Professional Documents
Culture Documents
Chương 2: Máy Biến Áp
Chương 2: Máy Biến Áp
MÁY BIẾN ÁP
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT MÁY ĐIỆN
Máy biến áp :
- Là thiết bị điện từ tĩnh
- Làm việc trên nguyên lý cảm ứng điện từ
- Biến đổi điện áp của một hệ thống điện xoay chiều với
tần số không đổi
1.2 Chức năng
S dm S dm
Đối với MBA 1 pha I 1dm I 2 dm
U 1dm U 2 dm
S dm S dm
Đối với MBA 3 pha I 1dm I 2 dm
3U 1dm 3U 2 dm
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT MÁY ĐIỆN
2. Cấu tạo MBA
Các bộ phận chính của Máy biến áp: Lõi thép, dây quấn, vỏ máy
•Dùng để dẫn từ
Iron core
Insulation
Secondary
winding
Terminals
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT MÁY ĐIỆN
2.2 Dây quấn
•Có 2 loại dây quấn: Dây quấn đồng tâm, dây quấn
xen kẻ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT MÁY ĐIỆN
Primary
Cuộn dây
Winding
sơ cấp
Multi-layer
Laminated Secondary
Cuộn dây
LõiCore
Iron thép
thứWinding
cấp
X1
X2
H1 H2
Winding
Các đầu
Terminals
dây
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT MÁY ĐIỆN
2.3 Vỏ máy
Gồm có : Thùng và Nắp thùng
Trong thùng có: Lõi thép, dây quấn và dầu biến áp
Trên nắp thùng có: Sứ, bình dãn dầu và ống bảo
hiểm
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT MÁY ĐIỆN
High voltage
bushing
Low voltage
Oil tank bushing
Cooling
radiators
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT MÁY ĐIỆN
i1
NguồnSupply
điện u1 N1 P
N NN
2 S Tải
Load
Laminated
Lõi thép iron core
Từ thông biến thiên chạy trong lõi thép cảm ứng ra các
sức điện động e1, e2 trên 2 cuộn dây
E1 = 4,44 N1.f.m
E2 = 4,44 N2.f.m
E1 N1
k
E2 N2
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT MÁY ĐIỆN
4. Tổ nối dây MBA
Tổ nối dây MBA được hình thành do:
Sự phối hợp kiểu quấn dây sơ và thứ cấp của MBA 3 pha
Được thể hiện bởi góc lệch pha giữa điện áp dây sơ cấp và điện áp
dây thứ cấp
A B C UAB
Uab
C B
a b c a
Uab
c b Y / Y - 12
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT MÁY ĐIỆN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT MÁY ĐIỆN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT MÁY ĐIỆN
5. Các phương trình cân bằng trong MBA
5.1 Phương trình cân bằng sức điện động
m
t2
t1
U 1 E 1 E t1 I1 r1
U 1 E1 I1Z1
5.1.2 Phương trình cân bằng s.đ.đ của dây quấn thứ cấp
e2 + et2 = u2 + i2r2
U 2 E 2 E t 2 I2 r2
U 2 E 2 I2 Z 2
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT MÁY ĐIỆN
5.2 Phương trình cân bằng sức từ động
I I N 2 I
1 2 0
N1
I I N 2 I
1 0 N 2
1
I I I
1 0 2
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT MÁY ĐIỆN
6.Mạch điện tương đương của MBA
Là mạch điện thay thế các mạch điện và mạch từ của MBA bằng các
điện trở và điện kháng
6.1 Qui đổi MBA
E’2 = E1 = k.E2
U’2 = k.U2
E2 1
I2 I2 I2
E 2 k
r’2 = k2r2
x’2= k2.x2
z’2= k2z2
Các phương trình qui đổi
U1 E1 I1Z1
U 2 E2 I 2 Z 2
I1 I 0 I 2
6.2 Mạch điện thay thế của MBA
R1 X1 R'2 X'2
I1 R I 2
U 2
m
U1
I0
X
m
U1 I1 I 2
U 2
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT MÁY ĐIỆN
7. Giản đồ năng lượng của MBA
Xét quá trình truyền năng lượng trong MBA
Đối với công suất tác dụng
Công suất truyền sang dây quấn thứ cấp Pđt = P1 – (pcu1 + pfe)
Tổn hao đồng trong dây quấn thứ cấp pcu2 = m1r’2I’22
Công suất phản kháng truyền sang thứ cấp Qđt = Q1 – (q1 + qm)
P1 ± j Q1 Pđt ± j Qđt P2 ± j Q2
Pcu2 ± jq2
pfe ± jqm
pcu1 ± jq1
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT MÁY ĐIỆN
8. Ðồ thị vectơ MBA
Cho thấy rõ quan hệ về trị số và góc lệch pha giữa các đại lượng , U, I
Dựa vào các phương trình cân bằng s.đ.đ và s.t.đ
U1 jI1 x1
jI1 x1 I1r1
U1
I1Z1 I1Z1 E1
I1r1
E1
I1
1
1 I1 I0
0
I0
2
2 I 2
0
2
I 2
2
U 2
I 2 r2 U 2
I 2 Z 2
I 2 Z 2
E1 E2
jI 2 x2 I 2 r2 jI 2 x2
E1 E2
Tải có tính chất điện cảm Tải có tính chất điện dung
9. Chế độ không tải MBA
Phía thứ cấp hở mạch, phía sơ cấp đặt vào điện áp U1
r1 x1 r0
W A x0
rm
I0 I0
U1 V1 V2 U1 x
U1
m
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT MÁY ĐIỆN
Ta xác định được các trị số U1, U20, I0, P0
Tính được tổng trở, điện trở và điện kháng MBA lúc không tải
U1 P0
z0 ; r0 2 x0 z 02 r02
I0 I0
I0
Dòng điện không tải tính theo phần trăm i0 % 100
I 1dm
N1 U 1
Tỷ số biến áp k k
N 2 U 20
P0
Hệ số công suất lúc không tải cos
U1I 0
W A r1 x1 r2 x2 rn xn
I n I n
Un V Un Un
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT MÁY ĐIỆN
Các số liệu thí nghiệm đo được : Un, In, Pn
Un Pn
zn ; rn 2 xn zn2 rn2
In In
Pn = pcu1 + pcu2 = I21r1 + I2'2r'2
Pn = I2n (r1 + r'2) = I2nrn
Điện áp ngắn mạch gồm 2 thành phần
Thành phần tác dụng: Unr = I1.rn = Un cosn
U 20 U 2
Độ thay đổi điện áp thứ cấp U
U 20
Độ thay đổi điện áp tính theo phần trăm U 20 U 2
U % 100
U 20
U % unr %cos 2 unx % sin 2
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT MÁY ĐIỆN
Phương pháp điều chỉnh điện áp của MBA
Để giữ điện áp U2 không đổi phải thay đổi lại số vòng dây
Muốn vậy ở đầu cuối các cuộn dây người ta đưa ra một số đầu
dây tương ứng với các số vòng dây khác nhau.
Trong các MBA điện lực, việc thay đổi số vòng dây có thể được
thực hiện Khi máy ngừng làm việc và điều chỉnh số vòng dây cuộn
sơ cấp
- Thay đổi số vòng dây khi MBA đang làm việc (điều
áp dưới tải)
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT MÁY ĐIỆN
12. Hiệu suất
P
MBA
% 2
100
P1
p pcu p fe
% 1 100 1 100
P1 P2 pcu p fe
P2 = Sđm cos2
pcu = 2.Pn
Các tổn hao ứng với tải có dòng điện I2
pfe = p0
P0 2 Pn
% 1 100
S dm cos 2 P0 2
Pn
znI znII
I II
• Cùng hệ số biến áp k
U I z U I z
Z1
I 3
1 1 1 2 2 2 Z'2 U 3
Đặc điểm : Dây quấn sơ cấp và thứ cấp liên hệ trực tiếp nhau
về điện
N1
U1 N2 U2
U2 U1 N1
N2
Máy biến áp tự ngẫu trong phòng thí nghiệm để thay đổi điện áp
liên tục, lúc đó số vòng dây thứ cấp được thay đổi bằng cách dùng
chổi than tiếp xúc trượt trên dây quấn
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT MÁY ĐIỆN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT MÁY ĐIỆN
14.3 Máy biến áp đo lường
MBA đo lường gồm có hai loại: Máy biến điện áp và máy biến
dòng điện.
Dùng để biến đổi điện áp hoặc dòng điện lớn thành những
lượng nhỏ để đo bằng những dụng cụ tiêu chuẩn
I1
U1
I2
U2
V A
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT MÁY ĐIỆN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT MÁY ĐIỆN
14.4 Máy biến áp hàn
Là loại MBA tạo ra hồ quang khi hàn, dòng điện hồ quang rất lớn làm
chảy kim loại trên que hàn và liên kết các chi tiết kim loại với nhau
Điện áp thứ cấp không tải thường từ 60 75 V
Muốn điều chỉnh dòng điện hàn thì cuộn dây thứ cấp phải mắc nối
tiếp với một cuộn cảm có điện kháng thay đổi được bằng cách thay
đổi khe hở của lõi thép cuộn kháng