Chuong 9 Do Luc, Khoi Luong, Mo Men, Bien D NG

11/22/2021
CHƯƠNG 9: ĐO LỰC, MÔ MEN, KHỐI LƯỢNG VÀ BIẾN DẠNG
Học xong chương này sinh viên cần:

 Nắm được vai trò của việc đo lực, mô men, khối lượng
và biến dạng.
 Hiểu khái niệm cơ bản và mô tả các phương pháp đo
lực, mômen, khối lượng và biến dạng.
 Phân tích được các yếu tố ảnh hưởng đến độ chính xác
khi đo đo lực, mô men, khối lượng và biến dạng.
 Biết lựa chọn và sử dụng dụng cụ đo đo lực, mô men,
khối lượng và biến dạng với các yêu cầu về độ chính
xác, độ tin cậy… trong trường hợp cụ thể.
11/22/2021 1
NỘI DUNG
1.Đặt vấn đề
2. Lịch sử phát triển
3.Các phương pháp đo lực.
4.Các phương pháp đo mô men.
5. Các phương pháp đo biến dạng.
6.Các phương pháp đo khối lượng.
11/22/2021 2
1
11/22/2021
9.1 ĐẶT VẤN ĐỀ

 Trong quá trình nghiên cứu cơ lý tính của các vật chịu lực, các kết
cấu cơ học ... thì quá trình đo lực, ứng suất, biến dạng là một bài
toán rất quan trọng.
 Đo lực có đặc điểm là phạm vi đo rất rộng, khoảng đo có thể dao

động từ 10-5  108 N (D = 1020). Thực tế thì không có thiết bị đo
nào có phạm vi đo rộng như vậy do đó thường chia lực thành các
dải đo khác nhau, mỗi dải đo có thể sử dụng các phương pháp và
thiết bị khác nhau. Đặc biệt với dải đo thấp cần sử dụng những
phương pháp đo đặc biệt để đảm bảo độ chính xác yêu cầu
11/22/2021 3
Tải (Lực, mô men...)  ứng suất  biến dạng  sự thay đổi điện trở tín hiệu
Lực; mô men; áp suất; dao động ...
Nguyên nhân gây ứng suất
ứng suất gây biến dạng
Biến dạng làm thay đổi diện trở
Sự thay đổi điện trở sẽ tạo ra tín hiệu ở đầu ra
11/22/2021 4
2
11/22/2021

Tín hiệu  Sự thay đổi điện trở biến dạng  ứng suất  tải (lực, mô men, ...)
Tín hiệu của Strain gauge do
Sự thay đổi điện trở do,
Biến dạng do
ứng suất do
Lực; mô men; áp suất; dao động...
11/22/2021 5
9.2 LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN

 Trước đây người ta đo lực trong công nghiệp bằng phương pháp
đĩa cân cơ khí (mechanical lever scales).
 Vào năm 1843, nhà vật lí Charles Wheatstone tìm ra một mạch
cầu có thể đo được điện trở nhờ dòng điện. mạch cầu wheatstone
này lí tưởng cho việc đo điện trở thay đổi trong strain gage.
 Vào những năm 1940, strain gage phát triển mạnh trong các loại
cân cơ khí và stand-alone load cell.
 Ngày nay chỉ còn những phòng thí nghiệm sử dụng các cân cơ
khí đo lực, còn trong công nghiệp hầu hết dùng strain gage load
cell (lực kế sức căng). Pneumatic load cells thỉnh thoảng được
dùng ở những nơi an toàn và vệ sinh, và hydraulic load cells
được dùng ở những nơi xa xôi không cần nguồn điện cung cấp.
 Strain gage load cells có độ chính xác 0.03% đến 0.25% và thích
hợp cho hầu hết các ứng dụng trong công nghiệp.
11/22/2021 6
3
11/22/2021
9.2 LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN
• Năm 1843, nhà vật lý người Anh Sir Charles

Wheatstone phát minh ra một mạch cầu mà có
thể đo điện trở nhờ dòng điện.
• Tới những năm 1940 mới được phát triển.
• Các strain gauge loadcell chiếm ưu thế trong
ngành công nghiệp nặng.
• Strain gage loadcell cung cấp độ chính xác
trong vòng 0,03% đến 0,25%
11/22/2021 7
9.3 CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐO LỰC

Forces :
 Lực được định nghĩa là bất kỳ việc lực đẩy hay kéo tác dụng
vào đối tượng
 Đơn vị của lực là N -Newton
 1 Newton là lực yêu cầu để tạo ra khối lượng một Kilogram

với gia tốc là 1m/s/
 Khi xem xét lực cần phải biết:
 Độ lớn của lực
 Hướng lực tác dụng
 Điểm lực tác dụng
11/22/2021 8
4
11/22/2021
11/22/2021 9
11/22/2021 10
5
11/22/2021
11/22/2021 11

 Các phương pháp đo lực có thể được phân thành hai loại cơ bản:
trực tiếp và gián tiếp:
 Đo trực tiếp:
 Là phương pháp sử dụng các chuyển đổi có đại lượng vào tương
ứng với các lực, ứng suất, biến dạng cần đo.
 Đại lượng ra được biến thành các tín hiệu điện, các thông số điện.
 Mạch đo và chỉ thị cho kết quả không thông qua hệ dẫn truyền
trung gian.
 Một phép so sánh trực tiếp được thực hiện giữa một lực chưa biết
và lực hấp dẫn (trọng lực) đã biết trên một khối lượng tiêu chuẩn.
Vì mục đích này, có thể sử dụng cân đòn trong đó khối lượng
được so sánh. Trong trường hợp này, đòn không khuếch đại.
11/22/2021 12
6
11/22/2021
 Đo gián tiếp:
 Là phương pháp sử dụng các phần tử đàn hồi, các hệ dẫn
truyền, biến lực đo thành độ di chuyển.
 Các cảm biến đo độ dịch chuyển suy ra lực tác động.
 Tùy thuộc vào dải đo và tần số biến thiên của lực tác động
mà chọn loại cảm biến đo phù hợp và ít gây ra sai số.
 So sánh gián tiếp được thực hiện bởi một bộ chuyển đổi đã
hiệu chuẩn cảm nhận lực hấp dẫn hoặc trọng lượng.
 Đôi khi, người ta đo được độ biến dạng do một lực tác dụng
lên một phần tử đàn hồi.
11/22/2021 13
Phần tử đàn hồi: F kx
Cảm biến Strain F   A
Cảm biến áp suất: F  PA
Cảm biến gia tốc: F  m a
11/22/2021 14
7
11/22/2021

classification
Type Weight Range Accuracy Apps Strength Weakness

(FS)
Mechanical Load Cells
Hydraulic Load Cells Up to 10,000,000 0.25% Tanks, bins and hoppers. Takes high impacts, Expensive, complex.
lb Hazardous areas. insensitive to
temperature.
Pneumatic Load Cells Wide High Food industry, hazardous Intrinsically safe. Slow response.
areas Contains no fluids. Requires clean,
dry air
Strain Gage Load Cells
Bending Beam Load 10-1k lbs. 0.03% Tanks, platform scales, Low cost, simple Strain gages are
Cells construction exposed,
require protection
Shear Beam Load Cells 1k-5k lbs. 0.03% Tanks, platform scales, High side load rejection,
off- center loads better
sealing and
protection
Other Load Cells
Helical 0-40k lbs. 0.2% Platform, forklift, wheel Handles off-axis loads,
load, overloads, shocks
automotive seat
weight
Fiber optic 0.1% Electrical transmission Immune to RFI/EMI and
cables, stud or bolt high temps,
mounts intrinsically safe
Piezo- 0.03% Extremely sensitive, high High cost, nonlinear
resistive signal output level output
11/22/2021 15

a/ ĐO TRỤC TIẾP
 Phương pháp trực tiếp liên quan đến việc so sánh một lực chưa biết với một
lực hấp dẫn đã biết trên khối lượng tiêu chuẩn. Lực tác dụng lên vật thể có
khối lượng m do trường hấp dẫn của trái đất, có thể được biểu diễn bằng
phương trình sau:
 W = mg
 Ở đây m là khối lượng tiêu chuẩn, g là gia tốc do trọng trường và W là trọng
lượng của vật.
 Để xác định chính xác lực tác dụng lên vật cần phải biết chính xác các giá trị
của khối lượng và gia tốc do trọng lực. Với sự trợ giúp của cân phân tích,
một phép so sánh trực tiếp có thể được rút ra giữa một lực chưa biết và lực
hấp dẫn.
11/22/2021 16
8
11/22/2021

Cân phân tích
11/22/2021 17

Độ lệch trên một đơn vị độ mất cân bằng cho phép đo độ nhạy của cân. Sự
khác biệt giữa hai trọng lượng, nghĩa là, W1 - W2, tạo ra sự không cân bằng. Giả
sử sự khác biệt này là ∆W
Do vậy độ nhậy là
Khi cân ở trạng thái cân bằng, ta có phương trình sau :
Khi góc lệch nhỏ, sin θ = θ và cos θ = 1. Đối với góc lệch nhỏ như vậy,
phương trình trên có thể viết như sau:
Do vậy
11/22/2021 18
9
11/22/2021

Độ nhậy
Khi ở trạng thái cân bằng
Nếu các cân được cấu tạo sao cho d B, khoảng cách giữa điểm tựa và đường nối các mép dao, bằng 0, thì
phương trình trên trở thành như sau:
 Độ nhạy không phụ thuộc vào trọng lượng tác dụng W1 và W2.
 Có thể có sai số trong phép đo do tác động của lực nâng của không khí tác dụng lên quả cân, chúng
có thể được loại bỏ bằng cách bảo dưỡng thích hợp.
 Ngoài ra, để nâng cao độ nhạy, cần phải tăng l và giảm WB và dG, điều này lại ảnh hưởng đến độ ổn
định, do đó cần có sự cân bằng giữa độ ổn định và độ nhạy của cân. Điều cần đề cập ở đây là để có
hiệu suất tối ưu, thiết kế và vận hành của cân là rất quan trọng.
 Nhược điểm liên quan đến cân phân tích là nó đòi hỏi phải sử dụng một bộ trọng lượng ít nhất bằng
trọng lượng lớn nhất cần đo. Tuy nhiên, có thể đề cập ở đây rằng hệ thống cân bằng tay đòn không
thích hợp để đo các vật có trọng lượng lớn.
11/22/2021 19

Đối với các ứng dụng liên quan đến việc đo các trọng lượng lớn, ưu
tiên sử dụng cân bàn hoặc hệ thống nhiều đòn.
11/22/2021 20
10
11/22/2021

Cân bàn -Platform Balance
Ta có
Và
Nếu h/e = f/d.

Do vây ta có
Rõ ràng từ đây ta thấy rằng trọng lượng W

có thể được đặt ở bất kỳ đâu trên bàn cân
và vị trí của nó đối với các cạnh dao của Trong đó S được gọi là tỷ lệ
bàn cân là không đáng kể. khuyếch đại của cân, được cho bởi
một phương trình khác:
Từ các phương trình trên ta có
11/22/2021 21
11/22/2021 22
11
11/22/2021

 Dựa theo dạng tín hiệu ra ( thủy lực, khí nén, điện)
 Dựa vào cách nhận biết trọng lượng (bending, shear,
compression, tension …)
 Cấu trúc bao gồm phần tử kim loai khi chịu tác dụng
của lực sẽ bị biến dạng và strain gauge dán trên nó sẽ
đưa ra tín hiệu điện và tỷ lệ với biến dạng.
 Có thể có dạng thủy lực, khả năng có thể đạt 5000 tấn,
độ chính xác ~ 0.1 % FS, độ phân giải ~ 0.02 %
 Nguyên tắc khí nén. Tác dụng của lực làm cho màng bị
biến dạng, sự gia tăng áp suất sẽ làm cho màng bị biến
dạng
11/22/2021 23

b/ ĐO GIÁN TIẾP Phần tử đàn hồi
Để xác định lực tác dụng, nhiều chuyển đổi đo lực là các phần tử
đàn hồi cơ học khác nhau hoặc sự kết hợp của chúng.
 Việc tác dụng tải trọng hoặc lực lên các phần tử này gây ra sự
biến dạng tương tự.
 Biến dạng này, thường là tuyến tính, được đo trực tiếp hoặc
gián tiếp bằng cách sử dụng các chuyển đổi thứ cấp.
 Sự dịch chuyển này sau đó được chuyển đổi thành tín hiệu điện
bởi các đầu dò thứ cấp. strain gauge (đo biến dạng) là bộ
chuyển đổi thứ cấp phổ biến nhất được sử dụng để đo lực.
11/22/2021 24
12
11/22/2021

b/ ĐO GIÁN TIẾP Phần tử đàn hồi
Lực kế đo lực nén và kéo
11/22/2021 25
9.3 CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐO LỰC Load Cells
11/22/2021 26
13
11/22/2021

 Phần tử đàn hồi được sử dụng rộng rãi cả ở trường
hợp tải động và tĩnh.
 Cần có sự bồi thường nhiệt độ
 Hình dáng của load cell phụ thuộc vào từng trường hợp, biên độ của tải, tần số
của tải. Dạng vòng là dạng sử dụng phổ biến.
 Khi độ nhậy không hợp lý với phần tử kéo hoặc nén ta có thể sử dụng phần tử
uốn
11/22/2021 27

PHẠM VI SỬ DỤNG
 Dạng trụ nén(50 kN - 50 MN)

 Dạng trụ nén(lỗ ) (10 kN - 50 MN)
 Hình trụ kéo (50 kN - 50 MN)
 Vòng Toroidal (1 kN - 5 MN)
 Vòng (1 kN - 1 MN)
 Dạng S (uốn hoặc trượt ) (200 N - 50 kN) dầm kép (20 kN - 2 MN)
 Dầm uốn kép (500 N - 50 kN)
 Dầm trượt (1 kN - 500 kN)
 Dầm uốn kép (100 N - 10 kN)
11/22/2021 28
14
11/22/2021

Khái niệm
 Load cell là một bộ cảm biến lực, nó chuyển đổi lực hay trọng
lượng sang tín hiệu điện
 Strain gauge xem như là yếu tố chính của load cell
11/22/2021 29

Một cảm biến lực bao gồm bốn strain gauges; hai trong số này được sử dụng để đo
biến dạng dọc trong khi hai cái còn lại để đo biến dạng ngang. Bốn strain gauges
được dán 90 ° với nhau, như thể hiện trong hình
11/22/2021 30
15
11/22/2021

Biến dạng dọc trong cảm biến lực là nén và được cho bởi quan hệ sau:
Ở đây, F là lực tác dụng, A là diện tích mặt cắt ngang và E là môđun
đàn hồi. Gauges 1 và 4 chịu kéo. gauges 2 và 3 sẽ chịu kéo theo quan
hệ sau:
Ở đây, γ là hệ số Poisson.
Việc bố trí các gauges này sẽ bù lại ảnh hưởng của độ uốn và nhiệt
độ. Trên thực tế, sự bù hoàn toàn thu được nếu các gauges được lắp
đối xứng.
11/22/2021 31
Loadcell trụ (Rocker Pin): kích thước gọn, khối

lượng nhẹ, dễ lắp đặt nên hiện nay rất phổ biến.
11/22/2021 32
16
11/22/2021
• cảm biến sử dụng 4 strain gauges được dán trên hình

trụ. gauges được nối với mạch cầu , tương tự cách
sử dụng tỉ số Poisson’s,nghĩa là tỉ số giữa sự giãn nở
tương đối theo hướng lực tác dụng và hướng vuông
góc với lực, với cách làm như vậy sẽ tăng GF và độ
nhậy sẽ tăng.
11/22/2021 33

Cách lựa chọn load cell
11/22/2021 34
17
11/22/2021

Cách lựa chọn load cell
Phạm vi đo càng lớn thì kích thước load cell càng lớn
Ví dụ
 Đo container 30 tấn
 Đo vật dưới 50 Kg
11/22/2021 35

Cách đấu dây lực kế điện trở
Thường có 4 dây: đỏ, đen, xanh và trắng.
11/22/2021 36
18
11/22/2021

Cách đấu dây lực kế điện trở
Tín hiệu điện ngõ ra rất nhỏ nên cần thông qua bộ khuếch
đại để có thể đo và chuyển thành số
11/22/2021 37

Một số yếu tố ảnh hưởng đến load cell
Do điện áp ngõ ra load cell nhỏ (thường < 30 mV )
nên dễ bị ảnh hưởng bởi:
 Nhiễu điện từ: truyền phát tín hiệu điện, tín hiệu
vô tuyến điện,…
 Sự thay đổi điện trở dây cáp: do thay đổi thất
thường của nhiệt độ, vì vậy hạn chế sử dụng dây
cáp quá dài
11/22/2021 38
19
11/22/2021
Đặc tính
Phạm vi tải: 5 đến 250 lbs
Độ không tuyến tính: 0.05% F.S.
Tính trễ: 0.03% F.S.
Độ không lặp lại: 0.03% F.S.
tín hiệu ra: 3 mV/V
Độ phân giải: vô hạn
Môi trường
Nhiệt độ làm việc: 0 to 130 °F
Nhiệt độ bồi thường: 30 to 130 °F
11/22/2021 39
11/22/2021 40
20
11/22/2021
9.3 CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐO LỰC Dầm công xôn

Dầm công xôn là một trong những thiết bị đơn giản dùng để đo lực.
l là chiều dài của dầm,

E là mô đun đàn hồi của vật liệu,
b là chiều rộng của dầm và
t là chiều dày của dầm .
11/22/2021 41
2
Tải trọng P liên hệ với điện thế đầu ra E0 như sau: P  E.b.h E0
6 S g x.Ei
Trong đó
 E: mođun đàn hồi của vật liệu làm phần tử đàn hồi
 b,h là chiều dài và chiều dày của load cell
R / R
 Sg là hệ số biến đổi cảm biến =
l / l
 x là khoảng cách từ điểm tác dụng lực đến các strain gage
 Ei là điện thế đưa vào
11/22/2021 42
21
11/22/2021
Trong bên, strain gauges R1 và R3

đo biến dạng kéo, trong khi biến
dạng nén được đo bằng R2 và R4.
Các biến dạng đo được bởi cả bốn
strain gauges có độ lớn bằng nhau.
Ngoài việc đo lực, cảm biến lực
còn được ứng dụng trong các cầu
cân xe và máy đo lực cắt.
11/22/2021 43
9.3 CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐO LỰC Lực kế vòng
Một trong những thiết bị phổ biến nhất được

sử dụng để đo lực là lực kế vòng. Nó có thể
được sử dụng trên nhiều loại tải (1,5 kN đến
2 MN).
11/22/2021 44
22
11/22/2021
9.3 CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐO LỰC Lực kế vòng

Mối quan hệ giữa lực tác dụng và độ biến dạng gây ra do lực tác dụng
được cho bởi
Mối quan hệ giữa lực tác dụng và độ biến dạng gây ra do lực tác dụng
được cho bởi
Ở đây, E là môđun đàn hồi, I là momen quán tính, F là lực, d là đường

kính ngoài của vòng và σy là độ biến dạng.
11/22/2021 45
9.3 CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐO LỰC Lực kế LVDT
LVDT có thể được sử dụng trong cảm biến

lực để đo lực tác dụng.
11/22/2021 46
23
11/22/2021

 Mối quan hệ dịch chuyển và lực cần đo P
 Tín hiệu ra Eo của chuyển đổi:
= . .
 S: độ nhạy của chuyển đổi LVDT
 Ei: điện thế cung cấp cho chuyển đổi LVDT ban đầu
11/22/2021 47

 Quan hệ giữa P và Eo là tuyến tính
 Độ nhạy của chuyển đổi:
11/22/2021 48
24
11/22/2021

 Để nâng cao độ chính xác của phép đo người ta sử dụng phương
pháp bù để đo lực.
11/22/2021 49
 Độ chính xác của phương pháp đạt được khá cao ( = 0,05  0,02%).
 Nhược điểm của thiết bị là không đo được lực lớn vì chuyển đổi điện từ có
trọng lượng 0,5kg chỉ có thể đo được lực tác động cỡ 2N. Khi cần đo lực tác
động có giá trị từ 5  7N thì trọng lượng có thể tăng lên 5 10kg.
 Sai số chủ yếu do ma sát của trục quay cánh tay đòn gây ra và do hiện tượng từ
trễ của chuyển đổi hỗ cảm.
 Để kết quả đo đạt giá trị chính xác cao sử dụng phương pháp biến lực thành tần
số và qua việc đo tần số ta xác định được giá trị lực cần đo (lực kế chỉ thị số).
11/22/2021 50
25
11/22/2021
Phạm vi đo
Phụ thuộc giới hạn đàn hồi của vật liệu chế tạo vòng
đàn hồi
• Ưu điểm:
- Độ nhạy cao, độ phân giải nhỏ
- Độ chính xác cao, ít bị ảnh hưởng bởi rung động
- Tuổi thọ cao, đo được những lực rất nhỏ
• Nhược điểm:
Chỉ nhạy với chuyển động theo một trục
11/22/2021 51
9.3 CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐO LỰC Lực kế biến trở

 Để đo lực bằng lực kế sử dụng chuyển đổi biến trở. Sơ đồ như
hình vẽ.
11/22/2021 52
26
11/22/2021
9.3 CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐO LỰC Lực kế biến trở

 Biến trở có 170 vòng, điện trở 500, giới hạn đo khoảng 3KN.
Sai số của dụng cụ là 3%.
 Ưu điểm của lực kế này là đơn giản, dễ chế tạo, dễ sử dụng, độ tin
cậy cao, không cần khuyếch đại tín hiệu ra.
 Nhược điểm là không đo được lực biến thiên nhanh do tay gạt 7
dưới tác dụng của lò xo 9 chỉ thực hiện được với tần số không
vượt quá 10  20Hz.
 Để đo được lực tác động nhanh có thể dùng lực kế với chuyển đổi
điện trở tenzo, điện cảm, điện dung, áp điện và áp từ.
11/22/2021 53
9.3 CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐO LỰC Lực kế áp điện
11/22/2021 54
27
11/22/2021
9.3 CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐO LỰC Lực kế khí nén
11/22/2021 55
9.3 CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐO LỰC Lực kế thủy lực
Piston có thể di chuyển nhỏ hơn 50µm, Độ chính xác ±1/2 % giá trị đọc hoặc
±1/10 % của phạm vi dụng cụ. Phạm vi của dụng cụ là 22,2 MN. Do nó nhậy
với sự thay đổi nhiệt độ nên cần hiệu chỉnh điển không ban đầu của dụng cụ ,
sự thay đổi nhiệt độ có thể gây sai số là 1/4% khi có sự thay đổi 100 F
11/22/2021 56
28
11/22/2021
9.3 CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐO LỰC Ứng dụng
11/22/2021 57
11/22/2021 58
29
11/22/2021
Dây chuyền cân trái

cây và chuyển đi
11/22/2021 59
TRẠM CÂN
11/22/2021 60
30
11/22/2021
TRẠM CÂN
11/22/2021 61
TRẠM CÂN
Loadcell dùng trong trạm cân
11/22/2021 62
31
11/22/2021
Cân ôtô thường dùng 3 loại loadcell chính:

Loadcell uốn đơn (Single End Sheer Beam)
Loadcell uốn kép (Double End Sheer Beam)
Loadcell trụ (Rocker Pin)
11/22/2021 63

Loadcell uốn đơn (Single End Sheer Beam): kích thước cồng
kềnh, khối lượng nặng, khó lắp đặt nên hiện nay hầu như không
sử dụng khi lắp mới.
11/22/2021 64
32
11/22/2021

Loadcell trụ (Rocker Pin): kích thước gọn, khối
lượng nhẹ, dễ lắp đặt nên hiện nay rất phổ biến.
11/22/2021 65

Loadcell uốn kép (Double Ended Shear Beam): Khắc phục
được các nhược điểm của 2 loại loadcell trên: kích thước gọn,
khối lượng nhẹ, dễ lắp đặt.
11/22/2021 66
33
11/22/2021

Loadcell uốn kép (Double Ended Shear Beam): Khắc phục
được các nhược điểm của 2 loại loadcell trên: kích thước gọn,
khối lượng nhẹ, dễ lắp đặt.
11/22/2021 67

Các sai số do hệ thống đo
Nền móng
Sai số hệ
Bàn cân
thống
Gá đặt
11/22/2021 68
34
11/22/2021
9.4 CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐO MÔ MEN
Một trong những thống số cơ bản của máy là công suất, thông số
này chỉ có thể đo được bằng cách đo mô men xoắn và số vòng
quay, điều chúng ta quan tâm là đo mô men xoắc còn số vòng
quay là thông số đã biết hoặc có thể đo dễ dàng. Do mô men
xoắn thường gắn liền với việc xác định năng lượng cơ học, hoặc
năng lượng yêu cầu để máy hoạt động. Các thiết bị đo mô men
xoắn thường liên quan đến lực kế. Khi đó cả mô men xoắn và
vận tốc góc cần phải xác định. Một lý do quan trọng nữa là cần
có thông tin về tải, nó cần cho việc phân tích ứng suất và biến
dạng
11/22/2021 69
9.4 CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐO MÔ MEN

Việc đo mô-men xoắn là quan trọng vì những lý do sau:
1. Cần có thông tin về tải trọng để phân tích ứng suất hoặc độ biến dạng.
Trong trường hợp này, mômen T được xác định bằng lực đo F tại bán kính r
đã biết theo mối quan hệ sau:
T = Fr (N m)
2. Đo mômen là điều cần thiết trong việc xác định công suất cơ học. Công suất
cơ học không là gì khác ngoài công suất cần thiết để vận hành máy hoặc công
suất do máy phát triển và được tính theo quan hệ sau:
P = 2πNT
N là tốc độ góc có độ phân giải trên giây.
Các thiết bị đo mô-men xoắn được sử dụng cho mục đích này thường được gọi
là động lực kế. Động lực kế dùng để đo mô-men xoắn trong động cơ đốt trong,
tua bin hơi nước loại nhỏ, máy bơm, máy nén, v.v.
3. Việc đo mômen xoắn rất quan trọng để đánh giá các đặc tính hoạt động của
máy móc.
11/22/2021 70
35
11/22/2021
9.4 CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐO MÔ MEN Các phương pháp đo

 Đo biến dạng trong thành phần cảm nhận giữa phần tử tiếp nhận và
phần tử chịu tải dùng mạch cầu
 Đo dịch chuyển của phần tử cảm nhận trực tiếp, dùng phần tử cảm
biến dịch chuyển hoặc gián tiếp bằng cách đo sự thay đổi: ví dụ cảm
ứng từ, điện dung, nó thay đổi do dịch chuyển
 Đo phản lực trong các cấu trúc đỡ hoặc vỏ ( bằng cách đo lực ) và
nhân với cánh tay đòn .
 Trong mô tơ điện đo từ trường hoặc dòng trong phần ứng để tạo ra
mô men cho động cơ, trong các cơ cấu chấp hành là thủy lực hay khí
nén thì đo áp suất tác động
 Đo trực tiếp mô men- các cảm biến áp điện
 Đo gia tốc góc gây ra bởi mô men chưa xác định khi biết thành phần
quán tính
11/22/2021 71
9.3 CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐO MÔ MEN Phanh cơ học
Mô-men xoắn do phanh Prony

tạo ra được cho theo phương
trình sau:
Ở đây, lực F được đo bằng các

dụng cụ đo lực thông thường
như cảm biến lực hoặc cân.
11/22/2021 72
36
11/22/2021

Khi đó công suất tiêu tán trong phanh được tính theo
công thức sau:
Hoặc
Ở đây, P là công suất tiêu tán tính bằng oát, L là chiều

dài của cánh tay đòn tính bằng mét, N là tốc độ góc
tính bằng vòng / phút và F là lực tính bằng Newton.
11/22/2021 73

Mặc dù phanh Prony không đắt, nhưng nó vốn không ổn định. Rất khó để điều
chỉnh hoặc duy trì một tải cụ thể. Sau đây là một số hạn chế nhất định liên quan
đến lực kế phanh Prony:
1. Do sự mài mòn của các khối gỗ, hệ số ma sát giữa các khối và bánh đà sẽ có
sự thay đổi. Điều này đòi hỏi phải siết chặt kẹp. Điều này làm cho hệ thống
không ổn định và không thể đo công suất lớn đặc biệt khi sử dụng trong thời gian
dài hơn.
2. Hệ số ma sát giảm do nhiệt độ tăng quá cao có thể dẫn đến hỏng phanh. Do
đó, cần phải làm mát để hạn chế sự tăng nhiệt độ. Nước được cấp vào rãnh rỗng
của bánh đà để làm mát.
3. Do sự thay đổi của các hệ số ma sát, có thể có một số khó khăn trong việc lấy
số đọc của lực F. Việc bố trí phép đo có thể bị dao động, đặc biệt là khi mômen
máy không là hằng số.
11/22/2021 74
37
11/22/2021
9.4 CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐO MÔ MEN Phanh thủy lực

 Một trong những phương pháp hãm ngoài dạng cơ trình
bày ở trên có thể dùng dạng thủy lực như hình bên
 Sự tiêu hao công suất trong phanh thủy lực để vận
chuyển chất lỏng trong phanh và thắng lực ma sát giữa
rô to và chất lỏng ( thường dùng nước vì có nhiệt dung
riêng lớn, độ nhớt ít thay đổi, rẻ. Tuy nhiên khi dùng đo
lực lớn cần dùng dầu)
 Như vậy công suất cần đo bằng công suất tính toán trên
lực kế cộng với công suất tiêu hao trên phanh thủy lực
 Công suất tiêu hao trên phanh thủy lực được xác định
như sau:
Ptieuhao  Gn cTra  Tvao 
P tieu hao là công suất tiêu hao trên phanh thủy lực
Gn Lượng nước trong phanh
0 3
C tỷ nhiệt của nước Kw/ C  m
Tra , Tvao nhiệt độ ra và vào của phanh
11/22/2021 75
9.4 CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐO MÔ MEN Dùng Strain gauge
 Để đo mô men xoắn của trục đang quay có thể thực hiện có thể thực hiện
bằng cách xác định biến dạng góc của dầm hay trục rỗng.
 M là mô men quay. R1,R2.R3.R4 là điện trở của mạch cầu. K là vành trượt
 RT là điện trở dùng để bù nhiệt độ. RN, Rb điện trở điều chỉnh. Uβ là điện áp
ra của mạch cầu. U0 là điện áp cung cấp của mạch cầu
11/22/2021 76
38
11/22/2021
9.4 CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐO MÔ MEN Dùng cảm ứng
11/22/2021 77
11/22/2021 78
39
11/22/2021
11/22/2021 79
11/22/2021 80
40
11/22/2021
11/22/2021 81
11/22/2021 82
41
11/22/2021
11/22/2021 83
9.5 CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐO KHỐI LƯỢNG
Weight & Mass

Mass Khối lượng là đại lượng đo cơ bản của lượng vật chất trong
vật thể và được biểu thị bằng KG và TON
Weight Trọng lượng là lực do lực hấp dẫn của Trái đất tác dụng lên
một vật thể và được đo bằng Newton (N) và kilo - Newton (KN )
Weight = Mass x Acceleration
11/22/2021 84
42
11/22/2021
9.5 CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐO KHỐI LƯỢNG Lịch sử

 Vào năm 2800 trước Công nguyên(B.C),cân đã xuất hiện ở Ai
Cập,cân gồm có đòn và hai đĩa cân. Năm 2000 BC, cái cân này
được cải tiến thêm chút xíu là có giá đỡ ở chính giữa đòn cân.
Hai đĩa cân có các dây treo bằng kim loại, người ta dùng những
viên đá rắn làm quả cân, đôi khi các viên đá ấy còn được tạc
thành hình các con vật rất đẹp mắt
11/22/2021 85

 Người Hy Lạp và La Mã lúc đầu cũng dùng cân có hai
đĩa, nhưng về sau họ chuyển sang dùng cân đòn bẩy
 Cân đòn có nguồn gốc từ Ai Cập,được sử dụng từ rất
sớm 5.000 trước CN.Thiết bị gồm :đòn cân,đĩa cân,quả
cân,móc treo
11/22/2021 86
43
11/22/2021
 Khối lượng thường được đo bằng cân lò so (thực ra là đo trọng

lượng), hoặc so sánh với một vật mẫu nào đó theo kiểu đòn bẩy.
 Các loại cân như:
 Cân đòn
 Cân lò xo đàn hồi
11/22/2021 87
Cân ngày nay
11/22/2021 88
44
11/22/2021
9.5 CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐO KHỐI LƯỢNG ĐƠN VỊ

• Kilôgam (viết tắt là kg) là đơn vị
đo khối lượng, một trong bảy đơn
vị đo cơ bản của hệ đo lường quốc
tế (SI), được định nghĩa là "khối
lượng của khối kilôgam chuẩn
quốc tế, làm từ hợp kim platin-iridi
• Khối kilôgam tiêu chuẩn được lưu
giữ tại BIMP được chế tạo từ 90%
platin và 10% iridi thành một hình
trụ tròn đường kính 39 mm, cao
39 mm.
11/22/2021 89
9.5 CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐO KHỐI LƯỢNG Đơn vị

Gam Đề-ca-gam Héc-tô-gam Ki-lô-gam Yến Tạ Tấn
(g) ( dag ) ( hg ) ( kg )
1g 1dag 1hg 1kg 1yến 1tạ 1 tấn
= 10-3kg = 10-2kg = 10-1kg = 1kg = 10kg =100kg =1000kg
Ngoài ra: 1 lb = 0,4536 kg ; 1 kíp = 453,59237 kg

 1 kg = 2.20462 lb (Pound)
 1 kg = 35.27396 oz (Ounce)
 1 kg = 564.38339 dr (Dram)
 1 kg = 15,432.35835 gr (Grain)
 1 kg = 0.15747 stone
 1 kg = 0.00098 long ton (tấn dài)
 1 kg = 0.0011 short ton (tấn ngắn)
 1 kg = 0.01968 long hundredweight (tạ dài)
 1 kg = 0.02205 short hundredweight (tạ ngắn)
11/22/2021 90
45
11/22/2021

Các phương pháp
Đo bằng cân cơ học Đo bằng cân điện tử
11/22/2021 91
Cân cơ học
• Đơn giản,rẻ tiền
Ưu điểm • Sử dụng đơn giản
• Độ chính xác kém

Nhược • Cân được khối lượng
điểm có hạn
Ứng dụng • Các loại cân gia đình

11/22/2021 92
46
11/22/2021
Cân với thùng quay
11/22/2021 93
CHƯƠNG 9: ĐO LỰC, MÔMEN, KHỐI LƯỢNG
9.5.CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐO KHỐI LƯỢNG
Cân dạng thùng lật
11/22/2021 94
47
11/22/2021
Định lượng làm việc gián đoạn
11/22/2021 95
m
 Năng suất của cân tự động Q

 Khối lượng B của chất sau thời gian Δt
m
B  Q.t  .t

11/22/2021 96
48
11/22/2021
9.5 CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐO KHỐI LƯỢNG Cân băng tải
A B
Một cơ chế hoặc máy có thể vận chuyển một hoặc một số
lượng lớn vật chất từ điểm A đến điểm B.
11/22/2021 97

 Năm 1892, Thomas Robins đã bắt đầu một loạt các
phát minh dẫn đến sự phát triển của băng tải được sử
dụng để chở than quặng và các sản phẩm khác.
 Năm 1901, Sandvick phát minh và bắt đầu sản xuất
băng tải thép.
 Năm 1905, Richard Sutcliffe đã phát minh ra băng
tải đầu tiên sử dụng trong các mỏ than đã cách mạng
hoá ngành công nghiệp khai thác mỏ.
 Năm 1913, Henry Ford giới thiệu dây chuyền lắp ráp
băng chuyền tại Highland Park Ford Motor
Company, nhà máy Michigan.
 Năm 1957, Công ty BF Goodrich cấp bằng sáng chế
một dây chuyền mà nó đã đi vào sản xuất như doanh
thu Hệ thống băng tải Belt
Thomas Robins  Năm 1970, Intralox, một công ty có trụ sở Louisiana,
đã đăng ký bằng sáng chế đầu tiên cho tất cả nhựa,
dây đai mô-đun.
11/22/2021 98
49
11/22/2021
BĂNG TẢI XÍCH TREO: BĂNG TẢI CON LĂN:

Chủ yếu được sử dụng để vận Thường được dùng trong ngành
chuyển tải nặng. công nghiệp thực phẩm.
Thường được sử dụng trong
ngành công nghiệp ô tô.
11/22/2021 99

BĂNG TẢI CAO SU: BĂNG TẢI XOẮN ỐC:
Là hệ thống mang lại hiệu quả cao. Có thể vận chuyển trong một dòng chảy
Có thể đặt ở mọi địa hình, khoảng liên tục.
cách. Dùng trong các ngành công nghiệp đòi hỏi
phải vận chuyển một sản lượng lớn. (thực
phẩm, nước giải khát …)
11/22/2021 100
50
11/22/2021
 Ngoài ra, còn có các loại băng tải khác

được sử dụng rộng rãi trong công nghiệp
như: Băng tải đứng, Băng tải rung, Băng
tải linh hoạt …
11/22/2021 101
11/22/2021 102
51
11/22/2021
 Vật liệu được chuyên trở trên băng tải, mà tốc độ của băng tải được điều chỉnh để
nhận được lưu lượng đặt trước khi có nhiều tác động liên hệ (vật liệu không xuống
đều)
Q = Qb * V
 Tốc độ băng tải V (m/s

 Qb (kg/m) :Trọng lượng được truyền tải trên một đơn vị chiều dài Qb (kg/m)
 m là khối lượng vật liệu

 Fm là lực hiệu dụng do trọng lượng của vật liệu trên băng tải gây nên.
 g = 9,8 (m/s2)
11/22/2021 103

Tuy nhiên, trọng lượng đo nhờ tín hiệu của LoadCell bao gồm cả
trọng lượng của băng tải và trọng lượng vật liệu trên băng. Vì vậy để
đo được trọng lượng của vật liệu thì ta phải tiến hành trừ bì
Lực hiệu dụng Fm(N) do trọng lượng của vật liệu trên
Fm =Fc – F0 băng tải gây nên
F0 (N) – là lực đo trọng lượng của băng tải cả con lăn và
giá đỡ cầu cân
Ta được công thức tổng quát tính lưu lượng vật liệu cần cấp vào
băng tải chính:
11/22/2021 104
52
11/22/2021
11/22/2021 105
Trong công nghiệp chế biến thực phẩm Trong công nghiệp khai thác
Trong sản xuất nước giải khát Trong đóng gói, vận chuyển sản phẩm
11/22/2021 106
53

Chuong 9 Do Luc, Khoi Luong, Mo Men, Bien D NG

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Chuong 9 Do Luc, Khoi Luong, Mo Men, Bien D NG

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Chuong 9 Do Luc, Khoi Luong, Mo Men, Bien D NG

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

11/22/2021

CHƯƠNG 9: ĐO LỰC, MÔ MEN, KHỐI LƯỢNG VÀ BIẾN DẠNG

Học xong chương này sinh viên cần:

CHƯƠNG 9: ĐO LỰC, MÔ MEN, KHỐI LƯỢNG VÀ BIẾN DẠNG

CHƯƠNG 9: ĐO LỰC, MÔ MEN, KHỐI LƯỢNG VÀ BIẾN DẠNG

9.1 ĐẶT VẤN ĐỀ

 Đo lực có đặc điểm là phạm vi đo rất rộng, khoảng đo có thể dao

CHƯƠNG 9: ĐO LỰC, MÔ MEN, KHỐI LƯỢNG VÀ BIẾN DẠNG

9.1 ĐẶT VẤN ĐỀ

Lực; mô men; áp suất; dao động ...

Nguyên nhân gây ứng suất

ứng suất gây biến dạng

Biến dạng làm thay đổi diện trở

Sự thay đổi điện trở sẽ tạo ra tín hiệu ở đầu ra

CHƯƠNG 9: ĐO LỰC, MÔ MEN, KHỐI LƯỢNG VÀ BIẾN DẠNG

9.1 ĐẶT VẤN ĐỀ

Tín hiệu của Strain gauge do

Sự thay đổi điện trở do,

Lực; mô men; áp suất; dao động...

CHƯƠNG 9: ĐO LỰC, MÔ MEN, KHỐI LƯỢNG VÀ BIẾN DẠNG

9.2 LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN

CHƯƠNG 9: ĐO LỰC, MÔ MEN, KHỐI LƯỢNG VÀ BIẾN DẠNG

9.2 LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN

• Năm 1843, nhà vật lý người Anh Sir Charles

CHƯƠNG 9: ĐO LỰC, MÔ MEN, KHỐI LƯỢNG VÀ BIẾN DẠNG

9.3 CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐO LỰC

 1 Newton là lực yêu cầu để tạo ra khối lượng một Kilogram

CHƯƠNG 9: ĐO LỰC, MÔ MEN, KHỐI LƯỢNG VÀ BIẾN DẠNG

9.3 CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐO LỰC

CHƯƠNG 9: ĐO LỰC, MÔ MEN, KHỐI LƯỢNG VÀ BIẾN DẠNG

9.3 CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐO LỰC

CHƯƠNG 9: ĐO LỰC, MÔ MEN, KHỐI LƯỢNG VÀ BIẾN DẠNG

9.3 CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐO LỰC

CHƯƠNG 9: ĐO LỰC, MÔ MEN, KHỐI LƯỢNG VÀ BIẾN DẠNG

9.3 CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐO LỰC

CHƯƠNG 9: ĐO LỰC, MÔ MEN, KHỐI LƯỢNG VÀ BIẾN DẠNG

9.3 CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐO LỰC

CHƯƠNG 9: ĐO LỰC, MÔ MEN, KHỐI LƯỢNG VÀ BIẾN DẠNG

9.3 CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐO LỰC

Phần tử đàn hồi: F kx

Cảm biến Strain F   A

Cảm biến áp suất: F  PA

Cảm biến gia tốc: F  m a

CHƯƠNG 9: ĐO LỰC, MÔ MEN, KHỐI LƯỢNG VÀ BIẾN DẠNG

9.3 CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐO LỰC

Type Weight Range Accuracy Apps Strength Weakness

CHƯƠNG 9: ĐO LỰC, MÔ MEN, KHỐI LƯỢNG VÀ BIẾN DẠNG

9.3 CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐO LỰC

CHƯƠNG 9: ĐO LỰC, MÔ MEN, KHỐI LƯỢNG VÀ BIẾN DẠNG

9.3 CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐO LỰC

CHƯƠNG 9: ĐO LỰC, MÔ MEN, KHỐI LƯỢNG VÀ BIẾN DẠNG

9.3 CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐO LỰC

Khi cân ở trạng thái cân bằng, ta có phương trình sau :

CHƯƠNG 9: ĐO LỰC, MÔ MEN, KHỐI LƯỢNG VÀ BIẾN DẠNG

9.3 CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐO LỰC

Khi ở trạng thái cân bằng

CHƯƠNG 9: ĐO LỰC, MÔ MEN, KHỐI LƯỢNG VÀ BIẾN DẠNG

9.3 CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐO LỰC