Opdracht literatuur H5

Wat ga je doen?

In de laatste weken van de cursus worden de mondelinge literatuurgesprekken afgenomen. Als je

geen literatuurgesprek hebt, ga je aan de slag met deze opdracht. De opdracht gaat over de keuze
van de boeken in H5.

Literatuur in H5

In havo-5 lees je in totaal drie moderne romans. Daarnaast lees je nog een historisch werk, maar dat
valt hierbuiten. Anders dan in H4 ga je drie boeken van dezelfde schrijver kiezen. Je mag er ook voor
kiezen om drie boeken rondom een thema te kiezen, maar dan graag in overleg met jouw docent.
Belangrijk is dat die boeken van een wat hoger niveau zijn dan in H4. Zie hieronder. Over de boeken
die je hebt gelezen schrijf je in periode 3 een zogenaamd literair essay; een beschouwing waarin je
blijk geeft van jouw schrijfkunsten, maar ook van jouw literaire kennis.

Waarom moet deze opdracht?

Elk jaar weer blijkt dat het examenjaar heel kort is. Periode 2 (en ook een deel periode 1) wordt in
beslag genomen door bijvoorbeeld PWS, maar ook andere opdrachten/PO’s. Daarnaast maken
leerlingen onder tijdsdruk vaak verkeerde keuzes en zitten ze opgescheept met boeken die ze
achteraf liever niet hadden gekozen. Om dat te voorkomen willen we je nu een beredeneerde keuze
laten maken.

Een bijkomend voordeel is dat je aan het eind van H4 al weet wat je gaat lezen en dat je daar dus
ook in de vakantie al mee kan beginnen.

Wanneer ga je deze opdracht doen?

Je maakt deze opdracht tijdens de lessen Nederlands die je niet hoeft te volgen; dus wanneer je
geen literatuurgesprek hebt. Jouw docent heeft een indeling van de gesprekken bekendgemaakt of
gaat dat nog doen. Er zijn zes lessen beschreven. De lessen die overblijven kun je besteden aan het
alvast lezen van boek 5; het eerste boek van H5.

Hoe ga je deze opdracht doen?

Per les staat hieronder nauwkeurig omschreven wat je moet doen, wat je moet aanleveren en hoe je
de opdracht kunt doen/welke hulpbronnen je hebt. Heb je vragen? Stel ze gerust via Som.

Belangrijk!

De keuze die je nu maakt, zie les 6, ligt vast. Dus neem de tijd en maak een goede keuze. Om een
voorbeeld te geven: ‘De ontdekking van de hemel’ van Harry Mulisch is een prachtig boek en een
absolute aanrader, maar ook ruim 1000 bladzijden. Goed om vooraf te weten.

Tot slot:

‘Ja maar meneer, ik blijf toch zitten/ga naar het mbo,’ enz enz: ook dan maak je deze opdracht.

Les 1 Oriëntatie op jouw keuze

Aan de boeken die je voor H5 kiest zijn de volgende eisen gesteld:

-De bekende eisen die ook in H4 golden: oorspronkelijk Nederlands (dus niet vertaald), geen
jeugdboeken, gemiddeld 150 pagina’s.

Daar komt nu bij:

-De boeken zijn van niveau 3 of hoger

Opmerking: soms komt dat ongelukkig uit, bijvoorbeeld als je een schrijver hebt gekozen die
zowel niveau- 2 als niveau- 3 boeken heeft geschreven. Mocht je daarom willen afwijken van
deze eis, overleg even met jouw docent.

-Je kiest drie boeken van dezelfde schrijver of drie boeken rondom een thema

Opmerking: in een bijzonder geval mág je er ook voor kiezen om niet drie boeken van
dezelfde schrijver maar drie boeken rondom een thema te kiezen, dus drie boeken die een
grote inhoudelijke overeenkomst hebben. Denk aan ‘familierelaties’, ‘oorlog’, of ‘reizen’ of
iets anders. Als je van die mogelijkheid gebruik zou willen maken, kom je met een goed
doordacht voorstel en drie titels die ook inderdaad een grote samenhang vertonen. Drie
boeken over de oorlog die als enige overeenkomst hebben ‘dat ze zich afspelen in de oorlog’
is bijvoorbeeld niet voldoende. Ook hier: overleg met jouw docent.

-De boeken worden genoemd op www.lezenvoordelijst Denk erom dat je kijkt bij 15-18 jaar.

Opmerking: het komt voor dat de auteur wél, maar dat ene boek níet op de website wordt
genoemd. Ook dan geldt: overleg met jouw docent.

Een boek dat je in H4 al hebt gelezen, mag je in H5 niet nog een keer op de lijst zetten.
Les 1

Oriënteer je op mogelijke auteurs die je zou willen kiezen. Het beste werkt dat door op
www.lezenvoordelijst te kijken. Ingangen die je hebt bij het zoeken zijn:

-indeling naar niveaus

-indeling naar genre (familie, migrantenliteratuur, waargebeurd, historisc enz.)

-indeling naar thema (vader-zoon, cultuurverschillen, adolescentie, identiteit enz)

-per boek: informatie over de auteur, ‘na dit boek verder lezen’

Aan het eind van deze les heb je:

-De namen van minimaal drie auteurs genoteerd die:

-je de moeite waard vindt

-aan de eisen voldoen (drie boeken, min. niveau 3.

Indien nodig leg je jouw keuze voor aan de docent.

Les 2/3 Bepaling definitieve keuze

Je hebt vorige les minimaal drie schrijvers gekozen. Nu ga je gedurende twee lessen een definitieve
keuze maken voor de schrijver én voor de boeken. Nou ja, definitief … Mocht je bij nader inzien in de
volgende lessen toch een andere keuze willen maken, dan kan dat natuurlijk.

Hoe ga je dat doen:

1. Noteer per schrijver de titels die op lezenvoordelijst worden genoemd.

2. Oriënteer je op elk van de boeken:

-de korte beschrijving

-leesaanwijzingen

-‘om over na te denken’

-‘wat anderen van het boek vonden’

-filmpjes, boekenvlogs enzovoort

3. Twijfel je nog? Je kunt natuurlijk ook kijken op de websites die auteurs zelf hebben of op
boekensites als www.hebban.nl, maar er zijn er veel meer. Wat je ook kunt doen: via Som kun je met
jouw schoolaccount inloggen op LiteRom: een website met heel veel officiële recensies. Die geven
ook een aardig idee over boeken.

Alvast een tip: als je lid bent van de Openbare bibliotheek (gratis t/m 17 jaar) kun je ook via de
online bibliotheek-app gratis e-boeken downloaden of met jouw inloggegevens bij LiteRom gaan
kijken. Boeken die niet in de schoolmediatheek aanwezig zijn, zijn vaak wel als e-book bij de
bibliotheek beschikbaar.
Aan het eind van les 3 heb je:

1. Een definitieve keuze gemaakt voor een schrijver (of voor een thema, maar dat heb je dan al
overlegd met jouw docent).

2. Een voorlopige lijst van drie boeken die bij de schrijver/het thema horen.

Belangrijk: deze keuze lever je in bij jouw docent op de manier zoals hij/zij dat met jou afgesproken
heeft.

Les 4/5

Na de vorige les heb je een beredeneerde keuze gemaakt voor de schrijver en de boeken. In de
komende twee lessen ga je je verdiepen in de zogenaamde secundaire literatuur. Daarover eerst wat
uitleg:

Secundaire literatuur

Een boek kan soms als lastig of zelfs onbegrijpelijk worden ervaren als de lezer niet over de
beschikbare achtergrondinformatie beschikt. Bovendien kan een boek meer voor je gaan leven als je
meeleest met wat ‘professionele literatuurlezers’ over het boek te zeggen hebben; dingen waar jij
misschien in eerste instantie overheen zou lezen. Teksten over schrijvers of over boeken noemen we
‘secundaire literatuur’. Er zijn grofweg twee soorten secundaire literatuur te onderscheiden:

1. Achtergrondartikelen Dit zijn artikelen van literatuurwetenschappers, journalisten, schrijvers over

een bepaalde schrijver of een bepaald boek. Zulke artikelen verschijnen bijvoorbeeld in literaire
tijdschriften of in boekvorm of in weekendbijlagen van landelijke kranten

2. Recensies van professionele recensenten. Daarmee bedoelen we dus niet de kleine tekstjes op
bijvoorbeeld bol.com, viva.nl of scholieren.com, maar recensies die ooit zijn verschenen in landelijke
of regionale dagbladen en die zijn geschreven door literatuurjournalisten.

Als je wat benodigde kennis hebt van een boek of een schrijver, kan dat het leesplezier enorm
verhogen. Je herkent dingen, je leest gerichter en je begrijpt beter waar de schrijver naartoe wil.

Het literair essay

In H5 ga je een literair essay schrijven. Een uitdrukkelijke eis is dat je secundaire literatuur in jouw
essay verwerkt. Je ondersteunt jouw beweringen met wat anderen vinden, je zuigt het dus niet
allemaal uit jouw eigen duim. Daarom vragen we je ook om bij de drie boeken in totaal minimaal
drie recensies en drie achtergrondartikelen te zoeken, te lezen en te verwerken. Daar ga je nu mee
aan de slag.

Wat ga je doen:

Je gaat op zoek naar recensies bij jouw gekozen boeken. Verzamel zoveel mogelijk. Daarna ga je ze
(online) lezen. Vind je een artikel of recensie bruikbaar? Sla op, print uit en stop de tekst in een
documentatiemapje. Wees kritisch, niet alles is van toepassing op jouw boek/auteur, en de
moeilijkheidsgraad loopt ook uiteen. Het mapje hoef je niet bij jouw docent in te leveren. Beschouw
het alvast als voorwerk voor volgend jaar.
Hoe ga je dat doen:

1. Goede recensies kun je eigenlijk alleen vinden op www.LiteRom. Je kunt zowel via Som als via
jouw bibliotheekabonnement bij de site komen. Andere recensies op andere plekken zijn bijna altijd
alleen maar lezerservaringen. Daarom geldt als eis dat je alleen recensies van literom mag halen.

Aan het eind van les 5 heb je:

-een lijst van minstens vier bruikbare recensies. Kopieer de link.

-print de recensies uit en zorg dat je de schrijver, datum van verschijnen en de krant waarin de
recensie is verschenen terug kunt vinden. Die heb je volgend jaar nodig!

Les 6

In deze les maak je een verslag van wat je de afgelopen lessen hebt gedaan. Je doet dat door het
formulier in te vullen dat je op Som vindt.

Aan het eind van de les heb je:

-het formulier digitaal bij jouw docent ingeleverd. Hij/zij maakt afspraken over de wijze waarop en
het tijdstip.

Les 7 en verder

Verslag af? Dan kun je gaan beginnen met het lezen van boek 5, het eerste boek voor H5.