STECHIOMETRIA – ZADANIA MATURALNE

ZADANIE 1.:
W przyrodzie występuje kilka minerałów tytanu. Najważniejsze z nich to ilmenit (FeTiO 3) i rutyl (TiO2). Czysty metal otrzymuje się
z rutylu podczas ogrzewania z węglem i chlorem, w wyniku czego powstaje chlorek tytanu(IV) i tlenek węgla(II). W drugim etapie
chlorek tytanu(IV) ogrzewa się w odpowiednich warunkach z magnezem. Czysty tytan lub jego stop o składzie masowym 85% Ti,
8% Al, 7% V stosowny jest np. do wytwarzania implantów. Oblicz, ile moli tytanu i ile moli glinu zawiera tzw. gwóźdź ortopedyczny
o masie 120 g wykonany ze stopu tytanu o podanym wyżej składzie.

ZADANIE 2.:
Oblicz, w ilu gramach tlenu zawiera się tyle samo cząsteczek, ile znajduje się w 10 dm3 wodoru (objętość mierzona w warunkach
normalnych). Wynik podaj z dokładnością do pierwszego miejsca po przecinku.

ZADANIE 3.:
Pary metalicznej rtęci są silnie trujące. Przypadkowo rozlana rtęć powinna być zneutralizowana przez zasypanie sproszkowaną
siarką – zachodzi reakcja:
Hg + S → HgS
Odpowiedz, dokonując odpowiednich obliczeń, czy 10 g siarki wystarczy do zneutralizowania 5 cm3 rtęci. Gęstość rtęci wynosi: 13,546 g/cm3.

ZADANIE 4.:
Mangan można otrzymać w wyniku reakcji MnO2 z glinem, przebiegającej zgodnie z równaniem:
3 MnO2 + 4 Al → 3 Mn + 2 Al2O3
Źródłem MnO2 jest występujący w przyrodzie minerał, piroluzyt, który zawiera od 94% do 99% masowych tego tlenku.
Oblicz, ile gramów glinu potrzeba do redukcji 55 g piroluzytu, który zawiera 95% masowych tlenku manganu(IV).
Pozostałe 5% masy minerału to substancje niereagujące z glinem ani z manganem.

ZADANIE 5.:
Wolny krzem można otrzymać w laboratorium, redukując SiO2 za pomocą metalicznego magnezu. Proces ten ilustruje równanie reakcji:
SiO2 + 2 Mg → Si + 2 MgO
Uzupełnij tabelę, wpisując w odpowiednie miejsca obliczone liczby moli oraz masy substratów i produktów tej reakcji.

ZADANIE 6.:
Tlenek siarki(IV) można otrzymać na skalę przemysłową w wyniku spalania pirytu (FeS2):
4 FeS2 + 11 O2 → 2 Fe2O3 + 8 SO2
Oblicz, jaka objętość tlenku siarki(IV), zmierzona w warunkach normalnych, powstanie w wyniku spalania 30 g pirytu.

ZADANIE 7.:
Wodorowęglan amonu ulega rozkładowi termicznemu, tworząc wyłącznie produkty gazowe:
NH4HCO3 → NH3 + H2O + CO2
Oblicz łączną objętość (w warunkach normalnych) gazowych produktów reakcji całkowitego rozkładu 1,58 g wodorowęglanu amonu.

ZADANIE 8.:
Jedną z metod otrzymywania metanu jest reakcja kwasu solnego HCl z węglikiem glinu Al4C3. przebiegająca zgodnie z równaniem:
Al4C3 + 12 HCl → 4 AlCl3 + 3 CH4
Oblicz, ile dm3 metanu otrzymano w warunkach normalnych, jeżeli do reakcji użyto 45 moli kwasu solnego i 48 g węgliku glinu Al4C3.
Wynik podaj z dokładnością do jednego miejsca po przecinku.

ZADANIE 9.:
W zbiorniku o pojemności 30 dm3 znajduje się 34 g gazu pod ciśnieniem 1520 hPa w temperaturze 275 K. Oblicz masę molową tego gazu.

ZADANIE 10.:
W temperaturze 20°C i pod ciśnieniem 1005 hPa wykonano eksperyment, którego przebieg opisano równaniem:
Mg + 2 HCl → MgCl2 + H2
Wykonaj obliczenia i oceń, czy wodór wydzielony w reakcji 2 gramów magnezu z nadmiarem kwasu solnego w temperaturze 20°C
i pod ciśnieniem 1005 hPa zmieści się w użytym w doświadczeniu cylindrze miarowym o pojemności 1000 cm 3.
ZADANIE 11.:
W dwóch jednakowych zbiornikach o objętości 2,0 dm3 każdy umieszczono oddzielnie takie same liczby moli substancji gazowych
X i Y. Masa molowa substancji X jest dwa razy większa od masy molowej substancji Y. Temperatura w obu zbiornikach jest równa
481,3 K, a ciśnienie w zbiorniku z substancją X jest równe 2000,0 hPa.
a) Podaj wartość ciśnienia panującego w zbiorniku z substancją Y.
b) Oblicz, jaką wartość osiągnie ciśnienie w zbiorniku z substancją X, jeśli temperatura wzrośnie w nim o 100,0 K.
Wynik podaj z dokładnością do jednego miejsca po przecinku.

ZADANIE 12.:
Oblicz rzeczywisty wzór węglowodoru, który w warunkach normalnych jest gazem o gęstości 2,59 g/dm 3 i zawiera 82,8% węgla.

ZADANIE 13.:
Amoniak otrzymuje się przemysłowo z azotu i wodoru w reakcji danej równaniem:
N2 + 3 H2 → 2 NH3
Podaj, w jakim stosunku objętościowym reagują azot i wodór.

ZADANIE 14.:
W wyniku reakcji 4 objętości amoniaku z 5 objętościami tlenu powstało 6 objętości pary wodnej oraz 4 objętości pewnego
badanego gazu (objętości mierzono w tych samych warunkach ciśnienia i temperatury). Napisz równanie tej reakcji oraz podaj
nazwę badanego gazu.

ZADANIE 15.:
Oblicz, jaki procent masowy stanowi azot w azotanie(V) amonu (NH 4NO3).

ZADANIE 16.:
Na wykresie przedstawiono zależności pomiędzy masą tlenu a masą siarki w tlenkach siarki.

Dokonując analizy danych przedstawionych w postaci wykresu, przyporządkuj wzory dwóch tlenków siarki (SO2 i SO3)
do odpowiednich linii na wykresie.

ZADANIE 17.:
Kwas siarkowy(VI) można otrzymać z pirytu (FeS2) w wieloetapowym procesie, który w uproszczeniu przedstawiają poniższe
równania reakcji:
4 FeS2 + 11 O2 → 2 Fe2O3 + 8 SO2
2 SO2 + O2 → 2 SO3
SO3 + H2O → H2SO4

Podaj jedno sumaryczne równanie reakcji, które ilustruje przedstawiony proces otrzymywania kwasu siarkowego(VI).

ZADANIE 18.:
Amoniak otrzymuje się na skalę przemysłową w wyniku bezpośredniej syntezy azotu z wodorem w obecności katalizatora,
pod zwiększonym ciśnieniem i w temperaturze 773 K, zgodnie z równaniem:
N2 + 3 H2 → 2 NH3
Przygotowano stechiometryczną mieszaninę azotu z wodorem i zainicjowano reakcję, którą przerwano, gdy przereagowało 20%
objętościowych azotu użytego do syntezy. Oblicz w procentach objętościowych skład mieszaniny poreakcyjnej, w chwili,
gdy przerwano reakcję. Wynik podaj z dokładnością do pierwszego miejsca po przecinku.