Lý thuyết dao động điều hòa

I. Dao động.
1. Dao động cơ: là chuyển động có giới hạn trong không gian, lập đi
lập lại quanh vị trí cân bằng.
2. Dao động tuần hoàn: là dao động cơ mà sau những khoảng thời
gian bằng nhau vật trở lại trạng thái ban đầu (vị trí và chiều chuyển
động như cũ).
VD: dao động con lắc đồng hồ.

a) Chu kì: là khoảng thời gian ngắn nhất:

 Vật thực hiện một dao động toàn phần.
 Trạng thái dao động lập lại như cũ.

b) Tần số: là số dao động toàn phần vật thực hiện được trong một
giây.

II. Dao động điều hòa.

1. Định nghĩa: là dao động trong đó li độ của vật là một hàm cos
(hoặc hàm sin) theo thời gian.
2. Phương trình dao động:

 Các đại lượng đặc trưng:

- Li độ x (cm; m).
- Biên độ A (cm; m).
- Pha ban đầu φ (rad).
- Pha dao động (ωt + φ) (rad).
- Tần số góc ω (rad/s).
3. Vận tốc, gia tốc của dao động điều hòa.
a) Vận tốc.

 v max=ωA tạivị trí cân bằng x = 0.

 v=0 tại vị trí biên x = ±A.
b) Gia tốc.

 a max=ω2 A tại vị trí biên x = ±A.

 a = 0 tại vị trí cân bằng x = 0.
c) Nhận xét.
 Vận tốc v sớm pha hơn li độ x một góc π/2:
2 2
x v
2
+ 2
=1
A (ωA)
  Gia tốc a sớm pha hơn vận tốc v một góc π/2:
2 2
v a
2
+ 2 2 =1
(ωA ) ( ω A )

 Gia tốc a và li độ x ngược pha: a=−ω 2 x .

 Dấu các đại lượng:

4. Lực trong dao động điều hòa.

a) Định nghĩa: là hợp lực của tất cả các lực tác dụng lên vật dao
động điều hòa (lực kéo về, lực phục hồi).
b) Đặc điểm:
- Luôn hướng về VTCB.
- Có độ lớn tỉ lệ với li độ nhưng ngược chiều.
2
F kv =F hp=−ma=−kx=−k ω x
5. Đồ thị dao động điều hòa:

 Chú ý:
 Đồ thị x theo v: → Đồ thị có dạng Elip (E).
 Đồ thị v theo a: → Đồ thị có dạng Elip (E).
 Đồ thị x theo a: → Đồ thị có dạng đoạn thẳng.
6. Dao động tự do (dao động riêng).
- Là dao động của hệ chỉ chịu tác dụng nội lực.
- Là dao động có tần số (tần số góc, chu kỳ) chỉ phụ thuộc vào đặc
tính của hệ, không phụ thuộc vào các yếu tố bên ngoài.
- Ví dụ về dao động tự do:
+ Dùng búa cao su gõ vào âm thoa, âm thoa dao động phát ra âm
thanh (trong điều kiện không có lực cản).

7. Độ lệch pha trong dao động điều hòa.

a) Khái niệm: là hiệu số giữa các pha dao động.
b) Kí hiệu: ∆ φ=φ2−φ 1 (rad).
c) Nhận xét: