﯾﺮ ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯿﺸﻮد‪:‬‬
‫‪ .1‬ﺑﺨﺶ ﮐﻮﭼﮑﯽ از ﻋﻀﻠﻪ ﺑﻪ ﺗﻮﺑﺮوزﯾﺘﯽ ﮔﻠﻮﺗﺌﺎل‬
‫)‪ ) (Gluteal tuberosity‬ﺑﻪ ﺟﺰوه اﺳﺘﺨﻮان ﻓﻤﻮر‬
‫رﺟﻮع ﺷﻮد(‬
‫‪ .2‬ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎي اﯾﻦ ﻋﻀﻠﻪ ﺑﻪ ﻧﻮار اﯾﻠﺌﻮﺗﯿﺒﯿﺎل‬
‫)‪(Iliotibial tract‬‬
‫ﻧﮑﺘﻪ‪ Iliotibial tract :‬ﺑﺨﺸﯽ از ﻓﺎﺳﯿﺎ ﻻﺗﺎ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺳﻤﺖ‬
‫ﺧﺎرﺟﯽ ران ﺿﺨﯿﻢ ﻣﯿﺸﻮد و از ﺗﮑﻤﻪ اﯾﻠﯿﺎك ﺗﺎ ﺳﻄﺢ ﺧﺎرﺟﯽ‬
‫ﮐﻨﺪﯾﻞ ﺧﺎرﺟﯽ ﺗﯿﺒﯿﺎ اداﻣﻪ دارد‪.‬‬
‫‪ extensor :Function‬اﺻﻠﯽ و در ‪ abduction‬و ‪lateral‬‬
‫‪ rotation‬ﻣﻔﺼﻞ ﻟﮕﻦ‬
‫اﯾﻦ ﻋﻀﻠﻪ ﯾﮑﯽ از ﻣﻬﻢ ﺗﺮﯾﻦ ﻋﻀﻼت در اﯾﺴﺘﺎدن ﺑﺮ روي دو ﭘﺎ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪2‬‬
 ‫دﮐ� ﺻبﺎغ‬ ‫ن‬
‫ﺗﺤﺘﺎی ‪ -‬ﻣهﺮ ‪ -۱۴۰۱‬ت‬ ‫ش‬
‫��� ــﺢ ﻧﻈﺮی اﻧﺪام‬

‫‪ :Innervation‬ﻋﺼﺐ ﮔﻠﻮﺗﺌﺎل ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ از ﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎي ﺷﺒﮑﻪ ﺳﺎﮐﺮال ﭘﺲ از ﺧﺮوج از ﺳﻮراخ ﺳﯿﺎﺗﯿﮏ ﺑﺰرگ‬
‫‪ :Clinical notes‬ﻃﻮﻻﻧﯽ ﺗﺮﯾﻦ و ﻗﻄﻮرﺗﺮﯾﻦ ﻋﺼﺐ ﺑﺪن )ﻋﺼﺐ ﺳﯿﺎﺗﯿﮏ( از ﻋﻤﻖ اﯾﻦ ﻋﻀﻠﻪ ﻋﺒﻮر ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺿﺨﺎﻣﺖ زﯾﺎد اﯾﻦ ﻋﻀﻠﻪ از آن در ﺗﺰرﯾﻘﺎت ﻋﻀﻼﻧﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد و ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﻪ ﻋﺼﺐ ﺳﯿﺎﺗﯿﮏ آﺳﯿﺐ‬
‫وارد ﺷﻮد‪ .‬در ﻣﺒﺤﺚ اﻋﺼﺎب‪ ،‬ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ اﯾﻦ ﻋﺼﺐ را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻋﻀﻠﻪ ﺧﻮاﻫﯿﺪ دﯾﺪ‪.‬‬

‫ﻋﻀﻠﻪ ي ﺳﺮﯾﻨﯽ ﻣﺘﻮﺳﻂ )‪(Gluteus Medius M.‬‬

‫در زﯾﺮ و ﻋﻤﻖ ﻋﻀﻠﻪ ي ﮔﻠﻮﺗﺌﻮس ﻣﺎﮐﺴﯿﻤﻮس ﻗﺮار دارد و ﺑﺮاي دﯾﺪن اﯾﻦ ﻋﻀﻠﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﮔﻠﻮﺗﺌﻮس ﻣﺎﮐﺴﯿﻤﻮس را ﺑﻠﻨﺪ ﮐﺮد‬
‫ﯾﺎ ﺑﺮداﺷﺖ‪.‬‬
‫‪ :Origin‬از ﺑﺨﺸﯽ از ﺳﻄﺢ ﮔﻠﻮﺗﺌﺎل‪ ilium‬ﺑﯿﻦ ﺧﻄﻮط ﮔﻠﻮﺗﺌﺎل ﺧﻠﻔﯽ و ﻗﺪاﻣﯽ‬
‫‪ :Insertion‬ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﺧﺎرﺟﯽ ﺗﺮوﮐﺎﻧﺘﺮ ﺑﺰرگ اﺳﺘﺨﻮان ﻓﻤﻮر‬
‫‪ :Innervation‬ﻋﺼﺐ ﮔﻠﻮﺗﺌﺎل ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ از ﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎي ﺷﺒﮑﻪ ﺳﺎﮐﺮال ﭘﺲ از ﺧﺮوج از ﺳﻮراخ ﺳﯿﺎﺗﯿﮏ ﺑﺰرگ‬

‫ﻋﻀﻠﻪ ي ﺳﺮﯾﻨﯽ ﮐﻮﭼﮏ )‪(Gluteus Minimus M.‬‬

‫‪ :Origin‬از ﺑﺨﺸﯽ از ﺳﻄﺢ ﮔﻠﻮﺗﺌﺎل ‪ ilium‬از ﻓﻀﺎﯾﯽ در ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺧﻂ ﮔﻠﻮﺗﺌﺎل ﻗﺪاﻣﯽ‬
‫‪ :Insertion‬ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﻗﺪاﻣﯽ ﺗﺮوﮐﺎﻧﺘﺮ ﺑﺰرگ‬

‫‪3‬‬
 ‫دﮐ� ﺻبﺎغ‬ ‫ن‬
‫ﺗﺤﺘﺎی ‪ -‬ﻣهﺮ ‪ -۱۴۰۱‬ت‬ ‫ش‬
‫��� ــﺢ ﻧﻈﺮی اﻧﺪام‬

‫‪ Function‬دو ﻋﻀﻠﻪ ي ﮔﻠﻮﺗﺌﻮس ﻣﺪﯾﻮس و ﻣﯿﻨﯿﻤﻮس‪ :‬در زﻣﺎن اﯾﺴﺘﺎدن ﺑﺮ روي دو ﭘﺎ ﺳﻪ ﮔﺮوه ﻋﻀﻼت ﺷﺎﻣﻞ‬
‫ﻋﻀﻼت ﮔﻠﻮﺗﺌﺎل‪ ،‬ران و ﺳﺎق در ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻦ ﺑﺪن ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ اﯾﺴﺘﺎده ﻧﻘﺶ دارﻧﺪ؛ زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﯾﮑﯽ از ﭘﺎﻫﺎي ﺧﻮد را ﺑﻠﻨﺪ ﻣﯽ‬
‫ﮐﻨﯿﻢ ﻋﻀﻼﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ اﯾﺴﺘﺎدن ﻣﺎ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻏﯿﺮ ﻓﻌﺎل ﺷﺪه اﻧﺪ و ﭘﺎي ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺪه در اﺛﺮ ﻧﯿﺮوي ﺟﺎذﺑﻪ ﺗﻤﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﮐﺸﯿﺪه‬
‫ﺷﺪن ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﭘﺎﯾﯿﻦ دارد‪ .‬ﺑﺪﯾﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﻋﻀﻼت ﮔﻠﻮﺗﺌﻮس ﻣﺪﯾﻮس و ﻣﯿﻨﯿﻤﻮس ﺳﻤﺖ ﻣﻘﺎﺑﻞ )ﯾﻌﻨﯽ اﮔﺮ ﭘﺎي راﺳﺖ را‬
‫از زﻣﯿﻦ ﺑﻠﻨﺪ ﮐﻨﯿﻢ اﯾﻦ ﻋﻀﻼت در ﭘﺎي ﭼﭗ ﻣﻨﻘﺒﺾ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ( ﺑﺎ اﻧﻘﺒﺎض ﺧﻮد ﻟﮕﻦ ﻣﻘﺎﺑﻞ را ﺑﺎﻻ ﻣﯿﮑﺸﻨﺪ و از ﭘﺎﯾﯿﻦ‬
‫اﻓﺘﺎدن اﻧﺪام ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي ﻣﯿﮑﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ در ‪ abduction‬ﻣﻔﺼﻞ ﻫﯿﭗ ﻫﻢ ﺷﺮﮐﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ : Innervation‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻋﻀﻠﻪ ﮔﻠﻮﺗﺌﻮس ﻣﺪﯾﻮس ﺗﻮﺳﻂ ﻋﺼﺐ ﮔﻠﻮﺗﺌﺎل ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ‬
‫‪ :Clinical notes‬اﮔﺮ ﻋﻀﻼت ﮔﻠﻮﺗﺌﻮس ﻣﺪﯾﻮس ﯾﺎ ﻣﯿﻨﯿﻤﻮس ﺑﻪ ﻫﺮ ﻋﻠﺘﯽ ﻓﻠﺞ ﯾﺎ دﭼﺎر ﻣﺸﮑﻞ ﺑﺸﻮﻧﺪ ﺷﺎﻫﺪ ﻋﻼﻣﺘﯽ‬
‫ﺑﻪ ﻧﺎم ﻋﻼﻣﺖ ﺗﺮﻧﺪﻟﻨﺒﺮگ )‪ (Trendelenburg sign‬ﺧﻮاﻫﯿﻢ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻪ اﯾﻦ ﺻﻮرت وﻗﺘﯽ ﺑﯿﻤﺎر ﭘﺎي ﺧﻮد را ﺑﻠﻨﺪ ﻣﯽ‬
‫ﮐﻨﺪ‪ ،‬ﻣﯽ اﻓﺘﺪ و ﺷﺒﯿﻪ اردك ﯾﺎ اﻓﺮاد ﻣﺴﺖ راه ﻣﯽ رود‪ .‬اﯾﻦ ﻋﻼﻣﺖ را ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻓﻠﺞ ﻋﻀﻼت ﮔﻠﻮﺗﺌﻮس ﻣﺪﯾﻮس و ﻣﯿﻨﯿﻤﻮس‬
‫در درﻓﺘﮕﯽ ﻣﺎدرزادي ﻟﮕﻦ )‪ (Congenital Hip Dislocation: CHD‬ﮐﻪ ﺣﻔﺮه اﺳﺘﺎﺑﻠﻮم )‪(Acetabulum‬‬
‫ﻓﺮد ﻣﺸﮑﻞ دارد ﻫﻢ دارﯾﻢ ﮐﻪ در اﯾﻦ اﻓﺮاد ﻧﯿﺰ ﺷﺎﻫﺪ ﻣﺜﺒﺖ ﺷﺪن ‪ Trendelenburg sign‬ﺧﻮاﻫﯿﻢ ﺑﻮد‪.‬‬

‫ﻋﻀﻠﻪ ي ﮐﺸﻨﺪه ي ﻓﺎﺳﯿﺎ ﻻﺗﺎ )‪(Tensor fasciae lata M.‬‬

‫اﯾﻦ ﻋﻀﻠﻪ در ﻧﻤﺎي ‪ Lateral‬و ‪ Anterior‬ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺸﺎﻫﺪه اﺳﺖ و در ﺑﺮﺧﯽ رﻓﺮﻧﺲ ﻫﺎ آن را ﺟﺰء ﻋﻀﻼت ﮔﺮوه ﻗﺪاﻣﯽ‬
‫ران دﺳﺘﻪ ﺑﻨﺪي ﻣﯿﮑﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫‪4‬‬
 ‫دﮐ� ﺻبﺎغ‬ ‫ن‬
‫ﺗﺤﺘﺎی ‪ -‬ﻣهﺮ ‪ -۱۴۰۱‬ت‬ ‫ش‬
‫��� ــﺢ ﻧﻈﺮی اﻧﺪام‬

‫‪ :Origin‬از ﺟﻠﻮﺗﺮﯾﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﺳﺘﯿﻎ اﯾﻠﯿﺎك )‪(iliac crest‬‬

‫‪1‬‬
‫‪ :Insertion‬اﯾﻦ ﻋﻀﻠﻪ ﺑﻪ اﺳﺘﺨﻮان ‪ insert‬ﻧﻤﯽ ﺷﻮد ﺑﻠﮑﻪ در ‪ 3‬ﺑﺎﻻﯾﯽ ﻧﻮار اﯾﻠﺌﻮﺗﯿﺒﯿﺎل ﺧﺘﻢ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫در ﺑﻌﻀﯽ از ‪ variation‬ﻫﺎ‪ ،‬اﯾﻦ ﻋﻀﻠﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺗﺎ ﻧﯿﻤﻪ ي ﻧﻮار اﯾﻠﺌﻮﺗﯿﺒﯿﺎل ﯾﺎ ﺣﺘﯽ ﺗﺎ اﺳﺘﺨﻮان ﺗﯿﺒﯿﺎ ﮐﺸﯿﺪه ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ :Function‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ‪ Insertion‬اﯾﻦ ﻋﻀﻠﻪ ﺑﻪ ﻧﻮار ‪ iliotibial‬و ﻋﺒﻮر اﯾﻦ ﻧﻮار از ﻃﺮﻓﯿﻦ ﻣﻔﺼﻞ ﻟﮕﻦ و زاﻧﻮ‪ ،‬در ﺗﺜﺒﯿﺖ‬
‫و ‪ extension‬اﯾﻦ دو ﻣﻔﺼﻞ ﻧﻘﺶ دارد‪.‬‬
‫‪ :Innervation‬ﺗﻮﺳﻂ ﻋﺼﺐ ﮔﻠﻮﺗﺌﺎل ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ از ﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎي ﺷﺒﮑﻪ ﺳﺎﮐﺮال‬
‫*ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬از آن ﺟﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ اﺗﺼﺎل ﻋﻀﻠﻪ ﮔﻠﻮﺗﺌﻮس ﻣﺎﮐﺴﯿﻤﻮس ﺑﻪ ﻧﻮار ‪ iliotibial‬اﺳﺖ ﭘﺲ اﯾﻦ ﻋﻀﻠﻪ ﻧﯿﺰ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ‬
‫ﺑﻪ اﺗﻔﺎق ﻋﻀﻠﻪ ي ﺗﻨﺴﻮر ﻓﺎﺳﯿﺎ ﻻﺗﺎ در ﺗﺜﺒﯿﺖ ﻣﻔﺼﻞ ﻟﮕﻦ و زاﻧﻮ ﻧﻘﺶ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻋﻀﻼت ﻋﻤﻘﯽ ﻧﺎﺣﯿﻪ ﮔﻠﻮﺗﺌﺎل‬

‫در اﯾﻦ ﺑﺨﺶ ﻋﻀﻼت زﯾﺮ ﺣﻀﻮر دارﻧﺪ‪:‬‬
‫ﭘﯿﺮﯾﻔﻮرﻣﯿﺲ )‪(Piriformis‬‬
‫اﺑﺘﺮاﺗﻮر داﺧﻠﯽ )‪(Obturator internus‬‬
‫ژﻣﻠﻮس‪/‬ﺟﻤﻠﻮس ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ )‪(Superior gemellus‬‬
‫ژﻣﻠﻮس‪ /‬ﺟﻤﻠﻮس ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ )‪(Inferior gemellus‬‬
‫ﻣﺮﺑﻌﯽ راﻧﯽ )‪(Quadratus femoris‬‬

‫ﻋﻀﻠﻪ ي ﭘﯿﺮﯾﻔﻮرﻣﯿﺲ )‪(Piriformis M.‬‬

‫‪ :Origin‬از ﺳﻄﺢ ﻗﺪاﻣﯽ ﻣﻬﺮه ﻫﺎي دوم ﺗﺎ ﭼﻬﺎرم اﺳﺘﺨﻮان ﺳﺎﮐﺮوم‪.‬‬
‫ﺣﻔﺮه ي ﻟﮕﻦ را از ﻃﺮﯾﻖ ﺳﻮراخ ﺳﯿﺎﺗﯿﮏ ﺑﺰرگ ﺗﺮك ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ :Insertion‬راس ﺗﺮوﮐﺎﻧﺘﺮ ﺑﺰرگ‬

‫‪5‬‬
 ‫دﮐ� ﺻبﺎغ‬ ‫ن‬
‫ﺗﺤﺘﺎی ‪ -‬ﻣهﺮ ‪ -۱۴۰۱‬ت‬ ‫ش‬
‫��� ــﺢ ﻧﻈﺮی اﻧﺪام‬

‫‪ :Function‬در ‪ Lateral rotation‬و ﻣﻘﺪار ﺧﯿﻠﯽ ﮐﻢ ‪ Abduction‬ﻣﻔﺼﻞ ﻟﮕﻦ‬

‫‪ :Innervation‬ﻋﺼﺐ ﺑﺮاي ﻋﻀﻠﻪ ﭘﯿﺮﯾﻔﻮرﻣﯿﺲ از ﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎي ﺷﺒﮑﻪ ﺳﺎﮐﺮال‬
‫‪ :Clinical notes‬در ﺑﯿﺮون از ﺣﻔﺮه ي ﻟﮕﻦ اﻟﯿﺎف اﯾﻦ ﻋﻀﻠﻪ ﺑﺎ ﻋﻀﻠﻪ ي ﮔﻠﻮﺗﺌﻮس ﻣﯿﻨﯿﻤﻮس ﻫﻢ راﺳﺘﺎ اﺳﺖ و ﺣﺘﯽ‬
‫ﺑﺮﺧﯽ ﻣﻮاﻗﻊ ﺑﻪ ﻫﻢ وﺻﻞ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫اﯾﻦ ﻋﻀﻠﻪ ﻧﺸﺎﻧﻪ ي )‪ (land mark‬ﻣﻬﻤﯽ در ﻧﺎﺣﯿﻪ ي ﮔﻠﻮﺗﺌﺎل اﺳﺖ‪ .‬زﯾﺮا ﻋﺮوق و اﻋﺼﺎب اﯾﻦ ﻧﺎﺣﯿﻪ را ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮه‬
‫ي ﺧﺮوج از ﺳﻮراخ ﺳﯿﺎﺗﯿﮏ ﺑﺰرگ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻋﻀﻠﻪ ي ﭘﯿﺮﯾﻔﻮرﻣﯿﺲ ﺗﺸﺨﯿﺺ ﻣﯿﺪﻫﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻋﻀﻠﻪ ي اﺑﺘﺮاﺗﻮر داﺧﻠﯽ )‪(Obturator internus M.‬‬

‫‪Origin‬؛ از ﺑﺨﺶ ﻫﺎي زﯾﺮ اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪ .1‬ﺳﻄﺢ داﺧﻠﯽ ﻏﺸﺎ اﺑﺘﺮاﺗﻮر‬
‫‪ .2‬ﺷﺎخ ‪ischiopubic‬‬
‫‪ .3‬ﺷﺎخ ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ ﭘﻮﺑﯿﺲ‬
‫‪ :Insertion‬ﭘﺲ از ﺧﺮوج از ﺳﻮراخ ﺳﯿﺎﺗﯿﮏ ﮐﻮﭼﮏ و اﯾﺠﺎد زاوﯾﻪ ‪ 90‬درﺟﻪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺳﻄﺢ داﺧﻠﯽ ﺗﺮوﮐﺎﻧﺘﺮ ﺑﺰرگ در ﮐﻨﺎر‬
‫ژﻣﻠﻮس‪ /‬ﺟﻤﻠﻮس ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ و ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ‬
‫*ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬ﺑﻪ ﻋﻀﻠﻪ اﺑﺘﺮاﺗﻮر داﺧﻠﯽ در ﮐﻨﺎر دو ﻋﻀﻠﻪ ي ژﻣﻠﻮس‪ /‬ﺟﻤﻠﻮس ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ و ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ‪ ،‬ﺳﻪ ﺳﺮ ﻟﮕﻨﯽ )‪(Triceps coxae‬‬
‫ﻣﯿﮕﻮﯾﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ Lateral rotation :Function‬ﻣﻔﺼﻞ ﻟﮕﻦ‬
‫‪ :Innervation‬ﻋﺼﺐ ﮔﯿﺮي اﯾﻦ ﻋﻀﻠﻪ از ﻋﺼﺐ ﺑﺮاي اﺑﺘﺮاﺗﻮر داﺧﻠﯽ از ﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎي ﺷﺒﮑﻪ ﺳﺎﮐﺮال‬

‫‪6‬‬
 ‫دﮐ� ﺻبﺎغ‬ ‫ن‬
‫ﺗﺤﺘﺎی ‪ -‬ﻣهﺮ ‪ -۱۴۰۱‬ت‬ ‫ش‬
‫��� ــﺢ ﻧﻈﺮی اﻧﺪام‬

‫ژﻣﻠﻮس‪/‬ﺟﻤﻠﻮس ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ )‪(Superior gemellus M.‬‬

‫‪ :Origin‬از ﺳﻄﺢ ﭘﺸﺘﯽ ﺧﺎر ﺳﯿﺎﺗﯿﮏ‪/‬اﯾﺴﮑﯿﺎل‬
‫‪ :Insertion‬ﺑﻪ ﺳﻄﺢ داﺧﻠﯽ ﺗﺮوﮐﺎﻧﺘﺮ ﺑﺰرگ در ﮐﻨﺎر ژﻣﻠﻮس‪ /‬ﺟﻤﻠﻮس ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ و اﺑﺘﺮاﺗﻮر داﺧﻠﯽ‬
‫‪ Lateral rotation :Function‬ﻣﻔﺼﻞ ﻟﮕﻦ‬
‫‪ :Innervation‬از ﻋﺼﺐ ﺑﺮاي اﺑﺘﺮاﺗﻮر داﺧﻠﯽ از ﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎي ﺷﺒﮑﻪ ﺳﺎﮐﺮال‬
‫ژﻣﻠﻮس‪ /‬ﺟﻤﻠﻮس ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ )‪(Inferior gemellus M.‬‬
‫‪ :Origin‬از ﻣﺮز ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ ‪Ischial tuberosity‬‬
‫‪ :Insertion‬ﺑﻪ ﺳﻄﺢ داﺧﻠﯽ ﺗﺮوﮐﺎﻧﺘﺮ ﺑﺰرگ در ﮐﻨﺎر ژﻣﻠﻮس‪ /‬ﺟﻤﻠﻮس ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ و اﺑﺘﺮاﺗﻮر داﺧﻠﯽ‬
‫‪ Lateral rotation :Function‬ﻣﻔﺼﻞ ﻟﮕﻦ‬
‫‪ :Innervation‬از ﻋﺼﺐ ﺑﺮاي ﻋﻀﻠﻪ ﻣﺮﺑﻌﯽ راﻧﯽ از ﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎي ﺷﺒﮑﻪ ﺳﺎﮐﺮال‬

‫ﻣﺮﺑﻌﯽ راﻧﯽ )‪(Quadratus femoris M.‬‬

‫‪ :Origin‬از ﺧﺎرﺟﯽ ﺗﺮﯾﻦ و ﺟﻠﻮﺗﺮﯾﻦ ﺑﺨﺶ ‪Ischial tuberosity‬‬
‫‪ :Insertion‬ﺑﻪ ﺗﮑﻤﻪ ﻣﺮﺑﻌﯽ )‪ (Quadrate tubercle‬در ﺳﺘﯿﻎ ﺑﯿﻦ ﺗﺮوﮐﺎﻧﺘﺮي‬
‫‪ :Function‬در ‪ Lateral rotation‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻋﻀﻠﻪ در ‪ Adduction‬ﻣﻔﺼﻞ ﻟﮕﻦ‬
‫‪ :Innervation‬از ﻋﺼﺐ ﺑﺮاي ﻋﻀﻠﻪ ﻣﺮﺑﻌﯽ راﻧﯽ از ﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎي ﺷﺒﮑﻪ ﺳﺎﮐﺮال‬

‫‪7‬‬
 ‫��‬ ‫�‬ ‫��‬ ‫�‬ ‫ّ‬ ‫��‬
‫�‬ ‫ﻟ‬
‫ﻢا ﻪا � ﻦا � ﻢ‬

‫��ﺮ�ﺢ ���ی ا�ﺪا م ��ﺘﺎ�ﯽ‬

‫د��ﺮ ���ﻪ �ﺒﺎغ زﯾﺎرا�ﯽ‬

‫�ﺷ�ﯽ ورودی ��� ‪۱۴۰۱‬‬

 ‫ﺗﺸﺮﯾﺢ ﻧﻈﺮی اﻧﺪام ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ‪ -‬ﻣﮭﺮ ‪ -۱۴۰۱‬دﮐﺘﺮ ﺻﺒﺎغ‬

‫ﻋﻀﻼت اﻧﺪام ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ‬

‫ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺑﻨﺪي ﮐﻠﯽ ﻋﻀﻼت اﻧﺪام ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ‬
‫• ﻧﺎﺣﯿﻪ ران‪ :‬در اﯾﻦ ﻧﺎﺣﯿﻪ اﺗﺼﺎل ﻓﺎﺳﯿﺎﻫﺎ ﺑﻪ اﺳﺘﺨﻮان ﻓﻤﻮر ﺑﺎﻋﺚ اﯾﺠﺎد ﺳﻪ ﮔﺮوه ﻋﻀﻼت ﺟﻠﻮﯾﯽ‪ ،‬داﺧﻠﯽ و ﻋﻘﺒﯽ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫• ﻧﺎﺣﯿﻪ ﺳﺮﯾﻨﯽ ‪ /‬ﮔﻠﻮﺗﺌﺎل‪ :‬ﻋﻀﻼت اﯾﻦ ﻧﺎﺣﯿﻪ ﺑﻪ دو ﮔﺮوه ﺳﻄﺤﯽ و ﻋﻤﻘﯽ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯿﺸﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫• ﻧﺎﺣﯿﻪ ﺳﺎق‪ :‬در اﯾﻦ ﻧﺎﺣﯿﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﺗﺼﺎل ﻓﺎﺳﯿﺎﻫﺎ ﺑﻪ اﺳﺘﺨﻮان ﻫﺎي ﺗﯿﺒﯿﺎ و ﻓﯿﺒﻮﻻ‪ ،‬ﺳﻪ ﮔﺮوه ﻋﻀﻼت ﺟﻠﻮﯾﯽ‪ ،‬ﺧﺎرﺟﯽ و‬
‫ﭘﺸﺘﯽ دارﯾﻢ‪.‬‬
‫• ﻧﺎﺣﯿﻪ ﭘﺎ‪ :‬در اﯾﻦ ﻧﺎﺣﯿﻪ ﻧﯿﺰ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﻮر ﻗﺮارﮔﯿﺮي ﭘﺎ‪ ،‬ﻋﻀﻼﺗﯽ در ﭘﺸﺖ و ﮐﻒ ﭘﺎ دارﯾﻢ‪.‬‬
‫ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬ﻧﺎﺣﯿﻪ ﭘﺸﺖ ﭘﺎ داراي ﯾﮏ ﻋﻀﻠﻪ ‪ intrinsic‬اﺳﺖ و ﺳﺎﯾﺮ ﺗﺎﻧﺪون ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در اﯾﻦ ﻧﺎﺣﯿﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﯿﺸﻮﻧﺪ از ﺳﺎق‬
‫ﻣﺒﺪا ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﺗﺎﻧﺪون ﻫﺎي ‪ extrinsic‬ﻣﯽﮔﻮﯾﯿﻢ‪.‬‬

‫ﻧﺎﺣﯿﻪ ران )‪(Tight region‬‬

‫ﻓﺎﺳﯿﺎي ﻋﻤﻘﯽ و ﺳﭙﺲ ﻋﻀﻼت را ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﯽﮐﻨﯿﻢ‪.‬‬ ‫ﻓﺎﺳﯿﺎي ﺳﻄﺤﯽ‬ ‫• در اﯾﻦ ﻧﺎﺣﯿﻪ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺑﻌﺪ از ﭘﻮﺳﺖ‬
‫ﻓﺎﺳﯿﺎي ﺳﻄﺤﯽ ران‬
‫اﯾﻦ ﻓﺎﺳﯿﺎ در اﻣﺘﺪاد ﻓﺎﺳﯿﺎي ﺳﻄﺤﯽ ﺷﮑﻢ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ و در ﻓﺎﺻﻠﻪ ي ﻧﺎف ﺗﺎ ﭼﻨﺪ ﺳﺎﻧﺘﯽ ﻣﺘﺮ زﯾﺮ رﺑﺎط ‪ inguinal‬ﺑﻪ دو‬ ‫•‬
‫ﻻﯾﻪ زﯾﺮ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯿﺸﻮد‪:‬‬
‫‪-1‬ﻻﯾﻪ ﺳﻄﺤﯽ آن ﺑﺎﻓﺖ ﻫﻤﺒﻨﺪ ﺳﺴﺖ و داراي ﭼﺮﺑﯽ اﺳﺖ ﺑﻪ آن ﻓﺎﺳﯿﺎي ﮐﻤﭙﺮ )‪ (camper fascia‬ﻣﯿﮕﻮﯾﻨﺪ‪ .‬در اﯾﻦ‬
‫ﻻﯾﻪ ورﯾﺪﻫﺎ و اﻋﺼﺎب ﺳﻄﺤﯽ ﺣﻀﻮر دارﻧﺪ‪.‬‬
‫‪-2‬ﻻﯾﻪ ﻋﻤﻘﯽ ﺑﺪﻟﯿﻞ داﺷﺘﻦ اﻟﯿﺎف ﮐﻼژن ﺑﯿﺸﺘﺮ‪ ،‬ﺣﺎﻟﺖ ﻏﺸﺎﯾﯽ )‪ (membranous‬دارد ﮐﻪ ﺑﻪ آن ﻓﺎﺳﯿﺎي اﺳﮑﺎرﭘﺎ‬
‫)‪ (Scarpa fascia‬ﻣﯿﮕﻮﯾﻨﺪ‪.‬‬

‫‪1‬‬
 ‫ﺗﺸﺮﯾﺢ ﻧﻈﺮی اﻧﺪام ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ‪ -‬ﻣﮭﺮ ‪ -۱۴۰۱‬دﮐﺘﺮ ﺻﺒﺎغ‬

‫ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬ﻻﯾﻪ ي ﻏﺸﺎﯾﯽ در زﯾﺮ ‪ inguinal ligament‬ﺑﻪ ﻓﺎﺳﯿﺎي ﻋﻤﻘﯽ وﺻﻞ ﻣﯿﺸﻮد ﮐﻪ ﺑﻪ آن ﺧﻂ ﻫﻮﻟﺪن ) ‪Holden‬‬
‫‪ (line‬ﻣﯿﮕﻮﯾﻨﺪ‪ .‬در اﺛﺮ اﯾﻦ اﺗﺼﺎل در زﯾﺮ رﺑﺎط‪ ،‬ﻓﻀﺎي ﺑﺎزي ﺑﯿﻦ ﻓﺎﺳﯿﺎي ﺳﻄﺤﯽ و ﻋﻤﻘﯽ وﺟﻮد ﻧﺪارد و ﻣﺴﺪود ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬
‫ﺧﻂ ‪ holden‬در ﭘﺎرﮔﯽ ﻣﺠﺮاي ادراري )ﭘﯿﺸﺎﺑﺮاه( اﻫﻤﯿﺖ دارد و اﺟﺎزه ي ﻧﺸﺖ ادرار را ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ران ﻧﻤﯿﺪﻫﺪ‪.‬‬
‫ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬ﺑﺨﺸﯽ از ﻻﯾﻪ ﻏﺸﺎﯾﯽ )ﻻﯾﻪ ﻋﻤﻘﯽ ﻓﺎﺳﯿﺎ ﺳﻄﺤﯽ( در ﺳﻄﺢ ﺳﻮراخ ﺻﺎﻓﻨﻮس )‪ (Saphenous opening‬ﮐﻪ در‬
‫اداﻣﻪ ﺻﺤﺒﺖ ﺧﻮاﻫﯿﻢ ﮐﺮد‪ ،‬ﻗﺮار ﻣﯿﮕﯿﺮد‪ .‬اﯾﻦ ﺑﺨﺶ ﺑﺨﺎﻃﺮ ﻋﺒﻮر ﻋﻨﺎﺻﺮي از آن داراي ﺳﻮراخ ﻫﺎي ﻣﺘﻌﺪد ﻣﯿﺒﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ‬
‫آن اﺻﻄﻼﺣﺎ ﻓﺎﺳﯿﺎي ﻏﺮﺑﺎﻟﯽ )‪ (cribriform fascia‬ﻣﯿﮕﻮﯾﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻓﺎﺳﯿﺎي ﻋﻤﻘﯽ‬
‫• ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﯿﺮوﻫﺎ و ﻓﺸﺎرﻫﺎي وارده ﺑﻪ اﻧﺪام ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ‪ ،‬ﻋﻼوه ﺑﺮ اﺳﮑﻠﺖ اﻧﺪام ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ‪ ،‬ﻓﺎﺳﯿﺎﻫﺎي ﻋﻤﻘﯽ ﺧﺼﻮﺻﺎ در ﻧﺎﺣﯿﻪ ران‬
‫و ﺳﺎق ﻫﻢ ﻗﻮي و ﻣﺤﮑﻢ ﺷﺪه اﻧﺪ‪.‬‬
‫• ﺑﻪ ﻓﺎﺳﯿﺎي ﻋﻤﻘﯽ ران ﻓﺎﺳﯿﺎ ﻻﺗﺎ )‪ (Fascia lata‬ﻣﯿﮕﻮﯾﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ آﺳﺘﺮي ﭘﻬﻦ و ﮔﺴﺘﺮده ﻧﻮاﺣﯽ ﻗﺪام‪ ،‬داﺧﻞ و ﺧﻠﻒ‬
‫ران را ﺑﻪ ﻃﻮر ﮐﺎﻣﻞ ﻣﯿﭙﻮﺷﺎﻧﺪ و اﻟﺒﺘﻪ در ﺑﺎﻻ و ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ در اﻣﺘﺪاد ﻓﺎﺳﯿﺎي ﻋﻤﻘﯽ ﻧﻮاﺣﯽ ﮔﻠﻮﺗﺌﺎل و ﺳﺎق ﻗﺮار ﻣﯿﮕﯿﺮد‪.‬‬
‫اﯾﻦ ﻓﺎﺳﯿﺎ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ از ﺟﻠﻮ ﺑﻪ ﻋﻘﺐ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ﻫﺎي زﯾﺮ اﺗﺼﺎل دارد‪:‬‬
‫• ﺳﺘﯿﻎ اﯾﻠﯿﺎك )‪(iliac crest‬‬
‫• ﻟﯿﮕﺎﻣﺎن اﯾﻨﮕﻮاﯾﻨﺎل )‪(Inguinal ligament‬‬
‫• ﺗﻨﻪ ﭘﻮﺑﯿﺲ )‪(Pubis body‬‬
‫• ﺷﺎخﻫﺎي اﯾﺴﮑﯿﻮﭘﻮﺑﯿﮏ )‪(Ischiopubic ramus‬‬
‫• رﺑﺎط ﺳﺎﮐﺮوﺗﻮﺑﺮوس )‪(Sacrotuberous ligament‬‬
‫• ﮐﻨﺎره ﻫﺎي ﺳﻄﻮح ﻃﺮﻓﯽ ﺳﺎﮐﺮوم‬

‫‪2‬‬
 ‫ﺗﺸﺮﯾﺢ ﻧﻈﺮی اﻧﺪام ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ‪ -‬ﻣﮭﺮ ‪ -۱۴۰۱‬دﮐﺘﺮ ﺻﺒﺎغ‬

‫• در ﻗﺴﻤﺖ ﺧﺎرﺟﯽ ران ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻓﺎﺳﯿﺎي ﻋﻤﻘﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ از‬

‫ﺳﺎﯾﺮ ﻧﻮاﺣﯽ ﻣﯽ ﺷﻮد و ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻣﺤﮑﻤﯽ را ﺑﻪ ﻧﺎم ﻧﻮار‬
‫اﯾﻠﯿﻮﺗﯿﺒﯿﺎل )‪ (Iliotibial tract‬اﯾﺠﺎد ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ‬
‫ﻧﻮار از ﺗﮑﻤﻪ اﯾﻠﯿﺎك )‪ (iliac tubercle‬در ﻋﻘﺐ‬
‫‪ ASIS‬در ﺳﺘﯿﻎ اﯾﻠﯿﺎك ﺷﺮوع و ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﺧﺎرﺟﯽ اﻧﺘﻬﺎي‬
‫‪ proximal‬اﺳﺘﺨﻮان ‪ tibia‬وﺻﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫• در اداﻣﻪ ﺧﻮاﻫﯿﺪ دﯾﺪ ﮐﻪ دو ﻋﻀﻠﻪ ي زﯾﺮ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻧﻮار ﺧﺘﻢ‬
‫ﻣﯿﺸﻮﻧﺪ‪:‬‬
‫‪-1‬ﻋﻀﻠﻪ ‪Gluteus Maximus‬‬
‫‪-2‬ﻋﻀﻠﻪ ‪Tensor fascia lata‬‬
‫• در ﻗﺪام ران در اﻧﺘﻬﺎي ﭘﺮوﮔﺰﯾﻤﺎل ‪،fascia lata‬‬
‫ﺳﻮراخ ‪ /‬ﺣﻠﻘﻪ اي ﺑﻪ ﻧﺎم ﺻﺎﻓﻨﻮس )‪Saphenous‬‬
‫‪ (opening/Ring‬وﺟﻮد دارد ﮐﻪ ﻋﻨﺎﺻﺮي از آن ﻋﺒﻮر ﻣﯿﮑﻨﻨﺪ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﭘﯿﺸﺘﺮ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ ﻻﯾﻪ ي ﻏﺸﺎﯾﯽ ﻓﺎﺳﯿﺎي‬
‫ﺳﻄﺤﯽ روي اﯾﻦ ﺳﻮراخ را ﻣﯿﭙﻮﺷﺎﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺪﻟﯿﻞ ﻋﺒﻮر ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺳﻮراخ ﺳﻮراخ ﻣﯿﺸﻮد و ﺑﻪ آن ﻓﺎﺳﯿﺎي ﻏﺮﺑﺎﻟﯽ‬
‫)‪ (cribriform fascia‬ﻣﯿﮕﻮﯾﻨﺪ‪ .‬ورﯾﺪ ﺻﺎﻓﻨﻮس ﺑﺰرگ )‪) (great saphenous vein‬از ورﯾﺪ ﻫﺎي ﺳﻄﺤﯽ‬
‫اﻧﺪام ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ( ﯾﮑﯽ از ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻋﺒﻮري از ﻓﺎﺳﯿﺎي ﻏﺮﺑﺎﻟﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺑﺎﻻﺗﺮﯾﻦ ﻗﺴﻤﺖ ورﯾﺪ ﻓﻤﻮرال )از ورﯾﺪ ﻫﺎي ﻋﻤﻘﯽ‬
‫اﻧﺪام ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ( ﺗﺨﻠﯿﻪ ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬
‫ﯾﺎدآوري‪ :‬در اﻧﺪام ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ ورﯾﺪﻫﺎي ﻣﻬﻢ ﺳﻄﺤﯽ ﺷﺎﻣﻞ ‪ basilic & cephalic vein‬ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻧﺤﻮه ي ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺑﻨﺪي ﮔﺮوه ﻫﺎي ﻋﻀﻼﻧﯽ در ران ﺑﻪ واﺳﻄﻪ ي ﻓﺎﺳﯿﺎي ﻋﻤﻘﯽ‬
‫• از ‪ fascia lata‬ﺳﭙﺘﻮم ﻫﺎي زﯾﺮ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ اﺳﺘﺨﻮان ﻓﻤﻮر ﻣﯽ روﻧﺪ و ﺳﻪ ﮔﺮوه ﻋﻀﻼت ﻗﺪاﻣﯽ‪ ،‬ﺧﻠﻔﯽ و داﺧﻠﯽ را‬
‫اﯾﺠﺎد ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪:‬‬

‫‪3‬‬
 ‫ﺗﺸﺮﯾﺢ ﻧﻈﺮی اﻧﺪام ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ‪ -‬ﻣﮭﺮ ‪ -۱۴۰۱‬دﮐﺘﺮ ﺻﺒﺎغ‬

‫‪ -1‬ﺳﭙﺘﻮم ﺑﯿﻦ ﻋﻀﻼﻧﯽ داﺧﻠﯽ )‪ :(medial intermuscular septum‬از ﻋﻤﻖ ‪ fascia lata‬ﺷﺮوع و ﺑﻪ ﻟﺒﻪ‬
‫داﺧﻠﯽ ﺧﻂ ﺧﺸﻦ )‪ (Lina aspera‬ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ ﺳﭙﺘﻮم ﻋﻀﻼت ﮔﺮوه داﺧﻞ و ﻗﺪام را از ﻫﻢ ﺟﺪا ﻣﯿﮑﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -2‬ﺳﭙﺘﻮم ﺑﯿﻦ ﻋﻀﻼﻧﯽ ﺧﺎرﺟﯽ )‪ :(lateral intermuscular septum‬از ﻋﻤﻖ ‪ fascia lata‬ﺷﺮوع و ﺑﻪ ﻟﺒﻪ‬
‫ﺧﺎرﺟﯽ ﺧﻂ ﺧﺸﻦ ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ ﺳﭙﺘﻮم ﻋﻀﻼت ﮔﺮوه ﻗﺪام و ﺧﻠﻒ را از ﻫﻢ ﺟﺪا ﻣﯿﮑﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ -3‬ﺳﭙﺘﻮم ﻧﺎﻣﺤﺴﻮﺳﯽ دﯾﮕﺮ ﻧﯿﺰ از ‪ fascia lata‬ﺑﻪ ﺧﻂ ﺧﺸﻦ ﻣﯿﺮود و ﻋﻀﻼت ﮔﺮوه ﺧﻠﻒ و داﺧﻞ را از ﻫﻢ ﺟﺪا ﻣﯿﮑﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻋﻀﻼت ﮔﺮوه ﺟﻠﻮﯾﯽ ران )‪(Thigh Anterior compartment muscle‬‬

‫• ﻃﺒﻖ دﺳﺘﻪ ﺑﻨﺪي اﺳﻨﻞ در اﯾﻦ ﻧﺎﺣﯿﻪ ﭘﻨﺞ ﻋﻀﻠﻪ ي زﯾﺮ ﺣﻀﻮر دارﻧﺪ‪:‬‬
‫‪ -1‬ﺳﺎرﺗﻮرﯾﻮس )‪(Sartorius M.‬‬
‫‪ -2‬ﭘﮑﺘﯿﻨﺌﻮس )‪(Pectineus M.‬‬
‫‪ -3‬اﯾﻠﯿﻮﺳﻮآس )‪(Iliopsoas M.‬‬
‫‪ -4‬ﭼﻬﺎر ﺳﺮ راﻧﯽ )‪ (Quadriceps Femoris M.‬ﮐﻪ ﺧﻮد از ﭼﻬﺎر ﺑﺨﺶ زﯾﺮ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‪:‬‬
‫راﺳﺖ راﻧﯽ )‪(Rectus femoris M.‬‬ ‫•‬
‫ﭘﻬﻦ داﺧﻠﯽ )‪(Vastus medialis M.‬‬ ‫•‬
‫ﭘﻬﻦ ﺑﯿﻨﺎﺑﯿﻨﯽ )‪(Vastus intermedius M.‬‬ ‫•‬
‫ﭘﻬﻦ ﺧﺎرﺟﯽ )‪(Vastus lateralis M.‬‬ ‫•‬
‫‪ -5‬ﻋﻀﻠﻪ ي ﻣﻔﺼﻠﯽ زاﻧﻮ )‪(Articularis genus M.‬‬

‫ﻋﻀﻠﻪ ي ﺳﺎرﺗﻮرﯾﻮس )‪(Sartorius M.‬‬

‫• ‪ ASIS :Origin‬در ﺳﺘﯿﻎ اﯾﻠﯿﺎك‬
‫• ‪ :Insertion‬ﭘﺲ از ﻃﯽ ﻣﺴﯿﺮ ﻟﺘﺮال ﺑﻪ ﻣﺪﯾﺎل ﺑﻪ ﺳﻄﺢ داﺧﻠﯽ اﻧﺘﻬﺎي ﭘﺮوﮔﺰﯾﻤﺎل اﺳﺘﺨﻮان ‪ tibia‬ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬
‫ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬در اداﻣﻪ ﺧﻮاﻫﯿﺪ دﯾﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﻞ اﯾﻨﺴﺮﺷﻦ ﻋﻀﻠﻪ ي ﺳﺎرﺗﻮرﯾﻮس‪ ،‬دو ﻋﻀﻠﻪ ي دﯾﮕﺮ از ﻧﺎﺣﯿﻪ ﺧﻠﻒ و داﺧﻞ ران‬
‫ﻧﯿﺰ وﺻﻞ ﻣﯿﺸﻮﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﮔﺮوه ﻋﻀﻼت ﭘﻨﺠﻪ ﻏﺎزي )‪ (Pes anserinus‬ﻣﻌﺮوف ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﺳﻪ ﻋﻀﻠﻪ ﺳﻄﺢ داﺧﻠﯽ‬
‫ﻣﻔﺼﻞ زاﻧﻮ را ﺣﻤﺎﯾﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ و در اﺳﺘﺤﮑﺎم اﯾﻦ ﻣﻔﺼﻞ ﻧﻘﺶ دارﻧﺪ‪.‬‬

‫‪4‬‬
 ‫ﺗﺸﺮﯾﺢ ﻧﻈﺮی اﻧﺪام ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ‪ -‬ﻣﮭﺮ ‪ -۱۴۰۱‬دﮐﺘﺮ ﺻﺒﺎغ‬

‫• ‪ :Function‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ در ﺑﺎﻻ از ﺟﻠﻮ ﻣﻔﺼﻞ ﻟﮕﻦ و در ﭘﺎﯾﯿﻦ از ﺳﻄﺢ داﺧﻠﯽ ﻣﻔﺼﻞ زاﻧﻮ ﻋﺒﻮر ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ‪flexion‬‬
‫ﻫﺮ دو ﻣﻔﺼﻞ را اﻧﺠﺎم ﻣﯽ دﻫﺪ‪.‬‬
‫• ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ در ﭼﺮﺧﺶ ﺧﺎرﺟﯽ‪/‬ﻟﺘﺮال روﺗﯿﺸﻦ ﻣﻔﺼﻞ ﻟﮕﻦ و ﭼﺮﺧﺶ داﺧﻠﯽ ‪/‬ﻣﺪﯾﺎل روﺗﯿﺸﻦ ﻣﻔﺼﻞ زاﻧﻮ ﻧﻘﺶ دارد‪.‬‬
‫• ‪ :Innervation‬از ﯾﮑﯽ از ﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎي ﺗﻨﻪ ﻗﺪاﻣﯽ ﻋﺼﺐ ﻓﻤﻮرال‬
‫• ‪ :Clinical notes‬در ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺟﺪاره ﻟﺘﺮال ﻣﺜﻠﺚ ﻓﻤﻮرال ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﻪ در اداﻣﻪ ﺧﻮاﻫﯿﻢ ﮔﻔﺖ‪.‬‬

‫ﻋﻀﻠﻪ ي ﭘﮑﺘﯿﻨﺌﻮس )‪(Pectineus M.‬‬

‫• در ﺑﻌﻀﯽ رﻓﺮﻧﺲ ﻫﺎ اﯾﻦ ﻋﻀﻠﻪ را ﺟﺰ ﻋﻀﻼت ﮔﺮوه داﺧﻠﯽ دﺳﺘﻪ ﺑﻨﺪي ﮐﺮده اﻧﺪ‪.‬‬
‫• ‪ :Origin‬از ﺧﻂ ‪ pectineal‬ﺷﺎخ ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ‪pubis‬‬
‫• ‪ :Insertion‬از ﺑﺨﺶ ﻣﺪﯾﺎل در زﯾﺮ رﺑﺎط ‪ inguinal‬ﻋﺒﻮر ﻣﯿﮑﻨﺪ و در ﭘﺸﺖ ﻓﻤﻮر ﺑﻪ ‪ pectineal line‬وﺻﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬ﺧﻂ ﻣﺬﮐﻮر در ﺑﯿﻦ ﮔﻠﻮﺗﺌﺎل ﺗﻮﺑﺮوزﯾﺘﯽ و ﺧﻂ ﻣﺎرﭘﯿﭽﯽ در زﯾﺮ ﺗﺮوﮐﺎﻧﺘﺮ ﮐﻮﭼﮏ ﻗﺮار دارد‪.‬‬
‫• ‪ :Function‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻋﺒﻮر اﯾﻦ ﻋﻀﻠﻪ از ﺟﻠﻮي ﻣﻔﺼﻞ ﻟﮕﻦ و ﻣﺴﯿﺮ اﺗﺼﺎل‪ ،‬ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ‪ flexion‬و ‪ adduction‬ﻣﻔﺼﻞ‬
‫ﻟﮕﻦ را اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‪.‬‬
‫• ‪ :Innervation‬ﻃﺒﻖ اﺳﻨﻞ ﯾﮑﯽ از ﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎي ﺗﻨﻪ ي ﻗﺪاﻣﯽ ﻋﺼﺐ ﻓﻤﻮرال‬
‫• در ﺑﻌﻀﯽ از رﻓﺮﻧﺲ ﻫﺎ ذﮐﺮ ﺷﺪه ﮐﻪ ﻋﺼﺐ ﻓﻤﻮرال ﻗﺒﻞ از ﻋﺒﻮر از زﯾﺮ رﺑﺎط ‪ inguinal‬ﺷﺎﺧﻪ اي ﺑﻪ اﯾﻦ ﻋﻀﻠﻪ ﻣﯿﺪﻫﺪ‪.‬‬
‫• ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺷﺎﺧﻪ ﻗﺪاﻣﯽ ﻋﺼﺐ ‪ obturator‬ﻧﯿﺰ ﯾﮏ ﺷﺎﺧﻪ ﺑﻪ ﻋﻀﻠﻪ ‪ pectineus‬ﺑﺪﻫﺪ‪.‬‬
‫• ‪ :Clinical notes‬ﯾﮑﯽ از ﻋﻀﻼﺗﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﮐﻒ ﻣﺜﻠﺚ ﻓﻤﻮرال را ﻣﯽ ﭘﻮﺷﺎﻧﺪ و ﻋﺮوق و اﻋﺼﺎب ﻓﻤﻮرال از روي آن ﻋﺒﻮر‬
‫ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻋﻀﻠﻪ ي اﯾﻠﯿﻮﺳﻮآس )‪(Iliopsoas M.‬‬

‫• از دو ﻋﻀﻠﻪ ي اﯾﻠﯿﺎﮐﻮس )‪ (Iliacus‬و ﺳﻮآس ﻣﺎژور )‪ (Psoas major‬ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﺎ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ اﯾﻠﯿﻮﺳﻮآس‬
‫ﻣﯿﮕﻮﯾﻨﺪ‪.‬‬

‫‪5‬‬
 ‫ﺗﺸﺮﯾﺢ ﻧﻈﺮی اﻧﺪام ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ‪ -‬ﻣﮭﺮ ‪ -۱۴۰۱‬دﮐﺘﺮ ﺻﺒﺎغ‬

‫• ‪ Origin‬ﻋﻀﻠﻪ ‪ :Iliacus‬از ﺑﯿﺶ از دو ﺳﻮم ﺣﻔﺮه ‪ iliac‬در ﺑﺨﺶ اﯾﻠﯿﻮم اﺳﺘﺨﻮان ﻫﯿﭗ‬
‫• ‪ Origin‬ﻋﻀﻠﻪ ‪ :Psoas major‬از ﺗﻨﻪ‪ ،‬دﯾﺴﮏ ﺑﯿﻦ ﻣﻬﺮه اي و زواﺋﺪ ﻋﺮﺿﯽ ﻣﻬﺮه ﻫﺎي ‪T12-L4‬‬
‫• ‪ :Insertion‬ﻫﺮ دو ﻋﻀﻠﻪ ﺑﺎ ﻫﻢ ﺑﻪ ﺗﺮوﮐﺎﻧﺘﺮ ﮐﻮﭼﮏ اﺳﺘﺨﻮان ﻓﻤﻮر ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯿﺸﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫• ‪ :Function‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺴﯿﺮ ﻋﺒﻮري از ﺟﻠﻮي ﻣﻔﺼﻞ ﻟﮕﻦ‪ ،‬ﻓﻠﮑﺴﻮر اﺻﻠﯽ اﯾﻦ ﻣﻔﺼﻞ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ ﻣﺒﺪا و‬
‫ﻣﻘﺼﺪ ﻋﻀﻠﻪ‪ ،‬ﺑﺎﻋﺚ ﺧﻢ ﺷﺪن ران ﺑﺮ روي ﺗﻨﻪ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺧﻢ ﺷﺪن ﺗﻨﻪ ﺑﺮ روي ران ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬
‫• ‪ :Innervation‬ﻋﺼﺐ ﻓﻤﻮرال ﻗﺒﻞ از ﻋﺒﻮر از زﯾﺮ رﺑﺎط اﯾﻨﮕﻮاﯾﻨﺎل‪ ،‬ﺷﺎﺧﻪ اي ﺑﻪ ﻋﻀﻠﻪ ي ‪ Iliacus‬ﻣﯿﺪﻫﺪ و ﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎي‬
‫‪ L1-L3‬از ﺷﺒﮑﻪ ي ﮐﻤﺮي ﺑﻪ ﻋﻀﻠﻪ ي‪ Psoas major‬ﻋﺼﺐ دﻫﯽ ﻣﯿﮑﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻋﻀﻠﻪ ي ﭼﻬﺎر ﺳﺮ راﻧﯽ )‪(Quadriceps Femoris M.‬‬

‫• ﭘﯿﺸﺘﺮ در ﻣﻌﺮﻓﯽ ﻋﻀﻼت ﻗﺪام ران ﺑﻪ ﺳﺮﻫﺎي اﯾﻦ ﻋﻀﻠﻪ اﺷﺎره ﺷﺪ‪ .‬ﺣﺎل ﻣﺒﺪا ﻫﺮ ﯾﮏ از ﺳﺮﻫﺎ را ﺑﻪ ﻃﻮر ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﺑﺮرﺳﯽ‬
‫ﻣﯿﮑﻨﯿﻢ‪.‬‬
‫• ‪ Origin‬راﺳﺖ راﻧﯽ )‪ :(Rectus femoris M.‬داراي ﯾﮏ ﺳﺮ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ و ﯾﮏ ﺳﺮ ﻣﻨﻌﻄﻒ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺳﺮ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ‬
‫از ‪ AIIS‬در ﺳﺘﯿﻎ اﯾﻠﯿﺎك و ﺳﺮ ﻣﻨﻌﻄﻒ از ﻓﻀﺎﯾﯽ در ﺑﺎﻻي ﺣﻔﺮه ي اﺳﺘﺎﺑﻮﻟﻮم‪.‬‬
‫• ﻋﻠﺖ ﻧﺎﻣﮕﺬاري ﺳﺮ ﻣﻨﻄﻒ ﻋﻀﻠﻪ‪ ،‬ﺗﺒﻌﯿﺖ از ﻣﺴﯿﺮ ﺣﻠﻘﻮي ﺑﺎﻻي ﺣﻔﺮه اﺳﺘﺎﺑﻮﻟﻮم اﺳﺖ‪.‬‬
‫• ﺑﯿﻦ ﭼﻬﺎر ﺳﺮ ﻋﻀﻠﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺨﺸﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ اﺳﺘﺨﻮان‪ Hip‬اﺗﺼﺎل دارد‪.‬‬
‫• ‪ Origin‬ﭘﻬﻦ داﺧﻠﯽ )‪ :(Vastus medialis M.‬از ﻗﺴﻤﺖ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺗﺮ ﺧﻂ اﯾﻨﺘﺮﺗﺮوﮐﺎﻧﺘﺮﯾﮏ و ﻟﺒﻪ ي داﺧﻠﯽ ‪linea‬‬
‫‪ aspera‬و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ‪medial supracondylar ridge‬‬

‫‪6‬‬
 ‫ﺗﺸﺮﯾﺢ ﻧﻈﺮی اﻧﺪام ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ‪ -‬ﻣﮭﺮ ‪ -۱۴۰۱‬دﮐﺘﺮ ﺻﺒﺎغ‬

‫• ‪ Origin‬ﭘﻬﻦ ﺑﯿﻨﺎﺑﯿﻨﯽ )‪ :(Vastus intermedius M.‬ﺑﯿﺸﺘﺮ‬

‫ﺳﻄﺢ اﺳﺘﺨﻮان ﻓﻤﻮر را ﻣﯿﭙﻮﺷﺎﻧﺪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺻﻮرت ﮐﻪ ﻣﺒﺪا اﯾﻦ ﻋﻀﻠﻪ‬
‫از ﺑﯿﺸﺘﺮ از دو ﺳﻮم ﺳﻄﺢ ﻗﺪاﻣﯽ و ﺧﺎرﺟﯽ اﺳﺘﺨﻮان ﻓﻤﻮر اﺳﺖ‪.‬‬
‫• ‪ Origin‬ﭘﻬﻦ ﺧﺎرﺟﯽ )‪ :(Vastus lateralis M.‬از ﻗﺴﻤﺖ‬
‫ﺑﺎﻻﯾﯽ ﺧﻂ اﯾﻨﺘﺮﺗﺮوﮐﺎﻧﺘﺮﯾﮏ و از ﻟﺒﻪ ﺧﺎرﺟﯽ‪ linea aspera‬ﺗﺎ ﺑﺎﻻي‬
‫‪lateral supracondylar ridge‬‬
‫• اﺗﺼﺎﻻت اﯾﻦ ﺑﺨﺶ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ‪ Vastus medialis‬در ﺳﻄﺤﯽ ﺑﺎﻻﺗﺮ‬
‫ﻗﺮار ﻣﯿﮕﯿﺮد‪.‬‬
‫• ﻣﺒﺪا ﻫﺮ ﺳﻪ ﺑﺨﺶ ﭘﻬﻦ ﺗﻨﻬﺎ از اﺳﺘﺨﻮان ﻓﻤﻮر ﻣﯿﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫• ‪ :Insertion‬ﻫﺮ ﭼﻬﺎر ﺑﺨﺶ‪ ،‬تاﻧﺪون ﭼﻬﺎر ﺳﺮ ) ‪Quadriceps‬‬
‫‪ (tendon‬را ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯿﺪﻫﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻗﺎﻋﺪه ‪ patella‬وﺻﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد و‬
‫ﭘﺲ از ﭘﻮﺷﺎﻧﺪن ‪ patella‬و ﻋﺒﻮر از راس ﭘﺘﻼ ﺑﻪ ‪ tibial tuberosity‬در‬
‫اﻧﺘﻬﺎي ﭘﺮوﮔﺰﯾﻤﺎل ‪ tibia‬ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬
‫ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬از ﮐﻨﺎر ﻫﻢ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻦ ﭼﻬﺎر ﺑﺨﺶ ﻋﻀﻠﻪ ﺗﺎ اﺗﺼﺎل ﺑﻪ ﻗﺎﻋﺪه‬
‫‪ ،patella‬ﺗﺎﻧﺪون ﭼﻬﺎر ﺳﺮ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯿﺸﻮد و ﺑﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ اي از راس ‪patella‬‬
‫ﺗﺎ ‪ ،tibia tuberosity‬رﺑﺎط ﭘﺘﻼر )‪ (patellar ligament‬ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ ﭼﻮن‬
‫ﺑﯿﻦ دو ﺑﺨﺶ اﺳﺘﺨﻮاﻧﯽ رد و ﺑﺪل ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫• ‪ :Function‬ﻫﺮ ﭼﻬﺎر ﺳﺮ ﺑﻪ اﺗﻔﺎق ﺗﺎﻧﺪون ﭼﻬﺎر ﺳﺮ ﺑﻪ ‪extension‬‬
‫ﻣﻔﺼﻞ زاﻧﻮ ﮐﻤﮏ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫• ‪ Rectus femoris‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻋﺒﻮر از ﺟﻠﻮي ﻣﻔﺼﻞ ﻟﮕﻦ در ‪flexion‬‬
‫اﯾﻦ ﻣﻔﺼﻞ ﻧﻘﺶ دارد‪.‬‬
‫ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬اﻟﯿﺎف ﺑﺨﺶ ‪ Vastus medialis‬در ﺳﻄﺤﯽ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺗﺮ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ‪Vastus lateralis‬ﺑﻪ اﺳﺘﺨﻮان ﻓﻤﻮر ﻣﺘﺼﻞ‬
‫ﻣﯿﺸﻮد و در ﻫﻨﮕﺎم ‪ extension‬ﻣﻔﺼﻞ زاﻧﻮ‪Vastus medialis ،‬ﺑﺎ ﮐﺸﯿﺪن ‪ patella‬ﺑﻪ ﺳﻤﺖ داﺧﻞ ﻣﺎﻧﻊ از دررﻓﺘﮕﯽ‬
‫‪ patella‬ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺧﺎرج ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻧﮑﺘﻪ‪ patella :‬ﻫﻨﮕﺎم ‪ extension‬ﻣﻔﺼﻞ زاﻧﻮ ﺗﻤﺎﯾﻞ ﺑﻪ ﺣﺮﮐﺖ ﺳﻤﺖ ﺧﺎرج دارد‪.‬‬
‫ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬ﻫﻤﻪ اﻟﯿﺎف ‪ vastus medial & lateralis‬ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺗﺎﻧﺪون ﭼﻬﺎر ﺳﺮ ﮐﺸﯿﺪه ﻧﻤﯽ ﺷﻮد ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺨﺸﯽ از اﻟﯿﺎف آن ﺑﻪ‬
‫ﺻﻮرت ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ ﺑﻪ ﮐﻨﺎره ﻫﺎي ‪ medial‬و ‪ lateral‬اﺳﺘﺨﻮان ﭘﺘﻼ ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ اﯾﻦ اﻟﯿﺎف رﺗﯿﻨﺎﮐﻮﻟﻮم ﻣﯿﮕﻮﯾﻨﺪ ﮐﻪ‬
‫ﺑﺎﻋﺚ ﺗﺜﺒﯿﺖ ﻣﻔﺼﻞ زاﻧﻮ و ﻧﮕﻬﺪاري ﭘﺘﻼ در ﺳﻄﺢ ﻣﻔﺼﻠﯽ ﻓﻤﻮر ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪7‬‬
 ‫ﺗﺸﺮﯾﺢ ﻧﻈﺮی اﻧﺪام ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ‪ -‬ﻣﮭﺮ ‪ -۱۴۰۱‬دﮐﺘﺮ ﺻﺒﺎغ‬

‫ﻧﮑﺘﻪ‪:‬رﻓﻠﮑﺲ ﻋﻀﻠﻪ ي ﭼﻬﺎر ﺳﺮ در اﮐﺴﺘﻨﺸﻦ ﻣﻔﺼﻞ زاﻧﻮ را ﺑﺎ زدن ﺿﺮﺑﻪ ﺑﺮ روي رﺑﺎط ﭘﺘﻼر ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﯿﮑﻨﻨﺪ ﮐﻪ در ﺑﺎﻟﯿﻦ‬
‫ﺑﻪ رﻓﻠﮑﺲ ﭘﺘﻼر ﻣﻌﺮوف اﺳﺖ‪.‬‬
‫• ‪ :Innervation‬ﻫﺮ ﭼﻬﺎر ﺳﺮ ﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎي ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ از ﺗﻨﻪ ﺧﻠﻔﯽ ﻋﺼﺐ ﻓﻤﻮرال ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻋﺼﺐ ﻓﻤﻮرال از ﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎي ﺷﺒﮑﻪ ‪ lumbar‬اﺳﺖ ﮐﻪ ﭘﺲ از ﻋﺒﻮر از زﯾﺮ رﺑﺎط اﯾﻨﮕﻮاﯾﻨﺎل و ورود ﺑﻪ ﻗﺪام ران‪ ،‬ﺑﻪ دو ﺗﻨﻪ‬
‫ي ﻗﺪاﻣﯽ و ﺧﻠﻔﯽ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬

‫ﻋﻀﻠﻪ ي ﻣﻔﺼﻠﯽ زاﻧﻮ )‪(Articularis genus M.‬‬

‫• ‪ :Origin‬از ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺗﺮﯾﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﺳﻄﺢ ﺟﻠﻮﯾﯽ در اﻧﺘﻬﺎي دﯾﺴﺘﺎل اﺳﺘﺨﻮان ﻓﻤﻮر‬
‫• ‪ :Insertion‬ﺑﻪ ﺑﺨﺸﯽ از ﻏﺸﺎ ﺳﯿﻨﻮوﯾﺎل ﮐﻪ ﺧﺎرج از ﺣﻔﺮه ﻣﻔﺼﻠﯽ ﻗﺮار دارد‪ ،‬ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯿﺸﻮد‪ .‬اﯾﻦ ﺑﺨﺶ از ﻏﺸﺎ ﺑﻪ ﺑﻮرﺳﺎي‬
‫ﺳﻮﭘﺮاﭘﺘﻼر )‪ suprapatellar bursa‬ﻣﻌﺮوف اﺳﺖ‪.‬‬
‫• در زﯾﺮ ﺗﺎﻧﺪون ﭼﻬﺎر ﺳﺮ‪ ،‬ﺑﻮرﺳﺎي ﺳﻮﭘﺮاﭘﺘﻼر )‪ (suprapatellar bursa‬وﺟﻮد دارد ﮐﻪ در واﻗﻊ ﺑﯿﺮون زدﮔﯽ ﺑﺨﺸﯽ‬
‫از ﻏﺸﺎي ﺳﯿﻨﻮﯾﺎل اﺳﺖ و ﺣﺎوي ﻣﺎﯾﻊ ﺳﯿﻨﻮﯾﺎل اﺳﺖ‪.‬‬
‫• ‪ :Function‬در زﻣﺎن ‪ extension‬از ﮔﯿﺮ اﻓﺘﺎدن ‪ suprapatellar bursa‬در ﻣﻔﺼﻞ ﺑﯿﻦ ‪ patella‬و ﻓﻤﻮر ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي ﻣﯽ‬
‫ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ :‬از ﻋﺼﺐ ﻓﻤﻮرال‬

‫‪8‬‬
 ‫ﺗﺸﺮﯾﺢ ﻧﻈﺮی اﻧﺪام ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ‪ -‬ﻣﮭﺮ ‪ -۱۴۰۱‬دﮐﺘﺮ ﺻﺒﺎغ‬

‫ﺑﻮرس ﻫﺎي اﻃﺮاف ﻣﻔﺼﻞ زاﻧﻮ‬

‫• ﺑﻮرﺳﻬﺎ از ﺑﯿﺮون زدﮔﯽ ﻫﺎي ﻏﺸﺎي ﺳﯿﻨﻮوﯾﺎل از ﺣﻔﺮه ﻣﻔﺼﻠﯽ اﯾﺠﺎد ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬در اﻃﺮاف ﻣﻔﺼﻞ زاﻧﻮ ﭼﻬﺎر ﺑﻮرس زﯾﺮ‬
‫ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﯿﺸﻮد‪:‬‬
‫‪ -1‬ﺑﻮرس ﺳﻮﭘﺮاﭘﺘﻼر )‪ :(suprapatellar bursa‬در ﭘﺸﺖ ﺗﺎﻧﺪون ﻋﻀﻠﻪ ﭼﻬﺎرﺳﺮ و اﻧﺘﻬﺎي دﯾﺴﺘﺎل اﺳﺘﺨﻮان ﻓﻤﻮر وﺟﻮد‬
‫دارد ﮐﻪ ﻋﻀﻠﻪ ي ‪ articularis genus‬ﺑﻪ آن ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ -2‬ﺑﻮرس اﯾﻨﻔﺮاﭘﺘﻼر ﻋﻤﻘﯽ )‪ :(Deep Infrapatellar bursa‬در ﻋﻤﻖ ﻟﯿﮕﺎﻣﺎن ‪ patellar‬ﻗﺮار دارد‪.‬‬
‫‪ -3‬ﺑﻮرس اﯾﻨﻔﺮاﭘﺘﻼر ﺳﻄﺤﯽ )‪ :(Superficial Infrapatellar bursa‬در ﻓﺎﺳﯿﺎي ﺳﻄﺤﯽ ﺑﯿﻦ ﭘﻮﺳﺖ و ﻟﯿﮕﺎﻣﺎن‬
‫‪ patellar‬ﻗﺮار دارد‪.‬‬
‫‪-4‬ﺑﻮرس ﭘﺮي ﭘﺘﻼر )‪ :(Peripatellar bursa‬ﺑﯿﻦ ﭘﺘﻼ و ﭘﻮﺳﺖ ﻗﺮار دارد‪ .‬ﻧﺸﺴﺘﻦ روي زاﻧﻮ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﻠﺘﻬﺐ ﺷﺪن اﯾﻦ‬
‫ﺑﻮرس ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻧﮑﺘﻪ‪:‬اﯾﻦ ﺑﻮرس ﻫﺎ ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﺑﺎﻓﺖ ﻫﺎي ﻧﺮم در ﻣﻘﺎﺑﻞ اﺳﺘﺨﻮان ﯾﺎ رﺑﺎط ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻋﻀﻼت ﮔﺮوه داﺧﻠﯽ ران )‪(Thigh Medial compartment muscle‬‬

‫• در اﯾﻦ ﮔﺮوه ﻋﻀﻼت زﯾﺮ ﺣﻀﻮر دارﻧﺪ‪:‬‬
‫‪ -1‬اداﮐﺘﻮر ﺑﻠﻨﺪ )‪ :(Adductor longus‬در ﻻﯾﻪ ﺳﻄﺤﯽ‬
‫‪ -2‬اداﮐﺘﻮر ﮐﻮﺗﺎه )‪ :(Adductor brevis‬در ﻻﯾﻪ ﻣﯿﺎﻧﯽ‬
‫‪ -3‬اداﮐﺘﻮر ﺑﺰرگ )‪ :(Addudtor magnus‬در ﻻﯾﻪ ي ﻋﻤﻘﯽ و ﺑﺰرﮔﺘﺮﯾﻦ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪– 4‬ﮔﺮاﺳﯿﻠﯿﺲ )‪ :(Graciliis‬در داﺧﻞ و ﺳﻄﺢ‬
‫‪ -5‬اﺑﺘﺮاﺗﻮر ﺧﺎرﺟﯽ )‪ :(Obturator externus‬اﯾﻦ ﻋﻀﻠﻪ ﻃﺒﻖ دﺳﺘﻪ ﺑﻨﺪي اﺳﻨﻞ‪ ،‬ﺟﺰ ﮔﺮوه داﺧﻠﯽ در ﺳﺎﯾﺮ رﻓﺮﻧﺲ‬
‫ﻫﺎ ﺟﺰ ﻧﺎﺣﯿﻪ ي ﮔﻠﻮﺗﺌﺎل ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪9‬‬
 ‫ﺗﺸﺮﯾﺢ ﻧﻈﺮی اﻧﺪام ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ‪ -‬ﻣﮭﺮ ‪ -۱۴۰۱‬دﮐﺘﺮ ﺻﺒﺎغ‬

‫ﻋﻀﻠﻪ ي اداﮐﺘﻮر ﺑﻠﻨﺪ )‪(Adductor longus‬‬

‫• ‪ :Origin‬در ﻓﻀﺎي ﺑﯿﻦ ﺷﺎخ ﺑﺎﻻﯾﯽ و ﺗﻨﻪ ﭘﻮﺑﯿﺲ‬
‫‪ :Insertion‬ﻣﺤﺪوده ي ﭘﺎﯾﯿﻨﯽ ﻟﺒﻪ داﺧﻠﯽ ﺧﻂ ﺧﺸﻦ‬ ‫•‬
‫• ‪ :Function‬اداﮐﺸﻦ و ﭼﺮﺧﺶ داﺧﻠﯽ ﻣﻔﺼﻞ ﻟﮕﻦ‬
‫• ‪ :Innervation‬از ﺷﺎﺧﻪ ي ﻗﺪاﻣﯽ ﻋﺼﺐ اﺑﺘﺮاﺗﻮر‬
‫ﻋﻀﻠﻪ ي اداﮐﺘﻮر ﮐﻮﺗﺎه )‪(Adductor brevis‬‬
‫• ‪ :Origin‬از ﻗﺴﻤﺘﻬﺎي ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ﺗﻨﻪ و ﺷﺎخ ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ﭘﻮﺑﯿﺲ‬
‫‪ :Insertion‬ﺑﻪ ﻣﺤﺪوده ﺑﺎﻻﯾﯽ ﻟﺒﻪ داﺧﻠﯽ ﺧﻂ ﺧﺸﻦ‬ ‫•‬
‫• ‪ :Function‬اداﮐﺸﻦ و ﭼﺮﺧﺶ داﺧﻠﯽ ﻣﻔﺼﻞ ﻟﮕﻦ‬
‫• ‪ :Innervation‬از ﺷﺎﺧﻪ ي ﻗﺪاﻣﯽ ﻋﺼﺐ اﺑﺘﺮاﺗﻮر در ﻏﯿﺮ اﯾﻦ ﺻﻮرت از ﺷﺎﺧﻪ ي ﺧﻠﻔﯽ اﯾﻦ ﻋﺼﺐ‬

‫ﻋﻀﻠﻪ ي اداﮐﺘﻮر ﺑﺰرگ )‪:(Addudtor magnus‬‬

‫• ‪ :Origin‬ﺑﺨﺶ اداﮐﺘﻮر آن ﺧﺎرج ﺗﺮ از دو ﻋﻀﻠﻪ ‪ gracilis‬و ‪ adductor brevis‬از ﺷﺎخ اﯾﺴﮑﯿﻮﭘﻮﺑﯿﮏ و ﺑﺨﺶ‬
‫ﻫﻤﺴﺘﺮﯾﻨﮓ آن از ﺗﻮﺑﺮزﯾﺘﯽ اﯾﺴﮑﯿﺎل‬
‫• ‪ :Insertion‬ﺑﺨﺶ اداﮐﺘﻮر آن ﺑﻪ ﺳﺮاﺳﺮ ﻟﺒﻪ داﺧﻠﯽ ﺧﻂ ﺧﺸﻦ و ﺑﺨﺶ ﻫﻤﺴﺘﺮﯾﻨﮓ ﺑﻪ ﺗﮑﻤﻪ ي اداﮐﺘﻮر‬
‫• ‪ :Function‬ﺑﺨﺶ اداﮐﺘﻮر در اداﮐﺸﻦ و ﭼﺮﺧﺶ داﺧﻠﯽ و ﺑﺨﺶ ﻫﻤﺴﺘﺮﯾﻨﮓ در ‪ Extension‬ﻣﻔﺼﻞ ﻟﮕﻦ‬
‫• ‪ :Innervation‬ﺑﺨﺶ اداﮐﺘﻮر از ﺷﺎﺧﻪ ي ﺧﻠﻔﯽ ﻋﺼﺐ اﺑﺘﺮاﺗﻮر و ﺑﺨﺶ ﻫﻤﺴﺘﺮﯾﻨﮓ از ﻋﺼﺐ ﺗﯿﺒﯿﺎل‬

‫ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬در ﻓﻀﺎي ﻣﺤﻞ ‪ Insertion‬ﺑﺨﺶ اداﮐﺘﻮري و ﻫﻤﺴﺘﺮﯾﻨﮓ اﯾﻦ ﻋﻀﻠﻪ ﺷﮑﺎف اداﮐﺘﻮر )‪(Adductor hiatous‬‬
‫وﺟﻮد دارد ﮐﻪ اﻧﺘﻬﺎي ﮐﺎﻧﺎل اداﮐﺘﻮر اﺳﺖ و از ﻃﺮﯾﻖ آن ﻋﺮوق ﻓﻤﻮرال ﻋﺒﻮر ﻣﯿﮑﻨﻨﺪ و ﺑﻪ ﻓﻀﺎي ﭘﻮﭘﻠﯿﺘﻪ آل وارد ﻣﯽﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻋﻀﻠﻪ ي ﮔﺮاﺳﯿﻠﯿﺲ )‪(Graciliis‬‬

‫• ‪ :Origin‬از ﺷﺎخ اﯾﺴﮑﯿﻮﭘﻮﺑﯿﮏ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺗﺮ از اﺗﺼﺎﻻت ﻋﻀﻠﻪ ‪adductor brevis‬‬
‫• ‪ :Insertion‬در ﮐﻨﺎر ﻋﻀﻠﻪ ‪ Sartorius‬ﺑﻪ ﺳﻄﺢ داﺧﻠﯽ اﻧﺘﻬﺎي ﭘﺮوﮔﺰﯾﻤﺎل اﺳﺘﺨﻮان ﺗﯿﺒﯿﺎ‬
‫• ‪ :Function‬اداﮐﺸﻦ ﺿﻌﯿﻒ ﻣﻔﺼﻞ ﻟﮕﻦ و ﻓﻠﮑﺸﻦ ﻣﻔﺼﻞ زاﻧﻮ‬
‫• ‪ :Innervation‬از ﺷﺎﺧﻪ ي ﻗﺪاﻣﯽ ﻋﺼﺐ اﺑﺘﺮاﺗﻮر‬

‫ﻋﻀﻠﻪ ي اﺑﺘﺮاﺗﻮر ﺧﺎرﺟﯽ )‪(Obturator externus‬‬

‫• ‪ :Origin‬از ﺳﻄﺢ ﺧﺎرﺟﯽ ﻏﺸﺎء ‪ obturator‬و ﺷﺎخ اﯾﺴﮑﯿﻮﭘﻮﺑﯿﮏ در ﻣﺤﺪوده ي اﯾﻦ ﺳﻮراخ‬
‫• ‪ :Insertion‬ﺑﻪ ‪ Trochantric fossa‬در ﺳﻄﺢ داﺧﻠﯽ ﺗﺮوﮐﺎﻧﺘﺮ ﺑﺰرگ‬
‫• ‪ :Function‬ﺑﺮﺧﻼف ﺳﺎﯾﺮ ﻋﻀﻼت اﯾﻦ ﮔﺮوه در ﭼﺮﺧﺶ ﺧﺎرﺟﯽ ﻣﻔﺼﻞ ﻟﮕﻦ‬

‫‪10‬‬
 ‫ﺗﺸﺮﯾﺢ ﻧﻈﺮی اﻧﺪام ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ‪ -‬ﻣﮭﺮ ‪ -۱۴۰۱‬دﮐﺘﺮ ﺻﺒﺎغ‬

‫• ‪ :Innervation‬از ﺷﺎﺧﻪ ي ﺧﻠﻔﯽ ﻋﺼﺐ اﺑﺘﺮاﺗﻮر‬

‫ﻧﮑﺘﻪ‪ Adductor longus :‬در ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺟﺪاره ي داﺧﻠﯽ و ﺑﺨﺸﯽ از ﮐﻒ ﻣﺜﻠﺚ ﻓﻤﻮرال ﻧﻘﺶ دارد‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ‬
‫ﻋﻀﻼت ‪ Ililpsoas‬و ‪ pectineus‬از ﮔﺮوه ﻗﺪاﻣﯽ ﻧﯿﺰ در ﺗﺸﮑﯿﻞ ﮐﻒ اﯾﻦ ﻣﺜﻠﺚ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻣﯿﮑﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬ﻋﺼﺐ ‪:obturator‬‬
‫• ﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎي ‪ L2 -L4‬از ﺷﺒﮑﻪ ﮐﻤﺮي اﺳﺖ‪.‬‬
‫• ﭘﺲ از ﺧﺎرج ﺷﺪن از ﮐﺎﻧﺎل ‪ obturator‬در ﻣﺠﺎورت ﻋﻀﻠﻪ ي اﺑﺘﺮاﺗﻮر ﺧﺎرﺟﯽ ﺑﻪ دو ﺷﺎﺧﻪ ﻗﺪاﻣﯽ ﺧﻠﻔﯽ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯽ‬
‫ﺷﻮد‪.‬‬
‫• ﺷﺎﺧﻪ ي ﻗﺪاﻣﯽ ﻣﯿﺘﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻋﻀﻠﻪ ي ﭘﮑﺘﯿﻨﺌﻮس ﻋﺼﺐ رﺳﺎﻧﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻋﻀﻼت ﮔﺮوه ﺧﻠﻔﯽ ران )‪(Thigh Posterior compartment muscle‬‬

‫• اﯾﻦ ﮔﺮوه ﺑﻪ ﻋﻀﻼت ﻫﻤﺴﺘﺮﯾﻨﮓ )‪ (Hamstring‬ﻣﻌﺮوﻓﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ Hamstring‬ﮐﻪ از دو واژه ‪) Ham‬ﺑﻪ ﻣﻌﻨﯽ ران ﺧﻮك(‪) string+‬ﺑﻪ ﻣﻌﻨﯽ آوﯾﺰان ﮐﺮدن( ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ‪) .‬آوﯾﺰان‬
‫ﮐﺮدن ران از ﻧﻘﻄﻪ ﻣﺸﺘﺮك اﺗﺼﺎﻟﯽ اﯾﻦ ﻋﻀﻼت ﺑﻪ ‪ ischial tubersity‬در ﻗﺼﺎﺑﯽ ﻫﺎ(‬
‫ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬ﮔﺮوه ﻫﻤﺴﺘﺮﯾﻨﮓ داراي ﭼﻬﺎر وﯾﮋﮔﯽ زﯾﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪:‬‬
‫‪ -1‬ﺑﺎﯾﺪ از ‪ ischial tubersity‬ﻣﻨﺸﺎ ﺑﮕﯿﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺲ در ﻓﻠﮑﺸﻦ زاﻧﻮ ﻧﻘﺶ دارﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ -2‬ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻔﺼﻞ زاﻧﻮ را ﻗﻄﻊ ﮐﻨﻨﺪ‬
‫‪ -3‬ﻋﺼﺐ آﻧﻬﺎ ‪ tibial‬ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ -4‬در ‪ extention‬ﻣﻔﺼﻞ ﻟﮕﻦ ﻣﺸﺎرﮐﺖ دارﻧﺪ‪.‬‬
‫• ﻫﻤﺴﺘﺮﯾﻨﮓ ﻫﺎ ﺑﻪ دو ﮔﺮوه ﺧﺎرﺟﯽ و داﺧﻠﯽ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯿﺸﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪11‬‬
 ‫ﺗﺸﺮﯾﺢ ﻧﻈﺮی اﻧﺪام ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ‪ -‬ﻣﮭﺮ ‪ -۱۴۰۱‬دﮐﺘﺮ ﺻﺒﺎغ‬

‫ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬ﺑﺨﺶ ﻫﻤﺴﺘﺮﯾﻨﮓ ‪ adductor magnus‬را ﺟﺰء ﻫﻤﺴﺘﺮﯾﻨﮓ داﺧﻠﯽ ﻗﺮار ﻣﯿﺪﻫﯿﻢ‪ .‬ﺑﺎ اﯾﻦ اوﺻﺎف ﭼﻬﺎر ﻋﻀﻠﻪ ي‬
‫ﻫﻤﺴﺘﺮﯾﻨﮓ دارﯾﻢ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺻﻮرت ﮐﻪ‪:‬‬
‫• ﻫﻤﺴﺘﺮﯾﻨﮓ ﺧﺎرﺟﯽ‪ :‬ﻋﻀﻠﻪ ي دو ﺳﺮ راﻧﯽ )‪(Biceps femoris‬‬
‫ﻧﯿﻤﻪ ﻏﺸﺎﺋﯽ‬ ‫و‬ ‫ﻋﻀﻼت ﻧﯿﻤﻪ وﺗﺮي )‪(semitendinosus‬‬ ‫ﺷﺎﻣﻞ‬ ‫داﺧﻠﯽ‪:‬‬ ‫• ﻫﻤﺴﺘﺮﯾﻨﮓ‬
‫)‪ (semimembranosus‬و ﺑﺨﺶ ﻫﻤﺴﺘﺮﯾﻨﮓ ‪adductor magnus‬‬

‫ﻋﻀﻠﻪ ي دو ﺳﺮ راﻧﯽ )‪(Biceps femoris M.‬‬

‫• اﯾﻦ ﻋﻀﻠﻪ داراي ﯾﮏ ﺳﺮ ﺑﻠﻨﺪ و ﯾﮏ ﺳﺮ ﮐﻮﺗﺎه اﺳﺖ‪ .‬ﺳﺮ ﺑﻠﻨﺪ اﯾﻦ ﻋﻀﻠﻪ ﺟﺰء ﻋﻀﻼت ﻫﻤﺴﺘﺮﯾﻨﮓ اﺳﺖ‪.‬‬
‫• ‪ :Origin‬ﺳﺮ ﺑﻠﻨﺪ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﻋﻀﻠﻪ ي ‪ semimtendinosus‬از ﺑﺨﺶ ﺧﻠﻔﯽ ‪ ischial tubersity‬و ﺳﺮ ﮐﻮﺗﺎه از ﻟﺒﻪ‬
‫ي ﺧﺎرﺟﯽ ﻣﺤﺪوده ي ﭘﺎﺋﯿﻨﯽ ﺧﻂ ﺧﺸﻦ‬
‫• ‪ :Insertion‬ﺳﺮ اﺳﺘﺨﻮان ‪fibula‬‬
‫• ‪ extention :Function‬ﻣﻔﺼﻞ ﻟﮕﻦ و ﻓﻠﮑﺸﻦ ﻣﻔﺼﻞ زاﻧﻮ‬
‫• ‪ :Innervation‬ﺳﺮﺑﻠﻨﺪ ﺟﺰء ﻫﻤﺴﺘﺮﯾﻨﮓ ﻫﺎ اﺳﺖ از ﻋﺼﺐ ‪ tibial‬و ﺳﺮ ﮐﻮﺗﺎه از ﯾﮑﯽ از ﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎي ﻋﺼﺐ ﺳﯿﺎﺗﯿﮏ ﺑﻪ‬
‫ﻧﺎم ﭘﺮوﻧﺌﺎل ﻣﺸﺘﺮك )‪(Common Proneal‬‬

‫ﻧﮑﺘﻪ‪ Ischial tubersity :‬ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ ﺧﻂ ﻋﺮﺿﯽ ﺑﻪ دو ﺑﺨﺶ ﺑﺎﻻﯾﯽ و‬

‫ﭘﺎﯾﯿﻨﯽ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯿﺸﻮد ﮐﻪ ﻫﺮ ﮐﺪام ﺑﻪ دو ﺑﺨﺶ ﻋﻘﺒﯽ و ﺟﻠﻮﯾﯽ ﺗﻘﺴﯿﻢ‬
‫ﻣﯿﺸﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫• ﺑﺨﺶ ﻋﻘﺒﯽ ﻧﯿﻤﻪ ي ﺑﺎﻻﯾﯽ ﺗﻮﺑﺮزﯾﺘﯽ اﯾﺴﮑﯿﺎل ﻣﺤﻞ ﺷﺮوع ﺳﺮ ﺑﻠﻨﺪ‬
‫ﻋﻀﻠﻪ ‪ biceps femoris‬و ‪ semitendinosu‬اﺳﺖ‪.‬‬
‫• ﺑﺨﺶ ﺟﻠﻮﯾﯽ ﻧﯿﻤﻪ ي ﺑﺎﻻﯾﯽ ﺗﻮﺑﺮزﯾﺘﯽ اﯾﺴﮑﯿﺎل ﻣﺤﻞ ﺷﺮوع ﻋﻀﻠﻪ‬
‫‪ semimembranosus‬ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫• ﻧﯿﻤﻪ ي ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ﺗﻮﺑﺮزﯾﺘﯽ اﯾﺴﮑﯿﺎل در ﺟﻠﻮ ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎل ﺑﺨﺶ ﻫﻤﺴﺘﺮﯾﻨﮓ ﻋﻀﻠﻪ ‪ adductor magnus‬اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪12‬‬
 ‫ﺗﺸﺮﯾﺢ ﻧﻈﺮی اﻧﺪام ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ‪ -‬ﻣﮭﺮ ‪ -۱۴۰۱‬دﮐﺘﺮ ﺻﺒﺎغ‬

‫• در ﻧﯿﻤﻪ ي ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ﺗﻮﺑﺮزﯾﺘﯽ اﯾﺴﮑﯿﺎل در ﻋﻘﺐ‪ ،‬ﺑﻮرﺳﯽ در ﻓﻀﺎي ﺑﯿﻦ اﯾﻦ ﺑﺮﺟﺴﺘﮕﯽ و ﭘﻮﺳﺖ ﻗﺮار دارد ﮐﻪ در زﻣﺎن‬
‫ﻧﺸﺴﺘﻦ‪ ،‬ﭘﻮﺳﺖ را از ﻓﺸﺎر ﺗﻮﺑﺮوزﯾﺘﯽ اﯾﺴﮑﯿﺎل ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﻣﯿﮑﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻋﻀﻠﻪ ي ﻧﯿﻤﻪ وﺗﺮي )‪(Semitendinosus M.‬‬

‫• ‪ :Origin‬ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﺳﺮ ﺑﻠﻨﺪ ﻋﻀﻠﻪ ‪ biceps femoris‬از‬
‫ﺑﺨﺶ ﻋﻘﺒﯽ ﻧﯿﻤﻪ ي ﺑﺎﻻﯾﯽ ﺗﻮﺑﺮزﯾﺘﯽ اﯾﺴﮑﯿﺎل‬
‫• ‪ :Insertion‬ﺳﻄﺢ داﺧﻠﯽ اﻧﺘﻬﺎي ﭘﺮوﮔﺰﯾﻤﺎل اﺳﺘﺨﻮان ﺗﯿﺒﯿﺎ‬
‫• ‪ extention :Function‬ﻣﻔﺼﻞ ﻟﮕﻦ و ‪ Flexion‬ﻣﻔﺼﻞ‬
‫زاﻧﻮ‬
‫• ‪ :Innervation‬ﻋﺼﺐ ‪tibial‬‬

‫ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬ﺑﻪ ﺳﻄﺢ داﺧﻠﯽ اﻧﺘﻬﺎي ﭘﺮوﮔﺰﯾﻤﺎل اﺳﺘﺨﻮان ﺗﯿﺒﯿﺎ از‬

‫ﺟﻠﻮ ﺑﻪ ﻋﻘﺐ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺳﻪ ﻋﻀﻠﻪ زﯾﺮ ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ در‬
‫اﯾﻦ ﻣﺤﻞ ﺑﯿﻦ ﺗﺎﻧﺪوﻧﻬﺎي آﻧﻬﺎ ﺑﺎﻓﺖ ﻫﻤﺒﻨﺪ رد و ﺑﺪل ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻪ اﯾﻦ ﮔﺮوه ﻋﻀﻼت ﭘﻨﺠﻪ ﻏﺎزي )‪(Pes Anserinus‬‬
‫ﻣﯿﮕﻮﯾﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺗﺜﺒﯿﺖ و اﺳﺘﺤﮑﺎم ﻣﻔﺼﻞ زاﻧﻮ در داﺧﻞ ﮐﻤﮏ‬
‫ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ Sartorius -1‬از ﻋﻀﻼت ﮔﺮوه ﻗﺪام ران‬
‫‪ Gracilis -2‬از ﻋﻀﻼت ﮔﺮوه داﺧﻞ ران‬
‫‪ Semitendinosus -3‬از ﻋﻀﻼت ﮔﺮوه ﭘﺸﺘﯽ ران‬
‫ﻋﻀﻠﻪ ي ﻧﯿﻤﻪ ﻏﺸﺎﺋﯽ )‪(Semimembranosus M.‬‬
‫• ‪ :Origin‬ﺑﺨﺶ ﺟﻠﻮﯾﯽ ﻧﯿﻤﻪ ي ﺑﺎﻻﯾﯽ ﺗﻮﺑﺮزﯾﺘﯽ اﯾﺴﮑﯿﺎل‬
‫• ‪ :Insertion‬ﺑﻪ ﻧﺎودان ﻋﺮﺿﯽ در ﭘﺸﺖ ﮐﻨﺪﯾﻞ داﺧﻠﯽ ﺗﯿﺒﯿﺎ‬
‫• ﺑﺨﺸﯽ از اﻟﯿﺎف آن ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﭘﺸﺘﯽ ﮐﭙﺴﻮل ﻣﻔﺼﻞ زاﻧﻮ ﻣﯽ‬
‫رود ﮐﻪ ﺑﻪ آن رﺑﺎط ﻣﺎﯾﻞ ﭘﻮﭘﻠﯿﺘﻪ آل ) ‪Oblique‬‬
‫‪ (popliteal ligament‬ﻣﯿﮕﻮﯾﻨﺪ و ﯾﮑﯽ از ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎﯾﯽ‬
‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻔﺼﻞ زاﻧﻮ را در ﭘﺸﺖ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫• ‪ extention :Function‬ﻣﻔﺼﻞ ﻟﮕﻦ و ‪ Flexion‬ﻣﻔﺼﻞ زاﻧﻮ‬
‫• ‪ :Innervation‬ﻋﺼﺐ ‪tibial‬‬

‫‪13‬‬
 ‫ﺗﺸﺮﯾﺢ ﻧﻈﺮی اﻧﺪام ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ‪ -‬ﻣﮭﺮ ‪ -۱۴۰۱‬دﮐﺘﺮ ﺻﺒﺎغ‬

‫ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬ﯾﮑﯽ از وﯾﮋﮔﯽ ﻫﺎي ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺮاي ﻫﻤﺴﺘﺮﯾﻨﮓ ﻫﺎ )ﻏﯿﺮ از ‪ (adductor magnus‬اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻔﺼﻞ زاﻧﻮ را‬
‫ﻗﻄﻊ ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮد ‪ Medial/tibial collateral ligament‬در ﺳﻤﺖ داﺧﻠﯽ ﻣﻔﺼﻞ زاﻧﻮ ﮐﻪ ﺑﯿﻦ ﮐﻨﺪﯾﻞ داﺧﻠﯽ‬
‫ﺗﯿﺒﯿﺎ و اﭘﯽ ﮐﻨﺪﯾﻞ داﺧﻠﯽ اﺳﺘﺨﻮان ﻓﻤﻮر رد و ﺑﺪل ﻣﯽ ﺷﻮد‪ ،‬اﻣﺘﺪادي از ﺗﺎﻧﺪون ﺑﺨﺶ ﻫﻤﺴﺘﺮﯾﻨﮓ ﻋﻀﻠﻪ ‪adductor‬‬
‫‪ magnus‬اﺳﺖ ﭘﺲ اﯾﻦ ﻋﻀﻠﻪ ﻫﻢ وﯾﮋﮔﯽ ﻣﺬﮐﻮر را دارد ‪.‬‬
‫ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ دو ﻋﻀﻠﻪ ‪ semitendinosus‬و ‪ semimembranosus‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ‪ Biceps femoris‬داﺧﻠﯽ ﺗﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪ semitendinosus‬در ﻧﻤﺎي ﭘﺸﺘﯽ ﺳﻄﺤﯽ ﺗﺮ و ‪ semimembranosus‬ﻋﻤﻘﯽ ﺗﺮ اﺳﺖ ‪.‬‬
‫ﻧﮑﺘﻪ‪ semimembranosus :‬ﺣﺎﻟﺖ ﻏﺸﺎﯾﯽ دارد ﯾﻌﻨﯽ ﭘﻬﻦ ﺗﺮ اﺳﺖ و ﺑﺴﺘﺮي را ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯿﮑﻨﺪ ﮐﻪ ‪semitendinosus‬‬
‫ﺑﺮ روي آن ﻗﺮار ﻣﯿﮕﯿﺮد‪.‬‬
‫ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬ﺗﺎﻧﺪون ﻋﻀﻠﻪ ي ‪ semitendinosus‬از ﻧﯿﻤﻪ آن ﺷﺮوع ﻣﯿﺸﻮد ﺑﻪ اﯾﻦ ﺧﺎﻃﺮ ﺑﻪ آن ﻧﯿﻤﻪ وﺗﺮي ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯿﺸﻮد و ﺗﺎﻧﺪون‬
‫ﻋﻀﻠﻪ ي ‪ semimembranosus‬ﻧﯿﺰ در ﻣﺒﺪا ﭘﻬﻦ و ﻏﺸﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺧﺎﻃﺮ ﺑﻪ آن ﻧﯿﻤﻪ ﻏﺸﺎﯾﯽ ﻣﯿﮕﻮﯾﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺜﻠﺚ ﻓﻤﻮرال )‪(Femoral/ Scarpa triangle‬‬

‫• ﻣﺜﻠﺚ ﻓﻤﻮرال در ﻓﻀﺎي ﺑﯿﻦ ﻋﻀﻼت ﮔﺮوه ﻗﺪام و ﮔﺮوه داﺧﻠﯽ ﺑﺎ ﻣﺸﺎرﮐﺖ رﺑﺎط ‪ inguinal‬ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬
‫• اﯾﻦ ﻣﺜﻠﺚ ﻣﻌﺒﺮي ﺑﺮاي ﻋﺒﻮر ﻋﻨﺎﺻﺮي ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﺮﯾﺎن و ورﯾﺪ و ﻋﺼﺐ ﻓﻤﻮرال ﺑﯿﻦ اﻧﺪام ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ و ﺗﻨﻪ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫• ﻣﺤﺪوده ﻣﺜﻠﺚ ﻓﻤﻮرال ﺑﻪ اﯾﻦ ﺻﻮرت اﺳﺖ ﮐﻪ‪:‬‬
‫• ﻗﺎﻋﺪه‪) inguinal ligament :‬از ‪ ASIS‬ﺑﻪ ﺗﮑﻤﻪ ﭘﻮﺑﯿﺲ ﮐﺸﯿﺪه ﻣﯽ ﺷﻮد( اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺑﺎﻻ ﻗﺮار دارد‪.‬‬
‫• راس‪ :‬ﻣﺤﻞ رﺳﯿﺪن دو ﻋﻀﻠﻪ ‪ sartorius‬و ‪ adductor longus‬اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﻗﺮار دارد‪.‬‬
‫• ﺿﻠﻊ ﺧﺎرﺟﯽ‪ :‬ﻟﺒﻪ داﺧﻠﯽ ﻋﻀﻠﻪ ‪ sartorius‬اﺳﺖ‪.‬‬
‫• ﺿﻠﻊ داﺧﻠﯽ‪ :‬ﻟﺒﻪ داﺧﻠﯽ ﻋﻀﻠﻪ ‪ adductor longus‬اﺳﺖ‪.‬‬
‫• ﮐﻒ‪ :‬ﻋﻀﻼت ‪ ) adductor longus ، pectineus ،iliopsoas‬ﺑﻌﻀﯽ رﻓﺮﻧﺲ ﻫﺎ ‪ adductor brevise‬را ﻫﻢ‬
‫در ﻧﻈﺮ ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ( ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯿﺪﻫﻨﺪ‪.‬‬

‫‪14‬‬
 ‫ﺗﺸﺮﯾﺢ ﻧﻈﺮی اﻧﺪام ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ‪ -‬ﻣﮭﺮ ‪ -۱۴۰۱‬دﮐﺘﺮ ﺻﺒﺎغ‬

‫• اﻫﻤﯿﺖ اﯾﻦ ﻣﺜﻠﺚ ﺑﺨﺎﻃﺮ ﺣﻀﻮر ﺳﺎﺧﺘﺎرﻫﺎي ﺣﯿﺎﺗﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﺮﯾﺎن و ورﯾﺪ و ﻋﺼﺐ ﻓﻤﻮرال در آن اﺳﺖ و ﮐﻒ آن ﻓﺮورﻓﺘﻪ‬
‫و ﻧﺎوداﻧﯽ اﺳﺖ و ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﺬﮐﻮر از اﯾﻦ ﻧﺎودان ﻋﺒﻮر ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫• در ﻣﻮرد ﺗﻤﺎم ﻣﺤﺘﻮﯾﺎت اﯾﻦ ﻣﺜﻠﺚ در ﻗﺴﻤﺖ ﻋﺮوق و اﻋﺼﺎب ﺗﻮﺿﯿﺢ ﺧﻮاﻫﯿﻢ داد‪.‬‬

‫ﮐﺎﻧﺎل اداﮐﺘﻮر )‪(Adductor/Subsartorios/Hunter canal‬‬

‫• اﯾﻦ ﮐﺎﻧﺎل در اﻣﺘﺪاد ﻣﺜﻠﺚ ﻓﻤﻮرال اﺳﺖ و از ﯾﮏ ﺳﻮم )‪ (1/3‬ﻣﯿﺎﻧﯽ ران ﺷﺮوع ﻣﯿﺸﻮد و ﺗﺎ ﻫﯿﺎﺗﻮس اداﮐﺘﻮر اداﻣﻪ ﻣﯽ‬
‫ﯾﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫• ﻋﺮوق ﻓﻤﻮرال ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﺜﻠﺚ ﻓﻤﻮرال از ﻃﺮﯾﻖ ﮐﺎﻧﺎل اداﮐﺘﻮر ﺑﻪ ﭘﺸﺖ ﻣﻔﺼﻞ زاﻧﻮ ) ﻓﻀﺎي ﭘﻮﭘﻠﯿﺘﻪ آل( ﻣﯽ روﻧﺪ ﮐﻪ‬
‫در اﯾﻦ ﻓﻀﺎ ﻋﺮوق ﭘﻮﭘﻠﯿﺘﻪ آل ﻧﺎﻣﯿﺪه ﻣﯿﺸﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫• در ﻣﻮرد ﻣﺤﺘﻮﯾﺎت اﯾﻦ ﻣﺠﺮا در ﻗﺴﻤﺖ ﻋﺮوق و اﻋﺼﺎب ﺗﻮﺿﯿﺢ ﺧﻮاﻫﯿﻢ داد‪.‬‬
‫• ﺟﺪاره ﻫﺎي ﮐﺎﻧﺎل ‪: adductor‬‬
‫• ﺟﺪاره ﻗﺪاﻣﯽ‪ :‬ﻋﻀﻠﻪ ي ‪vastus medial‬‬

‫‪15‬‬
 ‫ﺗﺸﺮﯾﺢ ﻧﻈﺮی اﻧﺪام ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ‪ -‬ﻣﮭﺮ ‪ -۱۴۰۱‬دﮐﺘﺮ ﺻﺒﺎغ‬

‫• ﺟﺪار ﺧﻠﻔﯽ‪ :‬دو ﻋﻀﻠﻪ از ﮔﺮوه ‪ adductor‬ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ adductor longus .‬در ﺑﺎﻻ و ‪ adductor magnus‬در ﭘﺎﯾﯿﻦ‬
‫ﻗﺮار دارﻧﺪ‪.‬‬
‫• ﺟﺪاره داﺧﻠﯽ‪ :‬ﻋﻀﻠﻪ ي ‪sartorius‬‬
‫ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬ﺑﺎﻓﺖ ﻫﻤﺒﻨﺪ ﻣﺤﮑﻤﯽ در زﯾﺮ ﻋﻀﻠﻪ ‪ ،sartorius‬ﺟﺪاره ﺟﻠﻮﯾﯽ و ﻋﻘﺒﯽ را ﺑﻪ ﻫﻢ وﺻﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﯾﻌﻨﯽ ﺑﺎﻓﺖ ﻫﻤﺒﻨﺪ‬
‫در ﻋﻤﻖ و ﻋﻀﻠﻪ ‪ sartorius‬روي ﺑﺎﻓﺖ ﻫﻤﺒﻨﺪ و در ﺳﻄﺢ ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‪ .‬در ﻓﻀﺎي ﺑﯿﻦ ﺑﺎﻓﺖ ﻫﻤﺒﻨﺪ و ﻋﻀﻠﻪ ‪، sartorius‬‬
‫ﺷﺒﮑﻪ ﻋﺼﺒﯽ ‪ subsartorial‬ﺣﻀﻮر دارد ﮐﻪ ﯾﮏ ﺷﺒﮑﻪ ﺣﺴﯽ اﺳﺖ و ﺣﺲ اﯾﻦ ﻧﺎﺣﯿﻪ را ﺗﺎﻣﯿﻦ ﻣﯿﮑﻨﺪ‪ .‬در اداﻣﻪ ﺧﻮاﻫﯿﻢ‬
‫ﮔﻔﺖ ﭼﻪ اﻋﺼﺎﺑﯽ در اﯾﻦ ﺷﺒﮑﻪ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫‪16‬‬
 ‫��‬ ‫ّ‬
‫��ﻢ اﻟ�ﻪ ا�� ﻦ ا�� ﻢ‬
‫��‬

‫��ﺮ�ﺢ ���ی ا�ﺪا م ��ﺘﺎ�ﯽ‬

‫د��ﺮ ���ﻪ �ﺒﺎغ زﯾﺎرا�ﯽ‬

‫�ﺷ�ﯽ ورودی ��� ‪۱۴۰۱‬‬

 ‫دﮐ� ﺻبﺎغ‬ ‫ن‬
‫ﺗﺤﺘﺎی ‪ -‬ﻣهﺮ ‪ -۱۴۰۱‬ت‬ ‫ش‬
‫��� ــﺢ ﻧﻈﺮی اﻧﺪام‬

‫ﻧﺎﺣﯿﻪ ي ﺳﺎق )‪(Leg/crural region‬‬

‫ﻓﺎﺳﯿﺎي ﺳﻄﺤﯽ و ﻋﻤﻘﯽ‬
‫ﻧﺎﺣﯿﻪ ي ﺳﺎق در ﻓﺎﺻﻠﻪ ي ﺑﯿﻦ ﻣﻔﺼﻞ زاﻧﻮ ﺗﺎ ﻣﻔﺼﻞ ﻣﭻ ﭘﺎ ﻗﺮار دارد‪.‬‬
‫در ﻓﺎﺳﯿﺎي ﺳﻄﺤﯽ ﻧﺎﺣﯿﻪ ﺳﺎق )‪ (Crural /leg‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎي دﯾﮕﺮ‪ ،‬ﻋﺮوق و اﻋﺼﺎب ﺳﻄﺤﯽ را دارﯾﻢ‬
‫ﻓﺎﺳﯿﺎي ﻋﻤﻘﯽ ﺳﺎق اﻣﺘﺪادي از ﻓﺎﺳﯿﺎي ران )ﻓﺎﺳﯿﺎ ﻻﺗﺎ( ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ و ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻓﺎﺳﯿﺎي ران ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﻓﺸﺎر زﯾﺎد وارد ﺷﺪه ﺑﺮ‬
‫اﻧﺪام ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ‪ ،‬ﺿﺨﯿﻢ و ﻣﺤﮑﻢ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻧﮑﺘﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ در آﻧﺎﺗﻮﻣﯽ ﺳﻄﺤﯽ اﺳﺘﺨﻮان ﻫﺎي ﺳﺎق را ﻟﻤﺲ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ )ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﺳﻄﺢ داﺧﻠﯽ ﺗﯿﺒﯿﺎ و ﻗﻮزك ﻫﺎي داﺧﻠﯽ و ﺧﺎرﺟﯽ ﺗﯿﺒﯿﺎ و ﻓﯿﺒﻮﻻ(‪ ،‬ﻓﺎﺳﯿﺎي ﻋﻤﻘﯽ ﺣﺬف و ﺑﺎ ﭘﺮﯾﻮﺳﺖ اﺳﺘﺨﻮان ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫در ﻧﺎﺣﯿﻪ ﺳﺎق ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﺎﺣﯿﻪ ي ﺳﺎﻋﺪ‪ ،‬ﻏﺸﺎي ﺑﯿﻦ اﺳﺘﺨﻮاﻧﯽ را در ﺑﯿﻦ دو اﺳﺘﺨﻮان ‪ Tibia‬و ‪ Fibula‬دارﯾﻢ ﮐﻪ ﺧﻮد دو‬
‫ﮔﺮوه ﻋﻀﻼت ﻗﺪاﻣﯽ و ﺧﻠﻔﯽ را اﯾﺠﺎد ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺳﭙﺘﻮم ﻫﺎﯾﯽ از ﻓﺎﺳﯿﺎي ﻋﻤﻘﯽ در ﺑﯿﻦ ﻋﻀﻼت ﻣﯿﺮوﻧﺪ ﮐﻪ‬
‫ﺷﺎﻣﻞ‪:‬‬
‫‪ .1‬ﺳﭙﺘﻮم ﺑﯿﻦ ﻋﻀﻼﻧﯽ ﺟﻠﻮﯾﯽ )‪ :(Anterior intermuscular septum‬اﺗﺼﺎل ﺑﻪ ﮐﻨﺎر ﺟﻠﻮﯾﯽ اﺳﺘﺨﻮان ‪Fibula‬‬
‫‪ .2‬ﺳﭙﺘﻮم ﺑﯿﻦ ﻋﻀﻼﻧﯽ ﭘﺸﺘﯽ )‪ :Posterior intermuscular septum‬اﺗﺼﺎل ﺑﻪ ﮐﻨﺎر ﺧﻠﻔﯽ اﺳﺘﺨﻮان ﻓﯿﺒﻮﻻ‬
‫اﯾﻦ دو ﺳﭙﺘﻮم‪ ،‬ﻋﻀﻼت ﮔﺮوه ﺧﺎرﺟﯽ )‪ (Lateral Compartment‬را در ﺟﻠﻮ و ﻋﻘﺐ اﺣﺎﻃﻪ ﻣﯿﮑﻨﻨﺪ‪ .‬ﭘﺲ در ﻧﺎﺣﯿﻪ ي‬
‫ﺳﺎق ﺳﻪ ﮔﺮوه ﻋﻀﻼت ﺟﻠﻮﯾﯽ‪ ،‬ﭘﺸﺘﯽ و ﺧﺎرﺟﯽ دارﯾﻢ‪.‬‬
‫‪ .3‬ﺳﭙﺘﻮم ﺑﯿﻦ ﻋﻀﻼﻧﯽ ﻋﺮﺿﯽ )‪ :(Transverse intermuscular septum‬اﯾﻦ ﺳﭙﺘﻮم از ﮐﻨﺎر ﭘﺸﺘﯽ ‪ Fibula‬ﺷﺮوع‬
‫و ﺑﻪ ﮐﻨﺎر داﺧﻠﯽ ‪ Tibia‬ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد و ﻋﻀﻼت ﮔﺮوه ﭘﺸﺘﯽ را ﺑﻪ دو ﻻﯾﻪ ﺳﻄﺤﯽ و ﻋﻤﻘﯽ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻋﻀﻼت ﮔﺮوه ﺟﻠﻮﯾﯽ ﺳﺎق )‪(Crural Anterior compartment Muscles‬‬

‫در اﯾﻦ ﮔﺮوه ﻋﻀﻼت زﯾﺮ ﺣﻀﻮر دارﻧﺪ‪:‬‬
‫ﻋﻀﻠﻪ ي ﺗﯿﺒﯿﺎﻟﯿﺲ ﺟﻠﻮﯾﯽ )‪(Tibialis anterior M.‬‬

‫‪1‬‬
 ‫دﮐ� ﺻبﺎغ‬ ‫ن‬
‫ﺗﺤﺘﺎی ‪ -‬ﻣهﺮ ‪ -۱۴۰۱‬ت‬ ‫ش‬
‫��� ــﺢ ﻧﻈﺮی اﻧﺪام‬

‫ﻋﻀﻠﻪ ي اﮐﺴﻨﺘﺴﻮر ﺑﻠﻨﺪ اﻧﮕﺸﺘﺎن )‪(Extensor digitorum longus M.‬‬

‫ﻋﻀﻠﻪ ي اﮐﺴﺘﻨﺴﻮر ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺴﺖ )‪(Extensor hallucis longus M.‬‬
‫ﻋﻀﻠﻪ ي ﻓﯿﺒﻮﻻرﯾﺲ‪/‬ﭘﺮوﻧﺌﻮس ﺗﺮﺗﯿﻮس‪/‬ﺗﺮﺷﯿﻮس )‪(Fibularis/peroneus tertius M.‬‬

‫ﻋﻀﻠﻪ ي ﺗﯿﺒﯿﺎﻟﯿﺲ ﺟﻠﻮﯾﯽ )‪(Tibialis anterior M.‬‬

‫‪2‬‬
‫‪ :Origin‬از ‪ 3‬ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ ﺳﻄﺢ ‪ Lateral‬و ﮐﻤﯽ از ﮐﻨﺪﯾﻞ ﺧﺎرﺟﯽ ﺗﯿﺒﯿﺎ و ﻧﯿﻤﻪ داﺧﻠﯽ ﻏﺸﺎي ﺑﯿﻦ اﺳﺘﺨﻮاﻧﯽ‬
‫‪ :Insertion‬ﭘﺲ از ﻋﺒﻮر از زﯾﺮ اﮐﺴﺘﻨﺴﻮر رﺗﯿﻨﺎﮐﻮﻟﻮم ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ و ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ‪(Superior and inferior extensor‬‬
‫)‪ retinaculum‬و از ﺟﻠﻮي ﻣﭻ ﭘﺎ‪ ،‬در ﮐﻒ ﭘﺎ ﺑﻪ ﻟﺒﻪ داﺧﻠﯽ ‪ Medial cuneiform‬و ﻗﺎﻋﺪه ﻣﺘﺎﺗﺎرس اول ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯽ‬
‫ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ :Function‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻋﺒﻮر از ﺟﻠﻮ و داﺧﻞ ﻣﻔﺼﻞ ﻣﭻ ﭘﺎ در ‪ (extension) dorsiflexion‬و ‪ inversion‬ﻣﭻ‬
‫‪ :Innervation‬از ﻋﺼﺐ ﭘﺮوﻧﺌﺎل ﻋﻤﻘﯽ )‪ (Deep peroneal nerve‬از ﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎي ﻋﺼﺐ ﭘﺮوﻧﺌﺎل ﻣﺸﺘﺮك‬
‫)‪(Common peroneal nerve‬‬

‫ﻋﻀﻠﻪ ي اﮐﺴﻨﺘﺴﻮر ﺑﻠﻨﺪ اﻧﮕﺸﺘﺎن )‪(Extensor digitorum longus M.‬‬

‫‪2‬‬
‫ﺑﺎﻻﯾﯽ ﺳﻄﺢ ﻗﺪاﻣﯽ‪/‬داﺧﻠﯽ اﺳﺘﺨﻮان ﻓﯿﺒﻮﻻ‪ ،‬از ﻏﺸﺎي ﺑﯿﻦ اﺳﺘﺨﻮاﻧﯽ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﮐﻤﯽ ﺑﻪ ‪Lateral‬‬
‫‪3‬‬
‫‪ :Origin‬از‬
‫‪ condyle‬ﺗﯿﺒﯿﺎ‬
‫‪ :Insertion‬ﭘﺲ از ﻋﺒﻮر از زﯾﺮ اﮐﺴﺘﻨﺴﻮر رﺗﯿﻨﺎﮐﻮﻟﻮم ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ و ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ و از ﺟﻠﻮي ﻣﭻ ﭘﺎ‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﭼﻬﺎر ﺗﺎﻧﺪون در‬
‫ﭘﺸﺖ ﭘﺎ‪ ،‬ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ distal‬ﭼﻬﺎر اﻧﮕﺸﺖ ﺧﺎرﺟﯽ ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬
‫*ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬اﯾﻦ ﻋﻀﻠﻪ ﻇﺎﻫﺮ ‪ Unipennate‬دارد‪.‬‬
‫*ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬در ﺳﻄﺢ ﭘﺸﺘﯽ اﻧﮕﺸﺘﺎن ﭘﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ دﺳﺖ‪ ،‬از ﻣﻔﺼﻞ ﻣﺘﺎﺗﺎرﺳﻮﻓﺎﻟﻨﮋﯾﺎل ﺗﺎ ﺑﻨﺪ دﯾﺴﺘﺎل ﺳﺎﺧﺘﺎري ﺑﻪ ﻧﺎم ‪Dorsal digital‬‬
‫‪ Extensor hood /expansion‬را دارﯾﻢ و ﺗﻤﺎم اﮐﺴﺘﻨﺴﻮرﻫﺎي ﺑﻠﻨﺪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯿﺸﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ :Function‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻋﺒﻮر از ﺟﻠﻮي ﻣﻔﺼﻞ ﻣﭻ ﭘﺎ در ‪ (extension) dorsiflexion‬و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﭼﻮن ﺑﻪ اﻧﮕﺸﺘﺎن‬
‫ﻣﺘﺼﻞ اﺳﺖ در ‪ Extension‬اﻧﮕﺸﺘﺎن‬
‫‪ :Innervation‬از ‪ Deep peroneal nerve‬از ﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎي ‪Common peroneal nerve‬‬

‫ﻋﻀﻠﻪ ي اﮐﺴﺘﻨﺴﻮر ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺴﺖ )‪(Extensor hallucis longus M.‬‬

‫‪ :Origin‬از ﻗﺴﻤﺖ ﻣﯿﺎﻧﯽ ﺳﻄﺢ ﻗﺪاﻣﯽ‪ /‬داﺧﻠﯽ اﺳﺘﺨﻮان ﻓﯿﺒﻮﻻ و ﻏﺸﺎي ﺑﯿﻦ اﺳﺘﺨﻮاﻧﯽ‬

‫‪2‬‬
 ‫دﮐ� ﺻبﺎغ‬ ‫ن‬
‫ﺗﺤﺘﺎی ‪ -‬ﻣهﺮ ‪ -۱۴۰۱‬ت‬ ‫ش‬
‫��� ــﺢ ﻧﻈﺮی اﻧﺪام‬

‫‪ :Insertion‬اﺑﺘﺪاي اﯾﻦ ﻋﻀﻠﻪ ﭼﻮن در ﻋﻤﻖ ﻋﻀﻼت ﺟﻠﻮﯾﯽ ﺳﺎق ﻗﺮار دارد‪ ،‬ﻗﺎﺑﻞ دﯾﺪن ﻧﯿﺴﺖ‪ .‬اﻣﺎ ﺗﺎﻧﺪوﻧﺶ در ﺑﯿﻦ دو‬
‫ﻋﻀﻠﻪ ‪ Extensor digitorum longus‬و ‪ Tibialis anterior‬در ﺑﺎﻻي ﻣﭻ ﺑﯿﺮون ﻣﯿﺂﯾﺪ و ﭘﺲ از ﻋﺒﻮر از زﯾﺮ اﮐﺴﺘﻨﺴﻮر‬
‫رﺗﯿﻨﺎﮐﻮﻟﻮم ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ و ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ و از ﺟﻠﻮي ﻣﭻ ﭘﺎ‪ ،‬ﺑﻪ ﻗﺎﻋﺪه ﺑﻨﺪ دوم اﻧﮕﺸﺖ ﺷﺴﺖ ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ :Function‬در ‪ extension‬ﻣﻔﺎﺻﻞ ‪ MP‬و ‪ IP‬ﺷﺴﺖ ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻋﺒﻮر از ﺟﻠﻮ و داﺧﻞ ﻣﻔﺼﻞ ﻣﭻ ﭘﺎ در‬
‫‪ (extension) dorsiflexion‬و ‪ inversion‬ﻣﭻ‬
‫‪ :Innervation‬از ‪ Deep peroneal nerve‬از ﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎي ‪Common peroneal nerve‬‬

‫ﻋﻀﻠﻪ ي ﻓﯿﺒﻮﻻرﯾﺲ‪/‬ﭘﺮوﻧﺌﻮس ﺗﺮﺗﯿﻮس‪/‬ﺗﺮﺷﯿﻮس )‪(Fibularis/peroneus tertius M.‬‬

‫‪ :Origin‬از ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺗﺮﯾﻦ ﺑﺨﺶ ﺳﻄﺢ ﻗﺪاﻣﯽ‪ /‬داﺧﻠﯽ اﺳﺘﺨﻮان ﻓﯿﺒﻮﻻ‬

‫‪ :Insertion‬ﭘﺲ از ﻋﺒﻮر از زﯾﺮ اﮐﺴﺘﻨﺴﻮر رﺗﯿﻨﺎﮐﻮﻟﻮم ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ و ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ و از ﺟﻠﻮي ﻣﭻ ﭘﺎ‪ ،‬در ﭘﺸﺖ ﭘﺎ ﺑﻪ ﻗﺎﻋﺪه ﻣﺘﺎﺗﺎرس‬
‫ﭘﻨﺠﻢ ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ :Function‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻋﺒﻮر از ﺟﻠﻮ و ﺧﺎرج ﻣﻔﺼﻞ ﻣﭻ ﭘﺎ در ‪ (extension) dorsiflexion‬و ‪ inversion‬ﻣﭻ‬
‫‪ :Innervation‬از ‪ Deep peroneal nerve‬از ﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎي ‪Common peroneal nerve‬‬
‫‪ :Clinical notes‬ﺑﺎ آﺳﯿﺐ ﺑﻪ ‪ Deep peroneal nerve‬ﺣﺮﮐﺖ ‪ dorsiflexion‬ﭘﺎ ﻣﺨﺘﻞ ﻣﯿﺸﻮد و اﻓﺘﺎدﮔﯽ ﻣﭻ ﭘﺎ‬
‫)‪ (Foot drop‬را ﺧﻮاﻫﯿﻢ داﺷﺖ‪.‬‬

‫‪3‬‬
 ‫دﮐ� ﺻبﺎغ‬ ‫ن‬
‫ﺗﺤﺘﺎی ‪ -‬ﻣهﺮ ‪ -۱۴۰۱‬ت‬ ‫ش‬
‫��� ــﺢ ﻧﻈﺮی اﻧﺪام‬

‫ﻋﻀﻼت ﮔﺮوه ﺧﺎرﺟﯽ ﺳﺎق )‪(Crural Lateral compartment Muscles‬‬

‫در اﯾﻦ ﮔﺮوه دو ﻋﻀﻠﻪ ي زﯾﺮ ﺣﻀﻮر دارﻧﺪ‪:‬‬
‫ﻓﯿﺒﻮﻻرﯾﺲ‪/‬ﭘﺮوﻧﺌﻮس ﺑﻠﻨﺪ )‪(Fibularis/Peroneus longus M.‬‬
‫ﻓﯿﺒﻮﻻرﯾﺲ‪/‬ﭘﺮوﻧﺌﻮس ﮐﻮﺗﺎه )‪(Fibularis/Peroneus brevis M.‬‬

‫ﻋﻀﻠﻪ ي ﻓﯿﺒﻮﻻرﯾﺲ‪/‬ﭘﺮوﻧﺌﻮس ﺑﻠﻨﺪ )‪(Fibularis/Peroneus longus M.‬‬

‫‪2‬‬
‫‪ :Origin‬از ‪ 3‬ﺑﺎﻻﯾﯽ ﺳﻄﺢ ‪ lateral‬ﺗﻨﻪ و ﺳﺮ اﺳﺘﺨﻮان ﻓﯿﺒﻮﻻ‬
‫‪ :Insertion‬ﭘﺲ از ﻋﺒﻮر از ﻧﺎودان ﭘﺸﺖ ﻗﻮزك ﺧﺎرﺟﯽ‪ ،‬از زﯾﺮ رﺗﯿﻨﺎﮐﻮﻟﻮم ﻓﯿﺒﻮﻻر ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ و ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ) & ‪superior‬‬
‫‪ (inferior Fibular retinaculum‬و از ﻧﺎودان اﺳﺘﺨﻮان ﮐﻮﺑﻮﺋﯿﺪ‪ ،‬ﮐﻒ ﭘﺎ را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻋﺮﺿﯽ ﻃﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﺑﻪ ﻟﺒﻪ ي‬
‫ﺧﺎرﺟﯽ ‪ Medial cuneiform‬و ﻣﺘﺎﺗﺎرس اول ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ :Function‬در ﺣﻔﻆ ﻗﻮس ﻃﻮﻟﯽ ﺧﺎرﺟﯽ و ﻋﺮﺿﯽ ﭘﺎ و ‪ eversion‬و ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺿﻌﯿﻒ در ‪ Plantar flexion‬ﻣﭻ‬
‫‪ :Innervation‬از ﻋﺼﺐ ﭘﺮوﻧﺌﺎل ﺳﻄﺤﯽ )‪ (Superficial peroneal nerve‬از ﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎي ﻋﺼﺐ ﭘﺮوﻧﺌﺎل ﻣﺸﺘﺮك‬
‫)‪(Common peroneal nerve‬‬
‫‪ Common peroneal nerve‬ﯾﮑﯽ از ﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎي اﻧﺘﻬﺎﯾﯽ ﻋﺼﺐ ﺳﯿﺎﺗﯿﮏ اﺳﺖ ﮐﻪ ﭘﺲ از ﻋﺒﻮر از ﺑﯿﻦ دو ﻣﺒﺪا اﯾﻦ‬
‫ﻋﻀﻠﻪ‪ ،‬در ﻋﻤﻖ آن ﺑﻪ دو ﺷﺎﺧﻪ ﺳﻄﺤﯽ و ﻋﻤﻘﯽ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﻋﻀﻠﻪ ي ﻓﯿﺒﻮﻻرﯾﺲ‪/‬ﭘﺮوﻧﺌﻮس ﮐﻮﺗﺎه )‪(Fibularis/Peroneus brevis M.‬‬

‫‪2‬‬
‫‪ :Origin‬از ‪ 3‬ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ﺳﻄﺢ ﺧﺎرﺟﯽ اﺳﺘﺨﻮان ﻓﯿﺒﻮﻻ‬
‫‪ :Insertion‬ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻋﻀﻠﻪ ي ﭘﺮوﻧﺌﻮس ﻻﻧﮕﻮس )‪ (Peroneus longus‬ﭘﺲ از ﻋﺒﻮر از ﻧﺎودان ﭘﺸﺖ ﻗﻮزك ﺧﺎرﺟﯽ و‬
‫از زﯾﺮ ‪ ،superior & inferior Fibular retinaculum‬ﺑﻪ ‪ Tuberosity‬ﻗﺎﻋﺪه ي ﻣﺘﺎﺗﺎرس ﭘﻨﺠﻢ ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ :Function‬در ﺣﻔﻆ ﻗﻮس ﻃﻮﻟﯽ ﺧﺎرﺟﯽ ﭘﺎ و ‪ eversion‬و ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺿﻌﯿﻒ در ‪ Plantar flexion‬ﻣﭻ‬
‫‪ :Innervation‬از ‪ Superficial peroneal nerve‬از ﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎي ‪Common peroneal nerve‬‬

‫‪4‬‬
 ‫دﮐ� ﺻبﺎغ‬ ‫ن‬
‫ﺗﺤﺘﺎی ‪ -‬ﻣهﺮ ‪ -۱۴۰۱‬ت‬ ‫ش‬
‫��� ــﺢ ﻧﻈﺮی اﻧﺪام‬

‫‪ :Clinical notes‬اﮔﺮ ﺑﻪ ﻫﺮ دﻟﯿﻠﯽ ‪ Superficial peroneal nerve‬آﺳﯿﺐ ﺑﺒﯿﻨﺪ ﺑﺎ ﻣﺨﺘﻞ ﺷﺪن ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻋﻀﻼت‬
‫ﮔﺮوه ﺧﺎرﺟﯽ ﺧﺼﻮﺻﺎ ‪ ،eversion‬ﻋﻀﻼﺗﯽ ﮐﻪ در ‪ inversion‬ﻧﻘﺶ دارﻧﺪ ﮐﻒ ﭘﺎ را ﺑﻪ داﺧﻞ ﻣﯽ ﮐﺸﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ آن ﺣﺎﻟﺖ‬
‫‪ Equinus & Equinovarus‬ﻣﯿﮕﻮﯾﻨﺪ‪ .‬اﻟﺒﺘﻪ اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ را در ﭘﺎ ﭼﻤﺎﻗﯽ )‪ (Club foot‬ﻫﻢ دارﯾﻢ‪.‬‬

‫ﻋﻀﻼت ﮔﺮوه ﭘﺸﺘﯽ ﺳﺎق )‪(Crural Posterior compartment Muscles‬‬

‫ﻋﻀﻼت اﯾﻦ ﮔﺮوه را در دو ﻻﯾﻪ ﺳﻄﺤﯽ و ﻋﻤﻘﯽ ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﯿﮑﻨﯿﻢ‪.‬‬

‫ﻋﻀﻼت ﻻﯾﻪ ﺳﻄﺤﯽ ﭘﺸﺖ ﺳﺎق‬

‫در اﯾﻦ ﻻﯾﻪ ﻋﻀﻼت زﯾﺮ ﺣﻀﻮر دارﻧﺪ‪:‬‬
‫ﮔﺎﺳﺘﺮوﮐﻨﻤﯿﺴﻮس‪/‬دوﻗﻠﻮي ﺳﺎق )‪(Gastrocnemius M.‬‬
‫ﺳﻮﻟﺌﻮس‪/‬ﻧﻌﻠﯽ )‪(Soleus M.‬‬
‫ﭘﻼﻧﺘﺎرﯾﺲ‪/‬ﮐﻒ ﭘﺎﯾﯽ )‪(Plantaris M.‬‬

‫‪5‬‬
 ‫دﮐ� ﺻبﺎغ‬ ‫ن‬
‫ﺗﺤﺘﺎی ‪ -‬ﻣهﺮ ‪ -۱۴۰۱‬ت‬ ‫ش‬
‫��� ــﺢ ﻧﻈﺮی اﻧﺪام‬

‫ﻋﻀﻠﻪ ي ﮔﺎﺳﺘﺮوﮐﻨﻤﯿﺴﻮس‪/‬دوﻗﻠﻮي ﺳﺎق )‪(Gastrocnemius M.‬‬

‫ﻣﻌﺮوف ﺑﻪ دوﻗﻠﻮي ﺳﺎق و داراي دو ﺳﺮ ‪ Medial‬و ‪ Lateral‬اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺷﮑﻠﯽ ﮐﻪ دارد ﺑﻪ آن ﻣﻌﺪه ﺳﺎق )‪ Gastr‬ﺑﻪ ﻣﻌﻨﯽ ﻣﻌﺪه( ﻫﻢ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ‪.‬‬
‫‪Origin‬؛ اﯾﻦ ﻋﻀﻠﻪ از ﺑﺨﺶ ﻫﺎي زﯾﺮ ﻣﺒﺪا ﻣﯿﮕﯿﺮد‪:‬‬
‫‪ -1‬ﺳﺮ ‪ Medial‬از ﺑﺎﻻي ‪Medial condyle‬‬
‫‪ -2‬ﺳﺮ ‪ Lateral‬از ﺑﺎﻻي ‪Lateral condyle‬‬
‫‪ :Insertion‬دو ﺳﺮ اﯾﻦ ﻋﻀﻠﻪ ﺑﺎ ﻫﻢ ﺗﺎﻧﺪوﻧﯽ را ﺑﻪ ﻧﺎم ‪ Calcaneal‬ﯾﺎ آﺷﯿﻞ )‪ (Achilles‬ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽ دﻫﻨﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ‬
‫ﺳﻄﺢ ﭘﺸﺘﯽ اﺳﺘﺨﻮان ‪ Calcaneus‬ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫*ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬ﺗﺎﻧﺪون آﺷﯿﻞ ﺑﻪ اﺗﻔﺎق ﻋﻀﻠﻪ ي ‪ Gastrocnemius‬و ﻋﻀﻠﻪ ي ‪ Soleus‬ﮐﻪ در زﯾﺮش ﻗﺮار دارد‪ ،‬ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ :Function‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻋﺒﻮر از ﭘﺸﺖ ﻣﻔﺼﻞ ﻣﭻ ﭘﺎ در ‪ Plantarflexion‬و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺎﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻋﺒﻮر از ﭘﺸﺖ زاﻧﻮ در‬
‫‪ Flexion‬زاﻧﻮ‬
‫*ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬اﯾﻦ ﻋﻀﻠﻪ در اﯾﺴﺘﺎدن ﻣﺎ ﺑﺮ روي دو ﭘﺎ ﻧﻘﺶ زﯾﺎدي دارد‪.‬‬
‫*ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬اﯾﻦ ﻋﻀﻠﻪ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﻋﻀﻠﻪ ي ‪ Soleus‬در ﺷﮑﻞ دﻫﯽ و زﯾﺒﺎﯾﯽ ﺳﺎق ﻧﻘﺶ دارد‪.‬‬
‫*ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬ﻣﯽ ﺗﻮان اﯾﻦ ﻋﻀﻠﻪ را ﺑﻪ دﻧﺪه ﺳﺒﮏ اﺗﻮﻣﺒﯿﻞ ﺗﺸﺒﯿﻪ ﮐﺮد ﭼﺮا ﮐﻪ اﯾﻦ ﻋﻀﻠﻪ وﻇﯿﻔﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺑﺨﺸﯿﺪن ﺑﻪ ﺣﺮﮐﺖ را‬
‫ﺑﺮ ﻋﻬﺪه دارد‪.‬‬
‫‪ :Innervation‬ﻋﺼﺐ ‪ Tibial‬ﯾﮑﯽ از ﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎي اﻧﺘﻬﺎﯾﯽ ﻋﺼﺐ ﺳﯿﺎﺗﯿﮏ‬

‫ﻋﻀﻠﻪ ي ﺳﻮﻟﺌﻮس‪/‬ﻧﻌﻠﯽ )‪(Soleus M.‬‬

‫‪ :Origin‬از ﺧﻂ ‪ Soleal‬در ﺳﻄﺢ ﭘﺸﺘﯽ اﻧﺘﻬﺎي ﭘﺮوﮔﺰﯾﻤﺎل اﺳﺘﺨﻮان ‪Tibia‬و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﮐﻤﯽ از ﺳﻄﺢ ﭘﺸﺘﯽ ﺗﻨﻪ‬
‫)ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎي ﻓﻮﻗﺎﻧﯽ( و ﺳﺮ اﺳﺘﺨﻮان ‪Fibula‬‬

‫‪6‬‬
 ‫دﮐ� ﺻبﺎغ‬ ‫ن‬
‫ﺗﺤﺘﺎی ‪ -‬ﻣهﺮ ‪ -۱۴۰۱‬ت‬ ‫ش‬
‫��� ــﺢ ﻧﻈﺮی اﻧﺪام‬

‫ﺑﯿﻦ اﯾﻦ دو ﻣﺒﺪا از اﺳﺘﺨﻮان ‪ Tibia‬و ‪ ،Fibula‬ﻗﻮس وﺗﺮي )‪ (Tendinous Arch‬اﯾﺠﺎد ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ از زﯾﺮ آن‬
‫ﻋﺼﺐ ‪ Tibial‬و ﺷﺮﯾﺎن ‪ Posterior tibial‬ﻋﺒﻮر ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫‪1‬‬
‫‪ Distal‬ﺧﻠﻒ ﺳﺎق ﻣﻠﺤﻖ ﻣﯿﺸﻮد و ﭘﺲ از ﺗﺸﮑﯿﻞ‬ ‫‪3‬‬
‫‪ :Insertion‬اﻟﯿﺎف ﻋﻀﻠﻪ ‪ Soleus‬ﺑﻪ اﻟﯿﺎف ‪ Gastrocnemius‬در‬
‫ﺗﺎﻧﺪون ‪ 15‬ﺳﺎﻧﺘﯽ ﻣﺘﺮي ‪ ،Calcaneal/ Achilles‬ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﭘﺸﺘﯽ اﺳﺘﺨﻮان ‪ Calcaneus‬ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ :Function‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻋﺒﻮر از ﭘﺸﺖ ﻣﻔﺼﻞ ﻣﭻ ﭘﺎ در ‪Plantarflexion‬‬
‫*ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬ﻋﻀﻠﻪ ‪ Soleus‬را ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ دﻧﺪه ﺳﻨﮕﯿﻦ اﺗﻮﻣﺒﯿﻞ ﺗﺸﺒﯿﻪ ﮐﺮد زﯾﺮا ﺑﺮاي ﺷﺮوع ﺣﺮﮐﺖ اﯾﻦ ﻋﻀﻠﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻨﻘﺒﺾ ﺷﻮد‪.‬‬
‫*ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬دو ﻋﻀﻠﻪ ي ﻣﺬﮐﻮر در راه رﻓﺘﻦ ﺑﺮ روي ﭘﻨﺠﻪ ﻓﻌﺎل ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ :Innervation‬ﻋﺼﺐ ‪ Tibial‬ﯾﮑﯽ از ﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎي اﻧﺘﻬﺎﯾﯽ ﻋﺼﺐ ﺳﯿﺎﺗﯿﮏ‬
‫*ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬دو ﻋﻀﻠﻪ ﯾﺎد ﺷﺪه )‪ Gastrocnemius‬و ‪ (Soleus‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻗﻠﺐ دوم ﻫﻢ ﻣﺸﻬﻮر ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺑﺎ ﺣﻀﻮر ورﯾﺪ ﻫﺎي‬
‫ﺳﯿﻨﻮزﯾﺪي زﯾﺎد در ﺑﯿﻦ اﯾﻦ دو ﻋﻀﻠﻪ‪ ،‬ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻤﯽ در ﺑﺮﮔﺸﺖ ﺧﻮن ورﯾﺪي ﺑﻪ ﻗﻠﺐ دارﻧﺪ‪ .‬ﭘﺲ اﮔﺮ ورﯾﺪ ﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در ﺑﯿﻦ‬
‫اﯾﻦ دو ﻋﻀﻠﻪ دﭼﺎر ﻣﺸﮑﻞ ﺷﻮﻧﺪ وارﯾﺴﯽ ﺷﺪن ورﯾﺪﻫﺎي ﺳﻄﺤﯽ ﺳﺎق ﭘﺎ ﻣﻮرد اﻧﺘﻈﺎر اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻋﻀﻠﻪ ي ﭘﻼﻧﺘﺎرﯾﺲ‪/‬ﮐﻒ ﭘﺎﯾﯽ )‪(Plantaris M.‬‬

‫اﯾﻦ ﻋﻀﻠﻪ داراي ﺑﺎﻓﺖ ﻋﻀﻼﻧﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﮐﻮﺗﺎه و ﺗﺎﻧﺪون ﺑﺴﯿﺎر ﺑﻠﻨﺪي ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ :Origin‬از ‪ Lateral supra condylar ridge‬اﺳﺘﺨﻮان ﻓﻤﻮر‬
‫‪ :Insertion‬ﺑﺎﻓﺖ ﻋﻀﻼﻧﯽ اﯾﻦ ﻋﻀﻠﻪ ﺣﺪود ‪ 7 cm‬ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻃﻮل ﻧﺪارد و ﺗﺎﻧﺪون ﺑﻠﻨﺪ اﯾﻦ ﻋﻀﻠﻪ در ﺳﻤﺖ ‪ Medial‬ﭘﺲ‬
‫از ﻋﺒﻮر از ﺑﯿﻦ ﻋﻀﻼت ‪ Soleus‬و ‪ ،Gastrocnemius‬ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﺑﺨﺶ داﺧﻠﯽ اﺳﺘﺨﻮان ‪ Calcaneus‬ﻣﺘﺼﻞ‬
‫ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ :Function‬ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺿﻌﯿﻒ در ‪ Flexion‬ﻣﻔﺼﻞ زاﻧﻮ و ‪ Plantarflexion‬ﻣﭻ ﭘﺎ‬
‫‪ :Innervation‬ﻋﺼﺐ ‪ Tibial‬ﯾﮑﯽ از ﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎي اﻧﺘﻬﺎﯾﯽ ﻋﺼﺐ ﺳﯿﺎﺗﯿﮏ‬
‫‪ :Clinical notes‬از ﺗﺎﻧﺪون ﺑﻠﻨﺪ اﯾﻦ ﻋﻀﻠﻪ در ﭘﯿﻮﻧﺪﻫﺎي ﻟﯿﮕﺎﻣﺎﻧﯽ و ﺗﺎﻧﺪوﻧﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬
‫‪7‬‬
 ‫دﮐ� ﺻبﺎغ‬ ‫ن‬
‫ﺗﺤﺘﺎی ‪ -‬ﻣهﺮ ‪ -۱۴۰۱‬ت‬ ‫ش‬
‫��� ــﺢ ﻧﻈﺮی اﻧﺪام‬

‫ﻋﻀﻼت ﻻﯾﻪ ﻋﻤﻘﯽ ﭘﺸﺖ ﺳﺎق‬

‫در اﯾﻦ ﻻﯾﻪ ﻋﻀﻼت زﯾﺮ ﺣﻀﻮر دارﻧﺪ‪:‬‬
‫ﻋﻀﻠﻪ ي ﭘﻮﭘﻠﯿﺘﺌﻮس )‪(Popliteus M.‬‬
‫ﻋﻀﻠﻪ ي ﻓﻠﮑﺴﻮر ﺑﻠﻨﺪ اﻧﮕﺸﺘﺎن )‪(Flexor digitorum longus M.‬‬
‫ﻋﻀﻠﻪ ي ﻓﻠﮑﺴﻮر ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺴﺖ )‪(Flexor hallucis longus M.‬‬
‫ﻋﻀﻠﻪ ي ﺗﯿﺒﯿﺎﻟﯿﺲ ﭘﺸﺘﯽ )‪(Tibialis posterior M.‬‬

‫ﻋﻀﻠﻪ ي ﭘﻮﭘﻠﯿﺘﺌﻮس )‪(Popliteus M.‬‬

‫‪ :Origin‬از ﺳﻄﺢ ﺧﺎرﺟﯽ ‪ Lateral condyle‬ﻓﻤﻮر‬
‫*ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬اﯾﻦ ﻋﻀﻠﻪ ﭘﺲ از ﻋﺒﻮر از داﺧﻞ ﻣﻔﺼﻞ زاﻧﻮ‪ ،‬از ﮐﭙﺴﻮل اﯾﻦ ﻣﻔﺼﻞ ﺑﯿﺮون ﻣﯿﺎﯾﺪ‪ .‬در ﻣﺤﻞ ﺧﺮوج ﻋﻀﻠﻪ از ﮐﭙﺴﻮل‬
‫ﻣﻔﺼﻞ زاﻧﻮ‪ ،‬ﻟﯿﮕﺎﻣﺎن ﻗﻮﺳﯽ ﭘﻮﭘﻠﯿﺘﻪ آل )‪ (Arcuate popliteal ligament‬اﯾﺠﺎد ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬
‫‪ :Insertion‬ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ‪ popliteal‬در اﻧﺘﻬﺎي ‪ Proximal‬اﺳﺘﺨﻮان ﺗﯿﺒﯿﺎ ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ :Function‬زاﻧﻮ در ﺣﺎﻟﺖ ‪ extension‬ﻗﻔﻞ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ و اﯾﻦ ﻋﻀﻠﻪ ﺑﺎ ﺷﺮوع ‪ ،Flexion‬ﻗﻔﻞ زاﻧﻮ را ﺑﺎز ﻣﯿﮑﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ اﯾﻦ‬
‫ﺧﺎﻃﺮ ﺑﻪ ﻋﻀﻠﻪ ي ﻗﻔﻞ ﺑﺎز ﮐﻦ زاﻧﻮ )‪ (Knee unlocking‬ﻣﻌﺮوف اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ اﯾﻦ ﺻﻮرت ﮐﻪ ﻋﻀﻠﻪ ﺑﺎ اﻧﻘﺒﺎض ﺧﻮد ﻣﻮﺟﺐ‬
‫ﭼﺮﺧﺶ ﺧﺎرﺟﯽ اﺳﺘﺨﻮان ﻓﻤﻮر و در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺷﻞ ﺷﺪن ﻟﯿﮕﺎﻣﺎن ﻫﺎ ﻣﯿﺸﻮد و ﺷﺮوع ﻓﻠﮑﺸﻦ ﻣﯿﺸﻮد و ﺑﺪﻧﺒﺎﻟﺶ ﻋﻀﻼت‬
‫دﯾﮕﺮ ‪ flexion‬ﮐﺎﻣﻞ زاﻧﻮ را اﻧﺠﺎم ﻣﯿﺪﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ :Innervation‬ﻋﺼﺐ ‪ Tibial‬ﯾﮑﯽ از ﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎي اﻧﺘﻬﺎﯾﯽ ﻋﺼﺐ ﺳﯿﺎﺗﯿﮏ‬

‫‪8‬‬
 ‫دﮐ� ﺻبﺎغ‬ ‫ن‬
‫ﺗﺤﺘﺎی ‪ -‬ﻣهﺮ ‪ -۱۴۰۱‬ت‬ ‫ش‬
‫��� ــﺢ ﻧﻈﺮی اﻧﺪام‬

‫ﻋﻀﻠﻪ ي ﻓﻠﮑﺴﻮر ﺑﻠﻨﺪ اﻧﮕﺸﺘﺎن )‪(Flexor digitorum longus M.‬‬

‫‪ :Origin‬از ﻗﺴﻤﺖ ﻣﯿﺎﻧﯽ ﺳﻄﺢ ﭘﺸﺘﯽ اﺳﺘﺨﻮان ﺗﯿﺒﯿﺎ در داﺧﻞ‬
‫‪ :Insertion‬ﭘﺲ از ﻋﺒﻮر از ﻧﺎوداﻧﯽ در ﭘﺸﺖ ﻗﻮزك داﺧﻠﯽ و از زﯾﺮ ‪ Flexor retinaculum‬و ﺗﺸﮑﯿﻞ ﭼﻬﺎر ﺗﺎﻧﺪون‬
‫ﺑﺮاي ﭼﻬﺎر اﻧﮕﺸﺖ ﺧﺎرﺟﯽ‪ ،‬ﺑﻪ ﻗﺎﻋﺪه ي ﺑﻨﺪ دﯾﺴﺘﺎل اﯾﻦ اﻧﮕﺸﺘﺎن ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫*ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬ﺗﺎﻧﺪون ﻫﺎي اﯾﻦ ﻋﻀﻠﻪ در ﮐﻒ ﭘﺎ ﺑﺮ روي ﺑﻨﺪ اول اﻧﮕﺸﺘﺎن )‪ (2-5‬از ﺷﮑﺎﻓﯽ در ﺗﺎﻧﺪون ﻋﻀﻠﻪ ي ﻓﻠﮑﺴﻮر ﮐﻮﺗﺎه‬
‫اﻧﮕﺸﺘﺎن ﻋﺒﻮر ﻣﯿﮑﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ :Function‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻋﺒﻮر از ﭘﺸﺖ ﻣﻔﺼﻞ ﻣﭻ ﭘﺎ در ‪ ،Plantarflexion‬در ‪ flexion‬ﺑﻨﺪﻫﺎي اﻧﮕﺸﺘﺎن و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ در‬
‫ﭼﺴﺒﺎﻧﺪن اﻧﮕﺸﺘﺎن ﺑﺮ روي زﻣﯿﻦ و ﺣﻔﻆ ﻗﻮس ﻫﺎي ﭘﺎ‬
‫‪ :Innervation‬از ﯾﮑﯽ از ﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎي ﻋﺼﺐ ‪ Tibial‬در ﭘﺸﺖ ﺳﺎق‬

‫ﻋﻀﻠﻪ ي ﻓﻠﮑﺴﻮر ﺑﻠﻨﺪ ﺷﺴﺖ )‪(Flexor hallucis longus M.‬‬

‫‪ :Origin‬از ﺳﻄﺢ ﭘﺸﺘﯽ اﺳﺘﺨﻮان ﻓﯿﺒﻮﻻ در ﺧﺎرج و ﺑﺨﺸﯽ از ﻏﺸﺎء ﺑﯿﻦ اﺳﺘﺨﻮاﻧﯽ‬
‫‪ :Insertion‬ﭘﺲ از ﻋﺒﻮر از ﭘﺸﺖ ﻗﻮزك داﺧﻠﯽ و از زﯾﺮ ‪ ،Flexor retinaculum‬ﻋﺒﻮر از ﻧﺎوداﻧﯽ در ﺳﻄﺢ ﭘﺸﺘﯽ‬
‫اﺳﺘﺨﻮان ﺗﺎﻟﻮس و ﻧﺎوداﻧﯽ در زﯾﺮ زاﺋﺪه ي ﺗﮑﯿﻪ ﮔﺎﻫﯽ اﺳﺘﺨﻮان ﮐﺎﻟﮑﺎﻧﺌﻮس‪ ،‬ﺑﻪ ﺑﻨﺪ ‪ distal‬اﻧﮕﺸﺖ ﺷﺴﺖ ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯽ‬
‫ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ :Function‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻋﺒﻮر از ﭘﺸﺖ ﻣﻔﺼﻞ ﻣﭻ ﭘﺎ در ‪ ،Plantarflexion‬در ‪ flexion‬ﺑﻨﺪﻫﺎي اﻧﮕﺸﺖ ﺷﺴﺖ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ‬
‫در ﺣﻔﻆ ﻗﻮس ﻃﻮﻟﯽ داﺧﻠﯽ ﮐﻒ ﭘﺎ‬
‫*ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬در ﭘﺎ ﻧﯿﺰ ﻣﺎﻧﻨﺪ دﺳﺖ ﺗﺎﻧﺪون ﻫﺎي ﻓﻠﮑﺴﻮري ﺑﻠﻨﺪ )‪ Flexor digitorum longus‬و ‪(Flexor hallucis longus‬‬
‫از داﺧﻞ ﻏﻼف ﻓﯿﺒﺮوزي اﻧﮕﺸﺘﺎن ﻋﺒﻮر ﻣﯿﮑﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫*ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬ﺗﺎﻧﺪون ‪ Flexor digitorum longus‬در ﮐﻒ ﭘﺎ از روي ﺗﺎﻧﺪون ‪ Flexor hallucis longus‬ﻋﺒﻮر ﻣﯿﮑﻨﺪ‪.‬‬
‫*ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬ﺗﺎﻧﺪون دو ﻋﻀﻠﻪ ي ﻣﺬﮐﻮر در ﻻﯾﻪ ي دوم ﻋﻀﻼت ﮐﻒ ﭘﺎ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﯿﺸﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫‪ :Innervation‬از ﯾﮑﯽ از ﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎي ﻋﺼﺐ ‪ Tibial‬در ﭘﺸﺖ ﺳﺎق‬

‫‪9‬‬
 ‫دﮐ� ﺻبﺎغ‬ ‫ن‬
‫ﺗﺤﺘﺎی ‪ -‬ﻣهﺮ ‪ -۱۴۰۱‬ت‬ ‫ش‬
‫��� ــﺢ ﻧﻈﺮی اﻧﺪام‬

‫ﻋﻀﻠﻪ ي ﺗﯿﺒﯿﺎﻟﯿﺲ ﭘﺸﺘﯽ )‪(Tibialis posterior M.‬‬

‫‪ :Origin‬از ﺳﻄﺢ ﭘﺸﺘﯽ اﺳﺘﺨﻮان ﺗﯿﺒﯿﺎ در ﺧﺎرج و ﺳﻄﺢ ﭘﺸﺘﯽ اﺳﺘﺨﻮان ﻓﯿﺒﻮﻻ در داﺧﻞ و ﻏﺸﺎء ﺑﯿﻦ اﺳﺘﺨﻮاﻧﯽ‬
‫*ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬ﺳﻄﺢ ﭘﺸﺘﯽ اﺳﺘﺨﻮان ﺗﯿﺒﯿﺎ و ﻓﯿﺒﻮﻻ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ ﺧﻂ ﻋﻤﻮدي )‪ (Vertical line‬و ﺳﺘﯿﻎ ﻣﯿﺎﻧﯽ ) ‪Median‬‬
‫‪ (Crest‬ﺑﻪ دو ﺑﺨﺶ داﺧﻠﯽ و ﺧﺎرﺟﯽ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬
‫‪ :Insertion‬ﭘﺲ از ﻋﺒﻮر از ﻧﺎوداﻧﯽ در ﭘﺸﺖ ﻗﻮزك داﺧﻠﯽ و از زﯾﺮ ‪ ،Flexor retinaculum‬ﺑﻪ ﺗﻮﺑﺮوزﯾﺘﯽ ﻧﻮﯾﮑﻮﻻر‬
‫)‪ (Navicular tuberosity‬ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺗﺎﻧﺪون اﯾﻦ ﻋﻀﻠﻪ در ﮐﻒ ﭘﺎ ﭘﺨﺶ و ﺑﻪ ‪Medial, intermediate‬‬
‫‪ & lateral cuneiform‬و ﻗﺎﻋﺪه ﻣﺘﺎﺗﺎرس ﻫﺎي دوم ﺗﺎ ﭼﻬﺎرم ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪ :Function‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻋﺒﻮر از ﭘﺸﺖ و داﺧﻞ ﻣﻔﺼﻞ ﻣﭻ ﭘﺎ در ‪ Plantarflexion‬و ‪ ،Inversion‬و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺴﯿﺮش‬
‫در ﮐﻒ ﭘﺎ در ﺣﻔﻆ ﻗﻮﺳﻬﺎي ﻃﻮﻟﯽ داﺧﻠﯽ و ﻋﺮﺿﯽ‬
‫‪ :Innervation‬از ﯾﮑﯽ از ﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎي ﻋﺼﺐ ‪ Tibial‬در ﭘﺸﺖ ﺳﺎق‬
‫*ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬ﻋﻀﻠﻪ ‪ Tibialis posterior‬ﻋﻤﻘﯽ ﺗﺮﯾﻦ ﻋﻀﻠﻪ در اﯾﻦ ﻻﯾﻪ اﺳﺖ وﻟﯽ در ﭘﺸﺖ ﻗﻮزك داﺧﻠﯽ و در زﯾﺮ ‪Flexor‬‬
‫‪ ،،retinaculum‬ﺗﺎﻧﺪون اﯾﻦ ﻋﻀﻠﻪ ﺟﻠﻮﺗﺮﯾﻦ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻌﺪ از آن ﺗﺎﻧﺪون ‪ Flexor digitorum longus‬و ﺳﭙﺲ ﺗﺎﻧﺪون‬
‫‪ Flexor hallucis longus‬در ﻋﻘﺐ ﻗﺮار دارﻧﺪ‪.‬‬
‫*ﻧﮑﺘﻪ‪ :‬ﺗﺎﻧﺪون ﻫﺎي ﻋﻀﻼت ﻣﺬﮐﻮر در ﺣﯿﻦ ﻋﺒﻮر از زﯾﺮ ﻓﻠﮑﺴﻮر رﺗﯿﻨﺎﮐﻮﻟﻮم )در ﮐﺎﻧﺎل ﺗﺎرﺳﺎل در ﺳﻄﺢ داﺧﻠﯽ اﺳﺘﺨﻮان‬
‫ﮐﺎﻟﮑﺎﻧﺌﻮس( ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ ي ﻏﻼف ﺳﯿﻨﻮوﯾﺎل ﭘﻮﺷﺎﻧﺪه ﻣﯿﺸﻮﻧﺪ‪ .‬در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﻣﺤﺘﻮﯾﺎت اﯾﻦ ﮐﺎﻧﺎل در اداﻣﻪ در ﻣﺒﺤﺚ ﻋﺮوق و‬
‫اﻋﺼﺎب ﺻﺤﺒﺖ ﺧﻮاﻫﯿﻢ ﮐﺮد‪.‬‬

‫‪10‬‬
 ‫دﮐ� ﺻبﺎغ‬ ‫ن‬
‫ﺗﺤﺘﺎی ‪ -‬ﻣهﺮ ‪ -۱۴۰۱‬ت‬ ‫ش‬
‫��� ــﺢ ﻧﻈﺮی اﻧﺪام‬

‫ﺣﻔﺮه ي ﭘﻮﭘﻠﯿﺘﻪ آل‪/‬رﮐﺒﯽ )‪(Popliteal fossa‬‬

‫در ﭘﺸﺖ اﻧﺘﻬﺎي ‪ distal‬اﺳﺘﺨﻮان ﻓﻤﻮر و ﭘﺸﺖ اﻧﺘﻬﺎي ﭘﺮوﮔﺰﯾﻤﺎل اﺳﺘﺨﻮان ﺗﯿﺒﯿﺎ‪ ،‬ﻓﻀﺎﯾﯽ ﻟﻮزي ﺷﮑﻞ ﺑﻪ ﻧﺎم ﭘﻮﭘﻠﯿﺘﻪ‬
‫آل )‪ (popliteal‬وﺟﻮد دارد‪.‬‬
‫اﯾﻦ ﺣﻔﺮه ﻣﻌﺒﺮي ﺑﺮاي ﻋﺒﻮر ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺑﯿﻦ ران و ﺳﺎق اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻋﻀﻼﺗﯽ ﺑﻪ ﻃﺮﻓﯿﻦ اﯾﻦ ﻓﻀﺎ ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ و آن را ﺑﻪ ﺣﻔﺮه اي ﻣﺤﺪود ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣﯿﮑﻨﻨﺪ؛ ﭘﺲ ﺑﺎ ﮐﻨﺎر زدن ﻋﻀﻼت‬
‫ﺷﺎﻫﺪ ﻓﻀﺎي ﺑﺰرﮔﺘﺮي ﺧﻮاﻫﯿﻢ ﺑﻮد‪.‬‬
‫ﺑﻪ اﺿﻼع و ﮐﻒ اﯾﻦ ﻟﻮزي ﻋﻀﻼت و ﻋﻨﺎﺻﺮ زﯾﺮ ﻣﺘﺼﻞ ﻣﯿﺸﻮﻧﺪ‪:‬‬
‫ﺿﻠﻊ ﺑﺎﻻﯾﯽ‪-‬داﺧﻠﯽ‪ :‬ﻋﻀﻼت ‪ semitendinosus‬و ‪semimembranosus‬‬
‫ﺿﻠﻊ ﺑﺎﻻﯾﯽ‪-‬ﺧﺎرﺟﯽ‪ :‬ﻋﻀﻠﻪ ي ‪Biceps femoris‬‬
‫ﺿﻠﻊ ﭘﺎﯾﯿﻨﯽ‪-‬داﺧﻠﯽ‪ :‬ﺳﺮ داﺧﻠﯽ ‪Gastrocnemius‬‬
‫ﺿﻠﻊ ﭘﺎﯾﯿﻨﯽ‪-‬ﺧﺎرﺟﯽ‪ :‬ﺳﺮ ﺧﺎرﺟﯽ ‪ Gastrocnemius‬و ‪Plantaris‬‬
‫ﮐﻒ ﻟﻮزي در ﺑﺎﻻ ‪ :‬ﺳﻄﺢ ﭘﻮﭘﻠﯿﺘﻪ آل اﺳﺘﺨﻮان ﻓﻤﻮر‬
‫ﮐﻒ ﻟﻮزي در وﺳﻂ‪ :‬ﮐﭙﺴﻮل ﻣﻔﺼﻞ زاﻧﻮ و ﻟﯿﮕﺎﻣﺎن ﻣﺎﯾﻞ ﭘﻮﭘﻠﯿﺘﻪ ﻋﻀﻠﻪ ي ‪semimembranosus‬‬
‫ﮐﻒ ﻟﻮزي در ﭘﺎﯾﯿﻦ‪ :‬ﻋﻀﻠﻪ ‪Popliteus‬‬
‫• ‪ .‬در ﻣﺤﺪوده و داﺧﻞ اﯾﻦ ﺣﻔﺮه ﻋﺮوق و اﻋﺼﺎﺑﯽ ﺣﻀﻮر دارﻧﺪ ﮐﻪ در اداﻣﻪ در ﻣﺒﺤﺚ ﻋﺮوق و اﻋﺼﺎب ﺑﻪ آﻧﻬﺎ اﺷﺎره ﺧﻮاﻫﯿﻢ‬
‫ﮐﺮد‪.‬‬

‫‪11‬‬
 ‫حی‬ ‫ل‬ ‫حم‬
‫بسم الله الر ن ا ر م‬

‫تشریح نظری اندا م تحتانی‬

‫دکتر افطمه صباغ زیارانی‬

‫زپشکی ورودی مهر ‪1401‬‬

 ‫دکت صباغ‬ ‫ی‬
‫تحتان ‪ -‬مهر ‪ -1401‬ر‬ ‫ر‬
‫تشی ح نظری اندام‬

‫ناحیه پا (‪)Foot region‬‬

‫‪ ‬ناحیه ی پا بعد از ساق قرار دارد و دارای یک سطح پشتی و یک سطح کف پایی است‪.‬‬

‫پوست و فاسیای سطحی پا‬

‫‪ ‬پوست سطح پشتی پا نسبت به کف پا نازکتر هست‪.‬‬

‫‪ ‬میزان چربی فاسیای سطحی پا در انسان های مختلف متفاوت است ولی همیشه چربی کف پا بیشتر از سطح پشتی پا‬
‫است‪.‬‬
‫‪ ‬از فاسیای سطحی کف پا سپتوم هایی به فاسیای عمقی می روند و باعث تقسیم بندی آن می شوند‪ .‬این تقسیم بندی در‬
‫پا محسوس تر از دست است و ال به الی این سپتوم ها چربی ها به صورت بالشتک وجود دارند و مانند یک پد عمل کرده‬
‫و مانع از تماس مستقیم استخوان های پا به زمین می شوند‪.‬‬

‫فاسیای عمقی پا‬

‫‪ ‬فاسیای عمقی پا در امتداد فاسیای ساق قرار دارد و آن را در دو سطح پشتی و کف پایی بررسی میکنیم‪.‬‬
‫‪ ‬در اطراف مچ پا بافت همبند ضخیمی به نام رتیناکولوم (‪ )Retinaculum‬برای نگهداری تاندون های عضالتی که از‬
‫بخش های مختلف ساق میآیند‪ ،‬وجود دارد که شامل‪:‬‬
‫‪ .1‬فلکسور رتیناکولوم (‪ :)Flexor retinaculum‬در سمت قوزک داخلی پا‬
‫‪ .2‬اکستنسور رتیناکولوم (‪ :)Extensor retinaculum‬در سمت جلوی مچ پا قرار دارد و دو بخش‪Inferior‬‬
‫و‪ superior‬دارد‪.‬‬
‫‪ .3‬فیبوالر‪/‬پرونئال رتیناکولوم (‪ :)Fibular retinaculum‬در سمت قوزک خارجی قرار دارد و دو قسمت‬
‫‪ Inferior‬و ‪ Superior‬دارد‪.‬‬
‫⁕نکته‪ :‬مانند دست‪ ،‬در پا نیز رتیناکولوم ها برای نگه داشتن تاندون های عضالت برای عملکرد موثر و جلوگیری از هدر رفت‬
‫انرژی می باشد‪.‬‬

‫فلکسور رتیناکولوم (‪)Flexor retinaculum‬‬

‫‪ ‬در فضای بین قوزک داخلی و سطح داخلی استخوان کالکانئوس قرار دارد‪.‬‬
‫‪ ‬دلیل نام گذاری آن عبور عضالت فلکسوری در زیر آن است‪ .‬این عضالت در قسمت پشتی ساق هستند و با عبور از پشت‬
‫قوزک داخلی به قسمت های مختلف پا وصل می شوند‪.‬‬
‫فلکسور رتیناکولوم از راس قوزک داخلی پا شروع و به پایین سطح داخلی استخوان کالکانئوس وصل می شود‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ ‬با توجه به فرورفتگی سطح داخلی استخوان کالکانئوس‪ ،‬با اتصال رتیناکولوم‪ ،‬کانالی ایجاد می شود که به آن کانال تارسال‬
‫(‪ )Tarsal tunnel‬می گویند که عناصری از داخل آن عبور می کنند‪.‬‬
‫‪1‬‬
 ‫دکت صباغ‬ ‫ی‬
‫تحتان ‪ -‬مهر ‪ -1401‬ر‬ ‫ر‬
‫تشی ح نظری اندام‬

‫‪ ‬کانال تارسال فیبری‪-‬استخوانی است و تاندون های عضالت حین عبور از زیر آن توسط غالف سینوویال پوشانده می شوند‪.‬‬
‫‪ ‬در مورد محتویات این کانال در ادامه صحبت خواهیم کرد‪.‬‬

‫اکستنسور رتیناکولوم (‪)Extensor retinaculum‬‬

‫‪ ‬در جلوی مچ پا قرار دارد و تاندون عضالت جلویی ساق ( که بیشتر اکستنسوری هستند) را نگهداری میکند و از بلند شدن‬
‫آن ها طی اکستنشن پا و انگشتان جلوگیری می نماید‪ .‬شامل دو بخش زیر است‪:‬‬
‫‪ )1‬اکستنسور رتیناکولوم فوقانی (‪ :)Superior Extensor retinaculum‬محل اتصال آن کناره های قدامی انتهای‬
‫دیستال دو استخوان ساق پا است‪.‬‬
‫‪ )2‬اکستنسور رتیناکولوم تحتانی (‪:)Inferior Extensor retinaculum‬‬
‫‪ ‬دقیقا جلوی مفصل مچ می باشد و کمی به سطح پشتی پا کشیده شده است‪.‬‬
‫‪ ‬این رتیناکولوم ‪ Y‬شکل و از یک ساقه و دو شاخه تشکیل شده است‪.‬‬
‫‪ ‬ساقه ی آن از سطح باالیی استخوان کالکانئوس شروع میشود‪.‬‬
‫‪ ‬شاخه ی باالیی آن به قوزک داخلی و شاخه ی پایینی آن به کف پا میرود و به فاسیای عمقی کف پا (پالنتار‬
‫آپونوروزیس) متصل می شود‪.‬‬
‫‪ ‬تاندون های عضالت جلویی ساق حین عبور از زیر هر دو اکستنسور رتیناکولوم به وسیله ی غالف سینوویال پوشانده‬
‫میشوند‪ .‬غیر از عضله پرونئوس ترتیوس و اکستنسور دیجیتوروم النگوس‪ ،‬بقیه تاندون ها غالف جداگانه دارند‪.‬‬

‫‪2‬‬
 ‫دکت صباغ‬ ‫ی‬
‫تحتان ‪ -‬مهر ‪ -1401‬ر‬ ‫ر‬
‫تشی ح نظری اندام‬

‫فیبوالر‪/‬پرونئال رتیناکولوم (‪)Fibular/peroneal retinaculum‬‬

‫‪ ‬این رتیناکولوم شامل دو بخش زیر است‪:‬‬

‫‪ )1‬فیبوالر رتیناکولوم فوقانی (‪ :)Superior Fibular retinaculum‬از راس قوزک خارجی شروع شده و به سطح‬
‫خارجی استخوان کالکانئوس وصل می شود‪.‬‬
‫‪ )2‬فیبوالر رتیناکولوم تحتانی (‪ :)Inferior Fibular retinaculum‬در امتداد ساقه ی ‪Inferior Extensor‬‬
‫‪ retinaculum‬قرار دارد و به فیبوالر تروکلئا (‪ )Fibular trochlea‬در سطح خارجی کالکانئوس وصل می شود‪.‬‬
‫‪ ‬دو عضله از گروه خارجی ساق یعنی ‪ Fibularis/Peroneus longus‬و ‪ Fibularis/Peroneus brevis‬از زیر هر دو‬
‫فیبوالر رتیناکولوم عبور کرده و به سمت پا میروند‪.‬‬
‫‪ ‬دو عضله در حین عبور از زیر فیبوالر رتیناکولوم فوقانی دارای غالف سینوویال مشترک و در حین عبور از زیر فیبوالر‬
‫رتیناکولوم تحتانی غالف سینوویال جداگانه دارند‪.‬‬
‫‪ ‬تاندون عضله ی ‪ Fibularis/Peroneus brevis‬در حین عبور از زیر فیبوالر رتیناکولوم فوقانی جلوتر از تاندون عضله ی‬
‫‪ Fibularis/Peroneus longus‬قرار میگیرد‪.‬‬

‫فاسیای عمقی کف و پشت پا‬

‫‪ ‬فاسیای عمقی کف پا به دلیل فشار وارده بر آن ضخیم تر از سطح پشتی پا می باشد‪.‬‬

‫‪ ‬این فاسیا را در سطح پالنتار استخوان های متاتارسال و بند های انگشتان بررسی میکنیم‪.‬‬

‫پالنتار آپونوروزیس (‪)Plantar aponeurosis‬‬

‫‪ ‬فاسیای عمقی کف پا مانند کف دست در قسمت میانی ضخیم تر می شود و ساختار محکمی را به نام پالنتار آپونوروزیس‬
‫(‪ )Plantar aponeurosis‬تشکیل میدهد‪.‬‬
‫‪ ‬این فاسیا از الیاف طولی و عرضی تشکیل شده است که الیاف عرضی در فضای بین الیاف طولی قرار دارند‪.‬‬

‫‪3‬‬
 ‫دکت صباغ‬ ‫ی‬
‫تحتان ‪ -‬مهر ‪ -1401‬ر‬ ‫ر‬
‫تشی ح نظری اندام‬

‫‪ ‬پالنتار آپونوروزیس از زائده داخلی استخوان کالکانئوس (‪ )Medial process of calcaneus‬شروع می شود‬
‫سپس کف پا را طی می کند و الیاف طولی آن به پنج قسمت تقسیم میشود که هرکدام به یکی از انگشتان می رود‪.‬‬
‫‪ ‬الیاف طولی وقتی به انگشتان می رسند دو الیه می شوند‪ .‬یک الیه به فاسیای سطحی و الیه ی بعدی به عمق می رود و‬
‫به لیگامان های متاتارسال عرضی عمقی در بین انگشتان وصل می شوند‪.‬‬

‫لیگامان های متاتارسال عرضی سطحی و عمقی (‪)Superficial & Deep Metatarsal transverse ligament‬‬
‫‪ ‬دقیقا مانند دست در پا نیز وجود دارند‪.‬‬
‫‪ ‬در بین سرهای استخوان های متاتارس و بندهای اول انگشتان‪ ،‬لیگامانی به نام لیگامان پالنتار متاتارسال داریم و در‬
‫فضای بین لیگامان های پالنتار متاتارسال‪ ،‬لیگامان های متاتارسال عرضی عمقی وجود دارد که انگشتان را به هم‬
‫وصل می کند‪.‬‬
‫⁕نکته‪ :‬سطحی تر از لیگامان عرضی عمقی در فضای بین انگشتان‪ ،‬لیگامان متاتارسال عرضی سطحی ( ‪Superficial‬‬
‫‪)transverse Metatarsal ligament‬که از فاسیای سطحی تشکیل میشود‪ ،‬قرار میگیرد‪.‬‬
‫⁕نکته‪ :‬در دست در فضای بین انگشت شست و انگشت سبابه لیگامانهای متاکارپال عرضی سطحی و عمقی نداشتیم که این‬
‫مسئله حرکت آزادانه ی انگشت شست دست در مقایسه با شست پا را توجیه میکند‪.‬‬

‫غالف فیبروزی انگشتان (‪)Fibrous digital sheath‬‬

‫‪ ‬در پا مانند دست ناحیه ی تنار و هایپوتنار نداریم ولی مانند دست‪ ،‬غالف فیبروزی انگشتان در سطح پالنتار بندهای‬
‫انگشتان‪ ،‬تاندون های فلکسوری را در جای خود نگه میدارند و از هدر رفت انرژی جلوگیری میکنند و موجب عملکرد‬
‫موثر عضالت می شوند‪ .‬ساختار این غالف مانند دست است‪.‬‬
‫⁕نکته‪ :‬فاسیای عمقی در سطح پشتی استخوان های متاتارسال به اندازه ی سطح پالنتار ضخیم نیست‪ .‬در سطح پشتی بند‬
‫های انگشتان نیز مانند انگشتان دست‪ ،‬ساختاری به نام کالهک اکستنسوری (‪/Dorsal digital expansion‬‬
‫‪ )extensor hood‬حضور دارد و تاندون های بلند اکستنسوری که از جلوی ساق می آیند به این ساختار ختم میشوند‪.‬‬
‫ساختار این کالهک مانند دست است‪.‬‬

‫‪4‬‬
 ‫دکت صباغ‬ ‫ی‬
‫تحتان ‪ -‬مهر ‪ -1401‬ر‬ ‫ر‬
‫تشی ح نظری اندام‬

‫عضالت ناحیه پا‬

‫‪ ‬عضالت پا به دو دسته اینترینسیک(‪ )Intrinsic muscles1‬و اکسترینسیک(‪ )Extrinsic muscles2‬تقسیم می‬

‫شوند‪.‬‬
‫‪ ‬در پشت پا فقط یک عضله ی اینترینسیک را به نام اکستنسور دیجیتوروم برویس (‪)Extensor digitorum brevis‬‬
‫در کنار تاندون های اکسترینسیک داریم‪.‬‬
‫‪ ‬در کف پا در الیه های اول و سوم فقط عضالت اینترینسیک و در الیه های دوم و چهارم تاندون های عضالت اکسترینسیک‬
‫را در کنار عضالت اینترینسیک داریم‪.‬‬

‫عضله ی اکستنسور دیجیتوروم برویس (‪)Extensor digitorum brevis M.‬‬

‫‪ ‬در کتاب اسنل این عضله را در عضالت گروه جلویی ساق بررسی کرده است‪.‬‬
‫‪ ‬تنها عضله ی اینترینسیک سطح پشتی پا می باشد‪.‬‬
‫‪ :Origin‬از سطح پشتی استخوان کالکانئوس در جلوی ناودان تارسال‬
‫‪ :Insertion‬چهار تاندون دارد که به سمت چهار انگشت داخلی پا می روند‪ .‬تاندون اول به قاعده بند اول‪ /‬پروگزیمال‬
‫انگشت شست و سه تاندون بعدی به لبه ی خارجی تاندون عضله ی ‪ extensor digitorum longus‬مربوط به انگشتان‬
‫دوم تا چهارم متصل می شوند‪.‬‬
‫‪ :Function‬اکستنشن انگشتان اول تا چهارم‬
‫⁕نکته‪ :‬در بعضی رفرنس ها به بخشی از این عضله که به سمت انگشت شست میرود اکستنسور هالوسیس برویس‬
‫(‪ )Extensor hallucis brevis‬گفته میشود‪ .‬این بخش در خم کردن بند اول این انگشت نقش دارد‪.‬‬
‫‪ :Innervation‬از ‪ Deep peroneal nerve‬از شاخه های ‪Common peroneal nerve‬‬

‫‪ 1‬عضالتی که از بخش های مختلف پا منشا گرفته و به پا نیز ختم می شوند‪.‬‬

‫‪ 2‬عضالتی که از ساق منشا گرفته و به پا ختم می شوند‪.‬‬

‫‪5‬‬
 ‫دکت صباغ‬ ‫ی‬
‫تحتان ‪ -‬مهر ‪ -1401‬ر‬ ‫ر‬
‫تشی ح نظری اندام‬

‫عضالت کف پا‬
‫‪ ‬عضالت کف پا در چهار الیه زیر قرار گرفته اند که بعد از کنار زدن فاسیاهای سطحی و عمقی به این الیه ها می رسیم‪.‬‬
‫⁕نکته‪ :‬عضالت اینترینسیک در پا مانند دست عملکردی نیستند یعنی حرکات ظریف را در پا انجام نمی دهند و بیشتر‬
‫برای حفظ قوس های پا و تحمل فشارهای وارده به کف پا می باشند‪ .‬البته تحت شرایط خاص در بعضی افراد که بخاطر‬
‫نداشتن دست از پا به جای دست استفاده میکنند‪ ،‬با ممارست عضالت پا را برای انجام حرکات ظریف به کار میگیرند‪.‬‬

‫‪ ‬عضالت الیه اول‬

‫‪ ‬در این الیه سه عضله اینترینسیک زیر را شامل دو عضله ی ابداکتوری و یک‬
‫فلکسوری داریم‪:‬‬
‫دور کننده ی انگشت شست‪/‬ابداکتور هالوسیس (‪)Abductor halluces M.‬‬ ‫‪-1‬‬
‫‪-2‬خم کننده ی کوتاه انگشتان‪/‬فلکسور دیجیتوروم برویس ( ‪Flexor digitorum‬‬
‫‪)brevis M.‬‬
‫‪ -3‬دور کننده ی انگشت کوچک‪/‬ابداکتور دیجیتی مینیمی ( ‪Abductor digiti‬‬
‫‪)minimi M.‬‬
‫عضله ی دور کننده ی انگشت شست‪/‬ابداکتور هالوسیس ( ‪Abductor halluces‬‬
‫‪)M.‬‬

‫‪ :Origin‬از ‪ Medial Process‬استخوان کالکانئوس و فلکسور رتیناکولوم‬

‫‪ :Insertion‬به لبه ی داخلی قاعده بند پروگزیمال‪ /‬اول انگشت شست‬
‫‪ :Function‬در ابداکشن انگشت شست و با توجه به اینکه از سطح پالنتار هم به این انگشت متصل می شود در فلکشن‬
‫مفصل متاتارسوفاالنژیال هم نقش دارد‪.‬‬
‫‪ :Innervation‬از شاخه پالنتار داخلی (‪ )Medial plantar nerve‬عصب تیبیال‬

‫عضله ی خم کننده ی کوتاه انگشتان‪/‬فلکسور دیجیتوروم برویس(‪)Flexor digitorum brevis M.‬‬

‫‪ :Origin‬از‪ Medial Process‬استخوان کالکانئوس و نیام کف پایی‬

‫‪ :Insertion‬چهار تاندون تشکیل می دهد که به سمت چهار انگشت خارجی پا می روند‬
‫‪‬هر تاندون با رسیدن به بند اول انگشتان دوم تا پنجم‪ ،‬دو شاخه می شود‪ .‬از داخل این دوتایی‪ ،‬تاندون عضله ‪Flexor‬‬
‫‪ digitorum longus‬از عضالت پشت ساق‪ ،‬عبور می کند (مشابه عضله & ‪Flexor digitorum superficialis‬‬
‫‪ profundus‬در دست)‪ .‬تاندون فلکسور بلند به قائده ی بند دیستال و دو شاخه ی تاندون فلکسور کوتاه به طرفین بند‬
‫دوم متصل میشوند‪.‬‬

‫‪6‬‬
 ‫دکت صباغ‬ ‫ی‬
‫تحتان ‪ -‬مهر ‪ -1401‬ر‬ ‫ر‬
‫تشی ح نظری اندام‬

‫‪ :Function‬در فلکشن انگشتان نقش دارد‬

‫‪ :Innervation‬از شاخه پالنتار داخلی (‪ )Medial plantar nerve‬عصب تیبیال‬

‫عضله ی دور کننده ی انگشت کوچک‪/‬ابداکتور دیجیتی مینیمی (‪)Abductor digiti minimi M.‬‬
‫‪ :Origin‬از ‪ Medial & Lateral Process‬استخوان کالکانئوس‬
‫‪ :Insertion‬به لبه ی خارجی قاعده بند اول انگشت کوچک متصل می شود‪.‬‬
‫‪ :Function‬در ابداکشن انگشت کوچک نقش دارد‪.‬‬
‫‪ :Innervation‬از شاخه پالنتار خارجی (‪ )Lateral plantar nerve‬عصب تیبیال‬

‫‪ ‬عضالت الیه دوم‬

‫‪ ‬در این الیه دو عضله اینترینسیک و دو تاندون اکسترینسیک زیر را داریم‪:‬‬

‫‪ .1‬عضله ی مربعی کف پایی‪/‬فلکسور فرعی انگشتان ( ‪Quadratus Plantae/Flexor‬‬
‫‪)digitorum accessory M.‬‬
‫‪ .2‬چهار عضله ی لومبریکال (‪)Lumbrical. M‬‬
‫‪ .3‬تاندون عضله ی ‪( Flexor digitorum longus‬اکسترینسیک)‬
‫‪ .۴‬تاندون عضله ی ‪( Flexor hallucis longus‬اکسترینسیک)‬

‫عضله ی مربعی کف پایی‪/‬کوآدراتوس پلنتی (‪)Quadratus Plantae M.‬‬

‫‪ :Origin‬از سطوح ‪ Lateral‬و ‪ Medial‬استخوان کالکانئوس منشا می گیرد‬

‫‪ :Insertion‬به قسمت خارجی تاندون ‪ Flexor digitorum longus‬در کف‬
‫پا وصل می شود‪.‬‬
‫‪ :Function‬کمک به تاندون ‪ Flexor digitorum longus‬در فلکشن انگشتان‬
‫‪ :Innervation‬از شاخه پالنتار خارجی )‪ (Lateral plantar nerve‬عصب‬
‫تیبیال‬

‫چهار عضله ی لومبریکال (‪)Lumbrical. M‬‬

‫‪ Origin‬عضله ی لومبریکال اول‪ :‬این عضله ‪ unipennate‬است و از سمت داخل اولین تاندون عضله ی ‪Flexor‬‬
‫‪( digitorum longus‬مربوط به انگشت دوم) شروع می شود‪.‬‬
‫‪ Origin‬عضالت لومبریکال دوم‪ ،‬سوم و چهارم‪ :‬این عضالت ‪ Bipennate‬هستند و به ترتیب از فضای بین تاندون‬
‫های‪ 1-2‬و ‪ 2-3‬و ‪( Flexor digitorum longus 3-۴‬مربوط به انگشتان دوم تا پنجم) شروع می شوند‪.‬‬

‫‪7‬‬
 ‫دکت صباغ‬ ‫ی‬
‫تحتان ‪ -‬مهر ‪ -1401‬ر‬ ‫ر‬
‫تشی ح نظری اندام‬

‫‪ :Insertion‬همه ی لومبریکال ها به سمت داخل میروند و به کنار داخلی بند اول انگشت دوم تا پنجم و همچنین‬
‫‪ Extensor hood/dorsal digital expansion‬در سطح پشتی انگشتان متصل می شود‪.‬‬
‫‪ :Function‬مانند عضالت لومبریکال در دست‪ ،‬با به توجه به اینکه این عضله در کف پا از جلوی مفصل متاتارسوفاالنژیال‬
‫عبور می کنند‪ ،‬سبب فلکشن در مفاصل متاتارسوفاالنژیال و از آنجایی که در راستای ‪Extensor hood/dorsal digital‬‬
‫‪ expansion‬قرار گرفته اند می توانند سبب اکستنشن مفاصل اینترفاالنژیال هم شوند‪.‬‬
‫‪ :Innervation‬لومبریکال اول از شاخه پالنتار داخلی )‪ (Medial plantar nerve‬و لومبریکال دوم تا چهارم از‬
‫شاخه پالنتار خارجی )‪(Lateral plantar nerve‬‬
‫⁕نکته‪ :‬در مورد عضالت ‪ Flexor digitorum longus‬و ‪ Flexor hallucis longus‬در مبحث عضالت خلف ساق صحبت‬
‫کردیم‪.‬‬
‫‪‬عضالت الیه سوم‬
‫‪ ‬در این الیه سه عضله اینترینسیک زیر را شامل دو عضله ی فلکسوری و‬
‫یک اداکتوری داریم‪:‬‬
‫‪ -1‬خم کننده ی کوتاه انگشت شست (‪)Flexor hallucis brevis‬‬
‫‪ -2‬نزدیک کننده ی شست (‪)Adductor hallucis‬‬
‫‪ -3‬خم کننده ی کوتاه انگشت کوچک (‪)Flexor digiti minimi brevis‬‬
‫خم کننده ی کوتاه انگشت شست (‪)Flexor hallucis brevis‬‬
‫‪ :Origin‬دو ‪ Origin‬دارد‪ .‬سر خارجی از پشت ناودان سطح ‪Plantar‬‬
‫استخوان کوبوئید و سر داخلی از تاندون عضله ‪Tibialis posterior‬‬
‫‪ :Insertion‬سر داخلی و خارجی به ترتیب به سطح داخلی و خارجی‬
‫قائده ی بند اول انگشت شست متصل می شوند‪.‬‬
‫⁕نکته‪ :‬دو استخوان سزاموئید در ضخامت تاندون این عضالت در محل ‪Insertion‬‬
‫وجود دارد‪.‬‬
‫‪ :Function‬فلکشن مفصل متاتارسوفاالنژیال انگشت شست‬
‫‪ :Innervation‬شاخه پالنتار داخلی )‪ (Medial plantar nerve‬عصب تیبیال‬

‫نزدیک کننده ی شست (‪)Adductor hallucis‬‬

‫‪ ‬مانند عضله ی اداکتور انگشت شست دست‪ ،‬دارای دو سر مایل (‪ )Oblique head‬و عرضی (‪ )Transverse head‬است‪.‬‬
‫‪ :Origin‬سر مایل از سطح پالنتار قائده ی متاتارسال های دوم تا چهارم همچنین از سطح جلویی تاندون عضله ی‬
‫فیبوالریس النگوس و سر عرضی از لیگامان پالنتار مفاصل متاتارسوفاالنژیال و از لیگامان های متاتارسال عرضی عمقی سه‬
‫انگشت خارجی پا‬
‫‪8‬‬
 ‫دکت صباغ‬ ‫ی‬
‫تحتان ‪ -‬مهر ‪ -1401‬ر‬ ‫ر‬
‫تشی ح نظری اندام‬

‫‪ :Insertion‬دو سر عرضی و مایل در انتها به هم متصل شده و به لبه ی داخلی قاعده ی بند اول انگشت اول وصل می‬
‫شوند‪.‬‬
‫‪ :Function‬اداکشن انگشت شست در مفصل متاتارسوفاالنژیال‬
‫‪ :Innervation‬از شاخه پالنتار خارجی )‪ (Lateral plantar nerve‬عصب تیبیال‬

‫خم کننده ی کوتاه انگشت کوچک (‪)Flexor digiti minimi brevis‬‬

‫‪ :Origin‬از سطح پالنتار قاعده متاتارسال پنجم‬
‫‪ :Insertion‬سطح خارجی قاعده بند پروگزیمال‪/‬اول انگشت کوچک‬
‫‪ :Function‬فلکشن انگشت کوچک در مفصل متاتارسوفاالنژیال‬
‫‪ :Innervation‬از شاخه پالنتار خارجی )‪ (Lateral plantar nerve‬عصب تیبیال‬
‫‪ ‬عضالت الیه چهارم‬

‫‪ ‬در این الیه دو عضله اینترینسیک و دو تاندون اکسترینسیک زیر را داریم‪:‬‬

‫‪ -1‬عضالت بین استخوانی دورسال (‪)Dorsal interossei‬‬
‫‪ -2‬عضالت بین استخوانی پالنتار (‪)Plantar interossei‬‬
‫‪ -3‬تاندون عضله ی ‪( Fibularis/Peroneus longus‬اکسترینسیک)‬
‫‪ -۴‬تاندون عضله ی ‪( Tibialis posterior‬اکسترینسیک)‬

‫⁕نکته‪ :‬محور حرکت برای عضالت بین استخوانی دورسال و پالنتار در دست انگشت میانی‪/‬سوم اما در پا انگشت دوم است‪.‬‬
‫⁕نکته‪ :‬حرکت انگشت دوم به سمت داخل و خارج‪ ،‬ابداکشن و زمانیکه در محور خود ثابت است اداکشن محسوب میشود‪ .‬با‬
‫این اوصاف این انگشت نیازی به بین استخوانی پالنتار ندارد ولی در عوض دو بین استخوانی دورسال به طرفین بند اول این‬
‫انگشت اتصال دارند‪.‬‬
‫⁕نکته‪ :‬بین استخوانی های دورسال انگشتان را نسبت به محور دور و بین استخوانی های پالنتار نزدیک میکنند‪.‬‬
‫⁕نکته‪ :‬با توجه به اینکه انگشت شست عضله ی اداکتوری دارد نیازی به بین استخوانی پالنتار ندارد‪.‬‬
‫⁕نکته‪ :‬با توجه به اینکه انگشت شست و کوچک به طور جداگانه عضله ابداکتوری دارند پس نیازی به بین استخوانی دورسال‬
‫ندارند‪.‬‬
‫⁕نکته‪ :‬عضالت بین استخوانی دورسال چهار عدد و ‪ Bipennate‬و بین استخوانی پالنتار سه عدد و ‪ Unipennate‬هستند‪.‬‬

‫عضالت بین استخوانی دورسال (‪)Dorsal interossei‬‬

‫‪ :Origin‬عضالت بین استخوانی دورسال اول تا چهارم به ترتیب از فضای بین استخوان های متاتارسال ‪3-۴ ،2-3 ،1-2‬‬
‫و ‪ ۴-۵‬مبدا می گیرند‪.‬‬

‫‪9‬‬
 ‫دکت صباغ‬ ‫ی‬
‫تحتان ‪ -‬مهر ‪ -1401‬ر‬ ‫ر‬
‫تشی ح نظری اندام‬

‫‪ :Insertion‬بین استخوانی اول دورسال به سطح داخلی بند اول انگشت دوم و بین استخوانی های دورسال دوم‬
‫تا چهارم به ترتیب به سطح خارجی بند اول انگشتان دوم تا چهارم و کالهک اکستنسوری متصل می شود‪.‬‬
‫‪ :Function‬ابداکشن انگشتان دوم تا چهارم‬
‫‪ :Innervation‬از عصب پالنتار خارجی (‪)Lateral plantar nerve‬‬

‫عضالت بین استخوانی پالنتار (‪)Plantar interossei‬‬

‫‪ :Origin‬عضالت بین استخوانی پالنتار اول تا سوم از سطح داخلی متاتارس های سوم تا پنجم‬
‫‪ :Insertion‬همگی به سطح داخلی قاعده بند پروگزیمال انگشتان سوم تا پنجم و کالهک اکستنسوری متصل میشوند‪.‬‬
‫‪ :Function‬اداکشن انگشتان سوم‪ ،‬چهارم و پنجم (کوچک) به سمت انگشت دوم‬
‫‪ :Innervation‬از عصب پالنتار خارجی )‪(Lateral plantar nerve‬‬
‫⁕نکته‪ :‬تمام عضالت بین استخوانی های دورسال و پالنتار با توجه به عبور از جلوی مفاصل متاتارسوفالنژیال و اتصال به‬
‫کالهک اکستنسوری‪ ،‬در فلکشن مفاصل متاتارسوفالنژیال و اکستنشن مفاصل اینترفالنژیال نیز کمک میکنند‪.‬‬
‫⁕نکته‪ :‬در مورد عضالت ‪ Fibularis/Peroneus longus‬و ‪ Tibialis posterior‬در مبحث عضالت خارج و خلف ساق صحبت‬
‫کردیم‪.‬‬

‫‪10‬‬
‫بسم الله الرحمن الرحیم‬

‫تشریح نظری اندا م تحتانی‬

‫دکتر افطمه صباغ زیارانی‬
‫زپشکی ورودی مهر ‪1401‬‬
 ‫تشریح نظری اندام تحتانی ‪ -‬مهر ‪ -1401‬دکتر صباغ‬

‫عروق اندام تحتانی (‪)Lower Limb Vessels‬‬

‫‪ ‬معابری در لگن مانند سوراخ های سیاتیک بزرگ و کوچک‪ ،‬کانال ابتراتور و فضایی در زیر لیگامان اینگوینال برای مبادله‬
‫ی عناصر بین تنه و اندام تحتانی وجود دارد‪.‬‬
‫‪ ‬در پایان مبحث عروق و اعصاب اندام تحتانی‪ ،‬عناصری را که از این معابر عبور میکنند جمع بندی خواهیم کرد که البته‬
‫در شکل زیر هم میتوانید این عناصر را دنبال کنید‪.‬‬

‫‪ ‬برای مطالعه ی شریان های اندام تحتانی ابتدا باید سراغ آئورت نزولی برویم‪.‬‬
‫⁕یادآوری‪ :‬شریان آئورت بعد از خروج از قلب به سه قسمت زیر تقسیم میشود‪:‬‬
‫‪ ‬آئورت صعودی (‪)Ascending Aorta‬‬
‫‪ ‬قوس آئورت (‪)Aortic Arch‬‬
‫‪ ‬آئورت نزولی (‪)Descending Aorta‬‬
‫‪ ‬آئورت نزولی خود شامل دو قسمت زیر است‪:‬‬
‫‪ ‬آئورت نزولی سینه ای‪/‬توراسیک (‪ :)Thoracic Aorta‬بخشی از آئورت است که در داخل حفره ی قفسه‪-‬‬
‫سینه قرار دارد‪.‬‬
‫‪ ‬آئورت نزولی شکمی‪/‬ابدومینال (‪ :)Abdominal Aorta‬بخشی از آئورت است که پس از عبور از دیافراگم‬
‫در داخل حفره ی شکم قرار میگیرد‪.‬‬
‫‪ ‬آئورت نزولی شکمی‪/‬ابدومینال (‪ :)Abdominal Aorta‬در مجاورت مهره ی چهارم کمری به دو شاخه شریانی به‬
‫نام ایلیاک مشترک (‪ )Common iliac arteries‬تقسیم می شود‪ .‬در هر دو طرف این شاخه ها در مجاورت مفصل‬
‫ساکروایلیاک به دو شاخه زیر تقسیم می شوند‪:‬‬
‫‪ ‬شریان ایلیاک داخلی )‪ :(Internal iliac artery‬به داخل لگن می رود‪.‬‬

‫‪1‬‬
 ‫تشریح نظری اندام تحتانی ‪ -‬مهر ‪ -1401‬دکتر صباغ‬

‫‪ ‬شریان ایلیاک خارجی )‪ :(External iliac artery‬از روی بخش از دهانه ی فوقانی لگن و سپس از زیر‬
‫لیگامان اینگوئینال عبور می کند و وارد اندام تحتانی (قدام ران) میشود‪.‬‬

‫شریان فمورال (‪)Femoral Artery‬‬

‫‪ ‬شریان ایلیاک خارجی (‪ )External iliac artery‬بعد از عبور از زیر لیگامان اینگوینال و ورود به جلوی ران‪ ،‬شریان‬
‫فمورال (‪ )Femoral Artery‬نامیده می شود‪.‬‬
‫‪ ‬نبض شریان فمورال را یک بند انگشت پایین تر از نقطه ی وسط فاصله ی بین ‪ ASIS‬و ‪ Pubic tubercle‬می توانیم‬
‫حس کنیم‪.‬‬
‫‪ ‬در جلوی ران و در مثلث فمورال در طرفین شریان فمورال دو عنصر شامل ورید فمورال در داخل و عصب فمورال در‬
‫خارج قرار میگیرند‪.‬‬
‫⁕نکته‪ :‬عصب فمورال یکی از شاخه های شبکه کمری است که شاخه های آن عصب رسانی عضالت قدام ران و حسی‬
‫بخش های از قدام ران‪ ،‬داخل ساق و پا را بر عهده دارد‪.‬‬
‫⁕نکته‪:‬عصب رسانی سایر نواحی اندام تحتانی توسط شاخه های شبکه ی ساکرال انجام می شوند‪.‬‬
‫‪ ‬پس از مثلث رانی‪ ،‬شریان ‪ femoral‬با عبور از کانال اداکتور (‪ )Adductor canal‬و شکاف اداکتور (‪hiatus‬‬
‫‪ )Adductor‬به خلف زانو می رود و در آنجا شریان پوپلیتئال (‪ )Popliteal Artery‬نامیده میشود‪.‬‬
‫‪ ‬شریان ‪ femoral‬در مثلث رانی به همراه ورید ‪ femoral‬و کانال فمورال‪ ،‬در غالف فمورال (‪)Femoral sheath‬‬
‫قرار میگیرند ( مشابه شریان و ورید ‪.)Axillary‬‬
‫‪ ‬شریال فمورال در خون رسانی قدام‪ ،‬خلف و بخشی از داخل ران و همچنین سر استخوان فمورال و مفصل لگن نقش دارد‪.‬‬

‫‪2‬‬
 ‫تشریح نظری اندام تحتانی ‪ -‬مهر ‪ -1401‬دکتر صباغ‬

‫شاخه های شریان فمورال (‪)Femoral Artery Branches‬‬

‫‪ ‬شریان فمورال بعد از ورود به قدام ران‪ ،‬شاخه های سطحی (‪ )Superficial branches‬و عمقی (‪)Deep branches‬‬
‫را میدهد‪.‬‬
‫‪ ‬شاخه های سطحی شریان فمورال شامل شاخه های زیر هستند‪:‬‬
‫‪ .1‬چرخشی ایلیاک سطحی (‪ :)Superficial circumflex iliac A‬به ‪ ASIS‬میرود و محدوده ی آن را در‬
‫سطح خونرسانی میکند‪.‬‬
‫‪ .2‬پودندال خارجی سطحی (‪ :)Superficial external pudendal A.‬در خونرسانی قسمت های خارجی‬
‫دستگاه تناسلی از جمله کیسه های بیضه و لب های بزرگ مشارکت میکند‪.‬‬
‫‪ .3‬اپیگاستریک سطحی (‪ :)Superficial epigastric A.‬پس از عبور از جلوی رباط اینگواینال به سمت شکم‬
‫می رود و قسمت های تحتانی دیواره شکم را خونرسانی می کند‪.‬‬
‫⁕نکته‪ :‬شاخه های سطحی از طریق سوراخ های فاسیای غربالی (‪ )Cribriform fascia‬بر روی ‪Saphenous‬‬
‫‪ opening‬از عمق به سطح می آیند‪.‬‬
‫‪ ‬شاخه های عمقی شریان فمورال شامل شاخه های زیر هستند‪:‬‬
‫‪ .1‬پودندال خارجی عمقی (‪ :)Deep External pudendal A.‬به همراه شاخه ی سطحی خود در خونرسانی‬
‫قسمت های خارجی دستگاه تناسلی از جمله کیسه های بیضه و لب های بزرگ مشارکت میکند‪.‬‬
‫‪ .2‬شاخه های عضالنی (‪ :)Muscular branches‬این شاخه ها در مسیر عبوری شریان فمورال در مثلث فمورال‬
‫و کانال اداکتور جدا میشوند‪.‬‬
‫‪ .3‬ژنیکوالر ‪/‬مفصلی نزولی (‪ :)Descending Genicular A.‬این شاخه از شریان ‪ femoral‬قبل از عبور از‬
‫‪ Adductor hiatus‬جدا میشود که در آناستوموز اطراف مفصل زانو مشارکت میکند‪.‬‬
‫‪ .4‬عمقی رانی (‪)Profunda Femoris/ Deep femoral A.‬‬
‫‪3‬‬
 ‫تشریح نظری اندام تحتانی ‪ -‬مهر ‪ -1401‬دکتر صباغ‬

‫شریان رانی عمقی (‪)Profunda Femoris/ Deep femoral A.‬‬

‫‪ ‬شریان فمورال در مثلث فمورال پس از طی چهار سانتی متر‪ ،‬شاخه ی رانی عمقی ( ‪Profunda Femoris/ Deep‬‬
‫‪ )femoral A.‬را میدهد‪.‬‬
‫‪ ‬شریان پروفوندا فموریس از قسمت خلفی خارجی شریان فمورال مبدا میگیرد و به طرف تنه ی استخوان فمور می رود‪.‬‬
‫‪ ‬شریان رانی عمقی بزرگترین شاخه شریان فمورال است و شریان اصلی در خونرسانی عضالت ران (فلکسوری‪ ،‬اکستنسوری‬
‫و اداکتوری) است‪.‬‬
‫‪ ‬شاخه های زیر از این شریان جدا میشوند‪:‬‬
‫‪ ‬شریان چرخشی داخلی فمور (‪)Medial circumflex femoral A.‬‬
‫‪ ‬شریان چرخشی خارجی فمور (‪)Lateral circumflex femoral A.‬‬
‫‪ ‬سه شاخه ی سوراخ کننده (‪)Perforating branches‬‬

‫شریان های سوراخ کننده )‪(Perforating Arteries‬‬

‫‪ ‬پس از رسیدن شریان رانی عمقی به تنه استخوان فمور‪ ،‬سه شاخه ی سوراخ کننده ( ‪First, Second & Third‬‬
‫‪ )Perforating Arteries‬از آن جدا میشوند که از طریق سوراخ هایی در نیام عضله ی اداکتور مگنوس در محل اتصال‬
‫به خط خشن عبور میکنند‪.‬‬
‫‪ ‬چهارمین‪/‬آخرین سوراخ کننده (‪ )Forth Perforating Artery‬امتداد خود شریان ‪ Profunda Femoris‬است‬
‫که خونرسانی بخش از عضالن حفره ی پوپلیتئال را انجام میدهد‪.‬‬
‫‪ ‬شریان های سوراخ کننده و شریان هایی که از باال (شریان های گلوتئال) و پایین (شاخه شریان پوپلیته آل) می آیند‬
‫آناستوموزهای غنی را در محدوده ی استخوان فمور ایجاد می کند‪.‬‬

‫‪4‬‬
 ‫تشریح نظری اندام تحتانی ‪ -‬مهر ‪ -1401‬دکتر صباغ‬

‫‪ ‬دومین شریان سوراخ کننده (‪ )Second Perforating Artery‬کار اصلی خون رسانی‪/‬تغذیه استخوان فمور را بر‬
‫بعهده دارد و به همراه ‪ Third Perforating Artery‬در خونرسانی عضالت خلف ران مشارکت میکند‪.‬‬
‫‪ ‬شاخه های سوراخ کننده در مجاورت عضالت اداکتوری به این صورت جدا میشوند‪:‬‬
‫‪ ‬اولین شریان سوراخ کننده (‪ :)First Perforating Artery‬از لبه ی باالیی اداکتور برویس عبور میکند و به‬
‫خلف ران میرود‪.‬‬
‫‪ ‬دومین شریان سوراخ کننده (‪ :)Second Perforating Artery‬در جلوی اداکتور برویس و سپس از سوراخ‬
‫نیام اداکتور مگنوس عبور میکند و به خلف ران میرود‪.‬‬
‫‪ ‬سومین و چهارمین شریان سوراخ کننده (‪ : )Third & Forth Perforating Artery‬از سوراخ نیام اداکتور‬
‫مگنوس عبور میکنند و به خلف ران میروند‪.‬‬

‫شریان چرخشی خارجی فمور (‪)Lateral circumflex femoral A.‬‬

‫‪ ‬این شریان از سمت خارجی شریان پروفوندا فموریس جدا میشود‪.‬‬
‫‪ ‬پس از عبور از بین دو تنه ی قدامی و خلفی عصب فمورال و همچنین از عمق عضالت سارتوریوس و رکتوس فموریس‪،‬‬
‫استخوان فمور را در جلو از داخل به خارج دور میزند و به سه شاخه انتهایی زیر تقسیم می شود‪:‬‬
‫‪ ‬شاخه صعودی ‪ /‬باالرو )‪ :(Ascending branch‬در آناستوموز تروکانتریک ( ‪Trochanteric‬‬
‫‪ )anastomosis‬در اطراف گردن فمور مشارکت می کند‪ .‬در این آناستوموز شریان های گلوتئال فوقانی و‬
‫تحتانی از شاخه های شریان ایلیاک داخلی و شاخه ی باالرو شریان های ‪Medial & Lateral‬‬
‫‪ circumflex femoral‬مشارکت میکنند؛ یعنی این آناستوموز بین شاخه های شریان ایلیاک داخلی و فمورال‬
‫می باشد‪ .‬آناستوموز تروکانتریک‪ ،‬تروکانتر بزرگ ‪،‬گردن و سر استخوان فمور (مفصل لگن) را خونرسانی میکند‪.‬‬

‫‪5‬‬
 ‫تشریح نظری اندام تحتانی ‪ -‬مهر ‪ -1401‬دکتر صباغ‬

‫‪ ‬شاخه نزولی‪ /‬پایین رو )‪ :(Descending branch‬از جلوی وستوس لترال به همراه عصب این عضله پایین‬
‫میرود و به همراه شاخه های شریان پوپلیتئال در نزدیکی مفصل زانو در آناستوموز اطراف مفصل زانو مشارکت‬
‫می کند‪.‬‬
‫‪ ‬شاخه ی عرضی )‪ :(Transverse branch‬به سمت خارج میرود و پس از سوراخ کردن عضله وستوس‬
‫لترالیس‪ ،‬با شاخه ی عرضی شریان ‪ ، Medial circumflex femoral‬شریان گلوتئال تحتانی و نخستین‬
‫شریان سوراخ کننده‪ ،‬در سطح تروکانتر کوچک آناستوموز صلیبی (‪ )Cruciate Anastomosis‬را‬
‫تشکیل می دهند‪ .‬در واقع آناستوموز صلیبی هم پیوندی بین شاخه های شریان ایلیاک داخلی و فمورال می‬
‫باشد و به عنوان مسیر جایگزین در خونرسانی مفصل لگن مشارکت می کند‪.‬‬

‫شریان چرخشی داخلی فمور (‪)Medial circumflex femoral A.‬‬

‫‪ ‬این شریان از قسمت خلفی داخلی شریان رانی عمقی جدا میشود‪.‬‬
‫‪ ‬پس از عبور از بین عضالت پکتینئوس و ایلیوسواس و سپس از بین عضالت ابتراتور خارجی و اداکتور برویس استخوان‬
‫فمور را از عقب دور میزند و به فضای بین عضله ی مربعی ران و اداکتور مگنوس میرسد و شاخه های زیر از آن جدا‬
‫میشوند‪:‬‬
‫‪ ‬شاخه صعودی ‪ /‬باالرو )‪ :(Ascending branch‬در آناستوموز تروکانتریک ( ‪Trochanteric‬‬
‫‪ )anastomosis‬در اطراف گردن مشارکت می کند‪.‬‬
‫‪ ‬شاخه ی عرضی )‪ :(Transverse branch‬در آناستوموز صلیبی (‪ )Cruciate Anastomosis‬در سطح‬
‫تروکانتر کوچک مشارکت می کند‪.‬‬
‫‪ ‬شاخه ی استابوالر (‪ :)Acetabular Artery‬شریان چرخشی داخلی فمور در حین عبور از بین عضالت‬
‫پکتینئوس و ایلیوپسواس و در نزدیک لبه ی باالیی اداکتور برویس‪ ،‬شاخه ای کوچک به نام استابوالر‬
‫(‪ )Acetabular Artery‬را میدهد که از طریق بریدگی استابوالر وارد مفصل هیپ می شود و با شاخه ی‬
‫استابوالر شریان اوبتراتور خلفی وارد حفره ی مفصل لگن و از طریق رابط سر فمور وارد سر استخوان ران‬
‫میشوند و به سر خونرسانی میکنند‪.‬‬
‫⁕نکته‪ :‬شریان‪ Medial circumflex femoral‬شریان اصلی خون رساننده به گردن و سر استخوان فمورال است‪.‬‬

‫‪6‬‬
 ‫تشریح نظری اندام تحتانی ‪ -‬مهر ‪ -1401‬دکتر صباغ‬

‫‪ ‬در شکل زیر جمع بندی شاخه های شریان فمورال و شاخه رانی عمقی را میبینیم‪.‬‬

‫غالف رانی (‪)Femoral sheath‬‬

‫‪ ‬غالف رانی امتدادی از فاسیای دو عضله زیر است‪:‬‬
‫‪ .1‬فاسیای عضله ی عرضی شکم در جلو‪ :‬که فاسیا ترانسورسالیس (‪ )Fascia transversalis‬نامیده میشود‪.‬‬
‫‪ .2‬فاسیای عضله ایلیوسوآس از عقب‬
‫⁕نکته‪ :‬عضله ی عرضی شکم از عضالت پهن شکمی است‪.‬‬
‫⁕نکته‪ :‬عضله ی ایلیوسوآس از عضالت قدام ران است‪.‬‬
‫‪ ‬طول ‪ femoral sheath‬در بخش ‪ lateral‬بیشتر و در بخش ‪ medial‬کمتر است‪.‬‬
‫‪ ‬این غالف حدود چهار سانتی متر ابتدایی ورید و شریان فمورال را میپوشاند‪.‬‬
‫‪ ‬در این غالف به واسطه ی سپتوم های داخلی و خارجی از فاسیا‪ ،‬سه بخش ( ‪ ) compartment‬زیر تشکیل میشود‪:‬‬
‫‪ .1‬بخش خارجی (‪ :)Lateral compartment‬شریان ‪ femoral‬در این بخش حضور دارد‬
‫‪ .2‬بخش میانی (‪ :)Intermediate compartment‬ورید ‪ femoral‬در این بخش حضور دارد‬
‫‪ .3‬بخش داخلی (‪ :)Medial compartment‬مجرای فمورال (‪ )Femoral canal‬در این بخش حضور دارد‪.‬‬
‫⁕نکته‪ :‬عصب فمورال (‪ )Femoral nerve‬در داخل غالف رانی حضور ندارد‪.‬‬
‫‪ ‬شاخه فمورال عصبی به نام ژنیتوفمورال (‪ )Femoral branch of genitofemoral‬قسمت خارجی این غالف را‬
‫سوراخ میکند‪.‬‬
‫⁕نکته‪ :‬عصب ژنیتوفمورال یکی از شاخه های شبکه کمری است و عصب رسانی حسی مثلث فمورال را بر عهدا دارد‪.‬‬

‫‪7‬‬
 ‫تشریح نظری اندام تحتانی ‪ -‬مهر ‪ -1401‬دکتر صباغ‬

‫مجرای رانی (‪)Femoral canal‬‬

‫‪ ‬در بخش داخلی غالف فمورال قرار دارد‪ .‬طول و عرض آن حدود ‪ 1.3 cm‬است‪.‬‬
‫‪ ‬به ورودی مجرای رانی حلقه ی فمورال (‪ )Femoral ring‬میگویند که رو به حفره ی شکمی (صفاقی) است و در‬
‫حفره شکمی به وسیله پرده صفاقی (صفاق جداری) پوشانده میشود‪ .‬البته در زیر این پرده صفاقی‪ ،‬بافت همبند خارج‬
‫صفاقی مستقیما ورودی مجرای ‪ )Femoral ring( femoral‬را میپوشاند‪.‬‬
‫‪ ‬در این مجرا دو گره لنفاوی به نام (‪ )Lymph node of cloquet‬برای تخلیه لنفاوی بخش از دستگاه تناسلی‬
‫خارجی و عروق لنفاوی عمقی برای جمع آوری تمام لنف اندام تحتانی به سمت گره های لنفاوی اطراف ورید ایلیاک‬
‫خارجی‪ ،‬حضور دارند‪.‬‬
‫‪ ‬اگر به هر علتی حلقه ی فمورال بزرگتر و گشادتر از حد معمول باشد‪ ،‬احشا شکمی از طریق آن میتوانند بیرون بیایند‬
‫و فتق فمورال (‪ )Femoral hernia‬ایجاد شود‪.‬‬
‫‪ Femoral hernia ‬در خانم ها شیوع بیشتری دارد و داللیل زیر برای آن مطرح می باشد‪:‬‬

‫‪8‬‬
 ‫تشریح نظری اندام تحتانی ‪ -‬مهر ‪ -1401‬دکتر صباغ‬

‫‪ ‬عروق فمورال در خانم ها ظریف ترند پس حلقه ی فمورال وسیع تر میشود‪.‬‬

‫‪ ‬لگن خانم ها پهن تراست و بدنبالش وسعت حلقه ی فمورال در خانم ها بیشتر است‪.‬‬
‫‪ ‬پایینتر از کانال فمورال سوراخ صافنوس را داریم‪ .‬بنابراین احشاء شکمی بعد از ورود بداخل مجرای رانی‪ ،‬از طریق‬
‫سوراخ صافنوس خارج میشوند و برآمدگی را در پایین و جلوی تکمه پوبیس ایجاد میکنند‪.‬‬
‫⁕نکته‪ :‬فتق اینگواینال (‪ )Inguinal hernia‬در آقایان شیوع بیشتری دارد‪ .‬در این فتق احشاء شکمی به داخل مجرای‬
‫اینگواینال میروند و برآمدگی را در باالی تکمه ی پوبیس ایجاد میکنند‪ .‬تفاوت محل برآمدگی فتق رانی و اینگواینال یکی‬
‫از راه های تشخیص این دو فتق از یکدیگر است‪.‬‬
‫⁕نکته‪ :‬فتق (‪ )Hernia‬به بیرون زدگی و جابجایی هر عضو از محل اصلی آن گفته میشود‪.‬‬

‫‪ ‬عناصر زیر محدوده ی حلقه ی فمورال را تشکیل میدهند‪:‬‬

‫‪ ‬رباط اینگواینال‪ :‬در جلو‬
‫‪ ‬ورید فمورال‪ :‬در خارج‬
‫‪ ‬شاخ فوقانی ‪ pubis‬که به وسیله ی عضله ی پکتینئوس پوشانده میشود‪ :‬در عقب‬
‫‪ ‬رباط الکونار (‪ :)lacunar ligament‬در داخل‬

‫‪9‬‬
 ‫تشریح نظری اندام تحتانی ‪ -‬مهر ‪ -1401‬دکتر صباغ‬

‫⁕نکته‪ :‬در ابتدای اتصال رباط اینگواینال به خط ‪ pectineal‬در شاخ فوقانی پوبیس‪ ،‬رباط الکونار ( ‪Lacunar‬‬
‫‪ )ligament‬تشکیل میشود‪ .‬رباط الکونار بدالیل زیر دارای اهمیت است‪:‬‬
‫‪-1‬مرز داخلی حلقه ی فمورال را تشکیل میدهد‪.‬‬
‫‪-2‬برای برطرف کردن فتق فمورال‪ ،‬این لیگامان را گشاد کرده‪/‬بریده و احشا را به داخل شکم بر میگردانند‪.‬‬
‫⁕نکته‪ :‬در ادامه خواهید دید که شریان ابتراتور شاخه ای از شریان ایلیاک داخلی است‪ .‬شریان ابتراتور غیرطبیعی از‬
‫آناستوموز شاخه ی پوبیک شریان اپی گاستریک تحتانی که خود از شاخه های شریان ایلیاک خارجی است و شاخه پوبیک‬
‫شریان ابتراتور تشکیل میشود‪.‬‬
‫⁕نکته‪ :‬شریان ابتراتور غیرطبیعی معموال از لبه ی داخلی ورید فمورال عبور کرده و سپس به سمت کانال ابتراتور میرود‪.‬‬
‫⁕نکته‪ :‬در بعضی مواقع به صورت ‪ ،variation‬شریان ابتراتور غیرطبیعی از لبه ی داخلی رباط الکونار عبور میکند‪ .‬در این‬
‫شرایط در هنگام جراحی فتق رانی در زمان گشاد کردن‪/‬بریدن رباط الکونار‪ ،‬احتمال پارگی این شریان وجود دارد‪ .‬در‬
‫صورتیکه شریان مذکور از لبه داخلی ورید فمورال عبور کند مشکلی وجود نخواهد داشت‪.‬‬
‫‪ ‬در شکل پایین سمت راست‪ ،‬دو موقعیت شریان ابتراتور غیرطبیعی را میتوان دید‪ =a .‬مجرای فمورال‪ =b ،‬ورید فمورال‪،‬‬
‫‪ =c‬محل اتصال شریان فمورال و ایلیاک خارجی‪ =x ،‬مسیر شریان ابتراتور غیرطبیعی که خطرناک نیست و ‪ =y‬مسیر‬
‫شریان ابتراتور غیرطبیعی که خطرناک است و در حین جراحی فتق آسیب میبیند‪.‬‬

‫محتویات مثلث فمورال (‪)Femoral triangle contents‬‬

‫‪ .1‬شریان فمورال و شاخه هایش که مفصال شرح دادیم‪.‬‬
‫‪ .2‬ورید فمورال که در ادامه شرح خواهیم داد‪.‬‬
‫‪ .3‬غالف فمورال که مفصال شرح دادیم‪.‬‬
‫‪ .4‬عصب فمورال که در ادامه در مبحث اعصاب شرح خواهیم داد‪.‬‬
‫‪ .5‬عصب جلدی رانی خارجی (‪ :)Lateral cutaneous nerve of Thigh‬از شاخه های شبکه ی کمری است که‬
‫در ادامه در مبحث اعصاب شرح خواهیم داد‪.‬‬
‫‪ .6‬گره های لنفاوی اینگواینال عمقی‪ :‬در اطراف ورید فمورال‬

‫‪10‬‬
 ‫تشریح نظری اندام تحتانی ‪ -‬مهر ‪ -1401‬دکتر صباغ‬

‫ورید فمورال (‪)Femoral vein‬‬

‫معموال انتظار داریم دو ورید عمقی در اطراف شریان ها داشته باشیم‪ .‬اما در اندام تحتانی مانند اندام فوقانی (ورید‬ ‫‪‬‬
‫آگزیالری) استثناعاتی داریم به این صورت که یک ورید فمورال داریم‪.‬‬
‫ورید فمورال در امتداد ورید پوپلیتئال قرار دارد‪ .‬ورید پوپلیته آل نیز از ورید های فرد عمقی در حفره ی پوپلیته آل می‬ ‫‪‬‬
‫باشد‪.‬‬
‫ورید فمورال در بخش پایینی کانال اداکتور شروع میشود‪ .‬موقعیت این ورید نسبت به شریان فمورال (از پایین به باال)‪،‬‬ ‫‪‬‬
‫در پایین کانال اداکتور در خارج‪ ،‬در باالی کانال اداکتور در عقب‪ ،‬در راس مثلث فمورال در عقبی‪ -‬داخلی و در مثلث‬
‫فمورال در داخل شریان فمورال قرار میگیرد‬
‫ورید های زیر به ورید فمورال تخلیه میشوند‪:‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ ‬ورید های هم نام با شاخه های شریان فمورال که ورید رانی عمقی (‪ )profunda femoris‬هم جز‬
‫آنهاست‪ .‬البته این هم از ورید های فرد عمقی است‪.‬‬
‫‪ ‬ورید صافنوس بزرگ بزرگترین ورید سطحی است که از طریق سوراخ صافنوس به انتهای ورید فمورال تخلیه‬
‫میشود‪.‬‬
‫‪ ‬ورید فمورال از عناصر غالف فمورال است و در بخش میانی این غالف حضور دارد‪.‬‬

‫مجرای اداکتور (‪)Adductor canal‬‬

‫‪ ‬مجرای بین عضالنی است که در طرف داخل یک سوم میانی ران قرار میگیرد‪.‬‬
‫‪ ‬این مجرا در باال در امتداد راس مثلث فمورال و در پایین به هیاتوس‪/‬شکاف اداکتور ختم میشود‪ .‬در مورد عضالتی که‬
‫محدوده ی این مجرا را احاطه میکنند در بخش عضالت شرح دادیم‪.‬‬
‫‪ ‬عناصر زیر از محتویات این مجرا می باشند‪:‬‬

‫‪11‬‬
 ‫تشریح نظری اندام تحتانی ‪ -‬مهر ‪ -1401‬دکتر صباغ‬

‫‪ .1‬شریان فمورال‪ :‬از راس مثلث فمورال وارد کانال اداکتور میشود و در داخل کانال شاخه های عضالنی آن جدا‬
‫میشوند و در انتهای کانال قبل از عبور شریان از هیاتوس اداکتور‪ ،‬آخرین شاخه آن یعنی ژنیکوالر نزولی‬
‫جدا میشود‪ .‬این شاخه ی شریانی به عصب صافنوس و مفصل زانو شاخه میفرستد‪.‬‬
‫‪ .2‬ورید فمورال‪ :‬در موردش در صفحه ی قبل صحبت کردیم‪.‬‬
‫‪ .3‬عصب برای عضله ی ‪ :vastus medialis‬که در همان ابتدا کانال را ترک میکند و به سمت عضله میرود‪.‬‬
‫‪ .4‬عصب صافنوس (‪)Saphenous Nerve‬‬
‫⁕نکته‪ :‬عصب صافنوس از شاخه های تنه قدامی عصب فمورال است و کامال حسی است‪ .‬مسیر این عصب در مثلث‬
‫رانی ابتدا در خارج شریان فمورال‪ ،‬سپس از روی شریان و نهایتا در کانال اداکتور در داخل این شریان قرار میگیرد‪.‬‬
‫این عصب حس داخلی ساق و پا را تا ریشه شست تامین میکند‪.‬‬
‫‪ .5‬شاخه های قدامی و خلفی عصب ابتراتور ( ‪Anterior & posterior divisions of obturator‬‬
‫‪)nerve‬‬
‫⁕نکته‪ :‬عصب ابتراتور یکی از شاخه های شبکه ‪ lumbar‬است‪ .‬شاخه ی قدامی این عصب در مجرای اداکتور‬
‫بر روی شریان فمورال ختم میشود و وازوموتوری آن را (دارای الیاف سمپاتیک) تامین میکند‪ .‬شاخه ی خلفی‬
‫این عصب به همراه عروق فمورال وارد حفره ی پوپلیته آل میشود و در نهایت در تامین حسی مفصل زانو مشارکت‬
‫میکند‪.‬‬

‫‪12‬‬
 ‫تشریح نظری اندام تحتانی ‪ -‬مهر ‪ -1401‬دکتر صباغ‬

‫شاخه های شریان ایلیاک داخلی (‪)internal iliac artery Branches‬‬

‫‪ ‬در مورد نحوه ی تشکیل این شریان در ابتدای بحث توضیح دادیم‪.‬‬
‫‪ ‬شاخه های زیر از شریان ایلیاک داخلی جدا میشوند که در خونرسانی بخش هایی از اندام تحتانی مشارکت میکنند‪:‬‬
‫‪ ‬شریان های گلوتئال فوقانی و تحتانی‬
‫‪ ‬شریان اوبتراتور‬
‫‪ ‬شریان ‪ internal iliac‬پس از ورود به حفره لگنی به دو تنه ی قدامی و خلفی تقسیم میشود‪.‬‬
‫‪ ‬از شاخه های تنه خلفی شریان ایلیاک داخلی‪ :‬شریان گلوتئال فوقانی (‪ )superior gluteal artery‬است‬
‫که به همراه عصب گلوتئال فوقانی (از شاخه های شبکه ساکرال) از لبه ی باالیی عضله پریفورمیس از طریق سوراخ‬
‫سیاتیک بزرگ حفره ی لگن را ترک میکند و به ناحیه ی گلوتئال وارد میشود‪.‬‬
‫‪ ‬شاخه های زیر از تنه قدامی شریان ایلیاک داخلی جدا میشوند‪:‬‬
‫‪ ‬شریان گلوتئال تحتانی (‪ :)Inferior gluteal artery‬که به همراه عصب گلوتئال تحتانی (از شاخه‬
‫های شبکه ساکرال) از لبه ی پایینی عضله پریفورمیس از طریق سوراخ سیاتیک بزرگ حفره ی لگن را‬
‫ترک میکند و به ناحیه ی گلوتئال وارد میشود‪.‬‬
‫‪ ‬شریان اوبتراتور (‪ :)Obturator artery‬از طریق کانال ابتراتور‪ ،‬لگن را ترک میکند و وارد بخش‬
‫داخلی ران میشود‪.‬‬
‫‪ ‬شریان پودندال داخلی (‪ :)Internal pudendal artery‬پس از جدا شدن از شریان ایلیاک داخلی‪،‬‬
‫همراه عصب هم نام خود از لبه ی پایینی عضله پریفورمیس حفره ی لگن را از طریق سوراخ سیاتیک‬
‫بزرگ ترک میکند و پس از ورود به ناحیه ی گلوتئال‪ ،‬از طریق سوراخ سیاتیک کوچک همراه عصب هم‬
‫نام خود ناحیه گلوتئال را ترک میکند و وارد ناحیه پرینه میشود‪ .‬این شریان خونرسانی دستگاه ژنیتال‬
‫خارجی را به عهده دارد‪.‬‬

‫‪13‬‬
 ‫تشریح نظری اندام تحتانی ‪ -‬مهر ‪ -1401‬دکتر صباغ‬

‫شریان گلوتئال فوقانی (‪)superior gluteal artery‬‬

‫‪ ‬این شریان پس از ورود به به ناحیه ی گلوتئال به دو شاخه سطحی (‪ )Superficial branch‬و عمقی ( ‪Deep‬‬
‫‪ )branch‬تقسیم میشود‪.‬‬
‫‪ ‬شاخه سطحی (‪ )Superficial branch‬به عضله گلوتئوس مکسیموس خونرسانی میکند‪.‬‬
‫‪ ‬شاخه عمقی (‪ )Deep branch‬به عضالت گلوتئوس مدیوس و مینیموس خون رسانی میکند‪.‬‬
‫⁕نکته‪ :‬با این اوصاف در تزریقات عضالنی در عضالت گلوتئال عالوه بر اعصاب مراقب این شاخه های شریانی هم باید بود‪.‬‬
‫به همین خاطر عالوه بر انتخاب خارجی ترین نقطه برای تزریق‪ ،‬قبل از تزریق آسپیره میکنیم که تزریق داخل عروقی‬
‫نداشته باشیم‪.‬‬

‫⁕نکته‪ :‬شریان گلوتئال فوقانی در آناستوموزهای اطراف مفصل لگن (آناستوموز تروکانتریک) مشارکت میکند‪.‬‬

‫شریان گلوتئال تحتانی (‪)Inferior gluteal artery‬‬

‫‪ ‬این شریان پس از ورود به به ناحیه ی گلوتئال شاخه های زیر را میدهد‪:‬‬
‫‪ ‬یک شاخه برای خون رسانی عصب سیاتیک‬
‫‪ ‬شاخه برای خونرسانی قسمت های تحتانی عضله گلوتئوس ماکسیموس‬
‫‪- ‬مشارکت در آناستوموزهای تروکانتریک (‪ )Trochanteric anastomosis‬و صلیبی (‪)Cruciate‬‬
‫برای خونرسانی گردن و سر فمور (مفصل لگن)‪.‬‬

‫شریان اوبتراتور (‪)Obturator artery‬‬

‫‪ ‬این شریان پس از ترک حفره ی لگن از طریق کانال ابتراتور‪ ،‬وارد بخش داخلی ران میشود‪.‬‬
‫‪ ‬در مجرای ابتراتور (در غشاء ابتراتور) در مرز باالیی و پایینی شریان ابتراتور‪ ،‬به ترتیب عصب و ورید ابتراتور قرار میگیرند‬
‫و ساختاری به نام ناو (‪ )NAV‬را از باال به پایین ایجاد میکنند‪.‬‬

‫‪14‬‬
 ‫تشریح نظری اندام تحتانی ‪ -‬مهر ‪ -1401‬دکتر صباغ‬

‫‪ ‬شریان ابتراتور بالفاصله بعد از خروج از مجرای ابتراتور دو شاخه قدامی و خلفی را تشکیل میدهد‪ .‬این شاخه ها به‬
‫صورت حلقه وار بر روی سطح خارجی غشای اوبتراتور عبور میکنند‪.‬‬
‫‪ ‬این شریان در خونرسانی عضالت بخش داخلی ران نقش دارد‪.‬‬
‫‪ ‬از شاخه ی ابتراتور خلفی (‪ ،)posterior obturator artery‬شاخه ی استابوالر (‪ )Acetabular branch‬جدا‬
‫میشود که از زیر رباط استابوالر عرضی عبور میکند و وارد حفره استابوالر میشود‪ .‬این شاخه بعد از خونرسانی چربی و‬
‫فاسیای کف حفره ی استابوالر‪ ،‬شاخه ای میدهد که از طریق رباط سر فمور (‪ ،)ligament of the femoral head‬سر‬
‫استخوان فمور را خونرسانی میکند‪.‬‬
‫⁕نکته‪ :‬ورید ابتراتور هم از ورید های عمقی فرد است‪.‬‬

‫عناصر حفره پوپلیتئال (‪)Popliteal fossa‬‬

‫عناصر موجود در فاسیای سطحی حفره پوپلیتئال‬
‫‪ .1‬ورید صافنوس کوچک‪ :‬خون وریدی سطحی بخشی از اندام تحتانی را تخلیه میکند‪.‬‬
‫‪ .2‬شاخه خلفی عصب جلدی رانی داخلی ( ‪Posterior division of medial cutaneous nerve of‬‬
‫‪ :)thigh‬این عصب از تنه قدامی عصب فمورال جدا میشود‪.‬‬
‫‪ .3‬شاخه ی انتهایی عصب جلدی رانی پشتی (‪ :)posterior cutaneous nerve of thigh‬این عصب از‬
‫شاخه های حسی شبکه ی ساکرال می باشد‪.‬‬

‫‪15‬‬
 ‫تشریح نظری اندام تحتانی ‪ -‬مهر ‪ -1401‬دکتر صباغ‬

‫‪ .4‬شاخه ی ارتباطی عصب پرونئال (‪ )Peroneal communicating nerve‬برای اتصال به عصب سورال‬
‫(‪.)Sural‬‬
‫نکته‪ :‬عصب سورال شاخه ی حسی عصب تیبیال است که حس پوستی خلف ساق و قسمت خارجی پا را تامین‬
‫میکند‪.‬‬

‫عناصر موجود در حفره پوپلیتئال‬

‫‪ .1‬شریان پوپلیتئال (‪ :)Popliteal Artery‬شریان فمورال بعد از عبور از هیاتوس اداکتور و ورود به حفره ی‬
‫پوپلیتئال‪ ،‬شریان پوپلیتئال نامیده میشود‪.‬‬
‫‪ .2‬ورید پوپلیتئال (‪ :)Popliteal Vein‬ورید پوپلیتئال بعد از عبور از هیاتوس اداکتور و ورود به مجرای اداکتور‪،‬‬
‫ورید فمورال نامیده میشود‪.‬‬
‫‪ .3‬عصب تیبیال (‪)Tibial Nerve‬‬
‫‪ .4‬عصب پرونئال‪/‬فیبوالر مشترک (‪)Common peroneal/fibular Nerve‬‬
‫‪ .5‬گره های لنفاوی عمقی پوپلیتئال‪ :‬برای تخلیه لنفاوی سطحی بخش خارجی ساق و پا هستند‪.‬‬
‫‪ .6‬شاخه ی مفصلی عصب ابتراتور خلفی‬
‫‪ .7‬بافت چربی‬
‫⁕نکته‪ :‬چهار مورد اول از عناصر اصلی حفره میباشند‪.‬‬
‫⁕نکته‪ :‬عصب تیبیال و پرونئال‪/‬فیبوالر مشترک از شاخه های انتهایی عصب سیاتیک هستند و خود عصب سیاتیک‬
‫قطورترین و طویلترین شاخه ی شبکه ساکرال است‪ .‬این عصب پس از ترک حفره لگن از طریق سوراخ سیاتیک بزرگ و‬
‫عبور از ناحیه گلوتئال معموال در یک سوم تحتانی خلف ران‪ ،‬دو شاخه تیبیال و پرونئال‪/‬فیبوالر مشترک را میدهد‪.‬‬

‫‪16‬‬
 ‫تشریح نظری اندام تحتانی ‪ -‬مهر ‪ -1401‬دکتر صباغ‬

‫⁕نکته‪ Common peroneal/fibular Nerve :‬در محدوده ی خارجی حفره پوپلیتئال حضور دارد و پس از ترک‬
‫حفره با دور زدن گردن استخوان فیبوال‪ ،‬به عمق یکی از عضالت ‪( lateral compartment‬عضله ی پرونئوس النگوس)‬
‫ساق وارد میشود‪.‬‬
‫⁕نکته‪:‬ترتیب قرارگیری شریان و ورید پوپلیتئال و عصب تیبیال در سه قسمت حفره پوپلیتئال‪:‬‬
‫‪ )1‬در مثلث باالیی حفره پوپلیتئال‪ ،‬از داخل به خارج‪ :‬شریان و ورید پوپلیتئال و عصب تیبیال‬
‫‪ )2‬در قسمت میانی حفره پشت مفصل زانو‪ ،‬از سطح به عمق‪ :‬عصب تیبیال‪ ،‬ورید و شریان پوپلیتئال‬
‫‪ )3‬در مثلث پایینی حفره پوپلیتئال‪ ،‬از داخل به خارج‪ :‬عصب تیبیال‪ ،‬ورید و شریان پوپلیتئال‬

‫شاخه های شریان پوپلیتئال در حفره پوپلیتئال‬

‫‪ ‬شاخه های زیر از شریان پوپلیتئال جدا میشوند‪:‬‬
‫‪ .1‬دو شاخه مفصلی در داخل‪:‬‬
‫‪ ‬مفصلی فوقانی داخلی (‪)Superior medial genicular A.‬‬
‫‪ ‬مفصلی تحتانی داخلی (‪)Inferior medial genicular A.‬‬
‫‪ .2‬دو شاخه مفصلی در خارج‪:‬‬
‫‪ ‬مفصلی فوقانی خارجی (‪)Superior lateral genicular A.‬‬
‫‪ ‬مفصلی تحتانی خارجی (‪)Inferior lateral genicular A.‬‬
‫‪ .3‬یک شاخه مفصلی در وسط‪:‬‬
‫‪ ‬مفصلی میانی (‪ :)Middle genicular A.‬این شریان وارد مفصل زانو میشود و به پرده سینوویال و رباط های‬
‫صلیبی خونرسانی میکند‪.‬‬
‫‪ .4‬شاخه های عضالنی‪ :‬برای خونرسانی به عضالت ناحیه پوپلیتئال‬

‫‪17‬‬
 ‫تشریح نظری اندام تحتانی ‪ -‬مهر ‪ -1401‬دکتر صباغ‬

‫⁕نکته‪ :‬چهار جفت شاخه های مفصلی شریان پوپلیتئال‪ ،‬از عقب‬
‫به جلوی مفصل زانو می آیند و با ایجاد ارتباطات عمودی و عرضی‬
‫شبکه ی آناستوموزی غنی را در اطراف مفصل زانو ایجاد میکنند‪.‬‬
‫به این شبکه شاخه های دیگری از جمله ‪Descending‬‬
‫‪genicular‬ازشریان فمورال‪Descending branch of ،‬‬
‫‪ lateral circumflex femoral‬از شاخه های شریان رانی‬
‫عمقی‪ circumflex fibular ،‬و ‪ recurrent branch‬از شریان‬
‫تیبیال قدامی نیز ملحق میشوند‪.‬‬

‫شاخه های انتهایی شریان پوپلیتئال‬

‫‪ ‬بعد از جدا شدن شاخه های فوق از شریان پوپلیتئال در حفره ی‬
‫پوپلیتئال‪ ،‬با عبور شریان از لبه ی تحتانی عضله پوپلیتئوس‬
‫(‪ )Popliteus‬و قوس وتری عضله سولئوس (‪ ،)Tendinous arch of soleus‬در فضای بین عضالت گروه سطحی و‬
‫عمقی خلف ساق قرار میگیرد و معموال به دو شاخه زیر تقسیم میشود‪:‬‬
‫‪ ‬شریان تیبیال جلویی (‪)Anterior tibial A.‬‬
‫‪ ‬شریان تیبیال پشتی (‪)Posterior tibial A.‬‬
‫‪ ‬در دو تصویر زیر شاخه های انتهایی شریان پوپلیتئال و همچنین مجموع شاخه های جدا شده از این شریان را مشاهده‬
‫میکنیم‪.‬‬

‫شریان تیبیال جلویی (‪)Anterior tibial A.‬‬

‫‪ ‬این شریان یکی از شاخه های انتهایی شریان پوپلیتئال است که از طریق سوراخی در بخش باالیی غشاء بین استخوانی‪،‬‬
‫خلف ساق را ترک میکند و در بین عضالت جلوی ساق قرار میگیرد‪.‬‬

‫‪18‬‬
 ‫تشریح نظری اندام تحتانی ‪ -‬مهر ‪ -1401‬دکتر صباغ‬

‫‪ ‬در بین عضالت جلوی ساق‪ ،‬عصب پرونئال‪/‬فیبوالر عمقی این شریان را همراهی میکند‪ .‬به این صورت که عصب در‬
‫بخش ابتدایی مسیر در سمت خارجی‪ ،‬در قسمت میانی مسیر در جلو و در قسمت انتهایی مسیر مجددا در سمت‬
‫خارجی شریان تیبیال جلویی قرار میگیرد‪.‬‬
‫‪ ‬شریان ‪ Anterior tibial‬در ابتدای مسیر خود از فضای بین دو عضله تیبیالیس جلویی و اکستنسور دیجیتوروم‬
‫النگوس‪ ،‬سپس از فضای بین عضالت تیبیالیس جلویی و اکستنسور هالوسیس النگوس و در قسمت انتهایی ساق و‬
‫سطح پشتی پا از فضای بین عضالت اکتنسور هالوسیس النگوس و اکتنسور دیجیتوروم النگوس عبور میکند‪.‬‬
‫‪ ‬شریان تیبیال جلویی (به همراه عصب پرونئال‪/‬فیبوالر عمقی) بعد از عبور از جلوی مفصل مچ پا و زیر اکستنسور‬
‫رتیناکولوم فوقانی و تحتانی به سطح پشتی پا وارد میشود و در اینجا شریان پشت پایی (‪)Dorsalis pedis A.‬‬
‫نامیده میشود‪ .‬نبض شریان پشت پایی (‪ )Dorsalis pedis A.‬در سطح پشتی پا قابل لمس است‬

‫شاخه های شریان تیبیال جلویی (‪)Anterior tibial A.‬‬

‫‪ .1‬شاخه ی چرخشی فیبوالر ( ‪Circumflex fibular‬‬
‫‪ :)A.‬این شاخه گاهی از شریان تیبیال پشتی جدا میشود‪.‬‬
‫این شاخه قبل از عبور شریان تیبیال جلویی از غشاء بین‬
‫استخوانی جدا میشود‪ ،‬گردن فیبوال را دور میزند و در‬
‫آناستوموزهای اطراف مفصل زانو مشارکت میکند‪.‬‬
‫‪ .2‬شاخه ی راجعه جلویی ( ‪Anterior Recurrent‬‬
‫‪ :)branch‬این شاخه بالفاصله بعد از عبور شریان از غشاء‬
‫بین استخوانی و ورود به قدام ساق جدا میشود که در‬
‫آناستوموزهای اطراف مفصل زانو مشارکت میکند‪.‬‬
‫‪ .3‬شاخه های عضالنی برای خونرسانی عضالت قدام ساق‬
‫‪ .4‬شاخه ی قوزکی جلویی داخلی ( ‪Anterior Medial‬‬
‫‪ :)Malleolar Artery‬از جلو به سمت قوزک داخلی میرود و در‬
‫آناستوموزهای اطراف قوزک داخلی مشارکت میکند‪.‬‬
‫‪ .5‬شاخه ی قوزکی جلویی خارجی (‪ :)Anterior lateral Malleolar Artery‬از جلو به سمت قوزک داخلی‬
‫میرود و در آناستوموز اطراف قوزک خارجی مشارکت میکند‪.‬‬
‫شاخه های شریان پشت پایی (‪)Dorsalis pedis A.‬‬
‫‪ .1‬شریان های تارسال داخلی (‪ :)Medial Tarsal A.‬معموال دو یا سه تا هستند که بعد از جدا شدن از لبه‬
‫داخلی شریان پشت پایی به سمت قوزک داخلی میرود و در آناستوموزهای اطراف آن مشارکت میکند‪.‬‬
‫‪ .2‬شریان تارسال خارجی (‪ :)Lateral Tarsal A.‬بعد از جدا شدن از لبه خارجی شریان پشت پایی به سمت‬
‫قوزک خارجی میرود و در آناستوموزهای اطراف آن مشارکت میکند و همچنین به شریان قوسی میپیوندد‪.‬‬

‫‪19‬‬
 ‫تشریح نظری اندام تحتانی ‪ -‬مهر ‪ -1401‬دکتر صباغ‬

‫‪ .3‬شریان قوسی (‪ :)Arcuate A.‬در قاعده ی استخوان های متاتارسال جدا میشود‪ .‬با عبور از روی این استخوان‬
‫ها و از زیر عضله اکستنسور دیجیتوروم برویس مسیر قوسی را طی میکند و به سمت خارج میرود و به شریان های‬
‫تارسال خارجی و پلنتار خارجی میپیوندد‪.‬‬
‫‪ .4‬اولین متاتارسال پشتی (‪ :)First dorsal metatarsal‬آخرین شاخه شریان ‪ Dorsalis pedis‬در پشت پا‬
‫است که به دو شاخه تقسیم میشود‪ .‬یک شاخه با قرارگیری در شکاف بین انگشت شست و دوم‪ ،‬فضای بین این‬
‫دو انگشت و شاخه دیگر قسمت داخلی شست را خون رسانی میکند‬
‫‪ .5‬شریان پالنتار عمقی (‪ :)Deep plantar A.‬شریان پشت پایی بعد از عبور از شکاف قسمت پروگزیمال اولین‬
‫عضله بین استخوانی پشتی (‪ )First dorsal Interosseous M‬به کف پا میرود و در اینجا شریان پالنتار عمقی‬
‫(‪ )Deep plantar A.‬نامیده میشود که در تکمیل قوس کف پایی‪ /‬پالنتار در کف پا مشارکت میکند‪.‬‬
‫شریان های متاتارسال پشتی دوم‪ ،‬سوم و چهارم ( ‪Second, Third & Forth Dorsal Metatarsal‬‬
‫‪)Arteries‬‬
‫‪ ‬از شریان قوسی شاخه های دومین‪ ،‬سومین و چهارمین دورسال متاتارسال ( ‪Second, Third & Forth‬‬
‫‪ )Dorsal Metatarsal Arteries‬جدا میشوند که به ترتیب از فضای بین استخوان های متاتارسال ‪ 4 -3 ، 3-2‬و‬
‫‪ 5 -4‬بر روی عضالت بین استخوانی دورسال عبور میکنند‪ .‬هر کدام از این شریان ها به شکاف انگشتان که میرسد دو‬
‫شاخه های دورسال دیجیتال را میدهند که فضای بین انگشتان مربوطه را خونرسانی میکند‪.‬‬
‫‪ ‬این شریان ها در قسمت های پروگزیمال و دیستال خود از طریق شاخه های سوراخ کننده پروگزیمال و دیستال‬
‫(‪ )Proximal & Distal Perforating A.‬به ترتیب با قوس کف پایی و شریان های پالنتار متاتارسال آناستوموز‬
‫میشوند‪.‬‬

‫‪20‬‬
 ‫تشریح نظری اندام تحتانی ‪ -‬مهر ‪ -1401‬دکتر صباغ‬

‫‪ ‬در شکل زیر مجموع شاخه های شریان تیبیال جلویی را میبینیم‪.‬‬

‫شریان تیبیال پشتی (‪)Posterior Tibial A.‬‬

‫یک از شاخه های انتهایی شریان پوپلیتئال است که در فضای بین عضالت سطحی و عمقی خلف ساق به همراه عصب‬ ‫‪‬‬
‫تیبیال طی مسیر میکند‪.‬‬
‫عصب در ابتدای مسیر‪ ،‬در موقعیت داخلی شریان‪ ،‬در ادامه مسیر در ساق در سمت خارج و در پشت قوزک داخلی در‬ ‫‪‬‬
‫پشت شریان قرار میگیرد‪.‬‬
‫شریان تیبیال پشتی‪ ،‬در پشت قوزک داخلی به همراه تاندون عضالتی که از خلف ساق میآیند از کانال تارسال عبور‬ ‫‪‬‬
‫میکند‪.‬‬
‫ساختارهایی که از جلو به عقب در این کانال در زیر فلکسور رتیناکولوم عبور میکنند به این ترتیب هستند‪:‬‬ ‫‪‬‬
‫دو‬ ‫شریان تیبیال پشتی‬ ‫تاندون عضله فلکسور دیجیتوروم النگوس‬ ‫تاندون عضله تیبیالیس انتریور‬ ‫‪‬‬
‫تاندون عضله فلکسور هالوسیس النگوس‬ ‫عصب تیبیال‬ ‫ورید در طرفین شریان‬

‫‪21‬‬
 ‫تشریح نظری اندام تحتانی ‪ -‬مهر ‪ -1401‬دکتر صباغ‬

‫شاخه های شریان تیبیال پشتی (‪ )Posterior Tibial A.‬در‬

‫ساق‬
‫‪ .1‬شاخه های عضالنی (‪ :)Muscular branches‬برای‬
‫خون رسانی عضالت خلف ساق‬
‫‪ .2‬شاخه تغذیه ای (‪ :)Nutrient A.‬برای تغذیه ی استخوان‬
‫تیبیا‬
‫‪ .3‬شریان پرونئال‪/‬فیبوالر (‪ :)Fibular /Peroneal A.‬به‬
‫سمت استخوان فیبوال میرود که در ادامه شرح خواهیم داد‪.‬‬
‫‪ .4‬شریان قوزکی پشتی داخلی ( ‪Posterior Medial‬‬
‫‪ :)Malleolar Artery‬از عقب به سمت قوزک داخلی‬
‫میرود و در آناستوموزهای اطراف قوزک داخلی مشارکت‬
‫میکند‪.‬‬
‫‪ .5‬شاخه ی پاشنه ای داخلی ( ‪Medial calcaneal‬‬
‫‪ :)branch‬به بخش داخلی استخوان پاشنه خونرسانی‬
‫میکند‪.‬‬
‫فیبوالر‬ ‫شریان‬ ‫با‬ ‫ارتباطی‬ ‫ی‬ ‫‪ .6‬شاخه‬
‫(‪ :)Communicating branch‬این شاخه به صورت‬
‫عرضی در قسمت دیستال ساق بین شریان تیبیال پشتی و‬
‫شریان فیبوالر رد و بدل میشود‪.‬‬
‫‪ .7‬شاخه ی چرخشی فیبوالر (‪:)Circumflex fibular A.‬‬
‫این شاخه گاهی از شریان تیبیال جلویی جدا میشود و گردن‬
‫فیبوال را دور میزند و در آناستوموزهای اطراف مفصل زانو‬
‫مشارکت میکند‪.‬‬

‫شاخه های شریان پرونئال‪/‬فیبوالر (‪)Fibular /Peroneal A.‬‬

‫‪ ‬همانگونه که در باال اشاره شد شریان پرونئال‪/‬فیبوالر از شاخه های‬
‫شریان تیبیال پشتی است که در ابتدای مسیر جدا میشود و به سمت استخوان فیبوال میرود و در محدوده ی پاشنه‬
‫ختم میشود‪ .‬شریان مذکور شاخه های زیر را میدهد‪:‬‬
‫‪ .1‬شاخه های عضالنی (‪ :)Muscular branches‬برای خون رسانی عضالت خلف ساق‬
‫‪ .2‬شاخه تغذیه ای (‪ :)Nutrient A.‬برای تغذیه ی استخوان فیبوال‬
‫‪ .3‬شاخه ی ارتباطی با شریان تیبیال پشتی (‪ :)Communicating branch‬این شاخه به صورت عرضی در‬
‫قسمت دیستال ساق بین شریان تیبیال پشتی و شریان فیبوالر رد و بدل میشود‪.‬‬

‫‪22‬‬
 ‫تشریح نظری اندام تحتانی ‪ -‬مهر ‪ -1401‬دکتر صباغ‬

‫‪ .4‬شاخه ی پاشنه ای خارجی (‪ :)Lateral calcaneal branch‬به بخش خارجی‬

‫استخوان پاشنه خونرسانی میکند‪.‬‬
‫‪ .5‬شاخه ی سوراخ کننده (‪ :)Perforating branch‬در بخش دیستال ساق با سوراخ‬
‫کردن غشاء بین استخوانی به جلوی ساق میرود و در آناستوموزهای اطراف قوزک‬
‫خارجی مشارکت میکند‪.‬‬
‫شاخه های انتهایی شریان تیبیال پشتی (‪ )Posterior Tibial A.‬در کف پا‬
‫‪ ‬شریان تیبیال پشتی در ال به الی دو عضله ابداکتور هالوسیس برویس و اکستنسور دیجیتوروم‬
‫برویس در کف پا به دو شاخه ی زیر تقسیم میشود‪:‬‬
‫‪ .1‬شریان پالنتار‪/‬کف پایی داخلی (‪ :)Medial plantar A.‬مسیر داخلی را طی میکند‬
‫و سمت داخلی انگشت شست را خونرسانی میکند‪.‬‬
‫‪ .2‬شریان پالنتار‪/‬کف پایی خارجی (‪)Lateral plantar A.‬‬
‫‪ ‬شریان پالنتار خارجی به سمت خارج حرکت میکند با رسیدن به قاعده‬
‫استخوان متاتارسال پنجم‪ ،‬به سمت داخل قوس میزند‪.‬‬
‫‪ ‬سپس این شریان از روی قاعده استخوان های متاتارسال چهارم‪ ،‬سوم و دوم‬
‫عبور میکند و در شکاف بین اولین و دومین استخوان متاتارسال به شاخه‬
‫‪ Deep plantar A.‬از شریان پشت پایی ملحق میشود و قوس پالنتار‪/‬‬
‫قوس پالنتار عمقی (‪ )Deep Plantar/ Plantar arch‬را ایجاد میکند‪.‬‬
‫‪ ‬شاخه های قوس پالنتار شامل شاخه های پالنتار متاتارسال ( ‪Plantar‬‬
‫‪ )metatarsal A.‬اول تا چهارم هستند که پس از عبور از روی عضالت‬
‫بین استخوانی در فضای بین استخوان های متاتارسال‪ ،‬در شکاف بین‬
‫انگشتان دو شاخه میشوند و خون رسانی انگشتان را انجام میدهند‪.‬‬
‫‪ ‬قوس پالنتار و شریان های پالنتار متاتارسال از طریق شاخه های‬
‫سوراخ کننده پروگزیمال و دیستال ( ‪Proximal & Distal‬‬
‫‪ )Perforating A.‬به ترتیب با قسمت پروگزیمال و دیستال شریان های‬
‫دورسال متاتارسال از شریان قوسی آناستوموز میشوند‪.‬‬
‫⁕نکته‪ :‬در محدوده ی بین شریان های پالنتار داخلی و خارجی‪ ،‬اعصاب هم نام‬
‫این شریان ها را داریم به این صورت که عصب پالنتار داخلی در خارج و عصب‬
‫پالنتار خارجی در داخل شریان های هم نام خود قرار دارند‪.‬‬
‫‪ ‬در شکل زیر مجموع شاخه های شریان تیبیال پشتی و فیبوالر‪/‬پرونئال را‬
‫میبینیم‪.‬‬

‫‪23‬‬
‫تشریح نظری اندام تحتانی ‪ -‬مهر ‪ -1401‬دکتر صباغ‬

‫شریان های مشارکت کننده در آناستوموزهای اطراف قوزک داخلی‬

‫‪ .1‬شاخه ی قوزکی جلویی داخلی از شریان تیبیال جلویی‬
‫‪ .2‬شاخه ی قوزکی پشتی داخلی از شریان تیبیال پشتی‬
‫‪ .3‬شاخه ی پاشنه ای داخلی از شریان تیبیال پشتی‬
‫‪ .4‬شاخه ای از شریان پالنتار داخلی‬
‫‪ .5‬شریان های تارسال داخلی از شاخه های شریان پشت پایی‬

‫شریان های مشارکت کننده در آناستوموزهای اطراف قوزک خارجی‬

‫‪ .1‬شاخه ی قوزکی جلویی خارجی از شریان تیبیال جلویی‬
‫‪ .2‬شاخه ی سوراخ کننده ی از شریان پرونئال‪/‬فیبوالر‬
‫‪ .3‬شاخه ی پاشنه ای خارجی از شریان پرونئال‪/‬فیبوالر‬
‫‪ .4‬شاخه ای از شریان پالنتار خارجی‬
‫‪ .5‬شریان تارسال خارجی شاخه ای از شریان پشت پایی‬

‫‪24‬‬
 ‫تشریح نظری اندام تحتانی ‪ -‬مهر ‪ -1401‬دکتر صباغ‬

‫تخلیه وریدی سطحی اندام تحتانی‬

‫‪ ‬ورید های سطحی اندام تحتانی مانند اندام فوقانی در داخل فاسیای سطحی قرار دارند‪ .‬دو ورید زیر از ورید های سطحی‬
‫مهم هستند‪:‬‬
‫‪ .1‬ورید صافنوس بزرگ (‪:)Great Saphenous Vein‬‬
‫از سمت داخل شبکه وریدی پشت پا شروع میشود‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫پس از عبور از جلوی قوزک داخلی‪ ،‬سمت داخلی ساق را به همراه عصب صافنوس طی میکند‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫سپس با گذر از خلف زانو و داخل ران و عبور از سوراخ صافنوس در نهایت به انتهایی ترین قسمت ورید فمورال‬ ‫‪‬‬
‫تخلیه میشود‪.‬‬
‫این ورید قبل از تخلیه به ورید رانی شاخه های وریدی معادل شاخه های سطحی شریان رانی را دریافت میکند‬ ‫‪‬‬
‫و سپس به ورید رانی تخلیه میشود‪.‬‬
‫⁕نکته‪ :‬گره های لنفاوی اطراف قسمت انتهایی ورید صافنوس بزرگ‪ ،‬تخلیه لنفاوی سطحی بیشتر اندام تحتانی را انجام‬
‫میدهند‪.‬‬
‫‪ .2‬ورید صافنوس کوچک (‪:)Small Saphenous Vein‬‬
‫‪ ‬از سمت خارج شبکه وریدی پشت پا شروع میشود‪.‬‬
‫‪ ‬پس از عبور از پشت به قوزک خارجی ‪ ،‬خلف ساق را به همراه عصب سورال طی میکند‪.‬‬
‫‪ ‬سپس با گذر از فاسیای سطحی و عمقی پشت زانو وارد ناحیه پوپلیتئال شده و به ورید پوپلیتئال تخلیه میشود‪.‬‬

‫‪25‬‬
 ‫تشریح نظری اندام تحتانی ‪ -‬مهر ‪ -1401‬دکتر صباغ‬

‫تخلیه لنفاوی اندام تحتانی‬

‫گره های لنفاوی سطحی‬
‫‪ ‬گره های لنفاوی سطحی به صورت یک ساختار ‪ T‬شکل در محدوده لیگامان اینگواینال و در قسمت انتهایی ورید‬
‫صافنوس بزرگ قرار دارند‪.‬‬
‫‪ ‬این ساختار ‪ T‬شکل دارای یک بخش عرضی و یک بخش عمودی است‪.‬‬
‫‪ ‬بخش عرضی‪:‬‬
‫‪ ‬شامل دو گروه گره لنفاوی در داخل و خارج می باشد‪.‬‬
‫‪ ‬بخش داخلی لنف جدار شکم از زیر ناف را دریافت میکند‪.‬‬
‫‪ ‬بخش خارجی لنف قسمت های پشتی را دریافت میکند‪.‬‬
‫‪ ‬بخش عمودی‪:‬‬
‫‪ ‬شامل گره های لنفاوی در راستای ورید صافنوس بزرگ هستند‪.‬‬
‫‪ ‬این بخش لنف سطحی بیشتر بخش های اندام تحتانی (به غیر از بخش خارجی ساق و پا) را دریافت میکند‪.‬‬
‫⁕نکته‪ :‬لنف بخش های خارجی ساق و پا توسط عروق لنفاوی موجود در ناحیه پوپلیتئال تخلیه میشود‪.‬‬
‫⁕نکته‪ :‬گره های لنفاوی عمقی اطراف ورید فمورال لنف عمقی تمام اندام تحتانی‪ ،‬لنف سطحی بیشتر اندام را از طریق‬
‫ورید صافنوس بزرگ و لنف سطحی خارج ساق و پا را از طریق عروق لنفاوی همراه ورید پوپلیتئال دریافت میکنند‪.‬‬
‫سپس جریان لنف از طریق عروق لنفاوی عمقی کانال فمورال به گره های لنفاوی اطراف ورید ایلیاک خارجی تخلیه‬
‫میشود‪.‬‬

‫‪26‬‬
‫تشریح نظری اندام تحتانی ‪ -‬مهر ‪ -1401‬دکتر صباغ‬

‫‪27‬‬