RENTE

6/9/23, 12:53 AM RENTE: 03 MLIT PLUS 12A ZOOM 1 004 JVDM
RENTE
(https://teneo.instructure.com/courses/88189/pages/cloudpack-term-1-front-page)
(https://teneo.instructure.com/courses/88189/pages/23-kwartaal-1-
voorblad-graad-12a)
TOEGEKENDE TYD PER PUNT 1.2 minute
RENTE HOOFSTUK OORSIG
TERMINOLOGIE WAT JY MOET KEN!
https://teneo.instructure.com/courses/88189/pages/rente?module_item_id=6976181 1/22
0:00 / 4:28
RENTE OP BANKREKENINGE
TERMINOLOGIE
Term Betekenis
likiede bates Bates wat maklik in kontant omgeskakel kan word
Verwys na die gemak waarmee bates in kontant

likiditeit
omgeskakel kan word
'n Lening van 'n bank wat 'n debietsaldo op 'n

oortrokke fasiliteit
rekening moontlik maak
Fynskrif Bepalings en voorwaardes, gewoonlik met klein

letters gedruk, in vergelyking met die res van die
kontrak
'n Klein plastiekkaartjie wat deur 'n bank (of ander

Kredietkaart finansiële instelling) uitgereik word om goedere en
dienste op krediete te koop.
Die maksimum bedrag waarmee 'n bank of 'n ander

Kredietlimiet
finansiële instelling 'n kliënt kan leen
'n Klein plastiekkaartjie wat deur 'n bank (of ander

finansiële instelling) uitgereik word om goedere en
Debietkaart
dienste te koop met geld wat direk uit u bankrekening
kom
Verskillende rentekoerse in verskillende

Rentekoers vlakke
geldwaarde intervalle
BANK KOSTE
Bankkoste sluit alle transaksiekoste en bankfooie in wat 'n kliënt moet betaal.
Hierdie koste neem baie vorme aan, insluitend:
💳 Maandelikse administrasiefooie (die fooie wat gehef word vir die

voorsiening en instandhouding van 'n rekening)
💳 Transaksiefooie (die fooie wat gehef word elke keer as geld onttrek of in
'n rekening gedeponeer word, gebaseer óf op die tipe transaksie of op
die bedrag van die transaksie. Transaksies sluit tjeks, elektroniese
oorplasings, kontanttransaksies, transaksies, en
debietordertransaksies, aftrekorders.)
OTM
💳 Rente gehef op oortrokke of debietsaldo's (hetsy gemagtig of

ongemagtig)
💳 Koste vir die oorskryding van gemagtigde oortrokke limiete, of pogings

om betalings te maak waar geen gemagtigde oortrokke rekening
bestaan nie.
Bankfooie en hul tariefstrukture verskil van een produk tot 'n ander. Banke
gee 'n uiteensetting van hul tariewe in fooibrosjures en op hul webwerwe.
Verskillende fooistrukture is ontwerp om verskillende so(HERHALING VAN
RENTEKOERSE VOORBEELD 3)orte kliënte en hul finansiële behoeftes te
akkommodeer.
ENKELVOUDIGE RENTE
0:00 / 6:23
Enkelvoudige rente (ER) is die bedrag rente wat in elke rentetydperk

verdien word, gebaseer op die hoofbedrag (die aanvanklike deposito) en
by die belegging gevoeg. Dieselfde bedrag word elke jaar bygevoeg.
Oorweeg rente wat bereken word op 'n bedrag van R10 000,00 met
behulp van enkelvoudige rente teen 'n rentekoers van 10% per maand.
Met enkelvoudige rente word die rente altyd op die oorspronklike bedrag
geld (hoofbedrag) bereken.
Rente = 10% x R10 000,00 = R1 000,00
Aangesien dit 'n enkelvoudige rente is, word elke maand dieselfde
waarde van rente, R1 000,00 by die bestaande saldo gevoeg.
Die waardes in die figuur hieronder illustreer hierdie punt:
Die pyle word gebruik om aan te toon dat in 'n enkelvoudige

renteberekening dieselfde bedrag rente elke maand bygevoeg word, die
totale rente wat oor 'n aantal maande bygevoeg moet word, word bepaal
as: Totale rente = maandelikse rente x totale aantal maande
👀 LET WEL: 👀
1️⃣ As hulle die rentebedrag vra, kan 'n normale rentebedrag

gedoen word.
Bv. R10 000 word belê teen 4% enkelvoudige rente vir 3 jaar.
R10 000 x 4% = R400 per jaar.
Dus R400 x 3 jaar = R1200
2️⃣ As hulle na die drie jaar vir die bedrag vra, gebruik dan die
volgende FORMULE:
A = P (1 + i.n)
Waar A = die bedrag aan die einde van die
beleggingstydperk
P = Die belegging of leningsbedrag
i = rentebedrag as 'n desimale
n = die tydperk in jare.

Deur dieselfde voorbeeld as hierbo te gebruik:
P = 10000
i = 4% = 0.04
n=3
A = 10 000 (1 + 0.04 x 3)
A = R11 200 (Dit is die beleggingsbedrag

plus die rente)
0:00 / 3:08
SAAMGESTELDE RENTE
0:00 / 12:12
Saamgestelde rente (SR) is ook die hoeveelheid rente wat in elke

tydperk verdien word, maar die verdienste word by jou totale belegging
en die belans in elke opeenvolgende periode word bereken op die nuwe
saldo van die vorige jaar of maand.
m.a.w. RENTE OP RENTE!
Dus, die rentebedrag elke jaar verskil in waarde.
1️⃣ Daar is 'n FORMULE om ons te help bereken:
A = P (1 + i)n
Waar A = die bedrag aan die einde van die
beleggingstydperk
P = Die belegging of leningsbedrag

i = rentebedrag as 'n desimale
n = die tydperk in jare.

Deur dieselfde voorbeeld as hierbo te gebruik:
P = 10000
i = 4% = 0.04
n=3
A = 10 000 (1 + 0.04)3
A = R11 248.64 (Dit is die beleggingsbedrag

plus die rente)
2️⃣ Een ding wat saamgestelde rente ingewikkeld maak, is

wanneer dit maandeliks, kwartaalliks of halfjaarliks saamgestel
word. Die geheim hier is om seker te maak dat jou i (rente) en n
(tydperk) dieselfde is. Die rente (as 'n desimale) word altyd gedeel
en die tyd (jare) word vermenigvuldig.
Half-jaarliks = i 2 (elke 6 maande)
nx2
Maandeliks = i 12 (elke maand)
n x 12
Kwartaaliks = i 4 (elke 3 maande, dus 4 keer 'n jaar)
=n x4
NOTA: MAAK SEKER JOU RENTE EN DIE

HOEVEELHEID KEER PER JAAR STEM
OOREEN!
3️⃣ Sonder 'n formule: Soms gee hulle 'n

saamgestelde rente som om sonder 'n formule te
bereken. Dan moet jy die stappe wys.
vb. Tracy belê R5 000 teen 7,8% vir 3 jaar. Bereken

haar rentebedrag na 3 jaar, sonder die gebruik van
'n formule.
Jaar 1: R5 000 x 0.078 = R390 + R5 000 = R5 390
Jaar 2: R5 390 x 0.078 = R420.42 + R5 390 = R5810.42
Jaar 3: R5810.42 x 0.078 = R453.21 + R5810.42 = R6263.63
Rente = R6263.63 - R5000 = R1263.63
0:00 / 3:56
RENTE VOORBEELD
Die volgende is voorbeelde van Enkelvoudige en

Saamgestelde Rente uit eksamenvraestelle.
RENTE 1 VOORBEELD
Michael het geld by sy ouma geërf. Sy het vir hom 'n bedrag
van R95 000 nagelaat. Hy wou sy opsies by twee plaaslike
banke ondersoek vir 'n 3 jaar belegging.
Bank A gee 12,9% enkelvoudige rente.
Bank B gee 9,3% saamgestelde rente.

Bereken, sonder die gebruik van 'n formule, hoeveel rente Michael by
1.1
Bank A sou verdien. (4)
1.2 Bereken, sonder die gebruik van 'n formule, hoeveel rente Michael by
(8)
Bank B sou verdien.
Motiveer watter Bank op die lang termyn beter sal wees, en gee 'n
1.3 (3)
rede vir jou antwoord.
[15]
RENTE 1 ANTWOORDE
1.1.1 P = R95 000
i = 12.9% 100 = 0.129
n=3
R95 000 X 0.129 X 3
= R36 765 Rente vir 3 jaar
1.1.2 p = R95 000
i = 9.3% 100 = 0.093
n=3
JAAR 1 = R95 000 X 0.093 = R8835 + R95 000 = R103835
JAAR 2 =R103835 X 0.093 = R9656.655 + R103835 =

R113491.655 ONTHOU OM JOU FINALE
ANTWOORD AF TE ROND
JAAR 3 = R113491.655 X 0.093 = R10554.72392 + R113491.655 =

R124046.3789 !SLEGS ANTWOORD!
R124046.38
RENTE = R124046.38 - R95 000
= R29 046.38
1.1.3 Op die oomblik is Bank A die beste, maar as die belegging langer
was, sou Bank B beter wees as gevolg van die saamgestelde rente.
Die rede vir Bank A is die 12.9% - 9.3% = 3.6% verskil in

rentekoerse.
RENTE 2 - VOORBEELD
Steve moet vir hom 'n motor koop, aangesien hy steeds

die motor gebruik wat sy ouers vir hom gegee het toe hy
11 jaar gelede universiteit toe is. Hy sien die volgende
advertensie in die koerant:
Maandelikse paaiement R4535,82
Aantal paaiemente 54
Rentekoers 9,5% per jaar maandeliks bereken
Verkoopprys R175 000
Deposito R15 000
1.1.1 Bepaal wat die leningsbedrag sal wees as hy net die minimum
deposito betaal wat vereis word.
(2)
1.1.2 Watter persentasie van die verkoopprys van die motor word as die (2)
deposito betaal?
1.1.3 Bepaal hoeveel keer per jaar die rente bereken sal word.
(4)
1.1.4 Bereken wat die rentekoers sal wees vir elke berekening
gedurende die jaar.
(3)
1.1.5 Bereken hoeveel jaar dit vir Steve sal neem om die motor terug te
betaal.
(2)
1.1.6 Bereken hoeveel Steve per jaar sal betaal.
(2)
1.1.7 Bereken wat Steve se totale koste vir die motor aan die einde van
die lening sal wees.
(2)
1.1.8 Bereken sy totale maandelikse paaiement as daar ook 'n

administrasiekoste van R852,00 per jaar is wat maandeliks betaal
word.
(3)
1.1.9 Groenbelasting word by die verkoopprys van 'n voertuig gevoeg

nadat bereken is hoeveel CO2 'n motor produseer. R87 sal
bygevoeg word vir elke gram meer as 135 g/km wat 'n motor
produseer. Bereken met hoeveel die verkoopprys sal styg as die
motor 455g CO2 per km produseer.
(5)
[Aangepas uit DBE Wiskundige Geletterdheid Vraestel 1 2014

Voorbeeldvraestel]
0:00 / 4:17
RENTE 2 ANTWOORDE
1.1.1 1. R160 000
1.1.2 8,57%
1.1.3 12 keer
1.1.4 0,7917%
1.1.5 4,5 jare
1.1.6 R54 429,84
1.1.7 R259 934,28
1.1.8 R4 606,82
1.1.9 R27 840
RENTE 3 VOORBEELD
Mnr. Tau beplan om sy huis teen 'n koste van R25 000 op te
knap. Hy het sy bank genader vir 'n persoonlike lening. hy is
voorsien van 'n persoonlike leningterugbetalingsplan soos
in TABEL 2 hieronder getoon.
NOTA:
Aanvanklike administrasie teen R1 207,50

Maandelikse administrasie teen R69
[Bron:
www.nedbank.co.za/loans (http://www.nedbank.co.za/loans) ]
Gebruik TABEL 2 hierbo om die vrae wat volg te beantwoord:
4.1.1 Bepaal hoeveel van sy eie fondse mnr. Tau sal moet gebruik om
die huis op te knap as hy 'n persoonlike lening van R10 000,00 (2)
neem.
4.1.2 Mnr. Tau besluit uiteindelik om 'n persoonlike lening van R10 000
te neem wat oor 4 jaar terugbetaalbaar is. (5)
Bepaal:
(a) Die aanvanklike administrasiefooi as 'n persentasie van die

(3)
leningsbedrag.
(b) Die totale maandelikse bedrag wat hy vir hierdie lening sal
(2)
moet betaal.
(c) Die totale rente wat hy vir sy lening sal betaal. (4)
(6)
4.1.3 Mnr. Tau het sy eerste paaiement aan die einde van Maart 2020
betaal. Die maandelikse paaiemente is aan die einde van elke
maand betaalbaar. Bepaal die maand en jaar wanneer mnr Tau sy
laaste betaling sal betaal.
4.1.4 Mnr. Tau het 'n bydrae van 250 Kanadese Dollars (KAD) ontvang
van sy seun wat in Kanada werk.
(3)
Bereken die waarde van die bydrae in Rand as die wisselkoers op
daardie stadium 1KAD = R11,0555 was.
4.2 TABEL 3 toon Suid-Afrika se inflasiekoerse van Junie

2017 tot Junie 2019.
Gebruik TABEL 3 hierbo om die vrae wat volg te

beantwoord:
4.2.1 Verduidelik die betekenis van die term 'inflasie'. (2)
4.2.2 Bereken die prys van bruinbrood in Junie 2019 as die prys R12,24
(4)
in Junie 2017 was.
[JUNIE 2021 OOS-KAAPSE VOORBEELD VRAESTEL1]

[31]
RENTE 3 ANTWOORDE
4.1.1 R25 000 - R10 000

(2)
= R15 000
4.1.2 X 100%
(a) (3)
= 12,08%
4.1.2 R355,95 + R69

(b) (2)
= R424,95
4.1.2 R424,95 X 48
(c)
= R20 397,60 + R1 207,50
= R21 605,10 (4)
=R21 605,10 + R10 000
=R11 605,10
4.1.3 Februarie 2024 (2)
4.1.4 250 KAD = ?
1KAD = R11,0555
250 x R11,0555
=R2 763,875
(3)
R2 763,88
4.2.1 Inflasie is die styging in pryse oor die tydperk wat lei tot die daling
(2)
van die koopwaarde van geld.
4.2.2 2018 = R12,24 x (100% + 4,62%)
= R12,81
(4)
2019 = R12,81 x (100% + 4,38%)
= R13,37
RENTE 4 VOORBEELD
Sbu wil 'n minibustaxi by Nissan-handelaar koop. TABEL 3

hieronder toon 2 verskillende betaalopsies waaruit Sbu kan
kies.
LET WEL: Die ballon/residueel is 'n finale betaling wat aan

die einde van die lening gemaak word.
TABEL 3: VERSKILLENDE BETALINGSMETODES VIR

MINIBUSTAXI's
Gebruik die inligting in TABEL 3 hierbo om die volgende vrae te beantwoord:
5.1.1 Bereken die kontantdeposito. (3)
5.1.2 Bepaal die ballonbetaling vir Opsie 1. (3)
5.1.3 Bepaal die totale koste van die minibustaxi vir Opsie 1.
Jy kan die formule gebruik:

(3)
Totale Koste = Deposito + (Paaiementprys x 72 maande) +
Ballonbetaling
5.1.4 Sbu het gesê hy kan R53 000 spaar as hy die goedkoper opsie
kies. (5)
Verifieer Sbu se stelling deur 'n berekening te gebruik.
(6)
5.1.5 Sbu het 'n belegging van R125 000. Die geld word soos volg belê:
Eerste jaar teen 6,95% rente jaarliks saamgestel.

Tweede jaar teen 7,25% rente jaarliks saamgestel
Toon aan dat die totale belegging wat aan die einde van twee jaar
ontvang word, die oorblywende bedrag verskuldig aan die einde
van die 72ste maand sal dek.
[NATAL SEPTEMBER VOORBEREIDINGSEKSAMEN 2020 VRAESTEL 2] [20]
RENTE 4 ANTWOORDE
5.1.1 Deposito betaal = R439 800 x 20%

(3)
= R87 960
5.1.2 Balon betaling = R439 800 x 30%

(3)
= R131 940
5.1.3 Totale Koste vir Opsie 1
= (R87960) + (R5699,90 x 72) + R131 940 (3)
= R630 292,80
5.1.4 Totale Koste vir Opsie 2 = R87 960 + (R6788,93 x 72)
= R576 762,96
Spaar = R630 292,80 + R576 762,96 (5)
= R53 529,84
Stelling is verkeerd
5.1.5 Jaar 1 = R125 000 (1 + 0,0695x 1) (6)
= R133 687,50
Jaar 2 = R133 687,50 x (1 + 0,0725 x 1)
= R143 379,84
Balon betaling= R131 940
Daarom, Korrek, hy sal genoeg hê en hy sal
R11 439,84 oor hê .

RENTE

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

RENTE

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

6/9/23, 12:53 AM RENTE: 03 MLIT PLUS 12A ZOOM 1 004 JVDM

TOEGEKENDE TYD PER PUNT 1.2 minute

RENTE HOOFSTUK OORSIG

TERMINOLOGIE WAT JY MOET KEN!

likiede bates Bates wat maklik in kontant omgeskakel kan word

Verwys na die gemak waarmee bates in kontant

'n Lening van 'n bank wat 'n debietsaldo op 'n

Fynskrif Bepalings en voorwaardes, gewoonlik met klein

'n Klein plastiekkaartjie wat deur 'n bank (of ander

Die maksimum bedrag waarmee 'n bank of 'n ander

'n Klein plastiekkaartjie wat deur 'n bank (of ander

Verskillende rentekoerse in verskillende

Hierdie koste neem baie vorme aan, insluitend:

💳 Maandelikse administrasiefooie (die fooie wat gehef word vir die

💳 Rente gehef op oortrokke of debietsaldo's (hetsy gemagtig of

💳 Koste vir die oorskryding van gemagtigde oortrokke limiete, of pogings

Enkelvoudige rente (ER) is die bedrag rente wat in elke rentetydperk

Rente = 10% x R10 000,00 = R1 000,00

Die waardes in die figuur hieronder illustreer hierdie punt:

Die pyle word gebruik om aan te toon dat in 'n enkelvoudige

1️⃣ As hulle die rentebedrag vra, kan 'n normale rentebedrag

Dus R400 x 3 jaar = R1200

i = rentebedrag as 'n desimale

n = die tydperk in jare.

A = R11 200 (Dit is die beleggingsbedrag

Saamgestelde rente (SR) is ook die hoeveelheid rente wat in elke

m.a.w. RENTE OP RENTE!

Dus, die rentebedrag elke jaar verskil in waarde.

1️⃣ Daar is 'n FORMULE om ons te help bereken:

P = Die belegging of leningsbedrag

i = rentebedrag as 'n desimale

n = die tydperk in jare.

A = R11 248.64 (Dit is die beleggingsbedrag

2️⃣ Een ding wat saamgestelde rente ingewikkeld maak, is

Half-jaarliks = i 2 (elke 6 maande)

Maandeliks = i 12 (elke maand)

Kwartaaliks = i 4 (elke 3 maande, dus 4 keer 'n jaar)

NOTA: MAAK SEKER JOU RENTE EN DIE

3️⃣ Sonder 'n formule: Soms gee hulle 'n

vb. Tracy belê R5 000 teen 7,8% vir 3 jaar. Bereken

Jaar 2: R5 390 x 0.078 = R420.42 + R5 390 = R5810.42

Jaar 3: R5810.42 x 0.078 = R453.21 + R5810.42 = R6263.63

Rente = R6263.63 - R5000 = R1263.63

Die volgende is voorbeelde van Enkelvoudige en

Bank A gee 12,9% enkelvoudige rente.

Bank B gee 9,3% saamgestelde rente.

1.1.1 P = R95 000

i = 12.9% 100 = 0.129

R95 000 X 0.129 X 3

= R36 765 Rente vir 3 jaar

1.1.2 p = R95 000

i = 9.3% 100 = 0.093

JAAR 1 = R95 000 X 0.093 = R8835 + R95 000 = R103835

JAAR 2 =R103835 X 0.093 = R9656.655 + R103835 =

JAAR 3 = R113491.655 X 0.093 = R10554.72392 + R113491.655 =

RENTE = R124046.38 - R95 000

Die rede vir Bank A is die 12.9% - 9.3% = 3.6% verskil in

Steve moet vir hom 'n motor koop, aangesien hy steeds

Maandelikse paaiement R4535,82

Rentekoers 9,5% per jaar maandeliks bereken

Verkoopprys R175 000

Deposito R15 000

1.1.6 Bereken hoeveel Steve per jaar sal betaal.

1.1.8 Bereken sy totale maandelikse paaiement as daar ook 'n

Eerste jaar teen 6,95% rente jaarliks saamgestel.